TSAPTER 1

INTRODUKSYON

1.0 Kaligiran ng Pag-aaral

“Kapag lumingon ka, akin ka,” “WTH ba’t ngayon ka lang demonyo ka,”
o “Ang sarap ng dalawang hamburger sa harap.” Ilang lang ito sa maririnig na
diyalogo ng kabataan ngayon na kadalasan ay linyang mababasa mo rin sa
ibat’ibang babasahin at isa sa na kinahuhumalingan ng kabataan ngayon. Dahil
san kasalukuyang panahon, marami na ang nagbago sa pamumuhay ng tao, isa na
rito ang teknolohiya na nagiging posible na ngayon ang mga imposible noon. At
isa sa mga pamumuhay na nagbago nang madalas ay ang mga binago ng
teknolohiya ang kinahahihiligan ng tao. Mga kinahihiligan na natural na
nagbibigay saya, lungkot, galit at kilig. Noon pa man may mga emosyong
kadalasang nakukuha sa pakikinig, pagbabasa, pagsusulat at panonood ng mga
akdang panitikan. Sumasalamin sa buhay ng tao, sa aklat man, radio o pelikula
ang panitikan. Mula sa panahon ng katutubo hanggang ngayon ay
kinahuhumalingan dahil sa taglay nitong paksa na nagugustuhan ng mambabasa o
manonood. Mga paksa na noon pa man ay nauso na sa talaarawan, komiks, pocket
books, magasin at iba pang babasahin.
Dahil sa mga pananakop ng ilang taon ng mga dayuhang Kastila, malaking
impluwensya sa atin ang mga babasahin na kadalasang may paksang romansa.
Ayon nga sa aklat ng CCP Encylopedia (2019), “The last 20 years saw the rise
of genre fiction, like chick lit and romance novels, which greatly surpass
literary works in sales and popularity.” (para.1). Nangangahulugan lamang na
patuloy ang pag-unlad ng paksang romansa sa kahit anong pamamaraan. Gamit
ang mga makabagong teknolohiya sa makabagong henerasyon. Ang nakagawian
na sa aklat ngayon ay nasa screen na: laptop, computer at maging sa mga
cellphone at maraming kuwento mula sa mga magkakakaibang genre.
Sa patuloy na pag-usbong ng mga makabagong kagamitan tulad ng
nabanggit sa itaas sa tulong ng internet ay nagkakaroon ng ugnayan ng Pilipinas
at sa ibang bansa dahil sa pagpapalitan ng impormasyon lalo na sa pagbabahagi ng
kani-kanilang kuwento na may pampamilya, pagkakaibigan, kasarian, politikal at
iba pa.
 Mga kagamitang teknolohiya na nakaangkla pa rin sa kultura ng
kasalukuyang henerasyon nating mga Pilipino magpahanggang sa may mga
wikang umuusbong dahil na rin sa paglaganap ng social media. Isa sa umuusbong
na parte ng naturang media ay ang wattpad.
Mula sa pangalan nito, “wattpad” ito ay literal na “pad” o sulatan. Ito ay
isang social networking site at online storytelling community na ginagamit sa
pagpo-post ng kani-kanilang mga akda, halimbawa nito ang mga maaaring
masulat sa website o mobile app, ay nagbibigay ng pagkakataon na maging
tanyag ang katha. Ang mga sumusulat ng kuwento sa wattpad sapagkat nababasa
ito ng mundo. kuwento na maaaring masulat at mabasa sa website o mobile app.
Mga katha na nagustuhan at pumatok sa masa partikular na ang kabataan. Halos
kalahati ng mga gumagamit nito ay nakabase sa Estados Unidos at iba naman ay
Australia, UK, Canada, Pilipinas at marami pang iba. At sa nasabing app
mababasa ang mga kuwentong may iba’t ibang pinaghuhugutang paksa at dala na
rin ng makabagong panahon at nagbabagong kultura na kung minsan ay
nagdudulot ng negatibong komento lalo na sa nakatatanda kung ano ang ibig
sabihin at dahil naaapektuhan nito ang kulturang kinagisnan. Ang kultura ay
mabisang kasangkapan sa pambansang pagkakaisa dahil naipapahayag dito ang
tunay na diwa ng pakikipagkapwa.

Dahil sa makabagong paraan ng pakikipagkapwa at pagbabasa sa online

platform na wattpad, isa ito sa mga mabilis na lumagong website sa buong
mundo. Sa tulong nito nagbabalik ng interes sa pagbabasa ang mga tao.
Kahalintulad nito ang isang makapal na libro na kinapapalooban ng iba’t ibang
genre ng iba’t ibang likha ng panitikan ngunit ito gawa ng mga gumagamit ng site.
Kahanga-hanga ng nasabing site sapagkat hindi lamang kasanayan sa pagbasa ang
mahahasa mo dito dahil hinihikayat rin ng site na ito ang pagsusulat. Ang mga
taong may sariling account ay maaari ring gumawa ng sarili nilang gawa at
ilathala ito sa site. Malawak ang sakop ng wattpad app, saan mang panig ng
mundo may pagkakataon na mababasa ang akdang likha ng isang simpleng
manunulat.
Kaya hindi nakapagtataka na ang mga mambabasa ay may napupulot at
nakukuhang ideya sa kapwa wattpadder. Hindi lahat ng wattpadder ay maituturing
na awtor dahil karamihan ay mambabasa lang.
 3

Gayunpaman, sa usaping kulturang popular, naging tulay upang mas

lumawak ang komunidad ng mga wattpader sa ang media at teknolohiya. Ang
mga mambabasa ng nasabing app ay kadalasang mga mag-aaral na nasa
sekundarya o adolescence stage. Ayon kay Kirci, Hazel (2014) “Wattpad was
just another story-sharing app, but then if you’ve not heard of Wattpad, you
don’t know a girl in her early teens. Wattpad is a global sensation in young
adult literature. And I fell for it hard.” Hindi maikakaila na nagkakaroon ng
mabuti at masamang epekto ang wattpad sa kabataang nahumaling sa app na ito.
Sa kabilang banda, maraming nang pag-aaral tungkol sa wattpad sa loob at
labas ng bansa subalit limitado lamang sa pagpapaunlad ng wattpad stories. Sa
ganitong bahagi pinoposisyon ang kasalukuyang pag-aaral ang makadagdag sa
mga pag-aaral ukol sa katangian ng wattpad, mga akdang wattpad na isinulat ng
mga lokal na awtor at wattpad bilang isang bahagi ng new media. Malaki ang
maitutulong ng pag-aaral na ito dahil nilalayon nitong mailarawan ang kabuuan ng
wattpad app. Inaasahan na lilitaw sa pag-aaral ang katangian, elemento at
nilalaman ng wattpad bilang isang emergent literature. Kakikitaan rin ng
kahalagahan ang ganitong pag-aaral upang pagyabungin ang panitikan ng
Pilipinas.

1.0 Layunin ng Pag-aaral

Ayon kina Tolentino at Devilles (2015), marami na ang pag-aaral tungkol
sa kulturang popular ngunit sa kaso ng Pilipinas, maiuugat ito sa panitikan. Sa
mga nobelang mababasa sa wattpad app, patuloy na umaarangkada sa
kasalukuyan, marami itong dalang dulot sa panitikan at gayundin sa wikang
Filipino. Sa patuloy na paglaki ng nasasakop at naaabot ng kulturang popular
mahalagang makita ito bilang instrumento sa pagkatuto. Sa pag-aaral na ito,
nilalayon na malikom at mailarawan ang kabuuan ng wattpad app. May dalawang
tiyak na layunin (1) mailarawan ang kabuuan ng wattpad app – anyo, katangian,
elemento at nilalaman (2) masuri ang mga isyu patungkol sa wattpad.
 4

1.1 Kahalagahan ng Pag-aaral

Sa usaping pang-akademiko, ang pagbabasa ay isang mabisang sandata at
kalasag sa pag-aaral. Mahalaga ang pag-aaral na ito lalong-lalo na sa mga
wattpader na mag-aaral na mahikayat na magbasa ng mga kuwentong Pilipino.
Ang pagbabasa ng wattpad ay humuhubog sa kasanayan ng mga mag-aaral sa
pagbabasa at pagsusulat at bokabularyo. May mga pag-aaral na rin na ginagamit
ng mga guro ang mga kuwentong wattpad bilang isa sa mga kagamitang
pagtuturo sa klase na kinitaan ng mas mahaba ang interes nito sa pagbabasa gamit
ang wattpad app at mas nalilinang nila ang pagsusulat mula sa natutunan at isa
magpapatunay nito ay ang pag-aaral ni Lestari (2022). Magagamit sa pagtuturo ay
makatutulong sa mag- aaral upang mahubog ang kanilang kaalaman sa pagbasa,
pagsulat, pakikinig, panunuod at pagsasalita. Mahalaga rin ang kasalukuyang pag-
aaral sa larangan ng kulturang popular at panitikan dahil magsisilbi itong gabay
ukol sa mga makabagong pamaraan ng pagtuturo ng panitikan sa klase at
paglinang ng kasanayan ng isang mag-aaral. Ayon sa pag-aaral na isinagawa nina
Peacock et. Al., (2018) na pinamagatang “University faculty perceptions and
utilization of popular culture in the classroom, Studies in Higher Education,”
lumalabas na mabisa at mahalagang gamitin ang kulturang popular sa pagtuturo
upang mahasa ang kritikal na pag-iisip ng mag-aaral. Sa panahong patuloy na
nagbabago buhat ng teknolohiya higit na nagiging malaking hamon sa mga guro
ang makapag-isip ng wastong estratehiya na magagamit sa pagtuturo at
makasasabay sa interes ng mag- aaral ng hindi nasasaalang-alang ang mga
kakayahang dapat malinang sa mag-aaral.
Sa kabuuan, malaki ang maitutulong ng pag-aaral na ito upang mas
makilala ang mga akdang wattpad lalo na sa Pilipinas at mas maintindihan ang
mga makabagong kabataan sa kasalukuyan na may bagong hain na panitikan na
babasahin lalo na sa ngayon sa panahon ng pandemyang kinakaharap higit na
nagiging mataas at matindi ang paggamit ng mag-aaral sa kanilang mga social
media gaya ng wattpad app na pangunahing instrumento sa pagpapalaganap ng
kulturang popular at dahil ito mainam din na samantalahin ng guro ang
pagkakataong ito upang masabayan at magamit ang interes ng mag-aaral bilang
tulong sa pagtuturo.
 5

1.2 Batayan ng Pag-aaral

Ang isang paksa ay may nakalaan na pagdulog o teorya upang masuri at
mas malaman kung bakit at paano ang pag-aaral. Nakapaloob sa bahaging ito ang
mga teoryang pinagbatayan sa ginawang pag-aaral, ang teorya ng labeling theory
at rational decision-making theory. Nagtuhog din ng konsepto ng emergent
literature: on emerging trends of digital era bilang suporta sa pag-aaral. Makikita
rin sa bahaging ito ang pagbabatayang konsepto para sa ginawang pag-aaral.

1.2.1 Mga Teoretikal na Batayan

Upang maisagawa ang pagsusuri sa pag-aaral at mabigyang
pagpapakahulugan ang wattpad, ginamit sa buong pag-aaral na ito ang labeling
theory bilang nakatuon sa mambabasa at kanilang karanasan sa isang akdang
pampanitikan. Samantala, ang konsepto ng emergent literature: on emerging
trends of digital era naman ay tumutukoy sa wattpad na ginagamit ng mga
wattpader na produkto ng elektronikong pamamaran ng pagbabasa. Malaki ang
bahagi ng akdang mababasa sa wattpad sa mga wattpadder na bumabasa nito.

1.2.1.1 Labeling Theory

Ayon kay Becker, H. (1963) ito ay ang gawi ng bawat tao na binibigyan ng
lebel o antas batay sa sariling opinyon o pananaw ng komunidad. Dito papasok
ang iba’t ibang impormasyon patungkol sa wattpad app at sa mga tumatangkilik
nito o mas kilala bilang wattpader. Ayon pa sa pananaw ni Emerson, isang sikat
na pilosopo, ‘Tis the good reader that makes the good book.’ Sadyang malaki
ang ambag ng isang mambabasa sa akdang binabasa at katulad ng patuloy ng pag-
usbong ng teknolohiya ay ang pag-usbong din ng makabagong pamamaraan ng
pagbabasa. Isa sa makabagong pamaaraan ay ang wattpad na isang uri ng online
storytelling community na kinahuhumalingan na kilala sa tawag na wattpader. Sa
kani- kanilang pagbabasa ay nagkakaroon ng epekto at reaksyon. Sa tulong ng
labelling magiging daan ito nang makilala ang isang wattpader. Binigyang
pagpapakahulugan din ni Nickerson, C. (2021) sa susunod na pahina na:
 6

Labeling theory is an approach in the sociology of

deviance that focuses on the ways in which the agents of
social control attach stigmatizing stereotypes to particular
groups, and the ways in which the stigmatized change their
behavior once labeled.

Ayon kay Reyes (1977), bilang isang mambabasa, maaari kang makalikha
ng mga kahulugan. Hindi magiging buo ang mundo ng wattpad kung walang
tumatangkilik nito at bilang produkto ng kulturang popular patuloy ang
pagtanggap ng mga tao sa mga ito lalong-lalo na sa kabataan. Sa katunayan,
naging bahagi na ito ng paraan ng pagpapahayag at pananalita ng isang
wattpadder. Dahil dito, ang isang wattpadder ay masasabing may iba’t ibang
epekto na naihahatid sa mga tao. Kaakibat naman ng teoryang ito ang teorya ng
Rational Decision-Making Theory ni Neil Smelser na nagsasabing ang desisyon
ng mga tao ay nakabatay sa sariling gawi at kaugalian nila maging sa kondisyon o
lagay ng isang sitwasyon. Sa teoryang ito papasok ang dahilan at genreng
kinahihiligan ng mga nagbabasa na makikita sa wattpad app.

1.2.1.2 Konsepto ng Emergent Literature: A Digital Trend Perspective

Ayon sa aklat ni Ordonez E. (2001) “Emergent literature that is
intertwined with the people’s struggle for national liberation. It is the wave of
the future, the alternative literary hegemony indeed - because it is on the side
of the people.” Ang pagpapakahulugan na ito ay nagpapakita na
makapangyarihan ito dahil naka-angkla dito ang pagtangkilik ng masa sa
pagbabasa ng literatura at ito rin ay integrasyon ng tradisyonal at teknolohikal na
anyong hinihimok ng literatura. Isa sa pananaw nito ay ang digital trend na
binigyang pagpapakahulugan

ni Hayles na isang elektronikong literatura bilang teksto na nilikha sa digital na

pamamaraan “digital born”na mga gawa - “a first-generation digital object
created on a computer and meant to be read on a computer.” At isa ang
wattpad sa halimbawa nito kasama ng manga, digi fiction, blog at marami pang
iba. Dahil sa kulturang popular, isang malaking usapin ang madalas na sinusunod
ng karamihan.
 7

Usapin ito ng pagtangkilik sa maikling panahon. Mga usaping

naapektuhan ang panulat sa wattpad at pananalita ng kabataang Pilipino dahil
tinitingala ito kung kaya’t ginagaya ng karamihan. Ginamit ang konsepto na ito
upang maging batayan sa pag-aanalisa ng mga datos sa mga motibasyonal faktor
ng mga wattpader sa mga kuwentong wattpad na nahubog ng mga pangyayari sa
lipunan.
Samantala, sa kasalukuyang pag-aaral, hindi rin ito lumalayo sa usapin ng
escapism na mula sa pilosopiya ni Lars Konzack na lilitaw na pangunahing genre
ng wattpader. Binigyang-kahulugan bilang taong naghahanap ng libangan mula sa
realidad o sa nakagawian, unang lumabas ito noong 1933 Encyclopedia of Social
Sciences (Ayto, 1999). Ito ay nagpapahiwatig na hindi dapat malito sa
“escapism” sa “escapology” na may pagtakas sa bitag o pag6rkakakulong. Kaya
naman, ang isang “escapist” ay maaaring taong nais tumakas sa pagkabihag o
taong nais magpakasawa sa proseso ng pampalipas oras gaya ng nagbibigay-aliw
o iba pang libangan upang iwasan ang mga hindi kanais-nais o hindi katanggap-
tanggap na realidad. Dito makikita kung paano nilaganap ng isang Pilipinong
wattpadder ang makabagong pamamaraan ng panitikan. Ngunit sa larangan ng
kulturang popular, ginamit ito bilang pagpapahayag ng damdamin mula sa
epektong lipunang ginagalawan at pagpapakilala sa henerasyon ngayon na
tumatangkilik sa kanluran. Ayon pa sa kongklusyon ng kanyang pag-aaral ni
Konzack (2018):

The term “escapism” has been around since 1930 with a

multiplicity of meanings. Before the term existed, T. S. Eliot
perceived escape as a positive element of poetry. This changed
with Johan Ransom Crowe’s Southern New Criticism.

Ang pagbabagong ito ni Crowe ay makikitaan na ang mga “escapist”

katulad ng mga wattpader ay bulag dahil sa industrialism at progressivism.
Pagkatapos, ginamit bilang insulto tungo sa romantisismo or simpleng trabaho ng
kritiko na hindi nagustuhan ang mga kritikong pampanitikan. Ang termino ay
inilipat sa vokabularyong Freudian at Marxism at ginamit sa ilang dekada bilang
gawain na hindi ikinikonsiderang realismo ayon sa mga Freudians at Marxists.
 8

Gayunpaman, sa huling banda ng Cold War ang terminong ito ay hindi pare-
parehong ginamit nang maayos. Ang awtor na science fiction na si Olaf Stapledon
ay gumawa noong 1939 ng isang sistematikong pagtatangka upang ilagay ang
isang salita sa perspektibo ng panitikan at kalaunan sina J.R.R Tolkiem, C.S.
Lewis at Ursula K. Le Guin ay nagpumilit patungo sa mas banayad na
pagkakaiba ng escapism. Ang nakikitang malikhaing pantasya ng escapism sa
pagpapakahulugan ng isang mambabasa ay ginagamit lamang bilang pampalipas
oras sa realidad ay nagiging mas mataas anakronismong pananaw. Sa halip, ang
pantasyang panitikan ay lumikha ng malayang espasyo na maaaring mas
makakuha ng panibagong perspektibo. Lumabas sa pag-aaral na ginamit nina
Lewis at Tolkien ang mala-pantasyang mundo para ikonsidera ang katotohanan.

Malaki ang tungkulin ng teoryang ito sa pagpapakilala sa tunguhin ng pag-aaral

dahil tinitingnan nito ang isang pilipinong wattpadder na naapektuhan ng
pagbabago at pagtakas sa realidad, ang pagisiyasat gamit ang nasabing app ang
mga iba’t ibang katagang katulad ng pangugutya/trash talks, pambubuska at
maagang pakikipagtalik na maririnig mo na sa kabataang nag-uusap na hindi
naman kontrolado ng wattpad ang gustong isulat ng isang manunulat, kahit may
kaselanan at karahasan ang importante ay pumatok ito sa masa. Nabanggit rin ni
Mundala (2012) ang wika ni Jun Cruz Reyes, “sumasabog ang ideya ng
kasalukuyang henerasyon”. May kakayahang makaimpluwensya sa kaisipan,
pamamaraan at ugali ng mga kabataan.

Nagkakaroon ng kapangyarihan ang salita, naapektuhan nito ang asal at gawi ng

mga tao na maaaring makabuo ng hinuha, depende sa pangangatuwiran ng
kanyang kaisipan batay sa lalim ng kanyang pagkaunawa sa teksto. Kaya sa tulong
ng pag-aaral na ito ay mas mauunawaan ang wattpad app na at ang mga kabataang
Pilipinong wattpader nahuhumaling at tumatangkilik, gayundin ay magabayan ng
tama ang mga menor de edad na nagbabasa nito. . Kaya sa tulong ng pag-aaral na
ito ay mas mauunawaan ang kabuuan ng wattpad bilang isa sa emergent
 9
literature.
 10

1.2.2 Konseptwal Freymwork

Sa patuloy na pag-usbong ng wattpad dahil sa patuloy na pagtatangkilik ng
mga wattpader na ginagamit ang mga natutuhan at inaaplay nila ito sa realidad
mula sa nababasa sa app .Sa kabila ng pag-unlad nito, ipinapalagay ng pag-aaral
na ito na hindi pa rin mapapalitan ang kakayahan ng mga aklat na nahahawakan at
lalo na ang mga nakasanayang batayang-aklat na nababasa sa paaralan ngunit
sinisipat na makita ang wattpad app bilang isang umuusbong na panitikan. Upang
mapatunayan ito, nilalayon na malikom at mailarawan ang kabuuan ng wattpad
app. May dalawang tiyak na layunin (1) mailarawan ang kabuuan ng wattpad app
– anyo, katangian, elemento at nilalaman (2) masuri ang mga isyu patungkoll sa
wattpad.
Mula sa inilatag na layunin ng pananaliksik, kinokonsepto ng pag-aaral na
ito ang wattpad bilang isang emergent literature: digital trend na kahit
malaking ambag dito ang kulturang popular na maaring makatulong ito bilang
pahingaan o pag-alis sa katotohanan sa kanila at magpapayabong sa panitikang
Filipino. May mga pagkakataong makakasama ang mga salitang binabasa o hindi
angkop sa kanilang estado at edad o mas lumala ang damdamin o dinadanas. Lalo
na sa mga menor de edad na tumatangkilik nito. Upang bigyan ng ilustrasyon,
makikita sa ibaba ang iskema ng paradaym ng pananaliksik.

Figyur 1.
Iskema ng Paradaym ng Pananaliksik
 11

Makikita sa iskema ng paradaym ng pananaliksik ang isang malaking

kahon na kinapapalooban ng mga imahen. Kinakatawan ang unang malaking
kahon na may kulay itim na nagrerepresenta ng mundo ng panitikan. Sa loob nito,
makikita sa ibaba ang taong nagbabasa ng akdang panitikan na nagpapakita sa
nakasanayang pamamaraan sa pagbabasa ng akda. Sa kanang itaas nito ay isang
larawan ng isang kamay na tumatangkilik ng wattpad. Sa kaliwang bahagi naman
makikita ang isang wattpad user nais tumakas sa realidad. Makikita na sa ibaba
nito ay may manipis na linya dahil nagrerepresenta ito na bago pa man nagkaroon
ng media ay mayroon ng kinahuhunalingan na mga akda ang mga Pilipino.
Makikitra rin ang isang broken line patungo sa panitikang Pilipinas bilang ang
wattpad ay isang emergent literature sa larangan ng digital era. Ang kabuuan ng
wattpad ay sinuri gamit ang labeling theory at tulong din ng rational decision
theory. Kinonsepto naman ito batay sa emergent literature: digital era bilang ang
wattpad ay isang produkto nito. Malaking tulong ang mga pagdulog na ito upang
suriin kung naging angkop ba ang wattpad sa panitikang Pilipinas ayon sa mga
wattpader. Dahil sa impluwensya ng lipunang kinagagalawan, hindi maiiwasan
ang mga nakukuhang hindi mabuting epekto ng mga nababasang kuwento. Mga
kuwentong wattpad na nakukuha at naibabahagi sa kapuwa wattpader. Dahil
kabuhol ng wika ang kultura, makikita na ang bawat galaw ng isa ay maaaring
makaapekto sa sariling karanasan sa isyu sa pamamagitan ng pag-uugnay ng mga
bagay-bagay sa buhay katulad ng pag-ibig, karahasan na maaaring magbigay ng
maganda o di magandang epekto.

Kaya hindi sa lahat ng panahon naibibigay ng isang wattpad app ang nais
ng isang makabagong kabataan dahil paiba-iba ang ninanais nito ngunit sa
pamamagitan ng madalas na paggamit ng isang wattpadder ang kanyang nababasa
sa pang-araw-araw na pamumuhay, lalong-lalo na kung ang kausap nito ay may
kahintulad nitong interes mas mapapalaganap ang panitikang Pilipino, gayundin
ang pag-intindi ng kani-kanilang henerasyon batay sa kanilang nababasa
 12

1.3 Mga Kaugnay na Literatura

Sa bahaging ito makikita ang iba’t ibang mga kaugnay na literatura mula
sa online journal, libro, tesis, disertasyon at iba pa. Tatalakayin sa bahaging ito
ang wika, kultura at komunikasyon, emergent literature, wattpad bilang
makabagong panitikan at mga pag-aaral hinggil sa wattpad at wattpader.

1.3.1 Ang Wika, Kultura at Komunikasyon

Ang komunikasyon naman ayon kina ayon kina Barker at Barker, (nasa
Santos at Hufana, 2008, p.118) ang komunikasyon ay isang proseso kung saan ang
dalawa o higit pang elemento ng isang sistema ay nagkakaroon ng interaksyon
upang matamo ang nais na kalabasan o hangarin. Ibig iparating nito na ang
pagkakaunawaan ng isang tao sa lipunan ay nabubuo dahil naipapahayag nito sa
bawat isa ang kani-kanilang mga ideya, saloobin at ang komunikasyon ang
bumubuo nito.
Hindi isinilang ang isang tao sa mundong ibabaw na magmukmok lang
habambuhay, kailangan niyang makisalamuha sa kapwa. Ika nga “No man is an
island.” Ito ang dahilan kung kaya ang tao ay patuloy na nakikisalamuha sa iba
para mabuhay. Ang patuloy na pag-unlad ng tao ay dahil sa kanyang pakikipag-
kapwa na gamit ang wikang alam. Ang isang tao ay hindi mabubuhay nang mag-
isa lamang, kaya ang kaparaanan niya ay maghanap ng kasama at makakasama.
Dito umusbong ang pangangailangan niya para makipagkomunikeyt na gamit ang
wikang alam niya. Sa pangkalahatan, masasabing dahil sa tatlong aspetong
nabanggit hindi nakapagtataka na nagkakaroon ng pagpapalitan ng komunikasyon
ng mga wattpadder at sa mga sinasambit nitong mga salita mula sa nababasa nila
sa wattpad nadadala nito lalo na sa ang kulturang kinagisnan ng isang manunulat
na wattpader.
 13

1.3.2 Ang Silip sa Emergent Literature

Ayon sa sa aklat ni Ordonez E. (2001), ang ideya ng pag-usbong ng
literatura ay maaaring hango kay Raymond William na pinapalagay niya na ang
lipunan sa presensya na nangingibabaw, nalalabi at umuusbong ng kultura. Ang
freymwork na ito ay isa ring asimilasyon ni Antonio Gramsci sa kanyang
paniniwala sa “hegemony” na nahahati ito sa dalawang pagpapakahulugan:
nailalarawan ang relasyon ng dominasyon at subordinasyon o maging partikular
pa, isang buhay na proseso ng dominasyon at subordinasyon ng partikular ng
klase; at isang malinaw na pormal na sistema sa kahulugan, valyu at paniniwala na
ang isang dominanteng uri ay isang mapagpalaganap sa pamamagitan ng
kagamitang ideolohiya.
Ayon pa kay Ordonez, kahit saang lipunan, ang isang establisiyemento ng
“civil hegemony” ay mahalaga para sa tagumpay at kaligtasan ng kahit anong
dominanteng uri o pangkat. Ibig sabihin nito, na ang isang lipunan ay kailangang

makisali ang isang pangkat ay nararapat lang na tanggapin ang iba na may sariling
moral, politikal at kultural na pamumuno. “Emergent literature is the wave of
future, the alternative literary hegemony indeed - because it is on the side of
the people. Kaya, kahit marami mang pinagdaaanan ang literatura ng Pilipinas
simula pa noong panahon ng katutubo, hindi maiakakaila na patuloy itong
yumayabong lalo na sa pagdating ng teknolohiya na mas napadali at napagaan ang
paghahanap at paggamit nito. Isa na ang wattpad app sa tumutulong na
maengganyo ang mambabasa na magbasa nga mga kuwentong Pilipino at
mahikayat na ring magsulat ng panitikang Pilipino. Halimbawa nito ay ang mga
tanyag na awtor na karamihan ay naisapelikula ring mga katha, sina Maxine Lat
Calibuso, Abigail De Tina Lata at Jonahmae Panen Pacala. Mga username nila
ito sa nasabing app na binubuo ng isang komunidad ng manunulat sa Pilipinas at
sa buong mundo.
 14

1.3.3 Mga Pag-aaral sa Wattpad

Ang pag-aaral nina Contreras, et al (2015) na pinamagatang The
Wattyfever: Constructs of wattpad readers on wattpad’s role in their lives
ang layunin ay maintindihan kung paano at bakit nahuhumaling ang mga tao sa
pagbabasa ng wattpad. Naglalayon na malaman kung ano ang nag-udyok upang
mahumaling sa wattpad, matukoy kung ano ang nagbibigay motibasyon para
magbasa nito, mailarawan ang indikasyon sa pagkahumaling sa nasabing app at
makagawa ng konseptwal na balangkas na naglalarawan ng konstruksyon ng
partisipante sa Wattpad sa kanilang pang-araw-araw na buhay. Tiningnan ang mga
faktor na pumukaw sa mga mambabasa na mula sa sinimulang pagbasa hanggang
sa motibasyon sa patuloy na pagtangkilik nito sa site. Ang pag-aaral na ito ay
ginawa para malaman ang konstruksyon ng wattpader na mambabasa sa kung ano
ang silbi nito sa buhay ng bawat wattpader. Mula sa nakalap na datos, lumikha
ang mga mananaliksik ng konseptwal freymwork na nagrerepresenta sa proseso
ng pakikipag-ugnayan ng wattpad app sa mga wattpader na mambabasa. Ginamit
sa pag-aaral ang kwalitatibong pamamaraan.

Lumabas ang resulta na ang mga nangungunang faktor: “surrounding

people, interest in literature, social media, boredom, free cost, and -
convenience.” Ang mga motibasyon naman ay Learning Satisfaction and
Emotional Satisfaction. Napag-alaman din na sa kasalukuyang panahon naging
bahagi na sa buhay ng mga wattpadder pagbabasa ng wattpad at mahirap sa
kanilang ang iwan ito. Magkaiba man ang pamamaraan ng pananaliksik ngunit
pareho ang dalawang pag-aaral na may tunguhing malaman ang dahilan ng
pagbasa upang malaman ang epekto nito sa nakararami. Ang pag-aaral ni Bacurin
(2014) na may layuning ipaalam at ilahad ang iba’t ibang patunay ng pagiging
isang wattpader, ang mga dahilan ng pagkahumaling ng mga mag-aaral na nasa
unang taon ng kolehiyo sa kursong pagtutuos sa pagbabasa ng wattpad
kaalinsunod ng mabuti at masamang epekto nito sa kanila maging ang pananaw ng
mga ito sa pagtangkilik nila sa wattpad.
 15

Ang resulta ng pag-aaral ay sa siyamnapu’t apat (94) na kabuuang

populasyon, animnapu’t siyam o pitumpu’t tatlong porsyento (69% o 73%) ang
nagpapatunay ng pagiging wattpadder nila sa kabog ng dibdib sa tuwing may
bagong inaapdeyt ang paborito nilang awtor, walumpu’t lima o siyamnapu’t
tatlong porsyento (85% o 93%) ang naglalaan ng ilang minuto para magmuni-
muni at magbalik-tanaw sa kuwento at walumpu o walumpu’t limang porsyento
(80% o 85%) naman ang naapektuhan ng sobra na para bang sila ang karakter sa
mismong kuwento. Dagdag pa rito, walumpu’t anim o siyamnapu’t isa (86% o
91%) ang nagsabing libangan at pampalipas oras na nila ang wattpad kaya nila ito
kinahumalingan, kapabayaan naman sa pag-aaral ang tugon ng apatnapu’t lima o
apat napu’t walong porsyento (45% o 48%) mag-aaral ukol sa masamang dulot
nito sa kanila at tatlumpu’t tatlo o tatlumpu’t limang porsyento (33 o 35%) ang
sumagot na ang kabutihang dulot nito sa kanila ay satispaksyon at kasiyahang
ibinibigay ng wattpad. Nangibabaw din ang neutral na pananaw ng mga
respondente sa pagtangkilik ng Wattpad kung saan animnapu’t isa o animnapu’t
limang/ porsyento (61% o 65%) ang tumugon sa nasabing sagot.
Ang pinagbatayan ng mananaliksik ay ang mismong epekto ng wattpadder
sa pagtangkilik sa wattpad at ang sinabi ni Nayzabekov (2009) na ang sabay na
gawaing ipinipilit ng mga mag-aaral ay nagdudulot ng hindi magandang resulta sa
pag-aaral. Ang kaibahan lang naturang pag-aaral sa kasalukuyang pananaliksik ay
ang ginamit na ang anim na pagdulog. Evolutionary theory sa ebolusyon ng mga
babasahing aklatin hanggang sa pag-usbong ng wattpad dahil ang teoryang ito ay
tumutukoy sa pagiging primitibo hanggang sa mapalitan ng modernisasyon. Ang
Lazarus theory upang masukat ang kahigpitan ay kahirapan na dahilan upang
umusbong ang presyur. Ang Labeling theory sa pagpapakahulugan ng mga mag-
aaral sa kanilang mga sarili bilang mga wattpadder. Ang Rational Decision
theory ay ginamit naman sa mga dahilan ng pagtangkilik ng mga wattpadder. Ang
Psychological Exchange Theory upang matukoy ang masama at mabuting epekto
ng pagbabasa sa nasabing app dahil tumutukoy ito sa interaksyon ng mga tao na
binubuo ng mga pabuya at parusa at ang Rational Choice theory na inilahad
bilang tugma sa personal na persepsyon, opinion o pananaw ng mga mag-aaral sa
pagtangkilik ng wattpad dahil sa ibat’ibang bagay na maaaring makuha nila rito.
 16

Gayunpaman, kahit magkaiba ang pagdulog may pagkakapareho pa rin

itong naglalayon na alamin ang epekto ng pagbabasa ng wattpad sa umuusbong na
modernisasyon.Ang pag-aaral naman ni Lestari (2022), na pinamagatang “The
Use of Wattpad Strategy to Improve Student’s Reading Skills at SMAN 3
Luwu Utara” na pumapatungkol sa pagsubok na malaman kung nagpapabuti sa
pagbabasa ang paggamit ng wattpad bilang estratehiya sa ikalabing-isang antas ng
SMA Negeri 3 Luwu Utara. Ang pag-aaral na ito ay pre-experimental research.
Ginamit naman ang purposive sampling na na kinuhaan ng tatlumpung mag-aaral.
Binigyan ng mananaliksik ang mga mag-aaral ng pre-test at post-test para isukat at
ma-ebalweyt ang kinalabasan. Pinagtuunang pansin ito at inalisa gamit ang SPSS
22. Lumabas sa pag-aaral na naging epektibo ito Sa pre-test ay nagkaroon ng
mababang resulta kaysa sa mean iskor sa post-test (40.60 <53.80). Kaya,
malaking ambag ng wattpad at naging epektibo sa pagbabasa.
Ang pag-aaral Alamo at Jaguit (2015), na pinamagatang “Effect of the
Wattpad to the Academic Performance of CAS Students of Caraga State
University in the First Semester (2014-2015) na pumapatungkol sa
mgarespondenteng nagbabasa, hanggang saan ang pagbabasa at ang halaga ng
epekto ng pagbabasa sa akademikong performans ng mga respondente. Napag-
alaman na karamihan sa respondente ay nagbabasa lamang isang beses sa isang
linggo. Lumabas din sa pag-aaral na hindi nakaapekto ang pagbabasa sa
akademikong performans. May iilan lang na lumampas ng tatlong oras na
nagbabasa ngunit iilan lamang ang bumagsak dahil sa pagbabasa sa wattpad.
Lumabas din sa pag-aaral na nakakaubos ng oras ang pagbabasa na minsan
nawawalan din ng pokus sa pag- aaaral ngunit sa nakitang grapiko tanging
labindalawang mag-aaral lang ang may pinakamababang marka sa semestreng
nabanggit.
Sa pangkalahatan, hindi naging sagabal ang pagbabasa ng wattpad sa
akademikong performans ng mga mag-aaral. Pareho man ng paksa ang
pananaliksik sa kasalukuyang pag-aaral ang kaibahan nito ay pamamaraang
ginamit at nakapokus lang sa epekto ng wattpad at hindi na sinisid ang dahilan ng
paggamit at ang magiging ambag nito sa lipunan bilang isang makabagong
panitikan.
 17

Ang pag-aaral naman ni Mundala (2012), na pinamagatang “Fliptop:

Isang Bagong Anyo ng Panitikang Popular,” na pumapatungkol sa pag-alam at
pagsuri sa pinagmulan ng Fliptop na bahagi ng kulturang popular. Inalam din dito
ang kaugnayan nito sa balagtasan na sumibol noong panahon ng Amerikano.
Ginamit ang deskriptibong-kwalitatibong pamamaraan sa uring analisis.
Natuklasan sa pag- aaral na ang nagdala ng Fliptop sa Pilipinas ay si Alaric
Yuson, mas kilalang Anygma, ang ulo ng lip battle leagues sa Pilipinas. Napag-
alaman din na magkaugnay ang Fliptop at balagtasan. Kung ang Balagtasan ay
binagong Duplo at Karagatan, Hybrid na rap at balagtasan ang Fliptop
nagugustuhan ng kabataan. Aksidente ang pagsikat ng Fliptop rap battle sa
Pilipinas, Dati’y iilang tao lang ang nakakasama ni Anygma na ang layunin ay
makapagbigay-aliw sa nanonood ngayon ay halos kabataan. Nagiging paraan ang
Fliptop para magkaroon ng interes sa kasalukuyan na yakapin ulit ang panitikan
na umaayon sa panlasa ng bagong henerasyon. Kailangan ring may batayan ang
labanan nito ukol sa paggamit ng salita bilang dahilan ng argumento. Magagamit
na ba ang Fliptop bilang para maihanay ito sa Panitikan ng Pilipinas at may
potensyal ito sa madla, kung pagagandahin para sa kalauna’y maging instrumento
ng akademiya bilang pagpapalabas sa ideya, opinyon at kuro-kuro ng mga
estudyante ayon sa gusto nilang paraan. Ang kaugnayan nito sa kasalukuyang pag-
aaral ay pareho itong may produkto ng kulturang popular. Hangarin din nitong
maihanay sa Panitikan ng Pilipinas at maging instrumento sa pagpapalabas ng
emosyon lalo na sa kabataan sa larangan ng akademya.
Naging tugon din ang pag-aaral ni Cordero Jr. D. (2015) na
pinamagatang “Ang Bangis ng Kaisipang Postmodernismo sa Kultura ng
Kabataan: Pagsasakultura ng Ebanghelyo sa Pamamagitan ng Media.” Ang pag-
aaral ay naglalayong makita at malaman ang epekto ng kaisipang postmodernismo
sa dalawang aspeto kaugnay sa kultura ng kabataan: ang sekswal na imoralidad at
ang karahasan. Pinili ang mga isyu ng premarital sex sa unang aspeto at ang
masalimuot na ritwal na hazing na isinasagawa sa mga fraternities sa ikalawa.
Ginawa ito sa pamamagitan ng masusing pag-uugnay ng mga katangian ng
kaisipang ito ayon sa ipinapahayag at ikinikilos ng mga kabataan.
 18

Tinalakay rin ang impluwensya ng kaisipang ito sa isa sa pinakasikat na

elemento sa lipunan – ang media. Nagbigay ng mga halimbawa sa mga iba’t
ibang anyo ng media na kung saan nasasalamin ang kaisipang ito. Dahil sa
suliraning ito, pinagsumikapang tuklasin ang mabisang paraan para patingkarin
ang papel ng Ebanghelyo sa kultura ng mga kabataan. At sa huli, napatunayan na
ang media mismo ay isa sa mga mabisang paraan o istratehiya sa silid-aralan para
labanan ang salot na ito. Ang pagsasalin at paglalapat ng mga aral ng Ebanghelyo
ay isinagawa sa mga iba’t-ibang anyo ng media. Ang pag-aaral na ito may
malaking kaugnayan sa kasalukuyang pag-aaral sa kadahilanang naglalayon ang
dalawa na alamin ang epekto ng kaisipang postmodernismo sa kultura ng kabataan
sa kasalukuyan. Ang naging magkaiba lang sa dalawang pag-aaral, ang
kasulukuyang pag-aaral ay pumupukos sa kabataang Pilipinong Wattpadder.
Katulad ng mananaliksik, guro rin si Cordero na ninais na mabigyang-pansin mga
isyung ito upang maitama ang paggamit ng wattpad o ng media sa pangkalahatan.
May kaugnayan din sa kasalukuyang pag-aaral ang isinagawang pag-aaral
naman ni Belonio (2017) na pinamagatang “Saranghae, Korea! Mga Dahilan ng
Milenyal na Pilipino na Nahuhumaling sa Musikang K-Pop, K-Dramas at
Kulturang Hallyu.” Naglalayon ang pag-aaral na ito na malaman ang dahilan kung
bakit gustong-gusto ng milenyal ang K-drama at musikang K-pop. Ang Rational
Decision theory ay ginamit naman sa mga dahilan ng pagtangkilik ng mga
milenyal sa K-Pop, K-Dramas at Kulturang Halyu. Ang resulta ng pag-aaral ay
napag-alaman na sa larangan ng K-drama, patok ito dahil sa natatanging tema o
paksa, balangkas ng kuwento na kalimitang hindi madaling mahulaan at
mabilisang paglalahad, ang disenyo ng produksyon, na tumutukoy sa gumganap at
“Hallyu Phenomenon” na nangangahulugang “daloy ng Korea” na tumutukoy rin
sa pagtaas ng popularidad ng Korea. Naging dahilan din ang halos “rated g” na
mga palabas na ibig sabihin angkop sa lahat ng edad dahil mas limitado ang
pagmumura hindi katulad ng nasa Kanluran.
 19

Sa larangan naman ng K-pop Music, lumabas sa pag-aaral na nahumaling

sila dahil sa nakakahalinang musika, at dinamikong koreograpiya at ang paulit-ulit
na elemenot nito ay madaling sundan at matandaan ng mga Pilipino. Sa larangan
naman ng K-fashion ang” hallyu craze” ang umuusbong na dahilan sapagkat kung
ano ang sinusuot ng mga sikat na artista sa Korea ay ginagaya at nais din nila ang
personalidad ng Koreano dahil nakitaan nila ito ng pagiging mapagkumbaba.
Ang pag-aaral nabanggit ay may kahalintulad sa kasalukuyang pag-aaral
sapagkat naglalayon itong alamin ang nag-udyok sa kulturang modernismo sa
bansa. Ang kaibahan lang ay hindi sila magkapareho ng ginamit na pagdulog at
nakapokus ito K-pop at hindi sa wattpad.
1.4 Saklaw ng Pag-aaral
Saklaw ng pag-aaral ang paglalarawan na patungkol sa wattpad..
Sinaklaw rin ang mga paglalarawan na mula mga mambabasa o manunulat ng
wattpad na miyembro ng wattpad community na nasa sekundarya na hindi
bababa sa edad na labintatlo (13), nasa mga tuntunin ng serbisyo ng wattpad na
matatanggal ang ang account nito sa lalabag patakaran. Pinagbatayan ng
mananaliksik ang komunidad ng wattpad user statistics na sa mapahanggang sa
taong 2022 na nasa siyamnapu’t apat (94) na milyong user na at siyamnapu
(90%) nito ay mula sa millenials at gen z. Sinaklaw lamang ng pag- aaral ang
mga wattpad user nasa edad labintatlo (13) pataas na nag-aaral sa sekundarya at
aktibong nagbabasa lalo na sa panahon ng pandemya. Hindi na sinaklaw ng pag-
aaral na ito ang dalawa pang perspektibo ng emergent literature. At lahat ng
babasahin at lathalain na tungkol sa wattpad.

1.5 Metodolohiya ng Pag-aaral

Isa sa mga dapat isaalang-alang sa pagsagawa ng pananaliksik ay ang
mabuti at maayos na pangangalap ng datos. Kung maayos ang pangongolekta ng
datos o mga kinakailangang impormasyon ay magiging matagumpay ang iyong
pananaliksik. Ginamit ng mananaliksik ang kwalitatibong disenyo ng pag-aaral.
Ang deskriptibong pamamaraan naman para pagsusuri ng mga datos na nakalap.
 20

Ginamit rin ng mananaliksik ang naturang app at facebook para sa

suportang impormasyon na pumapatungkol sa wattpad at gayundin sa mga
tumatangkilik nito. Dahil nasa panahon ng pandemya, ginamit ng mananaliksik
ang social media para sa isang masinsinang pagsusuri .Upang matugunan ang
unang layunin, binasa nang paulit-ulit at inunawa ang mg impormasyon na
pumapantungkol sa wattpad at gayundin na rin sa mga tumatangkilik nito.
Naghanap din ang mananaliksik sa wattpad community partners gaya ng
facebook, twitter at ang wattpad app mismo na may pinaskil na ng mga
wattpader patungkol sa wattpad. Pagkatapos makalap ang mga pagpapakahulugan,
ginamit ang Labeling Theory sapagkat umuusbong na panitikan ang wattpad,
makikita ang mga impormasyon patungkol sa kabuuan ng wattpad at mga ilang
tugon ng pagpapakahulugan sa pag-unawa sa isang gawa. Ang gawi ng bawat tao
ay binibigyan ng label o antas batay sa sariling opinyon o pananaw ng komunidad.
Dito papasok ang iba’t ibang pagpapakahulugan sa wattpad. Susuporta rin ang
Rational Decision-Making Theory para paksang pinili o sa kung anong uri ng
wattpader ito. Inunawa ang mga dahilan ng bawat wattpader sa pamamagitan ng
paggamit ng talahanayan at sinuri ang mga dahilan kung bakit ito ang
napagdesisyonan nilang piliing paksa upang makita ang desisyon ng bawat
indibidwal sa kanilang sariling pananaw at sa positibong impluwensiya nito sa iba.
Sa tulong ng teorya lilitaw ang escapism bilang pangunahing paksa sa wattpad na
magiging suporta sa ikagaganda ng papel
Ang konsepto naman ng Emergent Literature ang ginamit para sa
ikalawang layunin. Bilang isa sa perspektibo nito ay ang On Emerging Trends of
the Digital Era na isa ang wattpad ang isa sa halimbawa nito. Mga kinahihiligan
ng kabataan sa kasalukuyan ay pagbabasa ng wattpad na kahit maraming
pagkaabalahan ay mas pinipili ang makabagong paraan ng paglikha dahil
nakatutulong sa pang-araw-araw na pamumuhay. Inilahad ng mananaliksik ang
teoryang ito bilang tugma sa personal na persepyon, opinyon o pananaw ng mga
wattpader sa pagbabasa ng popular fiction.
 21

1.5.1 Datos ng Pag-aaral

Kinuha ang mga datos sa tulong ng opisyal na webpage ng wattpad na
komunidad at facebook messenger sa mga kakilalang wattpader para sa dagdag
impormasyon patungkol sa pangtangkilik sa wattpad. Napili ng mananaliksik ang
dalawang media dahil ito ang nangungunang pagkukunan ng datos patungkol sa
wattpad at sa gumagamit nito.

1.5.2 Pangongolekta ng Datos

Upang makalap ang kinakailangang datos, binisita ang opisyal na wattpad

page at facebook messenger. Sa pagpili ng mga sagot, pinagbatayan ng
mananaliksik ang estatistika ng wattpad na (13) pataas ang mambabasa rito lalo na
sa kasagsagan ng pandemya. Hinanap at kinolekta ang mga panayam sa kilalang
wattpader sa social media na makakasuporta sa wattpad bilang bahagi ng
emergent literature sa digital era.

Figyur 2.
Pinagkunan ng datos

Makikita sa Figyur 2 ang pangunahing pinagkunan ng datos. Nang

makuha na ang datos agad itong inihanay sa isang talahanayan, upang makita ang
kabuuan ng wattpad mula sa anyo, katangian, elemento at nilalaman nito.
 22

1.5.3 Pagsasaayos at Pag-aanalisa ng Datos

Pagkatapos makalap ang mga datos, gumawa ang mananaliksik ng isang
talahanayan. Inihanay nang maaayos ang mga data upang mas madaling
maihanay ang sagot. Tiningnan at binasa nang paulit-ulit ang mga datos. Nang
makuha na ang mga nangingibabaw na mga impormasyon mula kabuaan ng
wattpad ay inihanay rin ang isyu kaugnay sa wattpad para makita ang halagang
bitbit ng wattpad para maitawag itong bagong panitikan ng Pilipinas.
Sa pag-aanalisa, inunawa ang datos na nakahanay sa isang talahanayan at
maiiambag ng wattpad bilang isang produkto ng emergent literature sa digital na
panahon.

1.6 Depinisyon ng mga Termino

Ang mga terminong nasa ibaba ay binigyang-kahulugan ng mananaliksik
na madalas gamitin sa pag-aaral na ito. Ito ay upang mabigyang linaw ang mga
salita. Escapism. Isang habitwal na daybersyon ng kaisipan patungo sa purong
imahinasyon na aktibidad o libangan para makaalis sa realidad o nakasanayan.
Ang pagbabasa ng mga nobela lalo na sa paksang romansa ay isang halimbawa ng
isang
escapism (https://www.merriam-webster.com/dictionary/escapism).
Genre. Sa larangan ng literatura, ito ang bawat piraso ng pagsulat ay
bumaba sa ilalim ng pangkalahatang kategorya. Ito ay nahahati sa dalawang
kategorya: fiction at non-fiction.
Kabataan. Ang kalagayan ng pagiging batà; ang panahon sa pagitan
ng kamusmusan at katandaan. Ito ang pangunahing nahuhumaling sa pagbabasa
ng wattpad na akda.
Kuwento. Ang pagsasalaysay ng isang serye ng mga pangyayari na
maaaring ipakita o hindi ayon sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.. Alin,
marahil, ang inaasahan ng isang mambabasa na makita kapag binubuksan ang
isang kuwento, o kuwento, na nakaayos mula simula hanggang wakas. Ngunit
hindi rin kailangang mangyari iyon. (https://www.actualidadliteratura.com/)
 23

Romance. Isang paksa na nangunguna pagdating sa nobela lalo na sa mga

wattpad na akda. Ito ang uri ng kuwento na pumapaksa patungkol sa dalawang
taong nag-iibigan. Kwento ng pag-ibig o paghahanap para sa malakas at dalisay na
pag-ibig at pagmamahalan. Pinaglalaban ang pag-big kahit magkaiba ang estado
ng buhay, may kapansanan man o ang pagtutol ng kanilang magulang, pero at sa
bandang huli, pag-ibig pa rin ang mananaig.
Wattpad. Isa sa online reading media community na maaaring makita sa
isang website o application na mula sa Toronto, Canada. Ito ay mula sa
kolaborasyon nina Allen Lau at Ivan Yuen noong 2007. Nagbibigay ito ng forum
para sa mga manunulat na maipahayag o maibandera ang kani-kanilang akda na
maaaring mabasa ng tao sa buong mundo. Kahit nasa limampu lang ang wika ang
mayroon, pitumpu’t pito naman dito ay nakasulat sa wikang Ingles.

Wattpader. Ang tawag sa taong nagbabasa ng wattpad na akda. Maaari

ding tawaging user, nagpo-post ng mga kani-kanilang gawang akda, halimbawa
nito ay kuwento na maaaring masulat at mabasa sa website o mobile app.
 24

1.7 Buod ng Pag-aaral

Tsapter 1. Introduksyon. Inilalahad sa tsapter 1 ang kaligiran
ng kasalukuyang pag-aaral maging ang mga kaugnay na panitikan nito. Makikita
rin ang iskema ng paradaym ng kabuuang pag-aaral. Gayundin ang mga
metodolohiyang ginamit sa pangangalap at pagsusuri ng datos.
Tsapter 2. Ang Wattpad sa Kasalukuyang Henerasyon. Makikita sa
ikalawang tsapter ang pagsusuri hinggil sa kabuuan ng wattpad: anyo, katangian,
elemento at nilalaman. Ipinapaliwanag na malawak ang sakop ng wattpad.
Tsapter 3. Mga Isyu Tungkol Sa Wattpad. Ipinahayag sa ikatlong na
tsapter ang motibasyonal faktor ng mga wattpader. Binigyang-tuon sa bahaging
ito ang mga nangungunang faktor at pagpapakuhulugan nito. Sa kabuuan,
inilalarawan sa bahaging ito ang epekto ng pagbabasa ng mga wattpad na kuwento
bilang produkto ng emerging literature at ang wattpader bilang escapist
Tsapter 5. Buod, Konklusyon at Rekomendasyon. Ipinahayag sa
panghuling tsapter ang pagbubuo sa resulta ng pag-aaral. Nababasa rin ang mga
konklusyong nabuo mula sa resulta ng pag-aaral. Gayundin ang mga
rekomendasyon ng mananaliksik sa mga susunod pang pag-aaral hinggil sa
kaugnay sa kasalukuyang pag-aaral.
 25

TSAPTER 2
ANG WATTPAD TUNGO SA KASALUKUYANG HENERASYON

2.0 Ano ang Wattpad?

Ang Wattpad ay isang online storytelling community na ang mga user ay nagpo-
post ng mga kani-kanilang gawang akda, halimbawa nito ay kuwento na maaaring
masulat at mabasa sa website o mobile app. Ang user-generated content ay
isinusumite sa mga manunulat sa lahat ng antas ay binibigyan nang pagkakataon para
magsulat na may posibilidad na maging tanyag na katha. Maaari ring magkomento at
mag-like sa mga kuwento o sumali sa isang grupo na nakaangkla sa website. Halos
kalahati ng mga gumagamit ay nakabase sa Estados Unidos at iba naman ay
Australia, UK, Canada, Pilipinas at marami pang iba. Makikita sa ibaba ang larawan
ng tagapagtagtag.

Figyur 3.
Mga Tapagtatag ng Wattpad

Ang larawan sa itaas ay ang mga tagapagtatag ng wattpad app sina Allen Lau
at Ivan Yuen pero bago ito makilala sa taong 2006 ay dumaan muna ito sa ilang
proseso. (https://brainstation.io/magazine/a-brief-history-of-wattpad) . Nagsimula ito
noong 2002 nang nagsimula silang nagtayo ng isang mobile gaminng company na
Tira Wireless. Si Lau ay nakabuo ng isang mobile reading platform sa kanyang
bakanteng oras sa kanyang Nokia na selfonm isang aparato na ang makikitta lamang
ay limang linya sa isang teksto sa isang beses.
 26

Sa taong 2006, dito nalikha nila ang wattpad sa buwan ng Nobyembre sa

isang garahe na may bisyon na “with a vision to change the way we share
stories.”Ang ideya sa likod ng kumpanya, ang mga mambabasa ay maaaring
maidownload ang app para mabasa at makapagmensahe ng tungkol sa piksyon na
binahagi ng propesyonal at mga naghahangad na awtor mula sa iba’t ibang bansa.
Sa taong 2007, ang ideya ng wattpad bilang digiital reading ay pinagbatayan ng
Kindle at iPhone. Sa taong 2010, mas lumago ang negosyo ng wattpad at sa taong
2011 nagkaroon na ng 1 milyon na user, 5 milyon ang nakadownload, na may
isang libong modelo ng telepono mula sa 600 na mobile operator. Sa taong 2012,
nanalo ang wattpad ng Best Over-all Canadian Startup sa Canadian Startup
Awards at ginawaran din ng PWC, Innovator of the Year.

Sa taong 2013, pinagdiwang ng app ang ikapitong taong anibersayo nito

na
kung saan naglabas sila ng bagong feature sa app na “stories.” Sa taong 2014
marami ng namumuhunan sa app kaya humantong na ang wattpad ay nagsimula
ng mag-monetize. At sa taong 2015, isa si Lau sa naging Entrepreneur of the
year ng Canadian Startup at ang wattpad naman ay naging isa ri sa employer of
the year.
Sa kasalukuyan, gumagastos na ng 13 bilyong minuto ang mga gumagamit ng app
at mayroon ng 115 na manggawa ang wattpad. Ayon naman kay Lau, “Before the
iPhone, before Kindle and before the rise of eBooks and self-publishing, there was
Wattpad, “It’s incredible to have created a platform that empowers people to read,
write and socialize in a way fits their mobile lifestyle.” Makikita sa pahayag ng
tagapagtaguyod na lubos itong natutuwa sa mga nangyayari sa kanilang tinatag na
plataporma na nakatutulong din sa tao na maengganyo sa pagbasa at pagsulat. Makikita
rin na binigyang-halaga nila sa Toronto, Canada dahil kilala ang bansa bilang “the most
diverse city in the world.,” at naniniwala ng mga tagapagtaguyod na ang magkaroon ng
multikultural na pokus at pandaigdigang pag-iisip ay itinayo para sa piag-ugatan ng
kompanya.

Hanggang sa dumating ang taong 2014 ang Wattpad ay nagpirma ng kontrata

sa Pop Fiction, isang imprint ng Summit Media, para magbigay ng kopya sa
lahat ng kuwentong likha ng mga Pilipino na nagpapakita ng iba’t ibang isyu sa
 27
Pilipinas.

Dahil dito, nagalak lalo ang mga Pilipinong sumulat at magbasa ng mga kuwento
sa Wattpad. (https://techvibes.com/2015/10/01/a-brief-history- of-wattpad).
Bagama’t karamihan sa mababasa rito ay may genre na romansa, piksyunal,
komedya, katatakutan, may aspeto rin sa propesyonal na aklat gaya ng mga tula,
relihiyon, kasaysayan, nobela at maikling kuwento. Mga mambabasa sa nasabing
app ay kadalasaang mga milenyal at bukod sa nauuso ito, naging inspirasyon din
ito sa mga nais magkuwento o maglibang na maipahayag ang kanilang damdamin
at maibahagi ang magagandang kuwento hindi lang sa kanilang lugar kundi sa
buong bansa.
Buong bansa na iba-iba man ng kultura ng Pilipinas parehong naapektuhan
ng mga umuusbong kulturang popular. Kaakibat pa nito ay ang pag-usbong pa ng
modernisasyon sa internet at naging patok pa sa masa, lalong-lalo na sa milenyal,
mas yumabong pa ang Wattpad sa Pilipinas nang naiserye ang ilang mga
kuwento sa TV5 na istasyon sa kolaborasyon ng Wattpad sa Life is Beautiful
Publishing Company na pinalabas na Wattpad Presents. Kahit ang istasyong
ABS-CBN ay nagpalabas din ng mga serye na naisulat ni Noreen Capili gaya ng
“My App Boyfie” na bumida sina Nadine Lustre at James Reid at “Bagito” na
bumida sina Nash Aguas, Alexa Ilacad at Ella Cruz.
Naisapelikula rin ang iilang pang kuwento sa Wattpad gaya ng Diary ng
Panget na panulat ni Denny na pinagbinidahan nina James Reid at Nadine Lustre
na dinirehe ni Andoy Ranay. She’s Dating with a Gangster naman na panulat ni
Bianca Bernardino na naging best-selling book, sa taong iyon, na pinagbidahan
nina Kathryn Bernardo at Daniel Padilla na idinerehe ni Cathy Garcia-Molina.
Marami pang naisapeikula sa mula taong 2014 hanggang 2015 kagaya ng mga
pelikulang Talk back and You’re dead, You’re place or Mine, Just the way You
are, Ex with Benefits at No boyfriend since birth

Ang paggamit ng mga nobelang galing sa Wattpad ay di

magandang desisyon. Kakaunti lamang sa mga ito ang may
mga kalidad na inaasahan ng mga kritiko ng panitikan.
-Alvarez (2015)
 28

Dahil sa bukas ito sa lahat hindi maiiwasan na maging instrumento upang

mapagkunan ng iba’t ibang impormasyon at maaaring makaapekto ito sa
kanilang pang-araw-araw na pamumuhay. Ayon pa kay Alvarez (2015), base sa
karanasanng kanyang kasamahan bilang mambabasa ng Wattpad, dahil sa
pagkahumaling nito sa pagbabasa, ang paborito nitong karakter sa wattpad na
“She’s dating the gangster,” na si Kenji delos Reyes na ginagaya hindi lang
pananamit kundi rin kung paano ito magsalita at makipagkapwa sa ibang tao na
lubos na pinag-aalala ni Alvarez. Dahil na rin sa hindi matitinag na trend nito ay
nagbibigay ito panibagong mukha ng modernong panitikang Filipino. Maari din
itong makaapekto sa mga bagong manunulat sa paraang ito ang gawing
pamantayan kanilang istilo ng pagsusulat. Karamihan sa mga tekstong sinasaloob
ng mga Wattpad na libro ay may impormal na pagsulat bagaman ito'y dumaan na
sa pagsusuri ng mga patnugot. Hindi malabong gamitin ito nga mga bagong
manunulat bilang source at gamitin ito bilang standards nila sa kanilang
pagsusulat. Kung magpapatuloy ang ganitong gawain ay di din malabong
bumaba ang kalidad ng panitikan sa bansa.
Ayon sa Pulse Asia International, “Tinatayang 1 sa 15 na mag-aaral sa
mataas na paaralan ay araw araw na gumagamit ng WattPad. Tinatayang nasa 23
milyon ang mag-aaral ngayon taon kung kaya’t nasa 1.5 milyon na estudyante
ang gumagamit ng Wattpad.” Makikita na sumisimbolo sa popular at modernong
panitikan na patuloy na ikinawawalang bahala ang konteksto ng kanilang
binabasa ay maaaring bumaba ang tingin ng kalidad hindi lamang ng sariling
bansa. Ang magiging epekto nito sa mga bagong manunulat at maihanay sa
Panitikan ng Pilipinas ang nagtulak sa pag unlad nito.
Dahil dito, naisip gumawa ng isang proyekto ng grupo ng manunulat na
magiging daan ng pagbalik ng dating sigla at ganda ng panitikang Filipino. Sa
pamamagitan ng mga modernong kagamitan ay malalaman ng mga bagong
manunulat na ang ibang kwento na ginagawa nilang batayan sa Wattpad ay hindi
umaabot sa pamantayan ng maayos na panitikan. Mamumulat sila sa kung ano
ang tama, magandang kuwento at maayos na pagsusulat.
 29

Malilinang din ang kakayahan ng mga awtor na magiging daan upang

magkaroon ng mas magagandang babasahin. Ito din ang maaaring maging daan
ng mas kapana-panabik na panoorin, sa telebisyon man o pelikula. Nais ng grupo
na bigyan ng sapat na kaalaman ang mga bagong manunulat ukol sa mga
magaganda at mabuting impluwensiya ng Wattpad sa kanilang pagsusulat.
Ipamulat din sa kanila na may maaasahan na mga libro na maaaring gawing
batayan sa kanilang pagsusulat. Para na rin mabawasan ang mababang kalidad ng
pagsusulat ang mga manunulat ng wattpad at paunlarin ang kanilang istilo ng
pagsulat. Para na rin sa mga manunulat at mambabasa ng wattpad, hangad nilang
ang makapagmungkahi ng mga batayan sa pagtataya/pag-e-evaluate ng iba’t
ibang teksto na nababasa sa wattpad. At higit sa lahat nais ng grupo na matuto
ang mga manunulat na tanggapin ang puna ng kanilang sariling likha batay sa
posibilidad nitong pumasa sa pitong pamantayan ng magandang akdang-
pampanitikan: kasiningan, kagandahang intelektwal, pagpapahiwatig, halagang
ispiritwal, hindi pagbabago, pandaigdigan, at istilo ng pagsulat (Alvarez, 2015).
Makikita naman sa ibaba ang kabuuang tinalakay ng takbo ng wattpad app tungo
sa digital na

2.1 Anyo at Katangian ng Wattpad

Sa pagpasok sa mundo ng wattpad, maraming madidiskubre na makatutulong para sa

mas mapalinang ang pagsusulat. Sa pag-aaral na ito, ihahanay ng mananaliksik ang
proseso para makapasok sa mundo ng wattpad.

Figyur 4.
Ang homepage ng wattpad app
 30

Makikita sa naunang pahina ng homepage ng wattpad nagpapahiwatig na

ang wattpad ay isinilang na magkabuhol ang wattpad at ang wattpader mula sa
tagline “Hi, we’re wattpad,” binibigyang-diin nito ang halaga ng bawat isa.

Sa pagpasok sa mundo ng wattpad, maraming madidiskubre na makatutulong

para sa mas mapalinang ang pagsusulat. Sa pag-aaral na ito, ihahanay ng
mananaliksik ang proseso para makapasok sa mundo ng wattpad.

2.1.1 Ang Simula

Figyur 5.
Ang Log-in Page ng Wattpad
 31
2.1.1.1 Paggawa ng account
Makikita sa itaas ang larawan ng unang makikita sa pagpasok sa mundo ng
wattpad. Ang kinakailangan lamang ay mayroon kang account sa facebook, gmail
o sa instagram. Kung nanaisin na magamit ang email, kinakailangan ang bagong
pzssword at username. Kinakailangan na nasa edad labintatlo pataas ang
makakapasok sa naturang app.

Figyur 6.
Ang Pag-verify ng account

2.1.1.2 Verify ng Account

Para sa balidasyon ng account, kinakailangan na dumaan muna sa ibinigay
na email.

Magagamit rin ito kalaunan kung sasakali na makalimutang ang password

sa pag-log in o kaya ay sa pag-recover ng account.

Figyur 7.
Ang Pag-update ng Profile

2.1.1.3 Ang Pag-apdeyt ng Profile

Pagkatapos sa paglikha ng account, hihingan ang user ng mga iilang
impormasyon para makumpleto ang profile nito. Maaaring gamitin ang profile
picture sa nasabing email o gumawa ng bago. Dito rin lalagyan ng kaunting
impormasyon sa bio section para magkaroon ng ideya ang mambabasa sa awtor.
 32
Figyur 8.
Ang Pag-navigate sa desktop o mobile app

2.1.1.4 Ang Pag-navigate sa dekstop o mobile app

Ang dalawang gadgets ay halos may kaparehong pamamaraan sa pag-
navigate ng naturang app, ang kaibahan lamang nito ay mas malaki ang screen sa
dekstop kaysa sa mobile. Sa ibabaw may menu bar, makikita ang Discover (dito
makikita o maisasaliksik ang mga nais na kuwento; Create (dito makakasulat at
makapagbahagi ng kuwento) at Community (dito makikita ang mga grupo,
patimpalak, paligsahan sa pagsusulat atbp) Katabi nito ang button na makikita
ang profile picture at username. Kapag ito ay nai-click, pupunta ito sa mismong
profile ng wattpader, inbox (maaaring makapagdala ng mensahe) notifications
(makikita ang mga updated o bagong akda na mababasa, makokomento at
followers at

following; works (makikita dito ang likha at hindi pa tapos na akda

gayundin ang inyong library), makikita rin dito ang mga kaibigan wika, tulong,
setting (ang username, password, email, profile picture, background picture
atbp) at panghuli, ang log-out.

2.1.2 Ang Pagbabasa

Figyur 9.
Ang paghahanap ng mababasa
 33
2.1.2.1 Ang paghahanap ng mababasang akda
Pumunta sa discovery, na mayroong magnifying icon. Isulat ang pangalan
ng akda o kahit anong keywords halimbawa: romance, action atbp. Ang bahaging
ito ay nakadepende sa tags at keywords.

Figyur 10.
Ang detalye ng akda
2.1.2.2 Ang pagtingin sa detalye ng akda
Pagkatapos makita ang pamagat ng akda o book cover at nakapagbibigay-
interes ito sa isang wattpader, basahin ang maikling detalye nito at huwag agad
husgahan ang pabalat ng akda, magpokus sa nilalaman nito. Kung ito ba ay tapos
ng maisulat ng may-akda o tinatapos pa lamang at ilan ang kabanata o bahagi nito.

Figyur 11.
Ang pagpili ng pamagat

2.1.2.3 Ang Pagpili ng Pamagat

Kung nakapili ng pamagat na babasahin, i-click lamang ang kulay kahel
na button na may nakalagay na “read,” at kapag naisagawa ito bibigyan ng
pagpipilian ang wattpader kung ito ba ay ilalagay sa library o babasahin na ito
agad.
 34
Figyur 12.
Ang gamit ng laybrari

2.1.2.4 Ang gamit ng Laybrari

Kung naisali na ito sa laybrari ng wattpader, mas mapapadali ang
pagbabasa dahil loob ng laybrari makikita ang icon na naglalaman ng mga aklat.
Makikita ang story cover, at pag pinindot ito didiretso ito sa mismong unang
bahagi ng akda.

2.1.3 Ang Pagsusulat

Figyur 13.
Ang pagsusulat ng akda

2.1.3.1 Buksan ang bahagi ng pagsulat

Pumunta sa opsyon ng pagsulat na may icon na lapis. Dadalhin ang
wattpader sa mga nakaraang naisulat kung nasimulan ang pamagat. Kinakailangan
 35
ito ng wifi-connection para ma-edit o ma-access ang naturang akdang isusulat.

Figyur 14.
Ang paglikha ng akda

2.1.3.2 Lumikha ng akda

Sa paglikha ng akda, piliin ang “create new story,” para magsagawa ng
panibagong akda o kung nasimulan na, pindutin ang “edit another story.”

Figyur 15.
Ang pagdagdag ng detalye sa pamagat

Gumawa ng pamagat, idagdag dito ang deskripsyon (opsyonal) at cover

(opsyonal) at maaari ng magsulat sa unang bahagi o unang draft. Kapag maganda
ang cover, mas madalas nakukuha ang atensyon ng mambabasa. Kaya tiyakin na
maganda ang kombinasyon ng kulay, background at font para maganda sa mata.

Figyur 16.
Ang pagsulat ng kuwento
 36

2.1.3.3 Pagsulat ng Kuwento

Sa pagsusulat, walang tiyak na hakbang ang tunguhin ng wattpad ay
maisulat ng wattpader ang nais na hindi inaalala kung ano ang sasabihin o iisipin
ng iba. Ito ay dapat na nakagigiliw na proseso at hindi nakadidismaya. May ilan
na madaling makaisip ng maisusulat at may ilan hindi. Ngunit ang mahalaga
mayroon itong kapanabik-panabik na mga tagpo at magandang takbo ng kuwento.
Kinakailangan din na akma ang genre sa kuwentong isinusulat. Halimbawa
kung may kuwentong pag-ibig ang akdang isinulat, ilalagay ito sa ilalim ng
“romance” na kategorya.

Figyur 17.
Ang pag-save ng kuwento

2.1.3.4 Pag-save ng kuwento

Kung nais na magpahinga muna sa pagsusulat, pindutin lamang ang ‘save
button.” Nang sa ganoon ay hindi masayang ang nasimulan. Kung babalik naman
sa pagsusulat at ipagtuloy ang nasimulan, pindutin lamang ‘draft’ kasama ng
pamagat.

Figyur 18.
Ang paglathala ng kuwento
 37

2.1.3.5 Paglathala ng kuwento

Katulad ng pag-save ng ginawa, maaari rin itong ilathala. Tatandaan na
kapag nailathala ng wattpader ang gawa nito, mababasa na ito ng komunidad ng
wattpad. May ilan na nagugustahan ang bahaging ito dahil nagkakaroon ng palitan
sa kritisismo ng paggawa.

2.1.4 Interaksyon sa komunidad

Figyur 19.
Batiin ang Komunidad

2.1.4.1 Makihalubilo sa Komunidad

Tingnan ang “clubs” para sa impormasyon at makipaghalubilo. Maraming
makatutulong ng kapwa wattpader para maiangat ang mga akda.

Ito ang isa nakaka-espesyal o kakaiba sa wattpad dahil bukod sa

pagsusulat, nagkakaroon ng pagkakataon na makahalubilo ng mga tao sa loob at
labas ng bansa na naka-angkla sa pagsusulat. Nagbibigay ito ng adbentahe para
mai-promote ang akda.

Figyur 20.
Suportahan ang binabasang akda
 38
2.1.4.2 Suportahan ang kapwa wattpader
Para masupurtahan ang awtor o ang may-akda, kinakailangan na magbigay
ng komento pagkatapos basahin ang akda nito. Ang mga suhestsyon ay
magbibigay ng dagdag kumpiyansa sa may-akda na mapaganda lalo ang mga
ginagawa.

Figyur 21.
Mag-komento sa akda

2.1.4.3 Magkomento sa akda

Kung nakakita ng isang talata o pangungusap na nais na bigyan ng
komento, maaaring i-highlight ito sa pamamagitan ng daliri o kung naging kulay
asul ito at lumabas ang nakalagay na ‘comment”; kung may nagkomento na, i-
click lamang ang “next to the paragraph” para maging katulad ito ng isang
“speech mark.”

Figyur 22.
Bumoto ng isang akda

2.1.4.4 Bumoto ng isang akda

Malaking bagay ang pagboto sa isang akda dahil isa ito magiging batayan
 39
ng “wattpad community” sa takbo ng isang akda na makilala sa social media
katulad ng facebook. Para makaboto, i-click lamang ang “star” na nasa toolbar.
May iilang pag-aaral patungkol dito na makasusuporta sa
pagpapakahulugan. Una rito ang pag-aaral ni Becker (1963) ang gawi ng bawat
tao ay binibigyan ng label o antas batay sa sariling opinyon o pananaw ng
komunidad. Dito papasok ang iba’t ibang pagpapakahulugan ng mga mag-aaral sa
kanilang mga sarili bilang mga wattpadder. Lumabas din sa pag-aaral na ang
paglalagay ng antas sa isang tao bilang isang masama ay maaaring magdulot ng
masamang gawi. Kilala rin ito bilang “symbolic interactionism” mula sa ideya
nina George Herbert Mead, John Dewey, W.I. Thomas, Charles Horton Cooley,
and Herbert Blumer. Naging prominente pa si Becker simula noong inilabas niya
ang aklat na Outsiders noong 1963 na naging tanyag sa kriminolohiya. Tinalakay
sa aklat na ito na sinubukang ilipat ang pokus ng kursong ito tungo sa epekto ng
bawat indibidwal sa pagresponde ng asal sa lipunan sa masamang paraan na mas
kilalang “labeling theorists” o “social reaction theorists.”

2.2 Elemento at Nilalaman ng Wattpad

Ayon kay Chesson (2022), maraming naidudulot na maganda ang
nasabing app sa karera ng mga manunulat ngunit may iba naman na hindi
nabibigyang-pansin dahil hindi ganoon kalalim ang komersyal na aspeto lalo na sa
panahon ngayon na patagal ng patagal mas nagkakaroon ng komersyalismo ang
wattpad dahil patok ito sa masa. May tatlong elemento ang tinitignan ang isang
awtor sa pagpasok sa wattpad.

2.2.1 Tatlong Elemento ng Wattpad User

2.3.1.1 Rights

Nasa manunulat ang lahat ng kanyang karapatan at wala sa wattpad. Ang mga
akda ng wattpad ay protektado ng copyright kapag ito ay nailathala na. Maaari
itong tanggalin at ilathala sa ibang plataporma kung nanaisin ng awtor. Maaari
ring magbahagi ng mga kuwento mula sa wattpad patungo sa mga naglalathala
at hindi ito legal na matatawag na “reprints.”
 40
2.3.1.2 Monetization

Nagsisimula ang pagkakaroon ng komersyalismo sa Beta. Hindi ito ang

pangunahing tunguhin ng wattpad. Gayunpaman, ang mga nangugunang
manunulat ay nakatatanggap ng magagandang oportunidad na magkaroon ng
negosasyon sa larangan ng pelikula at telebisyon.

2.3.1.2 Growth
Ang wattpad ay nagbibigay ng tone-toneladang libreng mapagkukunan
para makatulong na lumago ang isang awtor. Nagbibigay ito ng mga
suhestyon katulad ng character development at marketing tips. Kagaya ng
pagpapalakas ng pakikipag-ugnayan ng akda sa plataporma ng wattpad.

2.2.2 Nilalaman ng Wattpad

Makikita sa susunod na pahina ang isang larawan na nagpapahayag ng
ebolusyon ng wattpad, mula sa pagiging free e-book nito hanggang sa maging
opisyal na itong bahagi ng social network. Kakikitaan din sa ibaba ng larawan
ang isang pahayag na nagpapatunay sa isang wattpader na nagsimula lang ito
bilang isang libangan. Sa tulong ng kabataan, yumabong ito at karamihan sa mga
tumatangkilik ay mga kababaihan.

Figyur 23
Ebolusyon ng Wattpad
 41

Ayon kay Hemus (2013) nakahanap ang wattpad ng angkop na lugar sa

online sa paraang ng pagbabasa. Pinagtibay pa ito ng opisyal na website, ng
wattpad na “world ‘s largest community for discovering and sharing stories.”
Ang site na nagtitipon-tipon ang mga awtor at mga mambabasa na nakasusulat,
nakababasa at nakakapag-inter-ak sa isa’t isa na malaya. Sa kasalukuyang
panahon, maituturing ang wattpad bilang isang social storytelling platform na
tagapaghatid ng mga kuwento maliban sa e-books, manga at kindle.

Lalo na noong lumaganap ang COVID-19 isa ito sa libangan ng

kabataan. Ginagamit sa pag-aaral na ito ang wattpad site at facebook bilang tulay
upang malaman ang kabuuan ng wattpad, mula sa anyo, katangian, elemento at
nilalaman lalo na sa panahon ng pandemya, ninanais ng pananaliksik na masuri ang
mga impormasyon o datos gamit ang labeling theory.

Matutunghayan ang kahulugan ng wattpad, ang persepsyon nito at genre ng

wattpad sa susunod na pahina sa tulong ng labelling theory at rational decisoin-
theory. Ito ay ayon sa wattpad community standards.
 42

2.2.2.1 Ang Wattpader

Isa sa mahahalagang nilalaman na pinapahalagahan ng wattpad ay ang koneksyon

nito sa madla o mas kilala bilang wattpader. Binigyang-pagpapakahulugan ng
wattpad community ang wattpader:

Figyur 22.
Wattpader

(Pinagkunan: https://www.urbandictionary.com/define.php?term=Wattpader)

Makikita sa itaas na umiikot ang plataporma ng wattpad sa pakikilahok ng wattpader

na manunulat tungo sa wattpader na mambabasa. Sa mga susunod na pahina,
ihahanay ng mananaliksik ang mga elemento ng wattpad sa perspektibo ng wattpad
community sa tulong ng labelling theory.
2.2.2.1.1 Pagtakas sa Realidad
Bahagi ng nagbabagong panahon ang pagtuklas ng tao sa kaniyang sarili, at
bahagi ng pagtuklas na ito ay ang pagbabago ng porma ng panulat. Ang tao ay
hindi pumapayag na manatiling nakakulong sa apat na sulok ng kahon siya’y
laging aalpas sa tradisyunal man o kasalukuyang pamantayan ng akademiya—
walang makapipigil sa pag-alpas ng kanyang haraya sapakat ito ang sa kanya’y
magpapalaya.
Katulad ng tanyag na wattpader na si Jonaxx na ayon sa artikulo ni Cruz
(2017) na tinaguriang The Pop Fiction Queen ng wattpad sa Pilipinas. Dinumog
ang mga fan meet niya at siya lang naman ang kauna-unahang awtor sa wattpad
na may booksigning na ginanap sa Arena karamihan sa dumalo ay mga kabataang
wattpader. Nagmula si Jonaxx sa Lungsod Cagayan de Oro at isa siyang guro sa
elementarya.
 43

Unang nagawa niyang akda ay ang “Mapapansin kaya,” at ngayon ay

gumagawa na rin ng sarili niyang story app. Dahil tinaguriang reyna sa larangan
ng pop fiction sa mundo ng wattpad hindi maikakaila na ang kathang-isip ay ang
pagtakas sa realidad. Ayon sa isang blog ni Lybeelol (2017) ipinaliwanag ni
Jonaxx kung ano ang pinakamahirap gawin sa pagsusulat bilang isang wattpader:

The most difficult part of writing for me is the beginning.

Minsan alam ko na ang climax, ending, and everything in
between pero ‘di ko pa alam paano ko sisimulan. I really suck
at beginnings. And the most difficult story to write so far is
Heartless dahil lagi kong binabalikan ang Mapapansin Kaya
(parallel) para lang maisulat ang next chapter niya.

Makikita sa itaas ang panayam ng isang tanyag na wattpader, sa kabila ng

marami na niyang naisulat na mga wattpad na kuwento ay pinipili pa ring
binabalikan nito ang mga naunang likha. Ibig sabihin sa tulong ng labelling theory
naipapalabas ng isang wattpader ang kanyang sariling opinyon patungkol sa
wattpad bilang bahagi ng buhay nila. Nagiging tulay ang wattpad na makaalis sa
problema ang mga wattpader at makalikha ng panibagong inspirasyon na mga
makihamon sa buhay. Dahil ang isang wattpader ay maituturing na “escapist,” o
taong nais tumakas sa pagkabihag o taong nais magpakasawa sa proseso ng
pampalipas oras gaya ng nagbibigay-aliw o iba pang libangan upang iwasan ang
mga hindi kanais-nais o hindi katanggap-tanggap na realidad. Makikita naman sa
ibaba ang pahayag ng tanyag na wattpader sa Pilipinas na si Jonaxx patungkol sa
wattpad:

Figyur 24.
Si Jonaxx bilang isang escapist
 44

Makikita sa itaas ang pahayag ni Jonaxx na isa sa maituturing na

pinakamatagumpay na lokal na awtor sa Pilipinas na unang Pilipinong wattpader
na umani ng milyong followers. Ayon sa artikulo ni Ocanada (2022) naging
“Writer of the Year,” “Summit Media Queen,” 2014 Gawad Kasulatan Winner at
sa taong 2017 nanalo sa Watty’s Best of the Best Awards. Dahil sa mga
patimpalak na nakamit, gumawa ito ng sariling app: Jonaxx Stories o Jonapp. Sa
kabila ng mga mga nakamit na mga tagumpay na nakamit, katulad ng ibang awtor
hindi rin naging madali ang simula ng pagsusulat, ayon sa wattpader, ang simula
ng kuwento ang pinakamahirap gawin. Umaabot na sa punto na mayroon ng
kasukdulan, resolusyon ngunit hindi tiyak ang simula. Katulad ng pahayag nito sa
larawan, mayroong distinctive fashion ang mga likhang kuwento si Jonaxx kaya
maraming tagahanga ang naiimpluwensyahan sa kanyang mga likha. Hindi ito
sumusunod sa kung ano ang popular lamang sa mundo ng internet.
Sa kabila ng pagmamahal sa pagsusulat, hindi mahilig magbasa si Jonaxx.
Ang inspirasyon nito ay ang personal na karanasan at klasikong musika, kaya
nagiging bago at kakaiba ang mga kuwento nito. Bilang isang tanyag na
wattpader, ang mga panulat niya mula sa unang kabanata hanggang sa wakas ay
may viewpoint of the heroine. Gayunman, ang epilogue nito ay nasa perspektibo
ng kalalakihan. Kaya malaking bagay ang escapism dahil ganito ang isang
piksyon. Simula noong paperback pa lang ang tinatangkilik, ang patuloy na pag-
usbong ng elektronikong aklat o e-book hanggang sa pagdating ng wattpad. Lahat
ng tao ay mayroong pinagdaanan, dahil dito nagiging daan ang pagbabasa at
pagsusulat upang maibsan ang nadarama. Lalo na sa adolescence hanggang
adulthood partikular sa mga kababaihan na hanap ay paksang romansa na
sinasabing nahahanap ang “forever.” Dahil dito mas lalong nahuhumaling ang
mga wattpader sa mga kuwentong wattpad.
Binigyan din ng pagpapakahulugan ng American Psychological
Association ang escapism bilang: as the tendency to escape from the real
world to the safety and comfort of a fantasy world. Sa buhay may dumadaan na
mga pagsubok, ang estratehiya sa pagharap nito ang kinakailangan para makaahon
at ang pagbabasa ng aklat katulad ng elektonikong pagbabasa na
kinahuhumalingan ng mga kabataan ngayon.
45
 46

2.2.2.1.2 Libangan o Entertainment

Figyur 25.
Wattpad bilang libangan

Nagtagumpay ang wattpad sa tunguhin nitong mapalaganap ang kasikatan sa

pamamagitan ng pagtangkilik sakabataang Pilipino. Ayon sa pag-aaral ni Roguis
(2014) nagbigay ng pahayag ang sikat na wattpader sa Pilipinas na si SGwannaB o
Bianca Bernardino sa isang panayam na na nagsulat ng “She’s dating the
Gangster: “Like what most readers did, I put myself in Athena’s shoes…. Thanks
to the painful past.”– Bianca Bernardino (2013). Ang pahayag na binitawan ng
sikat na wattpader ay kahalintulad din ng mga hinaing ng mga wattpader na nasa
teenage life. Bilang ang mga likha nito katulad ng binanggit ng akda ay produkto
ng edad at kapaligiran ng awtor. Nagiging pahingahan ng mga wattpader ang
pagbasa ng wattpad lalo na sapanahong puno ng ‘perpektong’ pangarap.
Karamihan sa mga teenager ay nag- iisip ng perpektong buhay kapag sila ay
mayaman, gwapo/maganda, paminsan- minsang pagrerebelde at hindi istriktong
magulang. Ayon naman isang blog ni Kohli (2021) may limang dahilan kung bakit
ang wattpad ang mas ginagamit niyang app: ang mga kuwento ay napapanahon;
isang komunidad ng literatura sa online; ang mga kuwento ay naisasapelikula;
representasyon ng LGBTQ at ang paligsahan ng pagsususulat. Pinagtibay rin ng
isa pang blog ni Fatema (2015) na noong una ng mag-alinlangan siya sa wattpad
hanggang sa isang araw ay sinubukan nitong magsaliksik at hindi nito inakalang
mahuhumaling na siya sa wattpad. Binigyang pagpapakahulugan ng wattpader na:
Interactive Conversation – na dahil bahagi ito ng social media bukod sa
pagbabasa, nakabibigay-saya ito dahil nakakapag-inter-ak ang mambabasa sa
awtor;
 47

Story Suggestions – dahil mayroong komunikasyon sa naturang app o website,

nakakapagsuhestyon ang mambabasa sa awtor sa posibleng mabagong kabanata
ng isang kuwento; Library and Archives – dahil sa malawak na pasilidad ng
naturang app na kinagigiliwan ng wattpader, maaari nilang gawing pribado o
nakasentro lamang sa wattpader ang kanilang mga babasahin; Writing
Opportunities – nagkakaroon ng abilidad ang wattpader na maging tanyag ang
kanyang likha at mismong manunulat na wattpader, maaaring magkaaroon ng
gantimpala sa Wattys o mailathala sa libro ang likha ng isang wattpader; Fanart
at Its Best – bukod sa magagandang nilalaman, hindi rin magpapatalo ang mga
cover ng mga kuwento na nilikha mismo ng wattpader na nakakapag-bigay ng
karagdagang hatak sa madla na basahin ang isang kuwento.

2.2.2.1.3 Plataporma ng Pagkukuwento

Figyur 26.
Wattpad bilang social-storytelling platform

Ang wattpad bilang isang lunsaran ng pagkukuwento, lalo na sa

kasalukyan na naging ganap na itong app at website. Gaya ng mga nabanggit ng
mananaliksik nagsimula lamang ito sa isang e-book na download at bluetooth
lang ang paraan para mabasa ito, ngayon naging bahagi ito ng komersyalismo
dahil may iilang kuwento hindi na libre. Lumabas sa pananaliksik na ito na
nagiging lunsaran ito ng mga mag-aaral sa paghahanap ng
 48

mga kuwento na maaaring maibahagi sa kaibigan o hindi kaya ay sa loob ng

paaralan. Ayon naman kay Miller (2015): “Wattpad is a very important resource
for everybody interested in literature. It is a platform available via web and as a
mobile app, on which people can add comments in the margins of books in the
public domain, writing their own response to what they are reading and engaging
in discussions with other users that commented before them.” Binanggit ni
Chesson sa isang kanyang artikulo ukol sa wattpad sa mga bumabasa nito na ang
wattpad:

Wattpad describes itself as a ‘social story-telling platform’. It

makes use of technology and community in order to help
writers find an audience for their stories, and for readers to
find new up-and-coming writers to check out and follow. You
can think of Wattpad as a sort of social network for writers
and readers. Instead of it being a place to like cat videos shared
with you by a distant relative, it’s a platform to discover
stories. It aims to give writers a place to express their unique
voice, and has a broad and inclusive approach to genre. -
Chesson (2022)

Ipinapahayag sa itaas, na binigyang-kahulugan ng isang kritiko na naging

wattpadder na rin ang wattpad na maraming benepisyo sa isang wattpader ang
naturang app. Ibig sabihin, binibigyan ng pagkakataon lalo na ang mga baguhang
manunulat na matuklasan ang kanilang mga gawang panitikan at makipag-bigay
ng inspirasyon. Nabibigyan din mismo ng pagpapahalaga ang mga wattpader na
maipahayag ang mga damdamin, karanasan at o mga nais ipahatid sa mga
mambabasa na nagbibigay sa mga wattpader ng kumpiyansa sa sarili. Mas
napapalawak pa ang pananaw ng isang wattpader bilang ang wattpad may
inklusibong pananaw sa lahat ng genre ng kuwento na nagbibigay ng pagkakataon
ng maging kakaiba sa lahat.
Noon pa man ay mahilig na itong magbasa at magsulat ngunit nakakulong
lamang ito sa apat na sulok ng silid-aklatan kaya nang madiskubre nito ang
wattpad sa edad na labing-apat, sinimulan niya ito ng may dedikasyon dahil sa
mga nakakaintrigang mga tauhan na nabasa nitong nobelang Storm and Silence
na tinatrato na nito ang miyerkules na parang linggo dahil tuwing miyerkules ang
pag- upload ng nobela at talagang inaabangan. Binigyang-kahulugan din nito
na sa
 49

tulong na magandang plataporma ng pagkukuwento sa wattpad dahil nababahagi

ng bawat wattpader ang mga nakasasabik, nakamamangha, nakapapangamba at
nakakakilig na mga kabanata. At higit sa lahat, napo-post ang mga magagandang
suhestsyon at kritiko para maging balanse ito.

2.2.2.1.4 Malawak na Komunidad

Figyur 27
Wattpad bilang malawak na komunidad

Makikita sa itaas ang larawan ng taunang thewattys na binibigyang

parangal ng wattpad ang mga manunulat na wattpader sa kani-kanilang likhang
kuwento sa loob ng wattpad app. Ibig sabihin, hindi lamang nakakahon ang mga
wattpad sa pagsususulat upang maipalabas ang talento o ang damdamin sa
kuwento kundi pati na rin ang pagkakataon na mabigyang-parangal at makilala
ang kuwento sa loob at labas ng bansa. Bukod dito ang mga wattpader na
manunulat ay bahagi na sa komunidad ng wattpad, pagpasok pa lamang o
pagkatapos na mai-sign up ang mga impormasyon bilang isang baguhan na
wattpader. Dahil sa patuloy na pagtangkilik sa pamamagitan ng pagbabasa at
pakikipag-inter-ak sa social media. Maraming nag-iisip na mga kompanya sa
teknolohiya na nagtatayo ito ng komunidad sa online
 50

ngunit sa realidad ay software lamang at naghihintay na makipagnegosyo sa

ibang network. Nagiging makapangyarihan din ang komunidad ng wattpad dahil
sa mga programa ng wattpad ambassadors, ang mga magiliw na wattpader ay
nakakatulong sa araw-araw na mga ganap. Mula sa iba’t ibang panig ng mundo,
lalo na sa Pilipinas, na mahilig sa pagbabad sa social media na nagiging paraan na
rin sa pagbabasa ng mga iba’t ibang genre ng panitikan.

2.2.2.2 Mga Genre ng Wattpad

Makikita sa ibaba ang larawan ng mga updated genre ng wattpad. Sa mga genreng
ito maraming mga persepsyon ang namutawi sa tulong ng rational decision
theorysa loob ng wattpad community. Ilang genre rito ay binigyang-pansin ng
mga mambabasa bilang ang desisyon ng mga tao ay nakabatay sa sariling gawi at
kaugalian nila maging sa kondisyon o lagay ng isang sitwasyon. Pinagbatayan din
ng mananaliksik ang estatistika sa wattpad community standards.

Figyur 28
Mga Genre ng Wattpad
 51

a. Romance
Ito ang pumapaksa sa lahat ng aspeto ng pag-ibig. Sa wattpad, hinding-hindi ito
napapahuli dahil simula pa noon, kapag pag-ibig na ang pinag-uusapan ay tiyak na
papatok sa masa, lalo na sa kabataan sa kasalukuyan. Ayon sa artikulo Ayon sa isang
artikulo ng The Chronicalist Angelu et al (2020) na gumawa din ng kronolohikal na
aspeto sa genre, nangunguna ang romansa sapagkat naniniwala ang mga wattpader na ang
genreng ito ay pangunahing pokus ang pakikipagrelasyon at romansa sa dalawang taong
nagmamahalan.

Ayon sa pag-aaral tinatawag din itong “holy grail,” o “emotionally satisfying and
optimistic ending.” Kahit pa nagiging gasgas man ang mga linya o paikot-ikot lang ang
takbo ng kuwentong binabasa. Ayon pa sa isang respondente nagbigay ng dahilan:
“Romance stories have lots of lessons especially in love (of course) and in handling
relationships. Example: Sands of Time by Jonaxx” Isa lang ito sa mga dahilan ng
wattpader sa pagpili ng genrenng ito. Nagbibigay-saya at aral sa mga wattpader
tungkol sa iba’t ibang uri ng romance o relasyon at pinapalawak din nito ang
kanilang mga imahinasyon. Kadalasan sa mga mambabasa at manunulat na
tumatangkilik sa paksang ito ay mayroong mataas na pamantayan sa pakikipag-
relasyon o sa pagpili ng taong mamahalin nila dahil sa kanilang binabasa at
sinusulat sa wattpad app.
Katulad ng aklat ni Jane Austen na Pride and Prejudice na nailimbag
noong 1813 na nailathala na rin sa mundo ng wattpad na sa tulong ng pag-ibig
mas tumitibay ang isang indibidwal sa kabila ng pagkakaiba sa nakaraan. Ang
bida sa nobela ay dumaan ng pagbabago sa sarili, mga pagsubok na humantong sa
panibagong sarili dahil sa minamahal. Gayundin ang isinulat ni Ruth Mendoza o
a.k.a youramnesiagirl na Ex with Benefits na isinapelikula ng star cinema na
ipinapakita ng wattpader na sa kabila ng tapos na ang kanilang relasyon may
pagkakataon na nakakagawa ang isang tao ng kamalian lalo na kung mayroon
pang natitirang pagmamahal o pag-asa na magkabalikan ulit.
Sa kasalukuyan, naging popular sa telebisyon ngayon ang kalalabas na
wattpad na kuwento ng wattpader at awtor na si Gwy Saludes ng “The Rain of
España” na pinagbibidahan nina Heaven Peralejo bilang Luna at Marco Gallo
bilang Kalix. Makikita sa ibaba ang isang panayam nila sa ABS-CBN Press
 52

launch sa artikulo ni Salterio (2022) ng nasabing serye na sa simula naging

desisyon nilang basahin ang naturang wattpad at maging wattpader hindi lang
dahil para magampanan ang nasabing karakter kundi para mas maunawaan kung
bakit nahuhumaling mga kabataan dito.
b. Teen Fiction
Ang genreng ito ang nakalinya sa mga adolescence o nasa edad 13
pataas. Ayon sa wattpad categories, ng website ng nasabing app. “Teen Fiction
traces the ins, outs, ups and downs of growing up through the emotional,
physical, and social experiences of a teenaged or young adult protagonist with
which readers identify.”

Ibig sabihin, malaking impluwensya rito ang isang manunulat na

wattpader na may malawak na pang-unawa sa aspeto ng adolescence stage o kaya
ay may karanasan mismo. Ayon kay Rebora at Pianzola (2018), gumawa sila ng
pag-aaral sa mga wattpader nakatuon sa teen fiction at classics na ginamit ang
Sentiment Analysis isang teknik na makakuha ng malaking epekto sa pagbebenta
at sosyo-politikal na aspeto at nakita ang hindi inaasahang tagumpay ng pag-aaral
ng literatura. Dahil bukod sa kanilang pag-aaral, makikita mismo ng isang
wattpader ang mga nauusong genre at isa rito ang teen fiction. Ang nasabing genre
mapa-nobela man o maikling kuwento ay mas minamahal pa ng kabataan dahil
ang mismong gumaganap na bida ay kapareho nito ng edad. Ang mga takbo ng
kuwento ay kadalasang karanasan din ng isang kabataan. Ngunit hindi maikakaila
na nililimita ng isang awtor ang tagpuan nito batay sa kanyang imahinasyon at
karanasan. Katulad ng isang wattpader na nagsulat na si HaveYouSeenThisGirl
(a.k.a Ate Denny) na naging tanyag sa kanyang rom-com teen wattpad na “Diary
ng Panget,” na naisapelikula rin na pinagbibidahan nina Nadine Lustre bilang si
Eya. Ayon sa tanyag na wattpader, “It is an “ordinary ugly girl-handsome boy
love story” where complete opposites fall in love. “It’s simple, nothing new, a
cliché, thinking about it, perhaps the simplicity is what made it attractive.” Sa
kabila ng takbo ng kuwento, milyon pa rin ang bumasa at nanood nito dahil
naniniwala ang mga wattpader sa komunidad ng wattpad, dahil sa nakakatawa ito
nalilimutan ang mga problema sa paaralan, trabaho, o maging sa buhay-buhay.
Lalong-lalo na naging inspirasyon din nito ang anime na isa rin sa
kinahuhumalingan ng kabataan. Ang tunguhin lamang ng wattpader na si Denny
 53

sa aklat nito ay para palutangin at mabigyan- halaga ang tiwala sa sarili sa kabila
ng dikta ng lipunan.
Sa lipunan maraming tanong kung ang ganitong genre ba ay mahalaga na
makatanggap ng malakas na atensyon lalo na sa mga nakasanayan o sinaunang
artikulo na mababasa sa laybrari. Ngunit hindi gaanong kalinaw sa kung ano ang
papanigan na isyu: maaaring may gap o pagitan sa mga guro at labyra Ayon
naman kay Enqdahl (1975), sa kanyang artikulong Do Teenage Novels Fill the
Need? Binigyang-pagpapakahulugan nito ang teenage novel bilang “intended for
adolescent readers.”

Ibig sabihin, hindi maikakaila na isa ito sa pangunahing tinatangkilik dahil

nakalaan ito sa kanilang edad. Ngunit hindi naman ito nakakulong lamang dahil
may malaya naming desisyon ang ibang wattpader na kahit nasa adulthood na ay
maaari pa rin nila itong magustuhan dahil napagdaanan
c. Mystery/Thriller
Ang genreng ito ay kadalasang kinasasangkutan ng kriminal o killer na
kinakailangang mahanap, isang kamatayan na kinakailangang maintindihan o
magbigyan ng hustisya , mga lipunang may tinatagong sekreto na kinakailangang
mawala , isang krimen na kinakailangang solusyunan. Ang mga pangunahing
karakter dito ay kadalasang mga detectives, o mga taong napagbibintangan na
hindi naman ginawa ang krimen, o mga kabataan na maraming oras sa
pagliliwaliw at hindi gumagawa ng takdang-aralin. Kadalasan naglalaman ito ng
mga elemento ng aksyon at mga kapana-panabik ng mga tagpo. Ayon sa website
ng epic reads insiders na kahalintulad din ng wattpad site, may mga dahilan kung
bakit nahuhumaling ang mga kabataan sa ganitong genre. “It’s the perfect blend of
the expected and the unexpected.” Ibig sabihin, hindi ito yung tipikal na drama o
may kilig ngunit dala nito ang mala-puzzle na takbo ng kuwento na mababasa ng
isang wattpader katulad ng magulong buhay nito sa realidad na kinakailangang
dumaan muna sa pagsubok. Ito naman ang ibang mga dahilan: nagiging aktibo ang
mga mambabasa, nagbibigay kabog-damdamin sa pagresolba ng mga krimen na
hindi nakakakuha ng realidad na kinahihinatnan at ang ninanais na malinis na
kongklusyon kaya mas nagkakaroon ng dahilan ang mambabasa na magpatuloy sa
binabasa. Katulad ng anime series na Detective Conan na mula sa isang hayskul
 54

na mag-aaral na si Shinichi ay naging si Conan. Umiikot ang kuwento sa

pagreresolba ng mga kaso ng bawat serye.

d. Fan-fiction
Ang mga kuwentong ito ay batay sa mga totoong tao o mula sa naka-
copyright na kathang-isip na karakater ng ibang tao. Ang mga tagahanga ng isang
partikular na grupo, piksyunal na karakter o mga tauhan sa kasaysayan ay lumikha
ng piksyunal na teksto para maging batayan. Isa sa mga halimbawa ay ang Harry
Potter, BTS, One Direction o kahit ang Stars Wars Trilogy.

Pinagtibay naman ito ni Thomas (2011) sa artikulo nito na What is

FanFiction and Why are People Saying Such Nice Things about it?
Ipinaliwanag nito na maaaring din itong tawagin na fanfic na nakabatay sa mga
kuwentong ginawa ng mga tagahanga mula sa mga linya ng banghay at mga
tauhan na maaaring mula sa isang teksto o sa mas malawak na likha; ang mga
gawang kuwento ay minsan kakaiba ang direksyon. Kaya isa sa mga rason kung
bakit nais nila ang genreng ito dahil inaalis nito ang paniniwala sa teksto bilang
estastika, mga nakahiwalay na bagay at sa halip ay ipinaalala sa atin na ang
storyworlds na nabuo at naranasan sa loob ng partikular sa sosyal at kultural na
kinapapalooban na kapaligiran na inaasahang babaguhin. Dahil sa umuusbong na
social networking at community building lalo na sa website ng wattpad
community na mayroong iba’t ibang grupong pinanggagalingan. Ayon naman
kay Black (2009), “creative work of imagination is an integral part of their
lives that is facilitated and shared through network technologies.” Ibig sabihin
dahil may malaking impluwensya ang mga nakapalibot na mga hinahangaang tao
o idolo at may posibilidad na makaapekto ito sa personal at sosyal na pag-unlad at
sa global na pang-unawa sa mga wattpad na kuwento.
e. Fantasy
Ang genreng ito ay naglalaman ng mga tauhan na mayroong mahika
katulad ng paglipad. Karamihan dito ay gawa-gawa lamang katulad ng mga
kuwentong labas ng mundo. Bukod sa mahika, maaari ring may pambabarang o
kaya ay mga abilidad na sa panaginip lang mangyayari. Tinatawag din ito na
“dreamy genre” dahil ang mga kuwentong nababasa ng isang wattpader ay
 55

hinahangad na sana ay magkakatotoo. Ang pinagkaiba lamang ng genreng ito sa

horror, ang mga tauhan dito ay maaaring may dalang kabutihan. Masasabing ang
genreng ito para sa mga wattpader, ay hindi na bago. Dahil bata pa lang, ito ang
kadalasang kuwento na tinatangkilik ng isang normal na bata ang pinagkaiba
lamang ay ang mag pagganap at paghahanap ng kakaiba sa kuwentong nilikha.
Ayon naman kay Stephan (2016), “Fantasy literature is fiction that offers the
reader a world estranged from their own, separated by nova that are
supernatural or otherwise consistent with the marvelous, and which has as its
dominant tone a sense of wonder.

It does this through a discussion of previous definitions of fantasy, the

fantastic, science fiction and supernatural horror.” Ibig sabihin malaki ang ang
ambag ng genreng ito sa mundo ng piksyon dahil napapalinang nito ang
imahinasyon ng isang taong nagbabasa sa akda at maaaring makakuha ng aral.
f. Action/Adventure
Ang takbo ng genreng ito ay nagsasalaysay sa mga pinagdadaanang
pagsubok ng tauhan. Ipinapakita rito ang mga fighting or combat, car chases,
violent shootouts or even wars, puzzles, explorations and gameplays.
Nakapokus ito sa isang protaganistang maaaring isang pulis, sundalo, espiya,
imbestigador o hitman. Hindi naman nagkakalayo ang mga dahilan ng mga
wattpader na nagbabasa sa nakasanayang panood ng pelikula dahil pareho naman
ito ng genre. Ayon kay Tasker (2004) the implication here is that however
spectacular action and adventure movies have been or might become,
narrative remains a central, indeed crucial, element and supposed
obviousness the action movie is founded on what a deceptive simplicity. Ibig
sabihin, mas angat kung sa pelikula mapapanood ang genreng ito dahil kahit
magkapareho ng naratibo nagkakaiba naman sa pagpapahayag dahil sa mga
wattpader na nagbabasa tanging imahinasyon ang sagot sa genreng ito. Ngunit sa
kabila ng mga kagalingan na ginagawa ng isang manunulat hindi maikukubli na
mayroong limitasyon lalo na sa pagdating ng impresyon sa isang kaugalian.
Katulad ng warrpad na kuwento na Memento, Morie na isinulat ng wattpader na
si anaknirizal na tumatakbo sa isang akala na tapos na ang paghihirap ngunit
simula pa lamang ng kalbaryo dahil sa pagtatraydor. Isa rin ang “My husband is
 56

mafia boss,” ni yannlovesyou na tumatakbo sa isang kuwento ng isang babae at

isang mafia boss o mas kilala bilang hari ng isang gang. Sa hindi inaasahang
pangyayari kinasal ang dalawa at nagkaroon ng kakaibang sitwasyon. Kahit may
halo itong romansa ngunit namumutawi rito ang mga kapana-panabik na mga
aksyon at medyo matured na mga ganap na hindi masyado akma sa mga bata.
g. Horror
Ang genreng ito ng mga wattpader ay nakapokus sa mga katatakutan partikular na
bagay o teorya. Kasali rito ang mga piksyunal na tauhan kagaya ng mga
duwende, mangkukulam, multo at mga halimaw na nakapagdagdag ng mas
nakakatakot na

elemento nagdudulot ng pagpipigil na pumunta ng banyo dahil sa nakakatakot na

babasahin. Karamihan na mga kuwento rito ayon sa mga wattpader ay mula sa
mga sinaunang paniniwala na maaaring gamitin sa makabagong porma para
magkaroon ng epekto sa mambabasa na maaaring magdulot ng trauma.
Ayon kay Colavito (2004), ang mga kuwentong horror ay produkto ng mga
kanluraning kultura at ersatz na mitolohiya, ang isa sa umangat katandem ang pag-
unlad ng pangunahing kontribusyon ng kanluranin sa kultura; ang modern
science. Ang bawat anggulo o lipunan nito ay mayroong mga kakaibang
pagbabanta ngunit ang nasa kanluran ay ninais na magsaliksik ayon sa tema ng
horror. Mula pa sa panahon ng mga Gothic at kahit sa kasalukuyan ay naroon pa
rin ang paghugot ng mga katatakutan. Ayon naman kay Tudor (1997), “it is
suggested that the former, active and particularistic conception is to be
preferred and that this necessitates a renewed attempt to grasp the diversity
of what is, after all, a heterogenous audience capable of taking diverse
pleasures from their favoured genre.” Ibig sabihin maraming implikasyon ang
isinasaalang-alang at isa na rito ang mga mambabasa na may iba’t ibang panlasa
lalo na sa dating na horror. Dahil sa horror, mas nagkakaroon ng dobleng epekto
kung mayroong mga sound effects na maririning. Isa sa mga halimbawang nilikha
ng wattpader ay ang kuwentong “School Trip,” ni Kuya_Soju na umiikot sa isang
babae na biktima ng bullying at nag-suicide. At simula roon ay patuloy na
gumambala ang kaluluwa sa loob ng campus. Ang mga kuwentong horror na isa
 57

sa mga kinahumalingan ay hindi na bago dahil noon pa man lalo na rito sa

Pilipinas marami ng mga kuwentong kababalaghan ang ibinahagi ng ating mga
ninuno.

h. Classics, General , Historical At Non-Fiction

Hindi naman lahat ng klasikong wattpad na kuwento ay naglalaman ng
mga lumang kuwento. Bagkus isa itong nobela na nagrerepresenta sa genre ng
istilo ng pagsulat o ang mismong kontribusyon sa panitikan. Maaari itong
pinagsasamang genre mula sa horror classics hanggang sa romance classics.
Kadalasan na mga kuwentong klasiko sa wattpad ay hindi na gaanong karami
dahil karamihan dito ay may bayad na.

Katulad ng romance classic na The Possesive 25: Reigo Vasquez ni Cecelib at

ang Prince with Benefits ni Gabycabezut na isang kontemporaryong panitikan na
may halong piskyon. Ayon kay Malatesta (2019) ang general fiction is
combination of any number of genres of fiction that cause them to lie outside
the limits and rules of those specific genres. Ibig sabihin, malawak na kategorya
ang fiction na hindi makahanap ng akmang genre. Kadalasan mayroon din itong
kontemporaryong tagpuan at madaling makilalang tauhan. Ilan sa mga halimbawa
nito To Kill a Mockingbird by Harpee Lee at The Lord of the Rings by J.R.R.
Tolkien.
Ayon naman kay Russell (2022), ang historical fiction is a fiction that
takes place in some specific era of the past. The events and characters might
not have literally happened, but they’re rooted in the time period. Sa
madaling salita, kahit hindi talaga nangyari ay maaari ring mangyari. Katulad ng
classic, kadalasan mayroon din itong bayad, ang mga halimbawa na mga kuwento
na binabasa ng wattpader ay ang The Heart-Rending Crime, Lady and Her
Slaves at ang Married to the Northener na may milyon na ring views. Ang
panghuli na non-fiction na ibig sabihin sa diksyunaryo ay the branch of
literature comprising works of narrative prose dealing with or offering
opinions or conjectures upon facts and reality, including biography, history,
and the essay. Ibig sabihin nakapaloob rito ang mga naganap sa kapaligiran sa
 58

iba’t ibang paraan ng pagkukuwento lalo na sa wattpad na ginagawa ring lunsaran

ng mga wattpader sa paghahanap ng mambabasa o panitikan. Halimbawa nito ay
ang iskrip ng Florante at Laura, Ibong Adarna, Mga Pagsusuri ng Noli Me
Tangere at El Filibusterismo at marami pang iba.

2.3 Buod ng Tsapter

Makikitang hindi masyado napapansin ang pag-aaral patungkol sa kabuuan
ng wattpad gayundin sa mga wattpader sa Pilipinas dahil karamihan ay
nakapokus sa epekto ng wattpad na mga kuwento. Kaya maituturing ang pag-
aaral na ito bilang isang hakbang upang makilala at masuri ang kabuuan ng
wattpad mula sa anyo, katangian, elemento at nilalaman sa tulong ng labeling
theory. Sinikap pag-aaral na ito na mapunan ang pagkukulang sa pamamagitan ng
pagsusuri.

Hindi maiiwasan nasa panahon na ng makabagong pamamaraan na upang

mas mapadali ang mga gawain ng mga tao sa tulong ng teknolohiya. Sa panahon
ng pandemya, nangangailangan ang tao ng mapagkakaabalahan dahil sa kabagutan
o panibagong kahihiligan. Lalong-lalo na sa mga kabataang Pilipino na nais
maging abala at nais kalimutan ng panandalian ang mga problema sa buhay. Mula
sa mga datos na sinuri, kakikitaan ng kalakasan ang mga wattpader bilang
pagtakas sa realidad. Sa pagpapakahulugan ng kabuuan ng wattpad, makikita na
napakalawak nito at kung magagamit ito nang maayos lalo na sa larangan ng
pang-akademiko makatutulong ito sa kabataang mag-aaral na magkaroon ng
interes na magbasa at magsulat. Gayundin sa mga guro na maging isang
kagamitang pagtututo ang naturang app. Makikita na kahit mayroong iba’t ibang
pinagdadaanan ang isang tao, nahahanapan pa rin ng paraan na may
pagkaabalahan upang maibsan ang nararamdamang pighati. Sa madaling salita,
nakatutulong din ang wattpad bilang pagtakas sa realidad, libangan, paghasa sa
pagkukuwento o pagsusulat ng panitikan at pakikipaghalubilo sa kapwa
wattpader. Makikita rin na hindi mahirap gawin ang hakbang para makapasok sa
mundo ng wattpad, hindi kinakailangan na magsulat kaagad ng akda dahil
maaaring simulan ito sa pagbabasa muna ng mga akda. Samakatuwid, sa tulong ng
labelling theory, naipapalabas ng isang wattpader ang sariling opinyon patungkol
 59

sa binabasang wattpad o kahit mismo sa kapwa wattpader. Sa ganitong pananaw,

nangangailangan pa ng mas malalim na pag-aaral ukol sa wattpad na mga akda
lalo na sa mga wattpader na nagsusulat ng mga akda na may isyu sa Pilipinas at
mga akda na maaaring magdala ng hindi magandang impluwensya sa
mambabasa o sa lipunang ginagalawan.
 60

TSAPTER 3

3.0 Wattpad at Panitikan

Orihinal na ginamit sa mga advertising, marketing, at market research ang

terminong bagong midya upang makikipag-ugnayan mula sa tradisyonal na midya
tulad ng pahayagan, radyo, at telebisyon hanggang onlayn. Binubuo ito ng digital na
nilalaman, kadalasang ina-upload o ina-access online o sa isang network. Ang mga
halimbawa nito ay ang mga onlayn na blog, websayt, mga social media network,
streaming bidyo, interactive na nilalaman sa web, at iba pa. Kung ikukumpara sa
tradisyonal na midya ang bagong midya ay nailalarawan sa pamamagitan ng mas
tuluy-tuloy at real-time na pakikipag-ugnayan sa pagitan ng awtor at owdyens. (CCP
Encyclopedia)
Sa pagdating smartphone noong huling bahagi ng 2010 hanggang unang
bahagi ng 2011 ay nagkaroon ng bagong paraan sa pagpapaskil ng panitikan bilang
sagot sa pagbabagong hatid ng internet. Iilan sa mga akdang pampanitikan ay
naipasok sa online na plataporma tulad ng textanaga noong 2003; Dalitext at 2003, at
Dionatext noong 2004 (CCP Encyclopedia)
Hanggang sa sumabay na sa pagbabago ang akademiko na pinasok sa digital
platform ang mga electronic-accessed na dyornal at ibang paraan ng pag-access ng
impormasyon upang mapanatili ng mga institusyon ang kanilang koneksyon sa
karamihan bilang isang akademikong madla. Ang mga komersyal na platapormang
digital ay ang mga gumagamit ng digital na midya upang makagawa, makapagbenta,
at mamahagi ng mga elektronikong na libro o e-book sa halos parehong paraan na
ginagamit ng mga pisikal na bookstore ang kanilang espasyo upang magpakita at
magbenta ng mga libro. (CCP, Encyclopedia)
Naging patok din ang paglikha sa pamamagitan ng digital content, ang pagba-
blog na nagpapalawak sa mga usapin sa mga pangyayari sa Pilipinas. Napansin ito ng
madla dahil sa kakaibang paraan ng pagpapadaloy ng ideya, opinyon at kuro-kuro sa
paraang digital. Dito na pumasok ang wattpad na isang community writing at reading
platform, ay inilunsad noong Nobyembre 2006.
 61

Ito ay bilang isang mobile app, na nagpapahintulot sa mga user na may mga
smartphone at iba pang digital reading device na mag-download at magbasa ng
content na isinulat ng kanilang mga kapantay. Kaya binigyang-diin ni Nixon (2014)
ng Gemm Learning, “Reading is to the mind what exercise is to the body.” Ibig sabihin
maraming mabubuting epekto ang pagbabasa. Isa itong mabuting pag-ehersisyo sa utak.
Sinasabing mas mataas ang hinihingi nito kumpara sa panonood ng telebisyon o pakikinig
sa radyo. Sa pagbabasa, may oras na mag-isip. Kumbaga maaaring huminto para sa pag-
intindi at pagkuha sa tunay na kahulugan at implikasyon ng binasa. Ang pagbabasa ay
nakatutulong din sa pagpopokus at atensyon. Nakatutulong din ito sa pagtaas ng
bokabularyo, tiwala sa sarili at mahasa ng pagiging malikhain.
Ang pagiging malikhain ng mga Pilipino sa larangan ng panitikan ay hindi
na bago dahil noon pa man ay napakarami na ng pinagdaanan. Sa sinaunang
panahon, sumikat ang alamat, kuwentong bayan at epiko. Sa pagdating naman ng
dayuhang Kastila, nahalinan ng alpabetong romano ang alibata at naituro ang
Dokrina Kristiyana. Sa panahon naman ng Amerikano, pinatigil ang mga akdang
may temang makabayan at nailathala ang babasahing Liwayway. Sa panahon
naman ng Hapon, ipinagbabawal ang temang Ingles sumikat ang haiku at tanaga
ngunit nagkaroon ng krisis ng papel kaya hindi masyadong marami ang mga
akdang naisulat. Sa panahon naman ng Batas Militar, itinatag ang Ministri ng
Kabatitang pangmadla. At sa kasalukuyang panahon, namulat ang mamayan sa
kahalagahan ng pambansang wika, nagsusulat ng sariling vernakyular at sa tulong
ng teknolohiya at agham, malayo na ang naabot ng media at sa pagbabasa ng
pampanitikan may napapansin ng akda na may pabalbal, kolokyal at lalawiganin.
Mula sa nabanggit na pinagdaaanan ng panitikan sa nahahawakan
hanggang sa pipindutin na lang, malayo na ang naabot ng watpad dahil na rin sa
patuloy na pagtangkilik lalo na sa kabataan. Ayon kina Korobkova at Collins
(2019), “Story-sharing apps foster youth engagement with reading, writing
and graphic-design in a new and destructive ways.” Mas nagkakaroon ng
plataporma ang kabataan na mahasa ang pagbabasa habang nag-eenjoy rin.
Maraming artikulo at balita ang nagpapahayag ng mga hinanaing at pag-aaral
patungkol sa isang app na kinagigiliwan ng milyong-milyong tao sa buong mundo
at ito ang wattpad. Dahil bukod sa pagbabasa at pagsusulat maaari ring makipag-
socialize.
 62

Ang adolescence ay panahon na may malalim at may komplikadong pagbabago,

paghiwa-hiwalay ng literacy practices ng kabataan bilang isang early adopters’
ng mga makabagong teknolohiya na magbibigay ng pang-unawa sa kabataan sa
pakikipaghalubilo sa nasabing platporma bilang isang new media genre.
Bilang isang new media platform na nagbukas ng maraming oportunidad
sa mga mahilig magbasa at magsulat. Katulad ng pag-aaral nina Falaq et al (2021)
na pinamagatang “Exploring the Potentials of Wattpad for Literature Class,”
na naglalayon na makita ang potensyal ng wattpad sa dalawang perspektibo: sa
limang guro ng mga taga-Indonesia at mga mag-aaral nito. Lumabas sa pag-aaral
na malaking tulong ang wattpad sa pagpapataas ng motibasyon ng mga mag-aaral
sa pakikipag-ugnayan na maabot ang literary competencies. Ayon sa mga mag-
aaral, ang wattpad bilang learning media: “Wattpad is the easiest platform to
read literary works, especially stories and novels.” Ito ay nangugunang mga
resulta bukod sa ito ay madaling ma-download, mayroong magandang user
interface, mas nagbibigay-saya kaysa sa teksbuk at sa isang click, maraming
genre na ang mababasa. Ayon naman sa mga guro, “Wattpad is potential to
enchance students’ reading interest. Besides, it can also become space to
enchance writing skills.” Ito ang nangugunang tugon ng mga guro bukod sa
nagbibigay ito ng pagkakataon na magkaroon ng mga analisis sa klase at
makalilikha ng mga panitikan katulad ng tula, maikling kuwento, nobela at dula.
Isa lang itong perspektibo na maiiugnay rin sa kasalukuyang pag-aaral.

Ayon naman kay Andrada (2022), sa patuloy na pagbubuo ng konsepto ng

panitikang pambansa at kanong pampanitikan sa Pilipinas, mahalagang sipatin ang
interbensiyong nagmumula sa rehiyon. At sa tulong ng pag-usbong ng wattpad,
makatutulong ito na makilala ang mga rehiyonal at mapayabong ang panitikan.
Nilalayon sa bahaging ito ng pag-aaral na ipakita ang mga isyu ng wattpad bilang
isang umuusbong panitikan at gayundin ang motibasyonal faktor na nabibigay ng
wattpad. Kinokonsepto ng pag-aaral na ito na sa pagpapakilala ng wattpad app na
makikita rin sa itaas na parte ito ng digital era ng emerging literature.
 63

3.1 Mga Isyu tungkol sa Wattpad

Ayon kay Santos (2015), isang ang patunay ang pagiging patok ng online
writing community na wattpad sa patuloy na paghahanap ng paraan ng mga
makabagong manunulat na makipag-ugnayan sa mga mambabasa at mailahad ang
kanilang kaalaman. Dahil sa patuloy na paglawak at paglaki ng sakop ng mga
nagsusulat at nagbabasa rito. Hindi nakapagtataka na umabot ang katanyagan ng
wattpad sa tulong ng social media mas napalaganap ng nasabing app sa iba’t ibang
bansa, isa na rito Pilipinas na nagdulot ng paglilimbag at pagsasapelikula ng mga
akda tulad ng “Diary ng Panget,” “She’s Dating the Gangster” at “Talk Back and
You’re Dead.
Gayunpaman, dahil sa pagiging patok at bahagi ng kulturang popular,
maraming mga kiritiko ng wattpad ang tumuligsa rito nakakaapekto rin sa estado
ng wattpad bilang isang umuusbong na panitikan. Matutunghayan naman sa ibaba
ang ilang pahayag ng mga lokal at internasyunal na kritiko patungkol sa
pagtangkilik ng wattpad.
3.2.1 Mga Kritiko
Ayon kay Jun Cruz Reyes, isang tanyag na manunulat at kritiko ng
Panitikan, kinakailangang suriin ang pinagmulan ng wattpad bago ito punahin ng
iba pang kritiko. “Ang Wattpad literature ng mga bata, sino’ng bata? Mga
batang may laptop, ang sensibility niyan siyempre middle class. Ano’ng klaseng
middle class? Young adult,” aniya. Sa pamamagitan ng pagtukoy sa pinagmulan
ng mga manunulat sa wattpad, mas madaling matutukoy ang dahilan kung bakit
sinasabi ng kiritiko na mababaw ang mga kuwento rito. Binigyang-diin din ni
Reyes na normal lamang sa bata na ang gusto ay nakakakilig, mga kuwentong
pag-ibig. Ang problema ng wattpad ay problemang pang-kyutt at nasa “safe-topic”
o “comfort zone.” “Ano ang epekto ng machine sa kaniyang (mga batang
manunulat) sensibilidad gayong hindi naman tao ang kaharap niya? Iyong
sensibilidad niya, nasasala ng screen at cursor na kaharap niya. Kaya iyon lang
ang kaniyang mundo,” aniya. “Hindi pag-ibig ang problema ng sambayanan,
maraming problema ang Filipinas, hindi puro pag-ibig lang.” Ilan lamang ito sa
pinupuntong isyu ng tanyag na manunulat na matatawag nitong mababang uri ng
panitikan ang wattpad.
 64

Ipiniliwanag ni Reyes sa panayam nito kay Santos (2015) sa usaping pagtuturing

na ang wattpad na mga kuwento bilang makabagong uri ng panitikan, malaking
bahagi ng pinagmumulan ng mga kritiko laban sa wattpad ang paggamit ng wika
sa mga kuwento na naililimbag rito. Aniya, wika ang siyang dahilan kung bakit
mas binabasa ng kabataan ang mga gawa nina Bob Ong at Eros Atalia sapagkat
nagsusulat sila gamit ang wikang alam ng mga bata. Gayunpaman, inamin ni
Reyes na basta hindi maaaring ikumpara ang mga gawa nina Ong at Atalia sa mga
kuwentong wattpad sapagkat kahit pangkaraniwan ang wikang gamit, iba ang
lalim ng mga usapin kung saan umiinog ang kanilang mga kuwento.Binanggit din
ni Reyes na mayroong dalawang uri ng panitikan—ang high literature at low o
pop literature. Bagaman sinasabi ng karamihan na hindi maituturing na panitikan
ang mga kuwentong wattpad sa kadahilanang mababa ang kalidad nito para sa
kanila, iginiit ni Reyes na maituturing pa rin itong anyo ng makabagong
panitikan.“Titingnan ‘yan as low literature. Ang target audience niyan iyong
mahihina ang ulo. Ang ikinaaalarma ko riyan, dumarami na sa sambayanan ang
mga batang mahihina ang ulo,” aniya. Isa ito sa tinignang isyu ng batikang awtor
na kahinaan ng wattpad bilang isang umuusbong na panitikan.
Ayon naman isang artikulo ng Reddiquette Philippines, ang nobelistang
si Lualhati Bautista nadismaya ito sa pagkukumpara sa kanya sa kay Jonaxx isang
sikat na wattpader sa Pilipinas ng mga tinatawag niyang “baby-bra warriors,” na
ayon sa kanya na isang wattpader na nagsusulat ng kwestyonableng mga tema
gaya ng mga hindi tanggap sa simbahan o lipunan at sexual grooming sa isang
sabjek modyul para sa SHS. Aniya sa kanyang post sa facebook na nilabas nito
ang sama ng kanyang loob sa pagkukumpara.

Masyado n’yo na akong pinipikon at hinahamon na magsalita

ng totoo. 'Yung totoo? Oo, nakabasa na ako ng "kung gaano
kasarap" ang rape at pedophilia na ibinabandila ng maraming
kuwento sa wattpad. Oo, may katwiran ang mga nagsasabi, at
hindi lang isa o dalawa, kasama na ako, na ang mga ito ay
pornograpiya. Kung ayaw n'yong tanggapin iyan, bahala
kayo! At, oo, NAINSULTO AKO na may naghanay ng
pangalan ko sa pangalan ng isang manunulat ng pornograpiya.
May sagot pa kayo?. – Bautista (2020)
 65

Isang bahagi lamang ito ng kanyang post sa kanyang account na nadismaya ito sa
mga fanatiko ng isang wattpader. Ito ay bunga ng mga walang pahintulot o
pasintabi ng ilang fanatiko ng nasabing sikat na wattpader sa isang institusyon
katulad ni Lualhati Bautista. Ang binigyang-diin dito na isyu ang pagkakaroon
dapat ng “boundaries” ng mga fanatiko sa mga batikang awtor ng literatura sa
Pilipinas sa umuusbong pang panitikan katulad ng wattpad. Kahit hindi naman
hawak ng wattpad ang mga hinaing at pagbibigay-komento nito sa mga batikang
awtor, nararapat pa rin na mabigyang-pansin pa rin ito nang sa ganoon ay
mabigyang-linaw.
Ayon naman sa ulat ng GMA News Online sa artikulo ni Angeles (2014),
na nagbigay ng hinaing ang isang guro sa kolehiyo ng panitikan na nagbigay ito
ng takdang-aralin na magsulat ng ‘book report’ at nakita nito 80% ay mula sa
akdang wattpad. Ayon kay Pacay, “Next sem lahat ng klase ko ganun yung final
project, pero hinahanda ko na yung sarili ko na Wattpad readers na nga yata ang
bagong henerasyon,” dahil napapansin nito na parami ng parami ang
nahuhumaling sa wattpad na akda kaysa pang-akademikong akda. Dinagdagan din
ito ni John Bengan, isang guro ng literatura sa UP Mindanao na kung mas
malawak lang na ang nagbabasa kay Marcelo Santos III, mas maikokosendira pa
itong bahagi ng Philippine Literature. Ayon naman kay Ian Rosales Casocot, ang
mga kuwentong wattpad “Maybe as an object of an academic study. But
certainly not as an object of an in-class review. Who knows, there might be
something really good amidst all that junk?” May pagkabahala man ngunit
binigyang pagkakataon niya pa rin ang wattpad na may ibubuga pa ito.
Dinagdagan din ito ng isa pang UP na propesor na si Vim Nadera na nakabasa na
rin ng wattpad na mga akda, “Kung mayroong mga kuwentong pulido o pinag-
isipan o pinag-aralang mabuti, dapat sigurong ipabasa o ipanood sa mga guro at
estudyante. Kung hindi naman pala lahat basura, hindi naman pala lahat dapat
itapon.”Ibig sabihin kahit may iilan na tinitingnan na mababa ang kalidad na
wattpad na akda, maaaring bigyan ito ng pagkakataon katulad nina Balagtas at
Shakespeare na kalaunan ay naging huwaran.

Sa pangkalahatan, hindi naman talaga maiiwasan na sa lahat ng aspeto

mayroon talagang kritiko. Lalo na sa larangan ng panitikan ngayon na mas
pinadali
 66

ang pagkuha ng mga reperesnya dahil na rin sa umuusbong na teknolohiya kasama

ang social media, kung ano ang napag-uusapan nagkakaroon ng kuryusidad ang
madla. Ayon nga kay Bautista, “Kahit kailan, hindi ako snooty sa panitikan. Ang
turing ko sa lahat ng nasusulat, literature. Komiks, literatura iyan para sa akin;
pop literature. Mga graffiti, pati mga nakasulat sa mga dyip—ang tawag ko
diyan, literature of the streets.” Naniniwala pa rin si Bautista na sa kabila ng mga
kristisismo sa wattpad, tama lang na makahanap ng lugar ang mga kabataang
manunulat kung saan nila malalathala ang kanilang mga obra. Sinang-ayon din
kapwa manunulat ang binanggit ni Bautista, “Lahat ng panahon may juvenile
generation. Ang Wattpad ay bersyon ng literature ng mga adolescent na may
pambili ng load, may access sa net, may laptop at ang gustong kausap ay screen.
Dahil sila ang nakararami sa populasyon, kaya napapansin sila.”Ibig sabihin
pantay naman paroroonan sadyang magkaiba lang ng kagamitang gamit sa
pagbabasa. Dahil ang gadget ay hindi lamang luho o pang-display, nakatutulong
ito upang mapadali ang access sa impormasyon. Bilang bahagi ng digital era, sa
pamamagitan ng patuloy na pakikisabay ng mga batang manunulat sa mabilis na
pag-usad ng teknolohiya gamit ang computer at internet, higit na
napakikinabangan ang mga ito sa mabilis na pagkakatuto.
Kung may isyu ang wattpad, mayroon din namang naidudulot na kasiyahan ang
pagbabasa nito: ang emotional satisfaction at learning satisfaction.

3.2 Emotional Satisfaction

Ang pagkakaroon ng reaksyong emosyonal sa tuwing nagbabasa ay normal
na pinagdadaanan ng isang tao. Ibig sabihin, naapektuhan o nakaka-relate ang
isang tao sa binabasa nito. Ayon nga kay Holmes (1955), mayroong
konsiderasyon ang mga bagay-bagay sa pagbabasa lalo na kung ang nagbabasa ay
nasa child o adolescence stage. “For a particular child or adolescent, a given
symbol may take on meaning which are not only cognitive but which are
conative or emotional in character (some pleasant, some different, some
unpleasant.)” Dahil ang isang tao ay dumadaan sa iba’t ibang hakbang habang
lumalaki, at habang lumalaki marami ang nagbabago, lalo na ang perspektibo sa
buhay at isa ang mga nababasa sa aklat katulad ng nauuso ngayong wattpad ang
nakakapaghubog nito.
 67

Talahanayan 1.
Mga Emotional Satisfaction

Uri Halimbawa

Nais ng mga tao na lumikha ng

bagay o kwento na
Relaxation/Escape
naiiba/kabaliktaran sa nangyayari
sa totoong buhay.
Hal. Shes’s dating the Gangster

Inilalarawan nila ang mga paaralan

sa kwento sa kung ano ang
Sense of Belonginess/Self-esteem Booster
pamamalakad sa
totoong buhay dito sa
Pilipinas Hal. He’s into Her

Ipinapakita ang saya at kilig.

Pleasure Ipinapakita rin kung paano
solusyonan ng mga bida sa kwento
ang problema sa lipunan.
Hal. Diary ng Panget

Ipinapakita ang katotohanan at mga

problemang hinaharap pagdating
sa pulitika, korte,
Heartache hustisya, diskriminasyon,
korapsyon, teenage pregnancy, pag-
ibig. pamilya, atbp
Hal. Bagito

3.2.1.1 Relaxation/Escape
Hindi maitatanggi na mula pa noong unang panahon na iba pa ang paraan
ng pagbabasa, isa sa mga dahilan ng pagbabasa ay para makapag-relax o tumakas
sa mga problemang dinadanas.
 68

Ayon nga kay Rochester (2012) “Wattpad is actually a social media

considered as the ‘world’s largest community of readers and writers. It aims
to remove the conventional barriers between a reader and a writer and build
social communities around stories.” Ibig sabihin mas napapadalas ang pag-
eenganyo ng wattpad sa mga mambabasa dahil bukod nakakapagrelax ay
nakakapaghalubilo pa ito

Ayon kay Ayto (1999) ang mga taong nagbabasa ay maaaring taong nais
tumakas sa pagkabihag o taong nais magpakasawa sa proseso ng pampalipas oras
gaya ng nagbibigay-aliw o iba pang libangan upang umiwas sa mga hindi kanais-
nais o hindi katanggap-tanggap na realidad. Halimbawa nito ang tanyag na
wattpad na kuwento na “She’s dating the gangster,” na isinulat ni SGwannaB.
Ayon sa komunidad ng wattpad, sa panahon ng kanyang pagsusulat, popular na
ang social media tulad ng friendster, YM, at texting kung saan laganap sa
pagsusulat ang impormal na wika at ispeling. Masasabing naging malaking
impluwensya ang nasabing mga popular sa pagsusulat nito.

Makikita mismo sa tagpuan ng kuwento na iba ito sa kulturang kinagisnan

ng Pilipinas dahil ang konsepto nito ay batay sa sa silangan- katulad ng Slum
Dunk (Japan Anime), Meteor Garden (Taiwanobela), Boys Over Flowers
(Koreanobela) at iba pa. Dahil ang wattpader ay mismo ay mahilig dito kaya
kahit hindi ito ganoon kahasa sa pagsusulat ng wikang Filipino ay malaya itong
nakapagsusulat sa watpad. Kung pagbabatayan naman sa mismong mga tauhan na
naging resulta na “nakakarelate” ang karamihan katulad ni Kenji na pangunahing
bida sa nobela na dumaan ng depresyon dahil saa pagkamatay ng kaniyang
minamahal at sa kawalan niya ng paniniwala sa Diyos. Mga pambubuska agad ng
isang tao bago kilalanin ang tunay nitong pagkatao.
3.2.1.2 Sense of Belonginess/Self-esteem Booster
Ang ikalawa naman ay ang “sense of belonginess,” na binigyang
pagpapakahulugan ni Kendra Cherry (2023) bilang, “A sense of belonging
involves more than simply being acquainted with other people. It is centered
on gaining acceptance, attention, and support from members of the group as
 69

well as providing the same attention to other members.” Ibig sabihin,

hindi langito basta kasali sa isang grupo kundi dapat tanggap at may suporta sa
grupong kinabibilangan.Katulad ng akdang wattpad na “He’s into her,” dahil ang
setup nito ay nasa loob ng paaralan. Si Maxpein del Valle bilang isa sa
pangunahing tauhan na baguhan sa isang paaralan na nagkaroon ng “culture
shock” sa kanyang pinapasukan na sa totoong buhay ang nangyayari kapag bago
sa iyo ang lugar at nangangapa pa na kilalanin ang mga tao sa paligid. Katulad
naman ng sabi ng actor na si Donny Pangilinan na gumaganao bilang Deib, nang
mabasa nito ang wattpad ay hindi na bago sa kanya ang bullying sapagkat
napagdaanan niya ito. Narito naman ang isang interbyu ni Pagulong (2021) mula
sa PhilStar kay Donny Pangilinan.

He remembered this particular guy during his high school days

who would eat alone in the school’s bathroom. Donny came up
to him one day and invited him to sit with them and he became
part of their group. “For the next four years, he ‘graduated
with us,’ took group photos, nasa yearbook namin siya,
kunwari part siya ng batch namin even if he wasn’t.” And up
to now, he remains one of his closest friends in life. “One of the
best decisions I made… a simple thing makes the biggest
difference.
– Donny P.
Malaking bagay na maunawaan ng karamihan na isang biyaya na
marunong ang isang tao na magumusta sa kapwa. Dahil hindi lahat sensitibo at
hindi lahat ay may sapat na kamalayan pagdating sa bullying.

3.2.1.3 Pleasure
Hindi ito lumalayo sa naunang faktor bagkus ayon pa rin kay Kendra
Cherry (2022) ito mismo ay pumpokus sa pangkalahatang valyu ng isang tao.
“Self- esteem impacts your decision-making process, your relationships, your
emotional health, and your overall well-being. It also influences motivation,
as people with a healthy, positive view of themselves understand their
potential and may feel inspired to take on new challenges.” Ibig sabihin,
malaking bagay ang magkaroon ng kamalayan patungkol dito nang sa ganoon ay
 70

magkaroon ng positibong pananaw o di kaya ay magkaroon ng matibay na loob sa

kabila ng mga pinagdadaanan.

Katulad ng sagot ng mga wattpader na ipinapakita at natutunan nitong

solusyunan ang mga bagay lalo na patungkol sa kanilang sarili dahil naniniwala
na walang ibang makatutulong kung hindi ang sarili. Halimbawa nito ang sulat ng
wattpader na si Denny R na “Diary ng Panget,” na pumapatungkol sa isang dalaga
na may pinoproblema ang maraming tigyawat sa mukha. Ang mga tigyawat na ito
ay senyales ng mga panghuhusga sa kanyang pisikal na kaanyuan. Ayon sa
wattpader, “I was just happily writing anything that goes in my head… I
ended up with a cliche’ ugly poor girl and rich handsome snob guy love story
because it was very easy to write, plus my corny side added fun while I was
writing it.”

Hindi to naiiba sa kuwento gaya ng ugly duckling o kaya ay Cinderella

ngunit ang paglilitaw ng isyu na ang liit ng tingin sa lipunan lalo na kung pisikal
na anyo ang pag-uusapan. Ang kakaiba lang dito na nagustuhan ng maraming
watttpader ay hindi ito tipikal na iyakin ngunit ipinapakita ng wattpader sa
katauhan ni Eya na hindi sukatan ang pisikal na anyo sa respeto ng tao. Dahil sa
kanyang busilak na puso ngunit palaban na personalidad ay naibago nito ang ugali
ng mayabang na si Cross dahil sa pag-ibig.

Dinadagan din ito ng isa pang revyu ng wattpader na sa komunidad ng

wattpad. “We all have seen people like the characters in the film. The cute but
snobbish rich guy, the underdog girl, the mean girls, the bestfriend (sidekick)
who will always be there to help you, the jock etc. But the good thing about
them is that they present realistic scenarios, sarcastic but truthful lines you do
hear in real life.” Ipinapakita lamang ng kuwento sa wattpad na maaaring mabago
ang persepsyon sa buhay kung hindi lang tayo nakapokus sa kung ano ang pangit
bagkus gay ani Eya hindi dapat tambayan ang problema, dapat ay sinosolusyunan.

3.2.1.4 Heartache
Kung mayroon mang kilig na nararamdamn ang isang wattpader sa
kanyang binabasa hindi maiiwasan ang sakit, heartache o heartbreak. Dahil
 71

hindi lang man ito umiikot sa umaasang pag-ibig ngunit ayon sa mga wattpader
Ipinapakita ang katotohanan at mga problemang hinaharap pagdating sa pulitika,
korte, hustisya, diskriminasyon, korapsyon, maagang pagbubuntis, pamilya, at iba
pa.

Ayon sa isang sikat na wattpader na si Almario sa kanyang blog:

Trending talaga ang pagiging bitter online. Ewan ko ba kung
kelan nagsimula yun. Siguro nung nauso ang saying na
“Walang Forever!!” Kaya ayun, ang kawawang si forever, ang
ganda ganda ng meaning, naging negative na tuloy ang dating.
– Almario (2016)
Makikita sa itaas ang isang pahayag ni Almario na ginagawang katatawanan o
nagiging palasak na lang sa lahat ang “walang forever,” dahil sa ang isang tao ay
dumadaan sa pagiging bitter o kaya ay nagkakaroon siya ng mapait na
pinagdadaanan kaya minsan binabaling niya ito sa iba. Ayon pa nga sa isang
quote ni Leon Brown: “Bitterness is a result of clinging to negative
experiences. It serves you no good, and closes the door to your future.” Ibig
sabihin hindi maiiwasan ang masaktan, sabi nga nila painful experience made us
better person, Hindi porket nasaktan dapat may iba din na masasakatan, normal
na pinagdadaanan ang heartbreak wala itong pinipiling edad dahil hindi lang man
ito nakapokus lang sa pakikipagrelasyon kaya gaya ng mga payo at moral lesson
sa mga wattpad na kuwento katulad ng wattpad na naging teleserye na “Bagito” ni
Noreen Capili na pumapaksa sa isang batang lalaki na nananabik sa kanyang
“teenage life” at gaya ng ibang kabataan ay nahilig sa “hang-out.” Dahil dito,
nakagawa ito ng bagay na hindi niya dapat gawin gaya ng voyeurism o pag-
enganyo sa pakikipagtalik. Ibig sabihin, ang mga wattpad na mga kuwento ay may
bitbit hindi lamang ng kilig at aral, kasali na ang kamalayan sa realidad sa kung
ano ang totoong nangyayari sa kapaligiran.
3.2.2 Learning Satisfaction
Kasabay ng mga kilig at hinanakit na nararamdaman sa pagbabasa,
kaakibat nito ang mga aral na hatid ng kuwento na isinulat ng mga wattpader.
Hindi mababayaran ang mga bitbit nitong kaalaman at dunong batay na rin sa
 72

napagdaaanan ng isang wattpader. Ayon sa pag-aaral nina Buadirto et al (2018)

“the biggest motivation for writing wattpad stories came from the love of K-

pop culture itself, specifically idol culture as through writing fanfictions, they
feel to have a special relation with the idols. Meanwhile, digital platforms
here also have an important role in giving feedbacks to the author which also
give them a boost of motivation.”

Ibig sabihin ang mga akdang nakasulat sa wattpad ay mahihinuhang repleksyon

ng edad, pangarap, at impluwensya ng kapaligiran ng manunulat. Katulad ni
SGwannaB na mayroon itong konsepto ng “gangster” na hindi naman palasak sa
Pilipinas pero dahil naimpluwensyahan ito ng kanyang kapaligiran kaya
nakalilikha ito. Tinangkilik ng makabagong kabataan ang kulturang popular na
hatid ng midya kaya makikitang nakaimpluwensya ito sa panulat ng kabataang
awtor sa wattpad, gayundin ang mambabasa nito.
Talahanayan 2.
Learning Satisfaction

Uri Halimbawa

Imagination/Creativity Nais ng mga tao bumalik sa

nakaraan upang maranasan ang
ipinagdaanan ng mga sinauna
Hal. I Love You Since 1982

Knowledge of New Vocabulary Words Inilalarawan nila ang mga salitang

natutuhan mula sa nababasa sa
wattpad
Hal. She’s Dating the Gangster

Source of Identity Inilalarawan na sa kabila ng nais

magbago ayon sa dikta ng
lipunan ngunit babalikan pa rin
ang pinanggalingan
Hal. Just the Way You are / The bet
Hindi naman nalalayo ang emotional satisfaction sa learning
satisfaction sapagkat sa bawat emosyon na napagdadaanan ay kaakibat nito ang
 73

pagkatuto.. Makikita sa unang kolum ang mga pagpapaliwanag ng mga wattpader

patungkol sa pagbabasa ng wattpad. Ang imagination/creativity, knowledge of
new vocabulary words at source of identity. Sa ikalawang kolum naman ang
mga kuwentong wattpad na nahubog sa pangyayari sa lipunan. Ang mga
kuwentong wattpad ay ang mga kuwentong nailathala rito sa Pilipinas. Makikita
naman sa susunod na mga pahina ang mga pagpapaliwanag at pagsusuri batay sa
pag-usbong o emerging na panitikan ng wattpad.

3.2.2.1 Imagination/Creativity
Karamihan sa mga binabasa ng mga wattpader ay produkto ng fiction. At
halos nito ay mula sa imahinasyon at may iba naman mula sa totoong karanasan
katulad nga mga historical or auto-biographical events. Ngunit mas madalas ay
imahinasyon ng awtor na nagbibigay sa mga mambabasa na hanggang sa aklat ang
mga gusto nitong mangyari. Kaya, nag-uudyok ito na nais kumawala o escape sa
realidad. Malaking tulong ang paggamit ng media lalo na sa pandemic. Bilang
ayon kay Katz at Foulkes (1962) “Early workclassified escapism as fairly
dysfunctional behavior, as it is one particular experience that is reported
from alcohol consumption and gambling.” Ibig sabihin hindi lang sa pagbabasa
umuiikot ang pagiging “escapist,” ng isang tao ngunit ayon naman kina Stenseng
et al (2012), “Offering an alternative approach to escapism, suggested “escape
from the self by means of activity engagement is pleasurable.”

Ibig sabihin, ang nakikitang malikhaing pantasya ng escapism sa

pagpapakahulugan ng isang mambabasa ay ginagamit lamang bilang pampalipas
oras sa realidad. Sa halip, ang pantasyang panitikan ay lumikha ng malayang
espasyo na maaaring mas makakuha ng panibagong perspektibo. Katulad ng
wattpad na kuwento na “I Love You Since 1982,”ni binibining Mia na ayon sa
mga nakabasang wattpader, ang hirap pala ngpinagdaanan ng mga Pilipino sa
panahon ng Kastila na kung saan napagdaanan at nasaksihan ni Carmela ng napasok ito sa
panahon ng nakaraan at nakilala su Juanito. Malaking bagay kasi ang imahinasyon sa
pagbabas dahil hindi ito katulad ng nasa pelikula na nakikita ang itsura ng tauhan o
tagpuan. Kaya ang mga wattpader, kahit na walang relasyon nagiging sapat nalang sa
kanila dahil napa-ibig na sa mga piksyunal na karakter.
 74

3.2.2.2 Knowledge of New Vocabulary Words

Ang mga mambabasa sa wattpad ay ay mayroong iba’t ibang
henerasyon at sa bawat henerasyon ay nagkakaroon ng mga bagong salita dahil na
rin sa impluwensyang nakapaligid. “Vocabulary refers to the words we must
know to communicate effectively. In general, vocabulary can be described as
oral vocabulary or reading vocabulary. Oral vocabulary refers to words that
we use in speaking or recognize in listening. Reading vocabulary refers to
words we recognize or use in print.”

Ibig sabihin, malaking bagay ang bawat isa sa dalawa lalo na sa

pagdating ng literatura at gramatika. Katulad sa wattpad, ang mga wattpader na
mambabasa ay nakababasa ng mga modernong salita napupulot nila sa mga
kuwentong wattpad na nadadala nito sa realidad. Halimbawa ang wika ni Athena
Dizon kay Kenji delos Reyes na “I can breathe,” dahil nahihirapan na itong
huminga ngunit para kay Kenji ang tugon na “I can breathe,” ay “I love you.”
Ayon din sa mga wattpader natutuhan din nila ang mga Korean na mg salita dahil
minsan sa POV ng wattpader nakakapagsalita ito ng ibang wika. May iba naman
ay mga batuhan ng linya na may lalim ang hugot katulad ng wattpad na “The Rain
in Espana,” gaya ng sabi ni Kalix kay Luna: “Lawyers are greatest liars.” Ngunit
ang pinapatamaan niya dito ay si Luna nagkikimkim. Ilan lamang ito sa mga
tumatatak na mga salita na nabubuo sa loob ng komunidad ng wattpad.
3.2.2.3 Source of Identity
Isang mahalagang bagay na kilalanin ang sarili dahil kapag kilala mo ang
sarili, naiintindihan mo kung ano ang nag-uudyok sa iyo na labanan ang mga
hindimagagandang ugali at bumuo ng mga mabubuting ugali. Nagkakaroon ng
pananaw sa kung ano ang tama at maling desisyon. Ika nga nila, “mahalin mo
muna ang sarili mo, bago ang iba.” Mahirap man tanggapin ngunit katulad ng
nangyayari sa wattpad nahuhubog din nito ang mga nagbabasa katulad ng
kuwentong “Just the way you are o isang adpatasyon ng The Bet,” ipinapakita na
may mga taong maibigin sa salapi, bisyo katulad ng alak at sugal, paggawa ng mga
karumal-dumal at krimen katulad ng pagpatay at pagnakaw at marami pang ibang
masamang gawain. Hindi maiiwasan ang kasamaan dito sa mundo ngunit sa
pamamagitan ng pagpili ng makakasama at magiging kaibigan ay mababawasan
 75

ang tyansa na mailagay ang mga sarili sa isang sitwasyon na hindi kaaya-aya.
Hindi man gustong mangyari ang magkaroon ng diskriminasyon sa
pakikipagkapwa tao mas maganda pa rin na mag- ingat. Hindi lang ito para sa ating
mga sarili kundi para din ito sa kapakanan ng lahat. Katulad ng ginawa ni Drake
kay Sophia na dahil sa kayabangan at akala na makukuha lahat ng gusto sa
pamamagitan ng pera ay nakasakit ito ng tao sa taong hindi niya pa inaasahang
mamahalin.
 76

Dinagdagan pa ito ng ibang tugon ng mga wattpader na: “Wag masyadong

maniwala sa Promise, dahil Promises are meant to be broken.” “Don't trust
someone by looking just their outside appearance, they maybe look angel but deep
inside, there is a monster living.” Ayon naman ni Cote (2008) sa kanyang pag-
aaral na Identity Studies: How Close Are We to Developing a Social Science of
Identity? —An Appraisal of the Field na maraming mga pag-aaral patungkol sa
Identidad sa katunayan isa ito sa may mabilis na tugon sa larangan ng agham
panlipunan. Lumabas din sa pag-aaral na dapat hindi lang nakapokus sa direksyon
ng buhay ang bawat indibidwal, nararapat din na tingnan ang posisyon para sa
ikauunlad ng sosyal at ekonomikong solusyon na nakakapanghina ng pagbuo at
pagpapanatili ng buhay na ego, personal at social identities.

Sa pangkalahatan, tinitingnan bilang adbentahe ang mga kritisismo ng wattpad

bilang isang umuusbong na panitikan dahil ang wattpad ang nagsisilbing isang
paraan para maipamalas ang angking talento sa pagsusulat at paghahasa sa
pagbabasa. Marami pang ikauunlad ang naturang app, dahil malawak ang sakop
nito kinakailangan lamang ng masisinang pagsusuri at gaya ng tunguhin ng pag-
aaral na ito ay maiintdihan muna kung ano ang wattpad sa kabuuan, mga isyung
kinakaharap at mga naitutulong nito sa mambabasa lalo na sa kabataan na mas
nahuhumaling rito. Bilang bukas ang komunidad ng wattpad sa mga komento,
kinakailangan lamang ng tamang superbisyon o paggabay lalo na sa kabataang
mag-aaral na magamit ito bilang isa sa kagamitang pagtuturo. Maraming pag-aaral
ang nagpapakita ng gamit ng wattpad sa pagkatuto at pagtuturo ng mga mag-aaral
ngunit wala sa mga ito ang nagbibigay pansin sa gamit ng wattpad sa pagtuturo ng
panitikang Pilipino. Pinagtibay ito sa pag-aaral nina Estera et al (2023) na
pinamagatang “Potensyal na gamit ng Wattpad sa pagtuturo ng Panitikang
Pilipino,” na nilikom nito ang mga pag-aaral na may mabubuting naidudulot ang
paggamit ng wattpad sa edukasyon bilang sa edukasyon napakahalaga ng mga
makabagong pamamaraan sa pagtuturo at pagkatuto ng mga mag-aaral. Lalo na
ang paggamit ng mga makabagong pagkukunan ng mga impormasyon at
kaalaman sa

pagtuturo ng panitikan.
 77

3.3. Buod ng Tsapter

Ayon kay Millenas (2021), Ang Wattpad, isang pandaigdigang
multiplatform entertainment company na may higit sa 65 milyong buwanang
gumagamit sa buong mundo, at nagpapatuloy sa paglago rito sa Pilipinas na may
higit sa 7 milyong buwanang gumagamit. Napakarami na mga kwentong makikita
sa Wattpad na sumasalamin ng kultura ng isang Pilipino.
Makikita sa tsapter 3 ang mga isyu tungkol sa wattpad bilang ang wattpad
ay bahagi ng digital era ng emergent literature bukod sa isyu binahagi rin na may
mga mabubuting naidudulot ang wattpad at lumutang ang dalawang motibasyonal
faktor sa mga kuwentong wattpad na nahubog ng mga pangyayari sa lipunan.
Malaking tulong pag-aaral nina Contreras et al. (2015) na isa sa mga naging
sandigan ng pag-aaral.
Lumabas sa pag-aaral na isa malaking isyu na pinag-usapan sa wattpad ay
tinitingnan na mababa ang kalidad ng akdang wattpad gaya ng pakakaroon ng
iilang mga maseselan at na nilalaman na hindi angkop sa mga kabataang
nagbabasa na ikinaalarma ng mga mga kritiko dahil may masam rin itong epekto
gaya ng hindi masyadong nabibigyang-halaga ang mga rehiyonal na akda
nakasulat sa batayang-aklat ngunit iginiit ng mga kritiko na matatawag pa ring
panitikan ang akdang wattpad sadyang kinakailangan lamang ito ng tamang
pagsusuri at marami pang pag-aaral para maiangat pa ito. May dalawang anyo
ang motibasyonal faktor ang mga wattpader: emotional satisfaction at learning
satisfaction. Ang emotional satisfaction na nais lamang makalimot sa masalimuot
na realidad o maging masaya pansamantala. At ang learning satisfaction na
nabibigay ng wattpad sa mambabasa ngunit kinakailangan ng gabay lalo na nasa
adolescence stage na hindi pa ganoon kalalim ang pang-unawa . Bilang ang
wattpad ay isa produkto ng emergent literature kinakailangan pa itong mas
payabungin na hindi lang nakakahon sa loob ng site ngunit maipamalas pa sa
kagandahan ng panitikan. May mga pagkakataon man na nalilimitahan ang
pagbasa dahil may iilang kuwentong wattpad na naging bahagi na ng
komersyalismo sapagkat may bayad na ngunit may iilan naman na nakakauunawa
dahil ayon sa kanila “worth it” naman ang nilalaman ng kuwento.
 78

Ayon nga sa dyornal ni Nasrullah (2023), maraming pag-aaral na

nagpapatunay na maraming magagandang naidudulot ang pagbabasa ng wattpad at
lumabas sa kanyang pananaliksik na ang wattpad ay naghahasa ng pagbabasa na
may malinaw at pang-unawa, naghahasa ng pagsusulat, nagpapayabong ng
literature at nagpapa-engganyo na magbasa ng magbasa. Ibig sabihin, katulad ng
kasakuluyang pag-aaral kinakailangan tingnan at gamitin sa mabuting paraan ang
paggamit ng wattpad sa tulong mga wattpader na kinakailangan maintindihan ang
pulso ng makabagong kabataan, lalo na sa mga manunulat na naapektuhan ang
kanyang sinusulat sa kung ano ang nasa kanyang paligid o nararanasan.

Sa kabuuan, malayo na ang narating ng wattpad sa Pilipinas lalo na

pumapangalawa ito sa buong mundo na tumatangkilik dito. Dahil sa pagiging
flexible ng wattpad, nagkakaroon ng pag-uunawan ang mga wattpader dahil ang
wattpad ay nagsisilbing komunidad na maaaring mag-komento sa naturang awtor.
Ayon nga kay Scolari (2018).Ang Wattpad ay isang kawili-wiling digital na
kapaligiran na may malaking potensyal para sa paaralan at pag-aaral. Una sa
lahat, nagbibigay ng pagkakataon ang Wattpad na pagnilayan ang halaga ng
pagbabasa para samga kabataan Ito rin ay inilalapit ang mga mag-aaral sa mundo
ng pagbasa at pagsulat sa pamamagitan ng isangimpormal channel batay sa mga
relasyon ng peer-to-peer. para maibahagi ng manunulat ang kanilang mga gawa
at masiyahan ang mambabasa sa mga gawa. Kaya naman ang Wattpad ay naging
isa sapinakamalaking platform na mada-download para sa reading platform dahil
sa kanilang branding, accessibilityat mga feature (Al Falaq et al., 2021). Ayon
din sa pag-aaral ni Adiningtayas (2020) ang wattpad ay isa sa pinakamalaking
media platform para sa pagbabasa at pagsusulat. Ang wattpad ay pwedeng
gamitin bilang isangtool o kagamitan na pang edukasyon para sa pagbabasa at
pagsulat ng mga teksto. Ilan lamang ang mga pag-aaral na ito na magpapatunay
na malayo pa ang mararating ng wattpad at marami pa itong mapabuti sa susunod
na henerasyon.
 79

TSAPTER 4
BUOD, RESULTA, KONGKLUSYON,
IMPLIKASYON AT REKOMENDASYON

4.0 Buod ng Pag-aaral

Ang wattpad ay isang social networking site at online storytelling
community na ang mga gumagamit ay nagpo-post ng mga kani-kanilang gawang
akda, halimbawa nito ay kuwento na maaaring masulat at mabasa sa website o
mobile app. Ang mga isinusulat na kuwento ng mga manunulat ay nababasa sa
buong mundo na nagbibigay ng pagkakataon na maging tanyag na katha at ang
tawag sa tumatangkilik ng nasabing app o site ay mga wattpader. Gayunpaman, sa
usaping kulturang popular dahil na rin sa tulong ng media at teknolohiya mas
naging tulay upang mas lumawak ang komunidad ng mga wattpad. Ayon sa
komunidad ng wattpad, ang mga mambabasa ng nasabing app ay kadalasang mga
mag-aaral na nasa sekundarya o nasa adolescence stage. Hindi maikakaila na
nagkakaroon ng mga epekto maging mabuti o hindi.
Sa ganitong bahagi pinoposisyon ang kasalukuyang pag-aaral ang
makadagdag sa mga pag-aaral ukol sa wattpad lalo na sa mga akdang likha ng
mga Pilipinong wattpader. Bilang ang wattpad ay produkto ng emergent
literature, malaki ang maitutulong ng pag-aaral na ito dahil nilalayon nitong
mailarawan ang kabuuan ng wattpad. May dalawang tiyak na layunin (1)
mailarawan ang kabuuan ng wattpad app – anyo, katangian, elemento at nilalaman
(2) masuri ang mga isyu patungkol sa wattpad.
Ginamit sa pag-aaral ang labeling theory at rational decision theory
bilang nakatuon sa mambabasa at sa kabuuan ng wattpad. Samantala, ang
konsepto ng emergent literature: on emerging trends of digital era naman ay
tumutukoy sa wattpad na ginagamit ng mga wattpader na produkto ng
elektronikong pamamarang pagbabasa na kinahuhumalingan ng mga wattpader
mula sa isyu nito hanggang sa mabuting naidudulot nito lalo na sa larangan ng
edukasyon.
 80

4.1 Resulta ng Pag-aaral

Batay sa pagsusuri sa mga nakalap na datos, natuklasan ang sumusunod
na resulta ng pag-aaral:
4.1.1 Makikitang hindi masyado napapansin ang pag-aaral patungkol sa kabuuan
ng wattpad gayundin sa mga wattpader sa Pilipinas dahil karamihan ay
nakapokus sa epekto ng wattpad na mga kuwento. Ang wattpad ay may
malawak na sakop mula sa anyo, katangian, elemento at nilalaman. Mula
rito, nakatutulong ang wattpad bilang pagtakas sa realidad, libangan,
paghasa sa pagkukuwento o pagsusulat ng panitikan at pakikipaghalubilo
sa kapwa wattpader. Samakatuwid, sa tulong ng labelling theory,
naipapalabas ng mambababsa ang sariling opinyon patungkol sa
binabasang wattpad o kahit mismo sa kapwa wattpader. Sa ganitong
pananaw, nangangailangan pa ng mas malalim na pag-aaral ukol sa
wattpad na mga akda lalo na sa mga wattpader na nagsusulat ng mga akda
na may isyu sa Pilipinas at mga akda na maaaring magdala ng hindi
magandang impluwensya sa mambabasa o sa lipunang ginagalawan.
4.1.2 Lumabas sa pag-aaral na isa sa malaking isyu na pinag-usapan sa wattpad
ay tinitingnan na mababa ang kalidad ng akdang wattpad gaya ng
pakakaroon ng iilang mga maseselan at na nilalaman na hindi angkop sa
mga kabataang nagbabasa na ikinaalarma ng mga mga kritiko dahil may
masamang rin itong epekto gaya ng hindi masyadong nabibigyang-halaga
ang mga rehiyonal na akda nakasulat sa batayang-aklat ngunit iginiit ng
mga kritiko na matatawag pa ring panitikan ang akdang wattpad sadyang
kinakailangan lamang ito ng tamang pagsusuri at marami pang pag-aaral
para maiangat pa ito. May dalawang anyo ang motibasyonal faktor ang
mga wattpader: emotional satisfaction at learning satisfaction na sa kabila
ng kritisismo ay maituturing pa ring panitikan ang wattpad. Higit sa lahat
malaking tulong ang wattpad bilang maaring gawin itong isa kagamitang
pagtuturo dahil marami ng pag-aaral ang nasubukan at nagtagumpay dito.
 81

4.2 Konklusyon ng Pag-aaral

Mula sa resulta ng pag-aaral, nabuo ang sumusunod na kongklusyon:
4.2.1 Napakalawak ng sakop ng wattpad. Ito ang nagiging
instrumento na makilala ang isang simpleng akda sa buong mundo. Kaya
lang hndi sapat ang ginawa ng community guidelines na ginawa ng
wattpad para sa mga batang mambabasa. May ilang kuwento na may bayad
din ngunit napakadali ang pagpasok sa digital na pamamaraan ng
pagsusulat ngunit kinakailangan ng mas masisinang paggabay at marami
pang pag-aaral ukol sa wattpad.
4.2.2 Dahil sa pagiging emergent literature ang wattpad,
nahatak na ng mga wattpad na manunulat ang kabataan. Marami ang hindi
mahihilig magbasa, nahihilig na rin. Kaya nag-uudyok minsan na nagiging
isyu ito sa kritiko dahil ang tingin ng ilan ay nakapababaw ng akdang wattpad.
Ngunit kung ito ay gagamitin nang maayos lalo na sa larangan ng edukasyon at
pauusbungin pa ito sa tamang paraan, mas mapapalinang ang literaturang
Filipino.

4.3 Implikasyon ng Pag-aaral

Mula sa resulta ng pag-aaral, makikitang malaki ang implikasyon sa
larangan ng wika at panitikang Pilipino dahil makikitang hindi pa ganoon napag-
uusapan ang mga gagawing aksyon ng nasa pang-akademikong larangan o ang
mismong wattpad para mapalinang at mapayabong ang mga akdang Filipino.
Sa komunidad ng wattpad, maraming mapag-uusapan at isang malaking
hamon ito sa mga susunod na henerasyon kung mapapanatili ang ganitong
plataporma. Sa mga guro sa Filipino, maaaring gawing lunsaran ang nasabing app,
lalo na sa larangan ng panitikan. Sa mga mag-aaral, isang malaking hakbang ang
pag-aaral na ito upang mapayabong ang Panitikang Filipino sa pamamagitan ng
pagbabasa, pagsusulat at pakikipag-inter-ak.
 82

4.4 Rekomendasyon ng Pag-aaral

Kaugnay ng mga natuklasan sa pag-aaral at sa mga nabuong konklusyon,
inihahanay ang sumusunod na mga rekomendasyon:
4.4.1 Magsagawa ng pag-aaral na tumutuon sa mga likha ng
mga lokal na wattpader sa Pilipinas, lalo na sa mga wattpader nakagawa na
ng aklat o naisapelikula;
4.4.2 Magsagawa pa ng katulad na pag-aaral ilang taon mula
ngayon upang makita ang pag-unlad ng wattpader at wattpad sa usapin ng
emergent literature;
4.4.3 Magsagawa ng pag-aaral sa mga kuwentong wattpad
naisapelikula at mga nabago nito at paano naapektuhan ang kabuuan ng
wattpad na kuwento.
 83

Mga Reperensiya

Aklat

Andrada, M. (2022). Anatomiya ng Antolohiya: Interbensiyonal na Pagsipat

sa Politika at Ideolohiya ng Piling Antolohiyang Pampanitikan ng mga Iskolar ng
Rehiyon. University of the Philippines–Diliman

Andrew Tudor (1997). WHY HORROR? THE PECULIAR PLEASURES OF

A POPULAR GENRE, Cultural Studies, 11:3, 443-463, DOI:
10.1080/095023897335691

Arogante et al. (1991). Panitikang Filipino. Pampanahong Elektroniko.

24kPrinting Co. Inc. Valenzuela, Metro Manila

Becker, H. (1963). Outsiders: Studies in the Sociology of Deviance. The Free

Press of Glencoe. A Division of the Macmillan Company. Collier-
6Macmillan Canada., Ltd., Toronto, Ontario

Belonio, K.M. (2017). Saranghae, Korea! Mga Dahilan ng Milenyal na Pilipino

na Nahuhumaling sa Musikang K-Pop, K-Dramas at Kulturang
Hallyu.RML, Online Journalism, Manila.

Besley, A.C. (2002). Hybridised World-Kids: Youth Cultures in the

Postmodern Era. University of Glasgow. Scotland. United Kingdom.

Black, R. W. (2009). Online Fan Fiction, Global Identities, and Imagination.

Research in the Teaching of English, 43(4), 397–425.
http://www.jstor.org/stable/2778434

Blumer, H. (1969) Symbolic Interactionism Perspective and Method.

University of California Press, Ltd. London, England

Bronwen Thomas. (2011). What Is Fanfiction and Why Are People Saying
Such Nice Things about It?? Storyworlds: A Journal of Narrative
Studies, 3, 1–24. https://doi.org/10.5250/storyworlds.3.2011.0001

Budiarto et al (2018). The Motivation Behind Writing Fanfictions for Digital

Authors on Wattpad and Twitter. Study Programme of English, Faculty
of Cultural Studies, Universitas Brawijaya.Vol. 04, No. 01

Colavito, Jason (2008). Knowing Fear: Science Knowledge and the

Development of the Horror Genre. Mcfarland & Company, Inc.
Publishers. London.

Cordero Jr. D. (2015). Ang Bangis ng Kaisipang Postmodernismo sa Kultura ng

Kabataan: Pagsasakultura ng Ebanghelyo sa Pamamagitan ng Media. De
La Salle University-Manila.
 84

Cote, James (2006). Identity: An International Journal Of Theory And

Research, Department of Sociology. University of Western Ontario 6(1),
3–25. Lawrence Erlbaum Associates, Inc

Elihu Katz, David Foulkes, On the Use of The Mass Media As “Escape”:
Clarification of A Concept, Public Opinion Quarterly, Volume 26, Issue 3,
FALL 1962, Pages 377–388, https://doi.org/10.1086/267111

Enriquez, MJ (1979). Sining at Pamamaraan ng Pag-aaral ng Panitikan. MSU-

IIT Library.

Estera et al (2023) Potensyal na gamit ng Wattpad sa pagtuturo ng Panitikang

Pilipino. International Journal of Research Studies in Education 2023 Vol 12
Number 2, 63-69.Sorsogon, Philippines

Dizon, R. & Gervacio G. (2016). Ang Sining ng Pagtula. Iligan City: MSU-IIT.
p.1.

Habernas, J. (1990) Moral Consciousness and Communicative Action.

Cambridge: MIT Press.

Holmes, Jack A. (1955) “Emotional Factors and Reading Disabilities.” The

Reading Teacher, vol. 9, no. 1, pp. 11–10. JSTOR,
http://www.jstor.org/stable/20196877. Accessed 1 May 2023.

Konzack, L, (2018). Escapism: The Routledge Companion to Imaginary

Worlds. Wolf, M. J. P. (ed.). New York, NY: Routledge, p. 246-255 10 p.

Korobkova, K. A., & Collins, P. (2019). The Variety of User Experiences:

Literacy Roles and Stances on Story-Sharing Platforms. Journal of
Adolescent & Adult Literacy, 62(4), 387–399.
https://www.jstor.org/stable/48554418

Lyotard, J. (1985). Just Gaming. Minneapolis, Minnesota: University of

Minnesota Press.

Ordonez, E.A. (2001). Emergent literature: Essays on Philippine Writing.

University of the Philippines Press. p.15

Rebora, S., & Pianzola, F. (2018). A New Research Programme for Reading
Research: Analysing Comments in the Margins on Wattpad. DigitCult
- Scientific Journal on Digital Cultures, 3(2), 19-36.
doi:10.4399/97888255181532

Reyes, S. (1997). Pagbasa ng panitikan at kulturang popular: Piling Sanaysay

1976-1996. Ateneo de Manila University Press. p.19.
 85

Santos, A. L. at Magracia, E. B. (2010). Pagsulat ng proposal sa pananaliksik sa

Filipino: Departamento ng Filipino at Ibang mga Wika, CASS, MSU-
Iligan Institute of Technology.

Santos, A. & Tayag, D. (2011). Panunuring pampanitikan. MSU-Iligan Institute

of Technology, Lungsod Iligan.

Scolari, C. A. (2018). Teens, media and collaborative cultures: exploiting

teens' transmedia skills in theclassroom.

Stenseng, F., Rise, J., & Kraft, P. (2012). Activity engagement as escapefrom
self: The role of self-suppression and self-expansion. Leisure Sci-
ences,34(1), 19–38. https://doi.org/10.1080/01490400.2012.633849

Tasker, Yvonne (2004). Action and Adventure: Cinema. Routledge Taylor and
Francis Group. New Yok City.

Diksyunaryo

Almario, Virgilio S. (2001). UP Diksyunaryong Filipino, Quezon City, Sentro

ng Wikang Filipino at Anvil Publishing Inc.

CCP Dictionary (2019). Popular Culture and New Media. Roxas Boulevard,
Magdalena Jalandoni, Malate, Pasay City. p.110

Webster’s Universal English Dictionary. (2006). Geddes & Grosset. David Dale
House, New Lanark, ML 119DJ, Scotland

Tesis

Aniñon, M. Laranio, J., Vega, J. & Victorio. I. (2016). Pixel offensive: Ang Pinoy
meme bilang post-modernong pampanitikang protesta [Tesis]. Iligan
City; MSU-IIT.

Bacurin, J.J. (2014). Epektong Dulot ng Wattpad sa Mga Mag-aaral na Nasa

Unang Taon ng Kolehiyo sa Kursong Pagtutuos. PUP, Sta. Mesa Manila.

Barimbao, L. E. & Baron, G. S. (1999). Wika ng mga Bakla: Isang Pahapyaw na

Pagtingin. Andergradweyt na tesis, MSU-Iligan Institute of Technology,
Lungsod Iligan.

Contreras et al. (2015). The “Wattyfever”: Constructs of Wattpad Readers on

Wattpad’s Role in their lives. Communication Research. LPU Laguna
Journal of Arts and Sciences.
 86

Lumacao, J. (2022). Ang Panimulang Pag-aaral sa mga Teknik ng Machine

Translation sa tumbasang Ingles – Filipino. Isang Masteral Tesis, MSU-
Iligan Institute of Technology, Lungsod Iligan.

Mundala, Delfin H. Jr. (2012). Fliptop: Isang Bagong Anyo ng Panitikang

Popular. Isang di-limbag na Tesis, MSU-Iligan Institute of Technology,
Lungsod Iligan.

Tayag, Danilyn A. (2011). Ang “Pugad-baboy bilang Maykrokosom ng Pinas:

Pag-iistrip ng Pinoy Sosyo-Politiks sa Komiks Pragmatiks. Isang di-
limbag na Tesis, MSU-Iligan Institute of Technology, Lungsod Iligan.

Internet

Almario, Ali (2016). [Diary] Heart break and Bitterness. Kinuha sa

https://alythestoryteller.wordpress.com/2016/02/23/diary-heart-break-and-
bitterness/ /. Kinuha noong Enero 23, 2022

Alvarez, Z. (2015). Wattpad para sa Panitikang Filipino. Kinuha sa

http://wikasawattpad.blogspot.com/. Kinuha noong Hunyo 23, 2018

Anderson, P. (2018). Publishers Perspectives on Wattpaders. Kinuha sa

https://publishingperspectives.com/2017/12/2017-trends-report-publishers-
canadas-wattpad-social-responsibility-speed/. Kinuha noong Disyembre
22, 2022

Angelu, Maya et al (2020). The Chronicalist: Writer, Books and More Books.
Kinuha sa https://thechronicalist.wordpress.com/contact/. Kinuha noong
Disyembre 10, 2022

Angeles, Mark (2014). Local fictionists weigh in on Wattpad, Marcelo Santos

III, future of PHL literature. Kinuha sa
https://www.gmanetwork.com/news/lifestyle/content/391336/local-
fictionists-weigh-in-on-wattpad-marcelo-santos-iii-future-of-phl-
literature/story/?
fbclid=IwAR3sTIAGsQ4ZzQz6Ve_qW1o741X1pmcnMGv33XdE964xsd
wHXCyoBoCcOBU. Kinuha noong Hunyo 20, 2023

Ayub et al., (2020) Exploring the Roles of Wattpad in Creative Writing

Process. International Journal of Academic Research in Business and
Social Sciences, 10(6), 624–632. Kinuha sa
http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v10-i6/7337. Kinuha noong Setyembre
12, 2022.

Cheson, Dave (2022). Wattpad Review: Is Wattpad Really Worth It. Kinuha sa
https://kindlepreneur.com/wattpad-review/. Kinuha noong Enero 15, 2023
 87

Cruz, Romy Antonette P. (2015). Jonaxx The Pop Fiction Queens Level Up.
Yes Magazine. Kimuha sa
https://www.magzter.com/stories/Celebrity/YES- Magazine/Jonaxx-The-
Pop-Fiction-Queen-Levels-Up. Kinuha noong Marso 15, 2022
Denny R (2014). Isang interbyu mula sa awtor ng Diary ng Panget. Kinuha sa
https://www.rappler.com/entertainment/54191-interview-denny-author-
diary-ng-panget//. Kinuha noong Disyembre 12, 2022.

Fatema (2015). Creative in the Arts. Isang blog patungkol sa Five Reasons Why
Wattpad is Awesome. Kinuha sa
https://creativeinthearts.blogspot.com/2015/09/five-reasons-why-wattpad-
is-awesome.html. Kinuha noong Disyembre 20, 2022.

Kahulugan ng Escapism. Kinuha sa https://www.fortbehavioral.com/addiction-

recovery-blog/escapism-coping-skill-or-detrimental/. Kinuha noong Enero
15, 2023.

Kahulugan ng Wattpadder. Kinuha sa

https://www.urbandictionary.com/define.php?term=Wattpadder. Kinuha
noong Setyembre 4, 2018

Kahulugan ng mystery thriller. Kinuha sa

https://www.epicreads.com/blog/obsessed-with-mysteries-and-thrillers/.
Kinuha noong Oktubre 15, 2022.

Kahulugan ng action/adventure. Kinuha sa https://scienceandsamosa.com/why-

people-like-action-movies-some-science-to- it/#:~:text=Also%20the
%20action%20movie%20is,excitement%20or%20s hort%20term
%20stress. Kinuha noong Oktubre 15, 2022

Kahulugan ng classics. Kinuha sa https://arapahoelibraries.org/blogs/post/whats-a-

classicnovel/#:~:text=A%20classic%20is%20a%20novel,how%20a%20ge
nre%20was%20written. Kinuha noong Setyembre 05, 2022

Kahulugan ng non-fiction. Kinuha sa

https://www.dictionary.com/browse/nonfiction. Kinuha noong Disyembre
12, 2022.

Kahulugan o kasabihan ng bitterness. Kinuha sa

https://www.goodreads.com/quotes/7138537-bitterness-is-a-result-of-
clinging-to-negative-experiences-it. Kinuha noong Enero 17, 2023.

Kahulugan ng isang vocabulary. Kinuha sa

https://lincs.ed.gov/publications/html/prfteachers/reading_first1vocab.html
Kinuha noong Disyembre 14, 2022
 88

Kasaysayang ng wattpad. Kinuha sa https://brainstation.io/magazine/a-brief-

history-of-wattpad. Kinuha noong Hunyo 20, 2023

Kendra, Cherry (2023). Sense of Belonginess. Kinuha sa

https://www.verywellmind.com/what-is-the-need-to-belong-2795393.
Kinuha noong Abril 20,2023
Komunidad ng Wattpad. Kinuha sa https://www.wattpad.com/home. Kinuha noong
Setyembre 4, 2018

Komunidad ng Wattpad at ang Wattys. Kinuha sa

https://www.wattpad.com/wattys/2020/. Kinuha noong Setyembre 4, 2018

Komunidad ng Wattpad at ang mga CEO nito. Kinuha sa

https://company.wattpad.com/archives/2015-10-19-building-a-positive-
community.Kinuha noong Enero 12, 2023

Kulshrestha, K. (2016). The Most Read Story On Wattpad. Kinuha sa

https://www.quora.com/What-is-the-most-read-story-on-Wattpad. Kinuha
noong Setyembre 3, 2018

Kuwentong Wattpad ni Shane Rose. Kinuha sa

https://www.wattpad.com/280413745-guillier-academy-chapter-111-
source%27s-training. Kinuha noong Disyembre 15, 2022.

Liwanag, Tim. (2018). Famous Wattpader inside Wattpad Community

Philippines. Kinuha sa https://www.quora.com/Who-is-a-Wattpader.
Kinuha noong Setyembre 2, 2018.

Miller, Monica. (2015) “What Wattpad Brings to the Publishing Table."

PUB800. Kinuha sa https://tkbr.publishing.sfu.ca/pub800/2015/12/what-
wattpad-brings-to-the-table/. Kinuha noong Enero 15, 2023

Nixon, Geoff (2014). Benefits of Reading. Kinuha sa

https://www.gemmlearning.com/blog/reading/benefits-reading/. Kinuha
noong Pebrero 12, 2023

Pianzola, F et al. (2020). Wattpad as a resource for literary studies. Kinuha

sa https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6961871/ noong
Disyembre 5, 2020

Rochester, S. (2012). Wattpad: Building the world's biggest reader and writer
community. Kinuha sa
http://theliteraryplatform.com/magazine/2012/10/wattpad-building-the-
worlds-biggest-reader-and-writer-community/. Kinuha noong Agosto 13,
2022.
 89

Roquis, Freobel Mae A. (2014). Pagsusuri sa Isang Nobelang Wattpad gamit

ang Teoryang Textualism. She’s Dating the
Gangster. Kinuha sa
https://www.academia.edu/9904644/Pagsusuri_sa_Filipino_Wattpad
noong Setyembre 1, 2022
Rivera, J. (2017). Internet (SNS at Online Games): Ano nga ba ang epekto nito sa
ugali ng kabataan? Kinuha sa https://www.wattpad.com/7428489-social-
networking-sites-ano-nga-ba-ang-epekto-nito. Kinuha noong Hulyo 2,
2018

Larawan ng pinagkunan ng iskima ng pag-aaral. Kinuha sa

https://www.google.com/search?q=online+reading&rlz=1C1GCEA_enPH
907PH907&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwiQrprwwKHt
AhUNiZQKHS0GBb0Q_AUoAXoECAwQAw&biw=1330&bih=620#im
grc=iLZ6ze3FbgpwtM. Kinuha noong Oktubre 25, 2020

Larawan ng pinagkunan ng figyur ng wattpad as entertainment. Kinuha sa

https://business.wattpad.com/studios/#:~:text=Wattpad%20is%20truly%20
a%20global,to%20propel%20the%20entertainment%20industry. Kinuha
noong Disyembre 15, 2022

Larawsan ng pinagkunan ng mga genres ng wattpad. Kinuha sa

https://thechronicalist.wordpress.com/2020/05/23/top-ten-popular-
wattpad-genres-most-people-read-in-2020/. Kinuha noong Enero 15, 2023

Larawan ng pinagkunan ng figyur ng pagtakas sa realidad. Kinuha sa

https://www.internetmatters.org/hub/news-blogs/what-is-wattpad-a-
breakdown-for-parents/. Kinuha noong Nobyembre 19, 2022.

Larawan ng pinagkunan ng figyur ng wattpad as reading platform. Kinuha sa

https://www.theverge.com/22585864/wattpad-fanfiction-platform-library-
writing. Kinuha noong Pebrero 01, 2023
Larawan ng pinagkunan ng panayam ni Lualhati Bautista. Kiniuha sa
https://www.reddit.com/r/Philippines/comments/j300yc/novelist_lualhati_
bautistas_response_against_the/. Kinuha noong Hunyo 18. 2023

Larawan ng pinagkunan ng figyur ng wattpad bilang isang malawak na komunidad.

https://www.wattpad.com/wattys/. Kinuha noong Enero 3,2023.

Larawan ng pinagkunan ng figyur ng wattpad sa GenZ. Kinuha sa

https://brands.wattpad.com/gen-z. Kinuha noong Disyembre 1, 2021

Larawan ng pinagkunan ng mga figyur sa anyo ng wattpad. Kinuha sa

https://www.wikihow.com/UseWattpad#:~:text=If%20you've%20decided
%20you,the%20story%20will%20be%20added. Kinuha noong Hunyo 20,
2023

Larawan sa kuwentong She’s dating the Gangster. Kinuha sa

 90

https://www.google.com/search?q=shes+dating+the+gangster+volcano+sc
ene&rlz=1C1CHBF_enPH1027PH1027&source=lnms&tbm=isch&sa=X
&ved=2ahUKEwigpPrq4vL-
AhURplYBHW6nCoEQ_AUoAnoECAEQBA&biw=1536&bih=656&dpr
=1.25#imgrc=JuENGAn1gYWiiM. Kinuha noong Mayo 1, 2023

Lynbelol, (2013). Blog para kay Jonaxx isang interbyu ng wattpader. Kinuha
sa https://http45712.wordpress.com/2017/02/13/jonaxx/. Kinuha noong
Oktubre 10. 2022.
 91

Larawan ng pinagkunan ng figyur ng wattpad from e book app to real social

network. Kinuha sa https://familyandmedia.eu/en/internet-and-social-
network/wattpad-from-a-free-e-book-app-to-a-real-social-
network/#:~:text=Wattpad%20began%20as%20a%20simple,imagination
%20through%20a%20cell%20phone. Kinuha noong Enero 22, 2022

Larawan ng mga wattpader sa loob ng komunidad ng wattpad. Kinuha sa

https://alythestoryteller.wordpress.com/2015/11/08/bakit-nga-ba-
maraming-nagbabasa-sa-wattpad/. Kinuha noong Disyembre 20, 2021

Lauder, Edward (2020). Here is the Reason Why We Love Action So Much.
Kinuha sa https://www.small-screen.co.uk/why-we-love-action-movies-
john-wick-taken-mission-impossible-die-hard/. Kinuha noong Disyembre
17, 2022

Nicholls, Kat (2022). Is Escapism good for mental health. Kinuha sa

https://happiful.com/is-escapism-good-for-your-mental-health. Kinuha
noong Abril 2, 2023

Pagulong, Charmie (2021). He’s Into Her stars speak out against bullying.
Kinuha sa
https://www.philstar.com/entertainment/2021/05/23/2100109/hes-her-
stars-speak-out-against-bullying. Kinuha noong Disyembre 22, 2023

Ocanada, Sherrah (2022). Bayograpi ni Jonaxx at ang escapism. Kinuha sa

https://drive.google.com/drive/search?q=escapism. Kinuha noong Enero
21,2023.

Quotes ng Kitkat commercial. Kinuha sa

https://www.studysmarter.co.uk/explanations/marketing/marketing-
campaign-examples/have-a-break-have-a- kitkat/#:~:text='Have%20a
%20break%2C%20have%20a%20KitKat'%20 was%20introduced
%20in,sweet%20break%20with%20KitKat%20bars.
Kinuha noong Oktubre 1, 2022

Rodriguez, Mirna (2021). Next Gen Favorites: Wattpad. Kinuha sa

https://www.theverge.com/22585864/wattpad-fanfiction-platform-library-
writing. Kinuha noong Enero 15, 2022

Russell, Gloria (2022). What is Historical Fiction? An Author’s Guide with

Examples and Tips. Kinuha sa https://self-publishingschool.com/what-is-
historical-fiction/. Kinuha noong Enero 3, 2023
 92

Salterio, Leah (2022). The Rain in Espana: Series to be Faithful to Wattpad

Original. Isang Panayam. Kinuha sa https://news.abs-
cbn.com/entertainment/11/06/22/the-rain-in-espana-to-be-faithful-to-
wattpad- original#:~:text=WATTPAD%20HIT&text=%E2%80%9CThe
%20Rain% 20in%20Espa%C3%B1a%E2%80%9D%20will,legal
%20management%2 0major%20at%20Ateneo. Kinuha noong Enero 2,
2023.
Santos, Tomas (2015). Mga Kuwentong Wattpad. The Varsitarian. Official
Student Publication of the University of Santo Tomas. Kinuha sa
https://varsitarian.net/filipino/20150307/mga_kuwentong_wattpad?
fbclid=IwAR3rxKPewPrFDQi9BhEp214Gi5By6rUkJnJucVzvFde3kKPr7
aB8z_-U7N8. Kinuha noong Hunyo 22, 2023

Stephan, Matthias. “Do you believe in magic? The Potency of the Fantasy Genre”.
Coolabah, 2016, Num. 18, pp. 3-15, https://doi.org/10.1344/co2016183-15.
Kinuha noong Enero 2, 2022

Webtoon (2020). The Wattys2020: Where Writes Strive. Kinuha sa

https://www.wattpad.com/wattys/2020/. Kinuha noong Mayo 11, 2021.

Yashita Vashishth Kohli. (2021). 5 reasons why wattpad is the most visited app on
my phone. Kinuha sa https://www.idiva.com/lifestyle/hot-takes/5-reasons-
why-i-love-wattpad/18021873. Kinuha noong Pebrero 02, 2022
 93

APENDIKS A
Ang Wattpad Homepage at mga Genre Nito
 94

APENDIKS B
Ang Wattpad Community
 95

APENDIKS C
Ang Wattpad bilang Social-Storytelling online Platform
 96

APENDIKS D
Ang Wattpad bilang Umuusbong na Panitikan

Mula sa pagtatanongng tanyag na wattpader sa ibang wattpader ni Aly Almario

 97

TUNGKOL SA MANANALIKSIK

CRISTY NOELLE L. ARTETA-NABANGUE

Ipinanganak ang mananaliksik noong ika-11 ng Mayo sa Brgy. Tibanga,

Lungsod Iligan, Lanao del Norte, Pilipinas. Ang kanyang mga magulang ay sina
Felipe G. Arteta, Jr at Josephine L. Arteta. Ang mga kapatid niya ay sina Elaizah
L. Arteta at John Gabriel L. Arteta. Nagtapos siya ng kanyang elementarya sa
North Central School at sa Iligan City National High School naman sa kanyang
sekondarya. Nagtapos siya ng kursong Batsilyer ng mga Sining sa Filipino bilang
cum laude sa MSU-Iligan Institute of Technology noong Enero 2016.
Kasalukuyan siyang nagtuturo sa Departamento ng mga Wika at mga Agham
Panlipunan, Yunit ng Filipino ng MSU-IIT, Integrated Developmental School.
Naging lisensyadong guro mula noong taong 2017. Kinasal sa taong 2021 kay
Rustom B. Nabangue at nagkaroon ng isang anak na si Athena Ruselle A.
Nabangue sa taong 2022.

At sa taong 2023, sa semestreng ito magtatapos siya kanyang Master ng Sining sa

Filipino noong Hulyo 2023.-
 98

SERTIPIKASYON NG TUNAY NA PAGMAMAY-ARI

Ipinahahayag ko na ang mga isinumiteng pananaliksik na ito ay aking

sariling gawa, at sa abot ng aking kaalaman, hindi ito naglalaman o naisulat ng
iba, ni materyal, sa isang malawak na sakop na tinanggap upang igawad ang
anumang digri o diploma sa MSU-IIT o iba pang institusyong edukasyonal,
maliban sa mga kumilala sa papel na ito. Anumang kontribusyong naibigay sa
pananaliksik mula sa iba, kasamahan ko man o hindi, ay hayagang kinilala sa
papel. Ipinahahayag ko rito na ang intelektwal na nilalaman ng pananaliksik ay
bunga ng aking sariling gawa, maliban sa mga tulong mula sa iba na kinilala sa
papel na ito.

CRISTY NOELLE L. ARTETA-NABANGUE