1

STPM/S930









PEPERIKSAAN
SIJIL TINGGI PERSEKOLAHAN MALAYSIA
(STPM)




SYARIAH
Sukatan Pelajaran dan Kertas Soalan Contoh










Sukatan pelajaran ini digunakan mulai sesi 2012/2013 dan tahun-tahun seterusnya sehingga diberitahu.

MAJLIS PEPERIKSAAN MALAYSIA

2



























































FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN

Pendidikan di Malaysia adalah satu usaha berterusan
ke arah memperkembangkan lagi potensi individu secara
menyeluruh dan bersepadu untuk mewujudkan insan yang
seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi,
dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan kepatuhan
kepada Tuhan. Usaha ini adalah bagi melahirkan rakyat
Malaysia yang berilmu pengetahuan, berakhlak mulia,
bertanggungjawab, berketerampilan, dan berkeupayaan
mencapai kesejahteraan diri serta memberi sumbangan
terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga,
masyarakat dan negara.


3


PRAKATA

Sukatan Pelajaran Syariah yang baharu ini digubal untuk menggantikan Sukatan Pelajaran Syariah
sedia ada yang telah digunakan semenjak peperiksaan Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia pada tahun
2003. Sukatan pelajaran yang baharu ini akan mula digunakan pada tahun 2012. Peperiksaan Sijil
Tinggi Persekolahan Malaysia pada tahun tersebut akan menjadi peperiksaan pertama yang
menggunakan sukatan pelajaran ini. Penggubalan semula Sukatan Pelajaran Syariah ini mengambil
kira perubahan yang hendak dilakukan oleh Majlis Peperiksaan Malaysia terhadap sistem peperiksaan
Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia yang sedia ada. Melalui sistem peperiksaan yang baharu ini,
pengajian di tingkatan enam akan dibahagikan kepada tiga penggal dan calon akan menduduki
peperiksaan pada setiap akhir penggal. Tujuan utama Majlis Peperiksaan Malaysia memperkenalkan
sistem peperiksaan yang baharu ini adalah untuk memperbaiki orientasi pengajaran dan pembelajaran
di tingkatan enam supaya tidak jauh berbeza dengan orientasi pengajaran dan pembelajaran di kolej
dan universiti.

Penggubalan semula Sukatan Pelajaran Syariah ini merupakan proses pengemaskinian tajuk,
kandungan, dan kemahiran supaya selaras dengan perkembangan semasa. Sukatan pelajaran ini akan
memberikan pendedahan kepada calon di peringkat prauniversiti tentang pengajian fiqh, usul fiqh dan
kaedah fiqh, ayat ahkam dan hadis ahkam untuk memahami hukum syarak di samping menyelesaikan
masalah yang berbangkit. Selain itu, sukatan pelajaran ini juga mewajibkan calon menjalankan kerja
kursus. Pentaksirannya dibuat melalui penghasilan kerja projek. Aspek ini difikirkan penting kerana
melalui kerja kursus, calon bukan sahaja belajar untuk menguasai ilmu tertentu tetapi juga akan dapat
menerapkan kemahiran insaniah ke dalam diri mereka melalui pengalaman yang ditempuhi semasa
menyiapkan kerja kursus tersebut. Pengalaman ini akan membantu calon dalam melaksanakan kerja
kursus pada peringkat yang lebih tinggi pada masa hadapan.

Sukatan pelajaran ini mengandungi tajuk, waktu pengajaran, dan hasil pembelajaran mengikut
penggal, di samping skim pentaksiran, pemerihalan prestasi, glosari, senarai rujukan dan soalan
contoh.

Usaha menggubal sukatan pelajaran ini telah dilaksanakan oleh jawatankuasa yang dipengerusikan
oleh Y. Bhg. Profesor Madya Mohd Ridzuan bin Awang dari Universiti Kebangsaan Malaysia.
Anggota jawatankuasa yang lain terdiri daripada beberapa orang pensyarah universiti tempatan, pakar
bidang Syariah, wakil dari Jabatan Pendidikan Islam dan Moral (Bahagian Kurikulum), dan guru-guru
yang berpengalaman mengajar mata pelajaran Syariah. Bagi pihak Majlis Peperiksaan Malaysia, saya
merakamkan ucapan terima kasih dan setinggi-tinggi penghargaan kepada jawatankuasa ini atas
khidmat yang telah diberikan. Oleh yang demikian, adalah menjadi harapan Majlis Peperiksaan
Malaysia agar sukatan pelajaran ini menjadi panduan kepada guru dan calon dalam proses pengajaran
dan pembelajaran di sekolah. Semoga pelaksanaan sukatan pelajaran ini berjaya mencapai
matlamatnya.



Ketua Eksekutif
Majlis Peperiksaan Malaysia









4


KANDUNGAN

Sukatan Pelajaran 930 Syariah

Halaman

Matlamat 1

Objektif 1 3

Kandungan

Penggal 1 4 16

Penggal 2 17 28

Penggal 3 29 54

Kerja Kursus (Kerja Projek) 55

Skim Pentaksiran 56 57

Pemerihalan Prestasi 58

Glosari 59 64

Senarai Rujukan 65 68

Kertas Soalan Contoh:

Kertas 1 69 72

Kertas 2 73 76

Kertas 3 77 80

Kertas 4 81 82












1

SUKATAN PELAJARAN
930 SYARIAH


Matlamat

Sukatan pelajaran ini bertujuan untuk meningkatkan pengetahuan, kefahaman, dan penghayatan
pelajar dalam bidang Syariah bagi membolehkan pelajar meneruskan pengajian dalam bidang
berkenaan ke peringkat yang lebih tinggi serta melahirkan pelajar yang beriman, beramal soleh,
berperibadi mulia, dan berkeupayaan mengistinbat hukum secara ilmiah yang berkaitan dengan
amalan harian.


Objektif

Objektif sukatan pelajaran ini adalah untuk membolehkan pelajar:

(a) menggunakan pengetahuan dan kefahaman dalam bidang Pengajian Fiqh, Usul Fiqh dan Kaedah
Fiqh, Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam untuk memahami hukum syarak;
(b) mengistinbatkan hukum-hukum syarak daripada sumber-sumbernya yang disepakati atau yang
tidak disepakati bagi menyelesaikan masalah-masalah yang berbangkit;
(c) mengaplikasikan Kaedah Fiqh dalam penentuan hukum;
(d) membuat rumusan dan penilaian tentang isu-isu dalam bidang Syariah;
(e) menganalisis isu-isu yang berkaitan dengan sesuatu Ayat Ahkam atau Hadis Ahkam.


Kandungan

Sukatan pelajaran Syariah dibahagikan kepada empat kertas, iaitu Kertas 1 (930/1) Pengajian Fiqh,
Kertas 2 (930/2) Usul Fiqh dan Kaedah Fiqh, Kertas 3 (930/3) Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam, dan
Kertas 4 (930/4) Kerja Kursus (Kerja Projek) Syariah.

Pembahagian adalah seperti yang berikut:

Kertas Kod Pelajaran
1
2
3
4
930/1
930/2
930/3
930/4
Pengajian Fiqh
Usul Fiqh dan Kaedah Fiqh
Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam
Kerja Kursus (Kerja Projek) Syariah











2

Kertas 1: 930/1 Pengajian Fiqh (120 waktu)

Fiqh Bilangan Tajuk Utama Waktu
Muamalat 8 50
Munakahat 4 26
Mirath 3 16
Jenayah 4 28


Kertas 2: 930/2 Usul Fiqh dan Kaedah Fiqh (120 waktu)

Usul Fiqh (84 waktu) Kaedah Fiqh (36 waktu)
Tajuk Waktu Tajuk Waktu
Pengenalan
Pengenalan sumber hukum
Al-Quran
Al-Sunnah
Ijmak
Qiyas
Istihsan
Maslahah
Sadd al-Dharai
Istishab
Ijtihad
Taqlid dan Talfiq
4
1
8
12
7
12
6
6
8
6
8
6
Pengenalan
Kaedah 1
Kaedah 2
Kaedah 3
Kaedah 4
Kaedah 5


4
8
6
6
6
6




Kertas 3: 930/3 Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam (120 waktu)

Ayat Ahkam (60 waktu) Hadis Ahkam (60 waktu)
Tajuk Waktu Tajuk Waktu
Pendidikan dan Sahsiah 10 Pendidikan dan Sahsiah 10
Keluarga 10 Keluarga 10
Kemasyarakatan 10 Kemasyarakatan 10
Kesihatan 10 Kesihatan 10
Pembangunan dan Ekonomi 10 Pembangunan dan Ekonomi 10
Siasah/Kepimpinan 10 Siasah/Kepimpinan 10










3

Kertas 4: 930/4 Kerja Kurus (Kerja Projek) Syariah

Bil Aspek Pemarkahan Markah Markah Penuh
Penulisan
1 Pengenalan 2
48 (80%)
2 Penghargaan 2
3 Objektif Kajian 2
4 Kaedah Kajian 3
5 Hasil Kajian dan Ulasan 25
6 Rumusan dan Cadangan 4
7 Senarai Rujukan 3
8 Kemahiran Manipulatif 2
9 Kemahiran Insaniah 5
Pembentangan
1 Pembentangan Kerja Projek 5
12 (20%)
2 Soal Jawab 3
3 Kreativiti 2
4 Keterampilan 2





























4

Penggal 1

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

Pengajian Fiqh


A Muamalat

1 Jual beli 10 Calon seharusnya dapat:

1.1 Konsep jual beli 1 (a) menjelaskan konsep jual beli
dari segi pengertian, dalil,
hukum, rukun, syarat, dan
hikmat;

1.2 Jenis jual beli
(i) jual beli sah
(ii) jual beli yang tidak
sah
2 (b) membezakan jenis jual beli yang
sah dan tidak sah;

1.3 Konsep khiyar 1 (c) menggunakan pengetahuan
tentang khiyar dari segi
pengertian, dalil, hukum, jenis,
dan hikmat untuk menentukan
hak dalam pelaksanaan jual beli;

1.4 Jenis khiyar
(i) khiyar majlis
(ii) khiyar syarat
(iii) khiyar aib
2 (d) membezakan jenis khiyar, iaitu
khiyar majlis, khiyar syarat, dan
khiyar aib;

1.5 Persoalan semasa tentang jual
beli
(i) bay fuduli
(ii) bay muatah
(iii) bay urbun
(iv) bay bithaman ajil
(v) bay murabahah
(vi) bay inah
(vii) bay salam
(viii) bay istisna
4 (e) menganalisis persoalan semasa
untuk:
(i) menentukan ciri perbezaan
antara jual beli biasa
dengan bay fuduli, bay
muatah, bay urbun, bay
bithaman ajil, bay
murabahah, bay inah,
bay salam, dan bay
istisna;
(ii) menilai pelbagai pendapat
fuqaha tentang hukum
bay muatah, bay
bithaman ajil, dan bay
inah.



5

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

2 Riba 6 Calon seharusnya dapat:

2.1 Konsep riba 1 (a) menjelaskan konsep riba dari
segi pengertian, dalil, hukum,
dan hikmat pengharamannya:

2.2 Jenis riba
(i) riba hutang
(ii) riba jual beli
3 (b) mengenal pasti dan
menjelaskan jenis riba hutang
dan riba jual beli;
(c) membezakan jenis riba hutang
dan riba jual beli;

2.3 Perkara yang berkaitan
dengan persoalan semasa

(i) pinjaman yang
dikenakan faedah
(ii) simpanan wang yang
dibayar faedah
(iii) perbezaan antara
insurans dan takaful
2 (d) menganalisis beberapa
persoalan semasa untuk
menentukan jenis riba:
(i) pinjaman yang dikenakan
faedah;
(ii) simpanan wang yang
dibayar faedah;
(iii) konsep riba yang berlaku
dalam insurans
konvensional berbanding
dengan takaful.

3 I jarah 4 Calon seharusnya dapat:

3.1 Konsep ijarah 1 (a) menjelaskan konsep ijarah dari
segi pengertian, dalil, hukum,
rukun, syarat, dan hikmat;

3.2 Jenis ijarah
(i) sewa
(ii) upah
1 (b) mengenal pasti dan
menghuraikan jenis ijarah iaitu
sewa dan upah;

3.3 Pembatalan ijarah 1 (c) menentukan keadaan yang boleh
membatalkan akad ijarah;

3.4 Persoalan semasa tentang
ijarah
(i) upah mengerjakan
ibadah
(ii) sewa atas sewa
(iii) sewa menerusi agen
(iv) sewa beli
1 (d) menganalisis persoalan semasa
tentang ijarah untuk
menentukan hukum:
(i) upah mengerjakan
ibadah;
(ii) sewa atas sewa;
(iii) sewa menerusi agen;
(iv) sewa beli seperti al-
ijarah thumma al-bay.

6

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

4 Al-Rahn 6 Calon seharusnya dapat:

4.1 Konsep al-rahn 1 (a) menjelaskan konsep al-rahn
dari segi pengertian, dalil,
hukum, rukun, syarat, dan
hikmat;

4.2 Hukum berkaitan barang
al-rahn
2 (b) menjelaskan hukum dari segi
pemilikan barang al-rahn,
penggunaan barang al-rahn,
kehilangan, kerosakan, dan
penyelesaian hutang;

4.3 Pembatalan al-rahn 1 (c) menentukan keadaan yang boleh
membatalkan akad al-rahn;

4.4 Persoalan semasa berkaitan
al-rahn

(i) gadaian secara
konvensional
(ii) pelelongan barang
gadaian
2 (d) menganalisis beberapa
persoalan semasa berkaitan
al-rahn:
(i) gadaian secara
konvensional;
(ii) pelelongan barang
gadaian.

5 Syarikat 8 Calon seharusnya dapat:

5.1 Konsep syarikat 1 (a) menjelaskan konsep syarikat
dari segi pengertian, dalil,
hukum, rukun, syarat, dan
hikmat;

5.2 Jenis syarikat dan hukumnya
(i) inan
(ii) wujuh
(iii) abdan
(iv) mufawadah
(v) mudarabah
4 (b) mengenal pasti dan
menghuraikan jenis syarikat;
(c) membandingkan pandangan
fuqaha terhadap keharusan
jenis syarikat dan alasan
masing-masing;

5.3 Pembatalan syarikat 1 (d) menerangkan keadaan yang
membatalkan syarikat;








7

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

5.4 Persoalan semasa tentang
syarikat:

(i) amalan mudarabah
dalam Perbankan
Islam, takaful, dan
saham
(ii) amalan pelaburan
Islam dan
konvensional
2 (e) menganalisis beberapa
persoalan semasa tentang
syarikat dari sudut:
(i) amalan mudarabah dalam
perbankan Islam, takaful,
dan saham;

(ii) amalan pelaburan Islam
dan konvensional.

6 Wakalah 4 Calon seharusnya dapat:

6.1 Konsep wakalah 1 (a) menjelaskan konsep wakalah
dari segi pengertian, dalil,
hukum, rukun, syarat, dan
hikmat;

6.2 Pembatalan wakalah 1 (b) menentukan keadaan yang boleh
membatalkan wakalah;

6.3 Persoalan semasa tentang
wakalah:

(i) amalan guaman

(ii) pelantikan wasi
(pemegang amanah
atau penama)



(iii) perniagaan melalui
agen
2 (c) membuat penilaian terhadap
pelaksanaan wakalah dalam
amalan berikut:
(i) wakalah dalam amalan
guaman;
(ii) pelantikan wasi
(pemegang amanah atau
penama) dalam Tabung
Haji, Kumpulan Wang
Simpanan Pekerja, dan
Amanah Raya Berhad;
(iii) perniagaan melalui agen
amanah sebagai wakil.

7 Wadiah 4 Calon seharusnya dapat:

7.1 Konsep wadiah 1 (a) menjelaskan konsep wadiah
dari segi pengertian, dalil,
hukum, rukun, syarat, dan
hikmat;

7.2 Pembatalan wadiah 1 (b) menentukan keadaan yang boleh
membatalkan wadiah;





8

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

7.3 Persoalan semasa tentang
wadiah dalam institusi
Perbankan Islam dan
simpanan konvensional
(i) akaun simpanan
(ii) akaun semasa
2 (c) membuat perbandingan tentang
wadiah dalam institusi
Perbankan Islam dan simpanan
dalam perbankan konvensional:
(i) akaun simpanan;
(ii) akaun semasa.

8 Hibah dan wasiat 8 Calon seharusnya dapat:

8.1 Konsep hibah 1 (a) menjelaskan konsep hibah dari
segi pengertian, dalil, hukum,
rukun, jenis, syarat, dan hikmat;

8.2 Persoalan semasa tentang
hibah

(i) hibah dalam akaun
simpanan
(ii) hibah dalam takaful
(iii) hibah semasa marad
al-maut
(iv) penarikan balik hibah
2 (b) membuat penilaian terhadap
beberapa soalan semasa tentang
hibah:
(i) hibah dalam akaun
simpanan;
(ii) hibah dalam takaful;
(iii) hibah semasa marad al-
maut;
(iv) penarikan balik hibah;

8.3 Konsep wasiat 1 (c) menjelaskan konsep wasiat dari
segi pengertian, dalil, hukum,
rukun, syarat, dan hikmat;

8.4 Jenis wasiat

(i) am
(ii) khas
(iii) mutlak
(iv) bersyarat
1



(d) membuat klasifikasi terhadap
jenis wasiat:
(i) am;
(ii) khas;
(iii) mutlak;
(iv) bersyarat;

8.5 Pembatalan wasiat 1 (e) menentukan keadaan yang boleh
membatalkan wasiat;

8.6 Persoalan semasa tentang
wasiat

(i) wasiat kepada waris
(ii) wasiat wajibah
(iii) penulisan wasiat
2 (f) menganalisis persoalan semasa
tentang wasiat untuk
menentukan hukum:
(i) wasiat kepada waris;
(ii) wasiat wajibah;
(iii) penulisan wasiat.



9

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

B Munakahat

1 Praperkahwinan 2 Calon seharusnya dapat:

1.1 Pemilihan jodoh dan
peminangan
1 (a) menjelaskan hukum dan kaedah
pemilihan jodoh dan
peminangan;

1.2 Persoalan semasa tentang
praperkahwinan


(i) putus tunang
(ii) batas pergaulan

(iii) hak kafaah
1 (b) membuat ulasan terhadap
persoalan semasa berdasarkan
hukum dan implikasinya yang
berkaitan:
(i) putus tunang;
(ii) batas pergaulan semasa
bertunang;
(iii) hak kafaah bagi bakal
pengantin.

2 Perkahwinan 8 Calon seharusnya dapat:

2.1 Konsep perkahwinan 1 (a) menjelaskan konsep
perkahwinan dari segi
pengertian, dalil, hukum, rukun,
syarat, dan hikmat;

2.2 Perwalian 2 (b) menjelaskan pengertian wali,
mengenal pasti jenis wali,
kelayakan wali, kuasa wali, dan
wali hakim;

2.3 Perempuan yang haram
dikahwini
1 (c) mengenal pasti perempuan yang
haram dikahwini sama ada
kerana nasab, radaah atau
musaharah;

2.4 Persoalan semasa tentang
perkahwinan
(i) kahwin lari atau
tanpa kebenaran
pendaftar nikah


(ii) prosedur poligami

4 (d) menganalisis persoalan semasa
tentang perkahwinan seperti:
(i) hukum kahwin lari atau
tanpa kebenaran
pendaftar nikah dan
kesannya di sisi undang-
undang;
(ii) prosedur poligami
menurut undang-undang
keluarga Islam di
Malaysia;



10

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

(iii) kahwin mutah

(iii) hukum kahwin mutah
dan perbahasan ulama
mengenainya;
(iv) hak dan
tanggungjawab suami
isteri menurut undang-
undang keluarga Islam

(iv) hak dan tanggungjawab
suami isteri menurut
undang-undang keluarga
Islam di Malaysia.

3 Talak 8 Calon seharusnya dapat:

3.1 Konsep talak 1 (a) menjelaskan konsep talak dari
segi pengertian, dalil, hukum,
rukun, syarat, dan hikmat;

3.2 Jenis talak dan hukumnya

1 (b) mengenal pasti jenis talak, iaitu
talak sunni, talak bidi, talak
bain, dan talak raji dari segi
hukum dan implikasinya;

3.3 Pembubaran perkahwinan 2 (c) membuat perbandingan antara
keempat-empat jenis
pembubaran perkahwinan dari
segi alasan dan implikasinya,
iaitu fasakh, khulu, taliq, dan
faraq;

3.4 Persoalan semasa tentang
talak

(i) perceraian di luar
Mahkamah Syariah
(ii) kaunseling sebelum
perceraian
(iii) tuntutan selepas
perceraian

(iv) hak hadanah
(v) talak melalui alat
komunikasi elektronik
4 (d) menganalisis persoalan semasa
tentang talak berdasarkan
hukum dan prosedur:
(i) perceraian di luar
Mahkamah Syariah;
(ii) kaunseling sebelum
perceraian;
(iii) tuntutan nafkah,
pemberian mutah, dan
harta sepencarian selepas
perceraian;
(iv) hak hadanah;
(v) talak melalui alat
komunikasi elektronik
seperti SMS, e-mel, dan
sebagainya.

4 Iddah dan rujuk 8 Calon seharusnya dapat:

4.1 Konsep iddah 1 (a) menjelaskan konsep iddah dari
segi pengertian, dalil, hukum,
dan hikmat;

11

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

4.2 Jenis iddah dan tempohnya

(i) iddah isteri yang
dicerai sebelum
persetubuhan
(ii) iddah isteri yang hamil
(iii) iddah isteri yang
kematian suami
(iv) iddah isteri yang putus
haid dan tidak pernah
didatangi haid
(v) iddah isteri yang masih
didatangi haid
2 (b) mengenal pasti jenis iddah dan
tempohnya:
(i) iddah isteri yang dicerai
sebelum persetubuhan;

(ii) iddah isteri yang hamil;
(iii) iddah isteri yang
kematian suami;
(iv) iddah isteri yang putus
haid dan tidak pernah
didatangi haid;
(v) iddah isteri yang masih
didatangi haid;

4.3 Persoalan semasa tentang
iddah

(i) konsep ihdad dalam
Islam
(ii) pergaulan suami isteri
sewaktu iddah
(iii) hak isteri semasa
iddah
2 (c) membuat ulasan terhadap
implikasi persoalan semasa
tentang iddah:
(i) konsep ihdad dalam
Islam;
(ii) pergaulan suami isteri
sewaktu iddah;
(iii) hak isteri semasa iddah;

4.4 Konsep rujuk 1 (d) menjelaskan konsep rujuk dari
segi pengertian, dalil, hukum,
cara, dan hikmat;

4.5 Persoalan semasa tentang
rujuk
(i) rujuk melalui alat
komunikasi elektronik


(ii) rujuk tanpa persetujuan
isteri
(iii) prosedur rujuk dalam
undang-undang
keluarga Islam di
Malaysia
2 (e) menentukan hukum bagi
persoalan semasa tentang rujuk;
(i) rujuk melalui alat
komunikasi elektronik
seperti SMS, e-mel, dan
sebagainya;
(ii) rujuk tanpa persetujuan
isteri;
(iii) prosedur rujuk dalam
undang-undang keluarga
Islam di Malaysia.






12

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

C Mirath

1 Konsep mirath 1 Calon seharusnya dapat:

(a) menjelaskan konsep mirath dari
segi pengertian, dalil, rukun,
sebab, syarat, dan halangan
pewarisan;

2 Liabiliti dalam harta pusaka 2 Calon seharusnya dapat:

(a) menerangkan liabiliti dalam
harta pusaka, iaitu perbelanjaan
pengurusan jenazah,
pembayaran hutang, harta
sepencarian, pelaksanaan
wasiat, dan hak waris;

3 Waris 9 Calon seharusnya dapat:

3.1 Jenis waris dan cara
pewarisan
2 (a) mengenal pasti waris yang
berhak mendapat harta pusaka;

3.2 Konsep al-hajb 1 (b) membuat perbandingan jenis
waris dan cara pewarisan
mereka;

3.3 Penyelesaian kes
pembahagian pusaka
6 (c) menjelaskan konsep al-hajb dan
mengenal pasti jenis dan waris
yang terlibat;

(d) membuat penyelesaian
pembahagian harta pusaka.

4 Persoalan semasa tentang mirath


(i) undang-undang dan
pentadbiran harta pusaka di
Malaysia



(ii) peranan Mahkamah Syariah


(iii) penyelesaian secara muafakat
3 Calon seharusnya dapat:

(a) membuat ulasan tentang:
(i) undang-undang dan
pentadbiran harta pusaka
orang Islam di Malaysia,
iaitu harta pusaka kecil,
harta pusaka besar, dan
harta pusaka ringkas;
(ii) peranan Mahkamah
Syariah dalam
pentadbiran harta pusaka;
(iii) penyelesaian secara
muafakat.


13

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

D Jenayah

1 Pengenalan 2 Calon seharusnya dapat:

1.1 Konsep jenayah

1 (a) menjelaskan konsep jenayah
dari segi pengertian, unsur, dan
sumber penentuan hukum;

(b) memerihalkan falsafah
pensyariatan hukum jenayah
dari segi matlamat dan
keistimewaannya;

1.2 Jenis kesalahan jenayah 1 (c) mengklasifikasikan jenis
kesalahan jenayah dan ciri
perbezaannya.

2 Qisas, Diyat, dan Kaffarah 10 Calon seharusnya dapat:

2.1 Konsep qisas, diyat, dan
kaffarah
2 (a) menjelaskan konsep qisas,
diyat, dan kaffarah dari segi
pengertian, dalil, hukum, dan
syarat wajib qisas, diyat, dan
kaffarah;

2.2 Kesalahan yang
mewajibkan qisas, diyat,
dan kaffarah


(i) Kesalahan yang
mewajibkan qisas
3 (b) mengenal pasti jenis kesalahan
yang dikenakan hukuman qisas,
iaitu pembunuhan secara
sengaja dan kecederaan secara
sengaja berserta dalil;
(c) menjelaskan kesalahan
membunuh secara sengaja dan
syaratnya berserta dalil;
(d) menjelaskan kesalahan
mencederakan anggota secara
sengaja dan syaratnya berserta
dalil;
(e) membuat perbandingan antara
halangan pelaksanaan qisas
dengan pengguguran hukuman
qisas;





14

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

(ii) Kesalahan yang
mewajibkan diyat dan
kaffarah

3

(f) mengenal pasti jenis kesalahan
yang dikenakan hukuman diyat
sahaja;
(g) mengenal pasti jenis kesalahan
yang dikenakan hukuman
kaffarah sahaja;
(h) mengenal pasti jenis kesalahan
yang dikenakan hukuman diyat
berserta kaffarah;
(i) menjelaskan keadaan yang
mewajibkan hukuman diyat
sahaja;
(j) menjelaskan keadaan yang
mewajibkan hukuman kaffarah
sahaja;
(k) menjelaskan keadaan yang
mewajibkan hukuman diyat
berserta kaffarah;

(iii) Jenis diyat 2 (l) mengklasifikasikan jenis diyat,
iaitu diyat mughallazah dan
diyat mukhaffafah.

3 Hudud 8 Calon seharusnya dapat:

3.1 Konsep hudud 1 (a) menjelaskan konsep hudud
dari segi pengertian, dalil, dan
ciri keistimewaannya;

3.2 Jenis jenayah yang
dikenakan hudud

(i) zina 1 (b) menjelaskan pengertian
jenayah zina, dalil, rukun, dan
syarat;
(c) mengenal pasti hukuman
jenayah zina;
(ii) qazaf 1 (d) menjelaskan pengertian
jenayah qazaf, dalil, rukun,
dan syarat;
(e) mengenal pasti hukuman
jenayah qazaf;





15

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

(iii) minum arak 1 (f) menjelaskan pengertian
jenayah minum arak, dalil,
rukun, dan syarat;
(g) mengenal pasti hukuman
jenayah minum arak;
(iv) mencuri 1 (h) menjelaskan pengertian
jenayah mencuri, dalil, rukun,
dan syarat;
(i) mengenal pasti hukuman
jenayah mencuri;
(v) hirabah 1 (j) menjelaskan pengertian
jenayah hirabah, dalil, rukun,
dan syarat;
(k) mengenal pasti hukuman
jenayah hirabah;
(vi) riddah 1 (l) menjelaskan pengertian
jenayah riddah, dalil, rukun,
dan syarat;
(m) mengenal pasti hukuman
jenayah riddah;
(vii) bughah 1 (n) menjelaskan pengertian
jenayah bughah, dalil, rukun,
dan syarat;
(o) mengenal pasti hukuman
jenayah bughah;

4 Persoalan semasa tentang
jenayah
(i) rogol
(ii) liwat
(iii) penyalahgunaan dadah
(iv) ragut
(v) mengambil wang orang lain
melalui transaksi elektronik
2 Calon seharusnya dapat:
(a) mengenal pasti jenis hukuman
dan alasan:
(i) rogol;
(ii) liwat;
(iii) penyalahgunaan
dadah;
(iv) ragut;
(v) mengambil wang
orang lain melalui
transaksi elektronik.







16

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

5 Tazir 6 Calon seharusnya dapat:

5.1 Konsep tazir 1 (a) menjelaskan konsep tazir dari
segi pengertian, dalil, dan
hikmat;

5.2 Jenis kesalahan tazir 1 (b) menjelaskan jenis kesalahan
yang dikenakan hukuman
tazir;

5.3 Bentuk hukuman kesalahan
tazir
1 (c) mengenal pasti bentuk
hukuman kesalahan tazir;

5.4 Persoalan semasa tentang
hukuman tazir




3 (d) menganalisis persoalan semasa
dari segi ciri, dan hukuman
yang akan dikenakan terhadap
kesalahan tazir berdasarkan
Akta Kesalahan Jenayah
Syariah (Wilayah-Wilayah
Persekutuan) 1997 [Akta 559]:
(i) tidak menghormati
Ramadan
(i) tidak menghormati
Ramadan;
(ii) tidak menunaikan
sembahyang Jumaat
(ii) tidak menunaikan
sembahyang Jumaat;
(iii) mengembangkan
doktrin agama
(iii) mengembangkan
doktrin agama seperti
ajaran sesat;
(iv) khalwat (iv) khalwat;
(v) perbuatan tidak sopan
di tempat awam
(v) perbuatan tidak sopan
di tempat awam.












17

Penggal 2

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

Usul Fiqh dan Kaedah Fiqh


A. Usul Fiqh

1 Pengenalan usul fiqh 4 Calon seharusnya dapat:

1.1 Pengertian usul fiqh dan
perbezaannya dengan ilmu
fiqh
1 (a) menjelaskan pengertian usul fiqh;

(b) menjelaskan perbezaan antara fiqh
dan usul fiqh;

1.2 Pertumbuhan,
perkembangan, dan
penyusunan
2 (c) menyusur galurkan perkembangan
ilmu usul fiqh dari zaman sahabat
hingga zaman Imam Syafie;

(d) mengkategorikan tiga pendekatan
penyusunan usul fiqh, iaitu aliran
Mutakallimin, aliran Hanafiah, dan
aliran Mutaakhirin;

1.3 Faedah dan skop
perbincangan
1 (e) menjelaskan faedah mempelajari
usul fiqh;

(f) mengenal pasti skop perbincangan
usul fiqh.

2 Sumber hukum 88 Calon seharusnya dapat:

2.1 Pengenalan sumber hukum 1 (a) mengenal pasti sumber hukum yang
disepakati dan sumber hukum yang
tidak disepakati.

2.2 Al-Quran 8 Calon seharusnya dapat:

2.2.1 Pengertian al-Quran 1 (a) menjelaskan pengertian al-Quran;
(b) menjelaskan maksud ungkapan:
(i) wahyu yang bermukjizat;
(ii) diturunkan kepada
Rasulullah;
(iii) diturunkan dalam bahasa
Arab;
(iv) dinukilkan secara mutawatir;
(v) menjadi ibadah dengan
membacanya.

18

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

2.2.2 Kehujahan al-Quran 1 (c) mengemukakan dalil dan hujah
tentang kedudukan al-Quran sebagai
sumber hukum utama;

2.2.3 Uslub al-Quran
dalam menerangkan
hukum
3 (d) menjelaskan tiga uslub al-Quran
dalam menentukan hukum, iaitu
amr, nahy, dan takhyir;

(e) mengenal pasti contoh daripada nas
al-Quran untuk menjelaskan ketiga-
tiga kategori uslub tersebut;

2.2.4 Dalalah al-Quran
dalam menerangkan
hukum
3 (f) menjelaskan maksud kedua-dua jenis
dalalah al-Quran, iaitu qatiyyah dan
zanniyyah;

(g) mengemukakan contoh daripada nas
al-Quran yang menjelaskan hukum
bagi kedua-dua jenis dalalah
tersebut.

2.3 Al-Sunnah Calon seharusnya dapat:

2.3.1 Pengertian al-Sunnah 1 (a) menjelaskan pengertian al-Sunnah;

2.3.2 Bahagian al-Sunnah 5 (b) mengkategorikan al-Sunnah
berasaskan kekuatannya sebagai
sumber hukum yang dilihat dari dua
aspek, iaitu bilangan perawi dan
kesahihannya;

(c) menjelaskan ciri hadis mutawatir
dan ahad berserta contoh;

(d) menjelaskan ciri hadis sahih, hasan,
dan daif berserta contoh;

2.3.3 Kehujahan dan
kedudukan al-
Sunnah dalam
perundangan Islam
2 (e) mengemukakan dalil dan hujah
tentang kedudukan al-Sunnah
sebagai sumber hukum selepas
al-Quran;

2.3.4 Peranan al-Sunnah
dalam penentuan
hukum
4 (f) menjelaskan tiga peranan al-Sunnah
dalam penentuan hukum, iaitu
sebagai pengukuh, penjelas, dan
penentu hukum baru berserta contoh.





19

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

2.4 Ijmak Calon seharusnya dapat:

2.4.1 Konsep ijmak 1 (a) menjelaskan konsep ijmak dari
segi pengertian, dalil, dan hukum;

2.4.2 Bahagian ijmak 2 (b) mengkategorikan dua jenis ijmak
berasaskan penyataan persetujuan,
iaitu ijmak sarih dan sukuti;

(c) mengkategorikan dua jenis ijmak
berasaskan lokasi mujtahid, iaitu
ijmak mujtami dan ijmak
muftariq;

2.4.3 Kehujahan ijmak 2 (d) mengemukakan dalil dan hujah
tentang kedudukan ijmak sebagai
sumber hukum selepas al-Quran
dan al-Sunnah;

2.4.4 Sandaran ijmak 2 (e) menjelaskan sandaran ijmak dan
kesannya terhadap hukum.

2.5 Qiyas Calon seharusnya dapat:

2.5.1 Pengertian qiyas 1 (a) menjelaskan pengertian qiyas;

2.5.2 Rukun dan syarat
qiyas
4 (b) mengenal pasti empat rukun qiyas;

(c) menjelaskan syarat bagi setiap
rukun berserta contoh;

2.5.3 Bahagian qiyas 1 (d) mengkategorikan dua jenis qiyas
berdasarkan kekuatan illah, iaitu
qiyas al-jali (al-awla, qiyas
al-musawi) dan qiyas al-khafi
(qiyas al-adna);

2.5.4 Kehujahan qiyas 2 (e) membahaskan perbezaan pendapat
ulama tentang qiyas sebagai
sumber hukum;










20

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

2.5.5 Aplikasi qiyas dalam
menentukan hukum
terhadap masalah
semasa
(i) penyalahgunaan
dadah
(ii) air tapai yang
memabukkan
(iii) pertukaran wang
dengan wang
(iv) air berkarbonat
4 (f) menentukan hukum dengan
menggunakan teori qiyas bagi kes
berikut:

(i) penyalahgunaan dadah;

(ii) air tapai yang
memabukkan;
(iii) pertukaran wang dengan
wang;
(iv) air berkarbonat.

2.6 Istihsan Calon seharusnya dapat:

2.6.1 Pengertian istihsan 1 (a) menjelaskan pengertian istihsan;

2.6.2 Bahagian istihsan 3 (b) mengkategorikan bahagian
istihsan berasaskan sandarannya;

2.6.3 Kehujahan istihsan 2 (c) membahaskan perbezaan
pandangan ulama tentang istihsan
sebagai sumber hukum.

2.7 Maslahah Calon seharusnya dapat:

2.7.1 Pengertian maslahah 1 (a) menjelaskan pengertian maslahah;

2.7.2 Bahagian maslahah 3 (b) mengkategorikan maslahah
berasaskan pengiktirafan syarak,
iaitu maslahah mutabarah,
maslahah mulghah, dan maslahah
mursalah;

2.7.3 Kehujahan maslahah
mursalah
2 (c) membahaskan perbezaan
pandangan ulama terhadap
kehujahannya.

2.8 Sadd al-Dhariah Calon seharusnya dapat:

2.8.1 Pengertian sadd
al-dhariah dan
perbezaannya dengan
muqaddimah
1 (a) menjelaskan maksud al-dhariah;
(b) membezakan antara al-dhariah
dan muqaddimah serta
mengemukakan contoh masing-
masing;





21

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

2.8.2 Perbezaan antara
maqasid dan wasail
1 (c) membezakan perbuatan mukallaf
yang disyariatkan hukum
terhadapnya dari sudut maqasid
(tujuan) dan wasail (jalan);

2.8.3 Bahagian sadd
al-dhariah
2 (d) mengenal pasti bahagian
al-dhariah dari sudut kesan buruk
sesuatu perkara atau perbuatan;

2.8.4 Kehujahan sadd
al-dhariah
1 (e) membincangkan perbezaan
pandangan ulama tentang
kehujahan sadd al-dhariah;

2.8.5 Aplikasi sadd
al-dhariah terhadap
persoalan semasa
(i) tuntutan supaya
balu berkabung
semasa iddah
(ii) larangan
menzahirkan
sembahyang
Zohor berjemaah
bagi orang-orang
yang mengalami
keuzuran untuk
mengerjakan
sembahyang
Jumaat
(iii) larangan
pembelian buah
yang sedang
berputik di atas
pokok
(iv) larangan berbuka
puasa kerana
uzur di khalayak
ramai
(v) larangan
menjatuhkan
hukuman
berasaskan
pengetahuan
hakim
3 (f) membincangkan pengaplikasian
sadd al-dhariah terhadap
persoalan semasa, iaitu
(i) tuntutan supaya balu
berkabung semasa iddah;

(ii) larangan menzahirkan
sembahyang Zohor
berjemaah bagi orang-orang
yang mengalami keuzuran
untuk mengerjakan
sembahyang Jumaat;



(iii) larangan pembelian buah
yang sedang berputik di atas
pokok;


(iv) larangan berbuka puasa
kerana uzur di khalayak
ramai;

(v) larangan menjatuhkan
hukuman berasaskan
pengetahuan hakim.





22

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

2.9 Istishab Calon seharusnya dapat:

2.9.1 Konsep istishab 1 (a) menjelaskan konsep istishab dari
segi pengertian, dalil, dan contoh;

2.9.2 Bahagian istishab 2 (b) mengenal pasti lima bahagian
istishab;
(c) menjelaskan maksud lima
bahagian istishab, serta
mengemukakan dalil dan contoh
bagi tiap-tiap bahagian;

2.9.3 Kehujahan istishab 1 (d) membincangkan pendapat ulama
mengenai kehujahan istishab dan
memilih pendapat yang lebih kuat;

2.9.4 Aplikasi istishab
terhadap persoalan
semasa
(i) pewarisan harta
orang yang
hilang tanpa
sebarang berita
(ii) kedudukan
wuduk jika
keluar benda
yang najis tidak
melalui qubul
dan dubur
(iii) dakwaan
keuntungan oleh
pemodal dalam
kontrak
mudarabah
2 (e) membincangkan beberapa masalah
fiqh yang sering dihadapi dalam
kehidupan seharian, iaitu
(i) pewarisan harta orang
yang hilang tanpa sebarang
berita;

(ii) kedudukan wuduk jika
keluar benda yang najis
tidak melalui qubul dan
dubur;


(iii) dakwaan keuntungan oleh
pemodal dalam kontrak
mudarabah.

2.10 Ijtihad Calon seharusnya dapat:

2.10.1 Konsep ijtihad 1 (a) menjelaskan konsep ijtihad dari
segi pengertian dan dalil;

2.10.2 Syarat ijtihad dan
mujtahid
1 (b) menjelaskan syarat ijtihad dan
mujtahid;







23

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

2.10.3 Perkara yang boleh
dan tidak boleh
diijtihadkan
1 (c) mengenal pasti perkara yang boleh
dan tidak boleh diijtihadkan;

2.10.4 Kehujahan ijtihad 1 (d) mengemukakan dalil dan alasan
tentang kehujahan ijtihad sebagai
sumber hukum;
(e) menilai pelbagai pendapat ulama
mengenai kehujahan ijtihad;

2.10.5 Pembatalan ijtihad 1 (f) menjelaskan dan menentukan
keadaan yang boleh membatalkan
ijtihad;

2.10.6 Aplikasi ijtihad
terhadap persoalan
semasa
(i) penentuan
awal bulan
Ramadan dan
Syawal
(ii) pemindahan
organ manusia
(iii) bayi tabung uji
(iv) pengklonan
manusia
3 (g) menentukan hukum dengan
menggunakan ijtihad bagi perkara
berikut:
(i) penentuan awal bulan
Ramadan dan Syawal;


(ii) pemindahan organ manusia;
(iii) bayi tabung uji;
(iv) pengklonan manusia.


2.11 Taqlid dan Talfiq Calon seharusnya dapat:

2.11.1 Pengertian taqlid
dan hukumnya
2 (a) menjelaskan pengertian taqlid;
(b) menjelaskan hukum bertaqlid
dalam perkara akidah dan masalah
fiqh;

2.11.2 Pengertian talfiq dan
hukumnya
2 (c) menjelaskan pengertian talfiq;

(d) menjelaskan pendapat ulama
mengenai hukum bertalfiq;

2.11.3 Persoalan semasa
tentang taqlid dan
talfiq
(i) bayaran zakat
fitrah dengan
wang
2 (e) membincangkan persoalan semasa
mengenai:

(i) bayaran zakat fitrah dengan
wang;




24

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

(ii) bersentuh
antara lelaki
dengan
perempuan
semasa tawaf
(ii) bersentuh antara lelaki
dengan perempuan semasa
tawaf.

B. Kaedah fiqh

1 Pengenalan 4 Calon seharusnya dapat:

1.1 Pengertian kaedah fiqh 1 (a) menjelaskan pengertian kaedah
fiqh;

1.2 Sandaran kaedah fiqh 1 (b) membincangkan sandaran kaedah
fiqh;

1.3 Perbezaan antara kaedah fiqh
dengan usul fiqh

2 (c) mengenal pasti perbezaan antara
kaedah fiqh dengan usul fiqh.
2 Kaedah fiqh dan pemakaiannya 32

2.1 Al-Umur bi maqasidiha Calon seharusnya dapat:

2.1.1 Pengertian kaedah dan
huraian
1 (a) menjelaskan pengertian kaedah,
huraian, dan contoh;

2.1.2 Dalil kaedah 1 (b) mengemukakan dalil yang
berkaitan dengan kaedah al-umur
bi maqasidiha;

2.1.3 Tujuan dan masa
berniat
1 (c) menjelaskan tujuan dan masa
berniat;

2.1.4 Amalan yang tidak
memerlukan niat
1 (d) mengenal pasti amalan yang tidak
memerlukan niat;

2.1.5 Syarat niat 1 (e) menjelaskan syarat niat;




2.1.6 Kaedah terbitan



(i) Al-niyyah fi al-
yamin tukhassis
al-lafz al-am
wala taumm
al-khas
3 (f) menjelaskan pengertian kaedah
terbitan, huraian, dan contoh;

(g) mengemukakan kaedah terbitan
dan mengaplikasikan dalam
masalah semasa berdasarkan
kaedah terbitan berikut:
(i) Al-niyyah fi al-yamin
tukhassis al-lafz al-am
wala taumm al-khas;


25

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

(ii) Maqasid al-lafz
ala niyyat
al-lafiz
(ii) Maqasid al-lafz ala niyyat
al-lafiz;

(iii) Al-fard la
yataadda bi
niyyat al-nafl
(iv) Ma yusytarat fihi
al-taarrud fa
al-khata fihi
mubtil
(v) Al-Ibrah fi
al-uqud li
al-maqasid wa
al-maani la li
al-alfaz wa
al-mabani
(iii) Al-fard la yataadda bi
niyyat al-nafl;

(iv) Ma yusytarat fihi
al-taarrud fa al-khata
fihi mubtil;

(v) Al-Ibrah fi al-uqud li
al-maqasid wa al-maani
la li al-alfaz wa al-mabani.

2.2 Al-Yaqin la yuzal bi al-syakk Calon seharusnya dapat:

2.2.1 Pengertian kaedah dan
huraian
2 (a) menjelaskan pengertian kaedah,
huraian, dan contoh;

2.2.2 Dalil kaedah 1 (b) mengemukakan dalil yang
berkaitan dengan kaedah al-yaqin
la yuzal bi al-syakk;




2.2.3 Kaedah terbitan



(i) Al-asl baqa ma
kana ala ma
kana
(ii) Al-asl baraat
al-dhimmah
(iii) Al-asl al-adam
(iv) Al-asl fi kull
hadith taqdiruhu
bi aqrab zaman
(v) Al-asl fi al-kalam
al-haqiqah
3 (c) menjelaskan pengertian kaedah
terbitan, huraian, dan contoh;

(d) mengemukakan kaedah terbitan
dan mengaplikasikan dalam
masalah semasa berdasarkan
kaedah terbitan berikut:
(i) Al-asl baqa ma kana ala
ma kana;

(ii) Al-asl baraat
al-dhimmah;
(iii) Al-asl al-adam;
(iv) Al-asl fi kull hadith
taqdiruhu bi aqrab zaman;

(v) Al-asl fi al-kalam
al-haqiqah.



26

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

2.3 Al-Darar yuzal Calon seharusnya dapat:

2.3.1 Pengertian kaedah dan
huraian
2 (a) menjelaskan pengertian kaedah,
huraian, dan contoh;

2.3.2 Dalil kaedah 1 (b) mengemukakan dalil yang
berkaitan dengan kaedah al-darar
yuzal;




2.3.3 Kaedah terbitan



(i) Al-Darurat
tubih
al-mahzurat
(ii) Ma ubih li
al-darurah
yuqaddar bi
qadariha
(iii) Al-Darar la
yuzal bi al-darar
(iv) Dar al-mafasid
muqaddam ala
jalb al-masalih
(v) Al-Hajah tanzil
manzilat
al-darurah
3 (c) menjelaskan pengertian kaedah
terbitan, huraian, dan contoh;

(d) mengemukakan kaedah terbitan
dan mengaplikasikan dalam
masalah semasa berdasarkan
kaedah terbitan berikut:
(i) Al-Darurat tubih
al-mahzurat;

(ii) Ma ubih li al-darurah
yuqaddar bi qadariha;


(iii) Al-Darar la yuzal bi
al-darar;
(iv) Dar al-mafasid
muqaddam ala jalb
al-masalih;
(v) Al-Hajah tanzil manzilat
al-darurah.

2.4 Al-Masyaqqah tajlibu
al-taysir
Calon seharusnya dapat:


2.4.1 Pengertian kaedah dan
huraian
1 (a) menjelaskan pengertian kaedah,
huraian, dan contoh;

2.4.2 Dalil kaedah
1
(b) mengemukakan dalil yang
berkaitan dengan kaedah
al-masyaqqah tajlib al-taysir;

2.4.3 Sebab takhfif 1 (c) mengenal pasti sebab takhfif yang
diharuskan oleh syarak;

2.4.4 Bahagian takhfif dan
rukhsah

1
(d) mengenal pasti dan menghuraikan
bahagian takhfif dan rukhsah
berserta contoh;

27

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran




2.4.5 Kaedah terbitan



(i) Idha daqa
al-amr ittasaa
(ii) Idha ittasaa
al-amr daqa
2 (e) menjelaskan pengertian kaedah
terbitan, huraian, dan contoh;

(f) mengemukakan kaedah terbitan
dan mengaplikasikan dalam
masalah semasa berdasarkan
kaedah terbitan berikut:
(i) Idha daqa al-amr ittasaa;

(ii) Idha ittasaa al-amr daqa.

2.5 Al-Adah muhakkamah Calon seharusnya dapat:

2.5.1 Pengertian kaedah dan
huraian
1 (a) menjelaskan pengertian kaedah,
huraian, dan contoh;

2.5.2 Dalil kaedah 1 (b) mengemukakan dalil yang
berkaitan dengan kaedah al-adah
muhakkamah;

2.5.3 Bahagian al-adah 1 (c) mengenal pasti dan menghuraikan
bahagian al-adah dan contoh;

2.5.4 Syarat al-adah 1 (d) menjelaskan syarat al-adah yang
boleh menentukan hukum

2.5.5 Kaedah terbitan






(i) Istimal al-nas
hujjah yajib
al-amal biha
(ii) Al-Maruf urfan
ka al-masyrut
syartan
(iii) Al-Tayin bi
al-urf ka
al-tayin bi
al-nas
2 (e) menjelaskan pengertian kaedah
terbitan, huraian, dan contoh;

(f) mengemukakan kaedah terbitan
dan mengaplikasikan dalam
masalah semasa berdasarkan
kaedah terbitan berikut:
(i) Istimal al-nas hujjah yajib
al-amal biha;

(ii) Al-Maruf urfan ka
al-masyrut syartan;

(iii) Al-Tayin bi al-urf ka
al-tayin bi al-nas;






28

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

(iv) La yunkar
taghayyur
al-ahkam bi
taghayyur
al-azman
(v) Kullu ma warada
bihi al-syaru
mutlaqan wa la
dabita lahu fihi
wa la fi al-
lughah, yurja
fihi ila al-urf
(iv) La yunkar taghayyur
al-ahkam bi taghayyur
al-azman;


(v) Kullu ma warada bihi
al-syaru mutlaqan wa la
dabita lahu fihi wa la fi
al-lughah, yurja fihi ila
al-urf.








































29

Penggal 3

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam

A. Ayat Ahkam

1. Dalam bahagian ini, aspek kajian Ayat
Ahkam adalah seperti berikut:
(a) Asbab al-nuzul
(b) Munasabah al-ayat
(c) Syarh al-ayat secara ijmali dan
tafsili
(d) Maksud ungkapan ayat
(e) Istinbat hukum, dan
(f) Taujihat

2. Setiap ayat yang dikaji hendaklah
dikaitkan dengan aspek berikut:
(a) nas lain yang berkaitan
(b) realiti masyarakat masa kini



























































30


















31





32








33











34












35

























36






















37









38




39













40














41


















42

Tajuk
Waktu
Pengajaran
Hasil Pembelajaran

B. Hadis Ahkam

1. Dalam bahagian ini, aspek kajian
Hadis Ahkam adalah seperti berikut:
(a) Asbab al-wurud (di mana yang
berkaitan)
(b) Syarh al-hadis secara ijmali dan
tafsili
(c) Maksud ungkapan hadis
(d) Istinbat hukum, dan
(e) Taujihat

2. Setiap hadis yang dikaji hendaklah
dikaitkan dengan aspek berikut:
(a) nas lain yang berkaitan
(b) realiti masyarakat masa kini







































43







44


























45





















46










47









48


















49














50














51











52















53





54


















55

Kerja Kursus (Kerja Projek)

1 Pengenalan

Semua calon STPM sekolah kerajaan, sekolah bantuan kerajaan, sekolah swasta, dan calon
persendirian individu yang mengambil mata pelajaran Syariah wajib melaksanakan kerja projek
Syariah sebagai satu daripada komponen pentaksiran. Wajaran markah bagi kerja projek adalah
sebanyak 20%. Markah pentaksiran kerja projek diambil kira bersama-sama dengan markah
peperiksaan bagi tujuan penentuan markah keseluruhan dan penggredan. Panduan dan arahan
tugasan kerja projek akan diberikan melalui portal MPM http://www.mpm.edu.my. Kerja projek
adalah berkaitan dengan tajuk yang terdapat dalam sukatan pelajaran Syariah. Tema kerja projek
disediakan oleh Majlis Peperiksaan Malaysia.

2 Kerja projek dilaksanakan untuk menilai keupayaan calon dalam:

(a) Kemahiran kognitif, iaitu
(i) menggunakan pengetahuan dan kefahaman dalam bidang Pengajian Fiqh, Usul
Fiqh dan Kaedah Fiqh, Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam untuk memahami hukum
syarak;
(ii) mengistinbatkan hukum syarak daripada sumber yang disepakati atau yang tidak
disepakati bagi menyelesaikan masalah yang berbangkit;
(iii) mengaplikasikan Kaedah Fiqh dalam penentuan hukum;
(iv) membuat rumusan dan penilaian tentang isu dalam bidang Syariah;
(v) menganalisis isu yang berkaitan dengan Pengajian Fiqh, Usul Fiqh dan Kaedah
Fiqh;
(vi) mentafsir, mensintesis, dan merumus data dan maklumat tentang isu dan persoalan
semasa dalam bidang Syariah.

(b) Kemahiran manipulatif, iaitu
(i) mencerap, mengukur, dan mengumpul pelbagai jenis data dan maklumat sama ada
daripada sumber primer atau sumber sekunder;
(ii) menggunakan kaedah kajian perpustakaan dan kajian lapangan bagi menyiapkan
hasil kajian;
(iii) memproses dan menganalisis data.

(c) Kemahiran insaniah (soft skills), iaitu
(i) mahir berkomunikasi secara lisan dan tulisan dengan berkesan;
(ii) berupaya mengurus masa mengikut jadual kerja yang ditetapkan;
(iii) berupaya menyelesaikan masalah;
(iv) berupaya menghasilkan tugasan secara kreatif dan inovatif;
(v) mampu menjalankan kajian kuantitatif dan kualitatif secara saintifik;
(vi) boleh menjalankan kajian secara jujur, amanah, dan beretika;
(vii) berupaya meningkatkan keyakinan diri dan bermotivasi.




56

Skim Pentaksiran
Penggal
Pengajian
Kod dan
Nama Kertas
Jenis Ujian
Markah
(Wajaran)
Masa Pentadbiran
Penggal 1 930/1
Syariah 1
Ujian Bertulis


Bahagian A: Muamalat
dan Munakahat
Soalan esei
3 soalan diberikan
Jawab 2 soalan daripada
3 soalan

Bahagian B: Mirath dan
Jenayah
Soalan esei
3 soalan diberikan
Jawab 2 soalan daripada
3 soalan
80
(26.67%)

40






40
2 jam Pentaksiran
berpusat
Penggal 2 930/2
Syariah 2

Ujian Bertulis


Bahagian A: Usul Fiqh
Soalan esei
3 soalan diberikan
Jawab 2 soalan daripada
3 soalan

Bahagian B: Kaedah Fiqh
Soalan esei
3 soalan diberikan
Jawab 2 soalan daripada
3 soalan
80
(26.67%)

40




40
2 jam

Pentaksiran
berpusat


930/4
Syariah 4
Kerja Kursus
(Kerja Projek)

Pilih satu tema daripada dua
tema yang diberikan dan
hasilkan satu tugasan
daripada tema yang dipilih.
Tugasan daripada mana-
mana tajuk sama ada
daripada penggal 1 atau
penggal 2.
60
(20%)
Sepanjang
penggal 2
Pentaksiran
oleh guru
sekolah bagi
calon sekolah
kerajaan dan
calon sekolah
bantuan
kerajaan.
Pentaksiran
oleh pemeriksa
yang dilantik
bagi calon
sekolah swasta
dan calon
persendirian
individu.
57
































Penggal
Pengajian
Kod dan
Nama Kertas
Jenis Ujian
Markah
(Wajaran)
Masa Pentadbiran
Penggal 3 930/3
Syariah 3
Ujian Bertulis


Bahagian A: Ayat Ahkam
Soalan esei
3 soalan diberikan
Jawab 2 soalan daripada
3 soalan

Bahagian B: Hadis Ahkam
Soalan esei
3 soalan diberikan
Jawab 2 soalan daripada
3 soalan

80
(26.67%)

40





40
2 jam Pentaksiran
berpusat
58

Pemerihalan Prestasi

Gred A

Calon menggunakan pengetahuan dan kefahaman yang menyeluruh dan mendalam dalam bidang
Pengajian Fiqh, Usul Fiqh, Kaedah Fiqh, Ayat Ahkam, dan Hadis Ahkam untuk memahami
hukum syarak.
Calon mengemukakan hujah dan dalil dengan sempurna dan tepat secara naqli dan aqli.
Calon mengistinbatkan hukum syarak daripada sumbernya bagi menyelesaikan masalah yang asas
dan kompleks.
Calon mengaplikasikan semua prinsip, konsep, dan kaedah yang diperoleh dalam bidang Syariah
bagi menentukan hukum syarak.
Calon membuat rumusan dan penilaian yang tepat tentang sesuatu isu dalam bidang Syariah.
Calon menghubungkaitkan sesuatu isu hukum dengan nas al-Quran dan al-Hadis secara tepat.
Calon mentafsir dan menganalisis secara komprehensif Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam dengan
sesuatu yang berlaku dalam masyarakat.


Gred C

Calon menggunakan pengetahuan dan kefahaman yang asas dalam bidang Pengajian Fiqh, Usul
Fiqh, Kaedah Fiqh, Ayat Ahkam, dan Hadis Ahkam untuk memahami hukum syarak.
Calon mengemukakan sebahagian hujah dan dalil secara naqli dan aqli.
Calon mengistinbatkan hukum syarak daripada sumbernya bagi menyelesaikan masalah yang
asas.
Calon mengaplikasikan sesetengah prinsip, konsep, dan kaedah yang diperoleh dalam bidang
Syariah bagi menentukan hukum syarak.
Calon membuat rumusan dan penilaian kurang tepat tentang sesuatu isu dalam bidang Syariah.
Calon menghubungkaitkan sebahagian isu hukum dengan nas al-Quran dan al-Hadis.
Calon mentafsir dan menganalisis secara terhad Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam dengan sesuatu
yang berlaku dalam masyarakat.


















59

GLOSARI

Bil. Istilah Huraian Istilah
1. Al-Ijarah thumma al-bay Sewa kemudian beli, iaitu akad ijarah yang disusuli
dengan akad jual beli apabila tamat tempoh sewaan.
2. Asbab al-nuzul Sebab penurunan ayat al-Quran, iaitu sesuatu peristiwa
atau persoalan yang menyebabkan turunnya sesuatu
ayat. Namun begitu, tidak semua ayat mempunyai
sebab nuzul.
3. Asbab al-wurud Sebab lahirnya ungkapan sabda Nabi SAW, iaitu
perkara yang berkait secara langsung atau tidak
langsung yang membawa kepada ungkapan sabda Nabi
SAW tentang sesuatu perkara.
4. Bay bithaman ajil Jual beli dengan harga tangguh atau dengan harga
ansuran, iaitu menjual sesuatu dengan disegerakan
penyerahan barang yang dijual kepada pembeli dan
ditangguhkan bayaran harganya sehingga ke satu masa
yang ditetapkan atau dengan bayaran beransur-ansur.
5. Bay fuduli Jual beli hak kepunyaan orang lain tanpa mendapat
keizinan pemiliknya terlebih dahulu.
6. Bay inah Jual beli antara penjual dengan pembeli, di mana
penjual menjual hartanya kepada pembeli pada harga
tunai dan disusuli dengan pembelian semula oleh
penjual dengan harga tangguh yang lebih tinggi atau
sebaliknya.
7. Bay istisna Jual beli secara tempahan bagi sesuatu barang mengikut
spesifikasi harga, barang, kaedah pembayaran dan
penyerahan barang yang dipersetujui oleh kedua-dua
pihak semasa majlis akad.
8. Bay muatah Jual beli secara serah-menyerah/unjuk-mengunjuk
tanpa lafaz akad.
9. Bay murabahah Jual beli dengan menjelaskan harga modal berserta
keuntungan yang dipersetujui oleh penjual dan pembeli.
10. Bay salam Jual beli secara pesanan bagi sesuatu barang yang
dijelaskan sifat, kadar, dan jenisnya, sementara harga
barang dibayar secara tunai semasa akad dan
penyerahan barang dibuat pada suatu masa yang
ditetapkan.
11. Bay urbun Jual beli yang didahulukan dengan cengkeram/deposit
yang diberikan kepada penjual.
12. Dalalah qatiyyah Pendalilan secara muktamad/pasti

60

Bil. Istilah Huraian Istilah
13. Dalalah zanniyyah Pendalilan secara andaian/tidak pasti
14. Faraq Pemisahan berasaskan perintah Mahkamah Syariah
terhadap pasangan suami isteri yang berkahwin secara
bertentangan dengan hukum syarak.
15. Fasakh Perceraian antara suami isteri yang diputuskan oleh
Mahkamah Syariah berasaskan permohonan yang
dibuat oleh suami atau isteri berdasarkan sebab-sebab
tertentu yang ditetapkan oleh syarak.
16. Hadanah Hak penjagaan kanak-kanak kepada pihak-pihak
tertentu setelah berlaku perceraian atau kematian
penjaga.
17. Hadis ahad Hadis yang diriwayatkan oleh bilangan perawi yang
tidak sampai kepada had bilangan perawi hadis
mutawatir.
18. Hadis daif Hadis yang tidak memenuhi syarat hadis hasan atau
hadis sahih.
19. Hadis hasan Hadis yang sanadnya berhubung sehingga akhirnya
oleh perawi yang adil dan dabit tetapi nilai dabitnya
kurang daripada perawi hadis sahih, tanpa wujud
sebarang syadh dan illah.
20. Hadis sahih Hadis yang sanadnya berhubung sehingga akhirnya
oleh perawi yang adil dan dabit tanpa wujud sebarang
syadh dan illah.
21.

Hakam Seseorang yang dilantik bagi mewakili pihak suami
atau isteri dalam menyelesaikan kes pertikaian antara
mereka.
22. Ihdad Perkabungan seseorang isteri yang kematian suami
dalam tempoh tertentu menurut syarak.
23. Ijmak muftariq Kesepakatan pendapat dalam hukum syarak yang
terhasil daripada semua mujtahid yang berada di tempat
yang berjauhan antara satu sama lain.
24. Ijmak mujtami Kesepakatan pendapat dalam hukum syarak yang
terhasil daripada semua mujtahid yang berada di satu
tempat yang sama.
25. Ijmak sukuti Kesepakatan pendapat dalam hukum syarak yang
dilakukan oleh sebahagian mujtahid secara jelas dan
sebahagian lagi mendiamkan diri dalam batas waktu
yang mencukupi untuk mereka membuat keputusan.



61

Bil. Istilah Huraian Istilah
26. Ijmak sarih Kesepakatan pendapat dalam hukum syarak yang
dilahirkan secara berterus-terang oleh para mujtahid.
27. Ijmali Keterangan secara ringkas
28. Illah Suatu sifat yang nyata dan tidak berubah yang dibina
hukum berasaskan kewujudannya.
29. Istinbat Penetapan hukum melalui kaedah yang digariskan oleh
syarak.
30. Kafaah Persamaan taraf menurut uruf yang diperlukan dalam
perkahwinan.
31. Kaffarah Denda yang dikenakan kerana perlanggaran terhadap
sesuatu larangan tertentu oleh syarak.
32. Kahwin mutaah Perkahwinan yang ditetapkan tempoh tertentu.
33. Khalwat Berdua-duaan antara lelaki dan perempuan yang bukan
mahram di tempat yang boleh mendatangkan syak.
34. Khiyar aib Kuasa pihak pembeli untuk memilih sama ada
meneruskan atau membatalkan sesuatu akad dengan
sebab ada kecacatan pada barang yang dibeli.
35. Khiyar majlis Kuasa yang diberikan kepada pihak pembeli atau
penjual bagi memilih untuk meneruskan atau
membatalkan sesuatu akad selama mana mereka masih
berada dalam majlis akad yang berkenaan.
36. Khiyar syarat Kuasa yang ditetapkan oleh pihak pembeli atau penjual
untuk meneruskan atau membatalkan akad berasaskan
tempoh tertentu.
37. Khulu Tebus talak, iaitu perceraian suami isteri yang
dilakukan berasaskan bayaran tertentu oleh pihak isteri
kepada suami.
38. Marad al-maut Sakit yang lazimnya membawa kepada kematian.
39. Maslahah mutabarah Kepentingan yang diambil kira oleh syarak.
40. Maslahah mulghah Kepentingan yang tidak diambil kira oleh syarak.
41. Maslahah mursalah Kepentingan yang tidak terdapat dalil syarak sama ada
menerima atau menolaknya.
42. Mudarabah Perkongsian modal daripada satu pihak dan kerja
daripada pihak yang lain untuk menjalankan sesuatu
perniagaan dan pembahagian keuntungan berasaskan
kepada persetujuan bersama semasa akad.

62

Bil. Istilah Huraian Istilah
43. Mujtahid Orang yang berkelayakan melakukan ijtihad.
44. Munasabah al-ayat Perkaitan antara sesuatu ayat dengan ayat-ayat sebelum
atau selepasnya.
45. Musaharah Persemendaan iaitu hubungan kekeluargaan yang
wujud antara isteri dengan keluarga suami dan
sebaliknya akibat daripada ikatan perkahwinan yang
memberi kesan hukum.
46. Mutakallimin Golongan ulama yang menggunakan pendekatan ilmu
al-kalam dalam karya Usul Fiqh mereka.
47. Nahy Perintah wajib untuk meninggalkan sesuatu.
48. Nusyuz Kederhakaan isteri terhadap suami yang baik.
49. Pemberian Mutah Pemberian sagu hati kepada seorang isteri yang telah
diceraikan.
50. Pusaka besar Harta pusaka yang ditinggalkan oleh si mati melebihi
RM600,000 harta tak alih sahaja, atau harta alih sahaja,
atau campuran kedua-duanya atau harta yang kurang
daripada nilaian RM600,000, tetapi si mati ada
meninggalkan wasiat.
51. Pusaka kecil Harta pusaka yang ditinggalkan oleh si mati kurang
daripada RM600,000 yang terdiri daripada harta tak
alih sahaja, atau campuran antara harta tak alih dan
harta alih.
52. Pusaka ringkas Harta pusaka tanpa wasiat yang ditinggalkan oleh si
mati kurang daripada RM600,000 yang terdiri daripada
harta alih sahaja.
53. Qiyas al-adna Qiyas yang illah pada hukum far lebih rendah dari
illah hukum asal.
54. Qiyas al-aula Qiyas yang illah pada hukum far lebih kuat dari illah
hukum asal.
55. Qiyas al-khafi Qiyas yang tidak diyakini illahnya memberi kesan
kepada hukum atau sebaliknya.
56. Qiyas al-musawi Qiyas yang kekuatan illahnya pada hukum far
menyamai illah pada hukum asal.
57. Qiyas jali Qiyas yang mempunyai illah yang jelas dan boleh
dikenal pasti pada hukum asal dan far.




63

Bil. Istilah Huraian Istilah
58. Radaah Persusuan, iaitu ikatan hubungan yang lahir antara
seseorang dengan ibu susuan dan keluarganya yang
memberi kesan hukum.
59. Rukhsah Pengecualian daripada hukum asal/azimah disebabkan
sesuatu keuzuran syari.
60. Syarikat Abdan Perkongsian pekerjaan/kepakaran antara dua pihak atau
lebih untuk menjalankan sesuatu perniagaan dan
keuntungan dibahagi sama rata antara mereka.
61. Syarikat Inan Perkongsian modal antara dua pihak atau lebih untuk
menjalankan sesuatu perniagaan dan pembahagian
keuntungan dan kerugian berasaskan kepada nisbah
sumbangan modal masing-masing.
62. Syarikat Mufawadah Perkongsian antara dua pihak atau lebih yang sama
agama untuk menjalankan sesuatu perniagaan dengan
syarat setiap pihak menyumbang modal dan kerja yang
sama banyak, serta keuntungan dibahagi sama rata.
63. Syarikat Wujuh (a) Perkongsian antara dua pihak atau lebih untuk
menjalankan perniagaan, di mana satu pihak yang
mempunyai reputasi untuk mendapatkan modal
secara hutang dan satu pihak lagi menjalankan
perniagaan menggunakan modal tersebut dan
keuntungan dibahagi sama rata.
(b) Perkongsian antara dua pihak atau lebih untuk
menjalankan perniagaan, di mana masing-masing
membeli barang dengan bayaran harga tangguh
untuk dijadikan modal, kemudian menjual barang
tersebut dan keuntungan dibahagi sama rata.
64. Talak Taliq Talak yang dikaitkan dengan sesuatu perkara yang
berlaku atau perbuatan yang dilakukan oleh suami atau
isteri.
65. Tazir Hukuman yang tidak ditetapkan kadar/bentuknya oleh
syarak tetapi ditentukan oleh pemerintah bagi
menunaikan hak Allah dan hak manusia .
66. Tafsili Keterangan secara terperinci
67. Takhfif Keringanan hukum yang diberikan oleh syarak kerana
sesuatu sebab atau kesukaran.
68. Takhyir Perintah yang diberi pilihan kepada mukallaf sama ada
untuk melakukan atau meninggalkannya.




64


Bil. Istilah Huraian Istilah
69. Talak bain (a) Talak bain kubra, iaitu perceraian dengan talak
tiga.
(b) Talak bain sughra iaitu perceraian dengan talak
satu atau talak dua tanpa rujuk dalam iddah,
perceraian sebelum persetubuhan, atau perceraian
melalui fasakh atau khulu.
70. Talak bidi Perceraian yang dilakukan dengan cara yang tidak
menepati sunnah.
71. Talak raji Perceraian talak satu atau talak dua yang boleh dirujuk
dalam tempoh iddah tanpa sebarang akad dan mas
kahwin yang baharu.
72. Talak sunni Perceraian yang dilakukan dengan cara yang menepati
sunnah.
73. Uli al-amr Golongan yang mempunyai kuasa pemerintahan.
74. Wali hakim Wali yang ditauliahkan oleh pihak berkuasa agama.
75. Wasi Orang yang dilantik oleh si mati melalui wasiat untuk
mentadbir hartanya selepas kematian.
76. Wasiat Wajibah Wasiat yang diperuntukkan di bawah undang-undang
bertulis kepada pihak yang tidak mendapat harta
pusaka.



















65

Senarai Rujukan

Kertas 1: 930/1 Pengajian Fiqh

Rujukan Asas Fiqh Muamalat

1.

Abd al-Rahman al-Jaziri, t.th. Kitab al-Fiqh

ala al-Madhahib al-

Arba

ah. Beirut: Ihya al-

Turath al-

Arabi.

2. Ab. Mumin Ab. Ghani, 1999. Sistem Kewangan Islam dan Pelaksanaannya di Malaysia. Kuala
Lumpur: Jabatan Kemajuan Islam Malaysia.

3. Paizah Ismail, 2002. Asas-asas Muamalat dalam Islam. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustaka.

4. Sudin Haron, 1996. Prinsip dan Operasi Perbankan Islam. Kuala Lumpur: Berita Publishing.

5. Wahbah al-Zuhayli, 1989. al-Fiqh al-Islami wa Adillatuh. Damsyiq: Dar al-Fikr.

Rujukan Asas Fiqh Munakahat

6. Abd al-Rahman al-Jaziri, t.th. Kitab al-Fiqh ala al-Madhahib al-Arbaah. Beirut: Ihya
al-Turath al-

Arabi.

7. Akta/Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam (Negeri-negeri).

8. Mustafa al-Khin, et al., 2002. al-Fiqh al-Manhaji Kitab Fikah Mazhab Syafie. Terjemahan Jil. 4.
Kuala Lumpur: Pustaka Salam Sdn. Bhd.

9. Hassan Salleh, 1993. Asas Kekeluargaan Islam Bahasan Empat Mazhab: Syafii, Hanafi, Maliki
dan Hanbali. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

10. Wahbah al-Zuhayli, 1989. al-Fiqh al-Islami wa Adillatuh. Damsyiq: Dar al-Fikr.

Rujukan Asas Fiqh Mirath

11. Mohd Zamro Muda dan Mohd Ridzuan Awang, 2006. Undang-undang Pusaka Islam:
Pelaksanaan di Malaysia. Bangi: Jabatan Syariah, Fakulti Pengajian Islam, UKM.

12. Muhammad al-Zuhayli, 2001. al-Faraid wa al-Mawarith wa al-Wasaya. Damsyiq: Dar al-Kalam
al-Tayyib.

13. Said bin Hj. Ibrahim, 2008. Sistem Pusaka Islam. Kuala Lumpur: Pejabat Mufti Wilayah
Persekutuan.

14. Wahbah al-Zuhayli, 1989. al-Fiqh al-Islami wa Adillatuh. Damsyiq: Dar al-Fikr.

15. Wan Abdul Halim Wan Harun, 2006. Pengurusan dan Pembahagian Harta Pusaka. Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.






66

Rujukan Asas Fiqh Jenayah

16. Akta Kesalahan Jenayah Syariah (Wilayah-Wilayah Persekutuan) 1997 [Akta 559] dan Kanun
Keseksaan (N.M.B Bab 45).

17. Muhammad Abu Zahrah, 1968. al-Jarimah wa al-Uqubah fi al-Fiqh al-Islami. Kaherah: Dar
al-Fikr al-Arabi.

18. Said bin Hj. Ibrahim, 1996. Qanun Jinayah Syariyyah dan Sistem Kehakiman dalam
Perundangan Islam Berdasarkan Quran dan Hadis. Kuala Lumpur: Dar al-Marifah.

19. Paizah Haji Ismail, 2003. Undang-undang Jenayah Islam. Cetakan ke-4. Petaling Jaya: Tradisi
Ilmu.

20. Wahbah al-Zuhayli, 1989. al-Fiqh al-Islami wa Adillatuh. Damsyiq: Dar al-Fikr.

Rujukan Umum Pengajian Fiqh

21. Al-Sayyid Sabiq, 1985. Fiqh al-Sunnah. Beirut: Dar al-Kitab al-Arabi.

22. Wahbah al-Zuhayli, 2002. al-Muamalat al-Maliyyah al-Muasarah. Damsyiq: Dar al-Fikr.

23. Abdul Halim el-Muhammady, 2001. Undang-undang Muamalat dan Aplikasinya kepada
Produk-produk Perbankan Islam. Selangor: Aras Mega (M) Sdn. Bhd.

24. Abdullah Alwi Hassan et al., 2005. Teori dan Aplikasi Sistem Ekonomi Islam di Malaysia. Kuala
Lumpur: Utusan Publication & Distributors Sdn. Bhd.

25. Nor Mohamed Yakcob, 1996. Teori, Amalan dan Prospek Sistem Kewangan Islam di Malaysia.
Kuala Lumpur: Utusan Publication & Distributors Sdn. Bhd.

26. Mohamad Som Sujimon dan Abdul Basir bin Muhamad, 2006. Fikah Kekeluargaan. Kuala
Lumpur: Pusat Penyelidikan Universiti Islam Antarabangsa Malaysia.

27. Abdullah Nasih Ulwan, 2001. Syariah Islam dan Ciri-ciri Keunggulan. Diterjemahkan oleh
Ab. Karim Ali & Samsudin Selamat. Kuala Lumpur: MAP.

28. Abdul Razak Haji Muhamad, 1997. Sukatan Pelajaran Baru Syariah 1 Fiqh STPM. Kuala
Lumpur: Pustaka Haji Abdul Majid.

29. Mahmood Zuhdi Abd. Majid, 1992. Undang-undang Jenayah Islam: Konsep dan Asas
Pelaksanaannya. Kuala Lumpur: JAKIM.

30. Abdul Kadir Haji Ismail, 1983. Sistem Pusaka Islam. Kuala Lumpur: Yayasan Dakwah Islamiah
Malaysia.

31. BIMB, 1998. Konsep Syariah dalam Sistem Perbankan Islam. Kuala Lumpur: BIMB Institute of
Research and Training (BIRT).

32. Muhammad Nur al-Din Marbaw Banjar al-Makki, 2002. Al-Durar al-Bahiyyah fi Idah
al-Qawaid al-Fiqhiyyah. Alor Setar: Pustaka Darussalam Sdn. Bhd.




67

Kertas 2: 930/2 Usul Fiqh dan Kaedah Fiqh

Rujukan Asas Usul Fiqh

33. Abd al-Karim Zaydan, t.th. al-Wajiz fi Usul al-Fiqh. Baghdad: Maktabah al-Qudsi.

34. Hasan bin Ahmad dan Salleh bin Ahmad, 1998. Usul al-Fiqh dan Qawaid Fiqhiyyah. Kuala
Lumpur: Pustaka Haji Abdul Majid.

35. Mahmood Zuhdi dan Paizah Hj Ismail, 2004. Pengantar Syariah. Kuala Lumpur: al-Bayan
Corpration Sdn. Bhd.

36. Wahbah al-Zuhayli, 1986. Usul al-Fiqh al-Islami. Damsyiq: Dar al-Fikr.

37. Zaki al-Din Syaban, t.th. Usul al-Fiqh al-Islami, Mesir: Matbaah wa al-Talif.

Rujukan Asas Kaedah Fiqh

38. Abd Latif Muda dan Rosmawati Md Zain, 2000. Perbahasan Kaedah-kaedah Fiqh. Kuala
Lumpur: Pustaka Salam.

39. Hasan bin Ahmad dan Salleh bin Ahmad, 1998. Usul al-Fiqh dan Qawaid Fiqhiyyah. Kuala
Lumpur: Pustaka Haji Abdul Majid.

40. Ibrahim ibn Muhammad ibn al-Qasim al-Ahdal, t.th. al-Aqmar al-Mudiah Syarh al-Qawaid
al-Fiqhiyyah. Kuala Lumpur: Fajar Ulung Sdn. Bhd.

41. Izz al-Din bin Abd al-Salam, t.th. Qawaid al-Ahkam fi Masalih al-Anam. Kaherah: Matbaah
al-Istiqamah.

42. Jalal al-Din Abd al-Rahman ibn Abi Bakr al-Suyuti, 1998. al-Asybah wa al-Nazair. Cetakan.
ke-4. Beirut: Dar al-Kitab al-Arabi.

Kertas 3: 930/3 Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam

Rujukan Asas Ayat Ahkam

43. Muhammad bin Ahmad al-Ansari al-Qurtubi, 1996. al Jami li Ahkam al-Quran. Cetakan ke-2.
Kaherah: Dar al-Hadith.

44. Syahab al-Din al-Sayyid Mahmud, 1999. Ruh al-Maani fi Tafsir al-Quran al-Azim wa al-Sab
al-Mathani. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi.

45. Wahbah al-Zuhayli, 1991. al-Tafsir al-Munir fi al-Aqidah wa al-Syariah wa al-Manhaj. Beirut:
Dar al Fikr al-Muasir.

46. Abdul Malik bin abdul Karim Amrullah, 1982. Tafsir al-Azhar. Jakarta: Pustaka Panjimas.

47. Syaikh Ahmad Zaki al-Barudi. Terjemahan Samson Rahman MA, 2004. Tafsir Wanita. Jakarta:
Pustaka al Kauthar.





68

Rujukan Asas Hadis Ahkam

48. Abdul Azim bin Badawi al-Khalafi, 1995. al-Wajiz fi Fiqh al-Sunnah wa al-Kitab al- Aziz.
Dumyat: Dar Ibn Rajab.

49. Muhy al-Din al-Nawawi, 2001. al-Minhaj Syarh Sahih Muslim bin al-Hajjaj. Cetakan ke-8.
Beirut: Dar al-Ma

rifah.

50. Muhammad bin Ismail al-Amir al-Yamani al-San

ani, t.th. Subul al-Salam Syarh Bulugh

al-Maram. Mesir: Dar al-Hadith.

51. Muhammad bin Ali al-Syaukani, t.th. Nayl al-Awtar Syarh Muntaqa al-Akhbar min Ahadith
al-Akhyar. Mesir: Maktabah al-Dawah al-Islamiyyah.

52. Muhammad Idris Abd al-Rauf al-Marbawi, 1955. Bahr al-Mazi Mukhtasar Syarh Sahih
al- Turmudhi. Mesir: Syarikah Maktabah wa Matba

ah Mustafa al-Babi al-Halabi.

Rujukan Umum Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam

53. Ahmad bin Ali ibn Hajar Asqalani, 1986. Fath al Bari Syarh al-Bukhari. Kaherah: Dar
al-Rayyan li al-Turath.

54. Muhammad Ali al-Sabuni, 1399H. Safwat al-Tafasir. Makkah Saudi Arabia: Dar al Sabuni.

55. Yusuf al-Qardawi, 1993. Malamih al-Mujtama al-Muslim alladhi Nunsyiduh. Al-Qahirah:
Maktabah Wahbah.

56. Mustafa Kamal Wasfi, 1977. Musannafah al-Nuzum al-Islamiyyah. Al-Qahirah: Maktabah
Wahbah.

57. Abdullah Nasih Ulwan, 1981. Tarbiyat al Awlad fi al-Islam. Cetakan ke-3. Cairo: Dar al-Salam
li al-Tibaah wa al-Nasyr.

58. Muhammad Ali al-Sabuni, Tafsir Ayat Ahkam. Kaherah: Dar al-Sabuni.

59. Said Hawa. al-Asas fi al-Tafsir.

60. Ibn Hajar al-
c
Asqalaniy. Fath al-Bari Sharh al-Bukhari.

61. Abu Abdullah Muhammad bin Yazid Ibn Majah. Sunan Ibn Majah. Diterjemahkan oleh
Abdullah Shanhaji. Kuala Lumpur: Darul Fikri.

62. Abu Husayn Muslim Ibn Hajjaj al-Quraysyi. Sahih Muslim. Diterjemahkan oleh K.H. Adib Bisri
Musthafa. Kuala Lumpur: Darul Fikri.

63. Abu Abdullah Muhammad bin Ismail. Sahih Bukhari. Diterjemahkan oleh Ahmad. Kuala
Lumpur: Darul Fikri.

64. Muhammad Isa bin Sawrah al-Tirmidhi. Sunan al-Tirmidhi. Diterjemahkan oleh Mohd Zuhi.
Kuala Lumpur: Darul Fikri.


69

KERTAS SOALAN CONTOH


930/1 STPM


SYARIAH

KERTAS 1

(PENGAJIAN FIQH)

(Dua jam)


MAJLIS PEPERIKSAAN MALAYSIA
(MALAYSIAN EXAMINATIONS COUNCIL)


SIJIL TINGGI PERSEKOLAHAN MALAYSIA
(MALAYSIA HIGHER SCHOOL CERTIFICATE)



Arahan kepada calon:

JANGAN BUKA KERTAS SOALAN INI SEHINGGA ANDA DIBENARKAN BERBUAT
DEMIKIAN.

Jawab empat soalan sahaja: dua soalan dalam Bahagian A dan dua soalan dalam bahagian B.
Anda boleh menjawab sama ada dalam Bahasa Melayu atau bahasa Arab.
Markah untuk tiap-tiap soalan diberikan dalam tanda kurung [ ].














Kertas soalan ini terdiri daripada halaman bercetak.
Majlis Peperiksaan Malaysia

STPM 930/1
70

Bahagian A: Muamalat dan Munakahat

Jawab dua soalan sahaja.

1 (a) Terangkan konsep riba dari segi pengertian, dalil, dan jenis riba. [6]
(b) Jelaskan empat hikmat pengharaman riba. [8]
(c) Jelaskan hukum dan alasan bagi persoalan-persoalan yang berikut:
(i) Faedah yang dikenakan pada pinjaman sebagaimana yang diamalkan oleh perbankan
konvensional sekarang; [3]
(ii) Faedah atas akaun simpanan yang dibayar secara tetap oleh pihak bank. [3]

2 (a) Terangkan konsep hibah dari segi pengertian, dalil, dan hukum. [6]
(b) Jelaskan tiga syarat pelaksanaan hibah. [6]
(c) Sebuah bank telah merujuk kepada anda selaku penasihat syariahnya untuk menyediakan
produk akaun simpanan tanpa faedah tetapi mempunyai sumbangan hibah. Sediakan sebuah proposal
yang mengandungi rukun dan syarat yang membolehkan produk tersebut dilaksanakan. [8]

3 (a) Terangkan konsep peminangan dari segi pengertian, dalil, dan hukum. [6]
(b) Jelaskan tiga hikmat diharuskan peminangan terhadap perempuan yang hendak dikahwini.
[6]
(c) Seksyen 15 Enakmen Undang-undang Keluarga Islam Selangor 2003 memperuntukkan:
Jika seseorang telah mengikat suatu pertunangan mengikut hukum syarak, sama ada secara
lisan atau secara bertulis, dan sama ada secara persendirian atau melalui seorang perantaraan,
dan kemudiannya enggan berkahwin dengan pihak yang satu lagi tanpa apa-apa sebab
manakala pihak yang satu lagi bersetuju berkahwin dengannya, maka pihak yang mungkir
adalah bertanggungan memulangkan pemberian-pemberian pertunangan, jika ada, atau
nilainya dan membayar apa-apa wang yang telah dibelanjakan dengan suci hati oleh atau
untuk pihak yang satu lagi untuk membuat persediaan bagi perkahwinan itu, dan yang
demikian boleh dituntut melalui tindakan mahkamah.
Berdasarkan peruntukan di atas, bincangkan pendapat fuqaha mengenai hak yang boleh
dituntut jika berlaku putus tunang. [8]


Bahagian B: Mirath dan Jenayah

Jawab dua soalan sahaja.

4 (a) Terangkan takrif mirath dan ilmu mirath. [4]
(b) Jelaskan empat hak yang berkaitan dengan harta pusaka. [8]
(c) Selesaikan kes pembahagian harta pusaka berikut:
(i) Seorang lelaki meninggal dunia dan meninggalkan ibu, bapa, dan seorang anak
perempuan. [4]
(ii) Seorang perempuan meninggal dunia dan meninggalkan suami, dua orang anak
perempuan, dan seorang saudara perempuan seibu sebapa. [4]




930/1
71

5 (a) Jelaskan empat tanggungan harta pusaka sebelum pembahagiannya dilakukan. [8]
(b) Selesaikan kes pusaka yang berikut:






(i) dengan memberikan kadar bahagian dan alasan, tentukan waris yang layak dan waris
yang tidak layak untuk menerima pusaka tersebut. [8]
(ii) selesaikan pembahagian pusaka tersebut kepada waris si mati. [4]

6 (a) Takrifkan diyat mughallazah dan diyat mukhaffafah. [4]
(b) Jelaskan perbezaan antara diyat mughallazah dengan diyat mukhaffafah dari segi kesalahan
dan tempoh bayarannya. [8]
(c) Seksyen 304, Kanun Keseksaan (N.M.B. Bab 45) memperuntukkan: barang siapa
melakukan kesalahan mematikan orang dengan salah yang tidak terjumlah kepada kesalahan
membunuh orang hendaklah diseksa dengan penjara yang boleh sampai dua puluh tahun dan bolehlah
juga dikenakan denda, jika perbuatan yang menyebabkan kematian itu dilakukan dengan niat hendak
menyebabkan kematian; atau dengan penjara selama tempoh yang boleh sampai sepuluh tahun, atau
dengan denda, atau dengan kedua-duanya, jika perbuatan itu dengan mengetahui bahawa perbuatan
itu mungkin menyebabkan kematian, atau sesuatu bencana tubuh yang mungkin menyebabkan
kematian.
Bincangkan sejauh mana sistem denda yang diperuntukkan dalam seksyen 304 di atas menepati
sistem diyat dalam undang-undang jenayah Islam. [8]














930/1
Seorang perempuan datang menemui anda untuk menyelesaikan pembahagian pusaka
bekas suaminya yang memiliki 48 hektar tanah ladang. Si mati meninggalkan seorang
isteri, seorang anak lelaki, bapa, dan datuk.
72

HALAMAN KOSONG





















































930/1
73

KERTAS SOALAN CONTOH


930/2 STPM


SYARIAH

KERTAS 2

(USUL FIQH DAN KAEDAH FIQH)

(Dua jam)


MAJLIS PEPERIKSAAN MALAYSIA
(MALAYSIAN EXAMINATIONS COUNCIL)


SIJIL TINGGI PERSEKOLAHAN MALAYSIA
(MALAYSIA HIGHER SCHOOL CERTIFICATE)



Arahan kepada calon:

JANGAN BUKA KERTAS SOALAN INI SEHINGGA ANDA DIBENARKAN BERBUAT
DEMIKIAN.

Jawab empat soalan sahaja: dua soalan dalam bahagian A dan dua soalan dalam bahagian B.
Anda boleh menjawab sama ada dalam Bahasa Melayu atau bahasa Arab.
Markah untuk tiap-tiap soalan diberikan dalam tanda kurung [ ].













Kertas soalan ini terdiri daripada halaman bercetak.
Majlis Peperiksaan Malaysia


STPM 930/2
74

Bahagian A: Usul Fiqh

Jawab dua soalan sahaja.

1 (a) Terangkan pengertian ijmak dan kedudukannya sebagai sumber hukum. [6]
(b) Jelaskan tiga syarat ijmak. [6]
(c) Bincangkan pandangan fuqaha tentang penghujahan ijmak sukuti. [8]

2 (a) Terangkan istihsan dari segi pengertian dan dalil. [4]
(b) Dengan memberikan contoh, jelaskan tiga bahagian istihsan. [9]
(c) Dengan menggunakan kaedah istihsan, berikan ulasan anda tentang keharusan jual beli
istisna. [7]

3 (a) Takrifkan taqlid dan talfiq berserta contoh. [8]
(b) Jelaskan bentuk taqlid yang diharamkan dan bentuk taqlid yang diharuskan oleh Islam. [6]
(c) Masyarakat Islam di Malaysia bertaqlid kepada mazhab Shafie, namun dalam pembayaran
zakat fitrah mereka telah bertalfiq kepada mazhab Hanafi. Bincangkan. [6]

Bahagian B: Kaedah Fiqh

Jawab dua soalan sahaja.

4 (a) Terangkan kaedah al-darar yuzal dari segi pengertian, huraian, dan dalil. [6]
(b) Jelaskan tiga kaedah terbitannya. [6]
(c) Dengan menggunakan kaedah al-darar yuzal, nyatakan kaedah terbitan bagi masalah berikut:
(i) Seseorang ditegah mengurus harta miliknya jika pengurusan tersebut membahayakan
dan memudaratkan orang lain.
(ii) Ayam ternakan komersial dibunuh bagi tujuan mengawal wabak selesema burung.
(iii) Seorang wanita membuka tudung kepalanya untuk mengelak daripada ancaman musuh.
(iv) Doktor lelaki yang merawat wanita ajnabi diharuskan melihat tempat yang sakit sahaja.
[8]

5 (a) Dengan memberikan contoh, jelaskan kaedah al-masyaqqah tajlibut taysir dan kaedah
la dharara wala dhirar. [12]
(b) Dengan berpandukan kaedah al-umur bimaqasidiha, nyatakan hukum dan kaedah terbitan
pada persoalan yang berikut:
(i) Seorang suami memanggil isterinya yang bernama Taliqah (perempuan yang dicerai)
dengan niat menceraikan isterinya. [2]
(ii) Seorang suami menceraikan isterinya dengan lafaz, Aku ceraikan engkau Siti dengan
talak satu. Dia mengulangi lafaz itu sebanyak tiga kali dengan tujuan untuk menguatkan
tindakannya apabila isterinya tidak percaya dengan ucapan tersebut. [2]
(iii) Seorang lelaki telah berniat menunaikan solat jenazah lelaki tetapi ternyata mayat itu
adalah perempuan. [2]



930/2
75
































930/2
76

HALAMAN KOSONG





















































930/2
77

KERTAS SOALAN CONTOH


930/3 STPM


SYARIAH

KERTAS 3

(AYAT AHKAM DAN HADIS AHKAM)

(Dua jam)



MAJLIS PEPERIKSAAN MALAYSIA
(MALAYSIAN EXAMINATIONS COUNCIL)


SIJIL TINGGI PERSEKOLAHAN MALAYSIA
(MALAYSIA HIGHER SCHOOL CERTIFICATE)



Arahan kepada calon:

JANGAN BUKA KERTAS SOALAN INI SEHINGGA ANDA DIBENARKAN BERBUAT
DEMIKIAN.

Jawab empat soalan sahaja: dua soalan dalam bahagian A dan dua soalan dalam bahagian B.
Anda boleh menjawab sama ada dalam Bahasa Melayu atau bahasa Arab.
Markah untuk tiap-tiap soalan diberikan dalam tanda kurung [ ].












Kertas soalan ini terdiri daripada halaman bercetak.
Majlis Peperiksaan Malaysia


STPM 930/3
78



930/3
79




930/3
80









930/3
81

KERTAS SOALAN CONTOH


930/4 STPM


SYARIAH

KERTAS 4

KERJA KURSUS
(KERJA PROJEK)


MAJLIS PEPERIKSAAN MALAYSIA
(MALAYSIAN EXAMINATIONS COUNCIL)


SIJIL TINGGI PERSEKOLAHAN MALAYSIA
(MALAYSIA HIGHER SCHOOL CERTIFICATE)



Arahan kepada calon:

1. Kerja kursus (kerja projek) Syariah wajib dilaksanakan oleh semua calon STPM sebagai
komponen penting pentaksiran penggal 2.

2. Kerja kursus (kerja projek) ini mengandungi tema tugasan berkaitan isu dan persoalan semasa
dalam bidang Syariah. Semua calon yang mengambil kertas ini dikehendaki menyedia dan
menyerahkan tugasan tersebut untuk ditaksir.














Kertas soalan ini terdiri daripada halaman bercetak.
Majlis Peperiksaan Malaysia


STPM 930/4
82

Pilih satu daripada tema di bawah ini, dan sediakan kerja kursus (kerja projek) yang panjangnya
antara 2000 hingga 2500 patah perkataan.

Tema 1

Jual beli


Tema 2

Perkahwinan

























930/4