Kakayahang Linggwistiko
Kakayahang Linggwistiko
Kakayahang Linggwistiko
kakayahang
gramatikal?
Kakayahang Gramatikal
Karaniwan
- Maganda si Khristiane.
- Pumunta si Thom sa palengke.
- Gustong maglaro ng basketball ni Nico.
Di Karaniwan
- Si Allen ay nakatulog sa classroom.
- Tayo ay nalulungkot sa pagkawala ni Carlo james.
- Sina Nieva at Christine ay sumayaw sa kanto.
Ang gamit ng pangungusap na may AY
Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
1. Pasalaysay o Paturol
Ito ay nagsasalaysay ng katotohanan o
pangyayari. Lagi tiong nagtatapos sa tuldok.
Mga Halimbawa
- Si Norberto ay isang matagumpay na arkitekto.
- Ang mundo ay umiikot sa sarili nitong axis.
- Ang daigdig ay ang tanging planetang may
buhay.
Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
2. Patanong
Ito ay nag-uusisa tungkol sa isang katotohanan o
pangyayari. Tandang pananong(?) ang bantas sa
hulihan nito.
Mga Halimbawa
- Saan-saan matatagpuan ang magagandang
tanawin ng Pilipinas?
- Kailan ang huling pagsusulit para sa
kasalukuyang semester?
- Kanino makukuha ang mga klas kards?
Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
2. Patanong
Ito ay nag-uusisa tungkol sa isang katotohanan o
pangyayari. Tandang pananong(?) ang bantas sa
hulihan nito.
Mga Halimbawa
- Saan-saan matatagpuan ang magagandang
tanawin ng Pilipinas?
- Kailan ang huling pagsusulit para sa
kasalukuyang semester?
- Kanino makukuha ang mga klas kards?
Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
3. Padamdam
Ito ay nagsasabi ng matinding damdamin gaya ng
tuwa, lungkot, pagkagulat, paghanga, panghihinayang
at iba pa. Karaniwang nagtatapos ito sa tandang
panamdam. Maaari ring gamitin ang tandang
pananong.
Mga Halimbawa
- Ay! Tama pala ang sagot ko.
- Ano? Hindi mo pa natatapos ang proyekto natin?
- Yehey! Wala na namang pasok.
Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
4. Pautos o Pakiusap
Ang pautos ay nagpapahayag ng obligasyong
dapat tuparin, samantalang ang pakiusap ay
nagpapahayag ng pag-utos sa magalang na
pamamaraan. Nagtatapos ito sa tuldok.
Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
Mga Halimbawa
Pautos
- Mag-aral kang mabuti.
- Nararapat lamang matutong sumunod ang mga
mag-aaral ng seminary sa patakaran ng Bible
School.
Pakiusap
- Pakibigay mo naman ito sa iyong guro.
- Maari bang iabot mo ang aklat na iyan?
Uri ng pangungusap ayon sa
pagkabuo o kayarian.
Pangngalan - (noun)
- mga pangalan ng tao, hayop, pook, bagay,
pangyayari. Ginamit ito sa pagtawag sa pangalan
ng mga hayop, tao, atbp.
Panghalip - (pronoun)
- paghalili sa pangngalan.
Halimbawa: ako, ikaw, siya, atin, amin, kanya.
Bahagi ng Pananalita
Pandiwa - (verb)
- bahagi ng pananalita na nagsasaad ng kilos.
Halimbawa: sayaw, tuwa, talon.
Bahagi ng Pananalita
Pangatnig - (conjunction)
- ginagamit para ipakita ang relasyon ng mga
salita sa pangungusap.
Halimbawa: dahil, maging, man, gawa ng,
upang, nang, para, samantala atbp
Bahagi ng Pananalita
Pang-ukol - (preposition)
Pang-angkop - (ligature)
- bahagi ng pananalita na
ginagamit para maging maganda
pakinggan ang pagkakasabi ng
pangungusap.
Halimbawa: na, ng, g. magandang
bata.
May tatlong pang-angkop ang
ginagamit sa pag-uugnay ng mga salita
2. Pang-angkop ng ng - Ito ay
isinusulat karugtong ng mga salitang
nagtatapos sa mga patinig (a, e, i, o
u).
Halimbawa:
Pinipigil ng malalaking ugat ng mga
puno ang baha.
May tatlong pang-angkop ang
ginagamit sa pag-uugnay ng mga salita
3) Pang-angkop na g - ginagamit
kung ang salitang durogtungan ay
nagtatapos sa titik na n.
Halimbawa: Isang masunuring
bata si Nonoy.
Bahagi ng Pananalita
Pang-uri (adjective)
-naglalarawan ng katangian ng
pangngalan o panghalip.
Halimbawa: matangkad, mabango,
mababaw
Magandang bata.
Bahagi ng Pananalita
Pang-abay - (adverb)
- naglalarawan sa pang-uri, pandiwa at
kapwa nito pang-abay .
Halimbawa: taimtim, agad, tila, higit,
kaysa
Nang, sa, noon, kung, kapag, tuwing, buhat,
mula, umpisa, hanggang
Kahapon, kangina, ngayon, mamaya, bukas,
sandali,atb.
Araw-araw, tuwing umaga,taun-taon atb.
Sa, kay, kina
marahil, siguro, tila, baka, wari, atb.
Bahagi ng Pananalita
Pantukoy na Pambalana -
tumutukoy sa mga pangngalang
pambalana
Halimbawa: ang, ang mga,
mga
Bahagi ng Pananalita
Pantukoy na Pantangi -
tumutukoy sa pangngalang
pantangi (tiyak na tao)
Halimbawa: si, sina, ni, nina,
kay, kina
Bahagi ng Pananalita
Pangawing - (linker)
- nagpapakilala ng ayos ng mga
bahagi ng pangungusap.
- AY ito ang pang-dugtong sa mga
pangungusap na di-karaniwang
ayos
Dalawang uri ng morpema
ayon sa kahulugan.
HALIMBAWA:
babai -- babae
lalaki ---lalake
Diptonggo/ Malapatinig – tumutukoy ito
sa pinagsamang tunog ng isang patinig
/a,e,i,o,u / at tunog ng isang malapatinig
/w, y/ sa iisang pantig. (aw, iw, ow,ay
ey,oy,uy)
-titik at di titik
Patinig at palatinigan
Tuntunin sa pagbaybay
Tuldik
Mga bantas
Lapat-Kaalaman