tirs
Xuyakirin
Binêre herwiha: tirş
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]Zayenda mê ya binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | tirs | tirs |
Îzafe | tirsa | tirsên |
Çemandî | tirsê | tirsan |
Nîşandera çemandî | wê tirsê | wan tirsan |
Bangkirin | tirsê | tirsino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | tirsek | tirsin |
Îzafe | tirseke | tirsine |
Çemandî | tirsekê | tirsinan |
- Hesta nexweş ya dikeve dilê mirovî dema bawer dike ku dê tiştek xirab biqewime.
- Hêdîka bi tirs ber bi pinpinîkê ve meşiya. — (Dara Hinarê, Yaşar Kemal, Weşanên Nûdem)
- Mîr go »çi 'eceb bi min nekir pirs
Ya ne qe nemaye wî ji min tirs«
Go »ma tu nizanî ew kusan e — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)
Bi alfabeyên din
[biguhêre]- kurdî-erebî: ترس (dengnasî: طرس)
Herwiha
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Bide ber
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Ji proto-hindûewropî *tres- (tirs, recifk), têkildarî avestayî tirise û terora ji latînî, partî tars. Cotrehê teror.
Werger
[biguhêre]- Afrîkansî: vrees → af
- Albanî: frikë → sq m, druaj → sq
- Almanî: Angst → de m, Bange → de m, Schreck → de n, Furcht → de m
- Amharî: ፍርሃት m (fərhat)
- Asamî: ভয় (bhoy)
- Astûrî: mieu → ast n
- Aymarayî: asxaraña
- Azerî: qorxu → az
- Baskî: herstura
- Başkîrî: ҡурҡыу (qurqïw)
- Batsbî: ჴერლʻომ (qerlʻom)
- Belarusî: страх n (strax), бая́знь m (bajáznʹ), бо́язнь m (bójaznʹ), бо́язь m (bójazʹ)
- Bengalî: ভয় → bn (bhôẏ), ডর → bn (ḍôr), ত্রাস → bn (traś)
- Bretonî: aon → br
- Bulgarî: страх → bg n (strah), боя́зън → bg m (bojázǎn), опасе́ние → bg nt (opasénie)
- Burmayî: ဘယာ → my (bha.ya)
- Cimbrî: dabòrte
- Çekî: strach → cs n, bázeň → cs m, obava → cs m
- Çerokî: ᎤᎾᏰᎯᏍᏗ (unayehisdi)
- Çînî:
- Danmarkî: angst → da, frygt → da g
- Divehî: ބިރުވެރިކަމަކީ (biruverikamakī)
- Endonezyayî: takut → id
- Erebî: خَوْف → ar n (ḵawf), وَهَل n (wahal)
- Ermenî: վախ → hy (vax), երկյուղ → hy (erkyuġ), ահ → hy (ah)
- Esperantoyî: timo → eo
- Estonî: hirm → et, kartus
- Extremaduranî: mieu
- Farisî: ترس → fa (tars), بیم → fa (bim), هراس → fa (harâs), خوف → fa (xowf)
- Ferî: ótti n, ræðsla m, angist m, bangilsi nt
- Fînî: pelko → fi, kammo → fi
- Fransiya kevn: peor m
- Fransî: peur → fr m, crainte → fr m
- Friyolî: pôre m, timôr
- Gaelîka skotî: eagal n, uabhas n, oillt m
- Galîsî: medo → gl n, receo n, temor → gl n
- Gotî: 𐌰𐌲𐌹𐍃 nt (agis), 𐍆𐌰𐌿𐍂𐌷𐍄𐌴𐌹 m (faurhtei)
- Gurcî: ზარი (zari), შიში (šiši)
- Hawayî: makaʻu
- Higaononî: haduk
- Hindî: डर → hi n (ḍar), भय → hi n (bhay), ख़ौफ़ n (xauf), खौफ → hi n (khauph), सहम → hi n (saham)
- Hîlîgaynonî: hadlok
- Hmongî: ntshai
- Holendî: angst → nl, vrees → nl m
- Îbranî: פָּחַד → he n (pákhad)
- Îngilîziya kevn: eġe n
- Îngilîziya navîn: fer, ferd
- Îngilîzî: fear → en
- Înterlîngua: timor, pavor
- Îrlendî: eagla → ga m, scéin m
- Îstriyotî: tamur, pagura m
- Îtalî: paura → it m, timore → it n
- Îzlendî: hræðsla → is m, beygur → is n, ótti → is n
- Japonî: 恐れ → ja (おそれ, osore), 恐怖 → ja (きょうふ, kyōfu)
- Javayiya kevn: wĕdi
- Javayî: wedi → jv
- Kannadayî: ಭಯ → kn (bhaya), ಹೆದರಿಕೆ → kn (hedarike)
- Kaşûbî: strach n
- Katalanî: por → ca m, paüra → ca m, basarda → ca m, temor → ca n an m
- Kirgizî: коркунуч → ky (korkunuç), коркуу → ky (korkuu)
- Kîngalî: බය (baya)
- Komorî: fazaa 9, trisidzo
- Koreyî: 공포 → ko (gongpo), 겁 → ko (geop)
- Ladînoyî: espanto, ispantu, temor
- Latgalî: baime m, baile m
- Latînî: timor n, metus n, pavor n
- Latviyayî: bailes pj, bažas pj
- Lawsî: ຫວາດ (wāt), ຄວາມຢ້ານ → lo (khuām yān), ຄວາມກົວ (khuām kūa)
- Lîgûrî: poîa m, póia m
- Lîtwanî: baimė → lt m, bijojimas n
- Lombardî: pora m, pavura m
- Luksembûrgî: Angscht m, Fuercht m
- Makedonî: страв n (strav)
- Malayalamî: ഭയം → ml (bhayaṃ), പേടി → ml (pēṭi)
- Malezî: ketakutan → ms, takut → ms
- Maltayî: biża m
- Manksî: aggle n
- Maratî: भीती nt (bhītī)
- Mecarî: félelem → hu
- Misrî:
(snḏ n),
(snḏw n) - Mîrandî: miedo n
- Mongolî: аймшиг → mn (ajmšig)
- Nanayî: нгэлэ-
- Nedersaksî: Furcht
- Nepalî: डर (ḍar), भय (bhaya), त्रास (trās)
- Norsiya kevn: ótti n, hræðsla m, uggr n
- Norwecî:
- Oksîtaniya kevn: paor m
- Oksîtanî: paur → oc m
- Oriyayî: ଡର → or (ḍôrô)
- Oromoyî: sodaa
- Osetî: тас (tas)
- Oygurî: قورقۇش (qorqush)
- Ozbekî: qoʻrquv → uz, doʻq → uz
- Papyamentoyî: miedu
- Peştûyî: ډار → ps n
- Plodîşî: Forcht m
- Polabî: stroch n
- Polonî: strach → pl n, niepokój → pl n, bojaźń → pl m
- Portugalî: medo → pt n, temor → pt n, receio → pt n
- Qazaxî: қорқыныш (qorqynyş), үрей (ürei)
- Romancî: tema m
- Romanyayî: frică → ro m, teamă → ro m
- Rusî: страх → ru n (strax), боя́знь → ru m (bojáznʹ), опасе́ние → ru nt (opasénije)
- Rusînî: страх n (strax)
- Sanskrîtî: भय → sa nt (bhaya)
- Sardînî: timoria m
- Sebwanoyî: hadlok
- Sicîlî: paura → scn m, pagura → scn m
- Sirboxirwatî:
- Sîlhetî: ꠒꠞ (ḍor)
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: страхъ n (straxŭ)
- Slovakî: strach n, obava m
- Slovenî: strah → sl n, bojazen m
- Sorbî:
- Spanî: miedo → es n, temor → es n, pavor → es n, pavura m
- Svanî: მაყალ (maq̇al)
- Swahîlî: woga → sw, hofu → sw
- Swêdî: skräck → sv, rädsla → sv g
- Şîngazîcayî: uhara
- Tacikî: тарс → tg (tars), ҳарос → tg (haros), ваҳм (vahm), хавф → tg (xavf)
- Tagalogî: takot
- Tamîlî: பயம் → ta (payam)
- Tayî: ความกลัว → th
- Telûgûyî: భయము → te (bhayamu)
- Teterî: курку (qurku)
- Tetûmî: ta'uk
- Tirkî: korku → tr
- Tirkmenî: gorky, heder
- Tîbetî: ཞེད་སྣང (zhed snang)
- Toxarî B: īwate, parskalñe
- Urdûyî: ڈر n (ḍar), خوف (xauf), بھی n (bhay)
- Ûkraynî: страх → uk n (strax), боя́знь → uk m (bojáznʹ), ляк n (ljak)
- Viyetnamî: sự khiếp đảm, sự sợ hãi
- Volapûkî: dred → vo
- Walonî: paw → wa m, peu → wa m
- Weylsî: ofn → cy
- Ximêrî: សេចក្ដីខ្លាច (səchkdəy klaach)
- Yidîşî: שרעק n an m (shrek), מורא m (moyre)
- Yorubayî: ẹ̀rù
- Yûnanî: φόβος → el n (fóvos)
- Kevn: φόβος n (phóbos)
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Kategorî:
- Kurmancî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî
- Dengên kurmancî ji Êlihê
- Deng bi kurmancî
- Dengên kurmancî ji Bidlîsê
- Navdêr bi kurmancî
- Navdêrên mê bi kurmancî
- Bilêvkirinên kurmancî bi t-ya nerm
- Bilêvkirinên kurmancî bi r-ya nerm
- Jêgirtin bi kurmancî
- Ji wêjeya klasîk (kurmancî)
- Peyvên kurmancî yên mîrasmayî ji proto-hindûewropî
- Cotreh bi kurmancî