Horní Čermná
| Horní Čermná | |||
| germane Ober Böhmisch Rothwasser | |||
| municipo | |||
 Unu el stratetoj en Horní Čermná
| |||
|
|||
| Oficiala nomo: Horní Čermná | |||
| Ŝtato |  Ĉeĥio
| ||
|---|---|---|---|
| Regiono | Regiono Pardubice | ||
| Distrikto | Distrikto Ústí nad Orlicí | ||
| Administra municipo | Lanškroun | ||
| Historiaj regionoj | Bohemio, Sudeta ĵupo | ||
| Montaro | Suborlica montetaro | ||
| Situo | Horní Čermná | ||
| - alteco | 421 m s. m. | ||
| - koordinatoj | 49° 58′ 24″ N 16° 36′ 20″ O / 49.97333 °N, 16.60556 °O (mapo) | ||
| Areo | 17,66 km² (1 766 ha) | ||
| Loĝantaro | 991 (2024) | ||
| Denseco | 56,12 loĝ./km² | ||
| Unua skribmencio | 1304 | ||
| Horzono | MET (UTC+1) | ||
| - somera tempo | MET (UTC+2) | ||
| Poŝtkodo | 561 56 | ||
| NUTS 3 | CZ053 | ||
| NUTS 4 | CZ0534 | ||
| NUTS 5 | CZ0534 580279 | ||
| Katastraj teritorioj | 2 | ||
| Partoj de municipo | 2 | ||
| Bazaj setlejunuoj | 3 | ||
  Situo enkadre de Ĉeĥio
| |||
 Vikimedia Komunejo: Horní Čermná
| |||
| Retpaĝo: www.hornicermna.cz | |||
 Portalo pri Ĉeĥio
| |||
Municipo Horní Čermná situas en Ĉeĥio, regiono Pardubice, distrikto Ústí nad Orlicí, en valo de rivereto Čermná, apud ŝoseo n-ro 311 inter Lanškroun kaj Jablonné nad Orlicí, 8 km de Lanškroun kaj 8 km de Jablonné nad Orlicí. Vivas ĉi tie 991 loĝantoj (2024).
La najbaraj municipoj de la setlejo estas Dolní Čermná, Horní Třešňovec, Horní Heřmanice, Lanškroun, Výprachtice, Albrechtice, Cotkytle kaj Bystřec.
Partoj de municipo
- Horní Čermná
- Nepomuky
- Kalhoty
- Stěžník
- Zlomy
- Sebranice
- Mariánská Hora
Historio
Nomo de la vilaĝo estas derivita el nomo de rivereto, kiu enhavas feron el ĉirkaŭantaj grundoj. La unua historia mencio pri Čermná (latine Ruffa aqua, germane Rotenwasser) estas el la jaro 1304, kiam reĝo Venceslao la 2-a donacis ĝin al nova monaĥejo en Zbraslav. Kiam estis fondita episkopejo en Litomyšl, ŝanĝis kun ĝi la monaĥejo Zbraslav regionojn Lanškroun kaj Lanšperk kontraŭ bienegoj pli proksimaj al Prago. Dum husanaj militoj episkopejo Litomyšl estis neniigita kaj ĝia havaĵo transiĝis al laika nobelaro. De la dua duono de 15-a jarcento ĝis fino de patrimonia reĝimo Čermná fariĝis parto de sinjorejo Lanškroun. Post batalo sur Blanka monto la sinjorejon akiris Karel el Lichtenštejn kaj komencis en ĝi rekatoligadon. Dum la Dua Mondmilito estis Horní Čermná aneksita en t.n. Sudetan ĵupon, kie kun apudaj vilaĝoj Nepomuky, Výprachtice kaj Heřmanice kreis ian ĉeĥan lingvan insuleton.
En Horní Čermná estis multaj kredantoj de Unuiĝo de Bohemiaj Fratoj, kiuj estis post la jaro 1622 kruele persekutataj. Multaj elmigris eksterlanden, plejparte en Rixdorf, nuntempe parto de Berlino. Post la jaro 1781, kiam imperiestro Jozefo la 2-a proklamis patenton pri religia toleremo, aliĝis el Horní Čermná kaj ĉirkaŭaĵo al t.n. "helvetia kredo" 395 homoj. Diservoj okazadis plej frue en familioj, sed jam en la jaro 1788 estis konstruita ligna tolera preĝejo kaj en la jaro 1808 estis ĉi tie establita evangeliana lernejo.
En la jaro 1935 pro longaj kvereloj pri konstruado kaj religioj estis Čermná dividita je malsupra Dolní Čermná, plejparte katolika, kaj supra Horní Čermná, evangeliana.
De la jaro 1960 estas parto de la komunumo vilaĝo Nepomuky, kiu estis fondita antaŭ la jaro 1787 per divido de ĝistiama mastruma korto. Ĝia nomo estas derivita de preferata baroka sanktulo Johano Nepomuka. Laŭ legendo temis pri malico de tiamaj sinjorejaj oficistoj, ĉar plejparto de loĝantoj estis evangelianoj.
En pasinteco Horní Čermná estis parto de pereinta kampurbo Čermná.
Loĝantaro
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1869 | 189 |
| 1880 | 252 |
| 1890 | 188 |
| 1900 | 157 |
| 1910 | 181 |
| 1921 | 140 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1930 | 1 408 |
| 1950 | 1 000 |
| 1961 | 1 058 |
| 1970 | 989 |
| 1980 | 1 039 |
| 1991 | 1 061 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 2001 | 1 048 |
| 2014 | 992 |
| 2016 | 998 |
| 2017 | 1 005 |
| 2018 | 1 022 |
| 2019 | 1 023 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 2020 | 1 010 |
| 2021 | 952 |
| 2022 | 996 |
| 2023 | 1 015 |
| 2024 | 991 |
Memorindaĵoj
Evangeliana preĝejo
Lignan toleran preĝejon, kiu estis 17 m longa, 10,7 m larĝa kaj 11,8 m alta, en la jaro 1838 anstataŭis masonita evangeliana preĝejo sen turo, ĉar nekatolikaj preĝejoj ne rajtis havi turon. La presbiterejo estas volbita kruce kun konĥoj, en la navo estas tri kampoj de plataĵaj volboj. La fronta turo estis konstruita nur el la jaro 1884 kaj en 1885 ekipita per tri sonoriloj 952, 482 kaj 282 kg pezaj. En la jaro 1916 estis du el ili konfiskitaj, en la jaro 1924 anstataŭigitaj, en la jaro 1942 estis du el ili ree konfiskitaj kaj nur en la jaro 2001denove anstataŭigitaj. Nuntempaj sonoriloj pezas 490, 325 kaj 220 kg.
Pilgrimejo
Sudokcidente de la vilaĝo leviĝas Mariánská hora (Mariakulta monto) kun pilgrima kirko de Naskiĝo de Maria Virgulino konstruita en la jaro 1868 kun Kalvaria vojo kaj tilia aleo el la jaro 1886. La kirko estis konstruita el popolkolektoj okazintaj surbaze de miraklo, kiam veturigisto savis sin de sub renversiĝinta veturilo. La kirko estas senstila ununava kun apsida fermo kaj kun loretana kapelo enkonstruita en centron de la navo. Ekipaĵo estas pseŭdogotika. De la pilgrimejo estas bela panoramo en ĉiujn direktojn.
Statuoj
- Apud la vojo al Mariánská hora troviĝas Ŝtona kruco kun dolorplena Sankta Maria el la jaro 1813.
- En la vilaĝo situas monumento al falintoj en la unua mondmilito kun plastikaĵo de leono.
Popola arĥitekturo
En Horní Čermná konserviĝis kelkaj objektoj de popola arĥitekturo, kiel la gastejo, n-roj 104, 116, 24, 140, 84, 74 a 75, 138, 173 kaj pliaj.
Literaturo
- Dr. E. Poche, DrSc. a kol. – Umělecké památky Čech. Eldonis Akademia en Prago en j. 1978.
Eksteraj ligiloj
| ||||