Краснапольле
| Краснапольле лац. Krasnapolle | |||||
 У цэнтры мястэчка | |||||
| |||||
| Першыя згадкі: | 1708 | ||||
| Краіна: | Беларусь | ||||
| Вобласьць: | Магілёўская | ||||
| Раён: | Краснапольскі | ||||
| Вышыня: | 165 м н. у. м. | ||||
| Насельніцтва: | 5757 чал. (2018)[1] | ||||
| Часавы пас: | UTC+3 | ||||
| Тэлефонны код: | +375 2238 | ||||
| Паштовы індэкс: | 213561 | ||||
| СААТА: | 7238551000 | ||||
| Нумарны знак: | 6 | ||||
| Геаграфічныя каардынаты: | 53°20′0″ пн. ш. 31°24′8″ у. д. / 53.33333° пн. ш. 31.40222° у. д.Каардынаты: 53°20′0″ пн. ш. 31°24′8″ у. д. / 53.33333° пн. ш. 31.40222° у. д. | ||||
Краснапольле на мапе Беларусі ±   Краснапольле | |||||
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |||||
Краснапо́льле — мястэчка ў Беларусі, у вярхоўі ракі Тур’і пры ўтоку ў яе Маластоўкі. Адміністрацыйны цэнтар Краснапольскага раёну Магілёўскай вобласьці. Насельніцтва на 2018 год — 5757 чалавек[1]. Знаходзіцца за 109 км на паўднёвы ўсход ад Магілёва, за 51 км ад чыгуначнай станцыі Камунары (лінія Крычаў — Унеча). Вузел аўтамабільных дарог на Чэрыкаў, Касьцюковічы, Чачэрск, Прапойск.
Краснапольле — даўняе мястэчка гістарычнай Рэчыччыны (Панізоўя).
Назва
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Тапонім Краснапольле ўтварыўся ад дзьвюх асноваў: краснае (прыгожае) і поле[2]. Сустракаецца таксама форма Чырво́напо́льле[3].
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вялікае Княства Літоўскае
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Існуюць зьвесткі, што ў 1708 годзе расейскі фэльдмаршал Меншыкаў набыў маёнтак Краснапольскі ў Амсьціслаўскім ваяводзтве[4]. Аднак папярэдніцай сучаснага Краснапольля была аднайменная слабада ў Засожаўскай воласьці Рэчыцкага павету Менскага ваяводзтва. Першы пісьмовы ўпамін пра яе датуецца 1741 годам[5], у гэты час тут было 16 гаспадарак. На 1750 год, паводле інвэнтару староства, у вёсцы быў 31 дым[5], на 1751 год — 30 гаспадароў[5].
У 1754 годзе Краснапольле атрымала статус мястэчка і права на правядзеньне чатырох кірмашоў штогод. На 1765 год мястэчка ўваходзіла ў Засожаўскае войтаўства Прапойскага староства і налічвала 128 дымоў (зь іх 72 юдэйскія), 3 млыны, фолюш[5].
Пад уладай Расейскай імпэрыі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай (1772 год) Краснапольле апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Чэрыкаўскім павеце[6] Магілёўскай губэрні. З 1774 году яно знаходзілася ў валоданьні Галіцыных. Пад 1784 годам упамінаецца мястэчка Маластоўка, якое ў далейшым атрымала назву Краснапольле.
У ХІХ стагодзьдзі Краснапольле належала Бенкендорфам. На 1890 год у мястэчку было 412 будынкаў, дзеяла царква, працавалі аптэка, тры скураныя майстэрні і броварня, млын; штогод праводзілася чатыры кірмашы.
Найноўшы час
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Краснапольле абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яно ўвайшло ў склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. 3 сакавіка 1924 году Краснапольле вярнулі БССР, дзе яно стала цэнтрам Калінінскага раёну. 27 верасьня 1938 году паселішча атрымала афіцыйны статус пасёлку гарадзкога тыпу. У Другую сусьветную вайну з 15 жніўня 1941 да 1 кастрычніка 1943 году Краснапольле знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху. У 1996 годзе ў мястэчку паставілі помнік «Чорная быль Краснапольшчыны», прысьвечаны ахвярам выбуху на Чарнобыльскай АЭС.
Насельніцтва
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Дэмаграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- XIX стагодзьдзе: 1863 год — 2163 чал.; 1890 год — 381 чал. у Маластоўцы[7]; 1890 год — 2310 чал. (1198 муж. і 1112 жан.), у тым ліку праваслаўных — 105 муж. і 92 жан., каталікоў — 6 муж. і 9 жан., юдэяў — 1087 муж. і 1011 жан.[4]; 1897 год — 3248 чал.
- XX стагодзьдзе: 1939 год — 3572 чал.; 1997 год — 6,1 тыс. чал.[8]; 1998 год — 5,9 тыс. чал.[9]
- XXI стагодзьдзе: 2006 год — 6,2 тыс. чал.; 2008 год — 6,1 тыс. чал.; 2009 год — 6123 чал.[10] (перапіс); 2016 год — 5844 чал.[11]; 2017 год — 5749 чал.[12]; 2018 год — 5757 чал.[1]
Адукацыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У Краснапольлі працуюць 2 сярэднія і музычная школы.
Мэдыцына
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Мэдычнае абслугоўваньне насельніцтва ажыцьцяўляе местачковая лякарня.
Культура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Дзеюць цэнтар культуры і адпачынку, 2 бібліятэкі.
Мас-мэдыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Выдаецца раённая газэта «Голас Краснапольшчыны».
Забудова
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Цэнтар сучаснага Краснапольля сфармаваўся з адміністрацыйных і грамадзкіх будынкаў, жылых дамоў капітальнай забудовы. Цяпер будова разьвіваецца ў заходнім кірунку. Утварыліся 3 прамысловыя раёны.
Эканоміка
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Прадпрыемствы харчовай, будаўнічых матэрыялаў прамысловасьці.
- Дзяржаўнае лесагаспадарчае прадпрыемства «Краснапольскі лясгас»
Турыстычная інфармацыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Інфраструктура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Дзее Краснопольскі гістарычна-этнаграфічны музэй. Спыніцца можна ў гасьцініцы «Краснапольле»[13].
Славутасьці
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Забудова гістарычная (канец ХІХ — пачатак ХХ ст.; фрагмэнты)
- Могілкі юдэйскія
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ а б в Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. — 448 с. С. 181.
- ^ БЭ. — Мн.: 2004 Т. 18. Кн. 2. С. 231.
- ^ а б Краснапольская хроніка. Давед.-інфарм. дап. па гісторыі Краснапольшчыны / Склад. Лабаноўскі Л. В. — Мазыр, 1998.
- ^ а б в г Мяцельскі А. Краснаполле // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 143.
- ^ Słownik geograficzny... T. IV. — Warszawa, 1893. S. 637.
- ^ Słownik geograficzny... T. VI. — Warszawa, 1885. S. 650.
- ^ ЭГБ. — Мн.: 1997 Т. 4. С. 250.
- ^ БЭ. — Мн.: 1999 Т. 8. С. 458.
- ^ Перепись населения — 2009. Могилевская область (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Туристская энциклопедия Беларуси. — Мн., 2007.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 8: Канто — Кулі. — 576 с. — ISBN 985-11-0144-3
- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
- Краснапольская хроніка. Давед.-інфарм. дап. па гісторыі Краснапольшчыны / Склад. Лабаноўскі Л. В. — Мазыр, 1998.
- Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Краснапольскага р-на / Уклад. Напрэеў Г. Л.; Рэдкал.: Богаў У. С. і інш.; Маст. Жакевіч Э. Э. — Мн.: Паліграфафармленне, 2001. — 572, [1] с. ISBN 985-6351-10-3.
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 4: Кадэты — Ляшчэня. — 432 с. — ISBN 985-11-0041-2
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom IV: Kęs — Kutno. — Warszawa, 1883.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VI: Malczyce — Netreba. — Warszawa, 1885.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Краснапольле ў сучасным адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле Беларусі | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| ||||||||