Dlp-Barayti NG Wika

Barayti ng
Wika
Jammie A. Esguerra
Guro sa Filipino (G11)
Komunikasyon at Pananaliksik sa
Wika at Kulturang Filipino
TMCSHS
PANIMULANG GAWAIN
1. Panalangin
2. Pagpapanatili ng kaayusan ng silid-aralan
3. Pagbati ng guro at mag-aaral
4. Pagtatala ng mga liban sa klase
PAGGANYAK
Pagpaparinig ng mga dayalogo na hango sa mga pelikula/palabas sa telebisyon.

Hango sa:
1. Leo Martinez – Batangas
2. Kris Aquino – Kris TV
3. Mike Enriquez – Imbestigador
4. Boy Abunda – Tonight with Boy
5. Gas Abelgas – SOCO
Analisis:
Batay sa mga dayalogong inyong napakinggan,
Ano ang inyong napansin dito?
Ano ang masasabi ninyo sa mga taong may kakaibang paraan ng pagsasalita?

Abstraksyon
Pagbibigay input:
Rehistro ng Wika/ Barayti at Baryasyon ng Wika
Rehistro/
Barayti ng
Wika
DAYALEK/DIALECT
Ang salitang dayalek ay mula sa

dalawang kataga:
dia- na nangangahulugang "mula sa
iba't ibang lugar" at
lect na nangangahulugang tiyak na
anyo ng wika.
Dayalek ang barayti ng wikang nalilikha ng dimensyong
heograpiko. Tinatawag din itong wikain sa ibang aklat. Ito
ang wikang ginagamit sa isang partikular na rehiyon,
lalawigan o pook, malaki man o maliit. Ang dayalek ay
ang pagbabago ng isang wika batay sa heograpikal na
kondisyon ng isang lugar. Maaaring nagbabago ito sa tono
ng pananalita, impit o diin ng ilang salita, o kaya sa mga
salitang kakaiba. Pansinin ang pagkakaroon ng pagkakaiba
ng dalawang dayalek ng Tagalog, mula sa magkaibang p
robinsyang Bulacan at Batangas
SOSYOLEK
Sosyolek naman ang tawag sa barayting

nabubuo batay sa dimensyong sos
yal. Tinatawag din itong sosy
al (pamantayan) na barayt
i ng wika dahil nakabatay ito sa mga p
angkat panlipunan.
Ang sosyolek ay maaari ring may okupasyunal na rehist
ro na tinatawag na jargon.
Ang jargon ang mga tanging bokabularyo ng isang par
tikular na pangkat ng gawain.
Halimbawa:
wika ng mga dukha, wika ng mga mayayaman, wika ng mga middle class,
wika ng mga aktibista kasama na rin ang gay lingo.
REGISTER NG WIKA
Ang r e g i s t e r ay tumutukoy sa mga sa
litang ginagamit ng mga taong nasa isang is
pesipikong larangan o disiplina.
Ang mga tao o grupong ito ay gumagamit ng
j a r g o n (tumutukoy sa mga teknikal na salita)
na kailangan sa isang tiyak na trabaho o
propesyon.
Field of Discourse
Tumutukoy sa paksa o larangang pinag-uu

sapan. Ang paksa ng diskurso ay maaaring hi
nggil sa mga teknikal o espesyalisadong sa
lita na ginagamit ng mga taong nasa
partikular na disiplina o larangan.
Narito naman ang isang tsart na naglalaman ng mga terminolohiyang
natatangi para sa mga tiyak na larangan:
Tenor of Discourse
Tumutukoy sa kung sino ang kausap at ano ang rela
syon ng mga taong nag-uusap sa isang sitwasyon. Ang
relasyon ng mga taong nag-uusap ay nak
aimpluwensya nang malaki sa paggamit ng pormalidad ng
wika.
Halimbawa: Ang pakikipag-usap sa kasing edad o gulang ay naiiba

sa pakikipag-usap sa nakakatanda. Ang paggamit ng PO at OPO
bilang tanda ng paggalang na hindi naman ginagamit kung
nakikipag-usap sa kaibigan o sa kakilala.
Mode of Discourse
Tumutukoy sa paraan o kung paano nag-uusap a
ng mga tagapagsalita – pasulat o pasalita. Sa p
asulat, madalas ay pormal ang mga salitang gi
nagamit kung ihahambing sa pasalita.
Halimbawa: Ang sariling paraan ng pagsasalita sa klase ay h

indi maaaring gamitin kung sumusulat ng isang pormal na
sanaysay.
Pidgin at Creole
Ang PIDGIN ay umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ing
les na “nobody’s native language” o katutubong wika na ‘di pag
-aari ninuman.
Ang CREOLE wikang nagsimula sa pidgin na naging likas na
wika o unang wika ng tao.
Halimbawa:
ang sinimulang wika ng mga Espanyol at wikang katutubo ng Zamboanga ay pid
gin subalit nang maging unang wika na ito ng mga batang isinilang sa lugar, nagkaroon n
g sariling tuntuning panggramatika at tinawag itong CHAVACANO (kung saan ang wikang
katutubo ay nahaluan na ng impluwensya at bokabularyo ng wikang Espanyol o Kastila) at
ito ngayon ang creole.
Idyolek
Ang idyolek ay ang personal na
paraan ng paggamit ng wika ng
isang indibidwal. Bawat indib
idwal ang may personal na wik
a.
Iba pang barayti ng wika
•Ekolek – wika sa bahay

•Etnolek – wika ng mga etnolinggwistikong
grupo
Pangkatang Gawain
Pangkat 1 – Pangkat 3
Pangkalahatang Panuto:
Gumawa ng isang komikstrip na nagpapakita ng
diyalogo na may magkakaibang rehistro ng wika o iba
ang antas ng wikang ginamit.
Iugnay ang gawain sa loob ng 10 minuto at itanghal sa
loob ng 5 minuto. Magparinig ng senyales bilang
pahiwatig ng kahandaan sa pagtatanghal.
Pamantayan Sa Pagmamarka
PANGKATAN INDIBIWAL NA PERFORMANS:
Nailahad nang malinaw sa gawaing Aktibong nakilahok sa gawain – 10
ibinigay – 10 Nagbahagi ng kaalaman sa pangkat
Naging malikhain sa paglalahad ng – 10
gawain – 5 Disiplinado at responsible sa kilos
May pagkakaisa o teamwork – 5 o gawi – 5
Nakasunod sa takdang oras – 5 Kabuuan – 25
Kabuuan – 25

Sintesis
Batay sa iyong karanasan, nagkaroon ka na ba

ng di pagkakaunawaan sa iba nang dahil sa wik
ang iyong ginamit? Ilahad ito.

Dlp-Barayti NG Wika

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Dlp-Barayti NG Wika

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dlp-Barayti NG Wika

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Barayti ng

Ang salitang dayalek ay mula sa

Sosyolek naman ang tawag sa barayting

Tumutukoy sa paksa o larangang pinag-uu

Halimbawa: Ang pakikipag-usap sa kasing edad o gulang ay naiiba

Halimbawa: Ang sariling paraan ng pagsasalita sa klase ay h

•Ekolek – wika sa bahay

Batay sa iyong karanasan, nagkaroon ka na ba

You might also like