Aralin 4 Sining

ARALIN 4
T E K N O L O H I YA AT T R A D I S Y O N S A
PA N I T I K A N G P I L I P I N O N G AY O N
Ang tanaga ay isang katutubong anyo ng
tula. Ito ay binubuo ng apat na taludtod na
ang bawat taludtod ay may sukat na pitong
pantig. Ang bawat taludtod din ay may
tugmang magkakatulad ang tunog sa huling
pantig at punong-puno ng talinhaga. Sumulat
ng isang tanaga na ang paksa ay papel ng
teknolohiya sa buhay ng mga Pilipino. Itext
Kung gagamitin mo ang status bar
ng iyong Facebook ngayon upang
ipahayag ang iyong obserbasyon
ukol sa kalagayan ng panitikan ng
Pilipinas. Ano ang masasabi mo?
recent WALA NA,
FINISH NA
Nako, wala na
Wala Na, Finish Na

What’s on your mind?
Sa panahong digital ay may bagong mukha
ang panitikan, sa birtuwal na espayo na
nagpapakilala sa bagong kapangyarihan at
ugnayang nabubuo dito. Sa bagong yugto ng
panahong digital na nalikha ng monopolyong
kapitalismo ay binubuksan ang makabagong
daluyan, pamamaraan at kasangkapan sa
produksyong pangkultura na nagsusulong sa
Nalikha ang panitikan sa ganitong kalagayan bilang
bagong anyo ng kalakal at serbisyo na pinatatakbo
ng iilang korporasyon at pandaigdigang sentro ng
kapitalismong dumaranas ng krisis.
Sa ganitong mga pangyayari, mahalaga ang
papel ng mga neokolonyang bansa gaya ng Pilipinas
at iba pang bansa sa ikatlong daigdig na magsilbing
mga tagapagsalba sa paghihikahos ng malalakas na
bansa at mapagtatambakan ng kanilang mga
sarplas na produktong elektroniko at teknolohiya sa
lahat ng posibleng paraan ng mga bansang
kapitalista at mapanatili ang pandaigdigang kontrol.
Parang kuryente ang teknolohiya na
mabilisang tumutulay sa mga kawad para
magamit sa malawakan at mabilisang
pagkonsumo. Ganito rin ang kalakaran ng
panitikan sa bingit ng digital na krisis- nakatali
sa mga transnasyonal na kompanyang may
control sa mabilisang pagbabagong
teknolohikal at nagbabagong kalakaran na
nagiging tuon sa pagpapalabnaw upang
Nililimitahan ng kalakarang digital ang
makabuluhang papel ng panitikan magsilbing
tulay para palakasin ang karaniwang
mambabasa upang hindi maging prebilehiyo
ang pagbabasa na limitado lamang sa may
kakayahan bumili ng produkto at serbisyo ng
mga kapitalista.
Ang pagpasok ng digital at modernong panahon
ay lumikha rin ng espayo para sa
nagpapanihubog ng kontemporanyong
Ang textula ay isang maikling tula na
ipinapadala sa pamamagitan ng SMS or
Mobile at may kakayahang buhayin ang
mga tradisyonal na anyo ng pagtula sa
bansa gaya ng Tanaga, Dalit, Diona, at
malayang taludturan na maaaring
pumaksa ng ibat-bang isyung
Kung anong linamnam, tamis
ng armibal
Tanaga:
Diona:
Tumab-ang, nagluno ng baliw
Ang Tandang
Tandang nang
na asal
ngayong
tumilaok Pasko
HALIMBA
Bagong henerasyong
may virus man ng
si Gloria nag-aral
nagtapos, ang
bird flu
Pabrika’t call center ang
lumunok
sa kawali diretso
WAitlog.
mundo
dasal at
bugok usal.ng
lahat
gutom kase ang
-Kalamay Buna
Tradisyon na sa internet ang mga panitikang
Wattpad na isang online publishing website na
nakabase sa Canada at lumilikha ng komunidad ng
mga manunulat at mambabasa online. Ito ay
mayroong mahigit 10 milyong tagatangkilik na
nagbabahagi ng kanilang mga kwento na karaniwan
ay nakatuon sa genre ng fan fiction, pantasya,
romansa. Marami sa mga nobelang naisulat sa
Wattpad ay tinangkilik ng maraming mambabasa ang
Kabilang dito ay ang Diary ng Panget
(VIVA Films 2014) at She’s Dating the
Gangster (Star Cinema 2014).
May matinding impluwensyang
kanluranin at mababaw na pagpapakete
sa maramihang akdang nailalathala sa
Wattpad, may pangangailangang
mailubog ang mga ito sa mismong
larangan ng lipunan labas sa kanilang
Ang tradisyon ng angas at maaanghang
na salita sa paraang debate ang
tungtungan ng magkakatunggaling
fliptoppers (tawag sa nagsasagawa ng
fliptop) sa paglulubid ng salita upang
pabagsakin ang kalaban sa pamimintas
at kahihiyan ay tinatawag na Fliptop. Ito
Dulot ng tumitinding krisis ng ekonomiya,
hindi lamang plataporma kundi maging ang
gawi ng mga mambabasang Pilipino ay
nagbago rin sa panahong digital. Iniluwal ang
konseptong instant at sistemang robotiko sa
produksyong pangkultura upang makatugon
sa nagdudumaling uri at kalakaran ng
mambabasa o awdyens na lagging
Bilang pansamantalang tugon, naitanghal ang mga
pampublikong espasyo at lunan para ilapit ang
panitikan at palaganapin ang kultura ng pagbabasa
sa karaniwang Pilipinong komyuter na sumasakay sa
pambansang transportasyon.
Muling nabuhay ang genre ng panitikang dagli o
flash fiction na ipinapalagay ni Rolando Tolentino
(2009) na unang lumaganap sa unang dekada ng
1900 na ang kalakhan o pumapaksa sa mga
romantikong pag-alalay sa mga babae samantalang
naging daluyan ng makabayang at anti-kolokyal na
A
Ipakilala ang sumusunod na mga genre o
.
kalakaran ng panitikan sa kontemporanyong
panahon ang mapa ng konsepto.
Panitikang Kontemporanyong genre Daglit
Wattpad at Kalakaran ng Panitikan
Textula
Tulaan sa
Fliptop
Tren
b
Magsagawa ng pagtataya sa mga
.
tinatalakay na kalakaran sa pagsulat ng
panitikan sa panahong digital. Itala ang
mga napansing kalakasan at kahinaan sa
nakalaang talahanayan sa ibaba. Maaaring
magdagdag ng mga sariling obserbasyon
Panitikang Fliptop
at palagay bukod sa mga binanggit sa
Wattpad
talakayan. Kalakas Kahinaa
Kalakas Kahinaa an n
an n
CBasahin at suriin ang dagling “Five-Six” ni
Ersela M. Carillo sa tulong ng mga gabay na
. tanong sa pagsusuri. Isulat ang maikling
pagsusuri sa isang pahinang papel na may pito
FIVE- SIX
hanggang sampung pangungusap na haba.
Ersela M. Carillo

“Nay, kailangan ko na po raw magbayad ng tuition

sabi ng prof ko, mage-exam na kami sa lunes”
“Nay baon ko po”
“Nay, si Liza po walang pang-gatas, natanggal sa
trabaho asawa ko,”
Naghalo-halong himutok sa hangin at naiwang
nakalutang. Bago naibagsak ang babasaging
pinggan. Isang taon ng patay ang asawa ni Flor
ngunit may alinlangan parin siyang tanggapin ang
alok ni Abe.
“Nay, kailangan ko na daw po talagang magbayad”
“Nay hindi pwedeng umabsent talaga”
“Nay, maawa na kayo sa anak ko.”
Kahapon bumisita ulit ang bumbay, nag-alok ng
utang. Umiling lang si Flor at ibinagsak ang pinto.
Minsan pang sumagi sa kanyang isip ang asawa
“Nay yung pang-tuition ko! Kailangan na daw talaga!”
“Nay naman, ayokong bumagsak!”
“Nay maawa na kayo sa anak ko”
Manhid na napatitig si Flor sa nabasag na pinggan.
Nasalamin ang sarili sa nabasag na mga piraso.
Nakarinig siya ng katok at bumilis ang kabog ng
kanyang dibdib. Alam niyang babalik ang bumbay,
muling mag-aalok. Parang nakalimot siya sa matagal
na alinlangan. Hindi na sumagi pa sa kanyang isip
ang yumaong asawa. Lalong lumakas ang mga
nakakarinding himutok sa kanyang utak. Mahina
1. Makabuluhan at napapanahon ba ang
pinapaksa ng binasang dagli?
2. Nailapat ba ang mahahalagang element
(bilis, krisis at kabig?) Paano inilapat ang
mga ito sa akda?
3. Ano ang pinakamatingkad na kaisipan ng
akda? Matagumpay bang naihatid ito sa iyo
bilang mambabasa?
4. Ano-ano ang napansing kahinaan at
kalakasan ng akda sa kabuuang anyo at
Lumikha ng isang textual na
gumagamit ng radisyonal na anyo
ng tula na tumatalakay sa kalagayan ng mga piling sektor
ng lipunang Pilipino. Kailangang taglayin ng textual ang
sapat na ikli batay sa napiling any ng tradisyonal na
pagtula, bukas na pagtatalakay ng anumang anggulo sa
isyung napili, at paglalarawan sa kanilang kalagayan.
Ilagay sa isang maikling bondpaper ang borador ng
ginawang tula para sa pagpapakinis ng guro. Matapos ang
isinagawang rebisyon, kailangang mapadala sa ilang
piling kaibigan at kakilala ang ginawang tula gamit ang
SMS. Tatayain ang textula batay sa anyo, gamit ng wika,
teknik at mensahe. Maaaring pumili sa sumusunod na
Bigyang kahulugan ang sumusunod
na terminong ginamit alinsunod sa
konteksto ng tekstong tinalakay (3
puntos bawat isa)
•Teknolohiya
• Textula
• Fliptop •Daglit/ Flash Fiction
• Panitikang Digital
Lumikha ng sariling Wattpad account at
maglathala ng isang maikling kritika ukol sa
penomenong ito. Kailangang taglayin ng
isusulat na kritika ang mga punto ng pagsusri
na nakatuon sa mga paksang tinatalakay sa
nasabing online website, ang kultura ng
pagsusulat sa kalakaran nito, at ang
mahahalagang pananaw/ insight kung paano
mapagbubuti ang umiiral na kultura at
Pamantayan Puntos Iskor
Makatawag-pansing
5
pamagat
Introduksiyon 10
Katawan/ Diskusyon 13
Kongklusiyon 12

Aralin 4 Sining

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Aralin 4 Sining

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Aralin 4 Sining

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ARALIN 4

Wala Na, Finish Na

“Nay, kailangan ko na po raw magbayad ng tuition

You might also like