Damsnipe
Damsnipe | |
Damsnipe Foto: Wikimedia-brukar Alnus
| |
Utbreiing og status | |
Status i verda: Livskraftig Utbreiinga av Damsnipe | |
Systematikk | |
Rike: | Dyr Animalia |
Rekkje: | Ryggstrengdyr Chordata |
Underrekkje: | Virveldyr Vertebrata |
Klasse: | Fuglar Aves |
Orden: | Vade-, måse- og alkefuglar Charadriiformes |
Familie: | Snipefamilien Scolopacidae |
Slekt: | Tringa |
Art: | Damsnipe T. stagnatilis |
Vitskapleg namn | |
Tringa stagnatilis |
Damsnipe (Tringa stagnatilis) er ei snipe i den biologiske familien Scolopacidae. Ho er ein hekkefugl på stepper og grasdekte, opne myrer og våtmarker frå Aust-Europa og austover over sentrale Sibir til i Aust-Asia. Ho er ein sjeldan streiffugl i Sentral-Europa, og ein svært sjeldan hekkefugl aust i Austerrike, Ungarn, Slovakia og Polen.
Nokre år blir det observert damsniper på streif i Noreg, og då mest i mai månad.[1]
Skildring
[endre | endre wikiteksten]Denne arten får ei kroppslengd på 22 til 26 centimeter, veg mellom 43 og 120 gram, hofuglar er i gjennomsnitt litt større enn hannar.[2] Damsnipa er ei slank Tringa-snipe, har eit påfallande slankt, langt og rett nebb og svært lange, tynne gulaktig bein. Ho liknar i kroppsstorleik på gluttsnipe, men damsnipa er likevel klårt meir langbeint og elegant.
Hekkefjørdrakta har ei kremfarga til grå overside som er tydeleg flekka i mørkbrunt og gråleg kanelfarge. Brystet og kroppssidene har mørke flekker, på sidene er nokre flekker vinkelforma. Panna, kinna og augebryna er kvitaktig med vage og fine strek. I vinterdrakta er oversida gråleg, undersida kvit og hovud og nakke kvitaktig. Ungfuglar skilst frå vaksne damsniper med meir brun overside som har kremfarga flekker på undersida.
I flukt synest vengene mørke, og damsnipa syner eit kvitt, smalt, kileforma parti frå overgumpen opp mot skuldrene, samt lange utstikkande bein bak halen.
Utbreiing
[endre | endre wikiteksten]Hekkeområdet for damsniper strekkjer seg frå austre Romania, austre Ukraina og vestre Russland gjennom eit belte over sørlegaste Russland, nordlege Kasakhstan til Zabajkalskij kraj i austlege Russland og antakeleg er området utvida aust til Ussuri.
Damsnipa er ein langdistansetrekkfugl som trekkjer i brei front. Vinterkvarteret er i Afrika sør for Sahara og i Sør-Asia til Vietnam, Indonesia og vidare til Australia. Fuglar som hekkar i vestlegaste delar av utbreiinga overvintrar sporadisk aust i Middelhavsområdet, i det sørlege Irak og Iran og på Den arabiske halvøya. Likevel er dei viktigaste overvintringsområda i Aust-Afrika, der damsniper er ein av dei vanlegaste vadefuglane ved innsjøane i Riftdalen. Viktige område for overvintring inkluderer Turkanasjøen, og Manyarasjøen i Tanzania.[3] I det sørlege Afrika, er spesielt Okavangodeltaet viktig. Damsnipa er òg observert på Madagaskar og Seychellene.
Habitata for damsnipe er oftast våtmarker i låglandet. Dei hekkar vanlegvis ved innsjøar, elver eller dammar. På trekket til vinterkvarteret stoppar dei ved myrlendte dammar og sjøar, så vel som på rismarker og nokre gonger i brakkvatn på laguner og saltsletter. Damsnipa unngår vanlegvis opne kystar.[4]
Levevis og status
[endre | endre wikiteksten]Når damsniper beitar på på grunt vatn og i gjørme, søkjer dei etter insekt, blautdyr, krepsdyr og liknande små byttedyr. Dei tar sjeldan insekt på tørt land, men plukkar bytte på vassoverflata og nede i slam eller vegetasjon. Ho er i utgangspunktet rørig og tar ofte korte spurtar for å fange eit byttedyr. Damsniper kan av og til beite i nærleiken av store fuglar som ender og hegrar for å utnytte byttedyr som blir forstyrra av dei større fuglane.[4] Utanfor hekkesesongen kan fleire damsniper gjerne beite saman eller med andre vadefuglar, spesielt gluttsniper.
Damsniper blir kjønnsmodne i første eller andre leveåret. Dei hekkar ofte i svært lause koloniar og det enkle reiret på bakken ligg som regel i nærleiken av vatn eller i fuktig jord. Egglegginga tar til i mai, og heldt fram i juni i nordaustre delar av hekkeområdet. Kullet består vanlegvis av fire egg.[5]
Storleiken på den globale populasjonen er rekna til å ligge mellom 260 000 og 1 200 000 individ per 2006. Bestanden er trudd å vere minkande.[6]
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «Teichwasserläufer» frå Wikipedia på tysk, den 26. juni 2016.
- Artikkel gav desse kjeldene:
- Hans-Günther Bauer, Einhard Bezzel und Wolfgang Fiedler (Hrsg): Das Kompendium der Vögel Mitteleuropas: Alles über Biologie, Gefährdung und Schutz. Band 1: Nonpasseriformes – Nichtsperlingsvögel, Aula-Verlag Wiebelsheim, Wiesbaden 2005, ISBN 3-89104-647-2
- Peter Colston, Philip Burton: Limicolen – Alle europäischen Watvogel-Arten, Bestimmungsmerkmale, Flugbilder, Biologie, Verbreitung. BlV Verlagsgesellschaft, München 1989, ISBN 3-405-13647-4
- Simon Delany, Derek Scott, Tim Dodman, David Stroud (Hrsg): An Atlas of Wader Populations in Afrika and Western Eurasia. Wetlands International, Wageningen 2009, ISBN 978-90-5882-047-1
- Referansar
- ↑ Søk på artsobservasjoner.no den 26. juni 2016
- ↑ Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M. (2016). Marsh Sandpiper (Tringa stagnatilis) In: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.) (2016). Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions, Barcelona. Henta den 26. juni 2016
- ↑ Delany et al.
- ↑ 4,0 4,1 Colston et al.
- ↑ Bauer et al., s. 505
- ↑ BirdLife International (2016) Species factsheet: Tringa stagnatilis. Henta frå http://www.birdlife.org den 26. juni 2016