Edukira joan

Larramendi-ziza: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Berria
 
Argazkiak galerian gehitu
 
(4 erabiltzailek tartean egindako 11 berrikusketa ez dira erakusten)
1. lerroa: 1. lerroa:
{{taxotaula automatikoa
⚫
''Lepista luscina'' (Fr.) Sing.
⚫
| izena = Larramendi-ziza }}


⚫
'''Larramendi-ziza''' (''Lepista luscina'') [[onddo]] [[espezie]] bat da.<ref>{{Erref-EHko onddoak}}</ref> Perretxiko jangarria, kardu-zizaren antzeko koloreko kapela du, orbanak dauzka eta hatzarekin igurztean orriak erraz bereizten dira. Maiz kardu-zizarekin nahasten da, bere kolore, habitat eta hanka laburragatik, eta batzuetan eszentrikoa ere bai.
⚫
'''Larramendi-ziza'''


''Lepista panaeola'' (Fr.) Karst.
Sinonimoak: ''Lepista panaeola'' (Fr.) Karst, ''Tricholoma panaeola'' Queleti.

''Tricholoma panaeola'' Queleti
⚫
[[Fitxategi:Luscina1.jpg|thumb|Larramendi-ziza goitik ikusita]]
⚫
Perretxiko jangarria, kardu-zizaren antzeko koloreko kapela du, orbanak dauzka eta hatzarekin igurztean orriak erraz bereizten dira. Maiz kardu-zizarekin nahasten da, bere kolore, habitat eta hanka laburragatik, eta batzuetan eszentrikoa ere bai.


== Deskribapena ==
== Deskribapena ==
⚫
[[Fitxategi:Luscina1.jpg|thumb|Larramendi-ziza goitik ikusita.]]
⚫
'''Kapela:''' 5 eta 12 cm. arteko diametrokoa. Lehenik ganbila, gero laua, eta ertza sarritan uhindua eta bihurgunetsua. Haragitsua, lehorra,oso hauskorra. Kolore gris-zurixkakoa, askotan orban ilun zentrokideekin markatuta.
⚫
[[Fitxategi:Luscina2.jpg|thumb|Larramendi-ziza azpitik ikusita.]]
⚫
'''Kapela:''' 5 eta 12 cm. arteko diametrokoa. Lehenik ganbila, gero laua, eta ertza sarritan uhindua eta bihurgunetsua. Haragitsua, lehorra, oso hauskorra. Kolore gris-zurixkakoa, askotan orban ilun zentrokideekin markatuta.


'''Orriak:''' Estu, meheak, okertuak, itsatsiak edo eskotatuak, kapelaren haragitik bereiz daitezkeenak. Hasieran zurixkak, gero grisaxka-horixkak.
'''Orriak:''' Estu, meheak, okertuak, itsatsiak edo eskotatuak, kapelaren haragitik bereiz daitezkeenak. Hasieran zurixkak, gero grisaxka-horixkak.
19. lerroa: 18. lerroa:


'''Haragia:''' Trinkoa, hauskorra, kolore zuri-grisaxkakoa. Zapore gozoa du, eta irin-usain atsegina.<ref>{{erreferentzia|abizena=Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo|urtea=1987|izenburua=Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color|argitaletxea=Iberduero|orrialdea=170|ISBN=84-404-0530-8|hizkuntza=Es}}</ref>
'''Haragia:''' Trinkoa, hauskorra, kolore zuri-grisaxkakoa. Zapore gozoa du, eta irin-usain atsegina.<ref>{{erreferentzia|abizena=Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo|urtea=1987|izenburua=Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color|argitaletxea=Iberduero|orrialdea=170|ISBN=84-404-0530-8|hizkuntza=Es}}</ref>

⚫
[[Fitxategi:Luscina2.jpg|thumb|Larramendi-ziza azpitik ikusita]]
'''Etimologia:''' ''Lepista'' hitza grekotik dator, “lepistós”-etik, soil, esan nahi du. Apaingarri berezirik ez duen onddoa.
'''Etimologia:''' ''Lepista'' hitza grekotik dator, “lepistós”-etik, soil, esan nahi du. Apaingarri berezirik ez duen onddoa.


26. lerroa: 25. lerroa:


=== Nahasketa arriskua ===
=== Nahasketa arriskua ===
''Lepista rickenii'' Sing. = ''Tricholoma panaeolus'' ss. Ricken, perretxikoarekin, non kapelaren kolorea laranja-arrea den''.Lepista caespitosa''-rekin, zurixka da eta usain espermatikoa du. P''leurotus eryngii''-arekin, honek orri dekurrenteak ditu eta unbelifero sustraietan hazten da.<ref>{{erreferentzia|abizena=Palacios Quintano Daniel|urtea=2014|izenburua=Disfrutando con las setas|argitaletxea=Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa|orrialdea=218|orrialdeak=978-84-617-0196-4|hizkuntza=Es}}</ref>
''[[Lepista rickenii]]'' Sing. = ''Tricholoma panaeolus'' ss. Ricken, perretxikoarekin, non kapelaren kolorea laranja-arrea den. ''[[Ziza mordoskatu|Lepista caespitosa]]''-rekin, zurixka da eta usain espermatikoa du. ''[[Kardu-ziza|Pleurotus eryngii]]''-arekin, honek orri dekurrenteak ditu eta unbelifero sustraietan hazten da.<ref>{{erreferentzia|abizena=Palacios Quintano Daniel|urtea=2014|izenburua=Disfrutando con las setas|argitaletxea=Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa|orrialdea=218|orrialdeak=978-84-617-0196-4|hizkuntza=Es}}</ref>


== Sasoia eta lekua ==
== Sasoia eta lekua ==
Udazkenean ugaria, zirkuluetan ateratzen da, mendiko belardietan eta larreetan, arraroagoa koniferoen azpian.<ref>{{erreferentzia|abizena=Bon,Marcel|urtea=1988|izenburua=Guia de Campo de los hongos de Europa|argitaletxea=Ediciones Omega, S. A. Barcelona|orrialdea=144|ISBN=282-0865-4|hizkuntza=Es|url=}}</ref>
Udazkenean ugaria, zirkuluetan ateratzen da, mendiko belardietan eta larreetan, arraroagoa koniferoen azpian.<ref>{{erreferentzia|abizena=Bon,Marcel|urtea=1988|izenburua=Guia de Campo de los hongos de Europa|argitaletxea=Ediciones Omega, S. A. Barcelona|orrialdea=144|ISBN=282-0865-4|hizkuntza=Es|url=}}</ref>


'''Banaketa eremua:'''
=== Banaketa eremua ===
Ipar Amerika, Europa, Australia, Zeelanda Berria eta Errusia.

== Galeria ==
<gallery>
⚫
Fitxategi:Lepista luscina 3.jpg
Fitxategi:Lepista luscina 4.jpg
Fitxategi:Lepista luscina 5.jpg
Fitxategi:Lepista luscina 6.jpg
Fitxategi:Lepista luscina 7.jpg
Fitxategi:Lepista luscina 8.jpg
</gallery>

== Erreferentziak ==
{{erreferentzia zerrenda|30em}}

== Kanpo estekak ==
{{autoritate kontrola}}

{{Euskal Herriko perretxiko eta onddoak}}

[[Kategoria:Lepista]]

Hauxe da oraingo bertsioa, 08:20, 1 urria 2024 data duena

Larramendi-ziza
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaFungi
OrdenaTricholomatales
FamiliaTricholomataceae
GeneroaLepista
Espeziea Lepista luscina
Singer, 1951
BasionimoaAgaricus luscinus

Larramendi-ziza (Lepista luscina) onddo espezie bat da.[1] Perretxiko jangarria, kardu-zizaren antzeko koloreko kapela du, orbanak dauzka eta hatzarekin igurztean orriak erraz bereizten dira. Maiz kardu-zizarekin nahasten da, bere kolore, habitat eta hanka laburragatik, eta batzuetan eszentrikoa ere bai.

Sinonimoak: Lepista panaeola (Fr.) Karst, Tricholoma panaeola Queleti.

Deskribapena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Larramendi-ziza goitik ikusita.
Larramendi-ziza azpitik ikusita.

Kapela: 5 eta 12 cm. arteko diametrokoa. Lehenik ganbila, gero laua, eta ertza sarritan uhindua eta bihurgunetsua. Haragitsua, lehorra, oso hauskorra. Kolore gris-zurixkakoa, askotan orban ilun zentrokideekin markatuta.

Orriak: Estu, meheak, okertuak, itsatsiak edo eskotatuak, kapelaren haragitik bereiz daitezkeenak. Hasieran zurixkak, gero grisaxka-horixkak.

Orri eskotatuak: Oinera iritsi baino lehentxeago eskote txiki bat duten orriak.

Hanka: 3 – 7 x 1 – 2 cm-koa. Zilindrikoa edo pixka bat meheagoa goian, haritsua, haragitsua, betea, lehorra, kapelaren kolorekoa baino pixka bat zurbilagoa. Eszentriko samarra, gehienetan laburra eta apur bat kurbatua.

Haragia: Trinkoa, hauskorra, kolore zuri-grisaxkakoa. Zapore gozoa du, eta irin-usain atsegina.[2]

Etimologia: Lepista hitza grekotik dator, “lepistós”-etik, soil, esan nahi du. Apaingarri berezirik ez duen onddoa.

Jangarritasuna

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zapore min arina duen arren, interesgarria da sukaldaritzarako. Gordinik jan daiteke eta zapore atsegina du gainera.[3]

Nahasketa arriskua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lepista rickenii Sing. = Tricholoma panaeolus ss. Ricken, perretxikoarekin, non kapelaren kolorea laranja-arrea den. Lepista caespitosa-rekin, zurixka da eta usain espermatikoa du. Pleurotus eryngii-arekin, honek orri dekurrenteak ditu eta unbelifero sustraietan hazten da.[4]

Sasoia eta lekua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udazkenean ugaria, zirkuluetan ateratzen da, mendiko belardietan eta larreetan, arraroagoa koniferoen azpian.[5]

Banaketa eremua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ipar Amerika, Europa, Australia, Zeelanda Berria eta Errusia.

Galeria

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza  •   Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012  •   Euskalnatura  •   Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987  •   Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973  •   Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
  2. ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 170 or. ISBN 84-404-0530-8..
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 334 or. ISBN 84-505-1806-7..
  4. ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 218 or..
  5. ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 144 or. ISBN 282-0865-4..

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Larramendi-ziza&oldid=9923524"(e)tik eskuratuta