16-a de marto
Aspekto
Kalendaro Januaro | Februaro | Marto | Aprilo | Majo | Junio | Julio | Aŭgusto | Septembro | Oktobro | Novembro | Decembro |
marto 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 |
marto | ||||||
lu | ma | me | ĵa | ve | sa | di |
1 | 2 | 3 | ||||
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
aranĝo de 2024 tagoj |
La 16-a de marto estas la 75-a tago de la jaro (la 76-a en superjaroj) laŭ la gregoria kalendaro. 290 tagoj restas.
Je la 16-a de marto okazis, interalie:
Eventoj
[redakti | redakti fonton]- -597: La reĝo de Babilonio Nebukadnecar la 2-a konkeris Jerusalemon
- 455: Imperiestro Valentiniano la 3-a pereis per glavobato flanke de soldato dum trarigardo de militistoj sur la Marsa Kampo
- 870: Bulgara Ortodoksa Eklezio fondiĝis
- 1190: En angla urbo York okazis pogromo de judoj - pereis ĝis 500 homoj, ĉ. 150 mortfalis per sinmortigo por ne esti mortigita de homamaso
- 1244: Albigensismo: post 10-monata sieĝo de Montségur (Karkasuno) en Pireneoj kruckavaliroj konkeris lastan fortikaĵon de kataroj - 200 defendintoj pereis sur brulŝtiparoj
- 1330: Pollando: reĝo de Ĉeĥio Johano de Luksemburgio revendis al la ordeno de germanaj kavaliroj la regionon Dobrzyń nad Wisłą, kiun li helpe de la ordeno konkeris jaron pli frue
- 1413: Piastoj: princo Vaclavo la 2-a transdonis regopovon super Legnica al Ludoviko la 2-a el Brzeg
- 1452: Imperiestro de Germanio Frederiko la 3-a nuptiĝis kun la portugala princino Eleonora de Portugalio kaj Aragono
- 1464: Episkopo Paweł Legendorf forlasis la Ordenon de germanaj kavaliroj transirante al Prusa Konfederacio - la tuta Varmio agnoskis superecon de la pola reĝo
- 1517: Kvina Laterana Koncilio finiĝis
- 1521: Portugala navigisto Fernão de Magalhães malkovris Filipinojn kaj konvertis al katolikismo reĝon de unu el insuloj
- 1534: Angla Reformacio: Anglio rompis rilatojn kun la Romkatolika Eklezio
- 1569: Reĝo Sigismondo la 2-a dekretis pri enkorpigo de Reĝa Prusio al Krono de la Regno de Pollando
- 1578: Reĝo de Francio Henriko la 3-a eldonis patenton por konstruo de Ponto Neuf, nun la plej malnova ponto en Parizo
- 1657: Sveda diluvo: loĝantaro de Krosno helpe de kamparanaj taĉmentoj rebatis atakon de aliancitaj kun svedoj trupoj de transilvania princo György Rákóczi la 2-a
- 1660: En Kasteldistrikto (distrikto Nowy Sącz) de Jan Wielopolski finiĝis kelktaga publika teologia disputo inter reprezentantoj de polaj fratoj kaj katolikaj klerikoj
- 1713: Proceso de slovaka nacia heroo Juraj Jánošík komenciĝis en Liptovský Mikuláš
- 1717: Pollando: en juda kvartalo de Poznań eksplodis incendio, kiu ampleksis preskaŭ la tutan urbon
- 1742: En la unua silezia milito en la kastelo Špilberk en sieĝita de prusa armeo Brno okazis incendio kun eksplodo de municio - 29 defendantoj pereis
- 1769: Franca navigisto Louis Antoine de Bougainville finis sian vojaĝon ĉirkaŭ la mondo en la haveno de Saint-Malo
- 1792: Stokholmo: en maskobalo oni mortvundis la svedan reĝon Gustavo la 3-a
- 1792: Kristiano la 7-a eldonis "Disponon pri Negra Komerco", kiu malpermesis la sklavkomercon kaj la transporton de sklavoj al Danaj Karibaj Insuloj - la regularo ne ekvalidis ĝis 1803
- 1802: West Point: Usona Militistara Akademio fondiĝis, kreita de la 3-a usona prezidento Thomas Jefferson
- 1812: Napoleonaj Militoj: brita-portugla armeo komencis sieĝon de franca garnizono en hispana Badaĥozo
- 1813: Reĝlando Prusio deklaris militon al Francio
- 1843: Brazilo: urbo Petrópolis fondiĝis en Rio-de-Ĵanejrio[1]
- 1848: Slovenio: komenco de marta revolucio en Ljubljano
- 1851: Konkordato inter Hispanio kaj Papa Ŝtato subskribiĝis
- 1895: Germana astronomo Max Wolf malkovris asteroidon Otilio
- 1900: Brita arkeologo Arthur Evans komencis elfosadon ĉe la ruinoj de Knossos sur Kreto trovante atestaĵojn de la Minoa civilizo
- 1901: En Krakovo okazis premiero de la dramo La nupto de Stanisław Wyspiański, pola poeto-profeto, kiun dum du semajnoj ekvidis duono de la urba loĝantaro
- 1901: Elektra tramtransporto en Krakovo ekfunkiis
- 1904: Berlino: laŭ postulo de akuzisto oni malpermesis eldonon de la dramo Rondodanco de Arthur Schnitzler
- 1906: Japana Imperio ŝtatigis fervojan transporton
- 1906: Absinttrinkaĵo estis malpermesita en Francio
- 1911: Nevado: Lasvegaso iĝis urbo
- 1914: Henriette Caillaux, edzino de la franca ministro Joseph Caillaux, pafmortigis eldoniston de la gazeto "Le Figaro", kiu minacis per publikigo de ŝiaj amleteroj
- Unua mondmilito:
- 1916: Germana-rusa batalo apud lago Naraĉ komenciĝis
- 1917: En Kievo okazis granda manifestacio, dum kiu oni detruis urban monumenton al Pjotr Stolipin
- 1919: Germana arkitekto Walter Gropius fondis per unuigo metiartan lernejon Bauhaus en Vajmaro
- 1921: Regopovoj de faligita de bolŝevikoj Kartvela Demokratia Respubliko iris ekzilen al Turkio
- 1921: Brita-sovetia komerca interkonsento okazis
- 1921: En Moskvo oni subskribis sovetan-turkan landliman traktaton
- 1921: Dua Pola Respubliko: premiero de muta filmo Miraklo apud Vistulo
- 1924: Italio aneksis Rijekon
- 1926: Robert Goddard lanĉis la unuan raketon pelitan de miksaĵo de benzino kaj likva oksigeno
- 1928: Germana astronomo Friedrich Karl Arnold Schwassmann malkovris asteroidon Lutero
- 1930: Dua Pola Respubliko: en katolikaj preĝejoj okazis preĝoj favore al personoj persekutataj en la bolŝevisma Sovetunio
- 1935: Nazia Germanio: enkonduko de deviga militservo, kio estis rompo de la Traktato de Versajlo - Reichswehr alinomiĝis al Wehrmacht
- 1936: Sovetunio: la Gorkija Aŭtomobila Uzino komencis produkti pasaĝeran aŭton "GAZ М-1"
- 1937: Davao sur filipina insulo Mindanao iĝis urbo
- 1939: Laŭ dekreto de Hitler Protektorato Bohemio kaj Moravio establiĝis - lia plenrajtigito iĝis Konstantin von Neurath
- 1939: Sur Verecka montpasejo okazis solena renkonto de la pola kaj hungara armeoj okaze de fikso de la komuna landlimo, kreita pro anekso de Karpata Ukrainio fare de Hungara reĝlando
- Dua mondmilito:
- 1940: Germana teroro en okupata Pollando: urbestro de Poznań ordonis forigon de monumentoj desur tombejoj starigitaj al poloj mortfalintaj dum la ribelo de Grandpolujo; germanaj regopovoj agnoskis en Ĝenerala Gubernio nur 8 festojn; unua soveta okupado de Pollando: NKVD senrajtigis ĉiujn polajn oficirojn en militprizonoj kaj malliberejoj korespondi — ili pereis en t.n. masakro de Katin; Angers (sidejo de pola ekzila registaro): en la pola raporto franca cenzuro devigis ŝanĝi esprimon "germana-rusa alianco" al la termino "sekreta interkompreno" pri la finna-soveta milito; en Blackpool aperis unua pola aviada revuo; Norda Maro: atako de 34 germanaj aviadiloj de la 10-a Aviada Korpuso: al bazoj de Brita Mararmeo, i.a. al Scapa Flow sur Orkadoj
- 1941: Provinco Vartlando: en Lodzo "Litzmannstaedter" nomis Poznań fortikaĵo de la germana kulturo en Oriento; Hitler diris al Hans Frank pri la plano germanigi Ĝeneralan Gubernion dum 15-20 jaroj, kiu devus iĝi "pura germana lando"; Orientafrika Fronto: brita ekspedicio de Adeno rekonkeris Berbera; Mediteraneo: okcidente de Kreto 2 germanaj aviadiloj atakis Mediteranean Ŝiparon
- 1942: Komenco de la genocida Operaco Reinhardt en Ĝenerala Gubernio kaj Areo Bjalistoko: germanoj komencis likvidi Lublinan geton, la unua transporto de ĉirkaŭ 1 600 judoj foriris de Lublina geto al germana ekstermejo Bełżec, kiu komencis holokaŭston de polaj judoj — ĉirkaŭ 34 mil judoj kaj nekonata nombro de ciganoj estis murditaj dum apenaŭ unu monato; Pola Subtera Ŝtato: gvidantaro de pola skoltismo ordonis principojn pri kunlaboro de Grizaj Taĉmentoj kun la Pola Enlanda Armeo; sur armea spaco de Peenemünde okazis la unua sensukcesa lanĉo de raketo V-2; Bombado de Darvino: Japana Aviadilaro denove atakis havenon Darvino
- 1943: Hans Frank konstatis, ke la ĉefurbo de ĜG devus esti Varsovio, kiu transdonas pli ol 50% da imposto; germanaj regopovoj en Lublin ordonis ke ĉiu loĝanto liveru monate 1 125 gramojn da metaloj, 200 gramojn da ĉifono kaj papero, 100 gramojn da frakasita vitro, 1 botelon kaj po 100 gramoj da ostoj, ledo kaj gumo; Pola Rezistomovado: Sekreta Militista Organizaĵo unuiĝis kun Gvidantaro de Pola Enlanda Armeo; en Vilno estis ekzekutita ĵurnalisto pro kunlaboro kun germanoj; Kamparana Bataliono el areo Biała Podlaska forprenis el bieno 600 litrojn da alkoholo el brandofarejo kaj forprenis 2 buĉotajn porkojn; Orienta Fronto: germana armeo evakuiĝis de Rĵev, 2-a Kirasita SS-Korpuso konkeris Ĥarkivon; greka registaro forlasis Londonon translokante al Kairo
- 1944: Germana polico pafekzekutis en ruinoj de la Varsovia geto 185 homojn, kune kun 5 virinoj, kaj apud Tuchów 7 polojn; Popola Armeo senarmigis en Wadowice germanajn doganistojn; Galicia-Volinia masakro: taĉmento de Ukraina Ribela Armeo bruligis vilaĝon Korczów (distrikto Tomaszowski) murdante 7 personojn; nokte de la 15-a/16-a de marto taĉmento de Pola Enlanda Armeo venĝe pro la Volinia masakro pafmortigis en vilaĝo Chlebowice Świrskie 54 ukrainojn kun bruligo de 12 domoj, kaj erare 6 polojn; 1-a Korpuso de Polaj Armitaj fortoj formiĝis ĉe 1-a Pola Armeo en Sovetunio, kies taĉmentoj en majo 1945 sturmis Berlinon; dua soveta okupado de Pollando: "Biuletyn Informacyjny": Pola-rusa konflikto estis definitive klarigita. Sovetunio postulas preskaŭ duonon de la pola ŝtato kaj anstataŭigon de la nuna registaro per registaro cedema al sovetianoj;
- 1945: Nord-oriente de Gdańsk sinkis pro aliro al soveta mara mino la U-boato U-367 kune kun la tuta 43-persona skipo; Francio agnoskis komunistan Provizoran Registaron de Pollando; Heinrich Himmler malpermesis murdi judojn troviĝantajn en koncentrejoj (pro manko de laborforto); militista aviadilaro de Royal Air Force dum 20 minutoj bombadis Würzburg - pereis 5 mil personoj kaj 90% de la urbo ruiniĝis
- 1958: Oni produktis 50-milionan aŭtomobilon de Ford Motor Company
- 1962: Nikita Ĥruŝĉov anoncis, ke Sovetunio posedas interkontinentan balistikan misilon
- 1968: Vjetnama milito: Usona Terarmeo faris masakron de My Lai - la militkrimon respondecis William Calley
- 1976: Ĉefministro de Britio Harold Wilson demisiis
- 1977: Indira Gandhi signife malsukcesis dum voĉdonado en Barato
- 1978: En centro de Romo teroristoj de la Ruĝaj Brigadoj forkaptis estintan ĉefministron de Italio Aldo Moro, kiun ili poste murdis
- 1978: Petrolŝipo Amoco-Cádiz sinkis apud Finistère, liberigante 228.000 tunojn da nafto kaj kaŭzante la plej grandan naftoverŝon en la historio de Bretonio
- 1979: Ĉina-Vjetnama Milito finiĝis senrezulte
- 1981: Sensukcesa puĉo okazis en Maŭritanio
- 1985: Batal-Muzeo pri Pomeria Remparo estis malfermita en Mirosławiec
- 1987: Hispana Goja-premio pri kino estis unuafoje atribuita
- 1988: Iraka-irana milito: laŭ ordono de Ali Hasan al-Maĝid Armeo de Irako faris kemian atakon kontraŭ Ĥalabĝo - pereis ĉirkaŭ 5 mil kurdoj, kelkaj miloj vundiĝis
- 1989: En Egiptio oni trovis apud la Piramido de Keopso 4400-jaran mumion
- 1990: En Lvivo rekomencis sian agadon Ŝevĉenka Scienca Societo (unua sesio)
- 2000: Ruslingva soci-politika gazeto "Vremja novostej" aperis
- 2005: Israelo redonis Jeriĥon al Palestina Aŭtonomio
- 2006: Konsilio pri Homaj Rajtoj ĉe Unuiĝintaj Nacioj ekfunkciis
- 2007: En Pollando ekfunkciis movtelefonio Play
- 2009: Rezulte de puĉo prezidento de Madagaskaro Marc Ravalomanana estis faligita
- 2010: Ugando: pro incendio bruliĝis la tomboj de reĝoj de Bugando en Kasubio
- 2013: 94,49% inter voĉdonintoj referendumis en Zimbabvo por la nova konstitucio
- 2014: En Aŭtonoma Respubliko Krimeo kaj Sebastopolo okazis referendumo, neagnoskita de UN kaj Ukrainio, kiu estis preteksto por anekso de Krimeo fare de Rusio — sekvis reprezalioj de krimeaj tataroj
- 2016: Pakistano: bombo eksplodinta en aŭtobuso veturiganta laborantojn de registaro mortigis en Peŝavaro 15 personojn kaj vundis ne malpli ol 54
- Invado de Rusio en Ukrainion:
- 2022: 21-a tago de la rusa agreso: Pasinttage Ukraina Aer-Armeo detruis 3 aviadilojn kaj helikopteron — entute rusoj perdis ĝis 40% de la batalantaj unuoj, al bataloj direktas kadetojn kaj eksterlandajn soldulojn; en Ĥarkivo, pripafata de la unua tago, ĝis nun pereis ne malpli ol 500 personoj; rusia armeo atakis ĝis nun pli ol 400 lernejojn, el kiuj 59 estis detruitaj - de la invado pereis 103 infanoj; en sieĝita kaj pripafata Mariupolo, kiu restas sen kurento, akvo kaj varmigado ĝis nun pereis 2 500 personoj, evakuiĝis ĉ. 20 mil civiluloj — el okupita malsanulejo kun 500 pacientoj, traktataj kiej ostaĝoj rusoj pripafas la urbon kune kun humanitaraj koridoroj, bombita teatro, sub kiu sin kaŝas ĉ. mil personoj; Ĉefministro de Ukrainio: invado de Rusio kaŭzis perdojn de pli ol 500 mld da dolaroj; en Ĉernihivo 13 personoj pereis en atendovico je pano trafita de bombado; dum la bataloj pereis la kvara rusa generalo; rusoj forkaptis laŭvican urbestron - de Skadovsk;
- Mondreago: Usona Senato kondamnis Putin kiel militkrimulon; Volodimir Zelenskij parolis antaŭ Usona Kongreso montrinte filmon pri la detruoj; Internacia Kortumo: invado de Rusio al Ukrainio estis eksterleĝa; Joe Biden: Putin estas militkrimulo; Kanado fermis eniron al belorusaj aviadiloj; en Rusio estis blokita aliro al BBC News; Ĉinio kritikis Tajvanon pro helpo al Ukrainio (atribuo de sankcioj kaj humanitara helpo); ZDF publikigis surbendigaĵon en kiu rusiaj soldatoj mortigas civilulon kun manoj levitaj supren; polaj moveblaj kontraŭaviadaj raketoj akiris rekonon de la defendantoj de Ukrainio; Facebook forigas misinormadon pri Volodimir Zelenskij kun falsaj informoj, ke porinfana malsanulejo en Mariupolo ne estis bombita
- 2023: 386-a tago de la rusa agreso: Pasinttage rusia armeo pripafis per Tornado-S Kostjantinivka, 6 personoj estis vunditaj, damaĝita lernejo, 5 kolektivaj loĝejoj, 20 domoj kaj 11 civilaj aŭtoj; en Donbaso estis rebatitaj 75 rusiaj atakoj, kaj en la bataloj pri Baĥmut rusoj en 42 atakoj perdis 200 soldatojn; flanke de Ukrainio pereis konata ukraina historiisto, arkeologo kaj ĉiĉerono Jurij Kovalenko; ukrainoj paffaligis per fusilo AK-47 la ĉinan senpilotan aviadilon, aĉeteblan interrete kontraŭ 15 mil dolaroj, uzatan kiel fluganta bombo
- Mondreago: Armenio malpermesis eniron al kelkaj konataj rusaj sociaj aktivuloj, politikistoj kaj ĵurnalistoj; rusaj rifuĝintoj investas en novajn patrujojn — Armenio akceptis 110 mil rusojn, kiuj setliĝis, al Kazaĥio antaŭ mobilizo kaj la milito fuĝis 200 mil rusoj, al Kartvelio 112 mil; laŭ postulo de Usono Turkio ĉesigis priservadon de rusiaj kaj belorusaj aviadiloj, kiuj enhavas pli ol 25% de la usonaj elementoj; oni informis ke francaj rekognoskaj veturiloj AMX-10 RC atingis fronton en Ukrainio, kaj Germanio transdonis i.a. 5 mil artileriajn pafaĵojn de kalibro 155 m, precizan municion kaj pafaĵojn por kontraŭaviadilaj raketoj MARS II; prezidanto de Pollando: en la plej proksimaj tagoj ni transdonos al Ukrainio kvar MiG-29; grupo de eksterlandanoj enketinta armean trafikon inter Pollando kaj Ukrainio estis arestita; Rusio perdis ne malpli ol 15 la plej modernajn tankojn T-90M, kies plua produktado neeblas pro sankcioj
Naskiĝoj
[redakti | redakti fonton]- 1339: Ŝuande, ĉina imperiestro el dinastio Ming (m. 1435)
- 1445: Johann Geiler von Kaysersberg, franca teologo kaj predikisto (m. 1510)
- 1581: Pieter Corneliszoon Hooft, nederlanda verkisto, politikisto, poeto kaj historiisto (m. 1647)
- 1745: Johann Wilhelm Cornelius von Königslöw, germana orgenisto kaj komponisto de klasika muziko (m. 1833)
- 1750: Caroline Herschel, brita-germana astronomino, fratino de William Herschel (m. 1848)
- 1751: James Madison, prezidento de Usono, subskribinto de Usona Konstitucio (m. 1836)
- 1754: Joseph Bellomo, aŭstra aktoro kaj teatrejestro (m. 1833)
- 1760: Heinrich Meyer, svisa pentristo kaj kulturhistoriisto, amiko de Goeto (m. 1832)
- 1771: Antoine-Jean Gros, franca pentristo kreinta faman pentraĵon pri la batalo de Eylau (m. 1835)
- 1774: Matthew Flinders, angla esploristo kaj navigisto ĉirkaŭinta Aŭstralion (m. 1814)
- 1776: Christian Traugott Fleischmann, germana orgenisto (m. 1813)
- 1789: Georg Ohm, germana natur-sciencisto, konata de la leĝo de Omo (interligo de elektra tensio, elektra kurento kaj elektra rezistanco) (m. 1854)
- 1799: Anna Atkins, angla botanikistino kaj ilustristino (m. 1871)
- 1800: Ninko, imperiestro de Japanio, filo de Kokaku (m. 1846)
- 1805: Ernst von Lasaulx, germana klasika filologo, filozofo kaj politikisto, okupiĝanta pri Majstro Eckhart (m. 1861)
- 1819: José Maria da Silva Paranhos, brazila ŝtatestro, instruisto, politikisto, ĵurnalisto, diplomato kaj monarkisto (m. 1880)
- 1822: Rosa Bonheur, franca pentristino kaj skulptistino, bestartistino (m. 1899)
- 1825: Camilo Castelo Branco, portugala verkisto, reprezentanto de romantikismo, majstro de la portugala lingvo (m. 1890)
- 1834: James Hector, skota geologo, naturalisto kaj kirurgo (m. 1907)
- 1834: Sándor Nikolits, hungara komponisto, dirigento kaj instruisto (m. 1895)
- 1837: Hermann Goethe, germana vinsciencisto kaj fruktosciencisto (m. 1911)
- 1839: Sully Prudhomme, franca Nobelpremiita poeto, kreinto de filozofia poezio (m. 1907)
- 1846: Gösta Mittag-Leffler, sveda matematikisto fondinta la revuon Acta Mathematica (m. 1927)
- 1859: Aleksander Stepanoviĉ Popov, rusa fizikisto, pioniro de radio (m. 1906)
- 1865: Sándor S. Kováts, hungara, rumania hungara literaturhistoriisto (m. nekonata)
- 1865: Ferenc Vajda, hungara eklezia historiisto kaj folkloristo (m. 1938)
- 1879: Paul Abert, germana teologo kaj verkisto (m. 1947)
- 1880: Mihály Zöld, hungara reformita pastro, poeto (m. 1931)
- 1888: Emil Brázay, hungara, rumania hungara ĵurnalisto, verkisto (m. 1968)
- 1892: César Vallejo, perua poeto, reprezentanto de la postmoderna literaturo (m. 1938)
- 1898: Maria Stromberger, aŭstra flegistino kaj kontraŭfaŝistino (m. 1957)
- 1905: Franz Loidl, aŭstra historiisto kaj teologo (m. 1987)
- 1906: Francisco Ayala, hispana verkisto, kritikisto, sociologo kaj tradukisto, laŭreato de Premio Cervantes (m. 2009)
- 1910: Ferenc Földes, hungara kulturpolitikisto, filozofia verkisto (m. 1943)
- 1910: Albert Klein, episkopo luteranisma de transilvaniaj saksoj (m. 1990)
- 1911: József Csapó, rumania hungara agronomo (m. 1979)
- 1911: Josef Mengele, germana SS-kuracisto en Aŭŝvico, militkrimulo respondeca i.a. pri gasumo de 1042 ciganoj (m. 1979)
- 1917: Samael Aun Weor, kolombia gnostikulo, kreinto de filozofia fondaĵo pri esoterismo (m. 1977)
- 1920: Traudl Junge, sekretariino de Adolf Hitler (m. 2002)
- 1923: Zbigniew Gołąb, pola lingvosciencisto kaj slavisto, spertulo pri etnogenezo de slavoj, slavaj etimologio kaj vortaroj (m. 1994)
- 1926: István Stössel, rumania hungara kuracisto (m. 2003)
- 1926: Jerry Lewis, usono aktoro, komikisto kaj reĝisoro (m. 2017)
- 1927: Witold Tyloch, pola religiosciencisto, orientalisto, esploristo de judismo, bibliisto kaj kumranologo (m. 1990)
- 1930: Tommy Flanagan, usona ĵaz-pianisto de svingo (m. 2001)
- 1931: Augusto Boal, brazila reĝisoro, aŭtoro de teatraĵoj kaj teoriisto de la teatro (m. 2009)
- 1935: Sergej Jurskij, soveta kaj rusia filma kaj teatra aktoro (m. 2019)
- 1941: Bernardo Bertolucci, itala reĝisoro kaj scenaristo (m. 2018)
- 1944: Andrew S. Tanenbaum, usona-nederlanda komputikisto, ĉefaŭtoro de la sistemo Minix, utiligita por Linukso
- 1944: William O'Ryan, usona lingvisto, esperantisto kaj vikipediisto, spertulo pri la tigraja lingvo (m. 2008)
- 1953: Richard Stallman, usona komputikisto, aktivulo de libera programaro
- 1954: Anna Grodzka, pola socia aktivulino pri rajtoj de transseksuloj
- 1957: Ágnes Saszet, rumania hungara tradukistino, eseistino
- 1959: Jens Stoltenberg, ĉefministro de Norvegio, diplomito pri ekonomiko de la Universitato de Oslo, ĝenerala sekretario de NATO
- 1963: Saša Pilipović serba aktoro de la Teatro Joakim Vujić, membro de Drama grupo de la Studenta Esperanto-Klubo en Zagrebo, anoncisto de Esperanto-elsendoj de Radio Zagrebo
- 1967: Lauren Graham, usona aktorino, filma produktistino
- 1967: Oleg Iljin, rusia militisto, pereinta dum liberigo de la ostaĝoj dum la terorisma atako en Beslano, Heroo de Rusio
- 1968: Dmitrij Razumovskij, rusia militisto, partopreninto de liberigo de la ostaĝoj dum la terorisma atako en Beslano, Heroo de Rusio
- 1968: Roland Weißmann, aŭstra historiisto kaj amaskomunikila manaĝero
- 1978: Eszter Márkó, hungara aktorino, filino de Szidónia Krizsovánszky
- 1979: Leena Peisa, finna rok-muzikistino
- 1990: James Bulger, angla knabo, murdita (m. 1993)
- 1993: Marine Lorphelin, franca manekeno, Miss Francio
Mortoj
[redakti | redakti fonton]- 37: Tiberio, romia imperiestro, posteulo de Aŭgusto Cezaro (n. -42)
- 455: Valentiniano la 3-a, okcident-romia imperiestro (n. 419)
- 1185: Baldueno la 4-a, reĝo de Jerusalemo el dinastio Plantaĝenetoj (n. 1161)
- 1425: Leonardo Dati, itala humanisto, ambasadoro, teologo, poeto, kardinalo, predikisto, matematikisto (n. 1360)
- 1457: Ladislao Hunyadi, hungara nobelo kaj militisto, ekzekutita (n. 1433)
- 1485: Anne Neville, edzino de Rikardo la 3-a (Anglio) (n. 1456)
- 1520: Martin Waldseemüller, germana geografo kaj kartografo, sur kies mondmapo el 1507 unuafoje troveblas la nomo "Ameriko" (n. 1470)
- 1670: Johann Rudolph Glauber, germana apotekisto, alkemiisto kaj teknologo, malkovrinto de natria sulfato, kalia permanganato kaj aliaĵoj (n. 1604)
- 1732: Joachim Justus Breithaupt, germana teologo kaj pietisto (n. 1658)
- 1734: Andreas Silbermann, germana orgenkonstruisto (n. 1678)
- 1736: Giovanni Battista Pergolesi, itala komponisto, violonisto kaj orgenisto, kunkreinto de la itala komika opero (n. 1710)
- 1782: Johann Friedrich Schönemann, germana aktoro kaj teatra pioniro (n. 1701)
- 1826: Friedrich August Ludwig Nietzsche, germana teologo, avo de Friedrich Nietzsche (n. 1756)
- 1841: Félix Savart, franca fizikisto, kunaŭtoro de la leĝo de Biot-Savart priskribanta magnetan kampon (n. 1791)
- 1842: Maurits Hansen, norvega verkisto, poeto, pedagogo (n. 1794)
- 1858: Józef Sękowski, pola orientalisto, poeto, profesoro (n. 1800)
- 1889: Ernst Wilhelm Leberecht Tempel, germana astronomo kaj litografisto (n. 1821)
- 1892: Karl Aberle, aŭstra kuracisto kaj historiisto (n. 1818)
- 1893: Tivadar Puskás, hungara inventisto patentinta telefonradion (n. 1844)
- 1908: Johannes Fastenrath, germana juristo kaj verkisto (n. 1839)
- 1914: John Murray, skot-kanada oceanografo kaj marbiologo (n. 1841)
- 1915: Vince Bunyitai, hungara eklezia historiisto, bibliotekisto kaj redaktoro (n. 1837)
- 1930: Miguel Primo de Rivera, hispana nobelulo, generalo, diktatoro de Hispanio (n. 1870)
- 1933: Alfréd Haar, hungara matematikisto okupiĝinta pri mezura funkcio (n. 1885)
- 1936: Marguerite Durand, franca aktorino kaj feminisma ĵurnalistino (n. 1864)
- 1938: Emil Fey, aŭstra politikisto kaj favoranto de Esperanto (n. 1886)
- 1940: Selma Lagerlöf, sveda verkistino, kiel la unua virino ricevis Nobel-premion pri literaturo, konata de La mirinda vojaĝo de Nils Holgersson (n. 1858)
- 1940: Zoltán Szász, hungara ĵurnalisto, verkisto, teatrokritikisto (n. 1887)
- 1945: Pierre Drieu La Rochelle, franca verkisto, sinmortiginto (n. 1893)
- 1945: Börries von Münchhausen, germana verkisto kaj juristo kontraŭjudisma (n. 1874)
- 1947: Gusztáv Pécsi, hungara pastro kaj filozofo, paroĥestro en Nagyölved (n. 1874)
- 1953: Fortunát Domokos Boros, rumanihungara franciskano, verkisto (n. 1885)
- 1957: Constantin Brâncuși, rumana skulptisto, reprezentanto de abstraktismo vivanta en Francio, kies aforismoj estis esperantigitaj (n. 1876)
- 1961: Václav Talich, ĉeĥa muzikisto kaj dirigento ligita kun la ĉeĥa filharmonio (n. 1883)
- 1969: Gyula Halász, hungara redaktoro kaj publicisto (n. 1871)
- 1971: Lajos Pánczél, hungara ĵurnalisto, verkisto kaj filmhistoriisto (n. 1897)
- 1971: Thomas E. Dewey, usona politikisto, membro de Respublikana Partio (n. 1902)
- 1972: József Venczel, rumania hungara sociologo, profesoro (n. 1913)
- 1973: Albert Paris Gütersloh, aŭstra verkisto kaj pentristo, disĉiplo de Gustav Klimt (n. 1887)
- 1975: T-Bone Walker, afrik-usona kantisto, kantoverkisto kaj gitaristo de bluso, reprezentanto de teksasa bluso (n. 1910)
- 1979: Jean Monnet, franca ekonomikisto kaj ŝtatulo, kunarkitekto de la eŭropa unuigo (n. 1888)
- 1983: Ernie Royal, usona ĵaztrumpetisto, muzikisto de ĵazbandego (n. 1921)
- 1986: Ludwik Krzyżanowski, pola anglisto, tradukisto, universitata lekciisto de la pola literaturo kaj la pola lingvo en Usono, redaktoro de la revuo "The Polish Review" (n. 1906)
- 1997: Kustaa Aadolf Inkeri, finna astronomo kaj matematikisto, esploristo de la lasta teoremo de Fermat (n. 1908)
- 2001: Mária Tasnádi Fekete, hungara aktorino, belecreĝino (n. 1911)
- 2003: Rachel Corrie, usona aktivulino pri senperforto, kies vivon kaj mortfalon en Gaza Sektoro memorigis spektakle Alan Rickman (n. 1979)
- 2007: János Szántay, rumania hungara biokemiisto kaj plurfoja landĉampiono pri skermo (n. 1922)
- 2016: Aleksandr Jesenin-Volpin, rusa-usona matematikisto, filozofo kaj poeto, unu el ĉefideologoj de la disidenta movado en Sovetunio, filo de Sergej Jesenin (n. 1924)
- 2017: Torgny Lindgren, sveda verkisto, membro de Sveda Akademio, konata kiel aŭtoro de la romano La vojo de serpento sur roko, filmigita kaj tradukita al pli ol 30 lingvoj kun esperanto (n. 1938)
- 2018: Buell Neidlinger, usona kontrabasisto, violonĉelisto kaj altlerneja instruisto (n. 1936)
- 2019: Egon Balas, hungara-rumana-usona matematikisto, pedagogo, membro ekstera de Hungara Scienca Akademio (n. 1922)
- 2024: Thaddäus Podgorski, aŭstra ĵurnalisto kaj TV-moderigisto
Specialaj tagoj kaj festoj
[redakti | redakti fonton]- Litovio: Tago de Libroportantoj
- Latvio: Memortago pri Latva legio honore al kunlaborista dummilite Latva legio
Tagoj de semajno
[redakti | redakti fonton]La 16-a de marto estas (laŭ gregoria kalendaro):
- Dimanĉo en jaroj: 1586 1597 1603 1608 1614 1625 1631 1636 1642 1653 1659 1664 1670 1681 1687 1692 1698 1704 1710 1721 1727 1732 1738 1749 1755 1760 1766 1777 1783 1788 1794 1800 1806 1817 1823 1828 1834 1845 1851 1856 1862 1873 1879 1884 1890 1902 1913 1919 1924 1930 1941 1947 1952 1958 1969 1975 1980 1986 1997 2003 2008 2014 2025 2031 2036 2042 2053 2059 2064 2070 2081 2087 2092 2098;
- Lundo en jaroj: 1587 1592 1598 1609 1615 1620 1626 1637 1643 1648 1654 1665 1671 1676 1682 1693 1699 1705 1711 1716 1722 1733 1739 1744 1750 1761 1767 1772 1778 1789 1795 1801 1807 1812 1818 1829 1835 1840 1846 1857 1863 1868 1874 1885 1891 1896 1903 1908 1914 1925 1931 1936 1942 1953 1959 1964 1970 1981 1987 1992 1998 2009 2015 2020 2026 2037 2043 2048 2054 2065 2071 2076 2082 2093 2099;
- Mardo en jaroj: 1582 1593 1599 1604 1610 1621 1627 1632 1638 1649 1655 1660 1666 1677 1683 1688 1694 1700 1706 1717 1723 1728 1734 1745 1751 1756 1762 1773 1779 1784 1790 1802 1813 1819 1824 1830 1841 1847 1852 1858 1869 1875 1880 1886 1897 1909 1915 1920 1926 1937 1943 1948 1954 1965 1971 1976 1982 1993 1999 2004 2010 2021 2027 2032 2038 2049 2055 2060 2066 2077 2083 2088 2094;
- Merkredo en jaroj: 1583 1588 1594 1605 1611 1616 1622 1633 1639 1644 1650 1661 1667 1672 1678 1689 1695 1701 1707 1712 1718 1729 1735 1740 1746 1757 1763 1768 1774 1785 1791 1796 1803 1808 1814 1825 1831 1836 1842 1853 1859 1864 1870 1881 1887 1892 1898 1904 1910 1921 1927 1932 1938 1949 1955 1960 1966 1977 1983 1988 1994 2005 2011 2016 2022 2033 2039 2044 2050 2061 2067 2072 2078 2089 2095;
- Ĵaŭdo en jaroj: 1589 1595 1600 1606 1617 1623 1628 1634 1645 1651 1656 1662 1673 1679 1684 1690 1702 1713 1719 1724 1730 1741 1747 1752 1758 1769 1775 1780 1786 1797 1809 1815 1820 1826 1837 1843 1848 1854 1865 1871 1876 1882 1893 1899 1905 1911 1916 1922 1933 1939 1944 1950 1961 1967 1972 1978 1989 1995 2000 2006 2017 2023 2028 2034 2045 2051 2056 2062 2073 2079 2084 2090;
- Vendredo en jaroj: 1584 1590 1601 1607 1612 1618 1629 1635 1640 1646 1657 1663 1668 1674 1685 1691 1696 1703 1708 1714 1725 1731 1736 1742 1753 1759 1764 1770 1781 1787 1792 1798 1804 1810 1821 1827 1832 1838 1849 1855 1860 1866 1877 1883 1888 1894 1900 1906 1917 1923 1928 1934 1945 1951 1956 1962 1973 1979 1984 1990 2001 2007 2012 2018 2029 2035 2040 2046 2057 2063 2068 2074 2085 2091 2096;
- Sabato en jaroj: 1585 1591 1596 1602 1613 1619 1624 1630 1641 1647 1652 1658 1669 1675 1680 1686 1697 1709 1715 1720 1726 1737 1743 1748 1754 1765 1771 1776 1782 1793 1799 1805 1811 1816 1822 1833 1839 1844 1850 1861 1867 1872 1878 1889 1895 1901 1907 1912 1918 1929 1935 1940 1946 1957 1963 1968 1974 1985 1991 1996 2002 2013 2019 2024 2030 2041 2047 2052 2058 2069 2075 2080 2086 2097.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Emperor Street (1860-1870). Alirita 2013-08-24.