Mnvvcxxzzy MAKRONG KASANAYAN Pakikinig Pagsulat Pagsasalita Pagbasa Pagmamasid PAGBABASA

Pagsasalita sa klasrum-mawawala ang takot sa pagsasalita

Malaki impluwensya sa tao;lumalawak ang kanyang mundo;maraming natutunang ibang bagay; nakakarelayt sa kausap; karunungan PAGSUSULAT Kailangan makita ang kahulugan ng sinusulat sa bawat pahina ng sinusulat. Maraming oras ang ginugugol sa pagrerebisa -maaring mag-alis o maglinis ng piyesa -maaring iayos ang mega ideya at iorganisa -mas formal ang pagkakagawa ng sulatinmay sinusunod na kumbensyon(batas sa pagsulat); istandard at istilo ng manunulat. -maingat na pinipilli ang mega salitang ginagamit; maayos na pagkasunud-sunod ng mga pangungusap; may lohika ang sinusulat. Kung ang ehersisyo ay para sa katawan, ang pagbasa ay para sa isip. Sa lahat ng libangan/direksyon sa buhay, wala pang makapupuno sa mega empty spaces o kahulugan ng espasyo maliban sa mega kapaki-pakinabang na pagbasa.(Joseph Addison, 2006) Ang pagbasa ay isang basikong instrument sa mabuting pamumuhay.(G. Mortimer Jerome Adler,2006)

PAKIKINIG Lahat ay kailangang makinig para maging mahusay na komunikeytor. Napakinggan mabuti=madali maunawaan Taong HINDI marunong making: Antagonista Interapter Hindi marunong magbigay ng respeto Palasabat sa usapan = di ganap na pagkakaunawaan

Taong NAKIKINIG maaring: Makapagtanong Makipagpalitan ng kuru-kuro o palagay =yumayabong po ang ating kaalaman; nalilimit natin ang mega impormasyon PAKIKINIIG>iba pang pang gawaing pangkomunikatibo

Bagamat marami ang nagbabasa, kakaunti ang nag-iisip(Harriet Martineau) PAGSASALITA-Naipapabatid natin an gating Kaya kailangan tayong matuto hindi lamang sa gustong sabihin sa pamamagitan ng tono ng boses, pamamagitan ng pagsulat kung hind imaging ng pagbasa(John dulberg) reaksyon ng mukha o iba pang pisikal na pagkilos. Adbentahe ng pagsasalita: Sa trabaho Sa pag-aaral Pang-araw-araw na buhay o Lamang ang may husay sa pagsasalita PAKIKINIG (Dr. Badayos-Yagang*1993+) Ang pakikinig ay kakayahang matukoy at maunawaab kung ano ang sinasabi ng kausap. (Howatt at Dakin[1974]Isinasaalang-alang sa pakikinig ang pag-unawa sa diin at bigkas,

grammar, talasalitaan at pagpapakahulugan sa sinabi ng tagapagsalita. (Wilga Rivers *1981+)makalawang beses tayong nakikinig kaysa nagsasalita, makaapat na beses kaysa nagbabasa, at makalimang beses kaysa nagsusulat. Kapag tayo ay marunong making, madali tayong masasanay sa pagsasalita sapagkat ang ating napakinggan ay masasabi nating mabuti.

May Lugod at may Pagpapahalagang Pakikinig Masusi/Mapanuring Pakikinig Kometitib o Kombativ na Pakikinig

Layunin ng Pakikinig Magtipon ng impormasyon at kaalaman Magsuri Pagdinig-ang mega tunog at salita ay ating naririnig Maaliw gamit an gating mega tainga Pakikinig-pagproseso ng mega tunog na ating Gawain ng Tagapakinig naririnig sa ating isipan at sinisikap nating Pagkilala sa karapatan ng tagapagsalita na maunawaan at maipaliwanag ang kahulugan ng masabi ang mega ideya o niloloob mega tunog na ito. Hikayating magsalita ang kabilang panig Elemento ng Pakikinig Matamang pakikinig Pagtuon sa Ispiker Eye Kontak Intensyon Bukas na Isip Pagbibigay ng ganap na atensyon Fidbak Kilos ng katawan Ekspektasyon sa taong nagsasalita, sa kanyang mensahe, sa kanyang agenda Uri ng Pakikinig Aktibong Pakikinig -nag-aanalisa at nagbibigay ng tugon sa mensahe -napapanatili an g eye contact -ngumingiti kung inaapriseyt -nagbibigay ng pagsangayon(pagbaba/pagtaas ng ulo) -nagpaparapreys sa kanyang utak ang sinabi ng tagapagsalita -kumukuha siya ng tala -fidbak -pinapakinggan ang sinasabi ng may full atensyon -3 proseso:Pagdinig(pagkuha ng sinasabi ng ispiker);Pag-unawa(pagkaunawa sa sariling pagkukuro); Paghuhusga(tama ba o mali?) Pasibong nakikinig Tumanggap ng mega impresyon at informasyon na kapaki-pakinabang at maaring magamit. Magbigay ng ganap na pakikinig

Katangian ng Mabuting Tagapakinig Huwag laging maging tagapagsalita (monopolizer) Huwag mag-interap (interapter) Huwag tumalon sa Kongklusyon Makikinig sa pagitan ng bawat linya Magtanong Hindi kailangang madistrak ng kapaligiran Magbukas ng isip Gamitin ang iyong brainpower Magbigay ng fidbak o tugon Proseso ng Pakikinig Prosesong Top-Down o Ang pag-uugnay sa mega dati ng kaalaman na nakalagak sa ating utak (top) sa mega bagong impormasyon sa napakinggan (down) upang higit na maunawaan ang napakinggan Prosesong Bottom-Up o Whole-to-part

Unti-unting pagbubuo ng kahulugan (building blocks sa pamamagitan ng pagunawa sa lahat ng datos linggwistiks.

Hakbang ng Pakikinig 1. Pagkuha o pagdinig sa mensahe (Hearing) 2. Interpretasyon (Interpretation) 3. Ebalwasyon (Judging) 4. Pagtugon (Feedback) Pamamaraan upang pakinggan Gumamit ng eye kontak Huwag maging monotonous Magtanong Gawing maiksi ngunit malinaw ang sasabihin Pumili ng lokasyon na walang masyadong sagabal Magbuod at magfokus sa mega pangunahing ideya Faktor na Nakahihikayat sa Tagapakinig Familyariti Realidad Proximiti o Pagkamalapit Nobelti o Kabaguhan Kapana-panabik na salaysay o suspens Pagtatanong Nakatutuwang pangyayari Magbigay ng Kompliment o Papuri Pagbanggit sa Okasyon at Layon ng pagsasama-sama Tunggalian Faktor na nakakaimpluwensya sa Pakikinig Oras Tsanel Edad/Gulang Kasarian Kultura Konsepto sa Sarili Produktibong pakikinig

-abilidad na making sa mas maraming lebel na nagpapakita ng aktibong paggamit ng pandama o senses Komponent: Atityud at intension na tagapakinig Matutong umunawa muna o Validity o Flexibility o Bridging o pagtutulay o Restating o pag-uulit ng sinabi Encouraging talking o Inviting Expansion o Open question Pitong Produktivong Teknik sa Pakikinig 1. Magpakita ng interes sa paksa at tagapagsalita 2. Mag-adap sa kaanyuan o deliveri ng tagapagsalita 3. Mag-adjas sa distraksyon 4. Makinig nang mabuti sa konsepto at limiin ang pangunahing ideya. 5. Umiwas sa pagpapakita ng pekeng atensyon o kayay kunwaring pakikinig 6. Kunin an g buong mensahe at saka maghusga o magtanong sa inilahad ng tagapagsalita 7. Interpret at ebalweytin ang mahihirap na konsepto, informasyon at ekspositoring binanggit. (Pagtatala) Mental Atityud ng Mahusay na Tagapakinig (Carl Harshman at Steve Philips) Bukas na isip Tiyaga Interes at atensyon Tolerans Respeto Balakid sa Efektivong Pakikinig 1. Mental at Emosyonal na Ingay/Gulo sa Sarilli at Kalooban ng Tagapakinig 2. Pagkawala sa sarili, Lumilipad na diwa. 3. Masyado kang madaldal, masalita 4. Perseptwal na salamin 5. Negatibong Pananaw Sampung utos sa Mabuting Pakikinig(K. Davis-Human Behavior at Work[1972])

o o

o o o o o o

o o o Teknik sa pakikinig(P. Bradley at J. David- Communication for Business and the Professions [1980]) o Preparasyon/Paghahanda sa sasabihin o Pagdiskober/Pagtuklas sa Intensyon ng Ispiker o Hanapin ang nakapaloob na mensahe o Magsuri/mag-analisa sa sinasabi ng ispiker o Magfokus sa ispiker at sa kanyang sinasabi o Imotibeyt ang sarili

Huminto sa pagsasalita Ilagay sa Kaaya-ayang kondisyon ang tagapagsalita Magpakita ng interes sa pakikinig Alisin ang mega distraksyon Mag-empatays sa ispiker Maging pasensyoso Hawakan ang temper Maging mapagtimpi sa kritisismo at argument Magtanong Huminto sa Pagsasalita

2 uri ng tagapagsalita-yong mega takot at yong mega sinungaling(Mark Twain) ang kalahati ng mundo ay binubuo ng mega taong may gustong sabihin subalit di masabi, at ang kalahatiy ang mega taong nagsasalita ng wala namang saysay ngunit patuloy na nagsasalita. Sinabi rin niyang kahit sino ay maaring magsalita ngunit hindi lahat ay maaring magbigay/gumawa ng efektivong pananalita.(Lenny Leskowski-Elements of an Effective Speech) ang isang verbal na usapan o konbersasyon ay apektado ng mega sumusunod: salita/wika-7% efektiv, tono ng boses- 38% efektiv, non-verbal klu55% efektiv(Prof. Albert Mehrabian-Silent Messages[1971]) Glossophobia-takot sa pagsasalita Layunin sa Pagsasalita R. Carpio, A. Encarnacion (Effective Speaking1989)-White at Henderlider (Practical Public Speaking) ang layunin ng pagsasalita bilang kasangkapan ng tao. Magbigay kaalaman o Ideya, saloobin, damdamin, karanasan, at iniisip ng tao ay naipaparating niya sa kausap. Mangganyak o manghikayat o Tagapakinig ay ginaganyak o hinihikayat ng tagapagsalita upang umayon sa kanyang sinasabiat kung may di pag-sang-ayon ay naghahawan siya ng daan para sa isang masiglang palitang kurukuro. Manlibang o Mas naliligayahan ang tagapakinig kung mas malakas ang sense of humor ng tagapagsalita Ang Aparatong Taglay ng Tao sa Pagsasalita May isang maliit na tubo na kinapapalooban ng trakeya (trachea) pababa sa baga (baga) na bumubukas para sa mas malaking tubo, ang paringhe (pharynx) na nagdadala ng tunog pataas patungo sa bibig. Gawain din ng paringhe ang

PAGSASALITA -isang proseso ng pagproprodyus ng boses/tinig sa pamamagitan ng vocal cords at vocal apparatus upang makapaghatid ng informasyon. Ayon sa survey sa Amerika knakikitaan ng takot sa pagsasalita sa haarap ng publiko ay 65% samantalang 7% lang ang takot sa kamatayan. Kahit ang mega kilalang personality ay kinakikitaan pa rin ng takot at nakadarama ng nerbiyos o kaba sa pagsasalita. Normal lang na maramdaman nang takot at hindi lang ikaw, kundi marami sa mega tao.

pagdadala ng pagkain at tubig mula sa bibig pababa sa bituka (stomach) ng tao. Isang pagsimple pagkontrol ng hangin na nanggagaling sa baga nag lumalabas sa daanan ng boses (vocal tract) at nagpapakilos sa vocal kord na tinutulungan ng mega masel upang mailabas ang tunog ng salita sa bibig o kayay sa ilong. Boses/Tinig Isang kamangha-manghang makinarya na taglay ng tao at gamit niya sa pagproprodyus ng tunog na maari niyang kontrolin habang pinagagalaw ng makinaryang ito ang iba pang parte ng katawan na kailangan sa pagproprodyus ng tunog. Paghinga o Kumukuha ng air pressure mula sa dayapram mega masel ito na nasa ilalim ng ating rib cage na gamit natin sa paghinga. Kapag ang dayagram ay nageexpand, an gating chest cavity ay lumuluwag at lumilikha ng vacuum kaya ang hangin ay umaakyat sa lalamunan at ilong, at pumupunta sa baga hanggang ang air pressure ditto (sa baga) ay makapantay ng air pressure sa labas ng katawan. Kinokontrol ang dayapram habang nagsasalita, lumalabas ang hangin nang mabilis. Ang kantidad ng hanging inilabas ay nakapagdedetermina sa haba ng ating sasabihing pangungusap; gayundin, ng paglabas ng tinig. Kapag nakontrol nang maayos ang paghinga,magkaroon nang maayos na vocal control.

Vibration o Kapag ang pinakawalang hangin ay tumungo sa mega vocal kords nasa laringhe (larynx) ito, lumilikha ito ng tunog. Ito ang tinatawag nating sound prodasyon o ang pagpapalabas ng tunog. Resonasyon o Ang amplikasyon at pagpapahusay ng tinig ay nagagawa sa pamamagitan ng tulong ibinibigay ng megaresonators ang lalamunan, sinuses, chest cavity, maging mega buto sa ating bungo ay lumilikha ng tunog mula sa larynx. Artikulasyon o Hindi lamang mahalaga ang buo (full and rich) na tinig, dapat ay nadidistinguish ang salita sa iba pang salita, ang titik sa iba pang titik. Kailangang nabibigkas ang bawat salita ng tam. Ito ang tinatawag na artikulasyon. HalimbawaL:; ang bigkas ng p sa f; ang b sa v; ang c sa z; ang th sa t. Katulong sa artikulasyon ang mega ngipin, dila, matigas at malambot na ngalangala hard palate, soft palate, panga at labi. Kwaliti ng Boses o Iba-iba ang kwaliti ng boses, hindi magkakatulad ng

boses ang tao. May pleasant at mayroon ding masakit sa tenga. Atraaa