อาร์เทมิซินิน
กลุ่มยาที่ใช้ป้องกันมาเลเรีย

อาร์เทมิซินิน
ข้อมูลทางคลินิก
การออกเสียง/ ɑːr t ˈ m ə s ɪ n ɪ n /​
ชื่ออื่น ๆอาร์เทมิซินีน ชิงห่าวซู่
เส้นทาง
การบริหารจัดการ		ช่องปาก
รหัส ATC
  • P01BE01 ( องค์การอนามัยโลก )
ตัวระบุ
  • (3 R ,5a S ,6 R ,8a S ,9 R ,12 S ,12a R )-ออกตาไฮโดร-3,6,9-ไตรเมทิล-3,12-อีพอกซี-12 เอช -ไพราโน[4,3- j ]-1,2-เบนโซไดออกซีพิน-10(3 H )-วัน
หมายเลข CAS
  • 63968-64-9 ตรวจสอบย.
รหัส CIDของ PubChem
  • 68827
เคมสไปเดอร์
  • 62060 ตรวจสอบย.
ยูนิไอ
  • 9RMU91N5K2
ถังเบียร์
  • D02481 ตรวจสอบย.
เชบีไอ
  • เชบี:223316 ตรวจสอบย.
แชมบีแอล
  • เฉลย567597 ☒เอ็น
แผงควบคุม CompTox ( EPA )
  • DTXSID2040652
บัตรข้อมูล ECHA100.110.458
ข้อมูลทางเคมีและกายภาพ
สูตรซี15 เอช22 โอ5
มวลโมลาร์282.336  กรัม·โมล−1
โมเดล 3 มิติ ( JSmol )
  • ภาพโต้ตอบ
ความหนาแน่น1.24 ± 0.1 กรัม/ซม. 3
จุดหลอมเหลว152 ถึง 157 °C (306 ถึง 315 °F)
จุดเดือดสลายตัว
  • 0=C3O[C@@H]4O[C@@]1(OO[C@@]42[C@@H](CC1)[C@H](C)CC[C@H]2[C@H]3C)C
  • นิ้ว=1S/C15H22O5/c1-8-4-5-11-9(2)12(16)17-13-15(11)10(8)6-7-14(3,1 8-13)19-20-15/h8-11,13H,4-7H2,1-3H3/t8-,9-,10+,11+,13-,14-,15-/m1/s1 ตรวจสอบย.
  • คีย์:BLUAFEHZUWYNDE-NNWCWBAJSA-N ตรวจสอบย.
 ☒เอ็นตรวจสอบย. (นี่คืออะไร?) (ยืนยัน)  

อาร์เทมิซินิน( / ˌɑːrtɪˈm iːsɪnɪn/ ) และอนุพันธ์กึ่งสังเคราะห์เป็นกลุ่มยา ที่ใช้ในการรักษามาลาเรียที่เกิดจากเชื้อPlasmodium falciparum [ 1 ]ค้นพบในปี 1972 โดยTu Youyouซึ่งได้รับรางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ในปี 2015 สำหรับการค้นพบของเธอ[2] ปัจจุบัน การบำบัดแบบผสมผสานที่ใช้อาร์เทมิซินิน (ACTs) เป็นมาตรฐานการรักษาทั่วโลกสำหรับ มาลาเรียที่เกิดจากเชื้อ P. falciparumเช่นเดียวกับมาลาเรียที่เกิดจากเชื้อPlasmodium สายพันธุ์ อื่น[3]อาร์เทมิซินินสกัดมาจากพืชArtemisia annua (วอร์มวูดหวาน) ซึ่งเป็นสมุนไพรที่ใช้ในยาแผนโบราณของจีนสารประกอบตั้งต้นสามารถผลิตได้โดยใช้ยีสต์ที่ดัดแปลงพันธุกรรมซึ่งมีประสิทธิภาพมากกว่าการใช้พืชมาก[4]

อาร์เทมิซินินและอนุพันธ์ของอาร์เท มิ ซินิ นล้วนเป็นเซสควิเทอร์ปีนแลกโทนที่มีสะพานเปอร์ออกไซด์ที่ไม่ธรรมดา วงแหวนเอนโดเปอร์ออกไซด์ 1,2,4-ไตรออกเซนนี้มีหน้าที่ต่อต้านมาเลเรีย สารประกอบธรรมชาติอื่นๆ ไม่กี่ชนิดที่มีสะพานเปอร์ออกไซด์ดังกล่าวเป็นที่รู้จัก[5]

อาร์เทมิซินินและอนุพันธ์ของอาร์เทมิซินินถูกนำมาใช้ในการรักษาการติดเชื้อ มาลาเรียและ พยาธิตัวกลม (เฮลมินธ์) ข้อดีของการรักษาดังกล่าวเมื่อเทียบกับยาต้านปรสิตชนิดอื่น ได้แก่ การกำจัดปรสิตได้เร็วขึ้นและมีประสิทธิภาพมากกว่าตลอดวงจรชีวิตของปรสิต ข้อเสีย ได้แก่ ความสามารถในการดูดซึม ต่ำ คุณสมบัติ ทางเภสัชจลนศาสตร์ต่ำและต้นทุนสูง[6] [7] ยิ่งไปกว่านั้น องค์การอนามัยโลกไม่สนับสนุน ให้ ใช้ยานี้เพียงอย่างเดียวเป็นยาเดี่ยว[8]เนื่องจากมีสัญญาณบ่งชี้ว่าปรสิตมาลาเรียกำลังพัฒนาความต้านทานต่อยานี้[9] การบำบัดแบบผสมผสานซึ่งใช้อาร์เทมิซินินหรืออนุพันธ์ร่วมกับยาต้านมาลาเรียชนิดอื่น ถือเป็นมาตรฐานการรักษาในปัจจุบันสำหรับมาลาเรีย[10]

การใช้ทางการแพทย์

องค์การอนามัยโลก ( WHO ) แนะนำให้ใช้อาร์เทมิซินินหรืออนุพันธ์ของอาร์เทมิซินิน - โดยทั่วไปใช้ร่วมกับยาอื่นที่ออกฤทธิ์ยาวนานกว่า - เป็นแนวทางการรักษาในแนวหน้าสำหรับโรคมาลาเรียทุกกรณี[3]สำหรับ โรค มาลาเรียที่ไม่มีภาวะแทรกซ้อน WHO แนะนำให้ใช้การรักษาทางปากเป็นเวลาสามวันด้วยยาผสมที่มีอาร์เทมิซินินหนึ่งในห้าชนิด (ACTs) ได้แก่อาร์เทเมเธอร์ /ลูเมแฟนทริน อาร์เทซู เนต/อะโมไดอะควิน (ASAQ) อาร์เทซูเนต/เมฟโลควินไดไฮโดรอาร์เทมิซินิน/ไพเพอราควินหรืออาร์เทซูเนต/ซัลฟาดอกซีน/ไพริเมทา มี น[3]ในแต่ละส่วนผสมเหล่านี้ อนุพันธ์ของอาร์เทมิซินินจะฆ่าปรสิตได้อย่างรวดเร็ว แต่ตัวมันเองก็จะถูกขับออกจากร่างกายอย่างรวดเร็ว[11]ยาผสมที่ออกฤทธิ์ยาวนานกว่าจะฆ่าปรสิตที่เหลือและให้การปกป้องต่อการติดเชื้อซ้ำ[12]

สำหรับมาเลเรียที่รุนแรงองค์การอนามัยโลกแนะนำให้รักษาด้วยอาร์เทซูเนต อนุพันธ์ของอาร์เทมิซินินทาง เส้นเลือดหรือกล้ามเนื้อเป็นเวลาอย่างน้อย 24 ชั่วโมง[13]การรักษาด้วยอาร์เทซูเนตจะดำเนินต่อไปจนกว่าผู้ป่วยจะหายดีพอที่จะรับประทานยาได้ จากนั้นผู้ป่วยจะได้รับการรักษาด้วย ACT เป็นเวลาสามวันสำหรับมาเลเรียที่ไม่มีภาวะแทรกซ้อน[13]ในกรณีที่ไม่มีอาร์เทซูเนต องค์การอนามัยโลกแนะนำให้ฉีดอาร์เทซูเนตอนุพันธ์ของอาร์เทมิซินินซึ่งมีฤทธิ์น้อยกว่าเข้ากล้าม เนื้อ [14]สำหรับเด็กอายุน้อยกว่า 6 ปี หากไม่มีอาร์เทซูเนตที่ฉีดได้ องค์การอนามัยโลกแนะนำให้ฉีดอาร์เทซูเนตทางทวารหนัก จากนั้นจึงส่งต่อไปยังสถานพยาบาลที่มีทรัพยากรสำหรับการดูแลเพิ่มเติม[13]

อาร์เทมิซินินไม่ได้ใช้ในการป้องกันมาเลเรียเนื่องจากยาออกฤทธิ์สั้นมาก ( ครึ่งชีวิต ) หากต้องการให้ได้ผล จะต้องให้ยาหลายครั้งต่อวัน[ จำเป็นต้องอ้างอิง ]

ข้อห้ามใช้

องค์การอนามัยโลกแนะนำให้หลีกเลี่ยงการใช้ ACT สำหรับสตรีในช่วงไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์เนื่องจากขาดการวิจัยเกี่ยวกับความปลอดภัยของอาร์เทมิซินินในช่วงต้นของการตั้งครรภ์ องค์การอนามัยโลกแนะนำให้รับประทานคลินดาไมซินและควินินเป็น เวลา 7 วันแทน [15]สำหรับสตรีมีครรภ์ในช่วงไตรมาสที่สองหรือสาม องค์การอนามัยโลกแนะนำให้รับประทาน ACT ตามปกติ[16]สำหรับกลุ่มอื่นๆ หลีกเลี่ยง ACT บางชนิดเนื่องจากผลข้างเคียงของยาคู่กัน ได้แก่ ซัลฟาดอกซีน-ไพริเมทามีนหลีกเลี่ยงในช่วงไม่กี่สัปดาห์แรกของชีวิตเนื่องจากยาจะไปขัดขวางการทำงานของบิลิรูบินและอาจทำให้ภาวะตัวเหลืองในทารกแรก เกิดแย่ลง [17]ใน ผู้ ติดเชื้อเอชไอวีการใช้ยาไตรเมโทพริม/ซัลฟาเมทอกซาโซลร่วมกับ ยา ต้าน ไวรัส ที่ประกอบด้วย ซิ โดวูดินและASAQ อาจทำให้เกิดภาวะเม็ดเลือดขาว ต่ำ ได้ การใช้ ยาต้านไวรัส เอชไอวีอย่างเอฟาวิ เรนซ์ ร่วม กับ ASAQ อาจทำให้เกิดพิษต่อตับได้[18]

ผลข้างเคียง

โดยทั่วไปอาร์เทมิซินินสามารถทนต่อยาได้ดีในขนาดที่ใช้รักษามาลาเรีย[19]ผลข้างเคียงจากยาในกลุ่มอาร์เทมิซินินนั้นคล้ายกับอาการของมาลาเรีย ได้แก่คลื่นไส้อาเจียนเบื่ออาหารและเวียนศีรษะนอกจากนี้ยังพบความผิดปกติของเลือดเล็กน้อยด้วย ผลข้างเคียงที่หายากแต่ร้ายแรงคืออาการแพ้ [ 19] [20] มีรายงานกรณี ตับอักเสบอย่างรุนแรงกรณีหนึ่งซึ่งเกี่ยวข้องกับการใช้อาร์เทมิซินินในปริมาณค่อนข้างสูงเป็นเวลานานโดยไม่ทราบสาเหตุ (ผู้ป่วยไม่ได้เป็นมาลาเรีย) [21]ยาที่ใช้ในการรักษาแบบผสมผสานสามารถก่อให้เกิดผลข้างเคียงที่ผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาได้รับ ผลข้างเคียงในผู้ป่วยมาลาเรียP. falciparumเฉียบพลันที่ได้รับการรักษาด้วยอนุพันธ์ของอาร์เทมิซินินมักจะสูงกว่า[22]

เคมี

ส่วนประกอบที่ไม่ธรรมดาของโมเลกุลอาร์เทมิซินินคือวงแหวนเอนโดเปอร์ออกไซด์ 1,2,4-ไตรออกเซน ซึ่งเป็นศูนย์กลางหลักของโมเลกุลต่อต้านมาเลเรีย[23]การดัดแปลงที่ตำแหน่งคาร์บอน 10 (C10) ทำให้เกิดอนุพันธ์หลากหลายชนิดซึ่งมีประสิทธิภาพมากกว่าสารประกอบดั้งเดิม[24]เนื่องจากคุณสมบัติทางกายภาพของอาร์เทมิซินินเอง เช่น ความสามารถในการดูดซึมได้ไม่ดี ทำให้ประสิทธิภาพของมันลดลง จึงได้มีการพัฒนาอนุพันธ์กึ่งสังเคราะห์ของอาร์เทมิซินิน อนุพันธ์ของไดไฮโดรอาร์เทมิซินินถูกผลิตขึ้นตั้งแต่ปี 1976 อาร์เทซูเนต อาร์ทีอีเธอร์ และอาร์เทอีเธอร์ถูกสังเคราะห์ขึ้นครั้งแรกในปี 1986 มีการผลิตอนุพันธ์หลายชนิด ซึ่งกรดอาร์เทลินิกอาร์เทโมทิล อาร์เทมิโซน SM735 SM905 SM933 SM934 และ SM1044 เป็นสารประกอบที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด[25] [26]ยังมีอะนาล็อกที่เรียบง่ายในการพัฒนาก่อนทาง คลินิก อีก ด้วย [27]มีการเตรียมอนุพันธ์อื่นๆ มากกว่า 120 รายการ แต่การทดสอบทางคลินิกยังไม่สามารถทำได้เนื่องจากขาดการสนับสนุนทางการเงิน[23]

อาร์เทมิซินินละลายน้ำและน้ำมันได้ไม่ดี ดังนั้นโดยทั่วไปแล้วจึงใช้ทางระบบย่อยอาหาร โดยให้ทางปากหรือทางทวารหนัก อย่างไรก็ตาม อาร์เทซูเนตสามารถให้ทางเส้นเลือดดำและกล้ามเนื้อ รวมถึงทางปากและทวารหนักได้[28]สารประกอบสังเคราะห์ที่มีโครงสร้างไตรออกโซเลนคล้ายกัน (วงแหวนที่มีอะตอมออกซิเจนสามอะตอม) ชื่อRBx-11160 [29]แสดงให้เห็นถึงผลลัพธ์ที่ดีใน การทดสอบ ในหลอดทดลองการทดสอบในระยะที่ 2 ในผู้ป่วยมาลาเรียไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่หวังไว้ แต่ผู้ผลิตตัดสินใจที่จะเริ่มการทดสอบในระยะที่ 3 อยู่ดี[30]

กลไกการออกฤทธิ์

ณ ปี 2018 กลไกการออกฤทธิ์ที่แน่นอนของอาร์เทมิซินินยังไม่ชัดเจน[31]อาร์เทมิซินินเองเป็นโปรดรัก ของ ไดไฮ โดร อาร์เทมิซินินที่ออกฤทธิ์ทางชีวภาพเมแทบอไลต์นี้จะแยกวงแหวนเอนโดเปอร์ออกไซด์ภายในเม็ดเลือด แดง เมื่อโมเลกุลของยาสัมผัสกับฮีม (ซึ่งเกี่ยวข้องกับฮีโมโกลบินของเม็ดเลือดแดง) ออกไซด์ของเหล็ก(II)จะทำลายวงแหวนเอนโดเปอร์ออกไซด์[32] [33]กระบวนการนี้ก่อให้เกิดอนุมูลอิสระซึ่งทำลายโปรตีนที่อ่อนไหว ส่งผลให้ปรสิตตาย[34] [35]ในปี 2016 อาร์เทมิซินินแสดงให้เห็นว่าสามารถจับกับเป้าหมายได้จำนวนมาก ซึ่งแสดงให้เห็นว่าอาร์เทมิซินินออกฤทธิ์ในลักษณะที่ไม่แน่นอน อย่างไรก็ตาม โมเลกุลเอนโดเปอร์ออกไซด์ของอาร์เทมิซินินมีความไวต่อออกไซด์ของเหล็ก(II) อิสระน้อยกว่า และจึงมีฤทธิ์มากกว่าในระยะภายในเม็ดเลือดแดงของP. ฟัลซิปารัม[36]ในทางกลับกัน การปฏิบัติทางคลินิกแสดงให้เห็นว่าไม่เหมือนกับยาป้องกันมาเลเรียชนิดอื่น อาร์เทมิซินินมีฤทธิ์ในทุกระยะวงจรชีวิตของปรสิต[37]

ความต้านทาน

หลักฐานทางคลินิกสำหรับการดื้อยาของ อาร์เทมิซินิน ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้รับการรายงานครั้งแรกในปี 2551 [38]และได้รับการยืนยันในภายหลังโดยการศึกษาโดยละเอียดจากกัมพูชาตะวันตก[39] [40] มีรายงานการดื้อยาใน ประเทศไทยเพื่อนบ้านในปี 2555 [41]และในกัมพูชาตอนเหนือเวียดนาม และ เมียนมาร์ตะวันออกในปี 2557 [42] [43]มีรายงานการดื้อยาที่เกิดขึ้นใหม่ในลาวตอนใต้เมียนมาร์ตอนกลาง และกัมพูชาตอนตะวันออกเฉียงเหนือในปี 2557 [42] [43] ยีน เคลช์ของปรสิตบนโครโมโซม 13 ดูเหมือนจะเป็นเครื่องหมายโมเลกุลที่เชื่อถือได้สำหรับการดื้อยาทางคลินิกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้[44]

ในปี 2554 องค์การอนามัยโลกระบุว่าการดื้อยาต้านมาเลเรียที่มีประสิทธิภาพสูงสุดอย่างอาร์เทมิซินินอาจทำให้โครงการควบคุมมาเลเรียของอินเดียซึ่งประสบความสำเร็จอย่างมากในช่วงทศวรรษที่ผ่านมาต้องล่มสลายลง องค์การอนามัยโลกสนับสนุนการใช้ยาต้านมาเลเรียอย่างสมเหตุสมผลและยอมรับบทบาทสำคัญของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในชุมชนในการลดจำนวนมาเลเรียในภูมิภาค[45]

สามารถใช้อาร์เทมิซินินเพียงอย่างเดียวได้ แต่จะทำให้มีปรสิตกลับมาอีก จำนวนมาก จึงจำเป็นต้องใช้ยาอื่นเพื่อกำจัดปรสิตทั้งหมดออกจากร่างกายและป้องกันไม่ให้กลับมาเป็นซ้ำ องค์การอนามัยโลกกำลังกดดันให้ผู้ผลิตยาหยุดผลิตยาที่ไม่ได้ผสมสูตรนี้ให้กับชุมชนแพทย์ทั่วไป โดยตระหนักถึงความหายนะที่จะเกิดขึ้นหากปรสิตมาลาเรียดื้อต่ออาร์เทมิซินิน[46]

กลไกหลักสองประการของการดื้อยาผลักดัน ให้ พลาสโมเดียมดื้อยาต้านมาเลเรีย กลไกแรกคือการไหลออกของยาออกจากตำแหน่งที่ออกฤทธิ์เนื่องจากการกลายพันธุ์ในยีนตัวส่งที่แตกต่างกัน (เช่นpfcrtใน การดื้อยา คลอโรควิน ) หรือจำนวนสำเนาของยีนที่เพิ่มขึ้น (เช่น จำนวนสำเนาของ pfmdr1 ใน การดื้อยา เมฟโลควิน ) กลไกที่สองคือการเปลี่ยนแปลงในเป้าหมายของปรสิตเนื่องจากการกลายพันธุ์ในยีนที่เกี่ยวข้อง (เช่น ในระดับไซโทซอลdhfrและdhpsใน การดื้อยา ซัลฟาดอกซีน - ไพริเมทามีนหรือในระดับไมโตคอนเดรียไซโตโครม bใน การดื้อยา อะโทวาโคน ) การดื้อยาของP. falciparumต่อสารประกอบอาร์เทมิซินินใหม่เกี่ยวข้องกับกลไกใหม่ที่สอดคล้องกับปรากฏการณ์ความสงบนิ่ง[47]

ตั้งแต่ปี 2020 เป็นต้นไป[อัปเดต]การวิจัยความต้านทานในอนาคตจะใช้หนูทรานสเจนิกเพื่อค้นหาเครื่องหมายโมเลกุล ที่เกี่ยวข้อง [48]

สังเคราะห์

การสังเคราะห์ทางชีวภาพในอาร์เทมิเซีย แอนนัว

เชื่อกันว่ากระบวนการสังเคราะห์ทางชีวภาพของอาร์เทมิซินินเกี่ยวข้องกับเส้นทางเมวาโลเนต (MVA) และการสร้างวงแหวนของฟาร์นีซิลไดฟอสเฟต (FDP) ยังไม่ชัดเจนว่าเส้นทางที่ไม่ใช่เมวาโลเนตสามารถสร้างสารตั้งต้นที่มีคาร์บอน 5 ตัว ( IPPหรือDMAPP ) ได้หรือไม่ เช่นเดียวกับที่เกิดขึ้นในระบบสังเคราะห์ทางชีวภาพเซสควิเทอร์พีนอื่นๆ เส้นทางจากแอลกอฮอล์อาร์เทมิซินิกไปยังอาร์เทมิซินินยังคงเป็นที่ถกเถียงกัน และแตกต่างกันโดยหลักแล้วคือเมื่อขั้นตอนการรีดักชันเกิดขึ้น เส้นทางทั้งสองแนะนำให้ใช้กรดไดไฮโดรอาร์เทมิซินิกเป็นสารตั้งต้นขั้นสุดท้ายของอาร์เทมิซินิน กรดไดไฮโดรอาร์เทมิซินิกจะผ่านการเกิดออกซิเดชันด้วยแสงเพื่อผลิตกรดไดไฮโดรอาร์เทมิซินิกไฮโดรเปอร์ออกไซด์[49]การขยายวงแหวนโดยการแยกไฮโดรเปอร์ออกไซด์และการเกิดไฮโดรเปอร์ออกซิเดชันที่เกิดจากออกซิเจนครั้งที่สองทำให้กระบวนการสังเคราะห์ทางชีวภาพของอาร์เทมิซินินเสร็จสมบูรณ์[50] [51]

การสังเคราะห์ชีวภาพของอาร์เทมิซินิน
รูปที่ 1 การสังเคราะห์ทางชีวภาพของอาร์เทมิซินิน

การสังเคราะห์ทางเคมี

การสังเคราะห์อาร์เทมิซินินทั้งหมดได้ดำเนินการจากสารตั้งต้นอินทรีย์ที่มีอยู่โดยใช้รีเอเจนต์อินทรีย์เบสหลายครั้ง การสังเคราะห์ทั้งหมดสองครั้งแรกเป็นการสังเคราะห์แบบสเตอริโอซีเล็กทีฟโดย Schmid และ Hofheinz ที่Hoffmann-La Rocheใน Basel โดยเริ่มจาก (−)- ไอโซปูเลกอล (13 ขั้นตอน ผลผลิตโดยรวมประมาณ 5%) และการสังเคราะห์พร้อมกันโดย Zhou และเพื่อนร่วมงานที่ Shanghai Institute of Organic Chemistry จาก ( R )-(+)- ซิโตรเนลลาล (20 ขั้นตอน ผลผลิตโดยรวมประมาณ 0.3%) [52]ขั้นตอนสำคัญของแนวทาง Schmid–Hofheinz ได้แก่ การไฮโดรโบเรชัน/ออกซิเดชันแบบสเตอริโอซีเล็กทีฟเริ่มต้นของ Ohrloff เพื่อสร้างสเตอริโอเซ็นเตอร์เมทิล "นอกวงแหวน" บนโซ่ข้างของโพรพีน การอัลคิเลชันที่ควบคุมโดยรีเอเจนต์ลิเธียมแบบต่อเนื่องสองแบบที่นำอะตอมคาร์บอนที่จำเป็นทั้งหมดเข้ามาและร่วมกันเป็นไดแอสเทอริโอซีเล็กทีฟสูง และขั้นตอนการลดลงเพิ่มเติม ออกซิเดชัน และการกำจัดซิลิเลชันที่ดำเนินการกับสารตัวกลางโมโนคาร์โบไซคลิกนี้ ซึ่งรวมถึงการเกิดออกซิเจนด้วยแสงแบบซิงเกลต์ ขั้นสุดท้าย และปฏิกิริยาเอมีนซึ่งหลังจากการทำงานด้วยกรดแล้ว วงแหวนออกซาไซคลิกที่เหลือสามวงของผลิตภัณฑ์ที่ต้องการ ซึ่งก็คือ อาร์เทมิซินิน จะปิดในขั้นตอนเดียว[52] [53] [54] (โดยพื้นฐานแล้ว การดำเนินการปิดวงแหวนออกซิเดชันขั้นสุดท้ายในการสังเคราะห์เหล่านี้จะบรรลุขั้นตอนการปิดสามขั้นตอนการสังเคราะห์ทางชีวภาพที่แสดงไว้ด้านบน)

เส้นทางเพิ่มเติมที่หลากหลายยังคงได้รับการสำรวจตั้งแต่สมัยแรกจนถึงปัจจุบัน รวมถึงเส้นทางการสังเคราะห์ทั้งหมดจาก ( R )-(+)-pulegone, isomenthene [ 52]และแม้กระทั่ง2-cyclohexen-1-one [55]เช่นเดียวกับเส้นทางที่อธิบายได้ดีกว่าว่าเป็นการสังเคราะห์บางส่วนหรือกึ่งสังเคราะห์จากสารตั้งต้นทางชีวสังเคราะห์ที่มีอยู่มากมายอย่างกรดอาร์เทมิซินิก ในกรณีหลังนี้ รวมถึง ตัวอย่าง การสังเคราะห์ทางชีวเลียน แบบที่สั้นมากและให้ผลผลิตสูงมาก (ของ Roth และ Acton และ Haynes และคณะ 3 ขั้นตอน ผลผลิต 30%) ซึ่งมีคุณลักษณะทางเคมีออกซิเจนเอมีนแบบซิงเกลต์อีกครั้ง[56] [52] [57] [58]

การสังเคราะห์ในสิ่งมีชีวิตที่ผ่านการดัดแปลงพันธุกรรม

ความร่วมมือในการพัฒนาอาร์เทมิซินินกึ่งสังเคราะห์นั้นนำโดย โครงการพัฒนายา ของ PATH (ผ่านการเป็นพันธมิตรกับ OneWorld Health) โดยได้รับทุนจากมูลนิธิ Bill & Melinda Gatesโครงการนี้เริ่มต้นในปี 2547 และพันธมิตรโครงการเริ่มต้น ได้แก่มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ (ซึ่งเป็นผู้จัดหาเทคโนโลยีที่เป็นพื้นฐานของโครงการนี้ ซึ่งเป็นกระบวนการที่ดัดแปลงพันธุกรรมของยีสต์เพื่อผลิตกรดอาร์เทมิซินิก) [59]และ Amyris (บริษัทเทคโนโลยีชีวภาพในแคลิฟอร์เนีย ซึ่งปรับปรุงกระบวนการนี้เพื่อให้สามารถผลิตได้ในปริมาณมาก และพัฒนากระบวนการที่ปรับขนาดได้เพื่อถ่ายโอนไปยังพันธมิตรในอุตสาหกรรม)

ในปี 2549 ทีมจาก UC Berkeley รายงานว่าได้ดัดแปลงพันธุกรรมยีสต์Saccharomyces cerevisiaeเพื่อผลิตกรดอาร์เทมิซินิกซึ่งเป็นสารตั้งต้นในปริมาณเล็กน้อย จากนั้นกรดอาร์เทมิซินิกที่สังเคราะห์ได้จะถูกขนส่งออกไป ทำให้บริสุทธิ์ และแปลงทางเคมีเป็นอาร์เทมิซินิน ซึ่งพวกเขาอ้างว่าจะมีราคาประมาณ 0.25 ดอลลาร์สหรัฐต่อโดส ในความพยายามของชีววิทยาสังเคราะห์ นี้ มีการใช้เส้นทางเมวาโลเนตที่ดัดแปลง และเซลล์ยีสต์ได้รับการดัดแปลงพันธุกรรมเพื่อแสดงเอนไซม์อะมอร์ฟาไดอีนซินเทสและไซโตโครม P450 โมโนออกซิเจเน ส (CYP71AV1) ซึ่งทั้งคู่มาจากArtemisia annua การเกิด ออกซิเดชันสามขั้นตอนของอะมอร์ฟา-4,11-ไดอีนทำให้ได้กรดอาร์เทมิซินิกที่ได้[60]

วิธีการของ UC Berkeley ได้รับการเสริมประสิทธิภาพโดยใช้เทคโนโลยีจากองค์กรอื่นๆ เทคโนโลยีที่ประสบความสำเร็จขั้นสุดท้ายนั้นขึ้นอยู่กับสิ่งประดิษฐ์ที่ได้รับอนุญาตจาก UC Berkeley และสถาบันเทคโนโลยีชีวภาพพืชของสภาวิจัยแห่งชาติ (NRC) แห่งแคนาดา[ จำเป็นต้องอ้างอิง ]

ขณะนี้การผลิตเชิงพาณิชย์ของอาร์เทมิซินินกึ่งสังเคราะห์กำลังดำเนินการอยู่ที่ไซต์ของบริษัทซาโนฟี่ ในเมืองกาเรสซิโอ ประเทศอิตาลี แหล่งอาร์เทมิซินินแหล่งที่สองนี้จะช่วยให้สามารถส่งยารักษาโรคมาลาเรียที่สำคัญไปยังผู้ที่ต้องการได้อย่างสม่ำเสมอมากขึ้น [61]เป้าหมายการผลิตตั้งไว้ที่ 35 ตันในปี 2013 คาดว่าจะเพิ่มขึ้นเป็น 50–60 ตันต่อปีในปี 2014 ซึ่งจะจัดหาอาร์เทมิซินินได้ประมาณหนึ่งในสามของความต้องการอาร์เทมิซินินต่อปีทั่วโลก[ จำเป็นต้องอ้างอิง ]

ในปี 2556 โครงการตรวจสอบคุณสมบัติเบื้องต้นของยาขององค์การอนามัยโลกประกาศยอมรับอาร์เทมิซินินกึ่งสังเคราะห์สำหรับใช้ในการผลิตส่วนประกอบยาที่ออกฤทธิ์ซึ่งส่งให้องค์การอนามัยโลกตรวจสอบคุณสมบัติเบื้องต้นหรือที่องค์การอนามัยโลกรับรองแล้ว[62]ส่วนประกอบยาที่ออกฤทธิ์ (API) ของซาโนฟี่ที่ผลิตจากอาร์เทมิซินินกึ่งสังเคราะห์ (อาร์เทซูเนต) ก็ได้รับการรับรองคุณสมบัติเบื้องต้นจากองค์การอนามัยโลกเช่นกันเมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม 2556 ทำให้เป็นอนุพันธ์อาร์เทมิซินินกึ่งสังเคราะห์ตัวแรกที่ได้รับการรับรองคุณสมบัติเบื้องต้น[ จำเป็นต้องอ้างอิง ]

ในปี 2010 ทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัย Wageningen และสถาบันวิจัย ได้รายงานว่าพวกเขาได้พัฒนาพืชที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Nicotiana benthamiana ซึ่ง เป็นญาติใกล้ชิดของยาสูบซึ่งสามารถผลิตสารตั้งต้นที่เรียกว่ากรดอาร์เทมิซินิกได้เช่นกัน[63]

การผลิตและราคา

จีนและเวียดนามจัดหาพืชดิบ 70% และแอฟริกาตะวันออก 20% [64]ต้นกล้าปลูกในเรือนเพาะชำแล้วจึงย้ายปลูกในทุ่ง ใช้เวลาประมาณ 8 เดือนจึงจะโตเต็มที่ เก็บเกี่ยวต้นพืช ตากใบและส่งไปยังโรงงานที่สกัดอาร์เทมิซินินโดยใช้ตัวทำละลาย โดยทั่วไปคือเฮกเซนมีการเสนอวิธีการสกัดแบบอื่น[65]ราคาตลาดของอาร์เทมิซินินผันผวนอย่างมาก โดยอยู่ระหว่าง 120 ถึง 1,200 เหรียญสหรัฐต่อกิโลกรัมตั้งแต่ปี 2548 ถึง 2551 [66]

บริษัท Artepharm ของจีนได้ผลิตยาผสมระหว่างอาร์เทมิซินินและไพเพอราไคน์ซึ่งวางตลาดในชื่อ Artequick นอกจากการวิจัยทางคลินิกที่ดำเนินการในจีนและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้แล้ว Artequick ยังถูกใช้ในการกำจัดมาเลเรียในวงกว้างในคอโมโรสความพยายามดังกล่าวซึ่งดำเนินการในปี 2007, 2012 และ 2013–14 ส่งผลให้จำนวนผู้ป่วยมาเลเรียในคอโมโรสลดลง 95–97% [67]

หลังจากการเจรจากับองค์การอนามัยโลกแล้วบริษัท Novartisและ Sanofi จัดหายา ACT ในราคาต้นทุนโดยไม่แสวงหากำไร อย่างไรก็ตาม ยาเหล่านี้ยังคงมีราคาแพงกว่ายารักษาโรคมาลาเรียชนิดอื่น[68]ยาฉีดอาร์เทซูเนตสำหรับรักษาโรคมาลาเรียรุนแรงผลิตโดยโรงงานยา Guilin ในประเทศจีน ซึ่งโรงงานผลิตได้รับการรับรองคุณสมบัติล่วงหน้าจากองค์การอนามัยโลกแล้ว[69]ศูนย์ผลิตภัณฑ์เกษตรใหม่แห่งมหาวิทยาลัยยอร์ก กำลังผลิต อาร์เทมิเซียพันธุ์ที่ให้ผลผลิตสูงโดยใช้เทคนิคการเพาะพันธุ์ระดับโมเลกุล[66]

ศูนย์วนเกษตรโลก (ICRAF) ได้พัฒนาพันธุ์ไม้ลูกผสมที่เรียกว่า A3 โดยใช้เมล็ดพันธุ์ที่จัดหาโดย Action for Natural Medicine (ANAMED) ซึ่งสามารถเติบโตได้สูงถึง 3 เมตร และผลิตอาร์เทมิซินินได้มากกว่าพันธุ์ป่าถึง 20 เท่า ในภาคตะวันตกเฉียงเหนือ ของโมซัมบิก ICRAF กำลังทำงานร่วมกับองค์กรทางการแพทย์Médecins Sans Frontières (ANAMED) และกระทรวงเกษตรและพัฒนาชนบท เพื่อฝึกอบรมเกษตรกรเกี่ยวกับวิธีการปลูกไม้พุ่มจากกิ่งพันธุ์ รวมถึงการเก็บเกี่ยวและทำให้ใบแห้งเพื่อทำชาอาร์เทมิเซีย อย่างไรก็ตาม WHO ไม่แนะนำให้ใช้ วัสดุจากพืช A. annuaรวมทั้งชา เพื่อป้องกันและรักษามาลาเรีย[70]

ในปี 2013 บริษัท Sanofi ได้ประกาศเปิดตัว[61]โรงงานผลิตในเมือง Garessio ประเทศอิตาลี เพื่อผลิตยาต้านพลาสโมเดียมในปริมาณมาก ความร่วมมือในการสร้างกระบวนการผลิตยาใหม่นั้นนำโดย โครงการพัฒนายา ของ PATH (ผ่านการเป็นพันธมิตรกับ OneWorld Health) โดยได้รับทุนจากมูลนิธิ Bill & Melinda Gates และขึ้นอยู่กับกระบวนการชีวสังเคราะห์ที่ดัดแปลงสำหรับกรดอาร์เทมิซินิก ซึ่งออกแบบโดยJay Keaslingแห่ง UC Berkeley และได้รับการปรับปรุงโดยAmyrisปฏิกิริยาจะตามมาด้วย กระบวนการ ทางเคมีแสงที่สร้างออกซิเจนแบบซิงเกิลเล็ตเพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์ขั้นสุดท้าย บริษัท Sanofi คาดว่าจะผลิตอาร์เทมิซินินได้ 25 ตันในปี 2013 และเพิ่มปริมาณการผลิตเป็น 55–60 ตันในปี 2014 ราคาต่อกิโลกรัมจะอยู่ที่ 350–400 ดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งใกล้เคียงกับราคาจากพืช[71]แม้จะมีข้อกังวลว่าแหล่งที่มาที่เทียบเท่ากันนี้จะนำไปสู่การล่มสลายของบริษัทต่างๆ ซึ่งผลิตสารนี้ด้วยวิธีปกติโดยการสกัดชีวมวลของA. annuaแต่การจัดหายานี้ในปริมาณที่เพิ่มขึ้นน่าจะทำให้ราคาลดลงและทำให้มียาสำหรับการรักษาด้วย ACT มากขึ้น ในปี 2014 ซาโนฟี่ประกาศเปิดตัวอาร์เทมิซินินกึ่งสังเคราะห์ชุดแรก ซาโนฟี่ จะจัดส่ง ASAQ ของซาโนฟี่จำนวน 1.7 ล้านโดส ซึ่งเป็นยาผสมที่ใช้อาร์เทมิซินินในปริมาณคงที่ไปยังประเทศต่างๆ ในแอฟริกาจำนวนครึ่งโหลภายในไม่กี่เดือนข้างหน้านี้[72]

การทบทวนอย่างเป็นระบบในปี 2559 ของการศึกษาวิจัยสี่กรณีจากแอฟริกาตะวันออกสรุปได้ว่าการอุดหนุน ACT ในภาคค้าปลีกเอกชนร่วมกับการฝึกอบรมและการตลาดทำให้ ACT มีจำหน่ายในร้านค้ามากขึ้น การใช้ ACT เพิ่มมากขึ้นในเด็กที่มีไข้ต่ำกว่า 5 ปี และการใช้ยาป้องกันมาเลเรียที่เก่ากว่าและมีประสิทธิภาพน้อยกว่าในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีลดลง การศึกษาวิจัยพื้นฐานไม่ได้ระบุว่าเด็กเหล่านี้เป็นมาเลเรียหรือไม่ และไม่ได้ระบุว่ามีประโยชน์ต่อสุขภาพหรือไม่[73]

การเผาผลาญ

หลังจากรับประทานหรือฉีด อาร์เทมิซินินและอนุพันธ์ (อาร์ทีอีเธอร์ อาร์เทมิเธอร์ และอาร์เทซูเนต) จะถูกแปลงอย่างรวดเร็วในกระแสเลือดเป็นไดไฮโดรอาร์เทมิซินิน (DHA) ซึ่งมีฤทธิ์ต้านมาลาเรียได้มากกว่าอาร์เทมิซินิน 5–10 เท่า[74]ในที่สุด DHA จะถูกแปลงในตับเป็นเมแทบอไลต์ เช่น ดีออกซีอาร์เทมิซินิน ดีออกซีไดไฮโดรอาร์เทมิซินิน และ 9,10-ไดไฮโดรดีออกซีอาร์เทมิซินิน ปฏิกิริยาเหล่านี้ถูกเร่งปฏิกิริยาโดยเอนไซม์CYP2A6 , CYP3A4และCYP3A5ซึ่งอยู่ใน กลุ่ม ไซโตโครม P450ที่มีอยู่ในเอน โดพลาสมิกเรติคูลั มเรียบเมตาบอไลต์เหล่านี้ไม่มีคุณสมบัติต้านมาเลเรียเนื่องจากสูญเสียกลุ่มเอนโดเปอร์ออกไซด์ (อย่างไรก็ตาม ดีออกซีอาร์เทมิซินินมีคุณสมบัติต้านการอักเสบและป้องกันแผลในกระเพาะอาหาร[75] ) เมตาบอไลต์ทั้งหมดเหล่านี้จะผ่าน กระบวนการ กลูคูโรไน ด์ หลังจากนั้นจะถูกขับออกทางปัสสาวะหรืออุจจาระกลูคูโรโนซิลทรานสเฟอเรสโดยเฉพาะอย่างยิ่งUGT1A9และUGT2B7มีหน้าที่รับผิดชอบกระบวนการนี้ นอกจากนี้ DHA ยังถูกขับออกทางน้ำ ดี ในรูปของกลูคูโรไนด์เล็กน้อย เนื่องจากอาร์เทมิซินินและอนุพันธ์มีการเผาผลาญอย่างรวดเร็ว จึงเป็นยาที่ค่อนข้างปลอดภัยและมีดัชนีการรักษาที่ค่อนข้างสูง[ 6 ]

ประวัติศาสตร์

นิรุกติศาสตร์

อาร์เทมิซินินเป็นแล็กโทนต้านมาเลเรียที่สกัดมาจากชิงห่าว (青蒿, Artemisia annuaหรือวอร์มวูดหวาน) ในปี ค.ศ. 1596 หลี่ ซื่อเจินได้แนะนำชาที่ทำจากชิงห่าวโดยเฉพาะเพื่อรักษาอาการมาเลเรียในหนังสือ Compendium of Materia Medica ของเขา ชื่อสกุลนี้มาจากเทพีกรีกอาร์เทมิสและโดยเฉพาะอาจได้รับการตั้งชื่อตามราชินีอาร์เทมิเซียที่ 2 แห่งคาเรียนักพฤกษศาสตร์และนักวิจัยทางการแพทย์ในศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสตกาล[76]

การค้นพบ

อาร์เทมิเซีย แอนนัว

Artemisia annua เป็น สมุนไพร ที่พบได้ ทั่วไปในหลายส่วนของโลก ในปี 1967 กองทัพปลดปล่อยประชาชนได้จัดตั้ง โครงการวิจัยการคัดกรองพืชภายใต้โครงการลับทางทหารที่มีชื่อรหัสว่า " โครงการ 523 " ขึ้น เพื่อค้นหาวิธีรักษาโรคมาลาเรียที่เหมาะสม โครงการและการทำงานทางคลินิกในระยะแรกได้รับคำสั่งจากเหมาเจ๋อตุงตามคำขอของ ผู้นำ เวียดนามเหนือเพื่อให้ความช่วยเหลือกองทัพที่ป่วยด้วยโรคมาลาเรีย[77]ในระหว่างการวิจัยนี้ในปี 1972 Tu Youyouได้ค้นพบอาร์เทมิซินินในใบของArtemisia annua [78]

ชื่อว่าชิงห่าวซู่ ( จีน :青蒿素; แปลว่า 'สารประกอบของวอร์มวูดสีเขียวน้ำเงิน') [78] [79]เป็นหนึ่งในหลายตัวเลือกที่ได้รับการทดสอบว่าสามารถใช้รักษาโรคมาลาเรียได้โดยนักวิทยาศาสตร์ชาวจีน จากรายชื่อยาแผนจีน เกือบ 2,000 รายการ[80] Tu Youyou ยังได้ค้นพบว่ากระบวนการสกัดที่อุณหภูมิต่ำสามารถใช้เพื่อแยกสารต้านมาลาเรียที่มีประสิทธิภาพออกจากพืชได้ Tu กล่าวว่าเธอได้รับอิทธิพลจากแหล่งข้อมูลยาสมุนไพรจีนแบบดั้งเดิมชื่อThe Handbook of Prescriptions for Emergency Treatmentsซึ่งเขียนขึ้นในปีค.ศ. 340 โดยGe Hongโดยกล่าวว่าควรแช่สมุนไพรนี้ในน้ำเย็น[81]หนังสือเล่มนี้มีการอ้างอิงที่เป็นประโยชน์เกี่ยวกับสมุนไพรนี้: " ชิงห่า วหนึ่ง กำมือแช่ในน้ำสองลิตร บีบน้ำออกแล้วดื่มให้หมด"

ต่อมาทีมของ Tu ได้แยกสารสกัดออกมา[78]ผลการวิจัยได้รับการตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์จีนในปี 1979 [78] [82] [5]เมื่อทำการสกัดสารแล้ว สารที่สกัดได้นั้นก็กลายเป็นจุดเริ่มต้นที่มีประโยชน์ในการสกัดอาร์เทมิซินินที่บริสุทธิ์[78]บทวิจารณ์ในปี 2012 รายงานว่าการบำบัดด้วยอาร์เทมิซินินเป็นยาที่มีประสิทธิภาพสูงสุดในการรักษามาลาเรียในเวลานั้น[83]นอกจากนี้ ยังมีรายงานว่ายาดังกล่าวสามารถกำจัดปรสิตมาลาเรียออกจากร่างกายของผู้ป่วยได้เร็วกว่ายาชนิดอื่น นอกจากอาร์เทมิซินินแล้ว โครงการ 523 ยังได้พัฒนาผลิตภัณฑ์หลายชนิดที่สามารถใช้ร่วมกับอาร์เทมิซินินได้ เช่นลูเมแฟนทรินไพเพอราไคน์และไพโรนาริดีน[78 ]

ในช่วงปลายทศวรรษ 1990 บริษัท Novartis ได้ยื่นขอจดสิทธิบัตรใหม่ของจีนสำหรับการรักษาแบบผสมผสานด้วยอาร์เทมิเธอร์/ลูเมแฟนทริน โดยนำเสนอการรักษาแบบผสมผสานที่ใช้อาร์เทมิซินินเป็นส่วนประกอบ (Coartem) เป็นครั้งแรกในราคาที่ลดลงสำหรับ WHO [84]ในปี 2006 หลังจากที่อาร์เทมิซินินกลายเป็นยารักษาโรคมาลาเรียที่นิยมใช้ องค์การอนามัยโลกได้เรียกร้องให้หยุดใช้ยาอาร์เทมิซินินชนิดเดียวทันที โดยเลือกใช้อาร์เทมิซินินร่วมกับยาต้านมาลาเรียชนิดอื่นแทน เพื่อลดความเสี่ยงที่ปรสิตจะดื้อยา[85]

ในปี 2011 Tu Youyou ได้รับรางวัลLasker-DeBakey Clinical Medical Research Awardสำหรับบทบาทของเธอในการค้นพบและพัฒนา artemisinin [78] [86]เมื่อวันที่ 5 ตุลาคม 2015 เธอได้รับรางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ ประจำปี 2015 ครึ่งหนึ่ง สำหรับการค้นพบ artemisinin "ยาที่ช่วยลดอัตราการเสียชีวิตของผู้ป่วยที่เป็นโรคมาลาเรียได้อย่างมีนัยสำคัญ" [2]รางวัลอีกครึ่งหนึ่งมอบให้กับWilliam C. CampbellและSatoshi Ōmura ร่วมกัน สำหรับการค้นพบavermectin "ซึ่งอนุพันธ์ของยาดังกล่าวช่วยลดอุบัติการณ์ของโรคตาบอดแม่น้ำและโรคเท้าช้าง ได้อย่างมาก รวมทั้งยังแสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพในการป้องกันโรคปรสิตอื่นๆ ที่เพิ่มมากขึ้น" [2]

วิจัย

การบำบัดแบบผสมผสานใหม่ที่มีพื้นฐานจากอาร์เทมิซินิน

WHO ระบุ ACT เพิ่มเติม 4 รายการซึ่งอยู่ในระหว่างการทดลองทางคลินิก เบื้องต้น หรือใช้ในระดับภูมิภาคซึ่งไม่มีหลักฐานแนะนำให้ใช้อย่างแพร่หลาย ได้แก่ อาร์เทซู เนต/ไพโรนาริดีนอา ร์เทอโรเลน - ไพเพ อราไคน์ อาร์เทมิซินิน-ไพเพอราไคน์เบส และอาร์เทมิซินิน/แนฟโทควิน[87]

โรคพยาธิหนอนพยาธิ

การค้นพบโดยบังเอิญเกิดขึ้นในประเทศจีนในช่วงต้นทศวรรษ 1980 ในขณะที่กำลังค้นหายาถ่ายพยาธิ ชนิดใหม่ สำหรับโรคใบไม้ในตับซึ่งพบว่าอาร์เทมิซินินมีประสิทธิภาพต่อพยาธิใบไม้ในตับ[88] [89] พยาธิ ใบไม้ในกระแส เลือดของมนุษย์ซึ่งเป็นโรคติดเชื้อปรสิตที่พบได้บ่อยเป็นอันดับสอง รองจากมาลาเรีย อาร์เทมิซินินและอนุพันธ์ของอาร์เทมิซินินล้วนเป็นยาถ่ายพยาธิที่มีประสิทธิภาพ[90]ต่อมาพบว่าอาร์เทมิซินินมีฤทธิ์ต่อพยาธิใบไม้ หลากหลายชนิด เช่นSchistosoma japonicum , S. mansoni , S. haematobium , Clonorchis sinensis , Fasciola hepaticaและOpisthorchis viverrini [ 91] [92]

มะเร็ง

อาร์เทมิซินินและอนุพันธ์อยู่ระหว่างการวิจัยในห้องปฏิบัติการเพื่อดูผลในการต่อต้านมะเร็ง[1] [93]ณ ปี 2018 มีการทำการวิจัยทางคลินิกเบื้องต้นเท่านั้นโดยใช้อนุพันธ์ของอาร์เทมิซินินในมะเร็งชนิดต่างๆ โดยไม่ได้รับการอนุมัติให้ใช้ทางคลินิก[94]

โรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง

อนุพันธ์ของอาร์เทมิซินินอาจระงับปฏิกิริยาภูมิคุ้มกัน เช่น การอักเสบ อนุพันธ์ตัวหนึ่งที่มีชื่อว่า SM934 ได้รับการอนุมัติในปี 2015 จากสำนักงานบริหารผลิตภัณฑ์ทางการแพทย์แห่งชาติ ของจีน สำหรับการทดลองทางคลินิกเพื่อใช้เป็นยารักษา โรคแพ้ภูมิ ตัวเอง[95]

โรคถุงน้ำในรังไข่หลายใบ

อาร์เทมิซินินอาจมีประโยชน์ในการรักษาอาการของกลุ่มอาการถุงน้ำในรังไข่หลายใบ (PCOS) [96]

ดูเพิ่มเติม

อ้างอิง

  1. ^ ab Wang J, Xu C, Wong YK, Li Y, Liao F, Jiang T และคณะ (2019). "Artemisinin ยาวิเศษที่ค้นพบจากยาแผนโบราณของจีน". วิศวกรรมศาสตร์ . 5 (1): 32–9. Bibcode :2019Engin...5...32W. doi : 10.1016/j.eng.2018.11.011 .
  2. ^ abc "รางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ 2015". มูลนิธิโนเบล. สืบค้นเมื่อ2020-10-12 .
  3. ^ abc WHO 2015, หน้า 9–11.
  4. ^ Arsenault PR, Wobbe KK, Weathers PJ (2008). "ความก้าวหน้าล่าสุดในการผลิตอาร์เทมิซินินผ่านการแสดงออกที่แตกต่างกัน" Current Medicinal Chemistry . 15 (27): 2886–96. doi :10.2174/092986708786242813. PMC 2821817 . PMID  18991643 
  5. ^ ab Brown G (2006). "Artemisinin and a new generation of antimalarial drugs". Education in Chemistry . 43 (4). Royal Society of Chemistry : 97–9 . สืบค้นเมื่อ2018-03-09 .
  6. ^ โดย Whirl-Carrillo M, McDonagh EM, Hebert JM, Gong L, Sangkuhl K, Thorn CF และคณะ (2012). "ความรู้ด้านเภสัชพันธุศาสตร์สำหรับการแพทย์เฉพาะบุคคล". เภสัชวิทยาคลินิกและการบำบัด . 92 (4): 414–7. doi :10.1038/clpt.2012.96. PMC 3660037. PMID  22992668 . 
  7. ^ "การพัฒนายาต้านมาเลเรียชนิดใหม่" MalariaWorld . 6 กันยายน 2010 . สืบค้นเมื่อ2016-10-22 .
  8. ^ "WHO เรียกร้องให้หยุดการจัดเตรียมยาเม็ดมาลาเรียอาร์เทมิซินินชนิดเดียวทันที" WHO. 19 มกราคม 2006. เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 16 พฤศจิกายน 2006
  9. ^ “จำเป็นต้องดำเนินการอย่างเร่งด่วนเพื่อหยุดการแพร่กระจายของมาเลเรียที่ดื้อยา” Voice of America . 29 กรกฎาคม 2024
  10. ^ Pelfrene E, Pinheiro MH, Cavaleri M (2015). "การบำบัดแบบผสมผสานที่ใช้ Artemisinin เป็นฐานในการรักษามาเลเรียที่ไม่มีภาวะแทรกซ้อน: การทบทวนประสบการณ์ด้านกฎระเบียบล่าสุดที่สำนักงานยาแห่งยุโรป" International Health . 7 (4): 239–46. doi :10.1093/inthealth/ihv017. PMC 4492341 . PMID  25855638. 
  11. ^ Talman et al. 2019, "อาร์เทมิซิน สารประกอบแนวหน้าในการต่อต้านมาเลเรีย"
  12. ^ องค์การอนามัยโลก 2015, หน้า 34.
  13. ^ abc WHO 2015, หน้า 72.
  14. ^ WHO 2015, หน้า 78–79.
  15. ^ WHO 2015, หน้า 49–50.
  16. ^ WHO 2015, หน้า 50–51.
  17. ^ องค์การอนามัยโลก 2015, หน้า 52.
  18. ^ WHO 2015, หน้า 55–56.
  19. ^ ab Taylor WR, White NJ (2004). "ความเป็นพิษของยาต้านมาเลเรีย: การทบทวน". Drug Safety . 27 (1): 25–61. doi :10.2165/00002018-200427010-00003. PMID  14720085. S2CID  28284347.
  20. ^ Leonardi E, Gilvary G, White NJ, Nosten F (2001). "อาการแพ้อย่างรุนแรงต่อยา artesunate ในช่องปาก: รายงานผู้ป่วย 2 ราย". Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene . 95 (2): 182–3. doi :10.1016/S0035-9203(01)90157-9. PMID  11355556
  21. ^ "โรคตับอักเสบที่สัมพันธ์กับอาหารเสริมสมุนไพรที่มีส่วนผสมของอาร์เทมิซินิน — วอชิงตัน, 2551" CDC
  22. ^ Price R, van Vugt M, Phaipun L, Luxemburger C, Simpson J, McGready R, et al. (1999). "ผลข้างเคียงในผู้ป่วยมาลาเรียฟัลซิปารัมเฉียบพลันที่ได้รับการรักษาด้วยอนุพันธ์ของอาร์เทมิซินิน". วารสารการแพทย์เขตร้อนและสุขอนามัยอเมริกัน . 60 (4): 547–55. doi :10.4269/ajtmh.1999.60.547. PMID  10348227. S2CID  13910573.
  23. ^ ab Robert A, Benoit-Vical F, Liu Y, Meunier B (2019). "โมเลกุลขนาดเล็ก: อดีตหรืออนาคตในนวัตกรรมยา?" ไอออนโลหะในวิทยาศาสตร์ชีวภาพ . 19 : 17–48. PMID  30855103
  24. ^ Woodrow CJ, Haynes RK, Krishna S (2005). "Artemisinins". วารสารการแพทย์ระดับบัณฑิตศึกษา . 81 (952): 71–8. doi :10.1136/pgmj.2004.028399. PMC 1743191 . PMID  15701735. 
  25. ^ Li Y (2012). "ชิงห่าวซู่ (อาร์เทมิซินิน): เคมีและเภสัชวิทยา". Acta Pharmacologica Sinica . 33 (9): 1141–6. doi :10.1038/aps.2012.104. PMC 4003104 . PMID  22922345. 
  26. ^ Aderibigbe BA (2017). "การออกแบบระบบส่งยาที่มีอาร์เทมิซินินและอนุพันธ์". โมเลกุล . 22 (2): 323. doi : 10.3390/molecules22020323 . PMC 6155641 . PMID  28230749. 
  27. ^ Posner GH , Parker MH, Northrop J, Elias JS, Ploypradith P, Xie S, et al. (1999). "สารไตรออกเซนต้านมาเลเรียที่ออกฤทธิ์ทางปาก เสถียรต่อการไฮโดรไลซิส กึ่งสังเคราะห์ ในตระกูลอาร์เทมิซินิน" Journal of Medicinal Chemistry . 42 (2): 300–4. doi :10.1021/jm980529v. PMID  9925735.
  28. ^ Morris CA, Duparc S, Borghini-Fuhrer I, Jung D, Shin CS, Fleckenstein L (2011). "การทบทวนเภสัชจลนศาสตร์ทางคลินิกของ artesunate และ dihydroartemisinin ซึ่งเป็นสารเมแทบอไลต์ออกฤทธิ์หลังการให้ยาทางหลอดเลือดดำ กล้ามเนื้อ ช่องปาก หรือทวารหนัก" Malaria Journal . 10 (1): 263. doi : 10.1186/1475-2875-10-263 . PMC 3180444 . PMID  21914160 
  29. ^ Vennerstrom JL, Arbe-Barnes S, Brun R, Charman SA, Chiu FC, Chollet J, et al. (2004). "การระบุตัวผู้สมัครพัฒนายาไตรออกโซเลนสังเคราะห์ป้องกันมาเลเรีย" Nature . 430 (7002): 900–4. Bibcode :2004Natur.430..900V. doi :10.1038/nature02779. PMID  15318224. S2CID  4320974
  30. ^ Unnikrishnan CH (21 กันยายน 2550). "ระเบิดแผนการวิจัยยา Ranbaxy " livemint.com
  31. ^ Krieger J, Smeilus T, Kaiser M, Seo EJ, Efferth T, Giannis A (กรกฎาคม 2018). "การสังเคราะห์ทั้งหมดและการตรวจสอบทางชีววิทยาของ (-)-Artemisinin: ฤทธิ์ต้านมาลาเรียของ Artemisinin ไม่ใช่แบบจำเพาะต่อสเตอริโอ" Angewandte Chemie . 57 (27): 8293–8296. doi :10.1002/anie.201802015. PMID  29723442. S2CID  19133224
  32. ^ Tilley L, Straimer J, Gnädig NF, Ralph SA, Fidock DA (กันยายน 2016). "การกระทำและการต้านทานของอาร์เทมิซินินในพลาสโมเดียมฟัลซิปารัม" Trends in Parasitology . 32 (9): 682–696. doi :10.1016/j.pt.2016.05.010. PMC 5007624 . PMID  27289273. 
  33. ^ กลไกการออกฤทธิ์: อาร์เทมิซินินกำหนดเป้าหมายปรสิตอย่างไร บริษัท Stanford Chemicals 19.2.2024
  34. ^ Winzeler EA , Manary MJ (พฤศจิกายน 2014). "Drug resistance genomics of the antimalarial drug artemisinin". Genome Biology . 15 (11): 544. doi : 10.1186/s13059-014-0544-6 . PMC 4283579 . PMID  25470531. 
  35. ^ Cravo P, Napolitano H, Culleton R (สิงหาคม 2015). "จีโนมิกส์มีส่วนสนับสนุนในการต่อสู้กับปรสิตมาเลเรียที่ดื้อต่ออาร์เทมิซินินอย่างไร" Acta Tropica . 148 : 1–7. doi :10.1016/j.actatropica.2015.04.007. PMID  25910626
  36. ^ Wang J, Zhang CJ, Chia WN, Loh CC, Li Z, Lee YM และคณะ (ธันวาคม 2558). "การกำหนดเป้าหมายแบบไม่เปิดเผยของอาร์เทมิซินินที่กระตุ้นด้วยฮีมในพลาสโมเดียมฟัลซิปารัม" Nature Communications . 6 : 10111. Bibcode :2015NatCo...610111W. doi :10.1038/ncomms10111. PMC 4703832 . PMID  26694030 
  37. ^ German PI, Aweeka FT (2008). "เภสัชวิทยาทางคลินิกของการบำบัดแบบผสมผสานที่ใช้ artemisinin". Clinical Pharmacokinetics . 47 (2): 91–102. doi :10.2165/00003088-200847020-00002. PMID  18193915. S2CID  24983411.
  38. ^ Noedl H, Se Y, Schaecher K, Smith BL, Socheat D, Fukuda MM, et al. (การศึกษากลุ่มวิจัย Artemisinin Resistance in Cambodia 1 (ARC1) Study Consortium) (2008). "หลักฐานของมาเลเรียที่ดื้อต่ออาร์เทมิซินินในกัมพูชาตะวันตก". The New England Journal of Medicine . 359 (24): 2619–20. doi : 10.1056/NEJMc0805011 . PMID  19064625.
  39. ^ Morelle R (20 ตุลาคม 2015). "Drug-resistant malaria can infect African Mosquitoes". BBC News . สืบค้นเมื่อ20 ตุลาคม 2015 .
  40. ^ Dondorp AM, Nosten F, Yi P, Das D, Phyo AP, Tarning J และคณะ (2009). "การดื้อต่ออาร์เทมิซินินในมาลาเรียพลาสโมเดียมฟัลซิปารัม". วารสารการแพทย์นิวอิงแลนด์ . 361 (5): 455–67. doi :10.1056/NEJMoa0808859. PMC 3495232. PMID  19641202 . 
  41. ^ Phyo AP, Nkhoma S, Stepniewska K, Ashley EA, Nair S, McGready R, et al. (2012). "การเกิดมาลาเรียดื้อต่ออาร์เทมิซินินที่ชายแดนด้านตะวันตกของประเทศไทย: การศึกษาในระยะยาว". Lancet . 379 (9830): 1960–6. doi :10.1016/S0140-6736(12)60484-X. PMC 3525980 . PMID  22484134. 
  42. ^ ab Briggs M (30 กรกฎาคม 2014). "Call for 'radical action' on drug-resistant malaria". BBC News สืบค้นเมื่อ30 กรกฎาคม 2013 .
  43. ^ โดย Ashley EA, Dhorda M, Fairhurst RM, Amaratunga C, Lim P, Suon S และคณะ (2014). "การแพร่กระจายของการดื้อต่ออาร์เทมิซินินในมาลาเรียพลาสโมเดียมฟัลซิปารัม" วารสารการแพทย์นิวอิงแลนด์371 (5): 411–23 doi :10.1056/NEJMoa1314981 PMC 4143591 . PMID  25075834 
  44. ↑ อารีอี้ เอฟ, วิทโคว์สกี้ บี, อมมาตุงกา ซี, เบเกน เจ, แลงลอยส์ เอซี, คิม เอ็น, และคณะ (2014) "เครื่องหมายระดับโมเลกุลของโรคมาลาเรียพลาสโมเดียม ฟัลซิพารัม ที่ดื้อต่ออาร์เทมิซินิน" ธรรมชาติ . 505 (7481): 50–5 Bibcode :2014Natur.505...50A. ดอย :10.1038/nature12876. PMC 5007947 . PMID24352242  . 
  45. ^ “ภูมิคุ้มกันยา ‘อาจ’ ล้มเหลวในการต่อสู้กับมาเลเรีย” The Jakarta Post . 23 เมษายน 2011 เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 มีนาคม 2016
  46. ^ Rehwagen C (2006). "คำขาดของ WHO เกี่ยวกับการบำบัดด้วยอาร์เทมิซินินเพียงอย่างเดียวกำลังแสดงผลลัพธ์" BMJ . 332 (7551): 1176. doi :10.1136/bmj.332.7551.1176-b. PMC 1463909 . PMID  16709988 
  47. ^ Ouji M, Augereau JM, Paloque L, Benoit-Vical F (2018). "การดื้อยาพลาสโมเดียมฟัลซิปารัมต่อการบำบัดแบบผสมผสานที่ใช้อาร์เทมิซินิน: ดาบดาโมคลีสในเส้นทางสู่การกำจัดมาเลเรีย" Parasite . 25 : 24. doi :10.1051/parasite/2018021. PMC 5909375 . PMID  29676250  ไอคอนการเข้าถึงแบบเปิด
  48. ^ Wicht KJ, Mok S, Fidock DA (กันยายน 2020). "กลไกระดับโมเลกุลของการดื้อยาในมาลาเรียพลาสโมเดียมฟัลซิปารัม" Annual Review of Microbiology . 74 (1). Annual Reviews : 431–454. doi :10.1146/annurev-micro-020518-115546. PMC 8130186 . PMID  32905757. 
  49. ^ Zhao L, Zhu Y, Jia H, Han Y, Zheng X, Wang M และคณะ (ตุลาคม 2022). "From Plant to Yeast-Advances in Biosynthesis of Artemisinin". Molecules . 27 (20): 6888. doi : 10.3390/molecules27206888 . PMC 9609949 . PMID  36296479. 
  50. ^ O'Neill PM, Posner GH (มิถุนายน 2004). "มุมมองด้านเคมีทางการแพทย์เกี่ยวกับอาร์เทมิซินินและเอนโดเปอร์ออกไซด์ที่เกี่ยวข้อง" Journal of Medicinal Chemistry . 47 (12): 2945–2964. doi :10.1021/jm030571c. PMID  15163175
  51. ^ Vil' VA, Yaremenko IA, Ilovaisky AI, Terent'ev AO (มกราคม 2017). "กลยุทธ์การสังเคราะห์สำหรับการสร้างวงแหวนเปอร์ออกไซด์ในอาร์เทมิซินิน" โมเลกุล . 22 (1): 117. doi : 10.3390/molecules22010117 . PMC 6155923 . PMID  28085073 
  52. ^ abcd Pirrung MC, Morehead Jr AT (1997). "A Sesquidecade of Sesquiterpenes, 1980–1994: Part A. Acyclic and Monocyclic Sesquiterpenes, Part 1". ใน Goldsmith D (ed.). The Total Synthesis of Natural Products . Vol. 10. นิวยอร์ก: John Wiley & Sons. หน้า 90–6. ISBN 978-0-470-12962-3-
  53. ^ Schmid G, Hofheinz W (1983). "การสังเคราะห์ทั้งหมดของ qinghaosu". วารสารของ American Chemical Society . 105 (3): 624–5. doi :10.1021/ja00341a054.
  54. ^ Acton N, Klayman DL (1985). "Artemisitene, a New Sesquiterpene Lactone Endoperoxide from Artemisia annua". Planta Medica . 51 (5): 441–2. doi :10.1055/s-2007-969543. PMID  17342606. S2CID  13460563.
  55. ^ Zhu C, Cook SP (2012). "การสังเคราะห์ (+)-artemisinin แบบย่อ". Journal of the American Chemical Society . 134 (33): 13577–9. doi :10.1021/ja3061479. PMID  22866604.
  56. ^ Zhao YW, Ni FY, Song YL, Wang SY, Huang WZ, Wang ZZ และคณะ (2014). "ส่วนประกอบทางเคมีจาก Artemisia annua". China Journal of Chinese Materia Medica . 39 (24): 4816–4821. doi :10.4268/cjcmm20142423 (ไม่ใช้งาน 2024-11-02). PMID  25898584.{{cite journal}}: CS1 maint: DOI ไม่ได้ใช้งานตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน 2024 ( ลิงก์ )
  57. ↑ เลเวสก์ เอฟ, ซีเบอร์เกอร์ พีเอช (2012) "การสังเคราะห์อาร์เทมิซินินยาต้านมาลาเรียอย่างต่อเนื่อง" แองเกวันเต้ เคมี . 51 (7): 1706–9. ดอย :10.1002/anie.201107446. PMID  22250044. S2CID  32213495.
  58. ^ Turconi J, Griolet F, Guevel R, Oddon G, Villa R, Geatti A, et al. (2014). "อาร์เทมิซินินกึ่งสังเคราะห์ เส้นทางเคมีสู่การผลิตทางอุตสาหกรรม" Organic Process Research & Development . 18 (3): 417–22. doi :10.1021/op4003196.
  59. ^ Ball P (2016). "Man Made: A History of Synthetic Life". Distillations . 2 (1): 15–23 . สืบค้นเมื่อ20 มีนาคม 2018 .
  60. ^ Ro DK, Paradise EM, Ouellet M, Fisher KJ, Newman KL, Ndungu JM, et al. (2006). "การผลิตกรดอาร์เทมิซินิกซึ่งเป็นสารตั้งต้นของยาต้านมาเลเรียในยีสต์ดัดแปลงพันธุกรรม" Nature . 440 (7086): 940–3. Bibcode :2006Natur.440..940R. doi :10.1038/nature04640. PMID  16612385. S2CID  3199654.
  61. ^ ab Pantjushenko E. “Sanofi และ PATH ประกาศเปิดตัวการผลิตอาร์เทมิซินินกึ่งสังเคราะห์ในปริมาณมากเพื่อต่อต้านมาเลเรีย” PATH.
  62. ^ Pantjushenko E. "อาร์เทมิซินินกึ่งสังเคราะห์ผ่านเกณฑ์ของ WHO" PATH . สืบค้นเมื่อ8 กุมภาพันธ์ 2014
  63. ↑ ฟาน แฮร์เพน ทีดับบลิว, คานการ์ เค, โนเกยรา เอ็ม, บอช ดี, บูวเมียร์ เอชเจ, บีคไวล์เดอร์ เจ (2010) หยาง เอช (เอ็ด.) Nicotiana benthamiana เป็นแหล่งผลิตสารตั้งต้นของอาร์เทมิซินินกรุณาหนึ่ง5 (12): e14222. Bibcode :2010PLoSO...514222V. ดอย : 10.1371/journal.pone.0014222 . พีเอ็มซี2997059 . PMID  21151979. 
  64. ^ ole-MoiYoi K, Rodriguez W (2011). "การลงทุนในด้านสุขภาพทั่วโลก: สารสกัดจากพืช" (PDF) . โครงการส่งมอบสุขภาพทั่วโลก .
  65. ^ Lapkin AA, Peters M, Greiner L, Chemat S, Leonhard K, Liauw MA และคณะ (2010). "การคัดกรองตัวทำละลายใหม่สำหรับกระบวนการสกัดอาร์เทมิซินินโดยใช้ วิธี การเบื้องต้น " Green Chemistry . 12 (2): 241–51. doi :10.1039/b922001a.และวรรณกรรมที่อ้างถึงในนั้น
  66. ^ ab "รายงานการประชุมองค์กร Artemisinin 2008" (PDF) . เก็บถาวรจากแหล่งเดิม(PDF)เมื่อ 2014-06-17 . สืบค้นเมื่อ 2011-07-12 .
  67. ^ "รักษาได้ทุกอย่างหรือไม่" The Economist . 25 มกราคม 2014 . สืบค้นเมื่อ2016-10-22 .
  68. ^ "Artemisinin combination therapies". CNAP Artemisia Project . University of York. เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-10-05 . สืบค้นเมื่อ 2011-07-12 .
  69. ^ "Guilin Pharmaceutical ─ ผู้ผลิต artesunate ที่ผ่านการตรวจคุณสมบัติล่วงหน้าของ WHO รายแรกของโลกสำหรับฉีดเพื่อรักษามาลาเรียรุนแรง" mmv.org . 2010. เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-10-22 . สืบค้นเมื่อ 2016-10-22 .
  70. ^ "ประสิทธิภาพของรูปแบบที่ไม่เป็นยาของ Artemisia annua L. ในการต่อต้านมาเลเรีย" องค์การอนามัยโลก โครงการมาเลเรียระดับโลก คำแถลงจุดยืน (มิถุนายน 2012) สืบค้นเมื่อ เมษายน 2020
  71. ^ Peplow M (เมษายน 2013). "Sanofi launches malaria drug production to retain stable in artemisinin available". Chemistryworld Online . RSC . สืบค้นเมื่อ2013-04-19 .
  72. ^ Palmer E (19 สิงหาคม 2014). "Sanofi จัดส่งยารักษาโรคมาลาเรียชนิดใหม่ที่ผลิตขึ้นจาก 'อาร์เทมิซินินกึ่งสังเคราะห์'". Fierce Pharma Manufacturing . สืบค้นเมื่อ2014-09-14 .
  73. ^ Opiyo N, Yamey G, Garner P (2016). "การอุดหนุนการบำบัดแบบผสมผสานที่ใช้ artemisinin ในภาคค้าปลีกเอกชน". ฐานข้อมูล Cochrane ของการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ . 2016 (3): CD009926. doi :10.1002/14651858.cd009926.pub2. PMC 4916935 . PMID  26954551 
  74. ^ White NJ (2010). "บทที่ 62 - มาเลเรีย". ใน Finch R, Greenwood D, Whitley R, Norrby SR (บรรณาธิการ). ยาปฏิชีวนะและเคมีบำบัด (ฉบับที่ 9). ฟิลาเดลเฟีย: Saunders. หน้า 809–22. ISBN 978-0-7020-4064-1-
  75. ^ Fu C, Shi H, Chen H, Zhang K, Wang M, Qiu F (มกราคม 2021). "การเปรียบเทียบความสามารถในการดูดซึมทางปากของ Artemisinin, Deoxyartemisinin และ 10-Deoxoartemisinin จากการจำลองด้วยคอมพิวเตอร์และเภสัชจลนศาสตร์ในหนู" ACS Omega . 6 (1): 889–899. doi :10.1021/acsomega.0c05465. PMC 7808142 . PMID  33458540 
  76. ^ ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค (CDC) (2014). "Etymologia: Artemisinin". Emerging Infectious Diseases . 20 (7): 1217. doi :10.3201/eid2007.ET2007. PMC 4073852 . 
  77. ^ Jianfang Z (2006). บันทึกโดยละเอียดตามลำดับเวลาของโครงการ 523 และการค้นพบและการพัฒนา Qinghaosu (Artemisinin) หนังสือเชิงกลยุทธ์ISBN 978-1-62212-164-9-
  78. ^ abcdefg Miller LH, Su X (2011). "อาร์เทมิซินิน: การค้นพบจากสวนสมุนไพรจีน". Cell . 146 (6): 855–8. doi :10.1016/j.cell.2011.08.024. PMC 3414217 . PMID  21907397. 
  79. ^ Chinese Academy of Sciences , ed. (พ.ย. 1999). Xiandai Hanyu Cidian 现代汉语词典[ พจนานุกรมภาษาจีนร่วมสมัย ] (เป็นภาษาจีน) (ฉบับที่ 3 (ปรับปรุง)) ปักกิ่ง: The Commercial Press . หน้า 1204 ISBN 7-100-01777-7- OCLC  41467509.素：...5. 带有根本性质的物质 'สารที่มีคุณสมบัติพื้นฐานของ'
  80. ^ Katie Hunt และ Shen Lu (6 ตุลาคม 2015). "ผู้ได้รับรางวัลโนเบลค้นคว้าตำราโบราณเพื่อรักษามาลาเรีย". CNN . สืบค้นเมื่อ2021-10-22 .
  81. ^ Hao C (29 กันยายน 2011). "Lasker Award Rekindles Debate Over Artemisinin's Discovery". วิทยาศาสตร์. สืบค้นเมื่อ7 มกราคม 2014 .
  82. ↑ กลุ่มวิจัยประสานงานต้านมาลาเรียชิงเฮาซู (1979) "การศึกษายาต้านมาลาเรียใน Qinghaosu" วารสารการแพทย์แผนจีน . 92 (12): 811–6. PMID117984  .
  83. ^ Fairhurst RM, Nayyar GM, Breman JG, Hallett R, Vennerstrom JL, Duong S และคณะ (2012). "มาเลเรียดื้อต่ออาร์เทมิซินิน: ความท้าทาย โอกาส และผลกระทบต่อสาธารณสุข" วารสารการแพทย์เขตร้อนและสุขอนามัยแห่งอเมริกา 87 ( 2): 231–41 doi :10.4269/ajtmh.2012.12-0025 PMC 3414557 . PMID  22855752 
  84. ^ Neil DM (17 มกราคม 2012). "For Intrigue, Malaria Drug Gets the Prize". New York Times . สืบค้นเมื่อ 20 เมษายน 2013 .
  85. ^ "WHO เรียกร้องให้หยุดการจัดหายาเม็ดมาลาเรียอาร์เทมิซินินชนิดเดียวทันที" (ข่าวเผยแพร่) องค์การอนามัยโลก 19 มกราคม 2549 เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 16 พฤศจิกายน 2549
  86. ^ Weise E (12 กันยายน 2011). "'รางวัลโนเบลของอเมริกา' มอบให้กับนักวิทยาศาสตร์ชาวจีน". USA Today . สืบค้นเมื่อ2011-09-12 .
  87. ^ องค์การอนามัยโลก 2015, หน้า 94.
  88. ^ Le WJ, You JQ, Mei JY, Wang GF, Xie RR (1981). "[การกระทำต่อต้านพยาธิใบไม้ในตับของอนุพันธ์ Qing Hao Su บางชนิดในหนูที่ติดเชื้อ (แปลโดยผู้เขียน)]". Yao Xue Xue Bao=Acta Pharmaceutica Sinica . 16 (8): 561–3. PMID  7324954.
  89. ^ Le WJ, You JQ, Yang YQ, Mei JY, Guo HF, Yang HZ, et al. (1982). "[การศึกษาประสิทธิภาพของอาร์เทมิเธอร์ในโรคใบไม้ในสัตว์ทดลอง (การแปลของผู้เขียน)]". Yao Xue Xue Bao . 17 (3): 187–93. PMID  7115549. เก็บถาวรจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-08-28 . สืบค้นเมื่อ 2017-04-30 .
  90. ^ Xiao SH (2005). "การพัฒนายาต้านพยาธิใบไม้ในจีน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง praziquantel และ artemisinins" Acta Tropica . 96 (2–3): 153–67. doi :10.1016/j.actatropica.2005.07.010. PMID  16112072.
  91. ^ Lam NS, Long X, Su XZ, Lu F (กรกฎาคม 2018). "Artemisinin and its derived in treating helminthic infections beyond schistosomiasis". Pharmacological Research . 133 : 77–100. doi :10.1016/j.phrs.2018.04.025. PMID  29727708.
  92. ^ Ho WE, Peh HY, Chan TK, Wong WS (เมษายน 2014). "Artemisinins: ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่มากกว่าฤทธิ์ต้านมาเลเรีย" Pharmacology & Therapeutics . 142 (1): 126–139. doi :10.1016/j.pharmthera.2013.12.001. PMID  24316259
  93. ↑ คอนสตัท-คอร์เซนนี อี, แอสเซนซิโอ-อารากอน เจเอ, นีเซน-ลูโก เอส, วาซเกซ-โลเปซ อาร์ (2018) "อาร์เทมิซินินและอนุพันธ์สังเคราะห์ในการรักษาโรคมะเร็งที่เป็นไปได้" วิทยาศาสตร์การแพทย์ . 6 (1): 19. ดอย : 10.3390/ medsci6010019 PMC 5872176 . PMID29495461  . 
  94. ↑ ราฟเฟติน เอ, บรูนีล เอฟ, รูสเซล ซี, เทลิเยร์ เอ็ม, บุฟเฟ่ต์ พี, คอสเมส อี, และคณะ (2018) "การใช้อาร์ทีซูเนตในการบ่งชี้ที่ไม่ใช่มาเลเรีย" (PDF ) การแพทย์และโรคติดเชื้อ . 48 (4): 238–49. ดอย :10.1016/j.medmal.2018.01.004. PMID  29422423. S2CID  46753659.
  95. ^ Shi C, Li H, Yang Y, Hou L (2015). "ฤทธิ์ต้านการอักเสบและควบคุมภูมิคุ้มกันของอาร์เทมิซินินและอนุพันธ์" Mediators of Inflammation . 2015 : 435713. doi : 10.1155/2015/435713 . PMC 4415672 . PMID  25960615 
  96. ^ Liu Y, Jiang JJ, Du SY, Mu LS, Fan JJ, Hu JC และคณะ (14 มิถุนายน 2024). "Artemisinins ameliorate polycystic ovarian syndrome by mediating LONP1-CYP11A1 interaction". Science . 384 (6701): eadk5382. Bibcode :2024Sci...384k5382L. doi :10.1126/science.adk5382. PMID  38870290.

อ่านเพิ่มเติม

  • แนวทางการรักษาโรคมาลาเรีย (ฉบับที่ 3) เจนีวา: องค์การอนามัยโลก 2558 ISBN 978-92-4-154912-7. สธ.  908628497.
  • Talman AM, Clain J, Duval R, Ménard R, Ariey F (2019). "ฤทธิ์ทางชีวภาพของอาร์เทมิซินินและการดื้อยาในปรสิตมาลาเรีย" Trends Parasitol . 35 (12): 953–63. doi : 10.1016/j.pt.2019.09.005 . PMID  31699532.
  • สื่อที่เกี่ยวข้องกับ Artemisinin ที่ Wikimedia Commons
  • “การเอาชนะคำสาป” BBC Horizonอาร์เทมิซินินได้รับการพิสูจน์แล้วว่าเป็นยาต้านมาเลเรียที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดเท่าที่มีมา
  • “BBC World Service – Witness History การรักษามาเลเรียที่ก้าวหน้าของจีน” BBC 11 มีนาคม 2019
ดึงข้อมูลจาก "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=อาร์เทมิซินิน&oldid=1254880582"