Al-Chisas

Al-Chisas
‏الخصاص‎
Państwo	Mandat Palestyny
Dystrykt	Dystrykt Safed
Wysokość	100 m n.p.m.
Populacja (1945); • liczba ludności	; 530
Data zniszczenia	25 maja 1948
Powód zniszczenia	atak Sił Obronnych Izraela
Obecnie	Ha-Goszerim
	Położenie na mapie Mandatu Palestyny Al-Chisas
	33°13′31″N 35°37′10″E/33,225278 35,619444
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Al-Chisas (arab. الخصاص) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Safedu w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona podczas I wojny izraelsko-arabskiej w wyniku wojny psychologicznej prowadzonej przez Sił Obronnych Izraela w dniu 25 maja 1948 roku.

Położenie

Al-Chisas leżała w północnym krańcu Doliny Hula w Palcu Galilei. Według danych z 1945 do wsi należały ziemie o powierzchni 479,5 ha. We wsi mieszkało wówczas 530 osób, w tym 60 Żydów^[1].

Własność gruntów	Powierzchnia gruntów [ha]
Arabowie	148
Żydzi	273,8
publiczne	57,7
Razem	479,5

Rodzaj użytkowanych gruntów	Arabowie [ha]	Żydzi [ha]
uprawy nawadniane	143,8	272,8
nieużytki	58,9	0
zabudowane	3	2

Historia

W wyniku I wojny światowej w 1918 roku al-Chisas znalazła się we francuskiej strefie okupacyjnej Libanu, a następnie weszła do francuskiego Mandatu Syrii i Libanu. Brytyjczycy utworzyli na południu Mandat Palestyny. Francuzi sprawowali swoją władzę w sposób bardzo swobodny, co sprzyjało powstaniu niepokojów i zaburzeń społecznych. Liczni Arabowie zaangażowali się wówczas w utworzenie Wielkiej Syrii^[2]. Konsekwencją było nasilenie tendencji panarabizmu i wybuch walk w Libanie i Syrii, a obszar pogranicza stał się ziemią niczyją, której status był niepewny. Na podstawie brytyjski-francuskiego porozumienia z 1920 roku stwierdzono, że obszar al-Chisas miał wejść do brytyjskiego Mandatu Palestyny, jednak cała procedura przeciągnęła się do kwietnia 1924 roku^[3].

W poszukiwaniu skutecznego rozwiązania narastającego konfliktu izraelsko-arabskiego w dniu 29 listopada 1947 roku została przyjęta Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181. Zakładała ona między innymi, że obszar ten miał znaleźć się w granicach nowo utworzonego państwa żydowskiego^[4]. Arabowie odrzucili tę rezolucję i dzień później doprowadzili do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. W trakcie jej trwania siły Arabskiej Armii Wyzwoleńczej paraliżowały żydowską komunikację w rejonie całej Galilei. W ramach operacji odwetowych, w nocy z 18 na 19 grudnia 1947 roku do wsi al-Chisas wkroczyła kompania szturmowa Palmach. W masakrze zginęło 10 Arabów, w tym 5 dzieci^[1]. Skutki tego ataku wywołały wstrząs opinii społecznej w środowiskach syjonistycznych. Wydział Polityczny Agencji Żydowskiej otwarcie skrytykował podobne metody działań, a Josef Sapir z Komitetu Obrony wezwał do ukarania osób winnych. Nie podjęto jednak żadnych działań w tym celu^[5].

Kolejne operacje żydowskie prowadzone w rejonie Palca Galilei spowodowały wzrost niepokojów mieszkańców wsi al-Chisas, którzy obawiali się kolejnej masakry. Z tego powodu w dniu 11 maja 1948 roku wieś opuściła pierwsza fala uchodźców. Gdy cztery dni później wybuchła I wojna izraelsko-arabska niepokoje te tylko wzrosły. W efekcie wojny psychologicznej w dniu 25 maja wieś opuściła druga fala uchodźców. Pozostałych 55 mieszkańców zmuszono do opuszczenia swoich domów w nocy z 5 na 6 czerwca 1949 roku. Zostali oni przewiezieni samochodami ciężarowymi do opuszczonej arabskiej wioski Akbara na południe od miasta Safed^[6]. Zamieszkiwali tam przez 18 lat, po czym wyrazili zgodę na przesiedlenie do wsi Hamam^[7].

Miejsce obecnie

Na miejscu al-Chisas powstał kibuc Ha-Goszerim. Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski al-Chisas: „Większość ziemi wsi porośnięta jest przez lasy i trawy. W terenie porozrzucane są kaktusy i stosy kamieni, jak również pozostałości starych domów i dużej kamiennej zapory. Ziemie wsi są uprawiane przez osiedle Ha-Goszerim”^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Welcome To al-Khisas. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ Neville Barbour. Palestine, star or crescent?. „News Chronicle”, s. 100, 1947. New York: Odyssey Press.
↑ Alan Dowty. A Question That Outweighs All Others: Yitzhak Epstein and Zionist Recognition of the Arab Issue. „Israel Studies”. 6, s. 34–54, 2001.
↑ Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ Morris 2004 ↓, s. 79-80.
↑ Morris 2004 ↓, s. 511-512.
↑ Benvenisti 2000 ↓, s. 206-207.

Bibliografia

Meron Benvenisti, Maxine Kaufman-Lacusta: Sacred Landscape: The Buried History of the Holy Land Since 1948. University of California Press, 2000. ISBN 0-520-21154-5.
Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge: Cambridge University Press, 2004. ISBN 0-521-00967-7.

[chisas-1] Welcome To al-Khisas. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[2] Neville Barbour. Palestine, star or crescent?. „News Chronicle”, s. 100, 1947. New York: Odyssey Press.

[3] Alan Dowty. A Question That Outweighs All Others: Yitzhak Epstein and Zionist Recognition of the Arab Issue. „Israel Studies”. 6, s. 34–54, 2001.

[4] Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[CITEREFMorris200479-80-5] Morris 2004 ↓, s. 79-80.

[CITEREFMorris2004511-512-6] Morris 2004 ↓, s. 511-512.

[CITEREFBenvenisti2000206-207-7] Benvenisti 2000 ↓, s. 206-207.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Dystrykt Akki	Al-Amka Al-Bassa Al-Birwa Arab as-Samnija Chirbat Dżiddin Chirbat Iribbin Dajr al-Kasi Ad-Damun Al-Ghabisijja Ikrit Al-Kabri Kafar Inan Kuwajkat Al-Manszijja Al-Mansura Mi’ar An-Nabi Rubin An-Nahr Ar-Ruwajs As-Sumajrijja Suhmata Suruh At-Tall Tarbicha Tarszicha Umm al-Faradż Az-Zib
Dystrykt Bajsanu	Arab al-Arida Arab al-Bawati Arab as-Safa Al-Aszrafija Bajsan Al-Bira Al-Chunajzir Danna Dżabbul Farwana Al-Fatur Al-Ghazzawija Al-Hamidija Al-Hamra Jubla Kafra Kaukab al-Hawa Kumja Masil al-Dżizl Al-Mazar Al-Murassas As-Sachina As-Samirija Sirin At-Taka Tall asz-Szauk At-Tira Umm Adżra Umm Sabuna Zaba Az-Zawija
Dystrykt Beer Szewy	Audża al-Hafir Al-Chalasa Al-Dżammama Al-Imara
Dystrykt Dżaninu	Ajn al-Mansi Al-Dżaufa Ladżdżun Al-Mazar Nuris Zirin
Dystrykt Gazy	Arab Sukrir Bajt Affa Bajt Daras Bajt Dżirdża Bajt Tima Barbara Barka Al-Batani al-Gharbi Al-Batani asz-Szarki Bil’in Burajr Al-Chisas Dajr Sunajd Dimra Al-Dżaladija Al-Dżija Dżulis Al-Dżura Dżusajr Al-Faludża Hamama Hatta Hiribja Hudż Hulajkat Ibdis Irak al-Manszija Irak Suwajdan Isdud Jasur Karatija Kastina Kaufacha Kaukaba Al-Masmija al-Kabira Al-Masmija as-Sagira Al-Muharraka Nadżd Ni’ilja As-Sawafir al-Gharbija As-Sawafir asz-Szamalija As-Sawafir asz-Szarkija Simsim Summil Tall at-Turmus
Dystrykt Hajfy	Abu Szusza Abu Zurajk Ajn Ghazal Ajn Haud Arab al-Fukara Arab an-Nufajat Arab Zahrat ad-Dumajri Atlit Balad asz-Szajch Barrat Kisarja Burajka Al-Burdż Al-Butajmat Chirbat Kumbaza Chirbat Lid Chirbat as-Sarkas Chirbat Sasa Chirbat as-Sawamir Chirbat asz-Szuna Chubbajza Dalijat ar-Rauha Ad-Dumun Dżaba Al-Dżalama Al-Ghubaja al-Fauka Al-Ghubaja at-Tahta Hausza Idżzim Jadżur Kabara Al-Kafrajn Kafr Lam Kamun Kannir Al-Kasajir Kira Kisarja Al-Manara Al-Mansi Al-Mansura Al-Mazar An-Naghnaghijja Ar-Rihanija Sabbarin As-Sarafand As-Sindijana Tantura At-Tira Umm asz-Szauf Umm az-Zinat Wa’arat as-Sarris Wadi Ara
Dystrykt Hebronu	Adżdżur Bajt Dżibrin Bajt Nattif Barkusja Dajr ad-Dubban Dajr an-Nachchas Ad-Dawajima Al-Kubajba Kudna Mughallis Ra’na Tall as-Safi Umm Burdż Zajta Az-Zakarija Zikrin
Dystrykt Jafy	Al-Abbasijja Abu Kabir Abu Kiszk Bajt Dadżan Bijar Adas Al-Chajrija Al-Dżammasin al-Gharbi Al-Dżammasin asz-Szarki Dżarisza Fadżdża Idżlil al-Kiblija Idżlil asz-Szamalija Jazur Kafar Ana Al-Masdżid al-Haram Al-Masudija Al-Mirr Al-Muwajlih Rantija As-Safirija Sakija Salama As-Sawalima Asz-Szajch Muwannis Wilhelma
Dystrykt Jerozolimy	En Kerem Akkur Allar Artuf Bajt Itab Bajt Mahsir Bajt Nakkuba Bajt Sul Bajt Umm al-Majs Al-Burajdż Dajr Aban Dajr Amr Dajr al-Hawa Dajr Jasin Dajr Rafat Dajr asz-Szajch Dżarasz Al-Dżura Islin Ism Allah Iszwa Al-Kabu Kalunja Kasla Al-Kastal Al-Lauz Lifta Al-Malha Nitaf Ras Abu Ammar Sara Saris Sataf Suba Sufla Szajch Badr At-Tannur Al-Umur Al-Waladża
Dystrykt Nazaretu	Indur Malul Al-Mudżajdil Saffurija
Dystrykt Ramli	Abu al-Fadul Abu Szusza Adżandżul Akir Bajt Dżiz Bajt Far Bajt Nabala Bajt Susin Bajt Szanna Al-Barrija Barfilija Baszszit Bir Ma’in Bir Salim Al-Burdż Al-Buwajra Al-Chajma Charruba Chulda Dajr Abu Salama Dajr Ajjub Dajr Muhajsin Dajr Tarif Danijal Ad-Duhajrijja Dżilja Dżimzu Al-Hadisa Idnibba Innaba Jibna Katra Kazaza Al-Kubab Al-Kubajba Kula Al-Kunajisa Al-Latrun Lidda Al-Madżar Madżdal Jaba Al-Muchajzin Al-Mansura Al-Muzajri’a An-Na’ani An-Nabi Rubin Ramla Sadżad Sajdun Salbit Sarafand al-Amar Sarafand al-Charab Szahma Szilta At-Tina At-Tira Umm Kalcha Wadi Hunajn Zakarijja Zarnuka
Dystrykt Safedu	Abil al-Kamah Al-Abisijja Akbara Ajn az-Zajtun Alma Ammuka Arab asz-Szamalina Arab az-Zubajd Bajsamun Birijja Al-Butajha Al-Buwajzijja Al-Chalisa Chan ad-Duwajr Chijam al-Walid Al-Chisas Dajszum Dallata Ad-Dawwara Ad-Dirbaszijja Ad-Dirdara Dżahula Al-Dżauna Dżubb Jusuf Fara Farradijja Fir’im Ghabbatijja Ghuraba Al-Hamra Harrawi Hunin Al-Husajnijja Jarda Kabba’a Kadas Kaddita Al-Kudajrijja Kafar Birim Kajtijja Karraza Kirad al-Bakkara Kirad al-Ghannama Lazzaza Madahil Al-Malkijja Mallaha Al-Manara Al-Mansura Mansurat al-Chajt Al-Manszijja Marus Mirun Mughar al-Chajt Al-Muftachira Al-Muntar An-Nabi Jusza An-Naima Ar-Ras al-Ahmar Sabalan Safsaf Saliha As-Salihijja As-Sammui As-Sanbarija Sa’sa Asz-Szauka at-Tahta Asz-Szuna Tajtaba Tulajl Al-Ulmanija Al-Urajfija Al-Wajzija Az-Zahirijja at-Tahta Az-Zangharija Az-Zawija Az-Zuk al-Faukani Az-Zuk at-Tahtani
Dystrykt Tyberiady	Aulam Ad-Dalhamija Chirbat al-Wara as-Sauda Ghuwajr Abu Szusza Hadasa Al-Hamma Hittin Jakuk Kafar Sabat Lubja Madhar Al-Madżdal Al-Manara Al-Mansura Al-Manszija Nasir ad-Din Nimrin An-Nukajb As-Samakija Samach As-Samra Asz-Szadżara At-Tabigha Al-Ubajdijja
Dystrykt Tulkarm	Bajjarat Hannun Al-Dżalama Chirbat al-Manszija Chirbat az-Zababida Chirbat Bajt Lid Chirbat Zalafa Fardisja Ghabat Kafar Sur Kafr Saba Kakun Al-Manszija Miska Ramal Zajta Tabsur Umm Chalid Wadi al-Hawaris Wadi Kabbani