GABAY NG GURO

MODYUL 2: MGA ISYUNG PANG-EKONOMIYA

Markahan: Ikalawang Markahan Bilang ng araw ng pagtuturo: 30

Mga Aralin:

A. Globalisasyon

1. Konsepto at Perspektibo

2. Anyo ng Globalisasyon

3. Pagharap sa Hamon ng Globalisasyon

B. Mga Isyu sa Paggawa

1. Ang Globalisasyon at ang mga Isyu sa Paggawa

2. Implikasyon ng Globalisasyon sa Paggawa

C. Migrasyon

1. Migrasyon: Konsepto at Konteksto

2. Migrasyon: Perspektibo at Pananaw

3. Mga Isyung Kalakip ng Migrasyon

A. MGA PAMANTAYAN SA PAGKATUTO

Pamantayang Pangnilalaman Pamantayan sa Pagganap

Ang mga mag-aaral ay may pag- Ang mga mag-aaral ay nakabubuo

unawa sa sanhi at implikasyon ng ng pagsusuring papel sa mga
mga lokal at pandaigdigang isyung isyung pang-ekonomiyang
pang ekonomiya upang nakaaapekto sa kanilang
mapaunlad ang kakayahan sa pamumuhay
matalinong pagpapasya tungo sa
155 pambansang kaunlaran
 MGA ARALIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO

Aralin 1: Globalisasyon:  Nasusuri ang konsepto at dimensyon ng

Konsepto at Anyo globalisasyon bilang isa sa mga isyung
panlipunan
 Naiuugnay ang iba’t ibang perspektibo at
pananaw ng globalisasyon bilang isyung
panlipunan
 Nasusuri ang implikasyon ng iba’t ibang
anyo ng globalisasyon sa lipunan
 Napahahalagahan ang iba’t ibang tugon
sa pagharap sa epekto ng globalisasyon
Aralin 2:Mga Isyu sa  Naipaliliwanag ang mga dahilan ng
Paggawa pagkakaroon ng ibat ibang suliranin sa
paggawa
 Natataya ang implikasyon ng ibat ibang
suliranin sa paggawa sa pamumuhay at
sa pag-unlad ng ekonomiya ng bansa
 Nakabubuo ng mga mungkahi upang
malutas ang ibat ibang suliranin sa
paggawa
Aralin 3:Migrasyon  Naipaliliwanag ang konsepto at dahilan
ng migrasyon sa loob at labas ng bansa
 Naipaliliwanag ang epekto ng migrasyon
sa aspektong panlipunan, pampolitika at
pangkabuhayan
 Nakabubuo ng angkop na hakbang sa
pagtugon sa mga suliraning dulot ng
migrasyon.
Kakailanganing Pagkatuto: Pokus na Tanong:

Ang masusing pag-unawa Paano nakaapekto ang mga isyung pang-

sa mga isyung pang- ekonomiya sa pamumuhay ng mga Pilipino?
ekonomiyang nakaaapekto
sa pamumuhay ng mga
Pilipino ay mabisang
156
paraan sa pagtugon sa mga
hamong dala nito.

Paalala sa guro:

Ang yunit na ito ay nahahati sa tatlong aralin: (1) Ang Globalisasyon:

Konsepto at Anyo; (2) Mga Isyu sa Paggawa; at (3) Migrasyon. Tatalakayin
sa unang aralin ang globalisasyon bilang isang penomenong nakapagpabago
sa buhay ng mga Pilipino samantalang susuriin ang mga isyu sa paggawa na
lubusang nakaaapekto sa pamumuhay ng mga Pilipino sa ikalawang aralin.
Pagtutuunan ng pansin naman sa aralin 3 ang migrasyon na nakangkla sa
globalisasyon at may kaugnayan sa mga isyu sa paggawa.Layunin ng yunit
na ito na maipaunawa sa mga mag-aaral na malaki ang kinalaman ng mga
isyung pang-ekonomiyang kinahaharap ng bansa sa kanilang pamumuhay.
Gampanin mo bilang isang huwarang guro na pagyamanin ang nilalaman at
mga gawaing nakapaloob sa modyul na ito. Sa pagtatapos ng modyul na ito
ay inaasahang masagot ang tanong na ‘Paano nakaapekto ang mga isyung
pang-ekonomiya sa pamumuhay ng mga Pilipino?’

Inaasahang Produkto/Pagganap: Makabuoang mga mag-aaral ng

pagsusuring papel sa mga isyung pang-ekonomiyang nakaaapekto sa

kanilang pamumuhay kalakip ang mga karampatang pagtugon sa mga hamon
na kaakibat nito.

Rubric sa pagmamarka ng pagsusuring papel.

157
 Eksperto Mahusay Nagsisimula Baguhan
(4) (3) (2) (1)
Ang nabuong Ang nabuong Ang nabuong Ang
analysis paper analysis paper analysis nabuong
ay lubos na ay na paper ay analysis
nakapagpaha- nakapagpaha- hindi paper ay
yag ng malinaw yag ng malinaw malinaw na walang
Kalinawan at na ideya at nakapagpaha naipahayag
at kompre- komprehensi- konsepto na -yag ng na ideya at
hensibo ng bong ideya at nagdala ng malinaw na konsepto na
ideya konsepto na pagkaunawa sa ideya at magdadala
nagdala ng bumabasa nito. konsepto na sana sa
pagkaunawa sa magdadala pagkauna-
bumabasa nito. sana sa wa sa
pagkaunawa bumabasa
sa bumabasa nito.
nito.
Maayos at Maayos na Nakapagla- Walang
sistematikong nailahad ang had ng datos nailahad na
Paglalahad nailahad ang mga kaugnay at datos at
at mga kaugnay (relevant) na impormasyon impormas-
pagsusuri (relevant) na datos at tungkol sa yon tungkol
ng datos datos at impormasyon paksang sa paksang
impormasyon tungkol sa sinuri. sinuri.
tungkol sa paksang sinuri.
paksang sinuri.
Komprehen Komprehensibo Komprehensibo Nakabuo ng Walang
sibo at at lohikal ang ang nabuong konklusyon. konklus-
lohikal na nabuong konklusyon. yong

158
konklusyon konklusyon. nabuo.
Nakapagmung- Nakapagmung- Nakapag- Walang
Kaakmaan kahi ng akma kahi ng akmang mungkahi ng naimungka-
at at malinaw na solusyon sa solusyon sa hing
kalinawan solusyon sa isyung sinuri. isyung sinuri. solusyon.
ng solusyon isyung sinuri.

B. PLANO SA PAGTATAYA

Mapa ng Pagtataya

Uri ng Pagtataya

Yugto ng Pagkatuto Gawain ( Diagnostic, Formative, Summative )

Alamin Gawain 1. Guess the logo Diagnostic

Gawain 2. D&D (Dyad Diagnostic

Dapat)

Paunlarin Gawain 3. Tilamsik Formative

Kaalaman

Gawain 4. Window Formative

Shopping

Gawain 5. Tuklas- Formative

Kaalaman

Pagnilayan at Gawain 6. Decision Formative

Unawain Diagram

Paunlarin Gawain 7. K-K-P-G Tsart Formative

159
 Gawain 8. Ulat M-P-S Formative

Gawain 9. Imbentaryo ng Formative

mga Manggagawa

Gawain 10. 3-2-1 Tsart Formative

Gawain 11. Imbentaryo Formative

ng mga Manggagawa

Gawain 12. D&D (Dyad Formative

Dapat)

Pagnilayan at Gawain 13. Labor Formative

Unawain Discussion Web
Organizer

Paunlarin Gawain 14.Sisid Formative

Kaalaman

Gawain 15. Suriin Mo Formative

Gawain 16. Suri-realidad Formative

Pagnilayan at Gawain 17.Case Analysis Formative

Unawain

Gawain 18. D&D (Dyad Formative

Dapat)

Ilipat/Isabuhay Gawain 19. Critical Summative

Analysis Paper

160
 C. MGA YUGTO NG PAGKATUTO

Panimula

Susuriin sa modyul na ito ang mga isyung pang-ekonomiya tulad ng

globalisasyon, isyu sa paggawa at migrasyon kaakibat ang implikasyon nito
sa pamumuhay ng mga Pilipino. Kinakailangan ang gabay ng guro sa mga
mag-aaral sa pagtukals ng hulisa mahahalagang kaisipan na nakapaloob sa
modyul na ito.Hinahangad na maunawaan ng mga mag-aaral ang mga
hamon at tugon sa mga isyung pang-ekonomiya tungo sa pagpapabuti ng ng
kalidad ng pamumuhay.
Sa pagtatapos ng modyul na ito ay inaasahang masagot ng mga mag-
aaral ang tanong na ‘Paano nakaapekto ang mga isyung pang-ekonomiya
sa pamumuhay ng mga Pilipino?

Panimulang Gawain
4. Ipabasa at ipaunawa sa mga mag-aaral ang Panimula at Gabay na
Tanong sa Learner’s Module (LM).
5. Ipatukoy ang mga aralin at saklaw ng modyul.
6. Ipaunawa ang Tsart ng mga Inaasahang Matututuhan sa Modyul.
7. Ipasagot ang Panimulang Pagtataya.

Pre-Assessment Matrix

Level What will I Multiple Choice Correct

of Assessment assess? Item/Constructed Response Item Answer and
Explanation/
How will I
score?

161
 1. Ano ang kahulugan ng A.Proseso ng
Knowledge globalisasyon? pagdaloy o
paggalaw ng
Nasusuri ang
konsepto at A. Proseso ng pagdaloy o mga tao,
dimensyon paggalaw ng mga tao, bagay, bagay,
ng impormasyon at produkto sa impormasyon
iba’t ibang direksyon na at produkto sa
globalisasyo
nananarasan sa iba’t ibang iba’t ibang
n bilang isa bahagi ng daigdig direksyon na
sa mga B. Malawakang pagbabago sa
nananarasan
isyung sistema ng pamamahala sa
buong mundo sa iba’t ibang
panlipunan
C. Pagbabago sa ekonomiya at bahagi ng
politika na may malaking daigdig
epekto sa sistema ng
pamumuhay ng mga
mamamayan sa buong mundo
D. Mabilis na paggalaw ng mga Itinuturing ang
tao tungo sa pagbabagong globalisasyon
politikal at ekonomikal ng mga bilang isang
bansa sa mundo. prosesong
nakaaapekto
sa buhay ng
mga tao sa
daigdig.

Knowledge
Nasusuri ang 2. Ano ang pangyayaring lubusang B.
konsepto at nakapagpabago sa buhay ng tao Globalisasyon
dimensyon sa kasalukuyan?
ng A. Paggawa
globalisasyo B. Migrasyon
n bilang isa C. Ekonomiya
sa mga D. Globalisasyon
isyung Mabilis na
panlipunan binago at
binabago ng
globalisasyon
ang
162
 pamumuhay
ng tao sa iba’t
ibang bahagi
ng mundo.

3. Isa sa mga kinakaharap na isyu sa

paggawa sa Pilipinas ay ang pag-iral ng
sistema ng mura at flexible labor. Alin sa
sumusunod na pahayag ang
naglalarawan sa konsepto ng mura at
flexible labor?

A. Ito ay paraan ng mga

mamumuhunan na bigyan ng
kalayaan ang mga
manggagawa sa pagpili ng
kanilang magiging posisyon sa
kompanya.
B. Ito ay paraan ng mga
mamumuhunan na palakihin
ang kanilang kinikita at tinutubo
sa pamamagitan ng
pagpapatupad na mababang
pasahod at paglilimita sa
panahon ng paggawa ng mga
manggagawa.
C. Ito ay paraan ng mga
mamumuhunan na palakihin
ang kanilang kinikita at tinutubo
sa pamamagitan ng
pagpapatupad na malaking
pasahod at pagpapahaba sa
panahon ng paggawa ng mga
manggagawa.
D. Ito ay paraan ng mga
mamumuhunan na ipantay ang
kanilang kinikita at tinutubo sa
pagpapatupad na malaking
pasahod at paglilimita sa

163
 panahon ng paggawa ng mga
manggagawa.

4.Mahalaga sa isa manggagawa ang

seguridad sa paggawa sa kaniyang
pinapasukang kompanya o trabaho
subalit patuloy ang paglaganap ng
iskemang subcontracting sa paggawa sa
bansa. Ano ang iskemang
subcontracting?

A. Sistema ng pagkuha ng isang

kompanya sa isang ahensiya o
indibidwal na subcontractor
upang gawin ang isang trabaho
o serbisyo sa isang takdang
panahon.
B. Iskema ng pagkuha ng isang
ahensiya o indibiwal na
subcontractor ng isang
kompanya para sa pagsagawa
ng isang trabaho o serbisyo.
C. Pag-eempleyo sa isang
manggagawa upang gawin ang
isang trabaho o serbisyo sa
loob ng 6 na buwan.
D. Pagkuha sa isang ahensiya o
indibidwal na subcontractor sa
isang manggagawa sa loob ng
mas mahabang panahon.

C. Tumutukoy
8. Ano ang migrasyon? sa proseso ng
A. Tumutukoy sa proseso ng pag- pag-alis o
alis o paglipat mula sa isang
lugar paglipat mula
B. Tumutukoy sa proseso ng pag- sa isang lugar
alis o paglipat sa kaguluhan ng o teritoryong
mga mamamayan
164
 C. Tumutukoy sa proseso ng pag- politikal
alis o paglipat mula sa isang patungo sa
lugar o teritoryong politikal isang lugar
patungo sa isang lugar
pansamantala
pansamantala man o
permanente man o
D. Tumutukoy sa proseso ng pag- permanente
alis o paglipat dulot ng mga
hindi inaasahang pangyayari sa
lugar na pinagmulan Maraming
dahilan ang
migrasyon ng
tao sa iba’t
ibang bahagi
ng daigdig
Nasusuri ang 6. Suriin ang sumusunod na diyagram at
Process/Skills konsepto at piliin ang angkop na interpretasyon.
dimensyon Bilugan ang titik ng B.Saklaw ng
ng tamang globalisasyon
globalisasyo ang aspektong
n bilang isa ekonomikal,
sa mga politikal at
isyung kultural
panlipunan
Tumatawid
ang saklaw ng
globalisasyon
sa politika,
ekonomiya, at
kultura.

165
 Ekono
mikal

Globalisasyon

Sosyo- Politikal
kultural

A. Magkakaugnay ang ekonomiya,

politika at sosyo-kultural sa
pamumuhay ng tao.
B. Saklaw ng globalisasyon ang
aspektong ekonomikal, politikal at
kultural
C. Globalisasyon ang sentro ng
pamumuhay ng tao.
D. Globalisasyon ang susi sa
suliranin ng lipunan.

C. Mayroong

166
Process/Skills mabuti at di-
mabuting
Nasusuri ang 7. Ang pagsulpot ng iba’t ibang epektop ang
implikasyon outsourcing companies na pagmamay-ari globalisasyon
ng iba’t ibang ng mga lokal at dayuhang namumuhunan sa
anyo ng ay isang manipestasyon ng pamumuhay
ng tao.
globalisasyo globalisasyon. Ilan sa mga epekto nito ay
n sa lipunan ang sumusunod.
Hindi lamang
mabuti ang
I. Nagkaroon ng karagdagang epektong dulot
trabaho ang mga ng
Pilipino. globalisasyon.
II. Nabago ang dinamiko (oras, Nagdala rin ito
sistema, istruktura) ng ng mga
paggawa sa maraming suliraning
kompanya. kinakailangan
III. Naapektuhan ang ng kaukulang
kalusugan ng maraming pagtugon.
manggagawang
namamasukan partikular
ang mga call center
agents.
IV. Binago ng globalisasyon
ang lifestyle ng
maraming Pilipino.

Mula sa mga kaisipang nabanggit, ano

ang mabubuong konklusyon dito?

A. Nakatulong ang
globalisasyon sa
pamumuhay ng tao.
B. Tumugon ang
globalisasyon sa
pangangailangan ng
marami.
C. Mayroong mabuti at
di-mabuting epekto
ang globalisasyon sa
167
 pamumuhay ng tao.
D. Suliranin lamang ang
idinulot ng
globalisasyon sa
pamumuhay ng tao.

Naiuugnay
Knowledge ang iba’t D. Sikolohikal
ibang 8. Maaring suriin ang globalisasyon sa
perspektibo iba’t ibang anyo nito maliban sa isa. Ano Hindi kabilang
ang sikolohiya
at pananaw ito? sa pag-aaral
ng ng anyo ng
globalisasyo globalisasyon
n bilang A. Ekonomikal
isyung B. Teknolohikal
C. Sosyo-kultural
panlipunan
D. Sikolohikal

9. Alin sa mga pangungusap sa ibaba

ang kumakatawan sa pahayag na “binago
ng globalisasyon ang workplace ng mga
manggagawang Pilipino”?

A. Pag-angat ang kalidad ng

manggagawang Pilipino.
B. Pagdagsa ng mga Business
Process Outsourcing (BPO) sa
bansa.
C. Paghuhulog, pagbabayad at
pagwiwithdraw gamit ang mga
Automatic Teller Machince
(ATM).
D. Pagdagsa ng mga produktong
dayuhan sa Pilipinas.

168
 10. Sa pagdagsa ng mga dayuhang
mamumuhunan sa bansa bunsod ng
globalisasyon ipinatupad nila ang mura at
flexible labor sa bansa na nakaapekto sa
kalagayan ng mga manggagawang
Pilipino. Alin sa mga pahayag ang dahilan
ng paglaganap nila nito sa bansa?

A. Pag-iwas ang mga

mamumuhunan sa krisis dulot
ng labis ng produksiyon sa iba’t
ibang krisis.
B. Maipantay ang sweldo ng mga
manggagawang Pilipino sa
ibang bansa.
C. Makabuo pa ng maraming
trabaho para sa mga
manggagawang Pilipino.
D. Maibaba ang presyo sa mga
produktong iluluwas na gawa
sa bansa sa pandaigdaigang
kalakalan.

11. Mahalaga na maproteksyunan ang

kalagayan ng mga manggagawang
Pilipino laban sa mababang pasahod at
di-makatarungang pagtanggal sa kanila
sa trabaho dulot ng kawalan ng seguridad
sa paggawa. Paano ito
maisasakatuparan ng mga
manggagawang Pilipino?

A. Pag-boycott sa mga
produktong dayuhan at
pangangampanya sa mga
mamamayan ng pagkondena
sa mga ito.
B. Pakikipag-usap ng mga
samahan ng mga manggagawa
169
 sa mga kapatalista o may-ari
ng kompanya sa pamamagitan
ng tapat at makabuluhang
Collective Bargaining
Agreement (CBA).
C. Pagsasagawa ng picket at rally
laban sa kompanya at
kapitalista
D. Pagsabotahe, paninira at
panununog sa mga planta o
kagamitan ng kompanya

Process/Skills
Naipaliliwa- 12. Suriin ang mga pangungusap sa D. Migration
nag ang ibaba. Tukuyin kung anong
epekto ng pangkalahatang obserbasyon sa Transition
migrasyon ang inilalarawan dito.
migrasyon sa
I. Maraming mag-aaral na
aspektong mga Vietnamese at
panlipunan, Koreans ang nagpupunta sa Isa sa mga
pampolitika Pilipinas. patterns ng
at II. Sa paglago ng BPO sa migration ay
pangkabuha bansa, kaalinsabay nito angang transisyon
yan pagdating ng mga Indians na nagaganap
bilang managers ng mga
sa iba’t ibang
industriyang nabanggit.
bahagi ng
daigdig. Ang
A. Globalisasyon ng migrasyon dating
inaalisan na
B. Mabilisang paglaki ng
mga bansa ay
globalisasyon siya namang
pinupuntahan
C. Peminisasyon ng globalisasyon ng iba dahil sa
iba’t ibang
D. Migration transition
dahilan.

13. Bakit maituturing na panlipunang isyu

Understanding ang globalisasyon? A.
Tuwiran
Nasusuri ang A. Tuwiran nitong binago, nitong binago,
implikasyon binabago at hinahamon ang
binabago at
170
 ng iba’t ibang pamumuhay at mga “perennial” hinahamon
anyo ng na institusyon na matagal ng ang
globalisas- naitatag pamumuhay at
B. Patuloy na pagbabago sa
yon sa mga
kalakarang pamumuhay ng
lipunan mga mamamayan “perennial” na
C. Nagdudulot ng masamang institusyon na
epekto sa panlipunan, matagal ng
ekonomikal at pulitikal na naitatag
aspekto.
D. Naaapektuhan nito ang mga
maliit na industriya at mas higit
na pinaunlad ang mga
malalaking industriya
Tunay na
nararanasan
ang
pagbabagong
dulot ng
globalisasyon
sa mga
institusyong
panlipunan.

Understanding C. Dahil sa
Nasusuri ang 14. Paano nakapagpapabilis sa globalisasyon
konsepto at integrasyon ng mga bansa ang nagkakaroon
dimensyon globalisasyon?
A. Makikita sa globalisasyon ang ng mabilis na
ng palitan ng
mabilis na ugnayan ng mga
globalisasyo bansa impormasyon
n bilang isa B. Dahil sa globalisasyon mabilis at
sa mga na tumutugon ang mga bansa kolaborasyon
isyung sa mga banta na magdudulot ang mga
panlipunan ng kapinsalaan.
bansa
C. Dahil sa globalisasyon
nagkakaroon ng mabilis na
palitan ng impormasyon at Binigyan daan
kolaborasyon ang mga bansa ng
D. Makikita sa globalisasyon ang globalisasyon
paghiwa-hiwalay ng mga bansa ang
sa daigdig mabilisang
palitan ng
produkto,
171
 serbisyo, at
impormasyon
na siyang
nakapagpabilis
sa integrasyon
ng mga bansa
sa daigdig.

Knowledge B. Turismo
Naipaliliwa- 15. Ilan sa mga dahilan ng
nag ang permanenteng migrasyon ay ang Hindi
konsepto at paghahanap ng mga sumusunod itinuturing ang
maliban sa isa. Ano ito? turismo bilang
dahilan ng
A. Hanapuhay dahilan ng
migrasyon sa B. Turismo permanenteng
loob at labas C. Edukasyon migrasyon.
ng bansa D. Tirahan

16. Isa sa mga hamon ng

globalisasyon sa bansa ay ang
pagbabagp sa workplace ng mga
manggagawa, binago rin nito ang
sistema ng pagpili sa mga
manggawa. Alin sa sumusunod na
pahayag ang nagpapatunay ng
pagbabagong ito?
A. Humigpit ang pagproseso sa
pagpasok ng mga dayuhang
kompanya, produkto at
serbisyo sa bansa kaya’t
kinailangan ng mga world class
workers.
B. Tumaas ang kalidad ng mga
lokal na produkto sa
pandaigdaigang pamilihan
kaya’t kinailangang mag-angkat
ng mga eksperto sa ibang
bansa para sanayin ang mga
lokal na manggagawa.
C. Humirap ang kalagayan ng
mga dayuhang kompanya sa
172
 pagpasok sa bansa kaya’t
kinailangang pababain ang
sweldo ng mga lokal na
manggagawa.
D. Naging malaya ang pagpasok
ng mga dayuhang kompanya
sa bansa dahil sa mababang
pagpapasweldo at
pagngonguntrata lamang sa
mga lokal na manggagawa.

17. Malaki ang naging papel ng

globalisasyon sa pagdagsa ng
mga dayuhang kompanya,
produkto at paggawa sa bansa.
Ayon sa ulat ng DTI noong 2010
may pinakamalaking paglago dito
ay sa sektor ng serbisyo na kung
saan ang nanguna ang industriya
ng BPO. Sa kabilang dako patuloy
namang bumababa ang paglago
ng sektor ng agrikultura. Anong
konklusiyon ang mahihinuha sa
pahayag na ito?
A. Mababa ang pagpapasweldo,
pabagu-bago ang paggawa sa
bansa at ang lengguwaheng
English ang isa sa
pangunahing wika na madali sa
mga Pilipino.
B. Malaki ang naitulong ng
pagdagsa ng makabagong
gadget sa bansa kaya
madaling makasabay ang mga
Pilipino sa mga sebisyong on-
line.
C. Magaling ang mga Pilipino sa
larangan ng teknolohiya at
impormasyon.
D. Karamihan sa mga kabataang
Pilipino ay kumukuha ng kurso
na may kinalaman sa BPO.
173
 18. Ayon sa Ulat ng International
Labor Organization o ILO noong
1992 at 1997 mas dumarami na
ang bilang ng na-eempleyo sa
bansa bilang kaswal o
kontraktuwal kaysa sa pagiging
regular o permanente bunsod ng
mga polisiya tungkol sa flexible
working arrangements ng
pamahalaan sa mga pribadong
kompanya sa hanay ng sektor ng
serbisyo, sub-sektor nito at ng mga
TNCs. Ano ang iyong mahihinuha
sa ulat na ito?
A. Ito ay bunsod ng mataas na
pamantayan ng mga dayuhang
kompanya sa pagpili ng mga
manggagawa upang maging
regular.
B. Ito ay bunsod ng mahigpit na
patakaran ng pamahalaan sa
mga dayuhang kompanya sa
Pilipinas kaya’t mura at flexible
ang paggawa sa bansa.
C. Ito ay bunsod ng pinaluwag na
mga patakaran ng pamahalaan
kagaya ng pagpayag sa
iskemang subcontracting at tax
incentives upang makahikayat
ng mas maraming dayuang
kompanya na magtayo ng mga
negosyo at serbisyo sa bansa.
D. Ito ay bunsod ng matinding
pangangailangan ng trabaho sa
bansa kaya’t kahit mura at
flexible labor ay hinayaan ng
pamahalaan na magpatupad
ang mga pribadong kompanya
na gawing kaswal ang mga
manggagawang Pilipino.

174
Process/Skills
Naipaliliwa- D. Mas
nag ang kinakakitaan
19. Noong taong 2013, nagmula sa
epekto ng ng malaking
Asya ang pinakamalaking bilang
migrasyon sa ng mga imigrante na lumabas ng oportunidad ng
aspektong kanilang bansa. Ano ang mga Asyano
panlipunan, mahihinuha rito? ang ibang
pampolitika A. Kakaunti ang oportunidad na lugar bunga ng
at makakuha ng mga iba’t ibang
pangkabuha mamamayan sa Asya.
hanapbuhay
B. Kahirapan ang mas
yan na
namamayani sa Asya at hindi
kaginhawahan ng pamumuhay. mapapasukan
C. Mas malaki ang oportunidad sa na angkop sa
labas ng Asya kanilang
D. Mas kinakakitaan ng malaking natapos
oportunidad ng mga Asyano
ang ibang lugar bunga ng iba’t
ibang hanapbuhay na Oportunidad
mapapasukan na angkop sa ang nagtulak
kanilang natapos sa malaking
bilang ng mga
Asyano na
lumipat sa
mga bansang
makapagbibi-
gay ng mataas
na kita.

Knowledge Naipaliliwa- 20. Maaaring uriin ang outsourcing sa

nag ang mga sumusunod maliban sa isa. Ano D.Inshoring
ito?
konsepto at A. Nearshoring
dahilan ng B. Offshoring
migrasyon sa C. Onshoring
loob at labas D. Inshoring
ng bansa

175
C. MGA YUGTO NG PAGKATUTO

Panimula
Sa modyul na ito ay susuriin ang mga isyung pang-ekonomiya tulad ng
globalisasyon, isyu sa paggawa at migrasyon kaakibat ang implikasyon nito
sa pamumuhay ng mga Pilipino. Hangarin sa pag-aaral ng mga aralin na
nakapaloob sa modyul na ito na maunawaan ng mga mag-aaral ang mga
hamon at tugon sa mga isyung nabanggit tungo sa pagpapabuti ng ng kalidad
ng pamumuhay. Makatutulong ang pag-unawang ito sa pagpapanatili ng
dignidad ng buhay ng isang indibiduwal.

Sa pagtatapos ng modyul na ito ay inaasahang masagot ang tanong

na ‘Paano nakaapekto ang mga isyung pang-ekonomiya sa pamumuhay
ng mga Pilipino?’

Ang gabay sa gurong ito ay nagnanais na tulungan ang mga guro na

magsagawa ng isang pagtuturong makabuluhan para sa pagkatuto ng mga
mag-aaral.

Panimulang Gawain
1. Ipabasa at ipaunawa sa mga mag-aaral ang Panimula at Gabay na Tanong
sa Learner’s Module (LM).
2. Ipatukoy ang mga aralin at saklaw ng modyul.
3. Ipaunawa ang Tsart ng mga Inaasahang Matututuhan sa Modyul.
4. Ipasagot ang Panimulang Pagtataya. Ito ay pasasagutan sa mga mag-
aaral upang mataya ang kanilang kaalaman, kasanayan, at pag-unawa sa
mga paksang tatalakayin.

176
 ARALIN 1: Globalisasyon: Konsepto at Perspektibo
ALAMIN

Batiin ang mga mga-aaral sa matagumpay nilang pagtatapos sa

Yunit I. Himukin ang mga mag-aaral na isagawa ang bahaging ALAMIN
pagsisimula ng Yunit II. Ipaunawa sa mga mag-aaral na ang gawaing ito
ay naglalayon na malaman ang kanilang iskima o prior knowledge tungkol
sa paksa.

Gawain 1. Guess the Logo

Ang unang gawain para sa bahagi ng ALAMIN ay nasa anyo ng isang laro.
Ang mga logong makikita rito ay mga produkto at serbisyong kilala sa iba’t
ibang bahagi ng daigdig. Nasa iyo ang desisyon kung ito ay gagawing
pangkatan o indibduwal.

Mga Sagot:
1. McDonald
2. Facebook
3. Google
4. Apple
5. NBA
6. Nike

Mungkahing Gawain
Grab a bag
Maaaring ipagawa ng indibiduwal ang gawaing ito. Magpapakuha ang
guro ng isang bagay sa bag ng mga mag-aaral. Bawat isa ay ibibigay ang
sumusunod na impormasyon ukol sa na nakuha :
177
 a. Pangalan

b. Kompanya (kung mayroon man)

c. Bansang pinagmulan

Tandaan na ang layunin nito ay maihanda ang mga mag-aaral sa

paksang globalisasyon. Mahalagang maipakita na ang penomenong ito ay
bahagi na ng kanilang karanasan.

Gawain 2. D&D (Dyad Dapat)

Magbibigay ang gawaing ito ng kaalaman sa guro ukol sa

kasalukuyang pag-unawa ng mga mag-aaral sa katanungan sa aralin. Pipili
ang mga mag-aaral ng kanilang kapareha. Kanilang sasagutin ang kahong
itinakda bago pagsamahin ang kanilang mga ideya. Samantala, ang
dalawang kahong nasa gawing ibaba ay sasagutan sa ibang bahagi ng aralin.

TANONG SA ARALIN AKING KASAGUTAN KAPAREHA

(Sagot ng Mag-aaral) (Sagot ng Kapareha)

Paano nakaapekto ang mga

PINAGSAMANG IDEYA
isyung pang-ekonomiya sa
pamumuhay ng mga Pilipino? (Sagot ng Magkapareha)

(Sa bahaging ito, isusulat ng magkapareha ang kanilang bagong kasagutan.)

178
 (Sa bahaging ito, isusulat ng magkapareha ang kanilang pinal na sagot )

PAUNLARIN
Inaasahan sa bahaging ito na mauunawaan ng mga
mag-aaral ang globalisasyon bilang isyung panlipunan.
Nilalayon nito na matapos ang aralin ay kanilang
maipaliliwanag kung paano nito binago at binabago ang
pamumuhay ng tao sa kasalukuyan. Bilang guro, tungkulin
mong gabayan sila sa pagwawasto ng kanilang mga
paunang kaalaman sa paksang nabanggit.

Paksa: Globalisasyon: Konsepto at Perspektibo

Sa paksang ito, tatalakayin ang mga kaisipang may kinalaman sa

globalisasyon partikular ang mga pananaw tungkol sa pag-usbong nito.
Historikal ang pagdulog na ginamit sa pagsusuri ng pag-usbong ng
‘globalisasyon’. May pagkakahawig ang ilang perspektibo kung kaya’t hinihikayat
ang mga guro na magbigay ng mga karagdagang gawainh upang masigurong
nauuunawaan ng mga mag-aaral ang mga ideyang nakapaloob sa bahaging ito.

179
Gawain 3. Tilamsik Kaalaman

Matapos ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto ay pupunan nila ang

ang graphic organizer na Balangkas- Kaalaman batay sa kanilang
naunawaan. Ipasusulat sa unang kolum ang pananaw tungkol sa pag-usbong
ng globalisasyon at sa pangalawang kolum naman ang mahahalagang
kaisipan kaugnay nito. Kanilang isusulat sa ikatlong kolum ang mga susing
salita o esensyal na kaisipan sa bawat pananaw. Layunin ng gawaing ito na
maipakita ng mga mag-aaral ang kanilang kakayahang mag-abstract ng mga
esensyal na kaisipan mula sa isang babasahin.

180
 Pamprosesong mga Tanong

1. Ibigay ang iyong sariling pagpapakahulugan sa salitang

globalisasyon.
2. Bakit sinasabing matagal nang may globalisasyon? Naniniwala ka
ba dito? Ipaliwanag ang iyong sagot.
3. Sa mga pananaw at perspektibong inihain, alin sa mga ito ang sa
iyong palagay ay katanggap-tanggap? Pangatuwiranan.

Mga Inaasahang Sagot:

1. (Ang sagot ay nakadepende sa mga mag-aaral)

2. Simula ng pag-usbong ng kabihasnan, kinakitaan ang mga tao mula sa
iba’t ibang bahagi ng daigdig ang kanilang disposisyong ‘maglakbay’
patungo sa mga lugar na makapagbibigay sa kanila ng maayos na
pamumuhay.
3. (Iba-iba ang inaasahang sagot ng mga mag-aaral ngunit mahalaga na
mabigyan nila ng akmang katuwiran at paliwanag ang kanilang
napiling pananaw o perspektibo.)

Gawain 4.Window Shopping

Layunin ng gawaing ito na maipakita sa mga mag-aaral ang realidad ng

globalisasyon sa kanilang pang-araw-araw na pamumuhay. Hahayaan silang
pumunta sa isang sari-sari store, grocery store, canteen at mga kauri nito at
paglilistahin sila ng mga produktong makikita rito. Mula dito’y pipili sila ng
lima sa mga produkto o serbisyong makikita o ipinagbibili rin sa ibang bansa.
Isulat ang mga ito sa talahanayan sa ibaba.

181
PRODUKTO/ KOMPANYA BANSANG
SERBISYO PINAGMULAN

1.

2.

3.

4.

5.

Pamprosesong Tanong

1. Ano-anong produkto at serbisyo ang iyong natuklasan na

ipinagbibili hindi lamang sa loob ng ating bansa kundi maging sa
iba pang bansa?
2. Sa anong mga bansa nagmula ang mga produkto o serbisyong
nabanggit?
3. Paano kumalat ang mga produktong ito sa iba’t ibang panig ng
daigdig.

182
 4. Sa iyong palagay, nakatutulong ba ang mga produktong ito sa atin?
Pangatuwiranan.

Mga Inaasahang Sagot:

1. (Ang sagot ay nakadepende sa mga mag-aaral. Siguruhing tumpak

ang kanilang sagot.)
2. (Depende ang sagot sa produkto o serbisyong ililista ng mga mag-
aaral.)
3. Sa pamamagitan ng kalakalan o palitan ng mga produkto at serbisyo’y
kumalat ang mga ito sa iba’t ibang panig ng daigdig.
4. Nakatulong ang mga nabanggit na produkto at serbisyo sapagkat
nagbigay ito ng satisfaction at comfort sa marami sa atin. Maaari rin
namang nagdala ito ng kompetisyon sa pamilihang lokal na nagtulak
sa pagbaba ng presyo.

183
Paksa: Anyo ng Globalisasyon

Tatalakayin sa paksang ito ang mga anyo ng globalisasyon na

makatutulong sa pag-unawa ng mga mag-aaral sa penomenong ito. Siguruhing
naunawaan ng mga mag-aaral ang mga kalakip na teksto na inaasahang
maghahatid sa kanila ng lubusang pag-unawa rito.

Gawain 5. Tuklas-Kaalaman

Ninanais ng Gawain 5 na pagyamanin ang kaalaman ng mga mag-aaral

tungkol sa paksang globalisasyong ekonomiko. Susundin ng mga mag-aaral
ang sumusunod na hakbang.

1. Magsaliksik ng iba pang halimbawa ng multinational at transnational

companies sa Pilipinas gamit ang aklat at internet.
2. Tukuyin alin sa mga ito ang may operasyon sa ating bansa at kung ito
ay may kakompetensyang lokal na namumuhunan.
3. Isa-isahin at ipaliwanag ang mabuti at di-mabuting epekto ng MNC’s at
TNC’s sa ekonomiya ng bansa.

Pamprosesong Tanong

1. Nakatutulong ba ang mga multinational, transnational corporations

at outsourcing sa pag-unlad ng bansa? Patunayan ang sagot.
2. Ano-anong pagbabago ang naidudulot ng outsourcing at
multinational at transnational corporation sa ating bansa?
3. Sa pangkabuuan, nakabubuti o nakasasama ba ang mga
pagbabagong nabanggit? Pangatuwiranan.

184
 Paksa: Pagharap sa Hamon ng Globalisasyon

Bibigyan pansin sa araling ito ang mga pagtugon sa iba’t ibang hamon ng
globalisasyon. Ang mga kaisipang nakatala rito ay batay sa konteksto ng ilang
bansa sa Amerika, Asya, at Aprika. Pagyamanin ang pagtalakay sa bahaging ito
sa pamamagitan ng pagsasaliksik sa inisyatibong lokal ng inyong lugar upang
higit na maging makabuluhan ang pagkatuto ng iyong mga mag-aaral.

Mungkahing Gawain
Document the Response

Maaaring bumuo ng isang dokumentaryo ang mga mag-aaral ukol sa

pagtugon ng baranggay, bayan o lalawigan sa hamon ng globalisasyon.
Siguruhing magabayan ang mga mag-aaral sa gawaing ito.

185
PAGNILAYAN AT UNAWAIN

Layunin ng gawaing ito na palalimin ng mga mag-aaral ang kanilang

nabuong pag-unawa tungkol sa globalisasyon. Inaasahan na kanilang
masusuri ang mga positibo at negatibong dulot ng globalisasyon.
Makakatulong ang inihandang gawain upang kanilang matimbang ang dulot
ng globalisasyon sa buhay ng mga Pilipino. Bigyang diin sa mga mag-aaral
ang kanilang pagbibigay ng desisyon nang may sapat na pangangatuwiran.

Gawain 6.Decision Diagram

Surrin ang dalawang artikulo tungkol sa epekto ng globalisasyon sa

pamumuhay ng mga Pilipino at punan ang Decision Diagram.

Halaw ang artikulo sa akda ni Lisa Smith. Isinalin ang ilang bahagi ng may-akda
ang nasabing artikulo.

186
 Globalization: Progress or Profiteering?

(Liza Smith)

Gawi ng globalisasyon ang pagdadala ng puhunan at negosyo mula sa pamilihang

n
lokal patungo sa ibang bansa na siyang nag-uugnay sa iba’t ibang pamilihan ng
daigdig. Ayon sa mga sumusoporta sa ideya ng globalisasyon, nakatutulong ito sa
mga papaunlad na bansa na makahabol sa pag-angat ng ekonomiya dahil sa
pagdami ng bilang ng trabahong naibibigay nito bukod pa sa teknolohiyang dala nito.
Patunay dito ang mga Asyanong bansa tulad ng India, Pilipinas at Thailand. Para
sa mga malalaking negosyante at miyembro ng economic elite, mabuti ang
globalisasyon
Summary chartsapagkat nakakukuha sila ng manggagawang handang tumanggap ng
mas mababang sahod na nagbibigay naman sa kanila ng higit na kita.

Hindi lamang ang mga negosyanteng nabanggit ang naaapektuhan nito kundi
maging ang mga manggagawa sa iba’t ibang bansa na handang
makipagkompetensya upang makuha ang mga trabaho kapalit ang mas mababang
sahod. Sa katunayan, ilang trabaho (hal. autoworks) mula sa US na dinala ngNorth
American Free Trade Agreement (NAFTA) sa bansang Mexico dahil sa mas murang
pasahod dito ay inilipat sa ilang bansa sa Silangang Asya dahil sa higit na murang
pasahod. Ganun pa man ang mga produktong ito ay ipagbibili sa mga konsumer sa
US sa tulad ding halaga. Samantala, ang mababang pasahod na nakukuha ng mga
manggagawa sa maliliit na bansa ay ginagamit sa pagbili ng mga tinging produktong
nagmula rin naman sa mga kanluraning bansa.

Hindi maipagkakaila ang pagtaas ng antas ng pamumuhay ng mga mamamayan sa

papaunlad na mga bansa dala ng industriyalisasyon (teknolohiya) na bitbit ng mga
korporasyon at kompanya mula sa mayayamang bansa.

187
Ngunit Kabaliktaran naman nito ang nagyayari sa mga mauunlad na bansa sapagkat
batay sa mga pag-aaral, patuloy ang paglaki ng agwat ng mayayaman at mahihirap sa
mga bansang ito. Ilang politiko rin ang nagsasabing patuloy na kumakaunti ang middle
class dala ng penomenong ito.

Kasama rin sa duot ng globalisasyon ang ‘homonisasyon’ ng kultura sa iba’t ibang

bahagi ng daigdig. Ang pag-usbong ng coffee shops at big-box retailers sa mga syudad
ng maraming bansa ay ‘lumilikha’ ng iisang mukha ng pagkakakilanlang kultural.

Ilang kritiko ng globalisasyon din ang nagsasabing pinahihina nito ang pambansang
soberanya ng mga maliliit na bansa dahil sa malakas na impluwensyang dulot ng
mayayamang bansa kung saan nagmumula ang mga nasabing puhunan at trabaho.
Hango ang artikulo sa balita ni Ma. Stella F. Arnaldo ng Business Mirror. Isinalin
Hangga’t
ang hindi
ilang nakalilikha ng mga solusyon
bahagi ng may-akda sa mgaartikulo.
ang nasabing hamon na kaakibat ng globalisasyon,
mananatili ang edukasyon, flexibility at adaptability sa mga kasanayang makatutulong
upang makasabay dito.

Spanish government eyes hike in financial assistance to Philippines

(Ma.Stella F. Arnaldo)

Kasalukuyang pinag-aaralan ng gobyerno ng Espanya ang higit na pagpapalakas ng

ugnayan nito sa Pilipinas, maging ang posibleng pagbibigay nito ng tulong-pinansyal sa
bansa mula taong 2018 hangagang 2022. Ayon kay Spanish Ambassador to the
Philippines Luis Antonio Calvo, umabot ng €50 milyon ang naitulong ng Espanya sa
bansa sa mula taong 2014 hanggang 2017. Naging prayoridad sa mga taong ito ang mga
programa na may kinalaman sa demokratikong pamamahala, disaster risk reduction, at
de-kalidad na pagtugon sa humanitarian crises partikular ang rehiyon ng Bikol at Caraga
sa Zamboanga Peninsula.

188
Ayon din sa kanya’y naghihintay lamang ang mga negosyanteng Espanyol na
handang mamuhunan hanggang malinawan sila sa makroekonomikong kondisyon ng
bansa. Batay sa tala ng Philippine Embassy sa Madrid, ang kabuuangforeign direct
investments ng Espanya sa Pilipinas ay umabot ng $39 milyon mula 2006 hanggang
2015. Ang kalakalan sa pagitan ng dalawang bansa ay pabor sa Espanya nang
kumita ang huli ng $136 milyon sa taong 2015. Ngunit ang iniluluwas na produkto at
serbisyo ng bansa sa Espanya ay patuloy ang paglago na may average na 11.13%
kada taon simula ng 2011.

Ilan sa mga kompanyang naging bahagi ng public-partnership projects ay mula sa

Espanya tulad ng OHL (Obrascon Huarte Lain), na bahagi ngAyala Group
consortiumpara sa Cavite-Laguna Expressway (Calax), Grupo ACS (Actividades de
Construccion y Servicios)para sa proyektong paliparan,at Abengoa para sa mga
proyektong patubig.

Mula 2014 hanggang 2017, Pilipinas lamang ang bansa sa Asia-Pacific region ang
nakatanggap ng tulong pangkaunlaran (development aid) mula sa Espanya.
Kasalukuyang pinag-aaralan ng Espanya na magaya ang proyekto nitong national
disaster risk-reduction managementsa Bicol sa walo pang lalawigan ng bansa na
tinukoy ng Department of the Interior and Local Government (DILG).

189
 Bumuo ng iyong paglalahat kung nakabuti o nakasama ba globalisasyon
sa pamumuhay ng mga Pilipino?

190
Pamprosesong Tanong

1. Ano ang mga patunay na mayroong mabuti at di-mabuting dulot ang

globalisasyon?
2. Paano binago ng globalisasyon ang pamumuhay ng mga Pilipino?
Magbigay ng halimbawa.
3. Sa pangkalahatan, nakatutulong ba o nakasasama ang globalisasyon sa
pamumuhay ng mga Pilipino? Patunayan ang iyong sagot.

191
 ARALIN 2: Mga Isyu sa Paggawa

Pagkatapos na matalakay ang konsepto, dimensiyon, implikasyon at pagtugon sa

globalisasyon maaaring ipagawa ang mga kasunod na karagdagang gawain bilang paunang
gawain bago simulan ang mga paksa sa isyu sa paggawa.

Mga Karagdagang Gawain.

Sa Akin Lang

Ipabuo sa mga mag-aaral ang tsart na maglalaman ng kanilang nalalaman tungkol

sa mga pagbabago sa sektor ng paggawa sa pagpasok ng mga sumusunod na
kagamitan o produkto sa bansa sa mga anyo ng paggawa noon sa kasalukuyan.

NOON KAGAMITAN NGAYON

Nagpupunta nang ATM Maaari nang mag-

personal sa isang bank withdraw kahit saan at
teller para makapag- hindi na kailangan ang
withdraw bank teller

Nagpupunta sa pamilihan On-line Shopping Kaharap ang computer at

upang makabili ng gamit ang internet,maaari
pangangailangan ng mamili ng mga
pangangailangan sa mga
mapagkakatiwalaang web
site.

Nagpupunta nang Call Center Gamit ang telepono,

personal upang maaari ng masolusyonan
matugunan ang ang problema sa isang
pangangailangan serbisyo o produkto

192
Mano-mano na Crane Machine Maaari nang gamitin ang
pagbubuhat ng mga push button at simpleng
materyales sa pagtayo ng patnubay sa
gusali at kakailanganin ng pagpapaandar ng
mga trabahador upang machine upang madaling
maisagawa ito mailipat ang mga
materyales sa isang
gusali. Isang tao
(operator) na lang ang
kailangan.

Pangungunahan ng guro ang malayang talakayan sa pamamagitan ng pagbibigay ng

mga pamprosesong tanong. Lagumin ang sagot ng mga mag-aaral at bigyang diin ang
naranasan ng mga manggagawa sa mga pagbabagong naganap sa paggawa at naging
epekto ng globalisasyon batay sa mga bagay lamang na nabanggit.

Pagkatapos na matimbang at masuri ang mga paunang kaalaman ng mga mag-aaral

tungkol sa mga hamon at isyu sa paggawa ng mga mangagawang Pilipino, ipasuri kung
tutugma ba ang kanilang dating nalalaman sa pagtupad sa mga susunod na gawain.

PAUNLARIN

Sa bahaging ito ay inaasahan na ang mga mag-aaral na matututuhan ang

iba’t ibang isyu na kinakaharap ng mga manggagawang Pilipino. Maaaring balikan
ang mga sagot ng mga mag-aaral sa bahaging paunang sagot na kanilang
isinagawa sa Gawain 2 upang malaman kung tama ito. Samantala ipatala sa
bahaging ito ang iyong mga matututunan sa bahaging ikalawang bahagi ng (D&D)
Dyad Dapat sa susunod na bahagi ng aralin.

193
Ipabasa at ipasuri sa mga mag-aaral ang nilalaman ng teksto ukol sa mga isyu ng
paggawa at pagkatapos nito ipasagot ang pamprosesong mga tanong at ipagawa
ang sumusunod na gawain.

Mungkahing Gawain:
 Maaaring pangkatin ang klase at magsagawa ng isang malayang talakayan o
group discussion hinggil sa mga nakapaloob na isyu sa teksto. Bilang output,
hayaan ang bawat pangkat na maghanda ng kani-kanilang presentasyon ukol
sa paksa.
o Unang Pangkat – Bukas na Liham
o Ikalawang Pangkat – News Report
o Ikatlong Pangkat – Press Conference
o Ikaapat na Pangkat – Role Playing
o Ikalimang Pangkat - Panel Discussion

Gawain 7. K-K-P-G Tsart.

Ipatala sa mag-aaral sa unang bahagi na “K” ang mga kasalukuyang

kinakaharap na isyu sa paggawa na iyong nakita sa teksto, sa ikalawang bahagi
naman na “K”, ipalagay kung paano ito nakaapekto sa kasalukuyang kalagayan ng
mga manggagawang Pilipino. Sa bahagi ng “P” naman ay ipatala ang mga programa
ng pamahalaan para bigyan solusyon ang mga isyung ito. Sa panghuling hanay na
“G” naman ay magpatala ng kanilang mungkahing solusyon sa mga kinakaharap na
isyu sa paggawa.

K K P G

(Kinakaharap na (Kasalukuyang (Programa) (Gagawin Ko)

Isyu) Kalagayan)

194
Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga tanong:

Pamprosesong mga Tanong

1. Ano-ano ang isyu na kinakaharap ng mga manggagawa sa kasalukuyan?

2. Paano nakaaapekto ang mga isyu sa paggawa sa kalagayan ng mga
manggagawa sa kasalukuyan?
3. Ano ang iskemang sub-contracting? Bakit ito umiiral sa sektor ng paggawa
sa bansa? Sino ang mga self-employed without any paid employee at unpaid
family labor?
4. Paano umiiral ang iskemang sub-contracting?
5. Ano-ano ang mabuti at hindi mabuting epekto ng iskemang sub-contracting
sa mga manggagawang Pilipino?
6. Sa mga naitalang programa ng pamahalaan sa kasalukuyan, alin sa mga ito
ang patuloy pa rin sa mga hamong hinaharap ng mga manggagawang
Pilipino?

195
 Gawain 8. Ulat M-P-S

Ipakompleto ang impormasyon na hinihingi sa kasunod na diagram tungkol

sa kampanya para sa isang marangal na trabaho. Ipatala mo sa “M” ang uri ng
manggagawa sa iba’t ibang sektor ng paggawa na humaharap sa iba’t ibang
suliranin sa paggawa at itala sa kasunod na kahon ang kanilang isyung kinakaharap.
Sa “P” naman ipatala ang pillar o haligi para sa isang disente at marangal na
paggawa na kung saan hindi nabibigyan ng pansin at ipatala sa kasunod na kahon
ang nagpapatunay dito. Samantalang, sa “S” naman ipatala suhestiyon ng mga mag-
aaral upang matugunan ang suliranin sa paggawa na kanilang itinala sa unang
bahagi ng diagram at ipatala sa kasunod ang isang maikling pamamaraan sa
pagpapatupad ng iyong suhestiyon.

Ulat MPS

Deskripsiyon

M _______________________________________
_______________________________________
_____________________.
Deskripsiyon

P _______________________________________
_______________________________________
_____________________.
Deskripsiyon

S _______________________________________
_______________________________________
_____________________.

196
 Pamprosesong mga Tanong

1. Sino-sinong manggagawa ang nakararanas ng hindi pantay na oportunidad

at mas vulnerable sa mga pang-aabuso?
2. Ano-ano ang itinakdang stratehiya ng DOLE upang makamit ang isang
disente at marangal na trabaho?
3. Bakit hindi naipatutupad ang ilan o mga stratehiya para sa isang disenteng
trabaho ng ilang kompanya sa bansa?
4. Ano-anong hamon sa paggawa na kasalukuyang kinakaharap ng mga
manggagawang Pilipino?
5. Sa mga naitalang suhestiyon, alin sa mga ito ang sa iyong palagay ay
maaaring kagyat na tugon sa mga isyung kinakaharap ng mga
manggagawang Pilipino?

197
Gawain 9. Imbentaryo ng mga Manggagawa

Ipakompleto ang hinihinging impormasyon ng imbertaryo ng mga

manggagawa na kabilang sa kanilang tirahan o pamilya.

Pangalan:________________________________ Pangkat:_________

Tirahan:_____________________________________________________

Mekaniks: Papunan ng tamang impormasyon ang hinihingi sa bawat hanay.

A. Bilang ng mga Manggagawa sa Pamilya o Tirahan:

Pangalan Relasyon Edad Edukasyon Natapos Hanapbuhay Status:

na Kurso Regular/
Kontraktuwal

B. Benipisyong Natatanggap:

SSS Iba pang benipisyo _________________

PhilHealth ________________________________

C. Kung bibigyan ka ng pagkakataon na makahanap ng ibang trabaho, anong

hanapbuhay ang nais mong pasukan? _______________________________

___________________________________________________________________
_________________________________________________________

198
 Pamprosesong mga Tanong

1. Ano-anong uri o kategorya ng manggagawa mayroon sa inyong tirahan o sa

inyong pamilya?
2. Ano-anong uri ng paggawa sila nabibilang?
3. May manggagawa ba sa inyong pamilya o tirahan sa kasalukuyan na
naghahanapbuhay na malayo o walang kaugnayan sa kanyang tinapos na
pag-aaral?
4. Bakit may nagaganap na job-skills mismatch?

*Ipatala ang kanilang mga gawa sa kapirasong papel at ipatago ang gawaing ito na
gagamitin batayan sa pagbuo naman ng isang imbentaryo ng buong pangkat.

Tinalakay sa nakalipas na paksa ang iba’t ibang isyu at hamon na

kinakaharap ng mga manggagawang Pilipino bunga ng globalisasyon.

Sa kasunod na paksa ay iyong matutunghayan ang mga implikasyon ng

globalisasyon sa paggawa at maaaring nararapat na hakbang upang matugunan
mga ito.

199
 Paksa: Implikasyon ng Globalisasyon sa Paggawa

Natunghayan mo sa nakalipas na paksa ang iba’t ibang hamon na kinakaharap ng

mga manggagawang Pilipino sa kasalukuyan dulot ng impluwensiya ng globalisasyon sa
paggawa. Mababatid mo sa kasunod na paksa ang mga naging implikasyon ng
globalisasyon sa paggawa tulad ng paglaganap ng mura at flexible labor, patuloy na paglala
ng kontraktuwalisasyon at iba pa. Tatalakayin din dito ang mga naging tugon sa mga hamon
sa paggawa at patuloy na kampanya para sa isang disente at marangal na trabaho.

Gawain 10. 3-2-1 Tsart

Ipakompleto ang tsart ng mga impormasyon hango sa nilalaman ng teksto.

Ano-ano ang isyung Bakit nagpapatuloy ang Paano mo mabibigyan ng

nabasa mo sa teksto? mga isyu o usaping naitala solusyon ang mga isyung
mo sa unang kolum? nabasa at itinala mo sa
una at ikalawang kolum?

1. 1. 1.

2. 2.

200
3.

Pamprosesong mga Tanong

1. Ano ang mura at flexible labor?

2. Sa iyong palagay, anong sektor ng paggawa ang naaapektuhan ng mura at
flexible labor sa bansa?
3. Bakit umiiral ang mura at flexible labor sa bansa?
4. Alin sa mga isyu sa paggawa ang nabasa mo ang may pakialam ka?
5. Ano-ano ang maaaring magawa mo upang matugunan ito?
6. Ano-ano ang mabuti at hindi mabuting epekto ng kontraktuwalisasyon sa
mga manggagawang Pilipino?
7. Isa-isahin ang mga batas o polisiya ng pamahalaan na nagpapatibay sa isyu
ng kontraktuwalisasyon sa bansa at paano ito nakaapekto sa mga
manggagawang Pilipino?

Gawain 11. Imbentaryo ng mga Manggagawa

Ipakompleto ang imbentaryo ng mga manggagawa ng bawat pangkat.

Mahalaga ang magiging resulta ng imbentaryo sa huling bahagi ng modyul na ito.

Paaralan:________________________Grado at Pangkat:_____________

Mekaniks: Papunan ng tamang impormasyon ang hinihingi sa bawat hanay.

A. Bilang ng mga Manggagawa sa buong pankat:

201
Pangalan Relasyon Edad Edukasyon Natapos Hanapbuhay Status:
na Kurso Regular/
Kontraktuwal

Gawain 12. D&D (Dyad Dapat)

*Sa tulong ng gawaing ito, masusukat ang pag-unawa sa aralin ng mga mag-aaral.
Muling ipabasa ang katanungan sa ibaba kasama ang dating kapareha sa
gawaing ito. Ipatala ang kanilang natutuhan sa itinakdang kahon bago pagsamahin
ang mga ideya. Huwag ipasagot ang ikatlong kahon na nasa gawing ibaba. Balikan
ito sa huling bahagi ng ikatlong aralin.

TANONG SA MODYUL SAGOT KO SAGOT NG

KAPAREHA

Paano nakaapekto ang mga PINAGSAMANG IDEYA

isyung pang-ekonomiya sa
(Sagot ng Magkapareha)
pamumuhay ng mga Pilipino?

(Sa bahaging ito, isusulat ng magkapareha ang kanilang bagong kasagutan.)

(Sa bahaging ito, isusulat ng magkapareha ang kanilang pinal na sagot )

202
 Ngayon ay may sapat nang kaalaman at pag-unawa ang mga mag-aaral tungkol sa mga
isyu na kinakaharap ng mga manggagawang Pilipino. Maaari nang tumungo ang mga mag-aaral
sa susunod na bahagi ng modyul upang higit na mapalalim at mapalawak sa ang kanilang pag-
unawa tungkol sa paksang ito.

PAGNILAYAN/UNAWAIN

Sa bahaging ito, palalalimin na ng mga mag-aaral ang mga nabuong pag-

unawa tungkol sa paksa. Inaasahan din na sa pagkakataong ito ay kritikal nang
masusuri na mga mag-aaral ang pagtugon sa hamon na kinakaharap ng mga
manggagawang Pilipino.

Gawain 1. Labor Discussion Web Organizer

Ipakompleto ang nilalaman ng discussion web organizer. Pangkatin ang

klase sa anim. Bawat pangkat ay ipagawa ng roundtable discussion tungkol sa mga
isyu sa paggawa na nararanasan ng mga mangagawang Pilipino sa kasalukuyan
gamit ang template ng discussion web organizer.

203
 Isyu sa
PROS Paggawa CONS

Mga karapatan ng mga manggagawa

Pamprosesong mga Tanong

1. Ano-ano ang kahalagahan ng pagkakaroon ng kaalaman sa mga isyu,

suliranin ng mga manggagawa?
2. Paano makatutulong ang binuong mungkahing solusyon ng inyong pangkat
sa pangangalaga sa karapatan at pagbibigay halaga sa kapakanan ng mga
manggagawa?

Mungkahing Solusyon
Rubric : Labor Discussion Web Organizer

204
 PAMANTAYAN: INDIKADOR PUNTOS NAKUHANG
PUNTOS
Nialaman: Nagpapakita nang 21 - 30
maayos na ugnayan
ng mga katagang
ginamit
Kaangkupan ng Maayos na 11 - 20
Konspeto: nailarawan ang mga
konsepto at mensahe
sa bawat panig
Partisipasyon: Pagtatalakay ng 1 - 15
bawat miyembro ng
kanilang kaalaman,
konsepto, opinyon
upang maipahayag
ang nilalaman,
konsepto at mensahe
tungkol sa isyung
tinatalakay
Kabuuang Nagpakita ng maayos 1 - 15
Presentasyon: at malinis na
kabuuang
presentasyon
KABUUAN:

Natunghayan sa bahaging ito ang iba’t ibang isyu sa paggawa na

kung saan binago ng globalisasyon ang market place at daloy ng paggawa
sa bansa na lalong nagpalala sa kawalan at kakulangan ng hanapbuhay,
kontraktuwalisasyon, mura at flexible labor. Bilang tugon sa mga isyu at
hamong ito patuloy ang pangangampaya ng mga manggagawang Pilipino
tungo sa isang disente at marangal na trabaho.

Isa pa sa malaking hamon na kinakaharap ng bansa dulot ng

globalisasyon ang mga isyu tungkol sa migrasyon. Matutunghayan mo ang
mga nakapaloob na isyu sa migrasyon sa susunod na aralin.

205
 ARALIN 3: Migrasyon

PAUNLARIN

Tatalakayin sa bahaging ito ang isyu ng migrasyon na lubos ding

nakapagpabago sa buhay ng maraming bilang ng mga Pilipino. Sa pagtalakay sa
isyu ng migrasyon mahalagang magabayan ng guro ang mga mag-aaral na gamitin
ang kanilang mapanuring pag-iisip.Ipagawa ang mga inihandang gawain at huwag
kalimutang ipasagot sa kanila ang pinal na bahagi ng gawaing D&D upang makita
nila ang pagbabagong naganap sa kanilang pag-aaral sa paksa.

Bagama’t malaki ang kinalaman ng pangkabuhayang aspeto sa migrasyon

ng mga Pilipino, hindi lamang ito ang kinakailangang bigyang pansin. Mahalagang
ipaunawa sa mga mag-aaral na kaakibat ng migrasyon ang ilang isyung sosyo-
politikal. Binigyang-diin ito sa Aralin 3.

Paksa: Migrasyon: Konsepto at Konteksto

Tuwiran ang ugnayan sa isyu ng paggawa sa panlipunang kalagayan ng marami sa

mga Pilipino. Sa katunayan, ang pag-alis ng mga manggagawang Pilipino ay lumikha ng
mga oportunidad at hamon sa pamahalaan at lipunang Pilipino.

Gawain 14.Sisid-Kaalaman

Ipasusuri sa mga mag-aaral ang talahanayan sa ibaba. Layunin nito na

masuri ang implikasyon ng migrasyon bilang isyung panlipunan. Ipasasagot
sa mga mag-aaral ang mga kasunod na mga tanong.

Top 10 Destinations/Countries of Overseas Filipinos (2013)

Rank Countries Filipino Migrants

1 USA 3,535,676

2 Saudi Arabia 1,028,802

206
3 UAE 822,410

4 Malaysia 793,580

5 Canada 721,578

6 Australia 397,982

7 Italy 271,946

8 United Kingdom 218,126

9 Qatar 204,550

10 Singapore 203,243

*Source 2014 CFO Conpendium of Statistics*

Table 1- Number of Workers with Contracts Processed by Type: 2009-2013

Type 2009 2010 2011 2012 2013

Total 1,479,070 1,644,439 1,850,463 2,083,223 2,241,854

Landbased 1,043,555 1,205,734 1,384,094 1,629,867 1,773,939

Workers

New Hires 362,878 424,977 517,311 554,665 562,635

Re Hires 680,677 780,757 866,783 1,075,202 1,211,304

Seabased 435,515 438,705 466,369 453,356 467,915

Workers

Table 2- Number of Deployed with Overseas Filipino Workers by Type: 2009-2013

207
Type 2009 2010 2011 2012 2013

Total 1,422,586 1,470,826 1,687,831 1,802,031 1,836,345

Landbased 1,092,162 1,123,676 1,318,727 1,435,166 1,469,179

Workers

New Hires 349,715 341,966 437,720 458,575 464,888

Re Hires 742,447 781,710 881,007 976,591 1,004,291

Seabased 330,424 347,150 369,104 366,865 367,166

Workers

Pamprosesong mga Tanong:

1. Ano-anong pangkat ng manggagawa ang madalas na

nangingibang-bansa upang humanap ng trabaho?
2. Ano-anong bansa ang madalas puntahan ng mga manggagawa? Sa
iyong palagay, bakit sa mga bansang ito sila nagpupunta?
3. Magbigay ng mga salik o dahilang nakaiimpluwensiya sa mga
manggagawa sa pagpili ng bansang kanilang pupuntahan at
pangatuwiranan ito.

208
 Paksa: Migrasyon: Perspektibo at Pananaw

Hikayating ipagpatuloy ng mga mag-aaral ang pagsusuri sa isyu ng migrasyon sa

bansa. Suriin ang iba’t ibang pananaw at perspektibo na makatutulong sa lubusang pag-
unawa sa paksa.

Gawain 15. Suriin mo!

Layunin ng gawaing ito na maiugnay ng mga mag-aaral ang nilalaman

ng teksto sa mensahe ng artikulo sa pamamagitan ng pagsagot sa
pamprosesong mga tanong.

Ayon sa Asia-Pacific Report 2015 tungkol sa Women Migration…

The proportion of women among all international migrants in the Asia

Pacific region is 48 percent, but there are often significant differences between
countries. Female constitute about half of all migrants in Australia and New
Zealand, where most migrants are permanent settlers. Women comprise high
percentages of migrants in Hongkong, China (59 percent), Singapore (56
percent), partially because of the large numbers of domestic workers in those
economies, but also in Nepal (68 percent), largely owing to patrilocal marriage
customs (United Nations, 2013).

Gender differences are much greater with regards to temporary migrant

workers. Women make up low proportions of workers migrating through official
channels, with the notable exceptions of Indonesia, the Philippines and Sri Lanka.
The proportion of women formally deployed from Bangladesh in 2013 was 13.8
percent, although this represented a rapid increase from only 4.7 percent in 2007
because the government removed the main restrictions on their migration. In
2006, the minimum age for low-skilled women to migrate with special permission
209
was reduced to 25 years and restrictions on the migration of unmarried women
were removed (UN Women, 2013a:271)
Pamprosesong mga Tanong:

1. Ano ang ibig sabihin ng peminisasyon ng migrasyon? Ipaliwanag ang

iyong sagot.

2. Ayon sa artikulo, bakit mas marami ang bilang ng kababaihan na

dumarayo sa Hongkong, China, Singapore at maging Nepal?

3. Ano sa iyong palagay ang implikasyon ng peminisasyon ng migrasyon

sa mga bansang iniwan ng mga migrante? Magbigay ng halimbawa.

Gawain 16. Suri-realidad

Bago pasimulan ang gawaing ito ay ipaalala sa mga mag-aaral ang Gawain
11 kung saan ang klase ay ipinangkat at isinagawa ang imbentaryo ng
paggawa dahil may kaugnayan ito sa kasalukuyang gawain. Kakapanayamin
nila ang mga kapamilya o kaanak ng kanilang kamag-aaral na nasa ibang
bansa gamit ang kasunod na mga gabay na tanong. Iulat ang nakalap na
impormasyon sa klase. Siguruhing maisagawa ang gawaing ito ng maayos
sapagkat gagamitin ang mga nakalap na impormasyon sa final task sa
pagtatapos ng kwarter na ito.

210
 1. Saang bansa naghahanapbuhay ang iyong mga magulang o
kaanak?
2. Kailan sila nagsimulang mangibang-bansa at ano ang nagtulak sa
desisyon nilang ito?
3. Ilang taon na sila rito? Sila ba ay nagpaplano sa hinaharap na
bumalik sa bansa at dito na lamang maghanapbuhay? Ipaliwanag.
4. Nang sila o isa sa kanila ay umalis, sino na ang nag-alaga at
gumabay sa inyong magkakapatid?
5. Mahirap bang mamuhay kung ang mga magulang o isa sa kanila
ay nagtatrabaho sa ibang bansa? Maaaring maglahad ng
karanasan na magpapatunay rito.
6. Kung ikaw ang papipiliin, mas gugustuhin mo bang sa loob ng
bansa na lamang maghanapbuhay ang iyong mga magulang sa
kabila ng hirap na maaari ninyong maranasan? Ipaliwanag ang
sagot.
7. Nakikita mo ba ang iyong sarili sa hinaharap bilang isang
manggagawa sa ibang bansa? Ipaliwanag ang iyong sagot.
8. Nakabuti ba ang pangingibang-bayan ng iyong mga magulang?
Ipaliwanag ang sagot.

Pamprosesong mga Tanong

1. Ano ang iyong masasabi tungkol sa gawain?

2. Magkakatutulad ba ang naging reaksiyon ng mga anak na ang mga
magulang ay naghahanapbuhay sa ibang bansa?
3. Pinatunayan ba nito na ang isyu ng Migrasyon ay nararanasan ng
maraming Pilipino?
211
 4. Batay sa inyong nakalap na mga impormasyon, higit bang
nakabubuti o nakasasama sa pamilya ang pangingibang-bansa ng
mga magulang?
5. Nakikita mo ba ang iyong sarili sa hinaharap bilang isang
manggagawa sa ibang bansa? Ipaliwanag ang iyong sagot.

Paksa: Mga Isyung Kalakip ng Migrasyon

Pagtutuunan sa bahaging ito ang mga kalakip na isyu ng migrasyon partikular ang
mga banta sa kalagayan ng mga migrante.

212
PAGNILAYAN AT UNAWAIN

Sa bahaging ito, palalalimin ng mga mag-aaral ang nabuong pag-

unawa tungkol sa paksa. Inaasahan sa pagkakataong ito ay kritikal nilang
masusuri ang hamon na kinahaharap ng mga migrante.

Gawain 17. Case Analysis

Ipasuri ang artikulo sa mag mag-aaral. Kanilangt pupunan ang kasunod na

diagram ng mga alternatibong solusyon sa mga suliraning kaakibat na
nakatala sa artikulo. Iproseso ang mga sagot gamit ang mga tanong.

Contract Labour Migration to the Middle East

Labour migration from Asia to the Middle East developed rapidly after the oil price rise of
1973. Labour was imported by oil-rich countries from India and Pakistan, then from the
Philippines, Indonesia, Thailand and Korea, and later from Bangladesh and Sri Lanka. In the
1970s, most migrants were male workers employed as manual workers in the many
construction projects. Governments of sending countries like India, Pakistan and the
Philippines actively marketed their labour abroad, and made labour-supply agreements
with Gulf countries. Korean construction companies were encouraged to take on contracts
in the Arab region, which included provison of labour. The Asian labour-sending countries
also allowed private agencies to organize recruitment (Abella, 1995). By 1985, there were
3.2 million Asian workers in the Gulf states, but the Iraqui invasion of Kuwait and the Gulf
War in 1990-1991 led to the forced return of some 450,000 Asians to their countries of
origin.

The temporary decline of the construction sector after 1985 encouraged more
diverse employment of contract workers, particularly a shift into services. There was an
upsurge in demand for domestic workers, nurses, sales staff and other service personnel,
leading toa marked feminization of migrant labour flows, with Sri Lanka and Indonesia as
the main sources. In later years, other countries in the Middle East- LebanonJordan and
Israel- also became labour-importing countries (Asis 2008).

Women domestic workers are highly vulnerable to exploitation and sexual abuse,
and it is difficult for authorities of their countries of origin to provide protection (Gamburd,
213
2005). Asian migration to the Middle East has become more differentiated over time.
While many migrants remain low-skilled labourers, others have semi-skilled jobs as
drivers, mechanics or building tradesmen. Others came with professional or para-
professional qualifications (engineers, nurses and medical practitioners).
 Many managerial and technical posts are filled by Asians, although
sometimes they come second in job hierarchies to senior personnel recruited in
Europe or North America. In many cases, Asian labour migrants were not part of the
unemployed rural and urban poor at home, but people with above-average
education, whose departure could have a negative effect on the economy (Skeldon,
1992:38).

Asians in Arab countries encounter difficult conditions, due to both to the

lack of worker rights and the very different cultural values. Workers are not allowed
to settle or bring in dependants, and are often segregated in barracks. Employers
may retain migrant passports and sometime trade (illegally) in work visas. Migrants
can be deported for misconduct and often have to work very long hours. Many
migrant workers are exploited by agents and brokers, who take large fees (up to 25
per cent of wages) and often fail to provide the jobs and conditions promised.

(The Age of Migration pp.130-132)

214
Pamprosesong mga Tanong

1. Bakit kinailangan ng mga bansa sa Timog-Kanlurang Asya ang

mga manggagawa mula Timog at Timog-Silangang Asya?
2. Bakit sa taong 1985 ay kinailangan ang mga babaeng
manggagawa sa rehiyong ito?
3. Mayroon bang diskriminasiyong nararanasan ang mga
manggagawang Asyano kung ihahambing sa mga propesyunal
mula sa Europe at North America?
4. Ano ang nagiging masamang bunga ng pag-alis ng mga ‘skilled
workers’ sa mga bansang pinagmumulan nito?
5. Bakit sa kabila ng mga nararanasang pang-aabuso ng mga
manggagawa ay ninanais pa rin ng mga ito na magtrabaho sa
Kanlurang Asya? Ipaliwanag ang iyong sagot.
6. Paano tinutugunan ng pamahalaan ang pang-aabusong
nararanasan ng mga manggagawa nito sa ibang bansa?
7. Sa konteksto ng Pilipinas, sapat ba ang ginagawa ng pamahalaan
upang mabigyang seguridad ang mga manggagawa nito sa ibang
bansa? Pangatuwiranan.

Gawain 18: D&D (Dyad Dapat)

Matapos malaman ng mga mag-aaral ang mahahalagang konsepto tungkol

sa aralin, hayaaang balikan nila ang map of conceptual change at sagutan
ang pinal na bahagi kasama ang kanilang kapareha.

215
 TANONG SA ARALIN AKING KASAGUTAN KAPAREHA

(Sagot ng Mag-aaral) (Sagot ng Kapareha)

Paano nakaapekto ang mga

isyung pang-ekonomiya sa
pamumuhay ng mga Pilipino? PINAGSAMANG IDEYA

(Sagot ng Magkapareha)

(Sa bahaging ito, isusulat ng magkapareha ang kanilang bagong kasagutan)

(Sa bahaging ito, isusulat ng magkapareha ang kanilang pinal na sagot )

Ilipat / Isabuhay

Sa bahaging ito ay isasagawa ng mga mag-aaral ang nararapat na

Pagganap. Gamit ang natutuhang kaalaman mula sa pag-unawa sa mga aralin
ay isasagawa ang susunod na proyekto.
216
Gawain 19. Pasulat ng Critical Analysis Paper

Susulat ng isang Critical Paper Analysis ang mga mag-aaral tungkol sa isyu
na may kinalaman sa isa sa mga ito: globalisasyon, paggawa, at migrasyon.
Ang suliranin o hamong pang-ekonomiyang susuriin ay batay sa mga
impormasyon at datos na nakalap sa Gawain 5,6, 8, 9, at 11 ng yunit na ito
kaya naman inaasahan na ang mga suliraning susuriin ay batay sa kanilang
karanasan o karanansan ng mga kamag-aaral.

Patnubay sa paggawa ng Critical Analysis Paper

Panimula (Introduction) Maikling pagsasalaysay o paglalahad

ng nilalaman ng Analysis Paper.
Suliraning Pang-ekonomiya Paliwanag sa suliraning pang-
217
 ekonomiyang susuriin. Ilalahad dito
ang salik at dahilan ng pag-usbong
ng suliraning ito.
Paglalahad at pagsusuri ng datos Paglalahad at pagsusuri mga datos.
(Analysis) Ang mga datos ay batay sa mga
impormasyong nakalap sa mga
gawain ng yunit na ito.

Konklusyon (Conclusion) Pagbibigay konklusyon sa mga datos

upang makabuo ng mga pahayag na
magiging batayan ng solusyon.
Solusyon (Solution) Kauukulang solusyon o alternatibo na
makatutugon sa suliranin o hamong
pang-ekonomiyang sinuri.

Pamantayan sa pagbuo/ pagsulat ng analysis paper

Eksperto Mahusay Nagsisimula Baguhan

(4) (3) (2) (1)
Ang nabuong Ang nabuong Ang nabuong Ang
analysis paper analysis paper analysis nabuong
ay lubos na ay na paper ay analysis
nakapagpaha- nakapagpaha- hindi paper ay
yag ng malinaw yag ng malinaw malinaw na walang
Kalinawan at na ideya at nakapagpaha naipahayag
at kompre- komprehensi- konsepto na -yag ng na ideya at
hensibo ng bong ideya at nagdala ng malinaw na konsepto na
ideya konsepto na pagkaunawa sa ideya at magdadala
nagdala ng bumabasa nito. konsepto na sana sa

218
 pagkaunawa sa magdadala pagkauna-
bumabasa nito. sana sa wa sa
pagkaunawa bumabasa
sa bumabasa nito.
nito.
Maayos at Maayos na Nakapagla- Walang
sistematikong nailahad ang had ng datos nailahad na
Paglalahad nailahad ang mga kaugnay at datos at
at mga kaugnay (relevant) na impormasyon impormas-
pagsusuri (relevant) na datos at tungkol sa yon tungkol
ng datos datos at impormasyon paksang sa paksang
impormasyon tungkol sa sinuri. sinuri.
tungkol sa paksang sinuri.
paksang sinuri.
Komprehen Komprehensibo Komprehensibo Nakabuo ng Walang
sibo at at lohikal ang ang nabuong konklusyon. konklus-
lohikal na nabuong konklusyon. yong
konklusyon konklusyon. nabuo.
Nakapagmung- Nakapagmung- Nakapag- Walang
Kaakmaan kahi ng akma kahi ng akmang mungkahi ng naimungka-
at at malinaw na solusyon sa solusyon sa hing
kalinawan solusyon sa isyung sinuri. isyung sinuri. solusyon.
ng solusyon isyung sinuri.

219