0% found this document useful (0 votes)
277 views856 pages

PG104

Uploaded by

Manticora_SM

Copyright:

Attribution Non-Commercial (BY-NC)

Available Formats

Download as PDF, TXT or read online on Scribd
Download as pdf or txt
0% found this document useful (0 votes)
277 views856 pages

PG104

Uploaded by

Manticora_SM

Copyright:

Attribution Non-Commercial (BY-NC)

Available Formats

Download as PDF, TXT or read online on Scribd
Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1/ 856

PATROLOGLE

S E U BIBLIOTHECA UNTVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, CECONOMICA,

WlVni

S S . P A T R D M , DOCTORUM S C R I P T O R O M P ECCLESIASTICORCM,
9ITK LATINOBUM, 81 QBJBCORUM,

QUI AB

jBVO

APOSTOLICO AD TEMPORA INNOCENTII III (

PRO LATINIS

BT AD CONCILIl FLOBENTINl TEMPORA (ANN. 1489) PRO QRASCIS FLORUERUNT.

RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUM QUifi BXSTITBRB MONUMBNTORUM CATHOLICJ5 TRADITIONIS PBR QOINDBGUI PRIORA
BGGLESLE &ECULA,
JUXTA BD1T10NK8 ACCURATI88IllAe IlfTBR 8B CUMQUB NONNULLIS C0DIC1BU8 MANUeCRIPTie COLLATA8, PBBQUA*
DILIOBNTBR CA8TIOATA; DIB8BRTATI0N1BU8, GOMMBNTARII8. TARII8QUB LBCTI01CIBU8 GONTINBNTBR ILLU8TRATA;
OMNIBU8 OPERIBU8 POBT AMKJ88IMA8 BDITIONB8 VIM TRIBUS NOVISSIMI8 SACULI8 DSBBNTUR AB90LUTA8
DBTBCTIS, AUCTA ; INDICIBU8 PARTICULARIBU8 ANALYTIC18, SINGULOS SITB TOMOS 8ITB AUCTORB8 ALICUJU8
MOMBHTI SUB8BQUBNTIBUS, DONATA J CAPITULI8 INTRA IPSUM TBZTUM BITB DI8P08ITI8, NECNON BT
TITUU8 8INOULARUM PAGINARUM MAROINBM BUPBRIORBM DI8TINOUENTIBU8 SUBJBCTAMQUB M A T B Blf S I G N i n G A N T I B U e , ADOBNATA; OPBRIBU8 CUM DUBIIS, T U M AP0CRYPHI8, ALIQUA VBRO
AUCTORITATB IN ORDINB AD TRADITI8NBM BCGLB8IA8TIGAM POLLBNTI8, AMPLIFICATA J
OCBNTI8 BT AMPLTU8 LOCUPLBTATA HfDICIBUS AUCTORUM 8ICUT BT OPBRUM, ALPHABBTICIS, GHRONOLOOfClS,
8TATI8TIC18, 8YNTBBTICI8, ANALTTICI8, ANALOGlCie, IN QUODQUB RBLIQIONI8 PUNCTUM, DOOMATICUM, MORAL.
LfTURGICUV, CANOIUCUM, DI8CIPLINARB HI8T0RICUM, BT GONGTA A L I A 8INR U L L A BXCBPTIONB \ 8BD FR.fi
8BRTIM DU0BU8 INDICIBU8 IMMBN8I8 BT 0BN8RALIBUS, ALTBRO 8CILIGBT RERUM, QUO COK8ULTO
QUIQUID NON 80LUM TAXJ8 TAL18TB PATBR, TBRUM BTIAM DNUSQUI8QUB PATRUM, NB UlfO QUIDEM
OMJ880, IN QUODLIBBT THKMA 8GRIP8RRIT, UNO INTUITU GON8PICIATR J ALTBRO SCRIPTURA)
SACRifi, RX QUO LBGTORI GOMPBRIRB 8 OBTIUM QUINAM PATRBBBTIN QUIBU8 OPBRUM
BUORUM LOGI8 8INOUL08 BINOULORUM UBRORUM 8. 8GRIPTUR-* YBR8U8, PRIMO
OBNB8B08 U8QUB AD NOYISSIMUM APOCALYP8I8, GOMMBNTATI 81.
88 ACGURATI88IMA, GJBTBRIBQUB OMMIBUS FACILX AHTBPOMBHDA, 81 PIRPBlfDAlfTUR CBABAGTRRUM N l T I D l T A f
C B A B T J B QUALITA8, INTXORITA8 TBXTU8, FBRFBGTIO G0RRBCTI0NX8, OPBRUM RBGU80BUM TUM YARIBTAB, TU*
HUMBRU8 PORMA YOLUMXNUM PBRQUAM GOMMODA 8IBIQUB IN TOTO PATROLOGLB DBGUBBU G0N8TAKTBR
MMA, PRBTII BXIGUITAS, PRJSSBRTIMQUB I8TA GOLLBCTIO, U H A , MRTHODICA BT CHRONOLOOICA,
BBXCBKTORUM FRAGMBNTORUM 0PU8COL0RUMQJJB BAGTKNU8 HIG ILUC 8PARS0RUM, PBIMUM AUTEM
llf R08TRA BIBUOTHBGA, BX OPBRIBI78 BT M88. AO OMNXS 8, LOGOB LINOUA8 PORMASQUB
FBRTINBMTXBUB OBADUICATORUM.
t

SERIES GRA2CA,
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORBS SCRIPTORERQDB BCCLBSLE
S. BARNABA AD CONCILII FLORENTINI TEHPORA.

A G G U R A N T E

J . - P .

IMLIOTHBGiC C L E R I

GR&CE

M I G N E ,

VNIVBRSJE

8IVI CDISUDM COMPLITORUM IN 8INGULOS SCIBNTI BCCLBSIABTICS RAMOS BDIT0B8.

PATROLOGIM

GRJECM

TOMUS

CIV.

PHOTIUS CONSTANTINOPOLITANUS PATRIARCHA. P E T R U S SICULUS. PETRUS ARGORUM


EPISCOPUS. B A R T H O L O M ^ U S EDESSENUS.

PARISIIS
A P U D GARNIER F R A T R E S , EDITORES E T J . - P . MIGNE SUGGESSORES,
IN V U DICTA : AVENUB DU MAINS, S08.

1896

Clfchf. E i typs PAUL DUPONX. 11, Tia dioU ^ * * . l t t . i l . * ,

SMCVLVU IX, ANNUS m

,
C O N S T A N T I N O P O L I T A N I

P A T R I A R C H ^ ,

CLASSES QUINQUE DISTRIBUTA :


EXEGETICA,

DOGMATICA,

PARjENETICA,

MSTOMCA,

CANONICA;

CORIS VAMORtJM, :

CHRISTOPHORI WOLFH, ANG. . SCOTTI, FRANC. COMBEFISII, CARD. , STEWAR


RlCBARDl MONTACUT/I, REMNICENSIS EPISCOPI, FR. SCORSI, / 0 # . . COTE
LBRIi, JUSTELLI. VOELLI, FONTANI, CORDERII, ANDREAS SCHOTTI, CRAMERl, CARD.
MAi/, JAGERI, EMMANUELIS BEKKERI, JOSEPBl HERGEN RCETHER,
JAM AflTEA LUGB DONATA, PARTIM NUNC PRIMUM EDITA;
ACCSDOftT

PETBI SICULI, ARttORUi EPISCOPI, RARTHOLOHXI EOESSEHI OPUSCULA.

A G C U R A N T E

E T D E N U O

R E G O G N O S C E N T E

J.-P.

MIGNE,

B l b l l o t k e e Clerl Vmivfrtttu^
SITB CURSUUM COMPLETORUM 1N SINGULOS SCIRNTM; iBCOU&imQMftAlftftlBDITORB.

TOMUS Q U A R T U S .

><*

PARISIIS
A P U D G A R N I E R F R A T R E S , E D I T O R E S E T J . - P . MIGNE S U C G E S S O R E S

II! VIA DICTA ; AVENUE DU MAIlfE, 108.

4896

SMCVLVMIX.

ANNUS 891.

E L E N G H U S
AUCTORUM

ET OPERUM

QUI IN

H O C C I V

CONTINENTUR

PHOTIUS CONSTANTINOPOLITANUS PATRIARCHA.


Myriobiblon sive Bibliotheca (codd. 250-280).

col.

OPERUM PARS QUINTA. SCRIPTA CANOfclCA.

Monilvm Editorum Patrologice.


Angeli Maii in Photii Syritagma canonum Prolegomena.

431
ibid.

Syntagma Canonum.

441

Nomocanon.

975

Interrogationes decem cum totidem responsionibus.

1210

PETRUS SICULUS ET PETRUS ARGORUM EPISCOPUS.


Petri Siculi Historia Manichaeorum.

1246

Ejusdem adversus Manichaeos sermones tres.

1305

Petri Argorum episcopi Oratio de conceptione B. Annae.

1351

Vita S. Athanasii Methonensis.


ARTHOLOJLEUS EDESSENUS MONAGHUS.
Eleachus et confutatio Agareni.

1383

Contra Muhammed.

1447

S I V E

B I B L I O T H E C A ,

(CONTINUATIO).

CCL.
.
Agatharchide excerptce historia (1).
*
Lecli sunt AgalharchidaB libri duo, primus et
xxt ;, quintus de Rubro mari, csBterisque rcbus fidem
)'! . excedenlibus summa capih eomprchendentcs.
* '' 3 '
Ex libro primo de tnari Rubro.
.
}

" * * > 4
CAP. I . Quomodo Ptolenuzi primam elephan /, /^ * tum venationcm instituerint.
PtoIemfleum,qui
* ? ^ ^ ppsi Lagi filium in jEgypto regnavil, primum ins' 5 . tifubseelephaimiio aique cjusmodi b.dluarunivena*
. tionem, el quce natura disjunxit, sub unam quasi
siabul ltionem redegisse, aflirmat. Expendendum
, , 1 veroquid hoclocodicatbistoricus.Nametiam ante
, . . 8 PtoletruOurum aetatem, multi quoque elephantibus
; ClCUralis usi leglintur: Ut PofUS Indorum , qiji
, /
cum AlexandrO bellum geSSll, aliique DOU paud.

Forte Plolemaushicprimiisimpense illi studioin-

cubuisse visus est: aut primus snccessorum Alexandri, vel aliorum /Kgypti regum, ei operaro
dedil.
' CAP. II. Quadrnplexetymologia Rubri mariu
Rubrum mare inde nomen (rahere ait, non quod
-, ejus sinus, quem Arabicum vocant, monles, occa ; 8 sum versus, dum acres et ignei solis radii eos fe , riuni, carbonis reddant speciem : ad ortum vero
lumu li arenac et glebac insignitcr rufi.ad multa o r
. illius maritimae stadia effundantur, Hanc (inquil)
. ! ) , ob causam mare illud Rubrum non vocator. Nam
! ' 9 cum na\igatio illac sit augusta,dum vertices el tu}

* mali universo utrinque sinui impendent, splendor


^ ^ ,
, , '

, '. : .
[1324 R . ]
. *0 , 2,
'
VARIJE

ex utraque continenle 4 4 2 in frelum incidens,


mare terra? assimile esse denuntiaret, ut species
il!a in omnium oculos incurreret, etiamsi atTeclio
cunclis non foret explorala.Ideocognooem hac de
causa non adeptum esse auctortestatur, licel mulli
aute ipsum ila sint opinati. Hxc igitur est prima
ratio, quamvls a vero dissentanea. Altera perinde
sehabet: Quodsolillicexortus, non ut apud nos,

LECTIONES.
3

* . * ] .
] itipl . 4 *.
] , . 1. . poit . 7 post add. . 8 .
; ". *
<pa*tv ".
1 1

NOTiE.

(1) Interprele Laarentio RhodomaDDo.


PATROL. G R . G I V .

> PATRIAftCflu CP.

11

12

lucidos in frelum radlOS dimiltat, Sed Cruori aSSl- '-; ,


miles, undeeroentam roaris speciemefflciat intuen- ?,
tibus haec affectio. Et hinc Rubri appellationem e i - ,
sistere. Terlius hinc sermo Argolicus est: ausu .
quidem magoos sed persuasu inanis.Nara qui C l i - * , () '^
niam sectantur historici, ex poetarum licentia , % 13 . 0\ : etiam ipsi securitatem nacti, perhibent ex Argisin ,
iGtbiopiam (quae Cepheniae ttinc habebat nomen) \ , "
Perseuro ad filiam Cephei liberandam profecturo,et ( )
inde adPersas transgressum,nomen hoc a filiorum ,
qoopiam curo Persis communicasse: et procreato *4,
Erytbra filio, nomen ab hoc mari indidisse. Haoc , protrita et vulgarU est Argivorum de Rubro mari , *5
fabula. Quarta, et vero non ila aberrans ratio . '
(quam auctor ex Peroa quodam Boxo se didicisse .
affirmat, et lingua et menle Graecos imitante, qui ,
relicta palria Atbenis vitam egerit) ex narratione ^ ' *, [718 |
} ,
Persae haecestiErythrasquidem fuit generePersa,
filius Myozaei, qui animi praesentia et vi opura . praeclaram sibi existimationem comparavil. Do- . *
musque ejus non procul a mari,contra insulas do- *, sertas (non quidem hac tempestaie, sedqua Hedi , , *
imperium lenebant,quando etiam Erythras nosce- ^ , *0
batur). Tempore autem hiberno ad Pasargadas , '
commigrabat, et sub orlum veris ad remsuam fa- , 8 miliarem redibat, tura aliam ob utililatera,lura ut , aliquam vit suae voluptatem hac commutatione * \ ,
indulgeret.Atqoi cum in armeota ejos leonesirru-
ptione facla,nonnullasequarum agrestium intere- . ^
raissent,reliquae adhucincolumes, consternatione ' ! V18a,ceu (80 perculsaB, ad mare c u r s u a b , ^ ,
*~ magno
~ io
~
: ^ impelu
(aura -~
~ -a , (
repto,
aquas
turo *forte
terris afflabal) prolabuntur. Cumqaeinitio praeter )
littus natassent, pavore non desistente, a flatibus abreptse,difficulter ad insulse adversae 44I> oram ,
emerserunt, unusqoe ex armenlariis, adolescens
audacia praecellens,dum alias aliamarmo prensat, , ^
nnatransmieit. Erythras igitur,equas non amplius , 5; lisas investigans,primus bomioum ejus loci ralem . *0 ;
construit.raagnitudine quideramediocrera,sed ro- ,
bore validissiroam. Naque, venti secundi et cora- , (1 moditenorem nactus,in fretum descendit,el subilo **,
venti ope provectus, reperit equas et pastorem '
siraul. IDSUISB autera admintione captus,et urbem ,
in portu accornmodefundavit, et ex oppositaconti- , nente rei domesticaeinopialaborantesilluc habita- ,
tum transtulii. Atque inde etiam insulas caeteras, cultoribus vacuas, habitatorum frequentia ad bu- , /
manitatis eultum traduxit. Tantum igitur glorisa *
ex rebus gestis, apu 1 vulgus sibi comparavit, ut ,
mare illud, magniludine inflnitura, omnee ad , ^ **, stram usqueaetatem Erythraeum appellent.Nominis * .
igitor rationesdistinct ita se habent. Nam longe (
aliud est, si Erythro mare dixeris, quam si Ery-
Ihrum (quod Latini Rubrum vertunt). Hoc enim
t

4 8

V A R L E LECTIONES.
1* .
' ] ^ .
: ", ,
(i ".
.
. . * ".
". 30 COIT . 20* pro
lacunam babet
2* ".
add. . , : * ".
4 5

8 2

13

BIBLIOTHECA. -

COD. C C L .

14

; , < rubedinem aquae,illud virum mari potitum, signi ( ) , ,


[1328 R.J
( ) '
*5 ,
.
* 4
, *5,
*
; ,
, ; 2

fical. Verum etymologia a colore falsa est. Mare


enim rubri coloris non est. principe autem deducta, vera est, ut narratio Persica fidem focit.

, .

De raris animanlibus^ et aUis.

CAP. ULPersarum etymologia.CxieTum oec


a flliis aut nepolibos Persei nomen referre Persas
(quod tamen complures alii confirmant) auctor
conlendit. Nec illos Persas, accentu in penultima,
sed Persas, ultima circumflexa se appellare, dicil.

" '
CAP I V . Fabulas de Persco multis exemplis con , . similibus ubsurdas essedemonstrat. Dum vero
*7 ; narrationem dePerseoper muUaquoquealiaexera[719 .] pla ad mendacium reslringere studel, adjungit
, *8 etiaro illa. Atqui si Iragico ita more Perseus expe , dilionem fecit, larva indutus, et ense falcalo ins ol . ' tructus, et quae sequuntur histrioni et choro tran . - sigenda committens,eliam alia,quibu8buicfabulae
, , , , , - conlradici polesl, absurda (prout vulgi assensu
, , , , , comprobaia suni) notaiis modo capitibus, quam
, ,, , brevissiine percurremus. Cenlaurum videlicet
, , , , 29 fuisse, Geryonem, Cyclopem, Chrysen, Circen,
;, , - Calypso, Minotaurum, Scyllam, Chiraaeram, Pega * . " sum, Lacstrygonas, Cerberum,Glaucum marinum,
* , . AllatUem, Protea, Nereides, Aloei filios, qui ad 9
. " orgyarum 4 4 5 longiludinem et 9 cubitoruno lali , 50 tudinem excreverunl. Tum,Hesidio auctore*, ge ', - ^ nus exstilisse primo aureum, deinde argenteum,
* ' , post haec aeneum.Rursus 6quos fuis86,qui de futu . . ris collocuti sint cum Achille : et Sphiogein, qus

Thebanorum pubi aenigma proposaerii: et Sireoes,


, quaead perniciem audilorum cantillarini; Niobem
. " - e.tiam et Polydcclen, in saxa ex patore conversos.
, 3 , Navigationis insuper comitesUyssis.cx hominibus
' , . in porcos, et eporcis in bumanuro rursus habitum
"^ , transiisse. Item Tantalum propter mentis inlegri - tatem honore affici, rnensae dearum admotum, et
, - propler flagitiosam libidinem in aera sublalum
. plecli. Nonnullosetiam data opera descendisse ad
, $ - Plutonis,turautvatesinortuo9de vivisconsulereot,
, - tumutProserpinam t ceusoliiariam,vi sponsam sibi
, facerent. E l vellus aure lanae iu ove exsfitisse,
malosque in Africa nasci, quae aurea mala produ

^cant Animatum corpus peromnemvilam insomne

permansisee.Doreamet Auslrum cum cselerisventis in utre tantum DOD praefocare inclusos. Adde
Pasiphaea cum Tauro, et Tyro cura iluvio rem babere: cum tamen ad nullum divtrsaB naturae genus
lectum ineant.El Philomelam in lusciniaejereum
in upupae,et Hecuben in canis domestici naturam

, ,

, ,
4 .

, $
-

1 ) 1

Lib. .

* Cic. Tmcul. .

VARIJE LECTIONES.
8

. add. . 24 .
. ". * tilulam post
addi SoJitum, , . , 1Q mg. ponil .
] malim
* m g . : libri.
: toO ".
add. . . .
9

3 0

PHOTII P A T K I A R G H U 6V.

15

16

esse mulatam. Io praeterea filiam amnis fuisse, *

sed cornuta bovis forma, cum asiio agiiaretur,


Ponticum mare transcurrisse, unde et Bosphorus
nomen acceperit. Et Caeneum Lapitham, primo
virginem, circa pubertatis annos ex femineo sexa
in virilem transmigrasse : atque ad postremum,
com a centauris abietuin incuesu verberaretur, vitum et erecturo subiisse lerram. Et Ledam, ejus
quse in feminam cadit procreationis loco, nativum
peperisse ovum : unde forma illa tot pugnis expetita, Uelena, inquam, efforrnata sit. Hellem etiara
et Phrixum arielis pedibus volantes, confecto cursu, mare illud ad utrumque littus usque, Hellesponlum de se nominasse.Quidquod Hercules eliam
vasla maria,ubi maximaa oriunlur lempestates, in
ollaemeDSUSSitietAfricam Semenlisetaqaae 3-

que expertem solus peragrarit: et ab Atlanle tantae


magnitudinis et gravitatis mundum in se receper i t : non quod mandatum haberet, sed tantum ut
gratiam iniret? Quid quod 445fr Orpbei, cilharam
pulsantis, vestigia momes et scopuli, amore et
stodio musicae seclali? Et carnes boum solis inter
assandum vocera hominum intellectui obviam ediderint? Et quod vita defuncli, perotium, omnes
generis sermones cum Ulysse credant, ex informi
umbra proprium facieiagnoscentes? Alitquehorum
bibant, cum nec alvus necgula restei: alii ferrura
extimescant, vulneralioni tamen non amplius obooxii ? Nonnulli saxum volvant, quorum corpora
jam olim conflagrarunt ? Aliqui etiam jus dicant
caeleris, ubi tamen nibil injuriarum est reliquum ?
Qaid landum quod eorum qui non amplius sunt,
simulacra io cymba trajicianl, Charonte nauclero
etgubernalore, ut ne submersi denuo funeris elatione opus habeant? Et quod Alceslis, et Protesilaus, et Glaucus, post vitaa finem surgant? Siquidem illam Hercules reducil, istum uxoris amor
exstimulat, bunc vates una defessus excilat. Et
quod Amphiarai, vila adhoc integra, corpus una
cum equis et curru tellus absorbeat ? Et quod dentibus e Gadmi dracone disseminatis viri armatt,
interque se depugnantes, eoascanlur?Et quod Ta~
los> Minois custes, ler uno quolibct die totam circumambulet Cretam, tam longe lateque patentera,
solusque adimatorum in lalo vitam pos.sideat? Et
quod Minoi vita abrumpi nequeal,uisi quis ferven-

>

. *
* ,
, '
,
, .

, ' , ,
;
52,

,
[1328 R.] '
' 33 . '
, , , , [720 .] 3i^
' ) , 35 , .
'
,
^
.
36

, ,
, ' 37 ,
,
-
* ' ,
, , '
. '

, ' ,
38 ,
*
'
. "
,
.
39
, ,
.
, \
.

tein ei aquam affandal?Adhsec quod incantatione^ , -

Medeae immotalus senex hircus ad juventutem re- , .


dierit, et a Peliadibus incoctussit pater, ut reju- ^ ,
venesceretTEtquodtresanusrhorcidesuniasoculi , * 40
usu vitam exigant,indissoIubilis interse fldei com- ; .
mutantes vicem? Ilem quod Arcadise cultores et
Alticsp, terrigenae sinlet praeter naturam orti? Et . kv quod raactala in Aulide vivam ee exhibueritapud ,
V A R L E LECTIONES.
8 5

2* a i l . ? ' ^ .
*.
] .
, ] Hemeterhus. Lucian.
407 .
*] .
. ] . .
: ",
^ ' om. .
w

8 7

3 0

BIBLIOTHEGA. -

17

COD. CCL.

18

* tv Tauros?Et quod i n Peloponneso raari demersa a pa' $ Ire Arisio, Seriphiomm liitoribus incolumis ima
.; . ' cum infante appuleril?El quod a Menelao in singu , , lari certamine jam subactus, posl arreptionem su ^ - biiam, versoiur in thulamo, ad coraplexum paratus,
TJ, . et omnis adversi casus444a oblitus?Kt quod Iignei
' m , equi receptaculum non ad expugnationem urbis sit
* compactum,sed ob proditionemUlyssisotNeopto ; lemi, sociorumque? Vide qualis boc modo stultitia
/,

depingatur,et arlificis qui equum exstruxit,et pro ! 41 - eerum, qui hunc inierunt, et civium, qui in pro . * , priam urbem eumdem susceperunl! Addehis,quod
/ - coelum tam vaslum, diis in eo commorantibus suis
" , Atlas humeris exceprrit, et Atlamiides tamen ge; ; 42. nuerit,quod fieri nullo polesl modo. Quod orbem
[72t ] . " . totum Oceanus circumluat el ambiat, custodiens
# 6um fluxibus suis et continens.cojus cxlrema Gor ' [1329 R.] - gones accolcre Hesiodus ranit. Et quod beroura
*: ; . " nonnulli corporum incoiumilatem,ex(ra omoes adz-z-Jf^ 43 jeciiones, conservant,in bealorum insulis: dequi ;, bus tamen nemo cerli aliquid memorlae prodidit.
' . - Haecigilurcum indubiase? perpiexpsdesinantopi^ niones.mullis etiam c $oxu muliebri risum nonim 4i 43. ' probabilem tradunl. Cacterum de diis nugasquo*'; 40 ^- modo accipiamus? Quod vidclicet qaldam femori
^7, insutu&ad nialurilatem pervenerit: quaedam Jovis
', capite pro matrice sit usa ? E l quidem sine patre
( "), " (Vulcanum dico) sil perTectus ? Quod Sol, proptcr
: - ncfariam Alrei in Thyeslcm impielatem, ex occasu
-^, . ; ortum,et ex ortu occasum fecerit ? pneter ea quod

etNeptunus, locata apud Trojan mcrcena_ j
Apollo
.

^ * ria opcra per annum, pra3lerquam quod ffidifica^, lionis el mimslerii pasloralis mercedc fraudaren*? , tur, atrocissimis Laomedonlis minisobjeeti sint?
47 ; Et quod Bacchus a Lycurgo perterrefactus fuga. ; tusque in mare,Tbetidos opem implorarit?Huc ac
cedit,quod lite de formae elegantia inter deas orta,
* 1* , , unaquaeque muneribus suis judicem corrumpere
|
^
studeaf,etnuliam tamen barum assequalur Onis cx
. ;. " - boc judicioeventurus Imo,Minervamfabalantur,
40 ^, quanta quanta est, in hirundinis corpusculum se
, ; abdidisse, et majestatem Jovis a cygni forma ve 30 ; ; luti in ordincm redaclam, el Cereris patehriludi.. - nern in turpissimum (ransiisschabiturmEl Jovem,
qui pro maximo habelur, a maxime necessario,
")5, , uxorie germano, insidias expertum, et servatum
.* ^/ D e&se a maxin.e invisis, Tilaaibus, inquam ; qui
, egressi e vinculis ct tenebris,et qusa illic esl custo ; , dia,poslquam in fugam conjecto Neptuno,operam
illi navassenl,sponte ad 4446 Acheronlemel PIu> '.^
. " - lonisregnum denuo se rcceperint. Tum Yenerem
; , ' * - mortali manu sauciam: et Martem ab Oto et Ephial^ * *'^ , '^ 32 (e vinculis constriclum, et Ditem in regno suo,
, ' '- ab Hercule sagitlis ictum, in maximos incidisse

5 1

VAIUyE LECTIONES.
!

* .
. *^ ] . *4 .
-/ . *8 ", ' : ". 47 5 ".
.
. 30 .
? : |> ". utrum habeat, non liquet.
' .
4 9

5 1

5 1

PHOTII PATRIARCILE CP.

19

20

cruciatUS : et Vulcftnum a Cacumine COjli dejectum in Leronum,non absque laesione corporis et dolore * ', eilremo : et Junonem a Jove SUSpensair. alligatie ^ ;, UtriqnO pedi incudibue maximis. Summatim, deos * ' " adulteria Commiltere^fulmine feriri, luripedes 6S- ; 53
Se,furtis assueSCCre.ab hominibus virlute SUpera- . 34 , , procadler COn^iciari, injurias patrare, SOrtem , , ^, deplorare, et tandem nulllUS affedionis immiines ,
,
, a qua nOS perturbati deorum opem invoca- , . 33 mU8. Quare qui ha3C fabularum portenta homi- , '
nibus credenda proponunt, tam procul a veritate . 01 rcmoti, num putasmagistros Odedignos alUS d o - , (^ ,
CendlS es^e jlldirandos Dum tol et (alibus Aga- . tbarchides exemplis narralioiiem de PcrfCO ad
fabtllas relegat, nec mari Rubro a filio Persei 3 ,
nomen obvenisse Iradit.
.
. V . Fabularum finit deleCtattO HinCSe" , , ipsum i n Caosa 8ibi esse Ut redarguatur, OSlendit,
propterea quod ad serianmrum gestarura tracta- [722 . ] 37 38 %
tionem, (abulalorum licentiam traducat. Nam ab ,

hac Si quis refellendi Sludium detrahat, nullam . ' relidurus est maleriam Viliorem, Sublala niniirum ' , ; fide.Quam enira obcausam nondamno Homerum [1332 R . ] ,
(inquit) qUOd Jovis ei Neptuni dJSSidium asserit, * '
CUIB fieri non possit, U l hoiDO morlalis fidem hac ' in parte astmat ', nec Uesiodum Vltupero, dcum ganerationem exponere ausum ; nec ^schylum '
increpO,quodin plerisque mentillir, et muUa, quae ; ;, COncedi nanquam poSSUnt, in lilteras refert; nec ; 34.
Euripidem aCCUSO, quod Archelao tribuit reg a
TemenO gestas, et Tiresiam in theatro plusquam ; '
quinque d3tates vita COmplexum introducit , nec ' .
aliis vitio verlo, quod apparatu in fabularum actiane utiintur virinm excedente hun;anarum mcdum? Qula omnis poeta magis voluptatis scopum quam veritatis sibi proposiium habet.
GAP. V I . Quce teira ekphantOS producat.
" )
ElaphantOS, SCribit auclor, lndcrum terra BUlrit, , , f ;
et iElbiopum, quae Tbebanorum fines attingil, , .
D6C DOn Libya.
' 60 CAP. VII. jEgypll Umites. QuatUOr inde : / ;, '
perhibel UmilibuS iEgyplum eSS6 inclusam : a ; . ;
septentrione, pelago : ab ortu et occasu, deser- ,
tis : et a meridie, gentibus JElhiopum.

AusteruS hlC Sermo (1), 8ed SaluUriS. Os , . )


tendllur enim non 44tt m(estil aB, Sed CUSlO- , ; ,
d i gralia ; et ex oratione voluplatem SUSluHl, ; /, rebllS gratiam adepti bonis mala COn- ^ ?:
sequamar : *el pcr Jovem VCl deOS, et non in , ; , , ,
tliedio pOSlta quacdam remiltamus.
.
Privati vero divitias looge profundiores, sioe
;< ;:;
negotio est difficile servare. horum et S l - ! ' ^
miLum boDOnim ha?reditatem COnsequi le pOSSe > ; ; ;

V A R L E LECTIONES.
5 3

0. : ; ". * om. . 33 .
30
: ". 57 : ". 38 " : ' 39 ) .
C .
. C".
-.
6 1

(1) Hic mulla omissa suni ab inlcrprele et in Grasca edit. Ilenr. Sleph.

BIBLIOTHECA -

21

COD. CCL.

22

; ^ 6 sine certamine confiJis ? pra&seriim cum tcias


, 6 - quod lex possidenti illa^ conservet, baec ferrum
.
aufert de imbecillioribus.
* ,
Sumus, ioquit, multo tempore in hac sententia,
regum amiciiias ab occasione eonfirmari et solvi,
, $ et tuam octupalionem alteri dare argumeotum, ex
/ , aliis ree augendo el mioaendo. Hic verbo conti , nenler gratificatus, rerura gestarum fidem exce , dens, falsa commeiDoral: ille amicis in societatem
6* \ consilii adhibitis (empore ejascemodi neque ur ^ 63 gentis irapclnm exigit. Quis enim adeo expcrs
. , consilii, qui ab altero qoid sibi videatur cognos * , cere velit, et in dubiis consilio uti explentis desi* * deriom ipsius ? Si enim dominus bonorutn, non
* succumbit cupiditali eorum qui cogunl. Beatum
I J X \ ^ , praedico haec possidentem, tollere aulem non poe - sum armis coactus, sumplus. Quid igitur arduum
>#, attionem in vanum rumorem adducere, spesqoe
. / inanes reveritum fuisse prec&ieri8periculis?Sed
64 , ; perceilunl Graecos iEthiopee. Quare? nigredine et
* formae diflerentia. Non excedil puerilem setatem
" ot . ; ^ bic metus apud nostros. In bellis vero grandiort[723 .| ^ busque conientionibu?, non facie aut colore, sed
* audacia, et re militari ree dijudicantur. Ego vcro
; . 65 a quo die constiialus sum tulor corporis lai, cum
, jovenis admodum esses, totiusqne regni, ab ilio
. ' ' 8latim in magnum melaborem conjeci.Quemnam?
; - Iis qui in voluptate versantur repugnareatque in , , - dignari, non facullales tibi prinium auferendo,
, ' - sed imperitiam, \ii tanlis bonis prudens fruaris,
66 ; ^. non peccans. IIoc euim quserebara, patris nactus
, benevolentiam lempore conciliatam, non adula , tionis irrisionem opportunilate assuetam. Novi
1 , enim ui44ft6 natu grandior, multarumque rerum
. - experientiam conseculus, per assentationem eos,
, ; qui excellerent dignitate, regnaquesimu) funditua
*. (1333 R ] , deleta Cassaodn, Lysimacbi, et Alexandri, ianU
, cum fuerint,Medorum, Syrorum,el Persarum: ul
; neque generis semina reliquerint, nonsine causa.
,', Juvene enim per setatem rerum imperito, celebri
/. , - vero in peccalis,nihil neque promptius ad lapsum,
, , , , neque pericolosius. Alexander igitur armis invi 67 . ctus, in Wtse consueludine fuit inflrmior : laada' tione enim eaptus est, appellatusque Jupiler, non
, 8esubsannari,sed honorari exislimabat.Expetilis
. * D iis qute fieri nequiverant, naturse fuit oblitus.
, ,
, , ,
.
" ,
Quando orator curo populo disseruit, nonamici
sed adulatori* persooam sustinens, plebis impetus
, * consiliarium, qui in peccato coDflrmaret naclue,
, - urbem evertit. Imminet enim adversarius aon reo
, (anium, sed et iis, advereus quos invidia ipsi adi ; * - turo adornavit. Vel accusator enira vincit non
}

VARIiE LECTIONES.

8 3

.
OJ ] .
^ ".

6 5

1. .

W "

23

24

PHOTII PATRIARCHjE CP.

modo reoriim, sed etiam interdum potentiorum . * 68


accutationes. Poslquam invidia telum accrbum 69, ' *
, /.
jaciens persuasit non esse eo dignum facinus.
,
.
* A l ,
'
; ,
;, ,
;.
" , ;

, , *, -

Utuntur et /Elhiopes in bellicis pcriculis ingentibus lelis, brevibus vero jaculis; in summa arundinis parie pro fcrro oblongum figura lapidem
ponunt, funibus constrictum, acutum supra raodum, veneuis vero morliferis tinclum.

Ptolemseus, ait, ad bellum conlra ^Eihiopes e


Grsecia quiogentos equiles conscripsit De bis qui
in prima acie versaturi erani, el agmen ducluri,
numero centum, eos singularibus inslruxit armis.
Nam et ipsis et equis vestes ad pilei modum COn- * ;
stipatas, quas casas in regione illa vocant, atlri- ; :
buit, ut tolum \ neter oculoscontegeretur corpus. , :
}

Ex libro quinio AgaiharchMis,

de mari Rubro.


[1H . ] '
*.
" , ,

; "0
' ; )
' ;, \ '
* * * . "
^
) . ^
' -

C A P . VIII. Plerique etiam polilicorum virorum ac poetamra dubilarunt, quomodo summae


quorumdam calamitates iis qui oxlra pericula poeiii sunl, decenter nuntiandae sint: quorum modos non facile 440 inclarescit, nisi aliquis prseslruxeritcausamiisqua^aperiunturconvenientem.
Olynlbum et Thebas oppida duo clara, Philippns
et Alexander diripienies, solo cequarunt. Quod
malure cuin praeter spem acciderit, magnum de
imperio multis eliam Gracis torrorem iriCUSSit, C multisque oratoribus dicendi materlam suppedi- , (5, ; lavit, ut calamitates proprie ostenderent Alii ergo / ^
ut videbantur super bac re allegorice ac variis / ^ >
dialectis abunde dixerunt. alii voro vehemenlius ; -ji
consueto more, proprieque loqui rebus arduis , , , ' non eubterfugiebaut.Utriusque tibi generisexem- , ^ ;
pla proferam, ut formas e comparatione cognos- .
cens, otri melius aat detcrius dicant, tuo judicio , ' ;
72
; / ^ '
colligas.
7

?^;
.
Hegesiasquidera eversionem urbium saepe com[1336 R ] ')
memorans exilis est: nolens enim tempora singu- ;.
latim recensere,sludensvcro necessario in acerbis ; , ;
leporem nimium adhibere,sui argumenti scopnm <: aliquanlum aSSequilur, Sed non reidignilate, D w , ; 7* ,
,

qoeraadmodum in suis oralionibus convincilur.


Quale illud : Urbe relicta nomen acquiswimus.
Specta ipittir hoc: aflectionem neqnaquam movet.
eed stgnificationem lacitain infer(,etiinlicta iuquirere cogit.Ubi enim ambiguilatem sententiaD videl,
ibi de sermonis gravilate remisit. Quare? quia d i clum clare perapiciendo.animi consensum deprchendere licet.Postposila vero perspicuitale, neque
vis aut splendor verbis subesse potest. Hinc de
VARLE

; os ;.; *
; ;. '
, :. ,
; ,
-. .
,
. ; '
'
): -

LECTIONES.

f8 ] <; mg. . 69 . 70 ; ". ' ".


.
>?* .* "; ".
* '] : '.
7 5

7 i

*) :

25

BIBLIOTHECA. -

*<

73. Etta

, Thebanie ad eumdom modurt loquilur : Uaxime


, ' , '
, ' ' .
76 ; ,
,
.
, ,
, 77 , .
' ' .
, 78 ,
' , 79
.
, ^.

[725

26

COD. CCL.

enim locum clamantem, mutum calamitas reddidit. Rureum de Olynlhiis : Veni ex urbe My
riandro,reversn$ non amplius vidi: qurisquidnam ? Ipsum enim dictum emphasim reqtiirens,
in errorem nostrum judicium duxil.Decet enim miseraniem ab astoismo abstinere, rem designare
qusB affectioni propria esl, si dictione ornalurus
sit, sed calamiialis causae servituru?. Sed ad alia
procedendum.
Alexander.Epaninondatn
existimatcotupeclis
urbis reliquiis, prcueniem non comprecari. Accusatio
quidemju?enilis etAAQb dura translalio et tristis
aclionisaspectusdici nonpotest. Aliud: Regiaint

sania urbe eversa ,miserandum magis quam tra

\._
5

.
n.i.
_ ~ .
~~,:~
;

nt
_
JL

gcedia
spectaculum
tfedi/:ad
quodvis
potius,qoam
\
rhetorie munus aptum videtur, nihil talde adrem
80 , pertinens atlingit. Difilcile enim puto difficilimie
rebue ridiculnm accommodare sermonem Aliud :
. ", QuidattinelcommemorareOUjnlhimelThebanos,
, - quoe per singulas urbes morientes perpessi suntf
; - Aliud simile adulaiionis non pulcht, et simpbcita * ' tem habens: Simile quid, Alexanderjecisti,
The, , ^ bas cnm diruisses, ac si Jvpiter ex aliqua ceeli
' " parte lunatn $u$tulis$tt.Relinquo enim Athtnis toletn :
. '. * duaecnim hcec civilaksGrotcice sunt octlli^ei duo
;^ de altera certabant. Alter enim evulsus oculu$
* \ 82,
est 1hebneM\h\ quidemjocari sophistahisce vide * " Inr.non deplorare urbis fortunam,el videre, quo 85 84 " modo brevissime sermonem abscindat:et quomodo
, ^ subaspeclum calamitatem ducat perspicuilateser , monis. Aliud quid simile : Urbes vicime deflebant
, 85 ' urbem, quce prior fuisset, videvtesjam non esse.
. " Si quis igitur Thebanis aut Olynthiis sub ipsam
', - everbionem luijusmodiperiodos colbctaa recuasset,
' . ; viderenlur mihi scriplorem derisuri, el quodam ' modo miserkrcm ipsis exislimaturse fuisse,Aliud
86 , genusaltingemcs, rati ipsutn sophistam : Grave,
regionem ilerilem esse, quce satos homines ge . " 87 , nuit. Sed nonsic Denioslhenes, cujus ille senti^n iiam detcriorem reddit. Scribil enim Atiicam

. ovium fieri pascuain, cssegrave, quae prima ante


' ; , alias sativum producit fruciuoi. llle vcro dum d:xu
grave esse,terram inft cundam esse, quao satos ho , " ^'. mices produxerit,e verbis pugnantia sumit.non ex

. *0 . 6 l frigiditatem Summam OSiendil. Q:em 88 , admodum Ermesianax qui sic Athciias iaudavil :
, Ex Jovis enimcupileprognata, meriio lale habtteaput
. , feiicitatis. E t : Quis pomt Cyri tlonationem (1337 R.] 89 " pov (nomini ejus non respondenlem) faecre t Et
, 90 ; - simile hoc : llccc via quomodo invia est, via
9* adjacente ? Talia omnia (inquit AgaXarchides)

VAPJiE LEGTIONES.
mg 76 oJv A . 77 : '". 78 add. . 79 : ". 80
: ". 81
: ; " 84 \ ". 83 . 8*
\ ' ". 85 ] 8 . 86 . 87 , ' ".
88 . . Cl . : ". 89 9| ; el . ,
;

i ora. .

90 om. .

9 1

post add. .

27

0 1 PATRIARCHJS CP.

suntab usu remola. Sed si ad commiserationem . *


movendam 4 4 7 dicta, procul a decoro ab- 9* ; 95
sunt.Sin de omni idea accipit judicium non recte *
ttiiil, nisi quod practer dicta id genusalia plurima ' ; , ,
congerit.Simililer criminatur el baecveluti: The- ~ * * * 94
bani in bello Alacedonico plusquam mille slrave- , , runt. Pulcbra sane demonsiralio : tot himinee .
praeler rationem occisi sunt Et iterum: Urbe de- ,
leta.viri quidem filiorum caUmilates speclubant: ,
mulieres autem in Maeedoniam tramlalot sunt,
urbem aliquo modo sepelienlcs.Aliud simile: Tur- . . !
ma Macedonum vero irruens armis inira muros, . ,
urbem vaslavit: ibi quidem urbis sepulcrum, hie
vero mors.Cajieruni oporlel funeris elationem po- ,
nentes, epigrammate uti. Et integra res est, nisi , . ^ .
quod bujus feslivitatis, nediceDS insanise acerbior
videar, enarravinius, inquiunt plurima. Inlroducit 94. '
vero cum perspicuitate el ornalu qui debetur ora- -, \. *
tioni, similia eloquentes. Stratoclem quidem sic : ,
Araturjam et seritur Thebanorum civita$,qui no* . [726 .] ,
biscum contra Philippumarma
sumpseruntisi- , ,
tnul (inquil) casum urbis evidenter exposuil,et tn- 95, .
felicivm amicilice recordalus est. Durum enim be- nnvolcntiiB apposilum, majorem solel commiscra- W / .
tionem movere. Posl Slratoclem simiiiter jEschi- ,
nem inducit dicentem : Urbs coniermina e media . ", ,
Grcecia deleta esf,inquit, celerilatem excidii nieta- ,
pbora significans. Periculum veroinferens ex boc, '

quod ostendit pali eum qui finitimus est Sed et


DemoslhenesJnquit/,ransferens sermonem suum, . *
i n Abxandrum SIC OStendit : Urbem fundilUSG * "
evcrlit, ut ne cinerem quidem domuum relique- . * ,
rit. Liberos vero et uxores ducum Grctcice per ,
tabernacula barbaroruM diitribuit. Acriter et clare et breviter de singulis speciebus usus ex- . , , cessu, non obllus fuit tamen rem docenl s ener- gi> Rorsum de Olynthiis idem orator, Olyn- * ,
tttvm et Melhoium et Apolloniatn et duas et tri-
ginta urbes Thradce, quas omnes ita crudeliter , ^
everlity ac si nunquam condila fuisscni, facile
esse advenienlcs dicere. Ostendena enim urbium . '
multiludinem, AA7b virorum calamilatem com- , 8 preheodit, ul plurima coromiseralio posito ino- .
pinalo, niagis auditorum aiTectioneni moieal. ' "
Haec et id genus alia aliorum etiam seriptorum
dicen?, recipit quidcm : Ucgesiam vero, et a b D , ^ipSO profecta rejicii.
, ^
. '; , / 97
; .
' , *
.
CAP. IX. Deprcefectvris JEgypti, Memphi ad
98
Thcbaidemusquc MerophiU! ura urbe iD Thebai- 99 , dem quinque gentium prafecturae (nomos appel- , ; * ,
?

VARIiE LECTIONES.
9 3

".
: ". 94 ?> : ".
9* . 95 .
96 . : ". 97 ". 98 . .
69 ".
; , ] mg.

Geo$raph min. Hudson. biblioth. Berolin.

BlBLIOTHECA. COD. C C t .

29

30

&< 6 , laot) interjacent, quarum populosus est ordo[1340 R.] , ol Primus esi Heracloopolitarum, Secundus, lyco * * poliiarura. Tertias, O\yrinchitarom. Quarlu.%
Heimopolitarum. Quinlum, a!ii Phylacam (custo. ; diam), alii Schediam (ratem), nominant. Io hac
, , rerum qiue ex superioribus lerris importantur,
, Snetxa , exigunt et deponunt vecligal. E i qui dicla haec
, ' , * . loca superal, principium Tbebaidos est urbs Ly 5 '- cum, id esl, luporum. Inde alia urbs Veneris. Et
, , praeter has Panon. Exin Thoenis. E l post hanc
4, , Bopos : sub qua urbs Jovis, cognomento parva.
. Thentyritarum, quam vocant praefectura, Apolli.
nis nomine urbs est, supra quam Goptus et porro
Elephantina. Tandem occurrit jElhiopum terra, et Cortia prima. Loca igitur a Memphi ad /Ethiopiaro
pnecipoa hic suni enumerata.
^ , ' CAP. . Nilus. De marmoreis auri metallis.
; Prope Rubrum mare, quamvis diverticula multa
, < [727 H.J et anfractus faciat Nilus, insigniter tamen illuc
( deflectit,etad dexterumriparum Iractum magoara
, ) illam dedinalionem efDcit, prolixusque e pelago
;, in continenlera sinus protenditur, ita ut quae in
, , medio est aquarum salsae et pjtabilis, diameter,
7 ) ) . instar limi copiosi in arctum cogatur.Ad mare igi (ur boc, in propinqiio sunt loca, ubi metalla (quaa
8 geniiina [al. aurea] vocitant) aflatim proveniunt,
, <$ ' , - colore quidem supra naodum nigr, sed quao tale
9 intrase marmor produciiDt, ut nibil sit quod cum
, - eo cerlet, dum candor nullam admitiit comparationem.
*.
CAP. XI. De pauperum afflictione in ergaslulis
, \, ,
-C awifodinarum,dequemodo (iUTUm COnficiendi. , - Extremos illic e( abjectae sortis homines in aurifo, ; . dinarum servituiem acerbissimam lyrannis abdu - cit: quorum alii cum uxoribus et hberis,alii etiam
,
absque illis, acrumnas tolerant: quaseum tragice
, , , exaggeravit auctor,quod ad summam calamiutcm
, nihil reliqui sibi faciant, modum exponit quo
aorum illud elaborent. Montium illorum, ubi au **, 3) rum reperiiur, quae pr&rupta sunt et asperam
, * omnino naturam tabcnt 448, lignis incendunl:
. > cumque igni laxos et molles fecerunt, experimen * . " - lum illis demum admovent. Tum qua> in petra
, emollita sunt ferro latomico in frusla scindunt.
. Ol Prseestque aliis arlifex, qui lapidem dividil. Qui

postqoam vias melalli indagatoribus ostendit, to, ', - Dlnnci opu? mieellorum necessitati dispertit.Ad hunc
^,
modum robore et aatate integri, malleis ex ferro
47, incisoriis lucum marmore gravitiiitn perfringunt,
, , ictusque non arle sed viribus admimstralur, et
, plures per rupem cuniculos agunt, non quidem

*
rectos: nam quandoque sursum, quandoque deor . aurn, nunc ad latus sinistr j m , nunc in obliquum
, et transversum, perinde ut arborum radices, lapis
3

1 8

xa

VARIiE LECTIONES.
", * ". * . . 5 \ ; "
9 ^; .\

; ",.
',
".
7*) om. . 8 : > ".
".
^ . * |
.,
.
* om.

.
post deest (. R. 1353, 9 ) Sl . .
Mm
| * * * r t n t .
^

mile verbum.
: ". * ] ^ .
1

1 0

1 1

1 4

1 6

4 7

PLOTII PATRIARCILB CP.

31

32

auro pragnansdevergit. Illiigitur lychnisadfron- ' ' tes alligatislapidem caedunl,caiHloreejus>ul vena, ,
deducli. Et ubi variis modis posita illis corpora ,
eSbrmarsnl, in terraro fragmenta dejiciunt, non , ,
pro sui roboris habitu, sed ad oculum pradecti, .
qui verba ab increpalione non sejungit. Pueri au-
tem impuberes, in cuniculos ab illis eflossos irre- , ptantrs,etiam lapillos de projectis multo collectos 20 , .
labore,inlra ostium deportant.Ab bis porro senes, *?
el hoininuui invalidorum turba, lapidem Iransfe- "
runl, et translatum inspectoribus (qui epoplei vo- 21. [1341 R.]
cantur)exhibent.Nnmquisuntinlra Iringentaannos ' elrobores spectabiles,morlariis esaxoacceptis pis- ^
tillo exnixe subigunt et pinsunt, ul maximum inde :, ;
frustulum non excedat ervum. Tum eadem hcra
admetiunlur a)U8. Labor bic est feminarum, qiliB .
una cum maritis aut parentibus in ergaslula sunt ; abdur.tae. Plurcs enim ordinemolee agilantur, qui- . p28 .| ; Lus pislum illum lapidem subjiciunt, et terna) , ' ;
utrinque ad unum contusionis iclum aslcntes, lam ; foedo succinctu, ut sola corporis pudenda conte- 23^ ;
gant\ molendo incunibunl et eo usque molunt, ^ '
dom Iradita ipsis mensura siraiiaginis ad modum ; 24
redacla fuerit. His igitur universis, qui eara forlu- . nae sortem tolerant, mors vila est optabilior. fe- ;
mineo sexu pulverum ilasubactum excipiuntalii, . 25
4486 quos selangeos nominant. Artific*s suntilli
quorum in facullate esl hoc regiae utilitatis opus ) 26* '
ad finem perducere Operatio ila se habet. Harmor ^ . .
ita commolitum in labula eflundunt, lata quidem . etad reclamsectionempolita,quaelamen nonrectOC ** /;
incumlnt toco,sed f xignam declinalionem habel.In ; , > ,
bac | ulverem, affusa aqua, manibi>e terunt iniiio /; .
leviier deinde preFsius. Unde, opinor, lerreslria ^ , ,
cliquantur et ad labulati nutum defluunt. Id autem 27 , , 28 *
quodvaliduniestet aliquid pollel.in ligno subsistit ^ immobile. Cum igitur crebro aquis materiam cluit , ' 29 :
selangeus,pongiis mollibus et densis marinor lcvi- ^.
ter atlrrcta!, el aliquando premens, quod leve esl ^;
el bxum, fungositati implicatum, e caverna extra- ; , ;
hil el abjicit, quod vero grave est el splendet, in
tabulasecrelum relinquit, quiaprop er gravilatem natura haud facile mobilis ei subesi. lloc igitur ,
modo selangeus poslquam auri ramenla expurga- 30 ,
vil, cocloribus Iransmiltit: qui simul ac coaclum * ; illud ad mensuram el libram acceperunt, in vaf^. ;
inimittunt fictile, el ad mulliludinis proportionem .
bolum pbimbi etsalisgrumos,pauxillumque slanni 01
et fui fureni hordeaceum admiscent Hinc inr.posito ! ; , :
quod benetega! operculo,et undiquecircumlilo,in ^
fomace coquunt,dies qunque enoudcm ooctcssine ,
intermissione. Srquenti deincepsdie, justa mate- &
riao ugtolatai refrigeratione adhibila, in vasculum (,
1 0

V A R M S LECTIONES.
*8 . . 20 ^ . 21 , 22 ^ . 23 ;
: ". ] DiodoruS Siculus 3, 43. 25 ; ".
". 27 |
| ^ "
28 \ . .
^ ".
.
?1 add. .
".
7

2 6

2 9

3 2

3 0

33

34

IJIBLIOTHECA. ~ COt). CCL.


1

, 33 . ^ aliud extrahunt, llihilque Simul injeclarum


^ inveniunt, prceter eamdem auri roassam jam con , fiatam, quae a scobe pristina uon multum deficit.
, 54 , Hsec itaque ad fodinas illas corporum multonim
:. perdilio,ad eum,quem dixi,finem exitum eortitur,
ipsa prope natura demonstranle, et geaerationem
; , auri laboriosam, et cuslodiam lubricam, et seduli '>- talem maximam esse,usumqncinmedio voluptatis
el eegritudinis consislere. Klaboraiio autem hujus
- generis quodammodo antiquissima est. Nam a
primis loci regibus inventa est ea metalli nalura.
, Desiilque in actu esse tum, quanlo ifilbiopum
. olim agmen /Egyptum incnrsavit, et multisannis
;, 33 urbes custoditas praesidiis su<s tenuit, a 4 4 0
[729 H.J -^ quibus etiam Memnonia esse perfecta memorant,
; tuin quando Medi el Persae rerum potiebantur.
(' 6 - Et reperiuntur etiam tempestate nostra in auri ), - fodinis illorum manufactis, roallei incisorii ex
. * r e (qui teraporibus illis ferri usus adraodum
' 37 exiguus eral) et ossa hoimnutn incredibili muhi11344 ,.] , 38 (udine : proptereaque nen pauci in caniculis iilis
* laxis et craslaceis (ut fieri probabile esl) oppri, , mebantur. Tanta fodinarum magnitudo est, et
( 30 obliqua profunditate ad marc ipsum pertingunt.
40^ ,
'
1

" CAP. XII. De VtClU JZthiopUtn infra JSgyptUttl.


, Deque gente qU(B tolis piscibus VeSCitUr : et quo^
, , modoeoscapi(lt inque Cibtim Verlal. Ad Auslra , lem iEgypli plagam quatuor ?unl hominum natiot

, ,

nes maximse.Prima fluviis adjuncla,quae sesamum

, et mulium serit.. Secunda quae paludes accolit,ca~


, 42 . lamumque et silvulam teneriorem carpit. Tertia

' 43^ | \ \
, L-.oi , * ,
, 44 ' ^, ,
/ , ; ^
45, # ,
;, ,
;
, )

quae temere hucilluc oberral,carnibnsque et lacte


vitam traducit. Quarta ex littorihus maris egressa
piscium venationi dal operam. Hoc genus nec urbes habet, nec regiones, nec ullum apparatus ariificiosi rudimentura. Est inter caitera, utquidam
asseverant, maximum. Nam ab Autaeis, qui ad extrermimsecessum, vasto inclusum mari,ad Indiam
etGedrosiam etGermaniamet Persas,insulasque
memoralisgentibus subjectas usque hi>bilant,ichtbyophagi (homines ex piscibus victitantes)ubique
domicilia sua babent: qui nudo,tam feminaequam
viri, sunt corpore, et communem sobolis procrea-

. 46 D tionem babent. Naturali quidem yoluptatis e( mo


' , ;
:
* ;
.
,
-^
xal 47 ) . iiv
T

lesliae cognilione: sed turpium cl lionestorum nec


minima prae iiti nolilia. His loca tnaris proxima ad
vilam sustentandam cuncta sunt aliena. Consrmililer etiam quac magnis littoribus adjicent. Nec
enim piscis, nec alterius generis caplune obnoxii,
conlinens illic venationem praebet uberiorem.Habilaculaaulem cunctis expositasunl adcrepidines,

Forte Ugeodom est, Carmaniam.


VARIiE LECTIONES.

35

PHOTII

PATRIARCHiE

36

CP,

et cavitateS liabeilt profundas, COnvallesquc inse- ;,


quales, et augusliora a^iuaiia, at que diverlictila
obliqua, quorum situs cum ad usus apte rongruat, . " /
rudes alicunde lapides suLIatos in lacunas demit- ( ,
tunl. Quando igilur anstus pelagi lerraa se infert *8 ),
(quod bis fit unoquoque die, circilcr horam nonam ,
et 449* tertiamj mare lotum cooperil dorsum, vi 40 ;
si-1'uni :tJdui ens, x ^ur-ite ad littus,eliam piscee , ,
non pauos, qui in maritima inierim oramanent, *
paiLus graliacirca rtccssus ilies el cavernasdispa- ,
ciautes. Cum *ere ajsLus maris retrofugit, humor '^
equulem per Japides el iossasadhumiliora elver- , ' gemia ioca refluit. at pisces in caiitatibus relicti
paratam ichihjophagis venalionem et alimoniam 50 [750 .] . ' *
iuffiriutiL Alii quidem pisces, utdixi, facili certa ( ) *
HiillC Subiguntur. At Curn sors offert Canes et pho- *

cas maj&Tes ot scurpios mnraenasque, etid genus 51 *
cuncta confliclus lit, non sine periculo. Quotquot , '
Tero cepenna, in fervidas ad meridiem petras 54 ;
conjiciuuL Nec logum in medio tempus, cum eu- 55 5 ,
dem aeuniversi reierunl, el tolaagilata mole.car- , 57 .
nosa luin pars excidil, lcrvore quem diximus emol-
lita. Si inam vcro illi ccacervant, unde et ex lon- . *
ftinquo vtstffi magnLtudinis tumuli conspiciunlur, ,
Tuni carnes, in planuui aliquod saxuro collectae, . ad lempus t*n mcdiucn* irnpense calcant, etiain , ' , '
jialiuri admisLi) semine. Ilujusenim cea glutinis .
uA\u\stiuuesulidnin nm sam longemagis coales-
cuiit. Kjdelur aultnt condimenti aut infarti vicem , pnc&tare* Tandem ubi saliB diu pedibus aubege- 58 . [1345 R ]
rmii, lalcrculOiS itide forinatosadsolem dcnuoex- 50 poilufLt, Quibus SLCiiLaLem adeptis, discumbetltes , ' 0 qiiOtqual SUiil uua epu]aijtur,non ad mensuram et . '
pondua, sed ad cnjusque arbilrium el voluptatem. ,
; ^ ,
^, ) ; $/ yapiv,
" ,
CAP. X l l h Vt conchas vcnentur iehlhyophagxet
f&tum extant, Conira biemes repenlinas, quae ,
pisrium^enatiOTiern eis mtercipiunt,talequidpiam *
maitiinaniur:Vagantcs pertolamviciniaelilloralis ( oraiti concbas (quiP ibi sunl maximaa, ut magnitu- , *
dinis excessus bis qui non viderunt sit incredibi- ; ),
1U) colliguiit: nudisque barum carnibus in iila ' .
temporis difflculute indtgentiara compeusant et
ciptenl. Quinimo dum adhuc piscium illis copia , ^,

GuppeLii, coochaa iilas rulligunt,easque recenlial-
ga et iscium rilrum capitibus, fossiede-^ inersas, nutriunl. Et poslca egeslale correpli, in *
Clburn (ut dictarn est) eas vertunt.Quod si Uterque (; ) . '
cibus tlefeceri t, .* utliverso spinarum acervo , 64
recenles, et adlmc SUCCJ plenas SeligUOt, et arti- tiuUiim IQde sublatas, parliin in saxoso alicubi , ' ,
0

5 1

5 8

6 1

6 3

VARL4S

LECTIONES.
5 1

** tt om . * ] et . . 80
: * ". .
*> om.pr. . * OJOJC 3 * ". 55 ; . . ] . 37 post om.
. 58 ) el . . 30 ] libri . Diodor. 3, 16, VOCabulom idem
infra , . 1352, 2$, : ". ] el COr. ,
fortaise ^, * ] 6t . .
: '. 63
pr, . * add. *
+

6 3

37

BlBLIOTHEGA. -

COD. CCL.

38

, - comminuunt loco, partim dentibu^ conficiunl, be , stiarum quae in lalibulis versantur moremel inge ^ . nium repraesentantee. Potu autem longe mirabi . ' - Hore utuntur. A d quatuor enim dies piscationi, et
canlilenis sane inconditis, et sodalitiis, Iudi, gra tia instituiis, vacant, nulla re dislracti : propter
65 , ' - summara alimenti parandi facultalem. Sed immi, * nente jam die quinto, in regionem montibus sub 66 jectam, polus causa exeunt, ad nomadum fpa, ^ , storuro) rivos, quo pecora sua polum agunt.
67 . (731 ] Profectio autem itla fit tempore vespertino. Proin . 68 - de cum ad aquaria nomadum diverlerunt, lacum
- in orbem circumstant. Postea manibus humo
, ' connixis, et flexis genibus, boum more bibunt,
, non uno respirationis impetu, sed crebo inter , - Bquiescendo. Sic ubi ceu dolia ventres liquore
. - implevemnt, ad mare difficulter inde abscedunt.
, . Postridie quam deventum esl eo,neque depisc^,
, neque de re alia, quisquara gustat. Sed plenus
5> , eupra modum et difficulter anhelans quisque re , cubat, ebrio quadamtenus,gravedine scilicet, as 69 eimilis. Insequente demum die ad consuelam
, victus rationem reditur. Hoc, velut orbis circum-,
, * rotati vicibus, per totam agilant vitam, nemine ex
. ipsis ad occupationem aut curam negocii respi ciente. In morbos propter victus simplicitalem
, * raros incidunt: tantumque de numero annorum
, auferunt, quanto magis quam caeleri absque labo .
ribue eetatem agunt. Ad bunc itaque raodum, qui

intra fauces et locorum angustias sedes habent,


Cichihyophagi vilam degunt.
*
CAP. X I V . De ichthyophagis non sitientibus.
At qui exteriorem sibi oram vindicant, piscalu
70 hujusmodi abundant perpetuo. Humore autem
, * * prorsus non habenl opus. Quando enim piscem
; , adhuc succulentum coraedorunt, non modo po tum non requirunl, sed nec genoris bujus no, ' . tiliam aut cogilationem habent, anitnisque tran * 71 ' quillis ferunt quaecunque ab iuitio forluna eis
.
tradidit.
CAP. X V . De apathia ichlhyophagarum quo[ 1 3 4 8 R . ] " \ rumdam. In locis anle dictis versantes, n$c
* 71 maximorum (ut inter nos habentor) malorum
ewotav. * - communem 4 8 0 & nobiscum noiionem e( sensum
, , habent. Nec enim ferrum contra se strictum et
- Djntentatum refugiunt, nec contumelia injuriave
' * irritantur, nec integri adversis casibus affectoruin
, 73 - vicem dolent, sed si tale quidpiam ab alienigenis
74 , circa eos contingit, iotentis quidem oculis ad
*5 factum respiciunt,et crebros dani nutuscapitibus,
. " ( at eorum quae homo circa hominem facere solet,
) ne minimam quidem animadversionem produnt.
, Unde mihi (inquit auctor) ne signum quidem ooVARIJE

LECTIONES.

6 . . 7 om. . . 3 ",
60
". 70 : ".
ante ponit . ^ om. . 75
: *. 7* ".
75 ') ] .
7 1

39

PHOTII

PATRIARCAiE

40

CP.

litise certutn habcre, Sed assuefaclione, el nutu, >

sonisquo ac imitairice significalione, cuncta io


vita administrare videnlur.
CAP. X V I . De non &iticntibus ichthyophagis ct de
phocis rarum quid.
Ichthyophag is (quos ncn sitire fama) esl finilimi, ceu inviolabile sancilum eis foedus sit cum
phocis, nec ipsi phocas laedunt, nec abillis nocumenlo afficiuntur : imo etiam prsadas inter se
venatori integras, et insidiarum immunes,utrumque gemis custodit, et ita muluam inier se consuetudinem habeni, ut vix bomines, quicum hominibus ita convictum agant, inveniantur.
CAP. XVII. Habitacula ichthyophagorum Qt funeratio. Pars ichthyopbagum pro tabcrnaculis

,
,

" , .'
;, 7d
-,
/, ' * ,
,

.
[732 .] " , ,
,
habenl8pecUS,n0!lC0nverS0Sad meridiem,propier , immodicum sestum, sed in plagam contrariam ,
aversos. Pars sub costis piscium, quibus algaa i n - , k *
sternuntur, degunt. AMi verlices olivarum inter se )
connexos pro doinicliis usurpant. Id autem genus .
olivae fructum edit nuci caslaneae persimilem. .
Quarla gens icblhyopbagum talem habilandi con-
suetudinem habet. Immensus arenae cumulus ex . " ,
omni aavo congeslus est, inslar montis. Isque totus , , 77
a fiuclu perpetuo ailiienle condensatur, ut a mole aliqua gencriset naturae unius,propter arenae con- '8,
trelionem nihil differat. Hinc cuniculis ad longi-
tudinem viri actis,qua3 in fastigio sunt,indurescere .
el lecti usum praabere sinunt, propter quam dixi , 8
connexionem: sed in pavimento inferiorioblongos ducunt meatUS undique inter sese perforatOS. . his, aliquaienus ad penetralia venlo exposila luce , )
admissa, quietem capiunt. Si quando autem maris , ' 79
inundatio orilur, praedam, quo diximus modo, ex , piscalione acquiruni.Nec ullasane morientes cura ^, 80, dignautur, cum mens illorum misericordia 4 5 ! , . (quam opinio gignit) non afficialur. Ideo projectos ,
jacere sinunt, donec rcciprocatio aastus oborta in "
^ ,
mare illos, escam piecibus, abstulerit.
.

CAP. 1. Indi quidam spotite nati, seu terrigence. Nonnulli [Indorum] qui cx mari vicli-
tant,cum aliis etiam hoc trulto insolentius habent, .
et quod in rationis ftdem non facile cadit. Nam , 81
tmde aut quomodo in locum, ubi DUriC versantur, ^ ,
,
pervenerint, cognilione assequi non licet. Siqui
dem ardua et praerupta eis petraceu jugo continuo , impendet, etpraacipitiamontiumexobliquotrans- , [1349 R.] *3 ilus adimunt, et pelagos omncm ex adverso con- ( ) , '
tinentem disterminat, ut pedestri itinere omnino ' ? . (quod dixi) illuc veniri non possit, et ratibus aut , , ,
Iembis, ob defectum rerum apud nos usitatarum, ^ ,
eeque sit difficile. Qua3 cum ita se babeani, reli- , 3 quum est, ut dicatur, indigenas esse, qui primi .
7

VARI^E

LECTIONES.
8 1

76 *. 77 add. . 78 \ 70 . 80 .
:
/ ".
] HudSODUS 6 Diodoro SlC 3, 20.
] malim .
W : ".
8 2

8 3

BIBLIOTHECA.

41

COD. CGL.

42

seminie labem non acceperint, sed perpetuo subaiitant: quemadmoduro physicorum (qui appel*
lanlar) nonnulli definierant.
* , , -

CAP. X I X . De Sporodlbut JZlhiopum imultS.

De testudinum captura incolit usitata. Ullra


, ;, - angustias illas, quae Arabiam et oppositam regio- *
, , 85 nem axcludunt, insulae jacent Sporades, depres , , S omnes, magniludinae panrae, et nurnero inflni * - t : qusB nullum ad vit commodilatem fruclura
, proferunt,nequesativum nequesilvestrem.Dislant
yai . aatem a contineate superiori LXX stadia circiler,
, * [ 7 3 3 .] [ conversse ad pelagus quod praeter Indiam et Ge drosiam excurrit. Hic nullus exsistit fluctus, sed
. 86 alia alii quasi praesidens, tempestatem promonto (] 87 riis excipit. Aerem autem videntur habere opli, 88 " * mum. In his commoranlur homines, qui propor, , tione enumeratis respoodent, vilaroque boc modo
guetenlant: In circumfuso pelago, quod asperum
>, . est et tempestuosum, testudioum copia nascitur,
, 88 quae Utitudine fidem prope excedunt: pro raariois '
- 80 - autem a nobis omnibus habentur. Haac noctu in
. profundo maris pascuntur: sed interdiu in quietoa
, 8* - et trunquillos insularum recessus exspatiatae dor. * xaipou - miunt, idque ad solem in suramo apricanles ta - c i u n t : quo modo naviculaa hominum industria
, factae afficiunlur. Has illo lemporis momento i n - colae arte et studio el fuaibus in terram ejectae
, capiunt, et quidquid interius est, ad brave tempus
* 0 , solis fervore assatum, comedunt, testas ?ero ad
99* - diura constructionem usurpant. Gurguetia eoim
, olxiav, - io editis loeis prominentia inde coagmenlant: ad
navigationis praterea usum et aquationia tranefe*
, .
runt. Quo fit ul res eadem 4 16, navis doraus,
fasis el alimenli hominibue illis usilm praebaat.
* C CAP. X X . De aliis qui baliBnU vescuntur.
* Non procul ab hoc genere raortalium remoti et
* numero pares, hunc vivendi raorero habent: De
( balaanis in terram expulsis victum sibi comparant:
) cujus si desil copia (id quoil nonraro accidit) car , tilaginem ex oasibuset costarura exlremilateecon 05, ; ficiendo, egeslatem, quamvis moleste et aaruin , , , nose, tamen iia consolantur.Toi igiior sunt genera
& , - Ichtbyophagorum, quaa accepimos: cum ionuraera
.
interim cognltionem nostram subterfugiant.

C A P . X X I . Iehthyophagorum . Cum
, W vita, qualem nos veluli magistram sequimur, in
^ SUperfluis
necessariisconsistat, Icblhyophtgum
, , , quas recitavi gentes, cuncta quorum usus non est
86 , necessariu8,angasto quasi orbe circumscripta ax . ^ cltiduEt: intereaque nullis rebus, quaanatura com 96 petunt, dostlluuDtur,CUra divina ad frugaliler T l vendum ducantur via, non ea qiwc fallaci opinio , num specie naturam seducit. Non eoiffi cirea
* imperii et magislratua affecUUonem contenliosa
* ,

VARLB

LECTIONES.

85 . 86] libri 87 ] . 88 ". 89 .


9 1

1..
Diod. 3 , JM. 9% ] SalmaeioS, omisso priore 8 x
om. pr. . 95 ". 84 : *. 95 ) fortisee
. W
a i om.
. .
feti? Tel 9i ] : \
r

PATHOL, G R . C I V .

43

PATRIARCILE C P .

44

fortuna et infelici Irepidatione anguntur : nec ava- $ 97 ['] riliae studio multa in alios commitlunt; multaque [1352 R.) ,
conlra recipiunt de roalis non necessariis. Nec fvtxa ^ ,
inimicitias sibi conflant majores, in ferenda invisa '
corpori noxa; nec in domesticorum infortuniis l a - , * ,
bascunt, nec na?igando,et locri gratia vitae modum . '
sopra quam fas est eitendendo, adversie vitae , , ,
casibas aegritudinera raetiuntur: sed dum exiguis -Q indigent, exigua etiam dolent. Quod enim satis est . ' & , tenenl, et quod plus est non inquirunt. Unum- 98 ,
quemque autera perturbat non id quod ignorat, si . *
absit, sed quod libera voluntate appelit, ei prope- rante copidilate ab occasione frueudi destiluatur.
Quocirca ille cuncta babens quae yelit, beatus erit, qui ad natura, non opinionis jodiciam se accommodabit. Nec legibus jus disceptant. Quid enim opus esi edicto subservire eum qui sine littera
rectam habere, et factis exhibere mentem poteet ?
CAP. XXII. jEthiopum Circa Meroetl vidUS et [ 7 3 4 .] "
calamitas. Post IchtbyophagOS, jUXta flumen , 8 Astabaran, qui per jEthiopiam et Libyam defertur ,
longe Nilo 6obmissior,ideoque aheura suum cura , majore conjungens, ambitu suo Meroen insulam ^ ,
efQcit. Hojus igitur ainnis ripas otrasque turba '
qiuedaro hominura accolit non numerosa, U l i vilna ,
ratione: Ex,vicina paiude arundinum radices eflfo- (
dit, pureque ablutas saxis in frustala confringit. ) , Cum ibi laefem et viecosam reddidere maasam, ,
parliculas inde non omnino manuum implenles , ,
efformant, et ad solis aestum 4 8 2 assatas edulii ,
loco apponunt. Cum malo conflictantur inevitabili, . " ,
utpote leonibus in stagnis, qui eos itmdunt. Sub .
ortum etiam canisingens culicuro multitudo eos
infesUrt, tantis tiribus pollens, Utpopulus in aquas Q ,
lacoslres praefugiens se ibi occultet. Ab his leones .
quoqae exlerniinantur, non tam a morsu vexati '' / yai ,
(quamvis moleeto satis), quam quod stridorera 99,
vocis peregrioum perferre nequeunt. Atqui hoc , *^
m i r a novitalis gratia commemoralum estu. Qnid .
enira singularius, quam leones culicibus loco *
cedere, et homines ex ejusraodi periculo evadere ,
incolunoes?
;
G A P . XXIII. De Hyhphagis harumque natura * , ^, ' xal
et moribus. Jam commemoratis Hylophagorum ;, gens non ita multani discrepans approximat, quae . etiam serainibus yescitur. Nam fructus ex arbori- []
but decidenles comedunt, eliam lempore statis. , *
AJiasherbam decerpunl,quae in urabrosis vallibus 8
nascitlir, daneque est indolis, et caillem educaCQv aS8imilemnapis,qua8fttinifldia?0Cant. Hincquid- 8/ quid de materia tenerura exsistit et molle,fH escu- .
lentum.Noctes quidem somno tribuunt,sed locum
deligunt, qui contra belluas flrmus sit et excubiis ,
aptus. Hane quam primum sol emergit, cum , liberis et uxoribus arbores uoiversi conscendunt, *
1

A l . Canicula.
V A R L E LECTIONES.

97 .] . TC. .
'

^8 ". 99 .

45

B I B L I O T H E C A . COD. C C L .

46

, et enixe summos asseqoi ramos contendunt. Hinc


, decerptavirgultarum tenemma,sinefasUdio edunt.
Eamqueex totasibivita habUudinemcomparartint,
xol QI incredibilis sit visa illoriiro inarbores excursus,
, et mira non tanlum mauuum, digitorum et pedura,
. ' sed in universum caBterorum quoque membroraih
, - contentio. Nam expedite de ramo in ramum tran , siliunt, et aller alteri termites, etiam in Jocis
- periculosissimis, eripit : el id genus alia OSten*, ^ tant, ut qui videt, ipse quidem slupore percellatur
. - sed inaxperlie enuntiare DOD ausit. Nec quidqoam
frondis est SUCCl plenum, quod dentibus commo 3 [4353 R.] litum non concoquantventriculis. Corporis ex alto
delapsi gravis est plaga propler exilitatem.
, - Nudi sunl omnes,communisque illissobolis eluxo * , r u m edacalio et fmclUS. Fit Ut de locis inter 86
5 belligereni.JMerique pr anguslia famisvilam cum
, morte commutant, quaodo glaucomala (ad annum
.
id quinquagesimum accidil) oculos ineursant.
B

ChV.X\l\

.Deiis quos

Venatoresincolxappellant.

[135 .} '
De Venatorum gente, quaetiam
coriisveseitur.
. Post jam descriptOS, fUtlt quos Venatores i n , , col nominanl. Hi propter belluarum frequentiam
, (nam innumeras fert ) i n arboribus COntu - bernia habent: sed ex insidiis 4 5 2 6 fcras capiuut,
. * , captasque sibi alimeritum faciont. Sagittaria
- eliam artis peritia valcnt. Si aocidit ut venationis
, ' 6 provenlu careant, pellibus ante captorum inopiam
, - explent. Coria enim madefacta, levibus admotis
.
prunis, obmunt cinere. Atque ita tosla ad dWi-

Q sionero producunt.
'.
C A P . X X V . De Elephantophagis.
, De Elephantophagis variaquehorum venatione.
, * Sequuntur hos, sed ppr intervallum salis lon /cov , goro, et occasui magis objecti, qui ex elephanlum
, ' venatione victum acquirunt. Nam sunt ex his qui
, - insidentes arbori, belluaram Iransitus speculan, \ ^ tur: factoque perniciter descensu, manibus cora , plexi caudam, et pedibu* jn femen sinistrum con , - , - . nixi, bipennis, aptse ad boc ei paratce, crebris icti ^, , bu8 poplitis dextri nervos SUCCiduilt: lamque valide

, hac vulnera inferunt, illac caudam tenent, quara


* si de vita certamen sit institutum. Aut enim inter *, ,
8 ^ ^,
,
,
9 ,
' . *
, * *
,

VARLE

imendum est, aut oppelendum, siquidem aliura


temporis hic articulus exitum non patefacit. Prolapsa igitur ex continente percussu et canguinis
profluvit) beslia, illico venationis COmiles sunt
prsesto, dumque adhuc vivit, carnes 6X posterioribus resecanl: el hilarem ad modum inde convi.
vanlur. Atque fera i(a domita longum et atrocem
interitum sustinet. Sic ergo se habent inter pericola extrema elephantum venatores. Sunt alii qui
diversam eos capiendi rationem ineunt. Viri enim
terni, uno inslructi arcu, et sagittis pluribtie, an-

LECTIONES.

8 ", ", 5 . 8 *] . ' 7 : ".


. 9 ", aad. .
*. ** : ".
1 0

8 om.

48

PHOTII PATRIARCHJE C P .

47

gttium tinctis, ad exitOS b e l l u a m m i l l saltu


,
consistunt. Si qua igitor accedit, unus arcum pedi itool **, adraotum tenel, duo reliqui summa vi tracto nerro , telum emittunt, ad latus medium unice directum, * , :
ut ad ioteriora complexus penetret, et devexas xal
illas secel ac Tulneret partes. Hinc tantum fero monstrum dolore convulsum et agilaturo, elan- .
guescit et procumbiL Tertlam quoqae Elephanto- ,
phagum genus est, qui huoc venationis raodum
lerrant: Quando elepbantes ad satietatem pasti, ,
cubitum 86 recipiunt, non humi procumbentes , dormiunt, sed crassissimis et maximis arboribus ,
ae acclinant, ut pedes, stipiti proxirai, terra le- *
fiter innitantur, et latas quod totum corpus exci- ,
pit, a ligno eustentetur, ilaque 4 8 5 sineerum * ,
bunc sed adulterinam dixaris cubandi roodum : *8
propterea quod somno profundiori adjuncta sit ,
vehemens sollicitudo et metas exitii, quod prola- [736 .] ,
psum illico excipit, propter naiuralem erigendi
8686 impotentiam. Ergo qui vitae ex horum venalu . [1356 R . ]
aliraenta quaerunt, in neraoribus circumvagando, ,
ubicunque bestiae observamnt cubile, aversam arboris parlem eerra incidunt, dum nec tota i n - , ,
clinet, nec valida nirois et firina maneat, sed ad ^ [
exiguum tantummodo impulsuro reetet. Bellua ] , ^ * JMU
igitur 6 pascuit reversa cum ad assuefactam cu- (5.
bandi stationem se applicat, stipite confastim
diffracto evertitur, ad paratam Yenantibus ccenam , *
axpoeita. Posterioresenim moxcarnes rescindunt, * 20
at vita cum saoguine exhausla, caelera defuncti
membra, ad suura quisque usum, distributa au- , ,
{
.
ferunt.
4

4 8

Hos Venatores Ptolemeus rax iEgypii edicto ab



elephantum caede abstinere jussit, ut vivos sibi 81
haberet, roultaquet el admiratione digna eis pro- , ' 88 ,
roisit. Non modo tamen non persuasii, verum ,
etiam cum toto iEgypti regno se praesentero hunc , ' ' 3
viclum non permulaturos esae, ab illis reaponsum 83 accepil.
.
GAP. X X V I . De jEthiopum Struthiophagis et ,
.
Simii.
De Veuatoribas his, qaos Noroadesiropuros no* ,
jaainare solenl, pars quaedam ad Occidentem, ab ,
jElbiopibus avulsa, degit, et Simi vocantor: pars ,
qufiedam Auairo objacel, gena non ita magna, hi ,
Struthiophagi nuncupantur.Nam struthiones arti- , ot ^ ]

ficia el dolo clavisqua aubigunt, unde Vltant. & ,

Garnes anim cibos pellesque, indumenla et lectis- ,


ternia sufficiunt. Infensi sunl bis Simi, bellaque .
inferunt. Orygum cornibua utuntur hi pro telis. ,
Grandia enim sunt el ad incidendum peracula. ' *>*
Regio illa in magna copia animal hoc nutrit.

CAP. XXVII. De Acndophagti.
,
Exiguo inde inlervallo diajuncu aunt Acrido^ (
w

VARIJE
1 5

LECTIONES.

1 3

poet add.
". ** : ".
'. *6 ". ^ : ". 8 I C^. 9 .
18 . ".
-fl . 83 ^. 84 ".
8 1

BIBLIOTHECA. COD. C C L .

49

50

- - phagi, gens caeteris brevior. Tenni enim el maci*, , . lento sont corporis babitu, et extra modum nigri.
, 83 * Appetente aequinoctio verno, inenarrabile lociitjxou * , itarura praegrandium amen,exlerrisnondam per vestigalis una cum venus advolal, et vi quidera
, - VolatUS, ab avibllS pariim Variaiit, sed COrpore
, permullum. hoc insecti genere quo?is tempore
. alunttir, Cum aliis modis, tum eliam in salitura
, pr&parato A&Zb Venantur eas, fumo ex aere ad
>. 86 , terram degravatas. Agiles esse perhibentur, et
. pedibus celeriores. Verum ultra 40 annos non
\> vivunt: Elenim eimul ac senium imminet, i n cor , - poribllS ipsorom volatile pediculorum gentlS i n . * nascitur (2). Ricinis hi dissimiles, sed paulo
> minores sunt muscis,Fquse i n canibus apparent.
, 1737 .] 5- Incipiunt a pracordiis 6 l alvo, 6t omnem protinus
, 88 superOciem corporie cum tota facie depaecunlur.
, igilur primo affecti^SUnt, Ut qU0S SCabiet pru , ' jitu suolacessit. Verum temporisSUCCessualiqoO,
. non absque molestia seipsos lacerant, Tandem
, morbo hoc ad maturitatera extracto, pretor p a ' * Stularum eruplionem, et tenuig saniei effluxum,
, intolerabiles SUStinere acerbitat68 miseroi COtt tiogil. Talem itaque iuteritum(siY6 corporis succi,
; 88 - sive alimentum, aut etiam aer,vitio el eorruptioni
. 50 huic Causam prabeat) Acridophagi aortiuntur.
-
, .
'. XXVIII. rcgiOIU COttiemina
.
Acridophagis.
[1357 R.] " , , De regume deserla propier serpente* et phalan - gi*. Contermina 18 6St regio qUffidam spatio, - ga,qu& miraquidem pascuorum varietateabundat,
, ' 8ed deeerta 68t Omnino, nullisque 60 incolis patat
, ' acC6SSQ8, non quod ab initio dofllil 61 genue mor, 31 . talium, sed quod incredibilis i b i frequentia 68t
ecorpionum et phalangiorum. Quadrimaxillas non, n u l l i VOCant hos 60168, eosqne 6 imbrium VI 6t
, ** - copia redundasse narrant. Cumque incote pesti
- huic resistere valerent, fugaque 6lap8i, exeilii
- salutem patriseanteferrent, factura esse ut deserla
xv 55. ab horoinibus lerra 60 relinqueretur.
, 54 35, 36, SlC 6tiam m u r i u m copia, Ut 10 Italia 6t passeres
, - 8eiiiinadeyorantes atinHedia etran8BquodAph, 37. thariatis U8U venit, et leonum increbr68C6nS mui , q titudo, ut i n Africa, causa 6 ut Clf itat68 alio
* 58 - commigrarent.MulUBqu6ali9B calamitatos insperaWvta .
tterri8qua8Corriperent,habitatoribui tidoarunt.
.
C A P . X X I X . De CynamolgU.
" , , Po8tT6tno meridiam 6808 habitant,qtl08Groci
" , CynamolgOS, fioilirai, agT68t68 6t f6T08 (ut quia
* , 59, - ita iaterpretetur) barbaros appoIUnt. Ht 60IIIM

VARIiE LEGTIONES.
* libri . vid. Diodor. 3, 2 9 : qoi mox . 88

, fl n t 6 ^ deest articuloe. 88 *. 8Q
^
30 Q d d . . * *. 84 ]
jofewv . 33 . 84
. 88 *] . .
.
' C .
add. .
^

o f n #

V a

8 7

9 9

) Ex Graaco hae desant: pro eiccilate alimonti, yitamque flniunt acerbias quim iit nvant.

51

PHOTII

52

PATRIARCHiE C P .

promissas, et barbas geslanl immodicas, canes- . -

que multos alunt et magnos, Hyrcanorum more, , ;


quorum opera evagantes in provinciam ipsorum , , ;
ex India hoves venautur. 4 4 Innumera enim '
deinde armenla, a solstitio hibemo ad mediam ,
u^que hieraem,videreest. Ad haec femellas camim 40.
nmlgent, et de lacte nutriuntur. Nihilo tamen mi-
nos exaliarum quoque ferarum captura vivunt. At- , .
que itapostremaad meridiera descripta habenlur. .
.
CAP. X X X . De Troglodytis.
.
De Troglodylarum vfc/ti, circumcisione, ritu
funerandi, pacifieatione: somno, mortcviolenta. , Troglodytarum porro conditio hrcc est. Qaa * ^ *
gens haec imperii forma continetur lyrannis est. * Uxores, ui liberi, sunt communes. Cum (yranni **.
dantaxat CODJUge remhabere vetitum. HoC tamen ' ' ( *
AUSO, deponendae ovis multa irrogatur. Hos vitae [738 .] ()
talis. Qaando hiems est (id quod sub etesiarum , '
tempus natura comparatum est), Deo regionem , ipsorum largis inundante aquis,e sanguine ct lacte .
pabujum vitae capiunt, quse in unam mista versata- ,
que colluviem, in ollis ad ignem levitercalefaciunt. (, - At si aestas instal,in udis versantur locis, de pabulo . '
inter se depugnantes, ei lum pecorum annosiora , 49
etmorbidaabsumuntjaniorum (qui immundi ipsis , .
nominantur) opera mactata. Neminem ex morta- 45 libus parentum nomine dignanlur, pi aeterquam , , ,
taurum et vaccam. Illum enim patrem, hanc ma- , ,
trem vociiant. Eodem honore arielem el bircum * ,
ovemque ei capellam afficiunt.Hocideoobservant, , * . ,
qnod alimenlam non a parenlibus, sed ab ^ * *
quotidianum accipiunt. Potu ulilur vulgi pars maxima paliori herba macerato. Tyranni de con- , .
fecto e flore qoodam bibunt, qui muslum refert
improbam.Nudi corpusreliquum, nates duntaxat .
pellibus succingunt. Membra corporis genitalia ,
caeleris quidem Troglodytie praecidere more est * [1360 R.] '
receptum, ut cuncti aolent iEgyptii. At quoe mu- 44
tilos Grseci nominant, totam illam partem, quam
reliqui circumcidunt, novacula infantibus ampu- '
tare religione et inore sancitum habent. Unde .

cognomentum illud sibi ipsi consciverunt.


Hinc digreesione facta auclor monetse, quam" ,
vis Attice loquatur, Camerw (urbis in Creta) ,
.
tatnen dialecto familiariter u(i.
Inde ad inslitutum reversus, quae circa defunctos
" ',
agant Troglodyt, edisseriL Laqueis ex paliuro , . ) contextis colla mortuorum cruribus alligant. Tum 45 ,
colli aut tumulo aliqui impositoa, manuariis lapi- ' ,
dibus obruunt, non absque sulso joco et derisu : , ; 48
donec de forma eis nihil amplius videatur. Capreae *
dehinc cornu in cipum fixo, sine perlurbatione
omnino bilares abscednnt. Sic 4546 funerationis . , ,
uaumsapienlerinverlunt,siquidem ob res mcerore , 47
D

V A R L E

LECTIONES.

40 ] Admodum absurde ; TecUHS ilianU8 (. ,


16,
31) : . Wesseling. ad. Diodor. 3, 31.
'. 48
: ".
posl ponit . 4 . . ". 5 , 46
". ^ ; ".
4 1

BIBLIOTHECA -

53

COD. CCL.

54

, " - vacuas moerore se DOD affligere prudentiae esl. De


- paSCUlS SllbitO repullulascentibus inimicilias et
( pugoas atque bella quando excitant (nam alia de
) ' - 6 inter S6 non dimicant), SBtate prove , - ctiores, in medium prosilientes, cerlamen diri, - munt, 6t verbis ad lenitatem COmposilis irrilatOS
. " , animos reprimant. Somnum pro aliorum ho; , - minum moro capiunt, sed pecorum greges per , - pctUO Secum circumducunt. Quotquot bis SUDt
; mares, horum de cornibus tinlinaabula suspen, ' * dunt, ut sooitus horum fures abarceat fugetque*
48, Jam si DOX ingruit, in caulas praedam COgunt, et
, , storeas e palmis desuper injiciunt. Huc femin
- CUfTl infantibus se recipiunt. Y i r i autem ignibus
* 49, circumcirca accensis, patrias et gentiies quasdara
$ ; , fabulas decantando, somnuip a se repeliunt. Sic in
, [739 .] multis assuefaclio naturam per necessaria quae 50 . , dam ^incit. S i qui iogravescente senio (quod ora , - nibua ex aequo debetur) greges asseqoi non pos , sint, hos cauda bovis collo injecta, nodoquo in
, \ vertice arcte COnslrictO, 6 vita exsolvunt. Quod si
, - quis exitum 6 vita longius OXtendat, qui . - CUnque velit repente assistOOS, quasibenevolentia
, , ' inductus cunctationem illam summcveat, dum
Sx/ov , admonet simul et culpat tergiversationem, eadem
, . via hominem exaoimat. Nec senio tantum exhaus , tOS ita VIViB SubduCUUt, Verum etiam qUOS pr - tinax morbus, aut membri aticujus vilium ad 0 milandum armenta inutiles reddit.
.
*0 - Q CAP. X X X I . De SCriptoribUi rerUtH ifl quatUOT
, , , mutldi plagii. CunftottlS babitabilis orbisqua , tuor ilTcircuitU plagis Slt definitUS, ortu, inquam,
, - et OCCagU, seplemquetrione et meridie : q u VfS 8> 83 54, - peram respteiunt, Ljcus et Timaeus exegerunt,
, - quSB ad Ortum 8UDt, Hocat&US 6t BasiltS : sept^D, , , , .
trionibus autem sobjecta, Diophantus el Deme

trius : at quae meridiei sunt obversa, nos (aitauctor),quamvie molesta sit veritae,persecuti sumus.
" ;
CAP. XXXII. Quod 10 tanta locorum Slt df . slantia, quania tnorum. Caeterum diversissimae
- hominum vivendi rationes non ita longis dmdun po- tur locorum intervallis. Nam ex palude Maeotica
, ' multi onerariis vecti navigiis, decima luce in Rho * , - diorum portus intrant. Inde eadem navigationis
^ - QCOTOmodilate ad dietTl quartum 4Btte Alexandri
' ; * appellaut. Ab ac adversus amnie decurSUdl Sttb[1361 .] vecti, intra dies alios decem, non difficili negotio,
iEthiopiam COutingere pOSSUDt. 8Ummo igitur
frigore ad exfreilium sestas igorem CODtinoom
58. ' , ^ iter faeienbus,interceduot non pluroe viginti quin, vJpov <|ue dies. Tam exigaa qoamvis 8ll loCOmm
distaQtia, tanta inter se homines tamen litffi mo , rumque et aeris discrimina habent, ut majora
xa ' 57 , 0886 possint, adeo Ut altori DOn credaot, q u
e

V A R l i E LECTIONES.
,
t5] malim . 49 ". 50 ] . .
] ' .
add* . 54 ". $8 , "
*>W*0
Bkri . 57 , ".
4 6

5 1

5 3

PHOTII PATRIARCHiB C P .

56

apiid alteroe more e t n s u rant trita ^



paseim, nec omnino snfferre faleant, t i n e qaibas .
alii titain quoque acerbam sibi putenl. Sic magno , vixf *> ^ f i r i a m o r e p e r c e l l i t o r o n i s a i f u c t a d o , etcirctimfusi 6 # t k
aeris locique difBcultatem tompae, primam fitae .
artatera suacipiens vincit.
C A P . X X X U l . De ArabtZ leonibtU.
' .
Arabiae loones tunt minut b i r t u t i et feroces,
*o*i ol , *, aed colore aseimiles iis quos fert Babylonia, pilis &* xot ,
USque adeo rutllis, Ot Certicam jubffi a o i i *8 ot ,
instar refulgeaot.

.
C A P . X X X I V . D* myrnueoleonibus.
Ospl .
A l eorum qui myrmecoleonee appellantur, ple ol
rique specie a caetoris n i h i l differunt. Genitalia
[740 ) tamen blS SOOt aversa, COnlra quam alU8.
, \
, .
CAP. X X X V . De pardalibus.
.
Pardales bic non tont qaales i n C a r i et Lyciae

traclibllS, sed COrpore p r o l i l O . E t Yulaerum labo- , ,
rumque molesUas perferre n o n i n l tnulto CODSlan-
lilli Vlribasqae UntO prsesUnt aliis, quantO CICU- * $
ribua agrestes et i n d o m i l .
.
C A P . XXXVI. De rhinocerote.
^.
RhineceroS t a i t i U t e quidcm non minor, sed a l b ^ ,
titodine iniorior OSt elepbanlO, b u i i q u o referl C0- .
l o r e m , p e l l i l etiamcontactutonuior. Isrepandum 58, 58 i n naribua feri COroU ad fetri f i m e i rigorem * ,
proxime accodens. Quo, caetoro quidem tompore, * 80
ad quamCDHque approximotcaulom, lilBalO, p r - , ^v , ^
COrdiaferberalimpOlena: sed i n d i m i c a t i o n e c o m , , (
elophinto (CUtH h0C Onim de paieuit t e r n a t ba- ) bet COnflicUtioDOS) VOOlrem Subit, Oi pemiptO caraiam imbitU OXaangUOm facii. PlQrimiqae Ole- ^,
S li;intUOtt i l a OXanimati ceraunltir. A t 81 alvum . "
COntlDgendi COpia non dalUT, COnlra ipSO a - ^ ^ boscide Ot doaliblie ictUS Tatiis modis, amitlit 8,
t, :3 Ot
deficit, quia roboro Ot Vl ab i l l o ; permoltum differt.
,

C A P . XXXVII. De Camelopardali.
.
A p n d TroglodytM bestia eal, qu cam^lopar"
dalis G r a c U d i c i i u r . N a m ut oomen ita et naUira *p' " w ,
quodammodo COmposka Oet. VarieUtem enim a 8 i , .
i>irdalebabet,magnitudinemacamolo. MonstrOSa >*? ,
ei craeaiiios, CoUumqiie adeo praelODgum, Ui a 83 ,
lurnmis arboribua pabullim Carpai.
'
.
x

.-Daphingeet
cynocephaloet eepo.
*? < , .
SphingOS, Oi CynOCephali, e l c e p i , AloxandriatH
" , , ot \
I [Yoglodylanimsolo, O i c a t e r a iEibiopia trani-
m i l l m t Q r . SttHt aoiom Spbinget US quae a pictO- xol .
usadumbranturconaimilee, n i s i q u o d t o t a b i r - *
^ ,

VARIiE LECTIONES.
W

58 ] . 8t COIT. . 89 o m . . 8 : *.
]
, '
IBg. .
add. .
] aih *^< ?
m

57

B I B L I O T H E G A . COD. C C L .

58

* * i [1364 R . ] sulae, lenes et placidos animos baboot. P l o r i ' xot/ , - mum eis versuliaB inesl, ideoquo ad a l i q a a m ,
, doctrinse compoodio, SCientiam perducuntUT,
!v .
coocioaitatam i n omoiboe quam servant, non
abs re quis admiretur.
' c St
In cynocephalo bomioia corpus, apecie, turpie,
, * < adumbralur. Ganina 6 facies, Tocem t t r i d o r i
* muris DOtl dissimilom 6Xprimit. Sed immodice
64, fertim 63t aoimal, 06C ullo modo ClCUrator, TUi . 65 tumque a Sap6rciltis OClllis ausleruiB prodit.
i#sv* * - Ita mas comparatus eet. Femineo generi hoc est
56 p r o p r i u m , ut Uterura 6Xtra COrpug gestel eoqoe
.
habitu l o U m exigat v i l a m .
. [741 .]
Cepue facie leonero, corpore panlheram, et
67, , magnitudine dorcadem (capream $tu damam)
, g imitatur. P r o u l variue 6St i l a et nomeil (cepUh
.
enim horius est Groecis) aibi ioditum habet.
C A P . X X X I X . D e tauro tarnivr.-Ommum
- qoaeadhuc commemoravi immantsaimura et maxi*
, 8 - indomitum est taurorom geniis, qood carnoe
pov, , # W a t , magnitudine Cfaeaiut domoaticis, 6t p e r n i , dt*t6 aot6C6ll60S,iosigniter rufttm. adaares
' . - USque diduCtum. VtSUt glaUCO COlore maglS r u U U t
quam leoni. Coroua alias aecus atqoe aures
, > . * , sed 0 pagna, 4 filOIO COHSlftlant,
. fcit. Ordo pilorom inversue conlra quam aliis
, - aoimantibus. Beatiae etiam falidiasinaas aggredi , \ ; - fur, et caeteras omoea Teaatur, maximeqo6 greges
, - incolarum infestos reddit maleficio; aoluoi 6Si
^ . laocoa et arcu iovulnerabile, quod c a u s est, ttt
, ' naioo i d aubigero (quanms o m l t i i d tentarint) t a hieriU ioSSam U m e o , aut imilem 61 dolutll, 81
. quando iocidit, p r o a o i m i ferocia CltO suffocatur;
[] - idoo recte potatur, otiara a Troglodjtia, fortitu , , - din6 160018 4 8 6 , 6t TOlocitatO equi, et roboro
, ,
tauri p r o d i l u m , ferroque cedere noscium.
.
C A P . X L . D$ CrotOtla fen.
" 68 Qui crocutlas apud iEthiopes VOCatUT, iode 00 , 0160 babot, qood 6 lupo 6t ta06 oalora 6JU8
COOStat, 86d utroquO OlultO SSfior est, 6t tUOl
68 , facio tum suramie pedibus longe gravior, 6t T6nlre
, 6( dentibui anlepollet 001069. Etenim qeodlibet
). 70. geoilS 08818 frangit haod difficultOT, 6t dilacerata
, , prolinue COnsomit. Nec facile dictu quam leviler
. COnficial T6ntr6 6t digorat. Roc qooquo T0C60I
Oeffingere humaoara qui perhibeot, oobis fidem
* , faciunt. Iosupor 6t hoc addoot, quod DOOli , Datim hoitiioes DOCtU OVOCet, bosque TOlot ad f 0 ' , C6ID homaoam 6gT68808 COncilatO irrU6D8 impoto,
.
devoret.
/ .
C A P . X L I . - De8erpmtibuistupcndam0t)nitudmi$.
' , ,
Serp60t68 etiam magoiludine Stupoodos, 6t g69

VARLE

LECTIONB&

84 *. 65 om. . 68 . 68 add. .
: ". 68 .
] COIT.

^ ?
70 {-

PATRIARCILE CP.

59

60
7

nere minim in modum varios, illis locis eSSO * ,


narralur, qui omnes vitae nutrimenta ex Tenalu
captent. Eoimvero maximus illoruir, qai nostris , , 8 exhibitug est oculis, IriginU cubitorura videbatur. . , , 71
Omnisserpens,etiam vastiasimue, mansuefactioni , , ,
86 accoramodum prabet,si inopia nutrimenti pre- .
mitur, et maceratur. Nam vidisse se auctor tesla- , tur, qui cibi ioopia, gemper tamen oculis objecli, 7 xxl
cum in canislro viclimas ad desiderium ejus undi- ,
que circumponerent, simul et animi virulentiam gubmilleret, et vehementiorem escae appetitum [1365 R.]
conciperet, tandemque belluam quanlumvis fero- , 74 cem et ssetam, tam ciCurem et placidain esse fac- , ,
tam, ui nec mitius inleraliacuncta, nec lerribilius , quidquam e8Se judicelur. Consenlaneura boc egt, . , arbilror, bestiis contingere mansuefaclis. Nam . [742 H.J
quod contra tendit male Iractatur; qood vero , cedit, nalritur. Quaevis etiam bestia sapere discit, , '
DOII ratione melioris electionem docta, sed i m - .
plicata est per vices affectioni memoria.

C A P . X L I I . Dt ctlidis aquit sponte ntscentibus.
" ,
Gum multa sint admirationis plena, et a vulgari
consueHidine procul eejuicla, ad ipsaquae comme- ^ ^ .
moralionedignababeDlurloca.inquit^meconferam.
Primo igiler, si qois ab Arsinoe continenlem prae- '
tercurrit dexlram, therra, pluribus cea fistulis,
ex sablimi petra in raare percolunlur, quae angu- , , ,
ttos habent meatus, non dulcis aquae, sed amar 75 . ) 76
sahilagmie, et footit lalem eortiti natoram. Posl
6a a Ucu obviut est NilllS, dam ejUS perC* ,
laxa et epoogiosa quaedara in locum roaxime hu- .
railera el concavum iranscurrii 456*. Joxta la- cum in campo satis spatioeo mons assurgere vide- , ,
tur, rubric metallo fecundue, qui, nt nibil aliud "
exhibeatsingulare,eju8modilameneoIoremasuro- *
mo veriica osieodit, otoculi intente
tempus con- . , toentium ladanlur. Hinc portus excipit magnus, ,
cui prifno Muris, deinde Veneriscognomenlum fuit ,
atiributum. Ubi tres eliam insulse exstanl, quarum ,
duffi olivas babent crebras et deosas: una mious , *
quidem sihro*aest, sed avium, quas meleagrides . * , vocant, copiam nutrit. His propinquus esl sinus, . ^
quem impurum nominant. Quem ubi praeternaviga- , ,
ris,insula exponrig1tur,in pelagosila, longitudine ) , stadiorum 80 circiter, nomioe Serpenlin. N a m D
, .
omnis generis serpentibus quondam referta erat, ^ , ,
sedaelatenostralibera esl. In hac lapillua nascitur, * , ' 77
topazi oomiae celebris. Pellucidus est et vitro ai- , *
milie, jucuoduraque in auro contuitum aui praa- bet. Hoc insolae babitatores, qui etiam regio lapi- qov dem edicto custodiunlet colligunt, isto modo po- . ,
tiontur: Noctu per vices circumvagaatur, ligonibug . *0
variae magnitudiois instructi. Nam intra petras la-
pis,qoia ioterdiu aluce superatur, propter aegtum , non flt manifestus, sed ingruente noctU ambra, 78 , * , ubicunqueloci nascitor, ab omniparte resplendet. >.
VV 8 .4*.

lk

. 4 mm

4% *

< J 6

Rl

? _ _

T"

^\

OT

x o i w v

V A R I ^ LECTIONES.
71 :
.
.
' ". 77 ] . 6 .
7 1

7 8

".

75 .

^-

BIBLIOTHECA. COD. GGL.

61

62

, Quo obsemtO, CUStoS Blgni causa id quod splendet


tanto circumdat \ ase.quantam visae imaginis magni" , todinem cise arbitratur. Per diurnam postea lucem
, - aecodens,cum aequalempriorl designationi pirtem
.
saxi excidit, migistris lsvigandi peritissegmenium

tradit,
Post haBc mare adeo homile est ot exiguse profundiiatis, ut nec binas orgyas mensura superet,
circumquaque etiam viride, non aquarum nalura,
sedamuscoetalga,coloremsunn transroittente.
Unde et canum marinorom innumerabilis illic
est multitudo. Quara ob causam navi longa, ethis
qu remigio proraoveotur, iter illac percommodum est etaptum; tempestales enim ignorat, nec
fluctus e loginquo advolvitar, et ineredibilem
piscium sufGcit prsedam. Circa baec loca, navibus


,
, , )*
^* * \ ? 19
, (743 . ] ,
. [1368 R.)

q quae elephaotos veboot accidens infortoniam, ad

roagnam spectantes mUericordiam erga afflicloe


profocat. Navigia eniro fluclus repente scopulo
illidit, aut 4 5 7 in angustias arenarum, veluti
carceres,compingit, omnemque salutis fiam nautis praecludtt. Ideo prolixus initio conquestus eo
delatoe occupat, melioris Umeo tortunae spe non
abjecta. Jam enim nonnullos, eo discriminis redactos, aestus, intumescente ex mari fluctu, repente susceptos semvit. Quando ?ero alimenta
deficiunt, ionomera succedunt anxiotates: donec
ad ultimum orones absurountur, aot fame, aut, si
dluluniam faroU tabem non perferunt, ense confecti, aut spontaneo impulsu io aequor praecipitati

80
& ,
.
,

81
> , , 88
* ( ) . 83 ^.

, 84 C A P . XLII. De loCtSSUpra Ptolemaidem et m , gentibut balcenis. Loca ad Tauros el Ptolemai

dem USque explicata lUDt. ailtem SUperiora


c

, Iransitnm non ita vulgarem admittunt. Ultcriora


85 , \ * emm non ad meridicm amplius jacent, sed magis

" 88 ^ 87

.
^
,
,
88 .

80
( 80 ,


f

ac magie ad ortum se reflecticnt, ot urobraa intra


boras binas (anni parles) projiciunt in oppositam
septentrionibus plagam. Fontes etiam edunl, e
Psebscis (quosvocant)montibus scaturientea.Ejus
regionis tractns, qoi mediterranea spoctat, plenus
est elephantis ac rhinocerotibus, taurisque et
suibus. Quae vero ad sinum pertingunt, conforta
eunt insulis : sed ha* fractuum inopes, avibas,
quarum speciesnecdum compertae,frequenlantur.
Hare exinde profundum eit et navigabilo, ubi
tantae vastitatis sunt cete, ut horrorem iucutiant
videnti.Niuta3 tamen haud vexant, nisi t i qui i n iti in vertices incurmnt, imperitia locorum. Non

, C enim consectari possunt audacius navigantoa.cum


,
8 i

obtusa OCulorum sit acies, 0 mari eminenlibus.

*
, 81

. ^ ,

C A P . X L V . De Neutfaromatum eonditorh.

Palmeti illic su, oriora, quae oculis se offerunl, ob(inentur a pelris celsitudino variis. Porrectie aulem ad rnaro litlus sobjectam est angustam et lon-

V A R L E LECTIONES.
W ] 4 ipg. : Diodorus f nim (3

40) .

80 , |
84 om. , ^
expangit .
' : .
. ~
85
".
88 om, -. ~
87 *] ^ . . 88
> " . 8 8 . 80 ] f i d , W0S80ling. add. Diodor, 3 , 4 1 .
\
\
: " 88

81 .

81 ft m . .
0

88 .

9 1

63

PATRIARCHJ5 C P .

64

gora.Mareillud attingitlocoe,qoem Nessaro/Ana-


teu) ab animalis bujus multitudlne, nuncupant. 85
Jacet haec jnxta promoniorium apprime silvosum, * , '
ei si directe spectetur, ad Petram (hujus nominis
locum) et Palsslioam usque expaoditar. In banc , ^ 94
Gerrhaei et Minaei, et omnes in propinqoo Arabes, ! "
thus (ut feront) 4576 et rerom fragrantium sar- . ,
cinas, e superiori profincia deporiant.
.
C A P . X L Y . Bythemanentium terra, pascuis * ,
" , ,
felix, $ed noxiorum animalium eopia infelix.

, ,
Posi L&anitem (nt vocant) sinura, quem circumhabitant Arabea, Bythemanensium terra exsistit,
apatiosa et plana, totaque irrigua et prcfunda. ,
Gramioe tantum et medica atque loto, ad t i r i . [744 .)
1

staluram assurgente, omnU ei fructos d e l l i i i t o r ; ^ * , ^


nec praeterea qoidqoam agricolator. Ideoque ,
~ ~
n
multa in ea cameli agrestes, multae cerrorum et . dorcadnm catenrae, mulli eliam ovium greges, et 85 06
iofioiU ovium et mulorum alqoe boum armenta.
Bis autera sortis beataecommodis infortuniom boc ,
aanexum est,ut leouuro luporumqueet pardalium .
copiam telloe producat. Qaod igilnr regioni felieitatero efficit,habitatoribus causa esl infelicitatis.
B

C A P . X L V L De Batmizomanensiut* terra. [1369 .] '


,

*. 01
, U 97
. '
HaJlC lerram Ure8S<qOttmurinSuIaB,pluribuSobviaeC , portubus. Priroa I*idi sacra; allera, Succaba, 1 ,
tertia, Saljdo norainatur. Desertae omnes, et o l i - 08 ,
fie umbroaa : oon qualea apud nos, sed illia io , * ,
.
locis, crescont.
C A P . X L V I I . De difficili quodam transitu.
Post expositas jam insulas, littus patet lapidosum
et magDum. Terra est Arobura Tharoudeoorum, 09 *
propter quam navigaotibua iter est, ultra 1000 ; *
stadia, oroniuro molesUssimum. Non enim porlus , ,
ibi esl, accessoi ei statiooi commodus : non so- ' , *,
lam anchoris opporiunum, non portus ad prote- , , S
ciioDem, non ungulae festigiom, quo ceu neces- . ,
aario nauta perfugio recipiatur. Post baec, iiod ' , *

coatinenter, sed per i D i e m l l a , litius extenditur
nilftis quam lapidoSOID : etrooHsLamuSi n e x p l i - A a ^ v , cabilem circuilos magnitudinem ostentans, el 4 , .
arborum orani geoeris saltubna amictoa.
.
Cap. X L Y I I I . De genie Dedebanm.
*
Fioilima desertis hisroontanisDedebae incolunt,
partim armenlarii, partim a g r k o l s , qooram per , , 5. ^Uv
madiaaa regHmem ammis labilurDaiura tripartitns,
eiraneala aari defert, tam canipicoa uberUte, ot | , ,
H b w ad oalia coacerraiua, 4 5 8 procul inde
relilal. Loci possessores ignari aont id geius ope- 7> ^

proximu inde littoribns sinua est, ad regionis


Ulins ioteriora devergens, qoi profaudilale ad minimum 80 stadiorum deprebenditur. Inlra complexnm hujos qui babiUnt, Balmixomanensium
babeot noroen, beatiarum terrestrium venatores

V A R L E LECTI0NES.
. * MiwdToi . 05 ^] . 05 .

h : .
05 ]... . iocerU ^yllaba phma. 0 , ei COIT. : # *. 4 aate add. . * : ". 8 : " .
om. . 5 .

BIBLIOTHECA. -

65

COD. CCL.

66

& i v . o l rationis, sed eximie hospilales, quidera erga


, homines universos, sed eos praecipue, qui ex
, Peloponneso el Boeotia illac trajiciunt: propter
^ , ' fabulosam quaradam ab Hercuie inde usque naiv
.
rationem.
CAP. XLIX. De avri ramenlis apud Alilceos.
, - His conlennini suot Alilaciet Cas&ndrini.qai terram
. '; obtinent superioribus nequaquam similem. Nec
, enim frigidus est hic aer,nec siccus nec fervidus,
, ' sed mollem etspissam refert nubem, a qua tem 7 . pestive exsislunt etiam in sestate hiemes. Plera*
, , que regionis feracissima sunt, sed non ubique
8 . cultu suo afficitur,ob imperitiam caeterorum. A u rum sane in crustosis terr illiug cuniculis ad
,

' magnam inveniunt copiam, non quale adhibita


xol [745 .] , scientia arle colliquescit e ramentis, sed sponte
, natum, quod Apyron [ignis nescium] Grci ab
* " eventu denominani, cujusportio miuimanon m i , , - nor est olivae ossiculo, media granam mespili
. " adaequat, maxima cum nucibus regiis comparari
meretur. Hoc perforafum inler lapillos pellucidos
, alternalim, circa radices manuura gestant et col la, et ad finitimos translatum vili pretio vendunt.
Cum triplo enim aere aurum commutant: el pro
, ferro duplum reddunt, et argenlutn auri decu. plum valet. Modus euim sestimationis comparatur
, - ad ratiouem abundantiaB et raritatis. Quibus in
, rebus tota hominum vita non tam ad oaturam
, . rei, quam usus necessitatem respicit. His porro
, mortalibus contigui habitant Carb$,in continente
, - quam portus excipii vicinus, in quo plurimi
.
^ erumpunt footes.
4312 R.] 9
CAP. L . De Sabceorum terra odoriferaet beaia,
, ' ubi de Saba ejutque regimine, magnifieentia et opibus.
. Sabaeorum deinceps gens adbseret per A r a * *0 , biam omnium maxima, et nullius non generi feli * citalera in potestate et arbitrio habens. Namque
. tellus omnia fert quae ad commoda vitaeapud nos
, 48 proveniuot: et corpora sunt spectabiliora, quam
. alibi: pecorum multitudo innumerabilis suppetit:
, 15 - amoenitas et fragrantia tolam hanc oram obtinens,
<- * voluptatem praebet advenis visu et dictii raajorem.
*8
, Nam ad ipsas littorum crepidines largum nascitur
, balsamum et casia: longe alia quam alibi habetur,
recens nimirom : ideoque jucundissimam oculis

voluptatem exhibens, quae postea longinquitate
temporis prorsus exolescit, dum Slirpis usushebe *8 talur, priusquam vis ejus ad nos 4586 transmitta, tur, In mediterraneis frequenles et magnae se
* , attollunt silvae. Nam arbores praecelsrc, myrrhae ac
, thuris, nec non einnamomi,et palmae et calami, et
id genus aliorum, exsurgunt, adeo ut nullaratio. ne explicari queat voluptas illorum qui sensibus
, sois pericuhim de his fecerant.Non enim in cellas

1 4

17

V A R L E LECTIONES.
6 om. : Wesseling. ad Diodor. 3, 48. 7 . 8 ] imo
fel cym Oiodoro . 9 om. .
libri . ** \ 48 | malim
CUm DioJoro 3, 46.
".
".
an(6 adde 6 Diodoro. *8 ]
libri . "#
.
1 0

1 3

1 5

1 9

67

PLOTII PATRIARCHiE CP.

68

abdilUS Ct eioletusaromitum illis fructUS esl, nec ? a maleria prucreanle et nutrientea separatus,sed a ,,
divina illa maturitate adhuc florens, et a familiari proprioque et grnuioo vigore vim illam admirabi-
letn emiltens, USque adeo, Ut mulU in oblivionem
mortalis delati felicilatia de ambrosia se percipere nonnihil opinentur, dum ree nomen ad sumtram ; .
praedicationem idoneum et par sibi qtiaerit. Io ealli- ,
buirerum odoratarum serprntisgenue Pft omnium
insolentissimum, quasi fortuna tam largis terraB ,
commodis invideat, et bono alteiat DOCumenlum, *
nequisbonis pfOSpere affluenlibus animoefferatur ,
SUperbO, et ad finem USqoe flagitiis perpetraodis 7 ^
indulgeat,nurnenqueaspernelur,sed adjectione et .
memoria adversortim COmmonefactUS, Vltam mo- , ,
desiius agat.Genus id serpt-ntis colore esi pnniceo, , 1746 .] ^
ti longitudine spilhamse, morsuque insanabili, 90 . *
quando Super illa hominem sanciavit. Plagam
enim infert assiliens in altum. Caterum apudSa- , *
baeOS Stirpium fragrantium odor SUmmilS quidem ,
est, sed voluptas minor. Nam quod a puero assi- , ^
duum est, sensum minus rfficit movetque, imo *
obtusiorem reddit,nulla vitaacommutationeadjun- ,
Cta.Verumtamen cum nonita informare ac regere ' ,
vitam p0SSint,Ut in bono semper Statu permaneat
(immistUS enim spiritUS facultate incisoria COrpus , 88
perflat, et COnslipationem ejUS moderatam SIC in
pluradiducit, Ut ad exlremam tandem laxationem 84
redigatur) *, huic vitio Ut medeantur, pauxillum , ^
bituminis et hirci barbam, aegrotis SUCCeudunt. .
Atque ita nimium fragranliffi perpetuo aapiranUSQ
excessum amoliunlur, et quod voiuptati noxium ,
esl allemperatione ejU8 quod inolestum huic esse .
Mile[nr,reprimUQt. Adeo omnis felicilas,ei medio-
critate et bono ordine gubematur, vitam optime ' ,
transuiittit: at ei moderatione et opportunitate , 8 85, [1373 . ]
destituilur, inutilis ejus possessio. Saba oppidum, ,
lotuii> ^entiaappellationem indicanS,monti incum- ,
bit magno, omnium 4 8 9 in Arabia pulcher- ,
;:. Rex toti genti imperane, prarogativam /,
babet in concessu a populo scilam, qua honore
8110 praditam, qua muneris omnino expertem. ,
enim regem digoanlur, quod multis irope- , ,
ritat,rt libero quae deceroit arbilrio agit,nulli sub- .
jeclus censuraa. Exsors *ero est, et quolibet privato inferior, quod accepta regni cura, regale
egredi palatjarn ei nefas. Secus si Gat, lapidibus a populo obruitur. Ita enim antiquum jobel ora*
Lulum. Honorum igilur eminentia illic nociva.
Virorum numero ad hoc destinali, ut domum D
servenl, exigUO fortius se geruot quam femin.

Coolinuo oamque Olio ill feminas degenerant. , CBBteri el rebus bellicis dant operam, et tOtam re- ol giODera opere exercent,el ColODias deducaot. Ilajo-
in enim schediarum [navieularum minoram et '

9 9

9 6

4 7

9 8

VARIiE LECTIONES.
J

9 1

9 .
. . p08t ponil *.
". 81 ] malim .
Diodoras (3, 47) . 8* ] . 84 Salmasius ap. Sallier. ad Tbom. Mag. p. 106. 85 - , aa ] . et corr. .

in mg. ponit .
] .
a V ] libri .
9 7

9 8

8 9

69

BIBLIOTHECA. COD. CCL.

70

. , vulgarinm] hie est usiis. Vehant cum alia,tum fru ( ctum odoratum maxime, in ulteriore terranatum:
80 ), 8!
Arabice Larimna dicitur. Maxima intor caetera
38 thymiamata fragrantia praditUS 68t quorum gentlS
# 55 , infirmitattm corporis plerumqoe vincere perhi , - befur. Cum Dulla SOlum hoc alia ferat ligna
* ad USU8 quotidianos , cinnamomum et Cassiam
, , et ad CSeterOS VltiB USUS applicare, nece8S6
34 . habent. Quam insequaliter bona eua divina 808
, , - distribuil! His rerum appetendarum vix paucita , tem concedU, illis redundanliam largituT. Sabaeo * , DOn patici COriaceiS UtuntQT DaWCulis, do , , - cente bonc eos OSUIH refluxu maris, quamvis
, (5- luxu et deliciis viventes. Nulla enim Sabaeis opu^ , lentior esse et Gerrheeis, hominum nado videtur.
Qui quidquid sub calculum transportationis cadit,
. 6 Asia et Europa, dispensant. H i auri ditissimam
, - Ptolemsei Syriam fecerunt. Hi sedulati Phoeni , . CUID lucrosissimas negotiationes dederunt,ut 8 * [747 .] centa alia prateream.Magnos impeodunt sumptus,
, 80lum in toreumala, et SClllpturaS admirabi , les, et poculorum yarietatem, sed magnificentia
* * illa etiam in lectomm et tripodum [mensa genus
, , , es(] aliorumque, qu8B apnd noe per eedes exteiv . - duntur, magoiluditte ad Summum gradum ascen , dit. Siquidem mtllti, Ut Stimare, 68t, SUmptQS
faciunt reglOS. HuC accedit, quod ColumD8B illlS
8 ;, deauratse 6t iolSB argento, COIlStant, foresque 6t
, fastigia domorum crebro e gemnis et pretiosis l a . pidibus phialae excipiunt. Coneimiliter eiiam me * SOStjlia (in medii8 dibllS columiis) decenttssi 87 . # mam prabent sui contempialionem. Quodqoe
o o - Caput , quidquid apud allOS divitiarum 68t, id
3 , omne hic magna varietaie exposiium esl. A i
ol , ( enimvero haec ad no8lram usque aetatem 4tt9ft
> .
de illis ita praadicanlur. Nisi vero longe submolas
haberent sedea ab his qui ad omnem fere locum copias aluat, alienaram curatores opum foreot,
qoi nunc in sua quasi promia dominium retinent, siquidem ignavia libertatem ad prolixiue inde
teropua conaenrare nequU.

CAP. L I . De forlunattS bfo msulis^t , , bili C&U rutione. Praler hanc regionem mare
, - tonspicitar album ad flufii 8peciem,ila Ut effectUS
, , hujus causam quis sine Stopore demiretur.
. ' AdjunctSB autem 6UIlt insulffi fortunatae, 1D quibus
niveo sunt colore pecora universa, nec ulli femi , - narum cornu adnascituT. In his mercatorias acco larum naves slaliooem habere \ideae, plerasque
, [1376 R.] -Dinda profecUs, ubi juxta Iodum aronem natale
. instituit Alexander : nec paucas Periide et
* CarmaDia, el tola continente finitima.
* .
Coeleslia etiam illis aiirabiliter se habent. Inter
, qo est quod circa ursam contingil.Nam a Maema, cterioDe [ctiffl Septembri ktC CX fatit COngruit]
, kv , mense Albeniensium, nulla de aeptem ejue stellis

V A R L E LECTIONES.
5 !

* om. .
: ". : ", . et . : "
W
, .
COIT. : *. 85 . 88 ) * .
mg.
libri .
w

3 7

P A T R I A R C I L E C P .

71

72

COnspicitur, Usque od vigiliam noctis primaoi. . * Posideone [Decembriquodammodo respondei] ad ol ,


ecundam usque : et eadem ralione in Cieleris , mensibus dcinceps. Tam de alU8 Stellis, erratic .
non videntur: nonnolleautem globos habectma- JOreS. Sunt qo non Stata et legitima Slbi tempora .
ad occidendum viodicant et oriendum. Peculiari *
etiam etdWerso narrant modo solem exhiberi u l - ,
Ira Ptolemaidem. Primo (aiuilt) DOn, Ot apud IIOS,
lucem absque gole mane vident,ad terapOS medio- * ,
, tum demum Slderis eiortam, eed CUOl toU
. /
immersa tenebris nox transiit, conlinuo sol afful- . []
get, noc UDquam ibi flt dies, priusquam totlim ,
COnspexerUDtSOlem. Deinde medio pelagO ^,
ascendere videlar. Terlio offerl 8 carboni ignilis- wv ,
8iroo persimilis, et grandes projicit scintillas, ali- , [] quaa in orbem tractus a se illustrati, aliquas eliam , )
JonginquiUS. QuartO, neC SOl ad disci formam Se ,
habet,sed crassam reiertCObimnaiTI principio, CU- * ,. . [JOt a SUmmo Species aliquantO plenior, quasi ca- ] 80
put, appareat. QuintO, nec jubar, nec radium inde , ,
reaplendere, Um in mari quan) in leiTa, perhi
, '
bent, USque ad exilum hom primaB, sed inlerim ' ,
eeuignemesse Den lucidnm, Caligine involutum. * ,
Secunda aulem hora, sidus tolum aeeendere, cly+ *
^ T** * * * ,
pei effigiem reprsesenlans,et terr roarique 4 6 0 [748 .[
lucem immittere, tam insolentem et ignetm, Ut

.
Utriosque immodicaoi eaae magoitudinem exiSli- [ ] #
metUI\SexlO,ad OCCaSUm COntrario affectUHl modo *

solem conspici affirinant. Postquamenim d c m e r - ^
*n <,
sionera intra terrain oitendtt^Don angustiore dein-
** * ,
eeps ipatio tribus borisjumen retro miMit. Quod* ,
tempus veeper jucundiisimum apud se eese arbilraniur.
B

x e

CAP. LII. De marii reciprocationibus.

Hinc postquam Tarias reciprocationis causai ao" Ct0rpercensuii,0mnesqueulqu8e nihil Y e r i c o n t i - ,


neant,improbafasrejecit,denicepsinfert:Quodbaec
**, * "
nugiS COnstent,el a nullius rei verilate,qu recita- | ,
tis opitoletur, sint desumpta, COgnitU facite est. /
Tum qaibuidam aliis in eam senteotiam adjectis, , .
iterum subdit:IdQoderecarsomari8,terraBquemcta, , *
ac ventis ei fulminibus, et id genus UIliversis,dis- ;
pUiationem,quibus%ideliC6tcaU8is exiatant COnce-
dimus aliis, qoi ad expediendum ieta quam nos sunl , ' ,
paratiores. At affedionee, quibus manifestae cala-
mitates generentur, exposuimus,a gnaris 6t iolel- ,
ligentibus acceptas. Verisimiliora aotem hisce in- .
Tenire, ad arguraentum quidem insolens, enixe CUpimuS, sed ad vero possessionem historiae tale ,
quiddam a nobis admilti non potesi.
.
CAP. LIII. De olivis et Itidi* capito. In fretO
" , ,
SOpra memoratO circa olivas novum hoc accidere .
tradit. i E l l U marie exundante, omnee operiunlur, , * 41
VARIiG LECTIONES
.

1 0

\5 *.

Ubri .

: cf. 459 24.

BIBLIOTHECA. -

73

74

COD. C C L .

h 44 [1377 R.] marique undas reaorbente, omni tempore flo* . " rent.Nascitur hic quidpiam in littoribus profunde
^, ^ 45 ( , se demittens, junco nigro non dissimile, quod
9 * , Isidis capillum vocant incolse, fabuloso COmmentO

simplicem astruere fidem conati. Hinc accidit, ut
. * impulsum a fructu /arUS agiteturflexibuS,CUmtO , taejus substantia sit mollJS,caeteri8que in boc ge * nere virgultis respondeat. At si quis avulsum in
^ , lucem efferat subdialen),pars illa ablala, continuo
^ - rigescens, durior evadit.
.
.
C A P . C C L V , De Mibiope pisce.
" * , ,
Locis, quae receneoi, cum alii multi, varioque
, - nalurae discrimine pisces nascuntur, tum quidam
, - offerturimmodicc niger,ad magniludinem viri,cui
^ , , jEthiopis nomen imponunt,quod simam imagine
8Ua faciem imilalur. Hoc monstrum piscatores
.
& * ot inilio, propter similitudinem, nec vendendum,
- 4006 nec in cibo absumendum judicabant: Sed
, temporis progressu utrumque factitantes nihil
.
peccant.
;
C A P . L V . EpilogtlS, QUO reliquam hisiOTtam (1(1
, ' , ' - alios rcmittil. Jam qusc memorabilia sunt de
* [749 .] genlibus ad meridiem submotis, pro facultate
, DOStra, quinque iibris accurate SUnt eiposita. CsD, tera de insulis in pelago serius repertis ei cogni , ** tis,popu)isque ulterioribus elgratis udoribus, qU08
, Troglodyta edit provincia, commemoratione ab 5 , dicala, aliexere omnino supersedemos. Cum aetas
- laborem perinde safferre neqoeat, mullaque de
, 5 * Eliropa et Asia a nobis Sint litteris prodita, nec
commentarii, propter iEgyptiorom defecliones,
\ 40 disquisilionem exactam tradant. Qui parli , culatim rebus interftierit, et Verbis hisloria dignia
instructus sludium adhibeat, gloriffi per taborem
OJX .
Tenandae par et sufficiens, ad hoc se negotio non
.
abstinebit.
" # ,
Arrhiani opusculum.
, Arrhianus,in libello De COtnetarum Miura, tt
constitutione meteororum, enixe conatur OSlen dere haud quidquam eorum quae bona per se aut
.
mala sunt hujusmodi apparitionibus portendi.
Ex Agalharchide, apui Athenoeum, libro sexlo.
Agatharehides scribit e Dardanis aliquem servos raille possedisse, quemdam etiam plures : ac
eorum onuinquemque pacis tempore agrum colere : belli ero, militiac nomen dare, suosque illis
duces esse domioos.
Apud eumdem, libro teptimo.
Agatbarchides tradit Boeotos aDguillas Gopaidas insitatie magnitudinis hostiarum modo coronare,
aspersaque mola coro precibus, diie immolare : ac cum peregrinus quispiara, inopinato sacri genere
obstupesceos, curid Geretsciscitaretur, Boeotos aliud nibii potuisse respondere, quam servandaasse
majarum instituia, nec decere rationem aliis se consuetudinis patriae reddere.

4 6

VARJjE LECTIONES
45 \ 44 ^ .
* 4
PATROL. G R . C I V .

*5 ",

1 ". 47 om. .

48 add,

75

76

PATRIARCHJE GP.

Ex Agatharchide, apud eumdem Athenceum, libro octavo.


Agatharchides libro decimo sexto rerum Europae scribit, Magan, qui regnavit annes quinquagicla
Cyrenis,cum bellis non occuparetur et luxu diflltieret, immensa earnis mole auctura foisee,ut sub Titaa
finero prodigiosus esset corporis tumor: tandemqae pinguedinis copia exaoimatum,partira ob ignaviam
et eegnitiem ,partim ob ingluviem et nimiam cibi voracitatem. Idem tcribit libro vigesimo septimQ,apud
Lacedaeraonios insigne probrum fuisse, si cui minus eaeet viriiU forma, aut corporis tomor in aqualiculum projectue et propensus conspiceretur,cum decimo qaoque die nudos se juvenes ephoris contemplandos sisterent, qui etjuvenum quotidie tum cubilia, tum vesuium observabant, et merito qaidetn,
quoniam Lacedeemone qui carnem ad obsonium prapararent, fuerunt, aliarum proterea cupodiarmn
nihil.Idem auctor libro vigesimo septimo tradit Naucleidera Polybiadie filiam sapra roodum cftrpulentom et ob delicias crassum, a Lacedaemoniis io mediam concionem productum fuiste, et publice a L y sandro acerbe objurgatum ut voluptuarium, minimomque abfuisse, quin io exsilium ageretur, idqae
fulurum minitalos Laced&monios, nisi vitam corrigeret: Lysandrumque tum reciUase AgesUawn,
cum ad Hellespontura barbaros bello premeret, Asitlicos homines samptuosig stolie excultos, sed
imbelles et inatiles corporibus esse inlueretur, captivos omnes jussisse vestibue exoloa ad proconem
duci, qui venales prodicaret: indumenta vero seorsum vendi, ut socii et fo&derati cognoscerenl
pnemiorum aropla epe adversus homines nibil bellum suscoptum esse, ideoque animo promptiore
et alacriore cum hostibus dimicarent.
Ex Agalharchide, apui eumdem Athenaum. xiv.
Sidas a Boeotis Punica nomioari.scribii Agalharchides libro decimo nono Europicorom, hisverbis:
Albenienses cum Boeolis de regionis finibus litigabant,qaam Sidas appeilant. Eparainondas in ea controversia partes suas defendens, allegansque jura sua, slalim sinistra manu, quod ocultum gerebat
punicura,dextra coepit,et Athenieases rogavit,quo nomine vocarent. Responderantiliyoav sese nominare: A t nos, inquit, Sidan appellamus. In eo tractu de quo fuit conlentio, plurim sunt mali punicae,
indeqae principio nomen est iuditum. Sic Eparoinondaa causam oblinuit.
Ex Ayalharchide, opud Plutarchum, Purallelis.
Xerxes IOOOOO bominum exercitu instruclus, ad Artemisium appalit, ejusque regionis incolas lam
hostilia aba ae exspoclaro jtissit. Alhenienses, contorbatis anirois, Agesilaum Tbemistoclisfratrem m i ereexploratum,quamqoam pater ejusNeocles toronis vidiseel iilom ambabtia truncatum raanibni.H
Agesilaiis ubi pervenit habilu Peraico ad barbaros,Mardonium quemdaro de regis 8tipatoribus,Xerxem
ralue esse, interfocit, comprehe&susqaea circumstantibtis, vinctus ad regem est adductus. Bove lum
litaturus eral r e i ad aram Solis. Ibi Agesilaus igoi in ara exoitato, dextraro impoeuit manom, crnciatumque absque ullo pertulil gemitu. Vioculii proinde solutus dixit : Tales sunt omnos Athonienses:
quod si non credis, otiara sinislram imposuero. Xerxes, melo concepto, in euslodia eum jusait asaervari. Narratio est Agalbarcbid Samii, libro Persicartim rerum secundo.
Ex Agatharchide^ apud eundem Plutarchum, Sympos. lib. Ym, qust. tx.
Circa Rubrum vero roare correpti (ut Agatbarchidee narrat) cum aliis inaoditis accidentibua aunt
vexati,tum anguea exigui nati sunt, qoi exsertis capitibus crura el brachia perderent, et taett roraun
carnem subirent, ac per musculosa serpentes, inflammationum ?im intoierabilem excitarent. Idque
morbi genue prius aut posterius ullis aliis obligisse, nemo comperit, ut et jnulta alia.
CCLI.

'.
Hierocles De Provldentia.
UtpoxXcwc t .
Legi Hieruclis libmm De PrOfidentia. Cur, io[1380 R . ] '^ 6 ,
quit, baec tibi COlligO, quando Platonici qoidam zl, ,
reclam de condilore Deo opinionera taenlur ? enim satie posse Beum SUStinere mondom IVvotav;
propria yirtute et sapientia ab aeterao operantem putaront. Sed COOperatione ingenilroateri8B ei ,
natura ab eo dependente, ntenlero solum ' 80
creare posao. Siquidem omnia prius in dlCta ma-
teria prima SUDt polentia, eaque DeU8 velut dcli- ,
neet acsolumdigerat, atque ex ipsa materia edu- ^,
cat quod 8opemcan688 potius esaet diligenti, *
quam bonitatis Dei. Quorsum enim ea, qua non *
COndidUjdigerere COnalur, CUUl omnino bona or- . *
9

V A R L E LECTIONES.
W ' ] . * . ". ^ ^ : ", .

77

BIBLIOTHECA. -

COD. CCLI.

78

, - dinalio in natura eorum ingenila consistat.Si quid


i v ; enim ingenilo ac per ee subsistenli addalar, pr ' 54 - ler naturam flet. Quod autem praeter naturam
, * efficitur, vitiatur: qaare dictam materiam ornari
' minime bonum, siquidem non solura io tempore,
^ , - 8ed et absque causa ingenita s i t : qua significa , 55 , tione et Deum ingenitum dicimus. Sed oeque
' * - Deus 461 ipse innoxius erit, ioitiuro creationis a
. ' , quodam maleficio inchoans, quod praeter naluram
afGcere aequalem sibi ingenitam substantiam co ' netur: ei sororera, quam spontanea volontate sibi
, conjunxit,non sinat permanerein ordine ingenito,
, , $ quod non possii res aeque ingenita contineri. Sive
. 57 ab aelerno banc sibi polenliam, sive in lempore fa 58 cere coeperit, et potius a veritate recederet, si ob
, g indigentiam material&operationis,et alicujus tero
, . poris ornare caepisset, nec manere illam i n suo
58, t\ statu permisisset. Si enim praestantius eral non
60 - fecisse, quare ergo facero incepit ? si vero fecisse
, $ melius erat, cur non ab aelerno fecit? si vero in
. 1*381 R . J , [750 . ] differens ei ab aelerno facere(nisi forte quis dixerit
, natura sua eum singulatim facere et deslruare
, * * posse, ieterna autem facere non posse): quare
; , maleriae improbitas, qua utilur, impositura et su , , perfluum ordinem rejicit continuo, in ingenilam
\ ? , illis (ut ita dixerim) inordinaiionem declinans ut
, (, - per partes alio atquealio tempore pulchritudo aut
, deformitas snperet: aut, ut verius dicam,8emper
61 ( ) , vincat deformitas, quandoquidera materia pneler
naturam ornala, bene ratiocinanti deformis v i , ( ) ,^ dealur.
, ,
.
"
.
" 63
64 *
; , 65,

,

.
* 66 67
.
,

,, # 68 ,
xxl , ^ ,
, ' ,

Plato ei Aristoieles doclrina concordant.


Multi Plalonici et Aristotelei suos ioter se prceptores aliquando coniendere impulorunt, allato
a singulis in mediura quid cuique meditato videretur, et eousque audaciae et contenlionis processerunl, ol et scripta praeceptorum suorura depravarent, quo magis viros inter se pugnantes
exhiberent. Atque ea perturbatio perduravit philosopbicis exercitationibus illapea, usque ad divioum Ammonium. Hic enim primus aestu quodam
raptus ad philosophiae vertlatem multorumque
opiniones, qui magnum dedecus philosophise afferrent, contemnenf, utramque sectam probo
calluit, et iu CODCOrdiam adduxtt, et a conlentionibus liberara philosophiam tradidit orooibus
euis auditoribue, 6t maxime doctissimis aequalibus SUIS Plotino, etOrigeoi, et SUCCeseoribos.

VARI/E LECTIONES.
W ". 55 : *. 56 . 57 : ". 58
: ". 89 ". 60 add. 61 ] libri . ct ' 6 :
". 65 ante add. . 64 : ". 65 . 6
tofMn : ). particulam. 67 add. . 68 ".

79

80

P A T R I A R C H i E C P .
4 6 I J A i l Secundum Platoncm SOlos hominum

" 60

animos incorpus transmigrare,et illos nonsimpli- , ,


citer, sed exsolis hominibusin bomines : exbru- 50 . *
tis vero in homines transitionem, vel in briita ex
.
hominibus nequaquam illum ait dicere.
" , ,
Plato opificem Deum censuit sustinere omnern
aspectabilem et inaspectabiiem rauodum, nulla priui exsistentemateriaproductum.Sufilcere enim , illis voluntatem ad susiioendum universuro.Ex cor- *
porea vero natura incorporeae conjuncta.mundum . perfectissimum statui, duplicem simul et unum : 71
in quo summa esse media et infima: quovum 7* ,
prima quidem ccelestia vocat, et deos: media vero ,
ratioDe praedila,aeria, dsemone* booos,in(erpretes 75 ,
et nuntios eorum quse hominibus conducunt. In- , ,
fima denique ratione praedita, etterrestria, et hu-
manas animas, vel immortales homines. Et infe- ,
rioribus superiorasemperdominari:omnibus vero ,
Deum eorum arcbiteclum et patrem,ethoc pater-
num ejus imperium provideniiam esse unicuique , 74 75
generi convenientia distribuentero. Jusliliam vero , subsequentem illamFatum vocari. Non enim ge- 76 [751 .]
nethliacorum temerariam necessitatem, non Stoi- 77^
cam violenliam.nec quam Alexander Aphrodisieus 78 putat, eamdem illi conditionem, quam corporum *
nalurae atlribuens.neque incantationibuset lttatio- 79 , *
nibus inauspicatum nativitali sidus, ul quidam 6 , 80
sentiunt, sed veterem providentiae legem tran- .
seat, judicialeni Dei operationem, ordine ac serie
juxta causarum liberarum proposita res nostras , [1382 R.J, G 81
dirigentem atque consilia
s

8 i ,
* .

85

QUCB sil Providentia el ordo.


Communiter quidem provideotia et ordo a creatore Deoexteoditurin omniaimmortalium genera,
maxime vero et conjunctius ad prima, ac summa,
et continenter ab ipso orlum ducentia, et deinceps
quae ab illo condita sunt, quaique intelligibilium
boQOrum optima communione fruuntur. Cum enim
tria sint genera in mundo ratione praeriita : summura et primum communicans sine ulla commutaiione cum divina 4 6 2 imagine, divinum
omniuo ordinemcomposilionemque babet qualem
ccelestibus inesse diximus. Secundumvero consequenter divinum ordinem admittens, non incom-

;

,

' 86
,
.
,

.
. 87 , , routabiliter, nec indivise Creatoris similitudinem D ^ ^ c * SOrtitur, sed sine errore ac vitio palernis volvitur ,
legibusquod setheriia assignavimus. Tertium vero ,
tanquam postremum, non solum COelesti dignitate . ,
quomodocunque vertitur, sed et ab aelheriis inter- , 86 dum vitiatur.Et quidem semper Deuro intelligere, 6, f

V A R L E LECTIONES.
69 ] Needhamus, recte, nisi mox leg. . om. pr. . 70
\ 71 ". 72 : ' \ 7 pr. .
] 81
accentU . 75 et rc. , qui pr. om. : ". 76 . 77 ]
Needhamus coH. . 172 b 2. 78 : ". 79 ] Needhamos coll.
, 172. b 9. 80 ". 81 add. Needhamus Coll. 1. 1. V. 15. 88 . 85 add. .

& : ".

85 om. .

80 : ".

B I B L I O T H E G A . COD. GGLI.

81

82

. et adhaerendo ilUuscognitionem habere,coelestibus


* inest. Illud vero semper fuse selheriis secundum
' essenliam subest. Non semper autem intelligere,
! * * atque intelligendo divisum esse, humanis animis
tanquam proprium daium t>st,non assequentibus in
, natura divisam intelligentiam ccelestium, nec in or 87 dine suo plenani cognitionem aeiberiorum.Siquidem
nec continenter, nec perpetuo animi cognoscunt.
, Sed cum ad cognitionis prasslantiam ducunt,aethe , rium ordinem imhatur,eumque concomi(antes,in , 88^ telligibilium visianem percipiunt.Post tertium au tem intellecluale genus aliquando quidem intelli. , gens,aliquando non intelligens, esset nunquam in , ? \ telligens secundum rationem perfectae divisionis.
' Quod certe natura est non intclligens, veritalis et
, 89 virlutis nequaquam potesl esseparticeps: quareet
^ 90. - hocgenus rejicitur. Quomodo enim imago intelli. gibilis Dei ratione et non inteilectu careal? Omnis
j , enim illius iinago inlelligens et ralionalis cogno* . scere seipsam et sui factorem solet.
"
Consenlaneum, inquit, est actiones noslras hu, , ["52 ] - manas subesse iis, quaB mediam regionem sorlilaB
, * . sunt,tanquam custodibus et inspecloribus noslris.
- Omnem enim operalionem eorum in nobis fatum
, - ?ocari justitiae legibus dirigens. Si vero,inquit,cu. () stodes vitae pro merito definili sunt,constat et vitse
, tempus, quod singuli sortili fuerint, impleluros,
, W ) Non enim licet vitam servare tempus indefinitam
. habentem.Quare oportet tempus definiri,at fatalis
*' vita conaervetur. Modum vero mortis simul deter , C minari cum tempore, tanquam partem ultimam
'. \ vitae pro merito distributae. Etcoim orlo definito,
. necesse est et finem definilum esse. 462t> Ini tium ortus definit falum migrationis e vita, quod
. fatum divina voluntas est, et !ex juslitiae Dei.
, Ruare etiam mortem definilam servabit falum
[1385 .] ' transitionis hinc illuc. Quare definitum esl,quibus
ad vilam et ad mortem veniemos. Si enira haec
. destinata non sint, et omnis vila infinita^nec me , 93 lioris sorlis particeps. Ubi enim, autin quibus, j u . , dicii divini, et distribulionis secundum merita erit
cura, eorum quae in corpore et exlernis temere
. ac foriuito nobis acciduntfNopenim baec inordinaia
, relinqoemus, animi consilia et judicia, et irapelus
q a meliori necessilate fieri dicemuS.Sic enim virltl j
tis el malitiae non nos ipsos, sed illam accusaveri, 94 mus. Neque enim scquum est fatali necessitati
' ascribero, qu aoimo vel corpori, vel exiernis acci , ' dunt.Sed neque omnia ferri temerariis aut for . * tuitis casibus par est, mente principatum om / , nium tenente, et Deo omnium exislente causa.
' ! - Necessario ilaque relinquitur arbitrium liberum
>, innobis esse, etjusfas retribuliones liberis actio-

v a r l e LECTIONES.
W . . 78 . ". 80 ] et COIT. . 80
0ID. , Ut legendom sit . 91 aate add. . 92 : ". 95
cm. , anle ponit .
add. .
9 4

P A T R I A R C H i E C P .

83

84

nibuspenes aelberiosesseaDcOJudicesordinalOS, .
et nostri curam gerentes. Cum enim iria sint in ,
nobis, omnia nimirum necessario fieri, aut nihil, ' , *
aut vicissim; vel ot oportet,a?que absurdum est, et , 95
aequaliter omnem tollit providentiam. Merita enim 66 praevisa ona secam omnino inducunl provideDtiam, , * ,
etdeinde falom et judiciura providens, juslitia et 97 lege humana ordinans,Iibero ac Voluntario indigel ,
principio. Quare pars esi totius providentiae fatum * 98 99.

adtaumanasaniroas jadiciaria lege accomaiodalum. ;


Humanorum vero animorum operatio, libera actio * *
est,et,quod dicilurin nostra esse potestate,id divi- , *
nis judicibus rationi consenlanea occasio est inae- ,
jualis distributionis. Fortuitum verotolum raorta- . '
iibus,et brutis iribuitur generationibus. Non enim 2 \6
Sing'ilis ordinate, neque juila praevisa merita . procedit: siquidem ex igne exstincto aer fit: ex '
aere eondensato aqua, neque ex bis cibis equi vel , :
canis corpus,ex aliis vero aliud quid exsistit. Sed *
omnia ex oranibus temere possunt produci pro- 3.
pter 4 6 3 communem materiam, el omnia in se ' 4, Ttvx
suscipientem, eumque ordinis divinseque necessi- ,
tati&modum participat, ut singulasuo quaequege- , [753 .)
nere conservenlur.et occurrere ad ajiernilaiem suc- ,
cessionequadani,eausis subsislentibus. In anima- , *
libus singulis, et plantis, et alii* inanimatis, nihil
delinitum neque ordinatura est, quasi pro meritis ,
merces,quod ex priore vita remuneratio nulla illis
debeatur, nec pro iis, quae niinc faciunt, poena ex- **
spectanda. Non enim iis altquid accessit ex locis ffitberiis, quod basim COnstiluat, ut divino judicio , ^ v ,
,
5 * ,
, '
; .
6
,
, '

7
.
* 8
.

. [1388 R ] '
\
' ,

,
9 .
* , ,
, ,

ad reditum ducerenlur: quemadmodum in singulis horainibus animos rationis participes, et immortales inde advenientee,nece8seestm8Xim cur
ac sollicitudini cognatis esse,ne in malum,in quod
proni sunt, dilabantur : propterea patiuntur quidem,ei simul patiendo acquiescunt:et rursum bbere
folunt, ac patiuntur ad meritum liberi arbitrii
consequendom. Quapropter furluitum et carenlia
divini judicii brutis convenit. In nostris autem
actionibus etiam quod fortuiluro videlur, praeviso
fa(o inservit: adeo ut fortuna nobis, non secus
atquebrutis,dominari videalur, eaque nobisaccidat in corporisatqueexternis bonis.quae judicium
presidis instar definivit. Remissione enim, et in
tentione,vaiiisque mutationibua eorum quao nobis
accidunt, libera animi toluntas ad moderatum
slatum dedueitur: citius quidero, si adverea quae
circa haec accidunt, constanter feratlongiore vero
lempore, si impotenti atque ameoti anirao illa
loleret. Tunc enim perfidi poenas dat, el nihilominus quse patiiur ferat necesse est.

VARIiE LECTIONES.
96 86 : \ 97 poSt add. . 86 * 091. .
98 ".
". * ] . * ". * /
pr. .
. . 6 | , ; : \
: ", ]
: 8 om. . , qui pr. om. .
".
1

1 0

BIBLIOTHECA. -

85

COD. CCLI.

86

. ,
* .

: , Animam liberOS habere mOlUS, et de PfOVidentia.



" , ,
Cam tnima, inquit, quibuecunque in actionibus
, liberis crimine non acet, et digoa sit qaae a po , testate sublimiore continenter regatur, pcenam,
; * purgationem,atque suppliciumpro meritis adipis . - citar. Atqui libera eleclio ab ea pendet, quae vero
* , / liberis contioguol aclionibus, providentiae judieio
, affectus animi pro meritis compensante, definita
. - euot: et sic eligere,atque unasorliti videndi genus

dicimur.Compensatio autem meritis nostris defi. nita,dmaam oslendit providentiam.Itaqueab i o i 11 tio ad extremum usque,465* liberos animi motus
, ' babemos,alii plus quidem,minus ahi; necipaisi , xal g roiliter semper in nobis illam libertatem servamoe,
, nee mercedem saquam omnes consequimur. Alque
& ' \, id qnod noe boc ducit, et binc rursum abducit,
. [754 .) nexus fidelicet el concursua folunlatis human*,
atque d m o i judicii, falum est.Quo fit ut,liber(ate

, arbilrii noslri, qus Toluraos agentes, frequenter
propter cerium Dei judicium, qoa nolimus patia , mur. Generali itaque decrelo cum ea quse vilara
, humanam participant coDtineanlur,tum (empu8,ac
. mortis genus, unacum falidecreto ordinata eunt.

, ,
.
,
preCitim 68t, inquit, 8, aoimam G que tum cum ad menlem conrerfitur, imbecilli ^, tate aliquando intelligeadi privari, neque in ex
. irema malitia rursus, intelligendi atque resipis cendi facultate. Sic enim anima bumana natura
ana condita est, ut partim ad divinaro felicitatem,
, partiro ad humanos caaue accommodata sit,ac per
, vicee ulramque facultatem promat,siquidemjuxta
. Dei profidenliam ad utrumque apta eet.Saa enim
** * * natura sic regitur.Quod aulem diutiusin sumraie
quara io infimis degat, id arbitrii fiui libertate
. , ! consequitur. Quocirca aliaa intra decem millia
, annorum, albe inlra tria millia cursura cooficere
, dicuntur, irtute errorem recidente, et ?ehe menti bonorum studio terreni obsidii diuturnita .
tem tollente.
1 1

1 8

*Ex '. * ^ Iforo SCCUndo. Qucen*m dirantur per S


;
agerei
0

' , ,

,
, [1389 R . J
'
. - , n , ,

llla, inqait^pereeagere dicuntur,quae cura sioe


mulalione i a sua essentia atque operatione maneant et eine ulla sut mutatione ad eorum q a generaatur suatentationem mo? eaniur,eo soluro quo
santidquodsoat, resasedifersasproducunt. Ex
qtiibus f fflcitur, illa neque materia oti, neque ab
aliquo teropore incipere, neque in aliqovd tampus
9

VARIiE LECTIONES.
1 1

: *.
^ Bentlei08

\ a d d . A

1 8
f

add. ,

* )

88

P A T R I A R C H i E C P .

87

deeinere, nequc extra agentis operationem, quod fit, consislere. Haee emm omnia secundum vov ;
accidens operaalem comilanlur, verbi gratia, in .
aedificante, et id genus aliis.
" , ,
Plato in Phadro ait locura coelestem,poetarura
ullum ueque laudasse haclenus pro dignitate,
neqne laudaturom : de proprio autem loco non ' , ;
loquitur, qui corporum est capax. 464 Sed ( per locum lalem essentiam, aut tale genus i n - ), >:
telligi, qualis coeleetis est, quaeque intellectu , ,
percipitur, uli solemus de scriptis qoorum~
dam loquendo dicere. Quo etiam modo taqaendi . ' *
dicimus, caput et formam rerum locum appel- , <
.
lantes.
()
Idem Plato De legibus, discrimen divinte erga
nOS providenliaB OStendens, ait Doum Omnit,una- ,
que fortunam,et occasionem humana cuncta gu-
** ~,
~~ "~
bernare. Hincconstat assignaeseillum Dei provi- .
dentiam puram, et sui similem rebus affectione * [ 7 5 5 .] >
carentibu?, semperque perfeclis, ideoque non
aberranlibus;iisvero,quflBaliqaando in ameoliam ,
incidunt,ratione pnedita,ideoquemalitia implen-
tur,occaeioni atqoe fortunae mistam providentiam
atlribuiese. Precedeos enim bonoruro Iargitio,et . "
ex natura accedentium conservatio, pune pro-

prium est opus providenti. Eoruro, quae praler *8 10 $
nalorara composila sont, orrectio,erralorumque ,
pcenae,materiataB est opus providentia3,uleutis for- ,
tuna 61 ocoasione.Non enim,ut ex predictis colli- ^ .
gitur, difinum judicium hominum quosdam cala-
XptJlC
mitale afficit, alios vero prosperos reddit, sed ex. *0 ,
cujuaque antecedenle meriio. Curo autem medi-

.* *
cinae siraile sit judicium judicum nobis presiden &
lium quaa ars aegrolautium curam suspiciens,
omniaillis, at par est,opporlune prcescribil.prout , *
infirmie expedit : propterea meritum eorum, qui jadicantiir, cum alias aliud sit, atque arbilrii l i - , beriale rautetur,fortunam divinaa erga nos provi- .
dentiac commiscet Ordo aulera singulis conve- ,
niene,alque expiationis, occasiooem secum indu-
, eit: forlunaautem, et occasio difinae providentise
conjuncta,generale fatum efliciunt,ex huraana vo-
luntate fortunara accipiens,ex difino autem judi- .
ciooccasionem. Etenim artis est curandi modum
deOoire, hominis vero sio &ffici,ut sectione indi- * ,
geat,vel
ustione, tel alia quadam
molesta cura- ,
.
.
tione. Pasgim vero et aliquid hoc modo PlatO de '
hlimana natura, et fatO, provideotia quadam not-
tra regenle, philosopbatur.
,
. , ,

/ 5
.
Differentia philosophi et amatoris.
;
464* PlatO discrimen ponens, inquit, iDter
, ,
phil0S0pbum,et aman(em,6t quomodo honore IH- , ,
1 5

2 1

V A R L E LECTIONES.
1 5

1 7

i e

: ". * ] .
rag. : l i b r i .
". 9 ^] ^ , |5 . 20 .
. .
l i b r i , 15
] .
om. . 2& .
4 1

f i

8 2

89

BIBLIOTHECA. COD. C C L l .

90

, " - ter 8 pares dicantur, philosophari quidem eum


, xxl dicit, qui, 8oIi deditus contemplationi, ab aliis am * , - DlbuS absii&et, pufjsque VirtUiibuS 86 dedicat, Ut
[1391 R.J tandem perfectue evadat, qoeniadmodum ia Theae *, - teto ail. Atque bic absolute Platoni pbilosophus
*. ' S7 est. Amatorius tero ei vocatur, quiui cum philo * * , aopbia liberos amei, propter ipsam boneslalem aC
98 , - diYinitatem 6X6rcitattl8, 6t spiritalttim bonorum

- usum adeplue, civilem vit ralionem, ediKaliones, - qi)6 liberorum secUiur: qttod iu libris De tepub.
, tradit: Pbilosopfaofl potiseimum civitalum 6886
* . principee, ut eas aliquaodo malis eripianl, neque
, florenteeUBqiiam 6 reepublicas uist divioouten , , tes ei6mplari,easdefinianl.Quauteradefinitioni8
50, aut descriplionU hujus ratio 68t, nimirum SUIQ ot (756 .] pUm eiiitalem, moEesqaa bomioura Teluti labulas
. ' ' ; - puraaimprimisreddant: deindereipublicffiformam
, , pingaoLDeniqueeocoDfecto,ffOquenteret undique
, - ad id qood fiattira JU8tum 68i 6t bone&tum, 6t his
v , , , similia respectam habaant, rursumqoe ad eami
- q u horainibus insita est, ut HomerttS ait, Dei
, xpoc - similitudinem ac formam, et alittd qoidem expun *% , ai 8 gant,aliadvero inculpaotqaod moribu&Deoraaximo
38, , charoamortaleareddat.Talieegt renimpublicarum
34 \ , - pictor amans cum philoaophia, hoc est, qui UDI
, , CUOQ speculationo in republica versalur^ CUl
. liberis 860811 sint, quodque in US hOB68tUHj elu <* - C6l,6t hl8 longe anliquior ac !Bajor,veluti sensuuiH
, - pedagOgUS, )68
Proplerea eum qui, sola
. 3 [ . mente utendo, in rerura humanaruio despicieotia
, ; 37 C moderatd varsattir, perfecte philosopliari, hoc
. 38 \ - 81, sinelabore, a itialeriasquoctuai, acsina praevov - Sligiis afOrmat. SensU8 enim COHJUHCiue,
, fascinare ratiooem atque fletere studet, ut quod
* materifiB COBJUBCtum 6St, boBUIB sibi proprium
,
6Xistim6t. Qui sensus meole gubernat, 6UIB
39 * demum liberorum cam philoaophia amant6iQ ap. pellal: cui IT16DS conlemplalioni dedita pro CUStQ 40 , * dia sit, ac monimento, B6 8608lbu8 operando falla - tur,CUJUS quidem IQ6Bti8iiTJagin68 pingere publice
(^ , privatimque amal, mores hominum dirig6DS,dum,
^, - 4 $ quoad 6Jus fieri poteet, Dei amantes, boc
, 681, 8 reddat. Quod aotem in imagioe pictor
. **A * $, perspectuni babuit, divino usue exeroplari, id
- aliis quoque insculpere conatur, nihilo quidem hic
, - altero philosopho meni6 infertor, cuiD humanilate
, , 80periorappar6at,qu6niadlPOdumill6 huicprivatk

commodis antecellit. Atqua hoc quidem inter 86
, di8crimin6diff6runt,pbiloeophu8 quidem parfecte,
,
- hoc 68t, parum aut nihil humana CuraDS negotia;
, - amatoriUS 60, hoc 68t, COgoatorum alque afli, - nium Begoiia g6r60do, 10 608 b6B6UCU8, Dlhilomi , BU8 quia S&qualiter philosopbiam adepti 8UBt, pari
- qooque perf6eU0Bi8 gradu C6D86Biur, pari tem

1 5

V A B L B LECTIONES.
* *. 7 .
] . & : ", 50 " .
| . 5 . . 55 : *. 54 : ". 55 . 5
. . 57 tdd. .
] , . 39 , 40 .
; \
* ]

JJenlteiuS : libri ,

1 1

4 3

01

92

PATRIARCH45 CP.

eluli alis sublati, et eadem etectione digni faabiti.


.
libro tertto, eapite x . Leges, rationes, virtules * , . " \ 51 qua similia Providentiam inducere.
, , ,
.
Non frustra, inquit Hterocles, leges condontor
, , hominibus: neque ralio US temere daU, noque , ,
Oluntas fruslra est, nec vola facere supervaca- 45 , ,
neam,8i ree humane providentia regantur, justitia
etlege mercedemliberi8actionibustriboente.Ne- ^ .
queverosi hsec necesaaria, honesta et utilia sunt, [189 R.] ,
idcirco fati providenlistis tollitor, quod fatom - , lernis matis id quod in nostraest polestate, corri- , ' ; '
g i t : 8ed hffiC m*gis invicem COnfirmant, . *
quam mntuo 86 destrnunt: proTidentia enim exsi- [757 .] .
Stente, eliam lcges U6C6886 68t, rationee 6t V6ta }
pluriraum nobie prodesse: illa t6ro SublaU, 1)011 46 ,
Solum nihil profuerint, 86d nec lueri quidero rem- , '
poblicam iropariumqU6 potemnt. Propterea quod . ' in noetra est poleelate, proyidentiam inducit, et , xat ' .
Vidssim providentia, id quod in nOStra potestate 68t. Noslraenim toluntas JUStom fatum COITobo- , # rat, 6t rurSOS fatum liberum arbilrium COnfirmat. . " Qood 81 puruiB ac meditatum Deo adjunxerimus, ,
legibus 8tani6S, TOtisque USi, ei prudentiam 86- 47
Ctant68, ac par omnia cnram eorom gerentea, - , liraisfroemurbonis: CODtraTero,dolor6S perfere- " ,
18, his prefixos, Sed qui medicinam affarant,
experimentO officium edocti. Ut autem bene aut , . *
inala aiBciamur a deteriore toluntale purgatione G , liberi,pluriraumconduC6ntl6X, VOtura,COnsiIium, ,
et id genus alia, quse noe pios Deoque cowentien- xxl
t6S efRciunt.
,
.
AftttrU nodfi libertas qualis stt.
;
Non Ule 6St, inqoii, Hberum nostnim arbi , , (rium, Ut 81118 liberis aclionibus omnia quffisunt, ,
quseque fiunt, Iransfenre possit. Sic enim singulie oVca ,
hominibue n0VU8 mundu8 COnderetur, aliusque '
titae apparatUS 68861, quaodoquidem 46ttfr non ,
omnes aadam COpiunt, eed pro SinguIiS cujusque
affactibue (siquidem essentiara constituere - , seilt) omnia tradoceruntur, inutata eobitii huma- , 48
, #
narum folunlatam COmmuUtionibus. IferitO igitar pot68Us homlnb libera, facila mobilia, idqueD^tva. 6
quotidie, impotens omnhlO est ad aliqraid ?6l , ,
conflcidndum Iransferenduro, niai alianda * ,
juvetar. Itaque res condilas, inquit, humaoa noo . , ,
transferat yolonlas, COm litina illa C0086r76l, ,
neque eorum quae fiunt, conferat quidquaro ad ,
mundum rabricandam.

Cur rei humanoe fluant ex COtO.
;
Liberatolunlasin nullum hahetimp6riam,prae"
terqaaiB in 86, Utque ipsam malioram p6J0-

YARLE LECTIONES.
45
:

Excerptl Morell. : " & , : ". 47


".

4 ".

50 ;] .

BIBLIOTHECA. -

93

COD. C C L L

94

, 6)6 affeclioniboi reddat, 68 lolum judicaOS 6*


, lernas, factaque recipiens. Quo fit ut, pro virtu
- tibus aut vitiie acquieitis, bene aut raale in suis
. * actionibus dirigatur.Libertas enim boe solum pene
D08 esae demonelrat, niroiram nt noe applica , mus, prout visum fuerit, vicino corpori, exterim . - que rebos, quee libera miaima sunt. Si enim ar * , bitrium (quoqoe hactenu8)688entiam,inqea situm
\ , ' babet,traDscenderet, ac velati in aliena regione alia
, , penes 86 esse vellet, verbi gratla, corpos, aut pos , sessionem: sexcenta adversantiahaberet, rebos ei
(758 . ] , axanimi eentenlianon succedentibue, infinitisqae
, ) auxiliantibue indigeret, ut aliquid ex voto flueret.
. - Non 68t aulera in noetra mana positura, tte nobis
advem accidant, aut ut aaxiliantia nanciscamitr,
w

< , ' -Bsad alicujus allerius in potestate 68t? longeque


, [1396 R . ] antea propositi, et qni hoc consequiter, ordioia
, quttfatom complere dicitor. Quodfatam dlfinom
' , quoddam est judicium in iie, quae in nostra potas' . tate non sunt,ad juslam eorum, qa in nosira sint
, ! ' polestale, mercedem. Non enim arbitrii tollitor l i bertaa, si penes Deum sit, exlerna prout m\i dis . tribuere, ac iiogulis pro meritis prsemia daro.
Maxime eoim ad virtutem aut vitium libertata
, nostra providens fatum indiget, alioqni jueta non
.
68861 injequtlis ifla rerum diatributio, nisi occasionem ei arbitrium noetrum probaret.
* ()
Plato in eitrerao Timcto de corporia diwerene
afTectionibus,earomque curationtbus, vatat iiseti
, - lemere porgationibus, quas mcdica ars adhibet,
, C quod 4 6 6 naturalem morborum matliritatam 6
apectara, ne aectionibus violentis illi augeantar,
- oporteat. Et sic 8erie quadam procedena singulia
, morbig tempa^ aliqaod a natura pnMcripium, ab
, simtli animaltum compositicne ostendit, quorum
, congreseoe ordinate fit, rilee conlineos t6mpua,
8*, , alque in suo qusequa genere. Verbi gratia, equus
, qiiidem totaDnoa vixerit diutieeime, bosaoiem tot,
, , ' et eic de cseteris, ut bos decem tixerit annoa niai
, , fera, aot alia aliqua axterna calamitas accedena
prius illnm necerit.A natora enim singults prsflni }. | lum tempue est,ad quem terrainam, nec ultra per , - teniri poieet. Non omnes autem ad terminum
, usque pertingere possanl,impediente exlrinsecus
, C88U aliquo violento.qaem Dei erga noa profiden D tiam ordinare, in bmtie autem fortuik) accidere,
, * diximus. Neque eoira o r t i s r a t i o , juxta cujusque
, merita altribata, eodam modo aat melienda, quo
. , ' - brulorom ac plantarum inieritus, qoando oee illa,
*, , eodem qoo nos modo nascuntar. Homines enira
parenlum meritis, deorum judicio generantur, v i 83 *< , tamque accipiunt,qua baec contin6ntur,natio,civi . * ta8,parent68, natalis diee, corpne deaiqw, et ado - catio, fortutMB bona ad vitam taandam, mortis
, gena8,lerapos d68(inatam,horQinqii6omiiiam ce , , , , , st08, ae minister Ganios: quorum omnium brutis

el 6t tdd.

5*

VARI^E LECTIONES.
libri ^ . add. A

95

96

PATKIARGHiB CP.

Bihil accidit. Nam quffl ratione praditis, qua p r - , , 54


ditasunt,accidunt,ea omnino a brutie aliena sunt. ,
Non igilur sequum est eamdera rationem haberi 55 *
animalium rationis expertium atque proditorum :
eiquidem illa providenti tantum adipiscuntur, . 2 ' .
quanlum ad speciem consenrapdam eatis est, qu
seterna est et immorlalts. Nisi enim provideniiam .
singulaltm experiamur, utnihilnon ab ea regatur,
non debita erga noa sollicitudo apparebil. Decet , ' '
enim nos a Deo certo aliquo ac definito numero 56 ( [759 .]
conditos, juxta ortus productionem Providentiam / )*
ejus singulatim sortiri.Nequeeoim unicam condi- ' 57^
dit animaro Deas, a qua singulaB pariem mutua- 58 ' ,
renlur, aui 466ft in quam vicissim resolverentur, .
eed singulas animas terminis auis circumscripsit.
Quamobrem etiam singillarum 68t providentia, et g , ' judicium,et pcena,el expiatio, ei ad orcum mistio, '
vitaeque lerminis conveniens, mors quoque non . ,
forluita, etpoai mortem ad ioferos cum genio, qui nobis obiigit desceoaus. In brutis vero ac stirpi- , '
bus, cmn quod ab buroana pendeant voluntate,
tum quia invicem se devorant neceasilate adacla, . ;
denique ob varioe ac fortuitos casue,fitut sine or-
dioe ac termino, anle tempus a natura praescrip- ,
lum,exstinguantur,ut nulla iis conslitula sit pcena, , [1397 R.]
neque ratio reddenda eorum, quse in vita egerunt, ^ .
aulperpeesa sunt.In hominibue providenliae leges, .
deoruroque judicia, vitaeque conditiones, et male
ante acl vilae pcenae, cum alia omnia, tum lem- \ ,
pus, mortisque genus definiunt, ut quae libere , 59
sunt acta, ?el fortuilo accidisae ?isa sint, cum cu- [ 60 jusque fato conjungantur, et pcenam meritorum 01 impleaot, dum ante actae vitae sequentia respon- 6*, '
dent, el ea qaae in nostra poCestate sunt, eorum .
(|uic Qon sunl in noslra potestate, necessitatem
altrabunt. Quo fit ut human voluntates fati le- ,
gibus, qoas conditor Deus prasscripsit regantur. .
.
,
, '
, ,
lca;e 08
#

CCL1I.

Excerpta e Vita Gregorii pontifich Romani.


D

.
'
.
04 BioJ
, * >
05.

, ' 00

Legimus excerpta e Yita Deo cbarissimi Gregorii, quomodo pie Romanam administrans Ecclesiam, quatuor illos Dialogorura libros vitae ulilissimos coucinnarit.
Hic dhr08 Gregorius natus eat malre Silvia, paincius Romanus.Vixit in solitudineSancti Andrae
apostoli, cui nomen clivue Scauri: postea caelerie 07^ '
in illa sanctilale praeitit, alia quidem faciene quae , ,
pio not oesaria aonl, manum operi siraul et scrip- kv , ttoni applieana. Virlulibiw vitam inslituens, elee- ,
V A R L E LECTIONES.
4 .

55 aote om. .

50 . 00
8U5 10.

0* .

50 libri .

57 6.

* : ^ ^*. Ot ".
05

58

post '^ in vacui -

] ,

et (additis aille ) ,

06 om. . 07 . .

97

BIBLIOTHEGA. -

COD. C C L n .

98

. mosynis claruit. Inter alia enim mulla, quibus i l . , HQ9 miseratio et clementia ergainopes apparebat,
' - ; hoc atiam maxime mirum ejns act hutnaniialem et
, - eleemosynas animum declarat. Venit aliquando
68 - quidam petens,etnaufragiuitl 6886 causam dicebat,
. 69 , Curstipara pOSCeret.llle dat4Q7asexao * 608 nummOS. secundo eodem die reV6rl6D3,
. *0 ' non sufficere respectu calamitatis raagnitudinis id
[760 .] - quod dedisset dixit, et amplius poposcit.Ule vero
6, - ailimo donisque SequalibuS illom affecit *. 6t tertio
, - contigit, similia ut secundo et dixil et petiit. Hic
. autem tertionoo aversalus petentem est: sed rur, sum jussil per eumd6m,qui prius in ea 6 operam
prseslitisset seqoalem i l l i , 6t similem portionera
, - dari. Cum nihil pecuniffi reliclum 6SS61, 6t
pov 70 quserens;diligcnterquar6 potissiraum inopi subve*
. niret, cognovit argenteam scolellam qua mater
71, , consueveral josculentara aliquod legoroinom fllio
, mittere noodwn datam, haoc dari petenti jubet.
, - Atque hec quidem ita tum geet*. Deinde, judicio
, , , quidem divino,soflragiissacrorom antistitum pon 7* . tificium SOrtitUS thronum ad regendum.duodecim
. , 60668, Ut solenl patfiarchae facere, COnvivio
simul adhiberi voluit, mandavitque, ut qui elee , , lr.osynie pneesset, illos convocaret. Cum manda , , tum perfeci8S6t, et mensam CODvivsa impl6S$6Dt,
75 visus 68t pontifici c( terliue decimud accambere.
. ' , [1400R ] Reprehendiflgilur invUantera,qood unum amplius
, - quam duodecim vocasset.Ille crimen negabat, ei
- numerane comedentes,viditnon pluresquam duo 74, 75 G decim. Cum sanctUS GregonUS et decimum
teiiium Vid'lS86t, et forma aliorum modo 81 , , miiis,$ed et 801 interdum dissimilis h08p68 appa . reret,hunc de CaBteromm 6886 inlel , lexit. Mensa reraota honc 86creto vocavit, et se , veris juramentis constrinxit, ut quis eseel mani <, festaret. Hic illom ipsum 86 essa dixif, qui olim
, aliquando ter eodem die ab eo eleemoeynam tiisset, 6t toties in petendo non offendisset. Qua
, , . 0 T6S DeO ita graU exsttlit, Ot 6X illo in honc USque
diem sommam jodicandi potestatem divinilus
70 77 - nactO, 6g0 tibi 866 Vlt CUStOS, actiODUDOque
* difedor assistam. Angelom Dei $6 ab officio
, VOCari. His aoditlS, genibos acddens adoravit,
, Deoqoe gratias egit. 6Tanuit, 6t nOU CODSpi CUOS beneficom CUdtodifiU
, . $ , ,
78 \
Adtnirandus hicGregorius mollos qoidem,6t uli " , les inprimie 4 7 6 libros Lattne COD8Crip8it,Ut - milias quibue Evangelia poputo 6Xplanavit. Quia
* - etiam Vitas eorum qui in Italia clari 6S86nt,Salu 79, 80 bribuft admislis Darratiunibos, quatoor dialogis
, - coQcinnavit.Etanim centom 6i sexaginta quinque

V A R L E LECTIONES.
W ". 60 . ?0 .
.
".
Wov . 74 et : 6t ". 75 *
* < om. . 77 0111. . 78 . 70 ) forlasse leg. .
* .
1 1

7 3

PATRIARCHiB CP.

99

100

aanis ii qui Latinam linguam ignorarent, solis uti- . liiale hujUS Operis fruslrati gunt, Zacharias vero, '
qui hujos sailCti f i r i p08t illud lempus SOCCessor
fflit, COgnitionein, Utililatemque in Italia CODClll- , sam,in GraBcaro linguam vert6ns,con)munem utili- pov /,
tatem orbi terrarum benigne exhiboit. Nec solura ^
[761 .}
DialogOS, sed et dignos lectione alios Ubores in ;
Graecam linguam transferre Operae pretium duxit.
. ,
**.
8 1

CCLIII.
Martyrium M r l m j ^

sub

'

( #

Legiemartyrioseptem puerorum[undehaBC8Um
matim descripla] marlyrium Septem puerorum, . "
Maximiliani, JambIichi,Martimi, DlODJSii.Exacu- 85 81 etudiani,AnlOninietJoannis.Ho8Septm palricios, 85 , , , 'et COgDitoe quod Chrietianam pietalem amplecte- , 86 ,
reBluretampliflcarent.ductosesseaDeciotyranno, 87
imperiumRomaDttm Dei.tontemplUtyrannidecom- ,
TOUlante : ductOS aulem egregiam COnfessionem * 88 '
edidisse. Imperatorem CUOI alio traberent Otia, 89 :,
securilate invenla, in Spelunca in monte JQXta , ,
Epbesum fngisse, et Servitam ip8isiniis,qosecor- poraltS aeceasitas pOStularet, ab uno eorum, qui Jarablichusfuisseperhibelur.PaulopoStimperator ' fuga, loco,tlbi eS86Dt,6t vivendi ralione explo- ,
rata, ira plenus, ob8trui Spelunc 08 jtlSSit, Ut ' , *
fame mariyres enecarentur. Deinde poat annos
septuaginta duoe,[et Irecentoe] Theodosio atertia ,
H8que progenie regatem digniUtem SUSCipiente etC , 90 administranle,Maro autem Ephesi prasule ( - ,
Vlim 6t naturae inasitatum spectaculam),apparue.
tictores Chridti egregii i l l i raarlyres,?ila - , cuperata, ad quos accedentes imperator et 4 6 8 , [1401 R ]
epi8COpus(illumenim qai loilgiusaberatadmiran- '
dum illnd Speclaculum etiam TOCabat) cum qui- ,
bll8 et alii multi,acciderui)t ad genua eorum,pre- , Ctbusqae et benedictione eorum digQibabilisunt. .
A88ditilli8 imperatoretarchiepiKCOpU8,et mulUO (
COlloquio babito^quffl martyribl accidisaenl con-
flrmata SUnt.cerUque reddita. COD8pectu eoim ) * CttSaris, et praBSeotium, in ipso ilerum antro, in , *
quo jacueranl eimul quievenint: ut omnibus eo- . rnm motSClare pattierit, et incognita prius i p s o - * <
, rnm hac Vila COmmuni migralio. Oclavum el , ' tricesiraum annum tunc TheodoeiUS regnarat, ,
qoando hoc maximom roiraeulum orbi OSteasum ' TOluil DeU8. Exigebat tum ea Cempestas tale 93,
prodigiom. Theodoru* qoidam UUnam ita non , , fuUset, episcopus iEgeomm erat. Hic>n68Cio qaa 6'

V A R L E LEGTIONES.
8 1

81 .
q u post addebantlir, *
, omUi CUIQ . 83 ] .
add. . 65
. * : , qoi CSetera quoque nomina nominative efferi. 68 *#] . 67 : vel ".
add. . 69 C . 90 ]
quidni 7 infra eerte (. 468 3 3 ) .
* m g . :
libri .
.
8 4

9 1

8 8

BIBLIOTHECA -

102

CODD. CCLIII, CCLIV.

/ rationa, luto infidelilalie abeorptus, grateoientos


. " evomtiit vocee, mortuorom resorrectionem ne*
04 gans, 6t multOS CUTO 81118 StCtariiS eodem
[764 . ] , ( - imrolfece. Hoc miraculo clarum resurrectionis
^ - leetimonium in omnem lerram divulganta, ipsi,et
. 6 - quicanque genliles reliqui eraot, partim rubore
. , , - confusi obmotoerunt, partim certam firmamqua
95 . " resurrectionis Spem CODCeperuot.
, , , 96 .
* ' 97, 96 ,
.
* ; *
HodtlS V6T0 quo spelnnca aperla et, hic 68t.
, - Adolios, ad quam tuoc moo8 ille perlinebat, in
, quo spelttDCa 6XCisa eral, pocorum Stabttlum
8608 C06git 66(166, resque iatra biduum
. * - confecla 6St, domosque sadificata, translalis lapi , dibus, qni 08 speluncsB obstruxerant et munie ^. r a n t : eicqoe aperta spelunca 6st. Martyree qui
*h , iUic jacebant, inaudito Dei judicio redivivi emil - tont Jambliehum, qui solitus erat olim ipsis mi llistrare Cib08 emptum alque allatum.Qoi ingres 8U8urbem Ephesum COmprehenditur ob 608 qU08
* ' - profarebal nummos, ianquam thesaurum anti*
, - qaam 6ruiss6t. Exindeque raartyrum miraculum
. ad OlQoium aures p6I16travit, ac veluti 8 m i 99 randa proposita fllit.
.
#

'.
.

CCLIV.
Martyriutn Timoihei apottoli.

' ^ 4886 Lecla 8UHt SCripta da martyrio Timotbei


. " aposloli.Referl historiaTimotheumprimum Eph6 , 816pi8C0pum fuisS6,clavaque IDterfectam, pT0pl6^
, 68 quod prohibui886t EpheSlOS 6X86Cranda6t C n i - onlagentium festa el ladosagare : quoruni unum
, - appellatum fuit Catagogium,quod quia ille abroga , * , - rat, marlyrii honora affectus est. Doraitianus tunc
, Romanum imperium tyrannus gerebat.Cum divus
' - Thnolheus hao ratione,Qt diximas, titam finiiasat,
^ . 6t, Domitiano mortuo, N a m in imperium SUCC68 , ais8et,divinus Joanoesab exsilio liber venit Epbe , [1404 .] 8um,Uad6 priuea Domitiano relegatus fuerat (ete'^ , nim ibi habita?it,naufragium jam ad liUus passue,
- 6t 6 mari adbuc spirans 6J6ClQ8,dum crud6 # ", lis Christian08 8). Quo tempore tomos,
. q u i variis linguis continebant salutarera Domioi
/ , / passionem, miracula, docirinamque a ferentibue
, accipiens, in ordinem digessil, distinxitqu6, et
1 tribus eTADgelielis quartUS acC688it.Et6Him, ut di
, xi,Ner?8esentenliaab exsilio r6TOCat08, EphesinaB
[763 .] - praefait 8edi,et 86CUIO septem episcopi8,Ephe, diOBCeeim m i t , perduravitque pietatis
, verbum docens, usque ad imperium Trajani. H c
9

V A R L E LECTIONES.
u

.
",

. 06 . 07 : 7
: &r& s
".
8

103

PATRIARCHJ5 C P .

104

illaque COntinCt martyrium SanCti Timotbei, ha- . ,


mili Slylo conscriptum.
,
$ * , * 6V , ,
,
. ' .
Timotheus apOStolus a magno illo Paulo pri" mariiB sedis Ephesiorum episcopus declaralur et
inaugaratur. Est aped Ephesios abomioabila et . " ' exsecrandum festum, quod Catagogium nuilCU- ,
pant, el boc Celebratur modo : IndecorU se l a r - , *
vis induunt, ac ne agnOManlur, personis fecies , ;
obtegunt, moltaque idola circuraferentS,et q o -

dam carmina cailtantes invadant viros et hones- , 4 5 )
tas feminas more lairoDUm, mollamque COtn- ,
mittunt caedem in publicis locit 4 6 9 civitatis, ^ , et prompte nefaria COmmittunt, sceleribus illis ,
illegilimis gloriaDtlir Unquam legitimiS.
,
.
CCLV.
'.
Marlyriutn magni martyris Demelril [sub MtiXi*
.
miano].
Legi martyriummagni illius martyrisDemetrii,
eodeiTimodoeditum.HicChristimartyrDemetriae,
, .
praecoetdoctor pielatis,apostolorum peregrinatio- . ,
nes et cerlaminaimitabatur, et Tbessalonfcensem , urbemluminedoctrinaesuSBaberrorisleDebrisab- ,
ductam, ad Christum adduxit : Vlta doclrinaeres- poodens splendescebat. Haximianus autem Dei v hosiis tUOC regnabat, et Thessalonic COmmora- $ '
batur. Ibalve6lyann8adpeclaCuIuragladiatO- . rum,etraarlyrvinctUS adillud Stadiumquod prope 7, ,
erat, abimpiis ministriStanquam ChristiaDUS vita ,
ac doclrioa, adducitur. Ille ad spectaculum festi- , ,
nans, eanctum vimm JUSSit prope Slodium, CUi b*h
publicom balneum ficinum erat,in foroice CUStO- 8 .
diri. Erat autem gladiatorum alter,maximus ty- ( ^ ranni amiCUS, qui omnium optime Vldebatur pu- &ov 9 ) *0
gnare nomine Lysaus. Qui autem cam illo eo die .
depugnaturusvenerat,plebeiuserat,juvenis 3)tale,
nomine Nestor. Tyrannus cogitabat illius aetali, .
quanquamomniumcaBdemspiraret,parcere:etpe
Cuniam, CUJueamore ipsum existimabat CUIP tanto , , anlagonista singulari certamine pugnare velle, . daturum 86 illi promist. Ut itaque a pitgna desi- , , Steret lethali fulura, mODQit. Excepit Neslor ,
pecuniam amare 8e,S<d gloriam, quam qui Lyaeum ^
intereraisget,COnsequeretur.His dictis, in arenam , ,
descendens confesiira eum, qui omnium judicio .[05 R ]
primus ferebat, prOStratum necavit,sed nihil COn- , * ?
seculusesteorumquaevictoribusproposita erant: ' * [764 .] intolerabili vcro dolore et ila tyranoum complevit, 13.
et aurgens e Calhedra, ira incensus illinc impius 4 ,
domum discedit. Com illi quidam a Demetrio .
martyre nuntiarent sermones: quasi furore atque ,
impietale ebrius, simulque ratus,0inen infaustum pot .
V A R L E LECTIONES.
3 : \ * 1. .
OD1. .
. 7 ",
\ * 9 : *. * : b .
* : ' *.
] . et .
.
add. .
C

BIBLIOTHECA. -

105

CODD. CCLV, CCLVI.

106

oblatum, cum sanctus ei ad sladium properanti

. ' occurriseet, hastis eo quo concludebalur loco,



, jubet ioterfici. Pii vero corpus marlyris, clam de
, nocto, quando illis impiorum terror 469ft per - mittebat, in ruderibas in qaibus ioterfectas erat,
, effossa terra sepeliunt. Et eic aliqoandiu injaria
. permaosit immunis : miraculortiro enim gratia,
et curationum fama injuriam depulit. Quidam vero
, * Leontius vir pius (postea pnefecturam, qua Illy, ricum administravit, adeptus) locura expians, in
, . qno sancli roarlyris reliqui conquieverant, e l
' , ' amplians, excitavil templum eo loco martyri
commune propitiatorium et perfugium non Thesealoaicae solura, sed el omnibus finitimis.
.
* , , ,
, , $ , .

"'
>
CCLVI.

Politia sanctorum Patntm Metrophanis et
, *
Alexandri, in qua de vila Constantini impe .
ratorti.
8
,

,
.
' ,

,
'
, .
, ' ,

Legi librum, qui inscribttur Politia $anctorum


Patrum nostrotum Metrophanis et Alexandri, in
quo etiam viia Gonstanlini imperatoris non minoram editione praebens utilitatem.
Decimo nono anno imperii Oiocletiani, anno
Christi 305 rursuro in Christianos gravis seeviit
persecutio, quo tempore Constantinus Constantii
filius ex ephebis nondum excesserat. Conitantinum vero nescio unde scriptor hauriens, scribit
sacris Cbristianorum a parente imbutura, et CJB-

, C aarem ab 60 renunliatum : S6 autem vidisse Cons*

*
*
,
.
*
*

' . 9U *
, , .
-

V9v

lantinuminter epbebos, merentem in Patestina


sub DiocletiaDO cum jBgyptiis bellum gerente.
Seditio autem atque defectio belli caasa exstitit.

Referl Constaoftinum, quod vit eufe ineidiari


Haximianum cognovisset, ideo ad parentem fagisse, 6t a monbando imperii successorem dtv
claratum. Tunc Comtantium pium aiuat drxisse:
Nunc mors mihi vita jucundior, cum tuum, fiU
rot, imperium maximi imtar sepulcri sit futurum.Quodenim relmquam in terra imperatorem,
qui Chriitianorum lacrymasvaleat detergere, et
sistere iniquas coedes quas Maximianus contra

- D Christiano8 machinari desinit, jam feiieem

VMV ,
. ' '
,
, ^ , /
.

mihi dat quictcm. Teriius tunc agebator annua


pereecutionis in Christianos exoilatSB, quo

Gon-

stantios cum aeterno regno caducum commutavit,


filiumque declarans imperatorem, prseconem
pietalis Ghristianorumque propugnaiorem reli-*

quit.
Severo, inquit, morbo exstincto 4 7 0 Licinius
CoDstantinisororiusimperavit,deindeMaiimianu8
V A R I J ! LECTIONES

[U08R. 765 .] " , ' -

; ".
PATROL. Cta.


(JIV.

*.

*7 ante add. .

*8 : ".
4

107

PATRIARCHiE CP.

108
1

reliquam Orieniis partem tenuit. Maxentius vero *


Romano in Occidente imperio praefuit, fralris Ma- .
ximianifilius.Etenimalterquidemerat Maximiani ' ,
prioris, alter DlOCleliani.
, .
ConStanlinuS piUS imperalor, homicldia,CSedeS,
" , irginum iiupra, et raptUS alienanim mulierum,
etvJolenliam, quibus nefarius ille MaxenllUS dele- ,
Ctabatur, COgllOSCens, et legatOS Romfle a 8- ', ,
HatU Tiodicem SC atque assertorem appellari : '
hortatur tyrannum iitleras, Ut abstineat ab im- ,
pUS operibus. Persuadere CUm notl pOSSet VerblS,
bello tenlavit, pugnaque COngreSSUS, primo non , .
procot abfllit quin SUCCUmberet. Cm autem in ^ ,
CCBlO ei crucis forma appareret, materi experte ' luminefigurata,et lilteris ejusdem modi, TlCtoria , promissa eSfiet, ila enim inscriptum erat: Itl hoc
vince: prcelio congressus, et belli et lyranni im- ( , ),
perium viclorcepit. Ante proalium hancquae appa-
ruil crucem insignis Gguravit, et aureis lapidibus . adomans, dedit qui ante equitaret ferensdam, et *
MaXeiitiuS prfledecessit. Nam US laqueis, quibus
Constantinum Caperedecreveral,caplusest.Fece- *0.
rat enim pontem alium juxia pontem Milvium non * ,
proCulaRoma,astuquodam,quO ponteConstan- . ; '
llDUm irruenlem perdere COgitabat. VersiS in fll- )* ,
gam Us qui Roma Venerant, maximaque orta tre- ' pidaliooe, MaxentillS doli auctor CUin SUIS, ruptO ' '
fallaci ponte, prsecipitavit influmen,et eXStincluS
esl. Ilaque Maxeotius periit, et imperii pars illlUS , ^
ad CoDStantinum rediit, et subditi non modo ab , immedicabili malo respirarunt, sed et laeti festum . ' diem egerUDt. LiciniUS autem gentilis in pios Sae- ,
VUt, primo qbidem OCCUlte, metU affinis, deinde * apertomarte.lnveteratumenim malumplerumque , ** *3
el fotUOl intUS perpetUO lalere nequit, et pridem . meditatum foras Ulldem erumpit. Quare infauda , ,
persecUlioinCbristianosmovit pium imperatorem ,
CODtra impium affinem ad JUStum odium, et ex *
odiO natum bellum. Multis470b variisque pagnis comraissii lerra marique, Licinius ii.ferior est. ,
Sed imperatoris benignitate fretUS, seipsum de- . **
didil, et frustra non fuisse COmpertum est. Di-
miUlUir enilT) liber multif* obooXIUS pOBnis, et ,
Tbessalonica illi, Ut CUm omni secuhtate ibi de- . geret, assignatur. Ipse vero humanitatem armis, *5
amens Cladi restaurandse permutans, seditioDem
,
Concitavit, quaa illum JUSta vindicta vila privavit. .
# ' , , ,
$ . *0 [766 . ] ^
*7 , ,
.
Moritur sanctUS martyrPelruS, et Achillas san" $ , CtumviruraindignitateAlexandriaeconsecutusest, etillum Alexander. Cum Ecclesia persecutionibus , .
liberataei8et,marlyrumquecertaminibU8illustrala,

c

2 6

V A R L E LECT10NES.
W : \ 0 .
] , . * om. .
.
. : *, . 7 .

*5 ]

BIBLIOTHECA. COD. C C L V l .

409

110

, roalus turbo, et mundi quaadam tempaetaa Arius,


- laetitiaro EcclesiaB in dolorem itefum vertit.Crea - turis enim Filium Dei, Oeumque telut in ordi nem redigens alligavit, CUJU8 mtOOS Opt)8 omois
, . " est creatura. Cum vero Alexander Alexandria
[1409 R.] > episcopus, et raonendo horlandoque nihil profixal ( ceret (nam zizaniorum ?is et copia verbi semen
), - oppresierat), ancipili Ecclesift gladio huDC 68 .
cat.
, EusebiasBerytura despiciens.etNicomediaBEccle , < sa, siaeinhians, cum impune eam occupaaset, elatus,
, ^ Arium ejusque sectatoree defendendos inprimia
- 8USCepil,quorum e numero episcopi erant olim fa * - cti Secundus etTheonas.Interdiaconos etsacerdo , - teS,Arius haereseos initium Achillasque alter A r i u 8 ,
el noonullialii ejusdem dignitatif 61 SOCietalis,lHl * mero novem,quosconciliura centum propaPatnim
, episcoporum,quiexiEgypto6t Africacon?eoerant,
. ' , analhemali subjicieos damoavit.Qaibus Constauti , - nus auditis inique ferens, mittit Alexandriam Ho . i2v sium,nomine et resanCtum,quemHispani& civitas
, - CordubaepiscopuiD habebat.Traditautem eiepis " , tolas ad archiepiscopum Alexandrum, el Ariom
( '
- haereseosfontero,quaruiD altera cumArio bumani), ' ter agi petebat; aliera vero ut, rabie deposita, cnm
Eccleeia consentiat.HorUlur autemutconlentione

, et controversiis cum aliis abstineat,siquidem mul ", - tis multorum malorum 471 caU8a fuit.Cumautem
Arius baerelicus.nec pr&sentiaclariilliu8Hosu,Dec
, doctrina, Deque imperaloris admonilione errorem
, suum desereret, CODcilium epiSCOpOTUm NlC
. in Bithynia imperalor convocat. quo episcopis
consedenlibus,ipse in medio slans, non alia coo' , - ditionc sedere voluit, quam 81 i l l i lotOS CCBtUS ao , , / nueret.Hserelicam impietatem AriiEusebius NlCO medi Theogonius Nicaeae, Mares Chalcedooensis
* episcopus defenderuot: pietatem Alexaoder Coo StantinopolitaQUS presbyter, vicem archiepiscopi
. tenens (sanclua eoim Meirophaoes, propter affec - tam aetatem senilem,morburaqiie adfuit),cum

- quibus Athanasius Alexandriae Ecclesiae archidia, ' - COUUS, et hojas urbis archiepiecopue Alexander.
, - Aderant quoque 10 CODCilio et aliqui sacrie 000 ( dum, ac ne baptismale quidem initiali: oimirum
) ' - disserendi arte celebres, quos senee quidam ooo
6 [767 .] Oingenli apparatu,raiaimeque fucato Dei verbo,sed
, ' , inbiante divina gratia, ab ac gentilismo,
- Ariique hseresi, pro qua tum maxime illi depu , ' - gnabant, ad Christi Ovile traduxeruol.
VM, 85 *
* ,
, , 36 ,
.
In hoc concilio aderat et sanctUS Paphnutiu8
, , admiranduS,naliODe iGgyptius; C6rlaminibu8

3 1

V A R I ^ LECTIONES.
3 1

. : ". 30 .
". 3*
". 33 ' 34 $5 . 33 : ". 36 \

111

P A T R I A R C H J ! C P .

112

COnfeSSOr (CDl MaximianuS Christi hostis dextrum , / ieoculum eruit, et sinistrse cobitorum nervos prae- cidit, et ad oculum metalli fodina$damnavit),ho- ,
mo muUoram supernaturalium operum et mira- *
Gulorum patralor : quem etiam piissimus impe-
rator omni honore affecit, et osculando eflossi , .

locum OCQK dextri satiari non poterat.

^ ,
Quio etiam venerabilis Spyridon aderat de quo
e millibus. unum aliquid narrabimos. Pavit a l i - . '
qoando oves suas, tametsi episcopi dignitate prae- ,
dilus esset. Latrones aotem invaserunt ovium ' [1412 R.] '
gregem, et inaspectabilibus atque invisis vinculis , .
ligabantur, et accipiens ligatos, quos ille preci- ,
bos ligarat, pari sapientia solvit vinculis : arie- ,
tem insuper dedit in mercedera nocturnse aerum- ,
nae ac craciatUS. Virginem autem filiam habuit . ,
domi, et ipsa a quodam auri depositum cum ac- 28
cepissat, mortua esl. Qui deposuerat (peregre (
etenim profectus fuerat) reversus auruin repetiit ) .
el quaesmt. Quaesivit eliam domi Spyridon, el , .
non klib invenerunt. Quare accessit ad sepul- ^ , 12
crum vipginis fili, e( ait: Filia Irene (ita enim , ( ,)
vocabatur), ubi depositum ? llla respondit e se- ; \\ ,
pukro, et locum significavil, et inveniendi *
modum, et facile inveniens depositoro reddi- (&
dit. Sed his lanquam ex ungue leonem ostendi- . /
* .
mus.

Hi igitur trecentorum et qui excurrunt conventus
condemnanl impietalis Arium ejusque asseclas,
fct Filium Patri , consubstantialem asse- ,
7

ruerunt unanimempronuntianteS8ententiam.Sep- ,
r

temdecim numero Arii sententiac accedere visi


sunt,sed facto exsilii imperiali decreto sex in impielate tantum perdurarunt: aliisrevocare seerrorem simulantibus, et sanae doctrinse, tametsi non
sincere,sed ficteac subdole,consentientibus: quorura princeps Eusebius. Hinc omnes Ecclesiae a
mullis tumultibus etfactionibus liberats respirarunt, et Hosius quidem Cordubae episcopus cum
sociie, quae in concilio gesta erant ferene, Occidentalibus pacem ac quietem attulit; Athanasius
zelo ardens jEgyptiisel Afris : Alexander vero,
quanquam senex (sentuagenariusenim eraljThracibos simul et Illyricis communionis paeisque Ecclesiarum nuntium,ot praescriptum erat, tulit, so-

. ,

.
,

, , '

, *
. '

. " ,
, *
, *

[768 H.J,

(-

Cium itineris babens beatissimum Paulum,tuncle- ),

ctoris e( subscriploris Constantinopolitanae Ecclesiae fungentem ofOcio : qui tempore concilii duodecimum aelatis annom agens,cum Alexandro ? i xit. Sed de his paulo post. Primum venit in conspectum sanctissimi Metrophanis, et larilo nuntio,
praesentiaque recreans, sed non recreans quod
discessurus esset, cura fausta apprecatione ad
commissum illi officiura dimittitur. Venientes
aulem in Thraciara el Macedoniam,etTbessaliam,
Achaiam totam,Hellada,continentesque terras, ne
VARLE
7 .

58 ".


,
2*/ ,


. '

,
' / , '

LECT10NES.

BIBLIOTHECA. COD. CCLVI.

113

114

39 iosulas quidem neglexerutit, sed navigando om. <$ e zizaniam radicitus evellentes, bonum senien
evangelicae doctrinae ( synodalium decretorum
;, , ' - disseminarunt.
,
.
* )
Concilio (riennio sexque raensibus finito (coepe*
( ' - rat enim raense Aprili decimo quinto die, 4 7 2
*, finitum vero esl triennio iierum in Aprilem defcw
- lu(o, et usque Septembrem excurrente; sic enint
- doctug Alexander actadescribenssyaodiannola
), vit),finito,inquam,sacrocoDcHio, imperator slans
( , in medio sanclorum Patrun>,petiit sibiunam rem
gratam Oerirqui libentes concesserunt.Beneficium
ol . autcm illud erat,ut in urbem secum proflcisceren '/ , ' - tur.in qua arcbiepiscopum viderent,f uem Palrem
, ) suura imperatur appellabat, et ut urbi Byxantio,
**, , [1413 R.] quam ipse fundasset, sua praesentia et precibus
, conditoris noTum nomen inderent. Invisentibus
. autero episcopis clarissimum Metrophanem, die

- Dominica, et imperator praseos inter alia dixit:
Video te,Paler maxirae venerande,ei seneclute
, , et morbo defossum, et creari alque de3ignari no, , , , bis post te gregis pastorem postulo llle ad i m ', ^ - peratorem alacri vultu conversus, Annuo,inquit,
, in Domino, quia nunc Spiritus sanetus, fili, per
. linguam tuam loquitur. Mibi enim bac de re solli , , $**, cito indicavit Dorainus ante septera hos ipsos dies,
- moritui um me intra decem dies, et digniiatem
, , . sacram suscepturum sacerdotii dignitate parem
? Alexandrum,et dignuifi, ut vere loquar, electione
, - et sancti Spirilus denuntiatione. Ad haec vero hunc
, veluti filius Paulus lector excipiet. Respicieos
;, ,/ aulem ad Alexandrum Alexandriae episcopum :
, c Et tu, inquit, traler, egregium successorem lui
^ relinques. Et manu Athanasii arcbidiaconi ap* prehensa: En, inquit, slrenuus Christi miles.hic
. te sequelur, qui non solum cum fratre meo A l e , , , xandro contra Arii haeresim decertavit.sed el cuin
, . illo magna certaminael multa subibiC: non sulum
' - &utem secunda excipient certamina,sed et terlium
*, ", , , [769 . ] com strenuo Paulo sustinebit. Hsec dixit, et tan , ; ijuam alios spiritu sao recreans,venit cura episco;4> p i s in templum: ac post Evangelii lectionem non* - '
^

nulla ad populum locotus, et diseereng, Alexan>* ,



; ); . drum sacerdotem absentem archiepiscopalis sedis
, successorera renunliat.Populus uno ore cum ipso

, imperatore horis aliquot 4725 exclamavit: Di , gnus est. Beiude sacrae mensae allaris hurnerale
, imponit,praecipiens hot successoriservari: ventu - rum autem illura post non diu praedixit,post sep*
, timom videlicet diem ejus resoluti corporis in
Domino.Acciderunt igitur, ut praedixerat, oronia.
. ^ Moritur centesimo et decimo septimo talis anno,
". quarto Junii.
4 3

V A R L E LECTIONES.

39 ". 40 COIT. : " * ^ 8 .


. * . 43 ".
5

4 i

PATRIABCILB CP.

115

116

t*y*J/ys,* '* i //,* ^ { m u z j U M ; * tyjJuLHi4mi &-


xptfftxf? ^at >, ' * % /,aif*-* *v*jtv#c*c.
, *Ymeo ><
?
*, hz*n V ** &
-* ,
*
CoefUmJia, soror iropmlori* Cooataaliei , ' t
n o r quae erat hnpii Licioii, moriliira fralri dhit: }, ^r% } ^ l l u e , el ollimum a le peio benrQamm ; ot ab (, * , Mtsv, ,
extilio rerocea (alfosceusaiam : eonsenut * *-,
emm cmm tyoodo. Erat enim apod illani saterdos ^^, , ootxov qmdam Artaaas qni seipsmn primo Coostantija <* . l l v *
etm-acbis insiatumt,ptT qaos ei ad illam zccessom ! 'Ap*ferj r r o u & f w i t alpcatc
habnit, ferbfsque blaadis atqoe awntaJionibas , ptrfuastt, Arium invidia ajeelum ease : rectam , * ,
esim Ecelesia doetrinam tueri. Quibos ipsa ad *
imperatorem flla referer s, pennorit, slaUmque **
scribit, nl Arios ob exsilio revocetor. Allegabat . ,
taro mu ad fratrem sacerdotem, qui adulalionis , *
titio mians qoaro haereseos labonmt, et irre- ' 4*.
peota iogenio ae ?erbi$ blandiloqois, post noo * dio libere cum ircperatore agere cepit: ac de *** * 90 Ario sermonefD injecit quibas illura reele sentire
,
demoof traret.Tam imperator:Si Arios,ioqnit cum ^|9
fjoodo conMotit,tidebo illom libenler,raagnoque
bonore babilo,eum Alexandrinae restituim Eccle- . , , ,
iie.Bia dictii, illom per litteras accersendum ca- , ,
*)
rat.Ariaf coro exiecrando EaeebioConsUnlinopo-
lim Taait et %aicipit illos iroperator beoigne,e( quid . ^, eoliaal toterrogans aodit dicentes, ooo aliad se [1416 R ] " sentira quim qoae trecenti ei octodecim sancti )
Patres decretarint: quin et jusjarandom miseri "
false coDfefsioni addiderunt. Imperator scriptam . ,
ab illif jobet dari fldei professionem. Illi aotem '
prompte mendaciascripseruDC.Credereenim se et ,
faof seripto teslintur, lingua negant. Matatit au- ^ tam daerelnm C&Sar, qood pietatem COnfesri eS- . *0 !
ient, ti flalim Alexandriam illum el qui cam eo .
" 51
erant bonoriflce mittit.Alexander vero Alexandri- *
nuf arehiepifcopoi, conepirante com 4 7 5 eo , .
Athanasio,apostaftaii) non aumittit,et iterara Arius hacreiim delexit,^gyptumque turbavit.Imperator , -fcv
tero ad $e Arium iccersit.et interrogat an mane- [770 .)
ret in lententia, quam coram illo confessus esset. .
Ipsa tero ilerum expedite iisdem se inhaerere , ,
teatataf eit, et jurejurando confirmavit Omnia * * autaro flcta eraot, magisque ipsa thealri scena ex , * .
compotilo facta. Aiant enim occuKe eum scrip- , ^ine libram.et sab axilla ferentem (qui liber im- 3
pudenter impietatem ejus continebat) jurasse se *
lic credera: chartam vero pm doclrinae, cui jam *, 8 *4 .
ubSCripserat, protullSSe.
D TBIv
'

, . ' " , (
) , ,
.
Paulo poit imporalor caducam banc vitam CUm

immorUli COramutavit, cum annOS (liginta et ,

44 om. .

VARIiE LECTIONES.
45 . ". 46 .

". 48 ". .
".

5 1

add. .

47 ".

48 . ^

117

BIBLIOTHECA. COD. CCLVI.

118

, unum imperasset,sexaginta quinqueipsos vixisset.


. Horiens autem sacerdoli hseretico testamentum
, - commitCil,mandans id Iradi Constantino filio,quem
) , testamentiiabulispaternaesonis eiimperii successo*
rem imperatoremque designabat.Sacerdos, neque
. Deo nec hominibus eervans fidem, dat occulte te slamentum Gon3lantio,etsimul proditor palris, et
& , testamenti,et htereditatis filii apparuit. Adjuvabat
55 - ei in ea proJilione et Kusebius impiusepiscopus,
. et alii nonnulli,et impietatis, et eemiviri sodales.
, Tradit ille sacerdosConstanliocommendatum sibi
. testamentum.et infidelitatis suae erga homines pe - tit mercedem a Constantio,proditionera nimirum
, - sincerae fidei pramio postulans,etEusebium Nico*
56 media* episcopum socium adjungit,et hoc agunt,ut
. - Arius non Alexandriae,sedCoDstantinopoli causam
, " dicat, facile rati fore vincere, Athanasio non p r o ' , ' sente.et simulimperatoris aucloritatemsibi unien, ? 57 tes.Multacum Alexandro Constantinopolitano pa, ' triarcha disserentes de pactis,quo pietatis doctri . nam corrupta erant,cum non persuaderent, man < datum imperatoris proferunt,vel susciperet Ariura
, , com sua hseresi, vel sede exturbaretur. Si utrum 58 que delrectet, sciat seinexsilium depellendum.
" Persuaserunt autem Constantio ut,aceersito Ale , xandro, nisi iisdem pareret mandatis,etiam eervi " - tutem minarelur, el475i> malorum raemoria,non
, 59 - pietatis studio, odio Arium habilurum.Qui Christi
- virtuti,et inculpatae viiae,et conscienliae confidens,
, , ' imperatori respondil: Veritatem eomm qui accu " . santur tempusdeinceps oslendet. Egovero tanUe
impielatis convictum,et a tot episcopis judicatum,
^ [1417 R.] non possum in communionemvenerandorummys* - teriorum admittere. Constantius vero: Vide,in , ^ quit,episcope (convocatur enim concilium episco porum), ne ?el invitus illum admiUere cogarig.
rca Hiiic assurgens archiepiscopus, egressus est,et ad
. [771 .] , , Dei ecclesiam se conferens,gemitibus lacryndsque
, ( * invocabat Deum nepatereturingressu Arii gregem
), ^ . ' suuin vastari: et precesepiscopi prostrati autealta , re tota nocleperaclae.Eusebius,ut erat fenidosim pietatissectator,acceditcum turba haerelicorumad
, Arium,etjubet in concilium prodire^quo sibi,invi 60 toetiam Alexandro, redderet ablaiam injuste sa* * cerdolii digaitaCem.lgiiur tumultue oritur et sedi . , tio bis motibue per totam urbem : his quidem ab
,
A r i o etantibus, illis autem verilatis proditionem
", non ferentibus, tit conventus in ecclesia, et cum
,

suis aaseclis procedens Arius, et descendeos ex


equo, eecessum publicura ingreditur qui erat ad
^ .
forum Coostantini, et exonerando ventrem cara
^
excremeotie intestina, cum intestinis et aniroam
, ,
miser exhalavit. Quo moram trabente, et quid
.
factum esset cum ignorarelar, aiunt accessisse
' )
c

Eusebium, et

reprehendisse

tantam

moram,

VARME LECTIONES.
55

56 ] rectlUS cf. . R. 1436, 11.

] , idqae deletuoi, : om. .

add. .

57 .

^ ). .

e i

: ".

119

120

PATRIARCHJE GP.

et iicrepnisse hanc in saos injuriam, serviliqoe ", ,


conditioni hanc moram attribuisse.llle aotem si- , 8
lentio magie eos offendit,quam tarditate quamdia , , ignorabatur.Sed Eusebius accedens,surgere bono ,
aoimo jobet: exspectari enira a (ola synodo, ut .
absolvatur. Sed ille in aeternum silet. Et tandem , infelix ille Eusebius mortuuro esse intellexit : sk
synodus dissolvitur : et qui Alexandrum oxsilio ,, 65
condemnaturi erant, abrogantes, abjectis impiis suffragiis, baeretiQorum ducem vivum ad inferos ictiv .
delrudi videntes, magoum inde capiuot dolorem. . '
Post divinitus immissa plaga pudoreconfnsl,474a 64 ^s*d non diu,rursuro conciliabulum indicunl,Dei- 65 ^
que iram in Ariuru ad communem bominum sor- . .
lera referre conantur. At si tempus spectes quo Ecclesiam Dei invadere tentabat, non tam fatali . ,
roorte, quam Dei ultione exstincUnn interpreta- , ^
beris. Illi tamen Constantio persuadentArium na- 66 ;, tnrae debitum persolvisse, neque divin ultionis ^*
poanam subiissse. Sic mistr Alexandri precibus ' tam foedeviUra finiit, beatus contra Alexander pie
et sancte paulopost pro tenrestri,coeleste domici- ,
Uom adeptus est. Tres quidem et viginli in epi- *
scopatu exegil annos, setatis vero nonaginta octo. * , 8 ' , 67 . "
68 , '
". '
'
, & , .
HflBC hietoria, UOde ista excerpsimUS, non - C " , niBO elaborata, ac docta eloCUtione ac sententiis, , [772 .]
neque prorsua vilis aut neglecta. Si qu contra atque alii narret, boc alterius instituti ei judicii , \ . ,
ett, DOQ excerpenlis et contrahenlis.
, '
69.
'.
CCLVU.
,
Vita Pauli episcopi Constantinopolitani confes .
soris.
[1420 R,] |
Legi libram qai inscribitur : Vita seu cerlamen sancti Patris Pauli $pi$copi Con$lantino- , ,
Utani confessoris, ad euradem modum excerp- 70 , tum.
, ' .
ConstantiusRomani imperii adOrientem regebat
' , 71 ;
8ceptra,prodilionehaeretici sacerdotis,etconsensa , onuchorum irrepene. Ariani aotem iterum pios #

persequuntur,elAlhanasium SlatimOccidens 88- , Cipit OivinUSTero Aleiander.mortivicinus.nullum ,


ConsUntiDOpolilanae Ecclesife Slbi SUCCeSSOrem . *0 *
deeignat.DllOS inter allOS delegit,Suam contra bSB- , reeim populo hanC sententiam exponeDS, Otelige- /,
rent, 81 f ellenl, doctom Ct piom Paulum, quem ,
ipee Sacerdotem ordinaverat: Si form et ex- ,
0

trioris oroamentl habita ratiODe CUperent MaC69

, -

VARIiE LECTIONES.

68 . 65 . 61 COIT. : ". 65 : ". 68 ) . .

^ . 66 .
67
78 ] ,
. . om. .
, addito CDOX S ante
7 1

7 0

121

BIBLIOTHECA, -

122

COD. CCLVII.

, , tl * donium, olim ordinalum diaconam, et jam sene xal , scentem acciperent.Haec referens post moritar,epi, SCOpatum treset Viginti aiMOS CUIIl gessisset,aOROS
75. DStU8 nonaginta OClO. Orta aulem COIltentio esl in
, duebus474billis eligendis. Arianiad Macedonium
xa? ttxoot , inclinabant,at Gdeles Paulura malebant. Vicit pio. nim eententia, et ordinatur Paulus epiSCOpuS 10
- ecclesia sanclae Irenes nominata, quam temporis
, - 8occessu,ut a nova distingueretur,veterem^ppel . ' - l
placait. Constantius vero non multo post A n ^, Uochia Constantinopolim veniens,iram in Paulam
, concepit,quod illios Suffragio electUS 6SSet,et
. Arianorum indicto COncilio,Paulum abdicarecoe - git.Eusebiumjam lertio sedem mutantem,exNico 74 , * media, Constantinopolis creal episcopum. Quibus
, g impie patratis, Antiocbiam revertit. Eusebius au . iem omnem movebat lapidem,ut symbolo exime , retur illud , COnSUbstQtltiale. Erat tunc
Antiocheni templi dedicatio, quod Constantinus
; . ' pius exaedificarat: Conslantiusvero consefrandura
75 - curavit,et praetextu dedicationis nonaginta COIIYO, - cantur episcopi. Maximus. Hierosolymitanorum
. prsesul, vir pius non aderat: sed neque Romanus
, - pontifex JullUS, nec 8, nec alium legatum.
Gongregatur synodus prsesente Constantio. Con tendant Eusebiani ut primoAlhanasiusdeponatur.
Initio accusant quasi contra canonemegerit.quem
. ' , ipsitunc ediderant.Rediensenim,aiunt,abexsilio,
, , ' ' - non omnium judicio, sed suo arbitratu episcopa, ' 76 77 tum assumpsit. Secundo quod eju8 ingresSU, eedi, tioneconcitata, mulli periissent. Tertio ob ea quae
, ol Tyri acla essenl. Unde etcondemnanies strenoum
[773 . ] - athletam,illi Gregorium,eju8dem sectse.sufficiunt.
. ' t hC ausi, ausi 8Unt et fidem permutare nibil
, eorum reprehendentes vel yerbo, q u in Nicna
( , , gynodo traclata essent,improbo et fraudlilentoani , ' moseminajacientes,utlollatur.Anlioche ), a synodushaec el alia similia ausa,et nonoulla de # , cernens, dissolvitur. Eusebius ad Romanum pon " - Uflcem Julium legatOS mittit, hoc moliens, u t q u
78 79 - adversus Athanasium decretaessent,rata haberet,
. ged spe 8Ua fruslatUS 68t. Panlus Vero archiept - scopus Romam profectus, et alii 4* nonnulli
, - epiSCOpi, una CUItl Athanasio Eusebii dolo expulsi,
, simul Romae agebant. JullOS vero auditO omnia
[1421 R.) quae deepiscopis acta essent, calumniae esse,epi . stolis illos ConfirmailS in Orientem remitlit, pro ' , priam unicuique tradens sedem,eosqtl6 qui dam, . ' - nassent, merito accusans. Omnes hinc Ecclesias
, SUas recipiant, sed 6t epistol US quibus scriptffi
* ' < - erant, destinantur. Eosebio lnorluo, Paulns 8U
. ' ' - Sedi restltuitur. Ariani hac Ecclesia pro Paulo
, Macedonium creant, qui Filium Patre minorem
, - 68S6 blasphemabat, damnans , COflSUba r e

V A R L E LECTIONES.
W . W .
8dd. , 76 ] W .

75

67

^7

427

PATRIARCHJS C P .

128

Ihemati eubdunt. Quibusauditis Occidentis impe* rator ConstanS edoeet per litteras fratrem SUUm . *i2v Conslantium, et monei Ut amice Paulum et Alha-
nasiUID tractet, neque impediat, quo minus SUIS , Sedibua restituantur; addens, nisi VOleilSJUSta ,
peletlti annuat, se veQturum, et illo invito JUS et
quum injuria affectis redditurura. Hetuens igi- , 05 06
tur milias fratris ConslantlUS, divinum Paulum , non probibuit in proprio episcopata residere, 3.
ejusque COmmilitODem Athanasium multis litteris ,
ad 6ese VOCat, et venientem libenter SUScipit,aC
SU dignitati restiluit. Sic roagUUS tumultua se- , '
datUS e$t, et Ecclesia SUOS pietalii proptlgnatores * ,
adepta lSBtata est.
.
,
476> Gum aulem MagnentiuS tyrannide OCCU
parel omnia, et Constantem Occidenlis impera- ,
torem interemisset, ilerom ArianaB impietalis procella omnes Ecclesias perlurbavit, et Atliana- . ,
siusrursum fugit, ejusquesedem Gregorius rapit, [776 ] .
6t ablegatur Paulus Cucustim Armeniae, pietatis 'propugnalor, et invadentibus noctu impiis laqueo , , ' martyrem efficiunt. HacedoniUS Constanlinopoli- , , Unae Ecclesiae praesul constituilur, et expelluntur '
eliamaliarumtcclesiarumpastoreSjinvaduntlupi, ,
atque ethnicorum in Christianos immaoitatem , Macedanilfuror obscurare nititur,totusqueOriens .
gravi calamitatO involvitur, et maiime CoDStanti-
DOpolis. Quando etiam Agelias Novatianorum epi- . ;
SCOpuS, quod cODflleretur, in exsilium^, , pellitur, el malum erat incredibile, quod nonSO- , '
lum ad episcopos extenderetur, Sed et ad mulie- , ,
res et ptieros, quicunque Macedonii Communio- . *
nem non admitterent, se effudit. Ubera mulierum 07 ,
( impietatem) opeixulis cistamm includeilles el ,
COmprimentes,exSCindebant,aliaferro,aliaaulem , . ,
OVisignitis,quorumfragmenta fasciisinvolvebant, ! ' exusserunt. Venit enim impiis in mentem, eliam ,
quae irapios gentilescontra naturain excogitari pu- ,
dor humanus probibuit. Extendit et credulilatem , '
in Paphtagoniam : mullOS enim audierat CUm Or- "
thodoxus tum NovalianOS illio agere : et quatuor ; 98 .
Cohortes militam amialorum parat, Ut adversug ; iHosmitlereniur,etadimpietatemsu8cipiendam vi COgerent.MantinaBicongregati, etielo pielatisfal-
Ce8, secures, et obvia quaeque armis arripien- les, mililibus objidunt, et pugoa COmmissa *
multi e Papblagonibus OCCiduntur,ac militespene . 99
0mne*.HaeC8trages,elilludirapudensfactum non , SolufD apud 60S qui violati eesent, sed etiaoi qui
ejusdem Sectneessent.MacedoniojureoptiaiOodium , ;,
COnciliaviUquineiipSUm imperalorem adinimicitias
Commovit.Nequeobeamsolumcauaam,verumetiam ,
quod COrpus imperatoris Constantini piissimi (vi- .
D

V A R L E LECTIONES.
93 o m . . 96 : ". 97 add. . W , \
99 . * : ".

BIBLIOTHEGA COD. CCLVII.

129

130

, debatur enim templum, in qoo jacebat, ruinam


; miuari) accipiens, eine HHus consilio in templum
, sancti Acacii transtulisset. Cumque 4 7 7 omni. , ' bus haec translatio oon placeret, Terum multis
* ( impiam videretur mortuorum corpora effodere,
, $ , - maximeque imperatoris pietate illustris, magna
) editur strages, et multorum atque adeo gravium
' , [1448 R.J - malorum, quae ausus fuerat Macedoniue, parva
, poena multatus eat, dignilatis nimirum privatione.
, ,
, ,

** 8 *
Invalescebat tamen Ariana impielas, quamdiu
, Constantius imperavit : amplius vero temporibus
3 , Impii Valentis, donec illum divina ultio punivit.
[777 . ] , - Theodosium autem Hispanum justum suffragium

> Graliani, Occidentis imperium administrantie, ad


86dem tmperatoriam provexil Orientis, 6t Oftho*
' , ' doxaa fidei per illum confirmatio invaluit. Sic qui

'

';,

"

, ,
.

, *

'

dem Ariana haeresis Ecclesias 40 annos vexans,


pietate Theo^osii extermiDatur,ei euus orthodoxaa
fideihonosredditus.Convocaligiturconciliumprus
imperalor, medicans et Macedonianos conciliare
ortbodoxis, et qui consubslanlialitatem confiterentur. Quaroobrem capita haereticerom convoeat, el
conveDemnl e caiholicis, Alexaadria quidem T i motheus, Hierosolyrais vero Cyrillus, Anthiochia
Meletius, Gregorius Naziaozenus, Theesalonica
Achillius, Nyssa Gregorius, et alii plurinii, quorum numerus ad cenlum quinquaginta excrevit.
Ha&reticse vero turba proerat
Eleusius Cyzicenus,

J ~ w

* , Marcianus Lampsacenus, Evelhius Ephesius, alii


* 6 que nonnulli, quorum numerum sex et trigtnta
. ' * eomplebant. Hortabantur imperator ipse, et alii
5 onbodoxi hereticoi, ut illa factione relicta, ad
, unionem conveniren t et , bstantiale,
6 . amplecterentur, quemadmodum etantea, nemine
, , hortante, missis adLiberium legatis, pollicili erant
confessuros se una , memoria interim
, - redigentes, eltro ipsoe communionem cum ortho 7 \ doxis admieisse. Hretici vero, just reprehen , - sionis et bonae admonilionis nulla habita ratione,
suam irapietatem reliquerunl.Ideoqueconcilio
. ' , ejiciuntur et urbe, conciliumque creat Nectarium,

senatorii quidem sanguinis, episcopum, moribna
, . D facillimis, ob quos maxime colebatar. Haecaatem
8ynodus 4776 fidem in Nicaena publicatam con; " - firmat. Probat omnia imperator, et perferri curat
, , - magna cum reterentia reliquiae eanctt Pauli con / , - fesxoris : et epitcopi quotquot aderant una cnm
, ' .
Nectario, longe extra Chaleedonem obviam proce' - duDt, roultoque cantu et comitatu suscipiunt, et
. b per mediam urbera corpueferenles, eollocarunt i n
, ecclesiasanctffl Irenes nominis antiqui,quamCon . stantiusimperator ia latitudinemel magnitudinem
t

", 5 ".
. 8 pr* .

VARMS LECTIONES.
4
^ *te 01
-

31

PATRIARGBiC C P .

132

e par?a exciUfit, coi et Panlos aliqoaodio p r - A * fuerat, et totam noctem cantibua transigeates. ma- 5#o* ,
D6 iterum tola civiUs aeqoali booore et gloria,
ecclesiam qus none ab illo eoynominala est, om- , U& *;
nibuf epifCOpis, el rlcro, et ipSO praseote impe-
fatore, eaero tumolo imponant.
,
; $( , , * ,
, [778 .) >
, .
Y i U , unde hac eicerpsimu, ejusdem eU in
[1429 R.J "Oti ,
eloCUtione artificii, et mo?endo taClllUlia, panlo ,
laonen est melior.
,
.
CCLVIII

'.
Exeerpla Athanatii Vita.
.
Legi librum, qui inscribilar : Vita Ct certamen
,
$ancti Patrii noitri episcopi Alexandrict Magni
* Athna$H, eodem modo COnscriptum.
,

Aderat tempusfesti SanctiPetriepilCOpi et mar
tyris, tOtaque Aleiandria memoriam C0lebat,ha- ,
jnsque successor Alexander, poet aancla sacri ,
ficia, mensa priroores cleii eosceperat. Quo
lempore vidit edilO 10CO io littore poeros s i n - .
CCTO aoimo ladentes, lusaque puerili Sacra et ve- & , ?
neranda myateria imilantes, DOn illa irridentee, 13 )
8edfpectandigratia,auei SUntqUieaudereeoSnon *
oportuit. HOC in lusa creatur Alhaoasius a pueris * , episcopus : reliqui partim cathecumenorum, et c ,
baptizandorum, partim sacerdotum et diaconorum
. speciem reproaentabant. His finilU perculsus ,
Alexaoder, pueros adse YOCal, auditque nOO illoa
w r a irrisisse, sed, Ut ex OVenltl COlligas, fecisse . 'ivnoquodam instindu,animiquesimpliciUtead <
bonum illos jam tum erigenle. Qui enim baptizaii , Itier.int, AlexanderinunCtOS Chrislieignaculocon- , , ,
lirntavit. Athanaeium aotem parentibue tradit, maodans illis 4 7 8 Ut disciplinis eum imbuerent, *3 ,
et jam adultomsibi Iraderent, vel potius Eccleai, ,
lanquam altemm Samuelem ab illis Deo oblatum. ,
FaciUDt itaque parentes, U i arcbiepiscopus illia ,
tliaodaverat, et lempore jam evoluto, puemm i l l i , *5 ,
tradunt. llle recipit, et contubernalem iilum ha* , *
1 , participem consilii, et pietatis adjutorem.
.
, .
, .
AriaQaautemrabieacumorbemiDfaderat,mulla

certamina ioilio Una CUm divino Alexandro,pOStea , ,
r 11 > et in 86 pietallS causa SUSCepit COntentiones. , ' Etenim Arium, poit damnationem etexcommuni- .
t
iiemfictequidemcatholicurosementientem.et

l a m suam haeresim CODfirmaotein, COmperii ,
apl ijlilleAthina5iU8,etadAleX8ndromAluXandr)8B
,

VARIiE LEGTIONES.

1 4

0
.
libri .

1 0
1 5

1 1

01 . .
. om. .
] .

1 1

" . * .

BIBLIOTHECA. -

133

COD. CCLVIII.

134

1 6

d ,
episcopum a ConslantiDo imperatore pio missum
(novit enim flctafraus etiam prudentes sepe deci ( - pere) recipere noloit. Deinde raortoo sancto Ale ) xandro,ipse successor ordinalus, paulo post mulla
. certamina subut.Quarehaereticiin illom solumlio guas vibrabant,et euro calumaiabantur. Holiuntur
, [779 .) - et struont insidiae in illum maxime episcopns Ni " comediae Eusebius.etasseclaB, et conducunt quos *** damHeletii, et perillos accusaiiooee multas con. ' suunt.Primo,!ineam vesiem iEgyptios suppediUre
, AlexandrinaeEcclesiaeex avaritia Athanaeii confin , ' xerunt.Secundo imperaiori insidias moliri.Phila ^, meno enim cuidara imperium affectanti colleclam
' pecuniam suppeditasse dieunt.Tertio Ischyraro,et
, eversam mensam, et poculum mysticum confrac * ( tam, et Mareotem, et Macarium pretbyteruin, el
, , - inetar lalronum ingressam,6t quod toto orbefabu ) . lam notoriam concitaseel.objiciunt.Heec et similia
[1432 . | - imperatorem edocent aeeeclae Eusebii, quibas ad
iram contra Albanasium concitant, accueantes,
quod virum imperatoris mandatis parentem rec ^ taqoe sentientem non admisisset.
. ' , , , "

, 20 ,
.
* Eodern lempore ad Encaenia Hierosolymorum
omnes episcopi C00Tenerant,6( ConStantintJS
piUS imperator scripsit A7Hb Sjnodum r u r s t l i COll , gregandam ad ea discutienda,quae de sancto Atha, ' nasiodic6bantur,et ad Arium infidestabilieiidam.
Quod si invidia Arium ab Ecclesia disjunxerat, ut
\, , studerent utrosque conciliare: si vero usue eaeet
* , - ficta quadam fraude Arius, Alexandriam veniret,
' * et ibi judicium de eo et examen accuratum fieret.
\ Divertentee igitur a via, priui Tyri congregatos
episcopos ea quae conlra Aihanasium erant, obi ter disputare et q u contra Arium, jussit.Trice * simus aotetn hic erat annus regni Constantini.
, - Aderant vero Tyri ex diversie civilatibus episcopi
, ' sexaginta, Dionysio consulari convocante illos,
. cum quo el praefeclus orae illius,ei quidam inagia , tratus ad synodum convenerunt. Adfuit et Atha, nasius,quin et Macarios presbyter Alexandria fer *. reis catenie vinctus copiis militum adducebatur.
ol
itaque accusalores dt vestelinea Caluill , niati eunt, eed illara caltimniam non soJum Tyri
, motam,sed et prius Nicomedi ab imperatorein , tellectam, Apis et Macarius presbyter civitatis
Alexandri,qui tom illuc casu advenerant, facile
(&( . refutaruot. Hinc quidem accusatores imperator
per lilteras perstrinxit : Albanaaiam vero ad se
, - venire jussil. Litterae ad synodum Tyri congrega. tam venerunt: quibus lectis Eusebiani eum dolo, rem contraxeruot, qaem Alhanasio antea intule1

V A B l i E LECTIONES.
w

: ". .
om.

8 4

1 8

\
. . . add. .
! om. .

PATRIARCHJ5 GP.

135

13(3

rant. Qaod imperator illos graviter accusasset,


deinde quod calumnia de linea veste imperatoris , ,
aures antea occupasset.Haec calurania cum minus
procederet, Ischyrara et Hacariam producont. . Magnus vero Athanasius aseeclas Eusebii, ut ho- [780 .] *
stes, legitima exceptione rejecit.In primis autem .
demoDsirari Yolebat.an Ischyras vere essetsacer- *5
dos, in quem sacris operanlem irruisse fingunt , ,
Macaritjm, vimque intulisse missum ab Alhana-
sio,sacram raensam evertisse,calicem fregisse, et ,
sacra Biblia combussisee. Sed bic illa duo com- ^
rouni legi opnonit. Judices aulem judicare de- ,
trectarunt, et calumniis confirmandis tempus tra- , ,
xerunt.Quamobrem eorum quae juste dicta erant, .
rationem nullamhabuerunt. Acceduntad accusa- ' tionem Macarii et Iscbyrae, et promptitudo 4 7 88 ! * ol
calumniantium erat intolerabilia : inopia vero
8
in demoostrando ac probando, alacritatem illo- , >
rum fraudem esse,ac maleficium impietatis atqae ^,
invidiae ostendebat. Hora autem ac dolo, repulsas

dedecus tegentes, mittunt in Mareotera factionis ,
ejusdem homines, simulantes eo in loco examen
eorum, quae ibi gesta essent, fieri oportere. Cum . ^
aatem Atbanasius videret eos milti quos rejece-

rat judices, Theogonium, Marin, Theodorum, ,


Macedonium, Ursaciom, proclamavit et conteela- [1433 R . J , ,
tus est oronibus roaxime manifestam esae inju- . ' '
riam : Macarium quoque presbyterum in vinculis *
haberi, qui prior accusationem instituisset, accu- ( 50
satorero vero Ischyram illegitimis adjungi judici-
),
bue.Gum videret nullam sui rationem a Patribus^
,
in synodo baberi,clam ipsis decessit, et ad ircpe-
ratorem quasi accersitus accessit. Qui vero missi , '
erant in Mareotem ex una solum parte (quemad- , '
modum illie mendacium atqueinvidiaimperabat), ,
facto accusalionis libello,ad synodum reversi sunt, , ?, .
quse synodus antea jam absentiae causa sanctum ,
Athanasiura condemnarat. Cum autem rediissent, , condemnationem confirmarunt mullis caluraniis . 34 ,
addUis,et feslinantes Tyro Hierosolymam ad fes- ,
tum consecrationis ecclesiae, nefariis nimirum ac
pollulis maoibus, iveruot,qui statira eo \enerunt . et Eusebiani Arium praefecli loco recipiunt. F i

deles omnes aversati SUnt definienles,ut Alexan- dria Ariuseorum,de quibusaccusaretur,rationem .
redderet, qaam ubi accessit, captos est.Dum hC . ita geruntur, reddil SUnl iroperatoris liUerae, , ol ,
AlhanasiUS ad ipeum Veniret, jubentes, et Ariani
quoque quamprimqm Constantinopolim venirent. 35 . *
Hae litterae mcestiliam syoodo peperemnt. Quam-
obrem plurimi domum regressi sunt Eusebius ve- ,
ro et Theogonius interim ibi moram Irahere de-
creverunt, iemporis mora solvere moerorem co-
gitantee.
.

9 9

8 1

V A R L E LECTIONES.
". ". 85 . W ] ' .
*7 ". 88 , ". 20 .
.
al<6*
rum. add. .
] malim . ". ** ".

8 0

om. .

9 1

137

BIBLIOTHECA. COD. CCLVlrf.

138

, * ,
[781 . ] .
' - temporis allerum Crimen, de aUfO ad
xm 8 PhilomeriUin misso, sancius Athanasiue diluitcot

88

87
.

; -

; .

, ;

ram impcratore, in Psamalhia in euburbio Nicomediae agonte.eicum honore mittitur Alexandriam,


cum imperatoris lilteris, innocentiam ejos populo
declarantibus Aderateliam Darius missus,ut dixirnus, ab Hierosolymitanis, 479> et iterum turbaturiEgyptus, quod Athanasius imperatori significavit, qui Arinm mox evocandum curat.

* . ,
". " ,
.
'
* Eusebius et Arius in via Caesareae convenfunt,et
, alias rursum in sauctum virum calurnnias confla * , - g gunt. U i autem, sero tandem et segre, Eusebiani

ConsUntinopolim venertint, caelera crimrna dicebant in examen non tenisse : de fschyra vero exa
* imnasse,el aperte cognovisse quconque Athana** 40 sius ausus esset. Simililer quod rei frumentarisa
, *, .
procurationcm imbibuisset,quae de more Alexan*
dria Constantinopolim importabatar, cojus furti

Athanaaius rcue occulie fugisset. Itaque pereua .
sus Caesar, et ad irara cominotus, exsilio moltat
Albanasiuui, tn Galliam ad Tretirea abire juesum.
Turbis igitur et seditione non ?ulgari orta in
, / uimersa jEgyplo, et haeresi inslar pestis omnes
, ; Ecclesia) inficiente. Constantinus finem vivendi
, yai : fecit in quodam suburbioNicomedi, triginta uno
, , annis in regnoconsumplis.totum vitejus tempus
, ' sexaginia quoque annis completum. Reliqutt au[1436 R.) tem teslamentum cuidam aacerdoti Ariano, p r a # , cipicns illucl Constantino eognoinini reddi. Hoe
* enim lestamenlo paternum pro Occidente Orientis
41 imperiutn pro haereditate obveniebat. Sed fraodu . ' lentus ille, multis interrogantibue, an ttnperator
, testamentum fecis8ei,faclum essc negatit, habena
,
, ; doli mali adjutorcs eunuchos. Paulopoit venit ad
. ' eum Constantius, cui preshyter occulte palris les tamentum exhibet, unam gratiam hanc postulane,
, ot cnm Ario sentiret. Eusebiani,per hunc preaby terum aditumadConstanlium adepli.Eueebiumque
. praepositum,et per illum reliquoa eanuchos: quin
; - el reginam ad Arianam haereeim conterluDt, et
, Ariiree rursum confirnianlur.Uacauiem tempesV 43 Dlale Maximus Ecclesiae HierosolymitanaB praerat,
et Alexander Constantinopolitanae : Atbanasius
;
. ' ver* exsulabat. Arius autera veniens Conetantino ' \ polim, Dei 480 Ecclesiam corrumpere stagebat,
, sed dignum faciis suis finem conseeutue est. , ' . cibus enim sancti Alexandri episcopi Onstaati nopoiitani, in secessu regiae rbis ?iscera sua dejecta confestiiu einiltit.

'.
' ' .

30 ; '

. '

V A R L E LECTIONES.
5 . . 37 : ". 38 : \
* : . . 41 $ . 4* ' \ 43 post . .
PATKOL. G B . C I V .

139

PATRIARCHJE CP.

140

, , [ 7 8 2 . ]
,
.
Slatiffl igltur Ariaili, paulo antea quieti, post ,
omnia conturbant,opportunam se naclos occasio- ,
nem rati tempore exsilii Alhanasii. Sed Dei pr<m- dentia praevertit eos, Albanasium ab exsilio revo- . '
cans regiis lilteria : quibus illum Constans Occi- ^ ,
deutis imperator Alexandriae, commeatu dalo, ,
restituit, etquolquot orthodoxi erant libenterpas- 44
lorem susceperunt.Hseretici coDtraseditionesmo- ,
ent, quae causam exhibuerunl Eusebii asseclis, , ; , ' calumniandi eum apud imperalorem Gonstan- ,
tium, etcalomniis adeoimperatorem ad iram pro*
yocarunt, ui eum itertim exsilio damnaret. H i . mortui cujusdam manu resecta ad calumniam ^', sancto viro faciendaro abusi sunt. Arsenio eniro .
cuidaro dicebant ab Athanasio amputatam esse,
*
qua ad veneficium uteretur

45 , ,
.
, Atqui exsilii decretum noodtim fertur.sed concilium Tyri, roandante Constantio, agitur. Igitur ' ;
Arcbelaom doraesticum, eadeinque sentientem ,
miUit Tyrum cura praeside Phoeniciae, ut concilio , ,
cum Eusebiania inlersint,el quae adversus Alhana- ; ,
sium dicerentur, expendant. Tempus itaque Tyri ,
extraxeruQt, morae colorem impii praelexentes, 46 . !
quasi Alexandria accusatores exspectarent.quorura , $ ,
in conspectu crimen commissum essct, ct Arse- ,
nium probe nossent.Sic aulemdispensante divina 47 providentiaresgestaest. Erat enim Arsenius ille 48, ,
leclor AlexandrinEccIesi8B,qui,cum ob flagitium .
aliquod poenas dare deberet, a beaio Athanasio ,

liberalus,fuga salutem sibiquaesierat.Cumqueex
SUl HOn apparerel,binc Calumniandi audaciam im- , pii rapiunt. Sed,commiserationc ductus Aisenius, r, ^ quod qui se liberaral, pateretur (accusationis 49 . '
fama ubique vagante, dum cunctatur synodus) (
Tyrumadvolavit,4806raiussibi poliusmoriendum ;
esse, si necessesil, quam ut Alhanasii causa E c - ') , [1437 R . J
clesiam prodat. Itaque secreto se exbibet sancto , , ,
Athanasio, coi isconsilium dedit, ne anle senlen- '
tiam spectandum se exhibebat,ne quid mali ab ini. .
micis patiaiutvut solliciii cogitarent de diJatione.et 50 ', solverem hancaccusationem.Convocato itaquecon. , cilio, primum accusationem illi de adulterio inien- ^ 5*,
deruDt,adducta muliere quadam impudica.quae im- ! 5*
pudens,et mercede conducta.ingenti clamore jac- .
laret se noctu abAthanasio per vim constupratam. ' Erat autem CUm illo Timolheus presbyter, et COIl-^,
Silium sapiens plane ac divinum Capiunt,quo Sta- vov.
accuaatorum calumnia concidit. Cum in con- $ speclum mulieris venissenl, Albanasius quidem .
c

VARLE

LECTIONES.

44 . ^3 . 40 om. . 47 . 48 '. 49 :
, 50 : ". 51 $ : ". 3* *. *.

BiBLtOTHECA. -

141

14$

GOD. C G L V i f l .

[783 H.J ; laciteDeum precator: Timolhensvero(impudento


;, muliere Athanasium illum, ut edocta eral, cor, ' - ruplorem suum vocante) presbyler,quasi A l h a . nasiuscssel: Dicmihi^xx^xxxi^mulier^egoneapud te
, diversalu$sum vel tumedomum tuam admisisti,
* , ' vel nociu te violavi? Ipsa vero,ut merelrix volga; ( ) ris, impudenti vultu, et fixis oculi3 Timotbeum
, aepiciens : Tu es, qui noctu me invitam compres, , , , sisti, et ad judices jurata vociferabatur, Timo ; > Iheum digito osiendens ac Irahens: Hicest, non
; alius, qui me corrupit. Cognita insani scorti
, (emulentia, judices cum salellitibus ridebant, et
;
. prudentiam sancti Athanasii mirabantur, quod la , cendoaccusalionem io advertarios retorquens im, pudentem cssecaluimiiam demonslrasset.Ipsi vero
; , Seipsis meliores non Sunt reddili, ul jus et aequum
-1
*.
..Ja**..
mmZ\.*i
j<r. %\

)
' Accusatores
c ii ci r a vero,
vorn quos
hanikfirii

servarent.
beneficii loco
,

, - ducere oporlebat, quod calumniae poenam effuge. - rent, mox ad dextram Arsenii se conterlunt, et
, / aedem simul el praesligias illi objiciuat. Tum
* Athanasius interrita voce ac menle ad eos: Quis
; ; - veslrum novit Arseniutn, aut hanc esse ipsitis
> dextram scit? Respondentibus autem plarimis ex
. 481 accusatoribus, se probe nosae Arsenium,
,
; tum Albanasius: Quandoquidem, ait, conslanter
**
; , ac firmiterconfessi xunt se ncsse Arsenium, aiett
, ille.ingredialurMx autem Arseniusadvenit,inler rogat iterum an adduclum nossent! an eeset A r . ' ; senus? Cum illi negare non possent, traxitillum
; , propius in judicium, etprimum dexteram tendere
, , 85 ^ juben* manum, deinde et sinislram, clamavit:
; * , ; EcceArsenivs,o cives: ecce etiam tnanus hominit:
^, mirandos judicesldicant
igiluradversarii.evjus
, - sitilla manus elunde illam resecuerint.Quoenim
, , - finehac usi suntjxemini amplius dubium e$$epo , ., . testJIominienimmanumamputurunt^utnosocci , derent. Sic ille iterum dolos eoruro etertil. Sed
56 . - judices caeci et muti, cum quia Constantio placera
, - studebanl, tum quia haereticis addicti erant,dese, rentesjudicium,coufutatam calumnian) tegere ni^, , tebantur, decedenlibus illis : calumni non am,

*
plius ab adversariis iDtenduntur, sed impudenter
, . cadem lertium jam victori inlentant. H i qaidem
57 verbis, tlli vero maaibus eum pulsabant: aliicom . '* ^ , minabantur ei mortem ab imperatore illatam i r i .

_ . -^ -.
-^Itaque Archelaus Alhanasium, qucm jam impii
, >. dilaceraluri erant.vix doroo egressus(tametsi con%

5 3

>

AAC

' ^ '
"

, , .
, [1440 R.] .
, '
[784 .] ^, ! -

cilii respectum non haberet, nalurali tamen quadam verecundia tenebatur), satellitibus periculo
eripit, occultamque fugam apparat ac suadet.
fiursus igitur adversarii ejua concilium cogentes,
nefanda atque oonficta crimina ei, ut capialur,
cbjiciunt.Quse meodacia diversis HbeJlis descripla
Coostanlio mitlunt, ac toto pene terrarum orbe
spargunt.ltaquesanclo Athanasiooranislocus per-

VARIiE LECTIONES.
om. .
W v ] .
5 5

54 ] Scallger.

55 ' ; om. .

C6 ]

143

PATRIARCHJE C P .

144

fugiam prsbuif, quia falde quserebalar, adeo ut , , 1


scienti elnon IndicantiAthanasium capitale foret: .
praemia proponerentur 8> qui aut vivum *
adducerent, aut caput afferrenL
, (
, ' ) ,
/ ^ , , , ^ .
58 '
.
Qua 0 COgnita, adamantinSBhomo patientlSB in

foveatquam nonhabente, totOS sex annOS lalens . '
COnlrWit.Pridie vero ejUS diei qua prodenduserat ,
illelocUS, revelalione quadam divinain alium -
CUm profugil, et in Occidentem ^enit, imperante * ibi Constante, StlO et fralris SUI Conslatltini impe- , ,
rio. Etenim illum exercitus affectato imperio i n - /, 59
terfecerat. 4816 Tum Athanasius profectus Romam ad Julium pontificem commemoralis ipsi .
omnibus qos ab Arianis passus esset, in conspe- ) ' ctu Conetanlis imperatoris, et synodum Antiochiae S;
ad eversionem orthodoxae fidei coactam esse, e i ,
Georgium sibi successorem illos contra legem de- ,
disse, et pro illo etiam Gregorium.Eusebius qui-
dem,iis peractis qusB volebat, legationcm ad vene- , ',
randum Julium pontificem Romanum legaul, boc . ;
agens, ut Athanasium una damnaret. Julius vero, , ,
acceptis ab Eusebio lilleris, tantum abest u l dam- nandum, etiam absolvendum comperit, injuria . *0 , 00 affectum litteris confirmalum Alexandriam mit- C l ,
tit, et postliminio restituit, non parum reprehen- ^ dens eos, qui injuste eum loco delurbassent.
,
.
'
Ariani, Constanlium magis magisque depravan~
tes, Gregorium, quem illi ordinaverant, Alexan- ,
driatn armata deducendum curant (quibus prae-
erat copiisSyrianus), qusequinque millium erant. .
Igitur sanctus Athanasius exercilnm fugil, et m i - ,
liles, qui in ejus necem conspiranl: et ilerum . ' 6
Romam se contulit. Gregorius aulem impius Ec- clesiam occupavii.AlexaodriDi,id facium DODferen- * ,
te, Ecclesiam Sancti Dionysii inccnderuot. Igitur ' . sanctus Paulns Constantinopoleos episcopus una cum Alhanasio exsulans Romae eral, e( palmae so-
CIQS fait. Constansautem SCribitfratri ConstanllO, Q . [785 11.]
urgente simul ipsum Xulio pontifice, ut proprios
episcopalus reciperent affecti injuria. Sed ul oibil , effectum est, postulant igitur Athanasius et Paulus .
utOMumenica synodo decemantar, quae ad fidem ,
ortbodoxam, et eos pertinerent: [quod iis violatie , ;
simul fides etiam casura esset,] Inducitur ergo . ' ,
itemm synodusSardicaeconsensu utriusque foipe-
ratoris,undecimo anno a morte Constantini,horum .
0

V A R L E LECTIONES.
88 ". 89 OD0. . 80 .
60 nomine pOSl , . .

81 ] , omisSO

/45

BIBLIOTHECA. COD. CCLVIII.

146

[1441 R. patris.Itaque epartibusOccidentessupra trecenlos


7 63 * convenerunt episcopi, ex Oriente varo tantum se ; pluaginta sex, in quibus et ipse Ischyras Mariotis,
. * quasi episcopus ftumerabantur.Igitur dum conve< , nissent Sardicae,Orientales in conspeclum venire
\\ \ , - Occidenlalium recusabant, nisi prius Paulum et
, ' Alhanasium concilio ejecissent. Protogenes autem
, ot * Sardicemisepiscopus,et Hosius Cordubensis,alii , que episcopi 482a postulatis non annuerunt: n i ; - miruro viros, qnos judicalari venerant, indicta
64. causa damnari ac repelli.Secessione itaque facu,
"; ) ' Orientalium episcoporum abOccideniisepiscopis,
,
^, Philippis congregantur, neque amplius tecla sen , tentia, sed aperte et audacter condera. * nantes,inaequalitalem decernuntet irapiam baere , 81 m ubique disseminant. Sed in Sardicensi qui
^ ,
erant, primum quidem privatam illam synodum
) , condemnarunt.Dcinde accusatores sancti Athana , ^ sii calumniae reos dignitale privarunt: et tertiura
. jam Nicaenae synodi decretum coniirmant,et pro * , mulgant omnibus 6 aooj7iov,inaequale vero in T r i nitate condemnant alque repudiant, conecriptae , que et ipsi epislolas ubiqae divalgant.
9

, 65 ,
^ 86^ 67 .

' *

Cam aulem intellexisse Occidentis imperator,


quae in Sardicensi concilio acla fuerant, statira
fratrem cerliorem redilidit.et Paulo,et Athanasio,
et suis,proprias reddi sedes partim monebat,partim mandabat. Athanasio autem iterom sustinente
insidias Arianorom,et Romam veniente,Oceidentis imperator rursum scribit fralri,si virum libenti

, '/
; ; 68
, fyx .
; ;,

ir ' *
, ; / 6 9 animo SUSciperet, 6 l i n 8ede Sua collocaret, S6
, prompte eum missurum, sin minus, se vindicem
: , fore. Metuens itaque Conslanlius Yocat Athana, * sinm, propriis litteris non semel, sed iterum, at;. , qne etiam terlio scribens, mittensque qui allice , * rentet addncerenl. Confestim autem imperator
, Constans,adjunctismulti8 8atellitibus,dimitlilma . goum Athanasiom, et Julius ponlifex mullis eum
[786 . ) - liUeris munivit. Venientem igitur eanclum Alha; ;, ; - nasium accipit Constantius imperator,el SUSB eum
; . Ecclesi reslituit, comitale exprobraiioni adjun , cta.iVam in conlumeliam m^am,inquit, ejusmodi
. - fuga usus es, cum ego paratusessem humaniui te
, , - complecli. Verum mihi una re gratificare.Uteau; 70
- iem ad eum :Libenter inquit, praestabo,impera; / ptor, quantum possum, quod rogas. Consiantius
yona autem : Unam ecclesiam ex iis quae A l e x a n d r i
! * sunt, Arianis concedas. Ille vero dixit : F a c i a m ,
7* imperator, ut jubes, si et tu mihi vicissim C o n . 7* , stantinopoli praabueris ecclesiam, qua carent,
, - ad CODYentum orthodoxorum. Constanlius
, , . tem 4826 prompie promisit, ignarus AHanoS,
k

7 1

VARldS LECTIONES.
85 , q e i SIC et infra. 84 . 85 86 :
* , \ 87 add. . 88
01 . 89 ". 70 . 71 ] : . 78 )
^ ) .

147

PATRIARCHii CP.

148

qui seeutn sentirent, summo dolore sese affectu- te mm. Itaque imperator, viri prudentiam admira- tUS, ac eolertiam, , magno honore habito, . diroittit : SCribenS eliam (Neslorio) AugUStali, , ,
inler caelera u l magno honorc eum deduceret, et * , \
omnia quae ipse CODStantlUS, et Ariani COntra [ 1 4 4 4 R.) -
illom Stataissent, irrita haberel : quinetcle- , ,
mm 6JUS eamdem juliet obtinere dignitalem, , libertaiemque aacras publice admillis- , ' 74 trandl.

.
Athanasius itaque CUm perrenisset Ilierosoly ,
mam, Haximo epiSCOpo et COnfesSOri, nota facit acta Sardicensis COncilii, quodque ConstantillS 6 * , imperator erga Se bene animatUS Slt. Deinde
COngregat synodum episcoporum , qu beatO ,
Athanasio el COmmunionem el dignitatem epis- . COpalem decernit, el SCribit ipsa SynoduS - xandrinis, omnibus in iGgyptO et Libya 75
episcopis, qoae de Athanasio decrela essenl et $ \ gesla.
% .
Athanasius autero Alexandriam cum Yenisset,

COnventUSepiecoporum iEgyplO egit,queesyno- ;
ddS COnseutiebat US qOJB i n Sardicensi et Hiero- ;
SOlymitanasynodo decreU essent Sed, Magnentio 76
tyraDnidem affectante, et Constante interempto, . Ariani iterum dolose COIltra Athanasium COncita-
riint Conslantiam, ac rurSOS impia decrela, 11- ; ,
SU8 fllga, rurSUS ioquisitlO, et saOCti fit indagatio. GeorglUSVero AlexandrinaeEcclesiaeinvasor.item ^ -,
AcaClUS, el PatrophiltlS SeCtaloree Arii, Sanclum , , Maxlmum Hierosolymilanum expulerunt,et Cyril- . ; '
lum 8ub5tituerunl.GeorgiuSVero (Ot OialaAlexan- ; ,
dri iniulit, Jlt ea qu in ChristianOS fecerunt , ; , ethnici, humaDaputeS. NovaexCOgitaulur poenSB, igni firgines nud apponebantur,et mOTS moltOS . 77 allOS, et Vlta pflena eripuil.Exsulabant in iEgy- 78 ^ , ;
ptO irifinla duo epiSCOpi, et Sacerdotes.
. , , 79 ;
[787 .] 80
.
4 8 5 ConstantillS, CUm videret se jam fratriS

imperium nactum,episCOpOS Occidentales COnatur ; ;
inducere, Ut Athanasium COndemnarent, et Aria- ;
nam SeClam eUSCiperent, et propteiea COnciHum
COnVOCabat. Hediolani in Italiae cifitale, eliam D * :.
mullOI in Sttam eentenliam traduxit. DionysillS * ,
aut6m,6t Eoeebiue, Rhodanus, Paulinus, Lucifer, , ',
piam86ntenliamcumdesererenollent,neque dam nari Alhanasium SUStinerent (videbant enim io- ,
taritum fldei CUm Athanasii illteritu esse COiljun- ( Ctum), Ariminum in exsilium ablegantur.SanctoS ) auteinAtbanasii8,CUmi(erumcomperisselArianOS . * >
SequsereDdoampliusgrassari, aique crudelius, *
f

74 . 75 .
vel . 80 ) .

V A R I ^ ! LECTIONES.
76 alterum add. . add. .

88 . - 79 -

(49

BIBLIOTHECA. COD. CCLVIII.

150

, clam omnibus in urbe ad virginem quamdam fu|v , git, nulla SUSpicione illic latitans. Erat j t l , ; : . vencula et formosissinia, ut cohabitare illi Yiruro
xil , aliquem, aut episcopnm neiDO SUSpicaretur, qU8B
, , - annorum viginti crat. Igilur ei virginitatis cuslos,
' * et magister Athanasius armatos commemorat ad
; & - caedem Arianos, extra urbem in omnibus se locis
^, ; ; quaesitum,et Dei monitis salutem ei procurantis,
' , 6 ad illam venisse. Illa gaudenS hominem SUS , ; ; cepil.et apud illam 8 annos deliluit,don6cmors
, Constantii Athanasium liberavit. Toto enim tem; - promple et religiose SanctO illa milUS . - travit, quod parvi et rxiAgni, amici ininncique
- juxla ignorabant.
'oj ; [1445 R . ] , ;, ,
.
* ; ^- Qaare Constantius eos qui nollent per Italiam
Arianae sectSB subscribere, ecclesia ejiciendos, et
, 82 allOS eorum loco SubrogandoS esse censet. ExSU' . - lavit lUTlC etiam LiberiUS, qui post Julium E c d e - siam ponlifex tonuit, ei pro illo creatur Felix,
vo/ , 83 qui statim oculorum privatione divinitus immissa
; torqtieluT, postea pestilenti morbo COnSUITiptUS
:? , ? periit. Eadem Melelius Aotiochfse praesul patilur,
. ut ejus loco Euzoinm haeretici aufficiunt, Cons <? ' lantinopoli Eudoxium, viros impios, et ob flagi , / , (iosam vilam haeresi dignissioiOS.
.
'
485frEodcm lemporeConstanliuSimperatorJll , : 81 - lianum Gsesarem creal,elin Gallias niillit. Eodem
. |788 .] - tempore et Eccleeiae nuper aedifleata!, cui nomen
aolsi * Q SopAlVr.dedicationem iniiOVavit.ImpiusEudoxiuS,
alx^ . ; , cum thronum Constanlinopoli suscepisset, ipsa
: /. , -. (* dedicatione primain illam audacem, alque impu/ , denlem emisil VOCem.Pilier impXUS: FiltUS ptUS.
^, , Tumullu igitur magno, et seditione super hac re
^, - orta,malo malum restinguere conalur: Neturbel>
, , , , inquit, V08 dktum meum. Paler etlim e$t,
3 , , quia neminem Colit : FiliM aulem ; quia
11; , . 85 colil Patrem. Dicente hC impio Eudoxio,tllfllul3 , ttlS quidem sedalllS est, riSUS multus pro
tumultU SubseCUlUS est, adeo Ut IQulti \ ; .
dentes eX ecclesia decederent.
' Yerum GallU8 Julianus agene, partis mulllS
, , de Barbaris YlCloriiS CoronatuS, a militibuS Aagu ) - ^SlOS Cfealur. Quod CUm rescisceret ConstantiuS,
^ bapiizatus abEuzoio Dei adversario (3), ad bellura
, conlra illum,qui exsurgebat,accinxit. A l cura es . ; ; 86 ^ sel in CiliciaB oppidulo Mopsocrene nomine, pra
( ) , sollicitudine ob bellum apoplexia correptus exspi

V A R l i E i^CTIONES.
8 1

: ".
88 .

8 om. pr. .

85 ".

ISOTM
(3) Baronins Cardin tomo Annal., Eccles., pag. 615.

84 .

85 ".

152

PATWARCH/E CP.

151

rat, viginli qainque annis pOSt mortem patris SU- , ; ?,


persles, nalus annos quadragmla quinque.
,
.
* ' 87 *8
Georgius Alexandriae templum desertum (in
quo gentes olim, Mithrao sacrificia facienfes, v i - 8 , "
ros, feminas et pueros mactabant, exslis inspectis , ,
divinanles) expiare tolebat, ut oralorium cons- , , 90
truerel. Expiato autem loco inveniuntur multo- ,
ruro capita occisorum Chrisliani igitur, hisce .
inventis, oslentantes gentium mysleria veluli in ^,
pompa, nudae populo calumnias exbibebant in
lodibrium. Grseci pagani non fercntes oppro- , )
brium, ira accenduntur, et quidquid ad manum .
erat pro telis rapientes, impetum faciunl in Cbri- , , SliailuS. Hosque gladiis, illos

hpidibus, , ',
, ;, , * ; ,
.

Julianas aulem, imperio potitus adhuc genlilis,
etuduit omnia Constantii facta abrogare, 4 8 4 ac ,
relegatos omnee rcvocavit. Alhanasius concepta ,
spe exit e domo virginis, ubi latuerat, et nocte 91
inventus est in ecclesia,quem Alexandrini feslum .
agentes libenier acceperunt, veluti ex mortuis ^ 0
miviscentem. Quicunque Ariani in urbe reliqui ; ,
.
erant, pro Georgio Lucium creant.

clavis, alios obviis quibuscunque ittterfecerunt,


quosdam etiam in crucero egerunt. Georgium
vero ecclesia eductum, et camelo alligatum, et
discerptum, cum illo comlcsserunt

; . [1448
, 8\

R . )

A l Julianus, qui idolis delectabatar, sacrificiaC


; 04 ,
ConslaDtinopoli Fortuna) offerebat pubice. Quo 95
tempore etiam HareS Chalcedonis episcopuS (4)

manu dudUS (laborabat eniltl pras geneclule OCulorum hebetodine) imperalorem apostatam jurgio
lacessml. Ule vero vicissim convicia rcgerebat,
ccum et iraprobum enm vocans, nec posse ei
Galilaeum Deum mederi exprobrabat. Hares vero
libere regi respondit: Gratias agoAnquit Deo,qui
occctcavit me,ne tuum impudens os ac tenebricotum viderem. Tunc sane et Joviniantis, el ValentlDianiis, qui post bunc eiiam imperarunt, solutas
looas projecerunt tyranno ante pedes, dicentes :
Accipe zonas, habe tibi honores tuos: exposita
tibi eiian sunl eorpora noslra, si punire ?is.

00 ( V7

, -

) # . ' , ; 98 99. [789 .|


1 *
, ,
'
. , , c,
; ^, *, , 5 ;
, , 4 5,
.
ImparalorergOCUm 30Cii?deliberivit, ut Atha-D
"
f

VARJJE

LECTIONES.

87 '] . 83 . 89 : . 90 ante add. . * 7 . 91 . 05 *. 94 . . 05 ) . 98 , . 07 *. 98 ] . 09 # ", i : C .


8 - 5 . 4 5 ). .
: .

(4) Mares Bpisc. caecus D. Baronios tomo IV Annalium Ecclcs. ad annom Chr. 36.

153

BIBLIOTHECA. -

COD. CCLVIII.

154

, nasium ejicerel, ratus Christianos aliler ad i m , pielatem minime iraduci po8S6, nisi Alexaodria
$ - ille pelleretur. Quare ilerum oriantur accusalo . , re$, iterum dux, 6t milites ! rursum Athanasiuf
, , quritur, et fugit. Furlim ilaque ex lirbe fugiene
,;, . conscendit natem, io Thebaidem venit. Salrapa
& illum a tergo secutus est : quod cum ille intelli, xat l 6 * geret, divina Tolunlate vertit navigium,et obviam
6 , iosequenti navigat. lllis ?ero, qui sancto aderaot
inbibentibus, quin eliam ploranlibus, ne in aper*
^ 7. tum discrimen 86 SUOSque COnjiceret, ait sanclue
, ' - Albanasius : Confidite, nolite trmere, Deus enim
8 , 6(& una Dobi3CUm pugnat. Itaque, COOverso Cursu
9 , relro, feruntur Alexandriam versus. Occurrunt
. - persecuiores, et rogant num Athana&ium 4844
; fugientem viderinl. Illi autem responderunl 86
* vidisse, nec procal abesse : si naturarentasse , - culuros. Sic illos eirantes dimiserunl. Ipsi vero
. ; - celeriier Alexandriam na?em appulerunt. Panropivov^ , - que tempore latitans Athanasius, Juliano in
. Pereia diviniius interemplo, cum libertale ver , bum Dei pradicabat, 6t 8alutarem fideiD enun , ^ tiavit.
.
^,
Julianus enim in Perside eublatue est, aliis qui dem 68& CUldam IransfugiB mortem impulan, - tibus, aliis tero alicui e militibus. Sed verisimi ; IlUS est 8 pluribusque creditum divinitUS illum
6 <. interfectum esse. Itaque Yiginli tantura menees in
* ** irnperii fastigio fuil Julianus: vixit aulem annos
, . K a i unum ettriginta. morte igilur Juliani, ConseDSU
' - totius exercitUS JovianilS regnum capessit, CHJU8
, * * paulo atile meminimus. Sed ille oclo menses lan . ' titm imperio potitUS iil Bilhynia obiit: cui Valen tiniaous SUCcedil, pieUtis propugtialor, el regni
. ' sociutn fralrem Valentem (quod utinam minime
, , , factum) accipit. Sed ValeotinianilS triginta tantum
( dies Conslaiitioopoli subsislcns, Valenti Orientem
) ' concessit, ipse ad Occidentem 80 recepit.
. ,
.
,
Cumque io Occidentem veniseet.frater ejus ute ; , , rinus quidem, sed flde hostis, implacabile bellum

, orthodoxaeEcdesiiB mOVit.AcprimuiT quidem 8aD[790 .] . [1449 R ] ctum Melitum a Julianore?ocatuin,et propriaesedi


/ - reslitulum el alioe multos episcopos.et cleripr&Cl exsilio miiltat. Deinde (oiam etiam jEgyptum
XAI turbat, tumultus, persccutioque major, quam an , - tea unquam, Alexandriam invadii. Hetueos ita *A
que Athanasitie, H6 in 86 SCditio transferretur,
- toios quatuor menses in palrium monumentum
. ; wipsum abdidit. Tatianus, lunc iGgjpti praBses,
, - caftdium, quibua mullis iKgyplios affixerat, 8latim
!

VARIiE

LECTIONES.
1 0

1 1

6 . 1 ,
8 . . : ".
1. .
* : ".
8 *. . ; . \ * ]
; ^ ,

155

PATRIARCHiE C P .

15*

poenas divina vindicta dedit. Simul enim digni- tale, et pecuniis privatus stipem petiit, 485 et . ; \ caecus ignominiose mortuua est Tanlis igitur malis ; *0,
ubique grassanlibus, tememotus superveniens universalis, multas urbes everlit,et decem (5) in
Creta : mare etiara terminos excessit. Qua&dam ,
enim locaadeo inundavit,ut quaBCPnsitaante fue- ranl, navigarentur. Aliis autem locis lantum re- ) ; .
cessit,ut in sicco reperti sint naviganles. Sed his omnibus non resipuit Valens. Quoniam autem ,
propter absentiam sancli Atbanasii totus populus ,
Alexandri ejus desideriotumulluabatur,dicebat-
que non tantum se onerartas naves, verum etiam
publica aedificia igne consumpturum,imi Athana- , ,
sium reciperet,cum rescisceret impius Valens,per . '
litteras significavil, u l inlrepide Ecelesias rege- 17 . ' AlhanasiUS.

, ; ,
,
, ,
.
Antiochiam autem profecturus i*nperator, cum
^ , impitis Eudoxius, qui novemdocim annos contra 19
piosimplacabile gesserat bellum,mortua6esset,in ,
via ad Nicomediam delinelur: tum vero Ariani in .
mortui locum Demophiluin subrogant. Orthodoxi * ,
,
vero Evagrium quemdam, cui manus Leatus Eu
stalhiusordinando imponit.quiolim anleMeletium ,
Alexandrinaa pr&fuisset Ecclesiae, el ab Arianis ejectus, ab exsilio autem revocalus,a Joviaoo pio *0, ,
Constantinopoli tunc morabatur.Quibus cognitis, ' Valen$ faClaArianorum CUmgaudio probavit: p r - .
,
cones aulem pietatis,Eustathium quidem qui or
dinaveml, armata n>anu Bizyen Thraciae urbem in , ,
exsilium pellit, Evagrium vero ordinatum alioab- 21 legat.His ita confectis, Valens impius Antiochiam ^
venit, eadem in pios faciens, et excogitaos,et his ,
rouKo deleriora. Diversa enim morle Chrisiianos ^ .
,
afficil, et iiiultos in fluvium Orontem mergit.
, .
; ; *
.
Seditione ilaque hanc oram OCCUpante, post D ; * *3
multa et diuluroa pro pietate cerlamina, et la- [791 H.J,
bores, ad communem dominum, quem dilexe- ,
rat, et pro quu passus erat gaudens athleta, tit , ,
coronas consequatur, Athanasius commigravit, , ;, ^
consamptis (6) quadraginta 4856 annis in >, , /
sacerdotio vel poliue in labore pro flde orlho- , ) $* , *.
doxa.
"
Liber uude haac excerpsimu8,negligentiacn po1 8

VARLE LECTIONES.

1 7

1 8

16 .
.
: ".

\ 20 mg. libri . 1 add. .
add. . *5
om. pr. .

NOTiE.

(5) Cenlum babet Melaphrastes.

(6) Sex et quadraginla, Simeon MeUphraaies.

BIBLIOTHECA. -

157

CODD. CCLIX.

158

, - lios quam diligeiltiam redolet, maxime vero dis , * t tributione sensuum multis capitibus recentia pr
. * \ aliis narrat.
.

0RAT10NES DECEM GHMCIM ORATORUM (7),


Antiphontis.
JSschini.
Isocratis.
Demosthems.
Andocidm.
Hyperidis.
Lysioe.
Dinarchi.
Isoei.
Lycurgu
CCLIX.
Antiphonti* orationes.
Lec(a
sunt
Antiphontis varia Orationes: quae
(1452 R.]
. ' accusationem,persuasionem,el in inveniendo gra . " vitatem contment.In quaeslionibus dubSis artificio , sus,et ex obscuris raliocinans, et ad leges,et affec , tus oratiooes convertens, decoro maxime studet.
, Caecilius quidem Siculus ailnoo uii hunc oratorem
. figuris senlentiarum, sed directeab illo non ficte
&
aniirii cogitata efferri.Conversionem vero callidam
< , et mutationem, neque illuro quaerere,nec uti, sed
, per ipsos sensus, el naluralem eorum consequen (iam, quo velii auditorem trahere. Anliqui enira
, ' oratorcs sufficere sibi arbilrabaiUur invenire En Ihymemata.el pbrasi eximia pronuntiare.Toti enim
. circa dictiooem occupabaotur, et ejus ornalum.
txavov Primum quidem,quaralione esset significativa et
. venusla: deinde modulata eorum coaipositio. In
8 , hoc enim se ab idiotis differre ac praestare crede , banl.Deinde cum dixissetsineflgurissententiarum

* ^ Antiphontis orationem, tanquam corrigens


seipsum:Mw Aoc,inquil,dico quasinulla in Avti , phoniefiguraientenliarvm inveniatur; etenim interro gatio et re$pon6io,et cdia limilia apparent in ejus
, , orationibu$:sed quia non de industriajieque con, , Unenier u*u$ e*t illis.sed quo natura ipsa sine ali * qua methodo duxil quod videre est in orationibus
88 passim obviis imperilortimjdco el cum aliquis $i ' ; 8 * ne figuris dixerU e*seorationes,non omninopuiet
, ' illas figuris carere(hoc enim fieri nequit),sid quia
8 89 artificium perpetvusque ductus ac vehementia fi 8 - gurarum in ipsis non apparent. Dicuntur iltius
. orationes sexaginta,quarum Caecilius viginli quin ^ , - q u e 4 8 # falso ilii ascribi ait, ut restent tantum

Iriginta quinque.

T U N P8ET0PQN ,
.
.
.

'.
'.
'.
'.
.
.
'
.

9 0

( ) ' ^
' * ' 8, ' ' ,

V A R L E LECTIONES.
84 et add. .
l i b r i .
. 80 ".

86 .

87 add.

8 .

89

.
(7) Oeeam Graedae oratorom be Elogia, Plutar- esee patasset, cum oon looge binc e Parallelis exchi Domine magoam partem, opuseulis, ui vocant, cerpta dederit, band dubie non prsleriisset. LamMorulibus circumfemntur. At bic longe, qaam ibi, prias lameo, ne quid dissimalem, ln censura P l u avetiora.Garle otrobiqae eolleeianea, veriue, qoam tarcbi recipit, etsi quadam iu Demo^hene bic
ioiefra scripiio apparet, qu Pboiius, si Pluiarchl quam in ejus Vita, diverse narraotur.
9

P A T R I A R C H J E CP.

160

Hic palri 8U0 Sophilo operam in Studiis dedit. *


C&riiia* W O hlljus oralorie magislrum facit his- &* -

toriciim Thucydidem.Dissensiese vero illuma So- ,


Crate non COnlentionis Sed investigandse verilatis

gralia. Primum autem COndidlSSe dicit orationes , 34 ,


judicialeS. Praecedentium enim nemo hoc genere **.
orationil USUS esse deprehenditur : neqUC repe- [792 . | ,
rias judicialem orationem Seriptam ante tempora
Anliphontis. Primum qaoque ariem rhetoricae , *
referunl Iradidisse, 80lers CUin esset, et iude
.
Nestoris COgnomen SOrtitum. PlatO in PisandrO ^
illum ut avarum inCfSSSit. Fama est illum etiam , * tragoedias composuifse, prifatilTl quidem, e l CUflQ . Dionysio Tyranno COhabitantem. Stodentcm .
prius poesi, artem aiant i l l u m reperisse qua ,^, tristitia depelleretur, el JUXta forum Corinthi do- . *
munculaB CUidam a se COnstrQCtae SIC ioacripsisse: * ,
Se oralione sua dolorem posse pellere. Elenira cpv [1483 R . | interrogando mteroris Causas tristes COnsoIaba- /,
tur. HoC Studium minus esse putans, quam inge-
'
nii SUl praestantiara deceret, ad oratoriam ilerum 66 COnvertit. Scripsit Ctiam orationem COntra .
Hippocratem medicum,etil!um indiclacausadam- , navit. Floruit aotem ea lempestate qua belloiU ^.
gestum COTO Persis, paulo ante Gorgiam Sopllis- , . *0
tam nalUS. ExtetlJit fltam usque in id tem- , * ,
pus, qno popularis Stalas est a 400 (?) Tyrannis ,
gublatus, CUJUS mutationis et ipsum causam una *
fuisse aiunt. Quamobrem et soluta borum lyran- ;,
nide, in JUS vocatus damnatur, et proditorum
pOBra inSCpultUS projectUS est et infamia notatUS ' ,
non modo ipse, Sed ejU8 etiam Oinnes posteri.
Lysias vero CODtra Darrat illum polius a quadra- ^, , ,
gentis tyrannis interfeclum esse. Alii ferunt i l - .
um legalum ad Dionysium Tyrannum profectum, ' ^,
et qaacstione qnadain proposita, quodnam esset ;
Optimum S, illud optimum esse dixisee, 6X quo , 8tatn& flermodio et ArislOgitoni factffi essent. ; apia^c ,
Audientem %ero Dionysium, et i n se h a c dici eu-
Spicantem, et DPcis SUffi incitamenlum esse, ca- * ,
pitis oratorem 48& COndemnasse. Alii vero pro-
^
pterea OCCisum COmmemorant,quodDionysii illius ,
tragoadias liberiue perstrinxieset.
8* . ,
, \ ^.

3 3

CCLX

'.

ItOCraiiS orationes.
.
Legimus variaeoratiooes Isocratis. Oicunturno' IopJ . sexagima.quarura quioqueel vigtnii DiooysiO ',
legiiimse SUnt.Caecilio Viginti OCtO.Scripsisse autem ' ' illum ariem ihetoric traduDt qaam etejllS OOmJDe V ' . 40
inscriptam SCimus.Alii tradtint hUDC iO oratio- ,
nibus raagis exercitalione quam arte Uum esse. * ,

V A R L E LECTIONES.
8* om. . 32 , cf. Wjtlembadl. PluUreh. 4, . 341. 85 : ".
84 W J , . 36 ] i m o
. 37 * . 38 . 80 ' ' ", 4
nie add* .
-

NOTiE.
(8) Quadraginta habet Platarchus ut ibi numeri nola peccalum appareat, ei , pro , repont*dum.

let

BIBLIOTHECA -

^ ;

162

COD, CCLX.

NatOS 68t circa Olympiadem OCtOgesioam 80X-

lam. Junior Lysia annis viginti el duobus, Pla * " . , tone seplem annis antiquior. Erat autem fllius
' , Theodori eacerdotis inter mediocres cives. E i k m ' . num pteraudivit Proditum Chium, eiGorgiam
;
. Leootiouro, ei Tieiatn Syracasanum, el Therame nem rhetorem, Jam \ i r reipublic* curam non ad 4i , misit; quia gracili voce erat ae timidus : pater 43 ^ . [793 .] nasque respiciens calamitates bello Laconico ac ceptas, nnam eolam De retributione oralionem
, habuil, et a dicendo deincepsabstinuit. Instituto * qaeludo,philosophari et scribere e8iaggressos,ac
, panegyricnm, et quasdam in genere deliberativo
scripsit orationes, ratus ita Graecosad eaquaeoffi, cio bomestatique sunt consentanea, posse incitari.
f

, - Quod institulum CUtn minime feliciterSUCCederet,


dislitit postea alias orationes scribere.Luduro au tem teouit primo in Chio,com ut honnulli traduot,
" . novera haberet audilores: ex quo cum ticterel nu , meratam inercedem,collacrymans ait: W meiptum
, , hii protbui vendendum. Auditores postea babuil
, , centum, mukos quidem alioe, sed imprimis T i , - motheum Cononis filium, quocum mollas adiit c i , vitates.cum illas scriberel epistolas quae auntaTi . motheo missae ad Aiheniensesrinde talentum dono
, , accepit Dedit se quoque 11! ad audiendum Xeno , phon Grylli filius Theopompus Chius, et Epfaoras
- CumsBtis, quos ad ecribendam hisioriatn incitavit,
, . [1456 R . | ad captum cujusque apteargumenta bistorise distri . buens: ad ha>c et Asclepiades,qui tragcedias 4 8 7
- ecrip8it,et Theodectes Pbaselite8,qui etiam poatea
; " , 44 Tragoedias composuit.Quin etiam Leodamas Athe , niensis,etLacritm,qui auctor legum Aiheoiensibue
ferendarum fuit. Ferunl autem Bonoulli etHyperi * dem et Isseum auditoree fuisse, et Demosthenfcm
, 43 - ad eum stodiose accessiase, dixisseque se miito
, 46 , drachmas, quo prelio ille docebat, probere non
* - posse, datarum vero ducentas, ut quintam arlis
* ; 47 partem disceret. Isocratem autem respondisse :
, , ' Artem nonin fnislra di&secamus, sed $idi$eere
. voles, tolam bene dicendi artem tibi vendam.

, , , 48 , * *8
,
, ' , 40 .
* - D IlaqueorationetT) Derelribu(ione punegJT\CUiu ti
aliasinsuasoriogeoere.utdiximus.qussdamcompo*
. tuUrpanegyricomaiuDtdecemanDisalii.aliiquiDqoe
, ' , aoniselaborasse.quaDquamaGorgiaB LeontSni elLy '. * siieentbymeroatisetepicherematisparummoUiaest
oratiopanegyrica lsocratis.Credatjure aliquis tam
longoteroporeoralionem hancadolaaae Oratorem,
,-. * dum inh8Bretcompo8itioni,propterornaluinoratio nie,ei abuodanliam, et propter sedulan electionem
- in verbis,et mutuam partium conciuoilateco, imo
, acearatam incisorum ac membrorum conalru

VARIiE LECTIONES
1 1

4 8

41 ] .
.
^ .
Coraes kocrat. 2, . '. 45
.
. .
868 * . 088 *^,
dd.
. *0 ' " 50 ", *.

4 0

4 8

163

PATRIARCHiE .

164

ctionem, taulum temporis exigere arbilrabitur. , >


Maxime vero rerum inventio et disposilio hanc .
occupationem prabuit. Capila enim et epichere-
roala, quibus oratio directa perlicitur,si quis d i l i - .
genler etsingulas partes atlenderit, inveniet eam
*
nonnisilongo tempore absolvi poluisse. Quare et ,
rnuilasmultisjudiciales orationespnebtiit, propler ,
mutuas intersedissensiones,cum aliiexercitalioni [794 ] ' |. ,
et curse orationum incaraberent, alii specie tenus .
recilabant.Licebalaulem viderealios ad judiciales )
causas aptos essc,alios aulem dicendo his inferio- ' , ,
res csse Panalbenaicuraaneoanle obituro, vel, ut ,
nonnulii ferunt, quarto conscripsit, illas ad P h i -
lippnm paulo antequara est mortuus.
'
, ; 6
, , , *
.
Vixit,ut iioniiullis placet,annos centura:ut aliis, , , ' , ' ,
octo et nonaginta. Mortuus autem est 4872> nun- 34 /. liata illi clade Chaeronensi, cum quadriduuro cibo ,
abstinuissel,utqui nollct jam quarlo Graciam ser- 55 ,
vilute oppressam videre. Satis uberes magnasque 56
divitias tenuit, non solum quod a familiaribus et , ,
ipsis nolis exigeret pecuniam, verum etiam quod a , Nicocle rege Cypri,quiipseeratEvagone filius,vi- , 57 (
ginli talenta pro scripta ad illum oratione recepit. 58)
Quae res cura illi magnam conflarel invidiam, (er . '*
ad trierarcbicum munus designatus, bis quidem ,
filii opera, imbecillitatis excusatione deprecatus est: tertio vero cum suscepissel consurapsit non ^, 59
.
pauca
60
Et com interrogarelur, cur ipse, qui doceret
aliOS^sibi doccndo nOD esset SalJS,respOndit (9) C O - Q ,
ticulasquidem ipsassecare non posse, eas lamen , , 01 ,
ferro secanvli vim ac facultatem dare. Cum pater . [1457 R.]
quidam diceret &e solum senrum cum Glio misis-
se: Ergo discede inq\ih : nam pro uno duos habi- , ,
turus es servos. Socratis mortem immoderate * ' .
ferre visus esl, ut atratus ipse sequenti die in pu- ,
blicum prodiret. Bis toiavitain certamen, est vo- .
caius: primum quidem, cum ad relribulionem , ; illum Hegaclides convocavit, cui respondenti fa- ,
cultatem raorbus praecidit, sed misso filio A p l a - , '
reo superior fuit in causa: secundo vero, cura ad 01 *
retributionem Iriremium causa suscepta est a
Lysimacbo vocatus : a quo cum victus esset, trie- ,
.
rarcbise onus subiit
Purilaiem,perspicuilalem et curam oralionum

ejU8 OlftneS norutlt, et illas non venustatem modo ,
innalam, sed quae eliam in incisis versetur, conde- , ,
COrare.QuanquamfigariSDOnabundarel, neceliam ^ ,
V A R L E LECT10NES.
5 3

5 . *. \ 4 . 55 . 56 ] *
WylienbachlUS. 67 : \
58 ". 50 ] Coraoa CI. 25. oO ". 01 \ 08 malim .
NOTiE.

(9) Horatius expressil in Arte poet.


Fungor vice cotis, acutum
Reddere quce fenwn valet, ex$ors ipsa secandi.

(65

BIBLIOTHECA. -

COD. G C L X L

166

/ ' varielale earam ornelor. Ideoque propler raram


; '. - figurarum mutationem in oratione,non esl conlen * - tioni aptus. Continuatio sevo in Oralionibus argu. * , mentorum propria lllhls. Forte vero quis illum
furti redarguat,quod mulla in oratione panegyrica
ex epitaphiis sermonibus Archini, Thucydidis, et
. ' Lysi sit mutualus : verum nihil prohibel iisdem
utl argumcnlis, CUm e&dem res incidant, nec
03 , SUppoiiere aliena, Cum 8 argtimeilla talia pro , ^ - ducant, qualia el priores habuerunt, ostendilur.
; (795 .]
.

4 8 8 MorlUUS honoriiice sepultUS 6St CUm
'. patre, matre, sorore, aliisque amicis. Esl el illius
< 64 , \ Eleusine aenea stalua erecta,cui ita inscribitur.
*

65 Timothem Honoris, AmiciticB, atque Hotpitali * ) 66.


a/ff deubus, imaginem hocratis dedicavit.
67 .
Cleocaris opUS
Aliam illi slaluam aeneam adoplalus filius Apha 68 's Statuit ad Olympium in columna, qui nalus
, ; ; ;, s l ex amica Lagisca, quam trium liberorum i r a : , trem Isocrales duxit, quorum unuserat AphareuS,
; q i ffll slatuam posuit, et ioscripsil :

' AphareuS PalrtS IsOCrattS hanc ilaluam hoilOri
, 70 .
JovtS pardHtumque Virtuti posuit.
*.
CCLXI. Andocidce orationes,
>.
',
Legiroue quatuor orationes Andocid, qaas
, - , ; Q qoidem hactenus vidimus, unam, De mysleriis ;
, , De teiitU SUO, SeCUudam Jterliara, De paCC CUItl
. ' - AthenUmibus ; quartam, in Alcibiadem. ln bis
; , 71 sine ornatu etadmodum tenuis,simplicia sectalur,
yal . - Olquia omalumnon adhibel,ornatOS.FIoruiS86au , tom tempore Socratia dfcitur et natus circa Olym ' ' - piadm septaageeiinam octavam,patr* nalus Leo. , - gora, qui bono natus loco erat.Scribit Hellanicus
;* 73 altius 611) genitS 8UUm USque ad Merciirium retu^ Hsse Postea vero impietatis accusatuin,quod eliam
'. ( ipee Mercoriales stutuas concidisset, ac mysleria
- Cereris violasset. Uis de rebus cum essal faclum
, judidlim, elapsus est,Clim 86 eceleris auctores j l l . ;
dicalunimpromitteret.Itaqueommicurastudioque
, oinlentus,60S reperit,quiin sacra injuriosi fuissent,
. (U60 R.) in quibus patrem etiam indicavit.Cumque cseteros
; ; - Omnes COUVIClSSet, perfecit Ut extremo supplicio
, , - afOcereOlur : palrem vero licet jam vioclum libevov , mit,cum illum multas ulilitates civilatiallaturUm
73 . polliceretur, nec fefellit opioio.Mullos enim Leoo goras convicit,qui pecunias publicas in privalum
;. USOm COnverlerent,et alUS quibusdamflagilUS68
sent obDOXU. Cum Vero Andocides ob ea8 rea,

r e U

VARIiE LECTIONES.
5 ". 64 ' Coraes, . ' . 65 ] p8eudo-Plu(arclni8. 66 ]
CoratS. 67 Pseudo-PlotarchllS. 68 ' Caraes. 69 ; . 70 .
* . * . *.

167

PATRIARCHJE CP.

166

quas in republicage8sitset,raagnam gloriam esset : 74 ; * .


consecutus, navium e l ipse gubernalor, et admi- ,
niatrator factus est, ac Cypri regibus, mullisque
aliis illustribus hospitio fuit conjunctus,cum Aris*
tidis Oiiam, unam ex clvibus consobrinam suam, .
clam domesticis et familiaribus eduxit,etadCjpri ,
regem dono misit.Cujus rei causacum videret se ,
in jus mox vocntum i r i , rursus illam e 488 b Cy- .
proest furatus, eumquo deprebensum rex in vin- ' , '
cula conjicit Cum vero aufugisset, venit in civi-
tatem quo temporequadringenti viri rempublicam . ' 75
adminialrabant : a quibus cum esset vinctus, au- , * , '
fugit, ac rursus everso illo paucorum dominalu in ypovov ; exsilium pulsus est. Hoc exsilii tempore Elidem .
incoluit,et cum Thrasybuli familiares in civitatera [796 . ] f

redireilt, ipse quoque esl reversus. MiS8US vero .


pro pace adLacedaemonioscumiir.prohe videretur ,
in hocstudio versatus, {ugit.Porroab iilo denomi- , ,
natur etiam Mercurii stalua. Ea eoim quamvis a ; .

iribu iEgeide posita ac dedicata sit, ab AndociJe


tamen nomen habet, quod ille staluae proxime
habitaret.
CCLXII.
Lysioe orationes.
Legi varias Lyeia oraliones, quae dicuntur esse
nuraero trecenUD el viginti quinque,quarum legilim sunt dticeol ei triginta Ires. lo quibus
bis, tantum dicendo victus dicitur, cum tameu
ssepias cum adversariis contenderit.Est in orationibue suis brevissiraus, et ad pereuadendum per-

'.
).
,
, ' '
70 ,
. "
, >
appositl)S,et 81 qois aliusgraviter dicendi peritUS, C , ; ,, 77
tametsi non appareal. Elenim quanquam facilis
videtur esse, nihilominus lamen imitatu est diffi- ; .
cilis. Mullaa orationes privatia hominibus dedisse .
dicitur. Scripsii iiem io < enere oralionis, concio- , , ,
nes, epistolas, laudatioaee, epUaphia,amatorja,et , . "
Socraiis defensionem.ln plerisque oralionibusest ,
rooralis, el quidem ad intelligenliam cum booum 78 ,
sortitur arguraentum, et quod ad meliora coolen- ; .
dat.Uodeooa tenuiter dicendum, quid reigestura, , sed el raiio addeoda,ob quam singula sint gesta ; , ,
verbi gratia, si difGcilia dixerit, causari necessi- 70 ,
latera erga amicos, aut alios moderatos: sin vero , ,
meliora,volunlalem pr&teadere.H&c?ero maxime . ,
probabilis est, si causam addas.Causas vero non . 00 7

oportelulililatis gratia aSSUmere. PrudentlS enim *


boc magis est viriquamfrugi ac probi.Difficilis hic .
est servaodi modus, in quo et Lyeias sspe vide- *
tur pecca886. Maxime celobres habentur cum aliaa ,
orationes ejus, tum de tutela conlra Diogilonem, 01 h
probabilem naraque ei purain narratioaem facit, * sed non recla ad ampliQcationea et aggeraliones, , '
ut mulu bciunt,confertitur.Elenim non ount ha3C , ,
propria 480 primse rei explicalioois, sed locum * 83 ;
habentin sequenlibus. Magnam autem puritatem , '
VARIJE

LECTIONES.

7* Taylorus Lectt. Lysiae. . 689., cf. . 489 b 37 et 490 & 25 75 om. . ?6 *.


77 prsaUt . 78 om. . ^9 : *.

80 OD). 01 add. . W -'] *

169

BIBLIOTHECA. -

170

COD. CCLXII.

. [1461 R.) et perspicuitatem in rebuset verbis,etiam in priiv 81 cipio oralionis oslendit, ut in narrando sine am * bagibus, et nihil externum aiiunde asciscendo.
, * Venuslatem autem composilionis non quWis facile
, 85 f animadf ertit. Nam simpliciter et casu ut res dat
. se, dicere videtur, assurgit tarcen ornatu in im
' inensum, estque oratio ejus et propter schemata
rcuy , digna admiralione,et propter sensnm,et verba,et
. 84 concinnam borum compoeitionem,et inventionem,
et ordinem enthymematum et epicherematnm.

.
' * 85
In dubiumautem anonnullis vocatur oralio
* qu83 est species sacrs ole*B. Sed vertim

. ' , ejus esse auctorem Lysiara e capilibus apparet,et


\ - ex argumentis,e procemio, narralione et epilogo.
86 - Felicissime enim, el consueta huic gravitate in
( [797 ) ( - eimplicitale sunt illa composita, ct secandam en iSpl iliymemata,et non epicheremalis singula deraons ) trare,Lysi tenorem maxime indicat, quin etiam
87 * , *' orationem, non uni immorando producere, soler tiie Lysise est: ut et solidilasoralionum; deniqae
. ' h - magnam brevilalevoluptatem afferre (in quo post
Demosthenem solus intercaeterosoratoresexcel, , iuisse fidelur) et pulchriludo descriplionts,quoin
, genere neque Platoni, nec ^ s c h i n i , nec Demos 3 theni cedit. Proprium autem Lysise est antitheta
;, proferro, quae non ostendaitt capliosum quid,sed
, a rebus ductademoDstrent.Signum Lysianaifacui . tatis csl, et in omni periodo membrorum concin nilas, et cum purilate floridum. Paulus Mysus
, ' orationem eamdem cum dicta non
. intelligeret, a genuinis Lysiae orationibus exter ^ minat, et mulias pulchrasque alias orationes tan quam alienas rejiciens, magnam utilitatem homi. nibus eripuit: non inventis aroplius his qu& ab eo
, , , in reprebensionem ceciderunt. Semel enim se[] , clasae, neglectae sunt, quod 4806 reprehensio
$ fortior esset, quemadmodum in aliis
multis,

veritale delecta.
, *
, , ' , .

, - D
. 88

, 89 W> 01
' \ ,
.
' 92
. J;
;
95 .
,

VARLE

Dexter auiem et acer fuit Lysias ad commovendos affectus, et oratronis amplificandaB egregie
peritus.Nonnulliigiturrhetores non recle de Lysia
dixerunt,ostendere crimina prae ceteris,qui ante-

cesserunt, posse, amplificandis 7ero iis mullo inferiorem esse. Etenim aperte refellunlur ejus
orationibus, qnibus judicium eorum falsum esse
convinciiur, et maxime oratione contra Mnesiptolemon.Mirum enim in modum accusationemauget.
Erral et Ccecilius,quicum liunc inler alios inventione preslare asserat, inventa tamen disponere
perinde posse negat,licel hac virtutis diceodi parte

LECTIONES.

. et COIT. : ".
84 add. . 85 ' ".
86 add. 87 d d .
. 8 001. . 80 om. . 90 . . 91 )
. 98 ". 95 .

PATROL. G R . C I V .

171

PATRIARCHiE CP.

172

nemini cedere videatur.Vidit Demosthenem ndo- , *


lescentem Lysias, patreroque habuit Cephalum /
Lysaniam Cepbali Olium. Is natione Syracusanus .
fuit. Athenas cum migrasset, parlim urbis desi- 94 . 6
derio caplus, partiro Periclis Xanthippi filii fama ,
oxcitatus, ibi primo quidem cum clarissimis Athe- ,
nieneibus erudiebatur : postquam vero civitas co- loniam Sybarim mifit, abiit una cum fratre Pole- ,
raarcho natu maximo, ut haereditalis paternae ,
parliceps fieret. Cum jara quindecimum annum [1464 R.J
ageret, apud Tisiam, et Niciam Syracusanos insli-
tuitur, cumque domum comparasset, atqoe hsere- , ' *
ditatem esset consecutus, vixit in summa abun- 95 . dantia usque ad Clearchi praeturara,sequentianr.o 96 accusatus, quod partes Atheniensium sequeretur, cumaliis tribus estpatria expulsus. Alhenas ^ [798 J
^ * ;
cum venisset, com jam quadringenti viri rempu
blicam in suam ditionem redegissent, in ea egit. *
Cum vero Iriginta viri rempublicam recepissfcnt, . ^
mansit annos septem : privatus vero facultatibus, ' 97 * '
acfratre Polemarcho amisso, ipse segre effugiens , ,
imminentem inleritum, egil Hegaris. Tribulibus * veroiliiusreditum urgentibus,uiilissimusomnium , ; fuit, data roille drachmarum pecunia, et clypeis , . '
ducentis, missusque cam Hermone subsidiarios ;
roilites mercede conduxit Irecentos etduos,per- *
suasiique Thrasybulo Eliensi 400 hospili, ut 99 "
duo talenta darel. His de causis cum scripsisset " ; *,
Thrasybulus jus civiiatisilli post redilum dandum (J
esse, populus Atheniensis donum ralum babuit. . ' ;
Archinus vero eum accusat violatarum legum, ,
quod nondum facto senatusconsulto, donum acce- . , pisset. Postquam vero decretum abrogatum est, , []
jure civitatis, et reliquiim lempus perinde ac si *
civis fuisset, transegit, obiitque ibidem annos , ,
natus tres et octoginta, alii septem subtrahuoi. . ? , *
*
f

'.
.
99 .
; ' '
'
.
,
.
tas,et rerumgravita8 SicenimorationesilliusLy- ovowaT v
siam imitantur, ul nisi quis diltgenler attendat,
utriusquestylidiffereatiam vixdignoscat,schemata ,
siexcipias.Etenim primuslsaeusschemataadhibuit ,
etanimumadcivilemartemconverlit,quodmaxiine ,
Demosthenes,illiusdiscipiilus,iroilatQsest.Genere . eratChaIcideQ9is.Atheoasvero raiesus Lysiae prse-
ceptori, ul diximus, operam dedil. Floruil vero , S ,
poetPeloponnesiacunibellum,etUSque adPlulippi , . *
imperium pervenit. Hic relicto ludo SUO, DetllO- , * (

CCLXIH.
hmi orationes.
Legimus varias orationesIsaei:quarum numerus,
ut serael dicam, seiaginta quatuor : quarum germanae solum quinquagiota. Lysiam autem potissimum imilatus est, cujuset discipulus fuit. Imiiatum vero illum fuisse arguil norainum concinni:

V A R L E LECTIONES.
94 ". 95 : ", 96 .
. 98 \ 99 . 1 . 2 add. .

07 -

173

BIBLIOTHECA. - CODD. CCLXIII, CCLXIV.

174

) * - sthenem decera millium drachmarum pr&lio insii , tuit,ob idque maxime excelluit. etiam Demo. ' 3 Stheni de tuloribus cripsisse ferUHt oratiooes.
*
.
'.
CCLXIV. jEschinis oratienes.
.
' ,
LecUB sunt orationes iEschinis : quatum tres
, *. nuraero sunt, et epistola tiovam, Nam Deliaca
. * non est iEschinia. In orationibus euis euavis, pu rns, dietinctus, et enthymemaium perspicuitale

excellens. Oratio vero in Tiraarcbum habita,
[1465 R.] *0 quod meretriciam factitaret, accusal. Timarcbas
[799 .] 5 vero territus, judiciumque defugiene se suspen dit.
.

Nuntiavit primus secundam victoriam in Tamy'


* . \ nis Atheniensibus, quamobrem corona donatus
est. Ferunt auiem 4006 primum ipsura ad popu, lum conlra Philippum orasse, coroque oratione
, gratiain comparasset, legatum ad Arcadas mis*
sum esse, ad quos cum venieset, decem millia
.
, ' , .
,
,
.
^
,

, , - ^

.
,
. ,
,
.
,
,
, '
7 ,
" 8
',

contra Philippura armasse.


^Escbinesbic paire natus est Atroraeto, qui i o i tio cum sub triginia lyrannis exsularet,ipse poetea
populum ad libertatem rovocavit: Glaucothea matre, tribu vero Cotbocides, neque genere, aeque
opibus celebris.Adolescens cum esset ac robustua
viribus, ad gymnasia studium laboremque coniul i l . Poatea cnm vocis firimlate ac robere valeret,
ee tragcediis ageadis exercuit: at,ut Demoslbeae*
scribil,scribae vicarius,ac (10) terliae agens partes
in Bacchaoalibus Aristodemi arbitratu semper
fuit: et juvenis etiam num litteras uoa cum parenle
docait: prof eclior aulem militavit. Nonnolli etiam
Socralem et Platoaem audisse ferunt. C&cilius
vere (11) Leodamantis discipulum facit. Verolue
in republica est noo ingloriua: quod Demoslheni,
ejusque suffragatoribus adverearelar,cam quo legationes obiit cum raultas alias, lurtl de pace ad
Philippom, in qua accusatus a Demoslhene est:
quodque ipse Pylagoras exsistens aucter belli inIroduceadi fuisset, cum ab Arapbictyanibus ad
Aoiphissaoe legalus e*t creatus, ipsique Araphiclyones porlum slruxisseat,quo facto ad Philippum

. COnfugerunt,el PhilippU8,atlCtore iechine,resip


9 - as esl aggreS8US,el Phoctdem cepit. EJUS senlen ' . liiB patrocinanle Eubulo Spinthari fillOS et Proval , - lusio, qui tum SUinmam apud populum poteslatem
, obtinebat, SublevatUS, triginta SUffragUS e?asit.

V A R l i E LECTIONES.
3 . 4 . 5 libri . 8 : *. 7 . LeichlUS .
XLI1 . . 8 ] ". 9 l i b r i .
NOTiE.

(11) Sic el Plutarch. in X Orator. Aleidamaniis


(10) Cic. Divi*ut in Verrem,\il \n actoribus Grsetis flerj tidemus spe illum qui esi secondarum. Eleatae, Suidas in ifiscbine.

175

176

PATRIARCHJB CP.

PoSteft YerO,Cam PhjlippO roorlaO,AleiMder Irtn- . '


siret ki Aeia,CtesiphonteiTj io jas vocavit,qaod de-
cernefldisDeiBOstbeni honoribus ipsecontraleges ,
. 5 '
fecisset. QQO in eerttmine com qointam auffra-
giornm partam non obtinQuset Rbodoni confngit, * '
cum a multa mille drochmarum persoWeoda, ad , !
qaam foerat damoaltis,ai)iino ac volootate abhor- . , , rerel. Ludoque Rhodi aperto docuit, nbt tum , ', Bhodiis oraliottem a se babitam tontra Ctaeipbon- ,
tem oalendisaet, caroqae omoes mirarentur, po- , ) , /
teissa illum his pro se dictis in judicio soperari. .
Mmime sune, inqoii, miratmri fuissetis, Rhoiii, si contra ea dicentem Dmoslhenem audinelis.
Ioda autem Samum natigana, alque in imulataabitans,non ia mullo posl mortuus est.
CCLXY.

'.
.
Demosthenis orationes.
' *2 )
Legi omnes peoe orationes Demosthenia. Dictmtur iUins germanse saxaginta quioque: qoarom " ' ',
49f elegantiorea qu ad populam,quam qoae ad
scnalom babite, a pluribos judicantur. Nonnalli .
(

oratioaem de Haloneso (qu cooira Pbilippum
eeeonda inseribitor,) qoia com ea pugnai ora-
tione, quam coolra Philippi epislolam dixit,ilIios [ 8 0 0 . ) )
propriam esse negant, et coafirmare opimonem # , snarn eooanlur nominibos el verbia, et eomposi* (%
ttonis modalalioDe: nallam enim a Dtmosthenia *
alylo abhorrere. AltenuaUm enim el diasolutam *
taojw oratiobis esse pbrasim, et oratoris facul- [ 1 4 6 8 R . ]
late ioferiorem : alii vero abjudicantes Demos- , ^
1 1

1 3

IbeO), Hegesippo tribuunl. Equidem CUm Obser-c . varjtn diversorom orationes oratorum eimiies .
inlerdam exsislere, et contra ejusdem auclorie '
diseiroiles nonnunqoam evadere orationes (non enim in dicendo facoltas, praeertim im propriii
aeroaximeepportuois oratioaibus, ut nec in aliia ( rebus omDibue, immutabilie eet, ac sui perpetoo , ,
samilis) cumque haac diveraitalem hic animad- ),
vertara, pronuDUare non auaim, sitne Hegeseppi
^, '
bec, an Deraoelbenis oratio.
, ^
.
Similiier t\ orationem, quae inscribiior de
' ,
Coaditionibus ad Alexandrura, Hyperidi potius , * quam Demostheni aUribuunt, ^quod cum multis ,
aliis DemostheBes artibas reliquos oratoers vice-
ril, tom poiissimom Yerborum deleclu superarit. *

At b&c oratio babet nonnollas voces non oratorias, Ut , et alia similia.

, &
,

Sonl etiam dui duae in Arietogitonem oraiiones


quasi noo germanas rejiciant:sed tamen non indicant auciorero earum, inter quos onus est Dionyeius Halicaraasaeos, non magnum seoti-ntiae proferens testimonium, nec investigare studens, ut
pluris fieri debeat Aristogiton contra se DeraoVARLE

'
, -

. Uv

,

LECTIONES.

*0 Pseudo-Plutarchus : nam Photii libri . *1 ] . \ . *6 * \ U antO om. . *3 *^ " . *6 add. . 17 post


d. .
. 16 *
add.
t

177

BIBLIOTHECA. -

COD. CCLXV*

178

i0

A t h e n e m dixiS86 CODfeSSOS, quam DionjSU D6ga )^ t)0 (12). Etenim defendeutem 86 obiter, S6d
* accurale exadversum conlendisse ea oratione ap , aU* paret. q u itlSCribitur Apologia CODtra demone> , trationem LyctlXgi, e( Demosthenis.
& , ,
*0 ' )
Oratio quoque COntra Midiam 6t CODlra i E t t b i nem cau. ffi fuit.Cur DemOolbeniS 6886 DOD diceren * tur, quod non idem stylus. Etenim in his duabus
- orationibus ex interjectis quibusdam urgetu, i i s - dem argumentis,secam ipsepugnare videtui\qua8i
, , ' ' - dimicaas 6t non revera pugnane. Hinc ei nonnullt
. dixerunt 4916 utramque oralionem in adversariie
, dunlaxat relictam,neque iotegre ad editionem reli * - clam. Hoc enim timidius ac circumspectius agere
^ > . ' ? - videntur.Sed quihaa damnanl, quid ilii de Aristi , de judicenl?qui ad naueeam OSqU6 hoC Sljlo Ulitlir,
; - ot qui itl 06 modum excedat, ei SUperfluitale
, ** magis quam mediocritale utatur? Haxime vero
, *3 oralio contra jEschinem assereodi aosam dfidit in
; 6 adversariis relictam 68S6, nondum taraen perfec' tam.Quamobrem quae in accusatione magoam ba - bent obscuritatem et levitatam, exirema oratione
(- [801 .] - afferuotur,quod orator non atiendit,magis de pro , verbiseolIicUuS.Elenim UOtl talis oratio LySJSQ
" line8iptolemum,sedin omnibu8,quibusoporl6t,
&, partibus affectura semns, oec irapetum reprimit,
. nec desinit audilores ad exlremum usquo exci , - lare. Quamquam el orationem de falsa legalione
, nODHuili aiunt in COmmenUrilS reliclam 6886,116 , , quo ad edendum, neqU6 int6gT6 COMCTiplam 68Se.
. Quamobrem qufiBSO ? Quia post 6pilog08,fqui multi
;
- SUnl,6t maximam OCCtipant oralioms parleiD, CUm
, ' anlca objrctionee mulUs reflltarit, blC rursum
*5, easdem refellit, quod COnlra artiOciuDl 6Sl, ac l e j [1409 R ] , g68 dkendi.
: , ;
)* ^ .

Et orationem pro Satyri tutela conlra Charidc
roum,recli censoresDeraosthenieassedicunt.Calli ?; , - machus,c6nsornon bonus.Diaarcbiesseputat.non, ' , , nulli Ljetse; pugnal tamen temporum ralio.lolius- , queadeo oralioiitS Stylus ei res,eleloculio,Demos thenis fero esse argount obliqua enuntiatio con linualioque periodorum, ac Tehenaonlia. Ab ipso
. enim principio bis oratio exornalur, adhibcturque
- bonuS verboruiTl deledUS, 6t COncinna COITIpOSitia
* - atlilet. Testanlur id etiaill flgur : 8Utlt enilli CUlW
. acrimonia conjoncta3, el varietalem orationi aife-/ root. Etcniin 4 9 3 addii interrogationes, rcddi*
. tiones, asyndeta, qosB maxime Demostheni fami ' - liaria sed 6 l accurata COnSlTUCtio, quiB 8UD omatU
efficaciam tamen non loIlit,ipsfieque periodi undi2 1

Y A R L E LECT10NES.
4 1

' add. A . W ' .


: ". W .
. ",
. ] .

*3 : "

^
(12) Dionysius Halicarnass. pag. Graac. 197, quem cum liis conferas licet.

* -

179

PATRIARCHJE GP.

180

qtie perfecte, decorum ubique ServaDt. Nullam enira composilionera praetermittere, sed periodis , .
oronia complecti,Oemostheni est cum Isocrate, ac .
Ljsiacommune.Atperiodorum varietas in magni- , tudine membra adimplens, diversitatem inter i l - los parit, cum Isocrates plerumque ambitum . ,
producal: Lyeias vero conlrabatjn utroquedeco-
*
ruro serret Demoslhenes.

, , 27 ' .
Oratio autem qtl&dlPaiie&l.COmpositaquidem,
*0 , 9ed nOD babita eiistimatur ab aliis ; et maxiltie a ,
Libanio sophista. Orator enim jBschinem accu- .
sans,nihil0mi0US se etiam aCCUSal, quod SUasisset 28 AtbeniensibllS Amphictyonem esse Philippum do
, *9 ;
creto renontiandum, qua illom acerbe reprehen- . dit, quod ejUS rei auctor, Suasorque exslitissel. 30, ^
Nam auasisse illum ut Amphictyon Philippus ;
.
crearetur, clarom est.

Oralionem vero conlra Neaeram, ut languidiorem ac remisriorem, Demostbenis nonnulli e ,
familia ejiciunt, ut et amatoriam, et funebrem
.
laadationem,
[ 8 0 2 ] ' '
Aiunt el Demoslhenem quatoor el viginti annos
natum orationem de Immunitate contraLeptinem 51 ,
conscripsisse, cujue prooemium agonisticon esse ,
putatLonginus crilicus(13):qui Claudio iraperante *
floruit.causasque plurimas egit,Zenobia Osroeno- ,
rum regina imperium tenenle,mortuo jam Odena- ,
tbo maritO,que?n priSCl tradunl scriptores nb i m - ' ;,
^ '
pielate gentium ad Judaeorum mores iraductum
Verum Longinus sic quidem de hoc prooemio in- ; .
dicavit, cfleieri enim roorate esso non recte pro- nfpl
nuntiant. Pluribus autero hsec oratio in judicando > . " contentionis matcriam prsebnit, (in his Aspasio . \
rhetori,qui exordium eatis accuratam esse negat), 33 ,
ut et oratio coniraMidiam,nam eldehac non pauci (&, ' 53
certarunt, multisque 40Sft altercandi ansam prae- . '
buit. Alii enim formarn illi affectionis plenam et *
gravitatis:nonnulli negotialem characterem atlri- ,
boartt.etomnino verborum gravitas hicest,et com- .
positionis modulalio.et rursum argumenlie et en- , *
thymematis affectu plenis.patheticam quoque pro-
noniialionem accommodat, pragmaticis vicissira ' ; < quse ipsis ccnveniunt, adaptal. Servat et affectus [1472 R.]
leniores, non in hac modo oralione,*ed el in aliis.
Veruro difficilHmum esloratori,in conlentioso d i -
cendi genere leniores perpetoo retinerein adver- , , .
sarimn affectiones,ei prastrlim, cui vehemenlius
atque acrius ingenium obf enit: quale Demostheni ^ .
G

3 5

V A R L E LECTIONES8

*7 ] . 28 ". 29 . 50 ", * . pr. ,


anle ponil . 52 . 55 I ' Toiip. Longin. .
221. 54 \ 55 ] et COIT. .
N0TJE.

(13) Hojus Longini Dionyeii meminit et Eunapius Sardianus, et exsiat Jibellus , De $ublimi Dicendi genere.

181

BIBLIOTHECA. COD. C C L X V .

*82

Aatque Aristidi obtigil. Hinc flt,Ut efferantur 8pe , - numero,natura longe arguraentum superante.Ne que enim ars volunlatem dirigere valet, nisi et
, subsidium ingenii accesserit. Annos natus octo et
. 56, triginta Atheniensi popolo persuasit, OlyHihHs
* auxilium COnlra Pbilippum mitterent.
* , ; .
' ' ', ;
.
Demosthenes BemOStbenis, 6t CleobulaB flllUS
, . - tribu Paeaniensis, relictusa patre cum essetannos
' - nalllS septem.et eororquinque,tOtumilIud tempUS
, quo palre orbatUS fuil, apud matrem egit, CUOl 8
, - Isocrati ad audiendum daret, ut quidam aiunt: ut
, , autem plurimi, Isaeo Chalcidensi, qui et ipee Iso . - cralis erat discipuIus.studioaemulandiThucydidis
57 , - et Platonis philosophi incensus: alii enim aliler de
. ' - orationis institulione ac doctoribus narrani. Cum
3 - ad SDUtem Riaturam pervenissel,|ac pailClOra,
. , - quam esset aequum, a tuloribus accepisset, qui
, ; treseranl, nimiruro Aphobus, Theripedes et De; ' ', - IDOphon, qui alUS Demeas 68t, a singullS Ulenta
(ol ), decem muIUB causa postulavil, ipSOSqaO Vicil. Ip ' / . sam vero condemnationem parvifecit,aHieque qui; 5 58 , dem pecunia, aliis vero etiam obsequio liberatis.
; ; , . - ChoragUS faclUS Midiam Anagjrasium, qui illuin
: , , - praebitoris officio fungentem percusserat, in jus
, [803 .| vocavit, acceptisque tribus drachmarum millibus,
, 59 - ab accusatione deslilil.
* ; .

NeC desunl qui dicant eum mulla oaturaB vitia
. exercilatione vicisse, et adhuc juvenem inspelun , , - cam 4 0 5 descendere solitum, in eaque eloquen 40 , , tiam exerccre, abrasa dimidia capitis parte, quo
, gjbi exeunili facuUatem eriperel.Deinde lecto cu . - bare ailgUSlO, Ut Cltius excitareiUI\el 131
; , . cum natura prODIinliare DOn pOSSet, labore didi *' ^ cisse.ElCUm hlimerum exercendo indecore move , ret,ob6USCO, vel,ut nonnullis videtur, gladiolo

, - laquearibus euspenso COercebal, Ul ab ea
^ ( ^) deformilale cessaret seque indicenti geslu conli, ; , , nerel.Ipse ad Phalericum se conferens juxla fluc3 . ; tuum impetusexercebatur,ut assuetudine naluram
, - COrrigeret. Quin et Speculum jUStSB magoitudinis
X - sibi coinparavit,in quo se ipsecontenaplans gestus
; ., - obsembal.Ut Sl qud in actione vilii esset, h0C
eiv ;. Qanimadversumadrectumdirigeret.Cumqueangus, , ; toesset spiritu,ut longiores ambiluS uno ductu ef . ' ' - ferre non posset,Neopto)emo hisirioni decem roilvov , - lia drachmarum dedit, quo illum spiritus exlea *4 . - sionem doceret: et cum anguslis esset ad usum
; : ; - mealibus(quibus attrahenlibusper palalum aerem
; , veluli aura quadam pectus calefaclum refrigera ^ , * 5^ mus,atque inde halitUS fuiTIOSUS educilTlUS, et i n
. - eo maxime claraB VOCIS SOIIUS COQsistit) olivam
c

01 w

VARIiE LECTIONES.
;. ". 57 ". 58 ". 59 ; ",
&, 4J *. 45 . \

3 6
w

40 001. .

184

PATRIARCHJ: CP.

183

ori inserene.et per accliva decurrens latioresred- 4^ &


* [1473 R . ]
d i d i t , ac naturaeaptiorest.quo molu olivaadnares *
illisa et absorpta, tenuiores illos angUStioresque 47 *mealllS nalaraD functioni idoriCOS redderel.
,
, ,
, , 48 '
; ; ^ 49
50 .
Gum sese ad rempublieam Contulisset, et

,
i n duas parles ClVeS divisi CSSent, Ut alii pro ^,
PhilippO Starent,aliipopuli, bonorumqueomnium , UtilHati Studerenl, eam parlem delegit, q u a P h i - *> , ,
lippo adversaretur, eamdem rationem adminiS- /, , . trandaereipublicae seCUlUS,quaill et Hyperiedes,el ; 54,
Nausicle?,etPolyeuctllS,et DiotimuS.Ex quo etiaitl , , ,
c i v i U l i SOCIOS fecit ThebanoS, EubOBenseS, Corcy- 55 . MBOS, Coriathios, BaeOllOS, multOS praeterea alios.
C u m v e r o a l i q u a n d o c o n c i o n a n d o i n d e c o r e i n the, ; atTO explosus esset,4956 trislisdomum a b i i l : CUl * ,
CUm forte Eunomus ThriasiUS jam seneX, factUS ^ OSfet obvius, COgnila moeroris causa, hono esse ' ,
animojussit.ac recreavit,imprimisque AndroniCUS ;,
histrio, cum i i a dicerel, oraliones
pulcliras . 61 Splendidas esse. Cujus rei gratia permotus 51 , Demoethenes, seipsum Andronico Iradidit, ibique . [804 .]
adionis artem didicit. Hinc eliam interrogatUS, ;
quid primutn indicendo esset, r e s p o n d i t : A c l i o - , ';* : '.
nem;quid secundum etterlium.similiier Actionem : ' ;
respondit.ostendens magnam csepartem eloquen- . "
tiaead persuadendum, actionem. Jurabat 58
* , , ,
aulem, Ul PhalereuS ait ; per tcrram, per fotltfS, , *
per fluviOS, perlattCeS, quo paclO CUm jurasset, 59 ,
apud populum tumultumconscivit.Juravit,quoque ,
p r o A s d e p i o n antepenultimaaCUlaAsclepion.Cum . "
Olium ac Sllldium audiendoEubulidem Mile- ^^
Silim, qui i n DialeCliciS Secundus erat nemini, / .
consumeret, omnia in quibos ipse deficere e l
claudicare viderelur, emendavit.
Cum aulem esseilt, qui habilas a Demosthene
*** & ^
, ; *
COlllra Philippum COncioneS ad eum ipsum defer-
rent,dixisse admirabundmn narrant: Equtdem Si , ; ,
orantemaudivi$$cm,nona!iumqvi contra mebel- ** *
lumgereret ducemdelegi$$etn.Cmn&U[emqu'u\lim ,
illlim !Dlerrogaret,Ulrius orationes essent forliores, *' .
eUdper8uadendumaptiores,Demoslbenis,elIso- cratis, ipSlUS Orationee militibus propter bellicam p^ , , ,
virlulem, Isocratii alhletis Similes esse dice- , 1
bat, quo hflB quamdam lalem delectationera affer-
* *<? ;, ;
rent,qualem i n theatris percipere homines solent. .

fi

Cumpost COndemnationem (actionistfe Corona


COIltra Ctesiphontem) iEschineS fllgeret, illum
equO Oomostheoes est proseculUS, el aliis rebus
CODSolalUS, argenli talentum, alia omnia exspec l a n l i inopinatodunavit.Elenirainsequenlem inlui-

6 2

:;
^^, /;
, ^: . ,

V A R L E LECTIONES.
45 ". 46 add. C . ". 48 ] . 49 ^ . 50 .
' . . 5* mg : libri 55 . 4
. 55 ,
56 . 57 ". 58 ". 59
.
". 6* .
".
5 4

BIBLIOTHECA. -

165

COD. C C L X V .

186

, - tU8 43scbin6S, ratUSque ad injuriam CalamiUtettl ' 6 , , que rapi, genibus accidit, ei capite obvoluto
( . ealutem deprecabatur. Hic vero, ut jam diximtrs,
. officium non tam oratore,quam philosopbo dtgnura
praeslitit.Horlante autera Demosthene,ol exsiliura
#, [1476 R.] , - &quoanimoferret,subjecit iUe:t2t>0**em,inquit,
, eum eam relinquo urbemjnqua eos inveni 494
ho8te$ qui benignitateamicos alibi longe superent?
}
Hic etiam Deroostbenes annonae prefectus forti que accoeatus, absolulus est. Cum ?ero Elateam
. Philippus occuparet, ipsecum iis,qui pugnaverant
, in Chseronea,miIitavil,in quo praelio ordinem fuga
* - deseruisse visus est. Guro autem fugientis chla . mydem rubos retinuisset, tum Demoslhenes con .
versus imprecabatur, serva : vivum,inquit,
. cape.Notatum hoc in djpeo habuit, 6l SlgnatOIO :
. 6 fortuna, orationemque babuil in funere eo , rum, qai in bello cecidissent, qusa si fortunae lunc
, * etataro,condilionemque spectes,forte non indigna
. Demoethene videatur, alsi cum aliarum virtutibus
* orationum componas, non parum deterior. Postea
64 iero cum ad urbis refectionem studio curaque
. inteniaa esset, murorum curator factus de sua
. , pecunia ad eam rem impendil minas centum : ad
. [805 .] spectacula autem decera minarum milHacontulit,
' , triremesqae conscendit, et undique ad socioe
, navigan8pecuniaseoegk,quas ob rea pemepe ipse
, . aurea coroneestdonatu8,primro quidem aDeroo telo, Aristonico, etHyperide : postreraum vero a
, - Q Clesipbonle Cumquedecretum hoctanquamcontra
65 .
"
legesfacluiD.DiodotusatqueiEschiaesaccasassent
"
"
, , - ipse pro eedefensione usus vicil.Postea vero cum
, Aiexander in Asiam exercitum ductaret, Harpa 66 , lusqueAtbenas cum facultatibus pecuniisquefuge , ( ) ret,hune quidem primo recipi orator prohibuil:
- deiode postquam navigio est ingressue, acceplie
, - railleDaricis acquievit.Cumque Atbenienses homi 67 68 - nem Antipatro dedere vellent,repugnavit scripsit 69 , que ul ea,quam secum atluleral Harpalu8,pecunia
- in summa arce depooeretur, utque Harpalus ejus
70. ' ipsius pecuniae numerura ac sumraam diceret,
, ' ' neque populo pecuniaB summam indicavit. Cum
. - autem dixisset Uarpalus septingenla latentaase
, , allata, e4 in arce collocata, oclo tantum et trecen , ta, aut paulo amplius reperta sunt. Poslea cum
. ^^Harpalus e carcere aufugissel, atque in Cretam,
'. 71 , vel, ot alii folunl, in Taenarura agri Laconki
, ! oppidum veniseet, accusatus Demoaihenes accep , torum donorum est, vocatusque in judicium ab
, , Hyperide,Pytl)iea,MeneiiEchmo,Himeraeo,Procle:
* '. quorum opera effectum eet, ut Areopagilarum
8 sententia coodemnatus exsulalum abiret, cum
7* , , multae in quiniuplani solvendae non essel fuiurua
. satis. Accusabant atitem quod triginta talenta
accepisset, vel, ut nonaulli dicunt, non 494 b
9

VARIiE 1LECTIONES.
66 ] . W
5 Vulgo pOSt ponunt. 64 ,
. . 67 ] imo . 68 ". 69 ". 70 . 71 : ". 71
: ".

191

PATRIARCHJE CP.

192

etorationesscripitantem. IscumPlatonis philOBO- . . phi auditor una cum Isocrate fuisset,rempublicam , Alhenisgessii.quo lempore Alexander rerum Graeciaa ',
potiius esl:eique de ducibus el triremibas.quas ab ,
Atheniensibus peliit,contradixit. Idem non dirait- ,
tendi exercitti8,qui inTaenaro erat,anctor fuit.Ho- . noresDemostheni decrevit:accusatusque aUiodoto ' -.
violatarum legum,mox absohitur.Amicis usus est, . " ,
Demoslhene,LysicIe,etLycurgo;quam taraen ami-
citiam perpetuo non serva?it,sed posteaquam L y - .
sicles,etLycurgU8 e vita excessissent judiciumque
aubiret Demosthenes, quod ab Harpalo pecunia , '
corruptus viderelur.designalus al) omoibus ipsum 6 ,
Deraoslhenem accusavil.Ctsterum ab Aristogitone * 65,
legum male latarum actiocontra hunc eslintenta, quod decretum fecisset.ut alienigenee post pugnam < 'ad Chaaroneara, ci?e* fierenf, atque servia libertas ,
dareltir, et sacra, et liberi, et uxores in Pjraeum ,
deferrenlur,quoille judicio absolulus efrt.Cum au- ,
tem accusarelur, quod in decreto a sefacto multas ,
leges neglexisset: Nisi, inquit, Macedonum arma ,
mihi tenebras offudissent, non ego deeretum il- / ,
lud scripsissem, sed pugna ad Choeroneam com- - , , .*
missa coegit. Primum, nondum orator ab Athe- , * niensibus electus, mercede accusavit. Persic . [1481 R.J
visus es pecuniae dum Ephiale participaese: deinde [808 . ] commissa illi curatriremium, quando Philippus .
Byzanthium obsidebal,et prompte Byzantinis sup- , , 8
pettas cum porlasset, 496 cboragi oflicium sus- , ; cepit eo anno omnibua aliie a publico muncre ,
abdicatis. Decreti quoque ab eo sunthonoreslo- ,
1*, qui Alexandro Magno venonum lethiferum . '
mi8cuerat,fuilque socius ac parliceps belli Lamiaci *),
curo Demoslhene, funebremque pro iis qui in eo . 86
bello decidissent oralionem, magna cum omnium , $
admiratione habuit. Cum ?ero Philippus in E u - , 87
boaam oavigare contenderet, Atbeniensesque sibi , *
ab eo raetuerent,ex publicis largitionibus triremea , confecit quadraginta, primusque pro 86 ac filio , 88 *
duastriremesdedit.Cumque Delii cura Athenien- ,
sibus contenderent,ulros teipplo Apollinis Delphi- ' . *ci praeeese necesse esset,deleciusque esset jEscbi- 89 3 ^ > ,
nes, qui ea de re diceret, decrevit Areopagitarura ,
consiliiim, ul ad id muneris Hyperidee vocaretur, ,
estque ipsius Hyperidis Deliaca ingcripla oratio *
Cumque ab AlUipatro legali VeniSSenl, 8(]1]6 0 . Antipatnira, Ut optimum, laudarent, llis se oppo- 90 * 8, Hyperides : ScirnuS, inquit, istum esse -
mum sed tamen nobis nihil optimo domino esi , *, ,
opu$. At cura Phocionis largUionem accusasset, , '
quam Hidias Anagyrasius retulerat, causa cecidit. .
Poetillara ad Cranonem cladem acceptam postula- , 91 ',
tus esl ab Antipalro, camque eutn populas dedere .
?ellet,Atheois fugit/Eginara Cumque Demosiheni
occurrisset.propier illattquaexcau ajdiciionecon- , ,

VARMS

LECTIONES.

85 . 86 mg. : libri . & *> , et . : ". 88 ;


89 ;] . 90 .
, . 9 , .
0 1

BIBLIOTHECA -

193

194

COD. C C L X V I I .

. tra illum ta fucrat CODteniiODOtD.UUDCdisceSSUTUS,


, ? viflicetsimulacrum amplexaretur) eompreheosus
, * in temploNeptuniabArchia est,quiPhygadoiheras
nomioe dlcebatur, binc ad Amipatrum.qui lum Co ,
rimbi agebat ductus.Cumque torqueretur,ut profer . - reurcana civitatis, adeo se viruai prebuit.ne quid
' , - contra patriam diceret, ut linguam corrodens, ne
' , quid infito sibi excideret,mortem oppetierit.Refe 9* rant nonnulli huac linguam eibi pracidisse,com in
95, , Maeedoniam ducerelur, eumque a morte insepul 86 , tum projectam^isi quod amici illius,invitisMace '* donibua, ossa ejus cremantes Alhenas retulerint.
, o?
, ,
w

'.

CCLXVH

Dinarchi oraiiones

^ 97 .
', ;
*
'^ /
,
( 5 * ,
, [809 . ]

98
<, , , , ' ^ ,
.
[1484 R . ] .

LecUe sunt variaB orationes Dinarchi, quse sunt


numero sexaginla quatuor, quas omnes plurimi
Critici 496t germanas eese dicunt.Sunt qui nonnullas Aristogitoni,qui tempore Hyperidia floruit,
attribuunt. Oralionea autem ejus iiiterdum Hyperidis stylum redolent: raagis vero ad Demoslhe
nem inclinare videnlur,quibus incilalionem ipsiue
et veheraentiam, et schemalum formas ei varietatera imitari conalur. Socratis, aut Sostrali erat
filiue, indigena ut nonnullis videtur, ut quibusdam, Corintbius. Cum vero admodum adolescens
Athenas venisset, quo lempore in Asiam duxit
exercitum Alexander,Theophrastum audivii,ver-

U . / c salusque cum Demelrio Pbalereo est. Maxime

vero se reipublicae tradidit posl Anlipatri mortem, ex oratoribus aliis quidem roorte e roedio
sublatis : aliis vero fuga ereptis. Hic cum Cassandro Macedonum duci amicitia essel conjanctus,
maximam vim argenii coacervavit, venditis ora- .
tionibus conscripsit. Porro se quibusque clariasirais oratoribus opposuit,non quod publice causas
ageret, (neque enim poterai) sed cum oralionee
judicio advarsus illos disceplanlibus scriberet.
Cumque Athenas Harpalusfagisset, plures scriptae
sunt ab eo contra eos, qui accusati peconiarnm
ab bostibus acceplarora essent. Post vero illod
tempus, accuaalus quod ad Gaaeandrum colloquendi gralia veoisset, ex facullalibus cooflata

.
, (
, ^,

,
,

( ),
99


,

,

. ^ , /
*,
<pj. ,
,
,
.
* .

ingenti pecunia fugit in Clialcidem. In exsilio

vero cum mansisset aonis quindecim, multisopibus comparatis, rediit opera ac studio Theophrasti, qui i l l i , caelerisque, qui una exsulahanl, redilura in patriani aperuit. Cum aalem diverteret
apud Proxenum ejus sociura, jamque tenex, el
oculorum acie debilis argeiuum amisis*et, diem
Proxeno dixlt, ac tum primum in judicio dixit,
eaque exslat oralio.

VARIiE LECTIONES.
* add. A. 4 . W .
.
: .
i

97 .

] .

19f>

PATRIARCHiE CP.

196

Novem oratorum orationes, quas legimus, faisA * ' , "COnlinentur.


,
.
CCLXVIU.
'.
LiJCUrgi orationes.
.
Nonfuitotium lcgendioratioDesLycurgi,quinon
,
pauciores, quam caeteri oratores, Orationes SCrip- ! (3;
sit. ScriptaS vero ex ejUS historia SOlum quinde- ,
cim didicimus.407dPalremhabuitLyCOphronem
' . Lycurgi fllium, quem Iriginla tyranni interfece- ,
runt, tribu Eteobutades fuit. Primum quidem, ut ' , *
hisloria testalur, philosophiflB Studio Se dedit, in ( )
quo magistro esl USUS Platone pbilosopho. Deinde , (&
fadus Isocratis familiarifi, versabalur ill republica . pnetfare, tum dicendo tum faciendo: et jani illillS ,
fidei pecuniarum administratio erat COmmissa. ' QuffiStor creatus, et per tria lustra quaeslU- ,
ram gessit quataordecim mlllium (alentorum (14). ,
Ad belllCOS apparalUS deleCtUS,rempublicam fra- * ,
Ctam mullisrebusmeliorem et firmiorem redden- ^ ,
do instauravit, (riremesque populo Irecentas ins- * . /
truxit,muHaque Opera imperfeclarelicta ad finem *,
perduxit : navalia ilem et rerum necessariarum
, ,
armamentarium : ipse quoque fundamentorum j a - ^ .
ciendorum in sladio Panathenaico auclor fuit.Pe- 5 [810 .] neshunc fuilcivilatis CUSlodia, <Bt SCeleralOS COitl- , '
prehendendi polestas : quOS omnes ita ejecit, Ut xai
SOphislarum nonnolli dicerenl, Lycurgum nen 7, , * ;
alramen(O 5ed Sanguinecalamum COnlra improbos
intingetltem COnSCribere. Tantum sui desiderium,
amoremque AtheiliensibuS reliquit, Ut CUm esset .
ab Alexandro cum cseteris oratoribus postulalUS, ^ popolus nequaquam hunc dedendum existiraarit. , Legationes multas obiit : cum Demosthene , , .
ad PeloponnesiOS (15). Hagna fuil Athenis glo-
ria, semperqae aequilalis Uude valuit, U l in ; . 9
judiciis Lycurgi sermonem proiulissa, patrocinio *
adderet auctoritatera. Tulit vero leges, quarum [1485 R.]
quinla est, ne mulier Eleusiuem vehiculo iter
faceret, ne teniliores ditioribus essent inferiores.
.
* , $ $ ^
, ,
Cotn autem vectigalium exactor quidam mantlS


Xenocralum philosophum injecisset, CUmque ,
ill CUSlodiam abdaceret,buic dalUS obviara Lycur- , ,
gUS baculum in capul impegit, ipsumque Xeno- & ,
cratem liberavit,illum autem turpis alque infamis ',
facinoris auctorem, in carcerem compingi jussil. , $
Hanc ob causam cum essei CoIlaudalUS Lycurgus, . *
paucisque elapsis diebus Lycurgi filii Xenocrati
9

1 0

1 1

1 9

V A R L E LECTIONES.
8

3 om. .
1. . *. 5 . . pr. . 7
". 8 ". 9 .
" . " add. . ] forUSSe
1 0

.
(14) Hodie sunt octo myriadee et quadragiota
millia scutaioriun Budso, ut siDguJa talenta sexoentis coronalis aestimentur.

(15) Polyeuclum bic tertiam addit legalum in


Peloponne&om Plutarchns.
1

197

BIBLIOTHECA. -

CODD, C C L X V I H , C C L X I X .

198

13 , , , obvii fuissent : CffO, inquit, filii, patH VestrC



gratiam reddidi. multis enim laudatur, quod
. " me contumelia et injuria affectum vindicarit.
4976 Tametsi vero abundaret divitiis, ui nemo
,
** . inorbe magis, veste/n taraen unicani gestabatet
) , aestate,et hyeme: quin et non calceatus pleromqoe

incedebat, nisi cutn honestas calceis uti cogebat.
. Bies noctesque rerum meditatione deflxus erat,
; , quod eum naCura ad dicendom ex lempore non sa . /. II lis aptum genuisset, utquod naturaedeerat.ldbore
, ' , pensarel: et quo facilius excitaretur, et cogita, tione uti posset, lectulum habebat supposilam, in
. (5 . quo pellis laotum eral villosa, el cervical. Erat in
eo suirnna in loquendo libertas propter generositatero. Cum Alheniensibus aliquando ipsuro con *
, cionantem non ferrent ad cos exclamavit: fla . / $ grumCorcyrxum.quammutih tatentis e$ dignuml
, Cum vero instare mors viderelur, se in matris
. - deumdelubrum,ad senatum deferri jussit,cupiens
, rerom a se in republica geslarum rationem red - dere: obi cum illum ut omni calumnia superiorem
. accusare praeter Meoesaechmuni auderet nerao,
, domum estrelatus et mortuus. Neque in hacmodo
contentione victor, sed et g&penumero accusatus
criminibus facile refutatis, adtersarios saperavit.
. Ssepe eliam coronas a populo accepit.Filios autem
, , ; - ex Calliste Abronem,Lycurgum, et Lycophronem
[811 .| reliquil, quon, mertuo Lycurgo, ingrati Athenien *7 " * , ses Undecemviris tradiderunt,accusante Menesaa ,
. chmo,Tbrasyc!e accusatione scribente. Sed cum

'

Demosthenes in exsitto agens, per Htteras Alhe

niensibus significaret, male illos audire ob tanli


viri filios viuculis traditos,quod pater rempublicaro adminislrarit, quem eliam vivum reverenter
admiratiessent,et coluissent,insontesdeclararant.


,

* , * ;
*> .
'.

CCLXIX.

", ,
; ,

, * .

Legi diversorum sanctorum virorum libros ? i ginli et unum,diversorum omnino argumentorum:


undehaec epitome,pu!chriUidinern venustatemque
verboruin comprehendens, eo hisce omnibus exceptis respicit, quanquam alia nonnulla cum his
conjuogantur.


* .

Ex Hesychii presbyteri Hierosolymilani Encomio in beatum Thomam, [Dominica in Albis


-* forte pronuntiato. Joao. 20.)
4 9 8 Legimus nonnulla Hesychii presbyteri
nierosolymitani ex encoinio sancti TbomaB Sacra
illa tuba Andreas,primus aposlolorurafoelus.priina
Ecclesia) columna,ante Petrum petra,fundamenti
iundamenlura, inilii priraitia3, vocana anteqnam
vocaretur, adducens antequam adducerelur, nos
ad coDventum hunc solemniteragendum incitavit.

&
'
.
[1488 R.] ,
, ,
25, ,
7^ ,

YARIiE LECTIONES
1-3
uiu
m A
16 : ".
* om. .

. .
, . 15 wwv
.

, .
. *0 : ".
). .
. * : >^ * ^ , . .
1 7

4 1

1 9

8 1

Saicer. Thes. 2 . 712. ** : ". : ".

P A T R I A R C i L E C P .

199

200

Evangelium CUl nondum credebatur prdicavit, . )


6t fralri priUS quam disceret, vitam revelavit : *
Tantas illi divilias illa interrogatio attlllit : Ubl
habitas ? Quanquam magnum aliquid responsio *0 . (
habuit, ut Andreas menti alte inOgens videril, "
Veniy inquil et Viie. Quomodo factUS es propheta fap , . * 30 ;
unde adeo divinus ? Quid Petri auribus obstrepis? ; ;
quid COnsequi illum COOaris, quem nequis COm- , ;
prehendere?Quiubique est.quoraodoinveniripo- ;
test? Etenim scivit Andreas quid diceret: Inveili- ,
mos quem perdidit Adara,CUl Eva damnum altulil, ,
quem peccati nebula ab OCUUS nostris abscondit, ,
queminobedienliaa nobisaliena?it,quem qua&sivit , - Da?id : Indie thbulationtS mem Deumexquitivi* . ,
et SophODiaS Clamat: Qltoerite DeUf Omnes man- , ?, .
suelt terrm 9 . PercUSSlt OOS Deus, quando ,
Adairum ad mortem moleetamque vitam COn- *
demnafit : SanaVtt tlOS, pcrCUSSit, et CUravU , noe . Quando cruciflXUS pro populo, languore et '
resurrectione omnes Sanavit. Nudus in cmce .
ChrislUS pependit, inSOnS,veSle indigena. ID* *
nocene fuil,et multam manifeetO depeodk: Ineo . " .
foedum nihil fait : ipse enilll nOSlram fffiditatem * > inornatum convertit.lnveneruntunguenlaferentes . ,
mulieres, quod Evam amiserant. Invenit l u -
CPUni qu pCBn cautam dederat : VenietnobtS, . "
Ut matulinuset sertfinusterr&AspiceigiiUtDo; . "
minum,pOSlreSurrectionetn maoemulieribU9 Ve8 peri Apostolis apparentem.Manequidem malieri- , .
bU8, A*ete, vesperiia civitaie Sion pacem dlSCi- , , pulie denuntiavit.IIIis quidem ut moarorem deter-c n ' < , ,
geret: his vero ut sol veret inimicitias, quaa ser- , , [812 . ]
pens invexit : Tu VOCaberU Cephas j : ante COn- ,
feSSionem merces, anlequam in ?inea laborarie, .
denarium accepisti. Antequaro aram tetigeris: ,
4086 SacriGcium DeusSUSCepit : anlequam p r 3* , '
dicares, COronam accepisti. HendicoS et mdoctOS p v , . Chrietus elegit.Ipsasapieotiapatronosnonquaerit,
. *
ted minislros. dat quidqaam illi, ab ipsa , '
autem omoes omnia acciptmus.
* ' ^ ' .
4 8

1 1

l%

CCLXX,
ExJoanniChrysoStomiorationein
divumPaulum
Leda 6 Joannis ChrySOStOmi oratione in d i vioum Paulum.
Venit Antiocbiam PaalttS, et Unlam fidelium
Copiam plantavit, Ut primiim Christianorum men AlltiochiaB efQoruerit.Divinus ille noster ora, inscriptione a r OCCasionem capiens dicendi, SOamqUO 6 daemonis lilteris veritatem CODfirmans, doclrinam producii. Posuistis hanc aram

Joan. , 39.

' Paal. LXXVI, 2.

Soph. n , 3.

'.
.
'
.
' ,

.
^ , *

9 5

8 6

^ Isa. u n , 6.

Gen. v i , 8.

J Joan. i , 42.

V A R I J E LECTIONES.
8 0

8 JoaD. I, 39.
: ". 80 ^ . ". ".
: . * : Sv : \ . ". W
add, .

BlBLIOTHKCA. -

201

202

CO0D. C C L X X , C C L X X I .

h*j . SIC inscribendo : IgDOtO Det), qaem ego Tetliens

annuntio
vobis.
~
* ~ :
rem novanr)!
. ^ Ara
. ^diaboli,
: : Christi
caueae
patrocinala
est.Inscriptio
erroris
veritati le* ,
! stimonium praebuit JraadisfVaadem delegendo pu blicavit. Cum prophetarom oracnla Athenienses
[1489 U . ] non caperent,ara et inscripliodamonum Pauli sa . pientia vcrum Dei cultum annaatiavit. Doluitsane
, daemon, videns argutias suae in Christi laudem
, convereas. Ingemuit aspicien* Paulum ducem
. quondam suum contra se certantem, propriisqae
^- armis prosternentem.
:

. '

) 1 -

S7 ' ,

CGLXXI.

, *, * <

A s

w***

e r i i

A m a s

is

* P *>Pi *< de pantitenlia.


Legt adhortalionem ad poenitenliam sancti
*
,
Asterii episcopi Amasese.
, 89 .
Lucas magis animarum quaro corporom medi ,
cus, Deum nostrum et Salvatorem * cura homini , - bus pcanitentibus versatum scribit, non ut eofura
, malrtiam aseumat.sed propriara justitiam illis lar, ' . giatufr. Etenim sol, quasi jam at> ortu Creatoris
, providentiara osieaderit, non patentes tnodo cam , pos illustrat,sed etiam concava,et cavemosa. Qui
, de remedio desperat, lotum se morbo mancipat,
. *0 - si qui malas passiones vicerint, et vere super ser; . pentes 4 9 8 scorpionesque ambnlant, illos non
oportet secundum suam fortitudinem vitam alio , C &5tiftiare et dirigere,sed 80 virtQtis largi

5 8


,
,
* ,
. .
; * ,
[813 .] ,
, ,
,
. ,
, ,
.
21

tori Deo gratias agere, imbecillioribas non insultare, sftd hutnaniter dexlram porrigere iSmulemtni charilatem Christi,qui jam ad homines homo
venturus^Joannem prsemisil,ut poenitenliam praedicarel. Inlerroga Petrum quo pacto poenitcndo
mundatus sit.neque in Simonem iterum se induit,
sed in apostolatu permansit. Equidem arbitror
Judara prodilorem, nisi sui caroifex fuisset, si ad
genua accidens misericordiam deprecatus esset,
veniaai quaeomni petenti concedilur, consecutunim fuisse.Teslesaunt i i q u i etiame crucifigentibusad poenUenliam reversi.ct poenitendo salutem
adepti sunt. Ligavit quoodam Christianoe Paulus,
sed postea ipse pro Ghrisio ligatus crimina d i i -

- D solvit * . Lapidavit Stephanum,sed lapidatua pecD

catnm expiavii . Haec noscens Moses (homo enim


fuit,naluramque noscebal), Titulura prosacerdole
peccante, et qui mundaticne opus haberetjOfferri
jusstt . Vilulus qui lum caroalis erat jam est niteniia sine corpofe,et oralio sine sangaine. In
tantum oportebat sacerdotem clementice etudere,
ut etsi Domiaus quamdara succidi juaserit, tanquam arborem infecundam, banc tanquam frugi; ^. feram debeamus reservare,et poscere. Huoc enim

. ' ,

. ' ,
.
( ), , , "
,

Lue. , \ seqq.

1 Cor. xn, 1 seqq

Epbes. vi, 20 seqq.

* Act. VIII, 1 ; xiv, 19. Exod.

, 2.

57 ^

3 8

PATROL. G R . C I V .

V A R L E LECTIONES.
59 qm. .
^> omissis postea .

PATRIARGHAS C P .

203

204

Sensum de Sterili flCU nobis EvaDgelium dixit

,
,
,
. . .
,

, .
*
, [1492 R. ]
, &, yai , 40
, 41
.

Altende raulierem peccalricem ^,cui convivarum numerus podorem incussit,quae tempus confilendi licet importunam,in couvivio non reliquit:
sed ingenti commota dolore, na uno quidem tomporis momento medicum peccatoruro dimisit,nec
in conspectum veniens supplicavit, sed indignaro
se, quam aspiceret, judican8,etstans retro pedes
apprehendit, et solutis comis, ea omnia, quibus
animam lugere fecerat, promulgans, lacrjmis pedes Salvatoris irrigans, veniam cum ingenti com*
miseratione postutavit.

EjUSdem in Stephanum protOtnartyrem sermo. .


Stetit solus a populo inlorficienta 4906 circumdatu8,nemo,nec amicus,nec domesticus cognatus- , ' ,
ve eo temporeaderat.Consolari enimsolet eirai,qui , , *
hi periculo est, astanlem videre quemdam noiis.
Oravit etiam pro lapidantibus se. Lapidanles invili 4i
beneflciura illi fecerunt, et oratio quo contendit ? *
Non oravit ut peccata inimicorumimpunita essenl, . ;
hoc enim Dei ordinalioni adversatur, quae justam 48
homicidis poenam illis irrogat. Sed quid, obsecro, * dicit? Domine ne illis statuas hoc pezcatum ,boc ,
08t,da utresipiscendo compunganlur,incila eorum * ;
mentera ad poenitentiam eorum quae nunc comrait- 44 , tunt .Eteratvelulimini8tercUSlodien8?estim6n-C ^ , ta populi carnificis interficientis Paulus. Propter . ;
alia et propter Sabellium Afrum, ante convellens .
damnura Ecclesiaram, ostendil seipsum Deus in ,
propriaac perfeclagloria. Ostendlt auiem Filium , [814 , |
in perfecta persona. Statad dextram illius, n l dis- $,
tinciione personarnm hypostases oslenderet, et . "
sanctus Spiritue simul ordinatur.Elenim eupra d i - ,
x i t : Et non poluerunl resistere sapieniix ef pi- .
ritui quiloqucbatur.\ide igitur et sancli Spiritus * .
personaro hic aperte demonstrari. Si Spiritus , .
prius descriptus est,deinde Pater, et Filius, ordi- ,
nis mutatio nibil fidei nocet. Sic enim loquitur .
sacra Scriptura, aliquando enim Filiura solum , ,
nominat, aliquando Spiritura cum Filio, alias in- . Cipita Palre, dosinil in Spiritum, et COntra i n c i - ^ * 44
pit a SpiritU, descendit Filiuill ad Patrem, '
itaqae solet maxime sanctUS Paulus.
, !
, , 11 .
.
e

Ejusdtm Asteriiin verba : c Homo quidam


ab Jerusaim ifi Jerkho.
QuidnamGhrisiusadlegisperilumse tentantera

Luc. , 7.

Luc. v n , 37.

, "
.

' Act. , 60. Ibid. 58.

Actor. , 10,

V A R L E LECTIONES.
40 \ 41 : \
41 ] . 45 \ 44 add. .
4 . ^ ^
#

BlBLIOTflECA. COD. C C L X X I .

205

206

> ; ; dixil: Quid scriplum esl in lege ? In merooriam


47 redigens charilateinad Deumel proximum,tantum
, ' , non dicens ut Si tibi Deus videar, charitatem mihi
, ; 48. debes : si nou credas,et me putae purum horoinem

, tui similem,et&ic exlegisprascripto araare dobes.
. Illos vocamus fratres, qui eodem editi semine, et
, * ; eodem utero geuiti. Qui vero eumdera habemus
. Creatorem,et earadem matrera terram, e qua con , ' , dili sumus, el eamdem animae dignitatem, ttOOa
, unum pielalis et vit vinculuin,et eamdem futurae
, vilaespem,quomodo invicem non magis diligimus,
, ; quam fralres aut sorores? Videns horainem, teip ; ^ 50, sum in eo vides.Quare oportet eum, qui ejus cala $ . mitates,famem,sitim, noditatom, aliaraque neces , , , , sitalem et morbos,el alias afflicliones aspicii, tan quam proprios dolores et damna clementer respi . tere.Mullos novimus,qui verbis se pericula aditu - rosdicerent, sedcum probandum est, benevolen,, - tiam mentiti sunt. Salvalor adeo creaiuram suam
. (1493 R.] dilexit,non ulseipsum,sed plus quam seipsum:no , , ' bis vero non tanta dilectio imponitur, diligere s c i , licet proximum ut seipsum, non supra seip8um,no
, , - praeeeptum graie iirpletu darel, elotperopera
^ . " manifcstius charitatis legem ostenderet.Rem ple ^ nam misericordi, quaa ep tempore contigit sub
, ** ocnlos ponit,legis doctorem docens proximum cu; ' jusqueesse, qui eamdem gestans carnem miseriis
, obnoxiam auxilio e( ope mulua indigel.Res sic ge , - staesi: Homoquidamdescendebat exJervsalemin
$
. Je) icho.et incidit in latrone$ qui etiam despolia* el; c verunl eum el plagi$impo8iti$,abierunt,temivivo
, ^ relicto. Res haec commiserandaoculis misericorS , *4 , diam babentibus.et fcallem scientibus.Christus Ju - daeis loquens ei docens.tanquam dementes,et frus
^- tra in bac lacrymarum valle versantes,sic alibi ait:
. [ 8 5 .] - Vos dedeonum esiis ego de supernissum *,ox no . ; minibus modo sunum etdeorsum, bonos et malos
, distinguit, el nunc descendentem diceus eodem
^
sensudixil. Fuit ille Adam, lapsus e bealailla et
, * ' , superna vitae consueludine in baraihrum, et humi
, depressam.atque afflictam vitaro.Quiest sacerdos,
quis Leviia? Hi sunt speculando Hoses et Joannes,
/. ambo in parabola obscure denolati, et qoos pleri . ' ; , queignorant. llli enim snscipienles horoinem,
boc est, gcnus humanum, pietate tirtutequo nu
. dum, et ab hostibus vulneratum, inspexerunt
Tf; ; \ ; ' - quidem, sed sanare non potuerunt. Samaritanus
, vero ttOO^ veniens, licet ignominiosum prafer ret nomen, bonorum tamen ihesaurum circura . ferens, medicinam adbibait, qui Salralor nos ( ) ter est, in ignominiosa appellatione Samari , tani lalitans, prostratoque salutis fontem ape , . ' riens. Evangelium enim Chrislura Samaritanum
w

5 5

6 7

Luc. xx, 16.

Luc. x, 26. * Joan. vm, 23.

VARIiE LECTIONES.
. : *. C alterum articuluu) 1. 48 ". 49 .
% . 51 .add. . 5$ om. 83 " 84 om, . 55 ^ ".
* add. . 57 ".
4 7

50
50

207

208

P A T t a A R C H ^ ! C P .

DOminat, COnfundenS amentiam Judaeorum,qui - ,


lura sic appellabant, qu/a magis quam Levitas et , *
*acerdotes,mieericordem atvulneratum sanantem , Samaritanum irriserunt. Qoid sibi vulljumentum, coi vulneratum imponendo in diversorium qui ; ,
opem ferebatduxit? Nimirum Yerbi Dei vehicu- ,
lum,et, ut ila dicam, jumentum subjagae estejus ,
corpas, simile nostro quod gestavit: in quo, et per quod accipiens ac gestans,ducit ad sanitatem, et Ecclesiam. Etenim hic est perfecta vulnerum . , ' ^
sanatio et medela.
; 88 * , 89, ,
60, , ' '

.
Ejusdem in illud : DUO homines ascetlderunt "
/ *,
tn templutn, ut orarent .
Sermonem de oratione daabus parabolis com-
plectitor.Partim quidem constanter orare docens ,
nos per judicem et viduam, partim varo cum re- , '
verenlia orare jubet per Pharisaeura et publica- .
num.Optimumestconlinuo cogitare creaturas non "
esse,etanimalia infirma.creatorem vero Deum, et ,
optimum vjtsenostrae curatorem:hocveroanle om- ; .
niaoralio recte praestat. Nemo enim petalres,qu$ . * prosint, nisi prius certam accipiat fidem, Deum ,
preces exaudire,et implere posse quod petitur.Pre- J1496 ] '; catioautem viUenostrse auxiliumest, colloquium . 63
cum Deo.oblivio lerrenoruin,via ad coelum,et rec- , ,
.

tas tendere
COBIUUI
manus.formam
es( exbibere
-w
- " in ~
- _ ,

-

" "I ^
Christi cmci affixi. Si vereoret, etorans placeat , ; 64 Deo, DOQ inodo in figuracrucem repraesentat, sed , [816 . ]
etiam aiTectu.Ut enim in cruce clavis affixus,sic et /. ' oransnecal oranem carnis concupisceniiara, me- 65 , moriaexpell3ns,omniumdivitiarum,glorisB,paren- /OV , 67
lumqueaffectom. Nulla res adeo ab illo amalur et . ' ) , concupiscilur, quam invenire tempus, aul oltura
quo ae ipse colltgere possil.Sed ad hac duo polissi- ,
mum ttOla collineat tanquam in scopum, ut poe- . namillam effugiat, vitaquecito decedat.etpraete-
rea nihil mente agitet: quam oratione ad crucifi- . *
xum proficicisci .Oraiio Ezechiam ab Orci fauci- ,
bus liberavit, et solem prius (ul alia illius opera . *
taceam) monslravit servum esse,el servorum usui
servire. Licet etiam aliquid facere bonum, el non ^ . ' bene facienlem laboreil) perdere *. Ut PharisUS ,
oratione se extollens,et si quis alius,eleemosynam ( )
suam manifestat, etin simiJibus non tam graviler :, Pharisseus peccasset,si publicanum oon daranas- ;. "
set.Nunc vero et uno verbo omnes publicanos ab- , sentes, et hunc prasentera condemnat. Quare ^,
Pharisieus e gloria in ignorainiae barathrum de- .
cidit, publicanus a vita sua infami ad felicem w

Luc. , 10.

IV Reg. xx, 11.

Luc. xvui, 11.

VARIiE LECTIONES.
58 : ". 89 *. 60 ". 6* , 62 : ". 65 *. 64 : ; .
68 . 66
om. . 67 ora. .
-

BIBLIOTHECA. COD. GGLXXI.

210

*v, beafumque slatum conscendil; ille a Deo magno


r3v ' intemllo recessit, hic requietis locuiD delalUS
. est.

,
* ,
. .
.
Ejusdem in Zacchxum termo.
,
Jericho metropolit est Chaoanaorum, qaara
- olira Jesus Na?e filios bellando ca&dendoque i n , tercepil . Nu&c autem ?erna Jeeus tanare adve ; . niendo digoatus e s t . Ceecus quidem illaminatus
, , est, populus vero credidit, omnis lingoa Jesum
, celebravil, et omnis oculus csecum vidit videa tero, medicum illam ultro oblatum miracoli et
, ' - g sallitlS, VerblS, SOd OperibQS apOStoloS Veri . - tatera edocentem. Omnts qiklein injuria mala
' , cst, odioque digna, sed poblicaous omnes exce , dii. Non eniro ullnm legitimum peccandi praelex. tum babet. In aliis qtridem invenitur mali quaa , dam necessilas, et origo, unde iniquitas proee* , dit. Poblicanus fera est, pealis quae protextnni
, . non habet, viis regiis incumbens. Hoc roorbo
, $ 68 Zaccbaeos grotavit, prhisquam ad Jesum acce, ^ . derel, qui morbos csecitate c i Jerichuntis de
.> , terior erat : quia hic carpore, illo anirao ftgro . lavil, Ne des aliie aliena, sed defraadalo propria
, - restitue . Non enim Deus eleemosjaam recipil,
qua furto rapla est. Poblicanus bonus 801
, rerum suarum judex et dispensator. Et si quid
' . (817 .] ' aliquem defraudtvi, reddo quadmplum , In
, *,
quit, non aliis (hoc enim mercedem non mere*
* ( 69 tur, el Do gratum non est) sed iis ipsis quos
) ' ; . fraodavi. flodic salus huic domui facta est, eo
70 quod et ipse filiussit Abrahtv *. Quomudo igitor
; . ex Abraham ille qui ex Jericho est Cbanana
oi\ ; [1497 R ] urbe?Quid commuoebabenl Abraharoi genu*, et
^ j Chananoeorum ? eerle maoifestum eet, quod i
* , nonsecundom carnem filius Abrah fuerit, sed
: aua moribus ct operibus, simulatque ad Christum se
/ contulit, multo magia legitimum filium el factum
. esse, el cognitum, quam qui ex Abrahee visceri ' * bus prodierunt. Sic Apnatolos Elymam vocavit
, filium diaboli; el Jesus ad Judaeos : Vos ex p i ,
. tre vestro diabclo estis . Zacchacus igihir cum fi , < dem Abrahae imitalue esset (quemadmodum enim
cxiv , & ille JUSSUS rcliquit patriam, SIC ielonium, el
ibi parlas diviuas abdicavit), idcirco Cbristus,
. \ qui est ipsa veritas, merito illum filium Abrahaa
' .
Tocavit.

Idem in parabolam de filio prodigo
$.
c

7 8

7 5


Parabola Palrem Deum et factor-em oroninm vo , cat, filios majore7i natu, et minorem, homines
, duos, Illum quidero datam gratiam et baDreditab

Josue, v i , \ .

Luc. XYIII, 1 seqq.

Luc. xix, 8. Ibid. 9.

Joao. vm, 44.

9 Luc. xv, 2.

VARIiE LECTIONES
. 69 . . 70 001. . 7i om. . 72 ^3 pr. .

212

PATRIARCHiE C P .

211

temconservanlem,etnequaquam Ecclesiamf, ncc ; > commcnionemvenerandorum socramentorum pro- , ; 74


pter vil luxuriam respuentem,hunc vero juvenili
quodara more ba&c omnia contemnentem, ideoqne ,
averoPatredigressum, et datamunera disaipan- , *
tem, ut luxuriosi consueverunt. Portio substantisc, quce bic describitur, quam a patre petit junior, est ' , baptismusetparticipatio YenerandicorporisDomi- . " 75
nici.Etenim multi juvenes heec petuntet accipiunl, ,
sed qui mentem babent eenilem, donnm boc omni ,
diligentiacustodiunt.Ex eequo enim oranespartem
accipiunt.sed accipientium pro cujusqoe studio di- . ' scrimen diversitaiem quoque donorum majorum , vel minorum efficit: vel omnino dissipat et consu- . "
mit,ut prodigus.Hanc quidero portionem parabola *
lndicat longinquam vero regionem pro/frtici, est ft
Dei donis el praeceptis longe discedere. Dissipavit 76 77
et Adam substantiam, et omnem felicitatem 8 0 2 . *
paleroam amisit, et eipulsus regione bonis abun- ,
danle.Acerbum full junioria patrc discedere.Dila-
pidationem enim prodigam, et luxuriam,et collo- . '^ ,
qoia morps corrumpentia, parenlis oculus pellit * , atqueejicit.Cura aulem juvenis sui fll juris,nec ul- .
lus adesl timor nec pudor (qui duo forles sunt las- . \,
civientis juvenlulis cuftodes), tunc tandcm omnia
peasum eunt.el sursum deorsum veriuntur. Istius . "
vero regionis a Deo semolae alque sepositae, incola ' , est diabolus(16).Elenim peccatorum civilascivem , ;
babet et gubernalorero diabolum, undique cogen- , , tem prodigos.et inunam civiiatemcompingentein, . " [818 .]
incitaDS illos ad acttones turpes, ac Sliibus di- .
gnas Etenimagit gregem porcorum rilu viventem,
atvero non est pastor bominum ratione utenlium,
quemadmodum Dominus, qui animam suam potuit ; 78
proovibu$8*isfa.Magisierigiturporcorum mitiit roi* 79
serum jufenem ad pascendum porcos.et felix non . , *
erat el porcorum victu, comedens siliquas. Tale , ,,
enim peccatum e s l : ad modicum dulce, nullum ^ 80 .
tamen alimcntum aut utilitatem ferens. Ad se ** igitur rediens ac resipiscens (narn sui compos , non fuerat, perturbationibus servus faclus, ac , .
mancipium, menteque auenala) mercenarium , ,
post coDversionem et poanilentiatn, prodigus . ! seipsum nominat, et omnes infamiaa appellalio- ,
nes Slbi impODit : Ul noa EvaDgelium doceat, SIC 82
oporlere peccantes humiliari, et corde ac verbo . [1500 R . ] conteri. Non oportere poenitenlem, et Dcum pla
\ ,
care slndentem, fixis cuelum oculis aspicere pa- , *'
rabola docet, sed pudore animi moeslitiam et do- 83 loreai significare. Vide quomodo Dci boniiatem ^ 84 describat. Venienlem enim prodigum non modo . " #

8 1

Joan. i , 2. V A R L E LECTIONES.

74 ponil B . 75 . 76 - om. . 77 . 78 . 79 .
". 80 : "
8* : ". 2 ". 83 \
84 ] . el COIT. .
.

(16) Civitas diaboli que et a . Augustino libris de civitate Dei viginti describitur.

213

BIBLIOTHEGA. COD. C C L X X L

214

, atersa^ir, nec despicit,8ed obriam procedit,


, ^ etcurrens,ut celerius errantem recipiat,el collum
; ; ^ . amplectitnr,et stringit, lacrymansque euscipit, et
*0 ^. reconcilialionis dans symbolum, et priorum obli' ' rionis factorum pignus. Prima ilaque stola est
$, ^, non ipsum baptisma (non enim quis secundum
, . - baptisma potest accipere),sed gratia Dei quam in
, , (5- baptisma singoli arcipiunt.Nam pro lavacrorege , , Derationis regeneratio dalur a Deo per
poe nitentiam, qtiae raaculas noslras tacrymia eluene,
. * rursum mundoe el puros reddit.Oatur prodigo post
( - stolam et annolus, signum intelligibilig confirma), ' , ' tionis Spiritus.Ut enim in regeneratione perbapti - amum et stola et conflrmatio doni Spirilus sancti
. - datur,sic etin regeneratione per poenitentiam.Ad2.1.
^..r
i . . ^ t ^
ducunturetcalcei.ul possit capntserpenlUcalca

, - re.Tu enim, inquit, servabis eaputejus, ille tuum
. calcaneuro. Ad utromque eniro calceameota utilia
, sant,cum ad conculcandum serpentiscapat,tam at
, ' pes lae*ioni$ injuriam eflfugiat. Ne contristet pa tris te bonitas, si filium errantem aoscipiat, qui
85 , misericors et non rigide judicat,eeu benigne ac \ . cipit. Et haec quod paler eit facit, quasi ad mise , ^ ^ 86 ricordiam t i quadam trahereiur.
. , , , . , 87
. ^, . , , ,
, 88 .

[819 .] , Ejusdem in servum centurionii, quem Dominus


Sv ; .
SOnavil
- C Hac concione argumentum a 86 capiens, io
6, - hortandis servis ac dominie desudat. IIlos mo , nens ut prompte sincereque dominis serviant :
, hos ut clerriemer humaneqoe eervos tanquam
; aodalos et fratres tractent. Eadem enim ambo
' . ; (erra, eadem artificis dextra conditi eunt, ea ', dem uMque opera naturao, eademque patiuntur,
89 et constilntionis eadem forma et tigura in utris . ' , que apparent. Quare si aliud quid preciperct
, ' l e i divina, et innatus erga proximos amor,
amore complecti illos
, ? fralerno paternoque
. oporteret. Etiam medicos ad clementiam hortatur.
...
Vidi, inquit, Scytham nuper adolescentiam i n " , , : , - gressum ceierius Graecam linguam addiscentem.
* : /, - Deindc CUin dominUS liberallbus illom StlldUS i l l
/.; 90 formaret,tantam ille profeci*,et omnesartesaddi dicit, nt et Grsaciset Romanis inclarosceret: nam
, ' " ' - et jurisprudenliani professus est. Dominus vero
; , qui emerat Syrus erat,civis Antiocbenus; qui et l i ;. ' < beros grammaticam docebat. Quin etiam pies bic
, scriplor Asterius se hujus Scylha empti discipu. - lum faisse profiletur, ubi aul qoibus in tt05a
f

Lac. , 2.

86 .
90 .

V A R l i E LECTIONES.
86 : ". 87 post add. A

^8 > ".

89 * \

215

PATRIARCH/E C P .

216

Sttldiis exprimit.Ta etiana, Deus, Uosem ex- 6 ; sulem, populi ducem constituen* facis, non jana [1501 R.]
Noe arca vectum per mundum nquis obrulum, sed .
imperiose jam raare transeuotem, et per vadum /, *,
pedibusambulanlem. Tuus filius discipulue Eliae ' Elizaeas, qui puerum Sunamilidis a mortnisexci- ,
lavit,el post morlem reliquiis apposilum mortuum *.
vivificans. Adbaec ?ero fidei gralia, Unquam aro- ') ; ,
,
matis apiritus durans, fidelis sepulcrum sensit.
* ,
.

EjUSdm de jejuttio, homilia.


t l ; .
Nemo, qui COnvWia ectalur, virtlitis OSt d.SCI .
ptllttS. Una abrielas Oi palrem honesla VOSte, 6t
filium liberlate p r i w i t . P r o p l e r v W l l r i s e u p i d i l a - ); .
temEsaBOliuelsaaedarnnuin accepit.llihiins pro-
pterfamem puUi, fralri primogenita vendidit, et
inde patris benedictionem habuit. Ne frangu ,
jejuniunn,ne quod caaponibns tibi accidal.Si enim *
qoia fino aqnarn raisceani, puniunlur, quomodo .
austeritati jejunii fahaamiaeentes voloptales cibo- ,
rom poanam effugient? fugiamua voluptatem. Fieri ; ;
enim non polest eumdem et Deuin, el ?oluptalem ; W
amare.Assyriorum olimrex, quirenlri vivebat, et voluplariflB rite siciil boe prsesepi, alligatus. Tree . pueri vinnm fugiebanl libandi gratia, et carnes 9*, [820 .}
propter tacrificia : magiseral illis cordi Deus et , . , . *
pulchrum jejuaium.quam deliciae.Da auresarca- ;
noruro doctrin&,et obliviscere delic.arum,ul po- .
pulus sequensCbriatam verbo el opere docentem, ;
qui relicta improborum synagogajn templum ve- . ;
nit. 5i adhuc Judaicis alligatus &is, quid libi pro- ,
dest jejonium? au Nili crocodilosimitari vts? quos ,
aiunt capita hoimnum, quos vorarunt, deflere, et . *
mortuorum reliquiaadeplorare.non facti poeniten- . *
tia adducloSjSed dolentes, ut mihi videtur, ipsum ^ , ;
caputcarnecarere, quam detorentjojunium paa- 05, ;
dagogusest obesi ventria, ac decentis babiludinis oaat
magister.Chorea aoimi laeliliam declarat,etunius* . ,
cujusquc rei excellenles sunt figure,quae ex appa- ,
renli specie inleriorem
animac habiium , , ;
ostendunUCum eniro legem ad normani wiac ca- . ^piens.et ordinalam con8titutionem,debeat limero ,
et poenam ex prae?aricatione, ideo Deus vilae nos-
tr pr#cepta hominibus scripta tradens, Statim
. ' ;
lubffi VOCem addidit, in sigOUiL fuluraB resurrCC- ,
tionis, Ut qui priecepU edlSCereot, per resurrcc- ^ 00 *
tionemjudiciumprospicientes,njandala Irans-
gredienda Cielodirent.
*
, ; 07
, , * ,
*
*

fA

Dan. , 45.
VARIiE LECTIONES.
w

Oi .
] . W ". 04 .
". 07 ", 08 ] .

95 . :

BIBLIOTHECA. -

217

* .

, , ,
' 09
. ,
,
(1504 R . ]
.]

,
*, .
, '
*
.
3

218

COD. C C L X X I .

Ejusdem in coecum nativitate.


Haec oculi eoarratio,et species,quaa divina clementiaB formam ostendit,magnara vicinitalemcum

pulchritudine habet, quia non alius el alius, sed


idein croalor utriusque explicationis est. Pius hoc
loco maoifeste est OBqualem pracdicans Palri el coaeternum Filium.Quamobrem Arianus non eit,qui

eipiicationemfiguraevepborum elegantieBsobjlciat.
CumSalvator verilatem Judaeis enunlians pietatem
DOD persuasil, prosens occulUlus erat et apparens nou videbatur, ut his miraculis traheret Judaeos ut concederent illum Deuoa esse cum non
videretur, et non aliura, sed eutn quicamMose
apparens locutus est.Videbatur eniro tuncigniset
rubus, et non loquebantur, verumtamen *ox aut

' , diebatur, 6t verbum monebat, el ftltura SOClire


" ' denuntiabat: et oportei homines menle pradiloa
* ex bac remm eognitiono faciem cognoscere. Sal valor vero videns caecum sletit, et ad saoandura
, paratus foit arle divina supra hominem captum,
, Medicina enim el sermo.de eadem ipsa re consi , deralionem morborum illis proponit, qui morbi,
. * (821 .] postquam natura foetum fonijaverit, in lucemque
- produxerit, casa aliqao eveaire aolent, sed qui
, corpori adnasciwlur naevi, eorum medicinam uon
ostendit, neque omnium qui postcoalinguiU.
, que enim mulilati corporis membra sanat, nec
, ' aliud quid simile curandum suscipit. Quare disci * puli coramiseratione moti, et videntes hominem
, ' pulcberriraa 8 0 4 luce noo perfruilura, causam
. rogarunt,nec prudeiiterinlerrogarunt.Neque eaim
, pro palribus nullius culpae reus filiae condemnatus
- est, nec suorum peccatorum,priusquam in lucem
, /. ' - prodeat, poenasdedit. Caeciias, ait Cbrisiui, uon
* propter pcccata accidil, sed praeparatio est alte , , - rius dispensationis alio tendentis, utque Crealor
, - universorum poet primam creationem inveniat et
. , jam occasionem creaadi, atquosingulis oniversa
, - confirmet. Partem hominis, et partem pulchcrri, \ ' mam non fecit alius, UIBI qui priroi initii generis
, ' creationem demonstravit. In oculo exigui membri,
5 et partis circurascriptione,oronipotentein ?ariain, - que Dei sapientiam bcet videre.in qua tantum arlis
. , , oetenditur. Primum quidem venustasquscdamili
, indita, et mollissimus est, et sinecarne: el ut ita
dicam,in delicato merabro soliditas esl,el tn molli
6 ordofariis colorlbas distinguilur.kkdia enimpars
nigra est, et illa non tolauaius speciei,sed variis
, circulis colligata est. Hedium ipsuui et ceotrum
. profundum esl, ambitus extriusecus desinil in
, colorem flavum ex parte. IIuoc extra albedo
, , splendida el lucida ambit, non eolam habeas albe * dinem, sed in vilrea quadam, radianlique forma
. factara. Rubedo ad pupillam jacet, ut nigredini
, venustalem adderet. Adhsac adeo pellucidus estet
c

VARI^E LECTiONES.
09 ] infl. .

add. .

^ .

* pr. .

2 ",

add. .

* R.

219

PATRIARCHJ3 CP.

220

laavusin gpissitudine, ut reram vicinarura formasAo!> *>8a8Cipiat,etlaDquamspeculumq00ddamegregium ,


Characferes repraesentel : et circuli medium ideo ,
, hocest piipillavoralur,quia Semperformam 7 .
adferso Vldenti humanam OStendit. HomineS
enim mutUO 8e inspicientes, matua Slbi specula , , '
flnnt. Qaareocolos in Creataris admiratione ane * 8 dignusest Hic etDeum mihi interpretatur,ornnem 9 ,
cognosren* creaturain, et per ipgam Crealorem "
.
OStendit ete visibilibusanimaeinfisibiliaexplicat.
huHC CUm alia malia intellexi, tum Colerum xxi
varietalem et 504 tenebramm Caliginem, (um
deniqiielaciesplendorem QuodsiOCutusnonesset, .
eine leste creatara senesceret,nemine videnleDei , ; )
sapientiam, et firtutem in illa servatam. Propler ****
hoc igittir admirandum ocuOrum opificiura,etiam

nunc, pro re nala, Visua est restitutUS, Ut COgifa- . [1505 R.]
tiones parum decentes deUnigenitO,quasnobisca- .
roingeneravit, repellamus :et magnitudine eorum ,
qaanfaetasUDt.aoimi abjectam omnemacvileai opi- '
DlODem deponeoles, COgnoSCamtlS flctilf 9C lutejm .
Vasbeatumlumen^acdiTinitatisspIendorem SUSCe- , pisse, undelux nobis, tanquam 6 lucemis, admi- > nislretur.Dominus vero nunc medicinam facitnon . [824 .) ' ! <i eoltim Verbo, Ut alias passim, Sed etore, manu, , ; , aliaque providenlia,llt ? plurimasres fldeminfi-
delibus inderet. Spuit, et llllum facit, lenra simul /. *
USUS, Ut unde totum animal ab initio COOdidit,
inde et partes ejU8 singtllas factas esse OSlendat; ,
saliv* demonstrans, virtute Olis ejug verbum < omnia esse fozi&:Verboenim DominicoelifirmatiQM>V>***I
*? <
flfftf J, etC. Si et hoc SCire llbet, Ut deteglari ^^ *
aSSUefacit eos,qui illum patllo post spulis feda-
bunt: efsi fariosorum audacia major fuit omni ,
prftvidenlia^ ftlCOirectione.Siloesalulem noslram , .
aqiias inchoat, quam Siloe emiesus omnibllS
iargilur.Tuncenim videmas,quando mystca /, ,
mundamuraqua. Nibll ingratos Judseos ad inlelli- \, gendum traiil, non T^rbum, opera,non roira- *.
cula, sed etiam haac ipsa quaa ad salutem eosvoca- , V
bant, omnibus modis obscurare nibbantur elsiin * - , ^
COnlrarium illos malitia impelleret.Quanium enim ,
DOO credidere, illterrogando invertere omnia
Conatisunl,tantomagis verita8invaluit primaipso- , .
rum CUfiosilas, an hic essel V\e C83CUS ; Secunda
* , '
an a nalivitate CCU8 fuisset ? Ac Sanatus CiCCUS . -.
Salvatorem aperta VOCe praedicaf,et remuneratlO-
llislococonfessionemdedit.lncredulorumpatrum

similes filii.Etenim parcntes eliam e bello praeter . ' U
Spem sembantur, et danli Salulem non crede- , *3 bant : TlUtriebantur ciblS naturam superantibus, maglS ingrali erant quam esurientes. P^, .
SiC haeredes et VOS patrum ingratiludinis, qui- ^ ;
bus est 0pU8 COrreptione, non Virgae nucese, 8ed
^, , , fcrreie.
. *

J Psal. xxxii, 6.
1 1

7 ". 8 ^ ". 9 ". *0' add* .


:
.
infra add. .
/ ". ** ".
] . om. . .
1 3

1 5

BIBLIOTHECA. -

221

222

COD. C C L X X I .

, ;
* 8 , &
, , ,
. ,
. . * ,
^ . , . " ,
.
8

*> ' - Ejusdem in Joirum, el mulierem sanguinis


.
profluvio laboranlem.
,
DifQculler homines ad virtulem trahuntur,ut ap< , - paret, et parum curanl ea qnaB verbo docentur.
. Ideo Salvator ad bomines fragili et mortali carne
, condcscendens, quia vidit Judseos surdos,res mu , - tavit, factum facto addit.et miracularo miraculo,
, et divinilatem quam non credebanl, beneAciorum
[1508 R.] experimento conQrmare contendil.Verum res male
[823 .] homini ceeeit. Filia, eaqueunica, domusfunda *.
menlum,famili83 heres,quae ante nuptiaseffereDda

erat io luroulum,et ante lorum io sepulcrumirou, , , , lier quaedam graviter infirma venarum inordina , tione,et omnem vitae subslaoliam exhauriens.quae
, . tabe corpus,et propter rcedicos opes consumpsit,
, unam in re dobia spem vidit, ad Cbristi pedes
, - procidere.Domious mulierem non cogitata prolo ; ; , quenlem intellexit, et (acendo tacentem sanavit,
, ; cum fimbriam teiigisset: el haec quidem douum
. surripuisse idebalur s i b i : at ille gratiam surrep , lam lolerat. Elprimosesanassonon dicebat,tan , . dem vrro e?ulgat, non qu&rens gloriam (absit:
, ubi enim praeeit miraculo vana gloriatio?)sed rau . < , lieribus Odei fructum oir.nibus declarans, et pr , (* sentium alios quidem ad Dei cognitionem conver ;) ) lens,aliorum *ero vesaniam, opere verboque pu blice nolans : Vidi, inquit, eam quae a tergo me
, - letigit: non enim mihi so!us oculu3 qui superciliis
, subest, et palpebris legitur, sed etiam alius est,
. , , qoiterram sirr.ul et mare intuetur,omneinqueadeo
* creaturam. Mulier pne pudcre lacite accessit et
;^ non ignorata a Christo Novil enim Dominas men
, ; tem uniuscujusquenostrom.etiam tacenlis, utnos

. libros, legentes nofitnus. Quare et Hoeis lingua


^ * , . tacente cordis voluntatem auiivit. Si graiiam qui
dedit,tacti!S3et,fortisse
quae accepit, nil pro , /
fuisaet, donora ad casum forluitem refcrenti.Hoc
vidit miraculum infinita multitudo. Spiritas rero
. sanctus ante multos annos per Malachiam 805t>
, & * vaticinatus est: Orielur, inquitrofrii timentibus
, ! . nomenmevm Sol justilice.et sanilns
inalisejufr.
, Solem justitiae Dominum vocans : alas vcro flm briam vestimenti. Discamus bujos sanalae mulieris
. **, , gratitudinem. Cum enim esset e cifilate Peneade
' ^ , (est autera boc oppidulum Palestinae)nea statua

Malacb. IT, 12.


VARIiE LECTIONES.
1 7

t i OHl. .
".

".
R.
23 ] .

*0 7 OfD. R.

2 1

add. .

223

224

PATRIARCHJE CP.

sanaotero honoravit.Hacdomumbeneficio nonin- , " dignum putans, el statua illa per moltos anoos ,
duravit ad redargntionem eoram, qui evangelistis
mendacium ascribere audebant: et statua ad no- .

stra usque (empora servata fuisset, ut ulrumque ( )
ostenderet, et Dei miraculam, ei mulieris gratum ,
animum, nisi Maximinos ille, qui ante Constanti- .
num Romanus imperator fuit, impius idolorum ,
cultor, et Christo in statna invidens, aeneam sta- .
taaro sustulisset, etsi rei facke memoriam auferre >
non potuil.Ecce igitur stalua quidem non apparet, ,
Evangelium vero miraculum illud obiqne praedicat, , , ;
et haemorrhouea ab oriente usque ad oecidentem '
celebratur: et laboravit invanum, qui maleriaro , ; ,
sensOcomprehensibilemsustulit.Statna enim ere- *,
cta etapparens, tacebat inanime miraculi monu*
mentum,sed fama opus cum verbo assumens, quo- [84 .]
tidid urbes 6t vrcOS percarrit beneficium Domini ,
Oepraedicans.
, .(5; *
, .
, *
* , *6.
9

'.

CCLXXU.

Leonlii episcopi Arabitsi semo de ereatione, ,


, .
et Lazaro rediviue.
[.509 R . | ' ,
Legi beali Leontii episcepi Arabissi sermonem
, ;
de creatione, et Laxaro redivivo.
.
Silentium non opportunum, audacid3 orationis
simileest.etquod habetvituperium osfutile, h o c c p 8 ^ a i ' *
eliam merelur pernegligentiam lacens.Opliraiim- , ' .
peratoris est, per victos exeitare de bosubus iro- phaeum.et quibus telishostisusas est,iisdera illum , inierficere. Ne igilur Ucens peccare dicatur, et , 77.
festi dwicel* brilas lacilurnitate putrida poricliletur " ^/ , etsi audacisfacti sit labris impuris Domini sacra- ,
, ;
roentaaltingere respicienspra3senlia,bynrinuroaadaclercanam,reliquadignitatiperroit'ammirpculi. , ^
Mortui enim ferens ioetorem, ut propriao hun.ani- , ta'is bonum odorem oslenderet, et noslruro os ,
curo 5 0 0 sepulcro Lazari aperiet,mundans vitae ; ,
macularo,ut illius morlera.Voxaquas vivificat,pe- ,
peril terra,elsine congressufelu iraplelaest.Quid
dicia, bseretice? Vides pro immissioneseniinis, . /,
Veibi maadatum factum, et qnomodo dubium D n , ;
dicis virgioeae conceplionisniysterium?QiuB enira , ;
jam sine semine non concipiuniur, cura his ali- ,
quando concurrit vox ?ocantis ad generationem,
et conceptionis modum pracepti lex imilala est.et ; *
una voce omniaincaroalasunt.et qui lunc creatu- ,
ram carne induit, et semen sioe semine oronibus , contulit,i)l6 a carnea letra carneinduUis,sine se- ,
mine do5cendil marisradiceni,quaiTi caro planta- .
vit,falce virginea) generationis prsccideos. Creator ; ;
f

VARI^E LECTIONES.
5 .

* o m . h .

18 om. pr. , ante ponit .

27 ] \ pr. , .

om. .

225

BIBLIOTHfiCA. -

226

COt). C C t X X I i .

, ponens hominem in paradiso.colere terram,et ser ^ varejussit, ne ignaviae se dedensad libertatem n i . mis proclivis,hostium insidits pateret, iavidiaeac 6 ^ cessuDei beneficium comrautans. Haec videns, qni
, nostris assidue bonis iovidel,inimiciiiarum occa sionem binc eumpsit. Invido* um enim natara est
30, pugoare cum aliquo nulla de causa, ex se maliiia
. > semen seminana.et pugnam lanquam conturaelio;
* sam fugit,qu& cerla de caosa accidit,rata ha&c esse
. imbecUlilatis argumentum Jairaicuse coeJo lapsus,
, contra homines in terra bellum gerit: posl casum
, regnum persqueos,quod adhuc eians tenere non
, [835 .[ ?aluit, etcontra Evara arma movit, fraudulentis i l 31 .
lam telisvulnerans, etsine dolore proslratit, laa' , quam gladio ejus verbis uiens,etsui exitiiadminii ,
Iram illam capiens. Undecwn caedem incruantain
. , perfecisset.naque homicida pulabatur,sedut bonue
, \ coatiliariue credebatur,simplicitale gladii ? ulnera
, , moiliorareddeas, et dulcem doloris seueura exbi . beos. Ipsavero raanu coutumaci defectionie scri*
*, , bens leg6m,acquisivit praevaricando sibi pulchrum
, ' * /ructum, etflore mortis malurum. E?a autem cum
, 3* temere de ligno gustasiet, ipse hujus morlem pe ; ienSjincoctum peccali cibum babuit,et fame lique
scentis uutritus, el illius induensnudilaiem, pur , puram esee regalemtSOefrficttifolia existimaraut.

Deus ex allo peccalum inspexil, et counivere no. * , luiunjoriam prirase creaCurffi suam esseratos.etju * dicaoa venit,quanquam reiad judicium venire non
; , audereni, fugientes, et priori delicto aliud adjun | 5 2 R.] genles. Cogilarunt Dei pr&seDUam loco 6886 cir, - cumscriplam. Adattl ubi e$ f Non UDt b83C V6Tba
. , irati,sed misericordis:oon repudiantis eed mi , serentia.Mutatam imperiiformam video, digaitalis
alium ordinem. Obl e$1 Vocem luam audwiambu, ^ lanti* $1 abscondime-:el cur timerem aatia erat vel
, - pedum tuoruro strepitus.Tanti eoim judicia oiniiia
. clamabant membra, et ciim ram cura tali reo ha . ft ; - beax non habeo causaa diceodliberUtem.Suscipe
' * limorem qui peccatum raeum purget, et qui sit
' . patronua tiwe juetiii, Vincere te oitendi fugiene
, aenlantiam luam : crimina fuga detexi, oileadens
, * - errorem defeadi non poasa. Mulier quam dedisti
, . " naihi socian.,dedit mihi de ligno,et comedi.Habuit
* clemeolemjudicm,6t iovenit causam coromisera*
^, . U006 dignam Ad ilTibecillilatem COnif*jgit,au ^ diaDSjudic6io inquirere rem.Opalienteiujudicem!
/
PermUit omaem caasan referri ad serpantem, vt

letiue staluerel deceplie crimen: MuUdklut tu


* inter omnia animalia, et bettiat lerrtB : ut qm
, . * advereus omnera creaturaoa scelus pairaati: coe . , , - luts iojuria affecisli,inTidi veaeno foedatu* : an . , gelos lua defactioae conUristaiii, minugra stvideni
. beatorum numerum, ignarus snblato pejori succe , . U - dere melios. Augensaugebe doloree luo,et dem8 1

8 3

8 5

-G6D.m, 9 .

ibid., 4 4 .

30 . .
: ".

V A R U S LBCTIONES.
31 : *

1 1

.
35 ] . 38 om. .

33 01. .

37 : ".

34

P A T R U R C H i E C P .

22?

228

ceps,o Domini commiserationem ! indignatio bu- ! # * *manitatem supergrediens, legis dolores terminat ,
et gemiiusuthmnvalescensmorlem ex delectatione .
exuat,nioltitudinem humani generis comminatus.
Additionem successionis promittit dolens,malrem .
mundi elegitiratus, cadentem Irahensin progres- . ,
som./n doloribusparies filios * : per fentrem do- . , '.
cet.per qoem ID roundum venit,veliiuni capiens fra- .
ctum, ipea punialor parlus doloribus, et magnae ,
cupiditalisdamnum 507acontrahens, el multitu- \ , ,
dinem generie opponens serpenli, el permoltos !
proslernenstaetantemper unum.Parias cum dolore
caste, cum laeta peperisli sine damno,it ad virum ,
tuum conversio tua Subdilam Evam Adamo fecit. . [826 .]
Liberlas enim inutilis iis qui per se sapere nes- *
Ciynt.lpae dominabitur (Ui, habevirum dominuni, *
et non serpentem.Detade ad meliorem vitam con- , .
versa,unde sumpla ?enisti im moBdem. FA Adam ^ . '
dixit ele. Nova clementia quae prioret aoperat. ". Animus paterni plenus amori8,miB plenflecoBSo-
lationis. Oporluii quidem te, inquit, mihi obe- ,
dientem inulieris consiliom BOB atlendisse, nee ,
legem, quam mea manu scripsi, digitis Etae de- ,
lere: cum vero separatione mulieris, et peccato ' . ,
noB separeris, accipe legem, qusB tuis peccatis .
conveniat: malecta terra. Adam percavir, terra . '
pcBBair luit, inde iocoepit doclrioa, unde caosa *
fraudis ortum duxit. Com plantis deceptus mea .
praecepta neglexisli, tribulos et spinas habeat. .
Sapientium medicorum est, morbi materiam in , sanitatie remedium mutare, et qua socere puta-C , * . *\
bantor, utilia esse laborantibus oslendere. Biflda , . "
liBgua aerpentum, spinas, et tribulos imitata, ex , * ;
UBO ortu in Ires divisa stimulos. Hanc ad opem , sumpsit lBvidus, tanquam contra Trinilatem pog- . " , ,
naturue,et per onam Adami imagiaem,iotam Dei- ,
(atem calum nians.Unde illt parens rebellis esl Deo,
per eimile* resaecipit doctriBaro, ut ab haec re-
prehensus, serpentimerito indignetur, inimicitias ,

. *0
rum illo perpetuo gerens. Vidit crealuram ad re- .
medii desperalionem jegrolare, ono impietatis foe- , . [1513 R.J
dere fictam,et alium modura BOB essesanandi.nisi ,
is,qui cum naturasprovidisset,ac volunlalee.medi- . cinam adhibuiesel aegrotis, tunc demum sciretsa- ,
nare,cnm sanitatie capax omnino esset.Ideodixit: .
Domine, inclinH calos tuo$,et deseende P,et simi-
lia. Imitatusest Joannem Lazarus Ille ia ,
matris exsultavit, errorem dissolulum i r i exsul- . ;
tans : hic in sepalcri otero eorum qoi erraseent, , ,
807* reversionem demonslravit. Et miraculum 1 .
doplicem habuit seriem, et potentiam Domini ex-
tollentem, et Judorum linguam confundenlem. , Mortuns obedit, et vifi non item. Ioferis male- . ',
xeruot, quia Laxariura reddebant. CoBviciabantur ,
f

8 3

3 8

Gen. , 16

Psal. , 4, 5.

Luc, . 41, 44.

VARLE LECTIONES.
Hbri . 80 : 2 \

BfBLIOTHECA.

229

COD C C L X X M .

230

, '. - Cbristo,novam a morluis suscitationem inducenti.


, Pucri hymnos Deo decanlabanl,propheliam loque. , bantur,eurodem et unura essein coelo.et in terra,
, et h c i s non separari, ramos palinarum lenebant,
; , ; non palmas.Nundum enim legis steriliUlem prae ; iergressi,gratiae dulcedinem gustarunl.Cura Chri, , 40 stus aroaram serpentis efellens plantam, incor ;. , - raptionis phntavit dulcedinem.
, . ' .
, ^ . ,
, . ' ,
' [827 .] ' , . * ;* * ) , ;. 42 ^,
* ,
43 ; $ ^
.
7

'.

CCLXXIII.
' Theodoreti I tanctum ChrySOStOtUUm libri V.
.

Legi e libris sancti Tbeodoreti,quos in sanctum
, Joannem Chrysostomum scripsit, quorum nos
* , tantum quinque libros vidiraus, unde hc excer - psiraus.
.
Primus liber, alium pro illo videtur admiltore,
" )
44 . rel partem illius esie, nisi quod addal, quomodo
, poslvocatus Conslaotinopolim venerit.utquear , * - chiepiscopus sit constitutus^t quomodosacerdo iium,etsutnmum sacerdolium auliquam normam
* 8 omnino revocare nileretur: el qu contra Cainam
** , egregius ille Joanoes dixerit: hoc tero pro com - muni reipubllCSB negOtio per6git 6tob invidiaiD in
* ; exeilium pulsus esl et aliqoaeoruru uequead finem
* prosequens, quae vir sanctus perfeeil. Socundus
, liber aliqua9parvaslaudee,quanquam et ipse pau , . *0 cioribus brevis eit, adjungit,sic incipiens: Iterum
nobis Joannis memoria. Tertius eliam laudandi
, , * modum excedil.Dislinguhur abalits libris pulcbri 45 . *0 ludine verborum el norainum.Etsic i o c i p i t i ^ r ^ n meiitum.viri diserlissimi tuba indigen$,inpuci ili
, [1516 R ] lingua video periclilari et deeus pugilis^nille ar . - tificiis detcriptum, nunc imbecillo mihi artifici
* - ad detcribendum impositum.Uoc esl prooBmiura.
Osaiv

,
);


,
.

.
Alius illuro rapieos in auxiliam Irahit, alius
" ',
* jadicatus patronum vocat,a!ius famelicus eibum
, * orat, nudus vestem, alius illum exuil, alius
* ; * dolens consolationem pelit, alius ligatus solvi
? " postulat, alius trahit illura ad morborum inspec * - tionem, peregrioaa hospilium eiflagilat,alio8 aese

VARLE

LECTIONES.

40 " 41 el VerSU seq. .


45 .

42 \ .

43 om. .

44 *

PHOTIl PATRUBCiLC CP-

232

M t e i t f t f a a 4tp.*rae,afiasarkitru et t i r i i - A r ^ - ^ ^ ;
* -
i i i i i A;xeiticarui tarfcanm jecersu, M C , - * & \ * zm m
tlMpttdaimt
M r n e a4 aJ.ux t o ^ l ^ u r a a i Doein n r f i f n t i - r r i # > . o"^ sl4< X W x l i * * , r r u exf4%ews Jidmz clamat: Mtrere,afa atfi v m ^ a m c i x i * i % j i , ?
UtejiJepferal, HaUeae %*rim Pitri, re aaUis , ^ x / i * ^ p r . Mjpin
scRftbf, pf siofolif mnUuones: rmpftar qri, eC ** Lcxrrv >* I x i i i ^ j .
paerwcs Patenfemes itx* ei aatrifer ex patrar* * x x L '^ t c , ^ ^
i i ; aJkpos froiai, eC in n e & a m faCcr motator: -* *>*. x d (SS8 J t ? w x *%
doiore al p s cenadA.et wouxamu ewaior aola- * * * zx^ *
rxr^w T?*P%X fiora afiert. Si hotpile* mrasdi, onnia factN, x f A t ,
btni^mum ** eibibet* El qirkl siiigBla auitt,qaae ^mat
****. *,
per otnfteasfjttf vitaxn gesta tn^eofliBiemorare? 3 *
* * ^ hnSa^rsx^
o m d* solo *ae*rdotio rtterre mtqottm, taala
*o#* fctxw * * ; 5 x?* -*fm
fcdaises openua taletariom fvietas fopradkta fccxi>w |&r ouaixpipr, -
B M reliqttit. 0 tptpnm
post mtxltm dacra ! 0
* < *J>?TCOZ
l?v
tnsitm etian bostiboa posl sepcJtttrua miliUm!0
x i u a x ^ t v j n ktktm. a
fjram OOJBJ harmoau pfaedium, morte j a o sohi- ^tltvri,- ^ * ^ ! "a ^- xou U I B ! 0 tbealnun U B I O ubicioe orbalsm ! 0 salo- ! xmp-xovios 17
Urem botDtNfn sageaani, im celam n p U n ! 0
^ ^ | w outixr^W irbore* JB tvshnn jam, el terraa exleBSBn, el w ^p*^- ' ^ ! w ^ xot<
boieqeiderocofpasjHiveroaoimaiBtradeBleiBilB cU orjpxw i^xpxzefciOTK ; ! 6
fepolchro Ecclefiflpoicoaelitsamest.QaaBttis ocel> oWpo po< ifyzw x ^ ,
IO*pieUtihlMni0limraplO$eit!?i0BBI0nna5eS,san- ^ > V /^'" I >
:

eSePaUr.fedotfOloetldifti; BOBleotmoriBOmdole* < . ; * 0 Q f ied ttt DobiSibKOBdilOOI : Sti^ ; 4 *A?*m*<* %< ^ ! #0 qBJerimos, sed ot ia ccelos eletatam. Sic tere t^utc,
, ' .
t^rtittS KbCT.
< , *4 '

, * ; . xct 40 .
Lafldantif partef agit quartes, BiminilD qood
4 oporteal pareBtea colere, laadeoi trahens,oDde el , ^ w i bmt deprompU. JoaBBei bonim paftontm QBBS, ; * .
intelleetlff Siae Oialitia, 0110!^*#> 6 6 , 4 experietHl liber, eera COmmaiabilior, peUgUS , , 6
gratiaruiD, tOBtra dolOf hosliaiTI infraetOS, Eeclt- ^ , iifleminiroenlom.Bllllaf illemhypOCriseX)$ferpeDf , ; Utuit. Dnde tlbl vis 0*teBdamuf Joannem cele- . " . brem ? ab bospitilite ? Eeqois JoaniW iBagia hos . rw
pitalitfagravitata hOBereTEcque illumpolesla 90 ; ;
proftmit f U08* ftodio in Ecclesiam ? C o j o S - ; nameitillai^fleiBBaroedolatiol^alrooroinillhaBC ^ ; BWjaediem publiceinitituUTSedbaBCquartolibro. ; ;
; ^&
;
f

.
Sequeai liber eudem nectit laudam corollae :

Claritlf* COgiUUonum SUarum jubar eipooit. ,
Videotur illl omnes libri quiflque, post reversio- . '
nem ab exeilio COmpoiiti. Uaec quoque ejae libri o l ; fragmeoU ttinl.
.
9

Da nobis,o Paler, mutuam lyraro tuam et taam


[1517 R.) , ,
ad loam Uudem COBCede plectmm. ElSI eoitO * maOUS Baloraj tolul lege unt, 8ed lyra per . x x i
tetram SOOat doDO gralie. Da eoblS illam , '
immorUlfin IlBgUaiB.Sola 6Bitn tua liflgoa par esl * 81 . ' ^
ad enilTandae ree tuas. Propterea Joannea Joan- ;
6) aBleceifit, libere loqueBS flemulantem. Qui .
VARIiE LEGTIONES.
40 ). .
", . .

47 : C .
l i b r i [ . ] .

4 8

] add. .

4 : *

BIBLIOTHECA. -

233

COD. CCLXXIII.

234

, 4 ^ - morte reprehendit,praedtcaBteni post mortero,de, serli incola tolins orbis sapientem.Habesaliam cum
, apostolis cogoationem, primus apud Scylbaa, quid
%. [829 II ] ** quod in curribus vivant,bainaxobii dicti aras erexi . - sti,et barbarus vix ab equisdissiliens, didicit genu
; 7* * flectere,et ad pavimenitun incurvari, et qui capti - vorum lacrymis non movelur, didicil pro peccatis
, flere. Quin etiam jaculatorem Persam rulnerans
praedicalione, et ferrei didicerunt crucifixum ado . 5t , rare.Yicit lua lingua Chaldaeorum el Magorum im ,
posturas, et Persarum inculta natio templa gerroi^ . navit. Non amplius Babylon pieialem aversata est.
- Haec te similem apostolis feceruat, adhuc apud nos
(, semina linguae vigent.Quando Joaanem aliquie no . minat, magnus sonus exauditur. Ecclesiastica lyra
, 7 antiquum plectrum cognoscit, et pro digitis suffi 55. " ; ciunt syllabae nominis l u i . Conslantinopolis vidit
Syrorum vela.et contempsit.ViditlapillosIndicos,
. * etirrisit, nec Tyri illam color purpureus delecta , / titLuleara concupivit linguam.quaeimmortalesdo . " 54 clrinae liquoresdistillavit.Vidit teanliquaEpbesue,
; 55 , et Joannem novum appellavit, vidit, et e?angelici
;, - recordalus esl lonitrus.Hinco dilecti,fluxus 8 0 9
orationis cum impetu currit. Sed ne asperitatem
. , fugiamus, pace tandera fluctui viam slernente. Si
. "; quid enim de tuis nautis, Pater, conquereris, s i
, . , quid conlra tuos conna?iganles contristat.intellige
. , - hyemis terapesiaiem, procellam,et raare eflerves, (& cens coegisse illos vel invitos Jonam mariimmer5 , >- gere.Non eorum odium,sed tuaexercitatio:uoneo ^. ; ; rum arma, sed lua ceriamina ea q u facta SUDt,
;, , , ; ; - DOD illi a fraternasenteulia expulsi sunl,sed opor , tuit et lc siadium marlyrum currere. Arcana quae dam providentia, scaramalatibi (17) etcerlaminie
; . locum praeparavit Omnino dictum eit de te contra
; , - boininuro communera hostem : Nunquid conside# , . - rastiservum meumJounnem eicOebu\l clarae v i ^, ' tse clara etiam raors addi. Oppugoavil diabolus Job,
. adversari amici Dolebant.Ideo postea Deus opem tu; 56 57 lil araicis Job, ei amicis amicom Job reddidit. Hoc
. ^ eiiam hunc ui video, faetum in te.o Pater.et dexiras
; " Patrum cum invicem copulatas animo cogito. Rece aorj * pit Job plura quam prus babuit, recepisti et tu cum
xxi . - uctario gloriam ab omaibus majorem. Hanc exire . 58 , mam oratioois partem ioscripUo iu apostollco tem ' ^ plo babiiam sigBiflcat.Prooemiumvero lodicat, auc , torem posialia bscscripsisse.Sic enlm BiuPottguam
' . , , et cgodicereoriinedebui,cum ego cum caeteris as*
, ; - turgere ad dicendum cogor.cum oporteatet mepa . * trice et bene precari, et tnalli debitum inexorabile
petentes: apud nos ver* nihil simile palernot vtr . tutis: da nobis, Joannes, muiuam lyrdm.
1

Job. , 8.

VARIiE LECTIONES.
: ". 53 : *. 54 . ult, . .
. 57 . . 58 .
M

ipv ".

NOTJE.

(17) Scammatis vocem pro areoa3 meta et palsBS- Paulum Leopardum lib. Miscellan. 22 et bic
ira adhibet TeriulJiaDUi, et B. Hieronymua. Vide Graeci axeiBplaria scholia.
PATROL. O R . C I V .

235

236

PATRIARCHJE C P .

* ;
; ' . *
, [4520 R.] ^ ,
[830 ] , 59, * ; )> , ,
, .

CCLXXIV.

'.

Joantlis ChrytOSlomi in XL martyres oratiO.


' .

Legi Joannem Cbrysoslomum in laudem 40


niartyrum.
Celebrantur martyres non ut ipsi laudem accipiant,veram ut nos per eorum laudem ad imilaltonem incendamur. Molestias passi sunt pii et impii,
sed illi ad exercilalionem juslitiae, hi ad peccati
casligationem.Ideo jusiorum mala sacra Scriptura
tribulationes vocat, 809fr, malorum contra castigationes. Vestri beati oculi,quia vident \a est,quia
inlelligunt Si enim in videndo felicitas, eliam Judaci, qui SaWatorem viderunt, beati fuissent. Sed
videre in sacra Scriptura est capi de intelligenti

' 60
; ' .
( :
, ' *!
. *0
, *
, ;.
?. 61 ,*
.
62 65 , , ^. $ ,
; *

animi oculo,et profundilatem verilalisintelligere. .

Ideo Prophelas olim vidi ntes vocarnnt.Beata praedicat Salvator instrumenta virlutis, etsi corporis
eint,oculos bene videnies,et aures cum discrelione
audientes Oporletenim audientem intellexisse,et
intelligenlem audisse,ut scriptum est: Audi, filia,
et vide,et inclina aurem tuam *,pro Ais, obiempera,intellige. Quemadmodum hausturusaquam, ad
fistulam acclimatur, sic audiius justi ad divin legis fluenta se inclinat: Inclinabo enim in parabolam aurem meam . Quare inclinabo ? Cum oranis
urna aquam capiens, capil sa inclinando, ideo et
omnis auris suscipiens fluxas verbi Dei, ad hoc se
inclinare dicilur. Praadico beata marlyrum latera,
qU35 pietatisruburinexpilgnabileoslenderunt,pie o m i c i e c A

? utplurimum
l l t ! 1 pereussi
llAlVllfiSi
talem nonamisisse. Eienim
sunt totis coslis,quandoquidem per coslara peccatum inlravit.Peccatum enim non eslfemina*: ipsa elenim etiam Dei creatura est,sed quia per eam
prtaricatioviaminveoit.Po!iunlurMiturmarlyres
in cosiis.unde peccatum irrepsit. Ideo Salvator in
latere hastam suscepit,ei exivit sanguis et aqua,
quo mundus ablulus est, el anliquum vulnus de
pulsum. Quemadmodum enim justorum membra
singillalim lauditus celebranlur, sic et impiorum
membra infamia notantur, el singillalim infeIicia depraedicantur: Non veniat mihi pes super
biw, el manus peccatoris non moveat me*. Pes
superbix via est faclns superbiae, manus vero esl

<} # ,
$ .
\
. -
, ,
.
,
,
', , ,
; , , . " ,

. ;
. ;
,
mrmm~
,/- Ae^, .,
#\" Ae.'stti
.2.
JL./



,
/ .
,
;
, .

64 ' ' .
, .
; 65 ,
,
. "
,
}

actlO, Ut neque facium peccali, neque semila^;

aCCldat mihi, neque profectus in deteriUS. Ideo

; ,

Mosesaurem dextram sacardolis aanguine arietis

. ; -

' Matth. , 46.

eeq. y Joan. xix, 34.

I Reg. , 1 seq.
1

Psal. XLIV, 12.

Psal. XLVUI, 5.

Genes. , i

Psal. xxxv, 12.


V A R L E LECTIONES

50 .
65 add. .

60 om

) .

62 .

65 01 .

64 .

238

BlBLiOTHECA. COD. C C L X X I V .

;, ' , - ungit,et pollicem manus ejua dextrae, similiter et


; 06 , . pedis .Aurem quidem quasi suscepturam Verbum
;
; bomini.Manum quasi ope a ostendat:pedem vero,
, ; ; quia progfessionis el perfectionis in virlutetttOa
, ; [831 .] sigoum est. Duo fons Kvangelii cooperatur, mun , >; '; dat, potum praebet: polum quidem silientibus
,, ' praebet : mundat vero animas sordidas : Merces
68 ; *. vestra copiosa est in c#ii* :inEvangelio semeldic^, , * tum,ulhic et vox copiosa,elin antiquo testamento
; , [ Abrahamo semel dicta est,postquam reges occidis ] . | 1 5 * l R.J ' ; 70 6 ; set,captivosque liberasset, el cummercedemacQi!. ^; , ; pere laborum,victoriaeque,quaradecapientibusre
, , 7* luleral, noluisset. Tuin enitn ait illi Deus : Noli
magnanimis :
; *, timere Abraham,quia merces tuc
, ad verbum semel, et semel [merces luaj copiosa
; dictum Cst, sed in signfcatione SSBpiuS. Etenim
. dicitDavid,rdr/bufio w u / i , p r o mercescopwsa,
, , etalibi, cum dicit Oeus.copiosa merces. intelligit
. Ss quod dictum est, inielligil et ineffabile verbum,
72 , - copiosa. Aliud est enim d cere rustico copiosam,
. - aliud urbano.oitroqueadhuc majus duci exercitus
, . copiosum Quod aotem a rege proficiscitur,muItis
"* * ( , partibus adbuc majus est, quam quod ab aliis
dalur : quod vero a Deo dalur,adhuc omnibus est
. " , longe copiosius, nec explicari potest. Copiosa
) V igilur merces mariyrum, qui nullojure adnccem
/ rapiuniur, quique ob rem accusantur, qui angus * (ianlur, quique bumanam gloriam, ut Abrabam,
, ' . ; calcant.Nam ille regibus Gumorrhae el Sodomo , , rum omnem equitatum dantibue, etillis honoran> , , libus, ut ipsis servaret capiivos pueros, atque
* '
uxores, respuit eoruuu honorem, non cupiens sui
. ' - laboris mercedem ab hominibus accipere. Ideo
^ ; , digflUS fuit audire a Deo^Merces tUd futl COptOSU .
Kil : * , * ,
*0 .

dicit, quam vulgus ligulam seu
, corrigiam appellat: autem nominari,
, quod artifex corium rotundum elaboret, et sic se . ^ cet. Nonnulli dicunt noraen ei indutura esse,
,
quia pedis talum servat.
_
Judicabunl hi duodecim tribuslsrael f.ijudicabtt
^ ,
. ^ , et Paulus, orbis pneco. orbenj^et illi qui eadera
^) ); 7^, cum Paulo senliunl.Audienim quid ille dicat: An
. * nesciiis.quia sancti de hoc mundo judicabunt ?
, 74 ? et si in vobis judicabitur raundus, indigni eslis,
j , - qui de minimis judicetis.
.
* , .
Alia est ullio genlililim : aliavero - pulorum h. enim in US qui Omnino
; * ; - non crediderunt : 510/> populus aulem QOlensin
, ' - eoruin agniticnem venire,dequibus aguuntu,a

0 1

Levit. v i u , 22.
Matth. xv, 12. c Genes xv, \ .
Psal. xvm, 12.
xix, 28. 9 I Cor. vm, 2. Lucxviu, 7. I I Petr. n , 16.
V A R L E LECTIONES.

Gen. xiv, 23.

Matth.

6 . 67 add. . et TC. . 68 ". 69 ; om. . 70


. . 7* . W ,
75 *. 74
. .

239
DOD Subibit. EiaCtlO

PATRIARCHJE CP.

240

enim hoslium est: ( ), ' ; , .

redirgutio vero peccata repreheodenlis Doraini


est.
Anima justi cum hincexcesserit,angeloruin manibu8poriatur,quiil!am in regiam urbem referunt,
quae est coelestis Jeruaalem.

[832 .) ' ^ ' ,


,
,
.
In decollationem sancti Joannis Boptista.
* .
Hsec oratio sancti Chrysostominomine inscribi 75 ,
lur,non tatnen mibi ejus videlur. Argumentis enim ; , 7
modoque ecribendi multum a reliquis ejus oratio- /
nibus dislinguitur, nisi quod quaedam ex iis hoc . .
rejiciantur. Est autem dictio salis vilis, elab ejua
elylo alienai.
.
rem novam! Joannes aniroam Herodis ligatam
" vinculo peccati, redarguendo SOlvere VOlail: ille *> ?
ero solventem ligavit.

,

.
Ejuidem oratio inscribiturin idem argumentum, [1524 R.j
et est omnino priori similis.
,
.

Mandatum fuit Jodseis, uxorem fralris sineprole
defuncti ducere, prohibitis nupliie cam gentibus, ) ,
queo solitae erant ad idola currerek : lale igitur , matrimonium concedebatur, ut lolerabilius quam
idololalria. Tripudiavit fllia Herodiadis ; dignus . ' festohonor,deIectatiocelebrilale./tir{it;ta7<t9uiV{- ^ 77 .
guid peliitset': et illud (urpitudinem auget, jura- , . '
menturo indeflnituro, et hoc propter sallalionem. 8
Regalem auctoriiatem paelto pedibus stukus sub , jecil : permisit regiam dignitatemconculcari,6ub , ' . \ quase juramenlo constrinxil, qui cupiditate cajca 78
captueerat: invitus poslea pueilae nutui obsecun- 79 * '
davit, quin polius EVSB iterum vir esca capilur. [ 80] 5
Audacia petilionis saneraagna, pelere justi caput . " in disco, el dolore gaudium comrautare, mensam ,
eepulcrum facere. Decebatne,omiser,dareinmer- .
cedem Iripudianti caedem nefariam, et mortem in , ,
ebrielalis delectationem afferre ? Juramenlum te 81
obstringit: eed caedes prohibel.Promissionem re- . ", ,
poscit: sed sequalem tripudio. Non est cum vita ,
; ' ' ; .
raunduecomparaudue.NovumestHerodisjiidicium
inensa,ebrietas, el tripudiura judicarunl. justi- ' , ; 81
tiam iniqua audentem ! Sancte se jurare flngit, et ; * ;.
occidere non erubescit. Ulinam recle pejerasset, et non inique sancto jurasset.O convivium justi 85. " U ; !
c

X R l f v

admiscens m o r t e m ! COnviviura leglS o b s e m n - ^ P


, .
tissimi aspersum saoguine !
. "12 84 ,
* .
511 aEjusiem tn idem.
.
Videtur h c oralio cogaala esse Chrysoslomi
" '
orationibu8,non taraen est, oac COQTeniantem cum , [833 .] ,

J Matb. ; Marc. ; Luc. , 20.

Deut. , 3.

VARLE

Marc. , 24.

LECTIONES.

75 ) . 78 add. . 77 ante om. . 78 . 70 ". 80


. . 8t . 81 : * ^ ".
pr. . 84 ] .
8

BIBLIOTHECA. -

241

242

COD. C C L X X V .

85 ;, illis sensum prefert: quemadmodom et illffi dute


ooo - ab se invicem divers SUDt, Sed
; , ' ' - exordlO incipit.
.
, Joannem prrodicabo, et illius sapientiam vobie
. - Omnibus DOtam faciaiD. Joannem, qui divisit
. CUIE Palre pra&dicationem Unigeniti. Etenim ille :
, ^ , 86 & HtC tli FiliUS meUS dileCtUS , dOSDper COBlo
; -, , testatus est, hlC infra teiTa : EcCe AgnUS
, . Dei, QUi tollit peCCOta fHUndi : 6t Pater
- Columbanr. dilectum SUlim OStendit, digilO 08, tendit mundi Redemptorem. Oportuit V0C0 genila
. ' ; - verbum PatriS SOlvi . Dum 61111!) Zacharias
. * - Crederet, Elisabelb Sterilitalem 80lutum,mu; ., tus factUS 8, incredulum 08 loqueretlir :
, ^ pOSlquam Soluta est SterilitaS, et VOX prodiit, 80 * * - luta est Ctiam ZachariflB lingua, et loCUtUS esl. 0
> , , ?ocem aeternam, et post mortem eliam orbem
>.' i i ; 87 terrarUfT !
:.
CCLXXV.
'.
Hesychivs Hierosolytnitanus presbyler. / n

Jacobum fralrem Domini, et Davidem Chrisii
, patrem.
.
Legi Hesychium presbyterum Uierosolymo , , 10 Jacoblim fratrem Domini, et 10 Da?id6Hl
Cbrisii diclum patrem.
.
(1525 R . J ,
NisiSalvator humUia$$et$emeiip8um,factu$ pro
, , nobisobediensusque admortem P.nondomealicico? , - gnati dlcerenlur.nonlutum paterfigolidiceretur.In
. SionBethleem Ut 88608 te 8alulO,io filia inalreni
; , video.ln te l&difera Slflla ODaelaxit,ill bac tT)ull%.
. , Illa magos duxil; haec Parlhoa, etMedos,etElami . , tas,el omnes genles luminis fulgore i l l u s l m i t . Tu
0ip6oo lac trahlS uberibue Virgioeis, hfiBC SpiritUID
. sinuIrahit paterno.Tu panem fermentasti,sed Sion
; , CCenam OStendJl.Ttlvilulumin pr&Sepio nutrivisti,
. - Sed Sion ad aram duxit.Tu Jesum faSCUS involvisli,
;, ' , * ba?c latusThoma351 Ifc attrectare volenii nudavit.
* , ' !; Tu virginem habes parientem.clausis natune orga' , nis : hflBC tbalamum clausis OStUS iolus SponSUIU et
88 - accipientem et babenlem. Quomodo pradicabo
* - servum Chrisli, et fratrem, OOVaB Jerusalem sum , - ) duceiT),8acerdotum principem, apostolorum
Caput,1D CapitibuS verlicem,in lampadibus 88
. 89 plenden(em,elinlerastraraaximeilluslrem.Petrus
, - prffidicat,JacobU8 decernit, et pauCSB VOCeS magoi, , tudinem qussiioms comprebenderunl. Egojudico
, , noninquietarieosqui ex gentibusconvertunturad
, ; - Deutn ^OlC.EgO judlCO etim,CUJUS jodirium abro , ' , garenonlicet.neque depravaredecreta.Inmeeoim
; . Oinnium judex vi?oruraetmortUOrum loquitur
, organo,sed artifex supraest.Ego linguam prabeo,
. ' , sed vocis opifox vocem suppoditat. Atlendo non
90 * calamo,sed scribenti: auditui obedieotiasucccdat.
m

Matth. n i , 17.

85 .
W "."

Joan. i , 29.

Luc. I, 20. Philipp. n, 7, 8. * Act. xv, 4.

V A R L E LECTIONES.
80 ". 87 ". 88 ^ ",

89 om. .

PATRIARCH/E CP.

243

244

. * , ' .
(834 .) ^*/, ' ; . , .
91 .
Moiesti archiepiSCOpi Hierosolymtlani.

i f l 9

.
unguenta ferentes mulieres.
93
Septimum numerum,et de virlule el de p6ccalo
in Scriplura acceptum inveniinus\ Merilo igitur elegit Mariam Magdalenam Salvalor,e qua septem . d3&moniaejecit,ut principem peccati per illam ab , ' ,
hominibus expelleret. Historiae tradunt Magdale- ' ; '
nam hanc virginem fuisse,et martyrium liujus me- . Ott, ,
moratar: ubi dicilur,propter summam illius virgi- . .
nilatem,el purilatero,illam lanquam vitrum purum ,
tortoribus visam esse.Posl obdormilionem sanctis- simaB dominaa noslroe Deiparae profecla esl Fphe- * .
sum ad dileclum discipulum: ubi cursum apostoli- ", , 2
cumper marlyrium unguentifera Maria pcifecit, nolensad extremum usque spiritum a beato Joanr.e ,
evangelista^tvirgineseparari.QucmadmodumJn- ,
quit, princeps apostolorumab immobili fldeqtiam
bubuit in pelram Christum, Petrus appellaius est, . ", ,
sic et illa princeps discipularum ob puritalem et ;
amorem,quo Christum complexa est,ab ipso nomi- , ',
nata est,cui idem fuit nomen,quod Dei roatri.Que- 95
madmodum Dominum discipulorum chorus secu- 96
tus est,sic 6 1 2 Dominam el Matrem Domini cho-
rus discipularam. Mirati enim aliquando discipuli . "2
erant, quodcum femina loquerelur : hinc pa'et , ^
Dominum cumrrulieribos consoriium non habuis- .
se. Sed matre Domini evangelicura cursum una , ,
cum Filio et Crealore complenle,etipsae illamse- , cutae.communi Domino et discipulis de facullali- ',

bus suis in rebus necessariis ministrabant.

. [1528 R.| .
.
Legi ejusdem orationem qua> inscriblllir : En-C
/ eomium in obdormilionem Deiparoe Virginis. .
Longaquidem est oralio, sed nihil necessarium, , '
nec praecedenti quid familiare cognatumque affe / 97 ;.
rens.

Moiesti Hierosolymitmi urchiepiscopi. ln


Occursum.
Annacum viroseptem annos.Sabbatum colens,
precibus et jejuniis adhaerens, octoginla qualuor
annos cum exegisset**,carnem equatuorelemenlis
composilam vincens,etmentemmundansad sancli
Spiritus receptionem, et generelibus (vulgo cardinalibu8diclis]seipsamvirtutibusexornans,octogesimum annum poslquam excessil,in (emplo invcnit
futuri temporis Salvalorcm^lnis gegtatum.Merito

98
'.

", ,
,
7 ,
^,
99 ,
Ut causaill peccanlis voluptatis, filias , [835 H . | ;
JUSSit afferre purificatione par turturum, vel
;
t

* Luc. , 2.

Joan. , 27.

" Luc. , 16.


VARIiE LECTIONES.

1 . 9* . .
imo . 94 C. > .
. W \ 98 om. C. 09 . * C.

96

245

BIBLIOTHECA. -

COD. C C L X X V I .

246

- duos pullos columbariira ad sacrifieandum. Lege


0j*(zv scilicel signifleanle S euro qui ad Deom accedat,
* 3 , debere et animum et corpus ab omni peccato libe - rum habere. Ghristus legem implet , non debitor
. est legis, in ruinam et resurrectionemmultorum
, posiliuest\
In ruinam peccati, in resurrectionem
, ^ jostitiae, et in signum, cui Judaei, qui Christum
, , * occidt runt, contradixerunt: Si tu es filiu$ Dei,
; descende de cruce, et credemus iibi x. E t : Tuam
, , ipsius animampertransibUgladiu$tUt
revelenlur
, * . , multis COrdibtlS COgitatioMS J .Quia mater es,
; ,
qusa vere paliebatur doloreiQ matris FiUO, et
iv 5 - Deo, pro nobis came paSSO.
, 6
'.
.

CCLXXVI.

SancliNiH, oratio prima in Patcha.
,

Legi primain orationem sancti Nili in Pascha,
O i i y a , cujus boc initiuin : Resurrectionis verbis resur
; - rectionisdiem hoaorabimus.
.
1512 b Anima) est quaedam, altera hotninum
;, ; . resurrectio, ad virtulem excitaos, et ai illam ab
, ^, hominibus susluleris, mortuum ad actiones vir; . 12 tutum corpiis reddideris.lgitorquasi procommuni
; calamitatead belluin proresurreciioneaccingamur,
, ) omnem creaturam nobis armatam adjungentes.
. ' Pugtiat QObfccum COelum COOCra lOCreduloS.
* ; ; ', Quem eilim e resurreclione Domintim SU8Cepil,Vi ^ . - C det resurreclionis gloria privari. Terra quoque ad
7 8 ^- bellumnobiscumparata.Viditenimresurrectionem
, ' blasphemari, per quam saepius ipsi morlui sunt
* 9. \ praerepli. Ideo et Paulus creatura amorem Iribuit
; resurrectionis: Nam exspectatio^nquit^creaturoB,
: , , reOelationem filicrum Dei exspectat *. Quemad, . moduin enim civilas regii adventus recipiens prae, cursores,ad ejus praasentiara tota se praparat, sic
- resurrectione lauquam reginaaliqua,creaturaepra, - nuntiala, cota ad illius prsesentiam secomparavii.Et
' ; nemireriscreatura? ipsamresurreciioneoadesidera; . re. E>t enim bomimbusimiar nuiricis.quae festinat
; proraissum regnura videre, et futurorum tardiUs
[1529 R ] ; - noa dissolvil spem nutricis. Habet enim io se sem . per semina resurreclionis, quorura grana ostendit
viventes,mortuoruni resurreclionis parvis spein
' nobisconfirmantia.Sepeliuntur in illa,ut videnius
, ; seminum grana,cum sulci sint aatis pro sepulcris.
;, - Ipsavero,seminibusaccep(is,imitaturmonumcQta,
>?; , et pulrefacit granura,ut ipsum sepulcrura corpus,
, ; , *0 et ar.cipiens vivum, mortuum reddit, et medium
, - grani plane putrefaciens corculum,etiam ipsisforf

Levit. x i i , 7. Matth. v, 17. L u c . n,34. * Matth. xvu, 40. yLuc. ir, 35. Rom. vm, 19.
V A R I i E LECTIONES.

^ ] x*i A C . ^ C . * AC : \ 5 . . . C.
* ; ". 9 , ' ; ". 10 .

247

P A T R U R C H A * GP.

248

micis inutile ad comedendum facil.Corruplionem V,


?
autem lanquamconceplionemquamdam possidens, ,

mortuam seminum feluram putrefacliooe geslat,et , ,
fit maler vitae, granis corruptio, et mors partus [836 .] * ;
pater designatur. Nova illa doloris terrae partu-
riemislex est, nisifiat mortuusfetus,non fingitur: , " si vixerit,nonformatur.Hinc igitur et formicae dis- ,
secta grana in lerram defodiunt,sciione germen
e corrupiione impedienles.Oporluit enim el 8 1 5 ,
formicaruro naturam testiGcari,terram post corru; ptionem producere semina : et vide pariendi tal , * , modo miram naluram. Accipiens solum granum, . ,
corrurapit, corruptum vero mullipliciter pullulare ,
facil, granom in varias partes formans. Calamum *
spicis dat pro ossibus, et tenuem pro pelle exte- ^
riusadaptat tuniculam, radicem inferius vinculis . ; ; * quibusdam Unquam nervis, et venis cingit, pro ^ , unguibus granisadditaristas spicarum,quae contra
volucres certent. Quomodo haec omnia ex uno . ; *
grano corrupto oriuntur? Hoc veroest mullo m>ra- ,
bilius resurrectione. Nam tunc quidem mortuos
quos natura accepit, r e d d i l : nunc vero multa pro , '
uno morluo ad regenerationem grana proferl. 0 ; ' ;
dementiam gentium incurabilem : Videnl lerram .
tradenteni agricolae, quoe non accepil ; Creatori j ava^aatu); yero reddituram.quos illi prius mortuos credidit, .
sperare nolunt. Ideo et Paalus seminum exemplo , * utilur. Quanquam clarius habeat exemplum de . *U
infantibus e vaha matrls prodeunlibus. Formalur I .
enim tanquam in eepulcro, in utero nondum exsis- tons infans, natura fascUS involutUS,et similis est *W .
mortuo, fasciis sepulcralibus circumstricto. Nam
morluorum quidem vultus arctius conclususest, os ,
in ulero mutum,manus et pedes in ventre tanquam .
in lumulo extendunlur. Malrix egregium fVtibus
sepulcrum est, et sepulcrum quiderafetoribus non ,
carens. Tali fetus formatusin sepulchro/ormantis . nutum vocatus sequilur.Quid igitur lali B. Paulus ,
exemplo uti cum potuigset, tacet formationem ad , *
vitaminsepulcro vuUae?8eminum vero similitudine . ;
reeurrectiooem conflrmal.Scivit vivum in utero se- , menformarefeluni,quaesivil ^ero mortuorum quo- .
rumdam revivisceDtiumaspeciabilemsimiliiudi: ,
elideoadsemina respexit.Granaenim post mortem . &
et corruptionem ex putrefaclionc reviviscunl , ; $
et aperte mortuorum resurrectionem declarant. pfapa; ,
Injuriain (18) facis anim praelextu patrocinii, ;
eiin pugna adversus corpus contra ipsam animam ,
armaris Factorum enim remunerationes cum ani- ,
ma oon communicans, et cami debitam poenam . *
animse, tanqoam sola pecasset, irrogas. Si enim ,
a

4 5

I Cor. xv, 15, 36.


VARLfi LECTIONES.
1 4

om. A .

4 8

] .

4 3

1* .

add. .

: *.

NOTJE.

(18) Animi et corporis comparatio. Legenda est Aurea Gregorii Palamae episc. Thesaal. tom. I X ,
Bibliolh. SS. Patrum.
r

BIBLIOTHECA. -

249

250

COD. C C L X X V I .

aoima sola remuneralu nem BI5fr bonoriim ope. (t532 R.] ; ^ rum.laborumque habeat,palct eiiam eonim quibus
, * bomo peccavii, poenam solaro esse daturam. Sed
; - vide ne corpus et animara adversus sese invicem in
^ judicium voces.Merito enim corpus cum aoimaex * . postulareUi honores recle factorum siiii adimerel:
(837 ] animaque vicissim cum corpore,si debitas illi poe, nas se solum videret susiinere oportere. Quio po. )* 8 ^ * tius utrumque contra judicem inciUs: corpus qui* . - dem, quia retributione, qnam meretur, privalur ;
, animam vero,quod eorum quorum non esl contcia,
, * , ; - poence ab eaexigantur.Copulasti me,oDomioe,cor * . pori incorporea, et soli mibi res terrenas non
* , commisisti,et a me sola pocnam exigis,el do poenas
, ; , , ^ eorum,quibu4 corpus peccavil, ebrielatis, fornica , '
tionis,gula. ULi enim sunl haec animae propria, ut
, , ?, invidia forte,vel hfere8is?Quemadmodum enimbaec
. ; , non sunt corporis, sic neque illa animffi, etsi alte . rum sine altero ad ulraque ineptum. Corpus vero
, , , - cum alia pro sedicat jusla,tum ego pro te morlem
. , oppetii, non anima. Non enim meum est laborare
; ob leges tuas jejuniis, et vigiliis. Per membra mea
, * * , virginitas. Quomcdo igilur non iniquum,cum mea
; . ' sint certamina, animam sine me coronam acci , ,, pere. Qnae est eenlentia eoruro judiciit.Comimi* . . nis merces, et communis pcena, quia etiam u / r i * ; ; , - sque communia opera fuerunt Quaoquam i n a l i " . quibue conteotioDO unum superat alterum : et
, *', sibi invicem conjuncta fuisse ab inilio ad com ; > -C unes labores obeundos, tonlitendum, e l scien ; , , - dlim, et , Ut COmmuneS COTOIiaS, parta VIC , ' toria accipiact, ill quibuS peccamnt, CommuneS
* , - p(ftnas luant.
' *1
' , ; .
7

,
Ejusdem altera oratio in Pascha.

';
Resarrectio est caput providentiae Domini: ca ^, pitis vero anima memor, et gratiasagene benefa , ctori, inim ci laqueis capi non potesl. Asceode ad
. anliquorum historias, et videbis resurrectionis
*3, adumbrationem. Brutorum enim natura anirnata
. creala esi anima cum corpore sin ul coodila.Adam
, aulein sine anima e lulo ficlili formatus est,
* deinde anima inspiratione formata est , quin,
, - ut verius loquar , superinducta est. E l mor **, , - luorum resurreciionis Creator priniordium sta, - tim fecil. Non eaim e solida protoplaslum fe . *J * - cit materia, sed 5 l 4 d terrae pulverem in for , ; mam adduxit, tollens ab initio honiinum i n , fidclitatem, quia etsi putvis sit mortuus et i m , , ^ mobilis, facile anima reocrgere facit, et nulD

* Gen. , 7.
VARIiE LECTIONES.
". *8 . & . .
.
13 . ^ . . ^ add. *

252

PATRIARCHiE CP.

251

lum fereds vesiigium viviOcationis, nec accipiens, ' , participem reddit vitalis conjunciionis Non enim
corrtipiibi!ecorpusfecit,sed tefiporequ<dam so- .
lutioni lradit,vitiosita(em vasis ex peccalo purgans , ,
acsanans,et putrefaclum peccati mortalitate inve- ; [838 ]
nien9,mortis fornace dissolvit,et ubi solvii,vas pu-
trefactum de novo fonnat, nec admireris, quasi a l - ,
tiorem caplu mortuorum reformatioi.em. Tanta , [1533* R.] ^ ;
enim ars est fictoris in fingendo ut etiani aqus na- ; . gai
turam in simulacra in ventie formet,hoc mihi ma- gis mirandum videtur, quam ipsa resurreclio. Ibi
eniro e pulvere mortuus formaiur, et figulus vas e , ; *
lerra format.nostns artibussimilia reprapsentans: .
hic vero nuda quaedam gutta factorum est lutum,et . ;
e gutta fit animal ratione prariiium. arleni ex ,
aqua simulacra forinans.Et nonhoc solum mirum ; , * ' est, aqnam sculpi in animarum simulacrum, &ed '
iotos formari fluctuans semen. Sanguis enim undi- , /
que bulHens,semen hucalqtie illuc nutans et ceg . U ; ; ;
stabile facit, et illis decumanis agilatum fluctibus, ! animaia tamen slatua perficitur. pictorem in , , '
flucluanti linteo secure pingentem. Sanguis eniir. ^ . ?tanquam linleum subjacet forrnaio fetoi. Hoc Sa- > * ^^
lomon etiam cum stupore admirans,/u ventre.m- ^ /
quit, mairis figuratu* sum caro, decem mensium >* $
tempore coagnlatus sum in sanguine
Femina . 12
enim tanquam pictom rflkina pivposila est,colo- , I
rum vero mat< riam v!r addil.Estvero quts pictor in *^ niero,ex uno colore e muliis comp< silam pingens ^ . imaginemTSed quomodo e feculenlo semine oculis , ^ , addidilf leganter pupillam, quoroodoe substantia Q ' ". fluxa ossa condidil?quomodo es solulo semine ner- , -
08 compegit ? quomcdo sanguinis canales venas ^ . 2 desculpsit? quomodo cerebri in capite custodiam , ossibus aptavii ? quomodo fetus in obscura depic- . ;
tus ufOcina, apturo membrorum situm accepil ? ,
Sed tanquam radio uterum BI4& illustranle,cui- ;
que parii proprium membrorum locum pictor ;
dislribuit : Amicfus enim luminesicut vestimen- ; ; ; ; *8 to , estocoillus fetuum piclor. Quem David ce- ; lebrat dicendo : Non abscondisti os tneum te ^; guod fecisli iu occulto*. Hanc c gutta cogitans ; ' ;
ficlilcm artem, respectu iigmenti e terra non am- ;, bigo. Quoties enim video artifirem ex aqua con- * < ;
denlem slatuam, melius illum slatuas e terra credo facere.Quemadmodum enim si quis in aqua ^;. '
pingil litteras, et lineas ducit, idem meli<s in ce- , .
ra eas eiTormabit, sic fluxo semine pingens el
sculpens membra, faciliusin terrarn meinbrorum :' . "
figuras pinget, et formabit, et qui ante ullum 29
virlulis meritum sic corporis iu uiero curam /.
gessit, post opns virtulis quomodo terram disso- , " ' ' ;
lulam sine honore relir.quet? Interime corpus,et ; ',
crealuram occideris: non erit navis sine manibus, ,
t

Sap. vn 1.
f

* Psal, cm, 2.

Peal. cxxxix, U .
VARLE

16 ; .

# : ".

LEC1I0NES.
*8 . .

253

BIBLIOTHECA. -

COD. C C L X X V I .

254

$ 0 ' eU neque mvigabile erit , corpore morluo.


; ^ animalium genera frustra erunt, neque nutri. - mt ntum ex iliis esset,neque aliud aliinenti loiniste ( [839 II ] , rium. Artes vero ubi eruni,corpore non exsislenie?
^ - 33 el temporum ordinatSB mutationes, et
30 ; *
, - ineffabtlis CCBlesiis OiOlUS sapieDtia, quam Uliliiatcm
. 33, - praeberenLsi cqrporanon essenl? Et quolaiiaquis
* COnsideraril ? Unde igilur inveniam Corpus futuris
, donis indignum,Clii tantum ab omnibuS COncessum
. , - honorem video ! Utrum existimaMs Dcum Corpus
; - quod pisceS COmederunt invenire non ? et
quomodo qui infinitas cogilationes animi agitatas,
, - immistas et inconfusas, habet COgnitas, naluram
; ; ; corporum mistam non poterit discernere? Facilis
, nimirum divinilalem inferiorem nostris artibos.
; Nos etiiiTi e terrtB arena vilrum, aurum (exempli
[1536 R.] ' ) gralia),$s, argentum, igni danles, scrupulos sepa ; ramus, el deterimus, tametsi nihil horum in lapi( ; dis natura apparuerit, et nnum aquae immistum
iierum inpropnamnaturam disceme nttS.Uirumquo
restiluimus. Sed Dei potestas ei sapientia inflnitis
; ' *- modishumanam artemetintellectum excedens,et
. ; universorum naturam in se comprehendens et
( ) - COntinei S, el variam COrporis Compositionem, et
;, mislionem in naturae promptuario puram conser, vat. Non enim extra naturam 6l<5a in crealura,
* - corporis nalura esl elsi per mille morles fluatso . lula. Ideo in propriam facile formam reVfrlitur,
- el de honore parlicipat, eujus illam parlicipem
; \ ; - fieri oportuit, cum eliam Una cerlaveril.
, 53 , * 34 ; ;.
, . ;
' , , 33 *
; ^ .
t

' . C Ejusdem homilia prima de Chrisli ascensione'


.
PrO&mium.
coelum et terrara creaturae natura divisa est:
.-, I? non permittit divisionem videre gralia, quse
,
hodie crealuram connectil. Quisnam deinceps
^, dixeril,ccelum et terram divisa esse, cum supra et
; - infra natura mea ngnel?Sed infra quidem cormp ; ^ * tione adhuc premimur. Quando vero in coelura
^, oculos convertifuus corropiionem naturadeponit.
. Vldet eilim supra eorum quiinfra tui resur |5 . rectionis radicem (Christum) : lucrum e damno
! ' - proveniens! Deorsrm missi tollirour in altum,ex*
pulsi in COelnm reducimur Itllra paradisum vulne ' . , rati, exlra Ulum necliiitn invenilTiUS. Ubi libi
, ; , - pirata, maleflcium est ? CruX quam gubemaloH
^ ^ ^ , ^ - (ixisti, vertitur naluraB naufragaa in clafum navis,
, ; ! ; et ad COelestem DOS portum fluclUUideS ducit, ac
36 . " sistit. Quemadmodum apOSloloruill OCuli lerra
(840 .] ! ad ccelum sublati erant, carne paulatim sursum

VARIJE LECTIONES.
3# . 3* om. . 3* : > ,
* , . * , .

33 ). .

".

235

236

PATRIARCHJE CP.

* ;
; * . *
, [4520 R.] ,
[830 ] * , ^ 80, ' ; i , ,
, ,

CCLXXIV.
JoanntS ChrySOStOtni in XL

martym

oratiO.

'.

' .

Legi Joannem Chrysoslomum in laudem 40


niartyrum.
Celebrantur martyres non ul ipsi laudem accipiant,verum ut nos per eorum laudem ad imitalionem incendarour. Molestias passi suni pii et impii,
sed illi ad exercilalionem juslitiae, hi ad peccali
casligationem. Ideo justorum mala sacra Scriptura
tribulationes vocat, 5006, malorum contra castigationes. Vestri beati oculi,quia vident \a est,quia
inlelligunt Si enim in videndo felicitas, eliam Juda$i, qui Salvatorem viderunt, beali fuissent. Sed
videre in sacra Scriptura est capi de intelligenti

' 60
' .
:
, ' '!
.
, '
, .
. ; 61 ,
.
61 63 , ,
^. 3 $ ,
; animi OCulo,et profunditalem verilatisinlelllgere. .
Ideo Prophetas olim vidintes vocarunl.Beata prae- > ,
dicat Salvalor instrumenta virtutis, etsi corporis ^ .
sint,oculos bene videntes,el aures cum discrelione \
audientes Oportetenim audieniem intellexisse,et . - "
intelligentem audisse,ut scripium est: Audi, filia, , ,
et vide,et inclina aurem tuam *.pro his, obtempe- ,
ra,intellige. Quemadraodum hausturus aquam, ad ,
fistulam acclimatur, sic audilus justi ad divinse le- , ", , ,
gis fluenta se inclinat: IncVnabo enim in parabo- , , yo'nlam aurem meam *. Quare inclinabo ? Cum omnis . " ,
urna aquam capiens, capil sa inclinando, ideo et
oinnis auris suscipiens fluxus verbi Dei, ad hoc se .
Inclinare dicitur. Pradicc beata martyrum lalera, . \
quae pietatisrobur inexpllgnabileostenderunl,pie-
talem nonamisisse. Elenim utplurimum percussi ,
sunt lolis costis.quandoquidera per coslam pecca- / .
tum intravit.Peccatura enim non estfemina*: ip- ,
sa elenim etiam Dei creatura est,sed quia per eam , praevaricatioviamiDvenit.Poliunluri^iturmarlyres

in costis.unde peccatum irrepsit. Ideo Salvator in ;, *.
latere hastam suscepit,d exivit sanguis et aqua,
quo mundus ablutus est, et antiquum vulnus de- 64 ' ' .
pulsum. Quemadmodum enim justorum membra , singtllatim lauditus celebranlur, sic el impiorum .
membra infamia notantur, et singillalim infe- 63 ,
licia deprsedicantur: veniat mihi pm super- ,
bia, et manm peccaloris non moveat me*. Pes . "
superbia via est faclus superbiae, manus vero est ,
actio, Ut neque factum peccali, neque semila^ .
aCCldat mibi, neque profectUS in deteriUS. Ideo ; ,
Hoses aurem dextram sacerdotis aanguine arielis . ; y

Matth. , 46.
I Reg. , 1 seq.
seq. Joan. xix, 34. Psal. xxxv, 12.

Psal. XLIV, 12.

Psal. XLVUI, 5.

Genes.

n, i

V A R L E LECTIONES
89
63 add. .

60 om B .

) xai .

6 .

65 01 .

64 .

238

BtBLlOTHECA. COD. GCLXXIV.


%

, ' , - ungit,et pollicem manua ejus dextrae, similiter et


66 , . pedis .Auremquidem quasi suscepluram Verbum
;
; ))omini.Manum quasi ope a oslendatipedem fero,
, ; ; quia progfessionis et perfectionis in virluteftlOa
, ; [831 .] sigoum est. Duo Kvangelii cooperatur, mun , '; dat, potum praebet : polum quidero silientibus
, ; ' praebet : mundat vero animas sordidas : Merces
68 ; *. vestra copiosa est in c<Eii* :inEvangelio semel dic , > tum,ut hic et vox copiosa eiin antiquo testamento
; , > [ Abrahamosemeldicta est,postquam regesoccidis 69j. [ J 5 i ! R.J ; 70 ; set,captivosque liberasset, el cummercederaac<?i. ^ ', ; pere laborum,viclorique,quamdecapientibusre
, , 71 tuferat, noluisset. Tum enitn ait illi Deus : Noli
; , timere Abraham,quia merces tuc magnanimis :
, ad verbuni semel, el semel [merces lua] copiosa
; diclum est, sed in sigilicatione SSBpiuS. Etenim
. dtcit Ow\A,relributio multa uro mercescopiusa,
, , ' etalibi, cum dicit Deus copiosa tnerces, intelligit
. 5 quod dictum est, iotelligit et ineffabile verbum,
7 i , - copiosa. Aliud csi enim d cere ruslico copiosam,
. - aliud urbano,;utroqueadhuc majus duci exercitus
, . copiosum Quod autem a rege proflciscitur,multis
* * , , parlibus adhuc majus est, quam quod ab aliis
dalur : quod vero a Deo dalur,adhuc omnibus eat
. " , longe copiosius, nec explicari potest. Copiosa
V igilur merces martyrum, qui nullojure adnccem
02 rapiuniur, quique ob rem accusanlur, qui angus * * liantur, quique humanam gloriam, ut Abrabam,
, ' . ; calcanl.Nam ille regibus Gomorrhae et Sodomo , , rum omnem equitatum dantibus, etillis honoran , , ^ libuS, Ul ipsis Servaret capUVOS puerOS, alqUO
- uxores, respuil honorem, nOD CUpienS SUl
. ^ - laboris mercedem ab hominibus accipere. Ideo
^ ; , dignus fuit audire a Deo Merces lua fuil COptOSa*.
* ; , $ * , ;
.
;
dicit, quam VulgUS ligulam S6U
, corrigiam appellat: aulem nominari,
, quod artifex corium rolundum eiaboret, et sic se . cet. Nonuulli dicunt noraen ei indutum esse,
.
quia pedis lalum servat.
Judicabunt hi duodecim tribushrael r.ijudicabit
^ _ ^
. | , et Paulua, orbis praeco. orbenjjet illi qui eadera
^) \ cum Paulo sentiunl.Audienim quid illedicat: An
. * nescilis.quia sancti de hoc mundo judicabuni ?
, 74 et si in vobis judicabitur raundus, indigni eslis,
; , qui de minimis judicelis.
.
" , ;.
Alia est ultio gentililim : alia B - pulorum h- ; enim in U8 qui OOinino
; - DOIl Crediderunt : 5 1 0 populus autem nolens 1D
tTv, ' - eoruin agnitionem venire,dequibus arguuntur^a

8 7

L e ? i l . , 22.
Mallh. xv, 12. e Genes xv, 1.
Psal. xvm, 12.
xix, 28. * I Cor. w i , 2. ^ L u c x v m , 7. I I Petr. n , 16.
V A R L E LECTIONES.

Gen. xiv, 23. ' Malth.

. 67 add. . et TC. . 68 ". 69 ; ). . 70


om. . 71 , . 7 , *. 75
74
%

. .

239

PATRIARCHA3

C P .

240

Subibit. ExacllO enim boslium est : ( ), ' redirgutio vero peccala reprebendenlis Doraini ; , .
est.
A n i m a justi cum hincexcesserit,angelorum ma[832 .] " ^ ,
nibusportatur,quiillam in regiam Urbem referunt, ,
quffi est COalOStis Jerusalefl).
,
.
deCOllationem SailCti JoantliS Bapii$t(X.
' .
HflBC Oratiosancti CbrySOStominomine inscribi 75 ,
tur,non tamen m i h i ejUS v i d e l u r . A r g u m e n l i s e n i m , 76
modoque SCribendl multum a reliquis ejUS oratio- /
nibus distinguitur, nisi quod q u d a m US huc . .
rejiciantur. Est aulem dlCtio salis Vilis, etab ejUS "
Sljlo a l i e n a i .
.
Oremnovam!Joannes animam Herodis ligatam
" ! Vinculo peccati, redarguendo SOlvere VOloil: - ?
Vero SOlventem ligavit.
,

.
Eju$dem oratio inscribiturin idem argumentum, [1524 R.]
et esl Otnnino priori Similis.
,
.
Handatam fuit JadaBis, UXOrem fralris sine prole

defunct! ducere, prohibilis nuptUS Com gentlbuS,
] ,
quSB Solitaa erant ad idola C U r r e r e : lale igitur , matrimonium concedebatur, Ul tolerabillUS quam
idololalria. Tripudiavit filia Herodiadis ; dignus . ' feetohonor,deleClatiocelebritate./ttrVt/l7/i#Jllirfh / 77 .
quid peliiiSet 1 lllud turpitudinem auget, j u r a - , . '
mentum indefinitum, et hoc propter SalUtionem. 8
Regalem auctoritatem poellde pedibus stultUS Sub- , jecit : permisit regiam dignitatem COnculcari,6ub , ' . . qua juramenlo constrinxit, qui cupiditate caca **
^

captuseraC invitUS pOSlea puellse nului obsocun- Wwxt 70 '
davit, quin potius iterum v i r esca capitur. [* *>] * * S"pt<>c Audacia petitionis Sane magna, peterejusti caput >. in disco, et dolore gaudium commutare, mensam ,
Sepulcram facere. Decebatne,omiser,dareinmer- . ; cedem tripudianti caedem nefariam, et mortem i n *, , ebrielatlS delectationem afferre ? Juramenlum te * 81
obstringit: sed csedes probibet.Promissionem re- *w . ", ,
pOSClt : Sed aequalem Iripudio. Non esi Cum vita 0 ,
munduacomparaiidus.NoYumestHerodisjildicium * ; ' ; .
mensa,ebrietas, et Iripudium judicarutlt. Ojusti- ' ' , ; 81
tiam iniqua audenleai ! Sancte se jurare flngit, et * ;.
OCCldere non erubescit. Utinam recte pejeraSSOt, 6t non inique SanCtO jtirasset. 0 COnvivium JUSti

"
; !
admiftcens mortem I 0 COnvivium legis observan- , .
tissimi asperSUOl SaDguine !
. "li 64 .
* .
81 i aEjusdem in idem.
.
Y i d e t u r hC oratio COgaata OSSe ChrySOStomi
" ' ;

orationibus,non taraen est, nec convenientem cum

J Math. ; Harc. ; L u c . m , 20.

, [833 .] ,

Deut. xxv, 3.

Harc. , 24.

V A R L E LECTIONES.
75 ] . 76 *} add. . 77 ante o m . . 78 . 79 *. 80
1. . 6* *. 8* : ". 85 . . 84 ] .

241

BIBLIOTHECA. -

242

COD. C C L X X V .

85 voOv ;, illis sensum prefert: quemadmodum et ilto dute


* - ab se invicem diversae non sunt, sed proprio
, ' ' - exordio incipit.
, Joannem prjodicabo, el illlUS sapientiam ?obie
. - omnibus notam faciaiB. Joannem, qui divistt
. CUIH Palre praedicationem Unigeniti. Etenim ille :
, ^ , 86 it FMUS meUS (MeCtUS , dOSDper e COBlo
, , " testatus est, hic infra 10 terra : Ecce AgnUS
, . Det\ QUi tollit peCCOta mundi : 6t Pater
- COlumbaiT. dileclum SUUfn Ofttendil, digitO 08, $ tendil mundi Redemptorem. OportUtt V0C6 genita
. ; - verbum Palris SoWi . Dum eilim ZachaHas
. - Crederet, Elisabeth Sterilitalem iri 80lutum,mil; ; ^, tos faclUS 8, incredulum 08 loqueretlir :
, ^ poslquam Soluta est SteriHtaS, et VOX prodiit, 80 - * - luta est etiam Zachari lingua, 6t toCUtUS esl. 0
, , focem aelernam, et post morlem etiam orbem
>.' ii 87 ) !
:.
CCLXXV.
'.
Hesychivs Hierosolytnitanns presbyter. / n

Jacobum fralrem Domini, et Davidem ChrisH


oov , " patrem.
.
Legi Hesychium presbyterum Uierosolymo , ram, 1D Jacobum fratrem Domilli, ei 1D Davidem
Cbrisii dicltim patrem.
.
(1525 R.] ,
WmS&UaiorhumiliassetsmetipiumJactuspro
, , nobisobediensusqueadmortem P.nondomeslicico: , - gnatidicerentur.nonlutum paterfigulidiceretur.In
. SionBelhleem ut praeseos le salulo,in 6lia malrem
, video.In te l&difera stella onaelaxil,in bacmullae.
. ' , ^ Illa magOS duiil; hC ParlhoS, 6tMed0S,elElaiM*
. * , tas,et omnes gentes luminis fulgore illuslratit.
lac trabis ex uberibue virgineis, haec Spiritum ex
. sinu Irahit paterno.Tu panemfermentasti,sedSion
, Ctenam OStendU.Tuvitulumin pragsepio nulrivisti,
. - Sed Sion ad aram duxit.Tll Jesum faSCUS inVoWist),
, * * hC lalUsThomaBSl tb atlrectare volenti nudavit.
, ' ! Tu virginem habes parienlera,clausis nalurse orga* , Xlis *. hfiec thalamum claUSIS OStUS iotuS SpOOSUm 6t
3 ? 88 - accipienlem et babenlem. Quomodo prsdicabo
** * - Servum Chrisli, el fratrem, 03 Jerusalem S l i m , - ducem,Sacerdotum principem, apOStolorum
caput,in capilibus verlicem,in lampadibus supers**l . 89
plenden(em,elinterastramaximeillu8(rem.Petru8
, - praedical,Jacobu8 decemit, et pauCSB VOCes Oiagoi^, , ludinem quaestiome comprebenderunt. Egojudico
, , noninquietarieosqui ex
geniibusconverluniurad
, ; - Deum 9,etC.EgO judico eura,CUJuS jodicium abro , ' ,
garenonlicet,nequedepravaredecreta.Inmeeoim
; . ' Oinnium judex vivoruraetmorluorum loquitur
, organo,sed artifex supraest.Ego linguam prabeo,
Un;. ' , sed vocis opifex vocera suppeditat. Atlende non
90 * calamo,sed scribenti: auditui obedientiasuccedat.
m

* Matth. n i , 17.

.
\

Joan. , 29.

Luc. I, 20. Philipp. u, 7, 8. < Act. xv, 4.

YARIiE LECTIONES.
". 87 ' ". 88 ^ ".

80 01. .

PATRIARCH/E CP.

243

244

; . ' , ' ; .
|834 .] '/, ' 6 ; ; . , ,
91 .
Modestt archiepiSCOpi Hierosolymitani.

;.
titigttififa ferentes mulieres
93 ;
Seplimum numerum.et de virtule et de p6ccato
in Scriplura acceptum invenimus . Merilo igitur
elegit Mariam Magdalenam Salvaior.e qua septem . d&moniaejecit.ut principem peccati per il!am ab , ' ,
hominibus expelleret. Historiae tradunt Magdale- ' ; * )
nam haoc virginem fuisse,et martyrium liujus me- . , ,
morator: ubi dicitur,propter summam illius virgi- .
nilatem,el purilatero,illam tanquam vilrum purum ,
tortoribus visam esse.Post obdormilionem sanclis- simoe dorainaa nostroe Deipar profecla est Fphe- * .
sum ad dilectum discipulum: ubi cursum apostoli- ", ,
cumper marlyrium unguenlifera Maria pcifecit, ; " ; nolensad extremum usque spirilum a beato Joanr.e ,
,
evangelista^tvirgiDeseparari.QucmadmodumJnquil, princeps apostolorum ab immobili fidequam hubuit in pelram Christum, Pelrus appellatus est, . ", ,
sic et illa princeps discipularum ob puritatem el ;
amorem,quo Christum complexa est,ab ipso nomi- , ,
nala est,cui idem fuit nomen,quod Dei roalri.Que- 95
madmodum Dominum discipulorum chorus secu- 96 ,
tus est,sic 6 1 2 Dominam el Matrem Domini cho-
rus discipularam. Mirati enim aliquando discipuli . "
erant, quod cum femina loqueretur * : hinc pa'et Xpc, ^
Dominum cumirulieribos consortium non habuis- .
ge. Sed matre Domini evangelicum cursum una , ,
cum Filio et Creatore complenle,etipsae illamse- ,
cutac.communi Domino et discipulis de facultali- ,
;
bus suis in rebus necessariis ministrabant.
r

. [1528 R.J ,
.
Legi ejusdem oralionem quaa inscribltur : Etl-C
/ eomium in obdormitionem Deipam
Virginis. .
Longa quidem est oralio, sed nihil necessarium, ; , '
nec praecedenti quid familiare cognatumque affe / 97 ;.
rens.

Modesti HierosolymUani archiepiscopi, ln


Occursum.
Annacum viro septem annos.Sabbalum colens,
precibus et jejuniis adhaerens, ocloginla qualuor
annos cum exegissel * ,carnem equatuorelemeniis
composilamvincens,etmentemmundansad sancli
Spiritus receptionem, et generelibus (vulgo cardinalibusdiclis]3eipsam virtutibusexornani,octogegiraum annum poslquam excessi(,in (emplo invenit
futuri temporis Salvatorcir^ulnis gestatum.Merito

98
'.

; ", , ,
,
,
^,
99 ,
Ut causam peccanllS VOluptatis, filias EvSD , [835 .I ;
JUfsit afferre purificalione par Hirturum, vel ;
;
A

* Luc. , 2.

Joan. , 27.

" Luc. , 16.


VARIiE LECTiONES.

8 1

A . 02 . . 03 imo . 94 C. 03 .
. W \ 08 ). C. 09 . * C.

96

245

BIBLIOTHECA. -

246

COD. C C L X X V I .

6 5 - duos pullos columbarum ad sacrifitandam. Lege


ptjuoO scilicet signiflcante *, eum qui ad Oeom accedat,

3 , debere et animum et corpus ab omni peccato libe 3 - rum habere. Christus legem implel , non debilor
. est legis, III ruinam resurrectwnem multOrum
; , pOStllls est '. ) ruinam peccati, in resurrectionem
. 51 , jastitiiB, et in signum, CUl Jlld&i, qui Cbristum
, , * OCCid'TUflt, COntradixerunt: Sl tU es fillUS Dei,
; desceilde de cruce, t Credemus Hbi x. Et : Tuam
, *, ipsius animampertransibitgladius,ut
revelenlur
, * . , multtS COldibuS COQXtationeS 7 .Quia mater 6S,
; ,
quffi paliebatur doloreiQ matris FillO, et
5 - Deo, nobis came paSSO.
, 6
.
.

CCLXXVI.
; Sancii NM OfattO prima itl Po$cha.
.
Legi primain orationem sancti Nili in Pascha,

, cujus hoc initiuin : Resurrectionis verbis resur ; ; - rectionis diem honorabimus.
2

$12 b Animae est qu&dam, altera bomioum


;, ; . resurreclio, ad virtutem excitaos, et ei illatn ab
^, hominibus sustuleris, mortuum ad acliones vir . 2; (utum corpus reddideris.lgitorquasi procommuni
^; calamiiatead bellum proresurrectioneaccingamur,
, ) omnem crealuram nobis armatam adjungentes.
. ' Pugnat enim nobiscum COelum CODlra iocredulos.
' ; ; , Quem enim e resurreclione DominumsU8Cepil,Vi ^. -c det resurrectionis gloria privari. Terra quoque ad
, 7 8 *j*o- bellum nobiscum parata.Viditenim resurrectionem
, ' - blasphemari, per quam saepius ipsi mortui sunt
; ; * 9. \ praerepti. Ideo et Paulus creaturae amorem tribuit
; resurreclionis: Nam exspectalio \n(\mt creaturoe,
Q , , reOelationem filicrum Dei exspectal *. Quemad . modum enim civilasregii advenlus recipiens prae. ; cursores,ad ejus praesentiara tola ee praparat, sic
- resurreclioDe(auquamreginaaliqua,crealuraBpraa, nuntiala.tota ad illius prasentiamsecoraparavit.Et
; nemircris creatura* ipsam resurreciioneaa desidera*
; . ; re. Est enim bomiQtbusimiar nuiricis.quae festinat
; proraissum regnum videre, et fulurorum tardiias
[i529 R ] ; non dissolvil spem nutricis. Habet enim in se sem . per semina resurrecliouis,quorunigrana oslendit
vivenles,morluorum resurrectionis in parvis spein
; * iyti nobisconfirmantia.Sepeliuntur in illa,u( videmus
; , seroinum grana,cum sulci sint satis pro sepulcris.
;, - Ipsavero^eminibusaccepliSjimitaturmonumeota,
ovc ; , et pulrefacit granum,ut ipsum sepulcrura corpus,
, > , * et arcipiens vivum, mortuum reddit, et medium
, - grani plane putrefaciens corculum,etiam ipsisfort

Le?il. , 7. Mallh. , . Luc. , 34. Matth. xvu, 40. * Luc. , 35. Rom. , 19.
YARLE

"

LECTIONES.

3 C . * AC : ". 3 1. . . C.
* ; ". 9 , * ; ". 10 ; B
f

'

247

PATRIARCHA GP.

248

micis inutile ad comedendum facil.Corruplionem V,

autem tanquam conceptionem quamdam possidens,


mortuam seminum felaram putrefacliooegeslat,et
fit mater vitse, granis corruptio, et mors partus
pater designatur. Nova illa doloris lerrae parlurieniis lex e*t, nisiflat mortuusfetus,non fingitur:
si vixerit,nonformatur.Hinc igilur et formicae dissecta grana in terram defodiunt,spciione germen
e corruptione impedientes.Oportuit enim et 5 1 5
formicarum naturam testiflcari,terram post r o r n r
plionem producere semina : et vide pariendi tal
modo miram naturam. Accipiens solum granum,
corrumpit, corruplum vero multipliciter pullulare
facit, granum in varias partes formans. Calamum
spicis dat pro ossibus, et tenuem pro pelle exte1

,

, * ^,
[836 .] * ;

. 2

, .

, * ^, . ^
,
; '
^
a

liusadaptat tuniculam, radicem inferius vincullS . ; ; quibusdam tanquam nervis, el venis cingit, pro , uaguibus granisadditarislas spicarum,quae contra
volucres certeot. Quomodo haec omnia ex uno . ; *
grano corrupto oriuntur? Hoc veroesl multo nnra- ,
bilius resurreclione. Nam tunc quidem mortuos
quos natura accepit, reddil: nunc vero multa pro , *
uno morluo ad regenerationem grana proferl. ;
dementiam genliom incurabilem : Vident terram .
tradenteni agricolae, quoe non accepil ; Creatori j ; yero reddituram.quos illi prius mortuos credidit, .
sperare nolunl. Ideo et Paalus seminum exemplo '. , ' uiitur*. Quanquam clarius habeat eiemplum de , " i i
inianlibas e vuha matris prodeunlibus. Formaf ur 1 .
enim tanquam in eepulcro, in utero nondum exsis- 3

tons infans, liatunB fasciis involutUS,el eimilis e s t *W


^..
:
_
.L
-.-_.
_-..

mortuo, fasciis sepulcralibus


circumstricto.
Nam
mortuorum quidem vultus arctius conclususest, os , in ulero mutum,manus et pedes in ventre tanquam /, .
in tomulo exteaduntur. Hatrix egregium fVtibus
sepulcrum est, et sepulcrum quidemfetoribus non , **
carens. Tali fetus formatusin eepulchro.formanlis , nutum vocatus sequitur.Quid igitur lali B. Paulus ,
exemplo uti cum potuigset, (acet formationem ad , *
vilaminsepulcro vul\ae?seminum Yero similitudine * .
reeurrectionem conflrmat.Scivit vivum in utero se- ,
men formare feluro,qu&sivit vero mortuorum quo- . *
rumdam reviviscentiumaspeciabilemsimilituduiern , 2
etideoadsemina respexil.Granaenira post mortem .
et corruptionem ex putrefoctione reviviscunl , ;
et aperte mortuorum resurrectionem declarant. ; ,
Injuriam (18) facis anim praelextu putrocinii, ^
eiin pugna adversus corpus contra ipsam animam ,
armaris Factorum enim remunerationes cum ani- ,
ma oon communicans, el carni debitam poenam .
animse, tanquam sola pecasset, irrogas. Si enim ,
c

I Cor. xv, 15, 36.


V A R L E LECTIONES.
1 1

OH1. .

4 8

] .

1 3

; .

* .

add. .

: .

\.
(48) Animi et corporis comparatio. Legenda est Aurea Gregorii Palamae episc. Thessal. tom. I X .
Bibliolh. SS. Patrum.
r

249

BIBLIOTHECA. -

COD. C C L X X V I .

250

^ anima sola remuneralimem BI5fr bonorum ope. (153$ R . J ^ rum.laborumque habeat,patct eiiam eonim quibus
, ^ * homo peccavit, poenam solara esse daluram. Sed
^ ; - vide ne corpus et animaro adversus sese invicem in
$ ; ^ - judicium voces.Menio enim corpus cum animaex- * . poslulareUi honores recie factorum sibiadimerel:
[837 ] animaqoe vicissim cum corpore,si debitas illi poe, ; nassesolum videret suslincre oporlere. Quio po. >* 8
tius utrumque conlra judicem incitas: corpus qui' . - dem, quia retribulione, quam men tur, privatur ;
, animam vero,quoJ eorum quorum non est conscia,
, * ;, - pcense ab eaexigantur.Copulasti me,oDomioe,cor
pori incorpoream, et soli mibi res terrenas non
* , commisisti,et a me sola poenam exigis,et do poenas
, ; ; , , ^ eortim,quibu4 COipUS peccavil, ebrielalis, fornica , ' , lionis.gul. ULi enim 8UI)t baBC animae propria, ut
, , , invidia forte.vel hfleresis?Quemadmoduin enimbaec
, non sunt corporis, sic neque illaanimse, etsialte ; . rum sine altero ad ulraque ineplum. Corpus vero
, , , - cum alia pro se dicat justa,tum,ego pro te morlem
. , oppetii, non anima. Non enim meum esl laborare
; ob Jeges tuas jejuniis, et vigiliis. Per membra mca
, ' , virginilas. Quomcdo igilur non iniquum,cum mea
; . ' sint certamina, animam sine me coronam acci , , pere. Quae est senlentia eorum judicii? Commu*
' . . nis merces, et communis pcena, quia etiam utri ^ ; ; , - sque cotnmunia opera fuerunt Quaoquam i n a l i ;* . quibus conteiilinno unum superat alterum: et
/ , *>, sibi invicem conjuncta fuisse ab initio ad com ; * -C munes labores obeundos, conlitendum, el ecien; , , - dum, et fore, ut communes coronas, parta vic , ' loria accipiact, et in quibue peccarunt, COmmU)168
W , - po^nas luant.
' *1 ; ' , ; .
7

1 8

,
Ejusdem aliera oratio in Pascha.

'; *
Resarrectio est caput providentifle Domini: ca ^, pitis vero anima memor, el gratiasagens benefa , ctori, inim ci laqueis capi non potesl. Asceode ad
. antiqtiorum historias, el videbis resurreclionis
*
Qadurobrationem. Brutorum enim nalura anirnata
* . creala est,anima cum cnrpore sin ul condila.Adam
, autetn sine anima e tulo ficlili formatus est,
; - deinde anima inspiratione formata esl , quin,
, - ut verius loquar , superinducla est. E l mor **, , - tuorum resurrectionis Creator priniordium sta^, - tim fecit. Non eaim e solida protoplastum fe , ' cit niateria, sed tt!4d terrae pulverem in for , ; mam adduxit, tollens ab initio honiinum i n , fldelilatem, quia e(si pulvis sit morhius et i m , ^ , ^ roobilis, facile anima reorrgere facit, et nulb

* Geo. , 7.
VABMS LECTIONES.
*7 ". 18 . W . ".
.
.
. . *5 add. At

251

PATRIARCHJE

252

CP.

lum ferens VeSligium viviOcationiS, nec arcipiens, * participem reddii vitalis conjuncionis. Non enim * corruptibilecorpusfecit,sed tenpore quodam so- .
lutioni iradit,vitiosi!a(em vasis ex peccalo purgans , ,
acsanans,et putrefactum peccali mortalitate inve- * ; [838 ]
niena,morlis fornace dissolvit,el ubi solvit,vas pu- !> *
trefaclum de novo format, nec admireris, quasi al- ,
liorem captu morluorum reformatioiiem. Tanla ), [1533-R.] ;
enim ars est Gcloris in fingendo.ut etiani aquse na- ; . ;
turam in simulacrain ventieformet,hoc imhi ma- gis mirandum tidetur, quam ipsa resurreclio. Ibi
enim e pulvere mortuus formatur, et figultis vas e , ; ; terra format,nostns artibussimilia reprasentans: .
hic vero nuda qusedam gulta factorum esllutum,et . ;
e gutta fit aniroal ralione praiditum. artem ex ; ,

aqua Simulacra formans.Et nonhoc Solum mirum ; , ; *; * est, aqiiam SCulpi in animarum Simulacrum, 8ed
; *
intos formari flucluans eemen. SangUIS enim undi- ^ , /
que bul)iens,semen hucalqite UluC DUtansetceg . ii ; ;
Slabile facit, et illis decumanisagiiatum fluClibllS, ! animata tamen statua perficilur. pictorem in , , '
fluctuanti linteo secure pingentem. Sangnis enirr. .
tanquam linleum subjacel forrnato fetoi. Iloc Sa- ^ *
lomon etiam cum stupore admirans,/ venlre.m- ^
quit, mairis figuratut sum caro% decem mensium *
tempore coagulatus sutn in sanguine
Femina , 12
enim lanquam piclom cflkina prcposiia est,colo- , > !
rum tero mat< riam vir addil.Estvero quis pictor in *^ uiero,ex uno colore e muliis compi sitam pingens . 4

imaginenfSed quomodo efeculento semine oculis

, :

addiditf leganler piipillam, quomodo e Subsiantia Q ' ". ! fluxa ossa condidit?quotnodo ex solulo semine ner- ,
vos compegit ? quomcdo sanguinis canales venas ^ . V desculpsit? quomodo cerebri incapite cuslodiam , ossibus aptavit ? quomodo fetus in obscura depic- .
tus ofucina, aptum membrorum siturn accepil ? ',
Sed tanquam radio uterum 5146 illus<rante,cui- ;
que parti proprium membrorum locum pictor ;
dislribuit : Amicius enim luminesirut vestimen- ; ; ; ; *8 f o d , estoccultus fetuum pictor. Quem David ce- ; lebrat dicendo : Non abscondhti os meum tet /; quod fecistiiv occulto*. Hano e gutta cogitans ;; ' ; ;
ficlilcm artem, respectu figmenli e terra non am- ;, bigo. Quoties enim video artifirem ex aqua con- .- ;
denlem statuam, melius illum statuas e terra ; ; ^ Credo facere.Quemadmodum enim si qui$ in aqiia ^ ;. Ov
pingil litteras, et lineas ducit, idem melins in ce- '. , ; ,
ra ea8 eiTormabit, SIC fluxo Semilie pingens et
SCUlpeilS membra, facillUS in terram meillbrorum / . "

figuras pingel, et formabit, et qui anle ullum

49,

virtutis meriUim SIC corporis ill Utero Curam


gessit, post opilS virttltis qiiomodo terram dlSSOlulam Sine honore relir.quet ? Interime corpus, et


. " ' ; ,

creaturam OCClderis: non erit tiavis sine manibus,

, ^

^ Sap. , 1.

d Psal. cin, 2.

Psal. cxxxix, U .
VARLE

16 ; .

t7 : ".

LECHONES.
*8 . .

^ .

253

BIBLIOTHECA. -

COD. C G L X X V I .

254

iqtov ; neque navigabile eril mare, corpore morluo. Nille


; ^ animalium genera frustra erunt, neque nutri. - m< DtUDD iliis esset.neque aliud alimeoli loiniste [83911] , rium. Artes vero ubi eruni, corpore non exsistenie?
^ - $ tempofum ordinatae mutaliones, et
50 ; ^
, - ineffubilis Cffilesiis OJOtUS sapieMia, quam Uliliiatcm,
. * 52 - praeberent.si cqrporanon essent? Etquota'iaquis
^* * COhSlderarit ? Unde igitur inveniam Corpus futuris
, donis indignum,Clli tantum ab omnibus COnceSSUITl
. , - honorem video ! Utrum exislimatlS Dcum Corpus
; - quod pisceS COmederunt posse ? et
quomodo qui infinitas cogitationes animi agilatas,
, - immislas et inconfusas, habet COgnitas, naluram
; ; ; corporum mistam non poleril discernere? Facitis
- , nimirum divinilatem inferiorem noslris artibus.
; Nos enim e terrcB arena vitrum, aurum (exempli
[1536 R.] ' 3 gralia),aes, argentum, igni dantes, scrupulos sepa j ramus, el deterimus, tamelsi nihil horum in lapi' dis natura apparuerit, et vinum aquae immisium
iterum inpropnamnaturom discernentes.utrumquo
restituimus. Sed Dei potestas et sapientia inflnitis
' - modishumanam artem et intellectum excedens,et
' . universorum naturam in se comprehendens el
( ) - continei s, et variam corporis compositionem, et
, mistionem in naturae promptuario puram conser vai. Non enim extra naturam 8 1 5 in creatura,
* - corporis nalura est,elsi per mille morles fluatso . lula. Ideo in propriam facile formam reverlitur,
- et de honore parlicipal, cujus illam participem
\ fieri oporluit, cum etiam una certaverit.
, 53 , 54 .
, . ;
, , 35
.
>

' .
. G Ejusdem homilia prima de Chrisli ascensiorW
Prooemium.
.
In coelum et terram creaturae nalura divisa est:
,
non permittit me divisionem videre gratia, quae
hodie creaturam connectit. Quisnam deinceps
.
, dixeril,coelum et terram divisa esse, cum supra et
; - infra natura mea regnet?Sed infra quidem corrup ; * tione adhuc premimur. Quando vero in coelura
? ojpavov ,, oculos converliruus corruplionem naiuradeponit.
. Videt euim supra eomm qui infra rcolui resur .
, rectionis radicem (Christum): lucrum e damno
! avvfe ? * - proveniens! Deorsrm missi tollirour in altum,ex pulsi in eoelum reducimur Intra paradisutn vulne .' /. , rati, exlra illum renedi'im inveninius. Ubi libi
, ; 3 pirata, maleficium est? Crux qoam gubematori
, -poxiMi, vertitur nalura; naufragae in clafum navis,
; - et ad coelestem nos portum fluctuaotes ducit, ac
,
36 . " sistit. Queroadmodum apostolorum oculi e terra
[840 .] ad coelum sublali erant, carne paulatim sursum

V A R I i E LECTIONES.
36 . 3t 1. . 3 i :
* , * , .

33 om. .

34 ".

255

PATRIARCHJ3 CP.

256

Iranelata, SIC et OBlestes SpiritUS inCOrporei de /, '. ; ; ,


natura supra ipsos ascendeate, donec in sinum ,
Patris suscepta est. secura bominum spes, in ,
coeliregem ejusdem naturse possidens,qui iteruno . ;
eadem cum came omnibus apparcbit.
, ,
.
Ejusdem Homilia secunda de eodem festo.
.
religionem omnibusregibusmagts regiam! Quae
12 ; 57 }
enim arnls reges acquisiverunt, illa sine armis *,
ostenditse evertere.Quae maclanles vetabant, baec *
mactata applausu excepit, et csodibus contra nia~ , , ctanles trophaea statuit. Ecclesiae palmites sucasi .
erant, et fructus fidei magis progressusest,ei fl >- -. ,
rem immarcessibilem proferebat. radice Cuim ) 58

COBIO in coelos aspiciebant ore hiante, corpons

palimt<s enali sunt, quse vere dixit: Ego vici


mundvm, ego sum vilis, vos vero paltnitesf. Stepbanus lanquam ramus ab Ecclesiaexcisus est,et
alius palmes martyrum pullulavit. Jacobus ct
Pelros amputali sunt: alius rursum marlyre
enascitur : quo exciso, alium rursus uberem palmitem radix prolulit. 51&b Vindemia decerplus
est Paulus, et alius racemus mariyrio maturescens Tbomas apparuii, et undique radix vindemiata fruclum tulit uberiorem, et germen durabilius, quam qui vindemiarunl. Etenim qui
exscindebant paulalim arescentes exstincli sunt.
Ecclesia vero fructibus oinni tempore onusta,
fines terrae suis plantis comprebendit.
C

Ejusdcm Homilia lerlia in idem festum.


Proatnium.
Divinse bonitatis imber incipiens hominibus effundi, hodie supra modunr. auctus esl, et magna
olim [exhibila] beneficia majohbus hodie obscuravit. Nam erant quidem ante hoc beneflcium
i!luslria,et summi amoris signa: Adam e virgineo
sanguine novus factus, corporum morbi fugati, et
ex animabus daemonia ejecta.Lalrones principem
latronum vincunt,el de eo triumphar;t: resurrectio
morti succedit. Sed hactcnus hffic plena sunl bonoris et splendoris, sed donum quod nunc ctlebramus, non admillt comparaiionem. Et atnor
Grealoris erga nos vincit seipsum, el una cum vi

.
"
. ;, .
,
. [1537 R.] ,
. ; , )
^. ,
. .



. ,
^ ; 3 9

'
*
#(5 <
;
, '^.
; ; ,
; ,
;, '
, ; * ,
; . ' ;
|' * >
:

Ctoria omalur: el qnSB illam ricit, llihilominilS 0 - *

quam si borum singula victoriae coronam reportarent. Terrigena nalura terram relinquens, quin
potios ferens, in cotdum Iransfertur. Et hoc quod
dictum est: Faviamus homniem ad imaginem et
similUudinem nostram , magis reformationis,
quam formationis esse videlur. Exemplar immortalitalis est fonna bodie assumpta, adumbratio
hujus et typus est inilium crealionis noetrse ad
imaginem Dei.Loqui debel asinus, ne quissilin1

Joan. , 33 ; Joan. xv, 5.

*, ;

,
, ^
' ; *. ;
*, . ,
- [841 ] ' ' ,
; .
; <. , -

Genes. , 20.
VARIiE LECTIONES.

57 . *8 ".
; om. .

59 .

^ ; ;] '; .

41

BlBLIOTHECA. COD. C G L X X V I I .

25?

258

tTedulllS: anle loCUtUS esl S6rpei)S,VirgO parit.


.
libi iiovum videatur, parit quae antea stenlis fuit,
" * * , pariendus erat Adamus mortesuperior,nequ&ren. * , do ut credas defaligeris PrimusAdam aecipit sen . ' tentiam de immorta!itate:etEnoch habes,etEliam,
" - qui immorlalitalis mysterium adumbranl. Creator
, ' enim hos adhuc tenet in corpore, naturam exsul. , / , (antem consola s. qui etiam post exsilium iterum
* immorlalitali sit illam restituturus. Lapsi parentis
*, quaeirrepsit mortalitas,non peccantis Glii in solu , tionem indigei 6 1 6 supplicio, quem exspectare
. natura per Enoeb,et Eliam anlea conauevit.Te vo - lenle non moritur mortalis, ut Enoch, elEliasme
, docent,et per illos resurrtctionem speramus, quia
- nondum mortui sunt. Mortuis vero, quaro quaeso
. " - prttbeant exspectationem resurrectionis iiqui non*
, ^, dum morlui sunl?Sed si quisa mortuis excitatusin
' ' coelo regnat, ille omnibus hominibus certum i m - mortalitalis beneficium dal. Ideo naturee format
; Deus immorlalitatise naturafaciem,etoslendit su' , pra naturam natura e naturaaducem. Qui mortem
* - gustavit. in coelo a mortuis collucatur, ut e terris
. naturaad eum qui in coelis est respiciens,nihil de
, immortalitate addnbitet,videns regam in aeternum
' ; in coelis e se natum regnare.Quis potenlias Domini
. *0 ; euai rabil?Regnat cum divinitate nalura,qusB prws
, ) ; in paradiso nec divinam vocem audire sustinuit,
[1540 R . ] - scd pre (imore fugil, et sese ocultavit. 0 Dei erga
** , me bonitatem ! Non meminit transgressionis, non
* . - recoidatur pacti.quod cum serpenle malum pepi ;
G gimus, ingratiluiinem hominum reputat,lap iv sum naturse non erubescit, sed in barathro morlis
, / - jacentero, in ipsis impielatis rdylis complectitor
. " ! inenarrabilibus amoris diviliis, et illam ex infe , ! rorum penetralibus retrahens, una cuns divinitate
, sua Crealor creaturam elevans, patemo sinui i m , / * ' posuit Ideo Paulus clamat: Conresuscitavit, el
* , consedere nos fecit in cceleslibus >.
; ' ^ ,
47 , . ! * ; ; ;.
3

.
'.
CCLXXVII.
' Excerpla ex Homilia i Joannis ChtysOStomi de
.
Spiritu sanclo.
' 9 Legi primam Homiliam Cbrysostomi de Spirilil
; , ; & , sancto, cujus hoc inilium : Heri ncbis,o amatores
*9, ' Christi,pseudocbristiasemeiipsis toquebantur.noa
, , , ' ex lege,non ex prophetis, sed a proprio suo animo
< ;. '^ ac impetu: Salvatorautem non recessita lege,non
, * , ' reliquit prophelas, scd dixit nunc quidera : Bene
, , , - prophetavU Isaias ; nunc vero: Non esl in Itgn
, . vestra scriptum . et talia infinita. Cum igitur
, qui venerunt ante Christum, et illius nomen falso
[842 . ] , sibi impoauerunt,non e sacraScriptura,sed ex pro , ' pria vecordia errorem proferrent, dicit Christus .
|

Ephes. , 6.

Matth. xv, 7. J Joan. vni, 17.


V A R L E LECTIONES.

4J ". 43 . 44 | ". 45 ] .
". add. . 43 . 49 1. .

46 COIT. :

263

PHOTtl PATRIAilCHiE CP.

264

neiicium. ProrniUens etiam creatur, renovato et vsxo


liberato corraplo ei captivo homine, eiiam ipsam , ,
renovalum iri,quasi diccret: Cecidit imago,et per * [844 .| *
lapsum interiit,et per inobedientiam corruplioest. * Patere senire corruplione corrupto, ut quando , '
ipsum renovato, raeam imaginem, corruptum ho- ,
minem,cumiHo eUecrealuramrenovem.et eadem , qua ille afflictam miseria, cum gloria resuscitem. Quid est hoc,homtnis doroinum fugere creatoram? ; , ,
Dicit enim : Vanilati subjecla est creatura, non <
volens: cui vanilati? quo enim tempore homo a Deodeflexit,vanitas vocaiur.Audi canentem Dati- . *$,
dem: Verumlatnen
universavanitas,omnishomo ', , ,
viveiM.Omms homo Yanue est Deum relinquens, , ,
69
et vanitatom eequens.
. 70 , 71 ^ .
; * 7* . ; ' , . *
, . *
.
Constituil Deusangelos secundum climataorbis " ;
universi CUStodeS,Utquod et Moses dicit (I9) 8in- ; 2 , guli singulas gentes servent. Constituit vero, ut , * ,
inanimatas creaturas fraenent, solem, et lanam,et ,
mare,e( terram, et quaecunque in iis sunt,ad ser- ,
viendum hominum usui.Rursum angeli aageban- . turservienles indignis, et poenae obnoxiis homini- ;,
bus : praesertim videndo illos maximum honorem #; ; idolis,uni Deo debitum, 8 1 8 exhibcre. Protultt ; ;. "
terra vinum, ct arao libationes accipiebanl, alios , ,
fructus idolis consecrabant.Ideo angeli sunt iodi- .
gnati,videntes eaquae nonsunt, coliloco ejusqui ,
est.Hmc et aliaquseslio, quaead Prophetam relata * . 73
est iVcnitad illum,inq\}\i,Angelu$ GabrieUet di- ,
cit ei.Daniel, serve Dei.ex die primo quopo&uisli * , , ,
corluumadintelligetidum utteafJligeresinconS'Q\i^i\
* , '
pectu Dei tuiexaudila $unt vcrba lua, et mhsui
sumut hoec ttbi
nunliarem.Princepsaulemregni , , Pertarumralilit mihi ni$iMichaet princeps genlis vet- . *
lr<r. venisset in adjutorium meti wi Dubila veril enim ,
aliquis.siPersiae angelus pra&idens a Deoordina- 74
tos sit. Si vero et Gabriel a Deo missus eat, ut . , populum Israel e captivitate educeret: quomodo ;
ei Persarum princeps restiterit ? Ea quaestio sic , 76 #
solvi polest.Mundu3 idololatria plenus fuit,ange!i ,
gentibus prsefecti indignabaniur el aflligebantur. ;
Daniel vero caplivus cum suiscontribulibus Baby- ' . *0 ; loDeraductu8,Deicognitionem prsedicavit:similiter 76 , [1545 R ]
et tres pueri,quibus ignis lanquam suavisaurare- .
frigeralioni fuitldeo e! multosabidololalria adpie- ;
tatem tradttxerunt.Angelus igitur Perearum laela- D *
tus est,videns in Sua regione idolis Deum CO- \ ,

Psal. , 8.

Dan. , 14 seqq.
V A R I ^ ; LECTIONES
7 1

69 . 70 add. .
. 74 . o m . .

*. W 00). . .
6 *.

(19) Un L X X habent Deut. XXII, 8.


Oliorum Israol.

7 3

NOTiE.
Vulg. sic : Conslituit terminos popalorum, jaxla numemrn

BIBLIOTHECA. COD. C C L X X V I I .

265

266

. li.Nabuchodoxiosofem non jam ad idolis immolan~


'
"
dum cogere,neque ultimis suppliciia non parentes
x

[845 .) 77. subjicere vidir.sed clare Deum praedicantem etdi centem: Sidrach, Misacli, et Abdenagoservi sunt
e
Dei altissimi , taliaque multa. Cum igitur beatoa
. , Daoiel peteret a Deo, impletis septuaginla annis
capbvitali praescriptis,ul ecaptivitate Israel educe ,
retur,missus esl Gabriet, quiDanieli liberationem
78 , 79 significarei.reslilitGabrieli dolens angelus Persa rum,quia iterum lerra cui praeeral^docloribus . tatis hine ablatis,ad prislinam impietalem et erro , /, rem reversura esset.Restitit igilur non pugnando,
- 80, sed jueladicendo.Qnaereditus, inquit, festinatio?
, propriam habitane patriam Israel, rebus secundis
^ ^, 8i8&,saepius ad idololalriam cooversus est: nuac

pie vivit,regionem alienara inhabitans et non


modo pie vivit,sed etiam pro pieiate pugnat, multosque erranles ad verum Deum convertii.Quando
igitoret gratiam suscipienlibus nihil eecundum
animam est ulilius futurum et qui pietatera per i l los eolere incoeperant, in summum malum, qualie
impieiasesl,iterum suntlapsuri; quanto oielius erit
* , - Ieraei e captivitale oon reducere, et ad pietalem
, *, reversos.iu ipaa pielato conserwe?Missus,ioquis,
, suro ad reslituendom popolum in patnam:inquain

'/. " palriam? quam inhabilanles foedaverunt, daetnoni bus sacrificantes, et idolts.Nua hec accusat J r e , ' mias : Secundum numerum eivitalum tuarum
erantdii tui, Jvda, et (20) secundum numrrum
, viarum luaran^Jerusalem^pomUiiaras
confuzio 81, niS ad Ubandum Bdlil Mnfinilis lunc a Deo affleitV
Spn baniur bonis, eta maliiia impietateque noo reces; ; , serunl.MuIta nunc sustioent mala.et a Deo non re, $ . - cedunt. Quod igilur reditus erit emolumentum ?
tp& ; fiv ,
Erat igiturangeli conlentio,non mali adversus bo*
, . num (non eniin dixit Scriplura^pugnafit, sed.r^s titit Elenim saepe resistit justas buno, ul saepe legi
, * clemenlia,et vicissim clemeotiaB lex. Lex peccau ; tem castigat, clementia vero regis erga peccantem
, commiseratione scepeoomero movetur,eia poenis
liberal. Hio igitur pugaa noo ad?ersarii cootra ad*
, . * versarium, sed cognati conlra cognatoro, neque
; - enim justiiia extra bonitatem, neque bonilasabs , qoe justitia invenitur.Crealura, inquil, ui dictuoi
* , est,moleste ferente et indignante,quod invila tran*
, DSgresSOfi probuit USUm, 6t servivit,et angelis do . lenlibus ob hominum ingralitudinem,et toto mun * do malis affliclo propter inobedieotiam (Viderat
tnim,inquit, Deustcrram etse corruptam: omnh
. * ; quippecaro eorruperat iam suam ), non erat crea, tura talis,qualem initio eam Deuscrearat.Non erat
2; , - stelliscPlum,ut aotea.splendens sine ulla macula.

vero

,
,
.
/, t
c ; /

* Dan. , 40.

Jerem. , 28 et , 13.
Genes. , 42.
VARI^E LECT10NES.

77 ' 6 .
78 om. .
. 81 quidni ? 83 ".

7 9

.
95 ; ",

89 -

NOTJE.

(20) Groce hic est: in biviis Jerutakm sacrificabas Baal.


PATROL. G R . C I V .

267

P A T R I A R C I L E CP.

268

Non dabatterra,Otprit)S, fniCtuS pur0S,nec mare, . * ()


necaliqua aliacrealura.Praevaricatorenim in eain , '
ingreSSQS, COnUmioavil ac fbedavit omtlia, blas-
phemiis Deo inVlSlS, (urpibusque 8 1 9 VOClbuS, ,
et Cffidibus, mare pirallS ei latronibtlS, fontes el ^, 8
fluviOS idolis et njmpllis Slaluisqoe COmplendo, [846 H . | (
omnes res COndiUS in deos homineS formabanl. , , , ,
Nibil autera sic creaturam maculat et adullerat, ),
quamse in Deum confletur. Ideo Salvator mundi (1548 R | 84
venit in illaro per carnem,et eamdem ab infinitis ' * ,
Ulis maculis mundatam renovavit.et alongediifi- , *
ciliohbllS IDOrbis et affectionibu8,quam COrporea ;, ,
C0rrupU0D6 liberavit, renotat per primum ad- * , veotum Crealuram, Ut dlSCas eumdem es0, qui . ;
eam in principio creavit. Non enim alterilia esi 85 ,
creare,el alteriuS COrrupUm inslaurare, SedejUS- 3/; , ;"
deinulrumqueestsapientiaeet arlis.Renovat crea- |> turam priori adveDlU, Ut credas secundo etiam ,
adveolU eam instauratum iri, et le ante illam re* . novatum in incorruptibililatem, perturbalionum
vaCuUaiem,etineffabilem pulchritudinem.Sienim
quandovolensillinfirmilale Camis erat insudori- . 86 6
bu8,in doloribu8,quando8eductoret Samarilanus ,
VOCabalur, creaturam ab bis tailtisque et tnaxime ; ,
diuttirois morbie, et macullS mtindavit, quando >
Veaiet judex vivorum el mortuorum,quando aDge- .
lorum infioitis myriadibus StipatllS, quando !)- ,
nilim Domioatoret DominU8,quando omnia hor- ' ;
COnCUtientor et trement, quomodo miltalio , corruplionis io inconruplibile,non videatur quam , ,
focillime COneecUtura, Deo digna ?
C , ; * ,
, , . ,
, , , , ? , ,
, ,
, , 87
(? 88 ;
Venit Salvator praedicentibus prophelis, ne

quis putet, quo modo a pirao propositO et au- , ^ *
Xllio aberrans, aliud arripueril, eodem agendum ; ; esse ). igilur quis hoc putet, longo ab hinc , . *
tempore propbetae illius adveutum praedixerunt, ,
Ut OSlenderent Deum non medilando invenire ,
eommodum, sed a principio omnia praevidisse. , ' *
Nam nos quidem homines medilamur, ac Sl . priori COnalU frustremur, ad alium accediinus. ,
Deus non sic, sed dedit legem, propbelas, , '
6t post illa Evangelhim, teinpore, quo es- , ' , ,
set Ulile, discens, verum ab initio videns, ,
aliter potuisse creaturam, el in ea hominem ' ;
fieri, nec manu duci,neque incorruplionis digni-
U l e m recipere, Ilisi eo modo, quo ineflabiliS - , [347 . ]
videnlia el humanitaa dispeasavit.
, ' 8
,

V A R L B LECTIONES.
84 , pr. . W : H(BSCh. et Genet. Rolh.
. 87 \ 88 ). .

88

269

BIBLIOTHECA. -

COD. C C L X X V I I .

270

" , ^
, ;
89
'
8 ^, '

. ,
. " ,
90
;
, [1849 .]
V , . ?
& * '
* ", ';, ,

ttlOft S i , ioquit,D6U8 prffividit AdtlD peCCaturum,quare eum prodaxit? Et roullsont,et perpulchrse hujus dubii 3olutiones. Dicit itaque
Chrysostomus: Non hoc solum aio.quod prescivit,
sed eliam quod lapsum hominera per dispeosationem reparatunis esset.Et ooo primo quidem scivit
lapsam, nisi etiam praescivisset reeurrectionem.
Sciebat eum lapsurum, sed resurrecltooem tanquam remedium praeparavii,et permisit bominem
usque ad periculum mortis perveoire, ut disceret,
quid sua culpa coMsequatur, et qnid per Creatoris
gratiam. Scivitfore ut Adam caderet, sed vidit ex
iilo prodilururo Abe, Eoos, Enoch, Nue, Eliam,
prophetas, admiraodos aposlolos,oobiltta(em na , ), , - i u r e , VIUII mariyrum 0UDes,ai\-ifliiU8 moias, ;, ; , Utem distillare. Vidil hffiC : et ubi eral hooestas,
libi justilia, ubi digoum opusDeo? Proptereaquod
. ^ , , UlUlft erat peccaturt)8,ideooe ex Dihilo illum pro, , [] ducere debuil ? et tot homiouiD, quorum nec
, dignus erat mundue,fruclum ampulare,et de, , ' 2 metere radicitus tanturo germen generis bumaoi
;, , ^ el florem,et conlra illud subornareiram acfalcem,
; , $6 Clim post peccaturus, tQm neque pec * , carit, Oeque peccare COgiUrit, quippe noodum
exsislens? Si enim prudentum virorum est non ab
, eo pccnas exigere, qui peccare quidem cogilarit,
; nondum lamen peccarit,quomodo Dei eseet ab 60,
- qui ue meditatUS quidem Sll p6CCare,p<BnaS pec , catoruiO exigere, pra&sertim CUm grave quidetn
- tunc essel peccatum (quomodo enim 000 gravere , linquere Domini pr&ceptum), 000 iocurabile
( ioeffabiii Condiloris clemenliie,primum hominem
;) ad prislioam revocaturi dignitalem? Itaque Sl 000
, produclU8 fuisset primus parODS quod peccaturua
; erat, efficeretur Deum ptioire OOOdum peccaolem,
. " , et vocaliooe et salute privare: ei crea , turam tot tantisque viris orbam osteodere.
, ,
t V .
" ; *
Cum dicat beatUS PauluS : PrimogetlitUS omntS
, , creaturce haereiici,inquil,noo inlelligentes dequa
, crealura loquatur, ad crealuram Filium ipsi iosi. * pientesreferunt.Duplexenim eelcreatura,uoa qui*
, * dem facta altera reoovata. Paulus oamque iterum
$ * . clamat: Siquain Chri$to nova creatura 9. Uique
" 9 maoifeate 6Wa osteadat se dicere Christum esse
, primogenilum creatur reoovatflB, addit: Primo; , gcilitus morM$, ut bU ift Omnibus primus :
* , primus reoovatorum, ad iocorruptiooem VOCatO , W, , mortuis resuScitatomm,et SUSCltandorum.
[848 .] ( * Primus noo secoodum deilatem (apage! contu melia enim est in Deum, vocari ilium prioium
5

t Colosa. , 15

* 1 Cor. v, ^7.

Coloss. i , 48.
V A R I i E LECTIONES.

8 9 , .

80 libria deOSl,

91 ".

9 . \

271

P A T R I A R C H i E C P .

272

crealurarum,qui ineffabHiverbo,et incomprelien ; ($


tibili excellentia super omnes creaturas ascendit \ ), ^ sedetque),sed primusestsecundum humaniialem, -:* ,
princepsfactasresurrectionisnostraa, et mutitio-
Disexcotruptionein incorruplionem.Si enimElias ;. ;
fflium vidu excitavit, et Elieseus filium Sunami- ! ; ^-ftpe,
tidis, et Salvator quatriduum Lazarum excitavit; ,
eed nemoeorum ad incorruptionem,et immorta-
*
litatem excitatus est. Iterum enim eos mors pos- *
tea oppressit. Christus vero surgens e morluis, .
non amplius moritur, nec mors amplius ilh do- "
minalur, sed neque illis quos in secundo suo . * , ;
adwntu escitabil.O malamet dementem vestram , "
opinionem ! Venit Christus ad nos : dedit nobis 94 ! ,
Spiritum suum sanctum, et assumpsit corpos no- II,
strum,et contractus pnecessit,et i<iduen3 nostram , > ,
bumanilalem exallavitillam,et constituit illam i n /
dextera Patris : el ingratiludo beneficium contu- ; melia afficit. Accepit a nobis figtnentutn, et con- . " *
stitnii illud in dextera Patris. Accepimus ab ille [ (1552 R.J Spiritom, ct injuriam facimus, in creaiararum et , ,
; 95 .
servorum ordinem illum redigentes.
" , ,
Petitio quidem dieitur, quando Deum aliqnis
rogat,rei cojusdam gratia; precatio vero quando , , ,
quis pro acceptisbeneficiis gratias agit Deo.lnter- , cessio vero,quando quis eontra iniquos accedil ad , , ; D*um,vocans illum ad ullionem.Intercedere vero ^ ,
non est, inquil,supplicare,se.J intvrrognre, et re- . "
eponsum accipere. Dicit Deusad Eliam : Quid tu () ' ,
Mc /td? reepondet propheta interrogatUS: Zeh .
ZeldtUS Stm pro DomitlO exeiCilUUm, quia dere- ; ;
Hqtierunt partem Domitli filii hrael *, etC. ^
,
esl hic peiitio, sed interrogatio et responsio, et , .
inlercessio [vel inlerpellatio] fit ex utroque. Et , ' *
unde id manifestuirt! Paulum dicentem audi : . ;
An nescitis in Eha quid dicU Scriptura, que- * '
madmodum interpellat Deum adcemimUrael^ ;
Igilur non est . Sed haar. Chrysosto- ,
mas. Oportel vero adhuc subtilius diflerentias . . '
diclorum 620b nominum perpandere. et consi-
derare, ut non solum satis idonea sint qtue plebi / , ^
dicantur; eed et eorum, qui eas voces volent ,
acrius excatere, reprebensionem et injuriam ef-
.
fugiant.
B

Ex oratione, quod antiqui et novi TestamenU


unu$ sit iegislator et in vestes saceriotum
(Exodi XXYJII) et de paniitentia.
Ait Paulus: Non enirn erubesco Evangcliamju8tttiuenimDeiin eo rcvelatur . Quomodo igUur
juslitia Dei io illo revelalur? quomoio? cum
prima lex Juda?:s solisdala sit, licet alii homines
fjusdem exsisterent nattira et origiois, Evangelium vero omnibus aequaliler gentibus, merito in
illojusiiUa Dei revelalur, et justitiae Evangelium
i

I I I Reg. xix, 10. J R o m . x i , 3.

, 98
*
; * ,
" ,
* *
.
; ;
; ; , [849 . |

, ;

Rom. , 1, 17.
V A R L E LECTIONES.

95

94 .

95 imo ,

96 add. ., al. 1.

273

BIBLIOTHECA. COD. C C L X X V I I .

274

, & - vocatur.In veteri igilor Teslamento iion erat toca, . tio justa,non enim simililer omnes vocabal el illu" ^ niinabat, sed solos Judaeos. Non erat igitur justa,
* , sed dispensatio praparaos viam justiti&.Non dico
. ' banc justam, illam vero injostam, sed illam viam
, . hujusct praparationem. Pulabant Judsei sibi solis
, ' etiam Evangeium dalumiri, queraadmodumle' . gem;sed exspectatio praeter spem evenit. Ideo et
' David dicit: Sutnpimui Domine mi$ericrdiai in me , 4io populi tui: ai\uae:Secund*m nomen tuum Deusjic
' ' . etlau$tua,non solum in medio populi tui.sed etiam
, *, ; in fines itrra, cl ul osiendal qood omereri fioium
, , , te: ra juslil *sit,addil: Jutlilia pkna etl d xUra iua
O O J , ', ' . ^
, * .
, . 98 . , Dominut regnavit, inquit : Quomodo Domiuu$
> ; / regnavit?an quasi h$\i.mcapiens dignilatem regni?
; ; ! ; nam si dixi s.t, Dominut rcgnat, ternom Doroint
, 99 potastatf m ostend.ssel : dicona vero : regnavit,
dispensationem per carnem dicit perquam natu* , * ra noslra jugo diaboli, peccati, mortis exctisso,
* , , - creatorem cognovit, ut verum regem, largilorem
, , incorruptionis, resbrrectiouis.Nuntium igilur lae , , l u n aifert David iis, qui a peccato, inorte, dia , bolo olim regebantur, quod jugura illud contritum,
, , iniperium solulum sit,ei omnibus Dominus domi[1553 R.J , - netur,ut ipse quoque posl reaurrectionem dixit
, & . * U ; Oata ttt mihi omnis poteitoi tft cmh et tit lerra ,
* prillS dominala esl DoblS 8 tS2la,6lpeC*> . catUffl. Regmvit enim mort ab Adam Utque od
6 * IQ Moyten , cs.era.El DomiDllS de diabolo : Si 5fl , tanat Satanam tjicial, divisnm ttl regnum eju$ P.
* ; Ilaqueregnavit anle advectum Christisupergenus
, . huinanuin diabolus, iroo et peccatum. Dicit enim
*2 ' iterum Paulus : Quemadmodum regnavit percalum
. . in moTiali no$tro eorpore, itc et grati* regnabii per
)
; * *1> *- Chti&tumn. Dominui regnavit (fioita esi vicloria
~ , di boli, peccati, et morlis), exsullei igilur terra r :
. *0 nalura terrigcna, olim errans, nunc vero glorio ' sa, olim in sepulcris, nunc in Ihronis.
, , . > , , ,
! , , |] .
" ,
Dispeosationis erant plurima in veteri Tesla^, ' mento, aulem SatlS Deo placebatlt, rerum
, , a U ' fulurarum figura, el umbraa, *ftd noD res ipsae,
. ' et est videre in illis alias quideiu figuraa, aliae
, , vero notiones. Veluli non omnino placent Deo
[850 . ] byaciutbus, purpura, el coccus, et byssus (Deue
( - enira requirit animarum puritaiem, noo corporis
, florem aut nitoremJ.Sed corporea elegantia iraa 5), ' ginem virtutum depingit. Si enitn fere etolis
. illis acquiescebat, quomodo Moseo aate Aaron
/, ; non induit, scd qua ipse noo vestiebalur, illam
, ' ; - sacerdotibus altribuit? etMoses quidem aqna
t

Psal. XLvn, 10, H . Peal. xxix, 1 ; xcvi, 1.


xii, 26. Rom. ?, 21. * Psal. xcvi, 1.

Matlh. xxvm, 18.

Roin. v, 14. MaUh.

V A R L E LECTIONES.
97 ;] ; . 98 om. . 98 ". * ", 2 add. . 5 .

275

276

P A T R I A R C H i E C P .

ablutOS 6St, Sed lavil. Qoam Ob rem, Ut dis- , * ;


cas, non haec Deo potiora esse, et perfecto ad sui *, \ . ; ?
ornatum eufficere virtutem, et b c fuisse typum ,
,
Tirtaiis, non ipsam virtutem.

, ' .
" , ,
In capite, inquit, ferebat pontifei tiaram, quia
caput omnibus deeignatum oporluit capite habere ,
potestatem,et scire, quod creatas caput aliorura, 4 , et ipse sub capite sii coromuni omnium Domino et
priucipe.Absolula eniro auctoritas,neccujusquam
subjecta iroperio,intolerabilis est et difficilis.Ideo *
in lege gratiae.qui pontifices maximi sunt, Evan- .
geliuro in capile recipiunt, ut electus intelligat, p f i quod veram Evangelii tiaram accipiat, el tamelsi , ^
aliorum capnt conetituatur, legibus Umen iisdem .80bjiciatur,el aliisimperantilex imperet.Sed liara ,
potestatem designabat,quam ipee in populum ha- , '
bebat, et qna ille Deo tenebatur.Aurea tero brac- , .
tea, in qua Dei nomen exaratum erat, 5216 in -* ,
pectore erat, custodiam designans cogitationom ' .
cordis,et quod oporteathas aptare adDei nutumet ,
referre. In bumeris enint smaragdi duo, quorum , , * alter hinc sex tribas, tolidem alier conlinebat. , *
Erant autem typus aspectue sacerdotalis : habet ^&' 5
enim smaragdus etviridilatemegregiam,etclaram . ,
purilatero, instar speculi radians. Elenim oportet
sacerdolem et pia exercilatiooe sobrium esse, et > .
vitam subdilis suam tanquam speculum virtutum "
ostendere. Erat vero in humeris,quod actonum , aignura est, smaragdas.Actionisenim potentia ab *
homerisdepeodet.IdeoetDeusadJerusalem l o q u i - '
. ,
tur : Dirige cor tuum in viam rectam, in qua am
bulasti, (ilia vaga, quiacreavii Dominusnovum
svper terram .Etenim manus el humeros ad aclio- ^. [1556 R.)
nem Scriptora accommodat, ot quandode Davide * ;
loqnitur: El in intellectibus monuumsuarum de- , ,
duxit eos Mnerant vero logio in pectore duodecim .
etiam lapides impositi.qni duodecim tribus signi- , 8
ficabant. E l t i d e , supra quidem,elin humeris una
erai natura lapidum Fmaragdus, infra *ero et in .
pectoreduodecim.Quo significatur: antea quidem ,
abona omnes prodiisse nalura : progressti vero ^ . ,
temporis,diYems opinionibusdivisos esse, et hoc
quidem tribuit opinioni, illud iero natura. Infra , , !vero in fimbria sacerdotis qusB dicitur ora, aurea 7
mala, et punica, et campanube dependebaM . Et 8 , ;
qUOIDOdo, hffiC, prima ratione Deo Ut diximus, * '
placerent? Sed in vestitu et habitu sacerdotis vir- ^, [851 .] , '
tutes efflnxit,iftfra flores et fructuS, Virtutum ope- , , ,
ra,CUJUSmodi SUnt eleemosynajuslitia elhumani- foai ^ ^.
c

Us, et chorus reliquarum ipais afflnium.


; ' . ,
9 .
e

Jerem. xxxi, 22.

Psal. LXXVII, 72.

11

Exod. xxvui, U aeqq.

Y A R I i E LECTIONES.
4 ".
8 om. .

5 ^, ".

8 \

7 .

8 " .

277

BIBLIOTHECA. -

COD. C C L X X V I I .

278

" <, , mutabisverbaDeimv^ Pairem etFilium



et Spiritumsanctumbapiizattis es,quid tollisnomi , na viva,etiniroducls nominacogitationum tuarura,
, dicens :ingenitum, genitum, semper 6xsistens et
, ' . non semper existens?Oeusne haec inania verba tole " , ret? Unuin verbtim ut mularel. prophela olim de
. * vita periclitatus est.Et videemphasim exigui verbi*
. Yerba proph^larum vocartint quidam per ignoran , liam Domini onus. Dicit Dominus perlsaiam : S i
7 * ' igitur interrogaverit te populus istejoel propheta
; h ;, *^ aul sacerdos dicens: Quoi est onus Dominit dices
; ad eos : Quia vos Domini onus $22a estis.Projib;s.
/, ; [ |
ciamquippe vo$,ei relinquam, ne dicatis onus x.
;, . " |& Unum verbum ne mutetur, minatur Deus : et tu
, totam doclrinam coramutans, puUs te manus Do raini effugilurum ?
*** ;
" Ejusdem in illud : t Sufpcit tibi gratia mea,
^ .

oirtus enim in infirmilale perficilury.*


" (
*
Vrtnit a patre Christus ad homines legatus
; ; [mactatus legalue esi] et tunc pacem fecit. Sed
. ' legati veniente3,et dona feront,et dona accipiunt.
- Q tod igittir donum tulit, et quod accepil TNovam
. , - donum,quia et novus legatus. Tulit oobis donum
; > , ; corpus et sanguinem suum : et qaid a me acce;. , pil?Fidem Rt quid pro illa mihi dedit? Graliam.
. ' Credidi ego, ille grailam dedit, soluta est [ira,
; . ' et] odium.Cum venit legatua ad aliqaam gentem,
; . , , oon dignatur cum aliquo paupere aut plebeio lo) ^. ; $ , qui, sed slaltm ad regem accedit.Hic vero legalus
, cum venit,s atim cum meretrice, latrone, telona' . ;
rio,et riugil )cuiu*esl.Vides legali benignilalem?
9

, ^ ^ - Non enim ad unum allerum venit.eed ad com^ ; . - mtinem naluram, et veoil carne mea indutuf),
- ; Svx , pura divin tate accedens beatiam terreat.
* ; , ^ ; ^ ^.
c

* ; ^ , t Exeadem homilia in dictum Apotioli : Si qua


, * ,
eigoin Christonova creatura : vetera tran .
sierunt, ecee facia sunt omnia nova .
, Judaai el gentea dicunt: Quid gloriatur Paulus
, dicens: Vetera tramierunt.cccc facta mnl omnia
[1557 R ] - novu.Si qua in Cfiritlo nova creatura. Ego vero,
, [852 ] . , , - inquit, nihil novum video Non enim babesoculo.n
. 2 , " ^; ut videas haac.Accede buc, et faciam (ibi oculos.
. , ' JOI . $, Et vides, ei tu facis oculos ? Ita. E l creator es ?
; . * omnino. Tunc demens es? nequequam. Igitur fa . j . cies oculos corporis ? nequaquam, sed majus ali^; ; , , D quid.OClllos menllS.Et facis mihi OCUloe ? Ita.Non
. ; ; . habeoT Nequaquam. habes ! Ita.
; . ; . ; ; . Quomodo ? dC Hlihi. Gum reneris templum,
, ^ , nadamque ibi statuam tideris, lapideio muiuro,
5-MUVOV, ; ,
dixeris, ille DeuS est, an OCulos habes ?

; , enim utililas aliqua oculorum exlernorum, si i a f

Deut. iv, 2. " Imo, Jerem. xxni, 33, 34. II Cor. xu, 9. II Cor. v, 17.
V A R l i E LECTIONES.
1 0

".

, .

1 1

* ^ p08t ponUDt.

* ".

29

PATRIARCHiS C P .

280

U r n i ctligtnl.Yides optw esee.ut faeiam tibi ocu- : 6? 7


l*s,Qt tides lapidem esse lapidem,et lignum esse , je ,
lignom, Oculosoe habea qeaado videsligiram, et . ,
,
adoras? Aqui ego si accipiens coirburam, num ; ; **
babea 522i> oculos, id deuro, quod exustum est, ;
Tocane t Quaodo affectus ei (21) pertorbationea , ; 6
deot essa dicit,oculo$ne habea 1 Ebriusesihomo,
al cireumaghur, et irridetur, et ex boraineflt bea-
tia. Tu Tero dicis : Ebrietaa deus Bacchus est. , . *?
Fortum deut Mercoriua. Videetie indigere ta oca- ; ,
lis ? Lex affectus punit, et hoe tedeos facere non }. , ideeTSi auiem ?ie aUende qoomodo facta aint , .
omnia nova.Dicitor io Scriptura creatio eo- *
lom e nihilo in aliquid productio, aed etiam ex ,
aliqao ia melius iminolaiio Creavit Deus toelum, . , '
hoc est, 6 oihilo fecit. Creat el quando malum ho- ** * pn &*coc .
minem booum reddit. Hic vero creatio est rerum *
mutatio iii meKua.EiaudiDafidem diceniem.Cum .
eniro eral ipse.el cor ejus creatura, eordibus vero .
adulterii et cadis maeulalQm e*t, et ad corruptio- , ^ 8
neni ferebaiur, provocat Deum dicens: Cor mtm- <dum crea in m, Detu*. Non quod priua cor non , ' * 4

habuerit, nec de cordis subelantia loquitur,sed de .

meliori ejus condiliooe.Ecce igitur creatio dicitur,


nootfoluraeonim q n e oihilo prodacla sunt,8ed
etiam corrupi Baturo in melius mutatio. Sic
creatur munda ipsa adultera; sic iniaericora qui
antea raptor;sic moiaUir io ovem lupus,in colambam vuUur:duplexcreaiio.ldeoei lavarrum crealio
dicitnr,lavacruro,iDquam regenerationif:xwtf i^f


,
.
,
.
, *
b

emmjnqml.veUremkominemMindHentesnOVUm

tU

. -

,
eum qui renovatursecundum imaginem ejus, qui
creavit $//t*m .Vide$ igiiumovam etse creaiuram. ' ' , ,

,
Qoid enimraihiprodest 8ifiatcoelam no? um,et ter- , /
ra nofa,ego lero in peccatis meis inveterascam * .
Coelum domus est, ego vero habito in ea segrotus. 8 . ,
Si quando medicus in domum acgroti venirei, et ,
nulla morbi ralione babila, inalbaret parietes, et ; ,
aoro laquearia incnisftaret, nonne diceree illi: 90 .
Bone ?ir, cura aegrotum, quid domum exomas ? ^ ,
Adjuva decumbentera. Christas venit in hunc ,
mundum, in quo decumbenlem naturam meam ^ ,
invenit,et aBgrotantem, etad eam fanandam omne ", (
eubit crrtamen, et renovat inslauratque naturam. ; .
Quid igitur medicum tu reprehendis, quia non [853 .] 5 2 5 illa facil, Chrislum lero reprehendis, quod D i
[ I]
hac iaciat ? Sic (raosierontantiqua, sic factasunt
novaoinnia, 8IC nova Crealura et alia multasimi- ,
k

1 8

t o v

i v

lia quls coacervei.


. ^ t*
; , ,
. { .

' Pial. L , 12.

Coloes. in, 9, 10.


VARLE LECTIONES
4 5

1 7

** ] .
. * .
] fortasse . *
] C0IT. .
. . *> .
ante om. .
] .
1 9

1 1

N0TJS.

(21) VirgU., JEneid. lib. ix, w t . 184.


Dine hunc ardoreroroentibaaaddant,
Euriale* An eua cnique deoafitdira copido ?

281

BIBLIOTHECA. -

282

COD. C C L X X V I L

fi560 R.] homilid pOSt CdletldaS , etC., t COntra


.
fbriOS.
*0
ChristllS magliam multitudinem in deserto COO , - Tivioexcipien8 .non i l l o s a d tentorium SOfnnum
, ' . misit,8ed ad divina verba audienda vocavit.Sic et
, 14 DOS faciamtJS, et tantum D08 edere assuescamtlS,
, , - quantum ad vilatn luendam sufficit, non quantum
. noceat et gravet. enim idcirco nati sumue et
, , vivimus,ut edamue et bibamus, sed ideo edimut,
, . , ut vifamus.Non vita propter cibum,sed cibus pro > . ; pler vilam ab initio factuS esl. quati
, ideo in muodum venerimus,iic ooi nia in eam rem
.
consumimus.
c J dictum Apostoli : t NolumUS VOS ignorare

,
de dormientibus, ut contrislemini, iicut et
, ,
C&teri > CtC>
**\ .
,
Q
Paulus, cum de Cbrif to loquitur, 10, , (
j j
moriem , cum do noetra
,
t e verba facit, dcrmitionetn illam, noa
;
rtem a p p e l l a t ' ? Nam in eadeni oratione ler
- mentionem mortis hominum facieos nunquam
, ^
tem dicit, eed dormitionew decessum noini, nat Non enim temere his U8U8 w b i s Apottolua,
,
j gnom et sapiens quiddara proparat. l o
. Christo igilor mortem VOCal, Ot patSIO credatur,
, , - j
bj
dormitionem, Ut dolorem console, ..
. Jj [ j
c e S 8 i t , COnfidene
, # mortem : ubi i n 8 adhuc manet,
!> , , dormitionem appellat : et hac appellatione D08
- consolans in bonam [vit) spcm erigit. Dormieiu
, . j
omnino resufgel, cum mors nihil sit a l i u d ,
, q
diutumuS S0mnU8.
.
c

u a r e

e m

p s

a e

m o r

m0

mor

g e

roa

nn o

pra

T O c a t

e n

r o


homilia Chrysostomt de Pmitentin.
ol ,
Comederunt Judaei manna , et cepas iEgyp*
tias quajrebant: adeo turpts res est consuetudo,
. - quin pessima. Licet per decem dies praeclare le
, , , , geras, licet viginti, triginta, non acquiee , ; - C0, ) gratiam habeo, non COmpleCtor : mo , ' . - do !) defatigeris, sed Suffundaris pudore, teque
* , , - accuses. de charilate disseruimus; au . d i s l i , abiisti, rapuisti, operibllS 6S3b (854 .] ^ . nem ostendisli: ne iterom ingredi Ecclesiam eru -i, . bescas, erubesce peCCare,nonerube8C8 <.
, , Duo haec SUnt, peccatum et p<BMtentia : VulnilS
, * . D quidem peccatum, remedium pOBDltentia : in vul, ;. puiredo ; in pOBniteotia pulredinis munda , - t i : i n peccato probrum et derisio, i n poenitentia
voc, ^ , . ' Jaus, liberlas dicendi, ac 8?itute liberatio.
b , ^ Sed Satanas ordinem immutat, datque iie qui illi
kv ^, obediont, in peccatO licentiain, i n pOBIlitentia pu . , ' dorem. Tu credas , 84 UtriquO 8C .
tioni SUUd) tribuere Stude.
h

Mattb. xiv, 43.


I Thess. iv, 43.
Rom. v i , 3. Gor. xt, 30 ; xv, 6, 18, 20, 51. c I
Tbesi. iv, 13-15.
Exod. xvi, 3 teqq.
VARIiE LECTIONES.
: "
*. 55 o m . . * add. .
Scaliger libri : . **
.
". 90 ^
.
h

1 7

PATRIARCHiE C P .

283
VtStO quam Vidit

Isaias

COIltra Jud&am ei "

284


.
. *0 ,
, , , .
' .
" | 5 6 1 R . }
,
, . , ,
. :
, ) ,
, ",
,

. , , riUsDeumfestrum.inomnesgentesdiepergeimni. , , ,
Venit igilur Isaias,min;B erant cessaturae. Non po
tuit vocareHosemJam morluum,nec qui aliqoan- ', ,
do audiveruot: elementa tandem Yocat, quae etiam . '
;
in teslimonium ipsis Moses vocaral, et quanquam .
ille potuit Aaronem eiiam vocare in testimonium, /, ; 84
et alios mullo*,sed Ideo (diceret) illos non vocavi, , ; i
quandoquidem illi erant morituri, neque testari .
poterant. Cum ?ero Israel prsovaricatus sit, ideo 85 *
adhuc dorantia elementa merilo in teslimonium , , 88^
voco. Sie et lsaias facit, non modo propter ea ^
qusedizimiis.sed etiam postquam cum Jud*isIo- ,
culus, vidil illos sibi non allendere, ad elementa *
se convertit,el lesles eibi assumit: Audi, wlutn. . , , Tu enim n anna pluisli. Inclina aurem tuam, ter
ftf.Tu enim 5 2 4 COlumices dedisti . Audi C<t-^
,
/ttm, nam illis ea quSB Supranaluramdedisli.Sur- >sum man3i8li,quomodo te Deus Ormavit,et imita- . ", ,
tionem areaa non despexUti.d//ifi<te,/<rra,tuenim , , .
infra eras, et meniam illis subito apposuisti. Ideo ", , el alius propheta vidensregem insanientem,ido- * * ,
lum colentem,Deumque contumeliis aflicientem, : . ,
alios tiraentes: nullum horum alloquitur,sed con- , verso8 ait : Audi, altare, audi me.Gur lapidi lo- .
qoeris? certe, inquit, cum minus quam lapis rex , " ,
sentiat: Audi, altare : Hme dieit Dominus, et , , statim divisum esi allare, el fractum, et effudit -. , *
hoatiam. Homo autem non audivit. Sed rex ma- , , , . (
num suam exlendil, cupiens prophetam compre-
; , , hendere. Deus vero quid fecit? Manum ejus are- ^ . ", ,
feci*, non autem arefecit manum a principio, ut
ille ruptura lapidis tleretprudentior Cupivit enim ^ [855 . ] .
eum Sine castigatione sapere : Cum, inquit, dis- , ' cisSUS Slt lapis, et tU non emendaris te, JUStaia .
in te iram COOVertO.
; . *
*. 40, 4 42
; . )' , ^, , ,
,

Jem&alem
Dic visionem quam vidisli.Ipse autem dicit: AudUe cceli et auribu$percipe,teira,quoniam Dominus locutus est .AIia promiststi, alia loqueris.lncipiens, dixisti: Visio super Judxum el Jerusalem ;et omissa narratione, curo terra ei coelo loqueris. Hominesrelinquis,et cumbruliselementis
loqueris. Ita, inquit; cum horaines ipsis brutis
magissintfacti irrationabiles, et non ideosolum,
sed etiain quia Moses ducturus illos in promissionif
terram,et praevidens futura,sic ait: Audi, ccelum,
et loquar; atlendc, terra, verba orit rnei .Testor
fobisjnquit Moses, Jadsci, coelum et terram, quia
cum veneritis in terram promissionis, et relique
9

8 3

8 7

Isa. , 2. J Deut. , 1.

Exod. xvi, 13,14.


VARIJE

III Reg xm, 2 eeqq.

LECTIONES.

3* ";^ ^ . * om. . & ^ ". 54 ".


^
". 5* ] . 37 OID. . 58 ". 3
. 40 om. . 4! . 41 ) .
3

285

BIBLIOTHECA. -

286

COD. C C L X X V I I .

* , , Oratione tfl prodigum,tn pomUentiam, W


44 ,
lignum scientix boni et mali,et in latronem.
^.
"
Agmen juttorum non vult in se rapere potesta , * lem creaturarum,iedquae sunt dispensationis,Pa . tris providentiae subjecta esse.Ideo etirnn parabola
, * joniorem inlroducit, accepta paterna bsareditate,
, - proficiscentem in regionem longinquam .Sed lon. , - giludo sladiis non deteruiinatur.sed moribus cir cumscribitur .Etenitn peccator non tam loco remo . tus est, quam moribus. Accepta ilaque bona pa , . terna perdidit prodige vivendo. Accepit solem ad
* , perfruitionem, etdonura ut deum adoravit Acce. " , pit fontes ad delicias, et donum deum fecit.lgno . , ravit donantem, et donura supra roodum coluit.
m

. [1564 R.] *H , Eadem creatura, sed non omnibus eodem modo


* .
conspicua. Paterna substantia ille quidem recte
' , . usus est, hic vero abusus.Ordo autem hic et ibi,
<, . lameisi diversus. Pius pulchritudinem videtcoeli,
^ , et inde Crealorem laudat: Videbo enimccelosopera
* , , digilorum tuorum \Vidilimpius,eL
ad Creatorem
;, . sensurr. non converiit: sed 524 b persistens in
, - pulchriludioe coeli, crealuram esse deum imagi, natus est. Pius non injuriam (acit creaturae, sed
. *0 Domino adorationem tribuit. Honorat crcaluram,
, - eed Qtconservam,nonauferensautem cultum Crea, ? , ' , lori.praeslatcreaturiB : laudat ariificium, eed arti ficis gloriam illi non attribuit; impius vero bene
. ' , ' < quidem vidit, sed male adoravii, et omnem ordi . - nem invertit.
45 , , AX\Q
.
, Soepe Scriptura diabolum vocat draconem et
* ,
terpeniem tortuosum.

ldeo et Salvator dicit : Ecce dedi vobis potesta ' . tem ambulandi super serpentes, et scorpiones .
, EC uereplilia intelligas.subjecit: Et super omnem
. virtutem tnimici . Diabolus draco et serpens est,
, , non lanquam mali radix, ul Manichaeidicunt, sed
* 46* * ut princeps daemonum, et auclor illis tactusdefectionis.
47,
48
Ex adhortatione ad p&nitentiam.
.
|856 H.J De illoqui dixit: Destruam horrea mea, et
, , majora faciam P. sentenliam a Deo latam, in me , , - Dmoriam, bomines, revocantes ipsi vobis, aperite
, * - thesauiO* vestros et date eleemosynas ; facite vo. bis thesauros indeflcientes in coelo, ut Dominue
, * jubet, qui fuiiles divitas e f(enoro et injusttti*
*>- colli. ;iiis Facite vobis amicos de mammona, ut
* , Dominue imperat, ut cum vos derelinquerint, re * " - cipiant vos in oeterna labernacula
, .
B

Luc. xv. 42, seqq.

* Psal. viu, 4.

Luc. x, 19.

ibid.

L U C . XII, 18.

Luc. x t i , 9.

V A R L f i LECTIONES
45 *4
^
45
gJ
pr.
. 48 post . .
t 0

, ! COIT.

48 ",

47

287

PATRIARCILE C P .

288

Ex Oratione tenm motum (21) Ct Lazarttm, . 49


.
et divitem.
, 50
Non cossodicere,etsi amdiar.Medicussam,
modicamontaappono, prasceptor sum,monerejus- . ; , *
sus sum.Et nemo ae emendat ? Quid hoc rei est? , * . ;
eed ego nihilominus raercedem accipio, et boc ; ' . '
incredibiliter diii.Fieri enim non potest in lanta ; 5! .
bominum muUitudine ut nemo se emendet.
, , ' , . ",
Audio, inquit, in dies, et non facio. Audi, etsi
non facias. E z auditione enim factum oritur, elsi
non facias,pudefles ob poccatum, etsi non facias, . ; 5*, $
mulas sententiam, etei non facias, condemnas te , * 54.
ipsnm, quod non facias. Accusare enim se, prin- , .
cipium est emendationis. Quando dicis, Hei mihi ' ^
audivi, et non facio, illud, Hei raihi, iniiiam est , , ,
.
mutationis in uielius.
55 50.
2 In illad dictum : Mitte Lazarum*, etc.
, ,
Et ubi nunc sunt pincernae lui,tapetes,et adulatores? ubi nunc arroganlia, et phantasise ? Folia , ; ; ; ;
fuerunt, et hiems abstulit, omniaque perierunt. , , Somnium erat, et ortus est dief, et somnium * , , " .
dissipttum.
57
Ideo vero non Noe, vel Jacob, vel haac, sed
Abrahara dives videt.Quare?quia Abrabam beni- , ? ; [1565 R ]
gnus in peregrinos fuerat, et illius inhumanitatie _ ,
^
major est accusatio bujus hospitalitas.
.
Ex homilia : Non adeo vehementer deflendos
58
.
esse mortuos.
; , Mors.aemmnarum solutio. Nisi raors osset, nos
_.
, nequaqoam a* *
ipaos ederemus : nisi puniremur,
maUS cessaremUS. Yides Domini bonignitalem ? ;. 59. *
pcenam ex praevaricationein salQlisansamconver- ; tit. Si igitur justus est qui mortuus est, gaude, .
quia cum fiducia ad Dominum profectus est. Sin , , ^ peccator, ne doleas : lucratus est, quod accumu- * , " 00 ; latioae peccatorum pritatue sit.
.
In epistola ad Cyriacum episcopum,quam scri" 61
psit post secundum exsiliura,pungit Arsaciura,vo- , , cans illnm delirum,et adulcerum. Laudatque eos, , quiillius familiaritatemaversantur,utqui propter ,
Deum,ot i/npietatera in archiepiscopum suum ab ,
illo declinent. Quamvisin aliis videatur hortari, :
ne ab Ecclesia recedant. Id aulem postea, ut ap- . |857 .] *
paret, f oluit, cum i i , qui hunc injuste ejecerant .
faclO non acquieverint, sed moliti etiam fuerint^ol ( ) ,
impetum,insidias, Ol exsilium US, qui ipsi addicti 11
essent.
; y 04 \ 05.

Lnc, xvi, 24.


V A R L E LECTIONES.

49 ante . omisi CUDl . 50 6 add. . 51 : .


58 \ idque
!. . \ *4 om. . 55 \ 50 .
57 : C .
58 add. . 59 . 00 . ' *. 01 . * *. 01 .
04 . . pr. ". 05 .

NOTiE.
() Inlegram hanc do terraemolu coneionem evulgatit P. Fronto Ducaeus eociet. Jesu. Burdigal,
annol604.

289

BIBLIOTHfiCA. - COD. C C L X X V I i l .

'.
__ .

290

CCLXXVIII.
Iheophrasti Fragmentum de animalibus, qux
colorem tnutant.
Legi ex Thoophrasli libro de animalibas quae
colorem mutant (23).
Quibus vero mutatur color^et planiis,locis,)apidibus, quibus se applicant,similis redditur,pol;pus
sunt.et chamaeleon,et fera tarander,quae apud Scy
thas vel Sarmatas nasci fertar.Mutatur igitur chamseleon in omnes colores,pneterquam in album,et
rubrum.etnonsolumadsubjectoscolores.sed etiam
ipse in se,si quis solum ipsum tetiger ii,5SI5_< colorcm mulat.Tarander quidem magnitudine bovis est,
similisfiguracervo,nisi quod latior,tanqaam e duorum cervorum figuris compositus; bifida est ei ungola, et cornu. Habet vero hoc ramos ut cervorum
cornua, et omnino pilosum est. Ossa tegit extensa
cutis,unde pili exsistunt. Pellis digitum densa est,
admodum dura,ideo et eam aptantes.pro thorace
militari utuntur. Raro hoc animal videtur : mira
ejas ost rautatio,et pene incredibilis. Alia quidem
animalia in pelle matantur,mutato internohumore
vel sanguineo,vel alio, ut manifestasit sympathia,
hoc est, nalurse consensus. Pilorum vero mutatio,
cum aridi einl ac pendentes, et frequenter mulari
non 8oleant,omnino admiranda et incredibilis est,
maximecum varie illa fiat.Chamseleonautem videtur anhelitu col ores mu'are; esl enim nal u ra flatuo
sus.Argumenlum veru reepirationis pulmonie magnitudo est: pene enim per totum corpus diffunditur.Simul vero et eletatur manifesteet inflatur.

' ; 08
.

^ , .7, >, $ . .
' ,
.

', ' ,
, .
,
, ,
. 67
. " , 68 ' 8*
60,
.
, *
70.
xxt . '
.
, ,
^, *
, 71 ,
,
. *0 71 * .
* ' . "
73 .
[1566.] ' 74 . C
ejusdem iu resolutione tiervorum.
" , , D i c i t resolutionom nervorum 8 frigiditate, Ut
, omnes sentiunt, oriri : et alii quidem a spiritu,
( ), (est enim morbus pulmonarius), alii defectu et
* privatione spiritus. Hunc enim esse, qui calo ?5. rem ot inotum omnino faciat. Curo autem motus
non est, frigiditas esi sanguinis, vel, ut paucis
, . perstringara, humoris. ldeo in pedibus oritur
76 torpedo, vel in partibus superioribus, quando a
, sede expulsi fuerint, vel alio modo : tunc enim
f) 77 |g58 . ] . diducit compressione spiritum, et motu proprio
, privatur, sistit et refrigerat sanguioem.
.
* 78 .
Ejusdem de animi deliquio.

" -
. 79 ' *
.

Animi deliquium privatioest caloris,tel frigidilatis Circa pulmonem,id etiam COIltingil ab ipSO C8. Major enim Ignis tollil minorem, id rientia tOStatur. Nam ab aDStu prafocan.e Ot alio

V A R L E LECTIONES.
add. . 67 . 68 . 69 : ". 70 ,
* " :
78 ] et COIT. .
73 "; ?4 : \ 75 \ 70
. . SchnoideruS. qui ) , . 78 :
C". 79 add. .

(23) Inter opora Thoophraiti nuper editum Francof. apud Wechelos.

291

P A t R I A R C H i E CP.

292

calore, el maxime condensato, cura hsec nos op- * . ,


primunt, animo deflcimus el & 2 deliquium , '
patimur. Exstinguitur vero quod in nobis frigidi-
talem non recipit. Fortassis vero respirationem 80 .
omnino suffocalio impedh, unde et nomi- . '
natur Suffocatur enim.vel.suffocaio similis est ia, '
qui respirare non potest.Teslatur id defectus ani- ; .
mi in balneis,ac fotionibus. Manifestoro enim est
deliquia illa calore, e( propler calorem fieri,exs-
tinguente externo calore inlernum.Fit vero animi ,
defeclus, deficienlibus his, in quibus calor nas- .
citur,ut sanguine,vel simpliciter.nalurali humore. ,
Quemadmodumin sanguinis fluxu,et uterum ges- ?; ,
tantibus videmus animi defecliones : sed propter ^
labores eliam fiuntdeliquia. Nimium etiam affert .
animi deliquium : nam et minus tabefacit,elres- g . "

piralionem impedil, el refrigeraiioni adittim i n - ,
lercludit.Propterea plerumque qui lavanlur, ani- ,
mi deliquium non patiuntur, frequenlius vero . "
quiescentes.quia humorem factum a liquefaclione * ,
eorum qui lavantur, animi calidum esse contin- ,
git: eorum vero qui lavarunt, frigidum.Frigidus
vero cum sil humor, incidens in locos principea, ,
gignitanimi deliquium,nisi spiritus reraissio ante .
dissolvat. Ideo continere jubent in deliquiis spi- 85 84.
ritum. Prohibet enim conlinens exiro calorem : 85 remissus tero ingerit. Aspergens aqua animo de- *
linquentes, concludens poros, et condensans , ' . *
meatus,et cogens intus calorem (resistit enim) ,
adjuvat. Gaudium ac mceror etiam anitoi deli- , (quium generant. Per utrumque cnim humorum ) 80, " 5
copia nascitr.r.Gaudium quidem liquefaciendo ac .
dilatando : raceror vero coarctando. Cum autem , *
ad pulmonis sedem huraor pervenerit,hincaaimi , . "
deliquium patimur.
fwfc , .
87 ,
Ejusdem de vertigine.
" ,
Vertiginessunt,quandoalienas spiritas incaput
venit, vel rodundans humor, vel ab aliquo nutri- ^ ,
mento.ut a vino,vel ab aliquo alio succo.Ad haec, , ,
cum quis moverit caput in orbem.Locus enim cir- * ! ^
cum cerebrum humidus cum sit, si susceperil . *0 (859 ]
aliquid alienum,plus aequo transeundo ?im infert, , 88 ,|569.]
et ad venas agitat priorem humorem in gyrura. 89 90 ,
Cum autem aghatio sit instar turbinis, et huinor .
52{> non sit adroodum densus, sed in continuo , , '
raotu, allero accipiente, aliero deficienle ob i n - * 92 6:aequalitatem ponderis, similiter vertiginem parit, ^ ,
.
et 8 prosternit.
Quare crada ova non circumverti possint.
Ovacrudacircumverti ideo non possunt,ut cocta
" 94
partim quia ab humore inaequali, et non ejusdem 95^ ponderis prosternuntur : partim vero, quia non habenl substratum quod dejiciatur, cum unum sit , ' 90
et continuum intus.Ex hac consideratione solvi- / .
tur hoc, qiiare in circo agitati vertiginem capitis ;
V A R L E LECTIONES.
w

9> \ 93 post >' cum . omisi titultim : . 84


*. 95 et 5, add. . 90 * Schneiderus post Furlanum ; \

<

293

BIBLIOTHECA. -

294

COD. CCLXXVIII.

, , W patiunlur, el magis si in parvocirco. Et adbuc 81


, , 8, celeriter currant, ct quod, si ura aliis, magis
, , * quara soli.Et quare in sinistram currentes,potius
98 99. quam in dexlram. Omnium enim horum et simi . lium causa dicta est. Si enim vertigo fil, si qais
, eodem verterit capul,manifestum est quod siquis
, ; - juxta hunc similiter vertalur, celerrime et ma, . xime ante alios verliginem patiatur. Proxime t e - '
ro qui in minore circulo caput ?ertit, et quo ce, , . lerius, eo magis. Ideo et currentes magis quam
, arobulantes vertfginem patiuntur, et qui eelerios
! magis quam qui Urdius (currunt eoim ioclinantes
< () * ], ' ' ad centrum).Qui vero in iinistram curruot,potius
* , - quam i i qui in dextram.quod acutiorem aogulum
- faciant ad circulum.Graviora enim cum sint dex ^ tra,magl8 ad partem f i tendunt.prop * ter imbecillitatem partium sinistrarum, et si cum
, , ; muliis currunt, magts quam qui s o l i : propterea
, quod ad circumferontiam circuli aspectus acce , dens currentibus non conlinuus, facit aliquom
' 0 , molam et turbalionem in cerebro. Ideo tertigi , nem magis patiuntur, eo quod dupliciter movea, tur cerebrum, partim agitatione in gyrum,partiin
. " aspectu in cerebrum delato. Quod autem proptor
, . oculorum roolum spe vertiginem raulti patian 4 , tur, ex multis patet. Navigantes enim celerioe et
, inagis vertiginem patiuntur, cum fluctus intuen 5 . - tur, et agitalionos et trochos vidente$,slatim te nebras patiuntur. Vertiginem quoque patiuntur
, - i i , qui profunda admodum et prorupta aspiciunt,
* - quod coniingat OCulos loogius exlenSOS moveri et
agitari: oculi vero moti et agitali turbant et mo*. * - veni inleriora; qui fero superna aspiciant, boc
;, ' - non contiBgit, quia non longe aspiciunt, sed l u 0 . mine iropediuntur. Fiunt vertigines,quando con . , tinuo rem unam 8 2 7 aspiciunt. Illud aulem du 7 bium est, cur interdum oculo orbem agttato,ot
. ' quiescente idem usu veniatfCaasa vero motus i l [860 ,) lios in circulo,dicta est.Cur vero in attentione et
8 in continuo aspectu iste dolor coniingal quod
. quae in motu saWa orant, statio ac quies agitat.
, Slantibus igttur oculis et alia continenter in ce . , 9 rebro stant.Stantia vero dividuniur,et separantur
, , gravia, et gravanlur el faciunt verliginem Etcur. sus in gyrum separat gravia a levibus. Facit vero
. ' \ oculorum demissio etiam vertigines. Nam demis : - ^ sione oculorum separantur gravia a levibue. Haec
, , * , qaidem sursum,illa vero deorsum feruntur Opor[1872 R | . tet vero simol esse, ut dictum est. Vertiginem
, , quoque affert abundantia et indigenlia.Indigentia
, - consumptionem, abundantia superfluitatem facit,
*0 . ' '
ut pleni sint pori. Hsec onim ubi ascendit, mox
, * descondit, et dividit circuilus : hinc veriigo.
. " Ebrietates et veneficiuro,ot alia similia,tertigines
faciont. Humor enim aliunde incidens, turbatioc

VARIiE LECTIONES.
a

97 otll. . . 99 ^ *. * ] . . 5 ". * paUov


. 8dd. . 0 . ' : \ 8 ". 9 .
apud Teopbrastom eet: bie ". ^ post om. ap. Teophrastum.
1 8

PATRIARCHJ5 C P .

295

nee ereat. Stantes mtgis quam eedentes vertigi- ; W i t t o u e s


nem patiuntur. Nam quiescentium humor in ca
,
pite magi* consistit. Quando vero iklem raoven- $
tur>humordis8ipatur,et io unam parlem iocideoa , , , !
vertigineoi facil.
.
Ejusdem de lauitudine.

.
Descendentium, loco declivi, femora rcaxime
"
lassantur, aecendentium contra tibiae : qaia in , ,
asceneu labor est elevandi corporie onus. Cui igitur onus incumbit, et a quo tollitur, ejus ma- *
ximua est labor. At in deacendendo labor fit, , . quia COrpua decidit, et COOtra naturam portatur
QuapropCer in quod niagis incidit pondus, huiC -

maximas quoque est labor. Veram ut tibi* des- ,


cendendo magis laborant, sic femora in ascen- . '
dendo. Quod autem gravia deorsum ferantur, , .
diffieiliua est ascendere, quam descendere. Mo-

, -

leatius est brachio per vacuum jacere lapidem,


vel aliud quid grave, quia tnagis conveliit. Non
enim incumbit alicui, quemadmodum qui jacit,
ponderi qood io manu est.
iEquales viffi magis defatigant,quam inaeqtulee,
quod nimius motus faciat laesitudinem ; nimiui
aulem, B27b conlinuus, et unus : ioaequalea
vero propter mulaliones quietem afferunt: io
aequalibus vero,similitudo flguro facit contiaaum
motum. Defessi semen agriu* conlinenl, quia
calida et humida sunt corpora propter coosumptionem. Tale tero quid est seminalia ?ie. Qui supinijacent, solutionis tirium habeot causara, iis
COOperatur eilUS illead nocturoam semintS e m i s sionem. Gorpora humida magie laboriosa suat
quam dura, quia imbetilliora, et alio modo
dura sint, audaciora.
Ejutdem de animantibu$, qum cum copia tniiwtur.
nimantiom (23*)qu& cum copia visaniur,non eadem est omniumcausa:sed alia hofum generantur
ubito,ut musc, quae in exercitibusei hominum
frequenlia, et hisce finitis, plures pralerea fiunt.
Fimus enim et aliarum rerum pulredo,harum ortus causa. Alia vero priui quidem eiaistunt, sed
apparent post pluvias, ut cochleae, et parvae ranae.
Non eaim pluvia deciduot,ut noonulli pulant,sed
tonc prodeunt, cum antea in terra fuerint, quud

*/ **. " -

aquaineoramforamina|nOua^

. , , .
" -

,
7

' ,
'
* *

, \
. . "
/ ?.
. [861 .)
8

- -

'
,
,
*
#

.
"

,
,

**,

& , ot
*

, ,

'
. *
I .
) , . *


:, , ! **
. w

rum gaous prsief eas quae in lacubas et paludibus


8unt. MuliUudinem autem barum etaliarum (animanliumjgignit ipsarum prosperilas.Potius posifinem conveotuum et exercituum quam duro adhuc
durant, muscae oriuntur. Contingit eoim.iis p r a seniibus, propter quotidianoa usus et motua,

VARIiE LECTIONES.
001. .
.
: *.
^
4 9
\] malim .
.
, ". quid habeat, liquet.

. .
. . 3 . ; . *. * &28 *
00). .
.

1 8

NOTiE.
(23*; Yide Luciani de musca libellaro, ot Giraldum de Diis gentium.

*6
37.

297

BIBLIOTHECA. OOD. CGLXXVIII.

298

[1573 R.] cornimpigeDerationes earum,motu samperetmu


; , lalione facta, quo modo et in aliie occidit, sic et
,
, in his cum sordibiis ejectis. Quando vero solata
- fuerint castra, et conventus, quiete facla, statim
, generantur, quia nemo probtbet, donec in ipsis
' ,
sterqniliniis hamor exaruit, muscae, utdiximus,
. ' celeriter, et cum copia gignuntur : bruci vero et
: ,; , locaslae ubique sunt,ut sic dicam. Abundant vero
qoia propria loca occupant, et eorum ova non
, , corrumpuntur. Accidit hocquia non colitur regio.
; / Sieoim ager colalur,exstinguuntur,indeexdeserta
, / el inculta regione feruntur ad frequenter habitatarn
^ . et cultam. 5 2 8 Durant vero diu, vel quia \ocns
- altis montibus cingitur, et bos superare non t a . / - lent,vel propter commoditatem regionis: talis est,
g mollis, tranquilla, et humida* et roscida.Moleste
* , * porro sunt locu3lae,at molestlores bruci: et horam
- maxime, quos vocant baructos, sed eorum ortas
. , - ex sese invicem mutuus. Aliqui vero putant, noa
, - evidenli signo, colore similes aliquos eorum esse

. regionalibus, sponte sua nasci: manifesiara enim
, 30 quod talequid a nutrimeoto,sed non ageneratione
, accipiant. Corruptio vero horura alia qoidem na ; ; turalis est et pestilens: sub canicula enim oeslro
, ' agiiatur,et oritur iili vermiculus io capite, et cor . ' rumpitur: aliateroex motu etvolatu. Nam sublati
( , [bruci] a venlisia mare feruntur el corrumpuntor.
, ), Gorrampunturveroetlana propter biemem etfrigus,
^ Scxv , ipsi et ova eorum : exstinguuntur vero et homi oum machinatione.Fossas eoim effodientes,hos i n
. [862 .] ^ eas dejiciunt, el tftrra obruentes interficiunt.Ser
. penles duabusde causis oriunlar: ?el e co&lo pluvio
- vel in bello, el fusione saaguiais, unde peoe alia
; , - qaoque venenata animalia prodeunl. Unde quon . " dam et in Thessalia magaara aiunt natam esse co , piara serpenlum.Mures in arvis plurimi fiunt, et
, magis in siccis quam in huraidis : iniraic enim
; . * illis suot aquB.Fecundum aatem aoimal esL Ma . nifestus eis ex aqua interitua. lllis enim et foris
; , niolesta, et in eorum caveroas inflnii. Oecidunt
* etiam illos mastelsa agresies. Occidantor eliam
. . '- occulto et frequente pesiilenliaa malo. Nascitur
? eaim in capite ipsorum termia quem periti obser ; vantee, re cognila praesagiunt ac pronunliant i n . * teritum eorumdero. Dicualar raares (24) ferrura
. " 5 i et atirum arrodere: ideo aurifabri iilis dissectis
^ aururo inde tollunt.ln iEgypto bipedes,ei magnoa
53 oasci perhibeniiDures.Habeat enim et anteriorea
, . " - pedes, iis wero non iacedunt,sed uluatur pro ma, , nibus : quando vero fugiunt saliaot.
. ' * 54 .
2 8

VARIJE

LECTIONES

] . * C. *8 ) hac V0C6 Unitur . Sylburgius, Borchartus,


interpreies Hesjchii , : ". 50 ) malim .
51 ] libri , prostat Cum Sylburgio scribere . 5 ] 0 55 C : < **
C : ".

WTJE.

(24) Vide Q. Curt. de Tyro lib. iv.


PATROL. G R . C I V .

10

PATRIARCHjfi CP.

299

300

. . * , * ' ,
. " , .
/)a amimanlibus, qum invidia laboiare dicuntur. 35
.
Slellio (28), Ut aiant, invidens B28fr hominis
* 6 , ,
atilitati,degIutiteXDUmpellem.E5tenimauiilium ,
htbenti COmitialem morbum.GervuS (26j dextrum .
eorilU defoditjCOIllra bufonis Veneoa aliaque multa ,
perutile. Equa de?orat hippomanee pullis ad . qOSBdam Utlle. PhOCa jam capienda evomil COagU- *
lumqaodetiamcomitialimorbo Qtileeet. Terres- [1576 R . j .
tris echinus pellem urioa inquinat et COrruiUpU. ^ , , ^Lynxdefoditurinam.qaaB adsiglllaetaliasres - . deat.Gttterum animalia h0C invidiam fa- .
Cere sed hominee 6 propria SUa opioione hoc Cri- ,
men illis alfinxisae, patet. Unde enim brutie ani- . *
mantlbus lanla SCientia, quam homines multo la- , '
bore m discunt?Phoca quidem timore forsan tur- ,
bata,Coagnlum emittit, et 8tellio pellem deglutit a . natura, quemadmodum canesetSDes,et pene - , nia quadrnpedia. Comedant enim a partn parlus ; ' involncra aeu merabranas.Echinos timore,velalio ,
quodam naturaliaffectanrinam mittit, sed non Ut , 56
COlTOmpat pellem. Mullaalia fiunt a brutis, qao- 57
rum ralionem reddere non possumus : ut quaiil- . obrem gallina cum pepererit, paleas circumjicit. ' [863 .] Qaare canea elevatocrare urtnam mitlant?Quare , ' U* . *
Capra, cnm erjQgium COmedit Stet, 6t altas Slare ,
faciat? Qoodque de Ijnce et CerYO narratum est, , oTov n ,
6#dem modo dijudicandum (27)^
;
; 6$ , ;
.
De SUdoHbUS.
C
.
Sudor SalSUS 6St, qoia alienum excemilnr ab
" ,
adharente carne,exbaoaUetlevitateetdulcedioe. ,
Tale enim excrementum exaiatens circa vesicam, * ,
rarina: in carne f SUdor VOCatur. Excemitnr
W O Slldor motum,Vel laborem, calo- , ^ .
gpiriiUS ?lrtotem.Sodor,CUm ait &al8U3, ac- & *

Cipit acrimoniam, 1 acerbitatem, mallim *** *** . "
bonum odorem,propler mnUasel farias rationes.
Ju?ene8 difficilius andant quam \iri, et maxime $ . 5
pueri,quanquailina(uracalidi sinlethumidi,U0de ,
Oritur SOdor, quia densiasima est puerorum CUtis, , ,
et tanquam conclosa. Adbsec vero calor snperana , COncoquit dom crescunt. S i quid 81t excre- menti,b0C egeritur alvum.Ut plurimum enim . "
paerorum aI?OS facilis : aenes rara qai-D^ * V . ' ,
dem CUlis,8ed aicCtB. Oportei fudori lanqaam * y

8 8

VARIiE LECTIONES1 6

1 7

86 ^ ] horum loco lacuna ett in C.


oll . Schneiderus.
SjlburgiDS :
\ * SylbufglUS : ". acfd. . . 41 .
t

NOTJS.

(25) Vide jareconsultoi de itellione, ut Alciatum.

(26) Yide Proferbia. De equa tide PlnUurcb.

(27) Plutarch. lib. vn Sympos. qu. n, et lib.


De lard* DH vindicta.

302

BIBLIOTHECA. COD. CCLXXVIII.

301

xiv 40.ol 4 , materiam subesse humidam, prseserdm cum per * - quod halitus facile transit, quodque est ratum,
. " sufficientem 829 excrelionem faciat: et qoia flt
, conlineoter, et multus huroor non inest. Ideo
4 i . quorom ventres humidi sunt, et excrementura flu C xitin vesicam,non mullum sudant,eo quod omnem
, 45, humorem illac mittunt.Qui cibos non coucoquaol
. et non dormiunt,multum sudaat,eo quod concoc , tio dislribuat humorera,et soranus concoquai.Qui
^ 44 ^ exercent, et bene talent, magis sudant quam
. qni non laborant. Qui coclum et qui crodum ha . " - bent ciburo, roultum sudant, quod quanquam ab t l - surdum videatur.aon taraen est.Qui eoim seexer*
. cent quod soluta habeant corpora, et poros exer citalos, el quod sint sudoribus aasueti, multura
45 : , SOdant. Aliorum clausi SUnt,qtlta 86
, exercent. Qui vero cibum cmdum edunt ob hu . morum maltitudinera, sudant plurimam : qui
vero coclo vescuntur, per concoctiooem alterius
succi, facile sudant.
^ 4 ^
Noo laborantes, sed cum jam quiescunt, magis
. (1577 R . ] " , * sudant, neque intendentes, neque continentes
, , , spiritura, sed quando remittunt, propterea quod
, ' 3 , - laborantium a spiriftu vensD inflalae,claudere poros
[864 . ] faciant. Quare per latiores poros magii prodit
? , humor : spirilus autem relentio complet venas:
* ^/ . - ut prohibpatur exlre.Post labores et curaue qui in
; , - umbrasedent magis sudantquam qai in sole eunt:
47 . " quod sol exsiccetet condcnset meatus.Qoipedes in
; oxt^ aqoam immittunt,non sudant, quia aqua prohibet
, 6 ^ Hquefactionem. Sudor vero Hquefaclio est eoram
t*K . * - q u male carni adh&rent, quando per calorem
, . excernilur. Quia exercitatio contioua exsiccat
- quemadmodum sol, ideo minus sudant. Fronte
> , . " primum el maxime sudalur, quio subest cerebro
, , qaod humidum est: caput quoque maxime sudat,
. " - quia raruro idque maitme criaes indicant, quodttxov - que spiritus retentio in caput redundat.Qui animo
. anxii sunt, 8996 pedibus eudant, in facie nequa * ( ), 48 quara : quia moaror non est dimioalio caloris,sed
incrementum, qtferoadmodum ira, ideo in facie
. " 49 rubescunt, quia magis incaleecunt (sicca enim su, , - pereminena calor). At ille in pedibus liquefacit,
, * , quia minor est quam ut possit exsiccare : major
. 50 vero, quam qui ante fuit, et insilus est. In somnis
5i (- ^magis quam in vigilia sudores excitantur, prop ), ' terea quod humores ot calores ob contrariorum
5 , pugnantiani majores sittt, 6 ambobus aalem fit
. " sador.
^ , * .
55 54.
EjUidem de (48) Apibus.
"
UibuS modis Dascitur, floribus,6tex

VARIiB LECTIONES.
4 3

4 5

4* .
add. . 44 *. * ? ^ "
: ". 48 . 47 .
1. .
: ". 50 . 51
* ^ JUla. . 5 StepbaaiU.
ODQ. . * : ^ ",
4 8

4 9

;.

(8) la

Groco fort. legendura , De melle,

303

PATRIARCHJE CP.

304

tliis, qUibuS ine8t dakedo, vel CX aere, quando ,


humor liquefactus a sole, et concoclus c a d i l : , 55
idquo maxime messis terapore accidit, vel ex ( arondinibus [calamis]. Cadit autem mel ex aere ), .
io terram, et in obvias plantas, et maxime in fo- ^
liis quercus et in tilia invenilur, quia densitalem , 55
illa babent, et humida sunt (29). Oportet vero ,
nec omnino esse arida, ne in se trahant, nec .
omnino arida, ne perfluant. Haec vero bumida , 57 ^,
suat et densa, et tilia etiara dulcedinem habot. , ^ ?
Familiaritatem aatem quodammodo cum quercu , ; ). "
; .
habet apis.
'.
CCLXXIX.


Helladii Besantinoi Chreslomathice.
, ' ' , ' .
Legi ex Helladio Besantinoo librum Chresto 58 ; mathiae priraum, secundum, tertiuro, quartum. , ', ', .
Nugalur Mosen vocari, quod corpus ha- [865 . ] " \ 59
buerit , id est vitiligine dislinctum, et ad )
mendacium Philonem testem adhibet. Dionysius 00.
dic.it Atticoe non dicere (3o) emi sed * *
t

ejllS loCO , etsi , et

e|

et alia id genus in usu sinl.


6t Attici dlCUIlt, sed non
; quanquam dicant, et

. Dicunt auctores , sub maxilla :


, vero absolute non usurpant: d i cunt et , sed dicunt >, non ilem
. Dicit, lapidem, qai ferrum Irahat, non
, magnetem, sed vocari;

mulli vero alii dicunt et et vo


cari, reddentes varise appellalionis causas 8 5 0 c
Dicit Galenus electrum ad se trahere putamina
fabarum. Mariti fratrem mulieres vocant :
aororem vero non itera /, sed , unde
et Homorus ait (31) :

, * ' 02 ,
W
. " ;
,
.
[ 1 5 8 0 R ] " ,
' . ,
, ^. "
' 64


,
. 05 . "
; . * , , '
.

et vocant palris fralrem, non sic vero ,
sororem, sed . Et dicunt pairem . :
palris, non item matris matrera, sed , *
. Anliqui vero malres suas vocare .
eolent. Didymus decem libros proverbiorum com- . "
posuit et proverbiorum sciiptoribus haec nuncu- ,
pavit. Quee nunc vocantur , Attici vocanl 00 , quanquam Monander etiam . " *
dixerit. VerSUS ille proverbialis : (32)
.
07.
.

Juramenta tnulieri* in aqua SCribo,

" ,

VARIJS LECT10NES.
55 : ". 50 . 57 : ". 58 4599, 8 R .
1. . 59 . 00 hlS i n lacuoa est versuum duomm.
, lacuna io C.
' om. C. ] lacuaa in C. C : * "; 05 de

nat. fac. 1. 60 C : \

07 *id. Moinok. Menandri reliq. p . 296.


NOTiE.
W L
. V" .
roseida wulla. J vento et rapida geribere oportet aqua. Et Tibullua:
(30) Vido Phrjnicbum l n , pag. 22. Perjuri* ri<fa amantum hpiter, et ventos irrit*
(31) Iliad , 122.
ftrre ;tt6e*.Xenarchus apud AtbeDsum : I*$cribo
(32) Catullus : MuUer cupido quod dicii anant vino n qua jurat /imtaa. Proverb. In *qm %crikw$.

d u r a

305

BIBLIOTHEGA. -

COD. C C L X X I X .

306

, - 68t Sophoclis, quod PhltonideS parodiam


exprimene d i x i t :

" IA<U .
Juramenta motchorum eineri inscribo.
*
Qui mulieres irrident, sic dicant :
" 08 .
Juramenta mulierum ejulatibus inscribo.
'
Inter viginti qaatuor litteras , et duobus
tomporibus aequivalentetcircumflectuntur.et aliee
, 89 monosyllabae, etdiphihongo syllaba terminantar
, et circumflectuntur, verbi gratia , , .
# , 70, . - aperte circumflectitur: inler dis/llabas tero quae. daro habent priraam longara, quae natura sua c i r * , , , , cumflectitur, ot , : qnae vero non cir, , , , , . cumflectuntur.in penoltima a c u u n t u r , u t ^ a , x ^ " , ' , .Ancilla nomen Pelusium erat, per quam
Utffo; . Pyrrhue Molossus veneno matrem interfecit.
[866 | " VOCatur qtri VOlgO carbontrius (33)
.' Dionysius filius fuit agasonis, qui Sicilift annis
, duodequadraginta p r Aiit.Aga(hocles(34) figulifi , lius multos etia m aonos Sicili prafuit. Hormeai
. ' ( ' castratus et servus cum oeset,Aternffi(qiiThraciae
() * . civitas estiex fuit.Porus lndorum rex filiae ton * . - soris.Bradillis carbonarius cara faisset, lllyricum
daxitexercitum. Orthagoras coquus Sicyonido;, minatoa est. Yerbum , vix, ap(,is5ime por
. ** , acribi ait, positum proiis q u fionl cum laboro.
, , loues et JEoles 8506 inepte per ^ ,
oi " ) et pronuntiant. (pro ,* bone vtr),
, ), -,. difisuro esse dicit, quidem solum, rejecto .
" 71 , ' Intogrutn est eoiro , et coalitione cum fil
, 7 i * . " enim amlcue ?erua eet: natu
, . 7* * /
. " , \ "5,
.
* 70 77
, [1581 R ] ^
. ,
78^ ,
^ ,
.
*
^ *
,
* 79 -

significat. dicilur de privatis anima,


quasi et syncopen . Aiunl et
privatitas particulas. Ineo ot (hinnulus)
quicibum alimentumque acciperenondum potest,
sed sololacte nutritur. quod morlales edero
non poseunt, enim qui occisi sant.
Est autem verbale a verbo <, quad significat , occido. Qui aruculum tocandi putant, falluniar. Articuli enim tocative non opus
habeot. Etenira arlieoli absentium relationem
quamdam signifieant. u vero ad energiam demonstralionum solum vocatito adjangitur.Enrare
autem eos ail, qui putant illud vocalivum esse, et
tempus, et accentus, et spiritus indicant. Etenim
le?igalur, cum omnos articuli, qui spiritum reci. " ^ p i u n l , aspiratiOQO notODtur, Oi i l l i acUIHltur, h0C
, 80 circumflectitur, illi corripiuotur, hoc natura lon. , , 3 gum est. Quod Slt fOCallVUS a TOClO o, hinc
, ' , etiam manifeSttimOSt. VocaliVUSreetO 8U08equivalet
v

V A R L E LECTIONES.
68 Scaliger. ex Athanaeo. 9 et mox add. C. 70 C : \ 71
> add. C et ms. Meureii p. (ap. Gronov ) 9 8 5 7 . 78 lacuna i n C . * . ]
UfODa in C . ms. Mairsii ". 75 ] C : ". ^ 70 ] libri , comxit ScbottOS. 77 ] C . 78 , imo
. 79 malim . 80 add. C.
7

NOTJE.

(33) bomili q u i emerserinl, vjde Valerium


Max. hb. i i i .

(34) Ausonius : Fietilibus fama est ccenasse


Agathodea regem.

307

308

PATRIARCHJE CP.

tempore,Vel tempUS ,, * ,
et . vero contrarium. e^t igi- . "
tur articulus, se<l adverbium : conju giturlaraen , *
cum vocativo.cum sit adverbium. Quemadmodum ,
etaliaadferbiacumgenitivojuDguntur ulapadP(H
etam in Odysseo '. cum accusativo jun- . *
gitur. Etenim juraniea accusatito jungunt. . * ,
alii putantesseaxtviflpa;,eetenim ,
acuuro: alii vero per pleouasmum . enim , U
esse,et perfectum per privativura, priva- , *
tum luee significans.Quemadmodum et per 81 pleonasroum , est enim , nomen . *
Verbale a verbo . ei ov per ( ),
pleonasiDum habet . et , enim est qui *
inente levis est. Musam alii derivant a ,
(34*)88 , investigcitricetn l doctrina . "
enim musarum nihil a mysteriis discrepat. Alii a
derivant. Quaerere enim Dores dicunt . , (& [867 .]
Et teriia persona exstat apud Epicharraum, . , , apud Euphronionem et partici- . 58 *
pium apud Sophoclem. Aplius igitur est Husam , " 83
sicdici,Unquaminventricem omnium disciplina-
rum existimatam. Homerus quoque pro .
qucBieredixit; el illam diciicus.quae consu- , 81. 8$
lit medicum de abscondito.Maxap, inquil,sola vox ,
hac ternjinaiione invenitur, et in feminis . ' , ' 86
apocopen a , SlCUti 87 .
per apocopen. antiquum est, , , ?ol , quod significat intelli- .
gere. Calliroachus in Hecuba / pro ,
;

d i l i t . alH derhanl , f e r b l c ^ ^ ^ ^ ^ ^
* , , 8
gralia , quod fato non subjacet, i m - , .
mortalis, vel ex pleonasir.o litlera ,
. " additO invooitlir . "
fatna, et una ex factum addito . De Philo- , ,
mela h c narrat: Zeten filiam Bore* acccpisse . * 89
Phikraelam (35), filiam Dulichii Pandarei, illia . "
filium nalom esae nomioe Actylum. Philomela , 90
autem snspicata virum Nympham quamdam Ha- *
madryadem adamare, zelotypa cum filius Actylus . " )
illi tideretur conscius ac adjulor furtivi concubi- .
tus, a venatione redeuntem illum interfecit. Ve- , ( ,
nus autem tantam roiserata calamitatem, involu- . *
crem lusciniam malrem mulavil. Poenitcns autera 91 q u antea femina,nunc vero atis.luget fiIium,non , ' 02
reperto mali tino. Ttra,quod apudHomerum e e t .
* - ^
(35*),quod dixitDiomedes ad Stenelum, scriptur * * ^ *f>* , , [1584 R ]
vitium est. Quid enim sigoiflcet igootum "
hactenus fuit: sed alii quidem vocem honoris esse ,
amici ad amicara dicant: nonnulli vero, garrule . ' '
}

v t t

V A R L E LECTIONES.
81 C : ". 8* C : ". 83 (BSCbeliua : libri . 84
] C. 85 ] imo ,, cf. Etym . . 589, 42, nisi CUm KuSterO (ad Suid. V, )
malis aoaiB . 86 Scafiger: Sibri . 87 Reisig. comment. in (Ed.
ColOD. p. CXVIII. 88 C. 89 Scaliger.* l i b n > 90 mg., C
. 91 ] lacuna i c C. 92 *;] Scaliger, Eustalhio auctore Ifearsius.
?

NOTiE.
(34) Aliter Plato in Cratylo.
'(35*) lliad. .
(35) VideOvid.io Metamorph.etsupra Photium.

BIBLIOTHECA. -

COD. C C L X X I X .

310

, \ flCUS tu, bone Vtf, significarft aiOHt: i l i i 1inWvx. , * 8 sum, (e appello : pluree ?ero grammatici junioris
, esse vocem ad seniorem dieant,quanqiiam osten 85. " , 8 ' dere nequeant, Diomedem Sthenelo j u o i o r e m
, fuisse Neque etiam usquara alibi Homerus hac
. , voce a s u i , ut ex sensu alitmde noto, ttSlb a m ' - biguitas verbi to l i posset: quod i n ,quod hinXV , nulum iignificat, facit (36). Ibi enim ,
oc, , , ,* pedibut variegatum
hinnulum comprehmdit,ob$cunt*iem t e r b i dete * * gitqood 8ubnectitur,mortaani binnutom.Similiter
. * et ex etjmologia apertam vocem 08tendit,com
idera est
' ^, V sit,t?on videns/ttcem.Velquia
ix ; ac frui,quod vehementiorem ostenditaffectionem.
, Et alia mulla sunt apud Homerum peregrina,quae
* , - H o m e r i posterie usu facta aunt perspicaa,et dubia
[868 .) 04 , oiunia submota suot. N o n eadem lamen ratio i n
, 85 . Nequo enim scribendum est, sed
* . .- kx , ultima sjllaba ablata, a . E t e n i m
*, iovonire est , multoe dixisae, ut Aratura,
* 88 ubi ait, ^ . Ideo et nonnalli
, - ersam Homeri non per , sed per
97 . * protaleront, legontes et aignificantes, errorem
, * ' accidieao, quod aliqui secundira^ pro accipiant,
- dante illia breviore i n linea imaginationem l i t . t e r o x , cujus u o i apici reeto aller incumbit trans 98 . versui. l l a t e r regis Gorinlhi uxor Amphionis, a l . > 99, \ tero Iffiso pede claudicana, Labda vocata est. R e *. c t i o i dicitur: eed per ellipsin ', herba,
, potius quam dicta eat. ' ait levi epi ' . Q ritU SCfibi; SOCUndUQl aignificata accuratius
' , distioguentes, spiritus etiam tariare volunt.
> , fruor irregulare e s t : ante finero enim
verbom consonantero habena, et i n penultima
, habens syllabam i n terminaUm,nanquam g r a atur.Duorum enim alteram 88t,tel p u n i m B a r j , - tonam, t e l coosonantem habena, circumfleclitur,
. , 8, , Ut ande * alterius exemplom ,
;, et s i m i l i a . non bene gratator. Formant
, . ' , autem nonnulli ab . Nonnulli fero ut a
** 6 fli , sicaioot eliaro ab , factora,
\ . " et traosrouUtione diphthongi . Sed solum
esl , et ideo nec regolarem conjugaiionem
, habet, heteroclitum naroque est perfectum, ab
. ' , eniin iormator. Conjanctio 8 3 8 a
' ^ SOla 68t enclitica, forte quia V0C6 Cadeil) Clim '
' "
pletivis utantur. Mole* vero,ii quidera ut copula ".

, $ , $ - tivam ageumpserint, eimiliter ut nos efferunt.


. , , S i vero expletite, i n vertunt syllabam, et
' dlCUnt pro . (36*) proprie 68t Y88,
. . qaod Kngaas tibiarura r e c i p i t : hodie vero abu*. * ientes ad receplacula aliarum r e r u m accommo8

VARIiE LECTIONES.
5 C : ". 9* C : " 95 MeuriiuS : Hbri .
*. 97 C : ". 98 C : *. 99 . 1
] 811 ? add. C .
Scaliger : libri -.
9

NOTiE.
(36) < . Odj/88.

)36*) Vide Phrjnichum pag. 17.

311

PATRIARCHiE CP.

312

danl, ethoc qnideinlolerabile:aliiveroinvorluntAxivl< ,


et sonum et tempu9. Oporlet enim penuKimam ,
longam circumflocti, i l l i corripiunt, et acutum in . ,
antepenoltima ponunt. Speciem mazae antkjui .
vocant: herbam vero . Medici *
lactucam, sive olus hortense . ' ,
silvestre vocant. Quemadmodum dicimue
, et , cqm lltleras in plurali efferre volu- . [1585 R.]
iriUS : SIC el dicendum est,DOn - 4 ,
. Etenira aon declinaotur nomina litterarum, ,
idooquo quod aXonophonie in dictum , .

est , non COnjlWCtim 1gendum est, sed duabus syllabis , et ab *
alio principio divisim. Aiunt "Ap- a nullo antiqilO SCriplore, nec oratore, ^ . , nec poeladictum esso, ut scribit Dionysiue Ha!i- 869 .]
carnasseus (37-38*. verum significare dici- ^ ,
tur, quasi . Qui ouim vere aliquid facluri . *
sunt, illud promittunt capilo annuenlos.Alii vero ,
, non verum, sed bonum etgnificare aiunt, .
quasi derivantes, ot demulceos cor, id , .
eslanimum: bonum enim demulcere animum so- ' ,
let. Irali est eadem saepe dicere : infecundus est ,
enim irse affeclus.Ideo et Agamemnon iratus Cal- , '
chanii, iisdem saepe verbis coimcialur.Vates d i - . cens improbo, soles setnper pr&dicere. Et, *
nihil unquam boniproedixUii.^iKixk^ apud Calli- , machum et Aratum, a fuluro flt, rejecla syllaba '
longa finali, queiriadmodum et a , et . " , a , a , unde el , apild C , (
Homerum, et a fuluro . Iones eoim a ,
B326 formant, ex venit ', * . "
a , et rejecto etiam . Sic et ab , * , Ot , apud N i - candrum, et a et * ab - . ,
, et . Simililer et ab , ,
, , et . , / Sic ergo et ex , quod imperio et . "
jussione fit. Attici in masculino efferunt,
Callimachus in neutro, et idem prseter ralionem 8. 0
pro dixtt, CUni, inquil, profecto
boni eaepe sint juvoniliter affecti, delergere vero , , , ,
fiignificaL Superbil auten el gloriatur est - * *
. Fit vero a , quod unguentum est. "
Jactabundi enim SUperbi, unguentO Uti iolent. D
,
, ' , ** *
* . ,
. * ,
/ , , .
^, . ,
* . ^; ,
$. 7 8^
V A R L E LECTIONES.
4 ] libri . 5 Wassenberghiis ad Homer. Schol. . 162, inepto.
. 8 ] lactina in C versus \ \ .
NQTiE*
(37-38) Ter Uipen usum video in Rhetoricis.

6 add. .

313

BIBLIOTHECA. -

COD. C G L X X I X .

814


, , *2 .
, , * , (- Unguentornm spectes sunt Bacarias, Narcisla
, , nus. Slacte, Plangonion, quod invenit malier Elea
*,
- nomine, Plangon, Mataleum, quod Metalus Syra *7 . [1588 R. - cusius reperit.ApudEuphorionemorigine Chalci , , densem, incolam vero Alheniensem, non imitan . * das voces licet reperire. Nam Jasouem
, , dixit, quod non tam significat naufragum, quam
havem regentem,et serpentom aurea malaHespe
. ridum ferentem, nomioavit. Male aotem
c aemulatus est primum Dionysium Siciliae tyran, num, qui licentia adulatorum, et deliciis corm - ptu8, coepit tragobdias scribere '39),in quibus has
, (5/,- VOCeS COngessit, vocans ',
, , , ,
',, , ut quae fuerit pernicies lanarum, et talia multa
, ridicula. Mortarii pistillum (40), ^ ab Allicis
. vocatur, ) vero eommuniter el Allice
, dicitur. Dionysius vero tyrannus, de quo ante
, dictum est, VOCat . MeritO igitur
* maluit ad lalumias damnari Philoxenus, quam
. lalia audire (41).Comici plerumque servis nomiua
; a natali solo indunt,ut Syrum, Carionem, Midam,
. ; Getam, elsimilia : partim ex adjunctis, ut a co , lore quidem Pyrrian et Xanthian : a moribus
*0 , Parraenoaem, Pistum, Dromonem : item a die,
, quo emptus est servus : unde et 8 5 3 Numenias
2*, - vocant. Tres dicuntur phlhiriasi, td est roorbo
. pediculari mortui esse : perpaucorum eniin hic
, morbus. Fit autem cum totum corpus in pedicu . los resolvitur, sed ex heroibns, qui hoc morbo
exslincti sunt est AcastU8 PeliflB flllUS : secundus
, Pherecides Syrus, qui Genealogiam canscripsit,
. - quwn et aiunt ab orlu hoc malum habuisse.Ter , tius Romanorura saepeconsu! Syllajam senex, ut
* , - etiam Felix propter fortunam dictus sit (42).
, ? * melius secundum aualogiam quam praepositio
* ' dicitur, et quam . Omnis enim praepositio
, , ; 2* - ultima brevi est.Sed alia coutra ratio peregri . nalionis accusat.Nulla enim vox apud Atticos in
, / desinit.KjvOvoi^ cahmitosus per scribunt,sed
non per . Apud Argos enim regio Cythnion vo. * * cala, cujus viros olim Amphytrion interfecit, ex ' ! . ceptis admodum paucis. Mercenarius ab aliis

V A R L E LECTIONES.
0 bis ponendum esse liquel ex Etym. M . p. 63, 31, addunt Hcesrh. et Genev. ...
1 1

. . . . . . . . . , Rulh. , qU3B ' ante 3 pon t, . *0 .


. ]
, . ms. Meors.
Elym. . . 2 2 , 51.
C ".
MeursiUS
] C.
] apud
plures scriplores . < ] cf. Meinek, do Euphorionis vito et scriptis p. 5.

C : ".
add. C. *0 .
] imo . *2
C : ; *.
NOTiE.
1 8

4 3

1 9

(39) Cicero Tusculan. poetam nominat Dionysium majorem.Athenaus lib.ix. .


ejas exponit ex Adonide. Pluiarcbus quoque de
Alexandri virtuto buoc ex iragoedia Dioaysii ver8Um momorat : .

Qui Aniiphonia oiatorem.ut quidam referunt,


quod tragoadias ejus reprehenderet, interfetium

8 1

ait Philoxenum ^adem de causa ad laiomias damn.itum ; atque iEschyli Tragici tibellas coemere
soliium jocatur Luciaous.
(40) Vide Glossarium.
41) Da hoc Dionysii carcere Cicer^ 7 Verr. oi
ibi imerprcs.
(4?) Pluiarchus ia Sylla, ei Gasaubon. in Laerl.

PATRIARCHJB CP.

316

OCatur, fel a , quod Slgniflcat manibosAOtt , '


operari et facere. Antiquis enim dicendi forraula . " [871 ] erat pro aliquid agere, ut ot labo- ,
riosiisimos heros ideo focatus est , The- , . ' *
seos, vel mutatione in , penuria enim vitaa et , indigenlia multos ad opera servilia cogit. Multa vai, (
conira analogiam commiltunlur errata, ut pro
dicont errantes, cucumis, et pro - $, *5 per (sic enim dicunt Attici) dicont - ), *
.

rectillS 68t quam . 6t

proferunt vulgue voro per . Euphorion, inquit,


refert quaedam somnia alicubi non videri. Mulara, qua ferimur, cum jugum non forat, Attici
VOcant : inde dicitur .

,
25 ,
. '
, \ , ,

20 ( )
.

Dicitur etiam pro collar equestri ut Demoathenes ID oratione adverSUS Hidiam: ' . . . . .
; : Argenteo insidens ephippio. . , , *7
. ' *, '
, inquit, dicitur ex , quod significat
admovere vel capere.Etenim singulis huncdiebus , , 2 ,
capimus. Et ap^a^utrimentum^ab Hippocrate et * & .
aliisdicitur.Tapi/o;^a/iam^nium in neatro genere [ 1 5 8 9 R . ]
plerumque dicuot Alhenienses: minus vero fre- , *
quenter in masculiqo. Grammalici vero io vocibus . *
occupati, dicunt in masculino magis analogitt re- , ,
spondere 55Sfr. " proprie de iie, qui io ' .
bello aliquid proclare gesserunt. Ideo et
eoe vocaraus, et /,, Marlem, roi bellic epho- . '
rum putant, abusive vero etiam pro qoavis in re ^ , *
excellentibus dicitur. vocant vas in quo *
polenta aut roassa sibigitur. Alticum est, et non, . ' 8

Ut DOnnuHi dicunt . acii5 estantiquiQS quam , et StriytitS, quam , (3, # Qlveolus, quam , et mo/a,

quam . Lapidem enim euperiorem molae eic *


vocant, ovov veromolam inferiorem. pro ' ,
mififtz,jf!gyptium videtur,et omnioo illegitimum, , , ,
Epicharmus vero Doricue, et Cercidas poeta hoc , .
eensu usi eunt eadem voce,ut etiamSophocles.qui ,
Atticus est. Aristotoles peripateiicae princeps , . 6
schota,a Plalone pullus nominatus est, quod p r - *
ceptori contradiceret. Equo enim volopeestetiam ,
patrem naordere Proverbium esse dioit, dexlruro . calceare pedem, et sinislrum lavare. Dicit onim
PoIemo,teste Didyrao,dextrum in calceum, einis-
trum in polubrum. Ait vocari carnificem, ^ ,
qui e08 OCCldit qui ad mortem COndemnali SUIlt, . , ,
0

? tortonm. et in DOmi

nativo plurali dicendura et scribeudum, non vero ,


in accusativo, sed equites, paslores,. ' '
tarootsi Xenophon dixerit^oo; , roirerissi . [872 .]
liorao bellis assuetus,nec urbanus (43-44),aliquam , * *
e patriis vocibusadulterat: ideo noo est quod quis , ,

illum Atlics linguse judicem sumat.Prirao quidem
VARIiE LECTIONES.
*3 C : ". *4 C : ". 85 ] malim & , 20
] et >... ] lacunaa in C. . Rotb. ; . 27 tt ] lacUDa 10 G. 28
C, ". *9 ] lacona in C. C. * ".
N o m

(43-44) Dictum lamen de illo, Xenophontis oro Muiae locutas videri. Cic.

BIBLIOTHECA. -

317

COD. C C L X X I X .

318

- instituta fuerunt Panathenaea: deir.de Eltisinia


, . " mortuo Pe i&cerlaminaThessaU institueruntrpoSt
Istbraia in honorem Melicenaa: inde ab Hercole
, , ' Olyrapia-.dehinc Nemaea, mortuo Archemo: poa . tremo post casum Cirrhae, Pytbia instituta 8unt.
, , - proprie de feraioa dicitur,quando a l i ! quod malum patilur, et supplicat d e Si quis de
'- viro dicat, peccat.
.
secundum grammaticos non comparalor,
5* ideo eoloecisraum putant, etai Aristo - phaoes utatur (45) Templum Veneris in Theasalia
* vocatur, quia Laidem meretricem 5 5 4
' ,
* illuc venientem rnulieres supra modum zelotypia
, ^ . prosecutae sunt, el ligneie scabellis eam occide' - runt Mosfuit Atheniensibusduos habereexpiato,
g
- r e s ; uDum pro viris, alterum pro feroiois; qui ad
* , expiationem ducprentur.Viroriim expiator nigraa
. " caricas circum collum habuit, alter vero albas. Et
* nominati sunt.Haectero expiatio flebal ad
. 84 pestilentes morbos depellendos : et ab Androgeo
. ' Creensi initium sumpsit : quo inique Athenis
, - interfecto,Atheniensespe8telaborarunt:etinvaluit
, hic ritue lustraudi urbem perpetuo expiationibus.
. '
quidem coramaoiter omnis dicitur terra quae
, est apla ad fructua procreaodos : aolem
,
, proprie Aibenienses vocant terram, quse est inter
. [4591 R.] Alticam et Megaridem duabus aacrataro deabus.
, * . Quemadmodum et Idam corarauuiter quidena
& & , , . unumquemque monlem ,unde inferiora cernuntnr,
, proprie vero Cretae et Trojae montes. Et pfov
' , Omnem monllS verticem dicimuS, proprie
' Molycrion Istmum etiam communiter, omne
, quod duplici utrinque mari claudilar,proprie vero
. , locum quem Isthma Corinthii vocant. Siroi , * liter et Chersonesus comtnuniter omne quod
maxima parte mare clauditur, et ab una parte
, continens esl, proprie vero locus Tbraciae. E l A l | #, (S^tov quidem et communiler omnia littora
, vocarous, proprie vero Attieam * nominant.
, , , Similiteret simpliciter dicunt locum circa
. ! Helicen maritimum,cum sit Achaiae.undeAchaeos
, quidam appelUro SOlent. " om [873 . ] . nie terra, Epirus vero proprie et Thesprutiae.
" ^ Anticyram, ubi album helleboram nascilur,nullo
, ' alibi crescentedeleriorem urbem Phocensenri eeee
odicit. seqaentibus quarti librf, apopbthegmata
. - nonuulla refert, et argumenta quaedam Aihenien , ' - sium buinanitatis, mieericordiae, prudentiae, et
. - decori curae,aliusquesanctitatis: unde eliam haec
sunt. Fugiens accipilrem struthio in Areopago,
, ' uni Areopagitae in sinum decidit; ille perfugam
! ; 30
|
. . * 8846, cum servare debuisset, interfecit. Senatus
t a v

3 8

VARUE LECTIONES
C : *. 3 ". 53Cf. Rohnken. ad Tim. . 221. 34 .) Plut. 35
>| 00la trimelrum (cf. . 335 . 42). Similiter infra , et ' ' et , et
& , e i * , [] , 61 . . 3 ] laCUOa
i n C. 37 C : ". 38 C : ". 39 libri,
NOTiE.

(45) Utilpr illo et Theocritas, et L X X interpretes,

319

PATRIARCHJE CP.

320

indicavil hunc ut qui impie fecerit. Dedit igilAv .


pcenas nonstruthionis gratia, sedobcrudelitatem. * , HumanUatis(46'47)ilemetcommiseratioaisexera- ,
plum Demosthenem inducit, accosatom ob pecu- .
niam quam abHarpalo acceperat,quero jam fugam
adornanlem, Atheoiensee retinaertint,et trepidan-
tem circumsteterunt. Unusquisque aliquid eub
axilla tenens illi pro viatico dedtl Jiic aurum.ille argenlum,elclementer illum dimiserunt.bonoque esseanimoju8serunt,et calamilatem fortiterferre. * , ,
Ille suspirans:Quomodo,inquit,ferre potero talem * deserens urbera, in qua multi tales sunl hostes, .
quales alibi amicos quis non reperiat.Hoc apoph- , * .
tbegmaiEschinero dixisse quidam ferant, quando
' ,,
fugientem arripiens Demostfaenes, et amicom se , ostendens, hortatus est ad calamitatem forliter *
ferendam. EtCalliclem in eadem causa pecunia- ** ^^,
rum Harpali suspectum, cum adduci juberent ' , Areopagilse , ad donuro accedeotes qui missi , , ,
fuerant, ubi vestibulum coronatum viderunt, et (&
cognito nuptias illum jara celebrare, desinentes * , , , *quaerereabierunt. Nonenim eequum esseduxerunt , , $
ad mulierem iogredi quae nupsisset. Cum contra ,
Philippura Athenienses bellumgererenl,el raullae ;
epislolas ejus ad varios intercepissent, alias qui- ,
dem in conventu legerunl, cum vero quaedam sic

,
inscripta esset: Philippus Olympiadi, populus

.
simol acclamavit, ne aperirent neque legerent, qiiod ptltarenl secreta v i r i CUm UXOre Commoni-Q canda non ease in vulgus, elsi profuisset illis scire ,
AdeeAlheniensesulile houeslo oonaoleponebanl. 41
Magoae vero pieiatiseignum,quod lumullu,et sedi-
tiooi Argi concitata,quara scylaliemum (47*) voca- **,
rant, quod se invicem ferieotes mille quingentoe .
interfecerini, hoc Alhenis nuotiatum est, qua re [1593 R.] 8olumaudita,et peregrino facinoreperculsi.decre- ,
verunt civitatem slatim universaro expiandam. Et ,
Praxiteles quidamnoroinearietemvivumexcoriavit ) , *et hoc factum exsecrantes,illuro(48)655a fustibus
caedenles punierunl,non arietis vindictam capere 45 4 * *
volentes^ed ?irum exosi,qood tyrannicam mentem
baberet,etnovamrationerncrucialU8 exCOgiUsset. G ^ 5
. 47 */ ' (874 .]
^ . , "
, 48 ), , 49 * ,
, 8 80, * .

VARI< LECTIONES.
4 1

40 C : 7 .
^/] C. 41 libri ^ . 45 add. C . 41 libri. 45 ] mali .
46 post in C iacuna est septem aut octo littcraruna capax* 47 ] his Iransponendis
metrum restilues : * '
*. 48 ] C. 40 . 50 . hi qao que triinetri tres
mox . 535 , et , el , et et ' , et , , ,
, et , el , et ', et (ita enim legendum), et .

6-47)Humanitali* in Demosthenem.Plutarch.
emosthene,et in X Graeciae oratoribus Nos in
Vitis parallelis ad olympiadem 113,an. 2 e t 3 .
(47 ) Vide in The$auro. Agellius xvn,

cap. 9.
(48) Vide simile in controversia ullima Senecae, et apud Quintilianum de puero cornicum
oculos conflgenle. Vlde Adagium.

32

B l B L l O T H E C A . COD. C C L X X I X .

322

, ,

.

Anliqui Sollieili , male ominusa dico*
, . rent, muxime vero Athenienses, ideo et , - ,'^,5, camt/icewt
, , appellabant, Eumenides, vel vene , randas deas, sceleratum vocabant ;
, . ' vtnum acescens nominabant: ,
. : , lutum , sed gramma , **, liciilla per antiphrasim nominanl. Novi eliam
. quosdam philosophos, qui simiam Calliam voca , * .,, a , id eat slimulo,factum est per
, apocopen.StimulanlureDimintenebrisoffendentei
. el non videntes: unde et vulnera et laesurse.Quin , , , , que sunt monosyllaba in desioenlia feminiDa:
. , , fcex, , palus inferoium, nox,
. plicatura, concio Athenisseu tribuoal.Per
" 8*" declinantur , el , per . , :
,
, - c, et , Ullde et 6t
, et , el per litterarum raulatio/ , nera ^ et additione in medio :
enim in casu genitivo abundare solet,ut in
el : , vero solum per declinatur.
.
Atbenis quatoor judicia(49) decsade esee dicil:
"
' , Primam in Areopago, quod judicat eos,qui delibe 6<* ' rato aniroo caedem fecerunt. Secundum in Palla * * ' [| dio, quod in illos inquirit, qui invili cffidera
, patrarunt. Terlium in Delphinio in eos qui se
* jure occidisseassererenl(50).Quarlom Phreaiicum
, quod judicat vadimonia deserentem, prios ciedis
(5, 55 54 * accusatum. Qui in navi judicatus extra Pyraum
_
i_>
.
- ._..
f
defeasus, anchoram demittit, quod l e x i l l i n o a

, permittat in terramdescendere. Areopagite igitur


. ' vocabantur qui voluotariam caedem jndicabant: qui
, aotem in aliis judiciis coramuniter dicti.
, " Narrat virum quemdam nomine Oen inRobro mari
" - visum, habentera caetera membra piscis, caput et
, , pedes et raanus hominis, et ostendisse astroao , miam et liiteras. Qaidam dicunl illum natum esee
. e primo parente ', et testari nomen, hominem
, - autem omnino esse, piscem vero videri, quod
: piscis pelle indueretur. Ionicum est,
, . [1596 R. vero Allicum : sic ctiam 65Sb et sine
875 ] " , Atticasunt, cum Ionica. Attici roore aliquo
'. patrio nonutuotur _dipbtbongo
_ ^,
', . ad COrVOS, ' beatorum 8edem:
sed sinedipbthongo pr&positionem pronuntiant;
, in alUS omnibus CUI diphthongO et 8
' diphtongo praeposilionem USUrpant.Attici boni
ominiS gratia /tiTtfm dicunt,quaSl

VARIiE
W C.
tasse .

LECTIONES.

] C.

5 3

C : ".

] for-

.
(49) Vide eard. Sigoninm De rep. Alheniensium, l i b . I U , cap. 1, 2, 3.

(50) Ut Orestes Clytemnestram matrem. Cicero


io Miloniana et alibi in Rheloricis.

323

324

P H O t U PATRtARCHifi CP.

eX08Ufl),vel /ttf,quiaaccipere amat aliena. * .


dicitur, qui colit offlcium (etenim ' ot
oflicium afravappellantaiiiiqui), aulqui manet , , ,
, hocest in offieio.Hoc autem noraen ver- . ' bale irregulariter barytonura est Quidam veronon (
, sed a fieri ) 55 ,
dicant."Eapt;er, ab ductumeel;jucundissima ^
enim est veri* temperies. apis, vel a .
dicitur: est enim rei farailiarU studiosa, , * vel quasi , dicilur, lanquam insidens fruc- .
tibus. enim malom pro omnibus fructibus * 5 57,
pooiiur. Apum vero examen proprie fy.o; dicitur, (
quod simul eant, ei non separentur. Ideo et recte ), poela [Homerus] eas vocat, quod *
dense elconfertim volitent. Est enim animal hoc .
COngregabile. 'Wipoveomniumderivanl lanquam V>WS *^*>C ,
*
'
' , hoc eei,id quod dicit.Quare pro veris
-
*
- .
^
somniia h c vox ponendaest: in faUis vero et aliis 58 ,
potius ev^via,insomnia.ldeo,inquit,apud comicos * .
exeunles pulsantfores (5i),quia non, ut apud nos , , ,
nunc,08lia olim aperiebaotur interiu8,eed adverso * modo. Foras enim trudentes exibant, manu pul-
jantes prios,ulaudirent, ai qui ad foree essent,et . ", ,
caverent, oeinsciilsederentiir, furibus repente in , , '
viam prolrttsi8.Loxiaro[i4poIltnem]enim adorabant , , '
quem proforibussinguli ponebant.Praelerea aram . "
sibiroludamcoliocabantelmyrteis coronabant,cui ^.
praetereuntes astabant,aram autem illara - , ,
il^^iamobliquam,
vocarunt, hocdei nomenara $
Iribuenles. A l , apud Hesiodum s i - . ,
gnificat diis sacribcare. Scriptor qui hffiC collegit, C ,
natiooe iEgyptius fuit civilate Antiooi,vel utde 86 , ^ ipsescribitiBesanlinoiyiambicoautemcarminehaec .
conscripsit 556a.Vixil temporibue Licinii el Ma- 50 , '
xiraiani,etbnicus,quantuni e acriptis colligas,reli- .
gione.Eodem carminis genere scripsit et alios l i - .
bros.quorum unusinscribitur Athenoe;&\iu*JEgyp' , ,
tius, iioin Adhortariuijiiem Faia,aliQS Vicloria, , ' ,
itetn Civitas Aniinoi; unde constat titulis cujus- , ,
quearguraeotum operis indicari.
.
, , . " ,
, 00, [876 .) , 6 *. ^
, '* .
In eodem Codice Simili carmiois genere COnlilie- D
banlur patriffi HermiaB HermopoIitani,etaIia - nulla. Sereni quoque grammatici varia draroata ,
tario carmiais genere,et Andronici Hermopolita- ; ,
ni ad eomitem Phoebaramonem coromuoem urbia
conditorem. Etbic dramatam auctor tariis versi- , bus libroscomposuit.Ad h c veroHorapollinis(52) 61 *
J , grammaticidepalriisrebusAlexandrinoruni.Com- [1597 R.]
9

V A R L E LECTIONES.
85 ] C. 56 C. ". 57 , libri . 58 ) libri
, 80 ] imo . 60 et mox 4 ' add. C. 61 Meursiue,
Reineaius Yar. Lect. 3, . 436.
NOTJE.

(51) Plotarcb. in Poplicola, etM. Ant. Muretue


lib. Variar. cap. 17. Hinc fores dict,

(52) Herapolia grammalicus, cojus exslant//t>roglyphica, Meminil et Suidas,

filBLIOTHfeGA. -

325

236

COD. C C L X X X .

- poiuit et ille dramata siraili stylo.Sed e( Cjri (52*)


* Antipolilani in Mauricium ducem, et traperato . rem, qui recilatioei interfuit. Iarabis etille labo rem suum comprehendit. Sunt ejus variae epis* tolse ad varioa pigmentis adumbratae, et aliaa
. 6* nonnull orationea laudatorii geoeris.
, , .
'.
CCLXXX.
Eulogius archiepiscopus Alexandrim contra
.
Novatianos.
63 , Legi e beato Eulogio archiepiscopo Alexandriae
, librum contra Novalianoe, quinque libris distin , ctum, quaa ad sacrse ScripturtB inlerpreiationes
(5 64,
perlineot.
' oJ 65.
g
Ex lib. 1.
" , , ,
Frustra, inquit, Novatiani, etiamsi mundi sint,
^ , , vitaque absoluti,quod noo suut,cum aliis conveai re.et precea psalraodiasque facere detreclanl. Abel
& . enim cum Caino, plurimura in omnibus auperans,
, eacrificavit, et illiue sacriflcium Deos accepil,
, , hujus vero respuit. Neque impedifit irapiae,quo I minus justi dona Deo grata etsent. Noe, inquit,
^ . , , omnia antmalia muoda et imraunda simul in ar 66 - eam recipere jussua fuit. Et Pbarisaeum cum P u . - blicano orantem ostendit Dominica parabola ; et
856* corvus immundtim animal cibum prophet
. EliaB tulit. Et hoc amplius, non impediveruat illum
67 . sacerdotes daemonum in sacrificiis quibus inter, erant: oequa ipse pollutus esl astans illis aacrifi ,, * - ^ cantibus, qoando ille et pinguem ovem illie sacri , ficare etiaro prius permisit. Lot Sodomitis cohabi , , . taaa, cum iisdero non est exstinctus, quia, elsi
simul in eadero urbe habilaret, operibue tamen
, , , longe ab illisdissidebat. Servavit vero ipse urbam
68* ' 61 Segor, in qaam ae receperat, unam ex bis quae
, , circura Sodoma erant. Novit enim juslus servare
. - impiositautcum itlis uiinime pereat. Et Apostolus
, . dicit: Unanimes omim orare, el uno ore honori *. ficare Deum$, et id genus alia. Quare iropii funt
70 . Novatiani, qui cum aliis convenire nolunt. Etiam
. " 71, , ea quffi in Domini parabola de horoine Jericho
71 . " deieendenteWalnerato leguntur apponit, el simi ctpn- liter ut Chrjsostoraus explicat: hospitium Eccle, 73 * - siara esse dicena, duo tero denaria Antiquum No ,,
74 _
.
. . vumque Testamentum, hospitem vero Ecclesiae

(877 .] , prsesides: eum vero qui io latrones incideril, pec, catorem. De his: Beati quorum remisscesunt ifii, '* *- quitates , e t c , remisscesunt \nquii debaptisrao,
Rom. xy, 6. < Luc. x, 30.
Psal. xxxi, 4.
p

11

V A R L E LECTIONES.
66 add* C. 63 0 . 6t C : * 6
, , . ea in 8Ummario ponit , tdditit poat hi* : ". 65 ODQ. .
66 001. . ^ aotO ponit ". 68 : ". 60
: .
70 add. .
\ I ^ " ^ , ". 71
gdd. . 74 : ".

NOTiE.
(52*) Anbic Cyrus prodromus cujus quadam a Stobo afferuntur, quedam cum tyicephori Callisti
araibui edita.

327

PATRIARCtLE CP.

328

terta veropeccala, de Poenilentia dicitur.Etalibi : , *

Beatusvir,cuinonimputabitDominuspeccutum
, . " , 75
explicationem esse ait verbi tecta sun/,Reclaenira , 76 , ,
poenitentia tegil peccata.et Deus hrec non amplius ,

reputat, Divus Paulus ail, Jesus Christus venil in < 77. ,
tnundo peccatores salvare *, propterea non dixit, ; ,
quorum primus fui ego sed sumego,ne putes illum , . '
de vila ante vocationem, sed posl vocaiionem
agere,quo tempore hsec dicil,hoc vero,inquit,di- 6 . ;
xit Apostolus, tum se ipsum bumilians, (um ut ,
humilis animi exeuplar nobis relinqueret. In 0. 78 ',
Evangelio Publicanus cum Pharisaeo orans in tem- , " ^
plo y,ideu percussit pectus,quia,inquit,receptacu- ,
luro id peccalorum est Ex eorde enira veniunt,ut . , ,
a;t Chrislus.cogitaliones malae *, et caetera. Unde ,
perculil fonlem 5 5 7 malorum, conscienlia vic- Qtzwoi (1600 R . |
tus, ut fluenta peccatorum exsiccet.Diabolus, i n -
quit, ex eo quod Creatorem creaturis ,
criininatus e$t. Dicit enim ad illos : Scit enim ,
Deus quod oculi vestri aperieniur, et eritis sicut , ,
dii; ideoprohibuit, ne de ligno comederelis . In , .
boc Apostoli dicto : Deus sceculihujus , illequo- , 80 ,
que ad diabolum refert: Omne peccatum el bla- . ' ,
sphemia remittetur hominibus ,etc. Simplicias , ille accipit, et secundura litteram. Ait eniin alia . " ,
quidein peccata peccatoribus resipiscenlibus re- ,
mitli : qui vero in Deitatem contumelia utantur, 81 , <
iis neque in hoc saecnlo, neque in futuro reroilli, . ,
ac ne a Christo quidem ipso Deo noslro, quan- ,

quarn aperle ab his diversum sentiat (Cornelium *
t

7 2

8 3

eoim propugnans defendil,a qoo NovalUS avulsus^ , , -,


est), quia negaoles Ghristum, in quo videlicet d i - *
vinitas injuria affecta est, poenitentes SUSCepil. Tamen hoc dictom, forlassis COntra Novatum pu- ,
gnans, SIC accepil.

, * .
. , ^, ,
, . " , .
' ' 84.
lib. II.
' , ,
Ideo,inquU necJoanni,necaIlericuiquam discipulo dixil Salvator: Tibi dabo claves regni calo- ,
rum , e t c , sed soli Petro, qui Deum negaturus ,
, ' ,
erat,et peccatum lacrymis et poanitenlia expiatu
ra8, UtSUOipsiusexemploergapeccatores b u m a -
nioresset,aliienim non tentatiforsan severiuscum , '
peccatoribus egiseent.Hoc,ait Eulogius, verisimi- lius magis quam verius,etsi eoimPelro dictumest, * [878 . ]
verumtamen in pereona cory phaei et caeleris aposlo-
lis talis potestas data est. Quandoquidem et se- . ,
quentibus ilios sacerdolibus, eamdem dalam esse .
olvendi ligandique potestatem credimus. A c - > ^ 85, ' 5
9

* Psal. , 2. * I Tim. , 15. Luc. , 13.


, 5.
Maltb. x i i , 31.
Matlh. xxxvi, 19.
c

* Matlh. , 10.

Gen. m , 5. * II Cor.

V A R L E LECTIONES.
75 : ". 76 ; : ". 77 . 78 e l
add. . 70 ante ponit . 60 : \ 81 I ". 8S ] .
W g i . 8* lilulum om. C . 65 C : ".

BlBLIOTHECA. -

329

COD. C C L X X L

330

ceptaPetruspolestate ligandi solvendique,interro , 8 ' gat quoties debeat dimiitere : Quottes, inqoil , tt
peccarit in me frater meus, dimittam illi ? usque
5fpt^?dicit,Cainicondemnatiooero eolverevolens
. , , dimillendo (oties peccantibus. Salvator vero non
, , banc solum solvens, eed etiam Laroech illatam,
| , , , re?pondel: Non dieo tibi septie$,sed septuagies $e , ; pfies.Narrationem porro
de Lamech sic ex ; ; 86 , ponit: Seplimus erat a Gain, et ullimus stirpis.
Huic enim diluvium antevertens.delevit Caini ge . aus : et lantum superavit Lamechum, ut multo
, - plura fuerint peccala qoam Catn, secundum illud,
, , sepiuagies septies f . Quemadmodum ipse Lamech
* . uxoribus peccata annuntians ostendit, inleritum
" stirpis totius narrans. In tantom enicn viromm

, * g creferunt peccata, quibuscam floruil etiam L a . mech, ut Deum ad uoiversuro ipsorum genus d i , , luvio perdendnm excitapint.Eirarnem tunc voca vit Deus generationem hominum : Non maneat,
, \nqm\,Spiritusmeus in illi$,quia caro stmtt,quia
^ - toti camiet pravis cogitationibus,et aliis peccatis
, dedili, vere quem acceperant epiritum ad simili. ' tudinem Dei, tunc in caroem coovertebant. Sic
, - quidem, ut dicit Eulogius archiepiscopus, L a , mech damnatus fuerit, plures vero Patres per
5 , protnissionem et poenitentiam, veniam peccati
. [1601 R.J illum aiunt reperisse.
, , , 87 ,
,
* 88 , 89. , , }
90.
C
Cum principis apostoloruiD negalionem et
1

pcenilentiam,ad redarguendam insaniam Novatia-

91

96 , *
, 93, . '
, '
, * 8
94
* ,

. [879 .]
,
,

norum proferimus,respondere cooantur,quod PeIrus non perfecte baptizatus fuerit, baplismate


videlicet Joannis (53): Spiritum vero sanctum nondum acceperit. Naro hunc posl resurrecdonem
quinquaginla elapsis diebus accepil. Sed contra
illos asserere oportet, Joannis eliam tunc perfectum fuisse baptisma, at postea utentibus imperfectum fuisse, postquam Salvator modum baptizandi suis tradens discipulis d i x i i : Euntes docele
omnes gentes,baplizantes eos in nomine Patri$>et
Ff7tt,^5ptri7u8sandi .Qaomodoigiturmysticum
hoc baptisma traditum fuil,tuncJoannis baptisma
cessavit, ot quisic postea baptizarunt, imperfecte

baplizarunt, Domini traditionem CODteiDnenles.

, * .

Priua vero perfectum fuit, idque ostenditur,quia


illos.quos Joannes baplizavit, 58 iterum bap-

, , 95,

tlZatOS fuiSSO nullibi legitur. JesuS enim, inquit,

Mattb. XVIII, 22.

* Gen. nr, 24.

6 Gen. TI, 3.

Matlh. xxvm, 29.

VARIiE LECTIONES.
86 add. C: 67 ] G. 68 * add. C. 89 *.
90 ) 001. . 1 1 ". 9 add. . 03 .
CUm Suicero , . 627 : ".
. . *. 95 *. ".
w

NOTJE.

(53) Vide . Maldonatum aliosque theologos.


PATROL G R . C I V .

11

331

332

P A t R i A R C H i f i C P .

neminembaptimitjSedejiisdiscipuli^.Uaderur-AiJieO^t^
eum apparet perfectum tuisse. Dehinc qaia Salva- . , *, ,
tor baptismo baptizari non esl dedignatus J, ' ol 06.
OStendit perfectum fuisse Joanois baptisma, ipse, .
Ut COnetat, puriQcatione non iodigens, sed factUS 07, ,
purificalio aquarum et Sanctificatio,et perfectio US , 08, , qui UlIlC baptizabantur.Accessum vero ad Christi 90 DOtiliam illi qui tUOC baptizaii erant baplisma ac- * . *
ceperimi.Cum enim baptizarenturin OOmine ejUS / *
qui venit,qa&sierunt deinceps, quis esset ille,qai ,
, et qaaereotes invenerunt, et instituti SUnt, , ,
etaccedentes ad Ghri8tum,noaaliudbaptismaac- , ceperunt,8ed Solumprceplareceperunt;quandia YeroChrislusper crueem nondumglorificatusfuit, , . "
perfectum erat Joannis baptisma, poatea non a m - 3 plius. Ideo et Apollo baptizatam a Joanne, CUOI
*
baptismtlS OJUS adhuc Valeret,nemo rebaptizavit : .
80d Priscilla et Aquila,CUm adesset Ephesi pa- " Uia Alexaadria, assumpserunt quidem eum, 6t ,
Ghristi doclrinam aCCUraUUS doCUerttDt, sed bap- tizare HOaausi euot.AbilloaalembaptizalOS, quia > ,
pOSt Domini aecensum incoelos Joanilis baptisma- 4 ,
tebaptizatierant: non enim amplius erat Tenturos . ' Chri8tas,sed jam YOnerat, e l o m o e m dispensatio- ,
nem impleverat, et proprium baptisina dederat : 3 meritohosinveniens Paulas,etquil nequeanSpi- , * ritaS sanclusesset SCiverant,Dominico baplismate ;
rebaptizari curavit. Ex multisaatem, iaquit, licet 7 ,
Colligere, JoanntS baptisma perfeclum fuisse,an-
tequam Dominus SUUm traderet.Nam Chrislus Pe- TJ,
trum, inqait, et allOS discipulos Joannis b a p t i 8 - . , , TOO baptizatOS^empore passionis tremendis sacra- 8
mentis dignatUS est, non communtcaturus illlS . , immaculatum corpus Ol sanguinem, nisi perfec- ,
tum Joannis baptisma largilUS fuissel.Sed et CUtll [1604 R . |
Pelrus recusavil lavari pedes, audit Salvatorem
diceotem : QuihtUS est.non iniiget Ul iterum , *
lavelurjed et tnundus tOtUS.et eo* mundi Stii . , *0
Unde, 6 5 8 t qui Joanoie baptismatesuo lempore . " baptizatUS erat, secundo baptismate non indi- *,
gaieee OStenditur : et faculUlem habuisse ilJo *
baptizatOS reddere mundos.El vero SIC EulogitlS, , '
CUiil plurimi PalrOS OStendant Joannis baptisma . ' **
omnino fuisse imperfedum.
*3
9

, 14 . '
. ' \ .
Quoddictum eslin Actis'deiisqui baptismum
^
hmnteaccep\$sent: tS audi(is,baptizuti SUnt , [880 .] 1

Joan , 1.

J Malth. , 13. * j

o a n

^ t. xix, 5.
c

V A R L E LECTIONES.
96 add. . ^7 : ". 98 :
\ 99 : ". * vulgO post pomint.
^ : & ". 3
: ". 4 : ". 8 :
\ *. 7 : . 8 add. . : ". *0 anle add. .

: ". 2 ) videtur esse in .

. . . ] . , . :
. . .
. : .
*.
< !

4 3

filBLIOtflBCA.

333

COD. C C L X X X .

334

HOmine Domini JetU, hoc 68t, inqtlit, quia bap, , , *** tizati sunt juita traditioneai, doctrinamque Do , jfliai Jesu. Qliare alibi Cum dicit : Ifl Christo
, , vrf 1 f?!0f7* Chrtiti bdpllZdti SUHt , eumdem


, sensum debemus inlelligere eignificari : hoc est,
, - i n HOmine Patrit et Ftlii et SpiritUM sancU
\ baptizati SUnt. Sic enim docuit et Iradidil JeSUS
. ChrislllS Dominil8 , Ul baptisma fieret.

.
" , Apostolus,inquit, majorem quamdam comroise *5 - rationemoslendensergaIsraelilas,quindndum cre , diderunt, a i t : Optabam enim ego ip$e anathema
, 16, , , , esse ,elc.,hoc esi,Cupivi,inquit,ego condemnari,
, Sulum Ut COD7erter6Dtur fllii Israel ad DominaiD.
. " , , Paulus,inquit,limensGalalarum casum,ait:77m<?o,
, fl6 forie Stne CdUSd IdbordVerim in vobis \ Deinde
, * * Sobdit : EslOteSlCUt egO, et egOsicutOOS. SlMl , . * - mam ApOStoli COmmiserationem, quffi UDtum 86
, deimUit,quanlum peccalores eciderant,Mtdemis; *7 , - sione lapsosadpropriumetatumreduceret!
Filioli,
- inqilil, Apostolus ]ap$OSVOCat, QUOi 86 iterum pa. " , , - 66 dicil,dOJIlC formetur tf illis ChristUM P.TaleS
, , 6t Joannes filioloi VOCat: Scfibu VObi$ \nqmi filio . - h.quotlidm remittuntur VObis peCCdtd propter 110 *8, , menejUS .Postquam 60 CODVersiona [virtutibus]
19, , perfecti 6886Dt, OOD ampllUS 60S filiolos VOeat, 86d
. " patres et fratret.Additenim: Scribo vobis,patres,
, , quid COgnovistii eum^qui db initioestySCrtbovobtS,
" udolescentes qtiia viciStiS mdlignum . Proferunt,
, , ' - ^ ioquit,Novatianidictum Apostoli hoc : EOS qui
, , . melsunt iUuminati gusiaverunl eliam 9 do" , , - num CCEleste.Ct participe* fdCtiSUtlt SpiritUS Sdtl (5 * 2 0 , cti gustaverunt nihilominus bonum Dei verbum,
,
etprolapsisuntjursusrenOVariddp<Bnitentiam

elquod ad Hebr&OS SCribil credentes, patet 6X i p (&
818 verbis Epistolae: irilO plurimi Judffiis
dolibue, et ad Christum acC68Serunt, et legem J u , *3. , , daicam 86?arunt,id60qU6 divarsis US\ SUDt baptis - matis.Ad 8 igitUT S6C0nvertens Paulu8,et a Cffi (& ' terU, 6XC6plO uno baptiSiDO, 608 debuTtatuS, hoc
dixit. Nequaquam poenilentiam, quod absit!
^ - quam saepe alias prodicavit,ut auferret.Quod ergo
, jam dixil, Ulc 68t : Impussibile 6$t 608 qui illuini . - natistint, iterum secundum baptisma exspectare.
, , , Somel enim ChrisUis in consumniatione sneeulo Iv , rum passus 6St,llode 6t in mor(6 ejus baptizamur:
^, - ( ) , - Consepulti enim sumus illi in baptismo, ti simul
. " resurreximus '.Qui enira quaBritservare baptisma ^ , * , , Ulegis, iterum Filium Dei cructflgit, et OSlentui
[1605 R . ] - babet 860161 CIOCifixum.Si 6SS6Dt plur68 bap . - tismi,oportuissetCbristumetiara Sffipiuepali: nuac
. " semel pasSQS, DOn Diana factum saDCtuariam
m

R o m . v i , 2. Rom. ix, 5.
vi, 4.
Rom. v i , 4.

Gal. iv, 11. ibid. 19.

I Joan. n , 12.

' ibid. 13. ' Hebr.

V A R I i E LECTIONES.
: ". * | t Solet, : ". : ".
. * ] libri .
add. .
: *. *H ^
: ". . , add. ,
1 6

| u

CP.

335

intra?it,sedinipsemC0Blum,nuncalappareretCO-Aaixou **
ram Deo pronobis. Illipossibileesl igitureos, qui . eemel illuminati SUnt in lOOrleejUS, secundo vel [881 . |
eaepius baptizari, et COnari ilerum crucifigere F i -
liam Dei.Accusatigilur Jnd&OS, qui hoc audeanf, . E l ' ,
etadleglS baptismata revertuntur, quae animam . mundare non valent,ideoque dicil: Cum deberetis , ' magUtri esseproptertempUS^rursumindigetisut
,
VOS ioceatnini qu& sitlt eUmenlaeXOrdtisermO .
num Dei ,elC. Elemeilta aatem exordli sermoniS *5
DltestDei COgnitio : Ut, oportet accedentesad
Cbristum primum peccalisrenontiare,quibuscon .
Slringebantur,hocest SejUDgiab operibllS morluis. ,
Secundo redemptionem priorum peccatorum . 'baptismum aecipere,et hocin fiderecipientesdoc- ,
trinam discere.QuidnimirumJudaicumfoerit quid /
erosalutare? Deinde, progressione facta, dignos , reddi adventu sancti Spiritus, quid perimpositio- ,
nem manaum apOStolorum fiebat,doceriquettS9b . Otov 28
mortuorum resurrectlonero.ac futurum judkium. Haec igitur doctrina iniiiumdisciplinaecredenlium , , eSt.Quam CUm a JadaeiS oriundi receperint, etre- ceplam allOS docere debuerint, el illos perfectOS ,
reddere, ipsi COntra iterum disciplina indlgent. 27 VerumUmen,inquit,etsi tales eslis,ut rursum dis- , ,
cere debeatis quaenam sint elementa exordii Ser- ,
monis Dei,n0S non nidimenta fldei ilerum tOS do- ( ,
CebimuS.Ait enim: Quapropter intermitlentet m - 28, ehoationis Christi sermonem adperfectioncm fe-
ramur
Non oporlet iterum VOSredaceread ele- .
mentainitii,ne videamuraliudfundamentum jace-c ^
* . "
. ): mrsum jacientes fundametUum ,
poenitentioeab operibusmortuii.etfideiad
Deum ,
baptismatum doctrinv, imposilionis quoque ma- . ' . ,
nuumxeiurrectionismortuoiumetjudiciioeternix.

HocigUursigniflcatiIIud:(?Mif/?rop^riutermi^<?n- , '
tes inchoaiianis Christi sermonem, e l c , elilhld : Et h0C facUmUS.Si quidem permiserit Deu$.E')\l&- 29. 30
dem sen8USest,non ampliusincipiendum adoctri- , .
naelementali vobis, quam inilio baptizati didice- 31
runt,sed ad perfectionem feramur.Etsi eniti) lapsi , % estis,nonpoteslisfundamentum fldei ilerum reci- * * pere,nec baptismasecundum,nequemanuum i m - [ 32]
positiones.Sic igitur omittit elemeolalem illamdo- , ctrinamPaulus,e(adperfectioneravenit,Salvaloris
, ,
Sacerdolium n a m n s . Eihoc Singulatim prosequi-^ . ,
tur,et quomodo secundum ordinem Melchisedech ,
Dominus sit sacerdoe. Sentenlia igilur dicti Apos- . ,
toli,Ut saepe diximus (etsi illud seadducant), i , ,
proNovatianisnon facit,sed08tenditeum, qoi 86- ,
mel illuminatUS sit, non indigere SOCUndo baptis- , * mo.Quieilim lotUB e&t,ul DominuS ait,nOfl indiget ' .
flisi Utpedes lavet l, hoc est, non iterum biptis- , ' 33
mate indiget pOStquara peccavit, sed Ut lacry- .
u

Heb. , 12.

* Heb. , 1.

* ibid. 3.

Jan. , 10.

V A R L E LECTI0NES.
24 add. . *3 . ! ". 26 ). . 27 add. . 28 : ". 29 . 30 vnlgO p08t ponunU
' ; . omiSSO paulo posl ; .
32 om. , 33 add. .

337

BIBLIOTHECA. -

COD. C C L X X X .

338

^ , mis pedes lavenlur,hoc estcarnisgressus.Dominf,


34 , inqui^praeceptum : quamcunque civitatem i n , tmveritis , et susceperint vo$ manducaie quoe
, , apponentur vobis [nibil dijudicantes] , convenit
[882 .) cum illo Apostoli: Siquis vocat vos infidelium, et
. vultis ire.omne quod vobis apponitur maniucate,
, , ( nihil 540 interrogantes ) ; , [1608 R.] 33 . , , , '
3 ^ , ,
' ; . ", ,
* * ^ , *
, , ,
<,
,
"0: , Novatianiexplicationi priusallati;dictirepugiian (3 - les,deiisintelligias5erunt,quisecundumbaptisma
, requirunt,oon autem de secundo baptismate.Im , possibile ooim esse aitper poenitentiam renovari
37 / eosquisemelilluminatisint, ot postealapsi,non
, autem per baptisma.Baptismusautem apoeniteniia
* - mullum differt. Baptismus eniradonum etgratia
* est,el felix peccatorumremissio ; poeoitentia vero
, - miseratione, lacrymis, el labore suum opus per 38 agit.Sic quidem illi dicunt, et nusquam baptisma
. , vocari poinitentiam invoniri : quod vero dicunt,
. Vuiei mullum inter se baplismus et poenitenlia
30 differant, ostendilur lamen ante baptisma, el post
40 , ' baptisma paenilentiae nomen usurpari Si quis enim
4i priori vitae rationi nonrenaniiat,etvitam quaecre . denli CODVeniatanteoCUloS p0SUerit,sicque adbap*
43 , - tisma accesserit, frustra accedit, de prioribus ira , probe factisnon poeDitendo,elconversionis vitae in

, , meliusnullam rationem habendo.Sicigltur,etsi va - ria est p<rnitenlia,tamen antebaptismumbabetlo, " cum considerationis,etpostbaptismum.Poeiiitenti . am igilur,quse baptisroa pracedit,impossibile est,
, * inquil,ilerare,quia baplismanemo polest secundo
> . accipere. Sic et Joannesbaptizans,quando Ghristi
discipulos baptizat, dicil:Eqoquidem vos baptizo
43, ^ in aqua ad pcEnitentiam; eliterum : Facite vobis
. 03 frnclus dignos panitentice , videlicet poenitenti
44 , per baptismum.Et coryphaeus, inquit, Judaeis l o , * * quens deiis, quaeinChristum conlra legem admi , ; * sissenl:quandocompunctidoctrinadixerunt:Quid,
9

, ^m(\u'\i faciemUS Vtvi fralres^Pctnitentiamyinqult,

'
'
" *' , , \
$
agUe etbaptizeturuMisqui$queveitmminnomi. , , 43 - ne Patris,et Filii, el Spiritus sancli; etcaetera.
- Quare poenilenliae vox nihileorum quae voluerunt,
, ; tribuilNovatianis.Quod dictum esl aSimoneMago
, * , corypbsBo ?etro:Precamini vosprome apud Deum
, - ut nihil veniat super me borum quxdixi&tis*, non
y

* Mattb. x, 11.
Act, viu, 24.

Luc. x, 6.

I Cor, x, 82.

Malth. m, I I .

Luc. m, 8.

Act. n , 28.

V A R L E LECTIONES.
34 : ". 33 : ". 36 add. . 37 ]
libri . 38 ". 30 : ". 40 DOSt . et

dd. . 4* : \ 43 ". 44 add. . 43


: ".

339

340

PATRIARCHJE C P .

eratjinquit^poenitentiae, nec ex afiectu.Nam pre 46 , * . [883 .]


cati eesent,et veniam dedissent.Vidit vero magis *. * *
PelTU8,Spiritu8anctorevelante mentemilliu8Sub ^. "
annalionem esse et fraudem.ftMb.Anignoraiis
47
quia qUtCUnque bcptizatisumus inChrtStO / * M * , , -
in morte ipStUS baptizatiSUtnustfln ChriStO JesU , , ,
biptizari significat, secundttm praBCeptum et tra-
ditionem JeSU Christi baptizari: hoc estin Patre, .
FillO, Spiritu anctO ; illud autem : In morte ,
tpjft/SjtypO demonstrantes in baptismate morlem . ' " ejUS.Qood proferunt Novatiani: Voluntarie enim , ' ( peCCUntibusnobispostacceptamnotitiamveritalis,
, ;
jam nonrelinquiturpropeCCatisho$lia,terribili$

autem quaedam eXSpectaliojudicii etC Hocigilur ** dictumadlollendampoenitentiam prolatumdissol- ,
vitur,cura aitjhicnonsimplicitersacrificiumamo- [1609 R.] ,
V6t,Sed leglS 8acrificium:el non Siirpliciter inter- , dicit,sed etjudiciunri ultimumiis comminatur,qui 48. pOSt agnitionem Veritati8,el mystici eacrificiifrui

tionem, ad illud legale per vitulos et taurossacri
[
ficium revertantur. HC dicendo ait Apostollim ] , avocari) COnatnm Jlldaeos, qui jam Cbristo se ad- , ,
junxerant, ab observatiooe legis Quemadmodum , > ergO vetat eos baptismaia legis exsequi,8ic et , Cruentasacrificia.Etenim JudaBlin peccatumlapsi, ,
primum quidempurificabantur,deindeaquaablue, ,
banttir: denique offerebant Vidimas pro peccatis, a quibus avocaos illos Aposlo)us,terribileS minas
affert.Eteilim Oportebatvera VlCtima semel in COn- , eummaiione 8Cu!orum peccatis oblata,vide- , . licet AgnoDeitollente peccatummundiocci80,non ^ ,
ampliusreliqoa esse,8edomninocessare mulla i l l a , et typica eacriflcia peccatorum expiatione. . *
Fieri enidl DOn potest,quemadmodum idern Apo- , .
8tolu8 ait,ut iterumsangois taurorumet hircorum
"
tollat peccaU, CUfll semel Agnus Dei oblatUS Slt. , ,
Una enim oblatione, inquit, consummavit in om- netn perpetuitatem eos qui sanclificantur : quem . * b
igitur ad modumimpossibiledixit,aangainem hir- * . COrum et Uurorum auferre peccata mundi, ad
eamdemniodumetsequentiadicillFo/dntonepec- ,
Cantibusnobispostnotitiamveritatisjamnon
re- linquitur pro peuattS ho$Ua eiC.Eienim iTetnen- , , '
dum Sacrificiuni COrporis Dei,quoda nobis perfici- tur,non Varia aacriflcia producil, S e d t t 4 l a com- . / ,
IDemoratio 68t hosliSB eemel oblalSB : AoC,ioquit, ^ , \
faeite in meam COmmemorationem j , e l : QuOlies- , '
CUtiqueenim k0C facimus^morternDomini annun- $ , , tiatnus . HC omnia EuloglUS Alexandrinus, ad . refelleodum Novatianorum dogma dixit.
,
, ; ;
, . '
49 , 884 .|
}

Rom. , 3.

* Hebr. x, 24.

ibid. 26.

J Luc. , 19.

* I Cor. x i , 26.

V A R l i E LECTIONES.
46 : \ 47 6t infra add. .
ailte Om. C . 30 C : ".

48 ] hacenus .

49

341

BIBLIOTHECA,

COD. G C L X X X .

342

* , , ,
, . *
' .
' ' 5*.

UbfO III.
' , ,
Vetat.inquit, Domiousin hac vila separari pecca?ty - toresajastis.eihocpateiex parabola,qae dicit:
, , mile est regnum catlorumhominiteminanti bonum
& semen.ei reliqua,usque ad illa: Vi$eamu$,etcolli , , gamus illa? [ ail: , fortecoUigenieszizdnid,
! era/icetiseumeissimulettriticumisiniteutraque
; , erescereusque admessem , e t c . H c igitur parabo . ' la,inquit,ireiat ante consumraationem saeculi sepa , . raripeccatoresajuetis.etsiNovatimorbo affeclihoc
, , dicaat, seipsOS tanquam 08 alUS 18 judi canteS.HllC eliam ,quod Baptistadixit: Ctl , jusventildbrum in manu $ua,et permundabii are
, am SUam m, etc.Fatite VOblS dmtCOS dt mammona
. iniquilatis ,sigoificat,Facile vobis amicos, qui io
$ mundo Ogeat, ! apud Deum dtvites SUnt, 8dd m e , , lius 68l illoscomparare amiCOS de propriis Ubori , . , bas: Honoraetlim Deumde tttdSUbslantid,etju-r

, atis laboribuS.Si ? nihil Slipersit 6 justis labo , 51, ribus, t u n c q U 6 X iniquitale COilegimus, U5 608
, . acnicos faciamus : Mammona enim iniqmtatis ha[1612 R.J ' bendi cupidilatem vocat. Tales aotero opes per
. - pauperes accipil DeU8, 81 IBodo caveaiDU8 10
* posterum peccemas.Pulchram enira^etsi per ata, , ' - riliae pecuniam, amicos poasidere, ut cum vilam
vttv 85 . reliquerimus, Don aliam habentee vil justitiatn
. propter beneficia a nobis i n illos COllata, ifl 8Ua
, oos Ubernacula eleemosynia affecti euscipiant.Si
. 6 mamiDOOa ioiquitaiis.id est,avariU,
; , bonefacere VuluerimoS, quomodo qui8 credat, 81
, , accessissent laboribdS Dobis pecuniaB,
* ; , Ut illis indigedtOS COiTimiserando Sublevare' . ' mus? Si enim his quae sine molestia laboreque
justo facile,et avara manu nobis accesserunt adeo
, facile paratis, et alienis revera, nulli pauperi bet; , - nigne racimus,qao01odo,de US qOSB propria v i . dentur esse, el laborom fructus sunt, B 4 l 6 a l i c u i
, ^ pauperum communicare quid credemur ?
, ,*> '
, , ;
, , '
D i c i i propheta: Quomodo $i eruat pastor de ore
h leOllis duO CMra, dut exlremutn duhcul( : his
, innuituT,non oportere prorsus illum despicere,qui
*> in diaboli os iaciderit,8ed sigillum quod homo ia
, , baptismale acceperil, eripiendum diabolo, ne ob
, [885 ] eiMvouum ovis raiionepraiditae inieriium puniamur
u**fv * " - Quaedam enim brutaanimalia i n aure, qusedam i n
, . QCruro ignantur.PfOpiOfea nocessoesl paSloretfl vel
, aureuv elcrusinnumerando praebere,et exhibere
** J * domino. Paslor vero ratione praeditarum ovium,
* ^ quandoquidem oves, quarum est pastor, signum
5

Matlh. xin, 24 seqq.

Matth. m , 12.

Luc. x v i , 8.

Prov. m , 9.

Amos m , 12.

V A R I i E LECTIONES.
H

C : *.

W tllolum o m . C .

om. C . 54 C.

55 . C.

PATRIARCHiE CP.

343

344

baplismum, et COnfessionem fidei in animo .


acceperunt, e( ibi Doroini signura gestant,merito , ,
illud eripere diabolo,omni ratione conari debct,ut ,
si aliis aclionibus ovis esca fiat daemonis, saltem ,
sigillum fidei,quod in animo per baplismoro ins- ,
culptum haberaus, poesit illinc ereptum temporr $
vieitalionis exhibere Deo : magnura argumenium , *, prsferene, non sua nogligentia, et interiiu oves , '
86 , amissas esse.
$ , '
, (
.
IoleiTOgansDorninusPelrtimiSimoriyona^l/igw
" , ,
mepltlS hiS ipse qtli novit omnia,non iliterroga* ;
vitadC0gn0SCendum,8edcum pastorem illum COIl- '
8titoruS eeset, ut OStenderet quantam Curam ovilie ,
gerat,hocfecil.Idem enimqui 8eDominum i n g e n - * , .
U amore proseculuiT), in pastorem COapUvit, raa- gnam Sinedubio ergaovesamOTeroprebuit: ideo , (34) el tertio interrogavit, magnam erga ratione .
preedilaaovescuram ostendens Deindeet gradum ,
quemdam ovium iaclt,primo jubens agnos pasrere, . "
deinde oviculas: q a e n i m oves fuerunt per aliqua ,
peccala immimi'. a virtutis perfectione,ad ovicu- , ,
las referterunt: et demum tertio perfrctas oves #,
producit.Agnisergoassimilantur, qui adhuc lacle , et elemenlis doctrin indigent: oviculis vero,qui *
per aliqua peccata a perfectiooe deflciunt: ovibus .
vero,qui ad culraen asque fldei et optrum p*rve- ,
nerunt.Et attende qaomodo prseponat imperfecta
perfectis. Proposilus enim Domino M 2 a scopne ', [4613 R.]
peccatcrum salus : Nonenim rem,inquit t>orari .
jtstoSi sed peccatores ad poenitenuam
,
, , *
.

(ibro .
' 57.
Magnum quid, iaquit, est homo,quod imago Dei
" , , , '
8it,et raanibus Dei conditus : ut misericors hono- .
randussit praeceptis Dei, bonorem sibi operibus ,
auis comparans.DivusPaulus aiiiEgo me nonarbi ' . "
tror comprehendisse. Vt*um autem : quoe quidem
, ,
retro sunt obliviscens, ad eavero quatunt priora
* Sv , extendens meipsmn sEt deinde ait: Verumtamen
ad
,

quodpervcnimus, in eadempermanere regula
*. , ,
Regalam iotelligit cursus secundum Deum, quaa 58 ,
ante tradita esl. Quae illa est? Oblivisci priorum . ;
benefactorum, florere vero 6t extendi USque in , priora, ut quasi modo bona inchoantes opera, [886 .] ,
quotidie intelligeotes illud Hodie, el licentes sibi ;
ad exlremum usque vilae spiritum. Oportel enim 59 * ,
ad id usque lempus currere cursum Dei, et cum .
adversariis pugnare. Apostolusait: Uelius est nu- ;

Jan, , , 5 .

r Metlh. , 13.

PLilipp. i n , 13.

ibid. 16.

VARIiE LECTIONES.
56 ] C.

57 titulum om. C.

58 C : ".
NOTiE.

(54) Alia reddilur ratio a Greg. Naz. Orat. in Epitaphia.

50 C : ".

BIBLIOTHEfiA. -

345

COD. C C L X X X .

346

. " , - bere quam uri *,dicons ardorem,qui ad libidinem


, , ^ , ducit. Meliusenim esse legitimo m&trimonio na , turae infirmitalem juvare,quam ardore inflammari
' ad libidinem, et matrimonium fugere. Nemo cum
, - - tentaturdicattfuod Deotentetur , etc. Proprie
. " , - ille accipit de tentatione libidinosa. Unusquisque
8 * , eniro, inqoit, visu concupiscentiara accipiens,sibi
, ipei tentationem parit,non modo extrinsecus ha . " , , bens adversus se luctantem,sed et intrinsecus per
* - se incensura.Incurabente enim coocapiscentiaob
, ' , aspectum ejus quam vidit, et se in animo effor ' . mante, tentatio crescit et augetur, quam ocolis
* ipsi contemplando incendimus. Tandem hunc fe tura imperfectura turpium cegitationum tempore
, . nutriens,et formana,cor suscipiens, geril tanquam
- 10 utero,6t parit peCCatum,CUJU8efleCta86St mors.
\ Hlud:Sioculusdexter scandalizet te *, etc.,expli ^ - cans,ait SaWatorem oeulo intelligere cordis cogi, . " , tationes,quem exscindi jobet,quandoad peccatum
! , trahit. Exscindi vero per cogitationem repressum
;, , et animo ejeetam : manas vero actionem signi ficat: quae postquam ad poccandum converlitur,
, , abscindere eam statim oportet,&496 virtulis acuta
et celeri inductione. Et pes gressuum in vita, et
^ . - conversationis motum sigaificat, quem eicut et
, $ , , - manum et oculum exscindere par est, motu bono
^ malum amputando. Sic quidem ille prater alioe
. explicans intellexit supra dictum,fortasse condu , cente tali explicalione ad pugnam qontra Novalia , , nos, qui facile a se, et ab Ecclesia resecant eos,
. qai vel minimnm peccarUQt.Igitur , inquit,
(5, reseclO OClllo COntraria cemente, et actione ac
? motU 10 malum divisis, singulariter videre,ac fa , ' ' cere bonum, ad ipsum solum )06, et tan quam raanCOS, unipedes, 6t unoctllos 1 regni
. ,, COelomm introitum properare.
,
,
.
[1616 R.] " , Quod apud Job dictum est: Tigvis periit, eo
,
quod haberet proedam ?, diabolum intelligit,
. qui tanquam leo circuit quoerensquem devoret *.
^ ' , Superatus vero non amplius ut leo, sed ut formi , ' , ^. ca pudore motus decidit, et periit, praedam in
, hominibus non inveaiens. Praeda vero et forlitu . do diaboli est peccatum, quod in homine ubi non
* est, ille perit.
.
]887 . ] " '., Diabolus ipse,inquil,hominem etadpeccandum
, provocat, etiterum ipse contraeumqui sibi obe dit,ultor cst :Dei et inimicus etvindex in Scrip, 60 tura vocatu8.Inimicus qaidem.quiaadversas leges
, divinae legi opponens,persuadet hominibus ut pe - jora pro melioribus eligant: oltor vero, quia coT

I Cor. vii, 9.

* Jac. T, 13.

* Matth. Y , 29.

y Job iv, H .

V A R L E LECTIONES
ante et infra ante omisi cum C.

I Petr. v, 8.

347

348

PATRIARCHiE C P .

gituripiepeccatores mreumpanire.Trait^^niin, , ,
inquit, hujUSmodi Satan&in itlterUum CamiS,Ut *
SpiritU$8alvtiSSitindieDomini*.V'\de\g\turch^^
, , ^
rilatem Dei,etraalitiara diaboli.Deus quidempec- ,
catorem mundare volens, tradit, Ut ApOStoluS ait, Kopioj.
tortori diabolo. 8tat,tlt Ieo,CUpien8 devo- . rare, quem ipse ad peccatum traxit. Et non novit quodcorpussibitraditum sit nonin perditionem,
8ed castigalionem.ut spirifUS servetar: inaaimam
enim nullam SOrtitur potestatem, quodet in forti ,
Job OStenditur .Etenim in illo aliamm reram po- , , ' ,
testalem nactUS, prohibetur (angere animam,h0C tva .
est,mentemnoneripere.EtnoU,545(linjustoJob
,
et inpeccatore Corinthio,non accepissedaemonem '
inanimam potestatem, sed ab illa potlUS expelli. , Traditusenim illiCorinthiuse8t,U/5ptniUSSa/rU#Bo0ai , 82l.Incidens enim peccator tenlatione in interitum .
Camis.etCOrporis doloribus preSSUS, CUmCOgnoS-
cit e qua radice hujusmodi dolores exsi8lant,COgi- , turetiam nolensodisse peccatum, et COnverti, et
CUmcorpore etiam animam semre.Quomodo au- ", , $.
temSataaas poteetatem accepit in peccatorem?re- ,
illo ab OmnibuS, etab Ecclesia, SacramentO- ,
rumque Communione. Idcirco scribit, Ut me- < ritO punita8,etplagisaffectUS,etCOnversUS,jam ite- , rum in gratiam recipiatur, aqoaanteaarcebatur, quod CODSeCUtUS, non amplios in potestate e8t Sa- .
tanflB,qaam in ejus COrpus habebat. Quisponte ad ; p(BDilenliamcon?ertontUr,e08DominU8ampleCt3n8 ,
SQScipit: qui non sponte pOBllitentiam agUllt, xai .
castlgana revocat, et hune Sensum ApOStoluS -
plicans dicit : Quod Si nOSmetipsOS judicaremUS, , , . *Qv
nonUtiquejudicaremur.Dumjudicamurautem a
,
DeOCOrripimur Utnon<Mmhocmundodamnemui*. * . " ,
Illlld atltem,Ut CUfH hocmutldo, non CrealUra '
dicit: pulchrtim enim GSt Dei 0pU8. Sed mundum 61,
bicintelligit,improbitatem mundi,elscandaladia- .
boli. Ideoet Dominus dicit: VcemundoaSMnda 0 lisejus ! Hoc: Contemplantes ne quis iesit gratim 61, Dei,ne quaradixamaritudinissursumgerminans
63 itnpediat\6lC.
de COgitationibuS ait ab Ap08tolo , .
dici,hoceSt,nequasitin nobis COgilatio adhserens , " ,
adbuc diabolo, qU8e nOSDei gratiaprivet. Quando ( ),
enim aliqua COgitatlO tauquam radix quffidam m a - ,
litlSB in nobis pullulat,etsi plures COIlversio- . '
nem eradicavimus, Umen illa OCCulte relicta, . " O u ,
parte crescens et prodiens, invalescit,et inquinat 64 ,
alias cogitationes ad bonum inclinantes. Exscin- [888 .] ,
dere igitur horlatur Omnie peccati radicem, Ut ,
omnino homo Dei praecepla sine raolestia cum 6 [1617 R.]
fructu exsequatur. canee, inquit, parabola
Crudeliorem illum divitem Coarguit,CUJUS antefo- . " res Lazarue jacebat. Canes enim commiseralione ^
848* magD3B illius Cdlamitatis, quaatuni facere * ^, '
b

1 Cor. , 5.

> Job , 12.

Cor. , 31.
VARIJE

W C : / ".
65 C : *.

Matlh. , 7.

* Hebr. , 15.

LECTIONES.

6 C : ".

8 OIXI. C.

C :

349

BIBLIOTHECA. -

COD. C C L X X X .

350

66 potuerunt praestilerunl, lambentes ulcera linguis


, - sais.Ille canibus erga fratrem SUUIII trnculen ; , tior, etiam ipsOS canes reprebeBSUS 68t. Ideo
, * illum ignie sine misericordia ambit.Parabolatn de
6 - iis, qui ad ooptias ?OCant,et VOCali SUnt, et venire
" , , noluerunl,aliaque id genus,sic explicat: nuptias
/- quidem regnum Dei, vocanles vero propbetas, vov, 6 ^. catos autea),primum Jud03,qui venire noltierunt,
- undemittens exercitum suam.videlicetRoma, , , - fiorum imperalorerajOmnee.qui non obedieraot ad
credeodum Christo pr&dicato, etSaNatori 108(,
occidi^eturbemHierosolyraara incendit.Poetremo
* . Hlisit allOS servos, SCllicet apostolos, et exeuntes
. " in Vias, et 8epes,hoc est, viles CtDei civitate i n - dignos,videlicet qui projecti,et w i i s eiroribus a
Deo separati SUDt, illos vocant, el domestici aut
, qui videntur domestici,vocationem audierunl. Et
, docuemnt apostoli malos et bODOS.In COneumma, , tione autem, tunc enim nuptiffi implelSB sunt dl8 . " 6 - cumbenlibus,tumque VOCatoS amice SUSCipit,
, ' et neminem ejicit,nisi qui vestem noptialem non
, - baberenl, scilicet qui incoITUptionis VCStem non
induerunt baptismum, et habueroot , - , puram illam iQdueruot,?el impuram p<B ^ . nitentia et eleemosynis abluerunt, et ad nuptias
, introduxit, 6t amoris sponsi parlicipee OStendit.
... ,
^ , .

. . *
/ , ,
,
* * , ^
* ,
.

* .
C
libro V .
" " ,
Muia fiant labiadolosa.qumloquuntur adversui
, ??< [] jU8tum Ui caoit Da?id . Hoc facere ait NovatiaDOS
' - Alexandriae, conlra martyres Christi blaterantes.
, - Comparituri aulem, inquit, in ultimo juditii die,
* [889 .] non habebunt suidefeosionem, nec aperire os,uec
, movere labra poteruot, qui hoc tempore contra
, Christi OiartyreS Hoguam exaCuerunt.Quoddictum
- est ab ApOStoIode Alexaudroserario fabro:/1/(?JWIII# . ' - ier oerarius multamala mihi ostendit: reddei illi
; Dominus in Ulo die v,alii qaidem Patres impreca * tioDem esse negant, sed tantum denuntiatioDem
, eorum quaa5t4o passurus esseta Deo Alexander:
, hic vero Eulogius planemaledictioneraesseillalam
[1620 R.] - affirmat Alexandro,qui poenitentiamnon egerit.et
, , Qab improbitate Slia COQVersuS fuerit. David de
xxi juSlificalis tribulatioiie loquens ait : Cusiodit Do** . " - mtUUS Omnid 08SU0rum unumeX hiS HOnCOnflin, , , getUT . Osteadlt oeaa illa vitam dare pOSS6, 6t
f

Psal. xxx, 19.

f II Tim. iv, 14.

* Paal. xxxm, 20.


VARLE

LECTIONES.

^) in secuoda hujus vocis ayllaba desinit C : cui reliqoa adacripsit nescio quis biblioUieeariiaa Parisieosis.

351

PATRIARCHJ5 CP.

352

accedentibus medicinam prabere. Haec eniro ipsa ,


ossa, quaeaGhristo nunc conservaalur, sibiinvi- , . . . .
cecottnitaanira3econjungentur,etmercedemsiraul

certaooinum accipient. Bt multa alia possem su- .


mere ad demonstrandum inesse virtutem aliquam , ,
ossibussanclorum.Iodicatautem mortuusquidam,
, ,
quem in hoslium irruptione ferentes,cum decenler

non posaent propter vim urgentem suo sepulcro ,
condere, ibi eum sepeliernnt,ubi saocti ?iri ossa ,
jacebaQt. Nam cum mortuus saacti viri reliquiis * adraoveretur, diclo citius e sepulcro assurexit, et ,
cura domum se contulisset, deprehensum postea ,
est capsam illam saniti viri corpus contioere.Di- .... . 6
milti ait peccata aliis per baptismum, eos in c-
teris beatos pradicans: quibusdam vero superesse ,
9

Ut per confessionem et poenitentiam dimittaotur. <


Sunt vero alii Patres,qui aliter hoc dictum expli- . .
cant. Non videlur mihi recte dicere, quod Apo-
stolus ponal tres ordines hominum.Unam quidem [ ,
martyrura,etju8torum,quos aitnonjudicandos,sed 67] 68 ' judicesfore, hisverbis : An nescitis quod sancti . ' ,
de munio judicabunt ? Secundus autem ordo , "
eorum qui oon judicabuntur, ul impiorum, el qui , ,
nonservierunt Deo.Resurgent eniro illi.nec ad ju- ,
dicium deducentur. Ait enim David: Ideo non re- , [] ,
turgentimpii injudicio Jcum judicandis.Tertius 69
ordo est eorum,qui Deum quidera coluerunt, pec- * catisautem multis obnoxii fuerunt pro quibus ut ; []
respoadeant judicio sistentur, quorum iovicem , parlicipes fuimus.Sic quidem Eulogius.Sed neque , ,
exacte oratio convincit, judices conslitutos cum Q * [ ] 10.
Christo esse; neque.non oranes anle tribunal cora-
* "*
parituros.Semper enim impiiseipsoscondemnant, . ' , verumtamen judiciam sustinebaal,ad reddendam , ,
rationem. Apostolus enim 844& non collocat ,
sanctos cum Christo judices, sed redargulionem [ ]. ,
mundi, et coDderanationem eorum qui sanctorum '
more non vixeraat, ostendit futuram, queroad- ,
modum dicitur in Evangeliis,Ninivitas et reginara * .
Austri, quae tunc fuit, judicaturos generationem, ' ... ..

quae Christo non credidit.
> ;, * [890 .]
,
.
"
David tres nominat ordioes his verbis : Ideo
non resurgenlimpiiinjudicio.YiAe ultimum ordi- *
nem.Nequepeceatoresin conciliojustorum .Vide .
eum qui sequitur.Quia nooit Dominus viamju&to- * .
rum Vide, inquit, optiraum ordinem, ethorum " . , ,
singulos habere proprium, et aliributum sibi pro .
* .
merilis locum.
1

1 Cot\ , 2. J P*al. n , 5.

* Psal. , 5.

ibid. 6.

V A R L E LEGTIONES.
67 quae htc et infra inclusa sunt, ea sola habet Rothonugensis.
Gen. et Hoesch. 69 G H .
... G H .

7 0

68 ' Roth., -

' R

G H .

7 1

353

SIBLIOTHECA. -

COD. C C L X X X .

354

[1621 R.] .

libro VI.
" Libro sexto ostendil Novati falsuro, quod cir , [] cumferlur, ipartyrinm, quod, coDlra ipsum
' Novatum.docel Unicum dunlaxat,ex OCtO presby (6ris qui Sllb Macedonio episcopo ordinati erant,
, martyrium COnfessionia in Ghrislum pertulisse :
* - septem vero unacum Macedonio sacrificasse idolis.
At cum IpSO martyrhim Sllbiisse 818 eChri ' - SUanis OcCldentlS Marcellum Alexandrum, ' - SCOpOS Aqaileiie,et Agamemnonem Tiberidis , SCOpum: qui CUffl NovatO post martyrium privatim
- habitaotes, et ConverSAntes, noluerint una CUin
. istis sacrificatoribuS sacrificare.Impoauisse atltem
, ' - 112 manuS episCOpOS,lll pontificato RoOD8B perfun . - geretuT. Factum 6St hoc marlyrtom Decio 6t V a ' - lerio imperaloribus Romanis,Perenuio ducenario
, ^ suppliciis Christianos afficere jusso.El martyrium
> . hoc inscriplum est; nec flagella, nec tormenla,
, necequuleum NovatUID Ullissescribii.QuamvisPe rennium crudelissimum 10 CbrietiaDOS fuisse SCri . bat, ad dispulationes de martyrio ?38, Novati
, marlyrium adducens.Sic illum eximit ex hac vita,
7i SOmniorum floribus COronalum. HoC falso
, COnGdum paucarum pagellarum SCriplum, libro
[$], . Sexto refutat.Dicit autem NovatUITl, CoroellO pon tlGcatum Romanum , primum gradum dia*
. - COIii aGomelio aCCepiS86.FlliS86 tUDC instilU ' turoinEcclesia.archidiaconum.mortuo episcopo,in
> - episcopatu i l l i , facta manuum imposiiione, tt4tfa
, ' surrogari.Cornelium vero divina inspiratione cum
^ 6UID videret novjsrebus studealem, et imperium
affectantem, indignum tali dignitate,inter presby*/ "- ordinasse,6t viam illi ad ponlificatum RoiT18D
, omnino prseclusisse. Novalus vero captans occa , sionerainstitutiexsequendi.cum videretCornelium
*- qui vere poeniterent.cum ob alia peccata, tum
. - ob idolorum cultura,paternis visceribus condolen 73 []. do in gratiam recipere: bac illa occasione usus,de , scivit ab Ecclesia reseclue,etCornelio pertinaciler
, - restitit. Puros aulem nominavit 0S, qui seCQOl
. [891 .] agmen contra Ecclesiam facerent: Cornelianos
., vero, qui ejus ambilionem et dementiara contra
, poenitentes delestarentur. Postea vero Gornelium
- Romanumepiscopuraegregio martyrio vitamflniis, - 86 Alexandrinus archiepiscopus Eulogius refert.
- C Non potest autern ille nomeii inler eos habere, qui
, ' eruditioueet historia excellunt,quod interdum so loecismos et barbarismOS admillat.In saCHB Scrip & - ttirasaoe intelligentia ne optimis quidem passim
. - cedit.Tali autem phrasis genere dicere ad persua*
* ' dendum et delectare non prorsus non potest.
. . , ,
.
" '
545i> Qu igitur studiose nobis privalim COm , [1623 R . ] menlantibus memoria euppeditatit, praBler ea,
VAUiifi
*t R, ..,. G H .

1 3

LECTIONES.

] GH.

356

DAVIDIS HOESCHELII .

355

quorum Studium et exercitatio artes et scientias > ** gignunt, unde nolilia quovis modo oobis et de , '
libris judicium crevit, haclenus veluti typo bre- ; viter complexi sumus. Producitar autem hoc ; , ,
opus ad trecentos et quindecim auctores : prohi- ,
biti tamen sumus ad trecentos pervenire. Tu
vero, dtlectissime omnium quibuscom fetus meos '
comraunico, si me legationem meditantem hu- , manse viise terminus occuparit, habesquod peti- 74 viati ex volo amicitise juxta ac aolalii pignus, el , ,
priraitias atque finem, ut defungar voluntati tuae ; obsecutus mentis operatione. Si vero exinde nos ,
Dei optimi maximi voluntas atqtie benignitas i n - ' columes in rautuum conspectum atque comple- . *
xum sliterit, fortassis aliarum editionam non mi-
norum hfflC principilim fuerint, q u S i m i l i forma 3 ,
tibi eiQolunaentUl/l afferent.
^ , .
FinU, et Deo SUmmemisericordigloriain SCBCUla
S&CUlorum. Amen.
. .
#

DAViDIS HCESCHELII MONITUM


1

NOTAS

AD BIBLIOTHECAM

Reoocatur lector ad pagincn editionis Rothomagensis qux numeris Arabicis inter uneos incluiii in
lextu Grceco reprasentantur.

Quinquennium jam eat,etquod excurrit,cum viri hic Augusta sammi auctoriiale de Bibliotheca
Photii alicunde certo pretio rediroenda laborare coepi;quod f el e pauculis,quse inde impresaa exstarent,
luce illam esse dignissimam facillime conjici posset. Eodem ferme tempore,vir clarissimus Aodreai
Schottus Antverpiaaue suo aere,nulla alia de causa, idem opus Photianom e codd Gulielmi card. S i r leli, cujus Bibliotheca nunc est Ascaniicard.Coluranae,tran&cribendum,et cam Vaticano.quie Veneto
card. Bessarionis fuit manu recenti exscriptus, conferendum curavit. b igiiur Scbottus,visa novi characteris Augustani elegantia, rouous illud lilterarium et vere sua sponte, pra amore innato
reipublicae litterariae juvandae, nobis obtulit, ut juris tandem pablici volumen lotum fieret, ac iiadem
Augustanis typis excuderetur, nec ia partes discerptum exiret. Da quo, ut et de liberalitite ejos, qui
sumptus typograpbo oecessarios suppeditaturue esset,nobili8s.Joan.Georg.HervartU8,serenie8.Ba?ar.
ducum consiliarius,certior factus,alterius codiciscalamo exarati usum e ducalt bibliotheca mihistalim, qua est humanitate jmpetravil.Horum exemplia Max.Margunius impulsus,suasu etiam (ot intellexi) illustriss.Joan.Vincentii Pinelli,suum ipsius autographura misit.Denique Paulue,Henrici Stepha filius.illud myriobibltiin,ut aliqaibus appellare placuit, magnam partem maou parentis
scripturo, ad antiquius notae optimae exemplar itidem comparatum, lectissirai afflnis aui Jsaaci C a sauboni hortatu raecura commuoicavit.CaBteram quod initio nonnisi duo antigrapba essent ad manoro,
quae in plerisque sibi responderent; quanquam in Bavarico vestigia lectionis interdum aliunde adnolat
animadverli: ne quidquam ad opushoc maxime ornandum et limandum deesset, quidquld chartarom
oxcudebatur, illostr.et erudiliss.viris Josepho Scaligeroet Isaaco Gasaubono mi8i,utingenii acumioe
judicisque solerlia,quemadmodum in aliis auctoribus,ita hic quoque desperalis locis raedicioam afferrent. In quo ulerque vott me compotein fecit. Imprimisautem nobiliss. et ampliss.Marcus Valserus,
reipublicae Augustanae duumvir, ) ;, , quanquain gravioribus occapatus curis,tamen de qaibuscanque ipsum consului, scrupulum mihi omnero nullo negotio
exemit, neque de iis conferre mecum gravatus fuit.Quod gratificandi studium etin Justo Lipsio,sculi
noalri phoeuice, sam experlus. Horum subsidia, quae quibus accepta sint referenda, ut lector norit:
A . S. Andrese Scbotti, C. V . Vaiicanum, G. B . Bavaricum, . II. Max. Margunii, fl. S. HenriciSteV A R L E LECTIONES.
7 R , G B . malim .

ibl

AD BlBtlOtHECAJi PHOTll.

358

phani codicera,cui adjecta binarii nota, veterem cum quo is est collalus,|signiCcat: ut et litterae majus^
colae solitarise eorum nomina, quorum modo a me facla est menlio. Reliquum eat ad ipeas notas uj
accedam. l n bis praestili non quod volni, sed quod horae subsecivae, neque hae semper liberae, per
^anc hiemem tulerunt: culpam deprecans, sicubi cujuscunque exspectationi minus satisfecero.
Pag. t vers. 1. * . Opus hoc multipll- illud usttalius, quod etiam modo dieiCis eruditiODis aliqui , aliqoi spleodi- tur , ,

diae , ob argumemi varielaiem, inseri- Epiphan. Vers. 41. . Theocr. eidyll. '.
pseruoi: nos, auclorem secoii, Excerpla et Censuras Vers. 26. ubi Scbol. ,
Ubrorum, quos PkotiUi legerit.
, . Vers. 42, Pag. 4 verg. 14. - , . Ita . S. et Hennc. Stepbao. , Mss.
. Membran Maximi martyrfc, [quod signiflcationom marsupii babet

ID Biblioibeca Augostana, vers. 26-30.


] , cujusmodi infra pag. 752,
w s . a flne, , et pag. 753, vers. 3,
, , cui DOD dlsstmile illad Syoe-

apud Dion. Chrys.] G. B . cum nota mendi. Suidaa


, inter alia, idem quod seu
(oam bifariam scribunt) id esl fascicolas.
dixit Plllt. fn Vlta FaSii epiStola 57, , bii . , Ammon in lib Arislot.
, . et , Dionys.
, lbi Scboliasies m. s. BibliUh. licar. 1. 8 et tO. . Rotoan. AogUSt. , inquit, . Fl. Josepb. () lib. V, Arcbaeol. 8.
. , aTc - 50, . videndUS Procopius, I. S.
6 , *
Pag. 8. Tfrs. 1. ". C. . ..
* , - Henric. Stephao. 8. 27, [
. ' [Iliad. '. Henric. Siephan. 2 Vers. 32. . 320.]
. Hos GrflBCi pygmsos et D8DOS Indi. . . ,
gitant: Lucian. , ,
" ,
,
. . .
[Illiad. ' . 8. 6.]
- [tomo I, ptff. ProcoptUi 1. 4. De bello Gotth. fquod
153 bj '
ipsum iDterpres prsBteriit)
, , , . , , , bacteous m. 8. , [. ] * [F. Scbolion ; a quo OOn alieDum, quod in eodem Pla- ] ,
IODi8 TheaMo legitur, - 3. flioc , et
[ita enim Ablus, Basllienses doae edilionee, et apud eundem Lucian. D . Joan. Cbrysostomo
cod. August. calamo exaratus, quod mendi sospe- , Coram. in epist. ad Tim.
etom in mutaraot] pagioa 187, c. ei - cap. 1. Yida infra pag. 145 vers. 7, a fln. vers. 42,
, pag. 195, b. edit. HeDriC. , . . 8. 45, *
Stephao. Sic AUice * et , .. nric. Slephan. Yers. 45, , dixil Tbocyd. Hb. V, et . HenriC. Steph. vers. 51,
[88. AogUSt. ] , idem (C. V. . Ver*. 54. ) al. I. VIII, vers. 3, a fin. , cod. . . Marq. . Illud Cedrcntu, ,
Freberi, ' . , ; ubi et 08
Eju icltium, Tbeodori perstriDfiit.

Pag. 9, vers. , . , . S.
, . Yers. Mss. Henrie. Stepban. vers. 34 et sequent. I , ullim. . , Macar. . Yers. 35, in C. . .. el Henrie. Slephan.
, Pbilo, - abest, Ul verSU proximo iD i r i sacraram Litterar. tironibus Isidor. Pelus. Io- bus codd.
fra pagina 512, vers. 95. 01 Pag. 12, Vers. 2, lfff) , .
. Yide ei pag. 600, vere. 17.
Yers. 9, '. oisi exstant. Vera.
Pag. 5 8. 5. . Procopius lib. I D$ 12, . .. qoffi lectio forlasais
billo Penic. . Scholion c. , ' . - ex compendio est nata; nam in duobus .. .
[ ..] ' . 2d, . " G. . .. Yers.
[ ..] 39. . . CQOQ . S. cl.
. Yide lnfi'a pag. 80, vers. 44. 8. 18, Yers. 3, a fln. legit idera A. S. .
^. Pro bac dictiooo, quamquam aiio quam
Pag. 13, vers. 4 . , .. G. .
bie sigoificatu, perperam legiiur apud Hennc. Stepbao., veluti etiam nomen urbis,
Suidam, ei apod doctias. lllius inter- per scribitur. Yers. cod. pretem, io Apaturia. Lfctio marginis (3 . , .. et . S. eadem varietas
pro , Id eat, reDUDtiaiio, bic locum noo infra. de qua coosule Dotas Fr. Sylhabet, quare expaogatur, Yers. 20. burgii io TheodoreU Tkerapeutica.
. , Henrlc. Stepbao. 2, ..
Pag. 13, vers. 11, . Synopei BaaiL
vers. eod. . H i apud Proeopium Latloe lib. 28. Tit. 4, cap. 5,
redditum Maddeni, Ut 6t Auzomitm dl- , cojus verbi origo ex Lexicanior, viiiose mrumque. Cujusmodi passim in hoc cis petatur. Yers. 12,1. *
bisiorico OCCUITUDt, nec pauciores loci . Vers. 19, . , truncali. Quod tum apparebit maxime, cum lucem ric. Siephao., 2, A. S. Vers. 24. .
\% Graece tandem aspexerit: idque mea forsan ope- Henric. Stepban. 2, G. A. Vere. 8, a flo. in marg.
ra, ' , aliis manom ipsl admovere I. d$ Raurreetione libtr.
cUQCldiUibus. Vers. 27. 1. . V " H . 28, Pag. 17, vers. 3, . Henric.
. Vido qu83 io Coiupuium iEdiiopicum scri- Stcpban. M M . G. B . Vers 3, . Henric.
psii illustris Jos. Scal. lib. vn, De emend. (emp. Stepban. 2. Vers. eodera, . C. B . et
v. 29, I. . Vew. 37, " - Mss. , quae permutatio ci infra. Vers.20,
. Arabiee Otnar el Jeiid, I. S. Yers. 38. - . Huna JoaDoem.
^, , Henrie. Stepbao. .. arcbiepiscopam Consuntinopol. et -

363

DAVIDIS

HOESCHEUI

, ,
.
' ,
.
, '
* , ; , ,
, ,
,

.
, : ,
, ,
, ,
,
,
,
,
,
, ,


,
, ?
, ,
, 6 .
. .
Pag. 36, vers. 32, . . St. 2, . Vers. 46, ,
eamdem fore hic signiflcaliouem babet,
QU8IB apud Lucian. 6
, , quibus verbis
Aristarcbus oolatur. Vers. 6, a fln. 1. .
Pag. 7, vors. 12, '. S. . St.
2, . 8. 23, I. . Vers.
24, . , , , '
citatur lib. ms. Reip. Aug. eo, quod
inscribitur. Vers. 34, *. Sic . S. et H . Sl.
2; sed cod. . . M. et H. St. .. 44,
. . St. 2, . Vers. 8, 8 fin.
'. . S. el . St. 2,
*. Yers. 2, a fin. ,
cod. . . St. . . .
Pag. 40, vers. 8, . Epipban. bv .
Ver8 11, . COd. V . . 8. 21, . cod. . . . ,
H . St. 2, . 8. 29, I.
. Vers. 23, . cod. . et . St. . Vers. 34, . cod. . . . . St.
. Seq. versu ms. coDsentiunt, ezceptocod.
. In quo et legltur. Vers. 41,
. . St. 2,
. Vers. 50, I. . Ver8.
52, . . St. 2, , JoaDD6S A D tiocbenus, id est Cbrysostomus.
Pag. 41, vers. 11, . ha H . St. 2, A. St.
', al . M. COd. . H. St. . .
15, 1. , . Vers. 1/,
. . St. 2, . cod. .
et . . , . Yers. 24, , . . . St. Vers. 31, . cod. V.
. Vers. 52, . . St. 2,
. Vers. 38, . . S. '. Vers. 39, '. . S. 61 . St. 2,
', quae leciioDts varietas esi eliam
Isa. xxvn, 12. Editio Romana ibi babet ms. Bibl. Aug. . Complut. Ald.
Plantin. et Aleman. ', cooeise : al. deHique '. Nam ct *
(quo utitur eeriptor belli Judaici, lib. l , cap 11)
apud Strabonem lib. xvi, p. 510 ' legitur, noper Isaaei Casauboni vigiliis ac studio re-

NOTJE

364

censitUDl; at p. 522 ' * [ ,] [,] . Qlli loCUS in


ediiis libris mutilus ex auctore sic resiilui
debet. Vers. 45, , fl. S l . 2,
. Vers. 52. . cod. B . 2. H . S l . et
. . . V^rs. 53. . .
legeoduu) coDjicit I. S. id < st, . Vers. 56,
. fl. St. 2,
.
Pag. 44, vers. 16, parentbeseos vorba LOD nisi
A. S. et . M. habet, et hic quidem in margino
tanquam Scbolion. Vers. 17, . , I. S.
. M. Vers. 18, 19. . . . Vers. 21, i .
. Vers. 39, . . S.
ei ad marg. * ' . Vers. 44, I. . Vers. 2 et 1, a fln. . . S l . 2 et
. S.
Peg. 45, vers. 14, , . Vers. 18, 1.
, . Vers. u l l . 1. , .
Vers. 25, 1. . Vers. COd. .. .
, uipag. prasced. vers. 31, . S l . 2 et
A. S. Vers. 12, a fin. I. .
Pag. 48, ver8. 6, 1. I. S.
. S l . 2, leciio autem marginis babetor in cod. . H. St. M. M.Vers. 7,
. . St. 2, . 8. 10,
cod. . . . . St. vers. 14. .
Leciio margiois in solo cod. B. vers. 19 et 20,
, ',
, impress. Roraae, aDO. 1547.
Vers. 22, , , I. S-
, cod. . . St. . . Vers. 26,
. HiC liber quiDlQS 0*
inscribilur. Vers. COd. I.
[ . 8. 22.
* legitur 10 Od. . . St. . . in . S. codd. illun rectius.sed omisso .
Vers. 24, . . St. COd. . . . , . St. 2, . S. vers. 33, " .
Mendosum : lege *. Notom cx L i vio, Dionys. Halicar., Zonara, Cedreno. Vers.eod.
" . , , Zooa8>. Vers. 34, . . Vers. eod.
. . St. COd. . . . . S. quod
eerva eum peporisset, Dionys. Halic. lib. IV, vers.
38, 1. . 8. 39, ^ ,
putat I.C. It geodum. Yert. 40, . Deest annoruoi numerus; vixisse supra 80 annos, scriblt
Dioo. Hal. lib. n, extremo. Vers. 41, t. .
Pag. 49, vers. 6. . Solus A. S. , in
ediiis additur . Y^rs. 12, .
. S l . 2, . Vers. 16, 1. .
. St. 2, , et . Vers. 21, . . Sl. . . cod.* . Vers. 27, '
. Monslrum boc io irib. codd.lectio
marginis ex A . S. quam at H. St 2, habet; sedhic
pro . Vers. 9,
. St. 2, . 8. 13. . . S l . 2,
. Vers. 45, , . . St. 2.
Vers. 11. ' . . St 2 et . S.
Vers. 5, a fln. '. cod. . . . . St.
aaque moostrose, atque illud superius, . '
,
, 6tC. Diooys.
Hal. lib. I. Yers. 1, a flD. 1. . .
Diooys. .
&, '. . . ' .
Pag. 52, 8. 4, I. . Vere. 6, 1. ,
61 Sic 8. SIC appellatUS,
? * , idem DlODys.
. Vers. 7; locus videtur mutilus, el post
(si quidem Dionysiam H . velijaus sequO
iDdum, * , h%
addeodum
#

365

AD

BIBLIOTHECAM

.
, eic. Vers. iO, '. Sic et Livios.
. Dionys. Aremulvm,Pn\}\. Orosius, l:b. i,
cap. 20. Vers. iod. in marg. 1. . Vers. 11,
'AoWivov. DlODys. , el Vers. 14, idem
, Plutarch. . Vers. 17, ".
. . , Dionys. Hal. '. Vers. 18,
. S c i l . . Vers. 2, a fln. I. Ctim I. S

6
( )

.
Pag. 53, vers. 1, * . Sic l^gitur in oraoib.
mss , sed pro * S l . 2, . Vers. 36, I.
. Vers. 3 a fin. COd. V. .
Pag. 56, vers. 15, I. . cod. .
. St. 2, M.j . . Vers. 20, I. cum cod. . . S l . . . Vers. 23,
. Haud scio, sintne telPg<ndi , Gr Naz. , Chrys.
SiC p. seq. vers. 47,
licit) aD 1! potius, qU08 app^llaot
, Suid. De qubus
PtolemaidU Cyrenaicae cpiscopus Synesius,epistola
57, ad Theopbilum : 6ot ' ($ ,
)
| , , , ' . Eadem
prope saspicio esl Margunii, Tiri vere Maximi, qui
epistola perquam bumaniier ad me scripta
* (inquit) ol
;
.
, * , '
, ,
.
Vers. 23, 1. . Id esi,
.
.' seq. , id 681, , ot II Petr.
I. 13, 14, , cap. 9, vers. 15, quam
diclt ApostolOS
II Cor. , 1. Vers.29, . cod.B.reliqoi omnes
. Vers. 2, , legilur ad
marg. cod. A. S. vers. eod. . . .
Ters. 39, . , , , !
) ,
'beopbylact. Vers. 45, , ex sesamo,
melle confectum, . St. adroarg.Vers. 13, a fio.
1. . Vers. seq. ms. .
Pag. 57,18. 2, . . . *. 4,
. . St. 2. Vers. 6, . . S.
alii . 8. 11, . S. 8oll)S.
8. 18, 1. . . 1/, ,
. Sozom. lib. vm, cap. 12. Vers. 10, . Idem Socr. I. 6, cap. 4. Vers, 23,
6'. . St. 2, . S. conjiiDgunt bunc paragrapbum com proxlmo, leguntqoe , mutatis deinceps numeris; in aliis codd. contra: unde
postea iteraiuT. Yers. 26. .
Soeral. Eccles. hist. lib. 6, cap. 21, , . Vide Baail. . , et
Epipban. coDtraNoval.Vers. 14. a fln. .
Vert. 43, .
,
Zooar. tom. III, . 34. Vers. 6, a fin. I.
.
Pag. 60, vers. 24, . *
: ' '
. Vers. 35, I.
. Vers. 46, . lib. XI, . 261, vers.
12, a fln. . Vers. 11, a fln. 6

366

Marcellin.
, ^
.
Pag. 61, vers. 3, . . Sl. 2, ,
ibiquc ad raarg. '. , quaB eliam . Scbotti
est suspicio. Caa ili auteoi mentio fit in vita Oemostheois a Plutarcbo scripta. Vers. cod.
(niigai PliUarchut quoquo iEsChiois esse. Ver8. 3,
) b.jus viiam Ljenius descripsii. Vers. 11,
8 . Falsum
p'Tspicuf, ex historia fanlis ernendaiio, I. C. hioc
illud S^holion ad margin. codd. A. S. .
Vers. 13, !. . Vrs 15, '.
Vide etiam iE-ch>nis apud Plut. Vt:ra 22,
. Plin. Ib. , ep. 3, ad Nepoiem.
Auctor vitae ejusdora iEscbinis ineefus,
(inquit)
. A l Pliniua ailer, bistoharuiD Ib. vii,
cap. 30. J&tckines Athenientis, summns oraior, cum
aeeusationem, aua fuerai tutis, Rhodi legisset, legit
et defemionem Demosthenis, ob quam in tUud depulSU8 fuerat exsilium. Mirantibusque lum magis fuisse
miratwros dixit, si ipsum audivissent, in calamitaU
testis ingens factus inimici. Vers. 27, ,
Lucian. ,
Suid. Vers. 29. . dicitur Demosth. Vers. 29, , quod ei viiium Defflostheues,Orai.de falsa Legaiione, exprobrat,
,
. . eodem, , ,
Suid. Vers. 15, , liegat
Pluiarch. Vers. 33, I. . Vers. 34.
cod. . . . ei . St.
.
Pag. 63, vers. 3, I. *
. Ibid. , infra, pug.325.
Vers. 1, a flo Vers. 12, . Hoc videiur
reduodare. cum io A. S. codice solummodo legatur, und glossema eliam illud t/ . Vers.
21. . Al. Valerius Herculius Maximianus.
Vlde Eu^eb. VerS- 22, . cod. B. M. M. et
H. St. . Vers. S9, . . S.
. Vi rs. 40. . II. St. et . M.
. Vers. 41, . cod. V.
Vers. 46, . . St. 2, . Vers. 47, I. . Vers. 48, I. cum
triblld mss ,
. Vere. 6, a fin. . . St. 2,
Vers. 4, a fln. .
Pag. 65. vers. 4, I. I. C. . 27,
. , . Sl. . . el cod. Bibliothecae Bavar. in qua el Procopius calamo exaratus
habelur. Vcrs. 29, . . S. . Vers. 39,
. Affatbias, lib. IV, Socrat. Eccles. hi$t.
lib. VII. cap. 8, . Sic el ,
Gra3cis dicitur Verus, sed mendosum ,
cap. 18, lib. ejasdem apud Socraiem.Yers. 45.. cod. . . S. . S l . . . , cod.
. Ephibalitae reperio etiam apud Nicepborum
Callisl. lib XVIII. cap. 30. At apud
eumdem lib. xvi, cap. 30. Josepb. hb. v, cap. 1,
a tribu Nepbtbaiim) Arcbseol. Agaihiam lib. iv ei
Cedrenum, pag. 292, qui et ipse
appelial. Yide infra p. 80, vers. 33. Yers. 11 afln.
. . St. 2, . Vere. eod.
. . . sed 8i in cod. . H. St. et A. S. lectio
hic Uiraque. V i r s . . 9, a fln. .
. St. Vers 6, a fio. ,
, . S l . Vers. 3, a fio. . . St, 2,, , , Tbucyd.,
Diod. Sic. Pbilo, Joseph.
Pag. 68, Vdra. 7. I. . Ners. 3,
. Gregor. Naz. carm. , vers. 330,
,
. iode apud eumdem et
. Vers. 8, . 8.
lagit itaque . St. 2. 8. 9, 1, .
j

367

DAVIDIS HQESCHELII

368

. , . St. 2, Vers. 1, a fin.


. . S l . 2, .
Pag. 80, vers. 12, . , D i o dor. Sic. X i p b i l . M . Tyrius, et , L u cian. Vers. 21, . Vide infra scholion ad
p. 93, vers. 31.Vers. 23, . De quibus Lucian.
in Macrobiis: d ipsisautem vermibus dictis,
Clemeos Al^x. lib n Poed. Basil. M . horail. 8, l n
Hexaem. D. Jo. Gbrysost. Uode
apud eumdem Naz.
et . Vers. 36, . . illud verius, cuin Domiois
origini modo signiflcataB respondeat.Vers. 48, . . St. 2, , et mox . Vers.
4, a fin. . Ita rod. B. 2, caeten omnes
. Vers. 3, a fin. . cod. V .
. St. 2. Mm.
Pag. 81, vers 1, 5, 6. . Variani et bic
cod. V . 2, . MM. . Vers. 6,
. 8. 10, St. 2, . . 16, 1.
. , Suid. marg. 1. Smoeatw. Vers. 39, I.
. 3. 47, . . St. 2,
Vere. 1, a fio. . Apud . DiacoDum
Hitt., lib. xvii, Chaianum, et Helpidium, mendose
impres um esse, binc manifesto coostat, veluii
etiam ex Zonara et Gedreno,
Pag. 84 vers. 6, . . St. 2, .
Vers. 12, . , cod. V. H . S i . 2 .
Vers. 17, . In foro, Suid. Isidor.ep.337,
lib. 1, vers. 23. .
, (Rom.
XIII, 3.) . , "
. ,
(ibid. vers. 4.) , ,
, Scholion ad raarg. hb. . . et . S l . 2.
Vers. 30, I. . . St. 2. Vers. 24,
6 . *0 , ZoQar. C a dren. Vers. 37, . . . Vers. 43. .
, montem Izjiam vocat A m m i a n . M a r c e l l .
I. 18. Vers. ult. H . S l . 2. , ut el p.seq*
Vers. 5, 13, , Cedren. Vers. 46, . M .
.
Vers. 47,

. Vide . DiacoDum l i b . x v n , miscellae hisior i c . Vers 9, a fin. , fl. St. 2. Vers. 6, a


fio. , . St. 2. V eod. . . . . Vers. 3, a flo. . Sl* 2 ,
' '. Vers. 1, a fln.
. Gardarigas ooa est proprium nomeo
8td digoitas maxima apud Persas, inquit Paulua
Diacoous l i b . eod.
Pag. 85, . 4, . Clomanno-f
rum casteUum obtidet, quod P. Diaconus d i x i i , id
Cedrenos, .
Uode suspicari possis, bic
[8C. ] legeadum (com prasertim vestigia
lectionis bajus siat in cod. V . ex qao ad A . S .
marginem aoDOtatum est :) et Cklomartimapod Diacooum. Vers. 10. H . St. 2, . Vere. 17, . CattUM, . Diac. Vers.
fe, . Id est . N u m . x x i , 35, Deuler. II,
34, Hesycb. Sed Zosim. Vere. 36,
. . Sl, 2 6( cod. V., nec DOU P. DiaCODUS. Sic autem diCtUS , Ut
Saida coDjicio, forie quod nimiuai i i i u m D u l r i e r i c :
' ', ,

Vers. 13, . . St. 2, .. ,.


II. St. 2. vers. 33. . . S l .
2, . Vers. 3, . idem
Vers, 40. , , idem. Ners, 10, a
fln. . idem. Vers. 1, 8 An. I. , .
Pag. 69, vers. 4. S. St. MM.
Cod. B . Ver*. 7 el 12, . 01 , , Suid. Vers. 23, . .
St'. 2, , fcod. V . ] .
Vers. 25, . . St. 2, legO,
. Vers. 35. 1. . Vers. 10, 8 fin.
. COd. V . .^. 3, a fin. .
verius. Vers. 2, a flo. . . St. 2,
.
Pag. 72, vers. 4. . Sic infra p. 80, vers.
44, p. 81. Vers. 1. H . St. 2, quod esi
Suidae nomen proprium. Vers. l o . . Lectio hasc non nisi in uno cod. Vers. 35, .
Agalh. lib. V, . Vers. eod. . . St. 2.
. . . et Inierpres Procopil , Eustbaib.
1D Dionys. . Alibi legiltir o\ ,
1. C. Vers. 22, . . Syoes. epiSt. 132, .
'. cod. . . St. ', sed ille,
apposita viiii no!a. . S. ', iudem cum
lltora : 1. com . . '. Vers. 31, ol
. cod. V . et H . St. 2. Vers. 36, . cod. V . et . St. 2, ,
quod non displicei : Plutarch. . . , /, . Zosiw. ,
. Quid quod otiam Xipbdious
dixit. ea verbi stgnificaliooe qua generiu* fere rasus illi subjicitur, voluti
apud eumdem, . Vers. 45, 1. . Vcrs. 48, .
. St. 2. . V r - . 8, a fin. I. .
Vere. eod. COd. V . " . Vers.
11, a fin. . cod. V .
. Vers. 9, a fio. . . S i . .
Vers. 6. I. cum . St. 2 et cod. V .
, ei signa parembeseos tolle . ratio
enira interpungendi satis jam liquet. Vers. ult. a
fio. I. . Vers. eod. . St. 2,
.
Pag. 73, vers. 6, I. . Vere. .
. . et . Vers. 17, . St.
2, . Vers. 19, .
Cud. V . . . St. 2, .
Vere. 23, . St 2, . . Vers. 25,
. S. . . . S l . 2. Vers. 26, .
, cod. V. . St. 2. Vers. 28. , 31 Aranges : 080) vel
est rex, I. C. Vers. eod. lege cum H . S l . 2,
. hypben, ut apud Procopii inlerpretem. Vers. 41, 1. . Vers 4, .
8. 46, cod. V. . Vers. 11. a fin. 1.
', . 8. 8, 8 fin. . .
St. 2, . Ver*. 4, a fio. et . 76. Vers. 3,
. , . . . St. 2, cod. . pro quo
et , geminato , i n ms. Procopio non
semel.
Pag. 76, vers. 5, . . St. 2, et mox
. Vers. 38, . . Mt. 2, ' . Vers. 46, I. . Vers. 9, a flo. . cod,
. . Vers. 8. a fin. 1. . Vers. 5, a
THEOCRIT.
fia. . Euseb. lib. 1, Eccles. hist. c. 12 el De mysiace, locus exstat insignis apud Clemeia.
13. ", ol bb. i l , c. 1. Alii Abgarus.
A l e x . lib- m PawL cap 11 et II Reg, x i x , 24. V e r s .
Pafr. 77, vars 3, . cod. V. et S l . 2. 44, !. . Vers. 51,
. Vers. 17, I. . Vers. 19, I. ^ ,
. Vers. 20, cod. V . et . S i . 2. Vers. '. . Diaconus, Priscus stoun31. . . . V<*rs. 21, . St. 2, dum mwim noti dfi$cendit * ab equo, nu consuetis *~
quod esl frequens apud Procopitup.Vers^ 44, lutatifinibut u$ut ut. De bac^ ceaattatudtiie, l t t o l
. \ Cod. V>. , h. 1. 88CrilUum^ et ei snbUeere qaaaJ. Lipsws, a m ooairi iiunap, *&>
iD utroque H . St. lacuoa re)ketaVar8 5ya ^*- seripsii: a i q e .iategraoa edeo vir^eimmi pisioia,
6 , l i . SU 2c 68* 4, a Qdv ^ Iwmaaiteiis plettisiimaift:
n

AD BIBLIOTHECAM .

369

370

Juttus Lipsius Davidi Haschelio S. D.


. Sl. 2, : illud rectlus, Procopius lib. IV
Orfelio nostro mittente, UtUrat tuas aeeepi : qui(p. 433, mss. Bavar. De bello Gotthorum;
bu$ auctorem et iuasorem fui$$e scribis Segelum iUuc
,
transeuntem. Non Mellit fe. mi Hmscheli, ejus ,
,
?~. ',
>
'
tpon$io qua eerte libcnt talibus viris et amore et
scriptione retpondeo. Photii palriarcka Constantino , ' ^
politani Bibliothtcam, Velseri typis, tua opera excu , ''Pimiatoi
dt, id vero gratum nobis esf, publiee utile, et vobis
, ,
honeitum erit. Sane typos illot in HorapolUne vidi
. cd invidiam tuque elegantes. Pergile uterque. quod
, jam diu jacilis, bene m*reri de studiit, scribendv,
, ^
excitaido, juvando. Quod ad morem vtterem de qno

quctri$ eredo equidtm non nimis velerem esse, seaab
' . tnfenorum principiutn avo. Libera republica talt nf ,
hil observatum ; tmo conlra Ugo aliquotics in equo
, 6 ; , perequitasse ordints. iptos impcratores, tt tdhorta ,
lot etse. Etsi in proprie dicta Allocutione $oUnt tri ()
bunal contcendere, et in pedibus affari, quod non
. ig oras. Sed mori huic sua ratio, ti exemplum ab ,
Hliima onliquitate, qua ei ConsuUt, nostra conscen , ^
<iente$ et pojmlum ailoeuturi fatcn ei tubmittebani

fatentes nwjetfem $ua auguUiorem ettt. Si
wtle tii kne re fnmt arbUror, et submissionem hane , ^ duces %%iver$o exercitui habuitse Super kac re non
, . ,
aliud nnne occurrit, $i quxd alibi juvarcpotero, tm
ei Vekeri noitrt eausa (quem virum untee equidem
, . 01
(Bttimo ti amo) libtns sum faclurus. VaU. Lovanii V ,
Jd dtcembr. 1597.
, (
Vcrs 55 . cod. V. , . St. 2, '}) ^ ,'
, vox peregrina, acci- , '
piendaut irium codd. margo nosdocun, haudscio ' .
an , quffi el P. DiacoDO esl - ^ '
. Vide . prseced. vers. 2 et P. Diacooum lib. , , .
Yew. 34, . . . . \<>* 38,
XVII, XVIII.
Pjg. 88, vers. 4. H. St. 2, . . S l . 2, c o l . V . .
Vers. 9. St. 2, . Vers. 18. St. 2, 8. 39, I . VVrs 46, . St. 2.
. V T S . 26. 1. . Vers. 34, H. St. . Vers. 47, forie legeodum .
2, . Vers 37, COd. V. . Vers. 8. 51, . , I. 8. Vrs. 6, a
44, cod. V . . Vers. 46. H. St. 2, 8 fln . Si. 2 ei cod. V. . Vers. 2, a fio.
. Vers. 3, a fin H. S. 2, - cod. V. . Vers. eod. . cod V. .
Vers. 1, a fln. I. ncloeasu: Luciaous,
.
Pag. 89, vere. 3. . Pustibus, P. Diaco- .
D U S lib. ^ffipe jam dicto xvu, qui ex hoc au;ore
Pag. 96. Vers. 3, 1. . Vers. 8, . S. et
Don nusqaam corrigi potest; qu nquam brevi.cum . , '. <, 14, ^
iDterpreiatiooe, ioiegrura GraBce impressum irl spe- . raiDUS. Vers. 31, , id esl, 8UM ab . St. pridem Graace rum
. Vars. 33, . Si. 2, . Vers. 43, Arisioi* he et Theophnsti opusculis
. St. 2, , el mox , al cod. V. - editaa. Qjae autera Mheophyla lua
Tfr. Ve?s. 49, 1. , . Vers. 1, a fln. bic Simocates hb. vn, extremo, de vita Mauricii
. cod. . , . St. 2, , . . imp. schpsit: eo mecum Andreas Schottus, vlr
'^>, . S. , vers. eod. cod. . et . . ad lttterarum studia provehpnda naiu^, communi . HiC caVit. In his. '
mrsom m cod. . . el , ad margmem , scnbitur. Vers.
exaratum esi.
15, '. L^Ctio marglnis, ex conj^rtura
Pag. 72, vers. 9, . St. 2, ejusdam . S. Vers. 30, . Vers. 14, . St. 2, , cod. V. , . St. 2. VTS. 47, . .
. . 41, COd. V . . Vers. Vers. 10, afln. . St. 2, probe.
48, . Vers. 2,. JussU icnperaioris,
I. . , F . .
Pag. 97, vers. 3, .
. Diacoo. Vers. 39, . Si. 2 et cod. V. .
. St. . Vers. 10, . S.
Vers. 40, . . St. 2, , cu- Vers. 53.
fus leclionit* vesligia suot eiiam io cod. V. - . Cod. . . . S l .
. Vers. 41, . St. 2, . Vers. 46, cod. , quod probal I. S. Vers 27, . Vars. 29,
V. et H. Sl. 2, . Vere. 10, a flo. locus sup- . Si. 2. . Vers. 32, . . . Vers.39,
pleatar H. 8t, 2, cod. . . . St. . Vers. 6, a flo.
, cod. . . St. . . . Vers. 4, a fio.
. 8. 4, a fin. - io . St. 2, expuogitur. Y^rs. 3, a fln.
. Sic appellantor a Prooopio. 8uida, Zociara, 1. . Vere. 1, a fln. 1. .
ab boc e l * a Cedreno, s u Pag. 100, vers. 3, leclio marginie esi oHior.
pra p. 88. Vers. 10, . VeTf. 2 , a fio. H. Sl. Vers. 12, H . St. 2, '. Vers. 13, 2, .
. Scbolioo ad marg. . .
Pag. 93, vers. 8, A. S. . Vera. 6 . V 8. 24. . 6t.
12,1. . Vere. 16, lecUo marginis e eod. V. 2. . 8. 31, I. '. Vers. 42,
et fi. 8t. 2. Vere. 18,1. . cod. . et . St. . mibi videre non cottigil : Chrono2. ". Vrs. 23, . St. 2 . . . logia vero Nieepbori, patriarch CooslaDtinopoli?*. eod. leciio marginis io solo eod. V. Yers. 25, tani, io Biblioiheca Augusiasa Groa
B . S l . 2, . 1. 29, . De servatur. Yers. 1, afl&.H . S i . 2.
qoibuf aopra . 80, vers. 28. Vers. 35, . . Yers. 13, a fln. idem 11. ol. 2 ,
%

371

DAVIDIS

HOESCHELII

NOTJE

372

' . . eod. 6t 5, p. 101, I. . St. editio variai a ms. quae aic habet, ,
, . .
' .
Pug. 101, . 3, . . St. 2, .
Vers. 10, . Vere. 17 el 11, a fln. cod. B. . etc. 8. 8. 8 . .. 5, a flo.
H . St. . . Vers. 37. . St. 2, .
. Vers. 12, a fio. St. 2,
Pag. 128, Yers. 15, . . 8. 32, I.
'. Vers. 41, pro ' habet idem . St. 2. ' ^
Vers. 4, a fln. . NOD dubium qoin LaPag. 129, 3. 1, . .
tine reddendum illutlris non illustrius. Iia semper Vers. 8, '.
Graci nomma Lalioa in IS tfferunt; (pro Ver*. seq. I. b . Vers. 29, cod.
quo Ipgitur ppnd Pi ocop. lib. i, De Gotth.) V. . . Vers. 3, a fio. . . cod. .
Fidelii, , NobMs, LaUrentit, Vers. 2, a fin. . cod. V. ..
AugutialU (infra p. 260, vere. 8,)
Pag. 133, . 2,
Petrus IUustris (infra p. 505) et . . . Vers. 6, idem . Vers. 24,
similia. 1. C Vers. 4, a fio. , ms. omnes 1. . 8. 21, . COd. . 6t . .
. Illud Suidas. Vers 3, a flo. H. St. 2, . Yers. 43, !. .
a . Vcrs. 2, a fin. . cod. B.
Pag. 133, 68. 18, . . S. . . . H. St. Ulud A. S. et H. St. 2, quod , illud cod. . et . St. Vers. 9, a flo.
malo.
. 6
Pag. 104, vers. 9, . . Suid. [ Suid.] 6
8. 21. I. , , ' ,
, . Vers. 27, 1. . , . LuciaD.
Vers. 30, . St. 2. . Vers. 7, a fln. lib. I, Verm historicB, et bb. II,
I. cum . St. et I. G. Vcrs. 1, a fio - ol ,
, cod. . . . . St.

Pag. 105. Yere. 1, est gemrina lfctio. , , .
8. 11, I. . Vers. 23, 6, , Hos coojuDgit eiiam in Pbilopseude. Demetrius
. St. 2, hyphen. Assemior A. S. " legeoti. Pbalereus de eodem Ctesia, , , inqaii,
Vers. 25, . . . Hero- (
dian. , Eutropius
. ) Vers. 33, vox quadrato ioclusa reduDdat: pro
VtTs. ult. . . . .
enim, qoae est nola numeri, scriba imperitue lejnt
Pag. 143, vers. 3, . In alio libro ms. Ba, quod spbalma in 4 ms. codd. Yers. 37, Tarico Kv verba H!a, 6
. 8. seq. . Cod. .
, . Si. 2, pareotbeM includit. Vers. 41,
.8. 5. 1. .Vers.seq. cod.V.
, lege cum I. S. Vers. 45, .
I. S l Vers. 12, ^ Philosl. Ilb. Ili, De
. . margo. Vers. 11, a flo. . St. 2, Apollonio . Vers. 2, 8 fln. . Illa . . Yers. 18, . Ha3C
Ctes'se excisa suoi e codd. H. St. ms.arbitror,quod esi Plinio, qui lib. x,eap.42,docet quaeaves
iis sioi osi, cum seorsim eadem imprimereotur.
imitari posSint sermooero bumanum.utetSuid. in
Pag. 108, 8 19, . . . . Yocabulo Psittacus Naz. Prcecept. ad Virg. v. 624.
Yers. 31, I. ooiisso arttculo. Vers. 8,
8 flo. . ScboliOH ms. ' ' [.
.
Pag. 109, vers. 15, . . . Yers. 18,
, idem. Vers. 8, 8 00. . . - .
Vide infra . 193, 8. 23. Vers. 20,
. eod. 1. in msrg.
Pag. 112, vers. 11, . . . Yer*. 17, . . lib. . Gausam varietatis colorum
I. . . Yers. 22, . lam in pshtacie, quam aliis nonnullis avibus, afYide scboiioD ad . 85, vers. 19. Vers. 27, . fert Diodor.Sicalus lib. n. Vers. 22 cod. . A. S. *t
. . 8. 40, . . - H. St. . Vers. 23, . Bavaricus liber,
. Yers. 7, a fln. 1. , at 6X eodemCtesia excerptus.otav .
. 28, .
COd. . .
Pag. 113, Yers. 6, 1. . Yers. 40, [lib 1U,J . .
. Herodot. Thalia, et Tbftraist. orat. 12, - Vers. 39, . cod. . . S. . . . Ibid.
, , . lib. . Vers. 3, a fin
- [sic legendom in editis, .
id ast, ] , , . .
.
Aag. 144, 8. 4, , . S. cod.
Peg. 116, vers. 1, . . , et iD marg. . . . 81 . S l . , I. .
. Yers. 7, a flo. 1. .
. Vers. 15, . lib. . Vere. 29,
Pag. 117, ver*. 4, . Vers. 6, 1. - I. , .
. Yers. 10, . , . 8. 13 . 8. 11, a fln. . . liber addit,
I. . '. Yers. 20, I. . Yers. 32, . . , . . 35, cod. ei . . . , ^ . 8. 8, a
Vers. 2, a flo. . . .
DO. . . lib. seqoilur,
Pag. 120, 8. 5, . . 8. 15,
. . . Yers. 24, idem ". Vers. 29, . Yers. 19, . ' , . Jib.
). . 43, . . . 86q. Yers. eod. . . lib.
1. .
, . 8. 21, .
Pag. 121, vers. 23, . S. Sic lerit, ' . - COd. . . . 24, . lib.
' , . . eod. , . Vers. 28,
' . . lib. ' ^ . .
Pag. 124, 68. 10 6t 21, . . '. Yers. . . . 41, .
' . . lib. 8. 43, .
42, , . 8. 3, a fln. 1. $.
Pag. 125, vers. 6, I. . . 10, . . . . lib. ,
. 42, 1. . . 8. 45, . . iib. .

373

AD BIBLIOTHECAM

374

. Vers. 2, a fln. 6, . libro, 2, . Vers. 28, 1. .


initiumharumNarratioDumadmirandirum esihoo, Vers. 28, verba lineae istius reduodaot. Vers. 29,
o\ , ol . . St. 2, . Vers. 32, idem , ' , ivcie utrumque : nara id genus nomioa bi . ' . [Lu- fariam fl *ClUDt; , et , apud
Ciao. Pind. Quin et f e i i n i n a , , / et
]. , apud ApolliDarium : , et .
, , Vers. 41, I. . Vers. 45, . Sl. 2, , . , vitiose pro . Vers. 48, I. - , ^ - . Vers. 2, a flo. 1.
, ^ .
, .
Pag. 161, vers. 4, al. . Vers. eodem
Pag. 149, **8. 24, . leg. . Vers. 7, . Vers. 12,
0( , , , et , . St. . . cod. . V^rs. 15, eodr . I.Vers. 28, . , ,. . . Sl. 2, . Vers, 16,
lib. Vers. 41. 1. . Vnrs. 5, a fin. cod. V. Idem. Ver8 18, I. . Vers. 30, .
. 8. . .. Plutar- ',
ebo etiam idem quod Luciano; , '. [suidem quod , Luciano, Xiphitino, Theocr. pra pag. 143, vers. 12,1 ;
[lib. III,]
Idvll. u Vers. nlt. . Pliilo, pag. 217.
Pag 152, vers. 2, . ' , . .
. . .
Pag. 164, VNTS. 5, . St. 2, . Vers. 12,
, . lib. Cynocephalos inier animaiia numerat idem . St. 2. Vers. 17,
D\od. Sical. hb. m enlta in jEgypto, Luciaoas. '. Cod. . . S l . '. . .
Vere. 13, . . St. . '. . St. 2, , itaque io viia ejus.
. cod. . Yers. 29, margine, ' . S l . tolla- Vers. 22, . tor : proxima enim seq. pag. idem repelitur. Ibi- . Vars. 36, . dem Jeccor aoimadvertet, numeros pagioarum io- Slani in qnsdam Aristotelie scripta ,
lermedios librarii eulpa esse praetermtsso?.
'. Typis Aldi V- . 1534 . Sl.1562.
Pg. 53, vers. 2, I. [. Vers. 22, Vers. 45, . Hujas UOD nisi uoa est i m . pressa oraUO politica. , et altera . L^sbonactem Mily ,
eraaum philosopbum (quom auurn ab oraiore puto)
. Iib. Vers. 23, . *0 5. Emp.
LIX intfrpretibus, Philoni, Laeriio, et aliis dici- sub Augus Suid. vixisse, Lucianus
, eique Timocratem praeceplorem fuisse,
tur .
Pag 156, vers 8, . scribuni. Yers 10, a On. . Vide supra
, . . Vera. 1$, . pag 16, vers. 21. Vers. ult. H. St. .
' , . lib. . 22, .
Pag 165, wrs. 5, cod. V. et H. Sl. 2, .
, Vers. 12, 16, 19, oota syoonymiam , ,
, . . Vers. 36, - eS , pro auciore, de quo anld ad
, , lib.
pag. 28, vers. 15. Vers. 30. . Cod. V.
Pa3. 157, vers. 9, . Squilur io libro iilo . Vers. 47, H . St. 2, Bavarico. " * - , ', ,' . Vers. 49, al.
[Diod. Sicul. lib. ] . Vers. 51, Verba illa, o\ ' ^ , - , licei in . Schotli codice bic
, legantur, auot tameo ad roarginem rejieienda,
, - . Habetur eoim illa lectio in
. , H . Si. 2. pr iie quae proxime sequuniur, b
, , ' ^ . ' . Vers. 2, a flo.
. , . S l . 2, a^tencU8 chalCO grapbi culpa transpositus est.
, . , Pag. 168, vers. 3, al. . Vers. ,.
. S i . 2, , F l . Joseph. lib. ZIY, cap. i 7 Ar , . $ cbflDOlog., . Ver8. 34, . S u - '
, cra 33, v^rs. 42. Vers. 36 . St. 2,
. 8. 37,1. , . V^rs. 40,
. . Suid. , meDdose. Yers. 45, . 01 , Suid.
, VetS. 46, .
, - .
, . . Clem. .*
, * ^ Strom. I ,
. 8 , etC. Vers. 18, Epiphan. Vers. eodero . , Suld
. Ms. ; sed illttd ( ,
editio oovistima . Coramelini, et Socrates lib. . P h i l o )
Ecde$. HifL cap. 22, pag. 250, cujus locum in , Epiphao. pag. 57, vers. olt . . ediiis libris viiiosum ita corrige. .
.
Pag. 169, vers. 2, eod. V . et . St. .
, , - Yers. 5, . St. , . . quod magis
*. Quaoti aotem fecerit Heliodoros bunc in- placet. Nam lib. I Polybii, '
lusum, videre est io Nicepbori. lib. XII, c.34, ' : spbalooa grapbicura, aeque ae ia
memioil Lucian. lib. De lexicle pro , quod cum elibi,
HtoUonc. Vers. 27, 1. tum II Macbab. xn^ 35, le^itur ^ *]
. .
%
.
r.-r_
^ ^
"* . ,
, a
, * !
]
vel . ^
Sed de "hoc Supra. .
. Vers. 14, 1. . 8. 18, . . . fin. vers. 168, . ? Josepho teste, io Yil
.V
. Yers. 23, 1. ; pro quo . Sl. 2, su hiatorla, pag. 6l6. Vers. 47, ejasdem pag. " . 8.
~
25, . S. (. , iosepb. 8. 7,

DAVIDIS HOESCHELII

375

NOTiE

376

. . . Vere. 10, . . '. . Vers. l i , a fln. Vers. 23, . . Sl. 2, I. S. et I. C. . Vere.


, Suid. Vers. 24, ultim. al. .
Pag. 184, ver<. 26, . St. 2, .
. Socral. Etcles. Hitt tib. vr, cap. 18.
Vers. 28, Suid. ^Sijxcop. Vers. 32, 1. . 33, !. .
Procop. . Vers. 41. S i . 2, Yers. 8, a fin. . . St. ?, .
Pag. 172, v-rs.24, . . St. 2. . Vers.27, . I. G. , Qisi mutata distinctiooe
idera . Aonoiaiur tam^n, videri fuiise jungas cum seqq. quod tameo vix potest.
". Vers. 33, . . St. 2, auiem oaox pro : ita enim ssptus vocaiur hic
~ . Vers. 35, dux. Vers. 44, H. St. 2. . Vors. 45, 1. . . St. 2, . , '. . 51, I. , .
Vers. 34, pro al- habent.el veJS.36,
Pag. 185, vers. 5, cod. V. ei . St. 2, . Vers. 7, . St. 2, . V*rs. 41, . Vers. 9. . St. 2. . V^rs. 35,
*. . St. 2, '. 8. 9, . S l 2, . Vers. 10, a flo.
8 flo. I. . Vers. 2, a fin. . Ex Euripide Porpbyrius ID
, Suid \?rs. 4, a fin H . St. 2. . haqoge. Vers. ullirao, H . Sl 2, '.
Vft^s. 3. a fln. idem, ,
Pag. 188. vers. 5, . Inaj.stinnabiliuai.
' '. .
Sap. cap. V l l , vers. 10,
Pag. 175 vers. 15,1. . Vers. 19, cod. V.et . Quo sigoiOcatu accipiaodum Carm. Naz.
. St, 2. * , accil- , v^.rs. 63 :
.
saodi casu, quod Mibi v n reperits: videpig.169,
vers 4, a fin. Vors. 23, I. . V<>t$. 33,Vors. 8, . S l . 2, *. . . '.
1. . Vrrs. 40, l^ge . Ibid. H. St. 2, VtTS 15. . S i . 2,
&. Vers. 48, . - . Vr8. 29, . St. 2. , et V,Mg, 11,
. Passivo usurnal Ba^ii. episiola (cujus . V-TS. 4, a fln. . . . 8.
initium, -nv) &d Meldliuai episco- ultimo, I. .
pom ; IUpi editis m;*le iraPag. 189, rs. 5, St 2,
pvs<um ] . V-rs 12, . n mar(? . Vers. 22,
* .<^1. lib. . cap.14, Naz. n Fila
Ecctes. Hi$t. ' , et Basilii . pag. 80, el Joao. Gojopius, lib Orig iv.
P h i l o , pag. 374, ' Verii. 29, H . St. 2. , . Yers. 39,
. Luciaous activo illitur, . Sic mss. omnes. Tod^x Goropii, . VerS. 4, a flfl. . St. 2, 6 , pro quo ut m* odoso ille substi iiit.
.
quasi (quvm dicil Josepb,
Pag. 176, vers. 16, . lib. IU, i*ap. 8 Archaohgia) id oomtois sorttti es , - seot diatribarum a>ide>, quod longios patiium
, 8 vid^tur. He-ychio et Phavonoo ol
, ' - Vers. 45, " , l C.
, \ , Vers. 3, a fln. . . S L 2, .
. Pro^op. m . s. lib. , De Gotthis. 3. ul!. . Cod. V. .
Vers. 20, I. . Vers. 24, , . S l . 2. . S l . 2, .
Vers. 32, . II. St. 2, .
Pag. 192, vers. 1, Idem . St. 2, . Yers.23,
Vers. 35, al. . Vers. 38, 1. . Vers. 41, 1. . Vers. aodetD . St. 2. . . Sl. et cort . . . S. - . Vers. 25,
Herodol. Thalia.
. Iiludediium, . . quodei apud Gregoriura Vers. 30, i . in marg. . V^rs 5, a
iysseo. io vita Mosis legltur. Sic apud fin. H. St. 2, . Vers. penult. idem Diod. Sical. apad Philon^m (pro quo et . Vers. ult. . I. C .
apud Josephum scriptum repeno)
P c g . 193, vers. 4, I. . Vers. 5.
et apud Thucyd. 8. 2, 8 fio. H . St. 2, . . St. 2. Vers. 13, I. . Vers. 20,
".
.
Pag. 177, vors. 13, I. . Yra. 27, , . .
I. ex historia. . S. Vers. 38, 1. ad marg. Vers. 21, I. cum cod.
. Vers. 46, . Vers. 49, cod. V. et . . . . St. et I. C. Vers. 29, . St. 2, .
. S. 2, it'm margo . . , Vers. 34, cod. V . et St. 2, . Vers. 42,
uod et 1. S. conjecit inserendum esae. Yers. 9, a . et
0. . fl. S i . . M . cod. B .
fli apud Gl. Aiex. Is d i Pag/ 180, vers. 17, 1. . Ut supra citor Esiheracap. 1, vers. 7, , Apoc.iV.
pag. 173, vers. 40, idem fere quod . HiDC Basil. M . Diod. Sic.
Naz. Carm. Nicobuli ad F. v. 267 :
Luciao.
' .
Pag. 196, vers. 5, I. . . 16,
HiDC compos. infra p3g. 105, . 12, . . S l . 2, . 8. 27,
Aliud esi io sacrn Liileris.V 19, 11 St.2, cod 11. . . St. . Vers. 34.
, Pbilooi , Pind.TO - . St, 2, . Yers. 38, ^
, sed alteram lectiooeui buic praBiulerim. , . St. 2.
Pag. 197, vers. 2, COd. . et . .
. Vers. 23, . cod. V. . St. et
. . . . S l . 2, et I. . , . St. 2,
8. 27, . , - , 8. 17, .
. S l . 2, . Vers. 21, Idem .
, . Suid. Sed oominis r^lio Vers. 22, . Idem . Vers. 2 i , idein
pro . Vers. 33, I. .
versu 44 bujus pag. reddilur. Vers. 39, al. /ers. 3 i , . St. 2, . Vers. 47, . Vers. 42, I. . Luciao. ^ ' . PIul. - Zonaras, lom. Annal. III, \ 3*
" - * , ,
.
Pag. 181, vers. 5 . St. 2. . . Cedretl.
Ters. 7, idem . Vers. seq. idem pbg. 619, , ' %

377

AD BIBLIOTHBCAM

37&

$, sobilissimi bosore decoravit, et secum ba- locos est corruptus, pag. 602, et pro
I^geodum cuni ms. Aug.
buU.
Pag. 200* vers. 13, . Si. 2, , et mox , . . 26,
. Ver*. 25, idem . Vers. 43, CODtUSa SuDt h.: , I. S. Vers. 26,
. Plut. ViU AI*X. . (3, et - . . Arriao. lib. VU. Vers. 28, ".
. . 30, I. . Ver. 3, fln. 1. .
Fag. 201, vers. 14, H. 8t. 2, . , vel cum editis . Stquilur apud
Vers. 21, H. St. 2, 6 . Yers. 22, I. Arriaoum,
t>. Vers. 24. H. Sl. 2, ^ el ' pro . Vers. 32, . Sl. 2, . Ven. 29, 1 . Vers. 40, . Ad , sicque liber editus : qui idem pro noftiram aetat^m noonisl XI, perveDeruM.Ven*. 12, babet . Vers. eodem Arriaoi vulgata
8 flo. cod. V. . Vew. oll. 1. - exemplaria, ^
. , rtc.
.
Pag. 216, ver* 9. . St. 2, ' .
Pag. 204. vers. 35, al. , , . Vers. 39, . St. 2. - 8. 17, . . . . . Sl. 2, .
. . 43. . . el . 81. ". .46, . 32, I. . Vers* 41, 1. .
1. com . St. 2, . . 10, a fln. Ibid. . Sl. 2, . St. 2, oferat . . 50, . . etiara boc loco, illud
. S. et cod. B. 2.
.
Pag. 217, vers. 19, H. St. 2,
Pag. 205, vers. 30, . ExstSDt
ms. io Biblioihece Augusuna. Yers. 42, cod. B. o\ <(. . S. ol . Vers. 21,
. M. et H. St. . Yers. peoult. fl. S l . 2, . VefS. 22, I. '.
8. 36, I. . Vers. 44, . Sl.,
, edilum Luteli ( .) 8. 6, a flo. 1. marg. .
apnd Fed. Moralium, a. 1600, Rob. Balforeo Scoto . 4, .
teterpreie. Vers. Ult. 1. .
Pag. 220, vers. 13, I. .8.14,
Pag. 208. vers. 4, I. , vel cum I. , Vers. 17, . Sl. 2, . VtTS. eodeiD, - . Huc cur scribal, vtde Suid. in dictione Caraowrov . . St. 2,. et 8. 8, . nus. Vers. 24, H. St. 2, . Vtrs. 25,
Vers. 19. . SI. 2, . Vers. 24, , idem.^Vers. 37, . S l . 2,
idem . Vers. 26, al. . ? }. . 42, cod. V .
Yers. 29, . Epipb. pag. 308 et 314, .. 8. 44, . Vers. pe (sic eoiin utrobique legeodum) . Dull. COd. V . .
TlieodoretUS, Pag. 2il. . 30, 1. . Vers. 32,
[ ,] - , .
, lib. , Epiiomes Contra hntrettcot, et Pag. 224, *. 6, . Si. 2, . Vers. 7, 1.
Ecekt. JRii. lib i, cap. 13. 14, et Socrat. Scho- cu I S. el . Sl. 3. Vers.14,
la$t. lib. I, eap. 38, ubi pro per- . . . Yers. 18, . Sl. 2, .
peram est impressum. Vers. 38, 1. . Vers. 24, . . St. 2, ei Cod. V .
Yors. 89. '. Culos Tbeodoreius teetimoDio . 8. 24, iidem .
ititor lib i, cap. 14, Eecks. Ettt. ex epist. Veie. 26, , . St. 2, . . . 38,
S. Aihanasn *d Serapionem [, vulgati libri, cod. V. et . ^t. 2, . Vers. ultim.
ad AppioDem] qu&in ediiiooc pioxiroaH.Conjme- , II S l . . S.
lini 1.1. pag. 522, legitur; ei alius de Ani morte
Pag. 225 \ers. 3, , . Sl. 2. 8. 10,
IOCQS, Disp. I contra Atiuui. pag. 130. d. Vers. 11, I. . Ver5. 15, . Sl. 2,
a flo. . . St. . Vers.
a flne ' . Vers. 26, 1. . Vers. 39, I
H . St. 2, - pqiov. Vers. 42, .
. . olt. in cod. . ad marg. . St. 2. 98. 48, idem et cod. V.
6' maou receote ad^criptum : forie quod is nn- . 9, a 00. I. .
meros desideraretor, uode io libro H. St. etM.M.
Paff. 233, vers. 11, H. St. 2, . Vers.
HaBft paulo post leguntor, ' peoult. H. Sl. 2,
, , .
Pag. 236, vers. 14, . St. 2.
Pag. 209, . 1, . Sl. 2, , et ( ?) , .
vers. 8, . Vers. 8, a flo. . Sl. 2, Vers. 21, . De Jamolico, ad marg codd.
. St. 2 et . M. Haec suot adootata : 6
, , ODliSSO particip. .
Pag. 2*2, Ters. 9, . Epistolarom
Libanii volumeo ms. e libris A. Scbotu eei penes
me, aliod ID Bibliotheca viri claris^imi Petri PaotiDi TiletaDi. Vers. 10, . , ' ,
Codex declamationum membraois babetur Ao- ( ) ,
gusiae. Vers. 13, Grace, cum iaterpre- .
Utioae B. Yolcanii, excud. H. St. &n. 1575 , 8 . Yers. 36, I. S. leglt, omisso , ' 8
articulo. Yers. Ult. . Cod. Y. et H. St. 2, , ^
.
[. . [. ] Pag. 213,
20, . in- .
seribanuir in edit. H. St. Yers. 22, , []
. AriaD. lib. VII, Platareb. vita . Alex. M., Atbeoaeus lib. x, Eustatb. ad u i ' , , llmd. Yers. praced. . St. 2, . , ,
Sphinx el nomen fuit, ioqoit Ploiarebua, sed quod , ,
ceogressos secum Indica voce KaU |id eet, salve) [. . ].
eempelia^aet: a GraBcis Cal*nu$ est dictue. iose- Hacteous ms. scholioo. Vers. 23, . St. 2, pbas lib. I Contra Appionm,el Euaeb. lib, nEwan- . Yere. 24, . Heliodorue,
geL prmpar. Philotophos Indis Calinos dici, ex PboBBix diciiur etiam upra pag. 164, vers. 17,
Arislotele probeot, cujue verba e Glearcbi lib. ,
ipaa afferuot. 0 e Galano^pud Pbilonem , id est, Emeea

279

DAVIDIS HOBSCHELII

enim, patria Heliodori, urbs est PbceniciiB, quaB


in labulis gt*ograptaicis Ptiam Emisus dicitur.
Vers. 30, ve ba quadraio indusa, forle suni scholion * pag. 205 vers. 37, neque enim nisi uno lo
cod. leguntur. Vers. 41, H. Sl. 2. , nec aliler po>l*a. V>rs. eodem '. Suidos, qui
Rhodinem appellat, hinc e-l emendandus, ibique

380

. . . . . . V6T8.. 6, a fiD.
. 8l. 2, .
Pag. 265, ver*. 5, .

Cedren. Vers. 14, . Sozom. lib.

VIU, cap. ult.Vers. 18, . . Sl. 3, .


Veri. 29, cod. V. . VtTS. 34, '. ' . Zooar. tom. III.
V^rs. 8, a fln. 1. cum I. S. . Vers.
' pro ' iegendum.
Pag. 237. vers. 12, . Sl. 2. - penul. COd. V. et H. St 2 .
Pag. 268, vers. 3. H. St. 2. et . Vers. 19, . Ideill,
Vers. 21, cod. V. II. Sl. . . . Vers. 8, id9m. Verf 13, Vers. ood. , . Sl. 2. VtTS. 27, - , idem. Vers. 14, , idem. Vers. 30,
II. St. 2, . Vers. 33, . Ila ms.
, idem.
Pag. 240, Vc*rii. 8, , omnes,quod ahbi non facile rcpenas; ed tlla mar. Sl. 2. Wrs. 38, idem.Vers. 5, afio.cod. gine ascripta apud Cleoa. Alex. et clios.
Pag. 269, vers. 4, flo. . Grsce et La. . S l . S. '
/ , . Ita Ifgendum conjeeil tiDH (ut et Heroilianus, de quo pag. sva) exstat.
etiam I. C , sed poslenore , propier Vers. 17, H. Sl. 2, .
Pa$. 272, vers. pen. al. . Vers. 24,
cbalcographi lapsum. . . ..
H. S l . 2, '.
4, margiois tollatur.
Pag. 273, vers. 31, I. ' . Vers.
Paflf. 241, vers. 22, . Vido Sciid. 10 vocab. . Vers. 32, pro lege cum 47, II. Sl. 2, .
Pag. 275, vers. 10, II. Sl. 2,
I C. . Verum impn. Vers. 35, 1. .
. Vers. 43, I. . Ycrs. 4. a
Vers. 8, a fin. H. St. 2, .
Pag. 244, vers. 10, a flo. cod. V. et H. St. 2. fiD. I. . Vers. 3, a 6n. ol ',
. Vers. 4, a fio. , cod. V. . Imo suot iidem. Quid enim noc est liud
quam 8i dicerem, , .
et H. Sl. 2. .
Pag. 245, vers. 27, II. St. 2, . Vere. 43, Philo. ,
. . Sl. Vers. 46, leclio mar- [m$. ] . Vide qU83
supra ad pag. 168, ver^. 46. annotavimtis.
ginis i\% cod. Vers. penul. !. .
Pag. 277, ver*. 22, . cod. Aug.
Pag. 248, vers. 41. H. St. 2, .
Vers. 6, a fin. . cdd.V elH. Sf. ,
2, ' . Vers. 4, a fin. iideai * .
Pag. 277, vers. 22. . cod. Aug.
Cudd . Vers. 12, . cod. . . Vers. penult. , . Hujus priDCipfum
vel , nam illa esi leciionis est hoc, '
ms. ^)
varieias praeced. etiam pag.
, ,
Pag, 249, vers 11, H. St. 2, et
TOOX . Ver*. 28. I. , Vers 35, , [] . VtTS. eod. in marg.
' ' auctore Soida I. Contra Cnium et Flaccum Yers. 26,
', . V. rs. 7, a fln. , id esl, , I. S Vcrs. 39,
J. . Vers. 3, a fin. . Vide . . . . Euseb. Iib. II, cap. 16, LccUi.
Hitt.
infra p. 281, vvrs. 17.
.
.
.
.
Pag. 280, vors. 42, . Si. 2, .
Pag. 252, vprs. 24, H. Sl. 2,
Pag. 281, vers. 5,
.
Pag. 253. vers. 1, .. . De quo bupra 249, vcrs. 39, Vers. 11, a fln.
negant viri docti, ut noiis ad lib. X Cbrysosi. I. cum I. C. .
Pag. 284. vers. 7, *\. H. St. 2, , .
, nuper hic Augu^ise impn-ssis, araeindicatum est. . 3, a fio. II. St. 2, Vers. 19, . St. 2, . Vers. 34, cod. V. el
, ut . praeced. vers. 17.Vers. 42, . Si. 2, . Vers. 38,
. . . St. 2. vers. 9. a fln. id^m.
Pag. 285, vers. 9, . . LeODtius
. Hi c:damo exarali habentur iu raembranis biblioth. Augiisi. Veis. 26, . De De iCCtis. Vers. 16, I. .
Carmine ad Virg. paraenetico, versu 96, et gnomis , .
disiichK carmin elegiaco, vers. 113.
Pag. 288, vers. 13, .
Pag. 256, vers. 3, a fln. H. St. 2, ", librt edili. Vrs. 19. . Sl. 2, 6. Vers. 32, ^ idem.
.
Pag. 257, vers. 3. . Vers. 51, . St. Yers. 44, I. , . Ex hoe
IfgH vers. 45, , cum vers. libro memorabilem aff^ri bisloriam de adole^ceoie

Ittronum duce, Joanne evangeliata in viam salulis


reducto, Euseb. I;b. m, cap. 23. Eccles. HisL qu
etiam bgitur in Vita ejusdem divi Joannis, a SlmeoDe Metapbrasie srnpta, et cum Areiha in ApoC8lvpsin Veroo a 1582, edita. Vers. 11, a no.
'Akk o\ . Sic inchoatur lib.
Stromatum impressus. Ver?. 8, a fin.
. . ,
tem in mari,et hunc vicissim illi episcopatusamis- , etc.
Pag. 289, vers. 6,
sionem prodixisse, memorat Sozom. EceUi. Hitt.
lib. Vl'l. Cap. 15. Ver$. 17, . . Veoetiis excussa aono 1563. De illis
, , - Zooaras, ad canonem apostol. L X .
, quam bic Augoslaa cum aliis eiusdem
dlvi Chrysostomi homiliis excudit Micbael Mauge- , \ rus anno 1586. Vers. 23, al. . Vers. 37, ,
. Socrat. Itb. VI, cap. \$.EccU$. Hist. . Vers. 23,
el Soxom. lib. vm, cap. 20. Vers. 41, H. St. 2, - . Sf. 2, . . 29. 1. .
. Yers. 11, a fio. cod. V, at H. St. 2, 8. 35, . '
35. id^m nomen ponatur. Vers. 3, a fio. 1.

.
Pag. 260. vers. 27, . . PaoliDUS legit
. VefS. 25, . St. 2. .
Pag. 261, vers. 36. I. . Pag. 264,
vers. 14, H. Sl. 2. ' . cod. V. '
. Vers. 13, . Chrysostomum Epiphanio mor-

381

AD BIBLIOTHECAM .

382

, Euseb. ibid. Vere. 34, .


. . ad marg. Vers. 43, , Tbeodoret. lib. m, Contra hceres.
1. . Vers. 8, 0 fio. Epipbao. pag. 208. Vers. 41. 1.
. Euseb. Iib. lli, cap. 16, Eccles. Hist. . . 46, . Vers. 25, '. Igoat. episl. 1, ,
ejusque interpres consulaiur: Euseb lib. v, cap.6. . Suidas de Ambrosio. quem a secta Yaleotioi
Pag. 292, vrrs. 45, . De his et Marcioois Origenes cooveriit.
Tbeodoret. lib. V, Contra kares. EpipbaD. pag.
Pag. 305, . 1, , Suid. ,
182; Soiom. lib. 7, cap. 18 EccUi. Hitt. Vers. 9, Euseb. Vers. 2. . Id e-U, ,
a fln. cod. V . et H . St. 2, . Vers. 4, a flo. , H. Wolf. 8. 4, 8t. 2,
H . S t . 2, .
. Yers. 2, . Quod io duPag. 293, ver*. 3, I. S. Ver*. 4, biom vocai Naz. bis VerbtS, ,
idem Vers. 7. , idem. ^ , '
Vers. 26, cod. V. H. Sl. 2. , . Hom. de spirilu
Vers. 33, I. S. Vers. $ancto.\b\ pboanicemesse iotelligeodun),exejU9dem
38, cod. V. Naz. Carm. priecepiiooum ad Virg. cooetai. Yers.
. . S l . 2, , .
eod. . PhOBOicem auPag. 29(1. vars. 13, . S l . 2, . tem, cootra quam alii (veluti Euseb. hb. Vf Devtta
23, I. . Vers. 26, . '. Vers. 34, Constantini tmp. exiremo, Suidas, ei ii, quorum
cod. . . S l . 2. Vers. penult. . testimonia ootis ad hieroglypbica Horapcdliois ioMigratit [quamquam Sap. II, 1, 4 , qui serui) ooigeoam Maximus martyr esse oegat.libro
remgrarit : et cap. 6, vers, 14, ad Petruoi Illu^trem contra Severi dogmala, hoc
- (ut ibi legendum, alibi monui) neque Uiens argumeoto ; > ' ,
remigrai: eic.: ioierpreiari malim.] Cregor. Nys3. ,
de MeleiiO epiSCOpO, , , . "
, - ,
, Pater ilie noster est beatui et con- * ,
. tubernii cum apostolis, et migrationit ad Christum,
,
momine. Vidc pag. 300, vers. 2, et Pbilipp. I, 23.
,
II Tim. iv, 6.
Paff. 297, Vtfrs. 5, . - * ^ , Euseb. lib. , cap. 1, Ecclti. Hitt. Vers. * ,
8, . Eu-eb. 1. eod. cap. 3. Vers. 11, ' . I. . Vers. 15, . Suid. VerS. , '
22. . Epiphao. pag. 224. Vers. 27, cod. ,
. o\C , , etC.
V. . Vers. 34, I. .
Pag. 300, vt^rs. 8, I. . Vers. 10, . (Geo VII.) ,
, '
V K I S . 27, B . ct H . St. 2, ' . . 43,
1. , , - , , 6 COd. IDS. AUgOStano.
, , etC.
In codice , et . . locus inirger sic legitur.
Paff. 308, vers. 11, I. . Vers. 14,
* .
, , Euseb. lib. , Dt Constantinoimp. . 155;
, Cabaeilas Vero, et . , jnquit : ,
. , , ,
, . . St. , '12
2, , ' ,
. ' ol, , , . . ad
' , , marg. Vera. 21, I. . Vers. 43,
, ] De qua supra pag. 208, vers.
. 32, 38, Vers. 43, " I. S. Vers. 45, H. St. 2,
'- , , . Vera. 6, a
, - fi&. , idem.
,
Pag. S09, vers. 9. cod. V. . . H. St. 2,
" ' , * [ . St.
, lA . . seq. cod. . et . Sl. 2,
, .Veri. 10, a fio. , . Sl. 2, .
[ . "
Pag. 312, vers. 1, . . St. 2, I.S. . .
', yitut. Vers. 10, 1. . Vers. 10, afln.% - . , Suid.

Pag. 313, vers. 41 : .
, , '
, , , *Pcufl . . S. . . . St. 2. 8. , S. . 3. 4*5. . Si. 2,
10, a flo. 1. I. S. Irenari autemGrsci pars , . Vers. 9, a flo. ,
magua solius libri i, apud Epiphan. pag. 79, etc. . Vers. 8. a fln. , supra pag. 89.
Pag. 316, vers. 7, . cod. V. et H.
Pag. 301, tere. 3, , '
'. EpipbaD. , pag. 171. St. 2, . Vers. peoull. 1. .
Vers. , cod. . et . St. 2, . Ver*. 9, Vers. ull. .
Pag. 317. vers. 9, . St. 2, . Vers.
cod. V. . St. 2, . .
. *8. 13, , COd. . . . 18, , . S l . 2, I. S. Yers. 29, . St. Yt-rs. 16, . quod malim. . ' , jn membraois Bibliolhecaa AugusVara. 24, . Euseb. lib. V, cap. 5, taoa3. Quas io. Jacobus Bearerua, Orseearuin
Vers. 25, ^ Euseb. lib. , cap. 26. Yers. 31, rarum et biatoiiaB professor Friburgi Brisgoe,
1. . ' ^ doetisa. ex Aagust. codd. transcriptas, cum interf

883

DAVIDIS HCESCHELII

384

pralationejatn 64tdt886t,nlsi typograpbi mofaren. 8. 33, , , H.St.

, . . 35. .
Clemens Alex Stromat. 1. tlegan-

2, et I. C . Sed bic pro legit . Vers.36,


1. . Vers. 10, a fio. . Hujus flt
mentto in fronie SoldaB.
Pag. 3*8, vers. 27, 1. ^. Yers.83,
. Spatium in . St. 2, unius dictlonis,
post , CUi forte iosereodum ,
vel . Vid. io Diodoro Yalerio. Yer*. 42,
cod. Y. et II. St. 2, .

tissimie typis recens impnsei Parifii*, A. 1599.


Quorum Procemio, vers. 14, pro malim
legere , quo usus esi ApolliDariug Psal.
XXX , 6. Yers. 10, a fin. H. St. 2.
. Forean igiiur et blc legeodam
pro , ot io nupera illa geoffrapbicorom opusctiforum editione, in vita Scylacis, ubi
eadem in me. menda.

Pag 321, Ters. 25, H. St. 2.

Pag. 341, veis. 2. ,

. Vers. 47, cod. V. et . St. 2, - Hoc opusculom in Lampna (cujus quippe librorum
* .
Plutarchi catalogus 6oe mudlus esi) non receoaePag. 324, vers. 6, a fln. H . St. 2, .

tor, sed cni ea ipsa est vig,

Pag. 325, vers. 24, . I 8. .* . 31,


. . Sl. 2, cod, . . 6.

qusehfa t a?crtbitur. Iu enlm BasiliusH.


^ . Na.

, I. S. Vers. 5, a fln. , . Sl. 2, Yera. olt. 1. .


Pagl 326, vers. 1, . cod. . . . . . St. 2, . .
3, . St. 2, iiv probe. . 5,
1. . Yers. 9, ' .
, , Naz.pag.84,
, ' ' ,
LuciaD. Vera. 10, . Suid. Vera. 24, . Phrynicbi Eclogam Atticorum nominum et

, Arisi.
. 8. 4, . , , , Cic.
Dt fato : , Gie. ibid. 61 IV Tutcul.
quod nec Zopyros eoojectura poiuit assequi, , . Tyr.
'. . 15, . . Sl. 2.
. Vers. 16, , idem. . 22,
, exstat quidem; sed alieriua

erborom, quam A.S. taic nobisreliquii, ounquara Plotarchi, noo Hlios Cbarooensis, voluni esse,
aotea nisi Graece editam, DUDC a P. Jo. propter styli disiimilitudinem Yers. 23, NoDDesio Valentlno eratam, et Latloe coDversam, , . Horna
notisque eruditis illostratam, spes esl bic Aogus' Lamprias io sua Tabula memioit. Vers. 34, fl. St.
impressum iri. Yers. 31, .
Llbrl edili . Yers. 39. . strum lectioois, pro fHcp.quo et legeodum coojeci

2, . Yers. 49, . Hujus


vita nOD eiStat. . 32. . Suid.
, . Ab opioiooe

modo, et emendatum posiea reperfi in H. Si. Yers.

immortalitatis.sive quod Dullara corrupiionem esse

40, , . ,
Wolfiom Isocratis interpreiem. Yers. 35, . , Lucfao., de quo multa Diod.
SiCUl. Vers. 6, a flD. . . . Cic.

sentiret, . Wolf. Vers. 33, . . Yers. 43,


. St. 2, , .
Pag. 345, v^rs 6, ' 3 , idem.
Yers. 15, . F. [ut bflC ipsa

iib. Be senect.. sed annos naias 96, Ptnegyricum pag. vers. 24, legiiur] sed et . rectum, ut
scripsit Luciaoo auciore. Yers. 5, a fin. . pag. Yers. 22, infra : < ua voce Gregoriui, aliique
Isocr. fsc ] - (Num. XXIl, 22; Psal. Cvni, 28, Thftophylact.
, ubi H. Wolf. legit.
(Ecumcn. et Lucian) uiuntur. 1. C.Yers. 45,
Pag. 327, vers. 1, . Inter Dicanicai, In- . Basd. io Pial. CVI, ubi 6t
ter alias . Yers. eod. afgomeQlum . Theodo. St. 2. Yers. 3, , idem. 8. 4, retas ' , *acr etiam Scripiur
. Potissimum panegyrici, et Orationia de auctoritate probat,
pace, Vers. 7, , . Wolf. . 9, ? . Vers. 48, ^.
. Hd3C oratio VlllgO - IlCor. , , *8. 23. . Sl. 2, .
ioscribitor. Desideralur hie nomeo Orationis Yers. 30, , idem. Yers. ult. I.
VicesiDQ33 prim, qua3 est , de BigiS, , .
in libris edilis, ut vicissim ioter epistolas Pag. 352, vers. 8, .
esi illa , quaio ex Italia serum lofra pag. 720.
A . S., solertlssimos antiquitaiis indagator, attolii;
Pag. 356, ?ers. 20, ,
qoam. io eloqueoti IsocraticaB studiosorum gra- Syoes. epist. 148. 01 ,
llam, Pbotio intervlmus. Yers. 27, , . . Sl. 2. Yers. 31, id6m , , et Cod. . 8. 37, . . Vers.
Chrysost. lib. De gacerdoiio, Isocrati , De- 38, I. . cod. . . Vers. peoult.
mostbeci , Thocydidi , PlatODi H . St. 2. . F. , 1. S.
altribuit.
Pag. 357, . 9. H. St. 2, . Vers.
Pag. 337, vere. 7, , I. S. Vers. 13, 12, Idem. *8. 15, . In Augustaoa bibliotheca . Sl. 2. Yers. 18, exstant (de quibus iofra pag.528, . Sueton. io Vita Tib$rii : Focti honesto, in qua
rers. 38.) , , - tamm crtbri et tubtilts (oi8. in coBDObtO S.Uldarici)
in Octaieucbum, libros Regum et Parallp. tumret.cumprmgrandibuiocuHi ei qui,quod mirum
Ille Casarieosis, apod Suidam. ^ emt. nociu etiam et in Umebris viderent, ud ad braappellatur. Yers. 13, . - $ : $t cum primum fomno patuiaent demum rur , $um ktbesctbant. Yers. seq. . St. 2,
. . 3. 46, . . St. 2. ', illua
, , . . ad rectius.vide StrabOOem,et Schoiiasteo Tbeoc.IdyJ/.
marg.
'. Vere. 8, fooi, . . H. St. 2. Vers. 7 ,
Paff 337, vers. 21, cod. V. . Yers. 34, Herodot. Mtlpomene.
. De quo lofra . 496.
Nai. Garm. ad Neaaeeium, Yers. 274.
Pag. 340, vert. 5, H. 8t. 2,
' .
. Yeifi. 8eq. Pag. 360, 8. 85, . 8t. 2,
, idetll et . S. 8. 20, , . Yant. p^DOll. 8
1. S. . 8. 30,1. notator in Ct>d. . Sl. Ut mendoSttm,
9

385

AD BIBLIOTHEGAM .

386

sad absquecausa, qoare scholioD marginis utrum- Vers. 21, , cod. . . St. . Vers. .
que tollatur.
, . St. 2. . 29,
, . St. 2. Vers.
Pag. 361. Vers. 36, a . St. .
Pag. 364, Vers. 15. . 33, . . St. 2, . Yers. penult.
St. 2. Vers. 19, idem. Vers. 27, , , . St. Vers. 7, a fin. . . St.
Biblioibeca fmpressi ab . Commelino : sed non*
. St. 2.
Pag. 365, . 11, . . St. . . nullas cx bis bomiliis D. Joan.Chrysoeiomo ascriVers. 15, . I. S. bunt.
. " . S l . 2. . Vers.
Pag. 377, Vers. 4, , . Sl. 2. Yers.
16, I. . Vers. eod. ' - 19, , idem. Vers. 26,
, . . , vide qu ad pag. 253. Yers. 3, supra an^ . 2, et caBteri codd babeot. Hi Eclo- notavimus. Vers. 39, . . Sl. 2,
farum libri duo, Physicus et Ethicus, J. Stobaei, . Vers. 12, . . PaDtinus . cl. qu
Aoioerpiae aunt Impressi Gulielmo Caotero inter- bic Basilius de . Tbecla ecrlpeit,
prete, a. 1575, quorum in Ulo qu desideramur, jamjam editurus est. Yers. 44, . M. et H. St. 2,
noo pauca, V. C. A. S. ex vet. libro Ant. Auga- .
ailni arcbi^p. Tarrac. exscripsii. Cui utinara vaPag. 380, vers, 4, H. St. 2, . 8.
caaset com eoa. illo ms. cooferre, 9, idem 8. 4. a fln.
cum ea, exemplaris vitio, alicubi mendis scateal; idem.
de quibas tollendis baud dubie lectorem monere
Pag. 381, . 5. , . . . St. 2.
potuiss t,qoa3 H.Wolflus nonoulla ex ingenio cor- Vers. 8, . St. 2, . Vers. 33,
rexit, verbi causa, pag. 1, pro . W. cod. . . . . St. I. S. Vers. 8. a fin. .
legit ; pag. 2, pro ; St. 2, . Vers. eod. 1. mS8.
pag. 5, pro ; pig. 109, I. C. Vers. Ult H. St. 2, .
,
Pag. 384, vers. 14, . Suld.
, pro ,
/ , ; pag. 124, ,
, pro ; pag. 128, , ,
, et , , ^&
pro pro Terba SUOt ex Orat. 2, Chrysost.
; pag. 132, pro ; desumpti, ubi pro ill cod. Aug.
pag. 206, , pro ms. legitur, seDSU 60 et , pro dem; et , pro pro et pro . Vers. 21, , . St. 2, Vers. 34,
et , elc. idem 61 pro .
qua? idpo attuli, com hic libri flat mentio, et io Vers. 50, . S l . 2.
Gracae lioffuaa siudiosorum is sit manibus ut et
Pag. 385, vors. 16, . alieram efusdam Stobaei opus Apophthegmatumstam Latioe; sed Graace io membraois Btbl. Aug.
Gntmarum. quod ipsum quoque noonusquam est Yers. penult. . Harom codex
eorroptom, veluti serm. 1, in Archyua loria, pro vetudtiss. est io ead. bibl. Aug. summa exaratus
, CUIll eodem . Wolf. diligentia. Vers. eod. .
leg* * ! pro - St. 2.
et pro '
Pag. 389, rers. 5, cod. B. ot H. St. 2,
. Scrm. 120, in versu Eurip. , pro
. 8. 7,
. , pro Serm.
, , . St. vers. 23,
122, in JSliani dicto, , pro .
. S l . 2. Vers. 40, 1.
Pag. 372, Vers. 27. . cod. V. . St. 2, I. C. 8. 44, idem.
4 . St. 2, . Vers. 28, , - Vers. 9, a fln. ,
, , . St Vers. 29, * I. G. ; sed coosuleoda bistorta. Pro
. Sl. 2, . 30. , . . legitur etiam in H. St. 2, .
L. C. Vers. 31, . St. 2, Vera.
Pag. 392, vers. 1, 1. in marg. . 68.
33. , . St. 2, . II. Vers. 35. . 9, (3. . St. 2, , qa lectionis
, , . St. 2, Vers. 36, , div^rsitas est etiam supra, nist malis pro Scbolio
, , ideto. Vors. 40, , . St. 2, accipere. Yers. 13, " idem. Yers. 20,
. 45, pro ideOQ . *8. 7, 8 , . St. . . Yers. 42, 1.
flo. . St. 2, , . Vers. 6, a flo. > ', cod. . . . . St. I. C .
. Vers. peDOll. . . St. 2, ,
Pa*. 393, 68. 3, . St. 2, '
e\ '. Yers ullimo. .
. Vers. 38, mavult
Pag. 373, Vers. 9, al. '.*. 14, I. C. . 8. 34, .
, " , , St. 2. . 11, a fia. ,
cod. V. flf. St. 2, Vers. 29, , . flse verba in
. St 2. Vers. eod. I. * Yers. 31, *- rass. omnibus alieoo posita loco, versu quinto posl
. Cod. V. St. 2, , pro quo amea inseraotur, quod ut I. S. et I. G. videvideiur fuisse . Vers. eod. . . ruot. iti margo . M. Idem docuit. Yide supra
St. 2, . Vers. 32. , cod. V. et H. paf. 8, vers. 5, a flo.
Si. 2. Vers. 40, , accentu io penult. H.
Pag. 397, vers. 28, H. St. 2, . 8.
Sl. 2. Vers. 47, , et , fdem. Vers. 43, . S i . 2, 6t COd. . .
49, , . . Yera. 50, , idem.
Pag. 400, ver*. 28, > . St. 2. Vers. ult.
. 4, a flo. . ), , . St. 2, .
cod. V . et . St. 2. Vers. u l i . ". . St. 2,
Pag. 401, vers. 14, , idem.
, , .
Vers. 42, , idem. 8. 45,
Pag. 376, Vers. 2. , , . St. . Ita ms. at librl imoreasi, et Co2. Vers. 9. cod. . . St. el . . . - dex ois. Dioscoridie Aug. Yera. 5, a flo.
tareb. . Yers. 10, , cod. B.A.S.et . . St. 2.
Pag. 404, . 6. . St. el . S. . Yera.
. St. Vers. 60d. . St. 2. . Vert. 11,
J. '. Vers. 13, . Cod. V.et H.St.2, 17, .
. Vert. 18, , . St. 2. ,

887

DAVIDIS HCESCHELII


, . . ad marg.
Vere: 4, a fln. oTvov . St. 2.
Pag. 405, vers. 11, . H. St. 2, .
Vers. 12, ,
Idem. Vers. 16, .
" , idem. Vers. 30, idem.
5. 35, . . St. 2, sed
eorrectione. Vers. 7, a fio. . St. 2.
Vers. 3, a flo. ideoi.
Pag. 408, vers. 8, pro . St. 2, ex
correct. Vers. 11, I. ,
, ,
. Vers. 24,
. St. 2. Ycrs. 31. . De bOC supra,
>ag. 312, vers. 13. Vers. 32.
sidori vita excerpta vide Infra, pag. 1028. Vers.
41, *
* II. St. 2.Vers. 9, a fln. I. ,
,
. 8. 7, a fln. 1. ,
. H . S t . . . I. S.
Pag. 409, vers. 2, . St. Vers. 4,
idecn. et ' . Ycrs. 5, ? 1. S. Vers. 7,
1. S. ab quod prscessit vereu 1. Vers. 10,
, I. S. ab eodem illo verbo. Vers. 11, a fin.
. St. 2, Vers. 5, a fin. et
. St. 2.
Pag.il2, vers. 15. .
De Marino et Proclo consule Suidam. Vide etiam
infra pag. 1036. Vers. 35, . . St.
2. Vers. 44, . Suid. Vide
vers. 3, a fln. Vere. eod. . Euseb. tov, Epipban. . Vers. 11, a fio.
, I. S. Vers. ttll. . EtlStb. I. VI,
oap. 43; Epiphan. pag. 214, qni, Donait seciatores idem cum Novatianis seoiire scrlbit.
Pag. 413, vers. 33. , I. S. . lis, qui in peraectmone diis immolassent,
Suid. et Gedreo. pag, 212,
, EtlSeb.
Peg. 416, . 1, . Vere. 13, I. S.
, I. C. * el pro idem et .
S l . . Sunt autem duo beroici:
.
, .
8. 14,
, ' ~, Zonarasqoi centoms eiiam Hoinerico8,opus
Patrlcii cujusdam imperfeciuin et indigestum.illam
Eudociam et absolvisee ei digossisse, auctor esi;
quoa cum imerpretation? JEm. Porti.viri utriusque
lloguaB pehtissimi, prelo hic destiDabimos. Vers.
83, . Greg. NaziaDteDOs ip*um CypriaDum Jusiioce amore capturo, tt magicis osum anibua, narrai; coi objectioni respondet 1. Billius in
Scbolih e Niceta excerptii. Vers. 34, ,
, . . St. quod in aliia c< d.
b. J. deest; nam nomen juveois indicaiur scq.pag.
Vers. 33, , proquo in illo Nicei
commentario legitur. Vers. 36, . Malim
, quo Loclanus saepiuscule utiiur, item
Tbeocr. Vers. 37, al. .
Pag. 417. fer. 7, . S l . 2. Vers. 17,
, idem. 8. 34, . SI.
Vert. 39, . , Nai.
Cedren.; sed a Declo ad Diocletiaoam miasoa,tcribitur, pag. geq. Ven. 49, al. .
Pag. 420, Van. 2, 1. . St. 2. .
5, , , omissa copola, Idem. Yers.
7, . Vert. 27, fl. St. 2,
,
', et
caatera, qwe babes Infira, pag. 540.
Pag. 4fl, Yan. 1. . tofn .
Pag. 424, v m . 23, H. St. 2, . Ven. 24,

38*

, Idem. Veil. 25, al. 6* . Ve.


28, . Max. Tyr.
'. Lucian. In Voiis. Pbiloscrat. lib. 1, .
Yers. 31, . Herodot. lib. , , Sirabo
lib. yii, Ctc. uratore. Vers. 36, . Lucian.
lib. . Ver*.
40, . 8 . , . U. 8t. 2,
. Suid. ,
* . Vide apod
eumdem . " . Locoa
PODtamiDatisS. F . . . 1. S.
Vere. 42, . St. 2, " '. Vera. 45, I.
.
Pag. 425, vers. 15, . St. 2, .
VrTS. 20, ideiD. 8.
49, ood. . . St. et . .
Pag. 428, 8. 3, .
Strabo, lib. ; Gleroens Alex. initio Protreptiei^
quod Doster Pbotius ebffanter ad amicitto viocolom accommodavit epistola 94, qu bic seqaitur.
.
, , *
.
,

, , , . ,
*
, * ^,
^ , , '
, ,
,
,
, ' ,
,
.
Vers. 17, . . .
Vers. 24,1. . . C. Veri. 28, idem. V^rs. 32. . Suid. in Pbilammoo
Yers. 33, . Luciao. in , et Encomio docnas. Vere. 34, . St. 2. Yert.
37, , ftiad. *. Diodor. Sicul. lib. iii. Yere. 41 H. Sl. 23, . Verf. 43,
H. St. 2, . Vers. 6, a fln. .
. St. 2, Herodot. .
Pag. 429, vers. 2, . Pbilo pag, 532.Glem.
Alex. lib. i, Paiag. cap. 7, et Slrom. m; Cbrysost. iib. . Tbeodoret. qoaast. 24 in
Levit. Tatianus iib. Advenus Gracoi, Yera. 8,
. Ad 81 cod. . M. et H. St. 2, adnotatum, , ,

* . . 9, al. . 8. 43, 1gend. ? cum . Sl. 2.
Pag. 432, vers. 5, . Yers. 20,
6 cod. . . . . St. 1 8 . Yers. 24.
, . St. 2. Yers. 10, a fln. . Isocr. Eocotilio Helen.
Pag. 433, . 8, ^
. , Atbeosa lib. , uirae ad marff.
COd. H. Sl. , , Idfllio 8. Bionis acriptom. Vere. 7, a fin.
| , I. 8. 8. pDUlt. . St. 2,
Pag. 436, vera. 14, idem. Yers. 29
. St. 2, . . 12,
. Glem. AleX. XXXI,
Pmdag. ; Nax. Carm. ad VitoliHX*, vers. 62, ei
Carm. . vers. 155. 8.
38, Mem. 8. 39, . St. 2,
.
. . 43, IdeiB. Ver?. 45, 6
idem. Yers. 497 . St. 2, . . .
. Yers. od. . 4 Athaoari lib. I.

AD BIBLIOTHBCAM .

390

Yide qua> Is. Casauboous ex Zenobio affcri. Vers. nam . St. 2, . S. et . M. cod. . Al cod.
5, a fin. 1. et vers. uit.
. H. Sl. habent. Yers. 31, R/
Pag. 437, vera. 1, . Vers. 4, , St. 2, vere. 48, . Edita Romae, a. 1565.
inde , apud Suid. , Bened. JSgio Spoletino int^rprete.
. Vtrs. 8,
Pag. 460, vers. 1, M. S. . Vers. penult.
. . Sl. 2. . V. 18. MelaDthi H. St. 2, . Vers. 2, .
F . Lycurg. Orai. adversus Leocratem, et Velleius . Vers. 5, . St. 2, * . Verg.
Paterculue, lib. I. Vers. 35, aJ. .
9, . St. 2, . Vers. 46,
Pag. 440, vers. 2, . Paroeioia, idem. Vers. . 49, . Vers. 51,
, Sllid. . 5, - idem.
', . Sl. 2. Vers. 35, . Fabula
Pag. 461, vers. 11, 1. marg. .
ex Tbucydide, Pausania, Homeri el Aristopbaois Vers. 16, . Vers. 27, ms. , ^
interpreiibus, DOta. Yers. 48, . St. 2. . YeJS. seaueille, . St. 2, ,
. 9, a fln. Idem.
. Verg. 29,
Ptg. 441, ?ers. 6, H. St. 2, . idem.
Ters. 9, idem. V^rs. 26, cod. . el . .
Pag. 464, vers. 7, ', . St. 2,
, . Vers. IDOX , id*m. . 24, . IdOIH
50, . St. 2.
qui Luciano , Plutarcbo
Pag. 444, . 11, , ' . Sl. . ^ etiam modo legeDdain
2. Vers. 13, fdem. Vers. arbitror apud Tbemist. pro , Orat. 13).
21, H.Si. 2, , eed ex correetione. Vers. Suida3 , Hesycb. allo
41, . St. al. , quod 8cbolion. Vers. 47, nomilie 6 , H o m . . St. 2. . 51, , . Alius 68t
idem. Vers. 7, a fin. , Hesiodo. Yers. eod. , et hoc
idem, cod. .
Mercurii epiiheion, Luciao. in Jove TragcBdo, et
Pag. 445, 8. 11, idem. PhurDUl. V. 38, H. St. 2, . 8. 50,
VeT8. 17, " . . St. 2.
ldem. 8. 30, idem .
Pag. 465, vers. 2, . St. 2, . .
. 40, et 47, . Sl. 2, . Vers. 10, a fin. 12, . Idem etytnon epud Pbilonem, deeultn
. " . Sabbaii. Vera. 17, . St.
2. Vers. 20, idera. cod. . Vers. 23,
, ' ms. et boc loco ei supra. 8. 23,
. , eod. V. . St. 2. Vers. 31,
, ^ , . . . St. 2. Vers. 39, ^ . St. . .
Vers. 43, . . St. 2, et '. Vere. 46,
ad oram.
Pag. 448, vera. 19, . Vide Suid. in . ,
, ubi eadem narratio, et in et ,
. Ver8. 21, A. S. , . St. ' A v - eic. Puilo. Vers. 3. a fln. . St. 2.
Pag. 468; vere 9, idem, ei I. C. meodOSe.
Pag. 449, vers. 5 . St. 2, - . . 19, prO , lege
, VeT8. 12, in marg. I. . , cum . Sl. 2, sed correciione.
8. 33, , , . AristOt. lib. II, Vers. 46. pro . St. 2, . Vers. 7, a fin.
Rket. contra Phalaridem a Siesicboro bann aii fa- . Cod. V. ot . St. 2, , aed
buJam fuisee recitatam. Yers. 37, St. 2, - altera lectio conQrmatur. pag. seq. vers. 10. Vere.
, quod 68i PiDdaricum. Vers. 40, , idem. eod. . . St. 2. . 47, leffenduiD vi. 7, a flo. ' '. Seoeca, detur , DOD recte ^nim lib. IU De benef. c. 37; Silius lib. xiv.
ciarum Asiae ei EaropaB periegesin apPag. 452, vera. 17, H. Sl. 2, . Vers. pellaveril Prolagoras I. G.
Pag. 469, vers. 18, . . St.
37, . Yirgil. IV
Georg. Vers. 41, . ln elegia Pbanoclis, 2. Vers. 21, I. S. . 22,
. Sl. 2. 8. 25,
qoae et Pbiletae nomine loscripta reperitur :
. Sl. Vera. 31, * . Vers. 34, Non
T6v , sed , VOC8
"
108 scribii Aibenffiu^.qaod rubrl essent iostar vul tus Nicolai Damasceni. Jos. Scal. Yers. 33,
, etc.
, . AtbeD. lib. XI. Vers. 34, 8. 47. . 81. 2, . Vers. 49, . , COd. . et . St. 2, 8. 36
. . 4, a fln. '. . Sic passim vocai libroe prolixoa
Locian. lib. adversu* indoctum. Ycrs. eod. ,Pholius. Atbensus ibid. '
,
. I. S. omissa .
Pag. 453, vers. 13, in marg. 1. ASneat Anchisa . Yide Pfcir. Yictohum (ib. xxv Vartar, Uction.
it Veneris F. Vars. 36, cod. V. et H. St. Cap. 13. Yers. eod. 1. cum 1. S.
2, et idem . Vers. 38, al. - . Yers. 37, , recte Utrumque. Yers. 40, . Eodem maouscripio codice diveieonim mo . De bis supra, pag. 444, vere. 49. Yers. nimenta nonnunquam compretaenduntor, onde
8eq. pro . H. St. 2, . Photius ut alibi, sic hoe etiam loco plurlom libroPag. 456, vere. 4, . 8. . Yers. 19, rum. 8ub uno tmemate ai?e Utolo meniioDem fa . Sl. 2, sed alia id Cil. Yera. 40, . . St. 2, . Yett.S,
mano additum. Vere. 7, a fin. , etc. 8 fln. . idem COd. .
Pag. 472, 8. 14, .
. Slrabo. lib. .
Peg. 457, 8. 3, ' . aliquid, io hanc eententiam,
Pbllo, ' ' ,
, . I. C. 8. 45.
, I. S. . 47, 1. ".
Pag. 473, vers. 6, , I. C .
.^ apud eumaem loeas ex PinItro, lib. . 3. 18. - . 12, I. C . . 18, eod. V. at .
. HQOC locam reslttui Pluiarcbi Erotlco; St. 2, . . 22, . .

391

DAVIDIS HOESCHELII

392

24, . . St. 2 et I. C. . Vars. 5, a fio. . . SL 2, . . 60d.


. 28, . Cogitandum cod. V. .
Pag. 492, vers. 3, . . St. 2, Vers. 10,
de hoc loco ; non enim tnenda caret, I. C Vers. 36,
. Steph. De urb. Vers. 49, idom. Vers. 26, . St. 2, . . 30, . . St. 2, esl in cod. . meodi oota.
, . St. 2.
Pag. 476. vers. 6, 1. . Vers. 21, . 8, . . . ' cod. . ' Lucian. Dialogo de Jove iragoado, de sacriflciis, , cod. V. . Sl. 2. Vers. 48, , cod.V.et
I D Phtlopatr. el Philopseude. Vers. 22, cod. V. et . St. 2, sod h'tc ex correcttoDe.Vers. .H. St. 2, . Vers. 31, pro , 1. S.
Pag. 493. . 21, . II St. 2.
. . S l . 2, *.
- . Vers. 43, . St. 2, . 31, . . 37,
quo siguificalione verbara . St. 2 *. 44,
saBpe occurrit in Luciani dialogis, - , ldem. . 48, idera.Ver8.14.
. . 46, . St. 2, . Hujus pleraque omnia caiamo
. Vers. 8, a fln. . St. 2, . exarati, cum scholiis alicubi, op^ra bab^ntur in
. 7, 8 fin. ^ . Hom-, Odyu. . membranis bibliotb. August. Yers. 23, B. St. 2,, -'. . 39,
Simonidi .
. Psal. X U X , 13, 21. Vers. 32,
Pag. 477, . 1, . . St. 2. Vers. 14. ' ' ,
. Fuiss<) qui pervideret 13 millia . St. 2. . 45,
passuum, scrip um tradidit Clcero. Plia. lib. xn, . Vors. 10, a fin.
cap. 21. Veri. 17, . . . St. 2. Vers. . S;. 2.
27, , . St. i . V*rs. 33, ,
Pag. 497, . 5,
. St. 2, I. S. Vers. 43, magis perspicue,
1. S. 8. 10, a fio. . Rom. 1, 25. Vers. 8, .
. St. 2, . Vers. 7, a fln. 1. . . St. 2. . 14, , idetn.
. Vers. ult. cod. V. . Sl. 2, . Vrtrs. 39, . Sl. 2. . 45, ,
iddOQ. . 8, a flo. , . St. 2,
Verf. eod. . S i . 2, '.
, itaqua Rom. 1. 28.
Pag. 488, vers. 43, H. Sl. 2, .
Pag 500, vere. 36, . St. 2, ? ^
. Ult. , idem.
. . 42, ideiD.
Pag. 481, vars. 4, , idem. Vers.
P.g. 501, vers 5. ' . idem.
. 8, al. . Ver*. 17. I. . . 14, II. St. 2, '. ' . ' . ' . . 40,
Vers. 18, H. St. 2, . . Yide Animadvers. in Alhen. lib. x, cap. 21,
. De boc supra pag. 452 el Plato in U. Casauboot.
Photdro, Dio Chrysost. Orat. X. el Suid. Vers. 19,
Pag. 504, vers. 6, a flo. H. Sl. 2, .
* . Odys$ . Vers. 23. - . 6, . Suid. ^,
. Archilocus apud Plut. in Vita Thesei.... ' , '. Vide infra excerpia
ffv " . 8. 25, - Eugcnii papa3, lib. pag. 756.
. . St. Vers 29, idem. Ver*. 43.
Pag. 505, vere. 40, . St. 2, \
. Odytt. . Vers. 51, 1. ' , Vera. 9, a fin. . idom.
I. S. I. C.
P-iff. 50^, vers. 13, . St. 2.
Pag. 484, vers. 14, . St. 2. - . Yrjrs. 29, . Vers. 2, ideaa.
. . 16, , , idem. Vers. 18. - . 26, , ' , .
. Vers. 21. . I. S. I. C. . . S u 2. Vers. 27, 1..29,
Vers. 25, al. . Vere. 27, . Sl. 2, ' . C. . . 36, * . Vers. 31, . St. 2, Vere. 34. al. - . . penult. II. Sl. 2,
. Vers. eod. . St. 2, . .
Vers. 35, , idem. Vers, 40.
Pag. 509. Vers. 22,
I. S Vers. 42, idem et cod. V. Ver*. 47,
^-*'. Moysis exemplo, Exod. IV, 23,

. Vers. 4, a 0o. $. . St. 2, ? .


* . . S l . 2. - 38, ,
Pag. 485, vers. 5, 1. eum I. G. - , * '
, Harum Suidas meminil Vers. 6,
Pag 512, vers. 10, 1. .
. St. 2, . Vers. 7,
! CU01 . St. 2. ] ,
I. S. I. C. Pollux. Vers. 23, Forte . .
H . . 19, . . S l . 2.
V8l, . . , I. C. >38. 25, . 38, ' ' '. . 35,
ideni. Vers. 35, . St. 2, . . S l . 2.
Vers. 44. . Si. 2, . Vers. 47, pro quod
Pag. 513, . 11, ' ' idem.
mendum in mss. omnibus, lege cum I. C. ' . 57, . St. . 39,
* hoc vero putidam esse de noraine . idem. Vers. 54, .
litters p r i m , nemo nescit. VideSuid. in Abraam., . IU COd. . . St. . S .
et yere. 16, de Mosls oomfotbus aoaotata ad lib. sed cod. . * SCribt
PbilOBis FraQCOfurtf , ex pag. preced. . 14, apud Joan. Weehelium anno 1587 impre58um.Vers. cundutn Isaaci Gasauboni coojecturara, sed illud
Ult. . iDtelligit DOn , SIC - hac ipia pag. legivur etiam, vers. 40.
supra 448, vers. 41, I. S.
Pag. 516, vere. 16, . Exsiat
Pag. 488, vera. 6, . St. 2. Vers. Biblioiheca Augasiaoa ; ut et Diadochi, Nili,
17, * , . S. . . St. . . cod. Joaaoie Garpaihii opuscula (de quibus paulo post)
. cod. V. ei . Sl. 2, . Vers. 6, sianllier UQO volumino membranaceo cooienta.
, . Vers. 9, . eod. . . St. 2, .
. 81. 2, , [lege ] . 25, idem. . 32. .
. in eod. cod. ad marg. Bioa, . . . . S l . 2
, etc. Vers. 22, .
Pag. 517, . 1, .
idem. Vere. 29, . . . el
. St. 8, Vers. 35, eod. V. fl. Sl. 2, . , Vars. 43, cod. . St. 2 et II. . * [ ,
sed cod. V. el . Sl. 2, et 1. S. . Vers. 49,

. St. 2, . . 52, col. V. !



,

AD

393

BIBLIOTBECAM

*
' ,
, ,
, (
) . Joach. C. Vide

inir. pag. 913, 9.

Pag. 518, vers. 19, B. St. 2,


, . Vers. 25,
. Vert. 10, afln. .

Pai. 520, vers. 3, idem. Vers. 23,


. ad marg. eod. Marguoii appellatur . . eod. , idem. . ult.
et deest 1D . St. 2 .
Pag. 521, Vere. 33, eod. . . Vers. 40,
B. S l . 2 . .
Pag. 524, vers. 8, . 86

in membr anie, et in ebarta bis Aogusifie habentur.


Vera. 10, H . St. 2 , . Vere. 36,

. Exstat Latlne, ut et eentum illa Diadocbi capita. Lapeos interpretis ex Auguei. cod. corrigi possuat.
Pag. 525, vers. 5, . boc tmema

. ,
,
, . *
, , '
.
, ,
, *
.
.
, ,
' , ,
* ',
, * ,
6' ' . 06
* , ,
,
, ,
.

to coa. B. desideratur. Vers. 17, . Mauh. ~ ,


24. Quid qoed Marci 14, vers. 32. de die illo



ac bora neque ipai etiam Filio consiare, legitar : ;
51 " ,
, ,
4 . ,
, . *
* , , , , ,
, * .
Pbotius epistol. ms. 229. Vide infra pag. 884,10. * , ,
?ers. eod. . " .
, Pbotitta ibidem. 8. 23, $ ; . . . St. . Yers. 4. t flo. 1. , , . Yers. peo. deest i l l St. 2, , et ; , '
ibid. pro , in eod. et .
,
IDOX .
Pag. 2 8 , vera. 1, . Yera. 11, .
AJ. . *8. 13, . , .
* . libri edill Parieiis 8BDO 1558. . Eorom. pag. 195. vere. 4 desideratur qaaasiio, $ ,
* el ad calcem ea, .
quae cod. ms. Bararico non piguit huc tran- , ' ,
,
scnbere.
Sckoliis Theodoreti odjicbnda. , . , ,
, ;
, , ,
} , - , ^
. ,
[ , , .
, .
* ' , ,
\ , , ,
. . .
. ,
. - .
, .
.
,

' , ' , -

. ,
, ! ,
.
- ,
, { ;

.

* , ,
' .
PATROL G R . C I V .


.

^ ,
(3, ', ,
' '.
,
. *
. * '
' .
' ,
. ,

36

DAVIDIS HCESGHELII NOT/E

395

396

. ; . . 8 , dele.
* Pag. 10, . 2, 1. , 8. 8 (,
, ' . 10, , vers. 21 , . 23
, . Pag. 11, . 9 , . 15 ,
, . . 21 . Facie alt. . 4
, , pro ' , 8. 9, I. , .
. " * 8 Pag. 12. fac. alt. vers. 15 ., . 17
' - . . Pag. 14, vers. 3
, . pro , . 5 , . 1
) ', , , . 19 . Fac. alt. . 16
j ' , 8. 20 , 8. 21 ,
, , * vers. 24 . Pag. 15, vere. peoult.
{ , , . paff. 17, . 1, , . 21 . " , . 23 . Pac. alt. vers. 6 ' , , . 15, , . 21
* . Pag. 18, . 13, . . 14
. , . 28 , . 24 .
Fac. alt. vers. 16. 1. . Pag. 19, . 11,
, , ., . 16 , 8. 23 ,
, vers. 24 , . 25 , ' - . Fac. alt. vere. 10, . Pag. 20, facie
alt. vers. 5, , vers. 8 .
, , , . 9 ', . 12 ,
. 8. 18 , . 19 , . Pag. 21,
. . 21, . Paff. 23, . 6, ,
' , . 12 . Pag. 26, . 10, ,
. , , , vere. penolt. . Facie alt. vers. 21, ..
27, . 16, 1. . Facie .8.16,.,
. . 17 , . 19 , $. Pag. 28, faete alt. . 8, . Pag. 29,
, . 15 , Vere. 17 , . 21,
, . Pag. 33, . 22 .
. ' [. Pag. 35, . 2 , . 14
] , . Pag. 36, . 9 . Pag. 41,
, . 9, . Pag. 12, facie alt. . 10
, - ?, . Pag. 44, *. 24
. " - . Pag. 46, . 12 , . Pag. 48. . 13 . Fac. all. vere.4
, . Pag. 51. . 7 . Pag. 56, . 5
, . FoC. alt. . 6 . . 58,
, * - fac. alt. vere. 4 , . 7 ,
, . 15 , . 21
. - Pag. 59, fac. alt. vere. 21 . Pag.64.
*crj . fac. alt. . 7 . Pag. 72, . 25
* . Fae. all. . 2 . Pag. 73,
. , vere. 2 , pro . Pag. 75, . 19
, . pro , . 21 . FaC. alt.
, ' , . 1 , . 10 , Vere. 11
Pag. 76, . 6 , . 22 .
.
Vers. 7, . Quae ? illa deside- Pag 79, . 3 ' . Fae. alt. . 10
rantur. Unde in H. St. 2, vetere et cod. B. roli- , . 21 . Pag. 81, . 13
cturo cst aniue paglB spatium. Vere. 15, Pag. 91, . 8 . Pag.92,
pfcv. 111 D6C- vera. antepenult. , pro . Pag. 93,
dam vidi : eed in Augustana biblioibrcn servatur . 5 , vers 20 . Pag. 94,
ejusdera Tbeodoreti Enarratio Psalmorum, tum in vere. 19 . . Pag. 105, .
membranis. turo in ebarta. Vers. 21, 1. - . Pag. 111. fac. alt. . penolt.
vov. Vers. 32, . De hoc superius esi di- . Pag. 114, . 18 .
ctom, eistare calamo exaratum hic Augusia. Pag. 123, . 4 . I>ag. 126, fac. ait.
Vers. 37, . Id est, . Lu- vere. 16 . Pag. 134, . 21 .
CianUB, - Pag. 136, . 20 . Fag. 144,
, ' , . 5 , . 20 , . .
' . Pag. 146, fac. ait. . 9 , . 22'
, idetn. De gymnat. , . 25 . ,
Pag. 153, . 11 . Pag. 157, fac alt.
, ^
Cod. . S. tt . . . quod hic locuro . 16 . Pag. 160, . 18
babet. Vere. 39, H. St. 2. . Vers. 9, a . Pag. 165, Vere. 14 . Pag. 173,
fln. . Eaitus Parisiis CQDI Vers. 4 . Pag. 176,
ioterpretatione Joannis Curterii, aono 1580. Vere. . 13 , . 47 ^.
Fac. alt. vers. 3 , . 6 pro .
6, a flo H . St. 2, .
Peg. 529, Vers. . St. 2, , . Pag. 189, fac. alt. . 6 o\
Vers. 28, . Venetife excus. a Frederico . Pag. 192. . 6. . Pag. 198,
Turrieaoo. In quo vo\umme Orationum lectu dignis- vere. 5 . Pag. 199, . 14 ., . 19
eimo sphalmaia ab H. Wolf. animadversa sic cor- ' Pag. 210, . 14 ,
Tiga. Pag. , 8. 6. 1. , vers. 7 . . 19 . Pag. 212,. 12 .
Vers. 9 ; facie all. . 16, 1. . Pag. 216, . 28 . Pag. 218,. 14
Peg. 7, far.ie alt. vers. 2, 1. . Vers. 3 . Pag. 221. . antepeo. ' ?
. Vers. U t. . Pag. 8, vers. 4, , . . . Pag. 229, f i C . alU

3fl7

AD BIBLIOTHEGAM

. pen. . Pag. 234, . 14 , . Pag. 237, . ult. . Pag. 247, vers.5


foatv, o\ . Pag. 247, fac, alt.vere.4
, . 7 . Paff. 248, . 8, I.
, . 16 * , . 18
. Paff. 249, vere. 1 . Fac. alt. . 4
.. Iill. . Pag.252,
. 13 , . Pag. 261, iac. alt.
. 14 . Pag. 284, . 14 '
pro . Pag. 292, . 8 *
, . 18 . Pag. 298, fac. alt. vere. 3,
. Pag. 300, . 15
. Pag. 301, . 7 pro . . Pag. 302, . 1 , . 10
, . 15 , . 16 ,
. 19 , . 25
. . . Fac. alt. . 1
. 14 . Pag. 304, . 1
aicatpouv.Pag. 429, fac. alt. . 5 . Pag. 430, . 2, fac atl. 5 . Pag 447, . 2 , . 18
, . 20 . Fac. all. . 17 , . 21
, . peDlllt. . Pag. 448,
. aniepeoalt. . Fac. (.8.22,,
, . 24 ., . 25
. Pnff. 449, . 2 , . 3 ,
. 16, . 17 ^. FaC. alt.
. 1 ? , . 4 , . 9
. Pag. 450, . 10
, . 14 . FaC. all. . 19 .
Pag. 451, . 2 , '
. Beliqua (oam eingula pereequi,
Don eet hojue loei) poieroDt alibi commodiae adnolari. Vere. 33, n. St. 2, , vere. 38
, idem. . . .
. idem.
Pag 532, vere. 45, , idem.Vere. 25,
. 8 l . . Vere. eeq. ,
. Sl. 2 . . Idem,
. eeq. . 4, a fia. fl. St. 2,
. . ult. .
Pag. 533, . 1. .
. idem. . 7, al. . . 19, . Cod. . . . St. 2,
. . 31, . St. 2, . . 42,
, idem. . 8, a fln. .
Pag. 536, . 5. . Sl. 2 , ,
. 2 2 , , idem. Vere. 33. . St. 2,
Se . . 38, al. .
. 10, a fiQ. , . St. 2.
. 7 , a fio. , idem.
Pag. 537, . 1, . St. 2, . . 2,
6 ' \ '. . S t 2. . 4, 6
, idem. . 40, . St. 2,
, sed COrroctione. . 50, idem.
Pag. 540. vere. 5, . Exstat Lallne : pare Grece roe. in Bibl. Aug. Yere. 6,
B. St. 2 , . . Yere. 9 ,
, IdeiD. . 10, , idem.
. 16, , . . 17, . 1. 2,
. Yers. 21, . IfOD injuria Isa.
Cae. tniratar, qnare baec eitt bic poeita, qua3 totidem propemodam verbfie jam ante dlcta pag. 420,
eed Ha reperitur ia me. Yere. 25, H. St. 2, . * , eed eupra '. . 31, ,
idem. . 41, .
Pag. 544, vere. 10, . St. 2, . .25
. Sl. 2 , . ),
{. . 10, a flo. .
. Si. 2 cod. . . . 4, a fin.
. Sl. 2, .
Pag. 545, . 10, 1. .
. 20, . St. 2 , ' . . 31,

398

. . Sl. 2. . 57, al. .


. 42, ; , I. C.
Pag. 548, . 2. . Negat I. C.
intelligere, nisi . scribatur : de quo
Laertiue, altique. Vers. 5, " . Lucian.
in Matrvbiuy citat librum oonam De rebui Aiiaiieii. Vere. 7, ' . eerpts hinc Vide iofra 717. . 11, '
. Vide infra pag. 1249, . 2.
. 37, . St. 2, . . penul.
. Hoc opusculum, seu pariem poiioa
illius Laiine Parieiie edidit Fed. Morellae, anno
1593.
Pag. 549, . 36, .
Pag. 552, , 33, . , legitur alibi etiam, , , . Alitld apud Glem..
Alex. nimirum , vita ante acla :
. Syoee. episl. 110. . dem, . HC et , et
ab Epiphanio, etiam
, a Clem. Alex. diciiar. Vefe. ^43,H. St. 2 ,
. . 45, 1. ' .
Pag. 553, . 36, COd. . . St. 2, . . 7,
a fln. . flerodian. l i b . 1. SiC
LucitDO .
Pag. 556, . 16, al. rectiue .
. 36, , I. C. . 9, a fln.
... Deest numeras in me.
Pag. 557, . 43, , . St. 2 .
47, , idem. . 49,
.
Pag. 360, . 16. . . 27,
. LtlCiaD. ' '
\ , ,
. . 31, . , , .
Igoat. epist. 8,
. . 37, . . 39, . Alias. , admodlltB
, UI dilit Philo, ,
Synes. , LuciaD. . 41, .
. 8, a fin. . St. 2, .
Pag. 561, . 13, I. . . 21,
, I. S. . 39, I. S. . I. C.
. Yere. 4), , iidem,
cujus emendalionis vestigia eliam )n St. 2.
Pag. 564, vare. 46, et tiic in ras. 2 H. St. spatiom eet relictum.
Pag. 565, . 18, . OctO ' SUDt
Yenetiie anno 1534, Graace impressi. Vers. 51,
H . St. 2, . . 8, a Gn. pro olvo, idem, .
Pag. 568, vere. 13, , 1. S. Vere. 33, . . St. 2, el I. C. &. Vere. 47, . St. 2 ,
.
Pag. 569, . 8, idem, et I. S. ,
quin eleod. . et . . . ultim. .
, , aft
, Lexic. ms. AugUSt. buic conirarium ', quod homilia Gregor. Nye.
ID YII psalmum, ad locum in me. viiiatum adootatam illam, ^ .
Interea, , !egeDdum,ex Luciaoo didici.qul
eadem illa COpulat in Necyomantia,
, ( "
] .
Pig. 572, . 8, . . St. 2,
. . 44,
, . St. 2.
Pag. 576. . 8, . St. 2, . V. 28, . Quam bic sigoiflcationem habeat, satie
notam eet, a lexicograpbie etiam adnotatam : sed
alia otitur Apollinarius, Psal. xvm, 2 1 ; et Psal.
CXIlI, 192, Ubi , idem, quod SiracidaB
t

399

DAVIDIS HCESCHELII

400

. xuv, . 21, , ScholiaaUe Tbeo- Chrisli. . 9, a fln. . flebr. 1, vere. dem 8ie inlerpUDge, , etC.
C n t i , . Veri. ult. al .
Epbee. UI, 10. . 7, a fio. . Ephes. ,
Pag. 577, vere. 4, al. .
Pag. 580, veis. 16, . Juetinue 10. . 4, a fin . Epbee. I, 9.
martyr, Gregorius Nax. et Theodoretue eimiliter . penult. .
bovem, populi Judaici, aamum geniium typum , , l i b r i
, doceot. Vere. 21, 1. . Apud hune ediU.
Pag. 596, . 11, . Psal. ,
enim reperitur locue cap. ni, v. 23,
. MaUh. X i l l , 47. V**re. 31, . Matth. 16, . Naz. Eomil. Natali Ckristi.
XVil. 27. Vers. 35, . Peal. II. 7. . 22, . Basil. II. lib. De
Vers. 44, Svov. Mailb. XXI, 7. Vers. 46, - Spirii. ianct. cap. 16, . Joan. XXI, 9. . 50,
. . Act. II, 3. Vers. 6, a flo. , , . Isa XL, 3. . ult. , , ld. m ecribit Gregor. Nya*.
Hom. in S. Baptisma. Vere. 30, . Geo. l i ,
. Psal. CXLVII, 17.
Pag. 581, ver. 13, ' . Joao. I, 3. Vers. 18, 7, . . 37, 1.
. Rom. il, 36 Ven. 37, . Exod. XXIX, 32 God. . . S. . . .
, . Psal. XUII, . 8. 38, . 49, . , 17. . 6, a fin. . Joan. 1,1 ; Paal. . 6, ol . I Cor. , 16. . 4, a fln. *
. Vers. eodem, - I Gor. , 21. . ultimo, . 1 Cor. I I ,
. I Cor. , 24, auteoo imelhgatur, 28.
Pag. 697, . 11, . , 9. Vere. 21, >
, ' , ,
, , . Nax. pag. 17, ,
, Isidor. . lib. , episl. 143.
Pag. 584, vere. 8, . Si. 2, . Vere.10, , . . 38,
. Joan. V, 22, 8. seq. . Deut. XXVIU, 23. . penult. . St. 2,
?. Joan. , 35. Yert. 14, . I Pet. .
Pag. 600, . , . Act.
II, 21. Vere. 19, . Aci. I, 31,
. Job. XIV, 4. 8. 33, - XXIU, 8. . 12, . Deui. , 43.
. Coloss. , 15, ubi . 14, in marg. 1. , . . 21,
simplex verbum io vulgaiia editiooibue. Vere. 38, . . St. 2, . . 46, . Gen.lXl,
4 # . Math. Y , 21,22. Vers. 42, . 17. . 10, a fiB. . . St. 2,
Judffi, 1, 9. Yers. 43, . , . , 8, a fin. . Hebr.l, 14.
Pag. 601, . 24, . S i . 2, .
libri editi. Vere. 50, . Exod. xiv, 21.
. POdem '. IV Reg. , Yera. 36, , idem. . 8, a fin. . Sl.2,
8, 14. Ycra. 51, cod . et . St. 2, .
Pag. 604, . 41, . I Gor. . 9.
. 1$. Cas. . Yers. 6, a fia.
Pag. 605, . 6, 1. . . 17, .
. Ilattb. XIV, 25.
Pag. 685, 19, St. 2, . . 8. 2, . . 50, . St. 2,
. 21, . II Tim. 11, 13. Yere. 24, .
. Jacob 1. 17; Uatach. III, 6.
Pag. 608, . 9, . LQC. II,23.Vere. l i ,
. 26, ?. Isidor. - $ . Judic. XIII. 5. . 19, .
lus lib. , epist. 117.
Isa. VI. 6, vide Isidori Pelusiota3, lib. , epist. 42.
Pag. 588, vers. 12, \ irib. me. quod vel . 30, . Deul. IY, 24. . 30,
nota eet nuraeri , vel compendiura . Psal. XXVIi, 33.
, ut supra, sed tum pro legerim
Pag. 609, . 3, . Matih. ,.
: oam decimi eexit capitis mentio flt, Yere. 36, . Gedreoue, pag. 281. Yere. 15.
g. 593, vers. 11. . 18, . . . , 2. . 48, . Hebr.
^pbee. III, 10. Vere. 27, . JoaD. , 16. , 7; Psal. , 11. Suidae idem quo efVere. 3, fl. St. 2, . Vers. 43, , quod in cylindri morem antlquilue libros
', idem. V m . 47, , complicHrini.
, idem. . 3, a fin. Pag. 612, . 6, . Hebr. 1Y,
, . St. 2.
9. Vere. 12, . I Cor. XMI, 10. . 19,
Pag. 589, '. 10, 1. ' . . Naz. orat. 2, de paee,
Hebr. I, 16, . * pag. 121, quem locum eaaeius Maximos expllcat> , ad marg. dom inier alioe sibi delegit, vldere eet in cod.
. Sl. 2 et . . . 33, , . St. 2. Vers 22, Aag. calamo exarato, pag. 76. . 23, . Galat. I, 7. Vers. 9, afiD. vot. . St. vftioee, , librf editi,
. Supra 301, vere. 10; Judae I, 9. Vere. 4 a fio. ^ . . . . 49,
. Lac. X, 19.
& . Peal. C x n , 7.
Pag. 592, vers. 1, . Peal. LXXXI, 6. Isidor. . 50, . Peal. sod. . 1*.
. lib. III, epist. 31. Vers. eodem, . 62, . Psal. XCY, 7. . 6. flo.
. Ibid. ei Mattb. , 9 . 2, . Nax. . Ibld. 9. . 4, a 6. . .
pag. 171, - Peal. XGYi, 1. Vere. 2, a fio. . Ibid. 4.
. Paff. 230,
Pag. 613, . 1, . I?a. II, 19, 21.
, . Vere. 4, . 8l. 2, . 2, . Bebr. , 26. . 4, >.
. 8. 7, , idetn. 8.. , pro cap. 21, . 7. . 6, . St. 2, . .
, idem, : quo 7, . Nax. Grat. d* Spirit. s. pag. 214.
legaa, juogeodo cum , locue erit perspicuas. Vere. 37, B. St. 2, . . 7, a fio. rtdc
. 10, . II Tim. II, 12. . 12, . Psal. II, 7.
. JoaD. III. 2. . 16, .
Pag. 616, . 8, . Psal. GXVU, 16.
. . St. 2. . 19, ; . St. 2. . eeq. . Peal. , 6. Vere. 14,
. 23, . Sap. IV, 7.Ver8.30, . St. 2. . Ibid. . 32, Paal. CXLtt, 4.
. . 32, . I Cor. . 4, a 1&. . St. 2, . . u l t .
, 3. Vere. 33, pro , . Sl. 2, . . 42, . L a c . U, 20.
. . II Pet. II, 4.
Pag. 620, . 6, . \Pag. 593, vers. 27, . Homil. t* , . Luc. IV, 29. . 7, . . ^

AJ> BLBLIOTHECAM
8. 22, . m$. . 24, 1. .8.32,
verba quadrato iDclusa ex cod. V. et I). M.V<-rs. 6,
a flp. H . St. 2* . 8. 5, a fln. ,
i d e m . Yers. 3, a fln. . Joao. xiv, 10.
Pag. 621. vers. 11, . Maltb IX, 11, 35,
. , episl. 5. Vers. 29,
. I. 0. D, $.
Pag. 624, v*rs. 2, . II Cor. , 22.
Yet8. 7, . legend. . Vers. 8,
. EpbeS 1, 14. Ver*. 20, .
Malib. XXII, 30. Vers. 31, . Joan. IV,
24. Vers. 34. . Marc. III, 29,
Vers. 46, . I Cor. XIII, 12.
Pag. 625, vors. 6, F. legeod. (
' ) .
Vers. 7, . 1 Cor. XU, 4. Vurs. 11,
, I, 18, . St. 2, . Vers. 28, cod.
V. el 11., , omi8>a pr&pOS.
. Vers. 31. . Bas)l. .
,
. Naz. ,
, ,
, ,
" , .
SluftUia Epipbaniue conira Piolemaitas, pag. 99,
nbi vers. 23, , pro legt-Ddum.
Qemens Alex. Strom ui. Philo lib. .
Vars. 45, . Tbeodorei. lib. IV De Prof

Pag. 628, V6T8. i5, 1. . VeiS. 44,


. I Cor. III, 2. Vers. 6, a fln. . Matib.
vu, 6.
Pag. 629, r 8, .
| ' (al.
voy ,

<
/ 5
. . . . .
.
2, Theodorejus : cujus verba ad aiarqinem codd.Sforliaci et
Marguniani leguntur. Isidor. lib. n, epist. 136: ~&
> ,
. Idem lib. . episl. 322,
, " (,
_

'
, . Vers. 22,
. Gen. m, 19. Vera. 33, . . St. 2, ?.
ers. 36, , idem. Vers. 44, . eod. . . . et I. C. Vere. 45, . 0 . S. 2, . Plotarcb. Sov e

402

. . Si D. PelrtlS intelligit. 68t


; (XStSt enim lociJi Epist. ad
RoOl. XIV, 9. Vers. 35, . 1 Petr. ,
19. Vers. 39, . Luc.
, 4 6 ; i i t t b . , 51. Saoctum Maximum et
Nicetam eodem accipere sensu loea illa evangelistarum, alibi a me indicatum est.Vers. 46, I.
. . Veri. ullimo, .
lCor. .
Pag. 640, vers. 5, St. 2, .
Pag 641, vers. 8, n flo. H. St 2, , .
P8g.
_ 644, vers. 7, . Sl. 2, ,
. Vers. eodem, . Mattb. IX, 13.
Pag. 645, 8. 32, al. .
Pag.
" 648,
vers.
- ^
* . ' JoaO. XIV,
27. Vers. 11, . Philipp. , 7. Vers. 13. . Rom. V, 1. Vers. 23, . Matth. X,
34. Vers. 25, . Marc. xiu.
Vers. 45, , n, 19. Vers. 38, . Psal. cail,
14. Vers. 7, a flo. Job. x, 9.
Pag. 649, verf. 1, .
Nax. tn Natal. Christi, . Vide Thenph. lib. Contra Autolycum.
Vers. 5, . Psal. 20. Vois. 37.
' . Rom. vn, 18. Vas. 3, a fin. .
Matth. vin, 29. Ver?. ult. . Jacob. , 19.
Pap. 652, vers. 1, . . Act. XIX,
15. Vers. 8, . br. 20.
Psg. 656, vers. 52, . Sl. 2, .
Pag. 661, vers. 4, . St. 2, . Vere. 32,
. Imo 1. C. oisi etiam ante
verior sil leclio. Vers. 40, .
, , ,
v

;
,
.

; ,
; ,

.
, , ,
,
^,
,
. Gregor. Nyssen. marg.cod.
,
max. Marg. Yers. 42, al. .
* .
Pag. 664, Vers. 18. , al. .
Id est, Quidquid investigatur, eapitur; effkgit, ^mod Pag. 665, vere. 1, H . Sl. 2, .
mgUgitur. vers. 50, 1. ', ms. el I C. Vers. :. St. 2, .
Sed mpntiara illud, ut alibi alia, typograpbicum.
Pag. 669, vers. 10, a fln. al.
Pag. 632, vere. 1, B . St. 2, - .
. Vers. 40, . St. 2, ,
Pag. 681, vers 8, ' .I.S.
, etc. : ibi scholioo ad marginem, quod in cod. At sorus St. codex bic a retens discrepat.loquo
. M. quoque,

sic legilur : , . . . . .
.
,
& , (al. ) , $.
, , Vers. 13, a l . . vers. 22. . Supr.
. . 6, a fln. ' . Vers. 84, . , et & . , . . et . St. 2. NDX. Carm. et , Dioscor.Ver8.37,
ftf. 633, vers. 15, . S l . 2, . . St. . itaqUO Epipban. qoi
. Vera. 17, idpm . Vert. 5 a
artum illa Juvari scribit initio dispuiaiioois conira
11. . Jpsoe, V, 13.
noctos Vers. 45. . ^
Pag. 636, vera. 11, 5 , . St. 2. $ , P l m . .
^ers. 19, , idem. Vers. 30, 5 - 48, , . St. 2. . 60i Se. I Petl^ I, 12- Vere. 35, . . Basil. . bom. 8. in Hexaem. et pag. 158,
XX, 86. Vefs. 4 a fln. . In Ascet. . Zosimo l(b. i, vera. 9 / a fln.
, XV. VlcJLq Bomit. ChlJSpM,. .
. . . 7, a ftn. . St.
63t,Wer?, !,, . L n c , 10. Ver?.25t .
%

403

DAVIDIS HOESCHELII N O T J !

404

Pag. 708, vers. 3, . Id 68t, o\


Pae. 584, vers. 15, ol 1. S.Vdrs.49, B.
, Ut ^, ol ^, ,
St. .
Pag. 685, vers. 87, , - Lucian. . 50, . ,
. Dio Chrysost. orat. 33, Pisides in Cosmurgia, ol , Suid.
ver&. 1170, Naziameoi loca, eadem de re, notis ad
Pag. 709, 8. 17, , I.
hieroglyph. Horapollmis inserui. Vers. 39, al.Spa. S. Vers. 32, videiur I. S. redundare.
Vers. 3, a fin. *. , prima lanugine, Vers. 28, . Strabo . Arrian. et
I. S. Vers. penult. '. idem.
Diod. S. , Vers. 6, a fln,
Pag. 688, vers. 3, a fine . I. S. Vers. ult. . Sl. 2.
1. S. ibid. . St.
Pag. 712, . 30, ". Strabo lib.
et cum oota raendi.
XII. Vers. 32, cod. . H. Sl. et I. S. ,
Pag. 689, vers. 6, , cod. V. . St. I.S. ibid. COd. . . . B. St. .
vers. 9, afln. locu in cod. H.Siephani sic distin- I. S. . Vers. 46, goitur, I. S. . . St.

Pag. 713, . 28. . Eum . Scholion, ' ' vocat pag. seq. S. Vers. 37, .
. Plutarchus unum ex Clearcbi flliis Ceraununi
Pag. 692. Ver$. 12, . a patre nuncupatum soribit :
. Vers. 17, I. ,
S. legil, . . . Yers. 4 , . . St.
. , . . . . .
vers. 26, . ,
Pag. 716, vers. 26, I. ^ . St
, eiC. Pbilo. lib. " I. S. Eadem dictio fuit In viia Pyrrbi apud Plularextremo, et lib. . *8. eod. chum eiiam corrupta, (inquitibi Lacon
. . Sl. . Vers. 37, . . Sl. vers. 6, , ,
d fin. I. S. 8. 5, 8 fln,et . seq. , ,
vers. 7, . ln noslra potestate esi, Epicteto
[uo in Itbris ante bac ediils legebator .
' , que eiiam modo bic legit I. S. vers. 26,
ta idem Plut. io Apophlhegmai. Laconicis,
I. S.
, , Pag. 693. vers. 42, idem. Vers. 44, fci , . NotUS
' . St. I. S. Vers. 49, al. * . est et ille versiculus apud eumdem Plutarch. triI. S. ' . 3. 9, a fio. bus in locis. " ' |5. Aut abandat, aUt deesl - . Hesychius eiiam sigDiflcatiODem
, aut simile, sed DOtius videiur abuodare iDter alias tribait (unde 1 Eedr. , 47,
I. S. 8. 8, 8 ttn. . . ^ pro Aldioo legerem,
. al. .
nisi editfo Bomana ibi
baoeret)
eret) inde
Pag. 696, vers. 9, ( . . . . '
..
.
', idem
i
apud
Damascium in Vtta Isidori,
. . . . *) I. S. Vers. 11, . St. quod Suida ioterprele.Vers.seq.
8 * - . , Suld.
. 8. 13, I. S. 8. 38, I. S. 8. alt.
Vers. 6, 8 fln. i n cod. . ot. nota- ?.
lur ut 8uspectum.
Pag. 717, vers. 2, cod. V. et . St.
Pag. 697, Vers. 29, * . Philo, quam lectionem I. S. probat. Vers. 15,
' 2- vers. 18, B. St. . I. S. .
, . 37, . . St. .
. . 44, idem. Yers. 45,
Pag. 720, vere. 34. cod. V. et B. St. ,
.
quod I. S. magis probatur. Yers. ult. B. St. 2, el
P8g. 700, . 35, . St. I. S.
COd. . COd. V. et . . .
Pag. 701, vers. 14, . Gen. , 14. Vers. Strabo lib. , .
16, . Josuae x, 13. Vers. 17,
Pae. 721, vers. 15. . Strabo, lib. IV
. IV Reg. XX, 9. Vers. 18. xil. Appianus Syriaca kittoria edit. et me. Aug. et
. Matlb. XXVII, 45. 8. 20, SlepbaOUS, De Urb. : biC etiam 1. . Idem pOtO fuisse mendum appellatOS scribit. Yers. 16, .
SOperiUS, estque In COd. V. et . Strabo, lib. IV. , lib. XII. , - . et , Appianus ,
lbld. 8. 60d. . Strabo lib. , , Cedrenas qui alterius, in Phrygia (ut ms8. omnei Pbotii quibus sumus nos usi)
Daereiici, Bardisanis, ibidem meminit. Theodore- et eadem pag. Appianos ,
tU8, lib. U, De Hctret. Stephanus utrumqae de quibue populis eorumque
, et alia ejue scripta, quaa ex Syrorum varia Domenclatione ut nobilissim. Marcus Velseliogua in Grscam fueriot conversa, legisse rus haac obeervavit, sic isti unde nomen
scribit. Vers. 25, '. cap. 47, vers. 9, 12. sortiii sim docet ea hletoria, qoam dociissimi qui Vers. 28, ), cap. 10, 2. Vere. 43, lectio que reipub. Htterariffi diutius deberi nolint, Vera.
marginis I. S. magis pfacet. Vers. penult. - 32, ,
, . I. S.
, Pag. 704, vers. 17, . Idem . Scholiaat. Pind. ad oden 7. Isthm. De lisdem
scribuni Basil. M.et Greg. Nyssen. homiliis in Nat. Dio Gbrysostom. orat. 23. Pbilo, lib.
ChrUtl. Vers. 18, .feditumseorsim ab B. , Lucian. PhUopieude et lib. Tliol
St. ann. 1557. Recosum anno 1594 partim cum , Pboiius deaiqui supra. Yers. 32, ejusdem B. Si. partim cum Laur. Rbodomani in- . Lectio marglDis ex cod. fl. St. Vers.6,a fin..
terpretatione.
. Ejus rectus casus est , qasa et . Pag. 705, vere. 42. . Notatur ID cod. dicitur, a coiidiiore Tomo. Cujus nummas
A . S. taDquam vitiosom. aut fortassis ideo, quod aireus Byuntio allatus exstat apad eumdem M .
videatur.Utitur illo ssepiascule Tbeo- Velserom. parte adversa ipeius Tomi imaglne et
critat, itemque Apollinarius Pealm. xx. 10, vers. loBcriptione TOMOG KTIGTBG, aversa Bercule
^enull. ? I. S. stante et litierfa TOMEITQN Insignis. Quod in ( M diani etiam exailil memoriam vtram annoure.
SU

405

AD BIBLIOTHEGAM .

406

,
, ,
,
,
* ,
\
' ', *2
,
, ,
.
cod. ms. Bavar. Vers. 30, , io cod. .
St. nota lectionis suspectaa apponitur. "
. rebus infectis rediit, Berodian. Vers. 39,
cod. B. et . . quod DOD potest babere
locum, nisi addatur verbum . Yera. 41, eod.
B. 2,1 .
Pag. 748, vers. 8, vel legendum, vel
. . St. 8. 20, ,
I. 8. Vers. 35, I. S. . 44,
iota. Nam et idem I. S.
Pag. 749, Vers. 12, 1. ^ I. S.
. . 3, !. genus 8monis, parlicipium masc. substaniivo neutnus generis sabjectom, quo respicitor adsexum qui subintelligitur, ut supra 589. Vers. 48.
, . , [8C.
] . 649, vers. 24. Taleestillad poet, ,
. . 21, . Slraboni
lib. XI 1. Yers. 22, . St. I. S.
. 29. I. S. . 10, a fin.
. . Scbol. ad marg. .
St. 6t . .
Pag. 752, vers. 37, . De bis populis Procopius, lib. iv De Gotth. cum alia, tum haec scribit,
o\ '
,
,
, *
' ,
, . . 6,
a fin. al. .
Pag. 753, 40. , . . .
. . . I. S. . 41, al. .
Pag. 760, . 6, .
epistola, quae exetat Graace et Latine, vide infra,
p. 773, vere. 33, 885. Vers. 1, et Leontii lib. De
seetis. . 7, a fln. . Act. , 32. Nota seDtenliam hic exprimi,oon
ipsa verba D. Petri afferrl. Yers. 3, a on.
. Act. xvn, 31. Vere. uh. . Bebr. v, 7.
Pag. 761, . 7. . 8t. . 32,
. St. . penaltimo,
, , ' , Leonlius,
ucti*.
Pag. 764, . 7, *
. 8t. . 25,
[. 81. Vers. 28,1. . St. I. S. Vers. 33, I.
. St. COd. . . . 8. 47,
St.
P8g. 765, . 13, ' . Prp08it!o abUDdat; sic . 363 ,
. I. 8.
Pag. 768, . 5, a fln. . .
Paff. 769, . 13 , . . . 47,
OOd. . . St. .. 9,8 fin.
C. . . St. . . . 7, a fln. . St,
. . 6, a fln. .
Mire impeditus ordo verborum, qui Ua expediOOdas, 8C el dixiseet,
,

. I. .
Pag. 772. . 2. I. S.
,

> . 30, , I. S. . 13, ,

Steph. Deurb. 6 , ,
* , ,
, cil. . . ^ullimo,
I. S. . 29, cod. V. et . . .
Peg. 724, . 8. ms. el St. . 15,
abundat. I. S. . 24,
. . Sl. 2, . Vers. 31, cod. . .
St . .. Vers. 49, . , , , -'
sycb. Isa. , 10; Dao. , 3. Vers. 8, a fln. . St.
2, et .
Pag. 725, . 12, . St. 2, , per ,
qooroodoin Appiani cod. ms. Aogust. apud Soid.
6t alios. Pag. 15, 1. ; ?ere. 19, * I.
S. Vera. 20, vox abundat I. S. Vers. 28, . St. 2. quod in mutari posse, H . St. existimavtt.
Vers. 29, . St. Vers. 43 et 47,
eod. V. ei B.
Pag.728.vers. 9, . Articulus abundatl. S. . 44 cod. Y. H. St. cod. . . S. . . . S l . 2, , ^
bb. , 45, . Sic ex Strabone correxi,
mss. omaes . Ptolem. .
Vers. eod. . Attende hominis Graecuh , 1. 8. 8. 46, al. . 8.
, a fio. . St.
Pag. 729, vers. 13, ' ^
I. S.
Pag. 732, vers. 4. . " , ' , ScbolioD ad
marg. cod. . St. . . Vers. 10, . St. . I. S. . Vere. 18 . 81. el
I. S. Vers. 34, . Praepositio videtur
abundare I. S. Vers. 38, al. . Vers. eod.
. Hec abundant I. 8. Yere. 39,
. Arliculue abundat, I. S. ootatur et
in cod. B. St.
Pag. 733, vers. 15, I. S. Ver*. 24,
. Copula abundat; I. S. . 48.
al. . Vers. ultimo, .
abundat I. .
Pag. 736, 8. 11, , aut 1.
8. Vers. 44, al. .. 16, 1.
(nam et in trlbos mss. .) . S. vel
cum . St.
Pag. 737, . 5, ^ . . 2, %.
. Vers. 10, . ,
Suid. Plato Pbsedone,
. Philo, . Vers.
II, cod. V. . Vers. 47, . Yide sopra 727. vere. 37, et infra 745,vers.ll.
Ver^. 6, a fla. . flinc sospicatur H. St.
pag. hujus vere. 11, legi posse . Yers.
peDUlt. ldem B. St. legH .
Pag. 740, vera. 35, . . St. Vers.
47, I. cum . St. vel . Vere.
19,ante particulam ponendam idem
. St. eiislimat.
. 741, . 48, . Plut. ln VUa LucuUi,
' ,
pag. 165, Aldinaa edit. per ei, neqae aliter Strabo
lib. xn,quem vide.Vere. eod. . ". , etc,
, . YerS. 4, a fin.
. . . . St.
Pag. 745, vere. 11. . Dlod. Sicol. lib. u,
, . inserit Suid. ,
, etc. Yers. 15, . deecriptlo apud
Procopiom Hb. vrDtbello GofJA.eet bec :
ol , *
'
"

403

D A V I D I S HOES I H B L I I N O T J !

Pap. 584, vers. 15, ot I. S. Vers. 49, H .


St. .
Pag. 685, vers. 87, $ , . Chrysost. orat. 33, Pisides in Cosmurgia,
vers. 1170, Nazianieni loca, eadem de re. notis ad
hieroglyph. Horapollmis inserui. Vers. 39, al.apa.
Vers. 3, a fln. tr. , prima lanugine,
I. S. Vers. penult. '. idem.
Pag. 688, vers. 3, a fine *.
1. S. ibid. . St.
61 cum nota mendl.
Pag. 689, vers. 6, , cod. V. . St. I.S.
vers. 9, afin. loeus in cod. B.Stepbani slc distinguitur,

. Scholion, ' '
.
Pag. 692. Ver$. 12, .
. Vers. 17, I.
S. legit, . .
. , . . . .
vers. 26, . ,
, etc. Pbilo. lib. "
extremo, ei lib. . vers. eod.
. . St. . Vers. 37, . . St. vers. 6,
a fin. I. S. Vere. 5, a fln,ct . seq.
vere. 7. . lo nostra potesiate est, EpicttHo
' , qae eiiam modo bic legit I. S. vers. 26,
I. S.
Pag. 693. vers. 42, idem. Vers. 44,
' . St. I. S. Vers. 49, al. * .
I. S. . Vers. 9, a fln. . Aul abODdat, 8Ut deesl , aut simile, sed Dotius videiur abuodare
I. S. . 8, 8 uD. . .
. al. .
Pag. 696, vers. 9, ( . . . .
. . . . ) 1. S. 8. I I , . St.
* . 8. 13, 1. S.
Vers. 6, a fio. ln cod . St. DOtalur ut auspectum.
Pag. 697, Vers. 29, ' . Philo,
* 8, Vere. 37, . . St.
. . 44, idem. . 45,
.
Pag. 700, . 35, . St. I. S.
Pag. 701, . 14, . 6. I, 14. .
16, . Josuae x, 13. Vers. 17,
. IV Reg. XX, 9. Vers. 18.
. Matlb. XXVII, 45. . 20,
1. . Idem pUtO fllisse mendum
eoperiUS, estque In COd. Y. 6t .
,
, Cedrenus qui alterius, in Phrygia
iiseretici, Bardiaanis, ibidera memioit. TheodoretU8, lib. U, De Hwtet.
, et alia ejue scripia, qu83 ex Syrorom
lingua io GrcBcam fuerint conversa, 8 legisse
scribit. Vers. 25, . cap. 47, . 9, 12.
. . 28, ), cap. 10, 2 . . 43, lectio
marginis I. S. magis pfacet. Yers. . , . I. S.
Pag. 704, . 17, . Idem
ecribunl Basil. M.et Greg. Nyssen. homiliisiD Nat.
Cbristi. . 18, . Editum seorsim ab H.
St. ann. 1557. Recusum anoo 1594 partim cum
ejusdem B. St. partim cum Laor. Rhodomaol interpretatione.
Pag. 705, vers. 42. . Notatur 1D cod.
A. 8. taoquam vitiosum, aut fortassie ideo, quod
videatur.Ulitur illo spioscule Tbeocritat, itemque ApoltiDarius Psalm. xx, 10, vers.
enalt. ? I. S.
[, SU

404

Pag. 708, . 3, . Id 6St, o\


, ut ^, ^, , ol
Luclan. . 50, . ,
, Sllid.
Pag. 709, . 17, , I.
S. . 32, videiur I. S. reduodare.
. 28, . Strabo . Arrian.
Diod. S. , Vers. 6, a fln,
I. S. . ult. . St. 2.
Pag. 712, 8. 30, ". Strabo lib.
XU. . 32, cod. . . St. et I. S. ,
ibid. cod. . . . . St. .
I. S. . Vers. 46, I. S. . . S l .

Pag. 713, . 28. . Eum '-.


vocat pag. eeq. S. . 37, . Plutarchus unum ex Clearchi flliis Ceraunum
a paire nuncupatum SCribit :
,
. 8. 4, . . St.
.
Pag. 716, . 26, I. . St.
I. S. Eadem diciio fuit in vita Pyrrbi apudPlutarchum eiiam corrupta, (inquitibi Lacon
, ,
, ,
quo io hbris ante hac ediiis legebatur .
Ita idem Plut. i n ApoDhthegmai. Laconkis,
, , fcl , . NotUS
est et ille versiculus apud eumdem Flutarch. tribU8 ID . " v ' 0 . Hesychius etiam sigDiflcationem
alias tribttit (unde 1 Eedr. , 47,
|$ pro Aldino |5 legerem,
nisi editlo Romana Ibi baberet) iode
^ apud Damasciom io Vtta Isidori, idem
quod Suida ioterprete.Yers.seq.
. , Suld.
. 3, I. S. . ult.
Afov.
Pag. 717, . 2, cod. V. el . St.
quam lectionem I. S. probat. Yers. 15,
. 18, B. St. . I. S. .
.
Pag. 720, . 34. cod. . et . St. ,
quod I. S. magis probalur. . ult. B. Si. 2, el
COd. . cod. V. . . .
Strabo lib. , .
P8ff. 721, . 15. . Strabo, lib. 6t
xii. Appianus Syriaea hUtoria edit. ei me. Aug. et
8lephaQU8, De Urb. : bfic etiam appellatOS scribit. . 16, .
Strabo, lib. IV. , lib. XII. . et , Appianus ,
lbid. . 60d. . Strabo lib. , ( mss. omnes Pbotii quibus sumus nos osi)
et eadem pag. Appianos ,
Stephanus uirumqoe de qoibus populis eorumque
varia nomenclatiooe ut nobilissim. Marcus Velaerus hsc observavit, eic isti uiide Domen
soniti sint docet ea bietoria, quam dociissimi quiaue reipub. Htterari diutius deberi nolint, Yera.
32, ,
, . Schoiiast. Pind. ad oden 7. Isthm. De iisdem
Dio Gbrysostom. orat. 23. Pbllo, lib.
, Lucian. Phtiop$*ude el lib.
, Photlus deniqtn supra. . 32, . Lectio marglDis ex cod. fl. St. Vers.6,a fin.
. Ejuf rectus Casus est , quaa at dioitur, a conditore Tomo. cujos nummui
r e u s ByaaDiio allataa exatat appd eamdem M .
YeUeram. parte adversa ipsius Tomi imagine el
loBcriptiona TOMOG KTIGTBG, aversa flercale
sunte ei litteri* TOMEITQN inaignia. Quod in Ovidiani etiam exailil memoriam flsem annotare.

405

AD BIBLIOTHECAM .

406

Stepb. Dturb. , , ,
& , , , , cil. . 8. ullimo, ,
I. S. Vers. 29, cod. V. 61 . . - ,
.
,
Pag. 724, . 8. ms. el Sl . 15, * abUDdat. I. S. . 24, , *
. . Sl. 2, . Vers. 31, cod. . . \
Sl et . .. Vers. 49, . - ' ', 7
, , , - 2,
sycb. Isa. , 10; Dan. , 3. Vers. 8, a fln. B. St. , ,
.
2, et .
Pag. 725, . 12, B. Sl. 2, , per , cod. ms. Bavar. Yers. 30, , in cod. .
qoo modo in Appiani cod. ms. Aagust. apud Soid. St. nota lectionfs suspect apponitar. "
61 alios. Pag. 15, 1. ; vere. 19, ' I. . rebus infectis rediit, Herodian. Vers. 39,
S. Yers. 20, vox abundat I. S. Yers. 28, <pi- cod. B. ei . . quod DOD potest babere
. St. 2. qood in - locom, nisi addatur verbam . vere. 41, eod.
< mulari posse, . St. oxistimavit. B. 2, .
Vers. 29, . St. Yors. 43 et 47,
Pag. 748, vers. 8, vel legendum, vel
cod. V. et B.
. . St. . 20, ,
Pag.728.vers. 9, . Articulus abun- I. 3. Vers. 35, I. S. Vere. 44,
dat 1. S. Vers. 44 cod. V. B. St. - iota. Nam et idem I. S.
Pag. 749, . 12, 1. I. S. vel
. . . 8. . . . Sl. 2, 8vo,Strabo
ib. , 45, . Sic 6 Strabone correxi, . . 3, . geDU8 mss. onroes . Ptolem. . monis, participium masc. substantivo neutriue geYers. eod. . Attende homiois Graeuh - neris subjectum, quo reejpicitar adsexum qai sub, I. 8. 8. 46, al. . . iDtelligitur, ut supra 589. Yere. 48.
, . , [SC.
, a DD. . St.
Paf. 729, vers. 13, ' ] . 649, vere.24. Taleestillud poetse, ,
. . 21, . Straboni
I. S.
. 732, 8. 4. . " - lib. XI 1. 8. 22, . St. I. S.
, ' , Scbolion ad . 29, I. 8. . 10, a fin.
marg. cod. . St. ei . . Yers. 10, . St. - . . Schol. ad marg. .
atov. I. S. . Vere. 18 . St. St. et . .
Pag. 752, vers. 37, . De bie populie ProI. S. Vers. 34, . Praepositio videtur
abundare I. S. Yers. 38, al. . Yers. eod. copius, lib. IY De Gotth. cum alia, tum b&c scrjbii,
. flao abnndant I. S. Vers. 39, ot '
. Articolus abundat, I. S. ootatur et ,
, ^
la cod. H. St.
Peg. 733, 8. 15, I. S. . 24, , *
. Copula abundat; I. S. . 48. ' ,
1. . . altimo, . , . . 6,
8 fio. al. .
abundal I. S.
Pag. 753, 40. , . . .
Pag. 736, vers. 11, , aut 1.
S. . 44, al. .. 16, 1. . . . I. S. . 41, al. .
Pag. 760, . 6, . NomeU
(nam etin tribUS mss. .) 1. S. vel
epistole, quaB exatat Graace et Latine, vide Infra,
Cum . St.
Pag. 737, vers. 6, cod. . 2, . p. 773, vers. 33, 885. Yers. 1, et Leontil lib. De
. . 10, . , Settis. . 7, 8 flo. . Soid. Plato Phaedone,
Act. , 32. Nota sentenliam hic exprimi.non
. Philo, . Vers.
pea Yerba D. Peirl afferri. Vers. 3, a ifn.
II, cod. V. . Yers. 47, - . Act. xvn, 31. Vers. uh. . Hebr. v, 7.
. Vide supra 727. vers. 37, et infra 745,vers.ll.
Pag. 761, vers. 7. . St. . 32,
Vers. 6, a fln. , Binc suspicaiur B. St. . St. . pennltimo,
pag. hujus vers. 11, legi posse . Vers. , penult. idem B. St. legit .
, ' , LeODlius, De
Pag. 740, vere. 36, . . St. 5. seetii.
47, 1. com . Sl. . .
Pag. 764, 8. 7,
19,ante particolam ponendam idem . St. . 25,
. St. existimat.
[. St. 8. 28, 1. * . Sl. I. S. . 33, I.
. 741, . 48, . Plut. in VUa Luculli, . St. COd. . . . . 47,
' , . St.
Pag. 765, . 13, ' . PropOiJg. 165, Aldin edit. per , oeque aliter Strabo
>. xn,quem vide.Vere. eod. . ". , etc, tlo abundat; sic . 363 ,
, . VerS. 4, 8 fin. . . S.
Pag. 768, . 5, a fin. . St.
. . . . St.
Paff. 769, . 13 , . St. . 47,
Pag. 745, 8. 11, . Diod. Sicul. llb. n ,
, . inserit Suid. OOd. . et . St. .. 9, a fin.
, G. . . St. . . . 7, a fin. . St,
, 6tC. . 15, . deecriptio apod . . 6, a fln. .
Procopiom lib. ivDebello GoMJi.est baac, : Mire impaditos ordo vorboram, qul Ita expe , - diendas, ac 8l dixisset,
, ,

. I. S.
Pag. 772. 8. 2. I . S.
. 30, , I. S. . 18 ,
1

40

QATOM

w m s m i

* a i v a Sl* Vqrs. 30, ,


- . St. VeJTS. 5Q, $5
Hw St*
F^g. 773, T V S . 17, . Sui^. ,
ta&> , Cotae, pppuli prioceps. Epipbao. 60,
8 ' .
IfOXjft. Synes. epUt. 144,
< .
, . Et>eni$t. 146,
^ , itemque ajiis epi^iolis ; ubi mbrp*% ipter^retft u^qt^m uctOQeQ proprium acceQtssQ, ei caMeiam vprtiese. Ver^ 30,, .
, , Slepb. Deurt.
Ip* dicitHT " io VtXf GafaciUMt! ; cujus lDJtiO
1\M legqntur :
* ,
". cod. Qp8,
Aug. Vers. 39. . ,
, ( -
. , acbol. ad i&arg.
cod. . . Yers. 32, . Vid*SCbolion

a4j>. 760, ven. 4.


Pag. 776, Vers. 2, ah . Verf. 9,
. , ;

, ' , Scliol.

ad*m*rg. codd. . , et , St.


Pag 777, vers. 12, vel po$t tollftnde erjt
dfetinciio, vel cum L C . legendum
* . .
Ttera. 2|9, 1, , I. S. Vers.5,.
a flq, , . St. 1. S. Vera. 3, a, fln, aj.
.
Pag. 780, vere. 14, . St. 2. Vers. 16,
I. S
Pag. 781, vafs 8,
S. Ver*. 44^ cod, . el . 8t.

(gH&leciio pag. praaced. vers- 34. ia trihus codd.)


UVBasil.
Hpmi|, in xj,v psolmapi.alibi Uwen
apad eumdem, Greg^ N B Z . EpipbaA. Gbrysosi, QI
alios, ; \\tm ipfra 813, vers, 1,
821, 29, 31. Atque inde aimd eoad p , Ignai, epftt. 5 ; GregAr. Ny^seo. et GyriUupa
infra, pag. 780, vers. 35, 8*01,7 a Qn. 808, 14 qu*
et (infra 821. 36) eidem Cyrlllo, et
7

AlhOna8l(<), el , (
) EpiQbamo dici^ir. Yers. 42, .

Nai. epist. , aaCtedcmiuca presl}ytertim,ei orat. 1


de Pilio ; Epipban. p.501, Gregor. Nyss< lib.
. N O D Q . Paraphras. Evang. Joan. cag. n,
XIX, .
Pag. 784, vers. 13, cod. B. ei B. St. .
I{ag. 786, vers. 8, ^,
^ ( )
,
Toeodor. lib. Contra Mtrtt. . 44, ,
. S l ,
Pa^. 789, . 47, . Sl. Verg, pepr
ttlt. cod, . .
a| , St.
I}ag. 79S, vers. 16, . Coptra^
,

hunc Apolioarium exstat epistola GregpjiiJNy^nf


ad Theopbilum Alexandri episcopum, cflfii aliis
dpfidem Greg. oDuscqlis edita typis Francis^l RapneleDgii, anoo 1593. In i)la, pag, 16 v^era. 11
leg. aWj^/Pag. 169, v#ra. 15. I.
; pag. 17Q, verg. I6 1. ^
. Quae ojQQ^jqi^ sphajlmata, t^pa
t

iitjstic quaqo alibi a tpe a^itia, me* sive negligei^ti$ sive imperiliaa asoribiDoIim^qui n^hic qpjifeqa
praesens impetrare po&sym a l^poih^ja, ul ea flde.
WgiJla eMflmaDt, q*a iJJis a.mp pwscfibuaVW.

*0S

. S$ Vera. 42, cod. , , St. Yera. 3.


a fio. , . 5t.
Pag. 796, vers. 4, . Isa LXIU, 1. Manyr.
pag. 48; Nax. Hom. in Pauha. Vere. 7,
. Nilga3 lODge differuQi.
W a !
1 S. Vei*. 9, .I*a.
ibid. id esl. U\ NaZ. ftag. 259,
, . Yer^ 9, a fip. .
Be^r. YH, 3. Vei*. 7, a fln. . Isa.
Uii, 8.
Pag. 797, Yrs. 26 ^. Mattb. x, 28, 3 9 .
. Recte, Don ut in margine . Ita.
euioi VAiierea ecclesiasiici vocant angelos,ut Arabes
quoquti Cbrisliani, 1. S. , S. Maximue.
Pag. 800, vers. penultimo, .
. Tbeodoret. quaest. 40 in Gen.
Pag. 801> vers. 3H, I. . Ver3. 3 8 ,
l{ legamus, generiua C98Q8. ,
etc. ferri potest. Vers. 44, malira . Vers.
6, a, flo. forle hjc etiam legeodupa, ut vers. praac. Vtrs, oliimo. . . B. St. I.
Q. , recle, 8ic iofra 436, 22, 447, 32 Cbry8011.
. L,ucia^. .
Paife 804. vpiTS. 1, . St.
. Rotp. , 15. . JoaA.
IV, 24. Vers. 27, . Ha^ttnus- codex . St.;
uam quae io boc tmexnate sequu&tur ibi desidarao*
tur. Vers. 46, , hfu , 6. Veyfc. 6, a fin.
vgv . JotlV I. 14. Vers. 3, aftD.
. Vulgal ediliooes .
VjBTS. epd. ^ . GiHeS. 13.
Pag. 805, v^g. 29, 1. . Aliter atll verbU(D * reduodtrei, aui illa
I. S.
Pag. 808, ?era. 4, . Mattb. xvi, 16. Vers.
29, eodem modo supra 801, vers. 42, 50, ei ba&
ipsa pag. vers. 49, dixlt; sed illUfK , bah^s iofra pag. 809, 35at
3, a fiD. pag. 817. Vers. 53. 8?0, 34, 824,
quod hie eijam maJim* Vers. 31,
, exstai ms. ib bibl. Aug.
Pg
Yers, 14, . . V, l ^ Verg. 3,
a.flo. . Joai*. W, 27; xiii,. 21. Vers.
penulu . . Joa,n. X, 18.
Pag. 812, Yers. ol, I, S. Vera, 52,
I. 8.
Pap. 813, vera^ 11, vel cum,cod.V. legeodnm al^
, vel seq. vets. cpm I. S. >.8
. Isa. II, 10. Vera. 27, , -.
I. S. Vers. 34, .. Vars. 44
COd. . e4 M. . , ubi wrba^
illius epistolai desitfdTap^uf. Ver^ 4% 1. ,
I. S*
Pag. &16, 8. 10, tU scilicel
l . S. Vaf8. 13, | id eat,
I. S. V f i ^ 17, 0 '. * I. S.
' omi ae arli^ilo, cod. . S. Vcr?. 20, ^
. Melius . I. G. aliter m. qUOiV
n ^ W qpMrpWpsarjt. ijairac^dwino.qaum idim
ali.bi bcw in o ^ a a^jpklent. ^3 57, .
iiov . . , loDg^ t r ^
iua, 3( . El in/ra CQDupa*
tuju fVrs^ ^
~
i ^ - - ^
Vers. 29,
,
ad 36 liijpqi ftenine^, iia, eoatiiwamu, ^
^*., . . ^. . , ; *k
. oC
. Ueest VtHDUl^^Mr
t

ht

V ^ , 7,^ fia. H. 5t. ^ ^ ,


O^ofji .
' ^ . CQ1JU
CQ*. \ M .
}

Pag. 793, vers. 18


18, 8 '

^W^.

26. cod V, ei H. L %iTSV ^pJV


iT
! , ^ ^ { tt^p^, .
?

^ *
.
}*xmtf$ >,
. .^^, , ^

^
^

AD BIBLIOTHECAM .

409

410

, I. S. . 5, a fln. . Epiphail. I. S. Vers. 54, . Naz.


ig. 224, . Nonn. Paraphr. passim.
vang. Jom. cap. u.
Pag 861, vers. 5, a fio. '
Pag. 821, vers 9, a flo. . , 1. S Vrs. 3, a fio. idem mallet . , 7. Macariushom. 47. Vere. 7, . . Vers. u U . ' . EliaS
Hatth. xvu, 27.
Cret. aotistes Comment. in Orat. Naz. de Spiritu
Pag. 824, vers. 5, I. S. Vers. 41, clarius saneto.
dixisaet, 1. S. Vera.
Pg. 864, vers. l i , . Vide HOtas
46, . Nai. pag. 217, , ad Philonis opuscula, ex August.bibliotb. Franco , . D. AmbiOs. EgO funi a J. Weehelo impreesa, ann. 1587. Vers. 19,
vero nibil ignorasse Filium dieo : sed nosirum as- . Periphrasis Filii. Vers. 20,
smnpsil affectum.ut nostra ignoratione ignorare se . .
iicetei. . 48, . Idem
Pag. 865, vers. 26, . Ut
ex Damasceno afTert Elias Crelensis CommeDt^rio Arius. . Ut Sa 2 orat. Naz de Filio. Vide et Epiphan. pag. 327. bellius. Naz. orat. 3, de pace, et alibi. Basil. Mag.
Vet*S. 2, a fio. - Episl. ad Neocaesar. Ver.<. 44,
, 1. S.
. Naz. bom. (quae in
Pag. 825, vers. 2, . . . sed cod. V. et manu exarato etiam
. itamque I. S. et I. C. . Vide supra Scho- IDScribilur, el
Uon ad pag. 760. Yers. 29, ut in cod. V. .
vel polius , I. S. Vers. 36, .
Pag. 868, vers. 27, cod. V. . Sic Eu Cor. X, 5. Vers. 50, I. nomium appeI!aruDt,quod FiliumPatri dissimilem,
, leciio marginis, et verbum quadrato inclu- deque nihilo orium esse irad-ret.
,
sum ex eod. Y.
Pag. 829, vers. 2, . . . cod. V. et , Epipban.
. . 8. 7, Pdg. 869, vers. 4, a fln. I. .
, I. S. VeiS. 24,
Piig. 872, vers. 32, . Joaa. I. 14.
uncis inclusa in cod. . 8. redundam. V i r s . 29,
Pag. 873, vers. 6, , I. 8. Ver8. 4, a
I. S.
fin . , ,
Pag. 832, vers. 11, . . adroarg.Vers. 3, a fln. . II Beg xxiv
, id 6St, , 1, paulo inferius.

. Cedren. Yide inPag. 876, veT8. 1, . II


fra, pag 880, vprs. 4. Vers. 15, , ' - Cor. , 4. Vers. 3, . Lucae xvi, 13.Vers.
I. S. 8. 20, , 4, '. . I Paral. , 1. Vers. 20,
I. S.Yers. 30, apud Graecos non oralio- & . Exod. XII, 22. Vers. 32,
nero taotum signiflcat,sediD genere quamvis com- . Num. XXII, 20. . 33, .
mentationem el scriptum. Yers. 31, I. Num. , 22. Vers. 7, a flo. .
S. . 39, ' <*>c , I. S. Vers. 40, Epbea. Hl, 17, . . 6, a fio.
. Unu8 Christas est , nfmirum . Gelat. III, 27.
. Vox , quod dialeciicis eomplePag 877, vers. 4, . Coloss. , 7.
lom. Dao eoim vnba U D U D I I. S. Yers. utt, Vers.
24, . . Tertullianus.
et bic qroque leg^ndum , I S.
Domiitanus ponio N^ronis ; et xeropbagia, porno
Pag. 833, vers. 9, cod. A. S. men- jejunii I. S Vers. 33, . De hoc Tiroolbeo
doee. Vers. 6, a flll , , Greg. Nyss. c*nsule Sectarum Historiam Leoniii Byzantini.
, Ignal. epistol. t. , Na- Vert. ulf. cod. B. et A. S. ilaD. D. Paulo, I Cor. m. 2.
, .
Pag. 833,
10, . Elias Cret.ComPag. 880, vers. 4, , d* quo supra, pag.
ment. in orat. Naz. de Fiiio.
832, 11. Vers. 10, Pag. 840, vers. 11, . Isa. xu, 3. Vere. I. S.
31, cod. V. et . . 8. 51,
Pag. 881, vers. 11, . De hie idera
, Ephes. 4, 5.
Leoniius, pag. 475. Vere. 38,
Pag. 841, vers. 9. . Galat. IV, 4.
. Naz. . 2, de Filis. Vers. 45, Pag. 845, vers. 36, . Idem qui . Ila 08. 1. .
paulo anie * quod annoto, cam Scriptum
videtur (inquit 1. S.) * ex quo
sciam nonnullos id ignorare. Is a Suida Tbeodorus eliam dicitur. Ejus Metaphrasis in Ecclesias- conflatom . Ver>. 9, a fln. . Gen. , 9.
tem (ei namquetara D. Bieronymus, quam Suidaa, Vers. 8, a flo. . Genes. , 9. Ver*.
ascribunt) oxstai ioter opera Gregor. Naziaozeni; eod. . Gen. XVIII, 20. Vers. 8,
ejosdem Viia, Greg. Nyss. aactore, bis babetur in 8 fio. . Warc.v, 9 Yers. . . MaUb.
xx, 35. Yers. UlC. 1. . I. S.
bibliOlb. AogOSt. ms. . 38, . ,
Pag. 884, ver?. 11, ' . 8apra vide
quaot mendam eliam in superioiibus observaviscbolwn ad pag. 52, vers. 16. Vers. 16,
nras. I. C.
Pag. 848, vere. 16, . Psal.LXVHf, 7.Vtr8 17, .
Libri editi . Psal. XXI. 1. Yers. 5. a fin.
1. 8. Vere. 45, I. I. C, . .
Pag. 849, vere. 12, . Nazianz, orat. . Deut. xvui, 15 Uidor. Pelos. Hb. ffl,
de Filio. Yers. 35, . SecuUis esl (D. Bie- epist. 94.
Pag. 885, vers. 3, in cod B.etM.M.
ronymo aociore) Polemonem diiendi cbaraciere
eregorius Naziaos. vivoque &e, epiecopum in loco legiiur . Vers. 35. . Genes. XV,
lo. Lectio marginis ex libris impreasls. Yers. 46,
N O ordinaos ruri vitaip monachi axercuiL
Pag. 852, vers. 19, cod. . A. S. . . - Hbri vulgati el . GeD. XXV, 8. 8.
< (d* quo vide scholion ad pagio 1, ex Synesii 51. . Oen. XXXVH, 34. Vers. 9, a fln.
. Gen. XLIX.29. . Vulg. edit.
ms. cod.) , cod. V, Ycrs. 42, ,
. DuUt. XXXII, 51.
1. SPag. 888, vers. 2, . Exod. , 6. Matlh.
Pag. 853. vera. ^ . Xp. . H^b. , 8.
Vers. 6. . 1 Ttm. , 5. Vers. 19, xxu, 32.
Pag. 889, vers, 15. . . I. S.
! . Rom IXi 5. Vers. 22, .
Brid. ei . , 3. Vers. 5. afln. . . . illud supr. tmemate 201, pag. 270, neqoe aliler

411

DAVIDIS 1GHELII

412

Pag. 908, vere. 8, . Thren. m, 33;


codd. Diadochi calamo exarali.Vers. 19, .
Epipb. lib. xxi Contra Adamantinos, pag. 245.
*0 , de sopra pag. 1.
Pag. 892. . , Vers. 33, '. eod. V. . Si. Vere. 9,
. Hactenus in cod. A. S. tomus I. Doorom au- a fio. . Vere. 6, a flo. I. . S. . St.
tem memiDit in Bibliotbecae Gesnerians, epilome 1. Yers. ultim. . .
Simleras qaoque. Vere. 38. ' , SCholioD ad
' . De blljus COII- oram . . Vide quaa ad pag. 897, vere. 3, adnoceplionie teropore agit D.Cbrysost. Hom tn Notal. tavimus.
Christi, quae brevi eroendalior et aoctior, qaam
Pag. 909, . 44,
amea, recudetur cum eruditissimi viri P. Paotint . * . .
iDterpretaiione. Vers. 41, . Cbrysoet. Yide infra pag. 916, vers. 19.
ibid. Vers. 38, , o\ .
Pag. 912, vers. 28. Ht. St. . Vera. 35,
Josepb. lib. Ui AreJUBOl. cod. 9, 10, . , NflZ. Hoai. in Nat.
, , Chr. Vers. 49, sive (ut Basil. Magn.,)
2 . Macar. hoaill. 5, ? . Vers. 51,
, . . 41, . Rom. , 14. Yers. 6, a fin. . D. Panl.
'. Epipban. lio. II Contra Anoetot, pag. %tnd.
196. Vers. 45. . NicepbGTUS
lib. Eccles. Hist. cod. 12, et alii lam Graeci qoam Pag. 913, vers. 3, cod. V. et H. St. ,
. S. , . . , cod. . Latini.
. I. S. , ut pag. seq. Vers. 25,
Pag. 893, vers. 1, . Adversus An- . Vers. 5, . Bom. .
tbropomorpbitaa disputat sanctus Athan. dialogo 1, 15, Vera. 8, ' . Vide echolion ad
coDtra Anomoeum AriaDistam. Theodoret. q. 20 pag. 266, 33.
in Gen. Vers. 16, ol . De bis,
Pag. 913, vers. 26, .
Naz. in Natal. Gbristi. Epipb. pag. 236, 255.Tbeopbylact. in cap. xu Lucae, Tbeodoret. q. 39, in Peal. xviii, 13. Vers. 31, . 11 Cor. , .
Geo. S. Maximus iis veibis, quse dialogo 3 CflBsa- Vers. 43, , . 1 Cor. 11, 1. 8. 6a fin.
rii, frairis Greg. Naz. inserta suot infra et 909, [quod 6t ajpud PlalODem,
8. 5. Vers. 30, . De hoc Basil. . cod. et . St. al. , et iD marg.
Magn. paff. 643. Vers. 51, . Da- fa. .8. 5, a fln. ad marg. fl. Si.pooiiar
', quo aliquid deetse, oelendilur. Vers. 3, a fin.
maecen. Dialogo conira ManichcBOi
. Ephes. VI, 13.
Pag. 896, . 24, '.
Pag. 916, . 3, . Cor. , 5.
. Joan. xx, idem Alhaeasius (niei dialogoa
illos quinque, eancto Maximo, , . 4, . Epbee. VI, 12. . 7, ,
ascribendoe censeas, cujus in operibus, ut alibi, Rom. , 15. Yere. 19, . Yide eupra, 009,
sic in membranis biblloib. Aoguet. leguotur), dia- . 44. . 22, . Bom. vn, 18. .
loff. 4, Epipbao. pag.27,256,338,431,507. Vers. 5, 26, . . 28, I. S.
a fio. . Vide Bas. Magn. horo. 1 In . 33, .
, Rom. VII, 22.
Hexaem., Tbeodor. queet. 3 in Gen.
Pag. 897, vers. 3, . Ex 8. 45, . Bom. Vll, 23. . 47,
Bobraae lingu imperiiia oriue hic error: per . Ita 0Q8. omnt* (qood io cod. H. St.
enim , GeD. , 2, quidam intellexerunt noiatur tanquam suspectom) id est, , recUUS StlidaS (in diCtione , [ ab , quo Basil. MagD. UUIQT
Setbi, Enocbi et Enosi fllios : qui vicii libidine.ad bom. in xxxtu psalmuml; nam et Hesycbius filiaa Cafni sint ingressi,unde Giganles. Vere.8, (velul ibi legendum)
., de bOC SUpra, . 16, explicat. Uode apud Ju8tin.
. Vide supra scboliOD ad pag. 24, Martyrem. Phavori&us ,
vere. 4. Vere. 27, ' . S. Maximus ld, , qu0
raiiooibus saera Scriptora petitis, negat eod, illo verbi Dotio imprimis buc quadrai.Quare illud fragmento Casarianis inserio. et Greg. Nysa. an- nihll fuii opus adnoiari. Sed apud Pbilonem lib. , pag. 483, pro listes lib. De anima tt resurrectione.
Pag. 900, vers. 39, . LUC. U,27, , malim cum ms. AugUSl. ^ 1ere. . 3, a fln. Bom. VU, 24.
Ignat. epist. 5.
ere. oll. . Peal. , 13. Yere. 23,
Pag. 901, vers. a fin. . Isidor. Pelus, bb. i, epist. 52; Synes. epist. 66. Vers. 7. a , cod. . et fl. St, etiam hoe loeo.
flD. . . Isidor. ejasdem ltOri Yere. 30, . Ita et tetus interpree,
epiel. 156. Yers. uldm. . Erist. ad Tral- RODi. VIU, 11, alii
liaDos Vers. eod. . Strom. et ni cujue , Macariue bom. 5 bie, et hom. 20.
Pag. 920, . 17, . St. , . 31
verba citat Eoseb. lib. in Eccl. Hist. cap. 29. Vera.
'. HCor.v, 1.
eod. . Iib. iu, Coniro kmnt.
Pag. 921, . 1,
Pag. 904, vers. 12, . Graorii Naz. epistola aa Tbeodorum TyaneDsem, . I Joan. , 19. .
'bilocalis Origenle libro praeflxa In cod. ma. . . Pind. Xiphilino veDenum, mortem aceelerane. Vers. 24,^
Aug. legiior haec :
I. 8. . 7, .
.
, - II Gor. V, 2. . 11, . II Cor.V,7.
, Yere. 13, . Negativa redundat I. S .
. - . 15, . I Cor. XV, 60,1. S .
. ' , - . 43, . I Cor. XV, 4 9
. " ' . 45, , ^. G6D. , 1 9
, . 50, legilur etlam . Yere. olt.
, II Cor: V, 4, <
Pag. 924, . 4, . I Tbett. nr,
.
, 16. . 16, . St. 2, . . 8t. et I. C .
. , . Hujue plaDtaa flt meDtfO
*
LevU. xxni, 40; Job. XL 17. . 88 '
Pag. 905, . 10, I. S.
Apoc. xx IS.Vere. 6 a fln. . Cor. n,d

AD BEBLIOTHECAM .
414
Pag. 925, vere. 4, , Dao. , 23.
Paff. 940, . 4, . Prov. VIII,
Yers. 28, . Matth. XVII, 3. 22, Clem. Alex. Protrept. Quem Seripturs locum
40, . Scholion. . de FilH aiernitate accipii Igoat. epist. 4; Naz.
, ' Orai. deFilio; Epiphan. tib. u Contra Arianoi,
, pag. 320; Damascen. lib. rv, cap.95, Deorthodoxa
. , , fide. Pbilo, lib. , paulo aliter citat, *0
* * I Aquila )
, ' ^. .. . 8.30, , Psal. LXX33X,
Vers. 41, . Coloss. I, 18; . I, 5. 2, 4. . 36, . Quamvis malte
Yers. ult. . 111 Beg XVII, 22, . hallucinatione* in his sunt.quarum rationem,proaod. . IV Reg. , Naz. . in Pente- pier absarditaiem, DOD babaimas : hanc tamen
COitem , ms. , quod -jocularem praaterire DOD potuimue. cUnue dies,inbraao vicioioe.
qoit, euni mille anni coram Beo. Sunt auiem a
Pag. 028, . 33, . , crealione ad nos, eex miUia anoorum. Ergo eex
. [] dies a creatione ad DOSfluxerunt.In hebdomada,
. inquit, id io septima die, eive septimo millena * rio deflciet mondus. Ergo, inquit, a creatlone ad
. Scholiasi. ad . .. Boe.thi mss. , SUDI tredecim. > Aiqui dePag. 929, vers. 1, bebat dicere, sunt diee eeptem. Nam pro septimo
Ezecb. . 8. 3, . St. - milleDario qai debet accedere prioribue mllltv
. . 10, idem . V T S . 20, - nariis pra3teritis,ipse adjungit septem milleoarioe;
, lib. Vll, Debello Judoico, cap. 18, Vers. 26, quaa profecto mlra est ballucioatio.quae nata est ex
. Bioc corrigendue et Josepbus ei inier- verbo , quod, ut est, pro eeptem capit, et
pres ejus apud quem legilur id eei, perperam item pro septimo die ueurpavit. I. S.
acrvamnl, pru mcendtrunt. Yers. 46 . . 46, . Siracid. 1. Vere. 4, a
I B*g. XXVIU, 12, schol. fln. . "
, ' . . , docet Basil. MagQ , hom. iDteVide Jusi. Mari. thalog. , . 260, 26, gra; Chrysost., . . Pbilo lib.
et Respom. ad ortkodox. quast. 52, pag. 328, edit..
II. Coojmel., TertuHian. fib. De anima, c. 57.
Pag. 941, vere. 6, a fio. ad marg. codd. M. M.el
Pag. 932, vers. 7, . Vox . B. St. 2, legitur.
pro qoa habet B . Si. vliio non carei. I. 8. Yers. , *
14, . , 1 Joan. IV, 12, . St. I. S. .
Vers. 22, . St. .
Pag. 914, ., . . St. 142, . .
25, . , 60d. et 1% I. S. . 36
Bom. XIV, 9. 6. 27, ; ,
. Isidor. Pelus. lib. , . 222. Vers. 44, ,
, DOO legilur io cod. . St. 8. seq. . Epiphan. Contra Batil. et Manich. Naz. In
idero, e i cod. B . 2 , . . - Not. Chr. ejaeqae parapbraetes; Damasc. lib. U
. Locue viiioeieeimue. I. S. Yers. 9, a fin. Ortkod fd. c. 46, qui eamdem ratio . Isidor. PelllS. lib. I, nem ait esse, qua3 eit - de quo idam
episi. 304. Yers. 8, a fln. H . St. Vers. ult. 1. - lib. i , cap. 22; Theodoret. qusst. 7, in Gen. Basil.
fl. St. I. S. Vers. eod. . Scholion : Magn. bom. 2 ei 6 in Boxaem.Yere. 50,1. in marg.
, .
* .
Pag. 948, 8. 5, . St.
.

. . 34, ecbolion. ,
, , '
^ . \ . . . . 36, 37, 39 pag. 949,
' . 4, 1, in marginem rejlciaiur; i d e n l m
. " ' in a l . codd. pro , ui supertue pro legitur.
Pag. 949, vere.7, scholion ad marg. . . , .
Pag. 93$, ven. 40. 1. , . Sl. Vere. 11, pro , lege ctlin , ,

. S l . Yers. 39 I. .
Pag. 936. vere. 3. , . St. 2. . . 45, . . St. 2. 1. S.
Yers. 20, al. . Vers. 9. a fio. , . 5, a fln. . Mattb. XIX, 11
eod.Y. et . St. At . . cod.V. H.St. 1 Gor. , 28; Ignat. episi. 6.
Pag. 952, . 1, , PrOV.
t , id eet, , alils . tamon frequentiaa
m 16. . 11, . JephU. Judic. n, 29. .
, qtum , I. S.
Pag. 937, ?8. 2, cod. . . , 21, . , IeidOT. Pelue. lib. ,
61 . St. . 1. S. . Vers. 9, epiet. 242; Symmacbus vero , quo flobraieCOd. V. . . St. . . 25, mue magie exprimitur. Vere. 47,
. Gaxa nomen hoo ait , cum . I. 8. . 25, , ,
cki
Levit. , 40;
; *ftv ln uno codice, ln altero ; ita pag. 940, . Piin. lib. fvi, cap. 26, eemen ealioie mtt 8 . 28, pro in allo eod. legitur, et lieri eterlliutie medicamentum eeee conetat. Vere.
p a g . 941, . 14. . 50, 1. cum U l l . . Frugiperdas. PliD. ibid. Qt maa. et I. C. Yult eoim lete dlcl , quaei h . I. i i t ,
, a iuga voloptatum. . 9, aftn." . . Cerm. *
* . , , , . 53, metapborice utitar...
. eebol. . . . 7,a fln.l. , . Bomeri ioterpre Cod. . . S l . I. S. . ult. - tem Oiyu. K' et Tbeophraet. lib. in D phniii.
Pag. 953, . 1, wo
. . S. .
413

DAVIDIS HCEI 2HELII NOTJE

415

416

randa. Vars 20, , . St. Vers.


Jerem. IU 32. . 5, &.
Pmloni, pag. 570, . (Jnde 111 ttd 2, . DiOSCOrides^lib. I, , eap. 136, Galenus
Sopbocleam :
(tOfOO , lib. .
:uK ) :
Sed aliquando ideai, quod (qaia
*
hoc ioflammatione affecio mens laaditur) veluri

PiBiL iVtfm. ode 7.
$. "
.
[Ald. vitiosel ,
,
9. []
.
. 8. . GeD. XV, 9. . 9, I. , , . . * eod. V . . St. Vers. 27. , Lucse IV1I, 3. . Yide Eiymologum in "
Verft. 30. . Ibi(L 37. Vers. 34, , et I D . Vers. 25, .
. Toiidem mundi bujua aaecula quidam III B t g . , 4, ibi ^dn. Plantia. , Cbrysoar.
etatuuoi : primuna , aiterum , Ham. tn deeoU. Joan. Bapt. , cod. Aogoel.
terlium . Yida Suidam in dielione . ut quidam impressi, ; alius ms.August

intra 569, 10. Vers. 48, - * ubi fone legcndoo);
. I Pelr. 1, 13. Vers. 50, . , Lexico ms.
Scholiast. Theocriti. Vers. 26, '
. Basil. MagD. . 8, . H S B C verba taoquam pra&cedrntinm
a fln. . J<MD. XV, 5. . 5, a fio. , in Rtymolooico afforoDlor. Yers. 2&,
,
. Deill. XXXII, 32.
Etymol. Vera. 45,
Pag. 956, vers. 2, . St. Vers. 11, . . , . . . . Psal.
eod. . . St. . S. .
Hec sunt iDtricatissima I. S. Vers. 19, B. Si. XXXVII, 5.
Pag. 965, ver. 8, I. . "
, , , quod postivmum in
caeteris mss. destderatur. Vers. 33, . Gen. I, 27 Yer. 11, .
. , , Joan. Cbry- Dan. . Vers. 13, () .
806100) boffl. ' . V L T 8 . 34, 1. S. Vess. 22, . "
. Matlb. XXV. 5. Vers. 42, , ^. .
Pag. 968, vers. 5, ' . Glossema
I Thessal. , 17. Vera. 50, . St.
Cbrisiianorum : hoc oon dicii Jo^epbas. 1. S.V.rs.
Pag. 957, vers. 4, . . 8, I. ' 18. . Josepb. !ib. XV, eap. 14,
. LuC. XV, 23, - quibus ei similibus adnoiandts oon puto
, Cbry&OSt. hom. - fleri operaB pretium, cum auctor ^xstet: quare tam
. . 35, , I. S. Vers. 37, boc Ioco,quam alibi, excerpta quascunque, lecioris
, De hae, Naz. Hom. I U no- studio cum edttis relinqmm confereoda. Vers. 32,
wam Dominicam, et in Penttcotttn, Greg. Nyss. i n 1. ' I. S. Vers. I3, idfm.
Psal. VI, Basil. Magn. bb. De Spirit. saneto, Yers. 6, a nn. , lib. xvil Arctool.
tap. 27.
C8D. 7. Vers. 5, a fln. .
Pag. 960, vere. 8, B. St. , quo poeto ibil.quffi llb.l, cap. 21,
iere uluniur, Pind., Tbeocrit., Nonous. Vers. eod. eidem . Yers. 3, a fin.
. , BaSil. . ,quod forsan librarii Ctllpa
MtgD. . Arislol, Vers. 9. . est omi^sura : in Vaiicano eti)tn cod. spatium
XLIV, 11, 13. Vers. 17, cod. . onios dictionis loier et relio. Auctor Etytnologiei, . qufiur. Vers. p^n. '. Lib. xvil, cap. 10.
Yars eod. cod. V. ei . St. . Vers. 22,
Pag. 969, VITS. 4, a fin. .
leclio marginis , esi glossema. Yers. eod. lib. xiv, eap. 19.
. Paj*. 972, VPfd. 4, '. co 1. V.
, ( Kbri editi . Vers. 18, 1. . . ms. AugUSl.) , I. S. 8. 8. 1. *, , , I. S. >8. 20, . Lib. XIV,
eap. 23. Yers. 21, , Joeephus ibi , Pbilo. Ver8. 26, dem.
. PsaL , 7. vers. 5, a fln. . Sl. ? Paa. 973, vers. 10, . Josepb. lib.xv.
.
eap. 9, . 1}
Pap. 961, vers. 23, I. . Hebr. , 24, . ' . 8. 31,
. St. , , . Vers. 26, , ,Josepb. lib. XVII,
, 42, cap. 1, monait I. S. quoque. vel
. Bc iade dichtir, legendum 886. Vers. 36, ' II Maco. ; alias ,. . Josepb. lib. cap. 7, , ex Histo , 10. Yers. 31, Judic. , 8, Suid. in Abime- ria evangeliea, I. S. Vers. 42, . Ibikcko. Vers. 40, I. I. S. Yers. 7, a fln. dem.
.. Gen. IH, 7. . 5, a 6.
Pag. 976, 8. 1, .
? . GeD. , 21. Vers. pen. impeF- , idem Josepb. lib. eod.
Jecta oraiio. Yldetur ita explenda, cap. 9. Yers. 6, . Nam dieebaiU
, Ul et ita 8Upra apad
.
bunc ipsum aucioram. I. S. vers. eed. .
- Pag. 964, *. 8, (Mallh. XXIV, Josepb ibid. , ^
32, . 9. )
GBI, 15. YcTS. 13, . Vtsrg. 14, 8 . nuQ 1^'gilur.
. VftTS. 18, , I. S. .
, id est, illud hujus typum, facit Clem^ne ,
Alex. qeeqae, lib. u, Pced. cap. 8, Vers. 17, Josepb. &. 29, jfal . Etymologus idem asserit, apod quem 6. Idem lio. xrx, eap. bH. Yers. 38, et sequenila leguniur de Jezabele, binc redinie- , Joseph. Vert. 46, k ' *

e t

4t7

AD BIBLIOTHBGAM PHOTIL

418

blmus. Yers. 5, '. NoDnisi ex doobin libria


hoe frasmemum A. S. ait cojicinnatum esse.Vere.
30, A. S. I. , Pausaniam in Pbocieis se-

* , idem. Vers. 49,


. Cuspium Fadum, ibid. Vers. 58,
Joseph. lifc. XX, cap. 5 Yers. 7, a flo.
Ctd. V. el . . Yers. 6, a fln. vtou. Ibidem apad interpreiem Lyaie legiiur,culpa

eauis. G e m . Alex. Stromat.



, , . Piutarcb. lib.
^ , huoe

librarii, pro Lysanis. Yers. 4, a fio. .


^ . 8. pea. . Act.

primum ait fuisse audiium versum beroicum :


Pag. 977, vers. 1, Joseph. et Act. xxv, 14, -

, .
. 3/. *0 " . ",
, '
, , ms. ]
' [ ,
DttS.J ,
, ,
Pbilo Ifb. De Abrakam.
,
, , ? , .
, " . .
,
' , Galenus libro.
" ^
. Vere. 43, . De hoc consule
Is. Casaub. Animadvers. in Athen. iib. vil, eap. 3.
Yers. ult. . Is. Gasaub. tkid.
Pag. 984, vefe 13, vel , -

. Vers. 6, . S. Vers.
7* . Aft. XXXI. Vtrb. 18, .
, Joseph. lib. , cap. 8. Vers. 24,
. . Josepb.
ibid. Vers. 28, . , Jostph.
Ifers. 30, " . hb. , cap. 8, idem. Vers.
36, . Joseph. * actl. . Yers. 41,
, iaem. . 51, pro
baod dable legeodUDI
. S)C eoiin Josepbus
. . 52, ' .

m&e forie oorrigendus Josepbus, qui ' habet, Vers. 6, a fln. . .


Idem. . 3, a flo. '. . Yers. pen. idem. LoquODdi

modua apud Josepb. Yers. ult. . tcootv . Josapb.


Pag. 980, ?ers. 4, 1.
Josepb. 8. 11, , Josipb. . 33, .
ttem. Yers. 34, . S. , ut Thacyd. lib. ,
PToeopius, alii pro , quo osus esl

reoiianus Maurus I. S. Yers. 40, . Pbilo.

lib. De vita theoretica, extremo, [ms. ] ,


. Plutarch. Vtta JEmiiii Pauli,
Joaeph. Divisim, cod. . . M. ul Theocrit. Idyll. , '
' . Quibus 1D locis rectiUi
Xfl, vars. 89.
per scribi existimcab , per o>, ab ' .
Yide Soid. Yars. 39, , Joseph. Vers. Gum praesertim ertam grammatici .
49, . Idem fortassis reciius; nam et deriveot. Vers. 50. . Is. Casaub
Pbilo Partnos dioit, alibi * ilntmad. in Athen. lib. xiv, cap. 7. Yers. 7, a fiH.
ei ipaam Parthiam, . Yera. 46, . I. S.
Pag. 988,ven. 3, (5. Lueian. unde ^ Josepb. Yera. 51, idem.
et ' apud eumdelD.
Yen. 3, a nn. , Josepb.
Pag. 989, vers. 12, ,
Pag. 981, Vars. 4, . Ut epitoma
Slraboois ftt ,id est, I. 6. Ver. 42, , idem. Yers. 45,
feci laudabile ex Sirabonia geogrephieis collacti : . PLttt. in Vita Tke$ei.
Pag. 992, vef9. 6, . Subaudiendum
aicfnaiaor hi libri Prodi inscribunuir la , boc esl seleeta aurea a , aui aliud bujusmodi verbum, Fridtr. Sylbur-

Procio ex grammaticis. Nam qeod graromaticoram fiw ; cuju8 in bsac Procli excepta nolaa cum Apolfaerit illa diapittatio deraneribiiepoematum, unus cnii Alexandrini Synfaxi suol Francofurii apud
Diomedes testis erit , qui tertium librum Wechelos edils. aoiio 1590.
saanun InstiiuHonum rammaticar.

magna ex parte

io eo consumpsii. Bis acceseit opera Pbotii, qni ex


UUe gramaiaUaorum aelectis a Proclo, bc ipsa
faeque aepoaoit Fuarat antem Proclus siudioeiaaimos , mi ejus aQdhor, et in profeesiooe Plato&ice acbola auecessor, MarinusNea>liiaoosio ejaa vtta observavit. Nec mirain : dieerat enim a paero studiotiaalme mathematicas
apnd Heronem, qua conient aoo pulvere erudito
4 repudieftt.Et Bero ipse, at ex ejus moMoaeDUs apptret, bcavltatis foit amaotiasiaMis.
Bioe illa Piyjeli [in bibl. Aug.] admicaiilia ibaotogis PHlonioe, qua nil bravius, nilin
ao gaaere pfvfeciiutj. SiniHima buic et illa ejaadem, maa voftgo eiroomfertar, et a Themieiio
primo De eniiMI vidaior citaii

,
tajMo;.qiia apitttt ad lib. , Pky$icorum AristotaHs, at a l U c ^ ^ a c a 4e.^no4a ibfu>remau plane
pereipienda, at uemoritar SfUoao4a.^aiD I ad
oawita eaiemia eertt caf noecand*s, #t flrmbermentria *t^oaervaBias J W U epilome ratia aecuralior
oec aensibaa Aristotebs lntlmis congroeittior. S#d
lvQa^^tiiivOiniiptDtaliis de u$u logic* P.
h*nuetNunnmim$.M\M el^sdem Moanetli notas,
Hrai Aadpac > SotoMl > ^ , inbaiia
Proeli ChruUmathUm seorsiu exprimeodas cara-

Pag. 993, VtTS. 37, . Plut. lib.


. Vers. 3, a fio. . Alii Spiritum eaDCtam,
alii , id eat, elementom aena,

Intelligunl; ut vider^ est exbom. 2 Basilii M., et


Tbeodoreti qussi. 8 in Gen.
Pag. 996, vers. 12, . Epipban. lib. u,
Conira Paul. Samo$at. Yide August. lib. u, cod. 9,
et 19. Yers. 32, . Oictom jara sopra, lypis Aldiois icnpresauai esse. Yars. 48.
I. b. ibid. ad oram cod. . M . legitur, *
*
.
, .
Paa 997, . 11, . ,
, ,
$
* , ,
. ) '
*

. .,
(( ^ , ?
'
,

DAVIDIS HOESGHELII

419

420

' sei ei Oppianus lib. 5 , vers. ult. Yera*


49, 1. S.
, , Pag. 1024, vers. 10, a fln. I. V . Veri.
cop. Hb. IV, De Gottk. Vers. 39, . Ult. '. Basll.
, Magn. Hom. contra SabelUanos, aucior est Diod. Sicul. lib. , et lib. m, , Tapud Herodotom ltb. I.]
. '
Et IDitio libri IV, Piod. Olymp. ode 13 :
. Yers. peD. 1. \ '0
1, S.
.
Paff. 1000, ?ers. 15, cod. . et . S. . Max. 8. eod. ' . "
Tyr. \ YeT8. ttlt. . Sic I. S.
Pag. 1025, vere. 36, $ ' .
certa virtus eat Eryngii.de qoo Plutarch. , sive (ut idem in Symposiacis appellat) , Ghrysost. epist. 18, ad Olympiadem :
, ; iElian. epist. 16; lsidor. PelU8. lib.
, UI, episi. 65.
Pag. 1028, vers. 28, . Hanc fotdori
.
Pag. 1001. vers. 8, Philostratus lib. ui, cap. 1, vitam scripsisse Damasciom partlm liquet ex iU
, . 8. guaB supra legumur. pag. 408, vers. 32; pariim ex
11, , . Borapollo, lib. Suida, pariim denique ex infra positis, pag. 1045,
vers. 5, a fln. 1072, 20. Yera. 41, ,
U, Hieroglyph. cap. 76.
Pag. 1004, vers. 4. I. , . Bc abundant: oertioaDt ad . 1033,
eriMa scilicet, quam vocat. I. S. Yers. 30, vers. 17, 1. S. Videri scholion, ad marg. cod.
, I. S. Yers. 35, B. St. adnotatum est.
Pag. 1029, verd. 3, . I. S.
, idem.
Pag. 1032, vers. 8, . BtPag. 1005, vers. 11, afln. . ,
, margO . . si). Vago. Hom. in Ptal. LXI, , ot
Pag. , vef8. 10, . , cod. II. . ,
S. I. 5. Vers. 15, I. S. 8. , ,
i7, iaem. Yers. 21, I.S. ,
VeiS. 26, , . idem. , .
. 30, idem. Vere. 34, , . , Plut. \ Vtta Timoleontii, et
epentbesi lillers , IV Beg. X , 13, . Ver8. 10, le^e [ -,
; Glem. Alex. lib. II, Pidag. cap. 2, .] Scbolion ad marg. . St.
; Theocr. Idyll. XV, vers. 114, ,
; Schol. Vers. 6, a fln. . Aliis . id 81, verba hao
(uncis inclusa) fueraot in fronte paginsa in libro
dicitur I. S.
Pag. 1009, vers. 20, , idem. 8. vetere; at scriba in cont*xtum reposuit. Vere. 27,
26, . De his Plut. ln Vita Sertorii; lege
. Vere. 41, poet quaa deeideranlur,
Diod. Sicul. lib. ; Plio. iib. vi, cap. 32.
Pftg. 1012, VefS. 18, 1. , . suppleri ex Suida possunt; , etc.
1. S. 8. penult. 1 in dictione , ubi locus bie affertor,
qaanquam et infra, pag. 1064,vers. 25, Vere. 31,
I. S.
Pag. 1016, 8. 8, ' , . El bC legUDtar \ YOCobalo
S. . 11, . , Dio apud Suidam. Yers. 38, . Id est,
Chrys. orat. 72, ; Diod. S. lib. iu; , idem in loci bujusmentione.
Yers. 49, . vel , I .
Strabo, lib. u et xvil.
Pag. 1017. vers. 12, &. , cod. V. S. Yerg. 7, a fln. 1. , idem.
8. eod. . . VeTS. 33, Vers. 6, a fln. . Verba iEschyli De Am. Hffic linea cum sequeotibus multum tenebra- phiarao.
Pag. 1033, vers. 1, ' ,
rum babet: quare ipse Philosiratus consulatur inillo lib. I. Vers. 35, , obsirepueiuni, I. S. . Sl. I. S. Yers. 16, . Bffic plaoa
qui mulia hic DOD bene coha3rere, mibi testts est. eiiDi, qu* pag. 1018. loco alieno legantur, ,
8. 39, %. . et glossema , id est , I. S.
idero. . 44, Yere. 12, ei vere. 29, avYivoiav.VideSuid.
) , 8. 26, 81. . 8. 10, a fln.
. " . Pmd. Pyth. ode 8.
Pag. 1036, vers. 31, . LQuiaD.
, - ,
Dio Cbrysost. Yide supra 355, 30, et infra pag. iD Bemosth. ,
605, 13. Vers. 48, . . Ne mireris , FBoripid.j Yide 8Qpra
lector, baae ita coofuse impressa esse: neque eoim 1052. Yers. 29, 35, . Supra 412. 8. 43,
,al!ter ms. neqtie hac nisi fragmenta fere, id esi, ,
elegaotia seu floscull sunt ex tota Oratione de- , Suid. io Martino; quaa verba glosiema
cerptt. Yeluti sequens locus, integer apud Pbilo- 88 arbitror. Yers. 47, B. St. , et alteram
Stratum Sic legitur: lectionem in margine : aed 1. S.
.
et qua sequunltir.
Pag. 1020, 8. 51, , (- . 49, idem. Vers.
. Berodoi. Tballa, Basll. Magn. bom. in 8, a fin. al. . 8. 7, a flQ. 8
Htxaem. et hom. cootra foaneratores, contraqae , fl. 8t. . ull. iQVidiam. Isld. Pelos. lib. i, epist. 105. Yers. 58, , idem . penul. , Sold. ln
.
tBulta bie trunca, qu ex Philostrato aarclenda.
Pag. 1037,
8. 11,
Pag. 1021, . 14, , I. S. .
15, . Idem 8opra 1004. Aristot. Ilb. Rhet. eap. De voluptate, )
Yari. 46, per io penoll. Plut. Vita Tba- . Aristanat. , 4

1D BIBLIOTHECAM .

421

, . 8. 13, ' . V i scbolion, neque ad ' . Vers. 18,


. St. et Suid. . ^8. 24, . . St.
4. . 48, , idem. .
fjll. . St. .
Pag. 1040, vere. 3, 1. S. iia etiam
Soid. et . Si. Vera. 24, B. St. '. . S. et
B . St. 2, '. . . '. Vers. 25,
. St. . 29, , , ,
. *. 38, . St. .
Yers. 40, , idem. Vers. 48,
. St. . penult. I. S.
Paff. 1041, . 2. . I. S. 3.
COd. . St. Vers. 4, . Solns .
. biC . Vers. 25, .
Sl. Vers. 44, , I. S. . 81.
Scholion ibi 10 cod. . . ?
, ' '
, ,
.
Pag. 1044, vere. 3 , ' . lib. I,
eap. 3 ; Plutarcb. lib. De Itide. Yers. 8,
. NOVUS paragrapbus. Yera. 9, .
, . Scbol.
eod. . St. el . . Yers. 15, . . St.
. Ibid. . " ,
8 ,

, Scholion . 8t. . . . 18,


. Vide Suid. in . . 5, a
flfl. . . . Sl. 8. 4, a fln. ideoi
et . St. 2 ,
, .
Pag. 1045, vers. 18. . St.
Vers. 25, de Superiano et Laehare, Suidam consale. . 40, "Ort . . . , ?
. St. Yen. 49, (. . St.
, s-id iliud 2 cod. Yers. olt.
. Yide eupra . 993. Yers. d. . St.
; . St. 2, .
Pag. 1048, vers. 3, . Suid. Vere. , , . St. 8. 48, . Borapollo lib. , eap. 56. quem etiam coneule de crocodilo,ffiluro,eic.
Pag. 1049, . 8. " 8 . St. 8. 16,
' , idem.; 8dd in marg. alf.
lectionem. Vere. 19, . St. vers.
80, ' . St. .
32, idem. . 41,
. Suid . . .
novus hic paragrapbus. Vers. 45, ,
. St.
Pag. 1052, . 1, I.
S. et mss. . 6, . Sl. , 8
'. . 12, . . Sl.
Vers. 24, . . Sl. . . 39, . Sl. . . 8 l . 2.
Pag. 1053, . 30, '. ", : et
, , LuciaD. Diod. S.Vere. 47, . St. (3 .
Pag. 1056, . 4, ,
idem. 8. 8, .
St. . 24, 6 'Apj
. Appellat Argartzum, vel potiue Hargariiam,moDtem Gariiin Tn Litierie eaeris (,
Deut. u, 29; Jodic. n , 7; , Macb. vi. 2)
dictum. Prima sjllaba vocula eatHebraica in qu
montem eiffnifical.Ita ssape Graeci duas Bebrsorum
dictionee in uoam conflani: m in Euphrates, et
aliie miillie. I. C. Yers. 31, H. St. .
. Vare. 43, . . Tres iel
line at certom eet buc almnde Infoltae eeee. ita
unde loxata eioi, baud iemere dixarim. I. S. Vera.
47, . Deeet principium bujue
Miitoriw; et malla talfa eunt itt
bie excerptia . Idem. Yere. 3, a fln.
. Lttcian. Le*ipkaiu .
0

422

Pag. 1057, vers. 16, . . St


8. 19, idam. . 33, '. * ' .
Bepete ' . Deinde Sed
amplius deliberandom, nam hc omnia valda auSpecta, 1. S. VerS. 34, . IQ COd.
B. et H. St. Est bic initium novaa periodi; et in
cod. S. intra dao puncta. Vers. 40,
1. . Ad banc lsidori eonjugem, Tbeooia
iEgyptii filiam, exstai epistola Synesii. De eiuedem fato, Suidas. . 41, .
I. S. . St. . pen. H. St. .
Vers. 5, a flo. H. Sl. . . 4, a fln.
' idem. . tllt. . Manifestus hiatus; sed ejusmodi scopa
dissolulffl in tota pagioa sparsae SUDI I. S.
Pag. 1060, vere. 38, H. S l .
. . Sed
OOHDia SUspecta, ' , I. S. .
42, . S l . . . 4, 6. . fl. St.
, sed illad in allero. . Olt. . I. S. . eod. . St. .
.
Pag. 1061, . 10, , idem. .
12, I. S.
Pag. 1064, . 15, . Sl. . . 19,
idem. Yere. 23, . St. . ^. 24,
.

,
,
, scholioD . . . 27,
, . Cod. . . . . S l . 2,
. . 39, . St. . , . . 41,1..
(al. ) . St. 5. 6, a fin.
. St. .
. 5, a fin. I. . est enim
iars alteriue fragmeoti, quod apud Suidam io vita
egitur iEsckpiodoti extrema.
, . Vers. 3,
a fln. 1. . (, . U. '. . . .}
uncis iDclasa, vet. cod. majusculis liilerfs.
De quibus . . bc ad me :
, '
, '
^ ? .
, ' 1~

, .
, , . Yere. ult. . Begi tribuit Suidas illud
comici. Omne* sibi melius malle est$ quamalteri.

, .
Pag. 1065, vers. u l l . " . Vide pag.
1032, 26, et Ibi scbolion.
Pag. 1068, vers. 12, . Cod. . A. S. ec
Said. supra 1060, vere. 4 a fio. cod. . A. S. . M.
. . 6, a fin.
. St. illud legitur el in cod. . Yere.
pen. . I. G. . Yide Soidam io Salustio et
1D .
Pag. 1069, vers. 2, ). I. S. Yere. 6,
fl. St. 2, . M . et cod. . . . 7,
verba illa . (eic
. S i . Yere. pro .) uncie includaniur I. S.
locum ilUegrum iia explicat : "Ovap alv
, ,

.
, etC. 8Unt verba bistoricl. Ad
Ulud , appoeitum gloesema,
, . Ad illa, -

DAYIDI8 HOESCHELII NOTJS

423

42*

. . . . apposilom gloeeema, . I. S. Yers. 4, ^ . . . . . . ., obi DOQ solum gloe* &. Idum et . St. Yers. 21,
atmaia textum irrepseruni, sed eitam depravata * , Berodot. 1.8;
*tnt. Sed &e sic quidemtauiciooo consullum eet.
Pag. 1081, vers. 6, ,
Nam eequenlia sunt , et, ut dixi, . Nam abuDdat I. S.
laeeri eorporis disjeota membra. Yers. 9, H. 8t. Yers. 34. , . St. 8. 35, . . 15, , . * . Idem. 8. 41, ,
, sed temere muiaverim.L C ; nam et ldem. Sed COd. . St.
Ue aliudexcerptum. Yers. 19, () .
. Si. Yide pag. . vers. 17. Vere. 28, 1. >
Pag. 1085, vra. 22, I. S. Yers. 26, ofr
, ' . idem. . 81. et I. S. 8. eod. . . .
ers. 24, $iov.,8uid. Hilirio. Vere. 36, I. S i
ma. , et . 1956, 1. Herodot.
Pag. 1088, 8. 13,
. Lucian. 2 , . . I . S.
/ , . Pbrynicftr. V^rs. 29. . Plut. in Viia Pmelis. Vers.
31, . Philo lib. Dt Vtta Tkafrtt. Ideoi
, . * 41, . de utroque memorat. Yera. eod. * *
ProCOp. lib. IV : , . GlUua lib. X , cap. 18. . 41, , . I. S.
. Ulilur boc Xipbil. \
Pag. 1089, . 3. I. S. .
Trajano Yers. 42, 1. . Aliud eoim - *4, '. flic incipit aliod excerptum ex ar*
Pytbagore arod Clem. Alex. Strom. i. Yers guroento pairi8, qui interfeciiflliumdeprebeDsnni
49, H.Sl. . COUI maire tanquam moechum, quaa omnia nibi^
Firmus scripsit auctore Plinlo Vere. 5, ad prioris exeprpti argumenium,quo Epicurus ion
a fln. . Cod. . . S. . St
pietatis po?lulebalur. I. S. Yers. 27,
Pag.1072, vers. 1, .&. 06 . St. . ,fcfom.Vers. 3, a flo. . Haac e*
2, , cod. V. . St. Vers. 34, . St. marfwe in textum irrepseruDt. &ont gloisemi bo. 1. S. . Vers. 23, ' raaa, , . I . S. . Oh. .
. AcroteleutioD Pentametri. . 8. idenv.
IfeTS. 25, ^, I. C. . St. 8.
Pag. 1092, . 17, ;
28, . Sebol. ' , <
, . 8. 32, . 1. 8.
, ad marg. cod. . . . . St. Vers. 59,
Pag. 1100, . 46, .
. cod. . . Cod. . - . . . . . 48, , , , * . .
Tfcemisl. inde 4 Luciao. Yers. 49,
Peg. 1104. vere. 20. Idem Sctliger >
". et Yers. 8 a fln. suDt fragmenta , etC. Est eniSD , et saD6 iU COB
quatt dtctt, id est, ^. . cepta fuit paroamia :
7, a fin. - , . (SeBaltal).
. ScboliOH . . ,
Pag. 1105, 21, 1.
. ' , . Nem manifeato deerat ilegilto.
. , I. S.
* . . utt.
Pag. 1109, vers. 3, I. 8.
t . , ' 61 . 6, 1. ,
^. OmnitM) pro b td, Skbol. i n eod. cod. . .
tamfteatentiamobeourabai. I. S. Yera. 10, ^
* D6Bpe .
Pajg. 1073, vers. 37, . Hsae
m. ; Oll. .
verba in codl fl. St. desu&t pro quibus 1. S. kjrit
. 1113, ters. 4, I. S, %>.
, reereatum bcrbie et meiiaaibentie. TffiW octo. Yers. 37, - 5, . et , aul lalo qpald.
. Sohol. * Alioaui mendosiss. eel lectio. Saae qtvM pre ittte
. . . Vers. 43, . Sl. . . ^ repofiam, DOH euecorrit 4. S .
44, ideiB. Y m 8, a &. *. . SlV
Pflf. 1116, . 28,
.
Itiftllie .
Pag. 1120, . 37, . * ^.
Pag. 1076, vers. 15. '. Exstant efarrtttl
eWiae cum H. Si. fKHationemis, qut^mfcfre pawlm Esl varia lectio.quaB io texmm Iff^psU,^ inepia
tecilti sumtfS. . 1?, , . St. Tiwpfc- esi. NOUKH muka eja^modi tn textam irrepdeee
apvd aucioree uirtueque HDgoa I.S.Yere.ah.
, reliqul cod. et PliHarcb.
Pag. 1077^ VefS. 18 - . AMd ^xeefptMl. . eod.
. Horom glosseitfa 8Qtit . AHud 'eicerptum, xxi ia eeqaeatlea, qute iat^rjecla, ^ ^. bos qeod oola, lot Exoerpta I. 8.
Pag, 1124, Tore. 16, . I. S. Vera. 24, ' . Quae in bis lucu$ Eclogia lgBmur,dt8trrjguenda el acapHeln- . Nam illad irref>sit et seqiemilme.
etpienda erant secntndum membra &na , MeiBiftteee autem debemus,fereM)mdia membra <
att pnncipium excerpti : ' , aliod excar- dlverea eicer))ia, at fn sdperioiibus auigit
ptum : aliud. Ilem nova iDitfa illls Qaare fnmra t^ttotHtionam * bic m
donda efam. boc est ejiygula lineas sttaB Incipere m . Iden. . 49,- ,. 8.
debebam. Bodem modo faeiendum Mi in tfuperio- Pag.-lf28,vm. 6, a fla. . *
ribus de Isidoro, ei artfis vbi majgoa itta coDfasio >/ ol ^, Lucian.
Pag.im.vere.B. . Qfaaa inde
b1s distinctionibus disctteretiir. 8ic lofro, vers.41^
principipm; et Ver8. 44, , Tbeoer. Ptadaro, Kun|M
tW&d ; et 46, ' , aih)d; et-49, uto ArietO|HiaDi dieitur.
Pag. 1137, . 15, . < ^^
, aHud; at sleln oomibiis exeavptie taj^a
merii el KHoriHD. 1:8. Yfere. 10, a fla. *-
t ". I. S. . 3,-a fi. o*co> *|c*5[** ^ LociMp. tfbjiD#a^irt^#. ^Pb xmc
avip*OKW ^ ^ ^ ^ & , %fw%*
t, (. Id&lft.
" 16b0,v%ra.t, oi- # ** ,v4fMH, if^v
i n

425

426

AD BIBLIOTHKCAM .

Pag. 1144, vefd. 8, a fln. " xalAlegiiur, apud LuciaD. in Macrobiis, .


mu- Vers. 40, \ . ldeija ex PolybiO nar ,
tatione sexus narramur aliquot exeropU cum a rat Plutarebus libro E l .
medicls, lum a Plinio, Hittorierum lib. vn,cap.4; Yers. eod. . " ,
a Joanoe Joviano PODUDO, lib. x D$ r*bu$ cctle- . Suid.
Pag. 1164, vers. 23, . Ad roarg.cod.
ttibus, cap. 5.
Pag. 1145, vert. 23. Notetor verbum in Lexicis . S l . adnotalur, . Vers. 26,
hacteoue desideratum, , id e$l, dotare. . Hanc belli servilis historiam,
Laerl. . Pbilo, pag. 539, Latinaa so redditam, ad calcem Biodori Sicul.
, - B. St. impresslt. Be eodem vide Strabonem, lib. VI;
. p|pbaO. pag. 456, P. Orosium. lib. v, cap. 6.
Pag. 1169, vers. 43, .
^-. Atqtld 1 6 . Ibid. Horum
proto^pam est , do$; bino com geniiivo, qaod cum alibi etiam ia hoc
apud Pbilooem, lib. . opere occarrat ne dubita, qaio et supra, p. 977 :
, , , Ltician., Atb6D., vers. 11 a fin. , auctor
I jert. Vers. 29, . . St. , scripsarit.
Pag. 1172, ver*. 21, H. St. 2, . Yers. 11
>ed illod in marg. vere. 34, . St. ..
44. . ^. Nax. , a fin., . I. S.
Pag. 1173, vers. 16, idem. Yars.
Lucian. , Pbilo. Vers. 3, a fln.
, - 42, . *. . St. Vers. 3 a 0
' '
-
-CT- ' ' '
1*1. 1_.~ '
\
n . pareniheseos
..n
*Cllft.w
nota
tollatur
post collo



canda, I. 8. . St.
. I. S.
Pag. 1176. 3. 46,
Pag. 1148, vere. 7, . . St. . Sed
Ultld ad Dttarg. . 8, . Idem. Yers. . Modos tibia facientem in spectaculis
12, . Idem. Vers. 16, .Vers.29, thymeUcarum mulierum. Nam profecio . Idem. VtTS. 32, - tam ridiculum, quam qus Laiine reddere
, . St. ei aiteram lectiooem marg. conatus est B. St. Quia sanus dixerii
, , ; qois boc iotelligilt Bominem de fece vulgi

<

ootai, barfolum oi tibieinem non trago&dorum, aut


comoBdorum, sed Thymelicarum eallatricum 1. S.
VeiS. eod, , . . Sl. .
pen. . St. .
Pag. 1177, vers. 10, , I. S.
Pag. 1180, vers. 3, ' , , . St.
Pag. 1184, vera. 31, 1. ' , I. S.
. ,
1185,
vers.
16, 1.~ ~
.
,^'
Vers.
23,


- - ^
- " -> -
-- >w
.
, w ^|
j "Pag.
f
W
'

"
~JTCum
"
. . St. Vers. 45, dical bos coosules creatos olympiade 171, ergo ac. Fabolam de Judaeis propter l e - G cidit aiiDO U . C. 655. Atqai Fasli praferam ap
pram, sive tabem, qus corpora foedaret, iSgypto num 662; septam annis discrepatar. Beest aliquid,
polsis ut veram commemorat quoque Gornet. Ta- puta ' ' citos, lib. Hiitoriarum. Yera. oll. . %. ^, I. S.
Pag. 1188, . 24, , I. S.
. . St.
Pag. 1146, vers. 5, ^ idem. . 8, Yers. 23, . St. , sed alteram lactionem
astericas anie pooaiur, et io marg. I. io margine.
Pag. 1189, vers 39, B. Sl. 2, . Yers. 41,
, 681 enilD ea leciio cod. A. S. iD qoo
coaluerunt, ol apparet, duse dictiones in tinam pro B. Sl. . . 8. 7 a flo.,
val (tlt B. St. 2) - " . Illustrissimi dignitas, vel
. CaieroquiD ^ DOla3 sigotficatloais illustrlssimatus, 681 posteriorotn lemporum. haque
verbum, idem quod Clem. Alex. . ridiculum putara hoc a Biodoro unquam proditum
Vers. 15, . . Synea. fuisse. Iiaque sioe dubio bc, ei qu sequuntor,
epjjjt. 79, 8unt seqaioris et posierioris scriptoris. I. 3.
Pag. 1192, excerpta 6 Vitit Plutarcbi desiderao. Jd est, vel . 8.
II, a fln. el bic asiericus m cbalcograpbi culpa Xtkr in cod. B. St., ui et Aristidea : quare oeqoe
transpoaitOS. fl. St. nos bis immorabimur, cum auctoras illi exstent
. . 6 a fin., . integre ediii, unde muiila oulio negotio reatilui,
errata corrigi poasum.
idem.
Pag. 1153, 8. 4, . Idem. D Pag. 1196, vers. 15, ' . Ald.
Pag. 1197, vers. 23. io marg. I. , slc
8. 39, . . St. ; sed illud
ad marjlnem, ut fere alibi alia. Yers. 43, fl. St. Plutarcb. io Vita Alex. Magn. ai lib.
' . 8. 4, a fin* . Max. Tyr. ' .
Pag. 1201, vers. 8, ' .
. Pluurcb. io Vila Marii.
Pag. 1156, vers. 6 a 6 . UO Lucian. . NaZ. io Vita Basilii
Jagni. ' *
exsolvi. . 3 a fio. .
. Scbol. . St. . . Vers. penult. . St.
, '
. . . ad oram .
, ,
Pag. U57, vers. 12. ^ ' . Iddm.
Pag. 1160, vera. pin. ' - , . , .
Pag. 1209, vers. 29, . Id60
\
diCUDtur. Vers. eodem. ,
, .
erapo-lo, lib. u, cap. 44. Yers. 30, .
Scbol. . .
Pag. 1161, vers 27, . Masinissa scri- Plm lib.xi, cap. 20.
Pag. 1212. vere. 1, .
Pli omnes, et B. St. editio, , quod nt
SQspactam rejeei ia marglnein.Illud reparie* apnd ' , , Pluiarch. i n fiU CaUmt majori*. 61 alibi: pro , luo iu Polypli excerplU, ecloga 118. , ,
I. S. Vers. 51, . St. . Vers. 7, a fln. idem

. Vera. ull. . Sl. . . St. 2. .


Pag. 1149, Vers. 16, . Schol.
In COd. B. St. 2. et . .

P A T I O L G a . CIY.

14

42?

bAVtDIS

fldiSCHELn

NOft&

. SchollOD Cod. V. . St. '


. . Vers. 16, . Hic , CedreDUS. Vers. 32,
partim ab Aldo, pariim cum aliis Arisiidis Oratio- . Cod. Aug. Dialog. mss.
nibus esi impressus Floreniiae lypia Philippi Jun- , quod mque obscurum. CHvum Scauri esse
iDielligpndum, vidit ocellus patri meae, . V.
* tae, aono 1517.
Pag. 1313, v m . 19, . Vttam Py- Vers. 39. . Scbol. " .
thagorce, praler Laerliura, Jamblicbum, et Suidam Vers. 2 a fln., . Scbol.
editos, scripsit Malcbus quidam, cujus - , .
illustris Joan. VtDcentius Pinellus amplissimo , ' '
Welsero noslro misii: ui ei Tbeopbrasti Opuscula, . .
qua3 exstant, el librum Aristoteli ascripium De
Pag. 1409, qu de Paphnulio et Spiridone mespiritu, innumeris locie siogula (excepto Malchi l i - morantur, eadem leguntur apud Suidam, et io
bello) a Daniele Furlano Creienae emendata, L a - Ecelesiostica Historia; in haoc etiam, quaa de Contine reddiia, et commentario illustrata, lucem (ut sianiioo, D. Atbanasio, elc, paulo post sequuncoDfldimus) aliquando visura. Vers. 9, - lur.
. Haec toiidem verbis leguntur in scholiis
Pag. 1420, vers. 9, 1. . . . Graecis ad Idyllium TheocritM4. Vers. 31, , . / . . .
,^ TheOCrili Nit Jidhsi-; . . . I. .
Pag- 1437, vers. 38, . Idem.
illud etiam Suidas. Vers. 9 a fin. , Pag 1448, 8. 39, . I. S.
,
. , g Pag. 1452, . Gonsule
. S. Ma- Plutarcbum. qui rorumdem Vitas dcscripait, ubi
ximus lib. Mystaaogi<B Ecclex. pag. 26, dii. Au-oonnulla cum Phcitanis eadem cogoosces; velui in
gUSl. Vers. 5, a fin. , . hac Antiphontis Vtta, quod Sopbih F. Tbucydidis
Plutarch. lib. De supersiitione, <, historici audiior fuerit, et id genus a'ia.
Pag. 1453, vers. 3 a fln., . Opa
.
,
8. Seq. . . .
Pag. 1315, vers. 31, . Hsec, Plutarcho ' aueiore, . Div. ,
Gbrysost. Emlogo in Acta apostolorum, qui in ms. .
Augustano aesideratur.ad verbo illa : Schol.
Pag. 1456* vers. 17, . "
^ " iinquil),
w

.
. "
,
,
' '
; , ,
_ . Vers. 32, , '. PrO HliS Stella DOUtiS legtlur
, cod. ms. .
. , apud Ploiarch. el .
' G Pag. 1472, . 40, QuinMI. lib. ,
QoiDtil.
^ , cap. 3. Vers. 8* a flo ,
"**
* -
^ - ^ - ^ .
ibid. ei Cicer. Deftnibut.iib. v.
, . Philo.
Pag. 1473, vers. 28, . Qainiil. Hb. XI,
Pag. 1317, vers. 44. '
cap. 3; et Gicer. lib. De orat.; Valer. Max.
, I S.
Pag. 1319, . 23, . lib. viii, cap. 7.
Pag. 1484, vers. 41, . Apud Plutar, Aristot. Etkic. Nicomach. lib , cap. 4.
Vers. 6 a fio. "0 tt Sv ebum, ubi idem recitatttr, pro
. Eadem ascribiiur laus Romanis Aihenaai, , . Wulf. legit ,
inilio fere Vita Lycurgi oratoris.
iib. v i , extremo.
Pag. 1485, vers. 7, I. Pag. 1321, vers. 26, . EJita bC
excerpla GraBce et Latine ab II. St. anno 1557 et ,
.
1584.
Pag. 1500, vers. 16, ' . gt.hol. '
Pag. 1352, 1356, , ,
, , , ($, , etc. Eadem fere habei Diodor. , (3 '

Sicui. lib. i i i .
Pag. 1361, . 49, ^.
, ^. . .
Pag. 1509, vers. 7, .. $.
' . '
. . Schol. . .
^ter ^nomas legitur vulgo SenariOS
Pag. 1380, vers. 31, .
, , .
Vide eupra pag. 548, vers. 2 a
fln.
Ubipro negandi partfcula , legeudom eat .
Pag. 1388, vers. 6, , , ,
. SchOl. - Sic Euhpidcs apud Plutarch. :
, ^ ', , ' ,
, . .
Pag. 1513, vers. 7 a flo., . TheodOPeg. 1392, vers. 26, . Scbol. ret. EccUs. Hist. lib. v, cap. 34.
. Pag. 1517, Vers. 47, . ,
locus C^rtaniinis, campUS aihletlCUS. EpiphaD.,
. pag. 218 : ,
. , , , , ; .. Ver8. 8 ,
a fln. " . . ,
.
,
Pag. 1597, 8. 26, . , ( (,

V o p c

AD BIBLIOTHfiCAM .

429

430

. Ambros. lib I De officiis, cap. 16 : Quid alibi ,


. . .
potcit quod alibi debetur? quid proeproperc eoronam
exigis, antequim vincat ? huid detergere pulverem, Pag. 1577, vers. 6 a fin. <
. Vide supra, pag. 485, vers. 11 a fln. Vers. 5
quid requiescere cupist quia epulari gestis, antequam
a fin., . Apud
stadium iolvaturr Adhuc populms spectat, adhue
athletcB in scammate (al. stemmate, perperam) quem neque io inbus de Mosls. Vita fibris neqne
$u*t; et tu jam otium petisf Sed forU dicat, eur alibi borum quidquam legilur.
Pag. 1580. v^rs; 29, I. "
impii Ixtantur ? (eur qmlantur ?) eur luxurianiur f
ewr etiam ipti non mecum laborant? Quoniam gui . 8. 30, " no $ub$crip$eru*t [msa. S. Udalrict, aui non $crtpti , ut apud Atben. sic recte meerunt] *d coronam, non teneniur ad laborem certamini I. S.
Pag. 1581, vets. 36, . I. . Diod.
Pag. 1520, vers. 11, - S. lib. . ' , inquit,
. 1 engdem exsiant homiliaa Gre- , etC. Plutarcbus aotem orii Nysseni el Basilii ., - dici nit. quasi . Yers. 37, .
y

(inqtlil ille) - Ita ms. *. . . 40, ' I. S.


, , Vers. 44, idem. Vers. 45. . Et Pind.
, iVfm. ode 3. Vers. 50, ' "^. I.
S. ?, quo Lucianus in Lexiphane utiiar;
. DQS. AugUSt.
Pag. 1552, vers. 4. . S. Maxim. possii etiam ^ forman.Simmias Rhod.
, ' ^. . ult. et 1, . seq. ,
...Absumpti fata gemem Ityli. GalnlI. I. S.
. ' ,

Pag. 1584, vers. 2, 1. . infra,
\ . . S. AugUStan.
et ; sed DUgalur I. S. . 34,
Pag. 1560, . 25. I. I. S.
. . I. S.
Pag. 1565, vers. 27, . Edidil . St. anPag. 1585,vers. 5. o\ , loculi,glosS83
no 1557. Y * T 8 . 32, , , . , II Paral. xxiv, Josepb pag. 151;
Pbilo lib. .
Naz. 141 . Besycb.
Paff. 1568, vers. 13. Scholion ; '
, , . Pbavorin.
.
Pag. 1589.vers. 14, ". , , , , ' ,
? , ,
^ ^ - . Philc.
. ' , Pag. 1592, vere. 8 a fln., . Vide supra
pag. 1476, vers. 1.
'
Pag. 1597, vers. 1. .
[. , :
] . , S
, - . Eustaib. Odyst. .

JOSEPBDS SGALIGEB BOESGBELIO SALUTEM.


Doleo priores litteras meas ab bostium equitatu interceptas ad te non pervenisse. Eaa cum litter
meis et Merul ad c l . . M. Welaerum mi9sa3 fuerant Coloniam.quaB via maxime infesta ab excursio*
nibus militum, et eorum praetenturie.Quid ad te scripserim.equidem non facile meminerim. Sed.quod
posierioribus meis tibi significabam, conjeceram in unum miiculum errores editionis Pbotian, et
paocos illos quidero, et propiores mendis iypographicis,quam ui ullum locum iusiarum animadversioDom oMinere possint. Iiaque neque illae mendaa tanti esse videbantur, ui de iliis te monerem,qui baac
melioa perspkere possis.qnam ego; neque lanta3,ut paulo doctiorem lectorem remorarl possint. Quo
magis ioudliter collocari operam putabam, nisi veritns essem ne tibi baac denegare essei aut laborem
taa gratia dtclinare, aut amiciti nostrse rationem non babere.Qu polwl igitur meminisse, retuli, ut
in boc schedio habes. Quaa bona, pro tuo Iudicio seliges; mala, quffi toa est &quanimitas, aut excusabis aot praBteribie. Non enim illa morari debent seria tua; neqne profecto opua me in islis memorari,
melioribus optarim nomen meum eilerl. Vale, mi HoBicbeli, et nos ama. Lugduni Batavorum.
Ioial.inAugasil
1599.

43

fcHOTII

PATMARCHJK

CP.

432

PATRIARCHiE CONSTANTINOPOLITANI

OPERUM PARS QUINTA


C A N O N I C A .
MONITUM

EDITORUM

Phofius tria opera canonica praecipua elaboravit. Primum collegit canones conciliorum oecuroenicorura in uoam syllogen, eoa describendo ordine chronologico. Eisdem adjecit canonea conciliorum provincialfum qui ob praeclaram doctrinam et sanam jurisprudentiam vim legis in aniversa E c clesia obtinebant, et epistolas canonicas sanclorum Patrum, quse ad disciplinam generalem Ecclesiaa
spectabant. Hanc syllogen, quam Zonoras, Balsamon et Aresteni doctis commenlariis ornarunt, in
suis Pandectis canonum edidit Beveregius, nosque edemus inter opera scriptorum qui ad finem eaeculi xii vel inilio xm floruerunt.
Deinde Photius eosdem canones descripsit ordine miteria conjuogendo canones ejusdem arguraenti, etsi diversis temporibus editi fuissent, et totam materiam juris dividendo in qaaluordecim
titulos. Hanc collectionem, sub nomioe Syntagmaliscanonum, primus edidit cardinalis A. Mai, vir,
ob in lucem protracta acripta veterum Palrum vix unquam satis laudandus, Spicilegii Romani I. VII,
eamque nos hic edemus.
Tandem Photius canooes Syntaymatis, omisso textu, juxta ordinem Syntagmatis nolavit, et in
commentariis adjunclis descripsit feges pr&sertim eiviles quae eisdem respondebant. Hanc collectionem Nomocanonem inscripsit, quia legum tam ecclesiasticarum quam civilium Gatalogum ac ?eluti harmoniara exhibebat. Post alios Voellius et Justellus eam Graca et Latine ediderunt Pariaiis,
anno 4661, iii sua Bibliolheca Juris, i. II, p. 785 et seq. Hicnobis edenda est.
Photius scripsit epistolas varias de rebus canonicis, quas suo loco edidimus. Ca3tcris eminet epistola ad Leonem archiepiscopum Calabriae quse est xvm libri I.
Seriem horum operum claudet opusculum Pholii quod inscribilur : Interrogationes decem eum
totidem responsionibus. Foetel quidera Jibellus iste odio schismalico; sed non ideo pratermiUendas
fuit, siquidem indicet cuju$ spiritus Photius fuit.
%

DE
(Angelo H A I Spicileg.

Rom. tom.

, prof. pag. vni.)

Phoi\'\Syntagmacanonum(q\\oddLb eruditiecum J i ejusderaSj/na^o^canonwiwconfuDdisolet) habere , trein manibus.idque typis aliquando fore traditu- .
rom.dixi aliquotabhinc annisin prolegomenis re- Quotquot sanctis decem synodis,divei*$is tempopetitae editionia toroi I Scriptorum veterum, ribuSy ad salutaris doctrina confirmationem, bop.xxviu; quo nunc promisso defungi volens, trinas namque omniumhomtnum instUutionm hobilis,
Pbotii circa jus eanonicumcuras distinguere atque editi sunt sacri canones, eos ego omnes in unum
inantecessumexponere necesseesl. Primam ita- corpus colligendos suscepi, ita ut umuscujtuque
que curam suam sic narrat Photius ante Nomoca- synodiappeUutioni ac titulo suiproxime canottes
nonum in Praefalione, quam ex Oxoniensi codice subjecti sint. Pergil deinde dicere Pholius, se
Just6llusedidit,/ftM.can. t.II, p. 789: " canones quoque apostolorum, synodum Gartha giniensem (sub primate Aurelioj et nonnullorum
sanctorum Patrum alios canones aea decreta

SYNTAGMA CANONUM. . MAI PRiEFATIO,

433

434

eodem opereconclusisse: el primo qnidem Lambecius, Bibl. Vindob. ed. Kollar. lib. viu,
- p. 909;
. Fabricius,
B A J . - . . .
. . C I Gr.
^
- J no?. t.
* XI,p.21,
Bibl.
ed.
, scopo sibiproposito, ntcanones usque ett. XII, p. 185; Assemanus, Jur Orient. t.1,
ai synodum quintam inunum corpuscolligeret. p. 37, qciin codice Vat. 1185, et Palat. 408,exSed mox, ut ibidem subdit.ampliato conailio,lon- stare ait Photii Syntagma, in quibus reapse nil
gius processit, i U utsynodos quoque se pairiarcha praeler Nomoeanonem ac Synagogen cum Balsababitasaqueexcerpseril, opusque suum anno de- monis Scholiis babelur. Denique et Jacobus Moraom DCCCLxxxin,paocisaole obilum aonis abeol- rellius in Bibl. S. Marei^. 97, Pbolii Syntagma
verit.Prima igitur caBtensqueamplior Photii cano- appeUal nobisqueexponit, id quod manifeste nihil
nica lncubratio hac fuit,quam titulo , id estaliud quam Photii prima Synagoge,nondum in
esl CoUectionis, distinguere ab aliisinteresl, Haec tilulos distribata,neque ad Syntagmatis ralionem
aatera syoagoge ipsa,ut reor,est,quam cum Zona- redacta.Tenemus jam igitar Pbotii Syntagma ex
r et BaUamonis scholiis tum in Parisienai editio- propria Synagogeab eodem sumplum, el io litune, lom in Be?eregii proclaris Pandectis legimus. los xrvdistributum, in quorum singalis continua
Quaoquam eadem in manu acriptis codicibus non integraque dictione eos canones scripsit, qui ad
sine plurima varietate, ac roodo longior modo rem propositam confirmandamprosunt.Quam rem
contraclior jacet, ut mihi legeoti compertum est. ita se babere,codex Golu/nnensis,niinc Vaticanas,
Muxsecundae lucubrationis naturam aic Photiue de quo supra in Gerroano dixi,demonstrat: codex,
dettribit : inquam, insignis, mombraneus, antiquus, saeculi
, nempe saltem xu, calligrapha diligentique manu
' scriptus, tantseque rariiatia, ut hic solus Photii
, verum Syntagma continere videatur : nisi forte
, aliudexemplaresl in codiceDubliniensi mss.Angl.
, , , et Hibern. t. H,part.ii, p. 40,qui sic describitur :
* Horum QUtetlt omniUM Phoiii leges (canones?) per capitula digettce pleiia collectorum viin txtulot quatuordecim contra- nius quam in Nomocanone. Certe si eanones pro
cta, ac unoquoque horum tilulorum in varia ca- leges scribendum fuit, accurata mihi haec videpUadi$tributo;deimle unicuique qucestioni con~ retur Photiani Syntagmatis deflnitio.
venietUibui definitianibus subjcctis, auctorumque
Nuncjam seqoilur ot de terliis Photii ad jos caipwrum nomine declarato, necnan etiam numero nonicam curisdicamus. Homines ita naiura comperwriihmeiica elementu apposito, cognitu facile, parali sunt ,utactus suos parlim exemplo duce,par
ul opinor>pro viribus Syntagma elaboravi.En se- tim proprio ratiociniomoiuquedeproraanl.Ulramcunda, ol dixi, canonica Pholii lucnbratio, Syn- que hancregulam secutusPhotius videtur:namque
tagma acilicet, id est ordinala compositio cano- ol non solum Syntagma sed Nomocanonem etiam
noro, alque ad peculiarem finem directa, i d esl conderel (id enim tertio operi est nomen), ducem
ad demonstraodoa confirmandoaque caooniei ju- habuitantedictum Joannera, qui Syntagmati suo
riedelecloatitulos.Aliudest igiur, ut jaro dixi, Nomocanonem illum subtexuit,quem primus Juscanonum aive ex synodis sive eliam ex singulis tellus edidit Sed enim illud multo vehementius,
Patribns coacervatio,atque i n nno voluroine scri- ul opinor, Photium impulit, qoia Synlagma suuua
ptio, quae nihil est nisi qtUBdam ; aliud repetitionibusplunmislaborarevidebat;propterea
vero iogenioaa ipsoium dispositio,atque ad certos quod eosdem canones, etquidem saepe longiores,
scopos collineatio, quad proprie appel- necnon copiosa Patrum segmenta, bis, quater.ac
lalor; quo vocabulo Photius hoc opus soum sem- fortasse decies aliquando recurrere necesse eral,
per indigitat, ul coipiam librum nostrum legenti quiadiversis litulis et capilulis seque quadrabant.
constabit. Itaque el Joannes Seholaslicus, qui Ergo eiiamsi Syntagma utiliter confectum erat, in
Photium in Bysaatioo patriarchato ducentis annia quo omnia suts locisperscriplaexstabant, moleslsa
8

- -

pnBceaaii, paria omoino atruoturo librutn ex ca- lamen valdeexscribentibus^gravesitemementibus


nooibua oaque ad eynodom qaartam conficiena,
accidebanlcanonumrepetitionestot,quae volumen
Sic in iitliio habet: 8
propemodam duplicabant. Quid igitur? Brevissi ' : Omnet canones 8ub tUulis quinmum delineavit Pholios compendium ,in qao tiluloquaginla iimul componit^ seo ad Syntagma redirum el capitulorum thematibus nil substeroeret aligit; quo nomine Joanoia labor conatanter desiud,quam arithaielicas noias illorum canonura,qo8
goatur.Sicergo expoeita Phoiiaai Syntagmatii ve- lala oralione scripserat in St/iitagmale.Esi itaque
ra notione.epero blaam illaoi, ut reor, bibliogra- Nomocanon brevialo mera Syntagmatte.Sic eaim
pborum opmionem, exsttnctlim iri, qeod nempe etiam in calce Nomocanonhlegiiur:
Phoiii Syntagma rdem sit atqua Synagoge (repa ; gDantibua ipeis inter se vocabulre); quanquam * expliciunt qualuordecim tiluli (qua* est ipsa
summi qnoque Tiri igiioratioiie codicia nostri et re nalura et conslitutio Syntagmatis) Photio in
param coaeiderata, iato modo locott sant, f etaii compendium redacti (id est NomOcanoti). Dicet
t

435

436

P A T R I A R C H i E C P .

aliquis: Si iVomocanonperarUhmetieas notas ca ubi iteoa n- canones; verum in priore


nonem indicat, isque canon io Photii Synagoge verbis tpsi$ \n posleriore per indicem aine
occurril,cur jara Syntagmate opussil? Ergo, i n - re.Quare aequius est ut vocabulum, de~
quam.Joannis quoqae Synlagma postejus Nomo- signando aecundo operi a nobis reservetur.Pratecanonem ei post adunatos tolies Ecclesise univers rea repulandum est, Pbotii dietam praefatiooem,
canones, nsu canbit? quod nemo cordatus dicel. quae apud Juslellum est, collttlioni
Cresconii Africani Breviarium canonum habemus universaliy neque Syvtagmati, sed Nomocanoni
quod (demptis civilibus legibus) JoannisPhotiique fui8sepr&3posilam,ut0xoniensiscodexderoonslral
Nomocanonem prorsus exaequal. Num hoc idcirco < * ideoque Phoet alia Syntagmata ^quse lol exstant, praesertim in lius de Nomocanonis tantum slructura lunc soilijure novo,puta Anstlmi Lucensis,cardinalisDeus, ci(us,in boc unoscilicet commendando verba condedit, Graliani, pontificum Gregorii et Bonifacii, sumpsit.Vel potius dicemlum est,Pra3falionem i l utililate carent? Nemo id sanus arbitrabitur. Quin lam aPhotio tribus aeque suisoperibus fuisse pra>
adeo si rein hanc ad veritatis lancem libremus, fixam, mutatie lantum proutres ferebat partibua
Syntagmatis usus occupatis certe hominibus vel propriis.Certe Lambeciussic judicaviljoc. cit. p.
librorum copia non abundantibus longe pronior B^,ubiait:Memoraiapra?/aiti>adNomocanonem
erit et frucluosior. Licet enim in Nomocanoneuu- tanquam opus secundarium sed prxcipue ad iproeralis nota mihi canonem indicet.attamen bunc sum Syatagma canonum, tanquam opusprimarinonnisi moleste et morose in Synagoges farragine um p^rimtfi.EtfiiLambeciu8,ut initio dh\,Synt*gquaeram. (Qui certe ex Cujacii libris jus discere ma id putat quod est Synagoge. Verum enimvero
avet, ipsum polius auctoris textum, quam Alba- quod Syntagma nunc ediluiR,opus Photiaoum sit,
nensis promptuariam leget.) Contrasi in singulis ipse in primis Nomocanon evidenter comprobal:
tilulis,inlra unumquodque tapitulum, prout fit in etenim tiiuli, et capilula, et caoonum numeri,
5t/nlaymet^,coogrueDtescanooesipsisverbis raci- quotquot in Mmoc<moneadumbrantui\ii ad Syntalos nanciscor res totamibiiocurrilin oculos,ne- tagma nostrum adamussim cuncti referuntur e i
que longiusquidquam requiro.At injucundaerepe- provocant,qoin nehilum quidem aberrent.Neque
titiones sunl. Sane ; hjeque ob delicalos lectores hanc veritalem illad infirmat, quod ia editiooe
ansam Ncmocanoni, quasi indici ac repertorio, nosirsi SyiUagmaiis.pM, 278,406,non aulem in
3truendo dederunt.Egoquoquehanc eamdem mo- Nomocanone, laudatur synodus Gonslanlinopolilesliam inlerlibrumimprimendum expertus,coepi tana ivoWi><;,quam anno 920,id eat (rrcestmo
locos repetitos omittere; ita tamen,ut eorura i n i - circiler post Pholii obitum, sub Constantino el
tiis scriptis,lectores meos per , remis- Romano basileopatore celebratain scimus. Natn
tiones (ut fil in Damasceni Parallelis) ad jarn ex- primum quidem synodi ejus fragmentum recenti
stanteminlibro meocanonem,intento velutidigiio roanu in margine codicts fuisse adjectuin, dixi
amandarem : neque enim quisquam adeo segnis p.480.Tum scimus nullam ferme esse in cudicierit,quem pauca revolvere in eodem volumine fo- bus tanonicam collectionem, cuisubinde aliquid
lia pigeat, ut pagellam inspiciat quam nuraerali per temporia lapaum non fuerit addituro sive in
signo demonslro. Sic ergo et recitatos a Photio Graecis sive in Lalinis aive eliam ic OrientaltbiK,
canones,cunctoscoo8ervavi,et tamen libri molem ut cer(e de Armeaiacis me dicere olim iBeeiini
dimidia ferme parte diminui.Denique aio: Si quis Scripl. vet. t. X , part. n, p. 316 : ipsique adeo
canonum veterum a Photio collectorum scienliaa Photii Nomoeanoni additamenia nescio q u acstudet,eum vel universalem Synagogen sus da- cessisse, crilici homines suspicatl sunt.
que pervolulare necesse est, vel hoc Syntagma
Hactenus de Syntagmate canonum diximus;deiomalto brevius atque ordinatius et rei quaeaitaa cepe vero deadjectis aPholio civiliunt legum exinveniendae aptius perlegere. Etenim Nomocano- cerptiehaudomoinosileDdum esee videtnr, qoee
nis ubi nihil praeter numerorum congeriera est, proraue eadem sant io uiroque opere tum Syntagnulla per se jucunditas, neque utilitas esse vide- matit tura Nomoeanonis; quia elsi in Nomocotume
tur, nisi quatenus indiculi vice defungitur
PhoUua breviaraiSyfitegma potuil,qatenusid fuii
Sed contra hanc Pbotiani operis trioam parti- canonicum; quatenusiamen civile,compendio non
tionera, tenebras quasdam, fateor, offundit pre- erat locus, quia senieotia legum proponi arctius
fatio illa.qua Photius Nomoeanonem suum comi- non poterat,quam \n SynLagmutc hclumtuzr&i.Sed
tatus est. Nam post reciuta aaperius verba,pro- eupereat indagandtim, ulrum haoc legom deflorationem^uamSyn^maiialtaxuit^xuniveriajure
eequitur narransquod canonesidcirco aritbmelicis
sumpseritauctor, ao veru eibi anit* Synagogem
ianturo numeris indicaverit,ne frequentes repetilegum confecerii, insiar ejusquam ex synodornm
lionee fierent, quae legentibua fastidium crearent. Patrumque tomis abeocoacervalam reirodiximae.
Hunc,inquam,locumqui Ieget, Nomocanonem at- Mibi enim valde persuasi, Synagogem illam regiaqoe Syntagma, unum quid non duo,esse putabit. rum legum,res eccleeiasticas plemmque speclanNeque sane nego, nomen Syntagmalis, de No- (ium^qii in eodice Vatieano poil Synlagmu l e mocanone quoque potuUse a Photio pronuntiari, gitur, a Photio fuisse collectam, qai postea binc
y

437

SYNTAGMA CANONUM. . MAI PILEFATIO.

438

sibi excerpta sumpseril Syntagmati el mox No- associaverit,causam narrat ipsemetPbotiusinfine


mocanoni sobaternenda. Utique haac legum col- prioris prologi :
lectio, sine magna tamen arietate,apud Juaiellum qnoqne in secnndo volumine est. Sed UtCUOque ea re babet, litulos hdjUS Valicanae
Synagoge$ recitare placet.
'
,^
,
*

** ,

,
,
, /.
, (*) Sicubi VBTO Uiiles
ad kujusmodi canonica SCriptd CWileS leges arbi*

, ,
, divalibus
potl Codicem Noveltis constituttonibus Jmtinidni
divince tortitionis, dwersce leges quce protcipue
consonantcxtmsdaiscanmibus^eUqueprc^Ham^tum
ex abundantia vim tnbuvnt; quibus nos ordinem
quemdamnumerosque apposuimtis, ut expeditius
reperiatur qucadtum quodque capiiulum; proptertcquod ex diversii eonstituti&nibus sint caacervukt, ut infra subjiciiur. Cod. p. 663-697.

tratUS SUtn, pdUCd quadam eaque brevid X U$ desumptdcongruentibuscdpitulis


odjunxiinpropria
libri hujus parte; eorum scilicei quot ad Ecclesioe
reelum ordinem pertinent cum in regiis decretis,
in prudentium interpretaUonibus, breviaia
quadam collectione omnino complecleiu; tum memorice cdusa, tum ut ad plenam ipsarum rervm
indagationem lectores deducerem. Sed non placet
hocLeoniAllatio institutum, qui in opere Z)e consensujib.i cap.l5,p.221,rationem
banc Nomoca, id est imperalium legum CUOl episcopali-

bus regulis copulam,prava erga principes assenta-

tione progenitam jadicat.Nimis id fortasse dictum

: SMuta legutn civilium ex novellis

severe: etenim civilis j u r i s cum canonico compa-

Jusiiniani $t aHorum imperatorum constitutionibus,qua favent et confi mationem adjiciunt


ecclesiaiticis sanctorum Patrum canonibus Hsec
habent nolas temporis, et snbscriptiones Latinas,
litteris aingularis in jure formae ecriptas. Cod.
p. 697-765.

ratio, sive in Syntagmate nostro sive inNomocafKW^,etmultashabet ulilitates.etnullum persevitium redolere videtur. In corporejurisantejustinianei antiqua exstat Mosaicarum et Komanarum
legum collatio.insuperin Francorum regura Capitularibus, el in Barbaroruni legibus apud Caneia-


, -

num, quot quanlaque bujllSIDodi habemilS! Non


quod SffiCulartS potestasreni religiosam gubemare

, , ,

queat,vel quidquara contracanones imperare; sed

, , quiadisciplinam judiciie episcopalibus jam COHS-

* Colleclio eorum quos


dicuttfur in Codxce, Digetfis, et novellis Comtituticmibus, de episwpis, clericis,monachis rebus
$acri$,item de Judms et harelicis, ex primo
Codids libro. Cod. p. 765 840.

titutam boni principes regia vi roborandam ejusque praxim imperandamcurabant.C&terum etiam


Beveregius, vir Anglicanus, sub rege scribens qui
religiosura primatum et auctoritatem usurpaverat,
fortiter admodum pro Ecclesiai libertateel omni-


,

, , -

moda in Sa<T!S polestate decertatad PdtldectdS


canonnm Prolegom.cap.2, Occidentalium epiSCOporum, prsecipuequo Rom.ponliflCUin tuenda
SpiritallS libertate notissimus vigor esl : -

yol , ;

nissiores interdam visi sunt Grci, quanquam

, , 6 0 S luculenter prdicto loco defendit AllatlUS,


n

, * Collectio sparsim exstan- adduclis multis in Tnedium testimoniis, quae Graetium in Digestis ei InttitutUmibus, de sacris /o- cam etiam Ecclesiam liberlatem suam pro viribus
ris ac negotiis, et de iis quct in his fiunt vel pec- conservasse demonslrant (a).
cantur; et de sacerdotibus; insuper de Judceis ac
Placet autem mihi disputationem Allalii bac de
tacrificiis; et fciis qui aliquos abducunt ad ve- recutqulare, prolato alio,quod apud eum non cst
tilas religiones; et de alendis pueris, senibus, et lestimonio, libro nempe synodico Ecclesise Gonmgrotantibus.
s(3ntinopolitanaesiveAciorumejusEccles!se,quem
Cur anietn civilium leguoa excerpia canonibus in prelioso el raro codice Vaticano deprehendi (b).

0.
() Sic etiam Armeniorum Ecclesia jam inde a
8uis primordiis.Confer. Script. vet i, X , parl. j i ,
p. 310.
\b) In calce voluminie afbrmat Andreas Darmarius, sedescripsissehuDC codiceminEscurialeqsi

bibliofheca impensis summi viri Antonii Augustini, qui reapse in editione Lucensi operum suorum, t. VII, p. 54 seq., hunc memorat inler domesiicos suos codices, ejusque rubricas, seu rerum conlentarura titulos, Latine recitat,

439

PATRIARCHiE CP.

440

Neqae alienum me id facere puto in hoc praevio lomimis adillusirandos siplacel tanone$ ea quce
sermone ad Photii opus,ubi taota legum civilium de suffrvgiis sive deetione dicuntur, cormderaad canones accessio fit. Sic ergo liber synodicus re non est intempe$thmm. Sic ergo de electione
f. ( aeqq. * # , cl \ lex: c Quod $i t i , qui suffragia conferre dibent,
tntra $eme$tre temput id minime fecerini, tunc
, , , animoe SXUB periculo, is ad quem pertinet, epis * eopum ordinct. Perspicua senlenlia est: cte" \ * c nim olii sunt qui suffragia conferunt, alius qui
, - ordinat. Verum kcec de laicis dicta videntur;
, namque his lex, contra canonum auctoriiatem,
(c).t suffragia permittii: quce r$s tamen firmitaten
* ^, nullam oblinuti, sed in <cripti$ otiosajacet: frm , - stra enim elamitant Ugc$,proptereu quod Patres
* mandata hujusmodi, tanquam aliena etobtrusa,
* <
ex Ecclesia repulerunt. Non enim quidqnam
y

, ' , COmmune habent SpthtUS t\ gludtUS. Quod $%


' , - forte de episcopit
"
" lex% nullum hincprmloquiiur
, judicium contra Ecclesiam conflatur,qvandoqui * - dem $ine episcopali tuffragio ordinatio rmlla
; perogitur.Sed haclenus de civxlibns legibu$.Nam
, ' ti vel unius episcopi, aut presbyteri aut diaconi
* electionem non patiuntur Patret laiek procc dere, quomodo hi legem vel doctrinam laicis
. proponi tolerarent, quoe dectionem atque ordt 6 naiionum normam prce$criberctf Si enim hoc
/, eveniret, jam non spiritatiter, sed humanitui
8 res divince administrarentur; tiquidem exinde
ium eleetiones omnes tum ordinationes humanit
; non divinis jussibus fierent. Ex quo alia quoque
, , ' ; consectanea dedueerentur : fortusu enim poste*
, \ - ^ ri nostri otgre ferenies ea quas injure eccicsias / tico seripta $untt $ive ambitione infUti, tive
* etiam ob mentii aliquam pravilalcm, perturbare
. - et confundere divinosfideinostrm arliexdos vo - leni; captantesque ansam ex iit qui ante ipsos
, ) , $cripserunt, leges et ipti statuent, quomodo bap , tima administrari debeat, ceu ti minime ip$U
, placeret quod hactenus est factiiatum : item quo
ritu mcrct missm liturgiam ptrfiei oporteat; sic, que alius alia proucriberet9eunctique de omnibut
, siatuere vellent. Neque enim ullus esset moli /! * nisy8t hoe absurdum initiumfient,donec iptttm
* , audacter suffoderent TrinitaiU myslerium atque

univer$am delerent religionem. Quamobrem ne
, talia eveniant, nullam uspiam idlo tempore eivi lem legem dominari spiritui coneestum fuit; sed

* * - D vcluti etnortui COncepiui ill ipsi$ eXStingUUniur


, uteris, sie qumeunque civiles leges spiritui con * ' tradieunt; cassce viribus jam utque ab origine
, ' - mortuocque puriuntur.
,
Postremum monitura ad lectorem ait, nihil i a
, Pboiii SyntagnaUeaaescbismaticum,nihil slndto
', .
parlium dictum ; prisci enira tantumroodo Eccle-

7n eivilibus autem legibtis, quanquam ai


ad canonea recitantur ; ne qnis forta iinperilus,
audito nomine Pbotii, repente palleacat.
harum laneem eccle^iaUicw res librantur, '0.

(c) Apod nos in Syntagmatt, p. 49 ex Novellu*

SYNTAGMA CANONDM. -

441

T I T . I, C A P . I.

442

PATRIARCILE

CONSTANTINOPOLITANI

SYNTAGMA

CANONUM.

A ' .

, , , .

TITULUS I.
DE THEOLOGIA, FIDE ORTHODOXA, CANONIBUS ATQUE ORDINATIONIBUS.

. (
1 CAPUT PRIMUM. De Ikeolojia et fiit > ,
ihodoxa.
6 \ v \
Apoitolorum canones 49, 50.
\ ,
49 [48) Si qnis epUcopus vel presbyter ex Do , , , mini oHinatione non haptixaverit in nomine Pa , * , Irie, 6i F d i l , 6t Spiritus sancli,sed i a Irium priD , , - cipii expertium, vel trium filiorum, vel trium
.
paracletorum, deponatur.
v . R ,
50. [49| Si quie episcopus vel presbjter, OOQ
, ' - tria unius mysterii baplUmata perfecerit, sed
, uDum baplismtlDl, qui datur in mortem Domini,
( * , 6- deponatur. Non enim dixii Dominus : In mortem
' , - meani baptiiale : sed, Ambldantei doceU OMIiet
, gentes, baptizantei ipsos itl HOminc Patrii, et
, , Filii, Ct SpiHiUS Snncti .
.
g
; \ *.
COHCilii ConstantinopoliUni Canones 1, 5.
\ ,
\. Trecentorum decem et OClO Patrum qui N i ' , , cfiMB convenerunl fidem non abrogari, sed fir , mam ac alabilem roanere opoliere, et omnem
* , , baaresim anathematixari, et apecialiter Eunomia xai , * norum, sWe Anomaaorum, ei Ariaoorum, 11 aive
* ^, * Eudoxiaooi um, et Semiarianorum, sive Spiritua
, , gancti adversariorum,et Marcellianorom, ei Pbo , - tinianorum, el ApoUioaristarum.
,
\ '5. De libello (1) Occidenlalitll, etiain 608 W8, , cepimus, qoi Antiochi UDam Patris, et F i l i i , 6l
. .
SpiritUo saDCli deilalem COQfiteoClir.
' \
ConCtlU Ephetxm Cfton 7.
\ , C
7.Hi8igUorperieetJ8,8latuit8ailCla87nod08,alie
fidem nemini Hcere proierre,aut conscribere,

Hattb. XXVIII, 4 9 .
NOTJE.

(1) Deflnilionem iateilige fidei Nicantt ab epiacopis Occid. Sardic firmaUm, teste Balsamone.

443

PATRIARGELE CP.

444

aut , prffiter deOnitam a Sanctis PatH- -jv ^ , *


bus qui Nicaaa cum Spiritu sancto congregati

&
fuerunt.
.
Coneilii Carlhagiuentis canon 2.
\
2. De Trinitate prcedicanda, univereum con'. ,
eilium dixit: Deo propitio, pari professione fi- * : , ^
des ecclesiastica, quae per nos traditur in hoc '
coetu glorioso, primitus confitenda est; tunc de-
mum ordo ecclesiasticus singulorum ex consensu (. omnium est asservandus. Ad corroborandas au- ,
tem fratruro et coepiscoporum nostroruro noper * &
promotorum mentes, ea proponeoda sunt, qura , ,
a Patribus certa dispositione accepimus, ut T r i - , ,
nitatis, quam nostrie in sensibus consecratam re- ,
tinemus, Patris, et F i l i i , ei Spiritus sancti unila- ; tem, quffi nullam noSCltur habere differentiam, ,
sicuti didicimus.ita Dei populas inslruamua.Item .
ab universis episcopis nuper promolisdtctiim esl: ,
Planesic accepimus, sic tenejius sic docemus, ' , ,
fidem evangelicam cum vestra doctrina sequen- ,
.
tes.
"^ ', ', *.
Concilii acumenici vi canones 1 73, 81.
\
1 .Ordo est optimus ei.qui omnem orationemet 5 rem incipit,et a Deo incipere.et in Deum destnere, , ut dicit Theologus. Quocirca cum et pietas a nobis ,
clare ptaedicetur, et Ecclesia, in qua Christus est ' ,
fuudarnentom, assidue augeatur,ac promoveatur, ' ,
ut ea eupra cedros Libani extollatur : etnnnc sa- ,
croscanones ordientes.statuimus fidem aVerbimi- *
nistris, qnique ipsum suis oculis viderunt, et a ,
DPO electi RUnt,aposto!ih traditam, cilra ullam i l l -
novationem immutabiliterqne ac inviolabiliter esse
servandam.Praterea aotem ettrecentorum decem , ,
et octo sanctorum Patrom qui Nicaea? convenerunt /
eub Constantino, qui fuit noslerimperator, adver- ,
sutimpiumArium.etgentilemab eodogrnattzantem , ,
deitatis diversitatem,vel deoram polius, ut aptius ' dicam,multitudinem:qai nobisuaanimi fldeiagni* , , tioneconsubstanlialitatem,in tribusdivinae naturae ^ ,
consistentibus pcrsonis, et revelaverunt, et decla- ,
rarunt, hanc sub ignorantiae modio abscondilam '
esse non sinentes; sed Patrem, et Filiam,et Spiri- ,
tum sanctum ufta adoratione fidetesadorareaperte , , , docemes; et ab heereticis ex arena conetructa ad- $ ,
ersusrectamopinionem puerilialndibriadejtcien- ;,
tes et subvertenles. Similiter et eam, qaSB sub ) ,
Ttaeodosk majore,qui fuit nosterimperator.acen-
tum quinqiiaginta sanriis Palribos,qui in bae urbe ,
imperanteconverterunt, praedicalaest,fidem con- ' ^
firmamus,de Spiritu sancto voces quaeeum Deum ,
esse statoent,ampleclentes, et profanum Macedo- * niQmunacumprioribusveritalisinimicisexpellea- ipv ,
tes; ut qui eum qyi dominatui\eervum essedeoer* nereausus sit;etinsectileifi unilatemsecare4pra- ,
donis more voherit, ut non esset perfectum ftdei xr\c ,
|G. spei] noslra mjslerium : una etiatn cum isio ; ,
odioso ac deteslabili, quique aiversus verilatem ^
fuit rabie percitus, eliam Apollinarem ejusdem * *
iniquitatis mysten una coudemnantes : qui Domi- ,
X 1

445

SYNTAGMA CANONUM. -

T I T . I, CAP. I.

446

nom corpus mente et anima noA praeditum sarnp, , ftisse impie eructavit, hinc quoque et iste imper . fectara nobis factam salutem ratiocinans.Jam vero
etquae inEphesiorum civitate a dacentis divinis
' Palribus sub Theodosio Arcadii filio imperatora
, nostro expositae sunt,doctrinastanquarr infractam
, , pietatis robur obsignamus,unum Christum Filiura
, $ Dei et incarnalum pradicantes; et quae ipsum sine
, semine peperit,impollutam semperVirginero,pro * prie et vere Deiparam decernenles, et ioeptamNe , storii divisionem,tanquam a divinasorte semotam
, * persequentes, hominem separalira etDeuro sepa , ralim onum Christum decernentis, et impietaiem
, , Judaicamrenovantis.Quin etiam eam,quinChal , , eedonensium metropoli sub Marciaeo, qui fuit et
g ipse imperator nosler,a sexcentis Iriginta deserip , laest Patribus, fidem orthodoxe confirmamus
, ' quae unum Christum Filium Dei.exduabusnaturis
, - compositum, et in duabus eisdem naturis credi * , tuiD,magna ac sublimi voce terrarum finibus Ira , didit; et siulteac inepte sentientem Eutycbem,qui
, magnum ceconomise mysteriom apparentiaperfec * , tum esse dicebat, tanquam avertendum aliquod
/ - porientum tetramque pestem, ex sacris Ecclesto
, arr bitibus exturbavit.Una autem cum eo etiam Ne, - storium ei Dioscorum,quorura ille quidem divisio * , nis,hic vero confusionisilefensor eratet pagnator:
, , - qui quid< m ex impielatis diametro ad unum perdi , tionis et abnegationis Dei barathram detiderant.
Sed et 5 centum sexaginta quinque divinorum Pa trum in hac civiiate imperalrice congregatorum
...
2.-
_c *
_e.t
J. .
.....
"
subJustinianopiaBmeraoriae,quifaitimperatorno

sler, pias voces ut a Spiritu editas cognoscimus,et


; posteros nostros docemus, qui Theodorum Mop , suesliae Nestorii magistrum, el Origenem,ei Didy, * mum,et Evagrium,quigenliles fabulasrursusficlas
- reiulerunt,et corporum quorumdam et animarum
, ' , , / , circuitiones el immutationesseu transmigrationes

, \ de integro ruminaverunl, suis quibnsdam mentis


delinis ac somniis : e i i n morluorum resurrectio nem impie ac contumeliose insultarunt: et quae a
, Theodoreto scripla sunt adversus rectam fidem et
, duodecim beali Cyrilli capila, et eam qu dicitur
* Ibffl epislolam,synodice anathemilixarunt et exse , ) - crali sunt.Porrosexlaequoqne sanctaesynodi, quae
"lx , in hac ciutale imperiali sub divae memoriaeimpe * - ratore nostroConstantino pridem congregata fue , rat, fidem,quae majorem ex eo firmilatem accepit,
quod pius imperator earo s riptam suo siguacu , lo mnniit ad fulurain in omnia saecula securita , ' - lem, non movendam nec agilandam nos servare
, rursus profitemur; quae duas naturales volun , tates seu volitiones, duasque naturales operatio) , nes in incarnala uniusDomini nostri JesuChristi
, , veri Dei oecoeomia nos pie opinari debereaperte
docnit; iis qui recturn verilalis decretum adulta , vcrant, et unam volunlatent ac operationem
- unam in uno Domino ltosiro Jesu Christo populos
, ^ , docuerant, pia sententia condemnatis, Tbeodoro,
c

447

PATRIARGHifi C P .

448

sacerdotalis ordinis, qui transgtessus est eum, ; "


inquimus, Pharan, Cyro Alexandriae, Honorio
RomflB, Sergio, Pjrrho, Paulo, Petro, qui ia * , haca Deo, servata civilale praasederunt; Haca- pov , ' (3),
, qui fuit Antiochensium episcoptlS, Stephano , #, , ,
JU8 discipulo, et insipiente Polychronio; hae , ,
ratione intacto et illibalO COmmuili corpore Do- ,
miai nostri Jesil Christi ab eis semtO. AtqilO, ,
Ut gemel dicamus, omniam qai i n Dei Ecclesia
decora ornamentaque fuerunt, et laminaria in *
mundo, vitaB rationem obtinentia, flrmam fidem , valere, USque ad SSeculi consummalioaem ill- ,
COnCOSSam ac illabefactam permaoere sancimua, *
eorumque SCripU ac decreta divinitos tradila : ,
rejicientes orones et anathemalizantes, quos re-
jecerunt et anathematixarunt, Ut veritatis i n i m i -
C08, et q o i adversus Deum inaniter fremuerunt, , ,
el iniquitatem in altum meditati flunt. Si quis .
autem ex omnibua praedicta pietatis decreta non &tenet et amplectitur, icque opinatur et praedicat, ,
aed U8 COOtra advemri CODatur, 6lt anathema, , * ,
Secundum priua expdsilam declaratorum saDClO- ,
rum et bealorum Patrum decrelum, a Christiano ,
qtioque calalogo ut alienus exlrudalur et excidat. 8 enim JUXla prius deflnita neqae aliquid adji- . <ere, neqae qaidquam adimere omnino Statui- , ,
01118, ullo modo potuimus.
, '
.
73.Cum crux nobia vivifica salotare OStenderil,
'. 08 7omnem diligentiam adhibere Oportet,Ut ei, ,
per quam ab anliquo Iapsu salvati eumus, eum Q '
quem par esl hotiorem habeamuS.Quamobrem et * ,
Oienle, el sermone, et SenSU adoralionem ei tri- ,
blieittes, crucis figuras, qtlSB a nonnullis i n SOlo 8C pavimento fiunt, omnino deleri jubemus, ne ,
incedentium COnculca ione victorilB nobis tro- $v ,
pam injuria afficiaiur. EOS itaque, qui deinceps *
eruciS Signtim i n 8 COnstruunt, segregari de-

,
cemirous.
'.
81. QuODiam in nonnnllis l0C18 didicimus in
. ,
hymno, quo ter anctuS eanitur, additamenti loco , d i c i post illad, SanctUS immorlalis, h o c , Qui , , ' .,
CTUCifixuS es noblS, miserere nOStri. Id au- . tem ab antiquissanclis Patribu8,utapie(ate alie- ,
nuiB, 6 hoc hymno ejectum est Clim SCeleratO ,
haeetlCO (2), qui hailC VOCem innovavit : n08 quo- ^ * qU6 COOfirmantee ea, quae a sandis nostris Patri-
bu8 prios pie COnStituta SUIlt, anathematizamus ,
08, qui pOSt praeseilS decretllin ejusmodi vocem ;
admittunt i n ecclesiis, vel aliqOO alio modo 8anc- ' ,
Ctissimo hymoo adjudgunt El 81 esl quidem aacer- .
f

NOTJE.

(3) De qualieonque Honorii in eeita synodo


damoatioDe, diuiius non est dispuiandum post Baronium consecuiosque polemicos plurimos.Ego hoc
onum adnotabo, quod nempe in libello eynodico
apud Jusiellum jur. can. gr. . II, . 1205-1*09.

io tot aliis sjnodicis damnaiionibus moooibelitarum Sergii, Pyrrb<, e i C y r i , Honorii nomeo p r o r sus r r i i c e i u r ; quae res sine verilaiis impulsu flori
lam concorditer a Graeci8, Italis Afrisque non p o tuit.

449

SYNTAGMA CANONUl*. -

T l T . , C A ? . II.

450

, dotali dignitate privari jubemus : *in autera l a i * cus vel monachus, segregari.
, .
', . , \ ', " , ', ' .
Liber. I, tit. n, constitutio 1, S, 6, 7, 8 .
. ' . .
CAP. II. Quales canones oporteat auctori-

tatem retinere.
\
Chulcedonensis eoneilii canon 1.
\ *
4. Qui a sanctis Patribus in unaquaque ejnodo
, hucusqoe exposili 8unl,obser?ari canones aequutn
.
censuimus.
'.
Coiicilii Carthaginensis eanon .
*. *
1 .Aurelius episeopus dixii (3*): 8 Haec ita apod
, nos babenlur exempIariastatutorum,quae tuncPa ' * tres nostri de concilio Nicaeno secum delulerunt:
' cujus formam servantes,bflec quae sequuntur con, .
g stitula, flrmata a nobis castodienlur.
" , '.
Concilii acumenici vi, canan 2.
'. "
i.Hoc qaoquehuic eanctaesynodopulcberrimeet
* , honestissime placuit,utab hoc nunc temporedein , - cepsadanimarum medelam etperturbationumca , rationem firmi stabilesque maneant, qui a sanclis
- Patribus qui nos pracesserunt, snscepti ac confir, , mati sunt,atque adeo nobis etiam traditi aunt,sanc , ' . torumetgloriosonimaposlolorumnomineoctogin , - taquinquecanones.Quoniam autem inhisnobisca - nonibus praeceptum esl, ut eorumdem sanctorutn
, , apostolorum perClementem conlituiionessoscipe $ , remus quibus jam olim ab iis qai (ide aliena sea; , tiuntad labem Ecclesiee aspergendam, adulterina
, quffidam eta pietate aliena inlroductasnnt,quaedi ^ vinorum nobis decretoram elegantem ac decoram

* speciem obscararont, hae constitutiones adchris, tianissimi gregisffidificationem ac securitatem con , , ducibiliter rejecimus, hsereticae falsitatis fetua ne , - quaquam admiltentes,et german acintegr apo slolorum doclrin inserentes. Obsignaraus etiam
, reliquos omnes canones.qoi a sanciis el beatieno , - strisPalribusexpositi sunt,id est,a trecentiedeceni
* , , et oclo eancti? ac deiferis Palribu8,quiNicaeacon , veneruni; iisque qui Ancyrse; el iisetiam qui Neo, ^ * , ccesareae; similiter et qui Gangris; preterea et iis
, qui in Anliochia Syri; atqoe iis eliam qui in Lao kv , , dicea Phrygiae: proterea autern9 et cenlum quin ' ^ quaginta Patribus, qui in hac a Deo conservauda
, et imperiali eivitale convenerunt; et dueentis,qui
, iaEphesiorum melropoli priuscoacti sunt: etsex * ^ centis triginta sanctia et bealis Patribus,qui Cbal oedone: similiter ei iie qui Sardic : et qui Gar , thagine,et quinirsus in hacDei cultrice et impera , trice urbeconveneront subNectario,qui imperanti
buic civitati prosidebat; et Tbeophilo qui fnil
, Alexandriffi archiepiscopus. Qoin etiam canonea
, Dionysii,qui fuit archiepiscopus magnae Alexan, , drinorum cmtalis : el Petri,qui fuit Alexaodri
, , archiepisropus et martyr : Gregorii fTeoc^aare
, episcopi Thaumatorgi: Atbaoasii Alexaodrini axNOTiE.

(3*) In nie Aurelius,

>01 PAfftlARClIjE CP.

451

462

Chiepiscopi; Basilii artbiepiscopiCffiSareaCappa-

, dociae-.Gregoriiepiscopi Nyssae,GregoriiTheologi, , ,
Amphilochii lconit.Tiroolhei prioris,archiepisco-
pi Alexandric ;Theophili archfcpiscopi ejusdem ,
Alexaadrise: Cyrilli ejusdemAlexaudriaearchiepi-
scopi,et Gennadii, quifuit palriarcha hujusa Deo , '
servandae et imperanlis civitatis. Praeterea vero et
a Cypriano,qui Afrorum regionis fuit archiepisco- , ,
pus el marlyr, ei synodo quae sub ipso fuii, emis- \ &
sum canonem,qui in prxdictorum praesulum locis ,
golus,secunduni (radiiam eisconsuetudinem,ser- ,
valusest. Et nulli licere priusdeclaratos canones ,
adullerare,vel non admitlere,vel alios praeler hic . propositos recipere canones, a quibusdam falsa / , ,
adjeclainscriptionecomposiloSjquiveritateincau-
ponari COnati SUIll. Si quis autem, qilOd praediclo- , , '
rum canonum alquem innovare vel subverlere .

couelur, convicius fuerit, reus eril secundum eura canonem, ut ipse pronuotiat canon, pcenam
luens, el per ipsum in eo, in quo offeadil, medelam suscipiena.
Coneilii Nimni II Canones 4, 2.
J.Iis qui sacerdolalein dignilatem SOltilisunl,
testimonia etad rectesegerendum instiluta SUHt

canonicarum constilutionum ilescriptiones.


Quas cum dmniloquo David lubenter recipientes,
ad Dominumcantamus, dicentes: In viamandatorum tuorum lcetaius sumjauguam in omnibus dtviliis*: et, Mundastijustitiam teslimonia iua in
sceculum*: Intellectum damihi,et vitam* E t s i
insaeculura nos jubet vox propbetica teslimonia
Dei servare, et in eis vivere, liquel ea nequaquam
concutienda, nuDaque ralione labefaclanda permanere :namelvenerandusMoyses sic ait :2fo
nohlicet addere, nec eis licet detrahere 3. Et diviDUS apostolus Petrus in U8 glorian exclamal : AdQ
quceangeli declinare detideranlt.Alque etiam dicitPaulus: Etiamsinos vel angelus annmtiet vobi$ aliud, quam vobis unnuntiavimu, *it analhema
Cum haec ergo ita se babeaot, ei sinl nobis
t68tala,iis exsuliantes.ut s i q u i s multa spolia invenerit, divinoe canones libenter ainplectimur, eoruroque conslilulionem inlegram et illabefaclabilem conGrmamus,quae ediia fuerunt a sancti Spirilus tubis, omni ex parte ceUbrandis apostolis,
et sex sanctis univeroalibus synodis, iiaque quae
ad ejusmodi decretorum Iraditionem provinciatim coactrc fuerunt, et nostris sanctis Palribus.
Ex uno enim omnes eodemque Spiritu illurainati, quaB erant ulilia decreverunt: et quos anathemati quidein iransfniUunt,noa quoque anathematiaamus: quos vero depoeitioni,nos quoque depo- ^
nimue : quos autara segregalioni, nos itidem aegregamus : quos autem poenae (raduot, nos quoque aimiliter subjicimos./lt avariiia enim alieni
mores swt,pr<xsentibu$conltnli*, is qui lerUum
ccelum con8eendit,etarcaoa verba audivil, Paulua
diviona apoatolus aperte vociferatur.
a

P s a l . CXYIII, 14.
8 Hebr. x m , 1 seq.

S i b i d . 138.

* i b i d . 14*,

, \
'. ,
, * ; ,
|
* '
* ,

*
,
, *
*
, '
*
$ *
* *
' * ,
.
, ' ,
, ;
,
,

, ,

, ?
*
, .
, * , * , ,
,
. , , / ,
^ ,
, ^ $.
f

5Dent. , 2.

61 Pelr. , 12.

^Galat. i , 8.

453

&YNTAGMA CANONUil. T l T . t

454

CkP. t l .

; - 11 Quod ordinandus epiSCOpuS certO debeat prO->


, ;
mittere se canones servaiurum^ sin minus non
promoveatur.
P^ 1*^ .
'. ,
2.Quoniam psallenles Deospondemos: Iu justi
, ficaiiouibus tuis medilabor,non oblivi&car strmo nestuos *0: omnes quidem Ghristianos salutare
, ' est hoc servare,eos autem praecipue qui sacerdo . " talem dignitatem obtincnt. Quamobrem decerni mus quemlibel, qui ad episcopalem gradum est
* , provehendus, psallerium omnino nosse, ut ex eo
* , omnem quoque soum clericum ita institui rao^ * neat. nietropolitano autepi bene examinari,an
, , - ad sacros ranones diligenter, ac curn perscrula , , lione, non autem obiter cuFsimque iegendos,
, promplo paratoque sit aniino, et sacrum etiam
, Evangelium,et librum divini Apostoli,omnemque
6
,
M
"
'
W . . . divinam Scripturam, et in divinis praaceptis ver' . ' sari, et populum suum docere Nostrse enimhie , rarcbiae substantia sunt eloquia divinitus tradita,
, - divinarum scilicet Scripturarum vera sciemia,
. sicut magnus ait Dionysius . Si quis aulem du , bius animi fuerit, et non lubenter haec facere et
, docere voluerit, non ordinetur. Prophelice enim
' .
dicit Deue : Tu repulisti scienliam, et ego U re

64

4 1

pellam, ne sis mihi sacerdos t i .


Canones hi duo in margine adjecli erant recentiore manu, etsi ob attonsam membranam aliquantum mvtili. Ho$ nunc rettituimus ex Leunciavio Jur. Gr. Rom. 108-109. ubijacent in torpore decreti synodalis .
', '.
'. ^ -

CoilCilU UniOtlii Canones 4, 7.


4. Quaecunqoe COnlra traditionem Ecclesiffl,

doclrinam et formulas saiictorum ac beatorum


PatruiTl innovabantur vel reapse Sive 6St
,
.
*.
'
, \
), .

tum babebant anathema sit.

7. Quicunquesacros ac divinos canones a beatis Patribus transmissos spernat, neganles illos


esse fulcra sanclse Ecclesiae et duces Christianorum ad Dei timorem, anathema sit.

Ita eoncluditur fragmentum Leunclavio loc. dict. recitatum. In codice autem Vat. sequitur
synodi clatisula inedita quct ita se habet.
'
Quibus i(a definiiis ad securitatem sanctae E c , clesiae, et ut pietatis perfectione arceatur nequi tia nuplialium sordium ; preeamur bonitatem
, , tuam, Chrisle Deus noster, ut deinceps omne
?;, , prorsus scandaluni, omnemque dissidii causam
, , abEcclesia tua tollas, et conserves illi pacificam
- conslilutionem, intercedente gloriosissima Do?

,
;



,
, '

^
,
. .
' , ;
,
, .
4

10 Psal.

i De eccles. Bier. cap. 1.

mina nostra 6t Sublimi Matre tua, ac Sacralissimis discipulis tuis el apostolis, per quos in otTini

terra pacem tuam implantasii,cum omnibus sanctis illis, in quibus a sfficulis visas es libi complacuisse. Atnen.
Textus. Constitutio 3, tit. % Novellariim, septem concilioruin canones,eorumque placila, tanquam sacras Scripiuras vult valere. Verum in

*s Osee iv, 6.

455

2 H b . Codicis, tit. 3, constit. \4, et in el 4


constitutione,tit. 1, Novellarum, partira canones
ut leges valere, partim leges sequi canones \tradUur.] E i lib. 1, tit. 2, const. 12, pragmaticas
formaa, quae canonibua adversantur, irriias esse
[habet].
12 CAP. III. Quoi ecdetiastica consuetudo,
etiamsi non scripta, instar legis servanda sit; et
quod minime necesse sit Motaicam legem retinere.
Concilii cecumenici vi canon 82.
82. In noDDullis venerabilium imaginura picturis, agaus qui digito Praecursoris raonstralur,
depingitur, qui ad gratiaa figuram assumptus est,
verum nobis agnum per legem Christum Deum
nostrum pramonsirans. Antiquas ergo Oguras et
urabras, ut verilatis signa et characteres Eccleai traditos, amplecteoles, gratiam et verilatem
prffiponimus, eara ut legis implemenlura suscipientes. Ut ergo quod perfectum est, ve) colorum
expressionibus omnium oculis subjiciatur, ejus
qui lollit peccala mundi, Christi Dei nostri humana forma characterem eliam in imagioibus
deincepe pro veteri agno erigi ac depingi jubeIDUS : ut per ipsum Dei Verbi humiliationis cel-

sitadinem menie comprehendentes, ad memoriara quoque ejus in carne conversalionis, ejusque passionis et salutaris mortis deducamur,
ejusque quae ex eo facla esl mundo redemplionis.
Saneti Basilii ad Diodorum Tanensem de hi$
ui duas sorores ducunt, vel de illis qux duous fratribus malrimonio junguntur.
Veneruntnobis liltcrae noraine Diodori inscriptaB,
at In reliquis queravis aliuro poliua decenles quatn
Diodorum.Videlurenim astutus aliquU personam
luam 15 induens, sic sibi voluisse auctoritatem
apudauditorea comparare. Qui quidem ab aliquo
interrogaius.an sibi licerel mortuaeuxorissororem
in raalrimonium ducere,iolerrogationem non per
horruit,sedplacide etiam audivit,ac lascivam libi
dinem fortiter prorsus et pagnacitrr adjuvit.Quod
si adessent littene, eas ad te misissem, satisque
haberesfacultaiisel ad tuam etad verilatis defensionem. Sed quia qui illas ogtenderat,rursos abstulit, et conlra nos,qui id ab initio prohibuimua,
vel tropaom quoddaro circumtulil, licenliara ae
babere dictilans scripto mandalam ; nunc ad te
scripsi, ul doplici roann spuriam illara epistolam
oppugnemus ; nec quidquam ei roboris relinquanuis, ne facile possit legentibas nocere, Primum
itaqne, quod in ejusmodi rebus maxiamm eal,
morem nostrum objicere poseumus, ut vira legis
habentem, eo quod nobis a viris aanctis tradiia
eint regulaa Mos autem ille estejustnodi,ut si quis
impnriUtisfilioaliquando victusin illicilam duarumsorororoconjunctionem inciderit.nequeid matrimonium exiftimelur, nequeomoino in Ecclesiaa

456

PATRIARCHiE.

, . ', * * *
* ; ' , '
! , ,
* ', ' ,
* 8 '
, .
. *.
- , ;

.
** ' .
*. "* 9 ,
,
,
,
I . ;
, , ,
.

,
,
,
* ' ; ;
,
,
,
.
;
,
.
'
, '
,
, , *
,
v
,
,
.
> , ,,
.
^' ,
'
^PX^^t ^ T Y P ? ^ X
,
. "
/ , * ^ ' *
, ' ,
, *
. ,

,
, ' f

0V

t l v

458

SYNTAGMA CANONUM. 1. I, CAP. .

45?

; ' . rcetum admitlantur, priusqDamasa invicem d i f i , ;/ mantur.Quare etiamsi nihil aliud dici posset, aatia
. csset ipsa consuetudo ad boni custodiam. Sed quia
**, / /, qui hanc scripsit epistolam, adulterino argumenlo
' , /. malum tantum conalus estin mores boniinum i n ; . ( \ ducere, neccsse est, ut nec ratiocinationum subsi ) ' dium 0!nittamus,quanquam,in rebus valde conspi .
, ,
cuis,argnmentationc potiorestuniuscujusqaepra*
' > notio Scriptum esl,inquit,in Levitico: Uxorem su^
per sorore ejus non nccipics cemulam ad rwelan* , . damlurpitudinem ejus super eam, udhvc vivcnte
, - ea^.lnae igilur manifeslum esse dicit mortuae so. , rorem accipcre licere. 14 I hoc primum quidem
; , " dicam, qu%cunque lex dicit, iia qui in lege sunt
^ dicere; atioqui sic et circumcisioui etSabbato et
. - abstinentiiB Clborum Subjiciemur. Neque 81
, qoid inveniainus appositum nostris voluplalibus,
; . * jngo servilutis legis nos ipsi subjicieraus : si quH
aatem visum fuerit grave in legalibus, tunc ad l i . '^ - bertalem,qu$ in Christo est,confagiemu8. Inter ' rogati eumas an scriptum sit, ut accipialur uxor
, . post ipsius sororem. Dicin us, quod tulum nobia
, , est et verum, hoc scriptum non esse.Quodautem
; , ' silentio practermissum est, id per consecutionis
; , illationem colligere. legislatoris est, non lcgem
/, . recitantis; siquidem hoc paclo licebit folenti faci , ' . ntis aggredi,eUarn adhuc viveneis uxorisaccipere
, *, sororem. Nam ipsum illud sopbismaetiam ad eam
, ' rem appositum est.Scriptum e8t,inquit,JVortacci , pies oemulnm : proinde accipi eam exlra smula4

. . ^ , ' Q iionem non prohibuit.Qui autem libidini patroci , nabitur, smulationis expertem esse aflirmabitin ; ' dolero sororum. Quare sublata causa, ob quam
, ' ambarumconnubiumprohibuil,quidimpedie(quo roinus sorores accipiantur ? Sed hc scripta non
. " eant,dicemus. Sed neque illa slatuta eunt.Conse , culionisautem intelligcntia pariter ambabus licen tiam tribuit.Verum oportebat pnulieper ad ea qusa
& , ' ; legara praecedanl recurrendo,difficuIiate liberari.
, ^ , , Videlur cnim non omne peccatorum genas com ^ prehendcre lcgislator,8<>d peculiariler iEgyptiorum
, ^ unde Israel exieral,etChanana)orumadquostrans* ;, ferebatur, mores interdicere. Sic enira habetad ver , , bcro : Secundum insiituta teirce ASgypti, in qua
kabitatis in ca non (acietis: et secundum instiluta
9

, -^terraChanaan inquamegoinducamvo$illuc non


, ' facieiis^iequein
lcgitimis eorum ambnlabUis **.
, * Verisimile est boc 1S peccati genus tunc inter
, gentes non viguisse Quapropter opus non fuit le. , - gislatori,ut illud cavendum curaret: sed salis ci
j " fuil mos non doctos ad sceleris reprehensionem.
, Quomodo igitor majorc veiito,minus praitermisit?
. ; Quia videbatur multis carni indulgenlibus, utcum
, ^ororibusaithuc mentibushabilarent.noxium esse
* ? exemplum palriarcbie. Nos aulem quid facere
, oportet? Qusscripta sunt dicere, an pretermis8a
accuratiue scrutari ? Protinus, non oportere uli
, , una pellice pairem et filium,in his legibus scrif

^ L e v i t . , 18.

Uibid.3.

PATROL. G R . C I V .

15

459

PHOf II PATRlAtlCHifi CP.

460

ptora non eel.eed apud prophetam crimiui maximo . *,


datur. FilWS entm, inquit, et pate) ad eamdem ,
puellamingrediebanturto.Quotiuietti aliacupidi- , ^ *,
Utum impurarom genera daemonum quidem doc- trina excogitavit, tacuit divina Scriplura, h o - ,
nestatem SUam renim lurpium appellaiionibus * f(Bdare nolene,8edgeneratimimpuritaleSfitupera- ,
Vlt! SicUtetapoStolusPaulnsait: FornicalioUUtem , ,
etomnisimmunditianenomineturquideminvo'
bis^siCUt decet satlCtOS : imraunditiiB nominetum . "
vironim tum muliemm obscoena facinora COm- .
prehendens. Quare non omnino silentium licen- ,
tiamdat VOluptariis. EgO auteill ncque (acitam i l - * * ,
lam partem fuisse dico : imo eliam a legislatore ;
Vehementer admodum fuisse prollibitam. lllud ,
enim, inyredieris ad ctnnem carnis iucc af-
* '. .
finem Odrevelandameorum turpiludinem* ,hane
; ;
etiam afflnilatis Spcciem COmpledilur. Etenim ; ,
quid viro affine magis esl quam Sua ipsius UXOr, ' '
imo quam SUaipsiu8Caro?Non enim amplius duie .
'
SUnt, sed UOa caro. Itaqiie UXOrem SOror ad , * ,
Viri afflllilatem traneil.Queraadmodum enim ma- ,
) UXOriS non aSSUinet,neque filiam 1 6 u X 0 r i s , ?, , propterea quod neque suam ipsius malrem, ne- *,
que SUam ipsiue filiam ; lta nec UXOris SOrorem, ,
propterea qood neque SUam ipsius SOTOrem. Et ' *
Vlce Versa, neque UXOri liceblt Sese viri affinibus COnjungere. Siinl enim Ulrinque COmmunia affl- , ,
Oitatis jura. EgO CUllibel de nuplUS CODSU- xxi "
lenti testilicor, praeterire figuram hujllS mundi,et , ; .
tempus breve esse,i// qui habent UXOreS tanquam
, ,
kabentes Sint .Quod Si mihi perperam legat ; illud : Crestite et mulUpiicamini : rideu legum . ,
tempora non discernentem. Fomicationie reme- . ,
dium lliiptise 3ecundaB,non OCCasio lasciviac.Si 8a *, , nOD COntlDent, nubant, inquil , t nu- . ,
benteslegem violent. Isti autcm, quoriim animUS ,
turpiludinis lippU8 est, ne ad naturam qui- .
dem respiciunt, qoaa jam olim generis nomina

,
discrevit. qua enim COgnatione natOS appella- ; , ;
bant? Fratresne, ao consobrinos VOCabunt? s i - quidem nomen utrumque eis ob confusionem . ^, I
COngruil. Ne facias, homo, ?mitam novercam ,
infantium ; nec quao in roatris locofovere debet, , eam aemulatione implacabili armaveris. Nam SO- . ,
lom nOf ercarum genus etiam post mortem odium ,
ac inimicitiam cxtendit. Imo alii inimici mortuis ,
reconciliantuT; DOVercSO odia post mortem inci- ; . piunt.Summa dictorum hflec est: Si quis legilime / ,
nuptias appetit, totUS orbis terranim palel : sin , . libidine impe!litur,ob id magis etiam excludatur, , Dl discat $ SUUm pos$idere in sanctificatione ' *1 ^
et honore, inpassione desiderii * . Me plura , \ .
dicere parantem modus epistolae cohibct. Precor , ,
autem, ut 17 Vel nostra admonitio vitium SUpe- ,
ret, vel non serpai in nostram regionera hoc pia- *
CUluiT); sed in quibus admissum est locis, io his , '
permaneat.
.
i e

l8

19

A m o s n , 7. leEpbes. , 3.
I Cor. , 9 I Thess. , 4.

7 Levil. , 6. ** I COP. ?n, 29. Gen. , 28 ; , 1.

41

SYNTAGMA CANONUM.

T I T . I, C A P . I I I

' Ejtisdem Capite 27 eorum quCB SpiritU


sanclo ad beaium Amphilochium scripsit.
.
,
Ex asservatisin Ecclesiadogmatibus et prsedi~
cationibus.alia quidem habemus e doctrina scri - pto prodiia; alia vero nobis in myslerio tradita
* recepimus ex tradilione apostolorum : quorum
. otraque vim eamdera habentad pielatem ; uec m
, , quisquam contradicet: nullus eerte, qui vel tenui
/. . experientia noverit quae sint Ecclesiao instituta.
Nam si consueludines quae scriplo proditoe non
, sunt,tanquam haud multum babentes momentiag , ! grediamur rejicere, imprudentes Evangeliura in
^ , ipsis rebus pracipuis lderous, Irao potios prcedi , cationem ad nudum nomen contrabemua. Yerbi
' gratia,Ut ejus quod primum 6St el Vulgatissimum
, primo loco cormnemorero : utsignocrucis eo qoi
; spem collocant in Chrislo sigoemus, quie scripto
, ; docuit? U l ad orientem v e m precemur, qua oos
docuitScriptura?lnvocationisverbacum conficitor
panis Eucharistiae et poculum benediciionis, quis
, j sanctorum in scripto nobis reliquit? Nec enim bis
$ , contenti sumus, quae commemorat Apostolus aui
, Evangeliuro,verum alia quoque e( anleet postdi , - cimus,tanquam multum babentia momenti ad my , jlerium.quaa ex traditione non scriptaaccepimus.
. Benedicimusautem etaquambapUsmalis,etoleum
, , unctionis, imo ipsum eliam qui baplismum acci " ; pit.Ex quibus scriptis ? Nonne a tacita secretaqae
; 18 traditione ? Ipsam vero olei unclionem, quis
; ; - sermo Scriplo proditUS docuit JaiQ immergi
' ; hominem,unde baustum?Reliqua autero quaa float
; , in baptismo, veluti renunliare Salan et angelis
, ejus,ex qua scriplura habemus? Nonne ex minime
; (5- publicata et arcana bac doctrina,quam patres no , slri silenlio quieto minimeque curioso semrunt?
; Quippe illud probe didicerant, mysteriomni reve , rentiam silenlio conservari.Nara quae net intueri
7 * fas est non initialis,qui conveniebat horum doctri , nain scriptis vulgari ?
;
5

Et posl alia.
Haec est ratio,cur quaedam citra scriptum tradita sint, ne dogmatum notitia neglecta, propter

' .
,
r



, .
, ,

, .
'
* ,
> , Sv
. $ ,
, ,
* ,
, 7

tt Gen. , .

-w .w.
r

assueludinem
vulgo veniret
in conlemplurr.Aliud
utique est dogma,aliud
pradicatto.
Nam dogmata

silentur, praedicaCiones vero publicanlur. Es( autem silentii species etiam obscurilas qua utitur
Scriptura, intellectu difficilem reddens dogmatuua sententiam, idque ad legentium utilitatem.
Hanc ob causam omnes speclamus ad orientem,
cum precamur, pauci tamen novimus, quod id
facientes antiquam requirimus patriam, videlicet
paradisum,quem plantavii Deus in Eden ad orientem . Erecti itidem perficirous deprecationes in
unaSabbati, sed rationem non oraoes navimus.
Non eniro solum quod veluti simul curn Christo
resuscilati, quae sursum sunt quaerere debeamue,
in die resurrectionis dalse nobis gratia siaodo
w

463

> P A T M A R C H i f i C P .

pmanteinoimetipsoscoromonefaciinus.seJquodApvTlgxepiv,

464
#

, .
isdies videaturaliquo modoimago venluri s&mli.
~ *.
.
.
Eoque com sit principiom dierum, non primus a , .
Moyse,smlunus appellatus est. Favta est tnim.ln- , , , ,
quii ve$pera,et faclum est 10 mane die$ unus ****:, .
Unquam qui saape recurrat. lgilur unus est idem ,
et OCUTUS, unuro illum aingularem ac verum oc- , ; tavum, cujui et psalroiata in quibusdam psalroo- ' rttto inscriptionibus memintt p e r se sigoificans, , *
slatum videlicet hoc tempus ecuturuin, dieui , , ,
desituroitvespera nescium, successoris ex- *
pertem^savum iliud nanquam finiendum nec un-
quam senescens. Necessario igitur in boc die Ec- ; ,
clesia suos alumnos docet precca suas stando ,
abgolvere, ut, atsidua commoniliooe viiao illius i/. *
AUOquam desitura,DOn negiigamus ad cam demi* * 8
grationem parare Viaticum. Quin el tolum illud *K , . ^
quinquaginta dierum tampusadmonilio est resur
,
; ;
ractionts, quam in altero sieculo exfpectamus.
Jara UDUS ilie et primus dieaaepties mulliplicatus, . ,
septem sacra pentecosles hebdomadaa absolvit. , ' primo eniin incipiens, in eumdem desinit, pcr *
similea, qui in raedio intercedunt, dies quinqua* ,
gies evolutas. Uode ei ternitaiem similitudine , .
refert,dum velut in roolu circtilari, ab iisdem or-
aus ai^nM in aadetn desinit. Quo in die, corporis ? ^; ,
erecto habitu precari polius nos Ecclesia ritus
docuerunt, nimirum par evidentera commonitio- * *
utm quasi traasferentes mentem noslram a pratsen- * tibuaad futura.Insuper etquoties genu<< flecliimis, , ^ / ; 1

tv

et rur8US rigirour, ipSO factO OSteildimuS, qUOdC f* >


8: ; ,
ob peccatum in terram delapsi sumua, et per ho- k . .
maortatero ejusqnicreavit noain coelum revocaii *
luraus.Deficiel me dies, ai Eccleiiae mysteria ci- * ,
tra scriptura tradila pargam recensere. Omilto , , ,
caiera: ipsara fldei profaasionem in Patrem,et Fi- ; ^
lium,et Spirilam eanctom.e quibus habemus scri- , piis? Etenim si qaoniam tx baptismi traditione >, , joita pietatia 20 coDieculioncin ut baptiiamur, , ita et credere debemus,sirailetn baptismo profes- ,
sionem eihiberotis: concedant eliam nobis, ut , .
juxta eamdem consequeatiamglorificationem fidei
coDSimilem persolvamus.Quod si glorificandi mo- , dutn veluti scripti non traditum rejiciunt, profe- , ,
rant nobis el profeasionia iidei el cseterorum quoe ; .
t

detenii, non concedent, quara nos az inafleclata


coDSueludine in Eccleaiis, quae perfersao et corrupl non unt, permanentem invenimiw, baud
mediocrem ralionem babenlcm, neqoe raediocre
adjumanlura ad mysterii tim afferentem ?

,
* ,
;

Ejusdm ex capite 2 9 ds eodem argumento.


Sane conlra id quod dieont,glorificatiinem cum

-*8 Gen. , 5. * Psal. el .

'
.

465

SYNTAGMA CANONUM. -

T I T . I, CAP. I V .

466

, txttvo * Sptriiucarere testimonio^ecinScriptarisexstare,


cl ' , - illud dicimus: si nihil aliud est receptum absque
* ; Scripturis, f)C hoc quidem recipiatnr; sin plurimt
, arcanacitra scriptum receptt sunt nobis,cum aliis
. pluribas et hnc recipiemua. Arbitror autein apo*
,; . , Slolicum esse,eliam SCripllS traditloblbus ID, , , h&rere.Laudoenim, inquit,ros, qHodomnia mea
; , foeminislis.et qtttmadmodUm ltnditiVobis tr9di ; !; , tionut icnetis * . E l i l l l l d , Ttncte IttdiliOHCi quut
, ' ; aCCepisUi^siveptr$ermonefn 8itepteplsMat***:
i , * \ ; - quarum una est et hsecdequa rtdne agimi$,quam
; ;, ; qtli ftb iltitio praBScrip$crutot,trdiderunlqutlposle ; ; , - ris,USll Semper simul CUm letnpore progreditltitt,
^' ' , .- .- ijiiam longaconsuetudinein Ecflesiisifradiciftint.
; ; - EfgO St velul i n Iribufiali, probaliontbus 6 fCfiptO
; , *, (lestituti, mullOS vobis testes produtamtlS, 11011116
' ; 21 sentenliam abaoltentem a vobiscoiiBequemurt
* - EgO quidem arbltror: /fl Ott iiquldem duOTUfo UC
/, . IritiM testium stabU VerbUtn*.Q\H)d etiatfl
; / , temporis diuturnitatena pro nobU facienlem vobie
, ' evidenteroslendamus^nnon videbiinui'tobls pro ; babilia dicere.non posseUiemUtamjureuobis
, $ tendi? Veneranda enim annt qaodatmnodo felusta
.
dogmata, qua ob antiquitatem, ceu canhiem
quaradam, habent quiddam remendum.
, TeXtUs. in jur# cifiH COneuelttdo qoandd ift
; , ' judicio contirmata e*t,fte6 SCriplSB l6gi fepttg&at,
, ,. El 11 \ SCripta Vfllet.Ac $itabi [(|
;, ^ quiBStionis COngucludo nonibYemfur,tunCC0n8tttV
S m v , *) , tudinem [iifbisj RomtB sequi oportet, qoemadmo . ' . ' . ' ' dlim lib I Digest.tit.3,DigeSt.4, 32, 33, 34,35,86,
" ' ' ' , ' ., . . ' 37, 38. et lib. viii cod. l i t . 62, conat. , 2, 3,
?' ' ! . ' , . ' . ' [pmdilum est]. Dictum esl eliam lib. L , Ut. 17,
; , ; ;, Digesl. 02.qtiodffigreqttitata UmeO pOStuUnte,
.
consuetudinem transgredim&r.
\ " > W $ , '
CAP. IV. Quod
*pi*COpO SOd
; .
COmmuni antisUtum tontiUo canOMB eiuntUT.
*.
BlHilii COIXOn 47.
,
Encralitai, et Saccophori
Ap6taCtil* Slibjt - * : ciuntur eideni raliobi.cui etNovatiatti,qnia de illis
, , < xat , edituSCanon,eUi w i u S ; qutt aUlem Ad iitoS
1 ; </. , 1ient,sileotio SUI>t praBteriDitSa.NoS autem Una Ta . ' tales rebaptizamuS. Quod 81 apud TOi prohl*
, bita estrebaptixatio,aicut t t apud Roroaiios, CBCO > - DOmiiB alicujus gratia^IlOslra latTJ^ falio vim obli ^, ' neat Quonia euim velutigermen Uarcidnitarum
- 6 S t eorum 2 2 hiere8is,Ulqui nupUasabborrean(,et
; , vinuin averseotur, ac dicant Dei creaturam ift , quinatam esse, idcirco iti Ecelasiam
, admillimus; in BOSlram bdpliema int bap , llXili.Elenim ne dicant : Itl Putttfn^ % FMum,
* t SpirUum SQUCtum baptixtti SUMU8, qui Vlde, , ", Hcet Deom esse malorum eflettwera existimant,
, - exemplo Varciotiis e l retiqnafiim baMfesara.Qaa inobrem, si hoc placueHt, dpOTtet epiSCOpOS J>lu , tn unum convenife, tH ita canofteitt
9

301 Cor. x i , 2.

3t II Tbess. , U

** Deut. m , <.

467

468

PATRIARCHJE CP.

edere, Ot et 1S qui agit, periculo careat, et qui ' < ,


respondet, in (antO ejUSmodi quaBStionibuS res- pOQSO ailCloritatem habeat.
, ^
.
CAP. V. De patriarchis, et metropolitanis,
. B \ eidetii qui dtCUntur primates in Africa.
, * .
ApOStolorum eanon 34.
\
34 [33). EpiSCOpoS uniUSCUJUSque gentiS
' * ,
OpOTtet eum qui in eis est primu8,et extetimare Ut ^ v , \ ,
capulret nibil facare, quod Sitardaum aut magni *&i pn***
momenli,proter illiue sententiam: illaautem fa- ^ * , , *}
unumquemque,qU2B ad aoam parocbiam - W .
tinent, et pagOS qui ei subsunt. Sed nec ille aba- * ^
qae omnium aententia aliquid agat. Sic enim erit ' 8 ^ , 6
concordia, et gloriGcabitur Deus per Dominum , , .
Jesum Christura.

CmcUii Nicani canones 4. 6, 7.


^ ' * \
4.Epi8COpum 53oportet maxiraequidem ab **
Dibua qui aunt i n provincia, conetitui. Si aulero
***&* .
eitbocdlfBci!e TelpropterurgenlemneceS5iUlem, *fy
, ,
velTiffilongitQdinem.lrosomninoeumdeminlocura
* .
eongr6gat08 ab86ntibu8qUOque8uffragium feren- , ,
tibus,8Criptisqtl6 assentientiblia, tunc 8 5 electio- *** , nera fleri eorum aatemquafiunt.confirmationem
^

in unaqoaqae provincia a metropolilano
fleri.
**<* .
6AnUqui more8 8emiitur34,qui8untiniEgypto,
< *
& , *
6t Libja, et Pentapoli,Ut AlexandrinuS episcopue
* ** ,
horumomDlumbabeatpotestatam.quandoquidem , ,
etepiscopo Romano hoc est consuetum.Similiter
* ^

*
elioAntiochia,etinaln8proT!ncii8 8uapriviIegia
'

acsaedigDiUteaetaucioriUtesEcclesiisserveii.cX *^
**'* <
***
tnr. Illud autem est omnino manifevtum, quod s i
qaiaabsquemelropoliUnisenlentiafactassitepi**,
eCOpttP, eum magna eynodus definivil esse ** ,
episcopum.Quod 33 gi quidem communi omnium
W *'
* .
electioni, quaeetratiom consenUnea, etex regula
<Mw
W
*
*
iecclesiaatica facU est, duo ?el tree propter suam, , Wo ' qua delecUntur, contentionem contradicant,vin
> * p * i ,
cant pluriom auffragia.
7.Quonlam obtilMlit COnsuetudo et antiqoa Ura ' * ^ , ditio, ut qui est in iElia epiecopus, honorelor : > '
^ ,
habeat honoris consequentiara, metropoli propria ^ , ,
dignilate aertala.
.
Concilii AnttOCheni Canon 9.
*.
9. EpisCOpoa qui SUnt in unaqoaque provincia,
'. '
Wire oportet epiecopum, qui praest melropoli, kv ,
eliam CUram SUacipere (Otioa pro?inciie,eO quod ^ in melropolim undequaqne concurruot omneequi ,
habentnegOtia.UndefUumesteumquoquehonore
*
prsecedere: reliquos aotem episcopos nibil magni , momenti mggredi sine , Vtllt, qui ab i n i l i o , ,
obtinait, Palnim canon : ?el SOla, quae ad untUS-
CQJUSqae parochiam COnfemnt, et regiones quae , ,
anbsont. Uoumquemque enim episcopum habere ' . "
aiUB parochi pote8tatem,etadmini8trare uni- ,
Clliqae COnfeniente religione, et totius regionis ,
COramgerere, qu&SQSeurbi Stlbesl. Ut etiam or- )

81

t v t T v

x e

x a v 0 %

i x x X i r

k v

5 1 ,

2.

33 Apost. 4 ; Laod. 1 2 ; Antioch. 49 ; Afric. 16; Tolet. 19.


35 Antioeb. 18 ; Innoc. 8 ; Bonif. 4 ; Leonis 1S.

34 Apoat.

3 5 ; Actioch. 9 ; Conal.

469

SYNTAGMA CANONtlM. -

. I, CAP. V .

470

, dinent 8 4 presbyleros et diaeouos,et unaqusBque


* cum judicio Iractent, et nihil ulira facere aggre diaotur sine metropolis episcopo : neque ipse
, . sine reliquorum sentenlia.
' '.
Concilii Constantinopoliiani canones 2, 3.
*. 2 Episcopi ad Ecclesias quse sunt ullra suam
dioecesim suosque limites ne accedant: sed se : , cundum canones, Alexandi m quidem episcopus
; ', - iEgyptum solum regat, Orienlis autem episcopi
; ;, - Orientem solum administrent^servatis privilegiis
* ac prseeminentiis, quaa sunl in Nic&ni concilii ca* nonibus36 AnLiochense Ecclesi, sola Asiana
* ; adminislrata : e l Thracite episcopi Thraciam tan, * ' * tum ivganl el Pontanse Pontanam. Non Tocati
; , ; ; * ; autcm episcopi ullra dioecesim ne transeant ad
, ordinalionem vel aliquam aliam administratio^ * - nem ecclesiaslicam. Servato aulera prescripto de
' dioecesibus canone, clarum estquod unamquam*;. que provinciam provinciae synodus administravit
, secundum ea quaj fuerunt Nicaeae 37 deflnila.Quae
* , ; aulem in barbarts eunt genlibna, Dei Ecclesiaa
admtnietrare oportel secandura Patrum, quae,ser; o l - vata est, coosueludinem.

.
*. ; ,
3. Constanlinopolitanus episcopus habeat prio , ; res bonoris partes, post Romanum episcopum,
eo quod sil ipsa nova Roma.
, ' .
) \ Concilii Chalcedonensis canon 28. Decretum
ejusdem sanetce synodi ptomulgatum in gra ,
-C tiam sacerdotum inroni sanctissimm Ecclesto
Constantinopolitanx.
.
28.Sanctorum Patrum deeretaubiqae sequentes,
\ ?
, ' 8 5 et canonem qui nuper lectus est, centum et
, quinquaginta Dei amantissimorum episcoporum
; , agnoscenles, eadem quoque et nos decernimus ac
, s(atiiimusdeprivilegii8[primatoeiWctn^.]8anctis *^, , - simsc Ecclesiae Constanlinopolis novaeRomse. Ete , nim antiquae Romse throno quod urbs illa impera ; ; retjure Patres prWilegia tribuerunt. Et eadem con '. sideralione moti centum quinquagintaDei amantis ', , simi eplscopi, sanclisrmo novae Romae throno
(4) ' * sequalia privilegia tribuerunt,recte judicanies,urbem q u et imperio et senatu honorala sit, et
' , sequalibus cum antiquissima regina Roma privilef

8 8

' * ; giis fruatur, eliam in rebus ecclesiasticis, secun , dam il'am exsistentem : Ut et 8 6 Potlti -

36 Can. 6 Nic.

C3B et Asianse et Thracics di(BC63i8 metropolitani

38 Vide S. Leonis epist. 51, 52, 53.


NOTiE.
(4) Gooira boc Gfhsius io Romam synodo se- fi* pleniter meruiue, et cunctarum Chrittiovium
maginta pp Sftoporiim jure meritoque.aii: Saneta regimen accepi$$e, eic. Ambitione prava Pyzantini
omana et apostolka Eecleiia nmlli$ synodieii cow- cleri, et pairiarchae Anaiolii, eanonem haac 28
uitmtit calens Eccleiiis prmkta ett sed evangeliea GbalcedononseiD foisse ediiuo, abaentibos a conVJceDomini el Salvatoris noilri primalum obtinuit, sessu Romaois legatis et inoi reclamaaUkMis.Leoiie
Tu ei Pelrui inquientis.et tuper hane pelram aii- Magno PP.nepante postea eoosensum.notisstQium
ficabo Eccletiam meam, etc. Item Nicolaos 1, in est.Leganturdoetissimorum bominom Lupl et Capistola ad Michaetem imp. ?cribil: Animadverten- talani Scholia ad hunc caoonem, qui ITI Roroanam
ium ett, quia non Nicmua, non deniaue ulla lyna- certe Dionysii Exigui Collectiooem oon fuit reoaiut, quidquam Romana coniuiit EcJetia priviUgii, ptus.
fum in beato Petro noverai eam totius jura poltita-

37 Can. 5 Nic.

47!

PATHIARCHJE C P .

472

o l i^praetereaepiscopipraidiclarumdioecesumquaeA *>*, ;, '-


suntinterBarbaros,a praedicto Ihrono sanclissimae , '
Conslantinopolitanse Ecclesiae ordinenlur : uno-
quoque scil cet praediclaram dicecesum melropoli- xxt /, ,
Uno cum provincia episcopisprovinciffleplscopoe
ordinante, quemadmodam divinis canonibus est
traditom. Ordinari autem, sicut dicturo esl,pra- , dictaram dioecesam metropolilanos a Conslanti- '
nopolilano archiepiscopo, con? enientibus de more
;
factis electionibut, et ad ipsum relatis
, '.
, ,
, * ,
ConcilH SardicenBtS Canones 3, 4, 5.
' ' .
3 OsiQS episcopilS dixit: Hoc quoque necessario
' . "
681 adjiciendam, Ot nullus episcoporum ex sua ,, tva
provincia in aliam provinciam,in qua sunt epi- ,
acopi, tranaeat; nisi atique a auis fratribus toce- , *
tor; ne Tideamur dilectionis fores claudere. Hoc ,
autem eliam similiter providendum est, ut si io * aliqua proYiiicia episcoporum quispiam adversus fratrem auum et coepiscopuir, negot ura habeat, ,
neuter eorum [ne unut e doobus] ex alia provincia
episcopos ccgnitores etocet. Si quis aulem epis- .
eoporam in aliquo negolio condemnandua yisus fuerit,et existimet se non malam,sed bonam cau- ,
ram habere, ut etiam rursus judicium renove- , tur : si veatra dilectioni ridetur, Pelri apostoli , ,
roemoriam boooremus,ut ab iis qui judicaverunt, *
ecribatur Julio Romanorum episcopo; etper pro-C
'pinquos provinciao episcopos,si opus sitjudicium renovetur; et cognilores ipse praebeat. Si autem , probari non potest causam ejus esse talem ut *
eara 27 ruraus judicari opus sit, quae semel aunt , judicala non infirmentur, sed rata sit lata sen- , ,
laotia.
.
4. Gaudentius episcopus d i x i t : Si videtur ne'.
cesae essa adjici huic aentenlise, quam sincera ^ , *dilectiooe pleoara protulieti, ut si qois episco- ,
pus fuerit deposilus judicio episcoporum qui
eunt in Ticinia, et dicat rursus sibi defcntionis , ^
negotium competere; non priua io cathedram ,
aiius subttiluatur,quam Romanus episcopus cao- ,
aa cognita aentenliam tulerit.
' , ).
. Osiua episcopos dixit: Placuit, ut si quis
\ " c ^ , W
piscopus delatus fuerit,et congregati ejusdem re- , ot
gionis epiacopi eum gradu moverint; ei veluti ap- ,
pellans confogerit ad beatiasimum Romanae E c - ,
elesm episcopum, et lelilipsum audire,eljustum
tsst exiatimaterit ejua rei examioationem reno- , ,
vari; coepiscopis acribere dignetur, qui tunt pro- ^
piaqui proviiici&,utipsidilig6nter etaccurate sio- ,
gula perscrotentur, et ex veritaUs fld* de re f en- , (
tentiam feraDt.Siquiiautem postulet suuro nego- xxl , *
tiara rursas audiri, et ad suara supplicationem ; ,
Roroanoram epiaeopum judicare [movere] visum .
fuerit, ut a proprio latere presbyleros nnttat: et ,
i i t in poteslate ipsius quodcunque recte habere ' , ^
B

473

SYNTAGMA CANONUM. -

. I, CAP. V .

474

, probaverit; et si decreverit oportere mitti,


, ; qui cum eptscopis sinl judicaturi, babentes auc ^, toritatem ejus a quo missi sunt; ethoc poneo , dum est. Si autem sufflcere pufaverit ad rei co ' gnitionem, et episcopi sententiam, faciet qood
, prudentissimo ejus consilio recte habere videbi , tur. Responderunt episcopi: Quae dicta sunt pla ) cueroDt.
^.
, '.
8 8 Concilii Catihaginensis canon 17,39.
" , Ut unaqwzque provincia propter longinquilatem,
,
primatem habeal proprium.
*. " ,
17. Placuit (4*) ut Maoritania Siiifeosia, u l
, postulaTit, primatem proYinciae Numidiae,ex cujua
, ^ . coetu separatur (5), suum habeat primalem
- quetf) COnseniientibus omnibus primalibusprovin*
, < , ciarum Africanarum (6), ?el omnibus episcopis,
.
propter longinqaitatem babere perraissa est.
Vt princeps tacerdotum non appclletur epltco ,
pu* (7).
'. " ; ,
39. Ut primffl 30 eedis episcopua non appellelur
, , princeps sacerdotum, aui lummas sacerdos, aut
, aliquid hujusmodi, aed tantura primae sedis episcopus.
.
" "*, '
Coneilii mcumenici vi canones 36, 39.
* \ *
36. Renovantea q u a sanctis centum quioqua, ginta Patribus qui in bac a Deo conservanda el
, | ' - regia urbe convenerunt, e sexcentorum triginla
, * qui Chalcedone convenere, constiluta sunt; de ' cermmus, ut thronus Gonslantinopolitanua eequa, *'> lia pritilegia Cum antiqtl RoiMB tbrono obti neat, et in ecclesiasticis, ut ille, rebus magnifiat,
, * ' ut qui sil secundus post illum. Post quem magnaa
8 6 Alexandrinorum civitatis numeretur thronus :
' deinde Antiochiar, et post cum Hterosolymitara&
, .
civitatis.
\ 39 Gum frateret eomministernoster Joannasin , ^ aulae Cypri pnesul, una cum suo populo in Helles ponticam provinciam et propler barbaricaa incur; , - 8icne8 etaiagentiliuiD8erviluieliberarenlur,etut
, Chriai ianissim potenti scep tris pure eubjiceren 5* - tur, 8 9 a praedicla insula eroigraverit, clementia
, Del providentia at pii Deique amantis imperatoria
, nostri labore,conslitaimus, ot eitra ullam innova, - lionem servenlur, q u a divinis Palriboa, qui
- DEphesitOprimum convenerunt,prdicii virithrono
, - priulegia CODCessa Snnl, Ot ROVa Jostinianopolia
* Constanlinopoleos JUS habeat(8), 6t qui ifl 60 COD / slituitur ptusac religioaissiinua episcopos, prmit
C

30 Conc. Afric. c. 6.

40 Conc. Ephes. can. 8.


NOTiG.

(4*) Ferrind. cap. 82, ax Conc. Carthag. lii.6,


Vide etiam infracan. 86, ubi bujus canonia CarIbag. fit mentio.
(5) Delenda yocula ut\ abondat enim.
(6) Vel pro et, unde Grace eat .
Gartnag. m, can. 26. Ferrandus cap.8l,ex

conc. Carthag. tit. 34.


(8) In Ms. Amerbachii,
. Lego ^. Dt Bit sensus, nora J n stinianopoli concessa jura Cooslanii Cypri, qu^
et Salamta est. HARDUINU*.

475

PATRIARCHifi C P .

476

OmnibuS Hellefipontiorum provinci episcopis, , ' 6


et a suis episcopis eligatur ex afttiqua consuelu- ,
dine. Moree eoim, qui sunl in unaquaque Eccle-
ia, divini etiam noslrt Patras servandoi consue- .
runt, Cyzicenorum civitatis episcopo praeuli /^ '
dictae Justinianopoleos subjecto exsistenle, ad
imitationem reliquorum omnium episcoporum, ,
qui subsunt praedicto Dei amanlissimo prasuli ,
Joanni; a quo, cum usua postulaverit, etiam
ipsius Cyxicenorum civitatis apiacopas ordinabi- '
, \
tur.
.
;
Textui. Da ordine patriarcharura, et q u ab
illis reliquisque episcopis pro ordinatione den- ' , ,
tur: denique quod omnium Ecclesiarum caput , sit Conslanlinopolia, lega lib. cod.,tit. l,const. g ,
7, et Ut. 2, const. 6, 20, 24; et tit. 1 Novella- ' /, . ', .
rum, conatit. 2, et tit. 2, const. 3. Const. yero ' . *, . "* \ ' ,
46, tit. 2 , 1 . 1 . dicit, quod Coostantinopolitanus . ' , . \ , ' ^ . '
(supra) alios habeat praeeminentiam. Etconst. 8, . ' . ,
til. 1 Novellarum, et 3, til. 2, faciunt primae , * . * .
Justinianae archiepiscopum, ac [habenl], quod , ' ' . ,
raajor sit metropolitano, el quod a sua synodo
creetur : denique, quas provinciae |sub se] ha- ,
beaC.
, .
3 0 CAP. VI. Quinam quosnam et ubi et
.

quomodo episcopos aut clericos ordinent. Quii

vero si eleclui recuset oblato libello episcopa- ,


tumt
/,.
', ', '.
Apoitolorum canonet 1, 2, 35.
*.
1. Epiacopus a duobus vel tribus episcopis or .
dinetur.
'. 2. Presbytar ab uno episcopo ordinetur, et
, , .
diacoous, et reliqui clerici.
'. $ ,
35 [34]. Episcopus *t ne audeat extra suos flnes facere ordinationes in urbibus et pagia non ;
ei subjectis. Sin autem hoc fecisse conviclus fue-
rit praeler eorum sententiam qui lenent pagos i l -
les vel civiiales, deponatur et ipse at i i quos or- ,
.
dinavit.
'^ ', .
Concilii Antiocheni canones 13, 19, 22.
*. '
J3.Nu!hi8 apiscopus audeatab una profincia in
aliam transire, etaliquos in Ecclesiie ordinare ad
sacronim celebrationem.ne si aliosunasecumin- ; ,
ducal,nisi?eneril litteris accersitus melropolitani, ,
et episcoporum qui aunt cum ipao, in quorum re- ^
gionem accadit.Siauiem nullo vocanle, ad aliquo- * ram ordinationem et ecclesiasticannnrerumad se .
non pertincntium constitulionem inordinate inso- ,
lenterque processerit, sint quidem irrila q u ab ,
ipso geruntur,ipse aulem suae insolenliae el praeter ' ,
rationem faclae aggressionis det pcenas, a sancta ,
, , ^
scilicel synodo exinde depositus.

'
19.Episcopua ne ord inetur absqua sy nodo et praesentia roetropolitani provinciae.Eo autem 51 proB- *
sente,omnino melius estomncs unacumeoadesse, ! ,
qui tunl in provtncia ejusdem muneris officiique ; ,

4* Antiocb. can. 9.

477

SYNTAGMA GANONOM.

. I, CAP. V I .

478

o5; ! ' , - 80CU (),et epistolam me , Uropoliianum eos convocare,et si omnes quidem

acces*erint,beneest;sin autem hoc (verit difflcile,


plures oranino adesse oportet,yel iitleras una cum
illia suffragiura ferre, et sic cum plurium prasentia Tel electione fieri constitulionem. Sin autem
aliter proter haec q u decreta sant,fiat,non valeai
ordinatio. Sin autem ex praAnito canone facta
fuerit conslitatio,aliqoi autero propler suum contentionts studiom contradicant, Wncat plorium
anffiragium.
\ *
22. Episcopus in alienara civitatem ,qusB ei sub , jecta non eat non ascendat, nec in regionem q o
, , ad eum non perttoet,ad alicujus ordtoalionem,
nec presbyteram vel diaconum constituatin locis

. ,
^ * *
, .
,

,
* ,

, *lit CpiSCOpo Subjectis, flisi COIll volunlate proptit


. E l , illius regionis episcopi. Si qais autem tale quid
, ausue faerit.inflrma sit ordinaiio,et ipae a synodo
.
puniaiur.

Concilii Laodiceni canones 5,12.


5. Non oportere ordinaliones fieri in praesentia
eorum qoi audiunt.
12. Ut episcopimetropolitanorum eteorum,qui
aunl cireamcirca, episcoporum judicio, in ecclesiastico magislratu constituantur, diu examinati,
et in ralione fidei.et in rectae ralionis dispensa-

' ' .
'.
.
'.
,
^ , / * , $
.

tlODC.

r/, Concilii Ephesini canon 8, et epi&tola ad syno*


.
dum in Pamphylia.
8. Qui vero ausi fuerint aul componere fidem
*. ; ! ,
, * - C alteram, aut , COnverti , tibus 52 ad agnitionem veritalis, sive ex genlili , - tale, [paganilate] sive ex judatsmo, sive ex qua, , licunque baeresi; hos quidem, si sunt episcopi
; , aut clerici, alienos esse ppiscopos ab episcopatu,
, - el clericos a clericalu decrevit: si vero laici fue, - rint, anathemali subjici. Simili eliam modo si
, , , qui inventi fueriot, vel episcopi, vel elerici, vel
, - laici, sive sentire, sive docere ea quae conlinen- , tur in oblata exposttione a Charisio presbyterode
unigenili Fitii Dei incarnatione, sive scelerata et
, ^ perversa Nestorii dogmala, quae et subnexa sunt,
, , *\ subjaceant sententiae sanctae hujus et universalis
synodi: ut videlicet episcopus quidem removea
* , - tur ab episcopalu, et sit depositus; clericus vero
, ^ simillter excidat a clericatu. : St laiCUS qtlis
, . sit, et ipse anatbematizeturi sicut superius dicQ

tum esl.

.
,
,

'
.
,
'

* Eedi. xxxu, 28.

Ejusdem sancta Ephesina svnodi cpistota adaacran synodum in Pamphylia, de Eustalhio,


qui ipsorum metropolita fuerat.
Cum divinitus inspirata Scriptura dicat: Sine
consilio nihfl facias 41: eos in primis, qui sacro
aliquo in munere versari tolun^magna diligenlia,

479

480

PATRIARCHiE C P .

omoiqoe Studio fn id incumbere oportet, Ot in ;


omnibusrebusadimnistrandisagendiequeeumma , ) *
adbibeatar conaideratio. Nam iis qai e i c m e r e * , '
Tolunt, in optima spe rea eorum aitaa eaaa,et - * xot ,
lutiseeundo cursu,qu optanl, eaccedere contin- - ' ' 8 xal git.Et sane hso parum rationi conientanea eat ,
OratlO.VeruminterimiOlelincidere aliquando aa- , * ac lDtolerandus dolor, qui mentem bumanam ', \ ;
lUbilO aliquopercellatimpelQ,Haque eain perttir-
batam perver&amque reddat,ut et ab utilium hontv
,
torumque indagatione abducatur, et ad ea, q u s xxvovtnaturaad ledendumaunt COmparaU.SpOcie boni- , , ,
tatie peraequenda impellalur. Tale quiddam san- *
CUSsimo Viro Eustatbio onligiaae COgnofioiUS. ,
5 8 Rite enira ac secundum canonea, Ol omniam , xxl /
leetimonio probalar, ordinatus est. PoSlea f ero, ;
CUm ill tumullum a nonnullis,Ut dicit, periractUS , < easet, sobitisque ac inaperalis ondique inalia cir- . " ,
CQmseptus(CUm USUm inrebusgerendisadmodum , ' ,
exiguum baberel) SUStinere tatn mullaa, lamque , * ;,
graves.quse ei incumbebant,curas non vellet, nec
.
refulare eorum, qui ipsum adorirentur,maledicta
CUITl posset; recusationis et abdicationis Oblulit ,
nescio_qU0 pactO Hbellum : CUmcontraoportebat, (5>,
eam, quam semel fidei SU8B sacerdolalem Curarn


commissam habuerat, forlitudine spirilali tenere, labores subire, ae animo volenti sudorem, cui ,
merces proposila est, SUStinere. Qu dillgentia ,
qnoniam in hoc aperte desiderata fuit, id (tamen . ,
exigUO rerum USU pollUS, qiiam ex ignavis , desidiaeque Vltio) necessilate adacla ve8tra pieta8

, memoratum Dei amantissimura fratrem no- ' ,
Slrum, ac in epiSCOpali dignitate COllegam,Tbeo- , ^ *
dorum elegil, qui curam Ecclesi subiret. Indi- ,
gnum quippe fuisset, viduaiD manere Ecclesiam; indignum, pastore carere Salvatoris noslri nvilia. , QllOniam ergo flens rogatum veait Eustathiua, ,
CUOl sanctissimo Theodoro episcopo, non decivi- .
tate recipienda, non de Ecclesia decertans, eed , Solum episcopalis nominis honorem ac VOCationem
expetens : hominis n08 senectllS sane COinmovit , QniverS08,neC Ul privatas ejus lacryma?, 8ed lan- $ quamcommunesrepulantes,inquirere StuduioiUS, .
legitimamnepassuu essetraemoratus firdeposilio- nem, an Scilicet de absurdis factis diclisve COnvi- .
CtUSeSSetobtreclantibus nonnullifiadversusipsius
existimationem. Uaque reperimus,hominem nihil ;,
ejusmodi perpetrasse, Sed potlUS illi crimine '
recasatiooem officiifiUodatamfuisse.Unde neque , ; ,
piofestroStudioSQCCenSuimuS^UO inilllUS locum , ,
COnvenieoterpraedictUSreverendissimusepiscopuS , ' Theodorus 8uffectU8 est : Sed quia adverstlS ejus , , '
animom a negotiis gerendis remotum non admo-
, cl
dom decertare oportuit, 5 4 8ed miaereri potiui ^ xxi , eenem, qui procul ab urbe in qua natus fuerat, et a patriisdibllS Undiuabf Jlgset; justuni rectum* :
que 6SS6 definivimus, Ut absque omni contradi- . .
ctione e( nomen reiineat episcopi, el houorem, et communionem : ea tamen lege,at neque ordtnandi
ipseauctoritatem habeat, neque in ullaEcclesia expropria sacrificti auctorilate ; nisi kUUrifel ad9

481

SYNTAGMA CANONUM. -

. t, CkP. V i .

javandi ctusa, vel concessionis ratione, affectu amoreque Christiano a fratra et coepiacopo, si i u
contigerit, liberaliier deferatur. Quod si vos de eo raelius quidpiam cogitabitia, aut nunc, aut in
posteruro, gratum id etiajn acceptumque sanctae synodo futurura est.
<'.

Concilii Sardicensis canon .

Ositis episcopus dizit: Si conligerit in una pro" * iv ?


, , ?incia,in qua annt plorimi episcopi, uoum episco , pum conventui oon interease,et ille per quaradam
negligentiam nolil contenire,etepi8Coporamineti , - tuiioni et electioni assentire,congregata autem po * puli multitudo inetet, ot Oat iostilotio episcopi,qui
, ab eis postulatur, oportet illum prius,qui DOD ad fuerit, episcopum admoneri perlilteras primatia
< , provinci, nerope episcopi metropolitani, quod
rogat populusaibi paatorero dari: et existimo recte
, - haberehuncquoqueextpectarijiUadsit. Si autem
* litterie rogatus non adfuerit, ae ne rescripserit
, , quidem, populi YoluntUi satisfiat. Oporlet autem
. exTicina quoqae provincia acceroiri epiacopoa ad
- metropoiUani epiSCOpi initiiuUonam. Non licere

autem siropliciter episcopum constiluere 55 in

* aliquo pago vel par?a urbe,cui ?el unes presbyter


aufficit: non necesse est enira illic epiacopum
, . coQstitai,ne episeopi noraen et auctoritas Tilipen*
, datur. Sed provinci (ut priua dixi) epiacopi de? \ bentiniis urbibus episcopos constituere.ubi etiam
prius episcopi fuerunt. Si autem inveniatur urbs
-' ,
, aliqua, qu adeo populosa evadat, ut ipsa epieco , * patu digna judicetur, accipiat. An hoc omaibua
; * - placet ? Responderunt oranes : Placet.
, , ,
.

c Concilxi Carthaginensis CatlOMS 13, 48,49,55,58.

' ' ' *.

Ut lice&t epiSCOpum nisi plurimis Otdina

, * *
, ,
.
' . !
;
* '
, ,
* ,
3 ,
,
,
*
,

, ,
, * *
.

^ C a r l b a g . i i . cap.

ri: sei ti neeesiiiat fucrit, vel tribus ordinetur episcopis.


13. Aurelius epiacopua dixit *5 : Quid ad haec
dicit sanctitaa f estra ? Ab universis episcopis dictum est: nobis fetanim sututa debere aervari,
sicati et inconsulio primate cujiislibet profincise,
tam facile non prosnmant multi congregati episcopi episcopum ordinare : nisi si (si rero, ita et
Lac.] necestitas fuerit, tres episcopi, in qaocamque loco sint, ejus preecepto ordinare debebont
episcopum : et si quis contra suam professionem vel subscriplionem venerit i a aliquo, ipse
se honore privabit. [Mss. ipse honore privabitur.]
3 0 Si quis clericiu ordinatus, moneri debet
conttitut* servan : et ut corporibus dcfunctorum eucharittia non detur, nec baptima ; et ut
persingulos annos per omnes provincku adconcilium (8") metropolitam conventalur \conveniant].

\i.
NOTJE.

(8*) Mt. metropolitamm.

483
clericis (9), prillS ab OrJinaloribuS SUIS placila ,
COnciliorum aoribus eortini inculcentur : ne se ; ^
aliquid COlltra etatUta COncilii facisse (10) poeni- ,
teat. Item placuit 43, ut eorporibua defunclorum , . ,
Eucharistia non detur (11) : SCriptum OSleaira :
AccipUe el edite : cadavera autem nec accipere ' * , .
p0S8Unt, nec edere : et ne jam mortUOe hominea , bapttzari facial presbyterorum ignavia : qua
confirmandum est in hac saQtta8ynodo, Ut SC- *
CUndum Nicaena StatUla 46, propler causas eccle- ,
siasticas, quae ad pemiciem plebiom spe (12) , , veterascuilt, Singulis quibaaque aonis COncilium ; , '
COnvocetlir, ad quod omnee provinci, q u pri- ,
mas sedes habent, de COOCiliis auia binos, aul quantOS delegerint, eplSCOpos legalos mitlanl : , , UtCOngregalO (13) COnvenlU plena poseii esae , & *
auctoritas.
^
QuOt epiSCOpt Ordimre eptSCOpum debeant.


.
49. HonoratuS el Erbanas epiSCOpi dixerUDt 47;
'/ *
Et ilbld DObiS mandatum est, Ut quia, proiimi
fratres nostri Numidi duo episcopi ordiliare , praesumpserunt pontificem, noaoisi a XII censea- , ,
(18 celebrari epiacoporum ordinaliones (-14).
* .
AoreliusepiscopUSdixit: Forma antiqua serva
bitur, Ut noD minus quam tres ufflciant,qui fue- ^, /^
rintde8(ina(iadepi8COpumordinandam,prop(erea quia in Ttipoli forle, et in Arf Uge interjacere V l - '^
deantur Barbar geates. Nam inTripoli, Utasse- * ,
ritur, episcopi SUIlt quinque lantummodo et poS-C
< ^*** , ,
eunlfortedeipSOnumerovelduo neceSSiUlealiqoa OCCUpari: diflicile est emm u t 5 7 de quolibet nu- *
mproomaespossintoCCQrrere:namquiddebet hoc
ipsum impedimento esse ecclesiaslicae Utilitati ? , (>* .
Nametinhac Eccle3ia,ad quam dignata est vestra , aanctitas COOfenire,crebrO ac pene diem Do- ,
minicam ordinandoshabemus: numqaidnam fre- $* < .
quenterduodecim pOtero,veldecem,vel nonmolto ,
minus advocare episcopo* 1 Sed facile eet mihi ;
du08 adjODgere meaB parvitati TicinoS.Quapropter ?
cemit mecum charitae vestra hoc ipsuiD obsemri ,
DOO 0386.
.

Vl Carthaginensi epiSCOpo, unde VOltterit, cleri- ,


cum liceat ordinare (15).
.
68.Anrelius episcopus dixit^e.Sermonemmeom
'.
ad millite,fralres.Contingilnonnunquam utposlU- , .
lemur ab Ecclesiis,quae praspositis egent,Tel pres- , byteris,Vel episcopis: ! tamen memorstalulorum, , *
D

44 Caribag. m , cap. 3. 46 Gartbag. , cap. .


16. 48Conc. Afric-,cap. 22.

46 Cartbag. m, cap. 2.

47 Conc. A f r i c , can.
.

NOTJE

9) Vide et Possidium in Vita Augustini cap. 8.


10) Ms. pvniteantur.
11) Et Ferrandus cap. 227, ex Conc. Carlhag.
tit. 12.
(12) Ma. veteriscunt.

(43) Hs. ut in congregatu plena.


(14 Conc. Gartbag. i u , cap. 39. Et Fcrrandus,
cap. 4. Ex cancilio univeraali Carthag., tit. 49.

485

SYNTAGMA CANONtlM. . I, GAP. V l .

486

, id sequor,ul COnveniam epiSCOpum ejQS, at(|U6


) , inculcem, quod ejus clericus a qualibet Ecclesia
regenda postulelur : sed forto in hodierno non re . luciati sunt,ei ne quando contingat utreluctentur,
, cum foerint a me in hac causa postulati, quero
, scitis muItarum,Ecclesiarura et ordinandorura cu ' , ram austinere Justum e&t ergo,ut quemlibet con sacerdolum conteniam cum duobus e consortio
, nostro,vel tribus tesdbus Sinvero indevotus exsti ; , terit,quid censet charitas veslra faciendum? Ego
, enim cunctarum Ecclesiarum, dignatione Dei, ut
, . , , sci(is,fratres,sollicitudinem sustineo. Numidius
, , episcopusdixit: Fuitsomperheec licentia huicsedi,
. * ut onde 58 vellet,et de cujus nomine fuisset con , ventus,pro desiderio cujusque Ecclesiae ordinaret
, episcopum, EpigoniUS epiSCOpus dixit: Botlitas
) sequealrat possibilitatem: minus enim pnBsumia,
. ' frater,cum te bonum et clemenlem omnibusred ^ , dis : habes eniro boc in arbitrio, satia est (16) u l
, satisfiat personae uniuscujusque epiacopi in priraa
.. " , tantummodo conventione.Si aatem (17) qaodlibet
huic sedi viodicandum sibi fueril arbilratas, ne ^ , - cesse habes lu omnes Ecclesias snffulcire : nnde
(ibi noD potestatem danras,sed tua assignamus,ut
, ' ^ , liceat voluntali tuae et semper tenere quem voles,
. " ut pnepositos plebibus vel Ecclesiis constituas,qai
&, ' pot tulati fuerint.et unde velia.Postumianus [Pos, ^, tumetianus] episcopus dixit: Deinde, qui, unum
, habueril,nunquid debet illi unus presbyter aufer , . - ri?Aurelius episcopus dixit: Sed epiacopus unus
* esse potesl, per quem digoatione divina presbyteri
, G multi COnslitlli possinl; unusaulem episcopus dif ; * ilcileinveniturconstiiuendua.Quaproptersi neces , sarium episcopalui quis habuerit presbyterum, et
* ; - unnm,uldixisti, frater, habuerit, eliam ipsum ad
, . promotionem dare debebit. Postuaiianus epis , - copus dixit : Ergo si habet alius abundanles cleri , cos, debet roihi alia plebs suh?enirc. Aurelios
*. episeopua dixit: Sane quando tu Ecclesiae alteri
, subveneris, persuadebitor illi qoi plures habet
; clericos, ut unum tibi ordinandura largiatur.
8v ,
;, .
5 9 plebibui qiito nunquam episCOpOS
.
habuerunt 48*
58. Placuit et illud, ut plebes quae nunqnam
' ,
, habuerunt propriOS episcopos nisi CODCillO
, , plenario uniuSCUJUSque provinciSB, et primatis at, , que consenstl ejtlS, ad CUJQS dioecesim eadem
? , Ecclesiaperlinebat, decretam foeril, minime ac.
cipiant.
"* ' , ' .
Concilii cecumenici v i eananes 33, 37.
*. *
33. Quoniara cognovimus io Armeniorura regione
- eos solum in clari ordinem referri qui sant ex ge, nere sacerdotali, iis qui boc facere aggrediunliir,
, - mores judaicos sequentibus; nonnullos aulem eo rorn, eliaronon tonsos, sacros cantores et divin^
R

48* Conc. Afric. cap. 65.

487

f^HOTII P A T R I A R C K i E CP:

488

legis lectore^ COnstitui : decernimus, ut deinceps , \ ,


,
"
,
,
,
*

, $ ,
* , .
. ;
, delibus SUbjUgaUe fuere, Ut ideo non poSSlt ejus * ,
civiUtis prasul postquam ordinatus fuerit, suum
thronam apprehendere, et in eo in sacerdotali ,
constitutione collocari, et sic pro ea quae inva- , Juit consuetudine 4 0 ordinaliones et omnia, quae ,
ad episcopum pertinent, agere el tractare : nos, ,
honorem ac venerationem pacerdotio servanles, ,
el gentilero iojuriam nequaquam ad ecclesiasti- ,
corum jurium perniciem exerceri volentes, eos ,
qui eic ordinati 8unt, et propler praedictam cau- ', sam in suis non sunt constituti, ut absque ullo ,
ex ea re projudicio conserventur, decrevimus; , ut et diversorum clericorum ordinationea cano- *
nice faciant,et praesidentiae auctorilale secundura ,
proprium etalum utantor, et sil firmaac legitima / ,
quaecunqueab eis procedit adminislralio. N o n ^ * * *
enim a tempore necessitatis exacta juris obser- .
vatione circumscripU, dispensationie terminus ,
circamscribetur.

liceat iis qui volant aliquos ad clerum adducere,ad ejuscui maniis iraponitur.genus respicere:
sed examinantes an digni sint juxta exposita in
sacris canonibus decreta.in cleri calalogum referri,
ul eoa ecclesiastice promoveant,8ive sint ex majoribus suis sacerdotibus, sive non. Sed etiara, ut
nulli ex omnibus permittant, jaxta ordinem eorum
qui sunt in clericorum ordinem relati, populo in
suggestu divinas Scripluras recilare, nisi is sacerdotali lonsura usus fueril, el benedictionem a suo
pastore canonice eusceperit Si quis aotem proter
haac facere deprebeneus fuerit, segregelur.
37. Quoniam diversis temporibus barbaricae incursiones fuere, et ex eo plurim civitalea infi-

' '

" .

Synodi Comtantinopolitanm qwz dicitur prima


et secunda in tmplo Sanctorum Apostolorum
congregata, canon 16.
16.Propter conientiones et tamuUua,qui in Dei
Ecclesiacontingunl,hox quoque est definire necessarium, ut episcopus nollo modo constitualur in
Ecclesia, cui qui preeest adhuc vivit,et est adbnc
in proprio honore constitutus.nisi episcopalixi eua
ponte renuntiaverit. Oporlet enim causam ejus,
qui est episcopatu expeIlendu8,canonice examinaiam ad finem prius dedaci: deinde pot ejus depo-

". ,
,
, ,
, *
,
* '
8itionara,alleram in ejus episcopatum provehi.Si , '
qois autem episcopus in proprio honore constilulus,
nec TUU renontiare, nec popolum proprium pas- , cere,aed a suo epiacopatu recadeos, plusquam sex , mensibns in alio loco degat,nec regio jussu deten- , ,
tos,nec8ui patriarcbae ministeriodeaemens.neqae ,
a grati morbo, et qui ntomnino moveri non poesit ; efficiat,retentu8, is nalla ex supra 41 dictis caosa ,
prohibito8,et a suo episcopalu absens,et ultrase- , 6
mealre teinpus in alio loco degens,ab episcopi di- 6
gnitate et honore omnino aUenabilur. Eum eni/n , ,
qui susB fidei commissum gregem negligit etin alio
Joco aopra lemestre tempus degit, atatuit sancla , % .
D

4*9

SYNTAGMA CANONUft. . I, CAP. V I .

490

* - synodus,Ut a sacerdotio,per quod paSC6tfB drdina * , tUS esl, alieilUS Otnnino COristlftiatilr, W Hl fejus
, episcopattis locum, alitlS promfoVtliltlr.
* , , *
, ' .
.
Basilii epistola ad chorepiscopos.
" , ^ !* Quod fieri non opoftet sine ipso, niiniitros con.
tra canotiet.

Permolestum mihi est, quod jam canohtts
, trum defecerint, ac discipiina omnis fck Eccleiiia
, abacta sit; et iimeo ne paulatim, hkc indifTereh , - tia progrediente, res ecclesi&&ic& in summam
* . - confusionom delabautur. Obserotb olim in Dei
, - Ecclesiis COnsueludo, Ecclesiffi IblhistroS
diligentia probatos admiltebat: ac in omn6m eo , ' - rum vitam sedulo inquirebatur : aubou eSstibt
, maledici, annon ebriosi, annort prompli kd pu>
, , gnas, an juventulem suam frenarent, itatU's&n^ ^, ctimoniam.sine qua Deum fieifto videbit 4d,ekei* cere pos&ent. Atque boc examinabanl quidtnn
* * presbyteri el diaconi, qui una cum ipsis babitn!, , bant : referebant autem ad cborepiscopoa, qiii
, ; - cum suffragia teslium veracium accapissent, ac
, episcopum admonuissent, sic sacrkiorurti nume, - ro nrimstrum ascribebant. Nunc Zulem primuitt
* - quidem nos excluentes, ac na reftrre qnidem k&
^, , nos digoati omnem in vosmetipsos 42 auctorft* * tem transtulisiis : deinde rem negligentes, pre*^' , byteris e( diaconis perraisisli*, ut tjuos Velletit,
; vila examinata,secundum animi affeclionem,
/ , aut ex consanguinilate ortam, aut e i idia aliquk
), amicitia, in Ecclesiam indignos introducerent.
" Quapropter multi quidero ministri in unoquoqui
* , pago numeranlur: sed dignusministerio altarium
, , , ne unus quidem, ut vos ipsi testificamini, ho . mibum penuria laborantes in electionibuft. Quo , niam igilur video rem in mahim jaro inaanabilei
- progredi, nuuc prasertira, cum plurimi itiilitiia
, metu, seipsos in ministerium conjiciant, heces , sario accessi ad Patmm canones tetiotaodos; ae
vobis scribo, ul mitiatis mibi cAUlttgtim toibii , - trorum cojusque pagi, et a quo quisque tnfroduc . tus sit, el quae ejus sil vivendi ratto. JB4betiB atl> ' , - p t e m 6t ipsi apud VOS OatalogQtN, Ut COm BcripU*
' apud nos reposilis vestra conferantur, nec ciri, - quam liceat seipsum, crnn Voluerit, inacribere.
- Ita sane, ai qui posl primam indiclionem a pres^ t? , byteris introducli fuerint, intdr laicos rejician # tur. Eorum autem exameo de integro rbpetite,
* , el si digni fuerint, suffragio tesiro suscipidnttrf.
' - Expurgate Ecclesiam, indignos ex cA ejictdbtes.
, * Atquein poslerum examinaie quidem, qui digni
, . sinl, et eos admiltite : sad prioa non ascribite,
^ quam ad noa retuleritis; aut scitole Ulcum fbtu, 6 rum esse, qui sina nosiro judicio minlltcvium
faerit admissue.
.
9

^ Hebr. tn, 44.


PATROL. GR. CIV.

16

491

P A T R I A R C H J E C P .

492

Cyrilli eX epistota ad Domnum Cattones i, 3.


,Unaquiqueres nostra,quaflde ordine canoni ' \
CO recta procedit,nulIum qoidem innoblS tumul' ' ,
tum ingenerat, et a nonnullomm maledicentia - , !> {berat, vel potiUS 45 eorum qui sapiunt laudem * " , nobis conciliat. Quis enim non obfiis, ut aiunt, ^ < !
Ulnis excipiat de aliquibllS prolatam sententiam, .
qUffl nec huc nec illoc inclinetur? VeJ quomodo , ;
notl Sll ab omni reprehensione alienum, po- ,
UUS magnopere laudandum, Si recte et JllSte J U - ,
dicetur ? E l hC quidem nunc SCribo ad pietalem
luam quae in litteris ad me et religioiissimum
fratrem nOStrum et COepiscopuna Produm missie, * episcopum quidem nominel, imprimis pium ac *^ov, ,
religiosum Petrum : tum ipse lamentelur, seque ,
ab Ecclesia Sibi attributa prseler ralionem ejectum
* esse dicat. Erat autem COnsentaneum Ut vel sa- . *Hv ' , cerdolii nomen CUOl haberet, vel, SI non erat
K ,
digllUS Ut altari praeesset, nec ipsa quidem epis- ?P nv
COpilS VOCatione dignuS haberetur. Sed id forlasse # ^' \
quod dlCO, durum esse et cbaritatis expers vide'
,
bitur. Res autem revera non iU Se habel. NOS <
' . "
enim 361118 Utique misereri putamUS, Sl Solum ei * . nomen reliquerimus; sed multo mebos erat aliud >^ , quoque COnsiderare. Dicitenim 86 SUam quidem * *
pDSSe causam probare,at defensionis tempUSSlbi , non esse datum, nec auditionem canonicam sibi , fuisse COnceesam.Sin autem tale quid factumes- .
aet,ipsa actorum produCtio eum COnviciSSet reum , impOSlloroin ipsi criminum, nec esset quod se ,
injuria affectum quererelur; vel certe absolutum ,
eum dedaranS, mrsilS COncederet at presset * ,
Ecclesiae q u IIi Subjecta fuit. Cum autem nibil ,
factam Slt ejUSmodi,de quidem alta VOCe que- "/^P ritur, et intolerabilem injuriam 88 drcil accepis- <^ , | ,
80, et inique ejectum esse, adjiciens rem Omnem , familiarem SUam ademptam sibi fuisse. Tua ita-
que sanctitas, COnsiderans et quod 44 divinis . CanonibllS fiancitum 6Sl, et quod Ecclesiae conve- \ ; ,
nit, iisque quisunt in Sacro ministerio initiati, el ;
noatrarum praterea lillerarum rationem ducens, , '
SlStal aenia lacrymas ,* et si velit quidem cum Us ,
judicio COntendere qui crimina in eum intendunt, .
apud Sanctitatem tuam more litiget, una SCl- , licei assistentibllS qui libi Sllbsunt episcopis nisi ,
forte aliquos recusat Ul SUSpectOS. Nollum eaim ^ *
religiosissimorum episcoporum in fratrem ini- ,
mico esse animo credimus. Ne ailtem bic p r - * textUS futUTUm de eo judicium dlSSOlvat, Ut . '
non jure factum esse videalur, non grave est ' ,
a COnceSSU abesse eorum qili SUSpedi SUDt ali- ^ ,
quos.
.
3.Renuntiationis autem libellosnonsuavoluiltale
' . ,
ged veluli ac melU, et aliquorum minis se tradi- , '
dissedicit.Jam vero alia quoqueresest,qU8Beccle- ,
Siasticae consuetudini non placet, offerre sacer- ,
dotes aliquos renuntiationis libellos. Nam si SUilt ,
digni qui aacra mysteria obeanl, in iis maneant; ^.
einaulem ijadigni,necperreilunlialionem quidem ' (

V T

493

SYNTAGMA CANONUM. -

T l T . I, CAP. V I , V I I .

494

, - xeant, sed polios propter gesla condeinnati, de

quibus quisquam conquestus fuerit uli a recto


ordine aberrantibus. Salula fralernitatein quaa
apud te est; q u est apud nos, te in Domino salutat.
Ejusdem epistolm ad episcopos qui sunt in Libya
et Penlapolij canones \ , 3.
1. Quidam qui uxores recenter duxerunl, et
ex ipsis.veluli tbalamis egressi, aliquos ex sanctissimie epigcopis arripiunt, el nallo de eis utique renuntiante, ordinantur clerici seu preabyteri.
1. Quoniam ergo ad sedificationem, ut dixi,populorum, omnia 4fi a nobis facienda sant, hsee
vestra observet pietas, et si est quidem ordinandus clericus, de viia ejus inquirat, el an uxorera
habeat, annon, et quonam modo duxit, et abstinuit, el si non est aliqais ex iis qui ejecti sunt a
sanctissimo episcopo vel ex monasterio : tunc si
inculpatus ioventus fuerit, ordinet. Ita enim et
nostram conscienliam puram conservabimus, et
inculpalum sacrum ac venerabile myslerium.


.
* .
^
, * ' .
*. ,
' ,
); ,
* ,
.
*. ,
* ,
, ,
,
, , , '
, ,
. ' ,
.
" .
" \ * ,
*
,
; ,
$ ,
,
*
}

;,

Theophili commonUorii canon 6.


6. De iis qui ordinandi sunt haDC erit forma :
ut quidquid est sacerdotalis ordinia consentiat et
eligat; el tanc episcopus examinet, vel ei etiara
assentienle sacerdotali ordine in media ecclesia
ordinet, praesente populo,et epiicopo alloquente,
an etiam possit ei populua ferre teslimoniam.
Ordinatio autem non fiat clanculum. Eccleaia
c

enim pacem habenle decel pr$senlibtis sanctis

ordinationes fieri in ecclesiis. In regione autem


si qui sint, qui communirantium animia commu , nicaverinl; non aliter ordinentur, quam iis, qoi
, aunt vere orlhodoxi clerici, examioanlibus, pro , sente rorsus episcopo, et praesentem popu , , lum alloquente, ne intercedat aliqoa circumven .
tio.
*, . \ . ' , >', ' , ' , ',
Textus. Lib. cod. 1, tit. 3, constit. 42,30,42,
. ' , . *, ', \
*. 47, 52, et tit. 1 Novellarum conatit. 4, 2 et 17.

Electioncm sacerdotum promiscuae plebi per
mittendam non esse.
. \ \
46 CAP. VII. Concilii Laodiceni canon 43.
*. 13. Turbis non esse permittendum, eorum qui

sunt in sacerdolio constituendi electionetn fa .
&cere.
' .
Concilii Nicceni n, canon 3.
*. ? ^ ,
3. Omnem electionem quae fit a magistratibua,
, , , episcopi, tel presbyteri, vel diaconi, irrilam ma * - nere, ex canone diceale : Si quis episcopas S0
, ' saecularibus magisiratibus usus, pereoa ecclesiam
, * obtinuerit, deponatur et aegregelur, et omnes
. qui cum eo communicant. Oportet enim eum qui
, - est promovendas ad episcopatum ab eplscopis
, eligi, quemadmodum a sanctis Patribus Nicse
, decrelum est in canooe, qui dicit 5*; Episcopum
, . . .
oportet, e t c , ut pag. 467.

. ,

50 Can. 34 apostol.

Can. 4,

495

P A T R I A R Q L E C P .

496

CAP. . Quid Sl exsiitat COlltradiclio itl . .


.
episcopi ordinatione ?
',
Concilii Antiocheni, canon 49.
'. , . . .
19. Epiicopus ne ordinetur, etc, ut pug. 475.
.
Concilii Carthaginensis, canonSO.
Quot addi debeaut tpiscopi numero ordinatorum,
,
$i de ordinando episcopo fueril contradiclum.
.
' .
50.Sed et illud est statuendnm &(i 6),ut quando
ad eligendum episcopum convenerimus, si qua ,
contradictio fuerit oborta, quia talia tractata sunt , ' ,
apad , non prsesamant 47 ad purgandum eum
qui ordinandus est, tres episcopi sufficere : sed postuletur ad oumerum supradictorum unus vel *
duo, et in eadem plebe cui ordioandus est,discu- ,
tiantur primo peraonaecontradicentiuDi.Postremo
etiam illa q u objiciontur, pertractentur: et cum , 8
purgatus fuerit in conspecta publico, ita demam , '
ordinetur. S i hoc cam veslra sanctitatis animo
concordat, roboretor veslrse dignationis reapon- ,
.
aioae.
,
Ab universis epiacopia dictum est: Satis pla.
cet.
' , . ', ' , ' ,
Tcxtus. Tit. 4. Novellarum const. 12 et 17, in
quibusetiam de objoctione adversusordinationem
clericorum etprsesulam [Iraclatur.] Primanamque ' , '
const. tit. 1 Novellarumjubet episcoporum ordi- ,
nationes coram omui populo ecclesiae fieri,insaper ,
et quemcanque contradicendi facullatem habere.
Et ai quidem ante ordinationem conlradictio flat, ^,
neprillS ordinatio procedat, quam examinatione , ,
babita omnino illum innocentem esse constet. Si
vero aate examinationem ordinatus [quisquam] sit, ,
is una cum eo qui ordinavit, sacerdotio excidat. . -
At 8i qui ante ordinationem conlradixit, calura- , , niandi animo eum id fecisse appareat,aut [reum] , ,
non daronet ac convincat, ab eo qui ordinationi
praeest,io perpetuum aeancta communionesegre- ' . ,
getar,atque ordinatio peragatur.Secunda [autemj ^ ,
const. ejuadem tit. a i t : Si contradictio fiat ob
[talem] cauaam, qaae secundura leges aut canones 8 , ordinationem impedire possit; et: Quod utraque ,
parto praasente, autubiaccusator ad tres menses
accusationeraadimplere distulerit.examinatiofieri ,
[debeat] ; et: Quod si accusator aut non probet, . aat aufugiat,ejiciatur extraprovinciam,io qua ha
, bitat.At Si ordinatio ante examinationem fiat, o r - ^ , cai
dinatus [sacerdotio 48 expellatur : ordinatorau- , lera i a annum a sacro ministerio arceatur, oni- ' . *
versaque ipsius substantia ejus Ecclesiae applice- tur.Atque eadem [baec]constitutio,etiam in ordina- ' ' .
tione clericorum eadera vult obtinere. Constit. , , ' ,
autem 17 ejusdem tit. dicit: Siquis quacunque de ,
causa ordinandum accuset, priraum accusator, si , . criminationem persequetur,exarainator: sin desi- , ,
r

* Concilium Afric. cap. 47.

HOMt.
(16) Con$. Carlbag. m, cap. 40. E i Ferrandus cap. 5, ex Cone. Carthig., tit. 1.

497

SYNTAGMA CANONUM. . I, CAP. V m , X I .

498

Xttpotovctv, stat, aot differat, ordinatorus inlra trea raensee


, , - praesente aiit abseiile accasatore appareat,[ipsum]
* , ordinttO. AcCUSator autem 81 cleriCUS Slt, gradll
tl , - ejicitor : si laicus, castigator. Si ordinalio ante
. , exarainationem fiat,8acerdotio 6t ordinator 6t 6 dinatUS ejiciontor. Atque dicit eadem obtinere
. - in ordinatione clericorum, episcopomm, et prffl , , .
Stllum [monasteriororo].
. .
GAP. IX. Intra quod tempus epitcopi ordi .
naixdi Stflt.
' .
' ConcilH ChalcedonetlSis COHOn 25.
' . 25. Quoniam nonnulli metropolitani, Ut 8
, a HoblS audilum 68t, et greges Slbi COmmiSSOS
, negligunt, et episcoporum ordinationes differant,
, , Sanct synodo placuit ut intra 68 161188 COporum ordinaliones tiant, nisi inexorabilU
, Utique necessitas effecerit U l dilationis tetnpaf
. , pforogetur. Si autem boc fecerint, eos ec ) ', clesiasticae Subjici. Vidu ecclesi
redituO), apud ecclesitt (BCOnorDQtTl SaWum CUI .
todiri.
\
49 ConcilU rOHOn 44.
'. *
44. Sanctorum divinorumque Patrum nostro , rum canon in his quoque valeat, ut presbjtar
' , , ante triginta annos non ordinetur, etiamsi sit
., . homo valde dignus, sed reservetuT 83. DomillUS
,, - enim JesusChristUS tricesimo aDQO baptizatUS 68t,
' et ccepit docere.Simlliter nec diaconus anle qua, ' - draginta anDOS Ordinetur *,
.
*H ' ' . ,
TeXlUS. CoDSt. 2, tit. 4 Novell&nim ait : Sl Cl - Vllatis [clerici et primores] ullra S6X menS68
, episcopum decernere diSerant, is qui ordinandi
, , jus habet, periculo animse 8U3B [episcopuro] .
dinato : [atque] alia omnia servantur.
. I.
C A P . . Quod nemO S\t episCOpUS pre$ , byter vel diaconus ordinandus antcquam domes kv , ; ttCOS Otnnes feceril OrthodoxOS.
.
" \
Coticilii Carthaginensis canon 36.
9

" \ * , , 36. Ut episcopi &3, et presbyteri, et diacoili


, non ordinenlur priusquam omnes qui sont in do , .
mo eOTUOl, Christianos cathollCOS fecerint.
' ' . ' ,
TeXtUS. Etiam CODSt. 48, tit. 3, l i b . I, 6t
' . , const. 10, tit. 2, piiniuni Samaritanos et paga 1108 baptizatOS, 81 UXOreS 8U8S et liberos 6t qilOS
& doilli habeat, ad sacrosanctum baptisma non l d , .
ducant.
. .
5 0 CAP. XI. * qui de latCQ COndUione
.
fiunt
episcopi.
.
CorXitiH SardtCenSlS CdnOH 10.
. " lO.Omnes episcopi dixerunt 618 placere,el eS86
, - CODvenientissilDUm hoc COnsilium.Hosius epiSCO . " , pusdixitrHocquoqqenecessariumexistimo.Utcum
* - omni cura et diligentia examinelur; ut 8i quis ex
, - foro sive dives, SIV6 SCholastlCUS, epiSCOpuS fieri
9

Neoca&s. can. 41, ^Qhalced. can. 15. WConc. Cirthag. m , cap. 18 ; concilium Afric. cap.3.

499

PATRIARCILE C P .

500

digons habeatur, non prius cousthuatur, quam


leatoris el diaeoni et presbjteri ministerium peregerit: ut in unoqaoque gradu, si dignus existimatui fuerit, ad episcopatus fastigium per progreaaiooem possit ascendere. Habebit autem
uniuacojueque ordinis gradus non minimi scilicet
temporis loDgitudinem, per qaod et fidee, et morom probitat, et conatantia, et moderatio possil
cognosci: et ipae divino sacerdotio dignus exislimatue, maxiroura honorem asaeqvetur. Neque
enim convenit, neque acieniia et bona conversatio hoc recipit, ut temere el le?iter ad id accedator, ut epiacopus, vel presbjter, vel diaconus
prompte ac facile constituatur. Sic enim roerito
neophjlos exislimetur, qaandoquidem et beatissimus Apostolus, qui fuit etiam doctor gentium,
prohibuisse plane videtur, ne celeres fiant ordinationea 36. Longissimi enim temporis probatio
et conversaiionem, el uniuscujusque mores non
improbabiliter exprimere poterit.

, ,
,
, *
' , ,
. " 6
'
, ,
^, , ,
, .
, ,
,
,
.. , ,
, 8 ,
*
, ,
.
toiSynodi Constanlinopolilance priino: et se- * *
'.
eundce in templo sanctorum apostolorum con-

gregatm, canon 47.


47. In omnibus boni ecclesiastici ordinis curam gerenles, hoc quoque definire necessarium
duximua, ut nullus deinceps laicus, vel nionahus repente ad episcopalem altitudinem eveheretur, sed in ecclesiasticis gradibus primum
examinatus, aic episcopatis dignitatis ordinationem susciperet. Etsi enim huc usque quidam ex
roonachis et laicis, exigente necessitaie, episcopali honore statim digni facti sunt, qui et virtute
excellenu fuere, et suam ecclesiam in altum extulere, id tamen quod raro evenit, ecclesiae legem nequaquam statuentes, decernimus, utid
deiDceps minime fiat niai is qui rito ordinatur,
per gradus sacerdotales processerit, in unoquoque ordine tempus praestitutum adimplens.
Textus. Const.2,tit.I Novellarum,non permittit
x laicorum[stalu]confestim [aliquem]episcopum
creari: sed [requirit]ut prius clericus fiat.etad tres
menaes Scripturas et canones discat, Const.aulern
ejusdem lib. et lit vult, ut non minus sex mensibua clericus prius aat monachus fuerit.
CAP. XII. Quomodo is qui ex paganitate j
venerit, vel in morho vel recenter buplizutus
fUerit, vel pravam vitam duxerit, ordinelur episeopus aut clericus.
Apostolorum canon 80.
80 [79]. Eura qai ex vita gentili accesserit ef
baptizatus fuerit,vel ex iroproba vivendi ralione,
non est sequum ttS protinus episcopum fieri.
Iniquum est enim, ut qui sui nondum cxperienliam ostenderit, sit aliorum magister, nisi forte
hoc divina gratia flat.
Coneilii Nicani eanon 2.
2. Quoniara raulta,vel neceteitate, vel urgeoti161 T i m . 111, 1 atqq. ; , 9 seqq.

'. , *
, ,
,

,
.
,
, ,
-. , ,
' ,
,
*
, ,
.
' ' . ,
< ,
, ,
* '
.
.
, . '. , , ^
, ,
.
*,
'. * , ,
,
, * .
'.
*. , -

501

SYNTAGMA CANONUM. . I, CAP. X I - X I I I .

502

, bus alioqui hominibus, praeter canonem ecclesias , ticum factasunt, uthomines, qui evila gentili ad
, fidem nuper acceseerunt,et exiguo tempore cate , chumeni,id t st, initiati faere,stalim ad lavacrum
, spiritale deducant. E l simul ac baptizati fuerint,
, , , ad episcopatum vel presbyteratum provehant,recte
. habere visum est,ut deincaps nihil tale fiat. Nam
, et calechumeno teropore opus est,et post bapti . smum probatione majore. Apertum enim est scri , ptum apostolicum, quod dicit: Non Neophyium 38,
. idest.recans plantatum: Ne inflatus in judicium
ineidat et diaboli loqueum. Si autem procedente
\ tempore, animale aliquod peccatom circa perso, . nam inventum fuerit, et a duobus vel Iribus per sonis convincatur: cesset, quia talis est, a clero.
, Q Qui autem praeter haec facit, ut qui magnae syaodo adversus esse audeat, ipse de clericatu in pe.
|

' .
*. ' ,
.
, '

.
' .
' . , .
' .
.
" \
" \ ,
^ ' , '
, ,
*
,
.
. \
,
.
' ' ' \
'. , ^^ ,
, , .
'. ,
,
.
\ ,
, ,
,
.
' . ,
, '
.

33 U Tim. l i i , 6.

ricolum veniet.
Conctlii Neocasariensis canon 12
12. Si quis aegrotans 39 fuerit illurainatus, non
polest in presbyterum evehi.Fides enim ejus non
est ex inslituto, sed ex necessitate nisi forte propter consequens ejus studium et fide, hominumque raritatem.
Concilii Laodiceni canon 3.
3. Non oporlere eos qui suntrecens illuroinati,
io ordinem sacerdotalem promoveri.
8 5 CAP. XIII. Quomodo vacans episcopus
vacantem episeopatum occupet.
Concilii Antioeheni canon 16.
46. Si quis vacans (17) episcopus in facanlem
ecclesiaroirrumpens,sedem arripueritabsque perfecta synodo,issit ejectus, etiamsi oninia populus,
qoem in?asit,eum elegerit.Sit autemilla perfecta
synodus, cui una quoque adest metropolitanus.
CAP. X I V . Quomodo eunuchus vel aliter
in corpore vitiatus, fieri episcopus aut clericus
possit.
Apostolorum canones 21, 22, 77,78.
21 [20]. Eunuchus *o si ex hominum quidem
injuria factus sit, vel in persecutione virilibus
privatue sit, vel sic natus est, et dignus est, fia(.
22 [21]. Qui seipsum mutilavit, ne sit clericus:
^est sui homicida, et Dei opificii hostis.
77 [76].Si quis et vel oculo orbatus,vel femore
obtesus, episcopalu autem dignus eit, flat. Non
enira corporie damnum eum polluit, sed animae
inqulnatio.
78 [77]. Qui autem est sardus et caecus, ne sit
episcopus : non ut pollulas, sed ne ecclesiastica
impediantar.

39 Distioct. 77 Si quis in cegritudine.

60 Distinct. 3.

& Aotioch. c. 23.

0.

(19) Hicet sequenscanon citanhiract. 11 con- eeclesiastici, de quo plura Justellus qui edidit,
cilii Chalcedonensis, dicapturque 93 et 96 codicU aliique.

5Qg,

PATRIARGHiE G P .

50i

ContiHi Nicani Canull \.

' .
, i . Si qnis * medicisifl morboexcisus, vel a
'. Et ,
Barjwuris exsectus est, ia io clero maneal. Si qais ,
autem esset samiS, seipsam exsecuil, eum ,
etiara clero examinatum cessare convenit, et , * *
deinceps nullum taleill Oporlet promoveri.Quem- , '
admodqmautem hoc manifestura est, quod de i U , , qoi de industria hoc agint, et se ipsos aodent - ,
cidere, dictura est : item si aliqui a Barbaris vel 21
dominia castrati sint. invenianlur autem et alio- , > ,
qili digni, tftles in clerum admitlit canon.
! .
TextUS. Civilit eos qui seipaos aul alios cas trantdiversiroode ponit; alias Capite, alias (bono- , ,
] publicalione et exsilio,alias lalione. Omnino , *
enim in qostra republica neminem etmuchum fieri ,
permitlit : sed apud Barbaros SOlum Barbaros. Si * ; qois lameo apud nos castratus 8il,liber fil, sieer- E l * , ,
U8 faerit, eliam si propter morbum caslralus s i t : , * .
Ot lib. COd. tit. 42, CODSt. 4 , 2 ; et lib. XLVIIi, ' . . ' . ' ' , . ' ,
tit, 8, digfijtum 4, 5, 6, 41, et i n novella sauctio- . V , , ' ' " *ne 142, de bi$ qui eunuchos faciunt.
' ?.
C A P . XV Dcemoniacus in clerum non re. '. cipiatur. Apostolorum canon 78.
.
79 [78] Si quis daemonem habeat, ne fial cle '.
ricUS, Sed naque CUm fidelibusprecelur.PurgalUS \ ' *), ,
au^ejQ recipiatur ; et.Si Sit dignua,
fiat.
* ,
* , .
8 $ CAP. X V I . qui Obtemperai
" .
episcopo VOltnti ipsum ad majorem gradum or- ,
dinare.
.
Concilii CarthagitiensiB canon 34.
c
\
31. Siqui clericiab epiSCOpis suis promoti COIl ' . ' *
tempserint, nec i l l i c maneant,UDde recedere - , ^
lutrunt,
.
Item placuit W, Ut quicunque clerici, vel dia , COni necessitatlbus Ecclesiarum non oblem- , ,
peraverint epiSCOpis SUiS, volentibus eos ad h o - norem ampliprem \m$S. meliorem] in saa eccle-
Sia proiDOYere, nec illiC ministreill in gradu SUO, ,
linde recedere noluernnt.
,
.
Basilii Canon 10.
\
10* Qai jurantse ordinationem nonaccepturos,
'. ,
ejurantes, ne COganlur pejerare.Etsi enim videtur .
aliqUl8e8fecanon,qai ejUSmodihomiDibuSCOnce- dat; eiparientia Umen COgnovimus 608 qui p e j e - , ,
rarilDl* felices exitUS non habere, Consideranda .
aujem Sgnt et epecies jurisjurandi, et verba, et , , ' aoimos qO0 j o m e r u n t , at sigillatim quae verbis , ^ addiU foeront, adeo tlt Sl nulla prorsUS Sll rcile- ,
Diefld^ jaiio, l^lty omnino dimillendi Sint. Quod ?* .
au^em aUinet adSeveri negotium videlicctadpre- , abytenimab ipSO Ordinalum,videtur nihi res lem- , ,
peramentum ejusmodi habere, si idem el libi v i -
deatuT.AgruiJliUumMi5thiaBSubjeCtum,ClU illevif , , ,
addiduS tuit, jube VaSOdlS Sllbesse. Sic enim nec . pejerabit ille a loco non recedeDS, nec Longinus, ,
lecum habens Cjriacum,in causa erit CUr deserta ' ,

65 Gartbag. m, cap. 49 ei 42, quaest. 3, cap. 1 ; Carlhag. ui, cap. 49 et 42, qnaaiU 3, cap 4,

505

SYNTAGMA CANONUM. . I, CAP. X V , X V I .

506

*, ^ - 56 sit ecclesi, neque animam guam perolium


* drftanabiU Neque nos aliquid proter oanoneeeffl , - cere fidbimur,accomraodatione atentee inCyria , - cum,qui curo se Mindanis permansunim jurasset,
. * tamen translationera suscepit. Reditus enim erit
/, jurisjurandi obsemtio. (Econofnia autem a dis, , peosatione sicesserit, id ei perjurii loco non im , pulabitur, quippe quia jurijurando adjecmm non
. , eat ne paalulum quidem Mindaniirecessurum,sed
, deincepspermansurum.Nosautena Severo oblivio, nem causanti sic ignoscemas, ut eum moneamus,
, oecultortiai cognitorem suam ipsiusEcclesiam non
passurum ab ejusnr.odi bomine labefactari: qui
, ' , proter canones ab initio fecit,ne jurejurando con ' . tra Evangelia astringit, et perjurium transfe-

' , ' rendo edocet,ac po8tremo,dum oblivionem simu-

lat, xnentitur. Sed quoniam cordium judices noa


sumus, ted ex iis quae audimus, judicamus, derous Domino vindictam, eumque citra examen suspiriamas, buioano vitio, oblivioni scilicet, ignoscentes.
CAP. XVI. Deepiscopo aul clerico ardinata
quidem, sed qui suo diceeesi vel parceeia nen
recipiluf) vel ministerium reeipere recu*al, vel
in stutionem suam nequit abire.
Apostolornm eanon 36.
36 [37].Si quis ordinatus episcopas aon euscipiat ministeriura ei*,et curam sibi coramiesam,sit
segregatus, donec eam susceperit: similiter et
presbyter, et diaconus.Sin aiitem recesserlt, nec

, ,
,
.

. '.
, , ^
.
" \
". ,
, ,
* \

. El susceptus fuerit, non saa qoidem voluntate, sed


c

^ ,
,
, .
'.
'. 0? , ,
;, '
, *
, ,
,
.
. ,
, .
j
' '.
\
, ,
, , * ' ,

.
' . , ,
, ' '

0** Conc. Ephesinum,

propter 7 populi improbilatem, ipse quidem


maneat epiacopus, clericus autem civitatis segregetur, quod ejusmodi rebellis et insolentis populi instilutores non fuerint.
Concilii Ancyrani canon 18.
18, Si qui constiluti episcopi, el ab illa parochia, in quam nominati fuernnt, non suscepti,
alras veliol parocbias invadere, et iis qui COBSII-

luti aunt, vim afferre, et seditiones adversus i l los exciiare, eos segregari. Sin autem velint in
presbyteri reeidere, in quo prius erant presbyter i , ipsos honore non moteri. Quod si adversus
eoa, qni illic conatitati sunt, cpiscopos seditiones
excitaTerini, honorem quoque presbylerii ab eis
auferri, et illos abdicatos effici.
Concilii AntfOcheni canmesil, 18.
17. Si quis episcopus accepta ordinatiene et
manuum impositione episcopi,et populo pracesse
JU5808, munus non susceperit, nee utad sibiconcreditara ecclesiam proficiscatur permoveri possit, is sit excommunicatus, donec coactos suscipiat, rel perfecta synodus episcoporuro provincialium de ipso aliquid decernat.
18. Si quis ordinalus non ierit in paroebiam,
ad qoam est ordinatus,non sua quidem culpa.sed
prepter populi recusalionem, vel aliquam altam
causam, quae a se non oritur is sit et honoris et

507

PATRIARCHJE CP.

508

maoeris parliceps, dummodo nullam rebllS E c - ,


'
*

>
. \ B 8 C A P . X V I I I . Quod morienti episcopo
, ' .
non licet altum pro se ordinare.
^ ' .
Apostolorum canon 76.
"\ "
76 [78]. Quod DOD oporlet episcopum fralri,
vel filio, vel alii cognato gratiflcantera, humana
affectione ad episcopatus dignilatem, qaem vult, , .
eligere. Episcopalus enimhaeredes facere justum (, ,
non est, ea qaae Dei suntlargientem. Si quis au- ^
tera hoc fecerit, irrita quidem eleclio maneat, .
, ipeeautem segregalione muUetur.
, .
' .
Concilii Antiocheni canon 23.
\ , *
23. Nec liceat epiecopo alium pro se siiccesaorero constituere, etiamsi ait in One TUSB. Si *
quid autem flat ejusmodi, irrha sit constitotio. ^ * ,
Servetur autem ritus ecclesiasticus, qui continet, OOD aliter debere fieri, quam cum synodo et j u - , ,
dicio episcoporum, qui posl defuncti dormitio-

nem poieelaiem habent dignum provebendi.
.
. ' . \
C A P . X I X . Parvos urbi vel pago prortus
^ .
non detur episcopus.
\
Concilii Antiocheni eanon 57.
'. "
57. Quod non oportet in ticia et pagis epiacopos conalitui, sed periodeutas, boc est, circum- ,
COrsatores : eD8 auteill qui 8 9 priUS constituti C , ^
fuerunt, nihil agere sine mente epiacopi qui est *
io civitate. Similiter autem et presbyteros nihil ,
.
agere sioe meote episcopi.
" \
Concilii Sardicensis canon 6.
* $
Hosius episcopus d i x i t : Si contigerit in una
provincia, etc, ul pay. 481. Additurhic : Res- , . . . ' , .
. *. $
ponderunt omnes : Placet.
CAP. X X . N$que in una provincia metro- ,
politam duo%neque in una urbe duo episcopi sint$ , .

elesi, in qua convenit, molesiiam afferat. b


autem id suacipiat, qaod perfecia provinci synodui, eo quod ad se allatum est judicalo, statuerit.

neque duabus urbibus unus clericus depuletur.


*,
Concilii Nicani canon 8.
*. ,
8. De his 65 qui se catharos.id est puros quandoque nominantad catholicam autem et aposto-
licam Ecclesiam accedunt,sancl magnse synodo , '^ ,
visum est, ut impositis eis manibus SIC in clero D , ,
maneant. Anle oninia aotem boc in scriplis ipsos
profiteri con?enit, quod adhaerebunt et sequentur ,
calholic ecclesiae decreta,id est quaeet cum d i - ^ *
gamis communicabunt, el cum iis qui in persecu- ,
tione lapsi sunt, in quibus et tempus constitutum , '
esl,et opportunitae praefinila, u( ipsi sequantur in *
omnibus Ecclesiae decreta. Ubi ergo omnes sive in *
vicis.sive inurbibu$,ipsi soli inveniuntur ordinati, , , ,
qaiinfeniuatar in clero, erunt io eodem ordine.Si ,
autem catholieee ecclesiae episcopo vel preabytero , .
exiiatente accedunt aliqui,claruai est, quod eccle-
siequidem episcopi dignitatem habetit: quiau- ', , -

69 Leon, 14.

509

SYNTAGMA CANONUM. -

510

. I, C A P . X V I - X X I .

- tem apud 60S, qui Calhari dicfintur, DOininatur


81 ^, - episcopns 6 0 , presbyteri honorem habebit: nisi
, utlque episcopo placeat ipeum nominia honoram
impertire. S i aulem 64 hoc illi placeat, vel
. Et - choreplSCOpi, presbyteri locam exCOgitabit,
, - Ut 6886 omnino 10 Clero vidoatur, D6 cWiUtO
, , duo ailll episcopi.
iv .
\
ConCilU Chaleedonensis CdflOH 12.
\ * , 12. Pervenit ad DOS 65, quod quidam, CUO)
, pr&territBS ecclosiasticos ad potentatUS acces 8886,6 pragmaticas onam profinciam ID du3S
diviserunt : Ut 6 60 doo 6886Dt metropolitani i n
, eadem provincia. Statuit ergo sacra synodus, ne
' epiSCOptlS deinceps U l e quid audeat : qUODiaiii 18
, qui hoc aggroditur, a 8UO gradtl OXCidit. Qoae cnnque autem civilates per lilteras imperatoriaa
, - motropolis nomiae hOBOrate SUilt, 81 honore
, fraantur, 6t qui ejUS Ecclesiam administrat
* episcopua, aarVatO 8ClIiC6t 68 metropolis 800
.
juT6.
, '.
ConcilU NtCOni iecundi CdHOH 15
~ ClertCUS in duabus eCcUiitS 011 cdioeari debet.
.
' ,
15. Clericus ab hoc deincaps tempore i n duaiv - bus eccleSUS DOB COllocetuT. Hoc enim et B6go , - tialionis 6t turpiS lucri proprium,et ab 6CCl68ias. * tica consuetudine alianum. A b ipsa enim Domini
, ' . * T0C6 audivimuS DOB 08*6 quempiam duobttS do , miois servire : Vcl etlim tmutn odlO hdbebit, %
, - alterum diliget: aut unim hustinebit et alterum
, , , COMemnet 66. Unusquisque ergo, Ut VOX 68t apOS ? tolica, , ifl qUO VOCdlUS $$t debet tnanere,
). ' / \ Ct in Ulta ecclesid ditidcre 67. QuaB 6nim propler
, lucrum SQBt ecclesiaelicis BOgOtiis, 6a a
, Deo 8UIlt alieaa. A d hojus autem Vll 61 USHIO
* - SUDt diversa Studia : 6 US 6rg0, 81 quis volit, ea
, . quffi 8U0l COrporis ad USQfD n6C68Saria C0fnpar6t.
6 , Dixit enim AposUlus: Usui meo et iis qui meeum
' , * SUM subminislrapeiunt
tnanui fHftB 68. Et hoc
^ * quidom in hac a Dao CQStodiU civiUte.In iis au , - lem qus 68 SUfit locis, hominum ino.
piam, permitlatur.
*H *
2>fS.Hel6noponiU8dtlOS OlOtropolilanoshabat,
* , ' ut 28Novella [iradit]: Paphlagonia muliOS, Ut 29
, - Novella : [sicjetiam Pbrygia Capatiaoa,6t Cappa i - ^docia secunda. Nequein duabus civilatibus potest
* , quiSOMe6piscopus.ExcipiturepiscopusTomensis.
' *- Ille 60im reliqaarum ecclesiarum ScythiiB curam
, geril. [Tum] 6t Lootltopolis Isauri 8ub episcopo
. * ., . ' . '* laauropollS 6St, Ullib. i c o d . l i t . 3. COIlSt. 35 [ha , . * betj. Neque praesul [quisquam] duorum mooasto.
riorum fit, ut const. 39 ejusdem tit.
. '.
C A P . X X I . De 0$ qui ordimtiones faciunt
' .
% Ufbtbui provinciisve tUlS.
\
Apostolorum canon 35.
'. ,
35. EpisCOptJS 6 audaat 6Xlra 8U0S fi&6f, 6tC,
9

. . .

utpag.tfb.

64 Ancyr. i% Naocax. Antioch, 10.65 Dislinol. 41/66 Mattb. vi, 24. 71 Gor.

30 68 AcU

34'

PlTHIABCHJE CP.
( M ; 4 Anivxhrmi ammut

512

,.

****** ^ri^

x. ~. .
fiit$fm

m atom ctittMtm,
tU.jApsgATa.
dmcUU Epkesmi ca%*% 8.
9L Qgi str* mm imennt mt
x. . i .
Jkertm, etc., %l f*g. 478.
# t CAP. XXII. ~ De Us qui wuyisirat
. *. Qtfe * 5 t i x f patroeinio ecrlt$ia$ obimaU,
yrvrow - r : i j & i w w C K X X ^ T ^ O T .
Apo&lorum etmm 30.
'. * ^& X A T V L L Z A I ^ zp^ocm \30 |29]JSi qwu epUcoptu ceJanbx* priacipftbfe* ofts per eo eyrlrtiaai adeptas l,depouiiiT
I aefraftter, et omets illi eoaraumcaftt.
CtmcilU Sietrnt ueundt canon 3.
5
u>wt *,
3, Onieai ettctione qo* 61 a nnpftraiibu,
*. D i i x v t ^ T ^ ^ ^ ^ x a p i **, . . .
9

tle. / , 494.

. *. &ii CIP. XXIII. Dt tis qui ob mairimonium


vel etncmMtutium mm ptnl epUeapi aui eUrici. ^^&* 9

ptxm-#.
u > u i ' * *,
Ap0U4ormmeanone$ 17,18,19.
*. *0
17 f 16| .Qui poft taneiem 60 baptiemom duobt*
eoojofiif faerit implieita*, ! babteril eoocobi- ,
n*m, ooo potaat w e episcopai 0 ?el presbjtar, ; *
I diaeoniu, tel onioioo ex nomero sacerdotalL .
*. , 6
18[l7J. Qei videtio aeeepH 7*, ejeetam,rel
maretrieam 7*, tel atrvaa, vel mimam seu seen- , , {cUm,oon poleft M M prefbjtor,?el episeopna ,vd ^ , .
dlaeooas, t/el omoiao ex Mtnero sacerdotaK.
*. ,
19 [18]. Qoi dofti sororot duxit, ?el eonsobri .
naro, non potett et*e elerieas.
' , *.
CancUii acumtnici texti cuiones 3,12.
> .
presbylerii ei cUricti.
'.
S.QuofliafB vero pios Christiqae amator imperatornofter,hanc fanctam et onivertalemsynodam
allocutas eat,ut eos qtii in clerura relali sont, , . /,
aliU ditina iransmiitunt, puros el a culpa ae re- , preheoiiooe alienos mioiatros efficiant; et quod ^ ,
ioltlligentia percipitor,magai Dei.qui est et aacri-
fleium et pontiiex, lacriflcio dignoi; el qute ex ,
Defariii nuptiis iis inusta sunt probra ac dedecora, '
repurgent; et pr&lerea qui sant sancligsim Ro- ,
raanoruni eeclesi exacUa perfeclionia canooem ,
servandum proponant;qui vero sub hocaDeocon- ooJ ;
servandffi imperantis urbie Ibono, quod est huma- , ,
nltaiif at misericordia; ulriusque paterne et aimul / ,
religl08emiftif,0t Dequequodest miteacmansue-^ ; ,
lum diiiolutnm : nequequod est austerura,aslri- ctivum relinquamui; et maximecum ex ignoranlia lapius in non eiiguam hominum multitudinem per- , ,
ndat, decernimu, ut qui duobui quidera matri- * impliratt fuere,et usqua ad decimum quin- *, '
lum preterlti mensis Januarii praBtentse quartaB ^"' (19), ,
f

moniu

60 Diit. 33 Si quis post. 70 S. Baail* can. 12, ad Amph. 71 Dist. 4 Si quit viduam 71 Vide
leg. 3, de summa Trin.
05.
(18) Anni ChriiU 706.t aic conditi hicanonea
((9)PerperamapudBeferegium^\Scilicettam
meme Septembri vel Ociobri ejusdem anni.Vide apud Beveregii Pandectas, quamapud NomocanoTheophanem anno 27. Conetaniini Pogonati, et nero curn Balsamonis scholiis^numerorum menda
Altxium ArkaUnum, HarMnus.
Bon desuot. Reapa^ autem TfuHana sjnodu* tum

&13

SYNTAGMA CANONUM. . I, GAP. X X I I , 1.

514

, indictionis (48), anni [. 6197] sexies miHesimi


* - centesimi noni, peccato senrierunt, et non ab 60
, resipiscere Voluerunt,depOSltioni caDODICffi Stlbjt , - ; 608 autem, qui tallS quidem bigamiffiprobro
, # ac dedecori implicali foere, ante noslruro autem
* decretum id quod Uiile 6*t agnOT6runt,6t malum a
, - S6 absciderunt, et hane adulterinam et alienam
, , CODgressionem procul abegeiODt; * 60S 6tiam,
- qtioriim SecundlS nuptUS jaiB ItlortUJB
- sunt; vel ipsi etiam ad convoreioneiB retpexerunt,
, et COnlinentiam dtdicerunt, et prionutt euanim
, , (Vbv
I? " iniquilatum obHti 8unt, 81*6 sint presbyteri, 81?6
vov - diaconi,eos abomniquidem sacerdotali imnistario
, - 64 8 exercitio jam Cetsare, prafioito aliquO
tempore punilOS, honorum aulem in tathadra 6t
. statione partkipare, prima sede coirtentos; et com
, , flettl a domino poslulanles,ut eis COndonelor pec * $ - catum ignorantiae.Neque onim convenit,utie alleri
, - benedicat, qui debet propria curare vnlnera. Eoa
, , qtli uni quidem COpulati 80llt, 81 fidlia
, - erat, quae accepta est : similiter et 608, qni p08l
, , , ordinationem tini matrimonio 86 8pplicarunt,h0C
, 68t, presbyt6r0S,diac0I108, 6t hypodiacODOS, breti
, - aliquo tempore 8 SaCTO ministerio prohibitOS, 6t
, - punitos,ruT3US proprits gradibu* restUui, ad aliaai
gfadum nequaquam promovendo8,6is nefafio vida . licet JlSSOlvtO CODJUgio.Hsc autom his qui da - prehensi SUDt usqoe ad decimtim quintum,ut die , ' (, tuin 68t, memis Janoarii quarta indictionie, ia
, (1) , prius doclaratie dolictis, Solum valofO SUUlimuS ;
C abfalDC defiDiantOS 6t canonOHI 73, qui
, - dicit 6UH1 qui duobus matrimoniis posl baptismum
, , implicatUS fuorit, vol Concubinam babuerit, non
, pOSSC 6SS6 episcopum, V6l presbyterum, dia . conum, vel omnino ex sacerdotali CatalogO.Simi , 6#, ', >- liter ct qui viduam accepit.vel dimissam,val ma, , - retricem, vel servam, tel SCenicam, p08S6
, esse episcopum, ?el presbyterum, vel diaconam,
.
vel omnino sacerdotali catalogo.
\ ,
li.Ponro hoc7quoque ad nostram cognitionem
, p6r?enit, quod in Africa elLibya el aliis locis qoi , dam 6 US, qui illic 8unt, religiosissimi prsaules
* - cum propriis UXOribus,6tiam postquam ad 608
, processit ordinatio,UUa habitara non recosani, 6X
. eo populis offendiculum 6t scatidalum afferenlea.
, ) Cam itaque studium nostram in 60 magnopere l a - "
, boret, ut OHinia ad gregis in manus nostras Iradlti
. , nobiaque COmmissi utilitatom fiant, nobis Yisum
' - est,Ut tlibil ejuemodi deinceps ullo roodo 8at. HoC
, autem dicimus, ad ea abolenda 6t evertenda
, q u ap08tt>lic6 ant68 COnatituU SllDt 75}sed popu - lornm salutis ot ad meliora progreesionie curam
. b gerenl6S,et SlatUS ecclesiaeticuS illo probroaffl , ciatur.Dicit 6llim divintlS Apostolus: OmniaadDei
' " ^ gloriam fadte: iine offetldiculo esloti, t JudtoU,
9

78 Can.

apoai. 17 18.

74 Gonfer.

cao. apoat. 9.

78 Can. apost. 5.

NOTJE.

anno "* 6109 aera Constanlinop., sed "{ 6199, id est Chrisli 691, celebrala foik Mai.

515

P A T R I A R C H i E GP.

516

et GfCtcis, ti Dei Ecclesia, quemadmodum et egO (1) ,


omnibus in omnibus placeo, qucerens meam , ,
utilitatem,sed multorum.ut serventur.Imitatores *. ,
mei estote,$icut et ego Christi 76. Si qais autera . ,
tale qaid agere deprehensas fueril, depoaatur.
.
Basilii canon 12.
'.
12. Caoon omnino digamos a rainisterio ex*. ,
clusil.
.
Textus. Legetii. 1 Novellaruffl,const, 1,2,17,
. ' , . * ' ',
in quibus dicitur, eam qui episcopus, presbyter, 6
diaconus, aut hypodiaconus creaodus eat, debere ,
essevirginem, aut ex virgioitate unam [duntaxat] .

uxorem virginem duxiise.


. ' .
CAP. X X I V . De iis quipecunia ordinatio .
nem vel officium impetrant.
'.
Apostoiorum canon 29.

'. 7 ,
39 [28]. Si quis episcopus par pecunias hanc sil
dignitatem assecutus,vel presbyter, vel diaconus, , , ,
deponatur et ipse,el qui eum ordinavit, et a , communione omnino exscindatur, ut Simon Ma- , &
* .
gus a me Petro 77.
*.
Concilii Chalcedonensis eanon 2.
'. - 2. Si quis episcopus, propter pecunias ordinatiooem feeerit, et non venalem graliam in vendi- ,
lionem dedoxeril,el propter pecuniaa ordinaverit , ,
episcopum, vel chorepiscopum, vel preabyterum , , ,
veldiaconum, vel aliquem eoruni qui in clero , annumeraatur, vel propter pecunias promoveri , , OBconoraum, vel defensorem, vel paramonaiium , * '
vel omnino aliquera ex canone, turpis qusestas . /, ,
, *
gratia : qui hoc tenlasse convictua fuerit, de pro
*
prio gradu io periculura venial: et qui est ordi
natus, ex ordinalione vel prorootione quae instarC ' mercatorum venundatur, nihil juvetur: sed sit a , .
digoitate vel curatione alienus quain pecuniis ade- ,
ptus eat. Si quis aulem eequester et interceesor , ,
adeo turpibus et nefariie lucris apparuit, hic quo- ' , que ai sit quidem clericus proprio gradu excidat:si .
sitaulem laicua, vel monachus, anathematizelur.
Concilii mcumcnici v i canones 22, 23.
', * \
22. Eos qui pecuniis ordinantur,sive episcopos,
'. ,
sive qualescunque clericoa, el non per examina- , , tionem ac vitae electionem, duponi jubemus, aed , , .
et etiam qui ordinaveruot 78.
23. Ut nnllus epiecopus,sive presbyter sivedia'. ,
C00118 immaculatam praebeos communionem, ab , ,
eo qui commanicat,ejusparticipationisgralia obo- , , D

los, vel quamvis aliam speciem exigat. Non e s t , .


enim veoalis gratia,nec pro pecuniis Spiritus san- ,
ctiflcalionem impartimur: sed ea iis quidigni sunt, ,
absque ulla est calliditate communicanda. Si quis .
autem eorutn,qui eunt in cleri catalogo,67 ab eo ,
cui immacolalam iropertit comrounionem, ullam
peciera exigere visus fuerit,deponatur, at simo- , ,
^ .
niaci errores et maleficii aemulator 79.

ConcUii Nicceni seeundi eanones 4, 5, 19. Quod ', ' , ' .


epiuopi ab omni simonia cavere debeant.

l.Praco verilatisPaulosdivinas apostolusquem761 Cor. , 30,33.

77 Act. , 18 seqq.

.
'. -

18 Chalced. can. 2. 79 Conc. LaodiceniU u n . 6 4 .

517

SYNTAGMA CANONUM. -

. I, C A P . X X I V .

518

, - dam veluti canonem Epheeiorum presbyteris im, - ponens, vel universae potius sacerdotali multitu, >0; # dini sic libere dixit : Argenlum vel aurutn vel
vestem llUlliUS COHCUpivi, Omnia VobtS Oiletldi,
, 8 , - qtiod Oportet 81C foborantes infirmOS iUSCipcre,
, - dure bftatum existimaM 80*. Quocirca ab 60
. ' edodi Statuimus, turpis lucri gratia epiSCOpO
, - in mentem veniat, quaerenti 6xcusatioo6S in pec ,
catis, auriim vel argentum, vel ullam aliam spe, * . Ciem ab US qui sibi Subsunt episcopii, cleri, ' , CU, vol monachis exigere. DlClt enim ApOStoloS :
, . lnjusli regnum Dei possidebunt * : nec de 3 \ bent liberi parenlibus thesaurum parare, eed pa , liberis. Si quis ergO auri exactionem
* . - vel alicojus alterius speciei, vel propter aliquam
, Q propriam affeclionem a ministerio arcere inven, ; , tus fuarit, vel gegregare SUOrum cloricorttlD a l i ' , quem, venerandum lemplum claudere, ne in
, divina flant ministeria,ad id quod non est eensa
, - pr&ditum suam insaniam immiitens,est r e w a si
, , - ne sensu.et talionis erit legi obnoxius, 6t labor ip , sillS in caput 6JUS redibit, ut qoi 8lt mandati Dai
^ , et apoatolicarum iraditionuro transgressor. P r a . Cepil enim PetrilS 8Uprema apOStolorum SUm , mitas : Pascite gregem Domini, episcopatum ge , - rentes, per vim,S$d tponte *C VOluntarie,Sf , ' CUndum DeilM : mqm tUrpXS lucH giatia, $ed
* , * prompte et alacriter: nee ut dominalum in
, )' clerum obtinentes, sed gregis exemplaria exsis * tentes; CUItt SUtnmvS pastor apparuerit, qu<E
, nec corrumpi nec matcescere po(est glorim coro.
G nam referetis 8*.
, Ut ii qui clertCOS injuHa
afficiunt quod
,
sifie auri datione fuerunt tfl Ecclesia COHSli.
tuti pcena $ubjaceant.
'. , 8. Est peccatum ad ), quando peccantes
, . , aliqni manant incorrigibiles. Hoc autem est det6^ riu8,quandoet ere^ta cervice adverstlg pietatem 6t
, veritatem iosurgunt, mammona D e i obodientMB
, yat - praier6Dtes, et 6JUS canonicas COnSiitUtiones 0011
* - ferentes.In iis argo non 68t Dominos D6us,niai for , , lebumiliatiasuodeli^oresipaerintOportotenim
. eomagisDeo sapplicare, 6t CUID COrde COntritO
, bujuspeccati remissionem 6t COadonationam , tare,et non de illicita donatione 86 jactare: Deus
, enim propeest iis quiiunt COntHto COfdt 83. Eos
. ergO, qui atiri dationom 86 fuiese in Eccle. ; - 8 i a COnstilutoe gloriailtur,6t inea improba COnSOO^
, ^ - tudioo spom habent,quse a Deo ot ab o m n i sacer$ ^ dotio alienat; et ideo impudente vultu, ore
, aperto, probrosis et contumeliosls verbie 608, qoi
, propter aclam Tirtute viUm a saneto Spirilu
' selecti ordinatique Sunl prsalerauri datiOD6m,Vili, - pendunt ac negligunt; primumquidem 608 quihoC
, , faciunt ultimiim proprii ordiois graduno 80tner6 :
' 810 aulem perseteraverint, i n f l i c U quoque (
, ' . corrigi dacerniiDQS. Si qois autem in ordinatione
, - hoc quandoque fecisse fisus fueril, fiat ul Yult
f

75* A c l .

xx, 38 eaqq. 7 4 l C o . v i , 9 . 751 Petr. v, 2-4.


r

76 p al. xxiu, i 9 .
S

P A T R U R C H i E .
canon apoetolicus, qui d i c i t : Si quis 84 epucopus per peeunias banc sit dignitatem assecutua,
vel preabyter, vol diaconus, depooatur et ipse
et qui ordinavit, et exacindaiur oranino a communione, ut C9 Simon Magus a me Petro. Et
aecuadna canon sanctorum Patrum, qui Cbalcedone conve&erant, qui d k i t : Si quia 78 episcopus pecuniis ordinationem fecerit, et non venalaro gratiam in emptianem deduxerit, et pecuniU ordioaverit episcopum, vel chorepiscopum,
vol presbyterum, vel diaconum, vel aliquem eojrum qui in clero enumerantur, vel pecuniis proinoteritdBconoroum, vel defensorem, vel paramonarium, vel omnino aliquem ex caoooe tarpi*
Ittcri gratia : qui boc aggressus eeao coovictue
Juerit, proprii gradus id faciat periculo: et qoi
Ordinatar, ex ea ordioatione sel promotione, qu&
prelio dato inslar mercatur facia eat, nibil
juvetur : sed sit atienus a dignitale, vel munere,
eu airatione, quam pecuaiia assecutus est. S i
auiem rebue adeo iurptbus et lueria illici*is intorceeaer eeu sequester apparuerii, hic
<qeoqu, ai sit quidem clericu*, a proprio gradu
xctda*; eio aulem Uicue, vel monachus, aegregeiur.
Ut sine munerikus fiant monachorum ac monralium nominatioues.
19. Tanta exaecrabilie avariliae labea Ecclesiarun> prefectos invaait, ut noonulli eorum virorura
ac mulieruiD qui pii ac religiosi dicnntur, Doroini
mandaii obliti fallantur,et eoa qai ad sacerdotalem
ordinem et vitam monaaticam aoceduat, pecuniis
admiltaot: ei quorura reprobura est principiuni,
ueiveraum quoque rejiciandum etficitiir, ut ait
magnua Basilius : nec enino Dao licet et mamroonffi aervire 85. Si quia ergo intentus faertt hoc
facore, qui boc facit, si sit quidera epiacopus, tel
monaxterii pr*fecUu, vel cx sacerdotali ordine,
el cesael, vel deponatur ut vult canoa Chalcedoneasis synodi. Sio autem raonasterii pnefeo
tus, 70 a monasterio extrttdatur, et alii monasterio iradaturad eubjactionem. Similiter et monaiterii prafectui, qui preebyteri ordinaiionam
habet. De iis auiem qu dantur liberis a pareniibas iustar dutis: vel rebus aaia propriis oblatis,
profilentibus iis qui ea offerunt, esse Deo consecrata, slatuimus u l sive exeant, ea in monasterio
maaeant, ut fuit ipsorum profecsio; nlsi is qui
pneest culpa fuerit.
9

Basilii em Epistola ad chorepiscopos. Quod non


oporteat pntio munus imponere.
Bei turpitado,de qua scribo,hoc ipao quod in
fuapicioftem omnino venit ac sermoneio, dolore
iaimum meum iroplevit: hactenas sane viaa esi
mibi incredibilis.Quod ergo de illa acribo, qui aibi
ipae coBsciua est, accipiat ut medalam; qoi autem
8Gan. 30.

85Gam2.

* */* *
<
, , ,
,


' .

?
,
,

,
, ,
, ' . , , '
, '
, , .
,
, * , .

.
. ;
,

,
,
*
, <
.
. , *
, %
*
. ,
,
.
,
,
,
,
, ,
,
* )
.

.
,
, , .
, 6
, 6 <-

522

S t N T A G M A CANONUM. . I, CAP. X X I V .

521

, * nonconscius,ut praemunilionem; indifferens vero,


. * ; quod quiderodeprecornein ?obisreperiatur,otper
obtestationem.Quid autem est,quod dico?Dicun , tor nonnulli ex vobis ab ixs qui ordinantar,pecu. . * - nias accipere, idque pieiatis nomine inumbrare.
, Hocautem ppjusest Etenimsiquis malum subspe \ cie boni perficit,paena duplici digntis esl: quando, quidem cl quod non bonum est, facit, et utilur ad
, , . peccatum commiltendum bono,ut ita dicaro, adja , , - tore.Hsecsiitasehabent, deinceps nonfiant, sed
emendentar : siquidera necesse est dicere argen, ^ tam accipienti,quod ab apostolis dictum est ei,qoi
, darevolebat.utSpiritussanctiparticipationememe * . ret: Pecunia tua tecum sit in perditionem 86.80.
' , Nam levius delinquitqui prae inscilia emerevult,
* - quam qui Dei donum vendit. Venditio enim facta
* ; , - est; et quod tu gralis accepisti, id si vendideris,
, ^ (anquam 71 Satana vendilus gratia privabere.
Nam cauponariam introducis in res spirituales, et
, in ipsaro Ecclesiam, ubi corpus et sanguis Cbristi
. ^0 concredita nobis sunt. Hac ita fieri non oportet.
* Qaale autem sit arlificium,dicara. Putant se ideo
, non peccare, quod non ante accipiant, sed post
) ordinationem accipiant.Accipereautem eal quan. , docunque accipere. Rogo itaque, reditum illum,
/ imo potius viam in gehennam ducentem relinqui , te,nec mamisejusmodimuneribus contaminantes,
indignos vos efficiatis, qui mysteria sancta cele. - brelislgnosciteautem mihi.Primumquidemtan, , quam non credens, deinde tanquara fidem adhi , bensJnterminor.Si quia post hanc roeam episto , lam tale aliquid admiserit, ab his quidem quae hic
, sunt allaribus secedet: qiiaeret autem ubi Dei do. num emens denuo divendere queat.Nos onira ac
. Dei Ecclesiae consuetudinem talem non habemus.
Gecterumuno addito desinam.Propter avaritiam is * , ta flant. Avaritia aatem et radix malorum omniura
- 68t,et vocaturidololatria.Noliteigilar Christo pra , * ferregimolacra ob modicum argentam; nec rursus
,' Judam imitari, qusestus causa iterura tradentes
, * eum qui semel pro nobis crucifixus est. Alioquin
. *< 6t agri et roanos eorura, qui hos fructus perci,
piunt, Aceldama vocabuntur.
, Gennadii patriarehoe el synodi cum ipso epistola

encyclica ad omnes sanciissimos metropolitas,
, *
quod non oporteat pretio manus imponere.
Religiosisstmo et tandissimo in Sttcris COtnmi, *
nistro N. Gennadius, et qum in Christiaman
te regia civiiale Constantinopoli nova Roma,
.
coacta est sancta synodus.
*0 ,
Cum Dominus et Deus Salvator noster Jesus
Chrisins 72 suis discipulis Evangelii praedicatio , nem credidisset, eosqae per universum terraruia
, - orbeminter homines ad docendum niisi8set,aperte
^ * , jussit,ut quodgratis accepissent, els quoquegratis
, darent,non aurum,vel arge&Umi,amalias omnino
, - materialeset terrenasfacultates pro eisacquirentes.
, . Coelestibus enim et spiritualibns donis nulla est
c

88-80 Act. Vffl, 20.


PATROL. GR. C I V .

17

S2S

PHOTU PATRIARCHJE CP.

524

cnm lerreDtf et temporalibos motaalionis ratio. tl^a * HocaaceiD pracepiuro non solara illis, sed etiam auoior,v .
noblf per illos dedit,quosin illorum gradum et lo- > , OV
cum aubstituere dignaloeest: etoporlet, sicutilli , '
tanc,noe quoque nunc accarateet diligenter s e m - .
re,nec io iis raliocioari sophistica callidifale, nee ,
aleam periculosara jacere: Grutis,\u(\\iti,accepi$- , , tis gra(i$ iale, non postidenlfs <, neqne amrum, . ,
neque argentum in zonis veslrit . Sinptex eal el,
aperta hujus mandati ratio, quse nibil habet va- ^ *
riom,nibiI quod non ait faeile et explicalum, nihil ,
quod sophisiica expositiooe egeal.A me,inqait,ac- ! ,
cepUtis digoitatam sacerdotii.Si mihi pro ipeo pa- . ' , ,
rura quid rel magnum *olvi<lis,et hcc a me vendi- .
tum eet, 8 quoque ipsum aliis vendile : si aatem , gratlS aCCepisti3,V08qi:oquegraCie date. Quid hoc * , .
est mandaiO apertius? Quid aulem US qui parent, , ; ,
utilius? Vae illis retera qui Dei donoro acquirere,vel ; illud pro pecunia dare in animum inducunt. Io fcl ;
enira aniaritodinis et vinculum iniquilatis ii, juxta ,
sancti Petri seotentiam 83, a sua malitia compre- , ! hensi sunt.Unde et sanctorum et beatorum Patmm ^
sanclffi magnae synodi cecumenicae Cbaleedone ,
congregats hoic legi Dominicae 75conver.it canon, , . "
qui aic a nobis aperte iisdem verbis edilus est. , *
, , .
SiqilisepisCOpUSpecuniis.etC.^iSMprfl,pa^.5l5.
, . . .
Pulcherrimaet valdepiaSUnlhujU8CanODI8 San*

ClorumPalrum pracepta, qui Oinnem invasionem ,
taUnicam diabolicumque eonatum,qui in donum
Spiriluale inlenditur, repellit et rescindit. Nullo ,
enim modo vull Ordiualionis promotionem pecu- .
niis autfieri,aulsuscipi, nec ab eo qui illam exer ,
cet,nec ab eo qui ordinationis promotionero acci- , ,
pil: sed necante tempus ordinationis,necpost,dari
pecunias eoncedit: omnium enim in hac quoquere * '
essesordes^munerumquocorruptionempronuntiaU , ,
Quoniam tamen iis ila aperte prohibitis, quidam
euntin Galatarum Ecclesiadeprebensipropterturpe *
lotrum etavariliam haec salutaria et humana prae-
ceptanegligereet iransgredi: ea quoque ipsa nobis * renovare visum est cum hac sancta synodo,qure in ,
hac regnante nova Roma nunc agit : ut sine omni '
penitus innentior.e, et omni praelextu, callidoque
comraeoto, impiam banc et odiosam, quse neacio , ,
quomodo in 8ancti88ima8 Ecclesias Subiit,00nsue-
tudinem omnino exscindamus; ut cum pura et kv ^ *
absque olla cauponatione eorum qui ordiDantur, , ,
renuntiatioab antistitibusfaclafuet it, gratia Spi- ,
rilus aancti superne veniat. Quibos nescio an per * pecuniaro promotionem facientibua, etroanunon *
pure operante, ad eum qui promovelur accedit,
secundum 74 vocem Evangelii, et non polius re-
Irahitur gratia sancti Spiritus.Scias ergo, vir , religiosisaime et omni ex parle sanctissime.quod ^. * ,
quicunque hujus convictus fuerit episcopus, vel ,
cborepiscopus, vel viator, vel preebyler, vel dia- ,
9

81

8i Natth. xix, 8, 9.

88 Act. viu, 20.

S t N T A G M A CAftONUM. T l T . I, CAP. X X I V .

525

626

, - C011U$,vel quivis alitlS canoi)6Vel lakis,COm . " muni antistitum decreto, communique sententia
, * - condemnatus est, sicat de hoc quoqae sanctorum
, , Palrum praecedens canon loquitur. Oportet enim
, , gratiam aemper eese gratiam, et argentam apud
, eam nequaquam intercedere. Sit ergo el ab omni
' sacerdotalidignitate et ministerio alienus, et ana . thematis loco subjectus, qui et se per pecunias ac , ' quirere existimat,elquieam pecuniis habere polli . " cetur, sive sit clericus, sive laicus, sive hoc facere
, convincator,$ive noa: quia fieri non potest,ut con , veniantquse convenire nequeuut,nec ut mammona
, Deoconsentiat; vel ul qui ei ser?iunt,Deo senriant.
, < - Domini est sententia, cui contradici non potest:
, , Non potestis Deo servire ei mammonce 83. Nos in
, . his pro viribus confidentes, et eis credentes, cum
, eo qui haec dixil, adversus eos qui in iis peccant,
, sentenliam protulimu3.Tua sanctitas curam gerat,
. - omni adhibita diligentia, ut hsec per transcripta
" exemplaria innotescant et sanctissimis episcopia
$ ^^ qui libi subsunt,et , et aliis omnibus: ut
, in uno spiritu el una anima omnes simul constipati
, Chrisliani adveraus communem inimicum,Dei aa . - xilio,possimus avariti radicem,quae ab illo in no , bis insita est, cura omnibus eorum malorain ger ' , minihus exscindere. Omnem quae tecum est in
; , Cbristo fraternitatem aalutamus. Forlis exsistens
* in Chrislo, ora pro nobis, sanctiasime frater.
, ' (, .
\ . , .
),
76 Gennadius episcopns ConstantinopoleOS Romae subscripsi.
' .

Joannes ephcopus metropoleosHeracles subicripsi.


Anastasius episcopus metropoleos Ancyra subscripsi.
Eunomius opiacopus melropoleos Nicomediae
subscripsi.
Petrusepiscopus metropoleos Nicaeae sobscripsi.
.
Pergarains episcopue metropoleos Antiochi

Pisidia subscripsi.
.
.
Paulus episcopue motropoleoi Marcianopolis
,
subscripsi.
Nunechius episcopus metropoleos Laodicese
.
aubscripai.
Petrus episcopus metropoleos Gangrorum sub .
DScripsi.
Carterius episcopus melropoleos Claudiopoli .
tanorum subscripsi.
Agapetus episcopus metropoleos Rhodisubs ' .
cripsi.
Eleutherius episcopus metropoleos Chalcedo .
nis sabscripsi.
Stephanus episcopus metropoleos Hierapolia
Euphratesise aubscripsi.
.
Gregorius episcopua metropoleos Adrianopolis
subscripsi.
' .
Lucianus episcopusmelropoleosByx subscripsi.


.
},

88Maltb. 24.
9

527

P A T R I A R C H U CP.

528

Eunoius episcopua metropoleos Mylilenes snb- .


scripsi.
.
Thalassius episcopus metropoleos Parii subscripsi.
.
Maxiraus episcopus melropoleos Laodiceae Syriae subscripei.
.
Gerontius episcopus metropoleos Seleueie
subscripsi.
.
Eustathius episcopus Parnassi subscripsi.
.
Netiras episcopus Gazsa subscripsi.
.
Theodosiue episcopus Caoolhae subscripsi.
.
Anatolius episcopus Alheniensis subscripsi.
.
Stephanua episcopue Prusenus subscripsi.
; .
Cyriacus episcopus Apolloniadis subscripsi.
' .
Acacius episcopus Anlandri subscripsi.
Plutarcbus episcopus Plataeensis subscripsi. .
.
Cyriacus episcopus Carphiensis [in Leunclavio
est Attalus] subscripsi.
' .
Apbobius episcopus Coroniae subscripsi.
.
77 Hacedon episcopus Magidi subscripsi.
'
Rufious episcopus ^Egaeae subscripsi.
" .
Palladius episcopus Andri subscripsi.
" .
Photinus episcopus Olri subscripsi.
.
Eutropius episcopua Aureliopoleos subscripsi.
.
Joannes episcopue Celisinae subscripsi.
.
Photinua episcopus Thermarum subscripst.
.
Hypatius episcopus Germanorura sabscripsi.
(20-38) .
Sabbadus episcopus subscripsi.
.
Eudoxius episcopus Rospori subscripsi.
.
Basilius episcopus Naucleorum subscripsi.
.
Poemen episcopus Clysmatis subscripsi.
.
Apollo episcopue Pithaniae subscripsi.
.
Esaias episcopus Naucratilarum subscripsi.
.
Isaac episcopus Thyneos subscripsi.
.
Helpidius episcopus Tamianlheos gubscripst.
.
Marion episcopus Cyn rum subscripsL
' .
Theolecnus episcopus Asenaa subscripai.
* .
[Leuncl. LunianwJ] Atticus episcopos Male ' .
norum subscripsi.
Theotimu* episcopus Acmonae subscripsi.
' .
Cbariton episcopus Appiae subscripsi.
Serenus episcopus melropoieos Maximiaaopo .
leos subscripsi.
.
Maximus episcopus Zagylensie subscripsi.
.
Athanasius episcopus Zoitorum subscripsi.
.
Plusammon episcopus Niciotarum subscripsi.
.
Papaa episcopus Eleitarum subscripsi.
.
78 Tbeonaa episcopus Buiitorum aubscrip&i.
' .
Apollo epiecopus Antiphorum subscripsi.
.
Agathus episcopus Perioecidensis subscripsi.
.
Petrus episcopus Ephaesti subscripsi.
' .
Apollonius episcopus Atbribeos subscripsi.
.
Petrus episcopus Thyslheos subscripsi.
' .
Harpocras episcopus Taneos subscripsi.
.
Paulus episcopus Sebennyli subscripsi.
.
Aristoieles episcopus Echinel subscripai.
c

(80-88) Sic etiam in Gonc. ed. Vcn. Zottaet, VII, p. 918, huic Sambaiio seu Sabbatio noa ascribitur proprieB diceceseos noraen.

529

530

SYNTAGMA CANONUM. . I, C A P . X X I V .

Photius episcopus Babytonie subscripsi.


Auguslinus episcopue no? Marcianse aubscripsi.
Joannes episcopua Nicopoleos Armeniae subscripsi.

* .
.
.
.

[Forle Scarphiensis et Graece H A R D . ]

Julianue episeepus Coensis subscripsi.


Sabbalius epiecopus Anchiali subscripsi.
Stratoclea episcopus Proconaesi subscripsi.
Joannes episcopus [Leun. Trajanopolcoi] Traaipoleos subscripsi.
Maximus apiscopus Libvee subscripsi.
Theodosius episcopus [Leun. Theodohi Tranopoleos] Trajanopoleos subscripei.
Harinue eptsoopus Epiphanise subscripsi.
Basilius episcopus Alexaodrisa subscripsi.
Joannes episcopus Germanicise subscripai.
Indimus episcopus Irenopoleos subseripsi.
Timolheus episcopus [Leun. Dolischice] Doliches eubscripsi.
[Pholinus Agalassi.] Fonteianus episcopus Sagalassi subscripsi.
Docimasius episcopus Maroois subscripsi.
78Jovinu episcopus Debelti eubscripsi.
Per omnia sanctissimo et beatis&imo fretri et
comministro Adriano papot senioris Rm<&
Tarasius indignus npmopu* Coiutantinopoleot novx Romoe, in Domino salutem.

.
.
.
.
.
.
.
.
"[ .
.
' .
.
.

*
', .
, , , ,
-*

Multifarie mullisque modis,eyangelice simul et


aposlolicea(quepaterncdoceraur,sineavaritia ba

'

pov ) , bere roores in sacerdolii sanctifieatione, et non

' / ,
,
,
. ,
, ,
,
'
,
.
,
*
, '
.

aurum, non argentum, aut aliqaid aliud usurpare


auper manus impositione oranis sacrati viri,qnemadmodum ostendemus iii ordinatis inferius teslimoniis, tan ex Scriptiira divinse asserlionibus,
quam ex paternis magisteriis assurnptis.Qui enim
manus imponunl, ministri sunt Spiritus,non venditorea Spirilus; gratis quippe accipienles gratiara
Spiritus, gralis his qui a se percipiunt,dare praecipiunlur, ex Dominicavoce hanc liberialem [Gr.
liberalilatem] adepti.Si quis autem convictus fuerit
pecunia hanc obtinuisse.abjecliim fore ab ordine
aancto promulgant hujusmodi : et licet uomine
sacerdotium sortiaiur,sed fallitur sermo in causa
[in re J Nemo enim servire potest Deo et mam-

$, . DmOHfl^sicul ex Evangelio didicimtiS 8*. Quia


prophetice audivimua Deo clamaote : Sacerdotes,
* , loquimini ad cor Jerusalem 85; rursusque com , minante atque dicente : Speculalor si videril gla , dium venientemyet non insonuerit tuba,e( popului
^ , - se non custodierit; et veniens gladiut acceperitex
, ^ ei$ unimamjanguinem de manu speculatoris re, - quiram 86; limorem ex sileotio damnaiionis de * , - nuDliamus pr&sulibus omnibus Eccleaiarum qusa
* apud nos sunt, ut cum liducia secuodum divinum
, Aposlolum 87 dicamua: Muodi sumus79a sanguine
*/ : provaricanlium canonicas dispositiones,et roullo

84 Mallh. , 24.

85 Isa. X L , 2.

86 Exeeh. xxxm, 6.

87 Act. xx, 26, 27.

S3i

PATRIARCILE C P .

532

megiseorum quiperpecuniaemanusimposuerunt ,
imponunt [Gr. vel manus impositionem acce- perunt]; Petro divino apostolo, ctjus cathedram , ,
aortita est fralerna sanclitas yestra, hos tanquam t '> ,
Simonem Magum deponente. Hujus rei gratia .
non subterfugimos,quo minus annuntiemus veri- tatem, custodientes et teneotes quae a sanctis et ,
laudatiseimisapostolis et memorabilibus Patribus ^ nostris canonice sunt prolaia: el hos qui quid ho- .
rum contempserint, abominamur. Igitur fraterna , . *
etsummo sacerdotio decorata sanctitae veslra jure ,
acsecundum Deivoluntalem pontiflcalemordinans , pielatem [Gr.aacrum bierarchicum gubernaos or- , .
dinem],opinalissiraam habet gloriam. Dixit enim
per prophetam primos et magnus su m mus sacerdos , , , '
ChriatUS DeilS I)08ter : VtVO ego, Sed glorificantes . ,
me glorificabo 88. Nosti enim, vir desideriorum ,
Spirilus, quiatolerabilior esl ilacedonii ei eorum
qui circa ipsum sunt,Spiritus impugnatorum impia ,
haeresis. Illis enim crealuram et servura Dei ac , Palris Spiritum delire fatenlibus, isli sui ipsius , *
eum, ut aulumant, servum efficiunt Omnisenim , ,
dominus quod habaerit,si voluerit,venumdat,sivo 6 *
servum, sive aliud quid eorum quae possidet S i - , mililer et qui emit,dominus volens esse ejus qnod , .
emerit, per pretium pecunia illud acquirit. Ita et qai hanc, iniquam, actionem operaotur, delra- , "
hunt Spiritai sancto, sequaliter peccantes his qui )
blasphemant, dicentee in Beelzebub ejtcere dae- , monia Christom 80. Atque ut verius dicamus, , '
Judae COmparantur traditori, qui Dei OCClSOribuS .
Jlldttis pretio argenti <
ChristuHI venumdedit.Com

ergo sanctus Spiritus con$ubstaDtialis sit Christo , ,
Deo noatro, ejusdem omnino etipsi portionis . (
eruni, 8 0 ot ostensum est. Si vero non venditur )
(perspicuum enim est, quod nullo modo),nonest ,
procul dubio in eis gralia Spiritus sancti id est, , *
sacerdotii sanctitaa. Nam quod non acceperunt,
non babent. Memores argo sint sancti Petri, ad
eum qui hocstudebat ita dicenlibus : Nonesttibi . par8 neque $ors in sermonehocW.Si enim venum- , *
datar sacerdotii dignitas, ergo superflua estapud ,
ipsoa vitfiB probabilis actio,et in castitale aliisque '
virtutibus conversatio. Superfluus eet secundum /. ipsos etiam Paulns divinus apostolus dicens,opor- , , tere ephcoputn irreprehemibilem esse, pruden- ^, ,
tetn, ornatum, doctorem, conlinentem, sobrium^ , amplectentem eum qui secundum doctrinam est ^ ,
fidelem sermonem, ut potens sit cxhortari in do- . ^
etrina sana> et eos qui contradicxint arguere 81. .
Proferenlur [evanescunt] igitur haec omnia de ,
venditore ac emptore beneficii [sacerdotii].Porro subjecla sanctorum testimonia alienum omnino .
a sacerdotio pronuntiani eum qui dederit ali- /
quando vel acceperit in aliquo tempore.sivescili- .
c

x o

cat ante manue impositionem, sive in manus inipositione, sive post manas impositionem. Atcipere
est enim accipere quandocunque. Sed et omnes promotiones ecclesiaeticas auferunt in datione pecuniarum.
88 Rag. n, 30.

88 Luc. n , 13.

*> Act. , 1 .

8 I Tim. u i , 2 ; Tit. i .

533

SYNTAGMA CANONUM. -

. I, CAP. X X I V .

534

, '.

Canon SCMCtorUtn apottohrum 29.


'. , . . .
29Slquis eptSCOpus pecuniis,etc.,W/ J500.51S.
' .
ActibllS SanctOrum apOStolorum.
- *' Cum vidisset aulem Simon, qtiia per impositio , neru manus aposlolorum darelur Spiritussanctus,
, obtnlit eis pecuniam, dicens : Dale el mihi hanc
tva Sv ^ poleslatein, ut cuicunque imposuero manus, acci . , - piat Spirilum sanctum. Petms autem dixil ad
\ eum: Pecuniatua lecum sit in perditionem: quia
, donum Dei exiStimasti pecimia possideri, est
> tibi pars, neque sors in sermone islo : cor enim
. tuum non est reclum COram Deo. PoeniteDtiam
, , itaque age ab hac nequilia tua, et roga Deum, si
, remiltalur libi hsBC COgitatio COrdis tui. In
.
felle enim amarltudinis ei obligatione iniquttalis
video te esse 8*.
' .
HbrO tertio RegtlOrutn.

Non est reversus Jeroboam de via sua pessima,
* ged e COlltrario fecit de novissimis populi sacer dotes excelsorun. Quicunque volebat, implebat
, *< , manum Suam el fiebat sacerdcS excelsorum, ei
^ , propler banc causam peccavit domus Jeroboam,
, et eversa est, et deleta desuper facie teiT& 85.
.
' .
libro quariO Regnorum.
',
Reversusque Naanian ad virum Dei Cl<m uni , - verso COmilatu SUO, venit et Sletit coram CO, el
, ait'. Yere scio quod non sit Deus aliusin universa
^ , ' , terra, nisi tanturo in Israel. Obsecro itaqueui ac . cipias benedictionem a servo tuo. At ille respoo'* , dil: Vivil Dominus, aute quem Slo, quia non acci* , - ^ piam. Cumque vira facerel, penilus non acquie, * * vil 84. ( post pauca: Dixitque Giezi viri
' D e i : Pepercit dominus meus Naaman Syro isti,
. ut 'non acciperel ab eo qoae attulit. Vivit Domi, , nus, quia curram posl eum, el accipiam ab eo ali' * , . quid.Et seculUS est Giezi post lergum Naaman 85.
. , Et post paiiCCl: Et dixit Naamau : Accipe talen, tum argcnti ; et COrgit eum, ligavilque duo ta, . ' lenta argenti in duobus saccis, et duplicia Vesti" '* , ; meiita 86. Ei post alxa : Et dixit EHsaeuS *. Unde
, b venit Giezi ? Qui respondlt: Non i?it servus tuus
'* quoquam. " A l ille ait : Nonne COf meum 1D p r ; 6end erat, quando reversus est hoino de Curm
9, SUO 1X1 OCCUTSUm tui ?NlMC igitur accepisli 8 2 ar , , gentum, et accepisli vestes : ut ercas oliveta, et
. , , , D vineas, et oves, et boves, et servos, et ancillas :
, , , , sed lepra Naaman adbaerebil libi et semini luo
- in sempilemum. Et egressus est ab eo leprOSUS
. - quasi nix 87.
.

SatlCtt BaiUU COmmentttrio Isaiam.
.
,
Lfgem \%\lUT dedit auxilium, Ut dicattt :
^ , sicul verbum hoe, de qito est tnttnera dare de
6 <>88. Haecaulem lex noo se habet sicut boc ven , inloqui verbum. 1 enim ad fuCUtH faciendum
8 Act. t m , 18-23. 85 III Reg. XIII, 34, 34.
OTibid. 25-27. 88.Exod. xx, 12.

84 i v R

e g

. v, 15,16.

85 ibitt. 20.

86 ibid. 23.

536

PATRIARGHJE GP.

535

exCOgltaUest.UtiillaejUSYerba: ?ed verilaiis , ' . maglalra.Atquemiquidemvaticinanlurobargen. **Tyoi ' '


lum. Hoc namque ridiculam est, quod qui deci-
piunlur,pecuniam euam pro mendacii mercede eis * * *
. ,
solvant. Hoc autero yerbum, legis 6cilicet,lale non ,
*
est,ut munera dentur pro eo. Nam qui Dei gratiam
, , , >tendat, neroo est. Gratis accepistis, inquit, gratis
. ?
dafcW.Vides quomodo PetrusSimoni pro compa,
randoSpiritus aancti dono pecuniam offerenti euc ; , ,
ceosueril? Pecunia enim tua inquil, tecum sit in
,
perditionem,quoniam existimasti donumDeipe .
cuniis parariItaque
Evangelii serrao non est

aicui verba a ventriloquis yendila.Quam enim pos- .
ait quis rependere remuneralionem Evangelii ver- ;
bis dignam? Davidem audi animo pendentem, ac
';:" ~"
""
"7,
~"
" ' ' ^ ' (
dicenlem:Quidrelrthuam Domtm
^
^
^ * * * * *
qvxretribuitmihi*?
Non est igitur munera dare
, ' .
de eo, q u ejus dono possint conferri. Unum mn * DUS dignum fuerit,si id quod dat custodiatur. Qui
, ,
libi hunc thesaurum concessit, dari pretium haod
*
exigit, sed custodiara re data dignam.

8 5 Eju&dem ex epistola ad chorepiscopos, quod
,
non oporteat pretio manus imponere.
.
Putant se ideo non peccare, quod non ante acci - piant, sed post ordinationem accipiaot. Accipere , .
autem est qoandocunque accipere. Rogo itaqae, .
reditum illum, sive potiua *iam in gehennam du- ,
eentem relioquite,nec manus ejusmodi muncribus **
contaminantes, indignos vos efOciatis qui mysteria ,
sancta celebretia. Sic eliam pag. 522.
.
Ex vita saneti Joannis Chrysostomi.
C '
.
AcceSSit adnosepisCOp08,prolixi erraoniscausa,
<
EuseblUS accusator sex reliquonim episcoporum, 6 rogans utad communionem admitterelur. Contra- < , / *.
dicunt quidaiTl episcopi, adontqae, Calumniator , Cum esset, non oportere ipSUOl admitti. Post hffiC . '
supplicavil dicens: Quoniaro causa isla biennio *'
maxiraa ex parte exarainata est, et ad tesliura ad- , ,
Teotum facta eat dilatio, rogo pietatem vestram,
ut hodie jamjam teslesproducam.Etsi enim Anto- .
ninus mortuus est, qui nummos accepit el ordi- ;, navit,attaineiisupersunt etqui dederunt,et qui or- , '
dinaii sunt.Juetum yisnm e$t presenti eynodo rem .
perqairi. Incipit causa a lectione actorura, qum * ;
priusfacta fuerant.IngreSSl SUnttest63, ingressi et sex illi qui pecuniam dederant.et ordinati fuerant. . , > I;
Et initio quidem negabant. Instantibus autem 16- * . ^ ,
stibus partim laicia, parlim presbyteris, qoibus , ,
COnOdere Vldebantur, necnon mulieribllS quiboa- , ^,
dam, qui eliam pignorum teu munerum species , ,
dicebant, et loca, et tempora, et quantilatem cura , , ,
eorum conecienlia recta non esset, uitro confl- ,
(enturjevi adbibila necessilale: Dedimus,confe8- , aum est,et ordinati aumus: talem pulanles 84 esse consuetiidinem, ut videreraur a curia liberati. Et ,
nan$ oraraus, si fas est, aimus in minielerio E c - ' , ,
o t

MaUh. , 8.

i A c l . vm, 28.

Psal. cxv. *2.

537

SYNTAGMA GANONUM. -

. I, CAP. X X I V .

538

tlvou * , Aclesite : mimis,auruiTi,qaod dadimuasfaeipia*


- mos : quidam eoim e nobis uxoruio supeHeclilero
. - dedlBQQS. Ad bC Joaonee 8JOOdo polllcilUS 68t :
, Qaod ad coriam quidem attinet, ego eos, Deo ju*
- taota, liberabo, exorato imperatore : vos autem
, mandate, ut ab haeredibui Antonini ipsi aceipiftOt,
8 , . - qilffl daderuot. Procepit synodus,Ul aurum ftCCl , pereot ab hseredibus Antooini,et commuoicarent
, - intra altara : essent aotem jara ooo eacerdoles,
, > 8 eacerdotibue, 06, 81 ista COncederentUT,
, IIlOS fleret JudaiCUS aut <A!gyptius,feodeDdi atqoa
. omendi aacerdotium. Dicunt eoim pestilenlem,et
falsam Jud&oram patriarcham, SiDgulis aO018,aot
, ' ' anno interjecto, syatgogtt principei IDUtare ad
, . COrradendam p6C00iaiTJ, sitTliliter 6t hujQS SBIDU lum, iEgyptiorum patriarcham,ut implealur illud
prophet : SacerdoteS ejUS CUM muneribus re$ , ot pondebant, et prophetce eju$ cum pecunia vatici .
nabantur 3.
* canombus sexcentorum * Patrum Chalceione
', \
COHgregatorum COnotl 2.
*. 2. Si quis epiecopus propter p6CUoias ordioa*
, x . . .
tionem
fecerit, etc. ui pag. 515.
' - epistola encycUca GennudU Ctmtantinvpoli.
tani.
, . . . usque ad Sit ergo, eic., usque ad Mammooa, tU pag.
$.
56.
,
canonibtii SQHCtto iynodi OtCUmenicm VI,
'.
CanOH 22.
'. , . . . 22,Eoequidati9pecuniisordiiiantur,etC ip.5<5.
? ,
Adegum, auribus meotibusqua hC verba 6 , - C colaiBUS, sed non 8olum archipref byteri ac sa, cerdotes, clericoromque io nomero acceositi,
. sed 001 terrarum i n c o l t t ; idque 60 magis
, ^ * qoo miQU8 plaoe CODfuodamur. 60110 vili
kx deoarionilD pratio post taoaiO Iraditoris pCDOi , (eoliam, sed eaoguioa Jesu Christi, agoi
. - innoceotissimi 61 immaculati, redempU 8QmQ8.
, , - Digoare, vir saDClissime, nobis iQOUStrara viara,
qua Scriptararuro, evaogeliorum, apostolicorum
. caooonm sanclonim PatroiD prsceplis 10818^ . - (68 progrediattiur. oamque doctrifl
, docilem aurero prabere oobis cordi est. Asceo, # da versus CCdium, alla ?0C6 clatlia; viaiO ioaiste
- a populis triUm ; CUDQ 01001 libertale evaogeli, ? ^ ralo. Sic eoilO aoti fames CUIO omoibus q u ioda
* Dfluuot CUpiditatum und(8 pweum ibil. Fac nt
geot68 quffi a ChrialO 0011160 ducunt 6t qU8B 6 , - dempliooia beoeflcio Salv avasemot, ab omoi, , bu8 peccali sordibus abluaotur. Sic eoim Sacer ^* doles SlCUt palma florebuot, Ghristique booum
* , odorem fldelibus !08UfiBaDt68 Ecclesiam caotu
, , SUO replebunt claoiaotes : DomiriUS t U peCCdlis
^ - iuis mundavit. Sic elecli gattdabuDt qoia 8eD6C tx ; tUS 601( felicilatis OCta 68t, 6l jam v i t
, < baatitudioem pnelibat.
,
,
4

5Mich. , 11,

539

PATRIARCHJE C P .

TextUS. Lege lib. I, tit. 3, COOSl.30, 41; ettit.l

540

. ' , . ' , . ' , ' . ' -

NoyelIarum,const. 1,2, II ,in quibus etiam dicitor . ', ', ',


deinginuativis,qi)abepiscopis el clericisdantur, *
el.quod Byxaniii[$olum]Magpaeecclesi, non vero ;,
etiatn aliarum [ecclesiarum] clerici Iiaec collegis , * auis daoi. Qui vero illa dant, non dare amplius, * :,
quam unius anni diaria. [Quodeliani] nequecuram ' *
qualemcunqoe.oeque adminislrationem ecclesias- , 07
ticam per (quarumpiam rerum] dalionem sumere, , , ,
elpauperum domibus,xenodochiis,domuive [cui-
piam] sacrae pracfici quisquam potesl. Qute vero , ^ ,
propterhaec danlur aut promiltuntur, eaomnia , . ' ,
ecclesiam sacramve domom vindicare. Episcopos , , ' autem facullatem habere, ut aut ante aut post or- .
dinationem ecclesiis [quidlibet] offerant.
CAP. X X V . Ne ordinationts iterentur.
. ' . .

Apostolorum eanon 68.


68. Si qois episcopus, vel presbyier, vel diaconus secundam ordinaiionem ab alio susceperit, deponatur et ipse, et qui ordinavit, nisi utique consliterit, quod ab haereticis ordinalionem
habeat. Qui enim ab eis baptizati et ordinali
sunt, ul fidelea ye\ clerici sinl, Geri non potest
(39-21).
Concilii Carthaginensis (22) canon 48.
De rebaptizationibus et reordinationibu$ vel
translaiionibus epncoporum.
48. Illud aulem suggerimus * mandalum nobis,
quod etiam in Capurnsi plenaria synodo videtur

' .
'. , , ,
,
; ;,
,
; , )
.
' .

,
' . ' ,
^ ,
8iatutum,tttnonliceatfieri rebapuzauones, r e o r - ,
dinationes, vel translationes episcoporum. Nam .

-
'
*/ '
Cresconius villae Rhegiensis epiecopus, plebe sua ,
derelicta,Tubiensem (23) invasit Ecclesiam,et us- *
que hodie commonitua,secundum quod statulum
' , .
fuerat,relinquereearademquaminvaseratplebem,
contempsit Adtersus istum quae pronuniiata fue- ,
rant, conflrmata quidem audivimus : sed petimus, ,
secundam quod nobis mandatum esl.ut dignemi- ^ '
ni dare fiduciam,quo jam necessitateipsa cogenle '
liberum uobis sit rectorem provinciae secundum ,
87 slaluta gloriosissitnorum principum adversus ;
illumadire: ut qui mili admonitione sanclilalis , vestrae acquiescere noluit, et emendare illici- ,
tum, auctorilale judiciaria protinus excludatur. .
;
Aurelius episcopus dixit: Servala forroa disci
G

plinae SBStimabitur appelitua (24), SI a VCSlra

charitate modeste convenlus recedere delrectaverit, curr fuerit, suo conteraplu et conlumacia
faciente, eliam auctoritale judiciaria convcnlus
[. convictus].
HoDcratus el Urbaous episcopi diierunt: Hoc
ergo omnibus placel? Ab universis episcopis
dictutn est : Placet, et jttflum est.
4 Concilium Afric. can. 15.

, ,
;
^,
.
*
/ '
, .

(39-21) Intelligitur de Caiaphrjgibus, ut c?p.


19 concil. Nic , et 95 sextaesynodi.
l22) Conc. Carlhag. m , can. 3 8 ; Capuease
coucil. anni 389.

(23) MS. Tubuniensem... eiusqueinhodie.


(24) Hoc est, t non aestiraabilur ei facla nijura.

541

SYNTAGMA .CANONUM. . I, C A P . X X V I .

542

. ". - C A P . X X V I . epiSCOpuS Vel dertCUS de


.
una in aliam civitatem transferantur.
', " \

Synodi Niecence canones 1 5 , 1 6

' .
15. Propter 8 mullum tumultum et seditionee
,
q u fiunt, omnino visum est ut CODSuetudo, qaffi
praeter canonem in nonnullis partibua invenitur,
, - tollatur: u l a Civitale i n civitatem nec episcopus,
, , , nec presbyter, nec diaconus transeat. Si quis au. E l , tem post sandffi et magnae Synodi deflnitionem
, , tale quidpiara aggreesus fuerit,vel se rei ejusmodi
, dederit, quod factum erit, omnino infirmabitur,
, ' - et Ecclesiffi restiluelur, Cui epiSCOpilS Vel presby b . ter ordinatUS fuerit.
" ' . " ^,
46. Quicunque temere 6 l inconeiderale, nec
, Dei timorem prae oculis babenles,nec ecclesiasti , / - cuffi canonem SCientes presbyteri ?el diaconi.ve)
, - 88 quicunque omnino in canone recensentur, ab
(Mvoi, ecclesiis secesserint, ii in aliena ecclesia nullo
modo recipi debent, sed omnino COgendi SUtll in
* , - 8lias ipgoruDI parochias redire : tel 81 perseve . - renl, eos a COIDIBUnione separatOS esse oportet,
Sin autam etiam ausus ? fueril quispiam eum,qui
, - adalium pertinei subripere,et ordinarein ecclesia
non consentiente proprio episcopo, a quo rece8sit
, h .
qui in canone censetur, irrita sit ordinatio.
'.
Concilii Antiockcni C<mon 21.
'
24. Ep 8COpu8 ab alia parochia i n aliam
, ^ , tranaeat, nec S6 Sua Sponte ingerens, nec a po , pullS vi adactUS, nec ab epiSCOpis COactUS : ma* neaUlltem in ea quaiD a Deo 80rtilU5 est ecclesia,
, , C 6t ab ea recedat, Secundum decretom priuS
de ea re editum.
.
', ', '.
Coneilii Chalcedonensis canones 5, 10, 20.
'.
5. De episcopis, vel clericis, qui a civilale iu
, - civitatem iranseuilt, placuit 608 qui editi SUnt a
sanctis PatribllS cauones, vires oblinere.
.
'. 10. Non licere clerico in duarum civilatum
, ecdesiis eodem temporein CaUlogum , in
, , eainquaa principio ordioatus est.el inea.io quam
. - tanquam ad majorem,COnfugit, propler inanis glo, / 3 CUpiditatem : 60S autem qui boc facilMl, pro , . prise ecclesisB restilui, in qua ab initio ordinati
. sunt.ut illicsolura ministrent: sed si jani quispiam
, , D alia in aliam ecclesiam translatus est,nihil prio ' ris ecclesi vel eorum quae sub ea sunt marlyrio * - rum.vel plochotrophiorum, vel xenodocbioruoi , - bus communicare.Eos autem qui ausi fuerint post
, - magnsa hujus et universalis synodi definitiooem,
, aliquid eoruD) 89 qilffi Sunt probibila, facere, Sta .
tuil sancla synodus eos proprio gradu excidere.
'. ,
20. CleriCOS in ecdesiie ministerio fungentes,
, - quemadmodum jam statuimus, noo licere in alius
, - civilatis ecclesia ordinari: sed illa esse contentos,
e

5 Apoal. 15 ; Sardic. 1 ; Leonis 38. Apost. 15 et 33 ; Antloch. 3 ; Chalc. 5 et 20.


16 ; Afric. 21 ; Innoc. 14 ; Gelas. 2 3 .

Apoet.

543

PATRIARCHJC C P .

544

ia qaa ab inilio ot miniitrtrent.difiii htbiti lunt:


,
.prster illof qui amiaaa soa patria, in aliam eccle- ,
siatTJ necesaario iTanaierant. Si qui aotem e p i - . & ;
COpi po$l b0C decretum, clericem qui ad aliom , )
epiacopom peitinet, auicepeiint, plaCUlt esae - ,
COmmanicalOS, eumque qtli SUSCeptOS est,et eom, ' 6
qai roscepit, donec clericas qoi roigraTit,tn raam iotov ^ .
ecclesiaia redeat.
ConeilH SardiCensiS COtumes I , 2, 45.
', ', '.
Sancta synodxu Sardiem eongregata ex divenis

provmciiS, dffinitrit qttCC SeqUtmtur.
*.
1. Oeius arbis Cordub (25) episcopoa dilit:
'. "
Non tam maU COnsUelado, quaoi perniciOiiaeima , *|
rerom COmiptela, est ipsie foadanientis peni* ,
tUS exstirpanda : CUl epiSCOpo liteat a p a m *
cifilate in aliam migrare. Ejus enim caoNB p r a 3 .
leitos 0*t manifeelHS, propter qoem ialia lenlan- '
ttir. Nollus enim episcopilS adhuc inveniri potuit, .
qui a majori cif itate in mifiorea) Iransire Slodue- ,
. Uodeconaiat ardenti plura habendi COpi- oSiv
diUle 8UCCendi, et magis aiTOganli 8enrire, Ut
vldeantur majorem habere potealatem. Placetne ,
fcoc omniboa, Ht ejuamodi ioiprobilas acerbias ?.
indicetur ? Existirao enim ees ne laicoruro qui- ,
detQ debere babere COmmunionem.
,
.
OmneS episcopi dixeront : Placei Omnibos.
"
.
2. Osios episcopoi dixittSiqais autem adeoOO
' . " *
tnsanus, vel audax invenialur, al de videalur , aiiquam afferre excasationem, aaserens aibi a po- , &
polo allalas eeae litleraa ; clarum est potaisse , pa0C08 aliquoa mercede et prelio COIXUploe io , Eccleaia sedilionem movere, Ut eumdem Utique , ,
poslolent habere epiacopom. Omnino ergO haa . frattdes et artes puniecdas esse existimo; Ut ne-
pOSit, qui egt ejusraodi, ne in fine quidem , ,
laica COmiminione digMlfl haberi. An ergO hC * placeal eenteotia, respondale.
* . ,
.
Reapenderunt: Placetlt qu dicta SUBt.
< .
45. Osiue epiacopua dixit: Hoc quoque omnea
. " .
definiamOfl, ( s i quii episcopus ex alia parocbia , tva
f e l i l alienam mioietrura sine COnwnsU proprii - , episcopi in aliqao gradu COOatituere, itriU et in~ ,
flrma ejusmodi COIiaiitUtlO XlStiraetar. Si q a i ,
aulem ht>e Sibi ipsis permieerint, a fratriboa e l * ,
COepiacopiS et admOB6ri Ct eorrigi debeot.

.
Orones dixerunt Hoc quoque decretum Slet
^ '
firmum et immobile.
.
ConciUi Carihagineniis eanones 54, 90.
\

alienUS CleriCUS minime SUSCtptiUur ab


; '
alio (26)
.
D

KOTiE.
(25) Caaones istos, non secus atque Africanos LaUoe faisae prinunn editos docet Diooysiua Bxiguus
io Pfaeiatione ad Stephanum episc. Salonitanum.

(26) Coneil. Carlbag. m, cap. 44, et Ferrendus


cap. 27, ex ooacil. Carthag, tit. 53.

545

SYNTAGMA CANONUM. -

. I, C A P . X X V I .

546

'. - 54. EpigOMUS episcopus dixit: mollis COBCl , liis hoc slatatum estB, etiam nunc hoc confirman , , dum est a vestra prudentia, beatissimi fratres, ot
- clericum alienum nullus sibi praeripial episcopus
prffiter ejus arbilrium, cujus faeril clericus. Dico
. autem Julianum (27), qui ingratus eti Dei be&efi - ciis per meam parvitatem in se collatis, ita temo , rarium et audacem exsdtisse, ul 91 euqn qui a
, me baplixatus est, cum esset puer egentissirajia,
' ', mibi ab eodem commendalus: cumque mullis an , nis a me aleretur alqueincresceret; bunc, d i i i ,
, baptizatum esse in ecclesiamea permanum parri - tatis meae conetat. Idem in dioecesi Mappalienai
, - lectoresse coeperat,imo annis ferme duobus lege , rat. Nescio quo contemptu humilitatis meaj idem
, Julianus eum abrlpuit, quem dicit quasi proprium
, civem sui loci VazariUni, ) inconsullo OSUT , - pare: nam et diaconum illum ordiaavit. Hoc si
, licet', pateat haac licentia a vobis, beatissimi fra * tres ; sin minos, tam impudens cohibeatur, ne
. , , 80 misceat COmmailioni CUJUSquam.
, , ,
> .
,
Numidius episcopus dixit: Si non postulata,
neque consalta tua dignaiione id Tidetur fecisso
, Julianus, judicamus omnes inique faetom atque
indigae. Quopropter nisi idem Juliinus correxe ; , rit errorem suuro, el cum sattafactioBe eumdem
^ , clericom, quem fuerat ausus ordieare, revoca , verit plebi, contra stalata concilii faciens,
, ' , - C coiltumaciae 8 U , separatUS a Dobls, eXCipiet J B ^
dicium.
^ *
Epigoniua epiaeopvs dixit: JStato Pater, et
, ipsa promotioae antiquissimus, vir laudabilis,
, frater et collega noster Victor vult hanc patitio - nem geBoraiem omnibua effici.
,
,
90. Ilem placuit, u4 quicueque in ecelesiavel
, ' ( aemel legerit, ab alia ecclesia ad clericatum non
. . teneatur. Et subacripserant: 98 Arelius opisco pus E c c k s i Carlhagineneis huic decreto con, * seasi, et prselecto subscripsi. Similiter et caeteri
.
episcopi subscripsenini (28).
"'. ', .
Concilii ctcumenici sexU canones 17,18, 20.
77. Quoniam diverearum eccleeiarum 10 clericl
'. ,
; D propritS 1D quibus Ordinati SOfit, relicllS ecclesiid,
, , ad alios episcopos ao conlulerunt, et sine proprii
, - epiacopi aeatealia ia alienia ecclesiis conslituti
, suxit,et ex eo ipsoa reddii inaoleBtes ac inobedien , tes evanit: tatbirau8,ot a meose Jaauario praete , riisqaartffi indictionis, nullus omaiBo clericue, i n
, quocunque ait gradu, poieetatem habeat sine pro , ^ , prii episcopiscriptadiraiseoria, in alieneecclesiae
calalogom referri. Qui hoc enim a prsesenti QUBC
, * tompore non servaveril, aed qood in se est, eora
, qui illi manus imposuit, dodocere affecerit, depo*
#

* Concilium Afric. cap. 21.

9 Gontilium Afric. cap. 57. 10 Chalced. Gan. 6, 10, 20.


NOTiE.
(27) Episcopum Vaxarilanum.
(28) Vido August. epist. 240 ot 235.

547

PATRIARCHJE CP,

548

Hfttur el ipsd, et qui edm prseter rationem 8US- , ' ,


,
cepit.
.
18. Eos qui barbarirae incursionis praetexlu,\el
' . ,
aliquo alio modo propter a'iquam circumstantiam ,
emigrarunt, clericos, postquam modus ille ac cir- , * 6 cumstantia cessarit, vel barbarieae incursiones, , ! , ' propter quas recesserani, rursus in suas jube- , mus ecclesias reverti, nec eas diu absque justa ,
causa relinquere. Si quis autem non, ut praesen .
vult canon, adierit, segregetur, donec ad suam ,
ecclesiaro redeal. Hoc ipsum autem etiam in eo .
fiat episcopo, qui illum detinet.
&
.
20. Ne liceat episcopo in a l i a , quae ad ee non
'.
pertinet, Civitate publice docere. Si qui autem g 8 <b0C facere deprebensus fuerit, ab episcopalU de- , ,
sislal, presbyteri autem raunere fungatur.
.
95 TeXlUS. Const. 9 et 10, t i l . -I Novellarum
*H ' ' . * . ,
aiunt, quod in Magnain eccleaiam Constantinopo- litanam aliorum ejus ecclesiarum clerici Iransfe- ol
,
ranlur.
. '. C A P . XXVII. De eo qui peccati reus, wAt,
,
lominus ordinalus fuii.
', '.
Concilii Niceeni canones 9, 10.
. ; ,
9.Si qui citra examinationein promoli sunl
presbyteri, vel examinali aua peccala confesei
sunl, eisque confesais, preeter canonem ntoli ,
homines manus imposuerunt, eos canon non ad- , ,
mittit. Quod est enim a reprehenaione alienum, *
Q .
defendit Ecclesia.
'. " ,
10. Quicunqueex iis qui lapsi sunt, vel per
ignorantiaiu, vel scientibos iis qui prorooverunt, , ordinati sunt, hoc ecclesiastico canoni non pre- , *
* .
judicat. l i enim cogniti deponuolur.
.
Concilii Nicceni Neocce&ariensis canon 9.
Si presbyter, qoi corpore prius peccaverat,
promotue fuerit, et si aote ordinationem peccasse *>, ^
confessos fuerit, ne offeral, manens in aliis, pro- , , ,
pter aliud ejos bonse viUestudium. Reliqua enira .
peccata dicunt multi mamium imposilione Colli. * .
Quod si ipsa non contiteatur, aperte autem con- ,
vinci non poluerit, illius qooque ei fiat poteelae, , * .
' .
Busilii canon 27.
'.
27. De presbylero, qui insciens ilKcitis noptiis
implicatUS e6t,8talui quffi Oportebat,catbedra qui- Q , & ,
dem participem esse, sed a reliquis rauniis absti- , *
nere. Nam satisest ejusmodihomini venia. Ut au- *
temalium benedicat,qui propria curare debet vul-
Hera,miniroeconsentaneum.Benediclio enim san- . ctificalionis 94 communicatio est. Quam qui non .
habet, propterea quod insciens lapsus eal, quo- , ;
modo aliis imperliel? Ilaque nec publice noc prif a- , ,
tim benedicat,nec corpus Cbristi distribuat alka, ,
nec quodvis aliud sacrum munua obeat, sed, ho- ' ' , norifica sede conteotus, roget cura lacrymis Domi-
.
num, ut sibi ignorantiae peccatum remiitatur.
1 2

Apoit. can. 14; Antiocb. $an. 16.

^ Neoc&a. 9.

549

SYNTAGMA CANONUM. . I, CAP. X X V I I I .

', ' ' .

550

Theophili commonitorii canon 4, 5, 8.

4. De Panuph,qui in Lyco diaconus constitutus


'.
* est, qoaerere oportet; et si is quidera inventus
, fuerit, cum esset catechumenus, fralris suifiliam
, in malrimoaii societatem accepisse, post baptis ;, , - mura in clerum promotus, in clero maneat, si
, - illa ex vita migrarit, et post baptismum cum ea
. rem non habuerit. Sin aulero cum esset fidelts
, eamdem fratris aui filiam in malrimonii socie . talem duxit, sit a clero alienus. Non est enira
, - eptscopo Apollini praejudicium si eum per igoorantiam constiluit.
.
5. De Jacob quaerere oportel. Si eniro lector erat,
'. " ,
', et criraini fornicationis fuisse eum obnoxium os , , tensum ail, et a presbyteris sil ejectus, deinde is
, , esl ordinalus, ejiciatur, accurata examinalione
facta ; non aulem ex susurris vel malediclis orta
. , in Hum suspicione. Sin auem non iuerit inventus
* - crimini obnoxius, maneat in clero .* neque anira
.
vanis calumniis animum adbibere oportet. >
' . ' ' 8. Quoniam Hierax dicit quemdam noo debere
, , esse in clero, ut qui sit for nicationis accusatus;
, Apollo autem episcopus iunc affirmavit nollum
' , accusatorem adversus eum in medium proces . sisse, hic quoque examinetur; et si aliquis qui , - dem accusator fide dignus exoritur, et crimen
, , probalur productis flde dignis testibus,ecclesia 95
* , ejiciatur; sin autem digoas est ctero, et de ejus

, conlinenlia tesliinonium feralur, in eo maneat.


.
. '. - ^ CAP. XXVIII. De ordinandorum utriutque
^ .
sexus cetaie.

Concilii Neoccesariensis canon i f.
'. * ,
11. Presbyter anle triginta annos non ordine ^ ' - tur, etiamsi fuerit homo valde dignus, sed reser. vetur. Dominus enim Jesus Chrislus in tricesimo
.
anno baplizalus est , et coepit docere.
it'.
Concilii Chalcedonemis canon 15.
'.
15. Diaconissam non esse raulierem ordinan, . dam ante annum quadragesimum,eleam cum ac , curata examinatione. Siaulem poslquam ordina* , , tione soscepta ministerio aliquolempore permao , <- sit, feipsam malrimonio tradiderit, Dei gratiae
.
injuriam faciens, ea una cum illo qui ei conjun

1 3

"*.

*2


)* '

*
(
.
"*.
,

DislincC. 78.

^ L o c . m, 23

1 5

ctus est, anathemalizelur.


Concili Chalcedonensis (29) canon 16.
Ut ntdlus epUcopus, pre&byter, et diaconus conductor existat, et ut leclora uxores aecipiant, et clerici
abstineant ab usuris; et quo lempore vel ipti,vel virgines contecrentur, et de non solutando populo.
'
4 5

16. Item placuit, ut episcopi, presbyteri, el


diaconi non sint conductores aut procuratores,

Carthag. n , cap. 15
NOTiE.

(29) Ferrandus eap. 70, ex concil. Gartbag. lit. 24.

P A T R I A R C I L E C P .

551

552

neque ullo turpi negOtio et inhoneetO Yictum q u - ,


raOt,quia respicere debent SCriptum esse : Nullus . '
miMans DeO implkat 86 negOtitS SCecularibus . '
,
Item
(47-30) placuit Ut lectores CUtn ad aonOS

pubertaliS 9 6 ptmnerint, COgantur aut uxores ,


ducere.aut COnlinentiam proflteri. llem placuit,Qt ,
clericue, sicoiPmodaverit pecuniam accipiat(31), . ' si speciem quantam dederit accipiat: et ul anle , , ^
25 annos aetalis nec diaconi ordinenior (32), , , tva '
nec virgines (33) COnsecrenlur : et Ut ledoree , '
popiluiU DOO salutent.
^ .
Concilii CBCUmeniei VI CanOfieS, 14, 15.
, ' .
14. Sanctornra divinoromque Patrum nostro*. *
rum canon in hisqooque valeat, Ot presbyter ante ,
triginta anOOS noa ordinetur, eliam S! s i l boroo ' ,
falde digous, sed reeervetur. Dominus enim Jesas ,
.
ChristUS tricesimo anno baptixatus est, et CObpit ) ,
docere. Similiter nec diacouus ante viginti quin *
que annoe, nec diaconiaaa ante quadraginla an- ' ,
nos ordinelur.
.
15. Subdiaconos na minor viginfi annis ordi* . '
netur. S i qni aulem in qaovig Sacerdoli gradu . E l pTSBler prafinita leropora 0rdinatU8 ftterit, depo~ ,
Bator.
.
TexlUS. Const. 9, tit. 1, Kb. I, COd, non COnoedit
. ' . .
diaconissam fieri, qu sexageaimum anntHn non ,
Superavit. CoDftlit. 1, tit. 1, Novellarum dicit, ' ' . ;' ,
[aatisease, sijquinquaginlaannonjmeit. Etei pro- ' , ,
pter necessamra aliquam caasam hac letate | a l i - , qtia] minor ordinata fuerit,[illamj in monaeferium , ,
detTQdi mlt inquo viriCOinmercium non habent, , *
nec libera vivendi ratio est.Verum const. 2 ejus- ' . . dem tit. erxleai diacontfaam fieri non ?olt, qilffi , .
quadraginta annis minor ait. Eadem porro conat. . , a i t : Ordinandum probjteram non debere esae ' '
miDOrem annia IrigiDta, diacODOIB 25, lectorem , ' , octodecira,epiacopum [deiiqoe] triginta qtiinque. ' . .
Sed conat. 17 ejosdem tit. vult ut epiacopua Iri- ' .
gesimom annum exceaserit.
07C.XXIX.-DechorepUcoporumcreatione,
. '. ,
et quando OC quomodo Oflerant vel tradant re$ , ,
$acra$ et quosnam ex eitordinare liceai necne. ^ .
l d

1 1

1 8

(6

>

ConcUU Ancyrani eanotl 13.


13. Cborepiecopos non licere presbyteros vel
diaconos ordinare, sed neque urbis presbyteros,
nisi CUtll litleris ab epiecopo permissum fuerit, ^
in allena parochia.
Coneilii NeoCXSariensis Canon 13.
13. Vicarii autem presbyteri non in dominico Offenre praeseote episcopo,vel urbispresbyteris : neque panem dare precationia, ueque
Calkem. Sin autem absint, et SoluS ad precatio-

\
' .
,
, .
' .
' . ,
,
* ,

nera vocaloa fuerit, dat.

, .

" II Tira. , 4.

1 7

Cartbag. , cap. 19.

i 8

Carihag. m , cap. 16.

.
(47-30) Et Ferrandua cap. 129, et conc. Cartbag.
(32) Concil. Cartbag. ui, cap. 4, et Ferrandus.
tic. 27,
cap. 121. ex concil. Gartbag. tit. 9.
(31) Ma. Si cmmoitverit pecuniam, et ptcxmiam
(33) Egberlns Eborae. tit. 91, addit:
*cciputU
tionamti neemilate ctgente.

653

SYNTAGMA

CANONUM

554

, C A P . -.

'.

Concilii Antiocheni canon 10.


' . ;,
0. l i qui sunt vicis vel pagis, qui dicunlurchor) , episcopi, eliamsi episcopi ordinationem manuumve
, 3 impositiofiem acceperint, visum est, utsuum rao , dum sciant, et sibi subjectas ecclesias adrainis , Irenl, earumque cura et sollicitudinegerenda con , - tenti sinl : constituant autem lectores, hypodia , conos et exorcislas,et eorum promoliooem sufli, cere existiment, nec presbyterum, nec diaconum
, ordinare audeant absque urbis episcopo, cuisub . jicilur ipse et regio. Si quis aulem ea quae defl , nita sunt transgredi audeat, ipsequoque depona * tur ab eo honore quein habet. Fiat aulem cho .
repiscopus ab episcopo civitalis, cui subjicilur.

9 3 Basilii ex epistola ad chorepiscopos, Quod


Oporleal fieri mintSlrOS COfitra CatlOTieS.
.
Permoleslum mihi, etc. Utpag. 490.
, . . ) .
CAP. X X X . Ut in unaquaque urbe, eliamsi
. ' .
tnagna sit, non sint diaconiplus quam septem.
, .
Concilii Neocce&arensis canones 14, 15.
' , ' .
". *,
14. Chorepiscopi aulem sunt quidem in flgura
, septuaginta : ut autem comminislri, proplcr stu, .
dium in pauperes, offerunl honorali.
'.
15. Diaconi seplem esse debent ex canooe,
, ' ^ eliamsi sil magna civitas. Ejus autem rei fidem
.
faciet liber Actorum.
; " \
Concilii oecumenici vi canon 16.
" \ , ;
16. Quoniam Acluum liber septem diaconosab
, apostolis conslilutos esse Iradit, Neocaesarensis
kv ^ aulem synodus i^sic inase ediliscauonibusaperte
' , disseruit; quod septem debenl esse diaconi ex ca , none, etiamsi sit valde magna civitas, ex libro au , } tem Actuum persuadeberis: nos cum dicto apo * stolico Palrum menlem adaplassemus, invenimue
, eos esse loculos non de viris, qui miuislranl my steriis, sed de minislcrio quod in usu mensarum
, adhibebalur, cum liber Actuum sic habeat: In
* diebus illis cum diuipulorum multitudo cresceret,
' - fuit Gracorum murmur adversus Bebrceos, quod
, despiciebaniur eorum viduw in ministerio quotidia , - no. 0 Duodecim trgo, accerstta dmipulorum
multitudine dixerunt: Non plac.et, ut verbo Dei re* icio mensis serviamus; providetc ergo, fratres, viros
, . ex vobis, de quibus bonum sit testimonium, teptcm,
, - Spiritu sancto et sapientia plenos, quos in hoc usu
*
, ,
conttiiuemus : nos auiem in oraiione et verbi roint ,
iterio forliter perteverabimus. Et placuit ttrmo co , ram omni multiiudine, et elegerunl Stephanum t?i rum plenum fide et Spiritu sancto, Philippum, et


.
Prochorum. tt Nicanorem, el Timoncm, et Parme * nam, el Nicolaum proselytum Antiochenum, quo$
statuerunt coram apostolis* . Haec imerpretans Ec , , , clesise doctor Joannes Chrysoslomus 21, sic prose , , , quitur: Est opera prelium admirari, quomodo non

, est scissa molliludo in virorum electione, quo . modo non sunt ab ipsis rejecti ac reprubati apo , stoli. Quamnara autem babebant hi auctorilatem,
0

9 Can. 15. *> Acl. t i , 1-7.


PATROL. QR. C I V .

t l Homil. 13 in Acla.
18

55&

PHOtll

PATRIARCHJE

CP.

556

etquamacceperantordinationem,scireestnecee-Ao^4 .
sarium. Numquid diaconorura ? Alqui hoc non esi , in ecclesiis. Sed eet presbyterorum dispensatio Y ' *
Alqui nullusadhuc erat episcopus, sed soli apo- , ,
stoli. Unde nec diaconorura, nec presbyterorum . ;
namen existimamus apertum esse ac manifestom. *
Proptor hoc ergo nos quoque praxticamus, ut ;
pradicti aeptem diaconi non de iis accipiantur, , ' *
qai mysteriis serviunt, ut est prius expasila doc- , /
trina, sed eos esse quibus fuit concredita ac tra- . ,
dita dispeneatio communi eorum usu, qui tuoc ,
collecti foerant (34), quinobisin hoc quoque for- ,
ma fuere humanitatis el studii in eos quiindigent. , !
, ,
.
TextUS. Const. , tit. 1 Novellanim dicit, quod ' ' . ,
eorum numerum, qui in unaqaaque ecclesia roini-
slrant, redituum 100 quantitae et inveterata
coneuetudo definiat. Const. vero 9 ejusdem iit. . ' , ,
jubet, ut in Magna ecclesia Constantinopolitana
sint presbyteri sexaginta, diaconi centum, diaco- *, *, \
nissae viginti, subdiaconi nonaginla, lectores cen- ', ', ' '
tum et decem, cantores viginti quinque, ostiarii . .
ceulum. Ejusdem autem lit. const. 40, vult, ut .
in aliis ecclesiis servetur ab inilio definitum ata-
tutum. Cseterum per formamdorainiHeracliicon- *, ',
stituti sunt in eadem Hagna ecclesia prosbyteri ', ', ', ', '.
octoginla, diaconi quinquaginla, diaconissae qua
9

draginta, aubdiaconi aeptuaginla, lectores centum sexaginla, cantorea viginli quinque, ostiarii aeptuaginta quinque.
CAP. X X X I . Quinam sint cleriti, 8ive q i l i - C

nam ad ecclesiasticum ordinem pertinentes f


Concilii Laodiceni canon 24.
24. Quod non oporlet sacratos, a presbyteris
usque ad diaconos, et deiuceps quemlibet eccleeiasiici ordinis usque ad minialros, vel lectores,
vel cantores, vel exercitatorum ordines, in cauponaro ingredi.
Iextus. Const. u , tit. 1 Novellarum, presbyteros,diacono8,lectore8, cantores, clericos [esse]
dicit. Quin exorcislarum eliam et ostiarioruro
conat. 6, tit. 3, lib. l . cod. meminit.

. *. *,
;
\
'. "
, ,
, , , , , ,
.
' * .
, , , ,
, ' * " . * . '
. . .
. '.
.
' .
' . *, ,
* ,
,
.

CAP. XXXII. Ne is ordinetur cvjus uxor


fuerit adultera. Quid autem si clerici uxoraduU
terium committatt
Concilii Neocotsarientis canon 8.
8. Si alicojus uxor, cum esset laicus, adulterata fuisse convicla fuerit, ia non polest ad m i nisterium accedere. 101 Sin aulem eliam post
ordinationem adulterata fuerit, debet eam d i miltere. Quod si cohabitet, non poteat sibi commissura ministeriura exsequi.

Textus. Etiam civilia lex, quoscunque uxores
saasaduUeras non repudiaet, punil. Const.aulem , *
2, tit. 9, lib. ix cod. lenonem esse dicit eum, qui ' . ' . ' . . ,
uxorem suam in adulterio deprehensam, in matri- 0

(34) c Quicum aposlolia congregati erant, et crediderant, inquit Zoaarai, Bwrd.

557

SYNTAGMA CANONUM. -

. I, CAP. -XXXVi.

S58

* 6 . moniodetinuerit: non autem,etiam qui adulteram


solummodo suspectam habuerit. Hodie vero etiara
post condemnationem polest raarilusuxorera suam
, repudium adulteram e monasterio recipere: [idquej secun ' .
dum observationem NovelJ 134, de repudiis.
. .
CAP. XXXIII. Ne clerici libere ordinentur,
, sed omnino vel cerlat ecclesia vel monasterio de .
putenlur.
" .
Concilii Chalcedonensis eanon 6.
" . ; ,
6. Nullum absolute ordinari, nec presbyterum,
, , nec diaconum, nec omnino aliquem eorum qul
) , sunt iti ordine ecclesiastico.nisi npecialiterin ec , , clesia civitatis,ve! pagi,vel marlyrio,vel monasle rio is qui ordinatur, designelur. Eos autera qui
, absolute ordinantur, decrevit sancla synodus i r , ftritam ac invalidam habere ejUSmodi Qianuumim^ ' .
positionem,et nusquam exercere ac operari poase
7

ad ejus qui ordinavit injuriaro.


' .
GAP. XXXIV. De periodeutis et de ecclesiis
.
rusticanis.
'.
Concilii Laodiceni canon 57.
'. " ,
57. Quod non in vicis et pagis episcopos con , * stitui, sed 102 periodeutas, boc est, circumcur , satores ; eos autem qui prius constituti fuerunt,
nihil agere sine meote episcopi qoi est in civi , tate. Similiter autem et presbyteros nibil agere
.
sine mente episcopi.
* ' ' . ' . ,
Textus. Const. n, tit.3, lib. i, dicit, ex [ipsis]
, pussessionibus et vicis, non autem aliunde, in
, ecclesias ipsorum ordinari [debere], ulpropriam
. "' . capilalionemac vectigal contribuant. Constit.vero
, ' ' . , 46 ejusdem til. et 2, tit. Novellarum aiunt, cen , , sibus annotalos, eliam invitis [agri] dominis, in
' ' iis vicisin quibus mansilant.ordinari: [ila tamen,]
/ , ' C Ut capitaiionem COntribuere, et per SubstilutoS
ruralia obsequia exsequi, per dominos compel .
.

'.


.
' .
' .
,

,
.
' ,
,
, , * , -"
.
.
' .
' .
,

.
,
. ".

lantur.
CAP. XXXV.Vt episcopo urbis subsintcleriri
tam in hospitibus pauperum, quam in monasteriis, vel iocis qum dicuntur mariyria versantes.
Concilii Chalcedonensis ctnon 8.
8 Clerici ptochotrophiorum,mona8teriorura et
templorum martyrura,sub polestate episcoporura,
qui sunt in unaquaque civitate.ex sanctorum Patrum (raditione.permaneant, et non per arroganliam se a proprio episcopo,iropcrium ejus detrectantes, subducant. Qui banc aulem conslitutionem avertere ausi fueriut, si aulem monachi, vel
laici, sint excommunicati.

CAP.XXXVI .De servis qui in clerum recipiuntur.


Apostolorum canon 82.
82 [81].Servos in cleram provehi sine voluntata
105 dorainorum, non perraittimus,ad eoriim qui
possident molestiam.Domorum eoim eversionem
talia efflciunt. Si quando autem etiaro dignus ser08 visus sit, qui ad gradum eligatur, qualie noater

559

PATRlARCHifi CP.

560

quoque OnesimaS flSUS 68t, et domini C0nC6SS6-, , ,


.
" ' . ' . .,
Coost. 36, tit. 39 lib. i , ced.ait servum ne folente quidem domino clericum fieri, nisi prius , ,
manomittatur. Const. 2, ftit. 1 Novellarum ait: Si , * . ' .
aciente neque contradicente domino clericue fa- * . ,
ctus fuerit, [eom] liberum e$ee,ac fieri in^enuum. , Si vero [dominus] cum ignorasset, inlra annum .
[illi soam] fortunam ostendat, [eum illum posse] , .
recipere. [Denique] liberum faclum.si mundanus , ,
fiat, domino suoin senritulem tradi.Eadera const. .
dicit episcopaUim a senrili atque ascriptiorum , ,
conditiooe, et a patria potestale liberare.Quod ip- '
sum sane etiaro Novella 81, quae tradit, per quas '
digniUtes CUriae [nexu] patriaque potesUle quis g '
' .
liberetur.
\ ,
CAP. X X X V I . De diaconissis, et quod mu .
lier presbyteralem dignilatem non obtineat.
' .
Concilii Nicceni canon 19.
'. ,
19. De Pauliaoislis, qui deinde ad ecclesiam
confugerunt, statulum est, ut i i omnino rebapti- , zentur. Si quivero tempore prseterito ia clerico- . ruro niimero eranl, si quidem a culpa et repre- , ulv
beneione aliqui visi fuerint, rebaptizali ordinen- ,
lur a catholic 104 Ecclesioe episcopo. Si vero y
examioatio eoa non esse aptos deprehendit, de- .).
poni 603 oportel. Similiter autem et de diaconis- , .
aie, et omnino de omnibua qui inter clericoe an- ,
nuraerantar, eadem forma servabitur. Diaconis- , !> -

rint ac liberaverint, et ffidibus emiserint, fiat.

Sarum aotem meminimus quae in habitu quidem ,


r

:
..
uu-4
..

\
>\

t
_

censentur,
quoniam
nec ullam
habent
maauum

impositionem, u( omnino inter Uicos ipsa COD.


nuraerentur.
,
Concilii Laodiceni canon 11
'. ,
11. Non oportere eae quae dicuntur presbyler
, .
et prsasidentes, in ecclesiis conslitui.
' .
Concilii Chalcedonensis cunon 15.
15. Diaconissam non esse mulierem, e i c , ut
, , ...
pag. 550.
'.
ConciUi (zcumenici sexti canon 14.
14. Sanclorum dnrinorumque Patrum, e t c , ut
*. ,
. . .
pag. 551.
. .
CAP. X X X V I I I . Quatenusper ordinationem
.
peccata solvantur.
' .
ConciUi Neoc&sariensis canon 9.
*. , . ..
9. Si presbyter qui corpore priua peccaverai, e t c , utpag. 547.
9

561

SYNTAGMA CANONUM. -

. II, CAP. I.

562

TITV02 B\
i S ,

T I T

u L U S II.

D E E X S T R U C T I O N E E C C L E S I A R U M , D E SACRIS VASIS A T Q U E DONARIIS, D E GLERIGIS


PRJETER

SENTENTIAH

EPISCOPI A L T A R I A

ERIGENTIRUS.

. -
CAPUT PRIMUM. De conseeratione eecle
siarum et martyriorum qux sanctorum reliquiis
.
carent.
* \
Concilii Carthaginensis canon 6,83.
.
Vi chrisma presbyteris non fial
6. Fortunatus episcopus dixit: In praeteritis
, conciliis sUtutum [mss. conetituta] meminimus
, , , 6866, ut chrlsraa vel reconciliatio poenitenlium,
, necnon et puellarum consecratio, a presbyteris
' , noD fiant : si quis autem emerserit hoe faciens,
; quid de eo [m$$. de hoc] etatuendum sit? Aure lius episcopus dixit: Audivit dignatio veslra sug , geatiooem fralris et coepiscopi nostri Forlanati;
; quid ad hsec dicitis ? Ab universis episcopis dic * , , tum est: Chrismalis \ms. chrismae] confectio, et
, puellarum CODSecratlO a presbyteris non fiat: vel
* reconciliare quemquam io publica raissa presby.
.
tero non licere, hoc omnibus placet.
* .
De monumentis martyrum faclitiis.
' .
83. Item 35, ut allaria quae passim pcr agrosat
, per vias taoquam memoriae marlyrura consti , tuuntur, in quibus nullum corpus aut reliquiaa
, martyrum conditae probantur, ab episcopie qui
- locis eisdem praesunt 106, si iieri potest, ever. lantur. Si autem hoc per tumultus populares noo
, - sinitur, plebas Umen admoneantur, ne illa loca
* * frequenlent, ut qui recte sapiunt, nulla ibi su/ $
perstitione devincti teneanlur. Et omnino nulla
* memoria marlyrum probabiliter acceptetur, nisi
, ubi corpus aut aliquae reliquiae sunt, origo alicu , , JU8 habitationis vel passioois fldelissima origine
,
traditur. Nam quae per somnia et per inanes
' quasi revelationes quorumlibet hominum ubi cunque consliliiuntur allaria, omni modo impro,

- bentur.
.
', ' , *.
Coneilii Nieoeni n canones 7 et 17.
Templis absque depositione sacrarum re"
,

- liquiarum fuerunl dedicata, fieri debet deposi


tio.
.
/ '. *
7.Ait Paulua divinus apostolus: Quorumdam ho
, minumpeccatasunt manifeita, nonnullos autcm
9

** Carthag. n , ean. 3 *3 Concilium Caribag. v, c. 14 ; concilium Afric. c. 80,

563

PATRIARCHJE CP.

564

consequuntur*!. Praecedentibus antem peccatis, . /


alia quoque ea sequunlur. Impiam ergo haeresim ,
eorum,qui Cbrietianos accusant, alia quoque im- ,
pia consecuta sunl.Quemadmodum enim venera- .
bilium imaginum aapectum ex ecclesia sustule- ^ ,
runt, alios quoque mores reliquerunt, quos qui- hnt dem oportet renovari,et lam ex jure scripto quam , , ^
non scripto sic observari. Quaecumque ergo tem-
pla consecrala sunl absque sacris reliquiis mar- ,
tyrum, in iis fieri statuimus reliquiarum deposi- ,
tionem cum consuetis precibus. Episcopus aulem , .
postbac templum consecrans sine sanctis reli- , ,
quils, deponatur, ut qui ecclesiasticas traditio- .
nes tranfgressus sit.
, Ne quis eum non habeat quce ad perfeclionem
.
pertinent oratoria wdificare aggrediatur.
*. "
17. Quidam mooacbi suis 107 monasteriis reltctis,utquiimperare desiderent,et parererecusant, , oraloria aedificare aggrediuntur, cum ea non ha- , beant quae ad perfectionem perlinenl Si quis ergo , .
boc facere aggressus fuerit, probibeatur ab ejus t ,
loci episcopo.Si quis autem ea habet quae ad per-
fectionera sufficiunt,qu ab ipso deliberata sunt, , .
ad fioem deducantur.Idem autem servetur in lai-
.
cis et clericis.
' ' .
Textus. ID cap.l4,tit. 3 prasentis operis tranacripsi, quomodo fiat ecclesia. Dicit vero etiara , .
const.15, lit. 2, lib. cod. qood si quis rem rao- . ' ' . % . ,
bilem, imraobilem, aut seipsam moventem, per- , sonae [cujuspiam] marlyris, aut prophetae, aot , ,
angeli, tanquam ipsi oratoriam exslruclurus do-( , ,
naverit, donationeroque ubi oportet, in acta re- ^ ' ,
tulerit: cogatur opus,quanquam cceptum non sit,
com haeredibus adimplere, [eo] que adimpleto , .
donationem conferre.Idemque dexenodochio,no- *\
socomio.alque ptochio [dicil.Tum etiam episcopis etoeconomis, ut hosurgeret facuIlatera eaee.Pos- . ,
tremo baec complela,prout donatoribus visum est,
acsecundum iojunctaa praeceplionesadminislra- , * &.
ri.Acconst. 45, tit. 3,ejusdem lib. dicit: Quod si ' , ' . ,
quis aut per inetitutronem, aul legatum, fideicom- , ,
roissumve,aut mortia causa donalionem,piam dis- fidet COtnviisSQ morttS CaUSa ,
positionein fecerit,cogatur per episcopum manda- 6 ,
tarius,etiam si episcopo a testatoreprohibitum sit, ,
ne curet, ut si eccle3iam facere ipsi injunclum , '
fuerit,intra triennium illam abaolfat: si vero xe- j , '
nonem,intra anoum.Etenim dum opus consume- ^ ,
tur, recipiendis aegrolis [aliam] domum conduci . ^,
posse. Deinde eo leropore elapso, episcopum re-
licta Ipariter] cum fruclibos alque accessionibus
a leropore mortis testatoris exigere: ac ecclesias, ,
1;

108 xenone3, gerontocomia orpbanotrophia,no}

socomia, aut ptochia sedificare : [tum etitm adminietratores ipsia praeficere, oisi testalor, qoia
administrare debeat, expresse dixerit: el lametsi
[adroinistratorem testalor] nominarit,poteaiatem
[tamen] habere epiacopuro, ut ai male ille adrainistret, [ipsura] removeat, et alium faciat: si
vero qui juseus eat, ab episcopo interpellatus
magistratuum [etiam] admonitionem exspejtet,

, ,
, , , 0 ,
,
, .
, *
^, ^ ,

565

566

SYNTAGMA CANONUM. . II, GAP. I.

, [ipsuro] quod relictum est, daplicatum dare : 81


, episcopus negligentius agal, metropolilanum, aut
. , traclus istius archiepiscopum,ut quod praceptum
, est adimpleatur, COgere, et quemcunque civium
, [posse qua3Stionem] movere: si post mortem suam
.
hsBredea aliquid dare aut facere jussifuerint,praedictum tempas post illorum decesaum computari: [denique],ut haec impleantur, [ipsos] magistratus
cog*re [debere.j
* . ' .
Texlus. Const. 3, til. 1 Novellarum ait [aliquid
/ facere aul dare] jossum,si ab episcopo el oecono , - mo per publicas personas bis admonitas adhuc
, oWxv differt.ab omni lucro excidere,ei episcopum om nem substantiam cum medii leraporis accessia , nibus, non retenta [ab illo] falcidia, in quae con. , - stitutum est insomere : el si universaliter quip. ' . ' . , piam legelur, idem esse. Eadem const. 3, tit. 2
? Novellarum ail, intra sex menses post aperturam
, lestamenti [relictis non dalis], propier dllatio . ' nem fructus, usuras alque atcessiones a morte
. ' . ejus qni reliquit, exigi. Eadem const. 3, lit. 2
, \ Noveilarum ait, inlra quinquennium ecclesiam
, debere perGci : alias venerabiles domus intra
. - annum. Si vero intraannum haeredes [eaa] non
, fecerint [ipsos] cogi doroum [aliquam aut] emere
, aut conducere, ubi jussa queant exsequi. Procu. ralionero aulero perinde atque praemissa cooet.
^ .
institoii.
.' . ' .* ',
109 Textu8.L\b vero i digest.tit.50,Ub.n,diciC,
, ' - ressacrasdivini juris,acin nullius bonis esse.Ree
* , . autem sacra est.qu publice consecrata eat.Nam
, * quae hominum privatorum sunt, non sacra sunt,
, , . sed profana.Si vero aedificium [sacrum] collapsuin
. " . c fuerit, lor.us sacer manet,ul digesto 6.Consecran , tur vero [loca] et civilatibus et in agris. Locus
, ' ' * publicuscitra jussum principis non fitsacer,utdi, ' ) . . ' gesto 8,el 9.Res sacra non recipit aestimalionem,
, , ut digeslo 10.Et [lib "| Inslii. n,tit. 1 : Sacra (in * * quit) 3 snnt, quaa rite per poniificetDeoconse , crat&sunt: veluti aedes sacrae, et vasa.Et aedibus
, * \ sacrisdirutis.manet locus sacer.Noneslautemsa*
* . * crum,quod qutspiamsuaauctoritate quasi aacrum
* constiluerit. E t t i l . 9, neminem possessionis suf , ' . ' . ' fragio res sacras usucapere.Nemo uliliter res sa8 * cras 8tipulaiur,ul Instit. 3, lit. 19 E l tit. 23 : N e , * mo sciens [reele] emil rem sacram.Si vero dece ' . ', ptus emit quasi privatam, agit ad id quod inlerest.
. . ', Et Inst.iv, til. 15, in [loco] sacro aediflcare prohi. ', . "', '* *- bemur. Lib. [dig.] 1, lit. 16, dig. 7 : Magistratus
* . "*,. ', ' *&des sacras inspiciunt,ac ornandas curani.Lib. u,
* . , lit. 44, digest. 60. Non recte quis paciscilur, ne
. ', . ^ , *' , locum suum dedicet. L i b . vi,lit. 2 3 : [Loca] sacra,
' * quasi noslra,in rem actione petere non possumus.
* . Lib.?iu,til.l,dig. 14: Sacro locointerveniente,iter
', .',.^,^ per ipsum in privatum [locum] impeditur.Servttiis
, * - enim per isliusraodi locum non consislit Lib.xi lit.
* , 7,lib xvi, digest. 36: Loca sacra abboslibus capta
. ', . ', . desinunlessesacra sicul[homo]liberinservitulem
"', '* , perlraclus.Ab|hac] calamitale liberata prislinum
' !> ..', . ', . " , ', " \ statum recipiunt.Lib. xvu, tit. 2, lib. X f i , digest.
y

PATRIARCHiE C P .

557

568

63. St res eommanis consecrata fnerit, in illa to- - { ,


cieUs solvitar. L i b . x t m , tit. l,diget.5, 6, 110 * arVso , *

62 : Sacre rei emptio eonsislft, si illam sacram ,
ene emjilor ignoret: habetqne adfersos vendito- I , .
rem | ationem| qoanti ejae interfoit, ne [ea res] . *, ', .
vindicaretnr. Si vero seiat emptor, non consiatit . .
enditio. Et digest. 73, tjasdera t i t : JEde gacra *, . ' * , *
diruta, locus non fit saeer : unde neque vaenire ' ,
.
potest.
;. ', . t*, # . '
Texlus.El lib.24,lit. 1, dist. 16,5. Recte dono
uxuri meae locam, ot in ipso aedem sacram faciat, " .
atqoe loens fit saeer.Lib.xxvn,tit. 10, digest. 1 2 : *, . ' , ,
Fnriosi carator rem ejus dedicare non potest. ,
L i b . 30, digest. 39: Qui rem sacram lega!, farere . . \ . ', . '
idelur: neque aestimato[ejus] praestalar;quoniam , , nollo prorsos modo distrahitur. Lib. xxix, tit. 1; ; .
digest. 1 : No?i operis nontiatio locum habet, ',. t * , * ,
contralegesin racroloco opusfiat. Tit. 3,digest. . . ' , . {, . "^, *
47 : Sacro loco interveniente servitus [] consi- , ,
stit, Lib. XLI, tit. 2,digest. 3 1 : Desinimus possi- ' *
dere Iocum,ubi ille sacer faclos est: (ametsinon . ' , . "', '
ut lalera, sed ut privalom eum haberaus. Tit. 3, ..',.', . ^ , ' , ' -
digest. 9 ; Res sacras non acquirimus per longi ,
temporispossaeeionem.Lib. ILIIF, l i t . l et 2 : Non * . "* , . ^ , '
debelaliqaid fieri in sacroloco.etquoJfacturaeet, , reslituitor.Tit.6ejusdemlib.Digest.i Non licetali- *
qoid facere in loco sacro, io eum velimmitlere, *
quod defor milatcm illi,et non ornamentom afferat. . ' , .
Hoc autemad privatasacranon pertinet.Planecora ^ , ' * ,
aacTorum locorum mandata esthisqoi illisprsesum. . . ', . " , .
Tit. 8 digest.2 : Non licet in loco sacro sediOcare: , "*, '* '
sed et quod aediflcatum est, diruitur. L i b . XLIV, ,
tit. 6, digest. 3 : Non licet rem litigiosam Deo de-
dicare: et qui hoc fecerit,praeslat duplum adf ereario,eo quod adversario Iraditus sit illo potentiori.
. ', . ', . " , *
r&rfiis.Lib.XLV, til. digest.38: Recte 111 abs
te slipulor, ut aedem sacram sedifices. E t i n istius *
modi [re| locatio valet.Digestum 83: Rem sacram ^ . . "', '
slipulari non pos8umus,quamvis profanafieri pos- , *
sit.Non tametsi locura profanumpromisero,iIlum- ,
que cilra dolum meumconsecrariconlingal, libe- *
ror: nec ei locus rursuslege aliqua saceressecoe- ,
perit,in obligalionera revocor. Neqoe rem sacram .
etipulari poeeum sub conditione, quando profana *
esse coeperit. Illa enim [dunlaxal] stipulari possu- , inus, quaetemporestipulationis subjici usibusdo- ,
minioqucnostro possunl.Digest. 9 1 : Si resin sti- . . " , ^ '
pulalionem deducta in rebus humanis sit,sed dari ,
non possit, quod forte sacra facta sit: el vero lem- , >porestipulalionis vel poslea promissoriis[illa]fue- , , ,
rit,eldeinde sacra factasit, tenetur [promissor] : , > '
quemadmodum eliara,quando [resabipso] aliena- , .
ta peralium sacra facta est.Si vero res aliena fue- ', *
rit,et ab alio earo sacram fieri conligerit,non tene- , ,
tur promissor : nisi poeteaquam moram fecit, res , '.
eacra facta fuerit.Dig. 137 : Inutililer stipulorsub . . " , ' !condiiione,quaa a lege prohtbita cst: ui: Dabis, si ^ * **
quis rem sacram veniideril.T&melsi fieri possit, ,
.
ut poslmodum ejusjus mutetur.
t

569

SYNTAGMA CANONUM. -

. II, CAP. I.

570

. ', tfr. ', . " , '* -


TtXlUi. L i b . XLVII, t i l . 32, et l i b . XLVIH, tit. 4,
, digest. 1: Qui cum armis locum sacrum occopant,
' , . ' , . obnoxii pcenae suot. Movetur enim adversus ipsoa
', ). - ' , ', .', . " , '. lex [Julia] majestatis. L i b . L , tit. 16, digest. 1 7 :
Sacra non sunl pubHca.
.
. ', . ', . *',
Textus. L i b . xxxm, lit. 1, digesl. 2 0 : Si lega vero sacrarum rerum custodibus denaria decem,
, * - [ita] ot dentur die festo : videor decem denaria
. .' . ' . '* annua relinquere. L i b . xxxnr, tit. 1, digest. 17 :
, Si e m i s meis ad cuslodiam templi a me aedifi , - candi deslinatis, legavero annua cibaria et 112
vestiaria: capiunt [illi ista] a morte mea, tantia , , perdum teroplum coDSumroatum sit.Servi tamen,
- quod leelatorad tetnpli a se*diOcandicuslodiam
, , dflsiinavit,niai ipsos manumisii, haeredis raanent:
9

. ', . ', . ', . \ . ', . ' g ut lib. XL, tit. 12, dig. 35. Lib. xxiv, til. i , dig. 5 :
Recle dono uxori m e rem, quam Deo offerat.
L i b . xxxiv, tit, 2, digeat. 37: Si dixerim, ut fiant
crocea ex centum libris, et io illa sacra aade statnantur: ac vero q u in ea [cruces] sunt oranes
argente et r e siot: argeoteaa facere haerea
cogetur.
Textus. L i b . xxxv, Ul. 2, digest. 1 : iie q u
Deo legata sunl, loculus [est] Falcidiae. L i b . L , tit.
12, digest. 2 *. Si quis rem [aliquaro] voverit, ipse
obiigatur,noo autem res.Quando verores solvitur,
ipsa sacra nun efficitor, aed proroiasori liberatur.
Ex tali autem promiei ione *>ui juris puberes obligantur, non auteui alieiue potesiati obnoxii sine
patris dominive auctoritate. Si decimam quis bonorum foveal, non priua [illa] in ejus bonis esse
desinit, quam ipaam separet *. si fero ea nondum
separata decesserit, obstringuntur haeredes ejus.
Voti enimobligatio ad hawedes transit. Lib. i , cod.
lit. 2, const. 1 : Licet unicuique in suprema voluntate aanctis ecclesiis relinquere. Firmas enim
morientium voluntate* esse oportet. Coust. 13 :
Licet viduis, diaconissie, virginibos Deo dicatis,
sanctimonialibos, et aliis religiosis [feminis], ut
el justo testamenio, vel codicillo, vei volunlate
non scripta, site ioslitutione, sive substitulione,
sive legato, vel fideicommiaso, seu speciali sea
universali, [aliquid] relinquant ecclesiis, clericis,
monachis, aat pauperibas.
. '. '
rextu5.Con8t.l9.Qudonatiooes U S c i l r a a c t o , , , ruffl confectiooem usquo ad quingentos solidos ia

, '
. . ', . '. . '
< ,
,
, ,
.
, ',. ', . ', . . ' , . ', . '.
, ,
* ,
, '

,
.
, ^
, *
, *

. . ' ., . ', . *
*
* . '.
,
,
*
.
' .

, , ^. , ^ecclesiam,xenodochium,no8ocoiDium orphanotro , - phiaiD, vel plochium fiont, talent. Reliqu ,


' ' tamelsi pias causas fiant, quseque amplioris
^ * . '.
quingentis solidie quantilatie esse dicuntur,excepf


,
* . \ , ,
, ^
, , perSOnalia Itl reni , ^
*
* , '.

tia imperialibus donatione opua habenl. Const.22.


Quae ex liberalilate corialis ad venerabiles doIDUS penreniunt, a lucratiliorum inscriplionibus
immuoia eunt. Conat. 23. Si quid donalum, aut
haeredilas legatumve remm mobiliom vel immobilium in rederoptionem captivorum venerabili
[cuipiamj loco relictum sil, Jactio] peraonalis, in
rem,el hypothecaria competil, et sola cenlum annorum prscriptione [qui borum qoippiam vindi-

571

572

P A T R I A R C H U GP.

Canl] rejiciantur.Hoc enim tempus diutum YttSDA'Eav ^ ,


hominis est.Const. 35. Si quie Christam Dominum ,
baeredem scripserit, neqae oratorii appellalionem , * , addiderii.ecclesia loci,in quo defunctus habitabat, *
ecripta ?idetur.Idem eliaro in legato. Procedit au- '.
tem(qaod relinquitur] in alimoniam pauperum.Si , ,
vero cuipiam sanclorum angelorom aol martyrum ,
reliquerit, neque mentionera fecerit dornuum : , * ,
[tum] si qoidem in illa civitate ejusve territorio *
istiusmodi domus sii, illa capit: sin minns, [ades , sacraj quae in metropoli est, accipit. At sl neqoe , ,
illic istiusraodi aedes sit,loci ecclesiae illis aliis sa- b , ,
cris eedibus cedentibus.isla capiunt:si modo defun- ' ctum non aliud cogitasse, ac aliud locutum esae . (&, ostendatur. Tunc enira qood verum, non autem
quod ecriptum est, obtitiet. Caelerum sicertum - ,
CUDI dixerit, inveniantur autem in cifilale, sive , ,
114 ficinis locis multa ejusdem nominis : tum ai . ,
erga horum quempiaiu majorem affeclionem ba- *
baerit, saepiuste accesserii, illi reliquisse videtur. .
9

Vemm si tala nihil inveniatur ; quae ex ietiusmodi aedibus uiagis indiget, accipit relictura.
Texlui. Et tit. 3 ejusdem lib. cocst. 24,ait,raium
firmumque esse, quod pauperibus relinquitur.
Const.28 ejusdem tit.Valet.quod inredemptionem
captivorom relinquilur. Et si quidero testator
dixerit, quis [islij rei operam navare debeat: is
exigil, et pro sua conscientia statutum adimplet.
Sinaulem personam non dixerit, [illiua] civitatis,
in qua teslator nalut est, episcopus relictum perCipil: dODO apud praesidem inacla referendo data-

rum sibi pecuniarnm quantilalem, ac post annum


rcderaptorum numerum et data pro his [pretia]
manifesta factaras. Quod si testator barbarae natioois fuerit, et de ejut patria aliqua ambiguitas
emerserit, episcopus toci in quo defanctus esl, pecunias accipit, et quod prsescriptum esl adiraplet.
Qui vero [aliquid] relictum [essel scit, recte facit,
si |id] rectori provinciae et episcopo dicat, neque
[idcirco delator efficitur. Const. 3, tit. 2, Novellarum dicil, [illius] civitatis, in quo testator domicilium habuit.episcopum pecunias capere,et quae
constituta sunt facere. Consl. 45. Si annum [idque]
perpeluum legatum aut munus vei venerabilibus
locis.vel clero.vel mooaehie,vel sanctimonialibus,
el paupcribua, vel breviier ?enerabilibus et non
prohibilis collegiis. relicturo aut donatum fuerit,
non licet de illis transigere: nisi 8I llber, Oullisque

. ' ., . ', # * '. '


" $
^ * 6
,
,
. ,
, ,
^

, *
^, .
,
' , , '
.
' ,
,
. ' * .
, ^
& , ,
* ' .
, ,
, , , ,
, ,
' , ,
, ^

, ,

, ,
,
^
,
* * . . ,
1

poblicis [praestalionibus] oneratus redilus delur.


(Detur) item nunquam alienanda accessio.queenon
minus quadrante puri [inlegrique] reditus contineat. Opertet autero de his l l t t pacta ei transactionee scriptas fieri, easque in [aclorum] uionumenla referri. Si conlra haec factum sit|, dato
auro qui transactionem fecit, excidit, atque rem
venerabilis domas vindicai,hypothec& nomioe res
ejus qui reliquil, in fructibus, redilibas, omniqne
legitima accessione |sibi obstriclasj habens. Neque
[vero ejus] actioni longi temporis prscriptio ad-

573

SYNTAGMA CANONUM. -

. II, C A P . I.

574

, , * . versatur. Siogulis enimannis nascilur. Sane vero

qui aurum dedit, sibi obnoxium habet eum qui


cum ipso conlraxit, ejusque hseredes, ut ejusdem
tit. const. 55. [tradit ]
Textus. Const. vero 3, tit. 2 Novellarum de
hujusmodi legalo d i c i l : Si qui [id] capere et dare
jussi sunt, aut locns ex quo cooslitutum est dari,
in eadem aul vicina provincia sint, ne quo modo
illud alienelur; sin in remolioribussint parlibus,
licet utroque consenliente ficinum [aliquem] reditum uberem neqoe roultis praestaliooibus praegravatum, cum accessione quadrantis relictae
quanlitatis,pro illo capi. Si vero vendere legatum
velint, ne minus pretii nomine capiant, quam ex
legato per triginta quinque annos colligator : ila

* . ' . ,
,
,
, ,
. ^^ , ,
,
.
, * , * g tamen, ut pretiuni ad utilitaiem venerabilis d o - mus, CUl relietum est, procedat.

.
Texlus. Const. 48, . 5, l i b . , ail: Quod quis
' . * . ' . ,
^5 recte captivos haeredes scribat, haereditatemque
, , episcopus et oeconomus civitalis, in qua [testator]
. larem fovii, suscipiant, qai auf rerum pretia, aut
^ , immobilium reditus in redemplionem captivorum
, consumant: et [non] reienta Falcidia convenian, * tur propter debila. Et, [quod] par.peres recle
* quis haeredes scribat, ac [lum] si non deflniat,
, quos [haeredes esse ?elit] xenodochus 116 ejus, dem urbis facullales capiat, et ex enditione i l , larum redilus comparet. Si vero multi xenones
. in civitate sint, pauperrimus illas capiat: eam
, 6 , [autem] rem epiSCOpUS 6 l Sfib ipSO COOStituli cle
*
rici discutiant. A l si civtlas xenonem non habeat,
* , res per episcopuro aut oeconomura in pauperes
alioquive egenos non retenla Falcidia distribuan . lur. Sin autem in certam personam, venerabi ) . lemve certam domum respiciens reliqueril: illa
, sola capit, non subiens Falcidiam. Conslit. vero.
, . 3. tit. 2. Novellarum id pauperes per episcopum
' . * , 5 distribui ait.
.
' . * . . .
Et cooat. 52, tit. 2, lib. , cod. ait, quod si quis
, gravetur substitulione aut restitutione, si liberi
;, ' non exsistant, ac nolens malrimonium contrahere
, , suscipiat vitam monasiicain, res [relictas] in per, , . peluum retineat: ac dum superest, insumat, au(
, ^relinquat quomodo vult, dummodo in pios usus.
. [Quod| etiamsi sub conditione suscipiendorum l i beroruin illis reliclum sit [aliquid] id habeaul, ta ' . ' . metsi libcros non suscipiant. [Et quod] hoc ipsum
, , [obtineal] et in virginitati servandae obslrictis mu * , fj lieribus, el in matrimooium conlrahere prohibitis
, , , clericis. Constit. 2, lib. i . Novellaruna dicit, quod,
, , - si legalo, aul restilutione gravatus sub conditione
* ' nuptiarum, vel si liberi non existant, clericus,
, - monachus, diacoaissa, ?el ascetria flai, reslitutio
, - exslinguatur. Et [quod] clerici ac diaconissae ec , clesiarum,quando usque ad finem fit suae in iis
. , permaoserint, sub bac condilione donata vel re , licta, in pioa uaus insumere aut relinquere potec

575

P A T R I A R C I L E C P .

576

. Si atltem mooaebi aot ascetriS monasteiia a deaerant iatiiismodi rea cum aliit ipsorum bonis * ,
ad monaateria pertinere. Si tamen ad redemptio-
nem captivorom aut 117 exbibitionem pauperura ,
pradictia conditionibua subetitulio fiat, ouilo .
pnediclorum modorum [banc] excludi.
' * * .
Dicit porro 1, eaque uuicaconst. lit. 48,!ib. vi,
cod. valere quod relioqoitur licito (cuipiam) colle- "' . . ^
gio aat carporiyclericbcollegis p u l a , a u t c u r i , aut , , ,
cohorti prsesulis, aut roedicia, aut docloribtis, aut , ,
advocatis, aut mililibna, aut ejusdem ariis opifici- , , , bue,aut sacerdotibua, aut cuipiam alii: et dividi ?i- , *
ritim ex aequo[iis]qui tempore roortisinalbo repe-
rianturipraelerquarasicerlam quantitatero tattator ,
unicuique attribuerit,et in flne ejuedem const. [di- * . itlir],quod, semel aut annum in piuS USUS reli-
^ / , ctum ait [aliquid] aut ecclesiis.aut xenooibus, aul , , , ,
plocbiia, aut venerabilibas domibti8,aut communi , ,
elerico.aut ad caplivorum redemptioDem,(aut]ipsie pauperibus,vel captivis, valeat defunctis voluntae.
' ' . ',
[Lib.] Inatit.3,lit.27. [habetor:] Inlerdum quod
per errorem DOD debitum, solutum est.nonrepeii- &, ^,
tur, tti in iis, qoffi venerabilibus doraibus vel reli-
gioais vel pielatis iniuiiu legatasunt. [Lib.] Instit. ' . '*
ix, tit. 16. Quod venerabilibue locis legatura est, ex ?
inficjalione duplicalur. Dicit eliam const. 2, tit. 2, . ' . ' . >#
Novel!aroro,quod siquicuicunque venerabili domui
ubilibei constituifleinfructuosam possessionem do- , ,
naverlnt, veodidcriot aliovne modo suppeditarint.aut , ,
(eliaroj reliquerint:illa publicurum tributorum no- ,
mine DOO oblaedator.Dequp quaconque aiie de causa Q * ,
praegravetur: aed omne istiusmodi gravameo in /
608 qui dederunt, earumque haeredes redundet; , /
[quippequi etdatas posses$ionesrecipere,etomne ,
damnum quod venerabili domoi obveneril, prae- .
atare cogautur. Quod [ilem] si forte dolo raalo ,
aliquo pro isliusmodi infrucluosis nonnihil a ve- ,
nerabilium doraunm [dispeosatoribus] 118datum * fuerit: id quod dalum esl, venerabilis domus l u - \ *
cretur, et res infructuosaB ei qui dedil, ejusque ' . . ,
haeredibus restituantur. Const. autera \ , ejusdem , , ,
tit. ait. quod, qui oeconomus [religiosarum do- , ^, , inuum], prafactue, xeoodochus, nu3ocomus, pto- ,
cbotrophus, orpbanotropbus, aut gtrontocomus .
9

tale quippiam fecerit: de suo ei qui dedit quod illi unde damnum obvenerit, resarciel.
D
. ' .
CAP. II. De sacris vasis et donariis.
.
) '.
Apostolorum canon 73.
'. , ,
73(72] Vas aureum, vel argenteum, vel velura
eanclificatum nemo amplius in suum usum con- * vertai; hoc 6t enim preler jus et conlra leges. Si * ,
).
quis atitem deprehensue fuerit, mulletur.
* *
Synodusin templo SS.apestolorum habita prima
,
et secunda nuncupata, canones 1,10.
.
'. , 4. Res adeo veneranda,et honorabilis, el a beaU8,el8aocti5 Patribus noslris jam olim pulcbreex-
cogitata, monasteriorum aediticalio, hodie male , ,
f

51?

SYNTAGMA CANONUM. -

. II, GkP.

lt.

578

. geritur. Nonnulli enim suis copiis,et facullatibus


nomen monaslerii imponentes, et eas Deo sanctificare profitentes,se eorum quae sunt consecrata
,
, ; dominos esse inscribunl.et sola appellatione Deo
, ^ dedicare machinari deereverunt. Eamdem enim
poleslatem eliam post consecrationero sibi usur, pare non erubeseunt, quam prius babere non
, vetabantur : et lanta rei cauponatio adhibfla est,
. ut multa eorum quae sunt consecrata, ab his i p , , ' sis qui consecrarunt vendita cernantur, et admi , rationem, et odium iis qui ea vident afferenlia :
\ et tanlum abest ot ullam agant poenilenliam ob
, * id, quod eorum q u Deo 110 dedicata sunt, sibi
polestatem attribuant, ut etiam eam ad alios sine
, - melu Iransmitlant. Propterea ergo sancta defi. , niit synodus, ut nemini liceat monasterium a d i , ficare absque episcopi senlentia, et coosilio. Illo
* autem sciente, et permittente, et eam quam de , bet orationem peragenle, ut ab antiquis pie ac
, - religiose cautum est, monaslerinm quidem d i * ficelur : omnia autem quae ad ipsum perlinent,
- cum illo ipso in brevi inscribantur, et in episco, - palibus archivis reponantur, nullo modo potes * , tatem habente eo qui consecrat, se ipsom prse , ' fectam, vel pro se alium conetituere. Si eoim
. eorum qoae quis homini largitur dominus ara, , plius esse non potest, quomodo eorum quae quie
,, Deo saoclificat, et dedicat, sibi dominium arri ;
pere sinetur ?
*. 10. Qui seipsos Iraduntnnimiperlurbationibus,
, - non solum quod a sacris caoooibus inlentaiursup , - plicium non horrent, sed eis etiam insultare ausi
. , sunt. Ipsos enim torquent: elad suam animi per lurbationem eorum quoqoe voluntatem adulierant:
, , ulpropteranimi sui molos contentationem, ut i n , quil Gregorius Theologus 24,iion soluro sit eorum
, . - malara correctioni oon obnoxium, eed divinum
, - quoque existimctur. Apostolicum enim canonem,
, , qui dicit: Yas aureum,vel argenteum,sanclifica ' * - lum,vel velum lineum, nemo in suuro usum acci, * - piat: est enim prater leges. Si quis aulein depre - hensus fuerit,8egregatione multetur. Euro ad suo, rum deliclorum patrocinium assumentes, dicunt
, eosnon oportere judicarideposilione dignoa, qui
veoerandum sanctae mensaB iodumentum in propriam
. tunicara, vel in aliquod aliud veslimenlum trans, 6 , Dformant. Sed neque eos qui sanctam calicem, (o
, impielatem), vel 120 venerabilem discum,vel ea
, ' quffi sunt iis similia,in proprium usum insumunt,
, , vel pollunt.Canon enim,inquiunt,eos qui in hoc in' . - cidunt,esse segregationi nondeposUioniaubjiciea dos aequum censuit.Sed quis tantsB perversitatis,et
; ' , impielalis magniludinem ferat? Cum enim canon,
' - eos qui quod ad usnra solum est sanctificatum, et
, , id noo ad perfectam rapinam sibi findicant, se gregationi subjiciat, ipsi eos qui saneta sancto. " ' rum rapiunt, et aacrilegis manibas auferunt, de , ' poeitione liberant: et eos qai ad ciborum minie

34 Greg. Naa. orat. 34, n. 540.

579

5S0

PATRIARCILE GP.

teriura,saoquidem Certejudicio, venerabiles dl8- , .


cos et sacros calices inquinant, depoiiendos judi- , cant, non, quamvis sit apertum piaculum, elcla- , *
rum est,qaod qui b c faciunl, non solum in depo- ,
sitionem, sed in extremae eliam impietalis crimen , /
incidunt. Et idem statuit sancta synodus, eos qui .
calicem, aul discura, aut fuscinulam, aut velum, , , ,
aut unom aliquod in altari sacrorum et sanctorum , ,
?asorura, vel vestiraentorum, ad proprium usum ,
capiunt, vel ad profanum usum converlunt, abso- ,
latae depositioni subjici.Hoc eniw est profanare : ,
illud vero aurripere. Eos quidem certe, qui extra , *
altare,iasa qusedam segregata, vel vestes,8ibi vel , .
aliis prabenl,eo8 canon quoque segregat: etnos
una quoque segregamus. Eos aulem qui plane sur- , ,
ripiunt, sacrilegorum condemnationi subjicimus. ,
, ' ,
.
Cyhlli eptStoUt ad Domnum Cap. 2.
* . ' .
' ,
Pecuniam autem qua per injuriam ipsi erepla
est, duplici nomine ei reddi ffiquum est. Primum *
quidcra quod nec tale!2t quid omnioo fieri opor- 8 ,
tebat: et quod valde male habet magnaqne tristi- ,
tia afficit sanctissimos episcopos qui sont ubique * ,
teriarum, quod sumptuum qui Hlis eveniunt dis- pensationis ratio ab eis exigalur,sive ex ecclesias- ,
ticis redditibus, eive ex fructu aliunde percepto. , ' Unusquisque enira noslrum dabit soorum malo- *
rum rationem omniuro judici. Vasa enim pretiosa .
et poseessiones immobiles oportet gervari Eccle- ,
siis ; episcopis autem qui tunc temporis divinum * .
sacerdotium adminiatrant, incidenliom sump- ,
/ .
tuum dispensationem secure credi.
' ' ' . ' . .
Gonst. 47, tit. 2, lib. cod. ait, quod dumextra
sacra vasa [aliae] res mobiles sunt,rerum necessa- ,
riarum iromobilium et sacrorum vasorum aliena- .
tio atque hypotheca ceesat.Et const. 2l,ejusdem ' .
tit. ait, qood qui non per cauaam redimeodorum . , ' (${&
captivorura sacra vasa vel donaria emit, aut in , ,
hypothecam pignusve capit, eliam prelio exci- ,
dat: eaque per episcopos, oeconomos, et vaso- ,
rum cuslodes vindicaniur, etiamsi conflata sint: ,
aut illorum exigantur preiia, si non compareant. ,
Dicit lib. xviu, lit. 1, dig. 62, quod qui nesciena . , ' . ' . ' ,
rem sacram pro privata comparat, licet venditio ,
non teneat, tamen [aciionem] adversus ?endito- ,
rem habeat, in quantum ejas inlerfuit, ne deci- .
peretur. E( [lib.] Inst. n , lit. i , d i c i l , quod sacra ', . ' , ,
asa neque alienentur, neque obligentor, nisi , '
G

'

--,

r -

propter redempUonem eaplivorum. CODSt. a u l e m . ' . ,


1, tit 2 Novellarum poenia subjicit eos,qui sacra
,
asa contra legem propter redemptionem capti , , ,
vorum.
,
7e#{ti*.Const.2,ejusdem til. dicit,utnesacra vasa
' . . ,
122 EcclesiCoosUminopolitanae,aut Ubicunque
,
constitutorum oratoriorum aliier vendantur,opponanlurque pignori, quaro pro captivorum redero- , ptioue. Sane si plura vasa eint, quae oecessarium , ^
[dese] usum non probeaot, et uauveniai, utaliqua ,
,

SYNTAGMA CANONUii. -

58!

T l T . II, GAP. II.

, fenerabilium domuum aere alieno gravelur,neque


, , suppetaot aliae res mobiles, ex quibus aes alienum
, * SOlvi debeat: facullas erit,Ut actorum Ql0111103
/ , tis episcopo alienante, apud roetropolilara : m e ( , tropolila vero,apud ipsius patriarcham cilra dani num coofeclis,superflua aliis venerabilibus dorai , btlS, q u [his] opua habent, vendantur, aut COD , flentur, ac [deiode vendantur, preliumque eorum
.
ad dissoivendom m alieoom conferatur, oe illarum res immobilea alienentur.
. , . ' , . ', Dicit | lib. I, tit. 18, dlgOSt. i d , q U o d p r * . ', . ', Sldes COOqtlirere debeant aacrilegOS.El llb. X,lil.2
. ', , - digest. 4, quod qU36 sacrilegio quosiU SUDt, hffl * . , . ', . " , redes [ioler se] non dividant.Et lib. XLV, tit. 1,
!, digest. 26,quod invalide quispiam 8 Sacrilegilim
. ' , . ', . ' , factorum promitlat, atqoe iode aclio noo compe , Ut. TextUS. E t l i b . XLVIII, tit. 4, dlgest. 1, quod
. ' ., . ', crimen UBSSD majestatia eacrilegio simile sit. Et
, t i l . 13 ejusdem lib.digest. I , [qaod] sacrilegii ac , tio moveatur adtersus eum, qui aacris pecuniis
, - [quippiam] abstulit, vel in rem suam vertil, dolo
* . ', fecit,qU0 herum quid fieret. Digest. 1, tit. 4, Sa - .
crilegi qualitate dilecti puoitlOtuT. Ju$ po&iti , - vum. Digest. 6. Ex sacra fiede privaU8 pecunias
" ' subripere, eacrilegium, sed furtum est.
. ' , digesU , 19, lib. LXYIII,dicilur locum furem
' .
., asacrilegO discemere.Et l i b . VI, cod. tit.2,C0DSt.
. ', . , 6 3, eum qui furatur quod nondum Deo dedicalum
, .
8, Ut furem [ judicio] CODVeoiri.
. ' , . ', . ',
I 2 S rexiU5.Lib.XLVHI,tit.l3,CODSl.7.Sacrilegii
, - C poeoa pro qualilate persooarum, delicti.teroporis,
. , , - feUlis, et 86XUS, gravior aut leviuT infligitur.
, . nulli enim besiiis traduotur, noooulii exuruotar,
, , - aliqui furcaesuspeoduolur.Moderala ?ero poeno
* , - est, 8 nocturous sacrilegus bestiis Iradatur: diur * 008 , qui modicum aliqaid ex templo tulit,
melalli pCBDa Coerceatur : aut 81 hooestiore loco
. ', oatUS 8lt, deporletur. Digest. 11. Sacrilegi capite
. , - puniuntur.Suilt autein sacrilegi,qui publica sacra
* , coiDpilant: at qui privatasacra rediculasque i o c o % - atoditaa spoliant, Hlinus quam sacrilegi, amplius
, , - quam fures puniuntur.Ilem qui peregrina sacra
* suffuratur, Sacrilegii c r i m i n i obnoxius est. Caele, . rum $ 18 CUl sacromm CUStodia COncredita 68t,
, illis aliquid Subripuerit, legi obnoxius OOQ
, . Desl. Digest. 12. Deportatur qui hoiMDem ilt ar', , culam includit, eamque i n templo deponit, si i l l e ,
* , de i l l a 6X1608 DOOQulla de lemplo Suffurctur.
, ^ * . ", Digesl. 16. Sacrilegii judicium eliam adversus
* hteredem c o m p e t i l ; oam de SUblatlS peCQDUS 10
^.
eo esl qUSBStio.
' .
ConciUi OSCUtnenici sexti canon 68.
'. ,
68.Nulli ex omoibus licere Veteris et Nofi Te etameoti librum,aec saoclorum noatrorum p r o c o * num ac doctoruoi COrrumpere V6l COOSCindere,
, , - ?el librorum caupooatoribue, iis qui dlCUOtur
, ungueolarii, alicui alii ex omoibus ad eum deleo , , dum Iradere : nisi utique vel a tioeis,vel ab aqua,
, , , * vel ab aliquo modo reddilue foerit inutilis. Qui
9

583

P A T R l A R C l L f i C P .

584

autetn tale quid facere deincepS deprehenSUS ,


fuerit, anno uno segregetur. Similiter et qui l i - *
bros 184 si eos quidem ipse non ad soara utili- , cl
tatem relineat, nec altera ad ejus beneflcium et , , ,
nt i i permaneant dat, segregelur.
.
. ' .
CAP. 1. De clericis qui schisma faeiunt,
et protter sententiam episcopi altaria statuunt.
.
' .
Apostolorum eanon 31.
'.
31 [30]. Si quis presbyter, contempto proprio
episcopo, seorsum congregalionem fecerit, et al- , ,
terum allare fixerit,episcopo aoo in religione a<? ,
justitia nullainre a se conderanato, deponatur, ot , *
imperium obtinendi cupidus : est enim lyrannus. ' *
Similiteret reliqui clerici,et quotqoot ei accesee- ^ \ *
<** -
runt. Laici aotem segregentur, eaque poet unara .
alteramque ac tertiam admoDitionem fiant.
' ' .
Concilii Antiocheni canon 5.
'. E t ,
5. Si quis (35) presbyter tel diaconus proprio
contempto episcopo, ab Ecclesia seipsom segre- , gaverit, et privatira congregationem effecerit, et , ,
altare erexerit, et episcopo accersente non obe- , ,
,
diarit, nec velit ei parere, nec morem gerere
primo et ser.uodo vocanti, is omnino deponalur, , ,
et Don amplius curationem assequi, nec suum , possit honorero capere. Sin autem perseverat , .
perturbare et Ecclesiam everlere, is per exter-
,
nara poteoliam ut seditiosus castigetur.
.
'.
Concilii Carthaginensis canon 10.
De presbyteris, qui propriis corripienlur
.
episcopis.
lO.Alypius episcopue *$, legalus provinci N u '.
midiae, dixit: Nec illud (36) prietermilteDdum est, ' ,
si quis forte 125 presbyter ab episcopo soo correplus, tumore ?el superbia inflatus putaverit , ,
aeparatim sacrificia Deo offerenda, vel aliud e r i -
gendum altare contra ecclesiasticam Gdem disct- ,
pbnamqae crediderit,non excat impunitus.Vaien- , 6
tinus prim sedis pro?inciaa Numidi, dixit: Ne- .
cessario disciplinaB ecclesiaslic et fidei congrua
sunt, quae fraier noster Alypius [Mss. frater AlypsiasJ proseeatos est, proinde qaid Tideatur veaire
dilectioni, edicite [Jfc.. dicite].
Concilii cecumemci sexti eanon 3
D
'.
31. ClerieOS, qui in oratoriis *e,qu SUnt intra
' .
domos, sacra faciunt, vel baplizaot,hoC illiua loci
episcopi sententia facere debere decernimus. Qoare ai quis clericas hoc non sic serv&f erit, de- ,
ponatur.
.
Synodi Conslantinopoli in templo 5 5 . Apostolo- ' '

rum habitce, qucr prima et secnnda nuncupa ', ' , ', ' .
iur, canones 12, 13,44, 18.
'. ,
12. Cum sancta, et unifersalis sancta synodus,
ktx<

W Carihag. n, cap. 8.

Laodic. can. 58.

01.
(35) Vide actionem mox citalam Concilii Chal- eonos.
ceaonenais ubi ex nuraerorum eerie dicitur 84. et
(36) Ferrandus cap. 401, ex conc. Carth.
Vigilii epist. ad Rusticum et Sebastianura dia- tit. 7.

585

S Y N T A G M A C A N O N U M . . II, C A P . III.

586

; cleriCOS, qui in oratorUS, qtl& SUOt inlra domtim,


, celebrant, vel baplizant, praeter episcopi tolunta, , tem,deposilioni subjiciat.nos qnoque idem decef* - iiimus. Gum enim sancta Ecclesia recte diapertiat,
, veramque rationem defendat, et venerabilem ac
/ - honeslam bonsa institutionis formam doceat, et
, - conservet, inconcinnum est, et ineptum, ut qui in
, pelulanlia, et insolentia ac in inobedientia fitam
, $, agunt,domos subeuntes,bonum ejus ordinem con . vellant, et multa perturbalione, et oflengionibus
, impleant. Et ideo sacra nanc, et divinituscoacta
synodus, univereali sexUe synodo coaseniiens^oa
qui in oratoriis,quae sunt intradomos, celebraot,
, clero amolos esse statuit, a clero videiicet amo, - tione eis ab ejus loci episcopo edita. Si qui au. , - tem pr&ter eos, non CODSentiente episcopo, in
, , domos irruentes, celebrationis ministerium at , tingere audeant, n quidem deponantur: qui
* - vero 126 eorum communionis sunt participes,
' .
segregationi subjiciantur.
' .
13. Haerelicorum zizaniorum semina in Dei Ecxf^ , clesia malignus dejiciens, el ea videns gladio
- spirilus exscindi radicitli9,ad aliam veoit insidia ^, ' , rum viam, schismalicorum insania Cbristi corpus
dividere aggrediens. Sed ei has ejus insidias
^ - sancta synodus reprimens, omnino definiit dein ; ceps ut, si quis presbyler, vel diaconus, ut qui
, , utique ob aliqua criroina proprium episcopura
- ' condemnarit,ante synodalem cognitionem, etexa, - minalionem, et perfectam ejus condemnationem,
, ' , - ^ ab illius communione discedere ausus fuerit, et
, ejus nomen in sacris celebrationum precibus, ut
; , Ecclesi tradilum est, non referat, is depositioni
, , subjiciatur, et omni sacerdolali bonore privetur.
> , - Qui enim est in sacerdotali ordine collocatus.
. } et metropolilanorum judicium praeripif, et ante
, , judicium, ipse quantum in se est, proprium pa , ' - trem et episcopum condemnat, is nec presbyleri
, , honore, nec nomine dignus est. Qui autem eos
* . consequuntur, si sint quidem ex iis qui sunt sa , eris iniliaii, ipsi quoque a proprio honore exci, dant: sin autem sint laici vel monachi, ex E c , clesia omnino segregenlur, donec cum schisma , licis conjunctionem respuentes, ad propriwn
, episcopum reversi fuerint.
.

'.
14. Si quis episcopus metropolitani crimen
, preetexens, ante synodalem cogniiionem, eeipsum
& ab ejua communione subduxerit, et nomen ejus,
, non, prout divini mysterii 127 celebrationi eat
, consueluro, referaft, sancta synodus eum deposi ^ , tum esse statuit, si lantum convictus fuerit a
, /J- proprio metropolitano recessisie, et schiama fe. , cisse. Oportet enim unumquemque proprias par tes cognoscere, el nec presbyterum proprium
, episcopum contemnere, nec episcopum proprium
, metropolitanum.
.
',
PATROL. GR. C I V .

15. Qu de preabyteria, etepiacopi8,etmetro


19

587

PATRIARCH.fi CP.

588

politanis constituta sunt, mullo magis etiam in , palriarchis conveniunt.Quamobrem si quis pres- * , ,
byter, ?el episcopus, vel metropolitanus a sui pa- , ;
triarcbae communione recedere ausus fiierit, et ,
nomen ejusnon,ul in divini mjsterii celebratione ,
constitutum est,el ordinatum,referal sed ante sy- ,
nodale decretum, et perfectam ejus conderana- , ,
tionem,schisma fecerit,MaUiitsancla synodus eum , , ;
esse ab omni sacerdotio alienuro, siin bocsolura ,
deliquisse conviclus fueril. E l haec quidem cons- ; tiiuta, et obsignata sunt, de iisqui aliquorum cri- , ,
imnum prsatextu a propriis pnesulibus recedunt, , -
el schisma faciunt, el Ecclesi untonem comrel- , . Oj
lunt. Qui enim piopter bfleresim aliquam asanctis '
Palribus vel synodis condemnatam, se a praesulis , *
communione separant, illo haeresim scilicet pu- ,
blice praedicanle, et nudo capile in ecclesia do- /, $
cente, i i non solum canonicce poenae ncm subji- ' ,
cienlur, anle synodalem cognitionem, scipsos a
communione ejus, qui episcopus dicitur, sejun-
gentes : sed et honore qui orthodoxis convenit, ; ; digni habebunlur. Non enim episcopos, sed pseu- *
depiscopos et pseudodoclores condemnarunl: et , :
non schisinate Eccbsiie unionem consciderunt, '
sed a scbismatibus, et divisionibus Ecclesiam , ,
liberare studuerunt.
.
t

TITV02 .
EVXQN, , , , ,
, , .

128 xixuLUS III.


DE PRECIBUS, PSALHODIIS, LECTIONE, OBLATIONE, COMMUNIONE, DE VESTIT0,
ATQUE OFFICIO LECTORUM, GANTORUM, MINISTRORUM.

GAPUT PRIMUM. Quales preies populus C . ;


audiat, el quapropter in orientem prospicientes ; .
precemur.
Concilii Daodiceni canones 5,19.
', '.
5. Non oporlere ordinationes fieri in praesen'.
tia eorum qui audiunl.
/ .
19. Oportere seorsum primem, post episcopum
'. *,
sermones, catechumenorum oralionem peragi; et postquam exierini catechumeni,eorum qui poe- * ;,
nitentiam agunt,fieri orationem:et cum i i sub ina- *
num accesserint, et secesserint, fidelium preces ',,
aic ter fieri: onam quidem, scilicet primam, si- ;
lentio; secundam autem et tertiam per pronunlia- ,
tionem impleri, deinde sic pacem dari. E l post- '
quam presbyleri pacem epiecopo dederint, IUDC , Jaicos etiam pacem dare: et aic eanctam oblatio- ,
}

589

SYNTAGMA CANONUM. -

. III, CAP. I, II.

590

* , nem perGci, et solig licere sacraiis ad allare ac


.
' .

.
; ,.,
USque ad , . . .
' ' .

, .
. ' . , ,
, , .
', *.
*.

cedere et

COlDIUUDicare.

129 BaMii cap. 27 eorum qux de Spirilu


sancto ad bealum Amphilochium scripsit.
Ex asservalis in Ecclesia dogmalibus, usquead
vim affereniem, e t c , ul pag. 462.
Textus. Consl. 17, til. 1 No?ellarum dicit preces sacrosanct communioais et sacrosaacti baptismalis a populo exaudiri debere.
CAP. II. Quinam et quomodo et quctnam
psallere debeant, aut precari, aut legere.
Aposlolorum canones 60, 85.
60 [59]. Si quis falso ioscriptos impiorum

< ^ bros, tanquam sancios, in ecclesia publicat ad

populi et cleri perniciem, deponaiur.


85 [84].Sinl vobis omnibns clericis et laicis libri

, .
' . ' '
-

venerandielsancti.Veterisquidem Teslamenti,Mo-

, , , ", ,

gif quinque, Genesis, Exodus, Levilicue, Nlimeri,

* ^ , -

Deulerocoroium ; JesuNave unus; Judicura unus;

, ' ', ', Rulh unus; Regnorum quatuor; Paralipomenon,id


*, " ', ' , - est dereliclorum libri dierum,duo;Esdrae duo.Es ' , i v , , ; ', - ther unus; Machabseorum Irea: Job unus; Psalle, ,

rium UDUS Salomonis tres,Pr<>verbia,Ecclesiastes.

, , , , -

Gantica canlicorum; Prophelarum doodecim unus;


*
, , -

haiffl unus, J e r e m i UDUS, Ezecbiel UnuS, Daoiel


UDUS. ExlrinsecUS auiem a VoblS IntelligatuT, debere veslros adolescentes discere sapienliam -

, ., , , ,

dilissimi Strach. Noslra auiem, id esl, Novi Tes-

', , ' , tamenii,Evangelia quatuor, Matthaei,Marci,Lucae,


', ', , Joannis; Pauli epistolae quatuordecim, Pelri Epi ' slol&duae,Joannis tres,Jacobiuna [JudaeunaJ.CIe , mentis epistolae duae, et ordinationes vobia episco ^ pis per me Clemenlem in ocio HbriaediUe,qua non
sunt omnibus divuIgandaB, propter ea quao sunt in
' , eis mystica : et Actus nostri apostolorum. HSBC
. ' , vero (37) de regulis constiluta vobis sint 1 5 0 per
' , , nos, episcopi. Vos autem obtemperantes, sal ' , vabimini, et pacem habebitis.At si oon parueri . Us, puniemini,et belluro mutuo perpetuum habe , bitis, poeoara inobedieniifle congruam daturi.
Deus porro,qui solus est aeternus ac unWersorum
, , - crealor, voa omnes pace in Spiritu sancta con*, , foriabit, et aptos reddet ad omne opus bonum,
c

, ^ immutabiles, irreprehensibiles, sine crimine,di-

gnosque faciet sctcroa vita nobiscum, per intercessionem dilecti Filii sui Jesu Christi,Dei et Salvatoris nostri; cum quo gloria sit ipsi supra otunia Deo Patri cum sancto Spiritu consolatore,
nuncet eemper, et in saecula saeculorum. Amen.
Conciiii Laodicenicanonesib,
17,18,19,23,59.
'.
15. Non oporlere praeter canonicos cantores,
, ^, qui suggestum ascendunt,et ex membrana legunt,
, aliquos alioe canere in ecclesia.

^
, '
,
. .
', ', ' , ', ', *.

.
(37) Ex editiooe Crabbi in alias deinceps permeantista appendix si?e coronie, ut vocat.

591

*>to

17. Non Oporttfre pitlmOS in eonventibos COII-A '. 3 texere,1ed in uDoqaoque paalmo iaierjetto apa- , **** ota *
^ .
tio, leclionero fieri.
' *
18. Idem precura minifternim om&ioo debere
. xal ,
fieri in Nonis et Vesperis.
.
tf.
49. Oportere feonwn primum, post episcopo , , . .
ram lennoDef, etc., tsl pag. 587.
. "
23. Qaod non oportel lectore* vel eanlorcsfer, 4 .
re borariam, et eic legere vel ctoere.
. "
59. Qood noo oportet privatos et vulgares aliquos paalmos dici im ecclesia, 131 nec libros , , non canonicos, aed solos canonicos Veleria et vovtxa ,
*
Novi Testaroetiti.
'. . \ . \ . '.
Hc snnt qoa legi oportel ex Yeteri Teslamento: I .Geneaif; 2.Exodn8, id eit, exittts ex Jigypto; , . . " \ . .
3 Levilicue; 4.Numeri; 5.Deateronomium; 6, Je- . ' '. >. \ ' \
tut Na? e; 7.Jodicet. Ruth; 8.Esther; 9.Regoorum *. ', '. '. ', ','.
I el II: 10. Regnoram III el 1V; 11. Paralipomenoa * \ \ \ '.
Ial II; 12.Esdra* I et II; 13. Libri Paalmorom GL; . ' . '. ^ .
14.Proverbia Salomonie; 15.EccIesiaatea; 16 Can- . '. . '.. '..
ticacanticonim; l7.Job; 18.Duodecimpropheta; \ . . . '.
19.Isaias;20.Jeremiaa et Bamch lamentatioDeaet '. ' . . ,
epistote; 21.Eiechiel; 22.Daniel.Novi autemTea* \ , , ,
tatnenti haec: Evangelia qualuor, secnndum Mat- . ,
th3eura,8ecundum Maream,8ecandum Lueam, ae- ! * ', ,
conduna Joan nem. Aclua apostolomm.Epistole ca- \ \ ' , 'tholiceeptem, videlicet Jacobi uoa, Pelri doce, *, ', ',
Joanoia tree,Jude una.Episiolae Pauli qualuordtv ', ', rira: adRomanos una,ad Corinlbios duae,ad Ga- ', ',
lataa ana, ad Epheaioa ona, ad Philippense* una, ', ', * ', ad ColpsaeBaea una, ad Tbeesalonicenses due,ad ' '.
Hebraoa una,ad Timotbeum du, ad Tilum tina,
ad Philemonem uoa.
Concilii Carthaginensis canones 24, 42, 103.
% ', *.
(2 ,
Ut prxler Sctipturai canonicas |mse. catholi .
ea$\ nihil in ecclesiis legatur (38).
*. * *
24.1tem placuit *Tftt ut prsler Scripturas canonicat oihil in ecclesia legatar sab nomine divina- , *
rum Scripturarura.Sunt aotera caoonicee Scriplo- .
ra,id eel,Geneiis, Exodu8,Leviticu8,Numeri,Dea- , ", , , teronomiuraJesasNaveJudicee^uth^egumlibri , . , ',
quatuor.Paralipomeoon libriduo.Job,Psallerium, ,
Salomonia libri quinque.Libriduodecim prophela- , , /,, ,
rara, lsaiae, Jeremiaa, Exechiel, Daniel, Tobiaa , , ,
Jadith, Eather, Esdrse libri duo.Machabsorum li- , , , , , '!
bri duo.NoTiTeeUmenti, Evangeliorum libri qua- . , ,
tnor.Actuum 152 aposlolorum liberunoe Episto- ,
ISD Pauliquatuordecim.PetriapostoK epislolaeduae. ', ,
Joaonia apotioli trea. Jacobi aposloli una. Juda , ,
apostoli una. Apocalypeie Joaonia aposloli liber . uous.Hoc etiam frairi et conaacerdoti noslroRoni- ,
facio, vel alita earum partium epiacopis, pro con-
firmaado isto canone innoteicat, quia a Patriboa
.
iila accepimus in eccloait legenda.
/

S7-S1 Carthag. m, cap. 47.

.
(88) Et Ferrandai cap. 228 ex conatt. Cafthag. Ui. 45.

593

SYNTAGMA CANONUM. . I U , C A P . .

594

npl - Ut in ecclesiis convivia mhtime cekbrentur ($9).


.
\ *Qart ; 42. Ut nulli 31 epiacopi clerici in ecclesia
' ' CODVmatur, nlsi lrtH8euQtee boepitiorum
, ' > necessilale illic reGciaot: populi etiaio ab hujus , ( modi conviviis, quantum fieri potest, prohibean, .
tlll*.

Dt precibus ad dllare dtcendtS.
.
\ " ,
103. Placuit 33 eliam boc (40), Ut precea quSB
, , *1 , probataB fuerint COQCiliO, SiV6 prafatioH6S, ?
* , COmmendationes, 8eu manus impositiones ab om' xai Dlbus celebrentur, nec aliffi omtlino COHtra fideoi
* ' preferantor: eed qusBcuoquea pradcniioribas (41)
, .
fBeiim CollectS, dicailtor.
' , ', ', \ ConcilU (ECUWenici $exti tanoties 33, 68, 75, 81.
\ ,
33. Quouiam cognovimus in Armenonmi rex . . .
gione, e l c , utpag. 486.
\
63. Qu a veritatis hoatibtlS faho conficlao 8ont
, - martyrum historiae, ut Bei maHyres ignominta af , - ftcertnt; et qui eas audiiari essertt, *d infidelita , ' - tem deducerent; in ecclesia non publicari jube , * !8, 8ed ea8 igoi iT. *8 anteiD admiUuilt,
, f iaBqiiafB adhibent, anatho, .
HiatizamtlS.
\ kl 155 75. Eosqui in ecclesilS ad psallendlim t C * - ceduni, Yolumus Qec inordinatis ociferationibus
, , uli, at naltiram ad etamorem urgere ; nec altquid
eorum, qu eccletiffi DOD CODTeniunt, et apta 11011
- 8unt, asciacere ; aed com roagna aUentione et
COmputlCtione psalmodias Dao, qoi 6St OCC*Uo ) iospeclor, offme. et aanctOS fof6
.
brael, saemtll doctlil eractllBIft.
*. ' *,
81. Quoniam in tionnitflis \oth dfdkilDlia 10
, . . .
bjmno quo ter faittltis canilar, etc, ut pag. 447.
, ' .
Concttti Nicitni $*> canon 14.
"
oportet absqve fMnmum imposUione /<N
.
re tn congrc4fati(mt $*$ ambonem.
'. " ^,
14.Qnod OTdo in WcerdoliO ftreatOT.eattmnibiig
, - maflifeatOIB ! tacerdotii UlUnera Ciacte 8
, , Deo gralUITl est.QlMliani ergO f idemefi DOnnulloa
, -/ a puent cleri tonforam acclpiailles BODdnHi V6T0
;, ' - aecepta CfHtopl maDUHtll itnposttione, COBgre , galiona 1D SOggestU legetllM, el id D(m canonica
' , - fbcieDtB8,boe a preaeftli eanace fieri oon pertmt , $- DHmnstboG tpsoro antem iiam in monacho eenrari,
* . Lecloris aotem manuum impositionem licct itt
, - proprio moDMterlo taoium Bntcotqoe inonasleru
, prttfectO Cacere,6l pnofoctO fCtlicet ab epifCO * - pa roanus esi tnpoaka ad pnBbcturam hegameoi
, , - dum 8U et presbjter J>imilitT t aoliqvt
c

9) Conc. Afric. cap. 10.

39 Conciltam Afric. e. 70.


NOTiE

(39) E i Ferraodas cap. 71. ex eonc. Cartbag.


til. 38; conc. Carib. m, ean. 30. Vide August. lib.
vin. De eivit. cap. 57, ei alibi passim.
(40) Ciiamr ablDnoceDUollLlocoanloaadnolalo:

iiem abauclereHicrolqgicip. b^ubi huDco*a<ra m


appellal c*pitulum duodecitnum, qoia in Milevilaao n, u l DUOC $uot canooes, duodecimus est.
(41) Ms. com prudootioribus fuetinl collat.

595

PATRIARCHJE CP.

596

CODSUetudine chorepiSCOpOS epiSCOpi permisSU * < /


'
oportet lectores ordinare.
.
. '.
154 G A P . III. Quod in Sahbato legi iebeat

Evangelium cum aliis Scripturis.


.

Concilii Laodiceni canon 16.


16. Ut tn Sabbato Evangelium cum aliis Scripturis legalur.
C A P . IV. De saera oblatione et communione.
Apostolorum canones 3, 4, 31.
3.Si quis episcopus,vel presbyter praeter Domini
desacrificio ordinationem, alia quaedam ad ajlare
attulerit, mel ?el lac, vel pro vino siceram, vel
COnfecta, vel aves, vel aliqua ailimalia, Vel legU-

**.
*.
.
. '. ;<
.
' , *, *,
' . ,
', ^
, , ,
, , ,

mina praeter ordinationem, deponatur, praeler- , >*


quam nova legumina, tempore opporluno (42). , .
Ne liceat autem aliquid aliud ad altare offerre, * :
quam oleum ad lurainare, et incensum tempore , ' ,
.
sancta oblationis.
'.
4. Omnis autem alius fructus domum mittatur,
primitia episcopo et presbyteris. Clarum auiera ,
est, quod episcopus et presbyteri diaconis et re- .

liquis dislribuont.
31. Si quis presbyter contempto, etc, ut pog.
583.
Concilii Niceni canon 18.
18.Pervenitadsanctam synodum,quodinnonnollis locia et civitatibus diaconi dant presbyleris
Eucharistiam, quod nec canon ueque consuetudo
tradidit, ul qui oflerendi potestatem non habent,
iis, qoi 155 offerunt, dent corpus Christi. Jam
vero illud eliam coguitum est, quod jam quidara
ex diaconis etiara ante episcopos EucharUtiam
atlingiint. Haec ergo omnia auferantur, et diacooi
intra suas menauras permaneant: scientes quod
sunt quidem epiaeopi ministri, presbyteris vero
minores. Accipiant aulem suo ordine Eucharisliam post presbyteros, eis probente episcopo vel
presbytero 33. Sed noc in medio quidem presbyterorum liceat diacooia sedere. Id fit enim praeter canonem et ordinem. Si quis autem non vult
obedire post has constiiutiones, a diacouatu desistat.
Concilii Ancyrani ccmon 1.
1. Presbyteros, qui aacrificarunl, deinde contra

* ' .
'. , . . .

' .
'. ,
, '
, ,
r

~* ,

. ^.
;,
8 ,
*
.

* *
. , *1?
.
'.
'. , reluctati 6ant, non fraudulenler el IDSidiose, sed , ' ,
W e , nec h0C priUS machioati SUnt, Iiec COnsultO *
ac de industria id fecerunt, et persuaserunt, Ut , " ,
torraentis subjici viderentar,cum ea specie et opi- ,
nione tantum inferrentur : fisum eel e08 Cathedrse
quidam honoris esse participee, non licere autcm

33 Laod. 20; Valeol. 58 ; Gelas. 7.


.

(42) Gentiani exemplar non habuit , id est, uvam.

697

SYNTAGMA CANONUM. . III, CAP. III,

IV.

598

, - ipsis offerre, seu sermonera conferre,vel omqino

.
' .
' . ' , . . .
', '.
' . ,
. . .
' .
, .
' , ' , '.

,
.
^'. **
*!; , ,

sacerdolale aliquod munus obire.


Coneilii Neocoesariensis canon \ 3.
13. Vicani autem presbyteri, eic. ut pag.Sbi.
Concilii Laodiceni canones 19, 49.
19. 0port6re seorsum primum post episcoporom sermones, etc, ut pay. 587.
49. Quod nou oportet in Quadragesima panem
offerre, nisi Sabbato el solis Dominicis.
156ConciliiCarthaginensiscanonesSl, 41, 47.
Quod proeter panem et merum mistum aqua
nihil in sacramcntis offerrl debeaU
9

37.Ut in sacramenlis 35-57 corporis etsanguinis


Domini nibil amplius ofleralur, quam quod ipse

; ! 0>DominuS tradidit h )C St panis et vinuil) aqua mis


v

, , | - lum.Primitiae vero.seu mel et lac, et quod uno die


eo'emmssimo ininfantum mysterio[m$s. minisle , rio] so!elofferri,quamvisin altari [altariojofleran , ; iur38|#/.non offeranturJ,suam tamen habeantpro priam benediciionem, ul a sacramento Dominici
, - corporis et sanguinis distinguantur ; nec atuplius
.
in primitiis offeratur,quam de uvis et frumentis.

17/ jejunio Deo sacrificia celebrentur.
.
. " ,
41. Ut sacramenta 39 altaris nonnisi ajejunis
, ), ^ bominibus celebrentur,exceptouno dieanniversa * rio,quo coena Dominica [mss.ccena Domini] cele - bratur.Nam si aliquorum pomeridiano [mss. pro , , meridiano] (empore defunctorum, sive episcopo, ^, Qrum, sive caeierorum commendatio facienda est,
, .
solis orationibus fiat,si illi qui faciunljam pransi

inveniunlur [a/. invenien(ur).



De parvulis, qui apud Donatislas baptizati
.
sunt (43).
' .
47. De Donatistis placuit 404, ut consulamus
, - fratres et consacerdotes nostros Siricium et
- Simplicianum de solis infantibus, qui bapiizan, tur penes eosdem : ne quod suo non fecerunt
^ , judicio, cum ad Ecclesiam Dei salubri proposiio
fuerint conversi, parenlum illos error impediat,
, 8 - ne promoveantur sacri altaris ministri.
.
, ', ' , ', 157 Concilii cecumenici sexti canoncs 23, 28,
32,57, 58,101.
', ', '.
D
' . / * ,
23 Ut nullussive episcopus,eive presbyier,etc,
, . .
tii pag. 515.
28. Quoniam in diversis ecclesiis inlelleximus,
' . , , uva ad allare allala,ex quadam quae invaluitcon ,- , suetudine.minisiros hanc incruento oblationis sa , crificio conjungentes,utraque simul populo distri , buere: decernimus,ut nullus sacerdos boc amplius
, ' facial: sed ad vivificalionem et peccatorum remis ; sionem solam oblationem populo imperliat: tanf

33-37 Conc. Afric. c. 4.


Cooc. Afric. can. 14.

38 Lac. efferalur.

39 fionc. Afric. c. 8 ; Carlbag. m, can. 29.

4*

NOTJE.

(43)Conc.Carthag.iu,cap.48.Hajascanonistiiulos sic legitur in Epitome canonum Adriani papse:

Ut ab aposlolica sede inquiratur, si possint ordinari,qui apud hareticos in infantia suntbaptizaii.

PATRIARCILE GP.

599

600

qtiam prilttitias SUtem UTJB allatlODem eiisli- *


mantes, sacerdoles eam seorsum benedicenles, ) ,
petentibus impertire ad fructuum datoris gra- ,
tiarum aclionem, quos corpora nostra divina , '
dispOSilione ailgeator et aluntur. Si quis ao- ,
tem cleriCUS praBterhflDC decreta fecerit, depona- . .
, .
32. QllOniam ad nOSlram COgnilionem pervenit
' . ,
quod in Armeniorom regione vinum tantiira in 8a- : .
cra meDSa offerunt, aquam illi noil miscentes qui , , ol illCruentum sacriOcium peragunt,adducenlesEc- ,
clesifiB doctOreiT JoannemChrysostomum, hC di- ,
centemininterpretationeEvangeliisecundumMat-
ihseum : Quamobrem nonaquam bibit 158 cum
8Urrexit,Sed Vinum? improbam SanebSBresin ra- , ' oTvov ; dicilUSeiStirpanS.Quoniam enim nonnulli aqua * mysteriisusi SUDtjOfilendenS qaod Ct qoaodo mys- ,
teiia tradidil, quando pOSlquam resurrexisset, oTvov *
absque mysteriis SOlam ac ncdam mensam appo- fuit, U8US est vino, genimine, inquitjVitis; vitis , , , ,
autem vinum,non aquam general El ex eo aquae in * otvov, , ;. '
sacro sacrificio adjunclionem doclorem Subverte-
6 exislimanl: Ut non ab hoc tempore in pOSterum 1? ,
ignorantia teneantur,Patris Sententiam orlhodoxe , aperimOS. Cum enim improba. Hydroparastartim, .
hoc est,eonim qui aquam offerebant,anliqua esset
haereSlS, quiloCO vini Solaaquain propriosacrifi- , #eiOUSisunt; refellenshictirdivinus detesUbilem , ejusmodi hflBresis doclrinam,et08tendensqUod di- recteap08loliCffitradittoniadfersalar,idqoodjam
,
dictumeataffirmafit.NametSQffiEcclesiae, ubi 6St , * illi p^Storalis administratio tradita, aquam VinO ' , miscendam tradidit,quando incruenlumperagi Sa- ,
criflciamoportet,ex pretioSoCbristinostriRedem- , ptoris latere ex saDguine et aquacontemperaliO- , nem 08tendene,qU8Bin toliusmundi vWificationem
effusaeet,et peccalorum redemptionem,etinomoi , etiam Ecdesia, ubispiritalia lumina refulserunt, , hicordodivinitU8traditU8Servatur.Namel JacobuS * ,
Chrisii Domini noeirisecundum Camemfraler,COi , J>
Hierosolymitan CCClesia Ihronus primum est . , 6
ereditus etBaeiliua Cm ariensiuni Ecclosiffi archie- ,
piSCOpuS, COJU8 gloria omnem terrarum orbem ,
perYasit, mysiico Bobiein SCriptis tradito sacrifi- *
C10,ita COnsecrandum in divina HlSSa ei aqua et , vino sacrura 159 calicem ediderunt. Et qui Car- ,
thagine convenerunt eancti Palres his verbis aper* xi\ , x*
t6 et procise mentionem fecere^3 Ut in SHnctis nihil pluS quam COrpUS etsanguis Domilli Offefa- ^ -
tur,UtipseDominastradidii,hocesi,panis etvinum , ivx kv
aquamislum. SiqUlS ergO episcopue vel presbyter non Secundum tradilum ab aposiolig ordineni fa- , ,
Clt, et aquam fino miSCens, 81C immaculalum of- . fert Sacriflcium,deponatur, Ut imperfecle myste- ,
rium enunUaDS,et q u tradita SUllt innovans.
, , ', * , /
.
G

* Concil. Carth. , cap. 24.

601

SYNTAGMA CANON0M. - . , CAP. V , V I I .

6G2

57. Quod ad altare tnel ct k c offerre non


' . "
.
oportet.
' .
58. Nemo eorum, qui eont in ordine laicorum,
, , divina sibi mjsieria impertiat prasente episcopo
, . , vel presbylero el diacono. Qui autem tale quid
, ausus fuerit, ut proter ea quse eunt conatitula fa*
, , ciens, una septimana segregetur; et ex eo docea' .
tur non aroplias sapere, quam sapere oportet.
'. '
101. Gorpus Cbriati et templum, hominem ad
, - imaginem Dei crealum, divious magna voce ap pellat Apostolus. Omuem ergo aenaibilem crea, 6 turam superaae, ia qui salulari pastione coelealem
, 3 , dignitatem est asseculus, Chrislus bibens vel co , * medens ffitemae vilae adaptatam animam et cor * pus divin gratiie parlicipalione aanclificans.
^ Quare si quis immaculati corporia in synaxis tera , pore esse particeps voluerit, 140 et afferre se ad
, comraunionein, manusin crucis formam figurana
, sic accedat, et gratiacommunionem acctpiat.Eos
, aniai qui ex auro, vel ex alia materia qua loco
, , manos recepUcula eftlciunl ad dnrini muneris aue , ' ceptionem, et per ipsa immaculatarn communio , - nem recipiunl, roiiiime admittimus, et qui inani* , matam subjectamque maleriam Dei imagini pro . ferant.Si quis aulem deprehensus fuerit immaco - latam commooionem iis impertien8,qui ejusraodi
, - receplacula affarunt, et ipse segregetur, et ie qui
.
afferl.
. ' . .
CAP.V.Quomodo clerici et laicipatemdent.
' .
Cimcilii Laodiceni canon 19.
'. ,
19. Oportere seorsum primum, post episcopo , . . .
^ rura sermones, e l c , ul pag. 587.
. " \
CAP. V I . De iis quoe indifferenier presby .
tero conjugato communionem non accipiunl.
'.
Concilii Gangrensis canon 4.
',
4. S i quis de prenbyiero qui uxorem duxit,con, tendat, non oportere eo aacra celebrante obla, .
tioni communicare, sit anathema.
. ' . ;
CAP. VII. QuodordinU taiUum sacerdoialU
, viris communieare liceat in altari, et quod illuc
.
mulieri ingreii non liceat.
', '.
ConcUii Laodiceni canones 1 9 , 4 4 .
'. ,
19. Oportere aaorsom priraura, post apiscopo , . . .
rum eerraones, etc., ut pag. 587.
' . 44. Quod DOD oporlet malierera ad altare i n .
gredi.
', \
Conciiii mcumenici sexti canones 69, 70.
' 69. Nulli omnium liccal, qoi quidem sitin lai, ( * corum numero, 141 inlra eepta latri altaria i n gredi, nequaquam lamen ab eo prohibila potestaia
, ' et auctoritate imperiali, quandoquidem voluerit
, .
Creatori dona offerre, ex antiqoiasima traditiona.
'.
70. Ne liceat mulieribus in divioi sacrificii tem , pore loqai, sed ut vox est aposloli Paull, SHeant;
) . nom enim ei$ loqui permissvm e$t, sed subjiei, si, * , 6 cut dixit lex tt. Si quid autem volunt di$ctre 4o , , - mi proprios marttos inlerrogcni

, . , ; ; ,

Gen. m, 16.

4*1 Cor, xnr, 34, 35,

PATRIARCflLE CP.

603

CAP. vni. Quanionam offerant dentquex

604

. iT. -

.
comwueiori^m chorepiuopi.
* \
Concilii Neoc&sariensib canon 13.
'. , . . .
13. Vicani autem presbjteri, e t c , ut pag. 551.
' . ,
CAP. IX. Viaconus neque offerat, neque
.
presbytero iet eommunionem.
Concilii Nicctni eanon 18.
ravwv ' .
*. 6 , . . .
J8.Pervenit ad sanclam synod. ,elc.,t*i pog.595.
. .
14 CAP. X- De veslitu el offxcio Uciorum,
psallarum et miniiirorum; et quod minister nee , , ,
,
pani nec calici benedicere queat.
*, ', ' ', *.
Concilii Daodictni canones 21,22, 23, 25, 43.
'. ,
21. Quod non oporlet ministros locum habere
.
in diaconis et sacra vasa tangere.
'. " ,
22. Quod non oportei ministrum ferre horaU .
rium, nequefores relinqaere.
23. Qaod non sportet lectores vel cantores
' . " , .
ferre borarium et sic legere ?el canere.
25. Quod non oportet minisfros panem dare,
'. " , .
el calicem benedicere.
' . " , ,
43. Quod oportet ministros ?el breti tem, .
pore fores relinquere et orationi vacare.
Concilii cecumenici vi canon 27.
\
27. Nullus eorum, qui in cleri calalogum relali
'. ' , '
8uot,vestem sibi non convenientem indoal, neque , ,
in civitatedegens, neque iter ingrediens; sed uta- *>
tur vestibui, qus iis, qoi in clerum relati sunl, *
attributae fuere. Si quis aulem tale quid fecerit, ,
Una septimana segregelur.
.
Concilii Nicmii n canon 16.
, " \
Quod vir ecelesiasticus vesies pretiosat nonc
debel induere.
.
16. Omnis luxus et ornalus corporeus esi a sa"*.
cerdotali stalu alienus. Episcopos ergo vel cleri- .
cos, qui sesplendidis et insignibus vestibus exor- ;
nant, se corrigere oportet: similter el eos qui , ' ,
sunlunguentis 145delibuii.Qaoniam autem radit * , acerbitatis eureum pullulaos, fuit noslrae Eccle- * > .
aiae inquinamentum, Chrislianos sdlicet accusan- ,
lium baeresis, et qui eam susceperunt non eolum imaginum piclurasaversati sunt.sed omnem etiam ,
pielatem ac religionem extruseruol, in eos qui pie ; ',
et honeste tivunt invehentes; et in eis implelum ? . ,
fuit quod scriptum est: Exsecratio peccatori Dei *
cultura tt. Si ioventi itaque fuerint nonnulli eos ' ^, 4
iffidenles, quivilemet modeslum artliclum induti D *
sunt, poena corriganlar. superioribus enira ^ , '
usque temporibus omnis vir sacordotalis cum . '
moderaio ei honesto induraento versabaiur. Quid- ; , quid euim non propter usum, sei ostenlalorium ; . >
ornalom assumilur, in nequiliat reprehensionem ,
incurrit. ut ait magnus Basilius. Sed nec cx seri- * '
ceis lexturis variaium qui veetimenlum habebat, * ? neque in extremis vesliroentia adjecta erant alie- , ;
ni coloria additamenU. Ex divina enim lingua ; /. *
audierunt, qood qui mollia ferunt sunt in acdi- , ,
bus regum
.

45Ec?H. !,32.

^ M a l t h . , 7.

605

SYNTAGMA -CANONUM. -

. III, CAP. VIII, X I I .

606

. ' / , CAP. X I . De us,quicum urbe ver$entur,



tamen pet tres hebdomadas eommunicant.
'.
Concihi Sardicensh canon H .
'.
11 .Hosius episcopus dixit: Hoc quoqoe definire
, debemus; ul quando episcopus ex alia civitate in
, aliara civilatem,vel ex alia provincia in aliam pro , - vinciam accesserit,jactaliunis gratia propriis lau , , dibus serviens aut religionis causa,et velit longiori
^, 6 lempore illic agere; illius autem civitatis episco , pus doclrinae non fuerit peritua: ne illum despi , , - ciat,et frequentius concionetur, studens dedecore
afficere et tilipendere personam episcopi I44(bic
. enim pratextus soleUurbasexcilare),nec ejusmodi
* callidilatealienamsedemsibi conciliare elattrahe re studeal,nondubitanssibi tiaditara ecclesiamre*

, -

linquere,el in aliam transire.Ad hoc ergo tempus

, deliniendum esl.Nam episcopcm non recipi,inhu. , manum et incivile existimalum est. Recordemini
<, autem,patres noslrosin tempore praelerito judica . visse, utsi quis laicus in aliqua urbe agens, tribua
- diebusdominicis iri tribus hebdomadibus noncon, - veniat, is comraunione movealur. Si hoc ergo de
, , /, laicissiatutum est,non oportet, nec convenit, sed
. neque est utile episcopum,si nullam habeigravio , ' rem necessitatem, vel negotium difficilius, a sua
, ecclesia diulius abesse, et sibi commissum popu , * lum contrislare. Omnes episcopi dixerunt, banc
, quoque sententiam esse convenientissimam.
. ^ '
.
' .
G
Concilii oecumenici canon 80.
' . , , ,
80. Si quis episcopus, vel presbyter, vel dia , , conus, vel eoruro qui in clero enuraerantur, vel
, laicus nullam graviorem habet necessitatem, vel
, negodum difficile, ut a sua ecclesia absit diutis, ' sime : eeJ in civitate agens, tribus diebus Domi, , , nicis in tribus seplimanis uoa non conveniat, si
, * ' /, sil quidem clericus, deponalur : si vero laicus,
.
aegrege:ur.
. .
CAP. XII. De iis qui audita Scripturarum
, , lectione, usque ad extremas preces non perma .
nenty ncque communicani.
' , '.
Apostolorum canones 8, 9.
' . , , ,
8.Si quis episcopus,presbyler,veI diaconus,vel
, - ex sacerdotali catalogo, i4ftfatla oblatione non
9

, ' DcommUDicavarit, causam dicat : et 81 probabilis


fuerit,veniau) consequalur: sin vero minus, segregetur, ul qui populo offensionis causa sit, et
suspicionem dederit advorsus eum qui obtulit,
lanquam non digne obtulerit.
9.Quicunque fideles ingrediuntur*7,et Scripturas audiunt, in precatione autem et sacra communione non permanent, ul Ecclesiae confusionem afferenles, segregari oporlel.
Concilii Antiocheni canon 2.
i.Omnes qui in ecclesiara ingrediunlur, et sacras Scripturas audiunt, orationi autem cum po-

, ,
, ; ,
,
.
. yai
,
,
, .
'.
.
, , -

43 De consec. dtat. 1, cap. Omnes fidelet*

PHOTU PATRIARCHJE .

607

pulo oon Communicant, vel saacUm Eucharie- ,


tise participationem propler aliquam insolentiam
avenantur, eoe ab eccleaia eipelli, donec poet- ,
qoam confessi faerini, fruclusque panitentto , ,
oetenderint, et imploraverint, veniam assequi , ,
posaint. Non licere autem communicare cum
excommunicatie, neqoe in domibus convenienlee , * orare pro iis qui in acclesia non communicant: '
neqne io alia ecclesia non convenimtt. Si queiti
autem ex episcopis presbyteris, vel diaconis, .
vel quemvis ex canone excommunicaiis, com- ,
munioare apparuerit, eum quoque esse excom- , manicaturu, ot qui canonem Ecciesia confun- ,
.
dat.
CAP. XIII. Utrum dcemoniaci cotnmuni-. '. , .
cent, necne.
.
Aposlolorum canon 79 [78].
'.
'

^, . . .
79|781.Siquisdeemonemhabeat,etc.,tiipay.603.
fi

\
1 4 Timothei Alexandrini eanon 3.
*.
*. ,
Interrogttio. 3. Si qoia, cum sit fidelie, ad&mone carripiatur, debetne esse sinctoruin mys- ;
teriorum parttceps, an noa ?
Respotmo.&i mysterium noo enuotiet, nec ulto . * ,
alio modo blaapheroti,sit particepa : sed non sin- ; , *
gulis diebus. SufOcit eoim, si statis solum tem- *
.
poribus.
CAP. X I V . Deiis qui extra ecclesiam offe- . *.
, .
runt vel congregantur.
'.
Apoitotorum canon 31.
*.

, , . .
| 3 1 . S i quispresbyiercontempto etc.,wipa0.583.
^ * .
Coneiiii Gangrensiicenon 6.
Q
^ . ? ,
6. S i quw prater tcclesiam habere, ei contero
,
nene ecefesiaro, vult ea qua sunt Ecctesi agere,
non conveuiente presbylero de episcopi senten- ,
> , .
tia, sit anathema.
*, *.
Concilii Antiocheni canones 2, 5.
2. Ottinea qoi in ecclesiara rogrddiiinUir, e t c ,
f

\ , . . .

ut supra pag. 616.

'. , , ,
5. 147 Si quis presbyter ?el diaconua proprie
contempto episcopo, ab Ecclesia, etc , ui supra ,
, . . .
pag. 583.
.
Concilii Laodieeni canon 58.
'.
58. Qood non oportet in doratbns fieri obla .
tionei ab episcopis vel praabyteris.
Concilii cecumenicivi canones 31, 59.
*, '.
31 .Clericos qui in oratorii8 elc.,n(5Mprap.583.Y> *. , . . .
59.In *de oratoria,quae est intra domdm, bap~
*. tiamus nequaquam peragalur : sed qui illomina- , *
tione ab omnibus sordibus aliena digni hibendi , *
8onl,ad catbolicas ecclesias accedant, ei boc illic ,
munere perfruaatur. S i qui* autem q u a nobia * '
constiluta sunt, non servare convictus ftrerit,8i sit , ,
quidem clericu.*, depooatur: ai autem laieua, eev * , .
gregetur.
Textus. Const. 7, tit. 2. Novellarum et 3, tit. 2,
* ' . , '
aiunt, quod eum qui oratorium att eodemm d i - * . ,
ficare velit, ea de re eum cititatis episcopo verba ,
facere eporleat,etsufficientes (suraptusj ad incen- ,
(Jendaluminaria, adsacrum ministerium, ad ear- , hpov .(,
9

S Y N f AGAtA CANONUM. -

Hftf. , CAt>. , X V t .

610

, tam tecUni loci conservatiooenijel ad sestenlalio*



* * nem forumqui[illic]asRideant,doDre.DeiDdeve.
, ro epiecopum rem omnibus roanifestam reddere,
, publice illuc procedere, el adhibitis precibus cra cem figere,actum [demum] opus incboari [debere].
,
El,quod quinovum [oratorium] exsiruere^vel velus
revocare cceperit,coBpluni perficere ab oeconomis,
episcopo,ei magistratu cum haeredibus cogaiur.
, .
Textus. Quod si qbie 148 in privato suburbano
, , , , aut pradio sine clericiealoeorumepiscopodepu, tatis, aacrum minislerium peragat, vel aliquibui
, 6 , peragere concedal: locus, in quo id sciente do , , roino factum est, per episcopum, (Bconoraum et
magistratura addicitur Ecclesi, secundum con ' . * . . * . stit. 3 , tit. 2 Novellarum. Constit. autem 6, tit. 1
' . , Novellarum,illum confiscari dicit. Et constit. 15,
' . * . ' . . tit. 3 , lib. 6, cod. Si vero rera illam ignoravil do , * minus, non multatur : sed scientes procuratores,
' et conductores,emphyteutae rebut ipaorum eccle , siee addiclis, exlra provinciam mittuntar in exsi * liam. Praefecti vero qui scientes haec permiltunl,
, ' quinquagintalibrismultantur,et cohora tantidem.
* ' * Licet interim, ut qui in aedibus oratoria habent,
, [inibi] preceniur : non vero etiam [diYina] mini .
steria contra [jam dicta exsequantur].
. ' . ,
GAP. X V . De episeopis vel clerieis quicom , municant vel orant cum hceretieis aut Judais,
, , vel eis eoneedunt rem $acram adminittrare, vd
.
eorum sacrificium admittunt.
', *, " ' .
Apostolorum canonet 10, 45, 46.
, - Q
10. Si quis cum excommunicaio, vel in domo,
.
una precatus fuerii, is segregetur.
' .
45. EpUcopus, vel presbyler, vel diaconus,qai
, * ) - cum hcereticis vel solum comprecatus est, segre , getur.Sin auiem eis laoquam clericis aliqaid ope.
rari permiserit, deponatur.
* 46Epi6c<pum,vel presbyterum.qui bnretieorum
, . baptismum vel sacrificium admiserit, deponi j u ; bemus : Qute est enim conventio Christi cum
;
Belial ? vel qua> pars e&tfidelicum infideli 48.
' .
149 Concilii Antiocheni canon 2.
'. . . ".
2. Omnes quiin Ecclesiam ingrediuotur, eic.,
9

ut supru pag. 616.


y

' .
Concilii Laodiceni canon 3 3 .
*. " 3 3 . Quod non oportet una cum haerelicii vel
.
oachismaUcia orare.
* ' . ,
Texlut, Const, 4, lit. 6, Novellarum a i l : Quod
qui baeretici ccelus cogunt, quique apud illoe con, * greganlur.in digestis descriptas pcenas sustineant:
, , et doraue, in quibus hoc delinquitur, saocise E c .
clesi addicantur.
. <\ ,
CAP. X V I . Quod non oporteat oblationm
, .
con$ecratam,eulogix instar ad parcecias mittere.
'.
ConcUii Laodiceni eanon 14.
*.
14. Ne sancta instar benedictiooum in feato Pa , - scb, i a aliaa parochias iraneroittanlur,
.

ttnCor.Ti,

14

61

P A T R I A R C H J H C P :

612

. '.
.
; *.
*. , . . .
*.
-j'. ,
,
,
.
. ' .
.
,
. '.
'. ,
2.De mulieribus aulem quae sunt in abcessu, an
eas sic affectas oporteat domum Dei ingredi.super- ,
vacaneum velinterrogareexislimo Nequeenimeas I , . !
exislinio,8i sint piae et fideles, sic affectas, ausuras
vel ad sanctam mensam accedere, ve] corpus et ^, ,
sanguinemDominiatlingere.Nequeenim.quaedno- decim annorum fluxum habebatst,ipsum ad medi- . ,
cinam tetigit,sed solam ejus fimbriam.Orare enim * ,
quomodocunque se habeat aliquis, el utcunque . ^ ,
1 5 1 silaffectus Domini meminisse, et auxilium , implorare,nonestreprehendendum.Ad sanciaau- , *
tem sanctorum, qui non omnino anima pariter et ,
copore purus est, accedere probibebitur.
; , ^.
Timolhei Alexandrini canon 7.
'.
; *. '
Interrogatio 7. Si mulier coneueta sibi muliebria accidisse videril, debelne ad sancta myste- , >, , ;
ria accedere an non ?
''. , .
Responsio, Non debet usque dum purgelur.
. ' . ,
CAP. X I X . Ne fiat sacra oblatio prcesente
.
hceretico.
'.
Timothei Alexandrini canon 9.
'.
Interrugatio 9. An debet clericus, praesentibus
Arianis, vel aliis hcereticis, orare ; et an eum ni- ;
hil laedit quando ille facit orationem, seu obla- ,

tionem ?
'. *
Responsio. In divina oblatione diaconus ante
salutatiooem edicit; qui noo communicatis, am- * ,
bulate. Non debenl ergo inleresse,nisi profllean- . ,
tar se poenitenliam acturos.et hseresim vitaturos. , .
. '. .
CAP. X X . Utrum post illusionem noctur-

CAP. XVII. Ne defunctorum eorporibus


communio detur,
Concilii Carlhaginensis canon 18.
18.Siquisclericus ordinatus,elc.,ti1stt/iip.482.
1 5 0 Concilii cecumenici vi canon 83.
83. Nemo 49 mortuorum corporibus Eucharistiam communicet : scriptum est enim : Accipite
et comedite so.Mortuorum autem corpora non possunl accipere, nec comedere.
CAP. XVIII. Ne mulier pcT purgationis
dies communicet.
Dionysii epislola ad Basilidem cap. 2

iiam qui communicet.


Dionysii ex epistola ad Basilidm


. '.
'
4 .Quis autem in non voluntario nocturno flaxu fue*
rint,ii quoque propriam conscientiam sequantur,et , *
aeipsos ao de eo dubilenl an non,considerent.Que- , * , ,
madrnodum in cibis, qui discernit Ittft, inquit, si , Comederit,condemnatu8est 52; in his qnoque bona * ,
eit conscientia,et libere loquatur secundum pro- ^
priam cogitationem, omnis qui ad Deum accedit. " .
Timothei canon 12.
'.
Interrogatio 12. Si Iaicus,qui 8omr.iavit,cleri. '.
cnm interrogaverit aa debet ei permittere com- , ,
maoicare, an non ?
*;

cap. 4.

49 Carthag. 18. 0 Matth. , 26. 5 Marc. , 24. Rom. xnr, 23.

6t3

SYNTAGMA CAftONUM.

- . III, CAP. X V I I , X3UI.

'. ,
! TTC "

,
' ,
*, !>.
. '.
.

*| . "
, ?
, ,
.
', ' .
I
'. '.
,
, , , ;
. '
* -
, /
, ,
.
. ' .
, , ,
' ;
. *
, ^
, '
, ,
.

, ^ .
. '.
.
'.
. '. , ^, ,
* ;
'. 6
, .
,
, *
.
, ,
. ,
.
' ,
,
,
,
. ' . ', . ' . . ' .

3*

I Cor. f u , 5.

614

Responsio. Si subest quidem mulieris desiderium,non debel: sin aulem lentat euro Saltnas,ut
per hanc occastonem a divinorum mysteriorura
communione alienetur, debel communicare. Neque enim cessabit tentator eo tempore, quando
debel conutiunicare, illum invadere.
CAP. X X I . Quandonam vcl quandiu communionis cousa, abstinendum sit ab uxore.
Dionysii ex epistola ad Basilidem, cap. 3.
3. Porro qui satis ad id instructi sunt el consenuerunt, debent esse sui judices. Qucd enim a
se invirem ex eonsensu abstinere conveniat, ut
ad lempus vacent oralioni, et rursus conveniant,
Paulum dicentem audiveranl.
Timolhei canon 5, 13.
Interrogatio 5. Si mor cum soo marito noctu
cohabiiavil, vel maritus cum uxore, et flat coitio,
debenlne communicare, an non ?
Reiponsio. Non debent,cum clamet Apostolus :
Ne fraudate vos invicem nisi ex consensu ad
tempus, ut vacetis oralioni; et rursus, ad idem
conveniatis ne tentet vos Salanas propltr inconHnentiam vestram \
155 Interrogatio 13. Iis, qui matrimonio jan
guntuT, in quibusnam septimanae diebus proponereoportet, ut a muluo congressu abstineant,
et quibusnam poteslalem habeant ?
Responsio. Quod anle dixi, nuoc quoque dico.
Dicit Aposlolus : Ne fraudate vos invicem, nisi
forle ex consensu ad tetnpus; ul vacetis orationi;
ei rursus ad idem conteniatis.ne vos tentet Sa~
tanas proptei* inconlinentiam vestram. Necessario autem Sabbato el die Dominic.o abstinere
oportet, quod spirituale sacrificium in eis Domino offeratur.
CAP. XXII. Utrum oblatio fiat pro eo qui
semel interemit.
Timothei canon 14.
Interrogatio 14. Si qnis, cum sui compos non
est, sibi maoum attulerit, vel etiam se praecipitaveril, sitne oblatio, an non ?
Responsio.ttoc debet clericusdiscernere,an cura
revera mentiscompos non esset,hoc fecerit. Saepe
enim i i , quiad eum cui boc accidil pertinenl, volentes assequi oblalionem el orationem pro ipso,
mentiuntur, et dicunt eum non fuisse apud se :
nonnunquam autem propler insullationem hominum,vel aliquoalio inodo per negligenliam hoc
fecisse. Pro hujusmodi oblalio non est facienda :
est enim sui homicida.Oportel ergo clericuni accurate sciscitari, ne in judicium incidat.
Textus. Lex civilis eum.qui sibi mortem conscivii, aul consciscere conatus est [idque] metu
criminis,non aulem propter morbnm aut laedium
154 viiae, punit, u l qui alium interfecit, ejusque
bona coQfistat: quemadmodum lib. XLVUI,tit.21,
lib. ix, cod. lit. 50.
f

615

PATftlARCHA CP.

616

'.

TITULUS IV.
DE CATECHUMEN1S DE SANCTO BAPTISHATE.

CAPUT PRIMUM. oportere po$tduasA . '.


Quadragesimct hebdomadas qumquam ad baptir
.
smum admitterc.
' .
Concilii Laodiceni canon 4 5 .
'. ,
45. Quod non oporteat ad baptisma quemquam
, .
post duaa Quadrageaima* hebdomadas admilti.
. ' . .
CAP. II. De adjurantibus.
" \
Concilii Laodiceni canon 26
"*. *
26. Qaod hi qui non sunt ab episcopis ordinati,lam in ecclesiis quam in domibus exorcizare , ,
.
non possint.
. ' . .
CAP. III. Quomodo oporteat baptizare.
', \
Apostolorum eanones 40, 50.
'. , . . .
40 [48]. Si quis episcopus, vel preabjter etc,
utsuprapag. 442.
i8ft 50 [49]. Si quis episcopus vel presbjter *. 9} ,
iria unius myaterii bapllsroata, e t c , ul su- , . . .
pra, pag. 442,
, '.
Coneilii oecumenici vi canon 59.
'. , . . .
89. In ffide oratoria, etc, ut pag. 617.
. '.
GAP. IY. Quod oportet baptizatos fidei for .
mulam profiteri.
^, ' .
Concilii Laodiceni canones 46, 47.
"\ " , 46. Qaod oporteat eos qui ad baptisroa \eniunt,
fldem discere, et quinta feria leptimaD majoria * ,
.
episcopo aul presbyleris reddere.
\ "
47. Quod oporleat eos qui in aegritudine percipiunt baptisma, postquam convaluerint, fldem , ,
perdiscere, et scire cujus muneris parlicipes facti , .
iint.
' .
Concilii acumenki v i canon 78.
'. *
78. Quod oportet eos 35 qui illurainantur fidem
discere, el quinta septimanae feria episcopo seu ,
.
presby teria renuntiare.
' ' . ' /. .
Texlus. Constit. 10, tit. 8, lib. i , cod. jubet, ut
pagani, qai panri [adhuc el pueri] sunt, citra d i - , ,
laiionerc baptizentur : qui vero adoleverint,prius * ,
Scripturas et eacroaanctos canones doceantar.
Sciendum est autem nos non invenire canonem, .
qui lale quidpiam doceat.Verum const.4,tit.3156 * ' . ' .
NoveUarum,qu&secunda est deSaroaritanis, ac in , ' ,
texto librorumin Patriarchico exeistentium 133, (& ',
aancit, ne confestim Samaritani ad aacroaanclom
baplisma reeipiantar : eed qui bonam doctrinam , )
[jam per elatem] perdperepossanl,per biennium , , *
W Laodic. can. 46.

617

SYNTAGMA CANONUM. . IV, CAP. V, VI.

618

< , - in fide instiluantur, atque tum baptizentur : om , nino autem pueri, q u i doctrinam iotelligere 116, ,
queunt, eliam absque hac ob&ervatioiie sacro
baptismaie digni habeantur.
. ' .
C. V. Quod ii bdptlZdndi SXTit qui 86 fta ,
plizatOS igtiorant.
'.
ConcilH Cdrihdginensis eanou 72
'
De infantibus baptiz&ndis, QUOtiei dubitalUT
.
Utrum fueritU baptizdti.
\ ,
72. placuit 54 de ittfanlibuS, quoties
inveniuntur cerliseimi tesles, q u i e08 baptisatOS
, esse sine dubilaiione testentur, neque ipsi sunt
SBtalem de traditis Slbi SacramentlS idonoi
, - respondere, absque ullo SCrupulo eSSe baptizan , 6 dos, ne ista haesitalio 608 faciat sacramentorum
purgatione privari. Hinc enilD legati Maurorum,
. - fralres noslri, COQSuluerUDl, quit mullOS tales a
- barbaris redimunt [188. 80lenf\.
,
.
'
ConcilU toCUmeniti 86XU CdnOll 84.
\ 84. CanoniCOS Patrum rilUS sequenles, de , * fanlibus quoque decernimus, quoties non i n v e - niuntur leslOS, qui 60S absque nlla dubita , tione bapliialOS 6SS6 dicant, nec ipsi,
- ailateni de sibi Iradilo mjslerio apte raspoodere
, possint, debere absque 1 5 7 ulla offenaione ba , plizari, neforte ejusmodi dubitatio 608 OJQsmodi
purificaliooia saDCliOcationa privet.

. " \
CAP. VI. mortui bdptizeniur.
.
; ** '
Concilii CdrthdgifXensiS CdTiOtX 18.
' . / , . . .
l8.8iqui8clericusordinatur,elc. tiisuprapa^.482.
'
Ilem placuil ut ordioalis 6pi8C0pis,veI clericis,
, x. . .
etc, ut Bupra pdg. 483.
. ' .
CAP. VII, 8 qui Qtlte bdptismum pee, - CdVerUilt t de CdUchummU fap818.
f

',
Concilii NiCCmi CdtlOn 14.
' ,
14. De catechumenif 35, et q u i Upsi, vistim
, 68 sanctffi 6t magn SJHOdo, Ut i i tribus tantom
, - annis audient68 pOiiea CUm catachumenis.
.
' .
ConcilH Ancyrdni catlOH 12.
'. ,
12. 8 q o i ant6 baptismura sacrificarunt, 6l
, postea baptizati eunt, visum 68t ad ordinem pro .
moveri, ut qui abluli SUDt.
' .
ConeiUi NeOCCBSdrieUSXS CdlXOn 5 .
'. ,
5. Calechamenus 81 in Dorainicom ingradiens,
, catechumenorum ordine steterit, is autem pec, , , cai *. 81 gano quidem flectens, audiat, non am' xal , * peccans. Sin autem etiam aodiens adhac
(44).
peccet, extrudatur.

54 Conc. Carthag. cap. 6 ; Gouc. Afric. 39. 26. 85 Neocas. 5 ; Siric. 3.

Nom
(44) In marg. paulo recentiora manu addilur. .
PATROL. G B . CIV.

20

619

PUOTH PATRIAkCILE CP.


1 5 Basilii eanon 20.

620

SO.Qasecunque jnulieres,cum essent in haeresi,


virginilatera professse sunt, sed postea matrimon i u m prKtoleruDt, non arbitror eas condemnari
oportere. Qucecunque enim dicit lex, iis qui in
lege sunt dtrit &e.Qu$ nulein jugum Christi non*
dam subierunt, ea nec Domini leges agnoscunl.
Quare suot in Ecclesiam recipiendae cu/n omnibus, etiam horum remissionero babentes ex fide
in Christoro. Ac omnino quae in catecbumenica
vita facta sunt, in judicium non vocantur. Tales
autem videlicet sine baptismate Ecclesia non recipil. Quare generaiionis jura sunt i n ipsis maxime necessaria.

'.
'.
, ,
. *
, * 1\
,

,

,
. -j
,

Theophili ex commonUario eanon 4.

', *,
'. , . . .
Cyrilli ex epiitola ad episcopos qui sunt in Li- ^ , '.
bya et Pentapoli canon.
'. 44. Sin autem segregalionem aliqui suslinuerint propter lapsus punili,deinde sint morituri ex- ,
sistenles catechumeni, bap(izentar,et ne ab hu- , , roanie excedant graliae non participes, scilicet ,
communione carentes. Videtur enim hoc quoque
Ecclesi consuetudini adhaerere. Salutate eam '
quse est apud vos fraternitatem ; quse nobiscum * .
est vos in Domino salutat.
' ' ' . .
Textus. Gonst. 1, tit. 12, lib. i , cod. aii: Quod
[si) Judfflus, ut crimen aut debilum evitel, Chri- , '
stianus fieri velit, ipsuro suscipi non oporteat,do- , , nec ionocens appareat, vel debitum pereolvat. , *, ^ *
Gonst. vgro 10, lil. n, vull, ut pagaoi baptizen- ' . ' . ' . *tlir, ac eorum [quidem] liberi, 8i parvuli sinl, ci-****; , tra dilationem : si vero adoleverint, prius cano , *
nes et Scriptoras doceanlur.Verura eonsl.3,150 " ' , ' .
tit. 3, Novellarum. per biennium adullos Sama- , .
ritanos in fide instilai vult.
. ' . $
CAP. VIII. De episcopis aut clericis baptis .
mum hoereticorum admittentibus.
" ' .
Aposiolorvm eanon 46.
"'. 46. [45| Episcopum, vel presbyterum qui hae , . . .
reticorum baptismum elc., ut suprapag. 610.
. *. GAP. IX. De baptizatit in morbo.
.
Coneilii Neoccesariensis canon 12.
'
502. Si qais segrotans fuarit illuminatus, etc,
'. , . . .
tUpag. 52.

4. De Panuph., e l c , utpag. 530.

ConeUii Laodiceni eanon 47.

47. Quod oporteat eos qui in aegritudine e t c ,


ut pag. 615.
Concilii Carthaginensis eanon 45.
De cegrotantibus qui pro se respondere non
possunt.

45. Ut grotantes, si pro se respondere non


possunt, cum voluntatis eorum teslimonium sui
periculo proprio dixerinl, baptixeulur. Ul scenicie, atque histrionibus caeterisque hujusmodi
personis 57 reconciliatio non negetur.

' .
' . " , . . .
*.
) ,
^ .
' . * ,
, ,

.

86 Rom, , 19. 57 Aut aposutis poenitenlibus et ad Deura conversis.

SYNTAGMA

621

CANONOM. -

. I V , CAJ?. X I I I .

'.

Timothei canon 4
'. ' xic
lnterrogatio. Si quis catechumenus, cum es , set infirmus, emotae mentis factus sit, nee possit
, ipse Gdem confileri, suique suadeant, ut donec
) > $ , , vivit sanctum baptismum accipiat, debetne acci*i ;
pere, annon ?
. ,
160 ResponsiOy Debet accipere, si non ab
.
iromundo spiritu tentetur.
. ; .
GAP. X De baptizata dum uterum gerit.
< " \
ConcilU Neocmarensis canon 6.
*'.
6. De ea quaa ulerura gerit, quod eam oporteal
* illuniinari quando velil: neque enim eaquae parit,
, cumfetu qui pariter, ea in re habet aliquid com .
mune, quod propriuro uniuscujusque institulum
ac propositum in confessione osteodatur.
' . ' . ' . ^
Texlus. Quaoquam in Digesto l , t i l . 4, lib.
. ^ >

xxv, dig. dicatur partum esse portionem prse" ' . ' . ' . ' gnanlis: in Digesto tamen 40 lit. 3, lib. xxxxi et
. "' . "', lib. L , tit. 16, digest. 26, quod partus pars raa * tris non sit. Verum alia eliam hac de [re] diver - sa jura in libro meo, de io speciem contrariis,
.
singulari collegi.
. ' .
CAP. XI. Quod post baptismum fieri unctio
.
debeat.
*
Concilii Laodiceni canon 48.
' . " ^,
48. Oporlet eos qui illuminantur, post baplis , ma inungi super coelesti chrismate el esse regni
.
Christi parlicipes.
. ' .
CAP. XII. De sancti chrtsmaiis confec.
tione.
".
Condlii Carthaginensis canon 6.
" VI vhrisma presbyteris non fiat.
.
" . , . . . U8QU6
6 Forlunalus episcopus dixit, etc, usqu* ad
.
omnibus placet, ut pag. 562.
. ' .
161 CAP. XIII. De iis qui bi$ vel non rite
, - fuerunt baplizati, et de iit qui impietate conta.
minatos non baptizant.
' , ', *,
Apostolorum canones 47 , 48, 50.
'. ,
47. [46] Episcopus, vel presbyter eura qui
, , habet baptismum, si de integro baptizaverit,
, , ve) si eum qui ab impiis pollutus est, non bap, tizaverit, deponatur, ut qui irrideai mortem et
, . crucem Domini, et non discernat veros s&cer( . , dotes a falsis sacerdotibus.
. Esl minutiore littera in cod.)
'. , D 48 (47] Si quis laicns sua ejecta uxore aliam
, , acceperit, vel ab alio solutam, segregelur.
.
' . ,
50 [49]. Si quis episcopus etc, usque ad Spi , , . . . ritus sancli, ut supra pag. 442.
USque ad , . . .

Texlus. De iis qui rebaplizant et rebaplixantur,
' ' , " . ' tractant 1, et 2, const. [lit. 6 ] lib. i , cod. quarum
. . * illa episcopo dejectionem [a sacerdotio]: htec vero
, [utrique] et qui baptizavit, et qui baptizatus est,
, , si lamen criminis per aetatem capax ail, ultimum
^ , supplicium inducit.Scias vero, quod qui pabertati
^ , . ' , ' appropinquat, ei in nulla causa subveniatur ; ut

PATRIARCHJS C P .

623

624

Ub. XSIX, tit. 5, digest. 14. [Iraditor.] Esl autem . '* , #, '
poberla* in maecolo decimas quarttis aoDoscoin * , pletue, in femina vero 462 duo decimos : ot ' , . ' . * .
iib. x x n i i , lit. 1, digest. 5, e l lib. cod. 5, lit. 60, *, *. . ' . . ' . eonst. 3, [et lib.j instit. 1, tit. 22, [docent.] Quod . ' . '
ai aliquibos, donec puberes fiant, alimeDla legata , ^ ,
aint; masculus, donec decimam oclavum annum ' , ?,
eompleverit: femina, donec decimum quarlum, . * . ' ,
percipit: atHb. xxxiv,lit.4.[digeel.l4.habet.)Im- . ' . * . *
pobesfalsum noncommittil: ut lib. XLVUI, tit. 10, , . "* .
digeeL 22. Adolteram post puberiatem comroitti- ' .
l o r : ot digest. 36, tit. 5, ejusdera XLVUI, lib. No- ' , , ,
vella xxxvu, q u a de EceteaiU Africanis iraclat, ,
ail rebaplixalos militare quidem non posse, sed .
tamen poenitentiaB locum habere.
CAP. XIV Quinam ex hmrttids *d ortho- . . doxiam transeuntes baptizentur quinam tantum , *
.
unganiur.
' .
Concilii Niceni canon 19.
'. , . . .
19. De Paulianistis, e t c , ut pag. 559.
Concilii Laodieeni canones 7, 8.
' *,
'. ,
7. Eoe qui ex haeresibus, hoc est, Novatianis
ive Photinianis, vel Tessaresdecalitis convertun. , , tur, sife catecbnmenos, sive qai apud illos fideles , ,
dicuntur, nonadmitti priusquam omnem baeresim ,
analheroatizaverint, et praecipue earo in qua deti- ,
oebanlur ; et tunc deioceps eos, qui apud illos ' '
fideles dicebantur, fidei symbola dicentes, et
saoclo chrismate inunctos, sic aancto roysterio ,
communicare.
.
8. Eoa qui ab eorum hteresi qui Phryges dicun-c ' .
tur, convertuntur, sive eint in clero qui apudillog ,
, existimantur sive roaximi dicaotur, omnes eoe ' , ,
cum oroni studio catechizari seu initiari et hapli-
zarii ab Ecclesiae episcopis et presbyteris.

.
Concilii Constantinopolilani canon 7 (45).
*,
7. Eo8 qui rectae fidei adjiciunlur, et parli eo'. rura qui ex haerelicis servantur, recipimus, secun- ,
dum 165 subjectam bic consequentiam el con- .
sueiudinem Arianos quidem et Macedonianos, ,
et Sabbatianos (46), et Novatianos, qui dicuntse , ,
ipsoe Calbaros et Arisleros, hoc est, mundos, vel ainistros), et Tessaresdectilas, siva Tetraditas, et , ,
Apollinaristis recipimu8,dantes quidem libellos,et
omnem haBre6imanathemali2anles,quae non 86Dlij)
at eancla Dei catholica et apostoiica Ecclesia ; et ,
8ignalos,aive unctos priroum sancto chrismale, et frontem, et oculos, et nares, et os, et aures. Et , , (&,
eos signantes dicimus, Signaculum doni Spiritus , ' *
sancti. Alqui Eunomianos, qui in unam demersio- *
nera baptizantur; el Montaoi8tas,qui hicdicuntar
Phrygee, et Sabellianos qui eumdem esse Palrem ,
9

(45) Non est bic canon in Arabica parapbmi,


nec m ColteciioDe eanonum Joannis Antiocb. qui
el Scbolasiicue dictus est, patriarcba C P nec Jn
Epitome canonum SymeoDis noagistri. uterque
enim sez tanium priores canones appellat bojue
concilil. Eet tolidem verbiscanoo 14 syoodiTrulM

laoaa. Vide eiiam epislolam ad Martvrium Antloch,


apud Leunclaviam io Jure Grxeo Ron. pag. 290,
onde bic canon descriptut viderl potest.
(46) Non videtur apud Soeralem Sabbaiianorum
Domen usurpaium anie an. eirciier 39J.

625

SYNTAGMA GANONUM. . I V , C A P . X I V .

626

; , - el Filium opinantur,utrumqne simul confunden , tes, et aliagravia et indigna faciunt: et alias om * nes haereses : quoniam hic multi sant haerelici,et
, maxime qui ex Galatarum regione veniunt; qui' , conque ex his recle fideiascribi volunt, ut Graecos
" * admitlimus : et primo quidera dieipeosChristia < , - nos faciraus; secundo catechumenos; deinde ter $ , tioexorcizamus sive adjuramus ipsos, tersimul in
^ , \ faciem eorum et hores insufflando. Et sic eos ca , , (echizamus sive initiarous, et curamus ut longo
, lempore versenlur in ecclesia,et audiant Scriptu, .
ras; el lunc eos baplizamus.
{\
Concilti cecumenici vi canon 95.
{ ' . 95. Eos qui ex haereticis ad rectam fidem acce , duni, et parli eorum qui salvaQtur,subjecia con ^ sequentia et consuetudine recipientes, Arianos
, , quidem et Macedonianos, et Notatianos, qui se
, Puros appellant, et Aristeros, et 164 Teesares , kaidecatitas seu Tetradilas; et Apollinaristasreci , , pimoa dantes libellos,etoronem haeresim anathe xai - malizantes, qaae non sunt ut sentit sancla Dei
, universalis et apostolica Ecclesia; sancio primum
, chrismate inungentes elfrontem, et ocolos.et oa , res, etos, etaures; coaaignanUsautem dicimus :
, (, , Signaculum doni Spiritus sancti. De Pauliaoistie
, * autem acalholica Ecclesia etatulum est,ut iiomni . , DO rebaptizentur Euoomianosquoque,qui in unara
, demersiooem baptizant,el Montanista8,qui hic d i * - cuDlur Pbryges, et Sabellianos, qui Filium eoin - dem esse cum Patre exislimant, ei alia quaedam
> gravia faciaot, el 011)068 alias hfflreees, quoniam
, - multi sunt, el maxime qui *x Galatarum regiona
, , profecli sunt, omoes ex iis qui ad rectaro de fide
* sentenliam voluot accedere, ut gentiles recipi , raas: et primo quidem die eos Cbristianos faei ' mus; secundo autem catechumenos: deinde terlio
" * adjuramus, siroul etiam ter in faciem etauresin ; ;, spirautes; ei sic initiamus,et diu in eccleeia ver , sari etScripturas audire faciraus; et tuac ipsos
$ baptizamus. Quio etiam Manichseos, et Valenti , nianos,et Marcionistas,et similes haerelicot opor " , let libellos facere,el hseresim tuam anatbemali , - zare, et Nestorium, el Eutychem, ei Dioscorura,
- 6t Severum, elreliquos talium haereseon prioci, , pes, et qui eadem quse illi 8entiaot,6t omoes 16tt
, *** prsadictas haereses : et sic fieri sanctae commu oionis participes.
, , , , , , , , , ; ,
.
, ' .
Concilii Nicceui eanon 8.
* , Quod Hebrceoi non oporiet recipere nisi ex pura
.
et sincera mente convertanlur.
' .
8. Quoniam Hebraeorura religioois quidam er, / , rantes Christuin Deam nostrum subsaonare visi
, ! - 8unt,seseChristianos esse fingentes,ipsura aolera
, ; , clanculum et occulte negant, Sabbaia observan <, tes, et atia Judaica facientes, staluimus,ut neque

627

PATRIARCEMS C P .

628

ad COmmUDlODem, DCque ad ecclesiam a d m i t -


lantar, sed aperte eint secundum suam religio
nem Hebraei; et neque filios eorum baplixari,neqoe servura ab eia emi vel possideri. Sin aulem
ex pura el sincera fide quis eorum cooversus, et
ex toto corde confeasus fuerit, eorura moribus et
rebua insultans, veluti Iriumphura agens, ut et
alii f efellantur ei corriganlur; eum recipi et baplizari et ejus liberos, et cautoe reddi, ut ee ab
Hebraeorum studiis et institatie abstioeant. Si
antem non ita se gerant, eos nullo modo admitli.

, , ,
, & , .
,
,
' , ;
,
, & , *
* ,
.
Basilii eanon 47.
'
47 .Encratitae et Saccophori,etc.til supra pag.416.
. , . . .
. ' . ,
CAP. X V . Utrum dcemoniacus vel in mor .
bo delirans baptizelur.
Timothei eanones 2, 4.
' , '.
lnterrogatio. Si catechumenus a daemone cor. *. ripiatur etvoluerit ipse vel sui,ut sanctum bapti- > , $
smura accipiat, debe.ne accipere annon, et ma- , , xime si morti propiaquus fuerit?
;
Responsio. Si is, qui a daemone corripi.
tur, non fuerit ab immundo spiritu mundatos, ,
non potest sanctum baptisraum accipere \ sed in " , .
exilu e vita bapiizatur.
Interrogatio.Si quis catechumenus, cum esset
'.
infirmus,emolffi mentis factus sit,etc ut pagMZ. , . . . , USque ad ,
CAP. X V I . Ne mulier purgationis suct tem. " .
pore baptiz$tur.
.
Timothei canon 6 .
"'.
Inierrogatio. Si mulier calecbumena dederit
"*.
oomen suum, ul baptixetur, et die baptismatia ,
illi sit secunduD consueludinem mulieram, de- '
betne bac die baptizari, an differre, et quantum , , ^
diflerre?
, ;
. ' ,
Responsio. Non debet donec purgata fuerit.
.
. '.
CAP. XVII. Quid si catechumenu$ ante
.
baptismum communicaverit.
Timothei canon 1.
'.
InUrrogatio. Si puellus catechamenus, utpote
'.
annorum septem, vel homo eliam perfeclus dura , , ^
lieret oblatio opporlune adfuerit, ejusque neecius , , t(
particeps factus sit, quid de eo fieri debei ?
;
Responsio. Debet illuminari : a Deo enim vo.
atu8 est.
.
M

' .

TQN , , ,
.
1 6 7

TITULUS V .

DEIIS QUI CONTEMNUNT ECCLESIAS, SYNAXES ATQUE MEMORIAS, DE MANDUCANTIBUS ECGLES1IS. DE AGAPIS.
CAPUT PRIMUM. De iis qui docent, Det
. domum et Synaxes et memorias ludtbrio esse ha- , , ;
benddS.
, .
Concilii Gangresis CanoneS 5, 20.
', ' .
5.Siquis docet doraum Dei eS8e Contemnendam,
'. <-

629

SYNTAGMA CAtfONUM. . V , CAP. I, II.

630

VTVCOV , \ , el quae Qunt ea congregationes, sit analhe.


roa.
. StaOlact 20. Si quis arrogantia utens,ei martyrum con, , gregaliones abliorrens, et sacra qusB in eis ceie , branlur, el eorum memorias accusei sit analhe , .
roa.
" , ' , { ' .
Concilii (zcumenici sexti canones, 76,88, 97.
"'. " 76. Quod non oporlet intra sanctos ambitus
, cauponariam officinam, vel ciborum species pro , ponere, vel alias venditiones facere,auam venera. , tionem ecclesiis servantes. Saltator enira noster,
, el Deus, per suam in carne vivendi ralionem nos
, , - instituens, non facere domum Patrissui domum
* 8; , negoliationis jussit 88; qui etiam nummulariorum
. mensas effudil, el eos qui forum commune fa> - ClUOt, ejecit.Si quis 6fg0 itl praediclO delictO de.
prehensue fueril, segregelur.
', , '
168 88. Nemo intra aedem aacram quodvis
* , jumenlum introducat; nisiforte vialor quispiam,
, maxima urgente necessitale, domunculee vel d i , . verKorii indigens in id templum diverteril. Nisi
, enim jumentum introductumfuerit,ipsara quidem
, nonnuaquam pribit,bic vero propler jumenli
, amissionem, et facultalis ad iter peragendum ei
. eo profectam inopiam, mortis periculo tradetur.
< * Sabbaturn enim propter homioem factura esse
docemur : quamobrem et per omnia praoferen . dam esse existimare hominis salutem et incolu , , milalem. Quocirca si quis depreheosos fuerit
, ' ,
sine necessitate jumentum in templura introdu.
cens, si sil quidem clericus, deponatur; ei vero
1

{*.
,
-;,
,
^.
, ,
' , .
. '.
.
' .
' . " ,
; ,
.
'.
*.
.
;,
, *
*
, , .
', "', { ' .
\ "

W MARC XI, 47.

laicus, segregetur.
97. Eos qui vel cum uxore cohabitant,veI alioqui indiscrirainalim sacra luca communia faciunt: el conlemplim in eis afficiuntur, et sicin
eis permanent; etiam ex iis, quae sunl in venerabilibus templis, calechumenorum mansionibus
extrudi jubemus. Si quis autem haec non servavit, si sit quidem clericus, deponatur; si vero
laicus, segregetur.
CAP. II. Ne in ecclesiu flant agapcB.
Concilii Laodiceni eanon 28.
28.Quod non oportet in locis Domlnicis,vel in
ecclesiis, eas quae dicuntur agapas fecere, et in
domo Dei coraedere, et accubiius aternere.
Concilii Carthaginensis carum 42.
42. 17/ in ecclesiis convivia minime celebrenii*r.

Ut oulli episcopi vel clerici in ecclesia convivenlur, nisi forte transeuntes hospitiorum necessitate illic 160 reflciant: populi etiam ab hujitsmodi cooviviis, quantum fieri poteal prohibeanlur.
Concilii (tcumenici sexti canonei 74, 76, 97.
74. Quod non oportelinDominicis locis vel ec-

631

P A T R I A R C & E C P .

clesiis eas qu dicuntur agapae, id est, charitates J


facere, et iotus in aede comedere, et accubilus
aternera.Qui autem boc auei fuerinl,vel cessent,
vel segregentur.
76.Qood non oportetintra sanctos ambitus,etc ,
ut supra pag. 630.
97. Eos qui ?el cum uxore cobabitant, e t c l
pag. 630.
Et conet. 3, tit. 12, lib. 1, cod. velat, ne qui
ad templa confagiunt, in iis edant aut dormiant:
sed secure in vestibulis, atriis, porticibas, balneie, et horlis degant.

632

, ,
, . 01
, , .
" \ " , ...

4\

, . . .

* ' . * .
., , , ;
, , , , .
. ' .
CAP. III. De spernentibus agapa$> et quoi
,
inde partes auferre non oporteat.
.
*
' .
Concilii Grangresis canon 11.
'.
11. Si quis contemnat eos qui agapas ex fide
faciunt, et propter Dei honorem fratree convo- '
canl, et nolit vocationibus communicare, quod ,
, .
fit vilipendat, sit anatbema.
' .
Concilii Laodiceni eanon 27.
'. " , ,
27. Quod non oportet eos qui sacrati sunt ordinis, vel clericos vel laicos, ad agapas vocatos, , *?, '.
partes tollere, eo quod ignoroinia inuratur or-
dini aacerdotali.
.

r .
.

1 7 0

TITULUS VI.

DE FRUCTUUM OBLATIONIBUS.
CAPUT PRIMUM. ApOStotOrum canones 3, C .
4,71.
',','.
34. Si quif episcopus presbyler praeter Do ' , '.
raini ordinalionem, e t c , ut supra pag. 442.
, usque ad .
71 [70|. S i quis ChriStianuS oleum deferat in
', ,
templum gntiura, vel in synagOgam JudSBOrum
io eorum festis,ul lucernam accendat,8egregelur. , , .
Concilti cecummiCi V l CanoneS 28, 57, 79, 99.
' , ,
', {''.
28. Quoniam in diversis ecdesiis intelleximus,
' . ,
una eiC., Ut p&g* 598.
, . . .
57.Quod ad altare rael et lac offerre non opor \ * *
tet.
.
79. Absqua ullis secundillis ex virgine partum
'.
esseconfitenles Utquisine SemineconstitulUS8it,
, , **
idque tOli gregi annuntiantes, eos qtli propler , ignorantiam aliquid faciunt quod non decet, COr- , .
rectioni SubjicimilS. Qliare qaoniam aliqai post " >aandae Cbristi Dein08lri nativitalisdiem similam
COquere OStenduntur, et eam Slbi invicem imper- ,
liri, honoris SCilicel praetCXlU seeundioarum im- ^ ,

633

SYNTAGMA CANONUM. . V I , C A P . - .

' j
,
^ ,
' ,
.
&,
* , .

^ ' .
, , ' . "
,
,
, '
, ,

, '.

. \

, . . .

634

pollutse virginis malris, statuimus, ut deinceps n i hil tale (iat a fidelibus. Neque enim hoc honor est
virginis, quse supra raentem et sermonero, quod
comprehendi non potest verbuni peperit carne, ez
communibus el iis quae in 171 nobis fiunl, ineDarrabilem ejus partora deGnire, metiri, ac describere. Si quis ergo deinceps hoc facere aggressus fuerit, si sit quidem clericus, deponatur : si
vero laicus, segregeiur.
99. Porro hoc quoque in Armeniorum regione
fieri didicimus,quod quidam intus in sacris altaribns carnium membra coquenles frustra offerent
sacerdotibus Judaice disiribuentes. Quocirca E c clesiam immaculatam servantes, statuimus aulti
licere sacerdoti separala carnium membra ab
offerentibus accipere ; iis sint contenti, quse offerentt visa fuerint, ejusmodi oblalione facta extra ecclesiam. Si quis aulem boc non fecerit,
segregetur.
Cyrilli ex epittola ad Domrium cap. 2.
Pecuniam autem quse per injuriam ipsi erepta
est, e l c , ut pag. 579.

' ' . ' . ,


COQSI. 38, tit. 3, lib. 4, cod. ait, quod non con , - veniat episcopos aut clericos cogere aliquos, ut
, , fructus offerant, aut angarias prsesient, vel pro , , plerea excommunicare, vel anathemate ferire,vel
, , EocharisliaB sacramentum non porrigere, vel non
. , baptixare, taraetsi consuetudine id invaluerit.
, . Transgressorem autem ab Ec^lesia, ejusqueadmi ^ ^ nistratione excidere ac decem libras dare. Atque
, ; hsec quidem in sola regia [urbe]ejusque territorio,
- , et locte aot ad metropolilanos qui a patriarcha
* ordinantur,aut ad episcopos qui ab hisce [metro ' . ' . politanis] creaniur, pertinentibus obtinere. Lege
, - quae annotaia sunl in cap. 1, tit. 2, hujus operis,
.
de oblationibus, et iis q u donantur aut relin(

quuntur venerabilibus domibus.


. ' .
178 C A P . II. Quosnam oporteat accipere
, vel dare fructuuvt oblationes^ et de sumentibus
.
ex ecclesia cerdm ant oleum..
'.
Apostolorum canon 72.
' . ; ,
72 [71]. Si quis clericus, vel laicus a sancta
, , ecclesia ceram aol oleum auferat, segregetur, et
' .
ejus quod diripuit quintoplum reddat.
' , ' .
Concilii Gangrensis canones 7, 8.
^ 7. Si quis vult fructus ecclesiae oblatos acci, pere, vel dare extra Ecclesiam, praeter episcopi
, sententiam, vel ejus cui cura eorum tradita esi
, el UOQ cum ejus senlentia ea velit agere, sit ana, .
tbema.
' . 8. Si quis dat, vel accipil fructus oblatos pre , ter episcopum, vel eum qui est constitutus ad
, beneficentisa dispensationem, et qui dal, el qui
.
accipit, sit anathema.

Theophili ex commonitorio eanon 7.
' . ,
7. QtiaB in sacriGcii rationem offeruntur, post ea
, q u in raysleriorum usum consumuntur, clerici
|> dividanl, etnec catecbumeaus ex iis eomedat vel

635

PATRI RCHJ5 CP.

bibat, vel solum clerici, et qoi cum eis sunt fideles fratres.
CAP. III. De offenlibus aliquid stjnagogis
Judaicis aut fanis ethnicqrum.
Apostolorum canon 71.
71.170.] Si quis chrislianus, e l c , ut pag. 170.
Coost. 1, tit. 9, lib. 1, cod. 175 ait, quod tegatur universitati Judaeorum, non peli. Et const.
9, tit. 11, ejusdem lib. quod si quid donelur aut
relinquatur ad consiituendum pagauismum, id
civitas capiat.

,
.
. *. .
*.
', , . . .
* ' . * . .
, , * \ ' , ' .
.,
, .

636

'.

, , ,
, , 1.

TITULUS VII.
DE JEJUNIO, QUADRAGESIMA, PASCHATE, PENTECOSTE, DE DIE DOMINICA,
SABBATO, GENUUM FLEXIONE.
CAPUT PRIMUM. Dejejunio, et de iis qux .
vetantur aut permittuntur in jejunio quadroge-
,
simali.
', *.
kpostolorum canones 64, 69.
'. ^.
64 [65]. Si quis clericus inventus fuerit die Dominico jejunare, vel Sabbato, praeterquam uno , ,
* , .
solo, deponator: sinautem Iaicus, segregetur.
'. , , ,
69 (68]. Siquia episcopus, vel presbyler, vel
diaconas, velsubdiaconus vel leclor(47), vel can- , , ,
tor sanctam Paschae quadragesimam non jejunat, , ,
vel quartum diem, vel Parasceven, preterquam &i , * '
propler imbecillitalem corporalem impedialar, * ,
deponatur: si sit aulem laicus, segregelur.
.
Concilii Gangrensis eanones 18,19.
' , ',
' .
18.Si quis propler eam, quse existimatur, exer , .
cilalionera in Dominico jejunet, sit anathema.
174 49. Si quis eorum qui exercentur absque
'. ,
corporali necessitate se insoienter gerat,el tradita ,
jejunia, quae coramuniter servantur ab Ecclesia, ,
dissolvat, perfecla in eo reeidenle ratione, sit ,
analhema.
, .
' , ' , ', '.
Concilii Laodiceni eanones 49, 50, 61, 52.
'. "
49. Quod oon oportet in quadragesima panem
ofTerre, nisi Sabbato et solis Dominicis.
, .
'. " ,
50. Quod non oporlet in quadragesimae postrema
septimana[quinta feria]jejunium solvere,ei totam ' ,
quadragesimam injuria affir.ere: aed oporlel totaro D * quadrageaimam jejunare aridis vescentes.
, .
51. Quod non oporlet in quaJragesima marty'. ' , /
rum natales peragere, eed sanclorum martjrum , *
facere commemorationes in Sabbatis el Domi- nicis.
.
(47) Vel hypodiacoous, vel lector

637

SYNTAGMA GANONUM. -

. VI, CAP. I.

638

' . " 52. Quod non in quadragesimii nupiias


.
vel natalitia celebrare.
', ', ',
Concilti WCUtnenici VI, CanoMS 29, 52, 55,
v C , '.
56, 89.
'. ,
39. Carlhagineiisis synodi canon dicit 59, ut
* - sancta altaris nonnisi a sobriis homioibus pera , ^ ganlur, excepto uno die in anno, in qao COena
, * Domioi peragitur; tunc fortasse propler aliquas
in iis locis occasiones Ecclesiae utiles, sanctis
, illis Palribus bac dispensatione USIS. Cum nihil
* ergo nos inducat, ut accuralam observalionem
, - relinquamus, statuimus aposlolicas ac paternas
, traditiones sequentes, non oportere in quadra gesim$ po8trema seplimana quinta feria jeju , - nium solvere, 6t totam quadragesimam injuria
.
gafficere.
'.
52. ommbu* 60 sanctaB quadragesimffi jejll , , - nii diebus, pr&terqoam SabbatO, et Dominica et
, , sancto 1 7 5 Annunlialionis die, fiat sacrura prfiB - aanctificatorum ministerium.
'.
55. Quoniam intelleximus in Romanorum civi, , taie in sanctis quadragesimae jejuniis,in ejus Sab , - batis jejunare praeter ecclesiasticam traditam
, observationem,sanct$ synodo visum esl,ut in Ro, ' - manorom quoquc Ecclesia incODCUSSe vires ha, * beat canon 64 qui dicit : Si quis clericus inven , , tUS fuerit i n sancto die Dominico vel Sabbatoje, , * junare, praeter unum et solum, deponalur : sin
, .
autem laicus, segregetur.
~'. '
56. Similiier accepimus et in Armeniorum re , gione, et 10 aliis locis, in Sabbatis 6( Dominicie
- satlCtSB quadragesimse quosdam OVa caseum CO , . medere.ViSUm est ergo et hoc, ut omnis Dei Ec , - clesia, qu 68l in universo terrarum orbe, unom
$ ordinem sequens, jejuniom perficial,et abstineat
, , / sicut ab omni mactabili,sic ab ovis el caseo, qo
, , quidem sunt fructus et fetus eorum a quibus ab 3 . stineiDUS. Si autem hoc IIOD semierint, Sl sint
. , - quidem clerici, deponantur : sin autem laici, se , .
gregeotur.
' . ,
89. Dies Saluiifer passionis 10 jejunio et ora , tione el COTdis Companctione peragentes fideles
osque ad madiam magni Sabbati noclem jcjuna , oporlet; cum divini evangelisl Matthaeus et
/ Lticas, ille quidem Vespere Sdbbati, hC per
D
, , , i d , valde diluculo, noctis nobis tarditatem des, - cribant 6*.
.
\
PtXfi sermone ifl Ptiscfia Cdtion 15.
'. 15. Non raprehendet DOS quispiara,quariam et
* sextani feriam 1 7 6 observantes, in quibus nobis
, * jejunare secundum traditionem cum ratione prae, ceptuna est. Quartam qoidem propler initum a
" * Jtld&is consilium de proditione DomtDl * sextam
* - aulem, quod ipse pro nobis passus sil.Diem enim
c

Carthag. m, cap. 29. Vide can. 50, synod. Laodtcensis. 60 Laodic. 49. 61 Can. apost. 67.
6*J)JQn. Alex. canon 1,

639

P A T R I A R C E f i CP.

Dominicum laetiliae diem agimus, quod in eo re-

surrexerit: in quo nec genua qnidera flectere


accepimua.
Gonsl. 5, ttt. 12, lib. 5,cod. ait, quodquadraginta diebus Paacba anlicipantibos omnis cognilio rriminalium quaestionum eesset. E l const. 6,
quod feriali [diea] aint; qui aepteno uumero Pascha vel pracedunt vel sequuntur : [dies] eiiam
Nalalis Christi, aiqae Theophania, [dies] passionis Apostolorum et [die$\ Domioicus : neque istia diebus apectacula exhibeantur, neqoe judiciuro dicletur : et quiodecim paachalibus diebus
ne debilum quidem sive privatura sive publicum
exigatur. Const. vero 7, in qaindecim [istis]
diebus manuraissionee ac emancipationes Geri,el

640

,
/,.
U ' ' . * . .
, '
,
.

' , ' ,
, ,
, *
, , *
' , ,
' .
' ,
, '

SUper illlS acta COnfici peroiiltit. Ac COnst. 8J

. ' . ,
', ,
^ * ' ,
quo conscioa prodanl. Const. porro 3, tit. 4, " ' . ' .
lib. 1, cod. ait, quod diebus paachalibus neroo ' . . ,
includalur aut vinciatur, prseterquam aduller, , ,
maleflcus, tirginum raplor, aepulcrorum viola- , , , ,
lator, veneGcue, monetae adulteralor, homicida, , , ,
patricida, et reue majestatis. Atqoe hos quidem , , .
aemper comprehendi, reliquis vero semel dun-
.
taxat ignosci.
. '. , <
177 CAP. II. Quod neque puerpera, neque

' ,
morbo prorsus invalidus in Paschate jejunare
.
cogatur.
' , .
Timothei canones 8,10.

'
. ,
Interrogatio. Mulier si pepererit, debelne jejunare Pascha, et vinum oon bibere, an a jeju- , ,
nio absolvitur, et vinum bibere permittitur, eo

*
quod peperit ?
.

Rcsponsio. Excogitatum est jejunium, ot corpus humile reddatar. Si ergo corpus in humili- * tate el imbecillilate veraatur, debet cibi et potas > , ,
, ,
quantum vuit et potesi esse particeps.
.
'. ,
Interrogatio. Si quis sit segrotus, et ex multa
imbecillilate valde attenuatus, et ad sanctum Pa- ,
acba venerit, debetne omniuo jejunare, an eum , ,
absolvit clericus, ut accipiat quod poteat, ?el ,
eliam oleom el vinum, propter multam ejus ira-
j
becillitatem?
.
Risponsio. Absolvi debet tegrotos, ut cibum et

dicil, quod in quadragesima el Paschali die de


Jatronibus, el raaxime Isauris, qu&stio habealur,

polum capiat, quantunj ferre poteat. Eum e n i m , * * * *v

qui semel attenuatus esi, esse olei participem *


, .
aequum est.
. ' .
C A P . III. De die et hora paschali el Iheo
.
phaniorum.
*,
Apostolorum eanon 7.
'. , , ,
7. Si quis episcopus, vel presbyler, vel diaconus, sacri 178 Paschae diero ante vernum ,

tequinoclium cum Judffiis celebraverit, depona- ,


.
tur.
',
Concilii Antioeheni canon t.
'. ;
Omnes qui audent dissolveredecreium sanciae et
ipagnae synodi, quse Nicoeoe coacta est in praesen- , -

641

SYNTAGMA CANONUM. -

. V I , C A P . .

642

, '. ^ - (ia pielatis religiosissimi imperatoris Constantini


,
,*
,
. .
,
, , ,
**
* , ,
,
,
.
,

de sanclo festo salutiferi Pasclialis, esse excommunicatos, et Ecclesia ejectos slaluincus, si adversus ea q u recle decreta sunl conteniiosius
insislere pe rrexerinl. Et haec quidem de laicis
dicta sint. Si quis autem eorom, qui praesunt Ecclesiae, episcopus, vel preabyter, vel diaconus,
audebil post hoc decreium ad popuiorum subversionem et Ecclesiaram pertorbationem aeorsum agere, et Pascha cum Juda&is peragere, aancta synodus eum abhinc alienum esse ab Ecclesia judicavil, ut qai non sibi solum peccati, sed
et multis exitii el subversionis causa fuerit: et
non solura eos a minislerio deponit, sed et eoa
qui audent iis communicare post deposUionem.

g Deposilos autem etiam extemo hoDore privari,

* ,
,
.
*, '

.
'.

,
, ,
^ ,
.
' ^ ,

cujus sanctus canon et Dei sacerdotium iuit particeps.


Concilii Carlhaginensis canones 51, 73
Ut de ecclesia Carthaginit dies Paschte ntmUeiur.
51. Honoratas 65 (47) et Urbanus episcopi d i xerant: Quoniam de commonitorio nostro omnia
tractata noscunlur,addimus etiam de die Paschae
nobis esse mandaturo, ut de Ecclesia semper Carthaginensi, siculi aseolet, instruaamr,et non sub
angusto iemporis spatio.
1 7 0 Aurelios episcopds dixit: Si sanctitati
vestrae videlur, quooiam nos spopondisse jamdu*

, -Q duin meminimus, ut singaiis quibusque annig ad


, , tractandum conveoiamue, et cum convenerimua
, in tinum, lum evulgabitur sanclus Pascbae dies
per legatos qui adfuerint concilio.
.

Honoralus et Urbanus episcopi dixerunl: Nunc

, de praesenli ccetu petirous, ut litteris provinciam
- noslram de bac die informare dignemini (48).
.

Aureliiis episcopus d i x i t : Ila fiat necesse est.
.
,
Diem Paschoe, die concUii nuntiandum.
.
\ ; , 73. Item placuil 61 ut diea venerabilis Pascbac
, formalaram subscriplione omnibus intimetur;
; 68 / Concilii idem servelur, qui 1(1 Hippo, , , nensi COnci
concilio constiiutus es(, id est, x Kalen ' das Seplembris. Et scribendum ad singularum
quarumque provinciarum primates, ut quando
, ' apud 86 conciliara congregant, istum diem non
, .
iropediant (49).

65 Conc. Afric. c. 18.

6 i Conc. Carlhag. v, cap. 7 ; Afric. can. 40.

(47) Gonc. Carlhag. i i i , cap. 41. In epilome


Canonum Adriani pap&,haeccanonis istiuseUubsequentis sub uno lemmale breviatio est: Ut de
Ecclesia Carthaginenai dies Pascbso Africanis ecelesiis anntietur episcopis, et discutiaiur.Interfe-

cutio Honoraii el Urbani episcoporum Sit . .


Mauritaniae le . . . . Hoc est. Sitifensis
Maurilaniae legatorum.
(48) Desuoi bae voces in Groco.
(49) Hoc est, t istura diem obserant.

643

644

P A T R I A R C I L E C P .

ConcUUaCUmeniei VI canm 89.

' .
89. Dies salulifera passionis, etC, Ut SUpra
, . . .
pag. 638.
Petri canotl 15.
' .
15. Non reprehendet n08 quispiano, elc. Ut
'. , . . .
supra pag. 638.
100 Dionysii tpitola ad Basilidem Canotl 1.


1. Haec auteno cum Jla se habeant, hoc iis qui
'. , acctiratius Sllbliliusque COnsiderant, eountiamoa ,
quola hora, vel eliam semihorula ?1 quarta ho-
ra, OportCt incipere laetitiam ob Domioi noelri a t*\
morluis resurrectionem. Eosquidemqui nimium ,
festinant, et ante mediam nOCtem Slirgunt, Ut ,
COOtemptore8etintemperantesreprehendimU5,Ut , '
qui propemoduin antequam par sit,ClirSUm a b r u - "cov
perint, dicente Viro sapienle : tNonparum esiin
Vila quod parum abest. Eos autem qui diffe- , runt, et plurimum perferunt, et ad quarlam 08- , '
que vigiliam fortiter abstinent, i n qua etiam na- ,
igantibus S e m t o r noster in mari ambulans ap-
paruit, Ut gener0S0S et laborum tolerantee SUSCl- , , , pimU8. lis aulem qui interea Ul moll SUnt, Vel Ut ,
potueront, quiescunl, non valde molesti simus : *<* quandoquidem nec 8 jejuniorum dies ftquali- ' ,
ter, nec simililer otnnes exspeclant; sed alii qui- ', ' , ' ,
dem,vel amnes Iransmiltunljejuni permanentes,
alii dU0S,alii tre8,alii quatuor, alii nullum. Et , , ; quidem qui i l l illis Iransmittendis valde labora- ,
verunl, deinde defessi el propemodum deficiunt, , ignoscendum est quod Celerius gUSlent. S i qtti **, autem non modo non transniissis sed oe jejuna- op*C, ,
tisquidem, ?el eliam in delicatis opiparisque ,
COnviviis, COnsumplis priBCedentibuS qualuor ,
diebus, ad duOS eosque SOlos extremOS dies CUm , ,
Yenerinl, illis a se Clbo non gUStare transmissie,
Parasceve et SabbatO,magnum quid et egregium . 86 facere existimant, si ad auroram usqae per- ), .
manserint; non existimo eos ex aequo cerlaraen subiisse cum iis qui se pluribus diebus prius a i e r cueront. Hsec quidem, ut seotio, coneulens de ipsis scripsi.
Theophili de sancta Theophania Cap. 4.

. ' .
De Panuph. e t c , utsupra pag. 547.
, . . .
181 C A P . IV. Quod oportet SpeetUCUla
. ' .
die Dominica fieri, vel eadie genu flectereilcm- 6. , ,
que diebus Pentecostes; et quod pro viribus - * ^
eandum, sit ab opere die Domintca, nonauiem
,
% Sabbalo; ei quod sacm Scripturx in SabbalO

legendce sint.
.
Concilii NlCOini canon 20.
' .
20. Quoniam sunt quidam, qui in die Domi* \ niCO genu fleclant, et ipsis diebus PenteC0Sles,ut , ,
omoia similiter in omni parochia servenlur, v i - ( ,
8Um est SaDCtae syoodo, Ul Stanies Deo Orationes
effundant.
.
Concilii Laodiceni eanon 20.
'.
29.QuodnODOpor(eiChristianosjudaizare,etin
'. "
SabbatO Otiari,sed ipsos eo die operari : diem au- , '
161 Dominicum prseferent6S Otiari, si modo pos- * ,
f

SYNTAGMA CANONUki. -

64&

. V l t , CAP. IV.

646

, sint, Ut Christianos. Qood si inventi fuerint JUdaizantes, sintanathema apud Christum.


, .
Concilii Carthaginensis canon 81.
\
, De spectaculis, ut die Dominico, vel cateris sanctorum feslivitatibus minime celebrentur.


.
74. Necnonttei illud petendum,ut spectacula
\ ,
$ , - thealrorum cselerorumqoe ludorum dieDomini , ca, vel caBleris religionia Christianae diebus cele berrirois amoveantur; maxime quia sancti (ms.
, ! ^ sanclae) Paschae ociavarum die pepali ad circum
, magis quam ad ecclesiara conveniunt, debere
, , transferri devotionis eorum dies (50) si quando
occurrerint, nec oportere eliam quemquam
Christianorum cogiad haec spectacala.
.
18S Concilii cecvmentci v i , canones 19, 66, 90.
', "',
19. Quod oportet eos,qiii praesunt Ecclesiis,
*. " " ,
$ , ;, in omnibus quidem diebus, sed praecipue Domi Jaov nicis, omnem clerum et popolura docere pietatis
, - etrectae religionis eloquia, ex divina Scriptura
, colligentes intelligenlias et judicia veritatie: et
, non transgredientes jam positos terminos ?el di vinorum Pairom tradilionem. Sed et si ad Scrip , - l uram pertinens con tro versia aliqua exci tata fuerit,
ne eam aliter interpretentur, quam commodo
Ecclesiae luminaria et doctores suis scriptis ex , posuerunt: et majorem ex iis laudem assequan , tur, quam quae a se dicunlur componant, nec
, . dum quandoque ad id haesitant, ab eo quod con venit, excidant. Per praediclorum eoim Patrum
ki \ doclrinaiT), populi ad eorum qa& SUnt booa et
, , expelenda, et inutilia ac rejicienda, cognilionem
^$ , venientes, vitarn in melius coraponunt, nec igno , rantise vitiura delebuntur : sed doctrina mentem
, - adhibentea, se ipeos ad id, ne mali qaid eis ac, , /( cidat, excitant; et imminentium supplitiorum
meiu sibi salutem operantur.
.
66. sancta Cbisli Dei nostri resurrectionis

, , die usque ad novam Dominicam, lola septiroaoa
in ecclesiis vacare fidelesjugiler oportet psalmis,
8- et hymnis, et spiritalibus canlicia, io Ghristo
gaudentes, festumqiie celebrantes, et divioarum
, Scripturarum leciioni mentem adhibentes, et
, sanctis mysleriis jucunde et laute fruentes. Sic
. ' - enim cum Christo exaltabimur, et una resurge * 1118. Nequaquam ergO praedittis diebus eqtlOrum cursus, ?el aliqiiod publicum fiat speelacu
lum.
.
185 90. Dominicis genu non flectere a divinis
4". /( ,
, nostris Patribus.Christi resurrectionem hoooranti*
. bus,canonice accepimus 67. Ne ergu hujus obser , vationis evideniiam ignoremus, fidelibus manife , - stum facimus quod post vasperlinum sacerdotum
ad altare Sabbato ingressum,ex consuetudineqaae
, servatur, nemo genu fleclat, usque ad sequentem
B

>

65 Conc. Afric. c. 28.

66 Can. apost. 58.

67 Nicaen. canon 20 ; Petri Alex. cao. 15.

(50) Gnece, iransferri prseOnitos eorum dies. Devolio quid esset non intellit, nec devolionem
easa credidit in genuliura spectaculis.

647

P A f R I A R C I L E C P .

648

Vesperam iu die Dominico ; in qua post ingres- , '


sura in completorio, genua rursus flectentes, Do- ^ ,
mino preces sic offerimus. Salvatoris enim nos- , .
Iri resurrectioois praecursorem nociem, quaefuit
post Sabbatum accipientes,bymnos ab easpirila- ,
liter incipimus, festum ex tenebris io lucero fi- ,
nientea, ut io perfecto el inlegro die ac nocte *

noa resurrectionem celebreraus.
.
' .
Petricanon 16.
'. , . . .
15. Nec reprehendet nos quisquam etc., ui

supra pag. 638.


Theophili ex edicto de Theophania.
E l mos et honeslas a nobis exigit, ut omnem
diem Dominicum honoremus, eumque celebre-

.
,
, ^ ;,
mus, quoniam DominuS nOSter JeSUS C h r i s l U S B ^ "tap 6
prseclarum in ea suae resurrectionis munas obiit.
Et ideo in sacris Scripluris ipse, et primus ap- ,
pellatua est, ut qui sit nobis vitae principium, et , ,
octavus, ut qui Judaeorum Sabbatisraum exsupe- .
ravit. Quia ergo accidit, ut sanclorum Theopha-
niorum hic esset dies jejunio peragendus, dis- , pensemus, et ad utrumque scientes procedamua, * ,
ul paacos dactylos sumentes, simul et haereses
vitemus, quae Domini nostri Jesu Christi resur-
rectionis diem non honorant, el diei jejunii quod ,
debetur reddamus, 184 Deo dante, peragilur. , ,
"
Congregamor ergo hic ab hora nona.
.
'* . ' . ' . .
Textus. Const.6, tit. 12 lib.3, cod. Dominicum
dieiD lerialum esse,dicil.Et COnst. 9, ejusdetn tit. Q ' .
eadero [die]neminem [debiti]admoneri,aut[aquo- . ,
quam] fldejussiones,debitum vel publicum vel pri- , , ,
vatum exigimeque in judicio agi: neque scenictim , , ,
epectaculuro aut arenariam venationem, aut cir- * '
cense certamen celebrari. Quin et si natalis irape- , *
ratoris in Dominieum diem incidat,spectaculadif- , ,
ferri. Qui speclaculis Doromico.[die] inteiiuerit,
et qui apparitor legem Iransgressus sit, euro mi- * ' . '
litia privari,ejusque patrimonium proscribi.Licc- . ' '
re tamen eo [diej pacisci et Iransigere. Dictum , est autemlib. i , tit. 9, const. 2,[etj 13, quod Ju- , , daei die Sabbato, aliisque ipsonim fesiie diebus , .

neque corporale munus obeunt, neqoe quidquam faciunl, oeque propter pubiicam privatam el cauaam in jus vocantur, aul [ipsi) Christianos in jus vocant.
C A P . V . Cur getlU fkctamiu; cur non Uem D . ' . ,
die Dominiea vel tempote Pentecoitali et cur verso ad orimtem vultu oremus.
,
Baiilii ew quo de Spiritu sancto ad Amphilolochium scripsit.
Ex aeservatis in Ecelesia dogmatibus, e l c , tU
pag. 462.
Et post alia.
Et hsec est ratio, e t c , xU supra 462.
Erecti ilidem perficimus deprecationem e t c ,
ut pag. 462.

.
' .

,
. .
.
, . . ,
, . . .
1

649

SYNTAGMA CANONUM. -

. VIII, CAP. .

650

' .
, KAUPIKOI, AVTQN
^ 12, , , 1
, ,
^ 01 .

TITULUS VIII.
1 8 8 DE PARCECIIS, QUOMODO SE GERANT EPISCOPI CLERICI, DE EORUM REGRINATIONE, DE ANNUIS SYNODIS, DE RECIPIENDIS HOSPITIBUS, DE D 0 CTRINA, DE COMMENDATITHS AC PACIFICIS EPISTOLIS, QUID AGANT P R I V A T E V E L PUBL1CE, QUOMODO CLERICIINVICEM SE HONORENT.
. , CAPUT I. De pdrceeiis et de invectis prtn , .
Ctputn deCVetO novildtibus.
'.
Concilii Chakedotiensis CdlXOU 1 7.
*. * 47. QuiB Sunt in qnnque provincia, rurales VI , Clliasque parocbias, Ormas 6t inconCUSSaa manere
, aplld 60S qui illas teneilt episcopos : et maxime
Sl Iriginta annorum iempore ea8 sine VI delinen. ' (es administraverint. Si autem intra triginta an\ , - nos fuit aliqua vel fuerit de iis eontroversia, licere
, - iis qui injuriam sibi fieri dicunt, de iis litem mo - vere apud synodum provinciSB. Si qui autem
' , injuria afficialur a proprio melropolitano, apud
, exarchum diaecesis, vel Constantinopolitanam se. - dem liligel, SlCUt prius diclum est. SiD autem
, , eliam civitas aliquis ab imperatoria auctoritale in' novala est, vel deinceps 186 innovata fuerit, Cl ).
viles el publicas formas ecclesiasticarura quoque
parocbiarum ordo consequatur.
', " , ', ', , Concilii Cdrlhdginensis canones 53, 56, 64, 71,
'.
75, 8 2 .
" ,
Ut di(BCeses, fltsi ex COtlSenstl eptSCOpi pro , ; - prti*, dlium eptSVOpum tXOfl dCCipiullt.
.
'. 53. EpigonillS <*8 (51) episcopus d i x i t : Multis
, C01icil is hoc Stalutum a COblu sacerdotaU 68t, Ut
, plebes quae in dicecesibus ab episcopis retinenlur,
, q u episcopOS DUnquam habuerunt, nonuisi CUm
, ' - volunlate ejus epiSCOpi a quo tenentur, proprios
, , accipiant rectores, id esl epiSCOpoS. A l quia
- nonnulli dominatu quodam adepto COmmunioiiem
, , fralrum abhorrenl, ?el cerle, cum depravati fue , rint (52), quasi io quadam arce tyrannica sibi do ko minalum vindicanl : quod plerique tumidi aique
, slolidi adversu3 Cpiscopum suas cervices erigunt
, presbyteri,vel Conviviis sibi COncinnantes plebem,
vel certe persuasu maligno ; Ut illicito fa\ore COS, - dem velint sibi collocare rectores. Quod quidem
. insigne menlie lU tenercus VOtum,frater religiose
Aureli, qui haec SSepe oppre&sisti, 011 CUrando
4

66 COBC. Afric. c. 20.


(51) Ferrandus cap. 13, ex conc. Carlhag. t.
52 ; concil. Carthag. m , cap. 42.
PATROL G K . CIV.

(52) A l . ms. al. cum elevati fuerint. t


21

651

PATRIARCBL* C P .

652

tales petitoref. Sei propter eorom malos COgiU- , * tna, et prave coBtinoata consilia, boc dico, non . -

debere reetorem accipere eam plebcm, quaa io


dioeceai semper sobjacuit, nec unquam propriom
epitcopnin babuit. Quapropter t i universo sanclissimo coetoi placet boc, quod proseculus sum,

,
,
,
. -Q
coDfirmetor.
- ' , .
.
Aurelies epincopus dizit: Fratris et consacerdoiit Dostri proeecutioni 187 non obsislo : sed boc , *
me et fecisse et factorum esse profiteor circa eos
sane, qui iuerint concordes, non soluni circa E c - , * ,
elesiain Carthaginensem.sed circaomnessacerdo- ,
taJeconsorliam. Sant enim plerique con*pirantes .
cum plebibus proprii*, qnas decipinnt, ut dictum , ,
68t, eanim SCalpenteS aures, blandi ad seducen- g , dum, vitiosae t i l s homiites, vel certe inflati, et ab ,
boc corsortio separati, qoi putant propria* plebi ,
incubandum; et nonnonquam convocali ab conci- , liuro venire detrectant, sua forte ne prodaotur , ^ ,
flagilia, metueotea. Dico, si placet, circa hos.non ,
tantum dioeceses non esse servandaa, veruni el de . *, propria Ecclesia,quae illis male faverit, omnimodo ,
adnilendtim ul etiara auctoritate publica rejician- t ,
lur, atque ab ipsis priocipalibus cathedris remo- veantur. Oportet enim, ut qui universis fratribus .
ac tolo concilio (53) inhaeseril, non solum suam , jore integro, sed el dioeceses possideal. At vcro, ,
qui sibiroet putant plebes suas sufficere, fraterna , dilectione contempta, non lantum dUBceaesamit- , '
1

tant, eed, Ul dixit, etiam in propriis publica ca-

reant auctorUale, ul rebelles.


, , , , ' , ; ,
, ;, .

Honoratus et Urbanis episcopi diierunt; Summa provisio sanctilalis luae cohcesit racnlibus singulorum, et, pulo, omnium responsione ea quae
prosaqui dignatus ea, roboranda.

' *
,
,
.
188 Universiepiscopi dixerunt: Placel, placet.
, .
Ut episcopi qui in dimcesibns fuerinl ordinati,
dicecesim sibi nullam vindicent.
, .
56. Honeratuset Urbanus69 episcopi dixerunt :
"'. *0* *
Audivirnue constilutum, ut dioeceses non merean- , 7
(ur episcopos accipere, nisi consensu ejus aub quo ,
fuerint constitutee : aed in provincia noetra cum ' .
aliqui forle in dioeresi, concedente eo episcopo in
cujus poteslate fuerant conslitut, ordinali sunt , epiSCOpi, eliam diOBCeses Slbi vindieant : hoc 6l , COrrigi chariialis vestraB judicio, et inhiberi de .
Cfletero debet.
, .
Epigonius episcopus dizit : Siogulis episcopis
*
servalem et quod decebat, Ut massa dicece- ,
fium Dulla carperetor, Ut proprium episcopum -

00 Conc. Afric. c. 23 ; Carthag. m, cao. 46.


(53) Hoc eet, c toli proTinciae. >

653

654

SYNTAGMA CANONUM. . VIII, GAP. I .

, - habuisset, D1S1 ipse COnsenSUUl adhibllisset con . , ^ cedendi. Sufficiat enim si concesseril, ut eadem
dicecesis permissa proprium lantum episcopum
, - habeat, cieleras sibi non vindicet dioecesee; quia
* exernpta de fasce raultarum sola raeruit honorem
) , episcopatus suscipere.
.
Aurelius episcopus dixit: Non dubito charitati
)
^ , veslrse omniura placere, eum qui in dioecesi con cedenle episcopo, qui matricem lennit, solam
, eamdem retinere plebem in qoa fuerat ordinatus.
. Quoniam igitur universa arbitror fuisse tractata,
', si omnia cum animoveslro convenerunt,serraone
vesiro cuncta roborate.
, .
Universi episcopi dixerunl: Orania nobis haec

, - placuerunt, et hac nostra subscriptione firmabimus.
*.
189 E l subscripserunt. Aurelius episcopus
.
, , Ecclesiae Carthaginensis, huic decreto consensi,
. ' * et praalecto subscripsi. Simililer el caeleri episcopi subscripserunt (54).
.
^ , In hoc concilio staiutum e$t, ui episcopi stne
formata non navigent.
.
Caesario
70
(55) et Attico viris clarissimis con
sulibue,
sexlo
Kalendas Julias, Carthagine, pla, ,
cuit, ut nullus episcoporum naviget sine formata
primatis.
.
Gesta in authenlicis, qui quacrel, iaveniet.
.
' - Dtf COIlCilio istO (56) legati ai imperatores infra,
SCripti iiriguntur epticopi.

) (54).

])e manumissionibus in Ecclesia

ceUbrandis,

, j impeVdtore pOUeildum.
.
64. De manumiesionibus 71 sane in Ecclesia
\ , dicendis [Grmc. proclamandis], ei id nostri con , sacerdotes per Italiam facere reperiunlur, nostra
^ , - eliam erit fiduciae istorum ordinem sequi: data
, , - plane Hcenlia misso legalo, ut quaecunque digna
, fide pro ataiu Ecclesia et salule animarum agere
, poluerit, nos laudabiliter in conspectu Domini
* accepluros. Quae omnia, si saoctitati vestrae pla * ^ cent, edicite; ut et meam suggestionera ratam
-Q, - esse obis advertam, et nostram omniurn consen , - sionem sinceritas eorura libenter accipiat.
;
.

Ab universis episcopis dictum e*U : Omnibus
, placent haec quae iojuncta sunt peragenda (57),et
, .
prudenler a lua sanctltate enarrala.
fl

70 H&c i n concilio Africano ut focant, canoni hujus codicis 34, proponunlar.


Afiric, c. 32.

7* Conc.

(54) Desunt in codice legatorum episcoporam


(56) Concilium Gartbag. iv sub Aorelio amii
aomina.
399, canon unicus,
(55) Conc. Garlhag. sub Aurelio m, nti appel(57) Hanc vocem loco suo movit Graecue interlatur a Bonifacio Carthag. in conc. anni 525. pres.
Anno 397, conc. Carthag. u i , cap. 38.

655

PATRIARCHJE CP.

656

190 De his qui plebes proprias derelinquunt. . .




.
'. , \ ,
71. Rursus placuit 7* (58) ut oemini sitfacultas, relicta principali cathedra, ad aliquara Ec- ,
clesiam in dioecesi constitutam se conferre, ve) in
re propria (59) diutias quam oportet constilu- , ,
tum, coram vel frequentationem propri cathe- ,
.
dra negligere.
*
De defemoribus Eeclesiarum ab imperalore
.
poscendis.
',
75. Ab imperaloribus, universis visum esl
postulandura propter afflictionem pauperum,quo- ,
rum molesliis sine intermissione faligatur E c - ; ,
clesia, ut defensores eis adversus potentias divi- ,
.
lum CQID episcoporum provisione delegenlur.
.
De manumissionibus.

' . ,
82. Item piacuit 73, ut de manumUsionibus in
,
Ecclesia celebrandis ab imperatore petatur.
.

Concilii ctcummiei vi canones 25, 36,37,38,39. ', "*, '


25. Praeterea renovamus etiam canonem, qui
dicit agrestes, el qu sunt in provincia parochias
inconcussas manere apud episcopos, qoi eas possident: maiime, si triginta annorum spatio eas
sine vi possidentes adminislraverint. Si aulein
intra triginta annos fuit vei fuerit aliqua de iis
controversia, licere iis, qui se injuria affectos
dicunt, de eo actionem apud synodum provinciae.
36. Renovanles quae a sanctis ceotum q u i n quaginta Patribus, etc, ut supra pag. 474.
37. Quoniam diversis temporibus, e t c , utsupra pag. 487.
191 38. Canonem qui a Patribas factus est,
nos qooque observamus, qui sic edicit : Si qua,
civitas ab imperiali potestate innovata est, vel
rorsua innovata fueril, civiles ac publicos lypos
ecclesiasticarum qucque rerutn ordo consequatur.
39. Cum fraler et comminister noster Jojnnes

' , '.
'.
, ' ,
,
.
' ,
, ,
.
" \ ' '
, . . .
\ , . . .
\
,
,
,
/
.

'.
, . . ,
TVxdis.Const.e^it^jlib.i.Cod.ailquod^uaaca "' ' . ' . .
nonicae dabietates per universum Illyricum emer- ,
guni,eas non absque scienlia antistilis urbis Cons * 8 ',
tantinopolilanse (qusa veteris Romae praerogatWas ^
habet) ejusqoe [sacerdotales] convenlus oporteat ,
decidi.Const.vero 16,lit. 2.Lib.iCod.abrogatqu- . - ' . . cunque (empore tyrannidis adversusZenonem [in- ,
etitutffi], in 192 praejudicium sacerdotum eccle-
siasticive status, contra anteriorum principum , sanctiones facta sunt, el quse anlea obtinuissent , ,
renovat, ac Constantinopolilanum ante alios re$i- . ' . * .
dendi jus habere dicit. Const. 35, tit. 3, lib. u ' . ,

insulae Cypri praesnl, e(c, ut supra pag. 474.

72 Conc. Carlhag. cao. 5 ; Afric. c. 38. 7* Conc. Carthag. v, c. 93. Afric. can. 42.
Afric. c. 49.

(58) Bonifacius in conc. Carthag. anni 525, ex


concil. vi, sub Aorelio.

(59) In villa suburbana.

75 Conc.

657

SYNTAGMA CANONUM. . VIII, C A P . .

658

. * , Unaquaeque, inquit, civitas proprium episcopam


',
yioidv , ;
. * ,

. "

, * . ' .,. ', .
* . ' * . ' . ' .
., ' .

habeto. Et si quis vel perdivinum rescriptam civitatem [aliquam] aut suo episcopo, aut territorio,
anlalio quopiam jure privare audeat: exuitur bonis, et infamis redditur, Excipitur autem Tomensium Scythiae civitns. Illius enim episcopus reliquarum etiam [civitatum] curam gerit.[Tum| etiam
Leontopolislsaurisubestepiscopo Isauropolitano.
Quod porro Constanlinopolis privilegia veteris
Romae habeat, dicitur lib. u cod. tit. 21, const.
unica. Const. vero 1 tit. 17, lib. i , cod. ipsam
[etiain] Romam nominari dicit.
CAP. II. Ne temere episcopus peregrinetur,
neque clericus in aliena degat parcecia.

. \ ; *
.
', ' .

Aposiolorum canones 14, 15.


'.
14. Episcopo (60) non licet,sua relicta parochia,
, ^, ad aliam transiiire, etiamsi a pluribus cogatur :
, nisi sit aliqua causa rationi consentanea,quae eum
, cogat hoc facere, utpole ad majus lucrum, cum
*- possit ipse iis, qui illic babitant, pietatis verbo
' ' , conferre : idque non ex se, sed mullorum epis .
coporum judicio et maxhna exhortatione.
'. : , ,
15. Si quis 74 presbyter, vel diaconus, vel om , nino ex clericorum catalogo, relicta sua paro, , chia, in aliam abscesserit, et cura penitus trans ^ ierit, praler sui episcopi sententiam i n alia
, - parochia maneat, eom non amplius, 195 cele brare jubemus, maxime si, eum adhortanle epi , , - scopo ut rediret, non paruerit, in conlumacia et
, - Q insolentia perseverans : is taraen ut laicuscom-

municel.

Concilii Ancyrani canon 18.


Si qui constiiuti sunt episeopi, e t c , ut supra,
pag. 506.
Concilii Antiochensis canones 3, 13, 22.
/ ' , ' , '.
3. Si quis presbyter, vel diaconus, vel quie
' . , ,
, omnino ex sacerdotali ordine relicta sua paro , , ehia in aliam abierit, deinde omnino comrai 5 grans, in alia parochia longo lempore versari
, conetur, ne amplius celebret, maxime si proprio
, vocantt episcopo ut in suam parochiam redeat,
, * exhortantique non pareat. Si autem in insolen , lia (), perseverat, is oranino a sacro minis , - terio depouatur. Si aulem eum, qui propler hanc
*.
, . . .

. causam depositus est, alius episcopus receperit,


, , ;
.
' . , . . .
'. \ ,
. . .
' , ' ,
'. " , .

ille quoque a communi synodo puniatur, ut qui


ritus ecclesiasticos dissolvat.
1 3. Nullus episcopus audeat, e t c , ut pagA15.
22. Episcopus in alienam civitatem, e t c , ut
pag. 478.
194 Concilii Laodiceni canones 41, 42.
41. Quod non oportet eum qui est sacratus tel
clericus sine canonicis litteris iter ingredi.

74 Nic. can. 16, Antioch. can. 3. Vide lib. 3, De vita Constantini, cap. 61, edit. Valesianas.
(60) Citaniur Constantini epist. 2, ad Euseb. et Antioch. episcopos scriptae. Exstant apud Euseb.
De viia Constant. lib. u i , cap. 57.

659

PATRlARCHiE CP.

660

42. Quod nott Oportet eOS qui SOnt sacrali * " , .


ckriei, sioe josiu episeopi iter iogredi.
*,
ConetiU Constantinopolitani canon 2.
'. ^ . . .
2. Episcopi ad Ecclesias qiwe sont oltra suam
dioecesim, e t c , ut tupra pag. 470.
, ' .
Ccncilii ChalcedoncnsU canorus 13, 23.
,
13. Externos clericos^et ignotos in aliacifitate sine proprii episcopi commendatitiis litteris , .
nusqaam ullo modo minisirare.
'. * ,
23. Pervenit ad aores nostras, quod in provinciU, canooibus constilulae episcopum sjnodi oon ,
fiant,et ex eo malla eccleaiastica negligantur quae ,
Gorreclione indigent. Statuit ergo sancta synodus * ,
secundam aancloroin Patrum canones, ot bis in ,
anno eumdem in locum conveniant aninscujusque ,
#

proviocto epiSOpi,ut melropolitanua mellOS esse g

perspexerit, et aingnla emergentia corriganl: epi-

< ^ ,

SCOpi aotem, qoi DOn COOVeniunt, $i in eadem


jnetropoli fersentur, atque adeo sani sint et ab
Omni inexCOSabili et necessario negOlio liberi,
fraterne reprebendantur.
,


,
.
, *

Concilii Sardicensi canones 3 , 1 1 , 1 2 , 1 6 .


3. Osius episcopna d i x i t : Hoc qooque necesaario est adjiciendum, etc, ut supra pag. 471.
11. Hosioa episcopue d i x i t : Hoc qaoque definire debemos, etc., ut mpra pag. 606.
12. Hosius episcopus dixit: Qaia nihil est
pratermiUendam, 195 hoc quoqae deflniatur

' , ', ' , ^ .


*. '
, . . .
'. " *
, , . . .
'. "
' . Quidam fratres et COepiscopi in civitalibus, i n , quiboe episcopi conetiluanlur, videnlur vilde ,
panca, qus sibi sint propria, possidere ; in aliis , ;
aulem locis magaas possessiones, ex quibua , etiam possunt opera ferre pauperibus : iis igitur * ,
ita esse concedendum jadico, ut ei ia suas pos- , sessiones venluri sunt, et fructtis suos collecluri, ,
tribus diebus Dominicis, id est, Iribus seplima- , ,
nis in euis posseesionibus degant; et in Ecclesia ,
quae prope est, in qua presbyler populum con- , kv ,
gregat, ne congregationis expera esse videatur, ,
coDteniat, et officia ditina obeat; et ne frequen- ^ *
lius in cmtale, in qua est episcopus, absit. Eo .
enim roodo et res ejus propler ipsius absentiam
nihil detrimenti patientur, el arroganliae ac su- , ,
perbi crimen effugere ? idebitur

> .

Orones episcopi dixerunt: Placet hc quoque
.
conatitutio.
" .
16. Aetius episcopus d i x i t : NOD ignoratie qualis quantaque ait Theasalonicensium melropo-
lia. Saepe itaque ad eam ex provinciis presbyteri . *
et diaconi accedunt, et brevis lemporis mora noo *
eontenli, permanent, et omne tetnpos illic agen- , tea iransigunt; t e l ?ix tandem post plarimum ,
tempus in suas Eccleaiaa roerti coguntur. De iis ,
.
ergo definiendum est.
.

75 piat. 71.

661

SYNTAGMA CANONUM. . VIII, CAP. II.

662

" ol .
Oranes episcopi dixerunt: Placet.
" ,
Hosius episcopus dixit: Haec decrela, quae de
, episcopis constituta sunt, servenlur etiam in
.
ejusmodi personis.
' , ', '.
IWConcilii
Cai thaginensis canones23, 71, 74.
**

Ut episcopi trans mare non proficiseantur.
.
'. Item ut episcopi trans mare non proficiscan, - tur, nisi consulto primaa sedis episcopo suae cu , jusque profinciae ut ab eo prsecipue possiot [m*.
' ' ^ a quo possint] sumere formatam rel condemna , tionem.
.
De Ais, qui pLbe$ proprias derelinquunt.
.
'. 7 , 71.RursUS placuit, e l C , Utpag. 655.
x. . .
,
.
'. ,
,
;,
,
*
, .
' , ' , '.
' . ,
. . .
' . , . . .

Ne iniervenlor (61) episcopus cathedram, ubi


inierventor est, teneal.
7 i Ilem constitutum est76(62),ut nulli interces-

sori licitum sit caihedram, cui intercessor datua


esl.quibuslibet populorum studiis vel sedilionibus
retinere,sed dare operam.ut intra annam eisdem
episcopum provideant. Quod si neglexerit, anno
exempto interventor alius tribuator.
Conciiii cecumenici vi canones 17, 18, 20.
17. Quooiam diversarum Ecclesiarum, e t c ,
utsup pag. 546.
18 Eos qui barbaricae incursionia praetexlu,
e l c , ut pag. 547.
*. , . . .
< * 20. Ne liceat epUcopo, e t c , ut ibid.
*.
Conciiii Nicctni n canon 10.
Quod uon oportet clericos, sua relicta paroe* /
, : - cia> in aliam cxcurrere, nescio episcopo.
.
10. Quoniam nonnulli clerici, 197 canonicam
'.
, constitutionem circumscribentes, sua relieta pa, <, roecia, in alias paroecias excurrunt, o l plurimura
^ autem in hanc a Deo custoditam et imperato, , - riam urbem, et apud principes assident, et in
;, eorum oratoriis divina mysteria faciunt : eos
( sine proprio episcopo etConstantinopolitano non
, licet in quavis aede vel ecclesia recipi. Si quis
. , aotem hoc fece it, si perseveret, deponalur Qui, ' cunque aulem cum pradiciorum sacerdotum
, CODSeOSU hoc facitint, non licet 618 CUras 88CCU , - lares et inundanas suscipere, ut qui sint a cano . nibus prohibiti hoc facere. Si qois autem eorum
qui majores, id est curatores, appellantur, c u , * rationem obtinere deprehensus fuerit, vel ces set, vel deponatur, potius autero offerat se ad
, docendos filios et servos, legens eis divinas
' - Scripluras : ad hoc enim etiara sacerdoiium sortilus est.
.

76 Conc. Cartbag. ?, can. 8. Afric. c. 41.


(61) Grsece peregrinus hic dicitur, male.
(62) Bonifaciua Carthag. an. 525, ex concil. YI, eub Aurelio.

663

PATRIARCH/E CP.

664

Synodi quct prima et secunda nuncupatur Con-A ' '


, ,
stantinopoli in templo Sanctorum Apostolo \
rum eongregatm canon 46.
, . . .
Propter contentiones atque tumultus, e t c , ut
pag. 486.
* ' ' . ' , .
Const. 42, tit. 3, lib. cod. a i t : Ob multum
omnino negotiuin citrajussumprincipis Conslan- , '
tinopoli episcopus esto, sed apocrisiarios mittito. , /
Qui transgreditur, [a sacerdotio) removetur,ac in , '
indignationein incurrit. Const. autem 1, tit. 1, . * * .
Novellarum ait: Nollus episcopus a sua Ecclesia ' . *
amplius annum, nisi ex principis jussu, abesCo. , ,
Patriarchtt illos in Ecclesiis suis perdurare co- ,
gunto. Si [quis] vero citra imperatoriam jussio- , nem uitra annum absit, ejus tractus patriarcha . ,
aacrorum canonum 198 praescriptiones obser- ,
vans, solemnibus ipsum vocato edictis: et si om- ,
nino immorigerus maneat, ipsum ab episcopata . "
depellito, atque alium facito. Si vero non melro- ,
politanue, sed alias episcopus sit, qai emanet, ,
metropolitanus praedicla super illo facito. Verum , * si causenlur ob propriam ecclesiasticamve litem , '
[8 Ecclesiam] deserere debere: libellos sopplices .
ad imperatoriam majestatem peroeconomoe,cleri- , ',,
cos.autapocrisiarios mittunto, qiue in [rebus] ec- , , clesiasticis desiderant, impelraturi.Proiode anle- , *
quam secundum canones lilteras commendatitias , .
(ut vocantur) quaelestlmonium de necessitatepe- , ,
regrinationis soae perhibeant,a metropolitano suo
ad imperatoriam majestatem acceperit: episcopus , ,
Byiantium ne venilo. Metropolilanus peregrinatu* Q . :
rus patriarcbalee lilleras accipito Ne ipsi per ae , ,
[de rebus iuis] ad imperatoriam majestatem refe- ' ,
runto : sed cura patriarcha,aut suaa ditionis apo-
crisiariie communicanto,ae cum illis [ad impera- , .
torem] ingredientor. Licet autem ipsis eliam per , ($
referendarios raagnse Ecclesise vel patriarcharum ,
borom ad iraperatorem referre. Constit. porro 7, , .
ejusdem tit.l Novellarum : Quodsi episcopus, in- . . , '
quit,multo tempore Ecclesiam suam reliquerit,ne ' ipseoeconorauesumptus suppeditato : sed istius- , ,
modi samptus in occasiones ecclesiasticas et pias ' prabeto.Et ejusdem tit.constit.3 : Quod si episco- . * .
pos aine lilleris sui patriarcha Constanlinopolim . ,
ieril,se ab babitu alienum facit.Const.rero 2,ejus- , , dem tit.i Novellarum ait: Epiacopi necessaria de ^ . " .
causa peregrinaturi, patriarcharum ant metropo- ' ,
lilanorum suoram lilterae accipiunto, vel impera - ,
tori roajestalis jussu peregrinantor; et qui pa-
triarchoe Constanlinopolitano eubsunt, sine 199 ,
ipeius perraissu ipsum ne accedunto. Qui boc pa- v
cto peregrinatur,ne ampliusanno Eccleaiam suam
relinqoito. Qui epiecopos Constantinopolim veae- ,
rit, qualisconque r i i , ad patriarcham ingreditor, .
et per ipsom ad imperatorem. Contra hsec, aut ,
supra [slatutum] tempus peregrinantibusoecooomi , ' .
sumptus ne subministranto : el sacerdotes sub , ,
quibus censentur.ut reveriantur,per litterae hor* , lantor : si different, ad [judiclij certamina evo- ' f

665

SYNTAGMA

CANONUM. . VIII, CAP. III, I V .

666

, canto : et nisi intra praesli tulum tampus revertanxx * \ lur,ejiciunto,alque alios ordinanto. Eadem etiam
, , in clericis cujuscunque gradus obtinento. Const.
. denique 12 ejusdem tit. 1 Novellarum jubel, Si
abaliquaEcclesiarecedant clerici,alii qui subro . . af
. , gantur, annonarias pensiones percipiant: neque
, illi, ai revertantur, illas capiant : neque qui id
, genuserogationis sustinent,illas lucrenlur.Si vero
, [erogatores] ex annonariis pensionibus [quip * , piam] interverlerint, certa [ex] illorum poeses , sionibus [portio priocipis] privatif assignetur, ut
inde illarum fiat erogatio.
.

CAP. . Quod debeant episcopi causas


. .
' scruiari, ob quas episcopi apud se transeuntes
peregrinantur.
.

Concilii Sardicensis canon 21


' .
[20] Gaudentias episcopus dixit: Haec saluta riter et coogruenter definita, et nostrae eacerdo , (um dignitati convenienter, el quae Deo et homini , bus placuerunt, potenliam et vires saas oblinere
, non polerunt, nisi etiam irelus editas sentenlias
^. consecutus fuerit Ipsi enim scimus,saepe propler
, , paucorum impudentiam, divinum el in primis ve nerandum sacerdolii oomen in damnationein [vi . luperationem, vel contemptoro] 8 0 0 iocurrisse.
, , Si quis ergo praeter ea quae omnibus visa sunt,
, , , ausus fuerit, studens fastui magis et arrogantiae
- servire, quam Deo placere, aliquid aliud agere :
, sciat jara se criminis reum, ac defensioni obnoxium conslituere, et episcopalus honorem ac di .
gnitatem amittere..
c

^
.
, ,

, ,
.
,
'
, .
,
,
, , .

Omnes respooderunl: Decet,et placet nobis haec


sententia.Porroactem hoc quoque illinc erilmaximenotum et reipsa observalum, si unusquisque
nostrum, qui sumus propeviaspublicasseu canale
constituli episcopi, cum viderit episcopum, qusarat causam iransitus, el quo pergat: et si eum
quidem in castra proficiscentem invenerit, quaerat
conditiones, quse superius proposilae sunt: et si
evocatus venial,ei abeunti nihil impedimenti fiat.
Sin autem ostentaiionis gratia,quemadmodum vestrae dilectioni superius dictum esl, vel propter
aliquorum postulata in castra festinat; oec litteris
ejus subscribat, nec com eo communicet.
Omnes dixerunt: Hoc quoque decernatur.

" ' .
D
CAP. IV. De episcopis vel clericis ad im. ,
peratorem vel ejus aulam pergentibus.
.
' , ' .
'. , ,
,
, , ,
,
, <
,
,
* -

Concilii Antiocheni canones 11,12.


11. Si quis episcopus, vel presbyter, *el omnioo ex canone citra sentenliam et lilteras eptacoporum provinciae, et maxime metropolitanorum ad imperatorem proficisci aggreesus fueril,
is abdicetur et ejicialur non solum a cornmunione, sed etiam a dignitate cujus est parliceps, ut
qui 901 religioaiesimi imperatoris noslri auribue molestiam afferre audeal praeter rilura E c clesiae. Si autem necessarius usoa exigal ul *4

667

668

PATRIARCHJE C P .

imperatorent se conferat, id agat Clim delibera- , lione et sententia metropolitani provinciae, et


eorom qui funt in ea, eorumque litterie munitus ,
iter intadat.
.
12. Si quie a proprio epiacopo deposilus pres ' .
byier, tel diaconu8,vel epiacopus a synodo,ausus , ,
fuerit imperaloris auribus raolestiara exhibere, , ,
cum oporteat ad roajorem aynodum converti, et ' ,
jus, quod ee habere putat, ad plures episcopoa , referre, eorumque examinalionem et judicium , '
auscipere: qui itaque, his coDlemplis,imperatori
molestus fuerit, is, nolla venia dignus,neque sui , ,
defendendi locum habeat, nec restitutionis futu- ,
r spem exspectet.
.
Concilii Sariicensis eanon 7, 8, 9, 20.
', , ' '.
7 .Hosius episcopus dixit: Importuniias nostra,ei '. " ' ,
multa aseiduiias, et injuslae preces effeceronl, ut , 008 non babeamus tantam gratiam et libertatem ^
dicendi, quaniara debeamus habere. Hulli enira .
episcopi non inlermittunl ad caslra accedere, et maxime Afri,qui, quenadmodum cognovimus a , * , > dilecto fralre nostroel coepiscopo Grato, salutaria coneilia non admitluni, aed ita conteranunt, ut ,
DDUS bomo in casira pluriraas,et diversas, et qu , ,
non possant juvare Ecclesias, preces afferat, et
non (ut debet fleri et convenit) pauperibua et lai-
cis.velviduisopera etauxilium ferat.sed saeculares * ,
dignitates e( functionesaliquibus acquirat.Haecer-
go perversitas detrimenlum non sine offendiculo ,
etcondemnatione S08 nobis conciliat.Convenien- . tius autem 6886 exislimavi, Ot episcopue illi SUUm ,
auxiliura prebeat,cui ab aliquo s\s affertur,vel si *
quaB vidua injuria afficiatur, vel si quia pupillus ,
privelur iis, qua ad ipsum pertinent; ai quidem , ,
hffic nomina justamhabeanicausam etsupplicalio- ,
nem. Si itaqoe dilecti fratrea, hoe omnibus tide- ,
tur iia quae ad ipsom pertinent; si qoidera haec . ,
nomina justam habeantcaueam etsupplicationem. , ,
Si itaque, dilecli fratres, hoc omnibus videlur, ' ,
atatoite nullura oporlere episcopum ad caatra ac-
cedere,prater eosquos pius iraperator noslersuia *
litteris accersil. Sed quia saepe contingil, aliquoe ,
qai egent raisericordia, ad Ecclesiam confcgere, ,
qui propter sua peccata vel relegaliooe,veliD i n - ,
aulam deportatione damnali, vel quavia alia sen- ,
tenlia addicti sunt; iis non eese negandum auxi- ^ ,
lium, sed sine cunciatione et dubitaiione iis ve- , ,
niam esse petendara. Si itaque boc qaoque pla- .
cet, omnes uiia festrura auffragium ferte. Res- , . * .
ponderunt omnes : Decernatur el hoc.
' . * .
8. Hosius episcopus d i x i t : Hoc quoque teatra
eolertia jadicei,ul quia ?iaum esi, ne aliquia epi- , '
aeopua in condemnalionero incidat ad caslra ve-
niens, si qui eoruro ejuamodi, quarum auperiua ,
meminimus, habeant precea,per proprium diaco- , ,
Dum miltaot. Hinistri eniin persona oon eal i n - .
tidioaa, el quae coocessa fuerint, cilius perferri , poterunt. Reiponderuot omnes : Sancialuret , . '.
.
boc.

669

SYNTAGMA CANONUM. -

. VIII, C A P . I V .

670

'. " * 9. Hosios epigcopus dixil : Hoc quoqoe CODSOeTvac , tl qtiene esse existimo, ut m quacumque previncia
- epifcopi ad fratrera et coepiscopum suum mitiant
, 6 , preces, is qui esl in majori civitaie, boc est i n
, metropoli, ipse minislrum suum et preces raittat,
, praebens ei 2 0 3 commendatitias quoque litleras,
, - ecribens videlicet per consequentiam etiam ad
fratres et coepiscopos no8troe,qui scilicet illo tem.
, - pore inlocistel civitatibus aganl,in quibus piissi , mus imperalorrempublicam gubernat.Siquieau . tem episcopus habetamicos io aula palatii,el velit
aliquid,quod sit honesium et justura, impetrare,
, , ne prohibealur per suum ministrum et rogare, et
, , iis mandare, ut bonura sunm auxilium ei felint
, - probere. Qui autem Romam accedunt (queroad . modum SUperillS dictum est) dilecto fratrinoslTO
' ' , , et coepiscopo Julio preces,quas babent dandas,
, praebere debent,ut ipse prius exaroinet,si aliquae
, , earum non sunt impudentes; et sic suam opem et
, curam praebens,eosad caslra mittat. Omnes epis , copi dixeruot sibi placere et esse convenientissi , mnm boc consilitim.
. ' ol
.
*. 20. Gaudentiae episcopus d i x i t : Hac salutari, . . .
Cer, e t c , I pag. 666.
, . , .
Porro autem quoque illinc eril maxirae notura,
e t c , ut pog. 666.
" .
Omnes dixeronl: Hoc qooque decernatur.
Concilii Carlhaginemis canones 104, 106.
', * .
De his qui publicorum judkionim
cognitio
C nem ab imperatore poposcerint.
.
'. *
l04.Placuit , quicumque ab imperatore co , gnitionem judiciorura poblicorum pelierit,hoDore
proprio prnretur; si aulem episcopale judicium
, .
ab imperalore postularit, nihil ei obsit.
" ,
2 0 4 Uipcrgentes ad comitatum, eausam suam
*'( ,, vel Carthaginensi vel Romano ponliflci insinuare
* .
procurent.
" \ " tva
106. PlacuitTO, ut quicunque ad comitatum ire
, Toluerit,informata quaead urbis RomaeEcclesiam
' $ , mittitur,inCimetur,u(inde eliam ad comitatum for ^ : matam accipiat.Quod si accipiens ad Romatn tan. 6 ' (ummodoforiDatani,et tacens necessitalem quaad
, , ' - comitalum illi pergendum est, volueril etatim ad
, ^ -Ocomitatum pergere, a communione removealur.
, . Quod si ibi Romae ei repentina necessitasortaftie *$ rit adcomitatura pergeodi,alleget apud episcopum
, iirbia Romsa ipsara necessitatem,et de hoc rescri ', pta ejusdem Roroani episcopi perferat. Formai
' - autem,qua primatibus vel a qnibuscumque epis , copis elericis propriis dantur, habeant diem P a , , echffi : quod * i adhuc ejusdem anni Paschae dies
. incertus eet, ille prsecedens adjungatur,quomodo
solet post consulatum in publicis gestis ascribi.
, , - Placuit et illud,ut adversus Donatistas et paganoa,

77 Conc. ATric. Can. 71. 78 Ibid. 73.

671

PATRIARCELE C P .

672

eornm Saperstitiones, legati missi de boc glo- !> rioso concilio quidqoid olile poraderint, de glo- .
riosiMimis prineipibus impetreot.
" o l , Placnit etiam petitam omniam epi5coporam,ot
epistolis omnibas de concilio dandis aanctitas toa , ,
sola subicribat. Etsubscripsertmt. Aarelius epis- ,
copus Cartbaginensii huic decreto consensi, et , pnelectu lubscripsi. Sirailiter et caeteri episcopi (,
" -
subscripserunt.
, , *
* , ,
. \ .
205 C A P . V . D$ hospttum SUSCCptione, et
. '. , depOCificis et COmmendatitiis epistoliS.
.
ApOStolorum eationes 12, 33.
' , \
12. Si quUcleriCttS VellaitUS segregatUg, Slte
' . ,
DOII recipieodus, diacedeos, altera urbe - , ceptus fuerit absque litleris COrameadatiliis, se- , 6
.
gregelur, et qui excepit, et qui cxceptos est.
' . , ,
33. Nullus externorum epiacoporum, vel presbyterorum, vel diaconorum sine commendatitiis , * recipiator, iisqne ^fferentibus examinenttir. Sin ! ,
roinua, iis quae sunt necessaria, aliis exbibilis,ad , .
communionero ne admiltantur; aiiilta enim per ** ,
aurreptioDem fltiBt.

.
, ' , ' .
Concilii Antiochtni eanones 7, 8 , 1 1 .
'.
7. Nullus exlernoa sioe paciGcis suscipiatur.
.
' .
8. Nec presbyteri qui sunt i n pagia,d<*nt canonicas epistolas, vel ad solos vicinos episcopos ,
epistolas emiltant. Chorepiscopi autera nulli re- * , .
preheosioni affines dent pacificas.
'.
11. Si quis episcopus, vel presbyter, tel om, . . .
nioo ex canone, e t c , ut tupra pag. 666
, ' .
Concilii Laodiceni canones 41, 42.
' . "
41. Quod noo oportet eom qui est sacralus vel
.
clericus sine canonicis litteris iler ingredi.
' . " 42. Qaod non oportet eos qui sunt sacrati vel

.
clerici, sine jussu episcopi iter ingredi.
' .
Concilii Chalcedonensis canon 13.
' . 13. Externos clericos el ignotos in alia civila, . , .
te, elc., u( pay. 659.
(

>

; .
206 Concilii Surdicensh canon 9.
"
Hosius episcopus d i x i t : Hoc quoque conse, . . .
quene esse existimo, e t c , utpag. 667.
' .
Concilii Carlhaginensis canon 23.
"
Ut episcopi trans mare non proficiscantur.
.
Ilem, ut episcopi Irans mare, e t c , ut supra
; , , . .
pag. 662.
' .
Concilii cecumenici vi, canon 17.
' , .
Quoniam diversarutn Ecclesiarum clerici, e t c ,
. .
ul pog. 545.
. " \
C A P . V I . In quo differantpacificce epistolx
.
commendatUiis epistolis.
'.
Concilii Chakedonensis canon 11.
,
Omnea pauperee, el qui aaxilio indigent,
1

673

SYNTAGMA CANONDM. -

T l T . VIII, CAP. V - V I I I .

674

- Cum examinatione,CUin epistolis seu paciflcisec , - clesiasticis solis viam ingredi statuimus, et non
, cum commendalitiis : quoniam litleras commendatitias iis solis personis quee sunl suspect$,pra .

beri oportet.
"*.
Concilii Carthaginensh canon 106.
"
Ut pergentes ad comitatum causam suam vel
, , ' Carlkaginensi vel Romano pontifici insinuare
procurent.
.
"\ " ,
106. Placuit,ot quicunque ad comitatum, e t c ,
utpag. 680,
. . .
207 C A P . VII. Quibusnam debeant opem
. *.
;, , ferre episcopi. Et de eptscopis, presbyteris, dia, - conis qui non largiuntur egentibus ecclesiasticis.
.
Apostolorum canon 59.
.

59. Si quis episcopus vel presbyter, cum sil


\ , ,
, , aliquis ex clericis egenus, ea quae sunt necessaria
* , ; ei non suppeditat,segregelur: ein aulem perseveret,deponalur,utquifratrem suum inlerfecerit.
.
Concilii Sardicensn canon 7.
' .
7. Hosius episcopus dixit: lmportunilas nos ' . " * ,...
,

, . * . ', . '.
. ' .
.
'
' . -

tra, etc, ut pag. 667.


Indigentes haeretici non accipiunt e judiciisaut
Ecclesiis ea quae honoraria dicuntur, ut lib. i ,
tit. 5, const. 8.
CAP. VIII. De synodis, et de non concurrenlibus ad ipsas.
Aposlolorum canon 37.
37. Bis in anno fiat episcoporum synodus, et

, G inter 79 examinent decrela religionis, et inci ,


,
, ' , * .
'.
' . ,
, , '
, ,
'
, ' . , ,
, . "
, '

denles ecclesiaslicas controversias compomnt


seroel quidera quarta hebdomada Pentecostes,
iterumauteo) hyperberelaei duodecimo secundum
Romanos octobrii.
Concilii Nicani canon 5.
5.De iis qui a80coicmunionesegregati sunl,eive
clericorum sivelaicorumsiotordinis,ab episcopis,
qui suotin unaqaaque provincia, valeat sententia
secundumcanonera,qui pronuntialeos,qui ab aliis
ejecti sunt,non esse ab aiiis admittendos : examinetur aulera, nunquid vel pusiilanimitate vel 208
contentione,veIaliqua ejusmodi episcopi acerbitaie,congregationepulsisint Ut hoc ergo conveniantem examinaiionem accipiat, recte babere visum

, " Dest,ut singulis annis in unaquaque provincia bi$81



,
,
,
^
. ,
,
, *
.

Nic. caa. 5.
Innoc. 10.

inanno synodi fiaat: ut cum omnes provincke episcopi in eumdera locum coromuniter cooveniont,
ejusmodi qusestiones examinentur:el sic quoe episcopum offendisse constileril, justeessecongregatione separati apud omnes videantur, donec episcoporum congregalioai videaiur pro iis humaniorem proforre senlentiam. Syuodi aulein fiant, una
quidemanle qaadragesimam, ut, omnibosanimi
sordibas sublalis, purura raunus Deo offeratur :
secunda autem autumni tempore.

80 Apost. 13 et 33 , AnUo$b. 6, 73, 11, q. 3.

8i Apost. 2 8 ; Antioch. 1 5 ;

PATRIARGHJU CP.

675

676

'
Concilii Antioeheni cunon 20.

' . ,
20. Propter usus ecclesiasticos, et pro componendis conlroversiis, recte habere Tisum est, ,
ut synodi episcoporum in miaquaque provincia '
fiant bis in anno: semel quidem post tertiam ,
hebdoroadem fesii Paschae, ut quarta hebdomade ,
Pentecostes perficiatur synodus, metropolitano , provinciales episcopos admonente secandam sy- "
nodum idibus octobris futaram, qui est decimuf
byperberetaei: ut in his ipsis synodis accedant '
presbyteri et diaconi, et oranes qui se injuria
affectos putant, et a synodo judicium assequan- , ,
tur, nee ullis liceat synodos per se facere, sine *
' , iis quibus sunt crediUe metropoles.
.
'.
Concilii Laodiceni canon 40.
40. Quod non oportet episcopos qui vocantur '. "
ad synodum, negligere, sed abire, et docere ! , ' doceri, ad 9 0 9 correctionem Ecclesise et reli- ,
quoruro. Si qois antetn neglexerit, is seipium * ^ , accusabit; praterquam si propter intemperiem * , ' .
et aegritudinem non veniat.
'.
Concilii Chalcedonensis canon 19.
'/ , 19 Perveait ad aures nostras, quod in provinciis, canonibus constiUita episcoporum sy-
nodi non fiant, el ex eo multa ecclesiastica ne- ,
gliganttir quae correctione iodigent. Statuit ergo *
aancta synodus secundum sanctorum Patrura ca- ,
nonea, ut bis in anno eumdem in locura conve- , niant uniuscujusque provinci episcopi, ut me- ' ,
Iropolitanaa melius eese perepexerit, et singala ,
emergentia [corrigant : episcopi autem], qui '
conveniunt, si in eadem metropoli veraen-

, -

lur, atque adeo sani aint et ab omni inexcusabili , ,


et neceasario negotio liberi, fralerne reprehen- ,
.
dantur.
' , ' , * ,
Concilii Carthaginensi canones 18, 73, 76, 95.
*. , . . .
l8.Siquis cltricus ordinaius tie. ut pag. 482.

Dietn Patchm die concilii nuntiandum.
9

.
'. , , . . .

.
" \ , /,
76.1tem placuit 8t ut quoliescunque concilium
congregandum est, epiacopi qui neque state, ne- ,
que sBgritudine, neque alia graviori neceasitate ,
impediunlur,COmpe(enleroccurrant et primalibus ,
uarum quarumque provinciarum intimetur,ut de
unitefsisepiscopisvel duae,vel tres turmflant,ac , , de aingulis turmis vicissim quotquot electifuerint, *
addieraconciliiaiOinstantisaimeoccurrant.Quod ,
ai non potuerint occurrere, excueationes (63) suaa
in tractoria conscribant; vel si post adventura , , ,
Iractoria aliquaa necessitatesrepente forailan ortae ,
fiieriot, nisi rationem impedimenti sui apud suum ';,

73.Uem placuit ut dies venerabilisPascha,etc,


utpag. 642.
De epUcopis qui ad concilia non oceurrunt.
f

81 Conc. Carlhag. . can. 10. Afric. c. 43.


(63) Hanc aententiam Grocaa interpres omisit, qnonUm tracioria qnid esset non inlellexiU

SYNTAGMA CANOKUli. -

677

H T . V l l i , CAP. Vttl.

primatem reddiderint, Ecclesiae suae communione debere esse contentos.


.
,
Concilium unversale nonnisi exnecmitate fa .
ciendutn.
^ ' . "
95. Placuil 83 ut non sit ultra fatigandis fra , ' tribus anniversaria necessitas,sed quoiies exege , rit causa communis, id eat totius Africse, unde, , cunque ad (64) hanc sedem de hac re datae lit fero fuerint, congregandam esse synodum in ea
- profincia, ubi opporUinitas perauaserit: causa
) * , autem q o communes non sunt, in snis provin .
rfis judicentur.
' .
Concilii oecumenici v i canon 8.
8. In omnibus ea 84 q u a nostris sanctia P a ' .
, , tribus decreta sunt nos quoque rata ac firma eaae
, ' volentes, canonem quoque renovamus, qui jubel
uniuscujusque provinciae episcoportim quotannis
, fieri synodos, ubi meiropolitanus episcopus sa*
, , tius esse duxerit. Quoniam aotem propter Bar , barorum incursiones, et quasdam aliam inciden , tes causas, non possunl qui Ecclesiis prasident
, synodos bis in anno facere, visum eat ut omnino
, , , semel in anno propter ecclesiaiticaa qusestiones,
, , ut consentaneum eat, eraergentes, flat praadiclo , rum episcoporum synodus a sancto Paschae festo,
, et uaque ad octobria raensis compleinentum, sin , gulis annia, in loco quem, ut praedictum est,
, , " metropolitanus episcopus aptiorem judicaverit.
, Ii aotem qui non conveniunt episcopi, cum 2111
, , in suis civitatibus aganl, et sani sint, et ab omni
inevitabili et necessario negotio liberi, fraterne
corripiantur.
, .
"'*
Concilii Nicaeni n canon 6.
.
De synodo provinciali interdum eonstiiuendo.
6. Quoniaro canon est qui dicit bis in anno in
**. ' ,
' unaquaque provincia per congregationes episcopo , - rum fieri oporlere qusestiones canonicas; propler
vexationem, el quod itioeri perficiundo minua
, "' sufGcerenlquicogebanlur.staluerant saocts sextae
, aynodi Patres 85, ea omnino el quacunque postpo , * fitacausa, serael in anno fleri, et delicta corrigi.
* HUDC ergo canonem 86 nos quoqoe renovaraus :
, * et si quis magistralus hoc prohibere inventusfue , rit, segregetur. Si quis autem metropolitanus hoc
, ) , fleri non curaveril proterquam vi vel necessitale
- JJ et justa aliqua de causa, canonicis poenis subji ciatur. Cum autem de canonicis et evangelicis
, , rebusflat synodua, opos est ut congregati epiacopi
magnam curam et diligenliam gerant,ut divina et
* - vivifica raandata serventur. Io eis enim servandis
, * 8 est retribulio molta 87 : quoniam lucerna eat
, , mandatnm 88, lex vero lux, et via vilaa probatio
* , et disciplina, et preceptura Domini lucidura illu * minans oculos. Ne liceat autera melropolitano ex
9

83 Conc. Milevit. can. 9 ; Afric. c. 62. 84 Nicon. 9 ; Chalced. 19 ; Can. Apost. 37 ; Antiocb. 20
85 Gonc. Nicam. c. 5. 86 Can. 81. 87 Psal. xvm, 12. 88 Prov. v i , 25.
(64) Scilicet Carthaginensem. Ferrandus in Dreviar

oocilio Antiocbeno Iriboit, pro Africano.

canonum,

tit. 144, perperara hunc canonero

679

PATRIARCHiE CP.

660

US quae Secum affert epiSCOpUS, vel jumentum, ; ' , ,


aliquam rem aliam petere. Si enim hoc fe- cisse deprehensns fuerit, reddet quadruplum.
, .
TextHS.Consl. 2et 4 7, iit.4 Novellarum volunt,
' ' * ' .
Ut semel aut blS quOlannis [in mense] Junio aut ,
Septembri, metropolitanorum apud patriarchas, ,
6t episcoporum apud metropolitanos celebrenlur ,
synodi,212in quibuscausaB,quasepiscopi, clerici
et monachi adwsilS se invicem habent, eiami- ,
nentur : et de fide, canonibus, ac ecclesiasticis
aliisquerebus [traclelur] : denique quaeadverstim
Canones COmmissa SUDt, Corrigantur. [Item Ut] * prsules eoromque cobories, nisi metropolilanos
epiSCOpoS Synodos celebrare procraslinantes
urgeant, aut imperatori [eam rem] significent,8U- , ph ,
premo afficianlur supplicio.
.
CAP. IX. temere epiSCOpuS aut clertCUS
. ' .
filtOS BUOS ematicipent.
.
Concilil Carthagtnensh Canon 35.
' .
episCOpi, vel Clerici facile fUtOS SUOS

emantipent.
.
33. Ut episcopi 89 (65) vel clerici filios SUOS a
'. * ,
SUa potestate emancipationem eiire si- , ?
nant, nisi de moribas eorura faerint et de tate '
securi, ut possint ad eos jam propria pertinere *U ,
peccata.
.
CAP. . QuOtnoio epiSCOpi repetani Sibi
. .
loca ab hceretictS OCCUpata.

.
ConcilU CarthaginenSIS Canon 121.
'.

De his quiplebes ad ptrtinentesnegligunt-


.
121.1(emplacuit00,utquicunquenegliguntloca
'.
ad suam cathedram pertinenlia, in catholicam
unitateiQ lucrari, COnvenianluradiligentibnS Vici- , nis epiSCOpis, Ot id agere morentuT. Quod si
intra 86 m e n s e s f t l 5 a die COnventionis ,
effecerint,qui poluerit ea lucrari,ad ipsum perti- ,
neant. I U 8ane, Ut ilie aci quem perlinuisse , ; ,
videbantur, probare potuerit magis illlUS electam
negligentiam ab bsereticis, Ul impune ibi Sint, et ,
Sliam diligenliam fuisse praeventam, Ut eo niodo ,
ejUS eura Sollicitior Vltarelur ; Cura hoc judices , )
episcopi COgnoverinl, SUX cathedrae loca reetl- ,
luant. Sane episcopi inter quOS causa v e m - , tur, diversarum provinciarum sunt, ille primas ,
det judices, in COJUS provincia est 10CUS de qu D COntendilur. Si autem ex COmmuni placitO vici- , *
nos judicee elegerint, aut unuS eligalur, aut 3: ,
Ut Sl tres elegerint, omnium senlentiam 8equan- , ,
iur, aut duomm.
,
* , , (.
, , .
Novella37ait,EcclesiasAfricaBfirraiterobtinere
' , ,
p088essionesSUas:etsipaganiaulhaBreticiipsarum "

30 Conc. Carthag. , can. 14 ; Afric. c. 3.

W Conc. Milevil. u , c. 24 ; Afric. c. 88.

(65) Graecus inlerpres eiistimavit conrogatum de ccetu dici pro convocatum : cum sit conrogare,
porrigere et ad breviarium

bic referatur.

681

SYNTAGMA CANONUM. -

. VIII, C A P . I X - X l I t .

, ?< aliquas aut domos aut vasa habeant, illis iion ob


9

, slante loogi temporis prascriptioae, auferre.


.
GAP. X I . Lectores populum non salulmt.
. '.
.
; i ^ " .
Concilii Carthaginensis canon 16.
*2 , . . .
Ut nullus episcopus, e t c , ut pag. 550.
16. Iiem placuit ut episcopi, e l c , utpag.SbO.
^ \ , . . .
211 CAP. XII. De episeopis qui hoereticos
. '.
' ad orlhodoxiam non converiunt. llem de episco pis et elericis populum non erudientibus.El quod
' * episcopus intercessor sii pro populo apud Deum.
, Et quandonam populo peccante, clerus extra
communionem fiai.
.
Apostoiorum canones 36, 39, 58.
"\ ', \
36 [35]. Si quis ordinatus episcopus, e t c , ut
"'. , . . .
4

pag. 506.
39. Presbyteri et diaconi eine sentenlia episcopi nihil perflciant: ipse enim est, cujus fidei
populus est creditus, et a quo pro aniroabas ratio exigetur.
58 [57]. Episcopus vel preabyler, qui cleri vel
populi curam non gerit, et eos pietatem noo docet, segregelur : et in socordia perseveret, deponatur.
^
Concilii Carthaginetuis canones 123, 124.
', '.
Vt si episcoput negligatsuam dioecuim, con"

munione privelur.
.
124. Si in matricibus 9* cathedrisSltt episco'. , , ; , pus negligens fuerit adveraus bsereticos, conve'. ,
, ;
6 ,
.
' . ,
, ,
., , .

- C niatur a Vicinis epiSCOpis diligentibui, et 61 l u a


, , negligentia demonetretur, ut ae excosare non
* ' possit. Quod si ex die quo con?eni(ur, iotra aex
, menses, si in ejus provincia exseculio fuerit, et
, non eos ad unitatem calholicam coavertendoi
, curaverii; non ei communicelur, donec adim , * pleat. Si autem exsecutor ad loca non venerit,
6 - non ascribatur episcopo.
, .
De episeopis qui Donatislas communicasse
mentiU fuerint.
.
124. Si autem 9* probatum fuerit, eum de
'.
, communione illorum fuiase menlitum, diceado
, eos communicasse, quos eo scienle non comnm*
nicasse consliterit, eliam episcopalum amiUat.
, .

'
Coneilii oecumeniei v i canon 19.
' .
'. " ,
l9.Quodopor(et eosqui praaunt ecelesiia,etc,
ut supra pag. 646.
. . .
. ' .
3 1 6 CAP. XIII. De episcopis ei clericis qui
, , negotium aliquod publicum aut privattu* exer, .
cent aut operam vel locutiones conducunt, aut
}

*', \
* \ , , , *
.

0i Gonc. Milevit. u , cap. 25 ; Afric. c. 99.


PATBOL ftR. G I V .

tutelam curatnve gerunt.


Apostolorum canoii 6, 81.
6. Episeopus, vel presbyter, vel diaconua
sculares curaa non suscipiat: alioqui deponatur.

9* Conc. Milevit. u , cap. 25 ; Afric. c. 91

22

PATMARCHJE CP.

683

81 [80]. Diiimns noii oportere episcopam vel ' . pretbyteriim saipium ad publicas adminfetratio- po> , ^
nes demittere, sed in eccletiaslicis QegOtiis ver- * i u i sari. Vel ergo ita non facere persuadeatur, ?el ,
deponatUT; nemo enittl potest daobus dominil , ferrire secundum Domini adhortatiooem.
.
Condlii Chalcedmiensis Canon.
' .
3. Penrenil ad saoctam synoduro, quod eorum
' . * ,
qoi, elero COOptati SUDt,qoidam propter turpe lu- V ,
Crum alienas poitessiones COndacuilt, et saecil- !, laria negOtia exercent,divinum ministerium negli- ,
genteSfSSeCQlariom domos subeuntef, et 60- , rum facullatem tractationem ac curationem - ,
pter avariliam SOSCipienteS. DefloiH ergO sancta . " SynoduS, neminem deinceps, nec epiSCOpom, nec , , , ,
Clericurajnecmonachum^el pOSSessiones condu- , , , saBCQlaribas possessionum administratio- ,
niboa seipsura ingerere, nisi uliqae ex lege ad *
inexcusabilem irapuberum tutelam VOCetur,vel c i - , , VitatlS epiSCOpuS eum rerum ecclesiasticarum CU * , ,
gerere permitUt, 217 Orphanorum, vel ** <, iduamm, quibus provideri non potest, et perso- ,
iiaramqaseeccleaiaaticoaiixiUomaximeindigent,
<*
propter timoreradomini.Si quisaulem quaestata- , ta sont, deinceps transgredi aggresaas fuerit, if ** .
pcenis ecclesiasticis subjiciatur.
" .
ConeUH Carthaginensts eanon 16.
C". " & ,
16. Ut nullus episcopus, e t c , ut pag. 550.

, ' .
Concilti NiCOni II Canon 10.
"
Quodnonoporteat clerieos sua relkta para**>^, ***
4"*, cia, in aliam incurrere, inscio episcopo.
**<c .
10. Quoniam nonnulli Clerici,etc, Ut pagMi.
' ,
. . .
Synodi quct prima el secunda nuncupatUV CotlS- ' ' *)( .
tantinopoli in templo Sanctorum Apostolorum
,
congregata canon 11.
*** * \
11. Preabyterosveldiaconos, saeculares magis* , tratUS vel Curas SUSCipientes,vel eas qtltt in magis- < *t ,
Iratuum aedibus dicuntur, curationes, difini el 8a- , oi
cri canones depositioni aubjiciunt. Hoc ergo DOS *
quoque confirmantes, de reliqois quoque qui sunl
,
in clericoraro catalogO decernimus : quod si quis ,
eOTum SiECularia officia assumat, vel eas quae ,
magistratuum BBdibus ?el in suburbanis dicuntur, *eurationes SUSCipiat, is ex clero expellatar.Nemo , enim polest, Ut et CbriSti eri Dei nostri VOX ab ,
ipSO prolata 05, eaque longe veriesima, duobus
dominis tervire.
, .
TextUS. Const, 17, t i l . 3, lib. I, COd. vetat ne
* ' ' . .
Clerici accessum habeantadpublicas veladcuriam ,
pertineotes aclionea.Et 40 ejusdem Ut. COIlSt. i n - ' terdicit defensoribtlS ecclesiarum, ne extremas . . , S18 VolunUtes insinuenl, atque in temeratores ,
poenam quinquagillta librarum [anri] sUtuit. Et ' ' .,
ejusdem Ut. a i t : Quod epiacopi, presbyteri, dia-

05 Matib. , 24.

685

SYNTAGMA GANONUM. . VIII, CAP. X I V .

686

, , - COni,SUbdiaconi et monachi,licet non SUnt clerici,


, omnino iramunitalem tutelae atque cura habeant:
si tamen ecclesiis et monaeteriis suis operam na, 6
vent, neqae divinum ministerium negligant.
' . * . ,
Textus. Gonst. 2, tit. Novellarum ait, quod
, * episcopus aut monachus tutor non flal: alii au ) , tem clerici cognatorum suorum tutores sinl, ai
* intra quatuor menses apud competenlem judicem
[luielamjpropria voluntate susceperint: quo facto,
* , nullum pnejudicium circa aliam tutelam susti , , , , neant.[Quod item] neque publicarum[contributio$ , num] susceplores,ne que vectigalium alienaramve
, , possessionam [conductores] neque familise cura , , tores,neque procuralores liti8,neque super islius * modicausis fidejussoressuo,aateccleaiamonasle-

, - riive sui nomine,vel episcopi veloeconomi, velalii

, clerici Gant. Possinl autem adjacentes ipsis vene, , - rabilibus domibus possessionem in conductionem
et einphyleusin accipere: [ut tamen] omnes clerici
- et monachi in instrumento aut actisconsentiant,et
, ' declarenl eam tum fore conducibilem. Ipsas au * , - tera venerabiles domas clericis suis elocare, el
, in emphyteusin dare, exceptis personis per aliam
* legem prohibitis, ac easdem a clericis accipere.
, [Quod etiam] qui conlra haec fecerit, si quidem
, episcopus sit, omnes ipsius facullales ipsius ec , , clesiae addicantur : si vero oeconomus, autalius
' , , clericus, poenam pecnniariam subeal.quam epis , , copas ipsius probaverii. [Quod poslremo] qui ip sis adminislrationes crediderint, aut Cdejussores

Cipsos acceperint, adversus ipsos, aut res, aul

fidejussores, aut ecclesias, aut monasteria actionem non habeant: sed etiam si quod damnuro
publicuni obvenerit, [id] de suo reaarciant.
310 C A P . XIV. De episcopis et clericis qui
. '.
cum subinductis tnulieribus hubitant.
.
Concilii Nicceni canon 3.
' .
3. Vetuit omnino magna syoodus,ne liceatepi*. ,
, , , scopo, nec presbylero, nec diacono, nec ulli pe , nilus eorum qui sunt in clero, introductam ha * , bere mulierem 04, praeterquam nlique matrem
/ .
vel sororem, vel amitaro, vel eas personas, quse
omnem suspicionem effugiunt.
' .
Concilii cecumenici vi canon 5.
'. ,
5. Nulluseorum,qui in sacerdotali catalogode gunt 05, extra eas, quae in canone recensentur, a
, , euspicione alienas personas, mulierem posaideat
) * * vel ancillam,se nulli reprehensioni afflnem ex hoc
' , * Q aertaiiS.Si qtlis aulem q u a nobis definita Slint
- iransilierit,deponatur.Hocipsum autem etiam eu, * nuchi servant: ut a viluperatione alieni sint, pro , , * videntes. Qui aulem transgrodiuntur, si sintqui , .
dem clerici, deponantur : si vero laici, aegre-

gentur.
, ' .
* ,
.
. , ,

Concilii Nicctni u canon 18.


Quod mtrtieres non debeant in epinopiis vel
virorum monasteriis versari.
18. Sine offeosione eeae eiiam iis qui extra sunt

04 Siriciua x x i ; et Carthag., m, 17. 06 Nicttn. 3.

687

AffttAilCflifi

CP.

688

inquit divinOSApOStolusW.Mulieresautem in - ' SCOpiiS vel monasteriis versari,est omnisoffensio- , , Causa. Si quis ergO ancillam Vel liberam in * tX
epiSCOpio pOSSldere deprehenSUS fuerit, vel , ,
moiiasterio ad miniaterium aliqood Obeundum, / , * puniatur : Sin autem perseveret, deponatur. Si , cl
60 etiam in suborbanis mulieres esse COIllige- ,
rit, et voluerit episcopoi vel monasterii praefec- , tUS illac iter facere, praesente episcopo vel mo- ,
nasterii prffifectO 220 mulier eo tempore ntlllo ' * ' niodo ministerium obeat, 8ed alioin locoseorsom ,
ver8etur,donec recesserit episcopus,aut hegume- , .

nus, ut omnis reprehensionis occasio vitetur.


Basilti

epiStola ad Greaorium [ed. Paregth ,


riUtn] ut muliercuh separetur.
.
Legi taas litleras CUm omni palientia, SUmque
admiratUS CUr, CUtn poSSlS apud nos breviter et , , ^ facile factis tuis causam agere, in rebus repre- bensis persistere velis, ac longis sermonibtlS CU- , /3,
m e tentes insanabilia. Nec primi, nec soli, Pa-
regOTi, Sancivimu, Ut ne Una Cam viris habita- , , rent mulieres. Sed lege canonem a sanctis noa- . '
tri Patribus editum in eynodo Nicaena, qui ma- nifeste aancivit extraneas mulieres non esse.Vita , aatem C8eleb8 in eo hooestatem habet, Ut a COO-
ViclU mulieris separetur. Quare 81 quis verbo , profeSSUS, reipsa qilSB COnjugatorum SUnt facit, * palam eat eum VirginitatlS quidem honestatem , in nomine perseqai, sed neqiiaquam ab indeco- , *
ra VOluptate abstinere. TantO ergo magis oporte- , *
bat te postulaticni D08trffi facile cedcre, quantO * te ais 6886 liberiorem ab omni corporea libidiae. , Neque eoira Virum Septuaginta annos nalum *
existimo libidinose habilare cum : nec
quod turpe aliquod facinus fuisset admissum, id- , ,
circo constitui quaB constitui; sed quod ab Apo~ *
Stolo didicimtlS offendiculum frairi non ponere ,
ad SCandalum 07. ScimilS autem quod a nonnul- -
lis recte geritur, aliis occasionem esee peccandi. ,
Quare prfficipimus sanclorum Patrum decrelum * , $
86quentes, ut a muliercuia aepareris. Quid igitur , chorepiscopum incusas, et veleris inimicitiae fa- . , C18 mentionem? Quid de nobis quererisSHt quod ; $
facilee calumniie aures prsebeamue, ac Oon po- 1108 de t6 ipse, qui addoci Iion potes, U( a mu- , '
lieris COnsuetudine recedas? Ejice igilur illam ; ; 6 tUI8ffidibus,et in monasterio CODetilue. S i l ,
illa cam Virginibus, et apud te serf iant viri, U l ,
Dei nomen propter VOS blasphemetur. H8BC ,
donec f6C6ri8, inuumerabHia qu epi8lolaa * , scribif nihil 16 juvabunt, sed morietis 0tl0S0S,ac , reddes Domino rationem Otii tni. Quod 81 ausuf , ,
fueris citra emendationem sacerdolium tibi vin- .
dicare, anathema eria oroni populo; el qui te , receperint,excomiIlUDicati omuem Eccleeiam , / ^ *
61.
, .
B

GoDit 19, tit. 8, lib. , COd. ail : Sacerdulea

I Cor. , 8S. 07 Rom. , 18

' ' . . .

SYNTAGMA (5AN0NUM. . V f f l , CAP. X V .


, ! ol , - et clerici matribue 8uis solummodo, et filiabus et
, , - sororibos, et quae ipsis antea napseriot, cohabi, * tent. Et const. 1. tit. 1 Novellarum : Diaconissa
' . ' . * - (ioquit) nullos secum loco fralrum, cognatorum,
; aut qui dilecti vocantur, habitantes habento :
, , sed aut solae, aut cum germanis suis fratribua,
' ' , patruis etiam vel avunculis,aut parenlibus vel fi , , , liis habitanto. Quod ei quaa sub specie honesti
. $ nominis, sed non absque mala suspicione [cui , , - piam\ cohabitare dicalur, ne ordinator : ac vero
, - jam ordinata, ab habitu excidtlo : et cum coha , bitatore huic legi reliquisque quae in stupratores
* animadvertunt, obnoxia esto. Constit. aotem 2,
' . . * - ejusdem tit.l Novellarum dicit: Nullus clericus,
, qui uxorem non babet, praeter mairecn, filiam,
, , , ), 6t )Q quas alioqui SUSpiciO nOD Cadit,
* _
_ ~
!?1V.. r
j

\

j
;..;
r

L ^ L - _
r\


in domo sua ascititiaro [mulierem] habeto. Quod
, si hc non observaverit, et bis ab episcopo aut
, , 222 collegis admonilus mulierem non ejecerit,
vel accusatus probetur inhoneate cuin llla con, versari: deponitor, et curi civitatis in qua cle * - ricus fuil, traditor. Episcopua autem, qui mu, * lieri cohabitat, omnino deponitur. Neque vero
* - diaconissa cuipiam, in quem siaistra suspicio
, cadat, cohabilare potest. Quae ab epiacopo cora , monefacia, si illum ejicere differat, spoliatur mi , , nisterio et diariis, atque per omnem vitam euam
, in monasterium injicitur. Re? aulem ejua, ei l i ', , beros babeat, inter ipsam et illos pro rata divi duolur : et quse ipsi portio competit.eam pro ejue
* , alimonia monasterium c a p i l : sin ltberoa non hac

, ^ bet, ecclesia in qua erat, et monasterium ex


ffiquo illas partiuntur.
.
. ' . ,
C A P . X V . Quomodo episcopos vel clericos
, ,

vel continenta occeder* deceat ad mulieres.


.
' .
Conetiii Carthaginemii canon 30.
Ut clerici, vel continetUes, ad virgines vel t>#"
dua$non accedant..
.
38.Ut clerici 08, vel continentes, ad viduas vel
' .
, ' virginea, nisi ex jussu vel permissu episcoporura
, aut presbyterorum, non accedant: et hoc non
' soll faciant, sed cum conclericis, vel cum his
, ' quibus episcopus aut presbyter jusserit: nec ipsi
, episcopi et presbyteri eoh habeant accessum ad
, , hujusmodi feminas,sed obi aut clerici praeeenlei
8 u n l , aat graves allqui Chrieliani.
.
, ' .
9M Concilii Nicani n canon 22.
" '
Quod oporleat eum gratiarum actione et omni
nrecundia ac religione monachoi eum mutieri*
.
bu$, si accidat manducare.
' . ,
22.Deo quidem uaiversum dedicafe,et non pro , ** * priis volanlatiboe servire.res magna eti.Sive enim
, , , comediti8,swc bibilis,\nqu'n dirinus Apostolus.om , . nia in Dei gtoriam faciteW. Christus autero Deus
noster in suis Evangeliis jussit peccalorum princi . pia resecare.NoQ eoim adulteriura solum apud i p D

06 Gonc. A f r i c , c. 5.

001 Cor. x, 31.

PATRIARGHJS C P .

691

692

80) punitur, sed etiam COgitationis motUS ad ,


"

aggrediendum aduHerium condemnatur, ipso di
"
'
' '
cente: Qui aspexerit mulierem ad eoncupiscen- , , '
, dam ipsam, eam jam in corde suo adultaviti
Unde nos quoque edocli, debemus cogitationes . " purgare. Elsi enim omnia licent, non tamen om- ,
nia expediunt *, ut a voce apostolica docemur. , ' ,
Cuivis ergo homini necesse est comedere, ut vi- .
a t : et quibus est vila quidero matrimonii, et
liberorum, et laicae constitutionis, permistim co- , ,
medere viros et mulieres/est ab omni repreben- , /
aione alienum, si modo ei qui dat nulrimentum , gratiaa agant, non cum scenicis quibusdam stu- ,
diis, sive satanicis canticis et citharcecidis ac , ,
meretriciis inflexionibus ; quos prophetica exse-
r

cralio persequitur, 81C dicens : V<B qui CUm Ct- ' thara et psalterio vinum bibunt, Domini autem ,
opera non respiciunt, et opera manuum ejus non ,
considerant*. Et sicubi tales fuerint inier Cbris-
tianos, corrigantur : ain minus, adversus eos ro- ,
bur suum obtineant quae ab iis, qui nos prseces- , *
serunt, eanonice tradila sunt. Cui aulem quieta . est vita et solitaria, ut qui Domino Deo jugum ,
monasticum tollere staluerit, in solitudine et st- ,
lentio sedebit. Alqui 2 2 4 nec iie etiam,qui vitam ,
aacerdoialem elegerint, licet omnino seorsum ,
curo mulieribos coroedere, nisi ulique cum difi- ,
nis et reiigiosis viris ac mulieribus : ut ipsum etiain convivium ad spirilalem correclionem ad- , ^ *
ducal. Porro idipsura eliam in cognatis faciant. .
Si aulem rursUS contiogat, nt q u SUDt ad U8Um
necessaria non afferat monachus vel sacerdos, et ,
propter necessitatem velil sive in publico diver- , sorio, ei?e in alicujus domo divertere, ei liceat
, ,
hoc facere, utpote tirgente necessilate.
CAP. X V I . Clerico non licet interesse con*
. '.
vivio eorum qui vel iterum, vel haud recte nu- JJ
bunt.
.
Cuncilii Neocatsariensis canon 7.
'
' . 7. Presbyter in nuptiis ejus qui duas uxores
dacit, seu digamus efflcilur, ne coniivetur. Gum * ,
enim requirat poenitentiam digamus, quis erit preabyter, qui eo qood ait convivio acceptus [ac- ;
cipiendus], nuptiis assentialar ?
c

Timothd canon 11.

' .
'.
'.

lnlerrogatio 11. Si quis clericum vocaverit, a t
matrimonio conjungat, audial aulam esse illici- , ^ , II
tum matrimonium, utpote vel amit conjugium, , t\
vel defunctae uxoris esse sororero eam, quee est ,
matrimonio conjungenda, debetne sequi clericus, ;
vel facere oblationero ?
. " *
Responsio. Uno verbo dixi: Si audiverit clericua illicitum roatrimonium, non debet alienia , pefcatia commumcare, ut dicit Apostolus.
, .
D

l B U t t h . Y , 88.

I Cor. , 1, 2. A m o e . v i , S.

093

SYNTAGMA CANONUM, - . VIII, C A P . X V I - X I X .

694

. '.
C A P . XVII. * cUrici quidquam ogani
,
$tne suu epncopu.
'.
Apottolorum eanon 89.
'. , . . .
39. Presbyteri et diaconi, e t c , ulpag. 682.
" , . . .
Quod non oporlet in vicis, e t c , ut pag. 507.
, Concilii Ckaleedonensii $x aetione qnarta ex capUe

de episcopis ASgypti, 1.
' , '.
01 ,
MagniGcentissimi et gloriosissimi jadices et
*
amplissimas senatus dixerunt:
*. 1 .Quoniam reverendissimi episcopi iEgy ptioram,
, , - non ut repugnantes catholicae fidei, subscriberein
praeseolidistuleruntepistolae sanctissimi archiepi, , - scopi Leonis,sed dicenlea consuetudinem esse in
, jEgyptiaca regione,extra senieptiam etjussionem
archiepiscopi nihil tale 86 posse(66); poSSUDt au , tera sustineri se,donec consecrelur episcopus, qui
- ordinaodus est magoae civitatis Alexandria : ra , - tionabile nobis et clemens ease apparoit (67),ut in
, eodem habitu exspectent in regia civitate, et dila , - tionem habeant [Divion et PaiHs. habere] usque
ad ordinationero [Paris. ordinem] arcbiepiscopi
.
magn ci?itatis Alexandriae.
. '.
29
C A P . XVIII. Ne clerici d*to tymbola
.
compoMionei ftciant.
*.
Concilii Laodiceni canon 55.
', *
35. Qnod non oportet eacratos et clericos ex
, ' .
collatione convivia peragere, eed neqoe laicoa.
. .
CAP. X X . De episcoporum intcr $e ordine ad
, decur$i ttmporu rationem exigendo, et quotnodo cle

.
' .
*
' . ,
,
, . . .
' , " \
*. "
,
'
, .
"*. " ,
,
, 6 .

riei udeant $eque inticem honorent.


Coneilii Nicmi eanon 18.

18. Pervenit ad eaoctam synodum, quod i n


nonnullis locis el civitatibus diaconi daot presbyleris Euchartstiam, e t c , utpag. 895.
Concilii Laoiiceni canones 20, 56.

Quod non oporlet diaconom ante presbytemm


sedere, sed eedere cum jussu presbyleri. Similiter autem eliam haberi bonorem diaconis a m i niatris et omnibus clericii oportet.
56. Quod non oporlet preebyteros ante episcopi introitum sacrum tribunal ingredi, et sedere
in tribunali : sed cum episcopo ingredi, proterquam si episcopue sit mala valetudine, vel profectus sit peregre.

"*, ' .
Concilii Cartk*gm**$h ctnona 86, 89.
, -
De epiuoporun dixit ordine, ut qui posteriui or - dinali ntnt, prioribut se tudeant anleferre
$ .
86. Valentinus episcopus dixit * (68): Si per " ' .
, - miltitur bonum palienti vestrae, 227 prosequor
- ea quffi proterito, tempore in Ecclesia Carlhagl-

4 Conc. Afric. 63.


(66) Haec desunt in codicibus Divion.et Corbe- Cum aatem et (itulum 4 inferius appeUet, qni eat
canon 89, apparet eum coocilio Milevitano reciensi. Parisiensis mutilus est in hoc loco.
(67) Divion. et Paris. t Aplum nobia et con- le tribuisse nos canonesquioque asqoe ad concil.
gruum apparuii in eodem babitu.
Carlhag. quod sequitur. Laudatur biccanoua
(68) Ferrandus cap. 78. x conc. Milevit.lit.23 Bonifacio Gartbag. loco cit.
ntm prafationem auprapoaitam babet i$ pro tiU i ,

695

PATkiARGHifi GP.

nensi gesta stmt, et subscriptioaibus fratrum flr- ,


,
. ,

,
,
, *

.
' .
,
,
*

mata ciaruerunt, etiam nos hoc semturos aase


profileor. Sed illod acimus, inviolatam seraper
manaisae eccleftiaaticam disciplinam, ita o l nullue fmtrum prioribue aoia se aliquaado auderet
aoieponere, sed ofBciis eharilatis id semper exhibitum est prioribas, quod ab insequentibus
gratanter semper acciperelur. Hunc ordinem jubeat sanciitas vestra melius vestris interlocutionibus roborari.
89. Aureliua epiacopua d i x i t : Non decuerat
quidem u l haac repeteremus, n i i i forle exsiste
rent inconsiderat mentea quorumdam, quae ad
hiec alatuenda noatros aeuerent eensos : aed
COmmunis hC cauea est, quam insinuavit

fraterB*^'

b ,

,
,
,
, ,
.

et consacerdos noster, et unusquisque nostrum


ordinem sibi decretum a Deo cognoscat, et posteriores anterioribus deferant, nec eis inconsultis aliquid agere prjesumant. Qua de re dico,
prout captus animi mei retinet, eos qui pulaverlnt spretis majoribu aliquid prasumendum,
competenler ab omni concilio coercendos.
Xanlippus episcopus priroaa sedis Nimidiae d i x i t : Audivit omnium fratrum praesentia prosecutionem fralris et sacerdotis nostri Aurelii, quid
ad hc respondit ?

(70)
" *

,
;
2 2 8 Dalimus episeopus dixit : Qas majorum
(7)
decrevit senteiltia, IlOSlri assensui mancipabuil- , tur, u l quae praeleritorum conciliorum gestis te- *
nentur Carthaginensia Eccleeiae.nostra aesensione
pleoe apod omnea finnata teneantur.
,
.
Univerei episcopi dixemnt: Hic ordo et a Pa * *
tribns, et a majoribus senrataa est, et a nobia, , ,
Deo propitio, sembitur, salvo etiam jure prima- '
fus Numidi et Mauritanis, de archivo et raatri-
cula Numidi. Deinde placuit omnibas episcopis , qoi in boc concilio subscripserunl, ot matricula
et archivus Numidi, et apud primam sedem ait, ^ ,
et in metropoli, id est, Constantina.
,
, .
Ut episeopi qui ordinantur, ab ordinatoribus -
suis epistolas accipiant, qua diem et consulem ,

prceferant.
,
.
Deinde placoil 5 (69), ut quicunqae deinceps ab
" ,
episcopis ordinantar pur provincias Africanas, lit- , ,
teras accipiant ab ordinatoribus suis manu eorum ,
conacripUs.tontinentesconsolem et diem:utnulla ,
altercatio de posterioribus vel anterioribus oriatur. ^ * .
G

Conc. Afric. cap. 56.


(69) Yide Aagnat. episl. 238, ad Castoriam,
(70) Apad Be?eregium

(71) Apud Beveregiam .

M?

SYNTAGMA CANONUM.

. I X , C A P . I.

698 *

'.

Concilii cccumenici canon 7.


' . \ 7.Quonhmeinnonnullisecclesiisdiaconosofficia
, ecclesiaslica habere didicimus,et ex hoc nonnul, - 18 eoram arrogantia, 6t licentia fretOS ante 2 2 9
, , presbyterossedere.statuimusut diaconos, eliamsi
, ( , , in dignilate, id est, in quovis sil officio ecclesia ( ) slicn,anle presbyterum re aedeal, praelerquam &\
, - proprii palriarchse vel metropolilani vicem gerens
(, - adsit iii alia civilate superaliqao capite: tunc eoim
, ut locum illius implens honorabitur.Si quis autera
, tyrannica adductus audacia,lale quid efflcere au , gus fueritjsei proprio gradu dejectUS silomnium
/ - ultimus ejus ordinis, in CUJU8 est caUlogO in Sua
, 6 Ecclesia, Domino nostro admonente, ne in primis
, - sedibus dcleclemur,secundum eam,qu in sanclo
* evangelisla Luca, llt ex domino DOSlro el Deo , - fecta, posita est doctrinam.Iis enim qui vocati
, $ erant,dicebat hanc parabolam: Quando abaliquo
- ad nuptias invtldtUS fueri$ ne itl primo loco dC~
. " CUbueriiJie fotte quispiam tehonoratior ab eo M VttdtUS fuerit, isquequi
ieetipsxminvitdVU^ve'
" , nidt et dicat : Da 6% locum ; et tUllC incipies CUm
, pudore ultimum locum lenere. Sed quando invi '. , - tdtUS fueris,in ultimoloco dCCiimbe ul,quando Vt , , nerit qui te inmtdvit, dical tibi: Amice, dscende
, ^ ' alttUS '. tWXC evit tibi gloi td COrdm US qui lecum
. ' ,
dCCUO^uni.Ndmquisquisieextollithumiltabitur
^ et qui $e humttiat,exaltabUur .Hoc ipsum auiem
^ , eliam servabiiur in reliquis sacris ordinibus,

quaadoquidem eaecularibus dignitalibus spiritales


* &, C prsstantiores esse SCimus.
b .
.
9

, , *,
, 1 .

TITULUS IX.
2 5 0 DE PECCATIS JUDICIIS EPISCOPORUM; DE EXCOMMUNICATIONE AC DEPOSITIONE,
l)E (, QILENAM PECCATA SOLVANTUR MANUUM IMPOSITIONE.
. ' . \ D CAPUT PRIMUM. Quindtn et dpud qUOS ;
nam dccusdre queunl episcopos out clericos?
\
Apostolortim MTOOfl 74.
\ 74 3 ] . EpiSCOpum a viris fi*l dignis ob ali , quid acCUSalum, ipsum ab epiSCOpis VOCari . , cesse 68l : 6t 51 S6 quidem Stiterit, et ConfeSSUS
, . vel conviclus sil, slatualor pcena.Si autem voca , , tllS non paruerit, aecundo eliam VOCetur, niissis
' * ad ipsum epiSCOpis daobllS.Si eiiam S!C obt>
Ificn. 48,

7 Luc. xiv, 8-11.

P A T R I A R C H J ! C P .

700

dierit, VOCetuf et tertio, duobusad eum rursusAxai , ,


missis episcopis. Si autem vel sic aspernans et *
contumax se non stiterit, synodus ea quae viden- ,
tur, adversus eum pronuntiet, ne lucrifacere vi- ' , 8
)
deatur, dum judicium subterfugit.
Concilii Constantinopolitani canon 6.
"
6.Quoniam roulti ecclesiaslicum ordiDem coofun*.
dereetsubverterevolentes.inimiceetsycopbantice
,
9151 adversus orlhodoxos episcopos,qui Ecclesias
administrant.accusationesquasdara confingunt,ni- hil aliud quam sacerdotum bonam extstimationem ,
contaminare,et in paee degeotium populorum tu- , ^ *mullus concitare conanles.eade causa placuitsan- ,
ct synodo episcoporuin qui Constantinopoli con-
venerant,nec sinediscussioneadniittere accusato- , 68, nec omnibus, eorum qui Ecclesias adminis- ,
Irant accusationes permittere,nec omnes exclude- ,
r e ; sed si quis propi iam quidem querelam, id est * '
privatam, intendat episcopo,ut detrimento aliquo, , ,
vel injuria aliqua ab ipso affectus; in ejusmodi ac- , , JJ
cusalionibus necaccusatoris personam.nec religio- * , ,
nem examinari. Oportet enim episcopi conscien- , ,
tiam esse omoibus modi* liberam, el eum qui sibl , injuriam factam esse dicit,cujuscunque sit religio- ,
nisjus 8uum consequi. Si autem sit crimen eccle- , *
siaslicum,quod episcopo inlendilur,luncexamina- .
ri personaa accusatorum : ut primum quidem h a - ,
reticis non liceat orthodoxos episcopos pro rebus , ecclesiasticis accusare. Haereticos autem dicimua
et qui olim ab Ecclesiaabdicatisunt,et qui sunt po- *
8lea a nobis anathematizati : adhsecaulem et 08, Q ;
qui eesanamquidem fidem conOtori prae seferunl, , '
avulsi autem suntetabscissi,et adversus canonicoa * ,
Dosiros episcopos congregationera faciunt.Prete- ,
rea autem et si aliqui eorum ab Eeclesia ob aliquas
causasprius condemnati,et ejecti vel excomniuni- *
cati fuerint,sive ex clero,sive ex laicorum ordine,
nec eislicere episcopumaccusare,priusquam pro- , ,
prium crimenabslerserint. Simililerauiem et eos, , ,
qui prius 852 rei facli accosatique 8unt,non prius ,
ad episcopi vel aliorum clericorum accusationem *
admitti, quam se objectorum sibi criminum in- ,
sontes ostenderint. Sed si nonnulli nec haerelici, JJ ,
nec excommunicati fuerint, nec priusdamnati,vel
aliquorum criminum accusati,dicanlautem se ha- . ,
bera aliquas adtersus episcopum Crimioaliones, , ,
eosjubet sancla synodus primum quidem apud oi, ,
provinciae episcopos accusationem persequi, et
apud eos probare crimina episcopi, qui aliquarum ,
rerom accusator.Quod si evenerit, ut provinciales
epiecopi crimina,qui epiecopo iotentaiasunt, cor- , '
rigereoonpossinMunc ipsoeaccederead majorera
synodum dioecesis illius episcoporum, pro causa .
convocalorum; et accusationero non prius inlen-
dere,quam in scriptis aequale periculum sibi sla- ,
tuani, si quidem in rebus examinandis accusatum
episcopurn calumniari convicti fuerint.Si quls au-
tem iis quae, ut prius declaralum est, decrela , ftov
fUerunt, contemptif, ausus fuerit vel imperatoris ^ $, $

SYNTAGMA CANONUSL . IX, CAP. I.

701

70*

- aures molestiaafOcere, Vel smcularhim principum


t l judicia ?el universalem synodum perlurbare, na , glectisdicecesis episcopis,eum nullo modo 6886 td
; , accusalionem admittendum,ut qui canonibua inju, - riam fecerit, et ecclesiasticum ordinem avartarit.
, ,
, .
, ' .
Concilii Ckalccdonen$i$ eanones 9, 21.
'. ,
9. Si quis clericus habet CURl clerico lilem aut
, Degotfum, proprium epiacopum relinquat, et
, ad sfficularia judicia oe eicarrat, sed causam
prius apud proprium episcopum agat : vel de
, ' episcopi sentenlia, apud eos quoa utraque para
, - elegerii, judicium agitetur. Si quia autem praeter
. , - haec fecerit, 855 canonicis pcenis subjiciatur. St
* clericus aiitem cum proprio val eliam alio epia , copo negolium aul litem habeat, a provinciae sy . E l nodo judicelur. Si autem CUHl ipsiQS provincis
metropolitano episcopus vei clericus controver , siam habeat, dioecesie exarchum adeat, vei impe , rialis urbis Constantinopolis thronum, et apud
eum litiget.
, ' .
' . ,
21. Clericos vel laicos, episcopos aut clericoa
, accuaanlea, non indiscriminatim, nec citra i n , quisitionem, admitlere accusationem nisi eorum
'.
existimatio prius examioata fuerit.
*, ' , ' , ' , , ' . Concilii Carikaginentis canonei 8, 11, 11 H , 15,
19, 20, 30, 128, 129, 130.
', ', ', ', '.
De hie qui in accusatioium majorii natu veniunt;
,
) , - etut episcopum nulli criminoto lieeai aeeu$ar$.
.
8. NimidiusS episcopus Maxulilanus [rns. Mas*. *
, salilanus] dixit: Preterea sunt quamplurimi non
, , bonae converealionis, qoi exiatimant majores na' , j tu (72), vol episcopoa passim vageque in accusalione pulsandos; debentne tam facile admitti
necoe [m*. aal necne] ?
Aurelius episcopus dixit: Placet igiiur (73) cha
, , ritali festrae,ul is qui aliquibus sceleribos irreti ; ' tusest, vocem adversus majorem natu non (74)
, babeat accusandi ? Ab universis episcopis dictum
est: Si criminosus esl(75), non admittatur, placet.
, .

Si quit presbyter contra epiuopum tuum inflatut,
tchisma feceril, anathema
, ,
t

*. ' .
H.Abumvergisepiicopis9dictum e a l : Si quis
, - presbyter a praeposito soo correptus fueril, debtt
, utique apud vicinos episcopos conqueri,ui abipsis
, - e j u s causa possiiaudiri, ac per ipsossuoepiscopo
, ' . reconciliari. Quod nisi feeerit, 254 sed auperbia
, * (quodabsii!) inflatus seceroendum se ab episcopi
, , aui communione duxerit, ac separatim cum ali , quibus schisma faciens, sacriflcinm Deo obtulerit,
, ^, - anatbama habeatur, et locom araittat: ac si queD

8 Cartbag, , cap. 6.

Carthag. n , cap. 8.

(72) Graece, c patrea, et episcopoa.


(73) Ms. c Auxilius episcopus dixit, unfrerSQID conciliura inierrogans : Placet igitur. >

(74) s. et Groe. careoi ea vocnla non: recte


m expungi debet
debet.
nam
(75) Ms. Si crirainos* eat peraona. >

703

704

PATRIARCHJ! C P ,

rimoniam jueUm adverSUS apiacopnm noa ha-


baerit, inquirendum erit (76).
*

,
.
Si quis tpiscopui abtgue iempore synodi in eri

mine ditmtm fuerit, duodetim epitcopii auiia- / '


tur.

12. Felix episcopus dixit*0 : Sllggere aecundum


\ (82)
Stalutaveterum Conciliorum, ut si quis episcopus , (qood opUmus) in reatum aliquem incurrfrit , , ,
(77>,et fuerit ei nimia necessitaa pOSSe pluri- mos congregare,ne in criroine remaneat,a duode- , ,
cimepiscopis,etpresbyterasexepiscopilCUm pro- ' ,
prio SUO episcopo audiatur, et diaconus a tribus. , ) .
Ut de Tripoli unu$ episcoput tn legationem veniat:
* et ut prabyter ibiden quiuque epiicopu audmtur. ,
,
14
14. Item placuil de Tripoli , propter inopiam
' . ,
prOfincidB, Ut onuS epiecopus in legationem V e - *
niat, et Ut ibi preabyter a quinqne audiatur epis- ,^
COpis, diaconUS a tribllS, ilt SUperiuS memora- , ,
tum 68, proprio epiSCOpO residente [ms* prSB- , Sente].
.
De divertii ordinibut uclesUB tervUntibut : ut si
** )quit in C*utam crimtnti incurrerit tt abnmerit / * didtm eccletiattkum, dtbeai periclitari : et I filii , / iacerdotum spectacnla SOCularia adeant.
, *
;
.
15.1160) placuit** (78) [$$. Placuit quiiqne],Ut
' . ; , ,
qtrisquiS episcopomm, 235 presbyterorum, el , , , *
diaconorum, seu Clericorum, CUm in Ecclesia ei
ftierit crimen inatiiulum, Similis causa fuerit ,
COmmota, si reliclO ecclesiastico judicio publicis , ^ judiciia purgari voluerit, eliam Si pro ipso fuerit , ,
prolala sentenlia, locum SUun) amiltal; et hocin *

eriminali aclione: in civili vero perdat quod evi- , locura SUUm obiinere maluerit. HoC etiam , *
placuit <3 (79), Ut a quibuacunque judicibue ec- , Clesiasticis ad ali08 judkes ecclesiasticos, ubi est major auctoritas, fuerit provocalum, non eis ob- ,
tit, quomm fuerit eoluta sentenlia, si COnvinci , *
non potlierint, vel iaimico animo judicasse, vel , ,
aliqua CQpiditale aut gratia depravati (80). Sane , Sl 6 COnseasu partiuill eledi fuerint judices
(8l),etiam a pauciore nomero quam COnstitutum , est, non liceat prOVOCari [mSS. prOTOCare] : et ^ ,
fMii aacerdotum apectacula SSeCUlaria non exhi- , , beant, sed nec speeient, licel hoc semper Chris- lianis omnibus interdidum git, 6t ubi blasphe- , , BdiSB Sttnt, non accedant.
, .
Cit, 81

Carlhag. n, cap. 20

Carthag. , cap. 2,8. 2 Carlhag. III, cap. 9.

1 3

ibid. " Ibid.

(76) Gratianos, adversus episcopum babue*


(80) Perrandus cap. 64, ex concil. Carthag.,
rit; Burcbardus et Ivo, non habuerit, parvo tit. 15.
discrimine.
(81) Ferrandas cap. 40, ex concH. Cartbag.
(77) Ms. c In reattim adtncurrerit.
iit. 20.
(78) Et Ferrandus c. 63 ex cone. Garlh. tU. 1 8
(82) Apnd BewegiuiQ ,
v

(79; ElFerrandus cap.58,ex conc Carth.tit.15*

SYNTAGMA CANOKUM. -

. I X , CkP. \.


Ut si qui$ ephcopus accusatur, ad primalem
^
,
- ipsins provincitB causa deferatur.


.
19.Aurelius episcopus ** dixit: Quisquis episco'. *
ponim
accusatur ad primalem prot inciaa ipsius
,
causam deferat accusalor, nec a commuaione

suspendaiur,cui criraen inienditur,nisi ad cavsam
,
suam
dicendam eleciorura judictorum die slatula
'
Htteria evocatus roinime occurrerit, hoe esl (83)
,
infra spatiutn mensis, ex ea die, qua eum lilleras
^ ,
accepisse
consiiterit.Quod si aliquas veras neces , ' :
sitatis cauaas probaverit, 2 3 6 quibua (84) eum
*
occorrere noo potuisse manifeslum sit,caus (83)
; ,
dicend intra alterum mensem integram babeat
* -.
facultalem; vemm tamdiupost mensemaecundum
, *
, BOQ COmtt)Uuicei,dOQeC puTgetur.Si autem ad COB . - cilium universale anniversariom occarrere nolue ,', rit, quaflms vel ibi causa ejus teraiinelur, ipae IB
, ' ae damnalioBis aenteniiam dixiwejudiceiur, iem poresane.quo non coromanicai.nec in soa eccle , aia vel paroecia communicet.Accusatorautemejos,
, . si nonquam dieboscaus dicend defueril,a com;, , munione non removeatur : si vero aliquando de , fuerit subtrahens se restiluio in communione epi * ^ - acopo,ipse removeatur a communioneaccueator :
, , ita tamen (86),ut nec ipsi adiraatur facultas causffi
peragendae, si se ad diem occurrere non noluisse,
- sed non potuisse probaveril. Placait illod vero,ut
, cura agere coeperit in episcoporum judicio, si fue , - rit accusaloris persona culpabilis, ad arguendnm
1

, . nOD admiitat, nisi propriaa causas, non Um6B


, ecclegiaslicas, aS86T6r6 voluerit (87).
, , ,
' , .^
De pre$byteri$ et ckrictS dCCUSatii.

20. Si aulem ' * (88) presbytori val diaconi


'. ,
iuerint accusali, adjuncto sibi ex vicinis locia
, cura proprio episcopo (89), legiiimo numero col- , ' legarum, quos ab eodem acciisati petierinl, id
, , est una secura in presbyteri nomine sex, in dia * , coni tres, ipsorum causam discutiant, eadem
* dierum et dilationum, et a comniumone remo , lionum, ei discussione personarum 237 ioter
, accttsatores el eos qui accusantur, forma servata.
* , Beliquorum autem clericorum causas etiam so ; Dlus epUcopus loci agnoscat, et fioial.
.
De accutato et accuwlore.
,
30. Item placuit (90),ul accusatus vel accosalor
' . ,
, , in eo loco, unde est ille qui accusatar, si metuil
Carthag. 111, cap. 7.
Cartfaag. , cap. 8.
(83) Ms. intra: et ila Grec,
84; Ms. c quibus tum DOB poiuisse.
85) Ma. < caqsffi s u discendae.
$6) H doae focea BOB sunl in m i .
* (87) Ha. agendum.
(88) Ferrandus cap. 51, ex concil. Carlh. tit.
17.
4 3

(89) Ms. raelius, c ex vicinis locis proprius


episccpns.
(90j Hunc quoque Canonem Hipponensi Con
cilio eadem ma. collectio Caoonum iribuil, et
Codex Pairi Piilice), el Ferrandus cap. 198, ex
Concil. HippoB6B8i Ut. 5.

707

PATRIARCHJE CP.

708

t K q u i m lim temerari multitudinis, locum Slbi ,


eligat proxiroum (91), qao sit diificile tesles , #
producere, ei ubi causa flniatur.
,
.
Quod exeommunicaU ad accusationm tdmitlinon " >,
debeant.
.
\ " ,
128. Placuitque 7 onrnibus, quoniam soperioribus conciliorum deerelis de pereonis qaae ad-
miUend non sunt ad accnsationem claricornra,
jam constitulum est, et quae personae non admit- , ,
terentur, non expressum e s t : idcirco definimue , ,
enm rite ad accnsationem non adraitti, qui poa- , 8
teaquam excommnnicatus fnerit, in ipsa adhuc
excommunicatlone constitulus, sive sit clericus, , ,
.
sWe laicos accueare voluerit.
Quod wrtri ef libtrti, omnetque infames personm ^

, .
debeant aceusare.
'. * ,
129. Item placuit t8 ot omnes servi, vel proprii liberli ad accusationem non admittantor; vel ,
omnas, quos ad accosanda poblica crimina legea ,
publicae non admittunt: omnes atiam iofamiae *
maculis aspersi, id est bistriones, ac turpitudmi- ^,
baa sabjectaB personae, hsaretici eiiam, site pa- gani, eeu Judi, sed tamen omnibus, quiboa ac- , , ",
cuaatio denegalur, i n causis propriis aecusandi ,
,
licentia non neganda.
.

939 171 qui unum crimen probaverit ad I,
Urum admUti debeai.
'. ; , ;
130. Item placuit, ut quotiescunque clericis 19

ab accusaloribas mulla crimina objiciuntar, et c


,
unam ex ipsis, de qao prius egerinl, probare
^ v ^ , ^,
non valnerint, ad caetera jam non admittantur.
.

Cyrilli tx epUtola ad Domnum cap. 1.


Unaqoseque res noslra, etc, ut pag. 491.
Generaliler de iis qui de publico crimine quamcunque personam accusara prohibeniur, traclat
lib. ix,cod lit. l,et lib.XL?iu,dig.tit. II, decrirainalibus vero, et pecuniariis, et canonicU quaestionibosdiciiur in codice et Novellis.Ait autem lib. i ,
tit. 2,const.6, quod si quid in oniverso Illyrico canonic dubietaiis eraerserit, id non absque
acientia antistitis urbis Constantinopolitanae, quaa
Romae veleria praerogativa totalur, ejusque [sacerdotalis] convenlus oporteat decidi. Et tit. 3,
const.22,qaod si qais per calnmniam episcopura
accasando,[ipsum se] exhibere apod competentem
judicem [cogat], (riginta pondo [auri] det. E t
conat.25,ejasdein tit.qnod clerici ConsUnlinopolitani, si aclores nolint ipsos apud patriarcbam
convenire, apud olos profectos liligent: [idque
aive] conveniant, sive con?eniantur : [lum etiaro
aite) pecuoiaria, eive eriminalis [item sive], de

. ' .

" ' , . .
,
' . . ', ' ..
*
. *
.' . ', . '
/ ,

,
* * . '
. ,
, '
* . ' . ,
,
,

,
1

1 8

* Conc. Carth. , cap. 1 ; Afric. c. 95 ; Gartb. n , cap. 6 ; Garkb. m , cap. 7 et 8.


CODC.
Carih. vu, cap. 2 ; Afric. c. 96. Yide Aagust. epist. 212.
Conc. Carth. vn, eap. 3 ; Afric. c. 7.
1 9

(91) Ms. c Proximum foro, ut non rit.

SYNTAGJiA CANONtJlf. -

. I X , CAP. I.

710

, [rebuS ipsorum] propriis si%6 eCclesiaStlClS [lig


' instituatur.Similiter quod] clerici osque ad quin quaginta libras [aari] (Bconomum aut ecclesiae
JI.
defensorem,non autem alium,fidejus8orein dent:
et 8i res feam quantitatemj excedal, pro residuo
eitra jusjurandum caveant.
ol ol Textus. Etenim leges atque canones clericum
6 - jurare prohibent.[Postremo vero,qiiod] in jus vo , , CatUSOPCOnomuSfidejUSSOrem det,6t tum ipse
- tum clerici 2 3 9 pro monilione ac procuratoris in , - StitUtionedu088olidoS,exsecutorident,reliqu08qua
* ' . . , SlimplllS parcias faciant. COnst. 32, ejusdem
, tit. ait: Quod episcopi, clerici, monacbi [ad
, exlranea judiciaj non traducanlur,sed apud recto * res provinciarum COnvenianluT : 6t ConstantinO , - poli reperti, apud praefedOS dunlaxat judicio pul, , - 8enluT,l)biel honor ipsis ser?etur,6tadV0Cat0S ac Cipiailt. Si in provinciisob proprias resin JU
, fOCentur, (BCOnomos dlllltaxat aut ecclesite defen * SoresfidejllSSOreSdent: apud praefectoa autem dt>
, rebus pecuniariis conventi,aui vicarias fldejussio, nespraestent,aut8ob facultatum SUarum obligalio , , 6 cautiones faciani. [Quod] de ecclesiaaticis |re , bus] solus (BCOnomus COnveilialur, quem db epis> * - COpO ordinari oportel,atque [ille] Ecclesiae defen, foremfidejussorempraebeal. [Quod in minoribus
- judiciis episcopi et clerici pro monilione exsecu ' - toribus non aroplius solido sporlularum noffiine
^ * dent.Si vero ab praefeclorum ex sentenliaipsorum
. admoneanturin provincia,non amplius duobus 80 6 - lidis praebeant. Byzantii autem peregrinus cleri' ' CUS Sporlularum graiialres aureos det, obquan , ^ turacunque [summae] quantilateui convenlus fue . ril.[Quod] exsecutor, qui CUJUSmodicunque cleri , Cum COnlumelUS affecerit, aut vexaverit, cingulo
privelur,et Supremo SUpplicio feria(ur.[Quod de .
nique] si qui sine justa causa ipsos lacessiisse
vidcanlur, [illi] ipsis omnee expensas,quas occasione illorum ab exordio litis subierint, reddant.
' . . , 8
r^/WS.Consl.50,ejusdem iii.dicit, quod clerici
recte in instrumenlis fori praescriplioni renun * lienl. Generaliier enim cuique licet conteranere,
* . ' ' . qu prose [indultaSUnlJ.El COnst.2,tit.4,ejusdem
, lib.qaod si ante finem senlentiae clericus provoca, verit,raultam 2 4 0 quinquaginta librarum argenli
' , ^inhocadversusalios COUStitutam.ab ip80 flscusnon
' , - accipiat, sed pauperibus eroget. Const. autem 7,
* ' . . , 8 ejusdem tit.quod in pecuniariis duoiaxat [causis]
, OJ - inter consentientes, nonautem etiam intilos effi, * . * caciter episcopasjudicet.El COnsl.8,quod epiSCO ^ - ) judicium ratura sit inler 608 qui ipSOS , - gerint,ac simile sit prsefectorum sentenlii8,aqui , ' * , ' , bna provocare non licet. Et const. 13, quodactor
, , vo)ens,at non etiam invilus,apud epiecopum Con - Stanlinopolis lite pulsel <BCOnomum,aut alios ejU8
, , clericos, 81 adversus ipS0S,sive ad vereui Bccl tv
{* ' ., siam[actioneiii]habeat.Et 29,conetit.Nemoprima
vice apud patriarcham,Sed epiSCOpiim 8UUIT1, cle, * ricum accuaato; 8 vero suipectam illum habeat.

71 i

PATRIARCHifi C P .

?12

apod metropolitanum.Quisi quoque8U8pectU8 8lt, , . *


opnrtet cum illo judicare loco totius synodi tres ,
secundum ordinationis ordinem primores : et si 8
judicalis non acquiescalur,[illius] iractus patriar ' cbam advocari, atque tanquam ipse ab inilio eau- 6 ,
sam cognovisset, ejus judicatis obtemperari. Non , ' enim patriarcharum sentenlia* provocatiooem re- , ! *
cipiunt. Idem etiam de iis qui episcopos in jos *
.
vocant [dkendura esl].
" , '
Licet autem a patriarcha pelere, ut per lilleras
suas conlrovereiam episcopis trausmiUat, el [ille] pro sportulis non plus quam quatuor siliquas: cle- *
ricus [vero] qui a patriarcha aut ad roelropolitanum, b
aut ubi episcopua delegatus faerit, mittitur, non ) *
plue quam sex solidos accipit: [idquejia cujusmo- , . '
dicuuquecausaet[summae]quantilate.Audit etiam
^ ^
^ ' . .
patriarcha provocationes [ab] episcopis aut melro- /
politanis.qui ex ipsius mandato judicarunt,[factas|. * ,
Qui vero conlra baecfecerit,quodampliusexacium ,
est,[ejus] duplam dat,24t haecque [illi] a patriar-
cba aut metropolitano ecclesiastica pcena infligitar, ,
ut extraecclesiasticos catalogos ejicialur. [Atquej
haecquidem, quando controversia ecclesiasticum $
statuin concernit. A t s i civilis sit,non eogitur a o *,
tor aut accusalor hac custodire: sed apud pnesides , '
movendaB[aclionis] facultatem babet. Const.aulem . ' .
4, ejusdem tit. Novellarum ait : Si quis adversus ^, $
clericum aclionempecaniariam habeat.episcopum , . '
sub quo ille censetur,interpelIalo.ls non iolerve- , *
niente scripturacilra [ullos] sumptus judicato. Et , .
Sl parteS velint, sententia in litleras refertlir.Ve-C El rum si propter aliquam causaro episcopus contro* & ,
versiam decidere non possil,lunc aervatis clericis ,
[suis] privilegiis apud [cmles] magistratas lie i o - . , !
slittiitar. At si de criminibus qujeratur, et illis ,
quidem civilibus, [civiles] magistratus et Byzaatii ,
et in provinciis judicant: [ut lamen] lis posl con- *
teslatiooem duos menses non transcendat. Et si ,
clericus poena dignus [esse] videatur, prius per , ;
episcopum sacra dignilate nudatur,ac deinde legis
manibus subjicilur. Sane ei deliclum ecclesiasti- ,
cum sit,secundum caoones, quos leges eliam se- , . *
quontur,episcopu8 judicato,nec cognitioni [civiles] ' .
magistratus [sej immiscento.El const.45,ejusdem . ,
tit. Qui (ioquit) adversus monachum aliquem, aut , ,
consecralam virgioem, aul roulierem monasterio D*V , .
mancipatam, [aclionem] habet: ipsorum episco-
pum accedilo.Is vero illum autillam per praesules, , ,
apocrisiarios, aliosve [homines] probos hooeate , * perducito, [causam] queconsideralo.Qui [civilis] , '
magisiratus [huic rei] se immiscere ieniaverit,non , *
admitiiiar, e( una cuai cohorie sua decem libris ,
[auri] flsco [infereodis] mullalur. Exsecutorea ,
vero in cancelloe includunlur, et pro merilo 248 .
r

0 3 0

casligantur, alque per episcopos de reliquo exaecutorum ofBcio fungi prohibentur.


Scias vero,quod const. 2, ejusdem t i i . 1, quae
, ' . * .
harura uinniuin validissima est,utpote quaB poele- , ,
r i a s n a U i i t , dicat: Si quis episcopum aut cleri- , -

713

SYNTAGMA CANONUM. -

. I X , C A P . I.

714

, ! ^- cum q ii ordinandus est,de causa [quapiam], qa


; ; f ; - second j m leges aut canones ordinaiionem impe, - :, dire poSSlt, acCUSe', ipsa SUSpcndilOT : etquior;-* .', ;; dinalurus crat pnesente accusatore ac judicium
, / - urgenle, aul ad tres menses accusalionem adimp b j x i ' ! , plere diirerenlo,causam examinalo, [et] si quidem *
.>': ! , [ille] insons apparueril, ordinator : si vero sons,
-' ^ ^ ' , 5 iinped ior. Accusalor autem qui [criminalionem]
' * 31 - probavcrit aut deseruerit, ejicitur provincia
; ;, '
in qua habiut. Quod si ordinatio anle examinatio ^, \; - neru fiat,ordinaius[sacerdotio]eXj ellitur: quivero
, oW.x ' ordinavit,ad an-ium a minislerio arcelur,omnis' ' que 6JUS Subs aotia ipSlUS ecclesiae applicatur.
. . ; - Eadem quoqiJO dicit CODSt. 17 ejusdem til. [
, - quidem] ion solum de ordinatione episcopi et cle ! , , ; ' rici, verum etiam praesulis monaslerii.Variat au, ; , lem dicens,quodaCCUSator qui [crimen] nOD pro ;, baveril, S6 I dcstiterit, Sl clericus Slt, SUO gradu
, depeltalur : si laicus, castigetur,El q u o d . s i o r d i -; . ! natio ante inqiiisitionem fiat, tam qui ordinavit,
. * , ,' quam qui ordinatUS 6St, SacerdotlO depellatuT.
, , , - Eadem coust 2,lit. 1 Novellarum dicil: Qui contra
, , ', clcricum,vel diaconissam,vel monachum,vel mo : - - na>triam, vel ascelriam, actionem habel, illorum
po/, ; . episcopum adito ; atque isjudicato : el si utraque
, pars acquieverit, exS6CUtio magisirattim pera , - gitor. Quod si quis litigatorum intra decem dies
/, [judicatis] contradicai, locorum magislratus ne , golium examinato : el [si recie judicatum esse vi;; , dea!], senlentiam condrmalo et exsequilor : 4 5
, ^ neque qui ilerum in hoc victus fuerit, [amplius]
proVOCandi poteslalem habelO.Si maglSlratllS
- , COlUrario modo, atque epiSCOpus, judicet, ma * gistratus senlenta provocationi obnoxia eslo :
.
alque secundum legom refertor, el examinator.
Plane si ex jussione ant mandato episcopus judicet, provocalio senlenliara ejus ad eum qui conlroversiam delegavit, referto.
,
[) Sl crimetl COOtra dictorum quempiam , - veatlir, si quidein apud episcopum, [is]qU6 6 - latem deprehendai,gradu ipsum dejicilo : ae lanc
, compeiensjudex COmprehendltO, et legitime
, * causam examinans illi finem imponito. Si vero
, * primum apud [civilem] magistratum [crimen] mo k ' ium aique COmprobatum fuerit, epiSCOpo actorum
, , monumenta exbibentor : qui si e i illis deliclum
deprehendat,reum a gradu 8eparato,ac i l l i j a d e x
, legilimam vindictam inferlo. Veriim si episcopus
, pulaverit acta JUSte COnSlilisse, aCCUSatUS,
, , donec imperaioria majeslasab episcopo el judice
- decausa cerliorfacta, quod justum ipsi videbituT,
, - jubeat : a SUO gradu nOQ depulsilS, Sllb legitima
* Gdejussione COnSliluitor. [Proinde]si 10 peouniariis
,
judiciis[judicare]episcopusdifferat.aclor[civilemj
* ? , raagislratum adeundi facultatem babeio ; reus au * lemfidejossorem nondalo,sed absquejurejorando
;, - pigQOratiliam caulionemfacitO.IacrinQioalibuS * - sub legitima cautione pergona quaa accusatur,
, , constituitor.In ecclesiasiicis autem episcopuscifi .
] magistralu nullam COmmunionem habente,se4

PITBOL GR. C I V .

23

715

P A T R I A R C & E CP.

candumcanonesdijudicalu.EpisCOpiejusdemsyn-

odi inter se (actiouem) habantes.apud metropolitanum saum et alios ejusdem synodi episcopos 1N
liganto: et nisi utraque pars [judicalis] 244 i n sistat,ipsorum patriarcha [eausara] cognoscile: ac
nulli contradicendi illis quae ab illo staluuntur,poteslasesto. Si clericus adversus episcopum suum
actioaem movere velit,idem esto.Cum autem contra metropolitanuin inlerpellalio instituitur, patriarcha ipsins similiter cognoscilo. Episeopus l i tigans neque fidejussiones dalo,nequeconfessionem facito.OEconomi, ptocholrophi,oosocomi, et
similes suo episcopo subsunto: et quod ipsos debere patueril, exigunlor : neque ante exactionem
adaliud judicium re~*edendi potestatem habento.

716

, , '. ;
;,
, > * )


,
,


,
, ,
, :

AlsipoSt ezaciionem injuria se affeclos esse Q , ; -

slimaverint,siquidem episcopos judicavit, metropolitanus [remj examinato : si vero metropolitanus, patriarcha cognosciio. Quod si quis praedictoruro ante rationum confeciionem et exaclionem
mortuus fueril, haercdes ejus obnoxii sunlo.
Texius. Sitnililer lib. i , const. 41, quae ail :
Quod unoquoque anno oeconomus ralionem adminislralionis suae reddal episcopo. Constit.vero
24, lit. 2, ejusdem libri dicit, quod oeconomos
urbis Conslaoihiopolitanae singulis, aut summum
alternis mensibus apud arcarios rationes conficere oporteal, alioquive periclitentur.
Qui episcopus aut clericus ex provincia Constantinopoli ab adversariis invenilur,apud prae-

, &

,

. ' . ' . *, ,
, ' ;
' .
' . . ,
, , ,
.
{J
? ,
loriortim praefedOS SOlummodo, aul euin qui a b , ,
imperatoria majesiale [ad hoc] designatur, [se]

tuebitur : extra quaro si in provincia lis coepta /6
fueril, tunc enim illic impletur. Religosi eccle- ,
siarum apocrisiarii pro episcopis aut clericis pro- ,
pter publicum privatumve debiiurn non conve- ,
niuntur aut exiguniur : nisi si ex mandatis epis-
coporum aut oeconomornm aliquos [ipsij conve- '
niant. Tunc enim ab iisdem [el iis] solisacliones
suscipiunt. [Sed] elsi dum [in judicio) respon-
dent, se obnoxios reddiderint, [etiam] 245 inde exsistenles acliones excipiunt.Episcopi e( clerici ,
per causam legaiionb aut ordirialionis peregre ,
ageutes,non conveniunlur donec reversi iuerint: .
c

>

ut tamenj qui ipsos obnoxios habenl, ex absentia


laedantur.
Citationesaique exsecutiones cIericis,monachis,
ascelriis et ascetis, in pecuniariis [causis sive] publicis [sive] privatis reverenler inferunlor. Nulla
roonastria vel ascetria e monasterio abstrahitor:
sed per procuratorem causam dicito. Monachus
proprias aut monasterii [causasj sive per se, sive
per pfocaraiorem agit.Si vero cootra haec fiat, j u dex ciugulo denudatur,ei quinque libras [auri r e .

ipsorum circa longi tsmporis prascriplionem non

\ *
,
; , '
, ' '
, ,
bus principiM] privatie dat: exsecutor autem tor- ' * menlis subditur, et in exsilium millilur : [idquej
cura episcopi,qui etiam magisiratuultionem [irro. , ' , gare] differenle,[id ad principem] refert.Pro cita- ,
tione pecuniaria vel criminali hujuemodi persona*

117

SYNTAGMA CANONUM. . IX, CAP. It.

71

, , Constantinopoli,atque alibicunque,noil ultra qua ' * tuor siliquas dant. Quod si quisimperiali jussione
, , aul a magislralu,aul a patriarcha ad citandos illos
, ; - missus fueril, non ullra unum solidum capiet.
* ^ Quin si multao isiiusmodi persons in una eadem , que causa citentur, unius (antum personae [spor* tulas] danl. Episcopus rerum suarum nomine in
, ' jus vocatus, dat sportulas : sed pro rebus Eccle , ' : siae suae ne inquielatur [quidem], sed oeconomus,
; quive ad id designatus est. Qui vero conlra haec
, , sportulas ccperit, dupium reddil: et si in militia
, * [quapiam]sil,cingulo privatur: siclericus,deponi , iur. Episcopus neque propter pecuniariam neque
, * propier criminalem causam, citra imperatoriam
! ; , jussionem, lucilur aul sistiiur.Qui vero contra hoc
, ' ; aut per SCripturam aut Cltra SCripturam jusse , , rit, 246 et cingulo spoliaiur.el viginti libris Ec * ' . ' cleaioe episeopi [applicandis] mullatur: exsecutor
, , antetu cingulo deuudaiur, ei tormeniis subditus
, * exsulare jubclur. coiwl. 17, iit. 1 Novellarum:
, * Cum episcopus (inquitj accusalar, nielropolilanus
.:, , * 6 - judital. Si vero metropolitanus accuseiur, ipsius
; , palriarcba cognoscit. Sed si clericus aut mona* ' vaxpa , chus, ejus episcopus. Qui autem deliquit, judicio
, , ejus qui [causam] examinat, secundum canones
.
castigaiur. Porro novella 134, de vicariis dicit,

quoJ monastria per nullam actionera e suo mouasterio trahalur.


CAP. II. Quot vel guinam dicere teslimonium queani adversns epUccpos aut clericos.
Apostolorum canon 75.
^
75 [74]. In testimonium adversus episcopum
haereticus ne admittatur; sed nec unus solus fidelis : ln ore enim duorum vel trium testium
stabit omne verbum.
ConcilU Certhaginensis canones 20, 59, 151.
De presbytetis el clericis accusatis.

. ' .
;
\
'. ,
, *

.
' ' '.

..
'. ,
. . .
,
,
.
'. ,


,
' ,
,

*
,
.
.
\

20. Si presbyteri et diaconi, atc, ut pug. 706.


17/ elerici de judidi sui eagnitione non cogan(ur in publico dicere testimonium ().
59. Peteinlum *> eliam, ut staiuere dignentar,
ul si qui forle iu ecclesia quamlibet causam jure
apOStOUCO ecclesiis imposilo agere voluerint, et

fortassis decisum [ms. decisio] clericorum uni


parli displicuerit ; non liceal clericum in judicium ad leslimonium devocari 247 eom, qui cognitor vel praesens fuerit: et [ms. ut] nulla ad
testimonium dicendum ecclesiaslici cujuslibet
persona pulsetur.

SO Conc. Carthag. v, cap. 13. Airic. c. 6.


(91) A l . De clericis ad lestimonium non puUandis.

Qui ad testimonium udmittendi.


131. Teslos aulem ad testimoniam nonadrait-

719

PATRIARCHJE CP.

720

2 1

tendos , qui nec ad acCUSationem admitti pras- cepli suat, vel etiam quos ipse accusator dc sua ,
domo produxerit. Ad testimonium autem intra * ' ' '.
annos 14 aetatis suaa non admillantur.
Textus. Quales esse oporleal qui in judicio le ,
stimonium dicunl, docet til. 5, bb. xxn,et (it. 20, * . ' . * . ' .
lib. iv,Cod.el nove)la90 do teslibus.Const.aulem . * ' .
9 ejasdem 20 tit. ait, quod unus solus non au- ' . , ,
diatur, etiamsi honore praefuIgeat.Haereticus au- *
ten> omnino conlra orthodoxum non dicil ie*li- ,
monium, nisi propler curialem stalum orlbodo- , . '
xus in jus vocetar : ut [iradil lib. i , Cod. til. 5, . . ' . '
const. 25, et novella, de decurionibus et cohor- ' ,
talibus haereticis, 45, quae relala est inler para* { . .

tilla tit. 3 Novellarum,


CAP. III. Quid vero si quis de oriminibus . ' .
muliis clericum accusam, primum ex his de- ,
.
monstrare nequeat ?
\
Concilii Carthaginensis canon 130.
"
Ut quiunum crimen non probaverit ad altr, / .
rum admitii non debeat.
/ , . . .
Item placuit i i l quotiescunque, e l c , ul pag.
707,
. '.
248 C A P . IV. - De iis qui propriis non obediunt episcopis. Et de episcopis, qui hominem *
proprio episcopo pulsum vel excommunicatum ,
.
recipiunt.
"'.
Concilii Antiocheni canon 6.

Si quis a proprio episcopo fuil excommunicatus, ne prius ab aliis suscipialur, quam fuerit a , ' ,
proprio episcopb snsceplus, ve! facta synodo ac- ' ,
cedens ee defenderit, et persuasa synodo aliam senlentiam retulerit. Idem autem dccretum ad- , *
versus laicos, el presbyleros, et diaconos, et eos
, qui sunl in leri catalogo observetur.
(

.
' ' ' ' *.
'

*.
'. 9. Augustinus episcopus 2*, legalus provinciae
Numidiaa, dixit: Hoc statuere dignamini, ut si qui * ,
forne merito facinorum suorum ab Ecclesia pulsi
[ms. expulsi] sunt, et sive ab aliquo episcopo vel ,
presbyterofuerint in commuDionem suscepii.otiara /,
ipse pari cum eis crimine teneatur obnoxius (92) " ,
refugienies(93)suiepisC0piregularejadicium.Ab
-

Concilii Carthaginensis canones 9,29,79,132.


De his qui merito focinorum suorum ob ecclesios congregatione pelluntur.

universis episcopis dictum e s l : Omnibus placel. *tv.


, Si quis excommunicatus anie audientiam
communicare proesumpserit, ipse in damnatio- , , '
.
nem protulii.
', ^ ,
29. Item (94) placuil universo concilio, ut qui
** Conc, Carlh. , cap. 4 ; Afric. c. 98. *2 Carth. n , cap. 7.
iensi tit. 3 (pro quarlo) adud Ferrandum cap. 54.
(92) Hs. ipsi p a r i . . . . teneantur obnoxii.
n codice P.Piihaei,et in Colleclione canonum ras.
(93) Burcbapdus et Ivo, refugientibus, Gratiacollegii Paris. sic legitur: c Pierio, ei Ardabore
nus, refugiens.
(94) I!,quaest. 3, cap. 9,ubi citatur sub nomine coss. Octavo Cal. Octobris in Basilica Leonlina :
concilii Africant: sed non reperiiur nisi in codice Placuit universo concilio, elc.,ubi Hipponensis
canonum, et referlur in synodo sessione 7, in basilica designatur *. sed et consules anm 427, ut
epist. Yigilii papse. Est e concilio Hipponi re- quidem Fasti notant.

721

SYNTAGMA CANONUM. -

, -

, ,

'

.
,
' . ,

^ , ,

,
;,

722

,
exCommtinicatUS fuerit SUO negleclu, sive
, episcopus, sive quilibet clericus, et tempore ex-

. I X , CAP. III-V.

communicationis 249 sua3 ante audienliam commanionem praesumpserit, ipsein se damnationis


judicetur prolulisse sententiam.
De clericis damnatis.
62. Et illud 25 petendum, ut statuere dignentur, ut si quis cujuslibet honoris clericus judicio
episcoporum quocunque crimiae fuerit damnatus, non iiceat eum sive ab Ecclesiis quibus praefuit, sive a quolibet homine defensari, interposita | i o e m damni, pecunisc, atque honoris, quo
nec aetalem, nec sexum excusanduin esse praecipiant.

.
'.

De clericis qui intra annum causam suam


agere non piocurarinl.
' ,
79. Rursus constilcitum est 24 (95), ut quoties
, clericis convictis et confessis in aliquo criraine,
, ^, ve) p?>pler eornm, quorum verecundiae parcitur,
, vel propler Ecclesiso opprobrium, aut insolentem
, - insultalionem haerelicorum atque gentilium, si
, forle causac SIKB adesse voluerint, etinnocenliam
, suam as?erere, inlra annum excommunicationis
boc f3ciant: si vero intra annum causam suam
, purgare contempserint, nulla eorum vox postea
.
penitus audiatur.

Quod elcctorun judicum sententia sperni non
.
d beat.
'. 122. judicibus autem 21, quos communis
, , Q COnSt I I S U S elegerit, liceat provocare Et
* /
. . . f t . ^
. 5 .
/
>
_ qaisquis provocalus reperlus fuerit per conlu

maciara nolle oblemperare judicibus, curo hoc


, , primae sedis episcopo fuerit probatum, det lille , ra?, ut nullus ei cowmunicet episcoporum, do.
nec obfemperet.
. ' .
8 8 0 CAP. V . De episcoporum et clerico.
rum judiciis.
.
Apostolorum canon 74.
'. , . . .
74 [73]. Episcopum a viris fide, e t c , ut pag.
698.
', ' .
Conrilii Anliocheni canones 44, 15.
' . ,
14. Si quis episcopus ob aliqua crimina judi cetur, deinde contingat episcopos, qui suntin
, - provincia, de eo dissentire, illis quidem eum.de
. , , -^ quo fertur sententia, innocentem pronuntianti bus, his vero reura : pro tota componenda con , - troversia visum est sanetaesynodo, ut metropoii tanus episcopus ex propinqua provincia alios
; , evocet judicaturos, et coniroverslarn decisuros,
- et cum provincialibus quod probatum fuerit,
.
conflrmet.
' .
15.Si quis episcopus aliquorum criminum accu, - 8a(us,fueritab omnibus provinciee episcopis con ' .

Conc. Carthag. cap. 2 ; Afric. c. 29.


Milevil. n , cap. 24. ; Afric. c. 89.

24 Conc. Carthag. v, c. 12 ; Afric. c. 46. 28 Conc.

(95) Consule Hincmarum in epist. 54, tom. II,


iag. 821. Capilulare Benedicti lib. v, cap. 37, et
i b v)i; cap. 43; c Manifestum est confiteri eum
r

de crimine, qui indullo et delegato judicio purgandi se occasione non utitur. Item Gratianus,
10,111, qusest. 9, Decermmus, elc.

724

PATRIARCBiE CP.

723

deirmatuS, et OmneS nnam COnsentientem adver- , * sus eum sententiam tuleriot, is ne amplius ab ' ' *aliis judicetur, sed provinciae episcoporum firma , ?
.
maneai sententia.
', '.
Concilii Chalcedonensis canon 9, 17.
0*. ; ,
9.Si quis clericus habel cum clerico litem, etc,
* . . .
ut pag. 702.
'. '
47. Quse sunt in unaquaque provineia rurales
, . . .
parocbias, etc, ut pag. 650.
; ' ' '.
Concilii Sardicensi canones 3, 5, 14.
' . "
3. Osius episcopus d i x i l : Hoc quoque neces, . . .
aario est adjiciendum, e l c , ut pag. 471.
*. " , ",
5. Osius episcopus dixit : Placuit, ul si quis
, . . .
episcopus delatus fuerit, etc, ut pag. 471.
* * .
251 Responderunt episcopi : Quae dicta sunt
}

placuerunt.

'," * ^
14. Osius episcopus dixit : Quod autem me undequaque movet,reticere non debeo.Si inveniatur *
quis episcopus ad iram propensus (quod quidem , */ /
ab ejusmodi homine abesse dcbet) et adversus ,
presbyterum vel diaconum cito commolus, eum , ; ,
Ecclesia ejicere voluerit; providendum est ne is ,
repente condemnetur, et communione privetur. , < .
/
Omnes episcopi dixerunt: Qui ejicilur, poles
talem habel confugiendi ad episcopum meiropo- ,
lis ejusdem provinciae : si auiem metrcpolilanus
abest, ad finilimum concurrendi, el rogandi ut , ,
suum negoliura accurale exarainelur. Neque ,
enim non sunt aures praebend iis qui rogant.
Ule quoque episcopus, qui jure vel injuria eum I , expulit, ajquo ailimo ferre debetut rei fial e i a - ^ , ; ,
, minatio, el vel ejus confirmetur sentenlia, vel
corrigatur. Priusquam autem diligenter el ex , ^ *
fide singula examinata fuerint, qui communio- ,
nem non habet, non debet anle rei cognilionera , ,
aibi communionera arrogare. Si autem clerici -
aliqui convenerint, et ejus supcrbiam et arro-
gantiam viderint; quia non convenit contume- ,
liam vel injustam exposlulaiionem pati, acerbio- ,
ribus et grafioribus verhis eum debent corri- ^ gcre, ut ei qui jubet quae decent, inserviant et
obediant. Sicut enim debel episcopus ministris *
sinceram dilectionem et affectum praebere; eo-
dem modo ct subjecti debeol episcopis non frau- , , dulenter ministei ium et obsequium exhibere.
?

* .
D

' * ' '.


2 8 2 Concilii Carthaginensis canones 15, 28
120, 121.
De diversis ordinibns Ecclesioe servienti, . . .
bus e t c , utpag. 703.
'. *
15. Item placuit ut qoisquis episcoporum, etc,
, . . .
ut pag. 703.
,
Presbyterx, diaconi, vel clerici, qui in causa
$ua ad transmarina putaverint appellandum in ,
communionem minime suscipiantur.
'
9

28. Item placuit 6 (96), utpresbyleri.diaconi,


' . \
90 Conc. Milevit. , sub Innoc. c. 22.
(96; lnnuit Hincmarus in opusc. De divortio Loth. Thetb. pag. 786, hunc canonem primo fuisse
conciho Hipponensi sancjtum,

725

SYNTAGMA CANONUM. -

. I X , CAP. V I .

726

, , vel cseleri inferiores clerici, in causis quas ha , buerint, si de judiciis episcoporum suorum
quesli fuerint, vicini episcopi eos cum consensu
, , sui episcopi audianl et inter eos definiant asciti
' ab eis episcopi : quod si et ab eis provocandum
pulaverint, non provocent ad Iransmarina judi , cia, sed ad primates suarum provinciarum, aut
, ad universale conci'ium, sicot et de episcopis
, (97) saepe constitutura est. A d Iransmarina au * - tem qui putaveril appellandum, a nullo intra
, ' Africam ad communionem suscipialur.
.
De his q*ii in plebes, quas ad se perlinere
' putant, inconventis his quibustenentur, irrue rini.
.
'.
120. Item placuil 27 (93), t quicunque epis , ^ copi plebes, quas ad suam cathedram existiment
pertincre, non ita repetunt, ut causas suas epis , ' - cop s judicantibus agant, sed alio retinente i r 6 , , , ruerint, sive volentibus, 2 3 3 sive nolentibus
* plebibus, causa! suae detrimentum patianlur, et
, quicunque jam hoc fecemnt, si nondum est in , ' ter episcopos linita contenlio, sed adhuc conten , d u c l : ille inde discedat. quem constiterit pra , termissis judiciis ecclesiaslicis irruisse. Nec sibi
quisquam blandiatur, si a primate, ut retineat,
fl, lilleras impclraril; sed sivo habeat lilleras, sive
, , non habeat, conveniat eum qui tenet, et ejus
, , ' litteras aecipiat, ul eum appareal paciAce te , nuisse Ecclesiam ad se pertinentem. Si autem
* - aliquam qU33Slionem retulerit, episcopos
^ , - judices causa finiatur, sive quos eis primates de , ; derinl, sive quos ipsi vicinos ex consensu dele , gerinl.
).

De his qui plcbes ad $e peiiinenles negligunt.


.
121. Ilem placoil utquicunque negligunt, etc,
'. ' ,
ut supra pag. 679.
. . .
2o4 Quae in hoc capite annolari debeant con . ,
. junxi annotalionibus praecedentis Illic igilur de
. , pecuniariis aut criminalibus causis quacrens,
.
. " \
CAP. VI. De examine sententiarum episco.
paliam.
* \

Concilii Antiocheni canon 6.


,
Si quis a proprio episcopo excommunicatus,
. . .
e l c , ut pag. 719.
' * * '.
Concilii Sardicensi eanones 3, 4, 5, 14.
*. " ,
3. Osius episcopus dixit: Hoc quoque neces. . .
sario, e t c , ut pag. 471.
*. , . . .
4. Gaudentiusepiscopusdixit,elc.,ut pag> 471.
'. " " "
5. Osius episcopus dixit : Placuit, ut si quis
, . . .
episcopus delatus fueril, etc, ul pag. 471.
u

27 Conc. Milevilanum n, c. 22 ; Afric. c. 87.


(97) N O D sunt hae verba.iteul etde epUcopis,eic.
in can. 125, qui ad verbum buic simillimus est;
nec apud Cresconium tit. 285, sed ab Aurelio
Carthag. adjecta videri possanl, cum buac cano
9

nem a synodo confirmandum recilaret.


(98) Ferrandus pap. 25, ex conc. Carttaag. lit.
12 : uode caoones 118 ei 119, in unum conflasse
iote)ligi\\ir :quo<J et inferios paiebit.

727

728

PATRIARCHJE CP.

Responderunt episcopi : Quae dicla sunt pla-A


cuerunt.
.
44. Osius episcopus dixit : Quod autem me
'. " Tb undequaque movei, e t c , ut pag. 723.
, . . .
Concilii Carthaginensis canones 14, 15, 23, 79,
* ' ' ' '"
99, 121, 125.
' '.
Ut de Tripoli unus episcopus in legalionem,

e t c , ut pag. 703.
, . . .
14. Kem placuitde Tripoli, e l c , ut pag. 234.
'. :, . . .
255 De divenis ordinibus Ecclesiw servien ,
tibus, e l c , ut pug. 703.
15.1lem placuit,ut quisquis episcoporu;n,etc., . . .
. , , . . .
Ut pag. 703.

,
Pretbyteriet diaeoni vel cleiici, etc, ut pag.
. . .
452.
28.1tem placuitut presbyleri,etc, ut ag.123. ^'. , " , . . .


De clericis qui intra annum eaiisam suam
kv ,
agere non procurarunt.
'. , . . .
79. Rursus constitutum, etc, ut pag. 722.
" Ut ab eUctis judicibus provocare non liceat.
}

96. Si autero fuerit provocatum *8, eligat, qui


provocaverit, judices, ut cum eo et ille, contra
qiiem provocaverit, ut ab ipsis deinceps nulli l i ceat provocare.
Quod electorum judicum santentia sperni non
debeat.
121 [122].Ajudicibusautem, e t c , utpag. 722.
2 5 De presbyteris et clericis, ut non appellent nisi ad Africana concilia.

,
, * ;
' ,
.

.
'. , . . .
, , 7

G .
'. , " , . . .

125. Item placuit, ut presbyleri, diaconi,etc,


utpag. 723.
Textus. Consl. 8, tit. 4, lib. i , ait, quod sententiae episcoporum siroiles sint sentenliis praefectorum.a quibus provocare non licet.Et constit.29
ejusdero tit.: Sivesolus melropolitanus, sive cum
aynodo eua episcopiaut clerici [causam] judicet,
etaententise non acquiescalur, [ejus] ditionis patriarcha cognoscit: ipsiusque judicalis, perinde
atque ab ioilio judicasset, insistitur. patriarcharam namque sententiis non provocalur.Idem
eliam const. 2, tit. 1 Novellarum [tradit| quaa
d i c i l : Quod ei quis eorum qui apud episcoposlitlgant, intra decem dies [judicatisj contradical,Io-

* * ' . * . ,
, pyv , ' '
. . , ,
,
, ;
,
; , > !
!
* * . ' .
, , , , 6
COram magistratUS negOlium eiarninalo : e t [ s i D , ,
rectejudicatumessevidealjsententiam confirmato ,
et exsequitor: neque qui iterum in hoc victusfue- ;
rit,[amplius] provocandi polestalem habeto.Si ve- ,
ro magistratus contrario inodo atqoe episcopuaju- ,
dicet, magistratus senlenlia provocalioni obnoxia *
esto : atque secundum legero refertor etexamina- , !
tor. Caeterum ei ex jussione aut mandato episco- .

pus judicet, provocaiio sententiam ejus ad eum


qui conlrovereiam delegavit, referto.
'.

;
CAP. VII. Quid si episcopus cwn coepiscopo controversiam habens, non judicio contendat, , , $.
sed manu agat ?
'.
Coneilii Carthaginensis eanon 120,
*8 Conc. Affic. e. 63.

729

SYNTAGMA CANONUM.

,
.

o5;

. I X , CAP. V I I - l X .

730

Dc his qui in plebes, qnas ad se puiunt perlinere, inconvenlis his d quibus tenenlur irruertnt*.

, , . . .

Itf m placuit, ut quicunque episcopi, e t c , Ut

pdg. 726.
. ' .
.

257 CAP. VIII. Quandoiiam lieeat episcopo


octionem inlendere eonlra episeopum dpud civi
lem judiccm.
Concilii Cdrthdginensis eanon 48.
De rebdptizdtionibus et reordinationibus, tel
transldtionibus episcopomm.

' .

*. ' . . .

Illud autem suggerimus mandatum, etc, ut

. ' .

; ' ' ' .

pag. 539.
CAP. IX. De episcopis et clericis inique expulsis.
g
Concilh Sdrdicensis cduones 14, 18, 19.

'.
14, Osius episcopus dixit: Quod autem unde~
, . . .
quaque me movet, e t c , ut pdg. 723.
*. " ;
18 [17] Osius episcopus dixit: Suggerente fra , *
trenostro Olympio.hoc quoque placuil; ut si quis
, ' ; - episcopus vim pas<us,inju<le ejectus sit,vel prop, ^ , ; ter Scienliam,vel, ropter catholicae Ecclesia con , ; - fessionem,vel propter veritatis <lefensionem,el fu, , \ - giens periculum, innocens exsecrationi subjectus
; , , in aliam urbenr. venerit; De probibeatur 258 illic
, ^, ; tandiu agere, doncc revertatur, vel a facta sibi
^ ; injmia possit liberationem invenire.Durum enina
/ * esl, alque adeo gravissimum, eum qui injustam
' ejectioneni passus esl,a nobis non suscipi.Is enim
- debet a nobis plurima bumanitale et benigaitale
.
excipi.
" " .
^
Omnas dixerunt: IIoc eliam placuit.
'. ,
19 [18]. Gaudentius episeopus dixit : Scis,
, ; :; frater Aetie, quod lunc cum cpiscopus conslitu, * lus es, pax deinccps viguit; ne aliquae dissidii
reliquirc remanejnt, visum esl, ut qui a Musaco
, !>; , et Eutychiano constituti sunt, quia nulla eorum
, culpa inveniebatur, omnes suscipiantur.
|

, .
' ; ' . * >. .

Textus. Const. 23, tit 3, lib.i,Cod.facit mentionem Flaviani,el ejicit Eutycbelem Constit.vero 58
* ' . : . , , ejusdem lil. ait, QuoJ nonoporteat episcopos aut
; , clericos togere aliquos,ut fructus offeranl aul an, ; , ^, garias prahtcnl: vel prcpterea vexare, ?el excom, , municare, vclanathmateferire, vel Eucbaristiae
% , ;
sacrarcenlum non porrigere: lameUi consuctudi 6 , Dne id invaluerit. Transgressorem autem ab Eccle , ' * ; sia ejusque tdminislratione excidere, ac decem
^ libras dare.Atque haec quidem in sola rtgia urbe,
;, ; , ejusque terrilorio, ellocis a\it ad melropo! tanos
, ; qui a palriarcba ordinanlur,aut ad episcopos qui
; * ' . ' . ab hisce [metropolilanis] creantur,pertineniibus,
, ; , obtinere. Et const. 2, lit. Novellarum ait: Quod
, ; - episcopus aul prcsbyter,qui citra causam in cano, nibus comprehensam a communione quempiam
, , ' segregat, resolula separatione per majorem sa ^' ,
cerdotem, ipse quantocunque tempore sacerdoti
cui sabesl visum fuerit,acommunione excludatur#

731

2 8 9 C A P . X . De separatis aul puUit Ecclesia vel communione.


Apottolorum canones 42,13, 32, 51.
12. Si quis 28* clericus vel laicus segregatus,
sif recipiendus, discedens, in altera urbe
receptus fuerit absque lilteris coramendaliliis,
aegregetur, et qui excipit, et qui exceptus
est.
13. Sio autem est segregatus, ejus inlendalur
segregatio.
32. Si buis presbyter tel diaconus ab episcopo
sit segregalus, non liceat alii eum suscipere,
quam qui ipsum segregavit : nisi forle sit mortuus episcopus qui ipsum segregarit.

51. Si quis episcopus, presbyter, vel diaconus,


vel omnino exsacerdotaHnumero,anuptiis,caruibus el , propler exercitationem, sed propter abominationem abstinet, oblitus quodomnia
valde bona, et quia masculinum et femininum
fecit Deus homibem : sed blasphemans caluniniatur opificium ; vel corrigatur, vel deponatur,
et ex Ecclesia ejicialur. Similiter et laicus.
Concilii Nicceni canones 5,12,13, 16.
5. De iis qui a conimunione segregati sunt,
e t c , ut pay. 674.
12Qui autem a gratia *9 quidcm evocati,et primum suum ardorem ostenderunt, elcingula deposuerunt,postea autem ut canes ad suuin tomilum
reversi sunt, ot nonnulli etiaru pecuniam profundertnl, et beneficiis maliliam asseqnerentur, hi,
decem annis prosternanlur supplices, etiam posl
trieunii auditionis tempus.In his aulem omnibus
examinare convenit consilium et speciem 2 6 0
poeniientiaB.Quicunqueeoim et metu, et lacrymis,
et toleraniia, el bonis operibus conversionem et
opere et habitu ostendunl, hi impteto auditionis
tempore quod praeflnitum est, merito oralionum
communionem babebunt,cum eoquod licealetiam
episcopo humanius aliquid de eis statuere^O.Qaicunque autem non adeo graviter tuleruut, nec
multum sua referre existimarunt, saiisque esse
putarunt in ecclesias ingredi ad conversionem
tempus omnino impleant.
13. De iis qui excedunt *',anliqua et canonica
lex nunc quoque servabiCur, ut si quis vitaexcedat, ultimo et maxime necessario viatico ne privetur. Si au(em deploratus et communionem asseculus rursus in vivos relatus sit curo iis qiii
orationum sunt tantum communionis partioipes.
In sumtna aiitem, de quolibet excedenle et Eucharistiae participalionem petente, cum examinaiione oblationem impertiat.
{

16. Quicunque lemere, e t c , ulpag. 512.

732

PATRIARCHJE CP.

. I, .
' ' ' *.
'. ,
, ,
,
.
\ ,
.
.
, '
'
^
.
'. -, ,
,
* , )
,
,
,

.
' ' ' "*.
t'. ^ , . .
>

'. 01 ,
,
, , ,
,
,
'

*
,
,
,
, ,
'
,

, ] .
' . ,
,
,
* !
, <
,

,
, & .
"'. " ^, . . .

28* Can. Nicsen.


Nec. 3 ; Afric. 10 ; Siric. 5 ; Ionoc. 10 ; Leonis 24.
Arel. 6, Carlh. 7 ; Valeot. 21 ; Innoc. 22 , Coelest. 15 ; Leonis 24,

Valent, 19. **

733

SYNTAGMA CANONUM. -

. I X , CAP. .

734

" .

Concilii Antiocheni canon 6.


Si quis a proprio episcopo fuerit excommuni, . . .
catus, e t c , ul pag. 248.
" .
Condlii Laodiceni canon 36.
" ,
Quod non oportet eos qui sunl sacrati, vel
, , , clerici, esse magos, vel incantalores, vel mathe , - maticos,vei astrologos, vel facere ea q u dicuntur
, - amuleta, quae quidem sunt ipsaruiu animarum
.
vincula : eos autem qui ferunt, ejici Ecclesia
' " .
jussimus.

Concilii Chalcedonensis canones 4, 16.


',
4.Qui vere el sincere monastitam vitam aggre
, diuntur, 261 digni convenienti honorehabean , tur. Quoniam autem nonnulli monachico praetextu
utentes,el Ecclesias, el negotia civilia perturbant,
, , g ei (emere,citra ullam discriminis rationemjn ur , bibus circumcursan(es,quinetiam monasteria sibi
, constiluere studentes, visum esl nullum usquam
., fledificare nec construere posse monaslerium, vel
" ' oratoriam domum,praeter sententiam ipsius civi , tatis episcopi: monachos autem, qui suntin una , ^ quaque regione et ci vitate.episcopo subjectos esse,
, - et quietem arnplecli,et soli jejunio et orationi ta , care, in quibus ordinati sunt locis forliter perse , - veranles,nec ecc1esiasticis,nec saecularibusnego , tl - tiis se ingerere, vel communicare, propria relin quentes monasteria, nisi quandoque a civitalis
- episcopo eis permissum fuerit: nullum aulem in
, monasterii servum recipi, ad hoc ut sit monachus,
* , praeter voluntatem sui domini. Eum autem qui
, hanc nostram definitionem iransgreditur, defini - mus esse excommunicatum, ne nomen Dei bias, phemetur: civilatisaute n episcopum oporiel eam
.
quam par est monasteriorum curam gerere.
1

"'. ,
16. Virginem, quse se Domino Deo dedicavit,
, - similiter et monachos non licere matrimonio con , j ungi. Sin aulem hoc fecisse inventi fuerint, sint
*
excommunicati.Ostendendse aulem in eos huma ' nitatis auctorilalem habere statuimus episcopom
.
ejus loci.
; ' '.
Concilii Sardicensis canonesid, 14.
' . "
13.0sius episcopus dixit: Hoc quoque omoibu
, , ;, placeat : ut si diacoous vel presbyter, vel etiam
, aliquis ex clericis sit excommunicatus,et ad aliuu.
, episcopum, qui eum novit, confugerit, ecientem
eum a proprio episcopo esse 262 communione
, tmoturo, non oporlere episcopo et fralri suo inju , riam facientem, ei communioneni praebere. Sin
, autem hoc facere aususfuerit,scial curn convene, .
rint episcopi, seipsum causam esse dicturura.
"
Omnes episeopi dixerunt : Hoc judicium et
, pacem usque custodiet, et oroniura concordiam
.
tuebitur.
'. "
14. Osius episcopus dixit : Quod quidem me
, . . .
undequaque movet, e t c , ut pag. 723.

Orones dixerunt: Qui ejicilur, poteslatem ha, , ,
bet, e t c , ut pag. 723,
?

PATRIARCHJS

735

ConcilH Carthaginensis canon 65.


De Equitio (99) episcopo damnalo.

736

'.
.

'. ; '
65. Aurelius 32 episcopus d i x i l : Equitii (1)
etiam olim merito suo episcopali sententia dam-
nati, non arbitror prsetereundam esse legationis > , causam, ut si forte eum in illis partibus reperit, ,
sit eidem fratri noslro curae pro Ecclesi statu , ; ^
quod oportuerit, vel ubi licuerit, adversus eum ,
\ ' .
pengere.
*
Ab universis episcopis dictum est : Mulium
placet et ista prosecutio; maxime cum olim ^ ,
damnatus sit Equilius, et ejus impudens inquie- ,
tudo pro statu et salute Ecclesiae magis magis-
,
que ubique repellenda.
^ .

Et subscripserunt: Auivlius episcopus Ecclesiae Carthaginensis, huic decreto consensi, et


praelecto subscripsi : simililer et cseteri episcopi
subscripserunt.

263 Concilii cecumenici vi canon 21.

* ,
.
.
; *.

*. '
21. Qui canor.ice quorumdam criminum rei
facti, propterea perfectae ac perpeiuae depositioni ,
subjecti, in laicorum locum detrusi suot, si qui- , dem ad conversionom sua sponte respicienies , peccatum deflenl, propler quod a gralia excide- , * rur.l, et ab eo se penitua alienos efficiunt, c U - , ;
rici habitu londeanlur. Sin autem non sua spon- , *
te hoc elegerint, comam sicut laici nutrianl, u l - /,, cl
pote qui mundanam conversationem vitae coelesli ,
(; , .
prsepesuerint.
Textus. Gonst. 14, tit. 3 Hb. i . Si (inquit)qui II * $.. * . ' . ,
judicio episcoporum ab episcopatu detrusus est, ,
contra quietem publieam atiquiilfac at.etinvadere ^
eumdem episcopa^um velit; proculaburbeadcen- , ^ ' ,
tura [passuumj millia propellilur : nec adeundi
principem, aut accipiendi rescriptum facultatem ' , , I
habet : quio etsi [rescriplum] impetrarit. nullum ' .
[indej commodum capit: ac defensor [ejus] i n - . / * . '
dignalionem subil.Et 23 const.ejusdem tit.Euty- . , ,
chelem ejicil. Et const 5, tit Novellarura, Pe- ',
trum, Anthimmn, Severum et Zooram expellit : , ;
iis qui Severi scripta habent,nec comburunt,alias ' . ' .
poenas el abscissionem manuum interminata. ,
Coust. vero 2, tit. Novellarum ait, quod si epi- , ' , $
SCOpus,qui ob causam canonibus agnitam sacer- D ,
dotio excidit, ingrediatur urbem ex qua ejectUS \.
est, aut derelinauat locum in quo deg*re jussus
est,inmonasterium alteriusprovinciseconjiciatur.
. ' . ,
264 CAP. X I . Quus ob causas segregetur
episcopus, aut clericus, <ut laicus. Quid si;,
epis- , '
/, )
copys accusatus, prr libellum se abdicet
episco
palu ? Et quod non expediat, epiwopumjure
aut

,
immerilo depulsum, ad presbyleri gradxim
re ,
digere..

3* Conc. Afric. c. 32.


(99) Epilome canonum Adriai*! p a p : Ut
Equitius damnatus quomodocunque expelleretur, ne slatum Eccleaiae inquietarei,

(I) Ms. jEquiti, episcopiHipponenstum Diarrhylorum, de quo iterum in conc. Carlh. anni
404.

W
1

SYNTAGMA CANONUM.

rc \ ', \ ', ', ', '. "',


', "', \ ', \ ', ^ ' , ', , , ; ,

. IX, CAP. X I .

38

Aposlolorum canones 5, 8, 0, 10, 12, 15, 16,


24, 36, 43, 4 ^ 48, 54, 56, 57, 58, 59, 65,60,

70, 71, 72, 73, 70, 84.


\ ', , ', \ * * \
5.Episcopus(2),vel presbytcr,vel diaconus uxo'. , ,
? * rem suaro ne ejiciat religionis proetextu; sin autem
^ , . ejecerit, segregetur; et si perseveret, deponatur.
8 Si quis episcopus, presbyter vel diaconus,
'. ; , , , ,
etc, utparj. 606.
. . .
9 Quicunque fideles ingrediuntur,elc.,ttf/).606.
0*. ; '; , . . .
iO. Si quis cum excommunicato, vel indomo,
'. .>,
una precatus fuerit, is segregetur.
.
12, 13. Si quis clericus ve! laicus segrcgatus
', '. ,
sive non recipientius, e l c , ut pag. 7 3 l .
, . . .
26S 15 [14]. Si quis presbyter,vel diaconus,vel
'. ,
omnino ex clericorum catalogo,elc.,u* pag. 658.
, . . .
"'. , ' , * 16 [15]. Sin 53 aulem episcopus nihili faciens
adversus eos decrelam a munere cessationem,
'
, >; eos ut clericos reeeperit, segregetur ut immodesliae et insolenli magister.
; .
24 [23] Laicusqutseipsum mutilavit,lribus an*.
nis segregetur; est enim suaeipsius vitaeinsidialor.
' ; .
36 [35]. Si quis ordinatus episcopus, e t c , ut
^"' ; ; , . . .
;

>

pag. 506.
43 [42]. Hypodiaconus, vel lector, vel cantor
similia faciem, vel cesset, vcl segregetur. Itidem
et laicus.
45. [44]. Episcopus vel presbyter, vel diaconus, qui cuai haereticis vel solum comprecatus

'. '
, ;
,
'. , , . . .

est, etc, utpag. 610.


48 [47]. Si quis laicus sua fjecta uxore aliam
'.
, ), - Q acceperit, vel ab alio soluiam, segregctur
.
5 [53]. Si quis cKricus in caupona comedens
'. ,
, * deprebensns fuerit, segregetur, praeterquam si in
publico diversorio in via proptcr necessitatem di .
verterit.
56 [55|. Si quis clericus presbyterum vel diaconum injuria affecerit, segregelur.
57 [56J. Si quis clericus claudum, vcl surdum,
vel eum,cui vitiosus est incessus, irriseril, separelur. Similiter et laicus.
5H [)7]. Episcopus vel presbyter, qui cleri vel
populi curam non gerit, etc , ut pag. 682.
59 [58|. Si quis episcopus vel presbyter, e t c ,
ut pag. 67 i

*'. ', .
*. Et /[
, *
; .
*.
, . . .
'. , . . .
,
,
'. ? '
,
, * ^ ,
.
*. ;, , ,
,
, ' , ' / , , ,
* ,

U 6 G 65 [63]. Si quis clericus vel laicus in J u -

dseorumvel bsprelicorum synagogam ingressussit


ad orandum, deponatur et segregetur.
67 [66]. Si quis virginem non desponsatam vi
allata habet, segrogelur; ei autem aliam accipere
non liceat, sed illam retiuere quam elegit, etiam
si pauper sit.
70 [69].Si quis episcopos.vcl presbyler,vel diaconus, vel omnino ex clericorum catalogo. jejunat
cum Judacis,vel cum ipsis festosdiesagit,vel ab ipsis xenia accipil; ut, verbi gratia,azyma, vel aliud
quale, deponatur. Si vero sit la'cus, segregetur.

33 Conc. Nic. can. 16.


(42) Citalur a sancto Greg. lib. vn Reg,, episU 30

739

01 PAfRIARClLE CP.

140

: \ , . . .
71 [70].Si quis Christianus oleum deferat,elc,
ut pag. 631.
\
72[71.Si quis clericus, vel laicus a saocta
, ,
Ecclesia ceram vel oleum auferat, segregetur.

73 [72]. Vas aureum, vel argenteum, vel velum sanctiflcalum, etc, ut pag. 575.
76 [75]. Quod non oportet episcopum fratri,
etc, ut pag. 507.
84 [83]. Quisquis regem vel principen praeter
jus conlumelia affecerit, poenas luat : el si sit
quidem clericus, deponatur : si vero laicus, segregetur.
Concilii Chalcedonensis ex actione de Photio Tyrorum episcopo et Euslathio Berytensi episcopo.
1. Magnificentissimi et gloriosissimi principes
dixeruot : De episcopis 267 a Photio religiosissimo episcopo orJinatis et ab Eustathio religiosissimo episcopo deposilis ac post episcopalum
jussis esse presbyteris, qui videtur sanctae synodo ?
Concilii Ancyrani canon 18.
8. Si quis constituti episcopi, elc.,ut pag. 506.
Concilii Neoccesariemis canon 1.
1. Presbyter si uxorem duxerit,ordine suo moealur. Si autem fornicatus fuerit, vel adulterium
commiserit, penilus extrudatur, et ad pceniteatiara deducatur.
Cyrilli ex epistola ad Domnum, cap. 1, 3.
I.Unaquaeque res nostra, etc, usque ad le
salutat, ut pag. 491.
CAP. XII. Ift quandiu episropus cum segregato se non communicat, ne cceteri quidem
episcopi cum segregante communicent.
Concilii Cai thaginensis canon 433.
Ut non lemere quemquain communione privet
episeopus.
Quandiu 5 i excommunicalo noo communica\erit suus episcopus,eidem episcopo ab aliis non
communicetur episcopis, ut magis caveat episcopus, ne dicat in quemquam, quod aliis documenlis convincere non potest.
Aurelius 35 episcopus dixit: Juxtastatuta (otius
concilii congregati, et meaB mediocritatis.senten-

' .
'. ; ,
. . .
"'. " ,
. . .
";
, ,
, .
1

'
, .
'.
*
,
!
, 9
, . ;
' .
' . ' , . . .
*
*. ; , ;;
^ , , .

. ' ' .
*. " * , . . .

. *. " '
' ,
.
) \
"
.
*. '
, # ,
' .

,
tiam, pldcet facere reruill omnium COncluSionem, ** ,
universi titulum designati, 268 et digesti hujus
diei IraclatuiTi Ecclesise gesla suscipiant, quae vero ,
adbuc expressa non sunt,die sequenli ptr fratres
nostros Faustinum episcopum, Pbilippum et Asel- ,

lum presbyteros, venerabili fratri et coepiscopo
, ' ,
nostro Bonifacio rescribemus.
Et subseripserunt.
.

54 Conc. Gartb. , c. 5 ; Afric. c. 99.

55 Conc. Afric. cap. 100.

SYNTAGMA CANONUM. -

tlt.

I X , CAP. -XiV.

. \ - CAP. XIII. Quot episcopi episcopum deponunt.


.

Concilii ConstantinopolUani de episcopis Ara*


.
bioe.
; ; *
Arabianas Ancyrae episcopus dixit: Non propter
, hoc judicium.sed de tota deinceps vita metuens,
/. , * cupio sanctam synodum de hoc statuere,licetne a
, duobus episcopis fieri deposilionem,annon,et ad ; , ; versus absentem licet,annon? Ad praesentem qui , ^ dem causam nilul est pr^judicii.Vereorautem ne
^ ex his actis aliqui poleslate accepta talia au .
deant: velim ergo vos respondere.
; *
Nectarius episcopus Conslantinopolitanus d i ; ; xit: Laudabiliter intulil religiosissiir.us episcopus
* ; ; , Arabianus. Sed cum non possil judicium recusa , - re, id quod est praeteritum noo condemnantes,
,
quod est deinceps futurum, etabiliamus.
*
Arabianus Ancyrae episcopus dixit: Id quod
estpraeteritum,beatorum,quiNicaeae convenerunt,
, damnat synodus, jubens non esc pauciores tribus
;, * qui ordinent, nec absente melropolitano : sed de
; , ftituro ego metuens feci interrogationem. Velim
, ergo vos aperte edicere,et nec 269 suspense,nec
;, dubie, ut a duobua hominibus, nec ordinari, nec
- deponi episcopom liceat, Nicseae synodo coove ; .
niente.
' .
Et post alia.

Theophilus episxopus Alexandriae dixit: Adver, , sus eos qui excesserunt, fieri non polest ut indi
' gnationis senlenlia feratur, quoniam praesenles
, uon fuere condcmnati. Sed si quis de iis qui in
, futurum debent deponi, consideret, mihi videtur
, - ncn solum tres debere accedere, sed si fieripos , ? , sit, omnes provinciales, ut multorum sententia
; /,, accuralior condemnatio reddatur ejus qui dignus
.
est deponi, prsesentis cl judicali.

NecUrius episcopus Constanlinopolitanus d i xit : Cum de legitimie iostitutis et decretis agi, tur, consequens est non propter personarum
causas aliquas talia decerni. Quamobrem, eicut
, ) - eanclissimum episcopus Arabianus intulit, vo , lcns futura stabilire, consequenler et humane
- sanctissimi episcopi Theophili sententia decre, , vit, non licere imposterum, nec a tribus qui , dem, nedum a duobus, eom qui reus examina * / , lur, deponi : scd majoris synodi el provinciao
, ol episcoporum sententia, sicut apostolici definiere
.
canones.

Flavianus episcopus Antiochiae dixit : Qtue ex posueruut sanctissimus episcopus Nectarius et
, sanetissirnus Theophilus episcopus, aperta sunl.
, Et omnes ecclesiaslici bic acqtiiescimus.
.
. '. ;
2 7 0 C A P . X I V . Quot ob causai fiat dipositio.
' , ', " , ', ', ' , ', '
Apostolorum canones, 3, 5 , 6 , 7 , H , 23, 25, 27,
', ', ', ', ' , ', ' , <, ' , ', ' ,
29, 30, 31, 35, 42, 44, 45, 46, 47, 49, 50, 51,
52, 55, 55, 59, 60, 62,63, 64, 65,66, 68, 69,
', vji', ', ;, ', ',', ', ', ', <, ' ,
7 0 , 8 1 , 8 3 , 84.

.
3. Si quis episcopus, vel presbyler praeter Doroini de sacrificio ordiualionem elc., ut pag.59$*
, . . .

PATRIARCHiE C P .

743

744

5. EplSCOpUS, Vel presbyter,vel dihconus U X O - A


rem suam rejiciat religionis praelextu : sin
aotem ojecerit, segregetur : et si perseveret,deponalur (3).
6. Episcopus, vel presbyler, vcl diaconus saeculares curas non suscipiat : alioqui deponatur.

*. , ;, ;

81 ), , 3, . . .
"\ ',, , ,
; ,
.
'. ' , , ,
7. Si quis episcopus, vel prcsbyler, vel diaconus, sacrum Paschae diem anle vernum aiquinoc-
, .
linm cum Judaeis celebraverit, deponatur.
'. *: ^, , ;
11. Si quis, cum sit clericus, una cum eo qui
, .
est derOsitus, oraverit, deponatur et ipse.
'. '* ,
23 [22] Si quis cum sit clericus 36, seipsum
mutilaverit, deponatur : est enim sui homicida. * ; .
'. , , ,
25 | 2 i ] . Episcopus,vel presbyter.vel diaconus,
fornicationis,Vel perjurii, vel furti COnviclUS, de- , ,
ponatur, et non segregetur. Dicit enim Scriptu- .
! *
ra : Non vindicabis bis in iiipsum 37. Similiter
.
reliqui quoque clerici.
'. , , , 27 [26].Episcopum,veI presbyterum, vel diaconum, qui verberat eos qui peccant, vel infideles , qui injuriam fecerunt, et per haec vult perterre- ,
facere, deponi jubemus. Dominus enim nos ne- quaquain hoc docuit; conlra autem ipse verbera- , lus non repercussit; raalediclis appetitus, male- , , !
.
dicta non retulit; patiens, non ininalus est.
'. ' ; , . . .
29 [28]. Si quis episcopus per pecunias, etc,

871 utsupra, pag. 515.


'. ; 30 [29]. Si quis episcopus saecularibus princi, . , .
pibus usus, e l c , ut iupra pag. 511.
31 [30j Si quis pnsbyter, conlempto proprioc '. ;
episcopo, seorsim congregationem fecerit, e t c , , . . .
ut pag. 583.
'. ,
35 [34]. Episcopus ne audeat exlra suos fines
facere orJinaliunes in urbibus et pagis non ei ; ;
subjectis. Sin aulemhoc fecisse convictus fuerit, * ;
praeler eorum sentenliam qui tenent pagos illos ;
vel civilatem, deponatur et ipse, et ii quos ordi- , ,
navit.
'. , , ,
42 [41] Episcopus 38 vel presbyter, vel diaconus, aleis el ebrietatibus vacans, vel cessei, vel ; , , .
deponaur.
44 [431. Episcopus 39, vel prcsbyler, vel diaco'. ;, ;, ,
nus, pecunias muluo datas cum fcnore exigens, ; ;, ,
vel cesset, vel deponalur.
.
45 [44]. Episcopus, vel presbyter, vel diaco- ^ ' , , , !nus, qui cum baereticis vel solum cornprecatus ; , . . .
)

est, etc, ut svpra, pag. 610.


46 [45]. Episcopum, vel presbytenim, qui hajreticorum baptismum, vel sacrificium, e l c , ut

*\ , , ^ , . . .

supra, pag. 610.


47 [46]. Episcopus, vel presbyler,eum qui vere
babet baplismum, e(c , utsupra pag. 622.
49 [4] Si quis episcopus presbyter ex Domini
ordinatione, etc, ut supra, pag. 442.
36 Nic. conc. can.

37 Job xxxin, U .

'. ,
, . . .
'. ; , ,
, . . .

38 Dist. 35.

(3). Citatur a S. Greg. lib. vn Reg. epist. 30

39 Diet. 47.

745

SYNTAGMA CANONUM. -

746

. I X , CAf>. X I V

v*. Et xt; ; , 50 [49]. Si quis episcopus vel presbyter,


; ; , . . .
tria unius mysterii. bapltsmata perfecerit,
ut supra pag. 442 et 615.
\ \ , , ;,
51 [50]. Si quis episcopus,pre8byter, vel
, , . . . conus, vel omnino ex sacerdetali oumero,a

non
etc,
dianup-

tiis, e t c . , v i supra pag. 7 51.


'. ;
52 |5I ]. Si quis episcopus, presbyter vel diaco ; , - nuseum, quia peceatis converlitur, non recipit,
, , t sed ejicil,deponalur. Quoniam Christam molestia
1* - afficit, qoi d i x i t : GauJium est in caAo propter
unum peccatorem pctnilentiam agentem 40.
.
*. , ^ , ,
272 53 [52] Si quis episccpus,vel presbyler,?el
, diaconus in festis diebus carnem et vinura non su *, ' , ir.i', abhorrens, et non propler exercitationem,
, ; , deponatur, ut qui habeat injustam conscienliam
' .
propriim, et sil multis offensionis causa.
'. ' ,
55 [5i]. Si quis clericus episcopum coBlume * lia affecerit, deponalur : Principi enim populi
.
tui non maledices 4*.
'. ;, ,
59 |58|.Si quis episcopus velpresbyter,cum sit
; , . . .
aliquis ex clericis egenus, etc, utsuprapag 674.
\ ' , . . .
60 [59]. Si quis falso inscriplos,elc.,tii pag .590.
'. ' ; ,
62 [61] Si quis clericus propler metum huma, '; , num, ve) Judaci, vel Grsoci, vel haerettci, nega , * verit, si quidem nomea Chrisli, ejiciatur, si au , ; , lem namen clerici, deponalur 43. Poenilentiam
.
autem agcns, ut laicus recipiatur.
'. ' , , ,
63 [62]. Si quis episcopus vel presbyter vel
$\ ; , $ diaconus, vel omnino ex sacerdotali calalogo,
, , , coniederit rarres in sanguine aaimce ipsorum,
* - vel quid a ffiris caplum, vel morlicinum, depO
*, .
nalur. 11 c enim lex prohibuit: si aulem sit lai-

cus, segregetur.
'.
64 [65]. Si quis clericus inventus fuerit die
, , * , Dominicaj^junare, vel Sabbalo,praeterquam uno
: . *, , .
solo, deponatar : sia aulem laicus, segregetur.
'. ; ; 65 [63). Si quis clericus yel laicus in Judaeo , rum vel nico haerelicorum synagogam ingreesus
.
sit aJ orandum, deponatur et segregetur.
*'. ' -Q ,
66 [64].Si quis clericus vel in pugna pulsatom
, aliquem uno ictu occiderit, depooatur propter
, suam proclivitatem et lemeritatem; laicas vero
.
si fuerit, segregetur.
'. ' ; , , ,
68 [67] Si quis epiecopus (4), vel presbyter,
, vei diacunus secundam ordinalionem ab alio sus*
ceperil, depouatur el ipse, 275 et qui ordinavit,
, ^nisi Utique COnstiterit,quod ab bawellCIS Ofdina
- tionem habeat. Qui eninr. ab eis baptisali el or;, , ; dinati sunt, ut fidcles vel clerici sint, fieri non
,
potesl.
'. ' , , ,
69 [68].Si quis episcopus,veI presbyter,?el dia , , conus vel subdiaconus, leclor vel canlor saoctam
. . .
Paechae Quadrage&imam, etc, utsupra pagAdb.
'. ' , , ;,
79 [09].Si quisepiscopus.vel diaconus.vel quis
, , omnino ex clericorum catalogo, jejttnal cum Ju, . . ,
dsei3, e l c , ut pag. 738.

40 Luc. x?, 7.

4*
4i Act.
Act. ,
xxin, 5.
5.

42 Nic. can. \0.

(4) Intelligilur de Calaphrygibus, ui cap. 19 concil. Nic. el 95 sextie synodi.


PATROL. G H . CIY.

24

P A T R I A R C H U C P .
81 [80]. Diiimoe non oportere episcopnm vel ' . *
presbyterum seipsum ad publicaa administratio- , nes demittere, sed in ecclesiasticis negotiis yer- * aari. Vel ergo ila non facere persuadeatur, vel ,
depooatur : Nemo enim potest duobus iominis ,
.
servire 43 seeundum Domini praceptum.
'. , , , 83 [82]. Episcopus, vel presbyter,vel diaconas
exercitai vacans, e( utraque obtinere volens,Ro- >, ,
maouiD scilicet magistralum,et sacerdoialem ad- ,
mioistralionera, deponatur : QUCB sunt enim Ca- '
.
saris, Coesari : et quoe sunt Dei, Deo 44.
'. * , . . .
84. Quisquis regem, e t c , ui pagJ39.
' ' '
Concilii Nicoeni eanones 2,10, 17.
' . '. , . . .
2. Quooiam multa, vel necessitate, e t c , ut
pag.m.
40. Quicunque ex iis qui lapsi sunt, etc, ut^ '. " ,
pag. 547.
. . .
17. Quoniam roulti 45 qui in canone recenaen'. ,
lar,plura babendi studium etlurpe lucrum perse- , quentes, divinae Scriptur obliti sunt, quae dicit:
Argenlumsuumnondediladusuram
46 ; 9 7 4 et , fenerantes centesimas exigunt; aequum censuit ,
sanctaet magnasynodus, utsi qais inventus fue- ,
rit post slatutam usuras ex mutuo sumere, vel , , eam rem aliler persequi,vel sesquialteras [sescu- , ,
plas] exigere, el aliquid aliud excogitare turpis , quiestus gratia, e clero deponatur, et sit alienus , .
a canone.
*, ', *.
Concilii Ancyrani eanones 10,14, 18.
lO.Qaicunque diaconi consliluti,in ipsa consti, , ' 5

lutione testificati SUIlt et dixerunt oportere S 6 Q ,


, ,
*
,
,
.
*\ ; ,
, *
, *
, ,

' . , . . .
*.
\ kav ^, . . .
', ' , *, % ' .
' . > , . . .
' . , ,
, , . . .

oioresducere, cum non possint aic manere, i i si


uxoremposteaduxerint,sint in ministerio,eoquod
hoc sit illis ab episcopo concessum. Si qui autem
hoc silentio pneterito, et in ordinalione, ut ita
manerent, suscepti sunt, postea autem ad matriraonium venerunt, i i a diaconatu cessent.
14. Qtii in clero sunt, presbyteros yeldiaconos
a carnibus abslinentes, visum eet eas attingere,
et sic, ot velint, ab eis absiinere. Si autem noltni olera, qua cum carnibus apponunlur, comedere, et canoni non cedant, ab ordine cesaare.
18. Si qui constituli epiecopi, eic. utpag.
506.
Concilii Cmsareensis canon 1.
fPresbytersi uxorem duierit,elc.,u*paf. 739.
Concilii Antiocheni canones 1,3, 4, 5, 13.
1. Omnes qui audent, e t c , ul pag. 639.
5. Si quis presbyter, vel diaconue, vel qoia
omnino ex sacerdotali ordine relicta sua parocbia, etc, utpag. 658.
2 7 5 4, Si quis episcopus a syuodo deposilus,
etc, utpag. 201.
5. Si quis preebyter vel diaconos proprio contempto episcopo, ab Ecclesia seipsum segregaverit, e t c , ut pag. 583.
}

'. , . . .
'. h ,
,
, . *

43 Math. , 24. 44 Math. xxu, 21. 45 Apost. 4 4 ; Laod. 5 ; Leonia 5 ; Gelaa. 15. 46 Psal. xnr, .

740

SYNTAGMA CANONUM. -

. I X , CAP. X I V .

750

' . , . . .
13. Nullus episcopus audeat,etc.,uf pag. 475.
*.
Concilii Ephesini eanon 2.
'. ,
2. Si qui autem provinciales epiacopi a sancta
, , synodo abfuerint,et deficientibus adhaeserint,aut
, adhserere tentaverint, vel etiam postquam subs cripseruat NeKlorii depositioni, rarsus ad defec , tionis consessum recurrerunt, istos placuit san , , ctffi synodo penitus alienos esse aacerdotio, et a
.
gradu cecidisse.
', ' , '.
Concilii Chalredonensis canones 2, 18, 27.
'. 2. Si quis episcopus propter pecunias ordina, . . .
tionem fecerit, e t c , ut pag. 515.
. ,
18. Conjurationis vel sodalitatis crimen ab
, externilatis etiam legibus est omnino pruhibitnm:
multo magis hoc autem in Dei ecciesia fieri pro . , hibere Oportet. Si qui ergO clerici monacbi
, ,
inventi fuerinl, se jactantes, vel sodalitates com, - parantes, vel aliquid struentes ac molientea ad, .
versus episcopoa ac clericos, proprio gradu om5

' . *
, , , , ,
* , .
'.
, . . .

* , . . .
; ' , *, '

\ <, <.
* .
' .
, . . .
'. , ,
,
V\ , , , ,
, ,
,
.
'. , . . .
'. .
, , ;
, , .
*. , , J5 ,
,
.
'. / , ,
, ,
* , * I
, ,
' , .

47 Confer can. apost. 28.


apost. 69 ; Laodic. 37, 38.

48 Can. aposl

nino excident.
27. Eos qui nomine conjugii roulierea rapiunt
vel opem ferunt, ac cooseniiunt iis qui rapiunt,
slatuit synodus, si sint quidem clerici, proprio
gradu excidere; sin aulem laici, anathemalizari.
Concilii Sardicensis canon 21.
21. Gaudentius episcopus dixit : Haec ealutariter, e t c , ut pag. 666.
Porro aulem boc quoque illiua erit maxime
notum, e t c , ut pag. 666.
276 Concilii cecumenici vi canone* 3, 4, 8, 9,
10, 11,86, 97.
De presbyteris et clericis.
3. Quoniam vero quis pius Cbristique amator,
etc, ut pag. 5 l l .
4. Si quis47 episcopus, vel presbyter, vel diaconus, vel subdiaconus, vel lector, vel canlor,
vel ostiarius, cum muliere Deo dicata coierit,
deponatur, ut qui Christi sponsae vitium attolerit; sio autem laicus, segregetar.
5. Nullus enim qui in sacerdolera, etc.,uf
pag. 219.
9. Nulli licere 48 clerico cauponariam habere
tabernam. Si enira in cauponam ingredi non eal
permissum, quanlo roagis aliis in ea miriistrare,
et ea quae noo licei ipsi trartare ? Si quid autem
t a l e fecerit, vel cesset, vel deponatur.
10. Episcopus 49, presbyter, vel diaconus, qui
usuras, vel quae dicuottir centesiraas accipit, vel
cesset, vel deponatur.
11. Nemo eorum 30 qul in sacerdotali ordine
enumeranlur,vel laicus, Judttorum azyma comedat,vel ullam cum eis famUiarilatem ioeat,vel in
morbis accersat,vel ab eis medicinas accipiat,vel
una cum eis in balneis U Y etur.Si quis autem hoc
facere aggressua fuerit, si sit quidem clericus,
deponetur: si autem laicu*, segregetur.

5 1 , 4 2 ; Laodic. 24.

40Can. apost, 43.

SOCan,

751

PATRlARCH.fi CP.

277 86- EOS qui ad animarum Iapsusmere-A

752

trices cogunt etalant, si sint quidem clerici, j u - , , , , .


bemus deponi: si vero laici, segregari.
4'. , . . .
97. Eos qui vel cum uxore coilant, e t c , ut
pag. 630.
. '
CAP. X V . Quas ob causas quispiam segregetur simul et deponatur, vel deponatur et com- , *
.
munione aut Ecclesia abscindatur?
' , ', ', '.
Aposlolomm canones 28, 29, 30, 65.

'
.

, ,
28 [27]. Si quis episcopus, vel presbyter, vel
diaconus, juste ob manifesia crimina deposltus, ,
sibi aliquando creditum ministerium attingere
, audeat, ab Ecclesia omnino abscindalur.
.

29 [28] Si quis episcopusper pecunias, e t c ,


utpag. 515.

30 [29]. Si quis episcopus saecularibus principibus, etc, ut pag. 511.


65 [63]. Si quis clericus vel laicus in Judacorum vel baereticorum synagogam ingressus sit ad
orandum, deponatur et segregetur.
C A P . X V I . Quas ob causas clericus vel
laicus anaihemalizetur.
Concilii Gangrensis canon 20.
20. Si quis arrogantia utens elmartyrum congregatioties, 278 abborrens et sacra quse in eis
celebrantur,el eorum memorias accuset, sil anathema.
Concilii Ghalcedonensis canones 2, 7.
2. Si quis episcopus propter pecunias ordinaC
tiones fecerit, etc, utpag. 515.
7. Eos qui in clero semel ordinaii sunt, el i t i dem monachos, statuimiis nec ad milifarem expeditionem, nec ad saecularem dignitatem posse
venire. Qui autem hoc audent, et non poenilentia ducti ad id reverluntur, quod propter Deum
prius elegerant, anathematizari.
Basilii ex epislola ad Gregorium presbyterum.

'. , . . .
\ , . . .
'. ,
.
. " \ '
.
*.
, *,
, .
' , '.
'. ' , . . .
'. , , \ *
' ,
, ,


.
' Legi tuaslitteras cum omni patientia, e l c , ut
, . . .
pag. 687.
', '*.
Synodi unionis canones 5, 6.
'. ,
5. Qui Ecclesiam sanclam calumniaotur quod
quartas nuptias permiserit, divina hoc ila insti- , ,
tuente prudenlia, quae fiatres adunari voluit ,
scandalorum pessimo exemplo anlea separaios, > , , , .
anathema sit.
*. , 6. Qui asserere praesumunl quod Ecclesia puritatem et caslitalem sanclimoniamqos minus < ,
servet, inao prolis fovendae causa gratisa a Deo
datae maculam asperserit liberis ob scandalum ,
divisis, quos postea coojunxerit, anathema esto. ,
,

.
CAP. X V I I . Ne bis vindicetur in eadem
re*
Apostolorum eanon 25.
25. Episcopus, vel presbyter, vel diaconus,
farnicalionis, e t c , ut pag. 743.

. ' . "
.
# '.
'. , , ,
, . . .

753

SYNTAGMA CANONUM. -

. IX, CAP. X V - X I X .

754

' , ', .

279 Basilii canones 3, 32, 51.


' . ,
3. Dtaconus post diaconatum fornicalus,diaco natu ejicietur quidem, sed in laicorum delrusua
' locum,a communione non arcebitur.Quoniam an , - tiquus est canon, ut i i qui gradu exciderunt, huic
, : - sofi pcenac generi subjiciantur, atitiquis, opinor,
, , , secutis legem illam, Non vindicabis bis in idip-,
, , * sum 5t : a'qae eliam propler aliam causam; quod
' , qui in ordinesunt laico, si a loco fideliurn ejician ' , lur.rursus in eurc\ex quo ceciderunt,locum reci ' piuntur; diaconus vero semel habel semper man - suram poenann depositionis.Quoniam igilur diaco*
natus ei non resliiuitur,in ea sola multa steterunt.
, - Atque haec quidem sunl quse ex constitutionibus
babentur. In omnibus autem verior medicina est
, - recessus a peccatO. Quare Sl Camis volu , ptatem gratiam abjecit,is si carnem conterendo et
, - in omnem, secundum continenliaepraescripla,ser * * vitutem rcdigendo,secedat a voluptatibus,a quibus
, victus et prostratus est, plenum nobis suae cura . lionis specimen dabit. Ilaque scire nos utraque
, , ' -- oporiet, et quae sunt summi juris, et quae sunt
, , consuetudinis : sequi autem in iis quae summum
jus non admiUiml, formam traditam.
.
32. Peccatum ad mortem peccanles clerici, de
'. ^
, * gradu d< jiciuntur,a laicorum autem communione
* non arcentur. Non enim vindicabis bis in idipsum.

51.Quod ad clericos altinel, indefmite canones
*. ,
, exposuerunt, unam lapsis jubenles pcenam infli , ? , gi, ejectionem a ministerio, sive in gradu fue
_ff
1
f
"~
'
_.
_**
..
i . .
. A.
pinl
I W A e d o m i n m i m ttsi..>j

mnmn.m m
rfht, Csive
etiam in ministerio, quod
manuum i m *

,
".

posilione non datur, permaneant.


' .
280 CAP. XVIII. Quas ob causas omnino
. '. ' expulsio fiat.
.
Apostolorum canon 28, 51, 62.
' , ', '.
28 [27]. Si quis episcopus, vel presbyter, vel
'. , , ,
diaconus jusie ob manifesta crimina depositus,
, . . .
etc, utpag. 751.
51 [50]. Si quis episcopus, presbyter, vel dia'. , , ,
, conus, vel omnino ex sacerdotali numero a nuptiis, ct carnibus, ele., ut pag. 731.
, . . .
62 [61]. Si quis propter nutum hu*.
manum, vel Judaei, etc, ut pag. 746.
, . . .
Concilii Antkcheni canon 4.
'.
4. Si quis episcopus a synodo depositus, e t c ,
'. , ^ ,
utpag. 201.
. . .
Concilii Laodiceni canon 36.
*'.
36.
Quod
non oportet eos qui suntsacrali,etc.,
" \ " , ,
ut pag. 734.
. . .
Concilii acumenici vi canon 2 l .
*.
21. Quid canonice quorumdam criaoinum rei
'. ' , . . .
facti, elc , ut pag.lSb.
CAP. X I X . Quandonam aliqms cathedram
. ' . , quidem slalumque ecclesiasticum relinel, nullatenus tomen ministerium exercet.
.
?

V Nahum i , 9,

755

PATRIARCHJE CP.

756

ConcilH AncyratXi canon 1,2.

', \
1. Pre8byler08qui8acrificaverunt,etC.,t/i ,595.
*. , . . ) .
2. DiacODOS Similiter qui sacriflcarutlt, pOStea
\ ,
autem reludati SUnt, alium quidem hotiorem ha- , , bere, ipSOS autem ab omni sacerdotali (5) mini-
Slerio ce8Sare,et panem Calicem OlTerendi, vel , , * ,
praedicandi : sed Sl epiSCOpiS aliqui in US vel 3
afflictionem aliquam,\el buirilitatem ac mansue- , Iddinero viderint, et aliquid aroplius dare vel of- , * .
ferre voluerint, in eorum potestate id esse.
281 Contilii NeOCCesariensis canon 9.
*.
9. Si presbyler qui COrpore priUS peccaveral,
\ ,
e{c.,ut pag. 547.
. . .
ConCilU (ECUmenict VI canoties 3, 26.
' , "*
De presbyteris et Clericis.
.
3. Quoniam piUS Christique aiDator, e t C ,
' . 6
Utpag. 611.
. . .
26. Presbylerum, qui ignorantiam illicitis
"\
nuptiis eetimplicatUS,essequidemcathedraeparti- , ,
Cipera.secundum ea qilffl SUIlt nobis a Sacro Cano- ,
D6 decrela : a reliqilis autem Operatioilibus absli- * *
nere.Ei enim,qoi est laliS, satis est Si venia detur. * ! Ut isautem alii benedicatquidebet propriacura- , *
VulBera,nonestCOnsenlaneum.Benedictioenim
'
est sanctificalionis impertitio : qui autem id non ,
habetpropterdelictum eiignorantia,quomodoal- ; , teri impertiet? Nec ergO publice,nec pri?atim be- , nedicat, n6C Christi COrpus allis dislribuat (nec , '
aliquodaliud ministeriura obeat),sed praesidentia ,
COIllentUS domino defleat,ut illi ignorantia pec- ^ *
CatUO) remittatur.Manifestum enim est quod nefa- ,
rium CODJUgium dissolvetor, nee vir CU/n ea ullo '
modo consuetudinem habebit, propler quam sa- .
cra operatione privatus esi.
BasUU eanones 27, 70.
' , ' .
21. De presbytero qui insciens illicilis nuptlis
'.
implicatUS est, e t C , Ut pag. 547.
, . . .
70. DiaCODOS qui pollutue est in labris, seque
' . ,
uaque peccasee COnfessus est, a ministerio , amovebitur ; Sd ei COncedetur, Ut CUIU diaconiS * ,
particeps 8it sacramenloruitl. Id ipsum autem * presbyler quoqtie. Si qaid autem ampllUS quis ' peccasse deprehensus fuerit, in quocunque sit , , .
grada, deponetur.
8 8 2 CAP. X X . Non e*$e credetldum eptS. '.
COpO affirtnanti privalim Stbi Clericum de c r i m i - lixoov
C&se COnfeSBUm.
.
Concilli Carthaginemis Canon 132.
'.
De eptSCOpO, qut eXCOmmunicat eum, qtiem

SOli Crimen diCXt e$$e COnfeSSUtn.

.
132. Item placait &2,Ut Sl quando episcopus di'. ,
Cll aliqaem Slbi SOli propriam Crimen fuisse COIl- ,
fesSUm,atqQ6 ille neget et poenitere noluerit; non ,
putet ad injuriam SUatn episcopus per(inere,quod ,

8 Conc. Carth. , c. 53, Afric. c. 99


(5) Saero aptioe reddidit Dionysius, babeturque io veleri interprelatione.

757

SYNTAGMA GANONUH. * . I X , CAP. X X - X X I I .

t\

illi eoli creditur, etsi SCrupulo (5*)

758
propris


cognitionis se dicit neganti nolle commuoicare.
. '.
CAP. X X I . De episcopo aut elerieo quives
, eatur carne cum sanguine, vel morticino, vel
.
fera suffocaio.
\
Apostolorum canon 63.
' , , ,
63 [62] Si quis episcopus vel presbyter, vel
, ^ ' diaconus vel omnino ex sacerdotali nnmero co. . .
mederit carnea, etc, ulpag. 746.
*,
Concilii Ancyrani canon 3.
' . , }
3.Eo&qui fugieules comprehensi sunt, vel sunt
, > asuis traditi, vel suis alioqui facultatibus privaii,
, , ve) tormenta perpessi, vel io earcerem conjecti
, sunt, clamantes se esse Christianos, et divulsi ac
, , dislracti sunl, vel iis qui vim afferebant thua in

, Ji roanas immittentibus,vel cibo aliquoper necessi ,


,
^
, ,

tatem suscepto, se tamen esse Christianos perpeiuo faientes,et ejusquod accidil dolorem et amictu,et habiUi, et?itae285humilitate praesefereutes,a communione non arceri.Sin autem etiam ab
/, - aliquo sunt prohibiti, majoris cautionisgratia, vel
. , etiam propler aliquorum ignorantiam, statim ad , , - mittantur. Hoc autern similiter in clericis et aliis
/ laicis. Huc quoque est examinatum, an possint
, t l etiaro laici, qui in eamdem necessitatem incide , runt, ad ordinem promoveri. Visum est ergo, et
' eos ut qui nihil peccassent, si edaro pracedena
, eorum vita inslituend* ratio recta inveniatur,
, .
promoferi.
, ' .
Concilii acumenici v i canon 67.
' . , -C 67. Divina nobis Scriptura mandavit^a sangoine,
* el suffocato, et fornicatione abstinere. Eos ergo,
, ^ ' qui propier delicalum ventrem cujuscunque ani. , , malis sanguinem arta aliqua esculentum con * , diunt ac instruunt, alque ita illo vescantur, con venienter punimus. Si quis deinceps animalis
, ' * , sanguinem quovis modo comedere aggrediatur,
.
ai sil quidem clericus, deponatur : sin autem
laicus, segregelur.
'. ,
CAP. . Quoi episcopi, et pre$byteri,et
, ,
diaconi, omnesque qui sacra tractant, conju , gibus iebeant se continere.
4

.
*, ', ' , *.
Concilii Carthaginensis canoncs 3, 4,25, 70.
.
De continentia.
*. ' D 3.Aureliusepiscopus dixit: Cum praterito con, ^ cilio de continentia etcasiitatis moderamlne Irac, , taretur,gradus isti Ires, qui constrictione (6) qua dam castitatis per coneeerationea adnexi aunl,
, , episcopos (7), inquam, presbyteros et diaconos,
, , , ita complacuit (8), ut concedet sacros antielitesac
, , Dei sacerdotes, 284 nec non et Levitas (9), vol
, , - qui sacramenlis divinis inserviunt, continentee
, esse in omnibus, quo possint simpliciter quod a

(5 ) HaRc pars ultima canonis, subsequenti ca- coni.


(8) Ms. placuit.
noni attexenda esl,ut Hincmarua recte attexiiU in
Ms. et vel si q u i ; al. vel si q u i ; nempe
opmc.Dedivortio Loth.etTetb. tom. I, pag. 572.
aubdiaconi,
(6) Ms. conscriptione.
(7) Ma. episcopi, inquam, presbyteri, et dia9

755

PATRIARCILE C P .

756

Conoilii Ancyrani canon 1,2.

*, \
1. Pre8byter08qui8acriflcaverunt,elC.,W( ,595.
'. , . . ) .
2. DiacODOS Similtter qui sacrificaruilt, postea
\ ,
autem reluctati SUOt, alium quidem houorem ha- , , bere, ipSOS autem ab Omni Sacerdotali (5) mini-
slerio cessare,et panem vel calicem offerendi, vel , , ,
prsedicandi : 8ed si ex epiSCOpis aliqui i n US vel 3
afflictionem a!iquam,vel hniPililatem ac mansue- , ttldinero viderint, et aliquid ampllUS dare vel of- , * .
ferre voluerint, in eorum potestate id esse.
281 ConcilU NeOCOHarienStS canon 9.
' .
9. Si presbyter qui COrpore prius peccaverat,
' . ,
eic.jUt pag. 547.
. . .
ConCilii CBCUmenici VI canoties 3, 26.
' , ^
De presbytertS et Cleritis.
.
3. Quoniam piUS GhriStique amator, e t C ,
*.
Utpag. 511.
, . . .
26. Presbyterum, qui ignoranliam illicitlS
"\ nupliis eetimplicatus,essequidemcathedraeparti- , ,
Cipem.secundum ea qU8B SUIlt nobis a Sacro cano- ,
D6 decreta : a reliquis autem Operalionibus absti- * ;
nere.Ei enim,qai est laliS, satlS est Si venia detur. ! U l 18 autem alii benedicat qui debel propria Cura- , *
VulBera,noneStCOnsentaneum.Benedictioenim *
68t SanclificationiS impertitio : qui autem id noa ,
habetproplerdelictum ignorantia,quomodo al- ; , teri impertiel? Nec ergO ptlblice,nec privatim be- , nedicat, nec Christi COrpus aliis distribuat (nec , ' '
aliquodaliudmillisterium obeat),sed praesidentia ,
ContenlUS domino defleat,Ut i l l i ignorantia pec- *
Catum remittatur.Manifestum enim est quod nefa- ,
rium CODJUgium dissoWelur, nee Vir CU/n ea ullo '
modo consuetudinem habebit, propter quam sa- .
cra operatione privatua est.
BasUU Canones 27, 70.
', ' .
21. De presbytero qui insciens illicilis nuptiis
' .
implicatUS est, e t C , Ut pag. 547.
, . . .
70. DiaCOnU8 qui polllltufl est i n labris, seque
' . ,
eo uaque peCCaese COnfeSSQS est, a minisleriO , amOTebitur ; Sed ei COOCedetur, ut Cura diaconis ' ,
particeps sit sacramentorum. Id ipsum aulem presbyter quoque. S i quid autem amplius quis * peccasse deprehenSUS fueril, in quocunque Slt , , .
grada, deponetur.
282 CAP. X X . etse creiendum epi$. '.
COpO affirmanti privatim sibi Clericum de Crimi- ^
ne es$e COnfeSiUm*
.
ConCtlli CarthaginenstS Canon 132.
'.
De eptSCOpO, qui eXCOmmunicat eum, quem

iibl SOli Crimen dicU 6*8$ COnfeSSUtn.
.
132. Item pIaCUltS2,Ut8i quandoepiscopusdi'. ' ,
Clt aliquem sibi SOli propriam crimen fuiSSe COIl- ^ ,
feSSUm,atqQ6 ille neget et poenitere Doluerit; non ,
putet adinjuriam SUam episcopus pertinere,quod , *

5 Conc. Carth. , c. 53, Afric. c. 99.


(5) Saero aptioa reddidit Dionysius, babeturque io veleri interpretatione.

757

SYNTAGMA GANONUM. . I X , CAP. X X - X X I I .

758

t xal &<< illi eoli creditur, etsi scrupolo (5*) propriae


.
cognitionis se dicit neganti nolle communicare.
. '.
CAP. X X I . De episcopo aut elerieo quives , eatur carne cum sanguine, vel morticino, vel
.
fera suffocaio.
\
Apostolorum canon 63.
'. , , ,
63 [62] Si quis episcopus vel presbyter, vel
, : diaconas vel omnino ex sacerdotali namero co. . .
mederit carnes, etc, ut pag. 746.
*,
Coneilii Aneyrnni canon 3.
' . , }
3.Eo&qui Cugieules comprehensi sunt, vel sunt
, > a suis Iradili, vel suis alioqui facultatibus privati,
, , vel torroenla perpessi, vel in carcerem conjecti
, sunt, clamantes se esse Christianos, et divulsi ac
, , distracli sunt, vel iis qui vim afferebant thua i n
, ^ manas immitlentibus,vel cibo aliquoper necessi , tatem suscepto, se tamen esse Christianos perpe , tuo fatenles,et ejus quod accidit dolorem et amic ^ tu,et habil-i, et vitae 285humililate prae se fereii, , les,a coromunione non arceri.Sin autem etiam ab
/, ( - aliquo sunt prohibiti, majoris cantionisgratia, vel
. , etiam propter aliquorum ignorantiam, statim ad , , - raittantur. Hoc autem similiter in clericis etaliis
* laicis. Huc quoque est examioatum, an possint
' , etiam laici, qui in earodem necessitatem incide , runt, ad ordinem promoveri. Visum est ergo, et
eos ut qui nihil peccassent, si etiaro precedens
, eorum vila instUuend ratio recta inveoialur,
, .
promoferi.
, ' .
Concilii meumenici v i canon 67.
' . , -C 67 Divina nobisScripturamandavit,asanguine,
* et suffocato, et fornicationeabstinere. Eos ergo,
, ^ qui propler delicalum ventrem cujuscunque ani , , malis sanguinem arte aliqua escolentum con * , diuni ac insiruunt, atque ita illo vescontur, con - venienter punimus. Si quis deinceps animalia
, ' - , sanguinem quovis modo comedere aggrediatur,
.
ai sit quidem clericus, deponatur : sin autem

laicus, segregetur.
*. ,
CAP. XXII. Quod episcopi, et pre$byteri,et
, ,
diaconi, omnesque qui sacra iractant, conju , gibus debeant se continere.
.
' , ', ' , '.
Concilii Carthaginensis canones 3, 4,25, 70.

De continentia.
' . ' ^ D 3.Aureliusepiscopue dixit:Cum praeterito con, ^ cilio de continenlia etcastiiatis moderamlne Irac, , larelur,gradus isti tres, qui constrictione (6) qua dam castitatis per consecrationea adnexi sunl,
, , episcopos (7), inquam, presbyteros et diaconos,
, , , ita complacuit (8), ut concedet sacros antistitesac
, , Dei sacerdotes, 284 nec non et Levitaa (9), v d
, , - qui sacramentis divinis inseryiont, continentea
, esse in omnibus, quo possint simpliciter quod a
(5*) H S R C pars ultima canonis, subsequenti ca- coni.
(8) Ms. placuit.
noni altexenda esl,ut Hincmarus recte aUexuk in
Ms. et vel si q u i : al. vel si q u i ; nempe
opntc.De divortio Loth.etTetb. \om. I, pag. 572.
aubdiaconi.
(6) Ms. conscriptione.
(7) Ma. episcopi, inquam, presbyteri, et dia-

759

P A T R I A R C H i E C P .

760

Domino (iO) pOStulailt, impetrare: Ul quod apOS- ? , tOU docuerunt, et ipsa Rer?a?il antiquitas, DOS ,
qnoque CUStodiamu$.
.
De diverstS ordinibllS ab UXOribllS ab&thien
di$.
.
4. FaUStinUB epiSCOpuS EcclesiiB PotentinSB,
'.
provinciaB Piceoi, legatuS RomaniB EcdesiiB, d i - , ; ' ,
Xit : Placet Ut eplSCOpuS, presbyter et diacOOUS, ' , ,
vel qui sacrameota contrectant, pudicilia cus- , , ;
, todes, ab uxoribus se abstineant.
.
- ,
De epi&copis, vel sequentibus ordinibus, qui
sacrosancta mysteria contrectanl,placuit ab uxo- ,
- .
ribus contineri [abstineri]*
'. * , 25. Aurelius episcopus dixit 53 : Addimus,fratres Charissimi, prseierea, Cum de quorumdam g , ,
clericorum, quamvis lectorum, erga uxores pro- .
pria incontinentia referretur, placuit, quod in ] , diversis conciliis flrmatum esl, ut subdiaconi,qui .> ,
eacra roysteria [tns. ministeria] ccntrectanl et ; ,
[m*. item] diaconi, et presbyteri, sed et episcopi , ,
secundum priora [m$. propria] slaluta etiam ab , ,
uxoribus ee contineaot, ut tanquam non baben- ' ,
tes videanlur esse: quod nisi fecerint, ab eccle- *
siastico removeantur officio. Canteros aulem cle- ,
rieos ad hvc non cogi, nisi malmiori aetate. Ab .
universo concilio dictom est: Quae vesira eancli- . "
US 68t jUSle moderata, et eancta, et Deo placita # ,

sunt confirmamus.
Qui clerici ab uxoribus debeant abslinere

t 0 1


.
o \
285 70. P r t e r e a 5 4 ( H ) , cum dequorumdam
clericorum,quamvis erga uxores propriasinconti- ,
nentia referrelur ; placuit episcopos, el presbyte-
ros,et diaconus secundum priora siatuta etiam ab ' ,
uxoribuscontinere : quod nisi fecerint, ab eccle- "
siastico removeantur offlcio.Cjeteros autem cleri- , '
cos ad boc non cogi, sed secundum anitisctijus-
qae EcclesisB consuetudinem o b s e m r i debere. .
', '.
Concilii cecumenici vi canones 12, 43.
42. Porro hoc quoque ad cognitionem nostram
. ,
pervenit, e t c , ut pag. 514.
. . .
'. ' ,
i3.55Quoniam Romanae Ecclesiae procanonetraditum essecognovimus,utpromovendiaddiacona- , tum.vel presbyleratum,profiteantur se non amplius , euis uxoribus conjungendos ; nos antiqoum cano- nemapoStolic8B perfectionisordinisque Servantes, ,
horainum qui sunt in sacris legitima conjugia ,
deinceps quoque firma et stabilia esse volumus, ,
Dequaquam eorum cum uxoribus conjunctionem , dissoWentes, vel eos mutua teraporeconveoienti ,
consuetudine prWantes. Quamobremsiquisdignus
inventus fuerit,qai hypodiaconas,vel diaconus, vel
presbyter ordinelur, is ad lalem graduro assuini , , , nequaquam prohibeatur, si cum legitima uxore ,

Carlhag. , cao. 3 et 10.


(10) MS. quod oronino.

54 Conc. Cartbag. , can. 3 ; Afric. c. 37.

55 Can. apost. 5.

(H) Et in bocipso codico superius can. 25.

761

SYNTAGMA CANONUM. -

. I X , CAP. , X X I V ,

762

; - cobabitet. Scd npque ordittationis tempore ab eo


; , posluIetur,ut profiteantur se a legi'ima cum uxore
consuetudineabstenluram ; ne exeo aDeo con^ti lutas el sua praesentia benedictas nuptias injuria
, - afficerecogamur.evangelica voce exclamante:Qwu?
; - Dcus conjnnxit homo non separet 56: et Aposlolo
' " , * docenle,Hcnorabilesnuptiab ettorum immacula , \ tum 57, elAlligatus <?s 286 uxort? ne quoeresolv , ; tionem 58 : scimus autern, sicut et qui Carlhagine
* ? ^ - convenerunl 5/, et vitse ministrorum honestatis
' / curam gerenles dixerunt, ut subdiaconi,qui sacra
mysteria contrectant,et diaconi,el preebyteri ee , cundum proprios tcrminos a consortibus absli ;, , neant: ut el quod per aposiolos traditum est, et
ab ipsa usque antiquitate servatum, nos quoque
, , simililer servemus,lei)ipus omni Scienles,et
, maxime in jejunio et oralione. Oporlel enim eos
. qui divino altari assident,in sanctorum traclando , rum temporeesse omnir.o coolinentes, ut possint
, 8 ; id quod a Deo simpliciter petunt obtioere. Si quis
, ergofuerit ausus praeter apostolicoa canones inci , latusaliquem eorum qui sunt in sacris, presbyte, , , - rorum, inquimus vel diaconorum, rel hypodiaco, - norum, coujunctione cum legitima uxore etcon , ; fuetudine privare, deponator. Simililer etsiquis
I , , presbyter vel diaconussaani uxorem pietalis prae , ' textu ejecerit,segregetur : etsi porseveret,deponator.
, .
CAP. XXIII. De clerico infirmos irridente.
. ' . \
.
'.
^
Apostolorum canon 57.
'. , . . .
57 [56]. Sf quis clericus claodum rel surdum,
t

e t c , ut pag. 738.
'. CAP. XXIV. De clerico qui seipsum muti.
lat.
\
Apostolorum canou 23.
\ Etf , 23 |22]. Si quis cum sit clericus,seipsum muti' .
laverit, deponatur : est enim sui homicida.
'.
287 Concilii Nicceni canon \.
'. ^,
1. Si quis a medicinis in morbo excisus, e t c ,
. . .
ut pag. 503.
' ' Synodi quoe prima et secuvda nuncupalur Cons *
tantinopoliin templo Sanctorum Apostolorum
' .
congregata canon 8.
' . '
8. Divinasel sacer sanctorum apostolorum ca , non 59,eos qui se ipsos castrant esse sui homicidas
, D judtcat. Et Sl sint quidem sacerdotes, depoilit; si
non sint aulem, ne ad sacerdolium promoveantur
, ; prohibet,exeoaperlestatuens,quod si is quise ip, suin exsecavit sui est homicida,qui alium exsecat,
' estomnino homicida.Merito autem statuerit quis . , piam eum quoque in opificium contumeliosum vi , , , deri. Quamobrem decrevit sancta synodus, utsi
, , - quis episcopns, vel presbyter,vel diaconus,caslrare
, * - aliquem conviclusfuerit,vel manu propria,vel suo
, * /, jussu, 16 deposilioni subjiciatur : si sit autem l a i -

56 Matth. xix, 6. 57 Hebr, xm, 4. W I Cor. vu, 27.


apost. 22, 23 et 2$.

58 Conc, Carthag. n , can. 2. 59 Can.

763

PATRIARCHJE CP.

764

CUS,Segregetur,pr&ter quam si raorbus, qui alicui , ^

accidit, ad illum exsecandum, qui castratus est, ,


coegerit.Qaemadmodum enim Nicaenae prim sy-
nodi canon,eos qoi in morbo exsecti sunt,non pu ,
nit.propter morbum,sic,etnos,necsacerdotes,qui ,
aegrotos caslrari mandant,condemnamus,nec lai-
cos, qui propriis manibus ad castrationem otun- ,
tur, reprehendimus. Hoc enim morbi esse raede- , ' ,
lam, non autem creaturae insidias fieri, vel opi- , .
ficium injuria affici existimamus.
*
Lege qu superius annotata suot in eap. 14,
. ' . .
tit. 4 praesentis operis.
. '. ,
288 CAP. X X V . De clericis apostatis,et sacrificantibus ei magis, et incantatoribns, et as- , , , '
trologis, et mathemalicis, et divinis, et veneficis, , , , , .
et de amuletis.
' .
Apostolorum canon 62.
'.
62 [61]. Si quis clerieus propler rnetum humanum, vel Judsei, vel haeretici negaverit, e l c , , ", , , . . .
ut pag. 746.
', ' .
Concilii Ancyrani canones 1,2.
*. , . . .
i .Presbyteros qui sacriOcaveruQt,etc. tif p.593.
'. ,
2. Diaconos similiter qui sarriQcaverant, pos, . . .
teaaatero reluctali sunt, etc, utpag.lbb.
" .
Concilii Laodiceni canon 36.
" , ,
36. Quod noa oportet eos qoi sunl sacrati,etc,
, . .
vt pag. 734.
,
Textus.be veneflcis,mathematicissimilibusque
tit.l8Jib.ix,cod.Const.1: haec slatuii: Plus est ve- ' . ' . . .
neno,quam gladio occidere.Const.2: Geowetriam . * * *
Cire Utile est: ars autem matbematica interdidaC . '* ,
. .
est.et damnata.Const. 3: Nullns artifex,aut sacer
dos.&ut eorum quisquam qui huic ritui minislrant, , ,
ob ullam omnino causam ad aliquem,tametsi ami- , '
cus ipsius sit,introeat: alioquin et ipse concrema- , ,
tur: etquiipsum avocaverit.post bonorum confis- cationem deportalur: et quilibetaccusat. Const.4: , . . *
Qui magicia arlibus saluti hominum aut pudicitiae
insidiantur,puniuntur : non autem qui [per illas] , hominibus raedentur, aol froctuum proventum ,
uberein conservant, imbres aot grandines aver- , ..'
tenles. Const. 5 : Nemo aut vatem, aut anispi- ,
cem, aot augurem consulat : neque divinet Cbal-
daeus, ant mathematicus, aut quispiam similis. , .

Qui conlra haec fecerit, 289 decollalur.


Textns. Const. 6 : Qui elemeola turbant, a u t
inimicos suos per manes occidunt, a feris absumuntur. Const. 7. Cum ubique maleficia odiosa
aint,qui io imperatorio [comitatu) raagi. arioli, in
enarraodis somniis divinanles,aut aruepices inveniuntur,lorquentur ,et negantes ac [facinus] probantibus repugnantes |in aculeo ungulis] inciduntur,nnllum valentes babere privilegium.Const 8.
Similiaaunt prohibita discere,el docere.Const 9.
Qui noverit prsastigiatorem aliquem, ipsumque in
praesligiatura occupaverit: [illum] tradilo.Si quis
vero [ajrilatorum sive] aurigarum, aliusque quispiam contra boc fecerii,aut clandestinis auppliciig

. "' * ,
,
. . '
,
:, , *( , ,
,
. . ' * 1
. . * *
, , * ,
, ,
*

SYNTAGMA CANONUM. . I X , CAP. X X V .

765

766

, ' - oppresseritjiiltimo supplicio afficitur.Suspicioes


,
enim, ipsum boc tanquam inimico fecisse, aut

(certe ideo), ne ille facinoris eocios publicarei.


. ' . . ' . ' ,
Dicit vero etiam lib. icod. til.4, coost. 3, quod
kv praesligiatores diebos Paschalibus et includan * . ' . tur et vinciantur. Et conet. 10 ejusdem tit. quod
, mathematici qui oon concremalis coram episcopo
librls suis ad orthodoxam fidem accesserint, omni
, * civitate pellantur : et, si in civitate [aliqua] fue, , rinl depreheoai, vel caeremoniarum suaruro pro.
fessionem publicaverit, deporlentur.
. ' . * '.
Textus. Ettit. 11 ejusdem lib.constit. 2. Nemo
* per extorum seclionemdivinato.Acerbeenini pu , nitur, qui contra vetitum praesenlium vel futura, . ' rum [rerum] explorat veritatem. L i b . v, tit. 17,
. ' . ' constit. 8 : Maritus deprehendens cxorem suam
, (& , veneficara [esse, misso) repudio recte solvit ma , , trimonium : et e diverso iuulier, si t i r veneficus
^ , . ' . ' fuerit. Similiter etiam novella, qnse de repudiis
* ' , [tractal]. lib. vn, tit.65, constit. 2 : Yeneficii con demnatus, si quidem argumentis, testibus, atque
, , sua ipsius confessione couvictus fuerit, non potest
* 290 appellare : si vero lestibus, instrumenlis,
, aliisque argumentis, non autem sua confessione
, , [conviclus,] vel formidine tormentorum confessus
. . ' . ', . ' sit, provocare non impedilur. Lib. , tit. 41,
, 8 conslit. 3 : Prirnum servi alieni torquentur, et
, qoando de crimine verisimilia dicere videnlur,
* . ' tunc qui venenum porrexisse dicitur, torqaetur.
. . "' , E l tit. 47 ejusdem libri, constit. 16 : Non est in
Q veneficos ferenda eenlentia, priusquam per rei
, confessionem, tormenta, atque concordantia tes.
limonia probafum fuerit crimen.
. ', . ' , . ', " '
fev ,

, .
, ' . ' .
. . ', ,
. ',
,
" , * ' , ,
,
, ,
*
' ,

. ', b , ,
,

,
kv ,
, ' , ,

{ , ?

Textus. Et lib. x, tit. 15, const. 1 : Licet unicuique in suo loco eine sacriOciis aliquave legibos odiosa arte thesaurum quserere, ac fruilur
invento, neque licet de ea [re ad principem] referre.
De apostaiis dicit tit. 7, lib. cod.const. 1,
quod qui ex Cbristiano Judeeus faclus est, [ejus

bona] conliscentur. Constil. 2. Qui dicit defunclum teslari non potuisse, quod ex Christiano
Paganus aut Judaeus factus sit, intra quinquennium agit. Const. 3. Qui ex orlhodoxo haereticus
factusesl,non conversatur cum hominibus, neqoe
testiraonium dicit, neque testamenti factionem
habet, neque in bsereditatibus succedit, neque ut
m aliis criminibus,poenilentia3 [remedium] habet.
Novella lamen 37,quaedeEccIesnsAfritanisdisserit, orlhodoxis qui ab haereticis baptizati soot,
poBnitentiflBtempus tribuit.Const. 4 Qui Christia-

nus [a fide] defecerit, el sacrificaverit, aliive sacrificare mandaverit, non oppositurus loogi temporis praescriplionera a quocunque accusatur, et
neque ex quo desciveril donat, neque venditionis
specie legi fraudero facit: [insuper] non testatur,
aedab intestato cuncta ipsius cognatis competunt,
quibus etiam posl mortem permiititur accusare,

291 tametsi adversus profanum [adhuc] vivuro

767

768

PATRIARGHJ! C P .

nulla facta Sit COntestatlO. EverlUOtur ipSOrom

',

dooationes et testamenta, atque iis qui a legevo- , <


cantar, competnnt Const. 5. Quicunque servum (,
vel ingenuum Christianum, invitum vel suasione . "', ,
ad nefandum religionis ritum traduxerit, capite ,
ponitur,bonaquc ejiis confiscantur. Const. 6. Qui ,
clericus aut monachus orlhodoxus Eutychetis aut , Apollinaris dogmata sectalus fuerit, tenetur legi- .
bus adversus h^reticos [latis :] et p n u t de Manichoeis sancitum est, exlra Romanam rempublicam
profligatnr.
TtfXiMS.Lib.I, tit. 9,COnst. 18. Judaeus,qui eum
qui Judaicae religionis non esset, COnlraria doclrina ad illam traduxerit, bonorum proscriptione
damnatar, miserumque in modum punitur.
Caeterum de IStiusmodi i n d i g . eliam tractatur.

. ', . ' , . ' , \



, , .

Ait enim lib. ix, tit. 2, digest. 7, quod in servo ^ . ', . ' , . ' ,
venenum pro medicamentodedii ,ad ipsius pretium ,
[prastandum] leneatur,ulqui causam morlisprae- , '
bueril.Sciasautem,quod actioni [etiam] locus Jsil,] , '
si medicamentum perperam dederit, ut digest. 8 ; . ' . "
[aitj.Similiter etiam de obstetrice digest.9, lib. x, , . ', ' . ' ' ',
tit. 2,digest. 4. In haeredilate reperta mala medi- / camenla, aut magici similesve libri inler haeredes , ,
nondividunlur: sed judicisarbitriocorrumpuntur. ,
Lib. xviu, tit. 1, digest. 35.Venena mala non ven- , . ' ' . ',
dunlur.Si tamen [aliis materiis] mista, utilia sint, ut de antidoto [dici debet], venduntur. Lib. XLVII, , ^ * .
l i l . lO.digest. 15.Qui medicamento alicujus men- ' . * . ',
lemalienaverint, tenenlur injuriarum actione. Si , * !
B

veroquiaslrologiam alhmve vetitam divinationem

exercet, consulius, [aliquem] furem dixerit, qui , ^^


nonerat: teneturconslitulionibus. Lib.xnii,lit.8, . ' . ' , . ',
digest. 2. Tenetur lege [Cornelia] de sicariis, qui ,
202 venenum necandi hominis causa [vel] facit, , ,
vel vendit,vel habel.Sunt autem etiam venenaquso ,
sanant,et quae amatoria dicuntur.Si veroquispiam - ' \
licet noii malo animo mulieri medicamentarn ad , ,
concepiionem dederit, eaque [ex eo] mortua sit, *
relegatur. [Similiter] etiam pigmenlarius, qui te- , , , ,
mere alicuicicutam, salamandram, aconilum,pi- , .
tyocampam, buprestum, mandragoram, aut cantharidas dederit.
Textus. Digest. 13. Qui vetita sacrificia facit,lege . ' , ,
}

[Comelia]desicariislenelur. Lib. XLVIII, tit. 19,

* . ' , . ', . ' , \

dig. 28, Venenarjl dignitate praediti deportantur, , "

reliqui capile puniunlur. Digest. 38. Qui amalo- , . ' ,


rtum aul aborlionis poculum sine dolo dedit : si ,
vilis sit, in metallum damnatur : si honestus, , ,
amissa parte bonorum relegatur sed si quis inde
, ^.
mortuus sit, summum supplicium infligitur.
CAP. X X V I . De cpiscopis uut clericis per- . " \
.
', "\
'. , , ', 27[28].Episco|)um velpresbyterum.veldiaconura
qui verberateos qui peccant,vel infideles qui injo- , riam feccrunt, et per haic vult perterrere,deponi , ,
jubemus. Dominus enim nos nequaquam boc do-
cuit; contra autem ipse verberalus,non repercus- ^ -

cursoribus vel homicidis.


Appstolorum canon 27, 66.

769

SYNTAGMA CANONUM. -

. I X , CAP. X X V l .

770

* ^,
, sit; maledictis appctitus, maledicta non relulil;
.
patiens, non minalus esl.
"'. ,
66 [64] Si quis clericus in pugna pulsatum ali , quem uno ictu occiderit, deponalur propter
* , suam proclivilalem et temeriialem ; si laicus se.
gregetur.
* * ConcilU primi et secundi Constantinopoli incede

Sanctorum Apostoiorum canon 9.


' .
. !,
,
;
,

,
, . , ,

9. Cum apostolicus et sacer canon sacerdotes , qui verberare 295 aggrediuntur, vel fideles, qui peccarunt, vel infideles qui injuriam fecerunt, depositioni subjiciat: ii qui sum irae meM

deri moliunlur, et apostolicas coDStituliones de-

torquenl, eos intellexerunt, qui sua manu ver-

-g berant, nec canone tale quid signiGcante, nec


,
* ,

,
,


,

, , '
,

, ^ * ,
, ,

recla rationo hoc intelligere permittenle, Etenim rcvera ineptum, et valde lubricum, ut qui
sua quidem manu ter, vel quater percusserit,
deponatur, daU autem facultatc jussu verberandi, eum qui immaniter, et usque ad mortem
supplicium inflicturus esl, impune id ferrenegligi. Quamobrem canoneipsum verberare absolule puniente, nos quoque simul cum eo ita decernimus. Oportet enim Dei sacerdolem doelrinis, el admonilionibus, nonnunquam aulem et
poenis canooicis eum qui se immodeste et insolenfer geril, instituere, sed non flagellis, et verberibus in hominum corpora insultaf e. Si qui
autem sunt morem omnino non gerenles, et poe-

^
,
,
-., .
'.
'. , ,
*
, , ,
, ,
' ' . ,

,
?. ' , . ', . ' . . ',
' ,
,
, ,
* ' .
' . " . 0* . ,
\ ,
t l * ,
, ,
^ ,


, ,
' -

Darum correclioni non

cedenles, eos per VOCa

lionem ad ejus loci magistralus nemo castigari


prohibet. Antiocbense enim synodi canon 5, eosque tumullus excitani et seditiones in Ecclesia
inlroducunl, per maoum extern;m converli oportere slaiuit.
Dasilii canon 55.
55. Qui in lalrones ex adverso ferunlur, si sint
quidem laici, a boni communione arcenlur; si
vero clerici, a gradu dojiciuntur. Quisqutsenim,
inquil, gladium accepit, gladio peribil.
Texlus* Conslit.2, 1 Novellarum episcopisqiiidem mauibus suis pertutere pndiibet: sed 294
poenam non definil.GencraliUrautem dequocunquequi vcrberat vel injuriam facit, civilislex slaluit,lib. XLVii,tit. 10; lib. ix,tit. 35, co.l. dans adversus lllos injunarum actionem, quae deposita

scriplura luin pecunarie,tum criminaliter instituitur.Quae eliam [lex) cnjusmodi injuria atrox sit,cujusmodi levis,delei minal.De liomicidis autem Iractattit. 1, lib. XLYIII, et [tit.] 16, lib. ix cod. Scias

vero, quod homicidium ex affeclu considerelur.


Unde invenire est, quod qui percussit, tametsi
non occidit, ul bomicida tamen puniatur : et qui
occidit, modo tantum perculere voluit, ut bomicidanon puniatur.Atque istiusmodi [quidem] affectus ex instrumento, quo percussum est,consideratur. Caeterum voluntarii homicidii pcena in
honestis est deporta(io,etomniumbonorum publi-

771

772

PATftlARCHiE CP.

catio: in humilibiig, ut gladio et bestiis iradantur : , '


in eo qtii per negligentiam sive socordiam occtdit, ,
quenquennale exsilium. non voluntario autem ,
venia datur.Cum igitur de homicidio quaeresjegas ,
dictos titulos cum ipsorum paratitlis. Dictum est . .
autem generaliter lib. XLHI, tit. 19, digest.5,quod

. ' , . ', . ', 8 -

in omnibus criminibus quaeri oporteat, consulto- ,


ne, an casu [aliquid] adraissum sit, atque ita aul , * ,
ad legem aot miliorem poenam inferri.Et digesl. , ', 8
11, quod aliquis delinquat aut proposito, ut qui , *
factionem excitat: aut impetu, ut qoi iratus est: , ,
aut casu, ut qui in venatione in feram [teloj mis-
.
so hominem occidit.
. '.
295 CAP. XXVII. De episeopis et clerkis
aleatoribu$,aut ebriosis, aut spectaculorum stu- , , , diosis bustorurn expilaloribus furibu$, perjuris, ,
foeneratoribus, aut sesquialteras accipienlibus, , , ),
.
aut aliui turpe lucrum sibi excogitantibus.
' , ' , ' .
Aposiolornm canones 25, 42, 43.
'. , , ,
25 [24]. Episcopus, vel presbyter, vel diaconus, fornicationis, vel perjurii, vel furti convic- , ^, , . . .
ius, etc, utpag. 743.
' . , , ,
42 [41]. Episcopus vel presbjter vel diaconus
aleis et ebrietalibus vacaos vel cesset, vel depo- , ,
,
nalur.
' . ', ,
43 [42]. Hypodiaconus, vel lector vel cantersimilia facieos, vel cesset vel segregelur. Ilidem et , *
.
laicus.
; '.
Concilii Nicasni canon 17.
.
17. Quoniam roulti qui in canone recensentur
. . .
etc, ut pag. 747.
*, '.
Concilii Laodieeni canones 4, 54.
'. , \
4. Non oportere hominem sacratum fenerari,
et usuras et quae dicuntur sesquialteras accipere. .
' "
54. Quod non oportet sacralos et clericos in
nupliis vel conviviis aliqua spectacula contem- ,
plari, sed priasqoam ingrediantur thymelici, sur- , .
gere et secedere.
', " \
2 9 6 Concilii Carthaginetuis canones 5, 16.
.
De avaritia.
'.
5 Aureltusepiseopusdixit: Avaritiae(12)cupiditas, quam rerumomnium malarum matrem esee, ,
nemo qui (13) dubitet, proinde inbibenda esl,ne , ,
quis alienos flnes usurpet (14), aut per praemium ,
lerminosPatrumstalutos transcendat,nec omnino ^,
cuiquam clericorum liceat de qualibet re fenus
accipere. Quanqaam novellae suggestiones, quse *
vel obscura sunt,vel sub geoere latent (16) inspe- ,
ctae a nobis formam accipiant: caeterum de quibns '
apertissime divina Scriptura eanxit, non esiferenda , *
sentenlia, sed potius exsequenda.Proinde quod in ,
laicis reprehenditur, id raulto magis debetin cle- .
ricis praedamnari. Universum consiliura d i x i t : Nemo contra prophetas, nemo contra Evaogelia
facit sine periculo (16).
f

(12) Hs. Avarilia et copiditas.


(13) Ms. nemo qnis.
(14) Citaturin concil. Aquisuraii. anni 789.
cap. 33.Est ex concil.Cartbag. aub Grato an. 348.

can. 10 et 13.
(15) Hs. al vel sub diverso genere.
(16) al. Ms. sioe suo periculo, ut in concil. 11
liber. et alibi.

SYNTAGMA CAKONUNi. -

. I X , CAP. X X V i t .

" , , *-
Vt tiullus epiSCOpW, presbjjter t (liaconus
, , . . .
conductor exsistat, etc , utpag. 550.
"\ ,
16. Ilem placuit ut episcopi, presbyteri et
, , diaconi non sint conductores, etc, ut pag. 550.
. . .
Concilii oecumenici vi canones 10, 23, 24, 50.
*, ', \ *,
10. Episcopus, presbjter, vel diaconus qui
'. , , , , usuras, e t c , utpag. 750.
. . .
'.
23. Ut nullus sive episcopus, sive presbyter,
, . . .
e t c , ut pag. 515.
'.
24. Ne cui liceat eorum, qui in sacerdotait or , f, , - dine enuinerantur, vel mouachorum,in equorura
, ' curriculis 297 subsistere,vel scenicos ludos sus , ' tinere. Sed et si quis clericus ad nuplias voce , - lur, quando ad deceptionem comparata ludicra
, - ingressa fuerinl, SUfgat et discedat, Palrum DOS * , trorura sic jubente doclrina. Si quis aulera ejus
.
rei convictus fueril, vel cesset, vel depooatur.
'.
50. Nullum omnium 59\siveclericum,sivelai cum, ab hoc deinceps tempore alea ludere. Si
, , > quis aulem hoc deinceps facere deprehensus fue, .
rit, si sit quidera clericus, deponalur; si laicus,

segregelur.
* * '.
Concilii Nicceni n canon 4.

Quod episcopi ab omni avaritia sese abslinere
.
debeant.
'. , . . .
4. Veritatis prseco Paulus, e t c , ut pag. 515.
', '. '.
Dasilii canones 10,14, 17.
'.
10. Qui jurant se ordinaliooem non acceptu, . . .
ros, e t c , ut pag. 503.
'. , * -@
14. Qui usuras accipit,si voluerit injustum l u , crum in pauperes insumere, et deinceps ab ava , riliae morbo liberari, ad sacerdotium admitti po .
test.
'.
17. Iuterrogasti nos de Bianore presbytero, an
, * in clerum admitti possit, propter jusjurandum.
Ego aulem rae jam communem aliquara regulam
* de omnibus qui unacum eo juraverant,Antioche nis clericis edidisse memini : ut ipsi a publicis
, quidem conventibus abstineant,privatim vero mu niaobeant presbyterorura. Idipsum autero etiam
, * ei muneris sui peragendi praebetlibertatem.quod
, ' , non sit Aotiocbisa sacerdolium, sed Icooii: quam
urhero,utipse ad nos scripsisli, Anliochia ad ha * , - bitandum permutavil. Ergo virille suscipi potest;
, postulante ab eo pietate tua, Ut poenilentiam agat,
, ob facilem et promptura ad jusjurandum animum,
, quod coram infldeli viro juravit, molesliam ferre
.
exigui illius periculi non valeos.
* ' . ' . .
Textus.298 Const. 34, tit. 4, lib.i cod. Episco*
, pusaut clericus, inquit,quiaulalealudit,aut cum
, - alealoribuscommercium habet,vel [iis] assidel,aut
, spectacula arenariasve venaliones spectal: ab omni
, , sacro segregalur ministerio,annonariis suis priva * lur pensionibus : el conslituilur illi poenitenliae
, tempus, intra quod si digne poenitere videatur,
, sacerdotali benignilate dignus habelur : *t si [ia

Can. apoet. 42, 43.

775

PATRIARCHiE C P .

776

vitiis istis] perstiterit, omnino e dero ejicilur,et , ;


cujus cmlatis clericus erat, ejus com subslantia T f j ; IJ-ZO-J ; ; ;,
sua curiae mancipaiur : aut si ea civitas curiam ; ; ; ; , nonhabel,conceditin destilulam [aliqua n coriaral !
vicinarura [civilatum] Quod si nullas facullates ba- : J,
beat,flt apparitor.Custodiunt autem haec patriar- cbae, episcopKecclesi defensores.cujusque joris- , < ,
dictionis praefecti et prasides. Atque deferuores
haec sacerdotibus annuniiant. Oportel etiam haec ,
sumraa C U I D diligentia corarn Evangeliis inquiri,et ,
in calumniatores indignationem cancipi: ac io prae-
sides,cohorles,atque defensores, si ubi hsec didi- / ^ ,
cerint,corapetentibus sacerdolibus non annnntia- ~
rint, diversas poenasstatui.Veram const. 2 , tit. 4 ' ' . * . j
Novellarum dicit,ut triennio illi a ministerio pro- ; ; ; hibeanlur, ac in monasteriam conjicianlur : fa-^,
cullatem sacerdotibus praebens, ut, si poenitentia ^,
.
compareat, tempus imminuant.
O J ,
Tecrtus.iionraodopej<>rarc,7erum etiam jurare
inuniTersumclericisprohibetur.Dicitarenim lib.i * . . *,
cod.til.3,consi. 25, quod clerici liligantes.fldejus- . ' , . ', sionesdent usque ad quinquagintalibras [auri] el * ei res [banc summam] excelat,pro exsuperanti , JI
cauiionem injurati facianl: eo quod et leges et , canones clericum jurare prohibeanl, quanquam *
[fel]maximedicalareodemlib.tit.l2>conit.3,quod . ^, . ' , 3. ' ,
opoiteat eos qui [ad ecclesias] confugiunt, 2 9 9 :,
admonitos, etde securitale jarejurando accepto, ;,
deponere qnae [in illas] inluleriot arma : et con- , ' "' . . ,
stit. 6,ejusdemxii lib. dical: Quod si suspicio sit ;
decleriCO, tanquamres [aliquas] COnfuge habeat, G ,
,
J U S B U eqiscopisuijuret.De prohibilione autem,ne
clerici usuras accipiant obique, [ubi] de pecaai
creditse sive pacti [actionibus],quineliam iis qaae .
ex dilatione actionum bonae fldei tacite compe-
.
tunt [agitur ] mihi esse dictum videtur.
' . ' . ,
Textu8. Alqui const. 3 , tit. 2 Novellarum in
piis legatis propter ditationem usuras alque fru-
.
ctus exigi dicit.
, ;
Proindede furtisclericorum speciatim iex non
disserit. Generalilerautem de furtis iractattit. 2, , , '
Hb.vicod. el tit.5, lib. XLvn,dig. Furtortim autera . ' . . ,
duae sunt spncies, quarum altera roanifestum fur- ,
tum dicilur: altera nec manifestum.Manifestusfur , est,qoi cum furtiva re a qualicunque persona,
priusquameam perferat,quo eodic [perferre|des- , /
linarat, qiVO in loco pilblico Sive i n privato depre- ,
henditur. Sed si pertuieritquo destinavit, tametsi t\ ,
postraodum cum re furtiva deprehendatur : non ^ ' ,
eM fur manifestus. Qni vero taiis non [eit,] fur * ,
nec manifestus. Caelerum poena furis manifesli ,
procedil ad quadruplum pretii rei furlivae, inler-
dum etiam ejus quod interest: non manifesti,ad ,
duplum. Et ab utroque exacta ea poena, datur ' , h .
[insuper] res [furlivaj ejusve seslimalio.
Texlus.Qui ex incendio aut naufragio [quidpiam]
capil,extra rem [caplam] intra utilem annumqua- , ^
draplum ei cui furatus est, et quadruplum fisco , *

dat: post annum vero aimplum, ut lib. vi cod. , ,

777

SYNTAGMA CANONUM. -

. . , ', . ' , ' . ' . /


'- '.
, , . ^*
. t\
. ' ,
,
, '
; ,
; ,

, . ' , . ', . ',

' .

> ' .
* . , .
;
, ', ' ,
, j
.
, * ,
* ,
/.,
*, *
, ,
'
? , ., . ' '
. . ?* ,
, . ' , . ' , . *

' .

* . .,

; ,
, ; ; ^
^ ' * '
, ' *

, . ' ., . ',
. *.

. '.
.
', ' .

. IX, CAP. XXVIII.

778

lit. 2,const.18,ettit.9, lib.xLvn [dicuntj.500 Plerumque criminaliter scriptura praecedenle fures


accusantur,qucmadmodum digesl.93,ejusdem tit.
[d furtis traditur], et cessat dupli aut quadropli
poeoa. Dicilur enim digest. 57,ejusdem [lil.] quod
si quis furern tradat praefecto vigilum aut pr&sidi,
et [illej condcmnalusrem ejusve pretium dederit:
tollatur adversus ipsum aclio, [ideo] quod [de majorepcena] pericliietur. Qui autem furti damnatus
est,autamiccdatis pecuniis [de eo] transegit: i n famis rcdditur, ul lib. m , tit. 2,digea4.2,canon 6.
Textus.De sepulcrorum violatoribus generaliter
tractatlit.12, lib. XLVIII, cura dicit: [Sepulcri violali rens) tam petuniarie (um criminaliter tenetur.
Ac pecuniaria [quidem] poena alias in centum
aureos,alias in ducenlos, aliag ad id quod interest
damnum faclum esse procedit. Condemnalus autem inCamis .
Quiscpulcra violant,si armati [id faciant],capite
plectantur: si sine armis,usquead melalli [poenam
procediiur ] Qui vero reliquias aut ossa remove
rint, si humilis forlunae sint, summo supplicio
afficiunlur : O\ bonesti, deportantur.Qui aliter in
monumentum [quidpiam] commiserint, autreleganlur, aut in melallum damnantur. Qui idem lit.
ac7,lib. nDig [etiam] docei, quomodo cilrapericulum etdamnum morluorum corpora transferri
et monunif nta exornari possint.Qui sepulcra violan(,eiiam sacrilegii lege tenentur,ullib.XLviii,lit.
13, et const, 5, tit. 19,lib.ix,cod.[traditur] in quo
[postcriorelUJpcenae eliam augenlur,alias possessionum,agri,aut domus,si in ea materia [aliqua] de
monumento [detracia] asporlata fuerit, privatione
inducta : alias decem potido [auri reis],et viginti
magistratui hoc facinus non vindicanti multa irrogata. Deoique in diebus Paschalis sepulcrorum
violalores [in carcerem] includuntur atque vinciuntur, utlib. i , cod. iit. 4, const. 3, [iraditur.]
501 C A P . X X V I I L De

vituperatoribuinu-

pttarum, vini et carnium.


Apostolorum canones 51, 53.
51 [50]. Si quis episcopus, presbyter, vel dia'. ;, , ,
, conus, vel omnino ex sacerdotali numero, e t c , I
pag. 731.
, . . .
52 [53.] Si quis episcopus, vel preabyter, vel
' . , , ,
^diaconus in feslis diebus, e t c , ut pag. 746.
, . . .
Concilii Ancyrani canon 14.
* ' .
14. Qui in clero sunt, presbyteros vel diaco'.
nos, ttf pag. 747.
, . . .
Concilii (zeumenici vi eanonet 13, 30.
' , '.
13.Quoniam Romanae Ecclesiic,etc. vt pay.lb9.
' . ' , . . .
30. Ad Ecclesiae aediikationem omnia facere t o ' . , - lentes,eliam sacerdotes.qui sunt inBarbaricis Ec clesiis,complecti cura constituimus.Quare siapos , - licum canonem de uxore non ejicienda pieialis ac
, religionis priBtexlu, se supergredi debere exisli , raant; et ulira ea qusa sunt constilula, facere, et
, ideo communi cum suis coosortibus conventione
, - et conseusu inito,a mutuaconsuetudine abstinent,
PATROL GR. C I V .

25

780

P A t R l A R C H J ! CP.

77$

Staltlimus non amplius COm illis ullo modo ,


cohabitare debere,ut eo nobis perfeclam sui pro- ' , missi demonslralionem pnebeaot. Hoc autem illis *
DOIl propier aliud quam propter eorum ptisilla- , ' nimitatem, extraneosqueac non 8atis firmos mo- ,
res COncessilDUS.
.
5 0 8 CAP. X X I X . De licitis et illicitiS . ' . tii*. quod ledores jam pubercs interrogari

Oporteat Utrum nuberevelitlt.Eldo COtlCUbinatU, ,

fomicationt, et adulteriO.
, ,
.
ApostolOTUm Canottes 17, 18, 19, 25, 26.
* ' , ', ', " \
17 [16]. Qui posl Sanclum baptisinrim duobus
coDJugibos fuerit implicitus, e t c , ut pag. 511.
18 [17). Qui viduam accepit, vel ejectam, vel
merelricem, vel servam, e t c , ut pag. 511.
19 [18]. Qui duas SOrores duxit, vel Consobrinam, non potesl esse clericus.
25 [24J. Episcopus, vel presbjier, vel diaconus
fornicalioms vel perjurii, e l c , ut pag. 743.
26 [25]. Ex US, qui OOD ducta uxore ad clerum
promoti SUOl, jllbemus, si velint UXOrem ducere
lectores et cantores solos.

,
*. .
" i \ , , ,
$ , . . .
, .
, , ,
, , . . .
"*. , ,
.

ConcilU AtlCyrani eatton 10.

10. Quicunque diaconi COnslituti, e t c , Ut


' * pag. 747.
, . . .
Concilii Neoccesartemis canones 1,9, 10.
', ', *.
1. Presbylersi UXOrem duxerit.ordine SUO )0"* , .
Veatur. 5 0 5 Si autem fomicatus faeril,?el a d u l - ^ ^, terium commiserit, penitds e i i r u d a l u r , e t ad p c e *
* .
nitentiam deducalur.
9. S i prestyter, qui corpore prius peccaverat,
' , . . .

etc, ul pag.

547.

10. Simililer et diaconilS, Si i n i d e m peccatum


iociderit, miaistri ordinem habeal.
ConcilU ChalcedonensiS CatlOnes 14, 15.
14.Quoniam innonnullis, provinciis COnceSSUm
6St l e c l o r i b u s e t c a n l o r i b u s UXOresducere, decre*
Vit Sancta synodus n u l l i eorum l k e r e diversaB a
racta Opinionis UXOrem ducere : eos autem quiex
ejusmodi matrimonio liberos SUSCeperunt, si eos
quidem baplizare apud haerelicos praeveneriot,ad
catholica? Ecclesiffi COmmunionem adducere : Si
aulem non baptixaverint, non posse eos apud
haereticos baptizare. Sed neque h a r e l i c o , vel pagano, ?el Judaeo, matrimooio COnjungere,nisi utique persooa, quae orlhodoxffi, Conjungilur, se ad
orlhodOXam fidem COnverlendain spondeat. Si
qtlis autem hoc sanctffi Synodi decretum Iransgressus fuerit, canonicis poenis eubjiciUur.
15. Diaconissam non esse mulierem ordinan-

' ; , * ^ ^, 5 .
', '.
8 \
,
,
,
,
' ,
",
; *
* , ) .
\ ,. . .

dam, etc, utpag. 550.


Concilii Carlhaginensis eanon 16.

* \

Ul nullw epUcopuSj presbyter, et diaCOnUS


"* , ,
COflduCtor CXSnlat^ e l C , Ul pag. 550.
, .
Item placuit, u t e p i s c o p i , presbyteri el diaconi
" ' . , tva , non Sint COllductoreS, e t C , Ut pag. 550.
, , , . . .

SYNTAGMA CANONUM. . I X , CAt. X X l X .

781

782

oUoutuwxn; 2; ' , ', " , ', 8 0 4 Concilii acumenid , eanone 3, 4 , 6 , 12.


,','.
13,48, 49.
.
De sacerdotibus et clericis.
\ '
3. Quoniara vero pius Chrislique amator impe, . . .
rator nosler, e l c , ut pag. 511.
'. , ,
4 . Si quis episcopus, vel presbyter, tel diaco, . , .
nas, etc, ut pag. 750.
" . 6 Quoniam in 00 apostolicis canonibus dictum
, , est eomm qui non ducla uxore in elerum pro , moventur, solos lectores et cantores uxorem pos
, se ducere ; et nos hoc servantes decernimos, ut
, , , deinceps nulli penitus hypodiacono, vel diacono,
' , tiv vel presbylero post sui ordinationem contrahere
liceat. Si autem fuerit hoc ausua facere, depona , > tur. Si quis autem eorum, qui in cleram aece , - dunt, velit lege matrimonii raulieri conjungi an , ,
tequara hypodiacoous, vel presbyter ordinelur,
, , .
hoc faciat.
'. ,
12. Porro hoc quoque ad nostram cognitionem
, . . .
pervenit, quod in el Africa, e t c , ut pag. 514.
' . ' , . . .
13. Quoniam Romanae Ecclesiae, e l c , ut pag.
}

759.
48. Uxor ejas qui ad episcopalem digDiUiem
promovetur, communi sui viri conseneu prius
separata, poslquam in episcopum ordinatus est
ac consecratus, raonasterium ingrediatur procul
ab episcopi habitatiune exslructum, et episcopi
proviJentia fruatur. Sin autem digna visa fuerit,
etiam ad diaconalus dignitatem provehetur.

' .
,
, '
, ^
,

, .
'. , . . .
?

' , " \ ', '.


' .
, . . .

,

,
' , ,
.
'.
, , ,
.
'. , . . .

59. ID aade oratoria, elc., utpag. 607.

505 Basilii canone* 3, 6,69, 70.


3. Diaconus post diaconalum fornicatus, e t c ,
ut pag. 753.
6. Canonicarum slupra pro matrimonio non
reputentur.sed earum conjunctio ominno divellatur. Hoc enim et Ecclesiae ad securitatem est
utile, et haereticis non dabit adversus nos ansam, quasi per peccandi liberlatem ad nos atlrahamus.
69. Lector, si cum sua sponsa ante malrimonium commercium habuerit.postquam anno ceseaverit, ad legendum suscipietur; non tamen ultra promovendus. Quod si absque desponsatione
furlim coierit, cessabit a ministerio. Eadem et
Dministri ralio.
506 70. Diaconus qui pollulus est in labris,
e t c , ut pag. 755.

' ', '


'. , . . .
'. , . . .
' ., . ' , . ',
,
* . '
, , ^,
, *
, ,
,

Theophili ex cotnmonitorio canones 4 , 5.


4. De Panuph, e t c , utpag. 550.
5. De Jacob qurere, e t c , ut pag. 550.
Textus. L\b. i , cod.tit.3,const.5. Si quis sacram
virginem uxorem ducere lanlummodo tentarit,
capilali poana teritur. Et conslit. 44,ejttsdem tit.
Si presbyter, aul diaconue, aut hypodiaconus
nuptias conlraxerit, canonibua tenetur, qui non
minus valent quam leges, et sacerdotio excidit.
Ubart aeiem, taaquam ei Ulicitis nuptiis nali,

PH-7I7I ?1T?SA?.CE1. CP-

753

f.;xt\

ei

teyr

kry

=3, *, ,

ftbii^rta* q>i:qaj8 prcipi'iil a p-Ur.tis f". ^ : J X X O * * ^ *, x a i L , ; x j n s r , . >*. 4^ cxd-rx i _ r x ^ n c ; * /


icd afe aialres ip^rmn : ferur. ua
t;
i k .* S L X I . T S U * . ,
eUua, is qca ila d<armri.-x bkU *er* euan ">cu->^ 3 ' > x y i * - ; n i * .** *c w u t 13, liL i S ^ e i U m a : Si ^aa^L^sc>r;<*$
* rvrwra* 2 r^-x^ -, rt
fcete* *t, ad nftatriattoa.aai de^esire a> aa
: xv
i m f H i ta ekra evoa f r a d i aac;u4 it. in q ;^ x ry> m y J i ^ r g " ^ ***~,
ciencn MUirr^yaiam, e^tiirabcre ucet. [T/W.-TI i*x*T^, * i j n ^ r r x , * *^ *-3 s x x x i x x l xxx* - r r x n - ; - " - / r x i t l * ^ %*t*A\cti, caatorei, et leeu.rts btifteaL] Ai.w
:

^ oaiTerwn a

c';pf

rjt

rr> xy , ^ X T i i - ^ i c

n i L ACri aat anpiiasc^ftirabal. ail ecscxo.rae : 'A>J*T* Z ,


* *.kafceal, aet impodk fivat, eyziior. ac p l e i M s s rs-yr.* ^
f i i i r i f - * . *
eale.Ad Mibtiain (feroj Ttlahai ofac.a-n i^ealre "., 5 _ * - >^--
MMlelo. Et cottstit. i, ejwieni
>u lu^ q-i - ^ > * * i - i c i ^ c , r t t *
sttriiMviem iieratt, presbyter a^t di^conus x*T
xxixJirvJri;,
tt
orniwatuf : meqoeetiam qai oxoricobatitat. q j *l y o t , x o x x r e o c i T ^ T \*-, * , **,
mahlo^i soam factodiT/rt.o' re.iqoit: oeqae qai , : ; *,3 - . 5wsyi>e< xxt *
conrvbhui habei. At (talls] castarn viura agit, *
- , r, *.*,>*, Vxoti<ovo;
aat eliam oxofi cobabitel, vel oni-js [aioris ejas- - x x i i x x f . t * *<
dMH|e] ea*t&,*c ex firginiiale >ssampt2e| mari- -, !? TT.C ;,
ttt* foeril. C^ierum fi quis eunn presbjler it, aut * -. - * " >^* 41 iliatooos aol hypodiaeonos, tel paiam, tel c l o , , ^ - , ^ , *
el tob aliqoo pra>teito [ad %e\ aioren abt con- /~,* ,
eabiaam inlrodoxeril : tacro eoofestim oriine ,.
extidUo, ei prifatm atqoe plebeios 507 esu>. Lector aotea matnmoDiom iteraas [ad altiora] ae

progreditor, neqae ad lertias ouptias defeaito. Ac si post ileralam coojogiam progredi enitator,

plebeiaf esto.
DiClt i U : Qu* diaCOnii53eordiDanlor,admoeator: [ac] Kiunto q Jod sicontraclo matriiTiooio
aliave vils ratiooe [soscepU]dedecorare ordioaf

# , ' ^ -jisi
, ^

UOaefD aa< foeriot reae morlis fieot,el facuIU- ^ - 4 , x x l ;


te* fu* IDOnaSteriis aot Ecdeaiis S J I S applica-C ,; xl > 6 * '
4

bonlnr.Qui w o ducereillaaaulconsluprare aosi

f, ^ , foeriot, gladio obnoxii erunt, eorumqoe subslan >o* , xj"t o>jixv .


tiam fiicoi capiet.
* . . , ; ^
Textus. Conflit. 2 , ejusdem tit. Si decurio aut
cobortalift, uli qoindecim annisroonachusfuerit, , ' ,
clericui flat, (ac] deinde naptias conlrabat. [pri- ^, : + ^
itioae] suae fortons restituilur. [Qucd] idem et iu rept /^,
aliigquiex monachis clerici (facti sunt, obtinel] : "
UmeUt decuriones aut cohortales non fuerinl. Et: ,
Qui caelibem ordinat, inlerrogalo illum, an sine W
legilima uxore caste fivere possit. Qoi vero tem- ' pore ordinationis diacono posl ordinaiionem ma- , *
trimonium conlrahere permiserit, ab episcopaiu , , ,
ejicilur, Porro preebyler,aut diaconas, aul hypo- , ^
diaCOOUaqui poatordioalionem malrimonium con-

trabit, clero ejicilur, et Com rebus SU13 curiae

CltJtalil qaa Cleiicus erat,lraditur. Ilem lector , h


qui DUpliai iteral, aiJt vidliam, tel divortio d i S - , junclam, vel legiboi canooibusve interdictam |io ,

uxorem) aisumit, in aliuin gradum ne procedito.


Quio et i i processerit, priori restitoilur.
Dicit inmper : Qui aacelriam, aut monastriam,
aut diaconiaiam, aut alium religiosum habitum
geitantem |niulierem] rapiuni, corrumpunt, vel
conituprant, quique (tllis eeiej associant: capilali
uppllcio aflkiuntar,ac rei illorum injuria affett

.
, , ^
, !
, ,
,
* V

785

SYNTAGMA CANONUM. . I X , CAP. X X X .

786

TioiaGVcxt [mulieris] ecclesiae aut monasterio per cecono mum, 5 0 8 episcopum praesides et cohortes vin , & - dicantur : ipsa vero cum rebus suis iu monaste * / rium conjicilur, [ibidem| caute asservanda.Plahe
' , * si diaconissa sil,et legitimos liberos habeat, [illi]
4 legilimam paitem capiunt. Quod si intra annum
, quo istiusmodi scclus innotuit, [eas| facuitates
, venerabiles domus non vindicent : fiscus illas ac , ' - cipit. Quas si prases vindicare neglexerit, cin .
gulo privatur, alque quinque libris [auri rebus
principis] privalis [applicandis] mullatur.
. '.
CAP. X X X . De iis qui matrimonii causa
.
mulieres rapiunt.
'.
Apostolorum canon 67.
'. ,
67 [60]. Si quis virginem non desponsatam, vi
. . .
Ballata habet, etc, ut pag. 838.
* ', '.
Concilii Ancyrani canones \ 1, 2 5 .
'. ^ ,
I I . Desponsatas aliis puellas, et ab aliis pos , (ea raptas, visum est iis, quibus desponsatae
,
*> - erant, reddi, etiatn si vim passae sunt.
,
'. ,
25. Quidam cui erat puella desponsata,ejusso , rori vilium aitulit, ita ut ea eliam conciperet.
, Sponsam auleui poslea uxorem duxil. Ea autem
cui lium erat allatum,se suffocavit. Qui conscii
, fuerant, jussi sunl deceunio in eos qui consistun, recipi per gradus definitos.
.
'.
Concilii Chalcedonensis canon 27.
'. , . . .
27. Eos qui nomine conjugii, e t c , ulpag.lxti.
^'.
Concilii cecumenht vi canon 92.
^'' ' - Q 92 Eos qui nomine matrimonii mulieres ra, , piuni60, quique opcra opequesua raptores adju, , vant, slatuit sancla synodus : si sinlquidem cle , * , rici, proprio gradu excidere; si vero laici,analhe'.
mate percuti.
' '.
5 0 0 Theophili ex Commonilorio canon 2 .
,
2. De Bisto, qui in Ereba constitulusestpres , byleiyjuroi endum est; cl si alicui quidein mulieri
, separatse, vivente maiito, vim attulit,non sinalur
- esse presbyter ; nam ne ut laicus quidem debet
, communicare, cum eos qui lales sunt separare
consueverit Ecclesia. Hoc autem nullum affert
, , episcopo Apollini pncjudicium, si eum per igno rantiain constituit; cum sancla synoJus jusserit
- eos, qui post ordinationem propler crimen i n d i .
g n i esse convincunlur, expelli.
Texlub. Lib. \ tit. 3, const. 5.Si quis rapuerit,
. ', . ', . ', ^,
aut saltem in uxorem capere sacratam virgincm
. ' ., conatus sit, capitali poena ferilur. Et const. 53,
, , ejusdem lit. Parentibus fratribus, ettuioribus sive
, , curatoribus virginum,diaconissarum,et consecra , pc tarum Deo viduarum, licet raplores earum, et qui
, ' eisauxiuum tempore invasionis praebent, iu ipso
, aclu depehensosoircidere.Si'1 autem fuga evase, rint, invesligant ipsos Constantinopoli praefecti
-/, , , [praetorio] et praefeclus [urbis]: in provinciis vero
, quicuuque magistralus et civiles et ir.ititares : et
D

60 Basil. canon 30 ; Chalced. 27.

787

PATRIARCHiE CP.

788

pOSt [testiuill] COaCtiODCm illos nulla admissa fori , *


pnescriptione ullimo supplicio afficiunt: ac bona , , ,
raplori?,ejusque qui (utdictum est)illi suppelias > ,
tulil, capit mooasterium aut asceterium, ut inde , * *
vim passa illic alalur. Si vero quae vim passa est, *
diaconissa dunlaxat sil, non autem ascetria,neque , (
monastria: proprietalem ipsiusecclesia,ipsa vero ' ,
usumfructum capit. Cseterum qui alio modo ipsis , adjumento fuerunt, aut mtnislerium prsbuerunt, , &, ,
aut conscii fueranl, aut susceperunt, aut quam- , ^
cunqae opem attulerunt,ultimo tantummodo sup- ,
plicio subjacent.Locura autem praedicta [habent,] , . ' , .
tametai volensdictarum mulierum aliqua rapta sit. ', . '
Lib. i , tit. 4, SiOconst. 3.Etin diebus Paschatis *
tirginum raptores |in carcerem] includuntur et . ' , . *, . ', 6
VlDCiunlur. Lib. , tit. 24 COOSt. -I. Qui illustriS ^ ,
non eat, aed tantummodo clarissimus, si raptum , ,
virginis in provincia commiserit : illic legibus .
t

subjugatur, nec fori prsescriptione atUur.


. *, . ',
Textus. T i l . i l , const. 4.Qui dicita servo uxorem soam rapiam esse, non dominum, sed ipsum , )*
accusate debet.Lib.vu,lit.3,const.3.Si serms de- * . ' . ' , . ',
tulerit virginis raptum, pacto aut dissimolatione - , fi
celatum, libertate donalur. Lib. ix, tit.9,const. 7. . ', . ', .
Marilus de violenta virginis constupraiione, ante ' , OJ
mairimoaium [facta], nisi [illa] sponsa ejus fuerat, ,
(actionem] movere, tanquam maritus, non potest, * ipsa autem una cora curatoribos movet. Tit. 10, . ' . ', '
con^t. i . S i quis eam cajus lulor fuit, stupraverit, , deportatur,ejusque universae facultates publican- * . ', . ',
tur. Tit. 11, COnst. 3. Si rapta fuerit sponsa fllii , .
mei, legem [Juliam] de vi moveo.Lib. ix, tit. 13, ', . ' , . ' />,
cousl. 1, ef unica. Si quis qualemcunque mulie- ,
rem, sive ingenuam eive servam, rapuerit: tam ,
etsi ipsi desponsa fuerit, capitali senlentia con- , /, ,
demnalus morilur,et pariter cum eo qui in raptu ,
auxilium tulerint. Raptarum autem patribus, fra- tribus,tutoribus vel coratoribus,patronis et domi- ,
nis intasioois tempore bos interficere licet. Sin , ,
autem fuga evaseriot, innestigant ipsos Byzantii ,
praefecli [praetorio] et praefectus (urbis: ] in provin- , , ,
ciis vero quicunque magi3tratus,magislri ni litum, ,
et ducee : atque post [testium] coactiooem inte- .
rimnnt, fori praescriptione aut provocatione uti
non queuntes.
E( si quidem ancilla vel libertina rapta fuerit,
, interficilintur raptores : Sed nullam Sllbstanliae ^ ,
ixnminutionem sustioent. A l si ingenua rapta sil, ,
omnes res raptoris, 311 eorumque qui ipsi auxi- ^ ,
lium prabuerunt applicanlur raptae: quae ne coo-
aentiente quidero palreraptori suonubere potest. ,
Eamdem autero poenam et morlis et [amissionis]
reram excipiunt, qui ad aggressuram raptorem , comitati sunt. Sed conscii, et ministri, et susce-
ptores, et qui quomodocunque raptoribus opem , , "
tuleriat, [utriuscunque] sexus,et cujuscunqueaut ,
forlunae, aut gradus, aut dignitatis s i n l : poenam *
iaotummodo capitalem subeunt, [idque] etiamsi mulier voleos rapta sit. Plane si parentes raptae , *
c

789

SYNTAGMA CANONUM. -

I X , C A P . .

790

[mulieris] patlentiam praebuerint et conniverint,


\ , deportanlur.Servi et ancilla8,qui [in raptu] mini > sterium praibuerinl, concremantur. Porro cum
.
hm conslitutio de raplu raulierura etsacratarum
et viduarum sufliciat: cessant quae de eo alibi
constitula sunl omnia.
' , . ', . ', Tcxtus.Ethb. XLVI, t i l . 2, digest.39.Qui mere , , tricem alienam ancillam rapuit,vel celavil: neque
ut fur neque ut plagiarius tenetur.Non enim furti,
* . ' , . *, sed libidinis causa hoc fecit. Lib. XLVIII, t i l . 5,
8. ' , digest. 26. Quinquennii lempus accusatiooi aduj , terii praefinilum, in stupro per fim faclo locum
* non habet. Nam cum vis publica commilatur, c i , . * tra temporis praeOnitionem (illa] instiluitar.Simi. * "' . liter digest. 5, Ht. 6, ejusdem libri, cutn dicit,
*H , g quod raptUS enormior Slt adulterio. E t , quod qui
; , nuptam aut innuptatn rapuit, ullimo supplicio
, , puniater : [idque] exlran?o eliam postulante, si
^.
pater inulieris exoratus connixerit.
. * * . ,
Dixit vero etiam constit. i , l i l . Novcllarum.qood
, , qui diaconissam constuprant, obnoxii sint gtadio,
eorumque facultates fiscuscapiat.Novella 47,quaa
' , de mandalis praesidum disserit, interdicil,ne vir ginum raploi ibus asyli tennini ser?entiir.Et con ' . , 8 stit. 2, ejusdem 512 Ut. a i t : Qui diaconissam,
, , aut monastriam, aut aliam religiosum habitum
, , , geslanlcm [tnulierem] rapiunt, corrumpunt, vel
, , consttipranl : quique [illis sese] associant, capitali
* supplidoaificiunlur.autres illorum injuria affectae
[molieris ecclesiaeaul monasteriq per oeconomum,
, \, episcopum.prSBSldes et Cohorles vindicantlir.Ipsa
. r . . . -it
-!
*i

v i vero cum rebus


L
4
!
::.. -
. -

1
suis *in monasterium
conjicitur
- [ibidemj caule asscrvanda. Plane sidiaconissa sit,
et logitimos liberos habeat,[illi] legitimam partem
, - capiunt.Quodsi intra anuum quam istiusmodi sce , - lus iunotuit, [eas| facullales venerabiles domus
, non vindicent: fiscus illas accipit. Quas si praeses
vindicare ueglexeriL,cingu!o privalur.atquequin ' que libris [auri rebus principis] privalis [applican ' dis] multatur.Novella aulem 141, quae demuliere
, , rapla,quiE raplori nupsit,disserit, istiu^motli [mu, lierem] res raploris neque ex lege,neque ex ipsius
, , ' teslamento,nec [item res] eorum qui sceleris socii
, fueruot, capcre posse : scd illas parentes ipsius,
* , - nisi speciahter matrimonio consenserint, perci ,
pere : ct si consenserint, aut [non] supersint,
easdem confiscari dicit.
. '. -
CAP. X X X I . De sacri ordinis hominibus
.
qui te cum mulieribus lavant.
'.
Cuncilii Laoiieeni canon 30.
*. "
30. Quod non oportei eum qui est sacratus, vel
, clericus, vel excitator, in balneo curc, mulieribus
lavari, neque omnem penitus Chrislianum vel
.
laicum. Itec est enim prima apud gentes condemnatio.
\
Concilii ctcumenici vi canon 77.
'. , ,
77 Quod non oporlel sacris iniliaios, vel cleri, , cos, vel ascelas, id est, exercitalores seu mona * - cboe,lavari cuoi roulieribus, oec oranem CbriatiaD

791

79-2

P A T R I A R C B i J CP.

Bom 5 1 5 laicam. Haec esl eoim prima condem- ^; 5i natio apud gentes. Si qois aolem hac io re de- , ' ; :r., ' ! ,
prebensus fnerit, si sit q^iidem clericus, depona- .
tar; sinaotem laicos, segregetur.
' ',
7ix/tJ*.No?eHall7,quaede repudiis [tracla:),facultatem merito dat, ut si praeter volunialetn ejas , ; ! cnm fins se axor lavet, ipsi repudium miltat, et ', ^ jkrovotov,
maliimoninm dissolvat, ejasque lucretur dolem. ; .
CAP. XXXII. De episcopis ei clericis, qui . *. ;
transeunt ad laicum statum, aut dignitates ci-
.
viles aut mililiam.
' .
Apostolorum canon 83.
\ , , ,
83 [82]. Episcopus, vel presbyter, ve! diaco , . . .
nos exercitui facans, e t c , ut pag. 747.
SJVOOOJ ' .
Concilii Nkceni canon 12.
'.
01

,
12. Qui aolem a gratia quidem avocati, etc.,tit
pag. 731.
. . .
Concilii Chalcedonensis canon 7.
*.
7. Eot qoi in clero semel crdinati sunt et i t i '. ; 4em njonachos, e t c , ut pag. 751.
, . . .
Texlm. Lib. I, eod. tit.3, consl. 37. Servi qui
. ' ., . ' , . ',
voluntate dominorum monaehi fiunt, libertalera ^ !
consequuntur. A l si relicto [monachi] exercitio ?,
ad alium etatam transeant, in servitutem retra- , . '
huntur. Et coastit. 52, ejusdem tit. Si quis curo ^ . , ; clericassit,arroatam mililiam obeat,ai,t [jam]de- , ^ /,
positas io militiatn concedat,exauctoralur,confes- , ,
tiin euae civilatis,aul alterius intra unam provin- , ; -,
ciam, si ipsius civitas mullos decurionea habei, ' ,
decurio Qt. Quod ei delilescal, ipsius bona decu- : ,
riones involant, et semissem ex redilibus [jam] ^ constitulis aut emendis percipiunt: alier auiem* ' , 5 1 4 serais prafectorum mensae inferlur. Idem *
etiam monacho, qui quomodocunque mililat, aut , dignitatem aseumit, aut forensera vitam sectatur, <
[obtinet.]
Texiu5.Const.53, ejusdem tit.Non licet paren. ' . ,
tibue ut impediant quominus liberi volentes mo-
nachiaul clerici fianl: autpropterhoc solum [ilios] ,
exbaeredent.Sed si ipsi testamenium condant, ne- * ' ?
cesse habent, ut illis quadrantem relinquant: sin ! ' |
autemjocus [est] ab intestato.Quod si [illi] eccle- , .
eias aui monasteria relinquant, atque mtindani ,
(iant: omne ipsorum jusad mouasterium aut eccle- ,
aiam perlinet.Dicit vero etiam consl. 1, til. 1 No- * ' .
vellarum, quod sive presbyter, sive diaconus,aut ' . , ,
bypodiacontr*,aut lector clericalem habitum relin-1 , , , >
quere, et ad aliud vitae genus Iransire volueril: ,
%*l com boois curiaa, vcl egenus cohoriali condi- , ,
tioni ascribatur.Et conet. 2 ejusdem lit. Nemo,in- t\c
quit, [ecclesiasticam] suam sortem deserens.mun- ' . . ,
danus eflicitor. Alioqui dignitate, q u forte ipsi , ,
obvenerit, aul militia privabitur, ei suae civitatis ',
curia3 tradetur.Si servus aciente neque contradi- /
centedomino clericas faclus fuerit: liber et inge- nuus Ot. A l ei dominus ignoraverit, atque intra ,
annum fortunam comprobet,illum recipit.Quod 3i , ila liber factue.ad mundanam vitam tran$eat,lra- , " ,
ditur dominoin servitutem.Item, , qui per mo- ,

793

SYNTAGMA CANONUM. -

. IX, CAP. X X X i l - X X X V .

794

^ ' - nacbatum liber faclliS est, mundanus flat, aut in


* )?, , civiialibus vel in agris circumcrret, suao fortunse
, ^ reslituilur. Elconsl. 13, ejtiedemtit. a i t : Siser ' . . , ' vus secun lum observalionem in illa [Iradilam]
, monachus factus, monaslerium relinqucre,aliam , - que vitae rationem sectari lentaveril : 5 ! 8 lice, - bit domino, posteaquam forlunam comprobarit,
, ul ipsum trahat, et inter servos subjiciat. Sed et
* . * . ^ ' consl. i , tit. NovelJarum dicit Si monacbus
, laicus factos fuerit, denudatur militia : et curo
, , ' iis quae acquisiverit, per episcopum in monaste, rium miltitur. Praeses autem provinci in qua
, comprehensus fueril, adjungit ipsum provinciali
, .
cohorti.
t

. '.
CAP. XXXIII. De consciis scelerum cleri , .
BCorum, neque revelontibus.
\
Basilii canon 71.
'.
71. Qui uniuscujusque praedictorum peccato* *
, , , ' ), rum conscius est, nec confessus, sed conviclus
- est, tanto lempore, qoanto malorum auclor pu, .
Ditus est, ipse quoque punielur.
,
Texlus. De iis qui fures, aliisve criminibus ob , noxios, aut recipiunl,aut cccultant,aut cum poa, ' . * . sunt non Iradunt, traclant l i l . 39, lib. IX cod. el
. *' . ' . . tit. 16, lib. XLVII Digest. jam ipsos poenis quse
' contra illos competunt, subjicienles : jam diver , * sas poenas inferentes. [Qui] etiam [traclanlj,quo . modo rei qui in ag< is degunt, abstrabantur. Qui
^ - vero lalronem cognalurn aul propinquuracustodit
, , . ' " . el conservat, rt edio quodam modo punitur : ut
.
dig. 2, dicli 16 lit. lib. XLVII [docet.]
. '.
CAP. X X X I V . Ut deponuntur clerici qui
; .
fideijussiones dederunt.
'.
Apostolorum canon 20.
*. , .
20 (19). Clericus fidejubens deponalur.
' ) ' . ' . * .
516 Texttn. Conet. 25 et 32, tit. 3, lib. cod.
. : clericos litigintes fnlejussiones dare dicunt. Et
' . * . , conslit. 2, tit. Novellarum, clericos liligantes
, - fiJejussorem non dare, sed confessionem pigno, ) ' ' / raticiam sine juramento facere : episcopos autem
;, litigantes neque fidejussiones dare, neque con, .
fassionem facere dicit.
c

. ' .
.
'.
'. ,
. . .
'.
*. "
/, .
' .
,
.
'. " ; , , '
;.
J

CAP. X X X V . De tlericis in popina vel d i versoho vescentibus.


}

Apostolorum canon 54.


54 [53]. Si quis clericus in caupona comedens,
etc, utpag. 838.
Concilii Luodiceni canon 24.
24. Quod non oppolet sacratos a prcsbyleris
u?que ad diaconos, e t c , ut pag. 555.
Coucilii Carihaginensis canon 40.
Ut clerici labernas, nisi in pvregrinis, non ingrediantur.
40. Ut clerici edendi vel bibendi 6t causq labernas non in^rediantur, nisi peregrinalionis necessilate compulsi [ms. compulsi $unl\.

6 Conc. Afric, c, 7.
!

795

PATRIARCHJS CP.

Concilii acumenici v i canon 9.


9. Nulli licere clerico cauponariam habere tabernam, etc, utpag. 750.
Texlus. Coost. 14, tit Novellarura ait, quod
monachum in caupona conversantem castigari
oporteat, in provinciis quidem a cmtatum defensoribus, Constantinopoli vero a praetoriorum
praefecto : et a 517 monasteriorum antistite expelli. [Tunc etiam banc] legem ubique valere,
eamque observandam prsefectos atque praesides
corare [debere].
CAP. X X X V I . De elericis contumeliosis in
imperatorem, aut episcopum, aut magistratum,
aut presbyterum.
Apostolorum eanones 55, 56, 84.
55 [54]. Si quis clericus episcopum contumelia affecerit, deponatur. Principi enim populi
tui non malediees.
, 56 [55]. Si quis clericiis presbyt rum vel diaconum injuria affecerit, segregelur.
84 [S3]. Quisquis regem, etc, ut pag. 739.
De Photio synoii canon 3.
3. Si quis laicos divina ac regia contemnens
roandata, treraendasque constitutiones et leges
Ecclesiee conlemnens, propria auctoritate ausus
faerit episcopura verberare aul in carcerem conjicere, vel sine causa, vel flcta causa, anatbema
esto.
Textus.Oe clericis contuinelia afficienlibus civilislex specialiternihil traclat.Dicit autem in lib.ix,
cod. tit. 7, constit. i , eaque unica.quod qui im-<
peratorem conviciis incesseril, non puniatur, neque durum aliquid nec asperum sustineai. Aut
enim [inquit] ex leviiate dixit, et contemnitur :
aut ex insania,et miseralione dignus habetur: aul
tanquam injuriam passiis, et condonatur. [Eam]
aulem [rem] ad imperatorem referri, eumque ex
qualitatepersonaejudicare, veniaoe dignanda, aut
ero punienda sit. Nam dicitur etiam lib. XLYHI,

iit. 4, digest. 7, judices principalie [majestatis] venerationeabutinondebere.sed veritatem spectare,


an [videlicet] 518 persona [illa id] facere potueril,
el an ante fecerit, et an cogitaverit, et an sanae
mentis fuerit.Neque enim facile garrulum puniri
debere nisi si taledeliclum sit,quod ex certa lege,
autad exemplum puniatur.Acerbius autem in mi- |
liies insurgi. Generaliter [vero] de iis qui contumelia afficiunt,vel verberant,velfamosos [libellos]
conficiunt, vel legunt et non disrumpunt, tractat
liber XLVII, tit. x, 10; et Iib.ix,cod tit. 35 el 36; et

Instil. [lib] iy, tit. 4, in quibus dicitur, quod | injuriarum actio] tum pecuniarie tum criminaliter
move&tur. Et quod injuriarum damnatus infamis
fiat; tamelsi servum alienum injiiria affecerit,aut
amice dalis pectiniis [de ea actione] transegerit,
uti lib. , tit. 2, digest. 2 el 6 [traditur]. Et,
quod atrox injuria ait, quse magistralui, cnnsoli,
aacerdoti, [alioquij vel bonore praedito flt.Et quod

796

\ *,
*. , . , .
' . * . ',
, , kv
,
&
*
.
. " .
, ,
.
', "^, *.
\
' . ,
* "
.
" .
, .
*. " , . . .
' .
*. ,
,

,
, , , , .

. '
., . ', . ' , '
,
* ,
* , *
, *

*
. ' , . *, . ', ;
,
) , ?
, ' , , *
*
, ' (

?
,
^
. ' , . , . * oS., . '
" ' . ', ,,
,
,
, ,
, ; . ' , . ', . ',
"*
,

* ,
1

797

SYNTAGMA CANONUM. -

. IX, CAP. XXXVI-XXXIX.

798

, \ intra annum duntaxat [h&c actioj moveatur.Csete , . ' . " .


rum in eoa qui famosos [tibellos] componunt,qi)ive

illos legunt, quive vim eorum aliquibus dicunt, capitalis pcena Conslitula est: quemadmodum
l i b . ix, tit. 36 [docet.j
. '.
CAP. XXXVII." De conjwantibus et soda .
litia farieniibus.
' .
Concilii Chalcedonensis canon 18.
18. ConjuratioTiis fel sodalitatis criroen, e t c ,
' . ; , . . .
ut pag. 750.
',
Concilii Carthaginemis canon 53.
" ,
Utdiceceses, nisi tx consensu episcopi pro ( ,

prii, episcopum non accipidnt.
.
'. ' ' , . . .

53. Epigonius episcopue dixit: Ubltis conciliie


hoc stalutum est a coatu sacerdolali, etc, ut
pag. 650.

\ , . . .

519 AtirelillS episcopus dixit: Fralres e l COII

, . . .

sacerdotes nosfri prosecutioni, $ t c , ut pag. 650.


Honoratus et Urbantis episcopi dixecunt: Suinma provisio Sanctilalis to, e t C , Ui pag.

. , .

651.

Universi episcopi dixertint : Placet, placet.

'.
Concilii (ecumeniei canon 34.
'* 34. Porro aulem W cum et hoc canon sacerdo, , talis aperte edicat,quod conjurationis vel eodali , tatiscrimen etiam ab cxternis legibus vetitum,
multo autem magis hoc fieri in EcClesia prohibere
^ , * oportet: nos quoque observare studeinus, ut si
$ - qui clerici aot monachi iifventi sint vel conju, , , - rantes, *el sodalilates ineuntes, yet adversue epi , , scopos vel conclerieos aliquid slruenies, a pro^ .
prio gradu omnino excidant.
Textus. Givilis eliam lex facliones atque conju *
, <, ' . ', . *, raliones punit: quemadmodum lib. xi/vm, tit. 4,
dig. 4, et tit. 19, digest. l el lib. xvi, [docent.]
. ', . ' i ^ \
. *.
CAP. XXXVIII. Quccnam peccata per ordi.

nationem solvantur.
',
Concilii Neoccesariensis canon 9.
*. , . . .
9. Si presbyier qui corpore prius peccaverat,.
t

e t c , ut pag. 547.
. ' . ,
5 8 0 C A P . XXXIX. De panitentia \ et gui5 - nam hibeanl potestatem poenitentes reconeiUen, di; et quod saeerdoti liceat minuere vel augere
.
pccnam canonicQtn.
'.
Apostolorum canon 52. .
'
52 [51 ]. Si quis episcopus, presbyter vei diacomis
, eum qui a peccatis converlitur nonrecipit, sed
, , 8 ' ejicit, deponatur; quoniam Chrislum moiestia
.
afficit, qui dixit: Gaudium est in c&lb propter
D

unum peccatorem pmnitentiam ugenlem


', '.
Concilii Pficosni canones H , 12.
'. ,
11. De iis, qui sine necessitate 64, vel sine fa
, , cultatum suamm ablatione,vel sineullo periculo,
, , %e) aliquo ejusmodi, transgressi sunl, quod sub
, ;, Licinii lyrannide factum est,synodo visum est,et
' si humanitali indigoi sunl, clemenlia tamen et
, * benignitate in eos uti.Quicunque orgo germaneet

01 gonc. Calcbed. c, 1$.

& huc. xv, 7,

01 Ancyr. 2 el 3 ; Syric. 3;

799

800

PATRIARCHJ5 C P .

Verepoenitentiadacaotar.tresaonosinterauditO- , *

res exigent,ut fi Jeles,et sepleni annis prosternentur supplices; duobus autem annis absque oblatione erunt orationum cum populo parlicipes.
12. Qui aulem a gralia quidem evocati, etc.,uf
pag. 731.

\ 01 ,
. . .

1, 2, 3, 4 , 5 , 6 , 7 , 8 , 9 .

', ', ' , *, *, <, *, V , ' .

1. Presbyleros, qui sacrificarunt, deinde contra reluctati sunl, e t c , utpag. 595.


2. Diaconos similiter, qui sacriGcarunt, e l c ,
ul pag. 755.
3. Eos qui fugienles comprebensi sunt, etc,
utpag. 758.
4. De iis qui vi sacrificarunt, et praeterea ad

*. , , . . .
'. , . . .

Concilii Ancyramcanones,

\ , . . .

'. ,
idola pransi SUnt, quicunque abducti, quidem, el ,
laetiore habitu accesserunt, et veslesumpluosiore '. ,
uei suol, et parati prandii, non aegre id ferentes, /, , participes fuerunl, visum est anno audtre, Iribus ? ;,
autein annis substerni ac supplices esse, 521 soli , ' ,
aulem orationi duobus annis communicare, et * , .

tunc ad id-auod est perfectum accedere.


5. Qnicunque (13) autem cum veste lugubriaccesserunt.etaccuinbenles comederunt.interea tol<>
accubiius teinpore lacrymas fundentes, si iriennale substralionis teinpus impleverunt,sine oblatione recipientar.Si autem non comedemnt,cum
duobusannis supplices substraliquefuerint, lertio
anno communicenl sine oblalione,ut id quod perfectum est, triennio accipiant.Statuimus autem ut

'. " ,
, * ;
,
,
, )1 , "
. *
, episcopi, modo COnversationis [conversionisj exa Q
minato, poteslaten habeant vel ulendi cleinentia, ;ve) plus temporis adjiciendi. Aote omnia aulem , .

et pracedens vita, et quae consecula est, examinetur, et siceis clemenlia impertialur.


6. De iis, qui supplicii minis,et bonorum ablationis, vel exlerminalionis tantum cesserunl, et
sacriticaverunl,et ad prsasens ngque lempus poenitentiam non egerunt,nec conversi sunt; nunc auiem circa tempus synodi processerunl, etconver-

" \ ,
. , ,
/ ,
^ ^
aioilis COgilalionem induerunt: visum esl ad ma- , ;
gnum USque diem eiS ad auditionem admilli, et ,
pOSt magnum diem IribtlS annis e*se SUpplices el , <*
gubsterni, et pos! alios duos annos COinmunicare ,
8ine oblatione, etsicad id qnod perfectutn est ve-
llife, Ut lOtum sexennium imp'eant : Si qui autem Q '
anle hancsynodum ad p<B<itentiam admissi SUtlt, ab iIlo tempore eis sexennium repulari.SeJ si pe- ,
riculum,mertisque exspectatio ex rnorbo, vel ali- ? ,
qua alia occasione evenerit,ii sub definitione re- .
|

cipianlur.
'. ? -^ ,
7. De iis q li in festo ethnico in loco ^entilibus
depulalo, cunvivati sunt, et proprios cibosattule- , ruilt,e( Coroei^emnt: visum est,cum bienniosub /, Strati fderin', esse recipiendos. 522 An lintim- ! ,

(13) In codice Ecclesiae Ramanac edilo Mogunti bic caoon Griccorum


superiore.

non sejungitur a quarto

801

SYNTAGMA CANONUM. -

. I X , CAP. X X X I X .

802

, J quemque autem cum oblatione recipere oporteat, est episcoporum examinare, el aliam vilam
' *.
'. ; ,

., .
'. "Oaot
,
T r j , '

* !
* ,
,
.
'.
|
'. ,

,
^ kv
, ,
.
'.
'.
,
,
,
,

.
*, ', ', ' , *. ^
*^2 .
" . ^ mque dd '
< . , . . .
.
'.
, ^
, ,
,


.
)

in unoquoque inquirere.
8. Qui aulem bis vel ler sacrificarunt per vim,
triennio aubsternanlur, duobus aiiiem annis sine
oblatione communicent, e( septimo perfecte suscipiantar.
9. Quicunque autem non solum desciverunt,sed
etiam insurrexerunt, el frairessuos coegerunt, et
causaefueruntut cogerenlur, iiannis quidem t r i bus auditionis locum suscipiantsex subslrationis,
alio autem anno sine oblalione communicent, ut
decennio expleto, fjus quod est perfecmm, sint
participes. Eorum autem in eo quoque lempore
vilam examinare oportet.
ConcilU Ncoazsarientis canon 2.
2. Femina si duobus fratribus nupseril, exlrudatur usque ad morlem.Sed in morte, propler humanifatem,8i d<xerit,quod ubi convaluerit,solvet
matrimonium,habebit poenitenliam.Sed si mortua
fuerit muiier exsistens, vel ejus marilus, in tali
conjugio difficilis est poenitenlia.
Concilii Loodiceni canon 2.
2. Eos qui in diversis delicds peccant, et in
oratione confessioneque ei poenitentia fortiter
perseverant, et se a malis perfecte convertunt,
tempore pcenitenti eis pro delicti proportione
dato, propter Dei miserationes et bonitatem, offerri commutiioni.
Concilii Carlhaginemis canones 6,7,27, 43, 45.
Ul chrisma presbyteris non fiat.
, 6.Forlunatus epiecopus dixil:In praeteritis conciliis, elc. 525 usque ad: Ab universis episcopis
dictum est: Omnibus placet. Chrismatis confectio et puellarum consecratio, el. ut pag. 562.
De his qui in periculo positi reconciliantur.

7. Aurelius (14) episcopas dixit : Si quisquam


in ptriculo fuerit conslilulus,etsereconciliari (15)
divinis allaribuspetierit: si episcopus absens fuer i l , debet ulique presbyier consulere episcopum,
fct sic periclilanlcm tjus prsecepio reconciliare :
quam rem debemus salubri consilio robcrare.
Ab uuiversis episcopis dictum est: Placet quod
sanclitas vestra necessario nos instruere dignata
est.
Presbyteri et diaconi in graviore culpa convicli,
,
manus impositionem tanquam laici nequa.
quam suscipiant.
'.
27.1tem confirmatum estes, ut si quando pres , , byleri vel diaconi in aliqua graviori culpa convicli
, - fuerint, qua eos a ministerio necesse sit rt moveri,
, - non eismanus tanquam poeniteulibus laicis,impoWCartag. , c 23.
(14) Genethlii sententiam Aurclius,et sicaliialio- tidentur,
(15) MS: c et f e conciliare.
rum episcoporum esuperioribus conciliis sententiaa sy nodofirmandasnomine suo proponere nunc

803

804

PATRIARCHJJ C P .

n a l U T ; neque peftmUendnm, Ht rebaplizali ,ad , .


.
' . "

,
, ' ,

,
,
.
De agrotantibus qui prortm respondere non , 5?
,
possunt.
*, " , , . .
45. Ut aegrotantes, ut pag 619.
g
*.
Concilii cecumenici vi canon 102.
'.
101. Oportet autem eos 67, qui solvendi et l i gaodi poteslatem a Deo accepere, peccati quali- ,
tatem considerare, et ejus qui peccavit ad con- versionem promptum studium.et sicraorbocon- ,
fenientem afferre medicinam : na si in utroqae ^ * *
immoderatione ulatur, ab ejus,qui laborat,salute , excidat. Non eotor eimplex eslraorbuspeccati, ,
sed varins et mulliformis, et multas incommodi ,
propagines germinans: ex qoibus malum mullam ,
diflunditur, et ulterias progreditur.donec viribus ,
medenlis consUtat. Quare qui medicinae scien-
tiacn in spiritu profitelur, oporlet eum primuin ,
ejus qai peccavit, aflfeclionem considerare et sive ,
vergit ad sanilalem, sive contra, propriis mori- ,

clericatosgradum promoveantur (16).


De pcBnitentibus.
43. Ul pcenilentibus 66 secundum differenliam
peceatoruin episcopi arbitrio poanitenli teropora deceraantur : al ut presbyter inconsulto episcopo noo reconciliel poBoilenlern, nisi absenlia
episeopi neceesitate cogenle. Cujuscunque autem 324 poeniteitfis publicura et fulgalissimum
crimeo est, quo universam Ecclesiara coramoverit, ante (17) absidemraanusei imponantur.

bua prOYOCat in se morbum, aspicere, quomodo^ ' ^


ejttS qiUB iolercedit vitaB rationis COnversionisque ^, curara geral: el si artiflci non reluctatur, et , ,
ulcus anima auget per imposilorum medicamea-
torum adjectionem; et sic misericordiam, prout ,
dignus est, imperlirr. Omnem enim raiionen ' *
init Deus, isque cui pastoralis traditm est prin- ,
cipatus, ut errantem ovem redueat; et ei, quod ,
est a serpenle vulnerataoh, medeatar; et neque , <
per desperatioais praecipitia irapellat, nec ad ,
tae dissolulionem, el contemptum freoa relaiet: *
sed una quidem 325 omnino ratione, sive |er ,
acriora et astringenlia, sive per molliora el le- ,
niora inedicamenla affectioni resistat, et ad ul- , , ceris obductionera animatur fruclus poenitenliaB ,
examinans, et sapienier dispensans et gubernans ,
hominem, qui ad Sliperiorwn illuminalionem VO-
catur. Nos eniro utraque scire oportet, et quaa TotvJv ,
sunt sumrai juris, et quae sunt consuetudinis: ia , * ,
iis autem, qui extrema non admillant, sequi for- mam traditara, quemadmodum sanclue nos docet ,
.
Basilius.
', ', ', ', " , *, *.
BasilU canonei 5, 34, 74, 75, 76, 82, 84.
*. ,
5. Hareticos in exitu poeniteotiaro agentes recipere oportel. Recipere aatem, non sinejudicio, ' ,

6 Conc. Alric. cap. 10.

67 Vid. cap. 7, conc. Vormalien.; Basil. can. 74 et 84 ; Nyssen. 8.

(l6)Perrandus cap. 118, ex concil. Carthag.


tit. 12.

(71) Absis, vel absida, sanctuarium est; vulgo


chorum dicimas.

SYNTAGMA CANONUM. -

805

. I X , CAP. X X X l X .

806

et examinanles an ?eram poenitentiam osten, et dant, fructusqtie habeant, qui Salutis StudiuiTl
,
leslificenlur.
'. ' 34. Mulieres adultertO pollutas, et ob pieia, , - lem COnfitenles, aut quoquomodo COnficta? , blicari Palres nostri nolaerunt,ne causam mortis
* praebeamus convictis ; consistere autem illas sine
; , communione jasserunt, donec implealur tempus
.
poenitenti.
." 74. Quod 81 unusquisque eorum qui in pr&dic , didis peacatis , pOBnitentiam* ageilS, bontlS
, evaserit, is cui a Dei benignitate Ngandi atque
, ' Sulvendl credita potestas , 81 clementior fiat,
, perspecta illius qui peccavit poenitentise magni, - tudint, ad diminuendum poenarum tempas, non
, > . erit digDUS COndemnatione, CUID ea qU3B 8t in
, - Scripturis historia doceat, eos qui Clim ma ^, jore labore poenilenliam agunt, cito Dei miseri' .
COrdiam COnsequi.
75. Qui cum sua ex patro vel ex matresorore
'. - pollutus est, in domum orationis ne permittatur
, - accedere, donec 526 ab iniqua et nefaria aclio, - D6 desistat. Postquam autem borrendi peccali
* sensum et animadversionem venerit, trieunio
, , - fleat, Stans propter fores domilS orationis, et , - gans populum ingredientem ad orationem, at
* - unusquisque raisericorditer pro ipso iniensas ad
Domintim preces fundat. Postea ailtem alio
, - triennio ad solam auditionem admiltatur, et
, Scripturis doctrinaque aoditis ejicialur, nec di , - gnus habealur oratioiie. Deinde, 81 modo illatn
* - C ciim laerymis exquisierit, et Domino Cum COrdis
) - COnlritione et valida bumiliatione SUppIeX proci , derit, detur ei Substratio alios tres annos. Et
' poslquam paenitentise fruclUS dignos OStenderit,
- anno decimo in ildeliuill orationes SUSCipiatur
,, 8ine oblatione : et ubi annis duobus una cura
' fidelibus Stelerit ad Oralionem, ita demum di
, gDUS habeatur boni COmmunioiie.
.
76. Eadem est ralio de iis quoque qui suas nu"*. *0 - rus accipiunt.
.
82. De iis etiam qui pejerarunt, si vi quidem
\ , atque necessilate juramenla iransgressi sunt,
, poenis levioribus subjiciuntur, SIC Ut post 6 an , DOS pOSSillt SUSCipi. Sitl autem, VI non illata,
deni suam prodiderunt, ubi duobus annis fleve , , xaiDrillt et duobus annis aodierint, 6t quinque
, oraverint in substratione, 6t per alios doos sine
, obUlione ad precationis coDmuniunem fueribt
'/, admissi, ita demum, digna videlicet pOBnitentia
- oslensa, in corporis Chrisli communionem resli, tuentOT.
.
\ ,
84.H&C autem omnia SCribilOUS, llt frlictuspro * bentur pOBnitentiaB. Non enim omnino teiPpore
, 3 2 7 dijudicamus res ejusmodi, sed ad modum
* ! pcnnilentiae atlendimus.Quod si qui difficile avel , - Jaotur a propriis moribas,carnisquo voluptatibus
, malint quam Domino, et ?itam secuildum
4

79

P A T R I A R C H i E C P .

780

StalnimuS eos amplius CUm illis ullo fnodo ,


cohabitare debere,ut eo nobis perfeclam sui pro- ' ,
roieei demonstrationem prabeant. Hoc autem illis 6>
non propter aliud quam propier eorum pusilla- , '
niraitatem, extraneosqueac non satis Ormos rao- ,
.
res concessimus.
. ' . 508 C A P . X X I X . De licitis et illicitis nuptiis. Et quod leclores jam pubercs inlerrogari *
oporteat utrum nuberevelint.Etdc
concubinatu, ,
* , ,
fornicationt, et adulterio.
.
* ' , ' , ', "*.
Apostolorum canones 17,18, 19, 25, 26.
*. *0 ,
17 [16]. Qui post aanclum baptismrim duobus
. . .
conjugibus fueril iraplicitus, e t c , ut pag. 511.
' . , , ,
18 [17]. Qui viduam accepit, vel ejeetam, vel
, . . .
meretricem, vel servarn, etc, ut pag. 511.
'. ,
19 [18]. Qui dnas sorores duxit, vel consobri .
nam, non potest esse clericus.
* \ ,
, , 1
25 [24]. Episcopus, vel presbyter, vel diaconos
, , . . .
fornicationis vel perjurii, e l c , utpag. 743.
**. , 26 [25]. Ex iis, qui non ductauxore ad derum
promoli sunt, jubemus, si velint uxorem ducera ,
.
lectores et cantores solos.
'.
Concilii Ancyrani eanon 10.
'.

' 10. Quicunque diaconi constituti, e t c , ut


,
.

.
.
pag. 747.
', ', '.
Concilii Neoccesariemis canones 1,9, 10.
'. , .
1. Presbyler si uxorem duxerit,ordine suo moveatur. 505 Si autem fornicatus fuerit,vel adul- * , terium commiseril, penilils extrudalur,et ad poe** * & *
nilenliam deducatur
'. , . . .
9. Si prestyter, qui corpore prius peccaverat,
e t c , ul pag. 547.
'. , 10. Simililer etdtaconus, si in idem peccatum
^, 5 .
inciderit, miaistri ordinam habeat.
', ' .
Concilii Chalcedonensis canones 1 4 , 1 5 .
'.


14. Quoniani innonnullis, provinciis concessum
est lectoribus et cantoribus uxoresducere, decre ,
?it sancta synodus nulli eoram licere diversae a ,
racta opinionia uxoremducere: eosautem quiex ejasmodi matrimonio liberos eusceperunl, si eos ,
quidem baptizare apud haereticos praevenerint,ad ,
catholicaD Ecclesiae comraunionem adducere : si aotem non baptixaverint, non posse eos apud ,
haereticos bapliiare. Sed neque haeretico, vel pa- * gano, vel Judeeo, raatrimonio conjungere,nisi uti- ", !
que parsona, quae orlhodox, conjungilur, se ad
orlbodoxam fldem convertendain spondeat. Si
quis autera hoc sanclae synodi decretum Irans- 5* , greseus fuerit, canonicia poenie aubjicialur.
.
'. ,, . .
15. Diaconissam non esse mulierem ordinandam, e t c , ut pag. 550.
>

Concilii CarthaginensU canon 16.


Ut nullus episcopus, presbyter, et diaconus
conductor exsiitat, etc, ut pag. 550.
Itera placuit, utepiscopi, presbyteri et diaconi
non sint conductores, etc, ut pag. 550.

'*.
" , ,
, .
'*, , ,
, , , . . .

8YNTAGMA CANONUM. . I X , CAt. X X l X .

181

^ ' , ', "*,


\ \ '.
.

782

', 804 Concilii cecumenici . canones 3, 4,6, 12,


13,48,49.
De sacerdotibus et clericis.

' . 81 ^
3. Quoniam vero pius Chrislique amator impe, . . .
rator noster, e t c , ut pag. 511.
'. , ,
4. Si quis episcopus, vel presbyter, vel diaco, . , .
nos, e l c , ut pag* 750.
6 Quoniara in apostolicis canonibos dictum
, , est eorum qui non ducla uxore in clerum pro , moventur, solos lectores et cantores uxorem pos*
, se ducere ; et nos hoc sarvantea decernimas, ut
!, , , deinceps nulli penilus hypodiacono, vel diacono,
' , vel presbytero post sui ordinationem contrahere
liceat. Si aulem fueril hoc ausus facere, depona , * ) tur. Si quis autem eorum, qui in cleram acce , - dunt, velil lege matrimonii mulieri conjungi an , /, tequam hypodiaconus, vel presbyter ordinelur,
, , .
hoc faciat.
'. ,
12. Porro hoc quoque ad nostram cognitionem
, . . .
pervenit, quod in el Africa, e t c , ut pag. 514.
*. ' , . . .
13. Quoniam Romansa Ecclesiae, e t c , ui pag.,
*. '
, , '
, , ^
,
*
, .
'. , . . .
' ,

', '.

' .
, . . .
.

, ^

,
' ^, ,
.
'.
\, , ,
.
9

'. , , . .

759.
48. Uxor ejas qui ad episcopalem digoUatem
promovelur, communi sui viri consensu prius
separata, poslquam in episcopuro ordinatus est
ac consecratus, monaslerium ingrediatur procul
ab episcopi habilatiune exstruclum, et episcopi
proviJenlia fruatur. Sin autem digna visa fuerit,
eliam ad diaconatus dignitatem provehetur.
c

59. In sede oratoria, etc, utpag. 607.

508 Basilii canone* 3, 6, 69, 70.


3. Diaconus post diaconalura fornicatue, e l c ,
ut pag. 753.
6. Canonicarum slupra pro matrimonio non
repulentur.sed earum conjunctio orainno divellatur. Hoc enim et Ecclesiae ad securilatem est
utile, et haerelicis non dabit adversus nos ansam, quasi per peccandi libertalem ad nos atlrahamus.
69. Lector, si cum sua sponsa ante malrimonium commerciuro habuerit.postquam anno cessaverit, ad legendum suscipietur; non tamen ultra promovendus. Quod si absque desponsatione
furtim coierit, cessabit a ministerio. Eadem el
Dminisiri ralio.
506 70. Diaconus qui pollulus est in labris,
e l c , ut pag. 755.

' ', '


'. , . . .
'. , . . .
' ., . ' , . ',
,
* . '
, , ,
,
, ,
,

Theophili ex eommonitorio canones 4, 5.


4. De Panuph, e t c , u/ pag. 550.
5. De Jacob quarere, e t c , ut pag. 550.
Textus.Lib. i , cod.tit.3,coB5t.5. Si quiesacram
virginem uxorem ducere tantummodo tentarit,
capitali poena feritur. E l conslit. 44,ejusdem Ut.
Si presbyter, aul diacoous, aut hypodiaconus
nuptias conlraxerit, canonibus tenetur, qui non
minus valant quam leges, et sacerdotio excidit.
Liberi aateai, tanquam ex iliicitis nuptiis nati,

783

784

PATRIARCHJE CP.

neque naturales neque nolhi sunt, el neque ex , ,


donatione, successione, ficto debito, aut aliorum , , ,
obligatione quiquam percipiunl a palribus suis : ,
sed neque roatres ipsorum : verum illa capit E c - , '
clesia, in qua illi deservierinl. Dicit vero etiara ' . * . ,
const. 13, lit. Novellarum : Si monachus clericus , ^
factussit, ad matrimonium devenire ne audeto : ,
tamelsi in clero eum gradum nactus sit, in quo ,
clericis matrimonium, contrahere licet, [qualem * * * videlicet], canlores, et lectores [obtinent.] Aliis * , enim omnibus in universum nuptiee interdicbe , , ,
aunt. A l a i aut nuplias conirahal, aot concubinam , habeal, aul impudice vivat, ejicitor, ac plebeius ^ ' .

esto.Ad militiam [vero] vclaliud ofOcium devenire .,


ne audeto. Et constit. i , ejusdem lit. Nullus qui ,
matrimonitim ileravit, presbyter aut diaconus ,
OrdinatOT : neqiie etiaitl qui UXOri COhabilat, quae , , ,
mariluni suum [factodivorlio] reliquit: neque qui
concubinam habet. At [talis] castam vitam agat, , ^ , ^ <
anl eliam oxori cohabitet, vel unius [uxoris ejus- demque] cas(ae,ac ex virginilale [assumptae] mari- , ,
tus fuerit. Caelerum si quis cum presbyter sit, aut ' diaconus aut hypodiaconus, ?el palam, vel clam, , , ^ *
vel sub aliquo praetexlu [ad se] uxorem aut con- ,
cubinam introduxeril: sacro confeslim ordine .
excidito, et privatus atque plebeius 507 esto. Lector aulem malrimonium iterans [ad oltiora] ne
progreditor, neque ad terlias nuplias devenito. Ac si post iteratum coojugiuro progredi enilalur,
plebeius esto.
Dicit itera : Quffi diaconiSSiE OrdiDanlur,admo , ^nentor: [ac]scilintO,quodsicontraClO matrimonio ^ ^
aliave Vltce ralione [suscepla] dedecorare ordina- ,
tionem auSfiB fuerint reae mortis fient, et faculta- , '
teS 888 roonasleriis aut EcclesUS Sliis applica-G *
bunlur.Qui duccreillasailtconstuprare ausi , fuerint, gladio obnoxii erunt, eorumque substan vo , .
tiam flscus capiet.
Texttis. Constit. 2, ejusdem lit. Si decurio aut
' . ., h
cohorlalis, ubi quindecim annis monachus fuerit, , ' ,
clericus Qat, [ac] deinde nuplias contrabat. [pri- ^, ^
stinae] suae fortonae restiluilur. [Quod] idem et in ,
aliisquiex monachis clerici [facti sunt, obtinet] : *
lameisidecuriones aut cobortalesnon fuerint. E t : ,
Qui caelibem ordinat, interrogato illum, an sine
legitima uxore caste vivere possit. Qui vero tem- pore ordinationis diacono post ordinalionein ma- , ? *
trimonium contrahere permiserit, ab episcopalu , , ,
ejicitor. Porro presbytcr,aut diaconus, aut hypo
, *
diaconuequipOSlordinationemmatrimoniumcon-D
trahit, e clero ejicitur, et cam rebus suis cun'33 ,
civilatis inqua clericus eral,traditur. Item leclor , h
qui nuplias iteral, aut viduam, vel divorlio dis- , junctam, vel legibos canonibusve interdictam [io ,
uxorem] assumU, in aliuin gradum ne procedito. .
Quin et si processerit, priori restituitor.
Dicit insuper : Qui ascetriam, aut monaslriam,
, , i
aut diaconissam, aul alium religiosum habitum , ,
geetantera [mulierem] rapiunt, corrumpuot, vel , ,
constuprant, quique [tllis sesej associant: capitali ,
lupplicio afficiuntur,ac res illorum injuria affeetae B

785

8YNTAGMA CANONUM. . I X , CAP. X X X .

786

Stot

,
/
, '

^ , '
,
, ' .

[mulieris] ecclesiae aut monaslerio per ceconomum, 508 episcopum prsesides et cohortes vindicanlur : ipsa vero cum rebus suis iu monaslerium conjicilur, [ibidem] caute asservanda.Plahe
si diacnnissa sit,et legilimos liberos habeat, [illi]
legitimam paftem capiunt. Quod si intraannum
quo istiusmodi scclus innoluit, [eas] facultates
venerabiles domus non vindicenl: fiscus illasaccipit. Quas si proeses vindicare neglexerit, cingulo privalur, alque quinque libris [auri rebus
principis) privatis [applicandis] raullatur.

. '.
.
'.
'. ,
. . .
', '.
t a ' . ,
,
, ' .
'. ,
,
, ! *

,
.
'.
'. , . . .
^'.
^''. ' - ,
, ,
, ,
, ,
'.
' '.
.
,
; ,
' $! ,
*
, ,

.
j
. ', . ', . ', ,
,
. ' .,
, ,
, ,
, ,
, '
,
,
7, , ,
,

CAP. X X X . De iis qui matrimonii causa


mulieres rapiunt.
Apostolorum canon 67.

60 Basil. caoon 3 0 ; Chalced. 27.

67 [66]. Si quis virginem non desponsatam, vi


tallata habet, e(c, ut pag. 838.

Coneilii Ancyrani canones i 1, 25.


I I . Desponsalas aliis puellas, et ab aliis postea raplas, visum est iis, quibus desponsata
erant, reddi, etia;n si vim passse sunl.
25. Quidam cui erat puella desponsata,ejus sorori vitium atlulit, ita ut ea eliam conciperet.
Sponsam autem poslea uxorem duxit. Ea autem
cui lium erat allalum,se suffocavit. Qui conscii
fuerant, jussi sunt deceunio in eos qui consislunf, reeipi per gradus definitos.

Concilii Chalcedonensis canon 27.


27. Eos qui nomine conjugii, e l c , utpag.lfiO.

Concilii cecumenict vi canon 92.


92 Eos qui nomine malrimonii mulieres rapiunieo, quique opera opequesua raptores adjuvant, slatuil sancla synodus : si sintquidem clerici, proprio gradu excidere; si vero laici,analhemate percuti.

500 Theophili ex Commonitorio canon 2.


2. De Bisto, qui in Ereba conslitulus est presby(er,qua3i cndum esl; cl si alicui quidem mulieri
separalas, vvente maiito, vim attulii,non sinalur
esse prcsbyler ; nam na ut laicus quidem debel
coinmunicare, cum eos qui lales sunt separare
consueverit Ecclesia. Hoc aulem nullum affcri
episcopo Apollini prcrjudicium, si eum per ignoranliain constituit; cum sancta synoJus jusserit
eos, qui post ordinationem propter crimen indigni esse convincunlur, expelli.
Texiub. Lib. i , tit. 3, const. 5.Si quis rapuerit,
aut saltem in uxorem capere sacralam virgincni
coaatus sit, capitali poena feritur. Et const. 53,
ejusdem lit. Parentibus fratribus, ettutoribus sive
curatoribus virginum,diaconissarum,et consecratarum Deo viduarum, licet raptores earum, et qui
eisauxiuum tempore invasionis prabenl, ii ipso
aclu dep> ehensos occidere.Sin aulem fuga evaserint, invesligant ipsos Constantinopoli praefecti
[praitorio] et praefeclus [urbis]: in provinciis vero
quicunque magislratus et civiles et mililares : et

787

PATRIARCILE CP.

788

pOSt [leslium) COaCtionCITl illos nulla admissa fori ,

pnescriptione altimo supplicio afticiunt: ac bona


raploris,ejusque qui (ut diclum est) illi suppetias
tulil, capit monasterium aut asceterium, ut inde
vim passa illic alalur. Si vero quae vim passa est,
diaconissa duntaxal sil, non autem ascetria,neque
mooaslria: proprietatcm ipsiusecclesia,ipsa vero
usumfructum capit. Caeterum qui alio modo ipsis
adjumento fuerunt, aut ministerium praebuerunt,
aul conscii fuerant, aut susceperunt, aut quamcunque opem attulerunl,ultimo tantummodo supplicio subjacent.Locum aulem prsedicta [habent,]
tametsi volensdictarum mulierum aliqua rapta sit.
Lib. i , tit. 4, BlOconst. 3.Etin diebus Paschatis
tirginom raptores [in carcerem] includuntur et

, , ,
/ ,
, ' \ ; $
* 8
, .
' ,
, , , , , ^
,
, . ' , .
', . '
*
. ' , . ', . ',
vinClUQlur. Lib. , tit. 24, COnSt. . Qui illustris ,
non est, sed tantummodo clarissimus, si raptum , ,
virginis in provincia commiseril : illic legibus .

subjugatur, nec fori praescriptione olitur.


Textus. T i l . 41, const. 4. Qui dicil a servo uxorem soam raplam esse, non dominum, sed ipsum
accusate debet.Lib.vu,tit.3,const.3.Si servus detulerit virginis raptum, pacto aut dissimnlatione
celatum, Ubertate donatur. Lib. ix, tit.9,const. 7.
Marilus de violenta virginis constupraiione, ante
matrimomum [facta], nisi [illajsponsa ejus fuerat,
(actionem] movere, tanquam maritus, non potest,
ipsa aulem una cara curatoribus movet. Tit. 10,
const. i . S i quis eam cojus tutor fuil, stupraverit,
deportatur,ejusque universae facnltates publicanlur. Tit. 11, COHSt, 3. Si rapta fuerit sponsa filii

mei, legero [Juliam] de vi moveo.Lib. ix, tit. 13,


coust. 1, el unica. Si quis qualemcunque mulierem, sive iogenuam sive servam, rapuerit : lam
etsi ipsi desponsa fuerit, capilali sententia condemnalus moritur,et pariter cum eo qui in raplu
auxilium tulerint. Raptarum aulem patribus, fratribus,tutoribas vel caratoribu8,patronis et dominis invasioois tempore hos interficere licet. Sin
autem fuga evaserint, investigant ipsos Byzantii
praefecti [praetorio] et praefeclus [urbis: ] in provinciis vero quicunque magi3tratus,magislri ni lituro,
et duces : atque post [lestium] coaclionem interimunt, fori praescriptione aut provocatione uti
non queuntes.
Et si quidem ancilla vel liberiina rapta fuerit,

. ', . ',
, )*
* . ' . ' , . ',
^ , fi
. ', . ' , .
' ,
, F|V
* . ' . ', '
, " . ', . ',
, .
' ', . ' , . ' povfj, $
,
,
, ,
,
, '
, ,
, /
, , , *
,
.

,, inlerficiuntur raplores : Sed nullam Substantiae ,


imminulionem suslinent. At si ingenua rapla sil, ,
omnes res raptoris, 511 eorumque qui ipsi auxi- ,
lium prabuerunt applicantur raptae: quae ne con-
sentiente quidero patreraptori suonubere potest. ,
Eamdem autem pcenam et mortis et [amissionis]
rerom excipiunt, qui ad aggressuram raptorem , comitati sunt. Sed conscii, et ministri, et susce- /
plores, et qui quomodocunque raptoribus opem , , "
tuleriat, [utriuscunque] sexus,el cujuscunque aut ,
fortunsB, aul gradus, aut dignitatis s i n t : poenara , *
lantummodo capitalem subeunt, [idque] eliamsi mulier volens rapta sit. Plane si parentes raptsa , |
4

7 8 9

SYNTAGMA CANONUM. -

. IX, CAP. X X X I .

790


\ ; vs,
<
Ispcov .

[mulieris] patienliam praebuerint et conniverint,


deporlanlur.Servi et ancillao,qui [in raptu] rainisterium prebuerinl, concremantur. Porro cum
hmc conslitutio de raptu mulierum etsacratarum
et viduarum suftlciat: cessant quae de eo alibi
constituta sunl omnia.
', . \ . \
Texlus.EtUb. XLVI, tit. 2, digest.39.Qui mere , , tricem alienam ancillam rapuit,vel celavit: neque
' ut furneque ut plagiarius tenetur.Non enim furti,
* . ' , . ' , sed libidinis causa hoc fecit. L i b . XLviu, tit. 5,
5(. ' , digest. 26. Quinquennii tempusaccusationi adul-' , terii praefinitum, in siupro per vim facto locum
* non habeL Nam cum vis publica eommilatur, c i , . tra lemporis praefinitionem [illa] instiluitur.Simi . * " . . liter digest. 5, tit. 6, ejusdem l i b r i , cum dicit,
, ] i quod raptus enormior sit adulterio. Et, quod qui
^ , nuplam aut innuptam rapuit, ultimo supplicio
, , puniatar : [idque] extraneo eliam postulante, si

pater mulieris exoratus connixerit.
. ' * . ,
Dixit vero etiam consfil. i , (il. Novcllarum,quod
, , qui diaconissam constuprant, obnoxii sint gladio,
* eorumque facullates fiscus capiat.Novella 17,qu
, de mandalis praesidum disserit, interdicit,ne ?ir ginum raploribus asyli termini servenlur.Et con ' . , stit. 2, ejusdem 512 Ut. a i l : Qui diaconissam,
, , aul monaslrianr., aut aliani religiosum habilum
, , , gestanlem (inulierem) rapiucl, corrumpunt, vel
, , consluprant : quique [illis sesej associant, capitali
* supplicioafficiuntur.autres illorum injuria aiTectoe
[mulieris ecclesiaeaut monasterio per oeconomum,
, \, ^ episcopum.pnesides el cohories vindicantur.Ipsa
vero cum rebus suis in monasterium conjicitur
- [ibidem] caute asservanda. Plane sidiaconissa sit,
ei legiiimoslibero8habeat,[illi]legitimam partem
, ' * capiunt.Quodsi intra annum quam istiusmodi sce , - lus itinotuil, [eas] facullates venerabiles domus
, non vindicenl: fiscus illas accipit. Quas si praeses
* vindicare ueglexerit,cingulo privatur.atquequin ' que libris[auri rebus principis] privatis fapplican ' dis] mullatur.Novella autem I4l,quae demuliere
, , rapla,quoe raptori nupsit,disserit, istiu; modi [mu, lierem] res raploris neque ex legc,ueque ex ipsius
, ^ , * teslamento,nec [itcm res] eorum qui sceleris socii
, fuerunt, capcre posse : scd illas parentes ipsius,
^, - nisi specialilcr matrimonio consenserint, perci , .
pere : ct si consenserint, aut [non] supersint,
easdem confiscari dicit.
. '. -
CAP. X X X I . De sacri ordinis hominibus
.
qui &e cum muliertbus lavant.
9

'.
'. "
,
*

*.
'. , ,
, ,
-

Cuncilii

Laoiiccni

canon 30.

30. Quod non oportet eum qui est sacratus, vel


clericus, vel excitator, in balneo cum mulicribus
lavari, neque omnem penitus Cbristianum vel
laicum. Wsc est enim prima apud gentes conderanatio.
Concilii oecumenici ?i canon 77.
77 Quod noa oporlet sacris iuitiatoa, vel clericos, vel asceias, id esi, exercitalores seu mona
cboa,lawi cum raulieribus, oec oranera Cbristia-

791

PATRIARGHJE CP.

792

et , ', * ,
.

nura 515 laicum. Haec est enim prima condem-i


natio apud gentes. Si quis aulem hac in re deprehensus fuerit, si sit quidem clericus, deponatur; sinaotera laicus, segregetur.
7ex(M5.Novellal 17,quaede repudiis [lractat],facultatem meritodat, ut si praeler volunialein ejus
cum viris se uxor lavet, ipsi repudium mittat, et
matrimonium dissolvat, ejusque lucretur dotem.

^ ',
, ; , ^,
; ; .
. *. :
C A P . X X X I I . De ephcopis el deriris, qui
transeunt ad laicum $tatum> aut dignilates ci-
.
viles aut mililiam.
\
Apostolorum canon 83.
' . ;, , ;, 83 [82]. Episcopus, ?el presbyter, ve! diaco , . . .
nus exercitui vacans, etc, ut pag. 747.
Concilii Nicceni canon 12.
; ' .
'. ; ,
12. Quiautem a gratia quidem avocati, elc.,t
. . .
pag. 731.
Contilii Chalcedonensis canon 7.
'.
7. Eoe qui in clero semel crdinali sunt et i t i '. ; ; dem monachos, e t c , ut pag. 751.
, . . .
Texlus. Lib. i , cod. tit.3, const. 37. Servi qui
. ' ., . ' , . ',
voluntate dominorum monachi fiunl, libertatera *
consequuntur. At si relicto [monachi] exercilio ! ?,
ad alium stalum transeanl, in servitutem retra- , . *
huntur. Et coastit. 52, ejusdem tit. Si quis curo ., ; clericussit,armatam mililiam obeat.ai.t [jam]de- , $ /,
positus io militiam concedat,exauctoralur,confes- , .-,
tiin suae civilatis,aut alterius intra unam provin- , ; -,
ciam, si ipsius civitas multos decurionea habet, ^ ,
decurio fil. Quod si delitescat, ipsius bona decu- ; ,
riones involant, et semissem ex redilibus [jam] ^ constitutis aut emendis percipiunt: alter auiem ' , 514 semia praefectorum mens inferlur. Idem *
etiam monacho, qui quomodocunque mililat, aut , I* dignitaiem aseumit, aut forensera vitam sectatur, <.
{

[obtinet.]
Texiu5.CoDst.53, ejusdem tit.Non licet paren. ' . , ^
tibus ut impediant quominus liberi volentes mo-
nachiaut clerici 6ant: autpropterhoc solum [illos] ,
xhaeredent.Sed si ipsi testamenium condant, ne- * ' * ,
cessehabent, utillis quadranlem relinquanl: sin ' |
autem.locus [est] ab iniestalo.Quod si [illi] eccle- , .
sias aui monasleria relinquanl, atque mundani ,
(ianliomne ipsorum jusad mouasterium aut eccie- ,
aiam pertinel.Dicit vero etiam consl. 1, tit. 1 No- " * ' .
vellarum, quod sive presbyter, sive diaconus,aut ' . , , bypodiaconti3,ai2t lectorclericalemhabilum relin- ), , , quere, et ad aliud viUe genus Iransire voluerit : , ;
tel cum boois curiae, vcl egenus cohortali condi- , ; ,
tioni ascribatur.Et conet. 2 ejusdem lit. Nemo,in-
quit, [ecclesiasticam] suam sortem deserens.mun- ' . , ,
danus eflicitor. Alioqui dignitate, qusa forte ipsi , , ;
obvenerit, aut militia privabitur, ei suae civitatis ,
curisa tradetur.Si servus eciente neque contradi- /
ceotedomino clericas faclus fuerit: liberet inge- nuus flt. A l ei dominus ignoraverit, atque intra ,
annum fortunam comprobet,illum recipit.Quod si , ? ila liber factus,ad mundanam vitam tran$eal,lra- , ,
ditur dominoin servitutem.ltem, si, qui per mo- ,

SYNTAGMA CANONUM. -

793

. IX, CAP. X X X I I - X X X V .

- ,
* ), ,
, ^
' . . ,
,
, , ,
' . * . ^
,
, , '
,
,
, .

nachatum liber factus est, mundanus fiat, autin


civilalibus vel in agris circumerret, siue fodunaa
reMituilur. Etconst. 13, ejngdemtit. ait: Siservus secun 1um observalionem in illa [Iraditara]
monachus faclus, monasterium relinqucre,aliamque vitae rationem sectari tentaverit: 518 licebit domino, posleaquam forlunani comprobarit,
ut ipsum trahat, et inter servos subjiciat. Sed et
const. r, tit. Novellarum dicit i Si monacbua
laicus factos fuerit, denudatur militia : et cum
iis quae acquisiverit, per episcopum in monaslerium mittitur. Praeses autem provinci in qua
comprebensus fuerit, adjungit ipsum proyinciali
cohorti.
CAP. X X X U I . De consciis scelerum cfericorum, neque revelontibus.
Basilii canon 71.
7 1 . Q u i uniuscujusque praedictorum peccato-*
rum conscius est, nec confessus, sed conviclus
est, tanto lempore, quanto malorum auctor punitus est, ipse quoque punielur.
Texlus. De iis qui fures, aliisve criminibus obnoxios, aut recipiunt,autcccultant,aut cum possunl non tradunt, Iractant lit. 30, lib. IX cod. et

. ',

, .
]
'.
'.

, , ' ),
, .

,
,
, ' . * .
'). L ^ . ' .. .
'
,
.
, , , . * " .
.

tit.

dig. 2, dicti 16 lit. lib. XLVII [docet.]

. '.
.
'.
'. ,
. . .
'.
'. "
, ;.
'.
,
.
'. " ; , , *

6 Conc. Afric, c. 7.

16, lib. XLVII Digest. jam ipsos poenis qua

contra illos competunt, subjicientes : jam diversas poenas inferentes. [Qui] eliam |traclantJ,quomodo rei qui in ag is degunt,. abstrahanlur. Qui
vero lalronem cognalum aul propinquumcustodit
et conservat, n edio quodam modo punilur : ut

. ' .
; .
'.
*. , .
' ) ' . ' . ' .
. :
* . * . ,
, , ) ' >
' ,
, .

;.

794

CAP. X X X I V . Ut deponuntur cleriei qui


fideijussiones dederunt.
Apostolorum canon 20.
20 [191. Clericus fidejubens deponalur.
316 Textm. Const. 25 el 32, lit. 3, lib. cod.
clericos liiigintes fidejussiones dare dicunt. Et
conslit. 2, tit. Novellarum, clericos litigantes
fidejussorem non dare, sed confessionem pignoraticiam sine juramento facere : episcopos aulem
btigantes neque fidejussiones dare, neque confassionem facere dicit.
CAP. X X X V . De clerich in pipina vel d i venorio vescentibus.
Apostolornm canon 54.
54 [53]. Si quis clericus in caupona comedens,
etc, ut pag. 838.
Concilii Luodkeni canon 24.
24. Quod non oppotet sacratos a prcsbyteris
iwque ad diaconos, etc, ut pag. 555.
CoucUii Carthaginensis canon 40.
Ut clerici labevnas, nisi in pvregrinis, non ingrediantur.
40. Ut clerici edendi vel bibendi 61 causq tabernas non in^rediantur, nisi peregrinalionis necessilate compulsi [ms. compulsi sunt\.

795

796

PATRIARCHiE CP.

Concilii acumenici v i canon 9.


9. Nulli licere clerico cauponariam habere tabernam, e l c , utpag. 750.
Textus. Const. 44, tit Novellarum ait, quod
raonachom in caupona conversantem castigari
oporteat, io provinciis quidem a civitalum defensoribus, Constantinopoli vero a praetoriorum
prsefecto : et a 517 monasteriorum antistite expelli. [Tunc etiam hanc] legem ubique valere,
eamque obsemndam prafectos atqae praesides
curare [debere].

CAP. XXXVI. De clericis contumeliosis in

imperatorem, aut episcopum, aut tnagistratum,


aut presbyterum.
Apostolorum canones 55, 56, 84.
55 [54]. Si quis clericus episcopum contumelia affecerit, deponatur. Principi enim populi
tui non maledices.
. 66 [55]. Si quis clericds presbyterum vel dtaconum injuria affecerit, segregetur.
84 [33]. Quisquis regem, etc, ui pag. 739.
De Pholio synodi canon 3.

3. Si quis laicus divina ac regia conteranens


roandata, tremendasque constitutiones et leges
Ecclesisa contemnens, propria auctoritate aosus
ftterit episcopum verberare aut in carcerem conjicere, vel sine causa, vel ficta causa, anathema
eslo.
Textus.Oe clericis contumelia afficientibus civilislex specialiternihil Iraclai.Dicit autein inlib.ix,
cod. til. 7, constil. i , eaque unica.quod qui i m peratorem conviciis incesserit, non puniatur, neque durum aliquid nec asperum sustineat. Aut
enim [inquit] ex leviiate dixil, et contemnitur :
aut ex insania,et miseralione dignus habetur: aut
tanquam injuriam passiis, et condonalur. [Eam]
autem |rem] ad imperalorem referri, eumque ex
qualilatepersonsejudicare, yeniane dignanda, aut

vero punienda sil. Nam dicitur etiam lib. XLVIII,

tit.4, digest. 7, judices principalisjmajestatis] veneralioneabulinondebere.sed veritatem speclare,


an [videlicet] 318 persona [illa id] facere potuerit,
et an ante fecerit, et an cogilaverit, et an sanae
mentis fuerit.Neque enim facile garrulum puniri
debere nisi si taledelictum sit,quod ex certa lege,
aut ad exemplum puniatur.Acerbius autem in mi- ,
liies insurgi. Generaliter [vero] de iis qui contumelia afficiunt,vel verberant,vel faroosos [libellos]
conficiunt, ?el legunt et non disrumpunt, tractat
hber XLVII, tit. x, 10; et lib.ix,cod tit. 35 et 36; et

Instit. [lib] , lit. 4, in quibus dicitur, quod | injuriarum actio] tum pecuniarie tum criminaliter
movealur. Et quod injuriarum damnatus infamis
Oat; tamelai senrura alienurn injuria affecerit,aut
amice datis pecuniis [de ea actione) transegerit,
uti lib. iii, tit. 2, digest. 2 el 6 [fradilur]. Et,
quod atrox injuria sit, quae magistratui, consoli,
sacerdoli, [alioquij vel bonore praedito fii.Et quod

\
'. , . . .
' . ' . ^ ,
. , kv
,
,
* & -.

'.
. ^" .
, ,
,
', "*, *.
} ' . ,
* "
.
"'. , .
'. " , . . .
' .
' . ,
,

,
, >, , , .
* . '
; ., . ', . ' , '
,
,
,
, *

'
. ' , . ', . ',
,
) ,
, , , *
* *
, ' (&

> %
,
, ^
. ' , . ', . ' oS., . '
" ' . ', ,
,
,
, ,
, . ' , . ', . ',
* '
, '

! ,

797

SYNTAGMA CANONUM. -

. IX, CAP. X X X V I - X X X I X .

798

, inlra annum duntaxat [haec actioj raoveatur.Caele ^, ; . ' . " \


in eos quifamosos [libellos] componunt,quive
illos legirnt, quive vim eorum aliquibns dicunt, capitalis pcena Conslituta est: quemadmodum
l i b . ix, tit. 36 [docet.]
. '.
CAP. X X X V I I . ' De conjuranlibus et soda .
lilia farientibus.
' .
Concilii Chalcedonensis canon 48.
48. ConjuratioTiis tel sodalilatis crimen, e t c ,
' . ; , . . .
ut pag. 750.
' .
Concilii Carlhaginemit canon 53.
" , !
Vt dioeceses, nisi tx consensu episcopi pro ,

prii, epi$copum non accipiant.
.
'. ' 53. Epigonius episcopue dixit: Bfbltis conciliis
, . . .
hoc staluium est a ccetu sacerdolali, e l c , ut
pag. 650.
*
519 Aurelias episcopus dixit: Fratres et COD , . . .
sacerdotes nosfri prosecutioni, $ l c , ut pag. 65.

Honoratus et Urbanus episcopi dixecimt: Suen , . . .


ma provisio sanctitalis tuae, e t c , ul pag. 651.
. , .
Univerei episcopi d i x e r a n i : Placet, placet.
B

'.
'* , ,
,

^ , *
# tX *
, , , , ,
.
'
, . ' . ', . *,
. ', . ' '.
. '. h *
.

'.
*. , . . .
. ' . ,
,
.
\
'
,
, , 8 *
' .
', *.
'. ,
, , ;
, ; ,
, ;,
*
, *

01 Conc. Calcbed. c. 4$.

65 I^uc. xv, 7,

Concilii (ecumeniei vi canon 34.


34. Porro aulem 6* cum et hoc canon sacerdo(alis aperte edicat,quod conjurationis vel eodalitatis crimen etiam ab externis legibus vetitum,
multo autem magis boc fieri in EcClesia prohibere
oportel: nos quoque observare studemus, ut si
qui clerici aut roonachi iifventi sint vel conjurantes, *el sodalitates ineunles, yel adversusepiecoposvel conclerieos aliquid slruentes, a p r o prio gradu omnino excidant.
Textus. Civilis eliam lex factiones alque conjurationes punit: quemadmodunr) lib. XL\IU, tit. 4,
dig. 4, et fit. 19, digest. 4, et lib. xvi, [docent.]
CAP. XXXVIII. Qu&nam peccata perordinationem solvantur.
Concilii Neocoesariensis canon 9.
9. Si presbyter qui corpore prius peccaverat,.
elc., ut pag. 547.
580 C A P . X X X I X . De pcenitentia; et quinam habeant potestatem pcenitentes reconcittendi; et quod sacerdoti liceat mnuere vel augm
pmnam canonicom.
Apostolorum canon 52.
52 [51). Si quis episcopus, presbyter vel diacomis
eum qui a peccatis converlitur non recipii, sed
ejicit, deponatur ; quoniam Christum molestia
aflicit, qui d i x i l : Guudium est in cald propter
vnum peccatorem pwnitentiam ag$niem
Concilii fficceni canones 11, 12.
14. De iis, qui sine necessilate 61, vel aine fa
cultatum suarum ablalione,vel sineullo periculo,
%el aliquo ejusmodi, transgreeei sunl, quod sub
Licinii tyrannide factum est,synodo visum est,et
ei humanilati iudigoi suat, clementia tamen et
benignitate in eos uti.Quicunque orgo germanetit

01 Ancyr. 2 et 3 ; Syric. 3;

799

800

PATRIARCHJE CP.

vere poenitentia dttcuator,tres annos inler audito- /


res exigent,ul flJeles.el seplem annis prosternentursupplices; duobus autem annis absqiie oblatione erunt oralionum cum populo parlicipes.
12. Qui autem a gratia quidem evocati, etc.,uf
pag. 731.
ConciliiAncyranicanones,
1,2,3, 4 , 5 , 6 , 7 , 8 , 9 .

1. Presbyteros, qui sacrificarunt, deiode contra reluctati sunt, etc, ul pag. 595.
2. Diaconos similiter, qui sacrificarunt, e l c ,
ul pag. 755.
3. Eos qui fugientes comprehensi sunt, etc,
utpag. 758.4. De iis qui vi sacrificarunt, et praeterea ad
idola pransi sunt, quicunque abducti, quidem, et l
laetiore habitu accesserunt, et vesle sumpluosiore
uai sunt, et parati prandii, non aegre id ferentes,
participes fuerunt, visum est anno audire, tribus
autetn aimis subslerni ac supplices esse, 521 soli
autem orationi duobus annis communicare, et
tunc ad icLquod est perfectum accedere.
5. Qnicunque (13) autem cum veste lugubri accesserunt.etaccuinbentes comederunt.inlerea tolo
accubiius teinpore lacrymas fundenles, si triennale substrationis teinpus impleverunt,sine oblaiione recipienlor.Si aulem non comederunt,cum
duobusannis supplices subslratiquefuerint, lertio
anno communicenl sine ob!alione,ul id quod perfeclum est, triennio accipiant.Statuimus autem ut
episcopi, raodo conversationis [conversionisj exa
minato, polestatei) habeant vel utondi clementia,
vel plus temporis adjiciendi. Anle omnia autem
et praecedens vita, et quae consecuta est, examinetur, el siceis clemenlia impertiatur.
6. De iis, qui supplicii minis,et bonorum ablationis, vel exterminationis taotum cesserunt, et
sacrilicaverunt,et ad prsasans usque tempus pcenitentiain non egerunt,nec conversi sunl; nincau(em circa tempus synodi processeruQl, etconveraionis cogitationem induerunt: visum est ad magnum usque diem eos ad auditionem admitli, et
post magnum diem tribusannis esse supplices et
substerni, et post alios duos annos coinmunicare
sine oblatione, etsicad id qnod perfeclum estvenire, ul lotum sexennium imp'eant: si qui autem
anle hancsynodum ad poe<iitentiam admissi sunt,
ab illo tempore eis sexenniurareputari.SeJ si periculum,mertisque exspectatio ex rnorbo, vel aliqua alia occasione evenerit,ii sub deflnilionerecipiantur.
7. De iis q in feslo ethnico in loco genlilibus
depulalo, cunvivati sunt, et proprios cibos attulerunt,et coroederunt: visum est,cura bienniosuba
strati fuerin', esse recipiendos. 522 An unum-

*. , , . . .
'. , . . .

'. !
. . .

', ', ' , *, ', - , , ' , .

*. , . .
'. * , !
,
,
, ?0 -;, & ^
, ? , ;
, .
'. " ,
, ' ; ;
, ;
, ;
, , / ^ ; , "
. *
; ,

51 ;
, 3; .

"'. ,
. , ,
,
^ , ;
, , ; ; ;
, *
,
, ;
*
I '
;,
; ?; , ;
.
'. ? kv ,
, ', ; h\ ,

(13) In codice Ecclesiae RomaDsa edilo Mogunli bic Qanon Groccorum , non sejungitor a quarlo
superiore.

801

SYNTAGMA CANONUM. -

,
' .

802

. IX, CAP. X X X I X .

quemque autem Clim oblatione leat, est episcoporum examinare, et aliam vitam
in unoquoque inqtirrere.
8. Qui autem his vel ter sacrificarunt per vim,
triennio substernanlur, duobus autem annisjsine
oblatione communicent, el seplimo perfecte suscipiantur.
9. Quicunque autem non solum desciverunt,sed
etiam insurrexerunt, el fraireseuos coegerunt, et
causae fueruntut cogerentur, ii annis quidem tribus auditionis locum suscipianlsex substrationis,
alio autem anno sine oblatione communicent, ut
decennio explelo, fjus quod est perfectum, sint
parlicipes. Eorum autem in eo quoque lempore
vilara examinare oportet.

*. ; ,
,
; ., .
6'. " '
,
,

; *
,
,
.
; '.
g
Coneilii Neoccesariensis canon 2.
'. ,
2. Femina si duobus fralribus nupserit, extru datur usque ad mortem.Sed in morte, propter hu , manitatem.si dixerit,quod ubi convaluerit, solvet
matrimonium,bahebiL pcenilenliam.Sed si morlua
, , fuerit mulier exsistens, vel ejus maritus, in lali
.
conjugio difficilis est poenitentia.
*,
Concilii Laodiceni canon 2.
'.
2. Eos qui in diversis deliclis peccant, et in
, ; orahone confessioneque et poenitenlia fortiter
; , perseverant, et se a malis perfecte convertunt,
;, lempore poenitentiao eis pro delicti proporlione
, dalo, propter Dei miseraliones et bonitalem, of ferri commuiiioni.

9

" , ', ', ' , ' .


*^1
"*. ;
wqite dd '
< * . , . . .
;.
*. ;
,
^, ,
,
;

Coneilii Carthaginensis canones 6, 7, 27, 43,45.


Ul chrisma presbyterts fiat.

. 6.Forlunatus epkcopus dixiuln prs&teritis conciliis, etc. 523 usque ad: Ab universis episcopis
dictum esl : Omnibus placet. Cbrismatis confectio et puellarum consecratio, etc. ut pag. 562.
De his qui in perkulo positi reconciliantur.

7. Aurelius (14) episcopus dixit : Si quisquam


in periculo fuerii constitutus,etsereconci!iari (15)
divinis altaribuspetierit: si episcopus absens fuerit, debet ulique presbyter consulere episcopura,
61 sic periclilantcm ejus praccepio reconciliare :
quaru rem dcbemus salitbri consiiio roborare.
Ab universis cpiscopis dictum est: Placet quod
sanclitas vestra necessario nos instruere dignata
est.


, ; ;
.

Presbyteri et diaconi in graviore culpa convicti,


manus impositionem tanquatn laici nequaquam suscipiant.

', ;
, ,

27.1tem confirmatum est65 ut si quandopresbyleri vel diaconi in aliqua graviori culpa convicti
^, - fuerint, qua eos a minislerio necesse sit nmoveri,
, - non eismanustanquam poanileutibus laicis,impot

65 Cartag, , c 23.
(14) Genethlii sententiam Aurclius,et sicaliialio- ^identur,
rum episcoporum esuperioribue conciliis senten(15) MS. c et f e conciliare.
tiaa synodofirmandasnomine euoproponere nunc

803

PATMARCHyE C P .

804

natur; neque permiUendam, ut rebaptizali ad , ; .


clericatusgradum promoveantur (16).
.
De pmnilentibus.
' .
43. Ut pceoUentibus secundum differentiatn
peccatorum episcopi arbitfio pcDnitentiae teropo-
ra decernanttir : et ut presbyter ioconsulto epis- *1
cppo non reconciliet pcenilentern, nisi absenlia , episcopi necessitale cogente. Cujuscunque au- , ' ,
tem 324 poenitei\tis publicum et tulgatissimum crimen est, quo liniversam Ecclesiam commove- ,
,
rit, ante (17) absidem manus ei imponantur.
$ .

De agrotantibus qui prorsus respondere non ,


,
possunt.
' . " , , . .
45. Ut aegrotanles, utpag* 619.
g
' .
Concilii cecumenici vi canon 102.
'.
102. Oportet autem eos 67, qui solvendi et l i gandi polestatem a Deo accepere, peccati quali- ; ,
tatem considerare, et ejus qoi peccavit ad con- versionem promptum studium,et sic roorbo con- ,
venientem afferre raedicinam : ne si in utroque ^ *
immoderatione ulatur, ab ejus,qui laborat,salute , excidat. Non enhn gimplex est morbus peccati, * ; ,
sed tarius et muUiformis, et raultas incommodi ; ,
propagines germinans: ex quibus malum multum ,
diffunditur, et ulterius progreditur,donec viribus ,
medeais coosistat. Quare qui medicinae scien-
tiatn in spiritu profitctur, oportet eum primuin ,
ejus qui peccavit, affectionem coosiderare et sive ,
vergit ad sanitatem, sive contra, propriis mori- ,
4

bus provocat in se morbum, aspicere, qtiomodo^

ejus quae iatercedil viiaa rationis conversionisque


curam gerat: et si artiflci non reluctatur, et
ulcus animae auget per imposilorum medicamentorum adjeclionem; et 8ie misericordiam, prout
dignus est, impertiri. Omnem enim ralionen
init Deus, tsque cui pastoralis traditu* est principatus, ut errantera ovem reducat; et ei, quod
est a serpente vulneratuft, medeatur; et neque
per desperatioais praecipitia impellat, nec ad ?itsB dissolutionem, et contemptum freoa relaxet:
eed una quidem 3 2 5 omnino ratione, eive per
acriora et astringentia, sive per molliora et leniora medicamenta affectioni resislat, et ad u l ceris obductionera animatur fructus poBnitenti
examinans, et sapienter dispensans et gubernans

ff

' > ^
1

^,

* - ;
= - -*
-
, ,
; ;
,
' *
,
,
, <
,
'
,
,
, , ,
,
hominem, qui ad SUperioram illuminalionem VO-
catur. Nos enim utraque scire oporiet, et quae ,
sunt summi juris, et quae sunt coosuetudinis: in , * ,
iis autem, qui eitrema non admittant, sequi for- mam traditaro, quemadmodum sanclus nos docet ,
.
Basilius.
', ', ', ', o ^ , ' , ' .
Basilii canonet 5, 34, 74, 75, 76, 82, 84.
'. ,
8. Hsrelicosinexitu poanitentiara agentes recipere oportet. Recipere autem, QOQ sinejadicio, ,

66 Gonc. Alric. cap. 10.

67 V i d . cap. 7, conc. Vormalien.; Basil. can. 74 et 84 ; Nyssen. 8.

(16) Ferrandus cap. 118, ex concil. Carthag.


tit. 12.

(71) Absis, vel absida, sanctuarium estj tulgo


chorum dicimus,

SYNTAGMA CAtfONUM. -

805

. I X , CAP. X X X l X .

806

aed examinanles an veram pcenilentiam osten, tl dant, tractusque habeant, qui Salutis Studium
.
testiflcentur.
'. ' 34. Mulieres adullerio pollutas, ob piela6, ;, - eonfitentes, aut quoquomodo COnttttas ol , blicari Patres nostri noluerunl,ne causam mortis
prsebeamus conviclis ; consistere aulem illas sine
, COmmunione JQSSerUDt, donec implealur lempus
.
poenitentiffi.
." ; 74. Quod 81 UDUSquisque eOTUm qui in praedio
, didis peacattS , pOBnitentiam- agens, bODUS
, eYaserit, 18 cui a Dei benignitate ligandi atque
, Solvendi credita potestas , 81 clementior fiat,
, perspecta illius qui peccavit poenilentiaB magni, - tudine, ad diminuendum poenarum tempus, non
, . erit dignus COndemnatione, CUfl) ea qU8B e8t in
, ; - Scripturls historia HOS doceal, qui CUm ma; -, ; jore labore poenilentiam agunt, cilo Dei miseri .
cordiam consequl.
75. Qui cum sua ex palro vel ex matresorore
'. ' - pollutus est, in domum orationis ne permittatur
, ; - accedere, donec 526 ab iniqua et nefaria actio, - ne desistal. Postquam autem horrendi peccati
! sensum et animadvereionem venerit, triennio
, , - fleat, Stans propter fores domilS orationis, et , - gans pOpllllim ingredientem ad Orationem, Qt
; * - unusquisque misericorditer pro ipso intensas ad
Dominum preces fundat. Postea ailtem allO
* , - triennio ad solam audilionem admittatur, et
, Scripturis doctrinaque aoditis ejicialur, nec d i , - gnus habeatur oralione. Deinde, si modo illam
$- C cum lacrymis exquisieril, et Domino cum cordis
- CODtrilione et Talida bumiliatione eupplex prOCI ; , deril, dotur ei Sllbstratio alios tres annos. Et
' postquam paenitentiae fruclUS dignos OSlenderit,
;' - anno decimo i n fldeliuui orationes SUSCipiatur
, 81De oblatione : et ubi annis duobus una CUm
* fidelibus Steterit ad oralionem, ita demum di*
, gDUS habeatur boni COmmunioiie.
.
76. Eadem est ratio de iis quoque qui suas nu*. - I*US acciplUDt.
.
82. De iis eliam qui pejerarunt, si vi quidem
* ' , U atque necessilate juramenla iransgressi sunt,
;, ; poenis levioribus subjiciuntur, 8IC Ul post 8 aa , DOS possitlt SUSCipi. Sin autem, VI non illata, fi dem SUam prodiderunt, ubi duobus annis fleve , , et duobus annis aodierint, 6l per quinque
, oraverint in substratione, Gl per alios duos sine
, ; oblalione ad precationis coOmunionem fuerint
, admissi, ita demum, digna Vldelicet poenitentia
- OSlensa, in corporis Chrisli Commuoionem resti, tuentur.
.
'. ,
84.H&C autem omnia SCribilBUS, Ut fruclus pro bentur poetlitentiffi. Non eoim omnino tempore
, 527 dijudicamus res ejusmodi, eed ad modnro
' ! poonitentise attendimtlS.Quod si qui difficile avel , - Jantur a propriis moribas,carnisque voluptatibus
, servire malint quam Domino, et fitam aecundum

807

80S

PflOTII P A T R I A R C H J E C P .

Evangelium insiituere nolinl, nulla est nobis ,


cum illis communis ralio. Nos enim in populo ;
inobsequenli et contralicenti edocti sumus au-
dire : Servans serva animam (uam 68. Ne igitur * * commitUmus, ut cum talibus pereamus : sed
grave judiciuin formidantes, et terribuem retri- ,
butipnis Domini diera ob oculos habentes, ne ve- ,
limus una cum alienis peccatis periro. Si enira ;
oos non erudierunt lerribilia Doraini, nec taks , , >
plagae adduxerunt, ut nos a Oomino propler nos- ; ; , *
tram iniquiti^em dereliclos, Barbarorumque in ; ;,
manus Iradilos sentiremus, et populum apud ; ; ,
hosles captivum abduitum esse, ac dispersioni ; ,
traditum, quia baec audebant qui Christi nomen , *
circumferunt: si non novei unt, neque intelle- xeruot, proplerea venisse in nos iram Dei; quae * ; ,
res nobis cum his communis est? Sed tamen ob- ; ;, ' \testarieosel noclu et inlerdiu, et publice et pri-
vatim debemus; nos autem simul abripi eorura ; ^
improbitatibus, ne feramus, maxime quidem op- ,
tantes eos lucrifacere, et a maligni laqueo eripe~ ;
r e ; sed si hoc non possunius, sludeamus sallem *
animas nostras ab setema condemnalione ser-
vare.
.
*, ', ', ' .
Gregorii Nysseni canones 3, 4, 7, 8.
' . '
3 [4] Eorum autem quae ad cupiditatem et voluptatemfiunt peccalorum.hac est divisio; hoc enim , *
vocalur adulterium,illud vero fornicatio. Ac non- ,
nullis quidem eorum qui sunl subtiliores, plaeuit ,
etiam fornicalionis peccatum aduiterium esseexi- , , ;
stimare, 328 quoniam una est legitima conjunctio , ,
el mulieriscum viro,el viri cum muliere.Quidquid *
ergo nonest legitimum,estomnino injustuuiet legi ';, ' ,
conlrarium: et qui non habet proprium,habet oai- '
nino alienum. Homini enim una lantum data est ,
auxiliatrix a Deo, et mulieri unum appositum est ;,
caput.Ergo sigi*7s,quidem, proprium vas suum ut , ,
diviaus Apostolus nominat,pos5/d<?n7 9ei lex na- ; !
turiBJuslum usura concedit. Si quis autemexlra , proprium conversusfuerit, erit omnino in alieno: ,
est auiem unicuique alienum quidquid D O D est pro- $ * ^
prium, etiamsi id non confileaiur qui est dominus. /,;
Non longe ergo a peccato adulleriifornicalio,ab iis , *
quirem pauloaccuralius examinant, suscepta est, , ,
cum dicat eliam Scriptura: No nultus $is cum ; ' '

a/ie?w"0;sedcumimbecillioribusindulgenleragendum censuerunt Palres, distinctum est peccatum ,
bacgenerali divisione,quod fornicatio quidem di-, ^ ,
catur cupiditatis scu libidinis explelio,qu fit siae alia alicujus injuria; adulterium vero, insidiae et ,
injuria quaealleri affertur. In eo autem et cum ani- ^
malibus coilum ct paedicatum esse existimant; quo-
niam haec sunt nalurae adulterium.In idenim quod
est alienum,cl quod est praeter naluram,fit ir.judti-
tia.Cum h<ec ergo divisio in bac etiam peecali spe- ,
ciefiat,univer$aieestremed:um, ulaconcitata * ,
hujusmodi voluptatis rabie,per pcenitentiara bomo , 5

63 Gea. . 17. 1 Thessal. ?, 4.

70 Eccles, ix, 12.

809

SYNTAGMA C A N O N t J i . -

8(0

T l T . I X , CkP. X X X I X .

J purus efficialur; sed quiaeorum qui in fornicatio, ^ - ne pollulisunt,injuria aliqua cum hoc peccatonon
* commistaest^roptereaduplum conversionistem; pus iis praescriptum estquiin adullerio ioquinati
, ' s u n i ; et in aliis ilidem velitis malis, aniraaliam
^ , - initu,et rabiein masculos.In iisenim,ut529dixi,
, , peccatamduplicaiur; unum quidem [in illicilaet
, nefaria voluptale; alterum autem] quod injuria
; quae fit alieri, eonsistil.Est autem quaedara diffe ; ' rentia in ralione poetiitentise in iis qui voluptate
- * ' peccarunl, cjusmodi. Qui enim exseipso ad sua
, proferenda peccalaimpulsus est.eo quod sua spon ' - te occullorum accusaior esse voluerit, ut qui jam
, affeclioni medicinam adliibere coeperit,et signum
, rautationisin id quod est melius ostenderit, in roi , j t tioribus poenis versatur.Qui autem in malo depre; * , hensus est, ve) propter aliquam eospicionem fel
, , accusalionem in gratiis conviclus est, longiue i l l i
^ - conversionis tempus dalur,ut ipse perfecte purga*
' , tos,sic ad sacramentorumcomrauniouem admitla * tur.Estergocanoa ejusmodi,utqui in fornicatione
, , polluti sunt, in tribus quidem annis ab oratione
, * oranino expeilautur ; in Iribus autem siol solius
- auditionis participes,inlribusautem aliis,cum iis
, qui in conversiono eubstemunlur, precentor, et
" tunc sintsacramentorum participes. In iis autem
, qui diligentiori conversione usi fuerint, et vita,ad
, id quod bonuro est,reditum ostenderint, licet ei
; qui dispensat,pro ecclesiasticae oeconomiee utilita*
, te, terapus audilionis, contrahere, etcelerius ad
, ^ I conversionem deduccre : et rursus hoc quoque
, ' tempus contrahere, et celerius communlonem
* reddere,ut sua probatione.ejus cuimedela adhibe ( tur.constitutionem dijudicet.Quemadmodum enim
, - porcis raargarilas projicere est vetiluro,ita at pre liosa margarita privare eum qui jam per aliena , tionem a vitio el purgatiooem homo sit faclus,ab eurdum est.Quaeautem in adulterio et inreliquis
, , immunditiflegeneribus fit iniqutlaa.ut dictum est,
, eodem 5 5 0 judicio punietur quo et fornicationis
* * scelus, sed tempore duplicabitur. In eo autem,
' - ejus etiam cui roedela adhibetor, affeclio conai , derabitur, quo modo et in iis qui fornicationis
inquinamento illaqueati sunt, ut vel citiuevel
.
tardius eis sil boni participatio.
4[5].Restat adhaecut iraseenlem animae partem
'.
\ , examinandam proponamus, quando lapsa a bono
, ^ irae usu in peccatum ceciderit.Cum aulem mulla
sintquae per irara flunt peccata et ornnis generis
, , - mala,p)acuit omnibus oostris Patribus in aliis qui , - dem nonnimium subtiliteragere.necDimiumineo
, , - studii operaeque ponere ulomniaqu&exira naece * rentur delicta curarent;quamvisScripturanonso - lum vulnus prohibeat,sed etiam omoe convicium
, - vel maledictum, et si quid aliud ejusmodi itaeffi, * cit; sed solam caedis caotionem suis poaniaintro duxerunt. Dividitur aulem hoc malum differentiae
voluntaria et involuntaris; et esl caedes quidero
$ \ ?oluntaria,quae pratmeditale suscepta eit ab eoqui
)

PATROL. GR. C I V .

26

811

P A T R I A t t C & E C P .

61*

SeadhocCOmparaveratOthocfacinusperpelraret. / ,
Deinde illud qooqoe in volnntariis existimatum
est, qaando quie in congressu verberans et ?erbe- ,
ratos,manii plagam mortiferam intulerit.Qui enim ,
irasemel victos esl,et animiappetitioni cedit,nibil ,
eorum quaemaluropo8sentamputare,eiin raenlem
venit. Quare etillic quoque qui ex concertatiooe , profectos est, caedis eventus, in factnm volunla- , *
rium,non in casum confertur.InvoluntariaB autem , *
babent manifesta indicia, quandoquis 551 alieui ,
alterirei studiom applicans,casu gravissimumali- *
qaod malum patmerit. In his ergo csedes quidem ,
io triplex tempu8 extenditur iis qui per conversio- ,
nemvoluntariofacinori remediumafferunt.Terno- " ,
vem etiamsant anni,novennario annorum numero '
unoqooquegradu praefinitO, Ut in perfecta q u i -
dem segregationenovem annorum tempore verse- , *
tur ab Ecclesia prohibitus; alios aulem tot annoa * in auditione permaneat,sola doctorum el Scripta- , rarum auditione et conversatione cum populo d i - *
gnus habitus,in tertio autem noyennario com sub- ,
atratisin conversione orans, ot perveniatad com- ,
munionem sacramenti scilicet;et in eodem eadem *
erit observatio ab eoqui Ecclesiam adrainistrat, et ,
pro ratione conversionis m 111 quoque poenae exten- *
aio rescindetur, ut pro novem annis in unoquoque
gradu,yeloclo,tel septera.vel quinque solum anni
fiant, si poenitentiae magnitodo teiiipue vincat, et ,
superet correctionis studio eos qui in longo tem- *
pore praestiluto scsceptas a se maculas segniler ' , , ,
eluunt. Involuntarium autem veoia qoidem d i - * , gnum,sed non laudabile judicatum est.Hoc aulem ,
dixi,Ut sit aperlum,quodeliam si quisinvoluntarie $ fuerit in scelere homicidii: eum tanquam jam - |& fanum,piaculum redditam,asacerdotali gratiaeji- , /- , Ciendum pronuntiaf it canon. Quaolum aulem est * ,
expiationis tempusob simplicem fomicationem, kv
tantum etiara rectehabere cxislimatum est in iis ,
quicsdem involantariamfecisseilt; SCllicet, i n US
quoque, popnitenlis volunlate examinaia; ut si sit 8
fide qoidem digna conversio, non servetur anno- \ 4rum numerus; sed temporis prolixitate resecata, *
ad 552 Ecclesia restitutionem et boni participa- ,
tionem compeodio reducalur.
,
, , .
7.Sepulcrorum autemeffossio,ipsaqooquediyi-D
'. * &1
diturinid quodveniammeretur etidquod nonme-
relur. Si enim quis mortuorum parcens facultati- , bus et tectum corpus inlactum relinquens, ut nec ,
soli ostendatur turpitudo corporis; ladidibusali- ,
quol ex iis qui antesepulcrum projecli sunl,ad ali- ,
qaod opus construendura usus est; ne boc quidem , / ,
est laudabile;sed ulessetdignumvenia,effecitcon , suetudo, quando ut aliquid melius ei reipublicae
utilius materia Iraducta sit. Sed carnie in terram redaclae pulverem perscrulari,et ossa raoyere; spe , ; $,
aliquem ex defossis lucrifaciendi ornatum.in eodem * ,
judicio condemnatum eat,quo aimplex iornijado, , G

SYNTAtJMA CANONUM. . I X , C A P . X X X I X .

814

, - queinadmodum praecedente oratione divisio


, facta est; consideranle scilicel oeconomo seu dis , ?, pensatore, ex ipsa vita ejus, cui me.lela adhibe - tur, medicinam, ut spatium a canonibus praesti.
tulum possil contrabere.
' .
8. Sacrilegium autem in antiqua quidem Scri ptura,ne caidis quidem condemnalione visum est
* , - tolerabilius Similib r enim,et qui caedis conviclus
, erat.et qui res Deo dedicalas abstulerat, lapidatio - nis supplicium subibat.In ecclesiastica autero con * 5ueludme,de poenaegravitate nescio quomodo a l i , quid delractum,et eo lenitatis descansum est, ot
* illiusmorbiexistimarelurto]erabi]iuspiaculam;in
- minori enim tempore qaamaduIterium,iiaPatrum
tradilione poenam susceperunt. Ubique autem hoc
^ 3 in supplicii genere ante omnia videndum esl,qua, , lis sil ejus cui adbibetur affectio; et non existirnare
tempus ad medelam sufficere (quaenam enim fuerit
& ; / ex tempore medicina ?), sed ejus, qui sibi per
conversionem medelur, animum et institutum.
.
, ,
553 Haec tibi, 0 homo Dei, ex iis quae erant ad
, manum studiose composita,quod oporteat fratrum
, mandatis parere,8tudiose misimus. Tu vero con suetas pro nobis preces Deo offerre ne intermit ^ tas. Debes enim ul gratus filius, ei qui te secon , , dum Deum genuit, in seneclute per (uas oralio nee alimentum, convenienter praecepto quod j o */ $ , bet honorare parentes, ttf tibi bene $it,et sis lon , gavus super terram H.CIarum est antem quod ut
^ symbolum sacerdotale, litferas accipies, munus, \ - q u e hospitale non contemnes, etiamsi sit minus

quam pro summa (ui ingenii bonitate.
* . * . ' .
Textus. Constit. 3, tit. 7, lib. 1, cod. sustuli
* poenitentiMn orthodoxorum ad haereticos dificien ' , tium. Novellaaulem 37, quae de Africauis Eccle, $ siis disseril, talibus poenitenliie tempus dedit.
' . ' . ' . * Constit. porro 34, tit. 4, lib. 1, cod. et const. 2,
. ' , tit. 1, Novellarum, episcopo videnli poenitenliam
, clerici qui alea lusit, aut spectaculis [se] immi, , , scuit,potestatem facit, ut pcenam minuat, et anle - quam siatutum tempus completum sit, ipsum sa? * cro ministerio reslituat. Verum hoc in episcopis
epeciale est. Nam civiles judlces facultalem ha , , bent,ut in ipsa sententia pcenam lum augeant, tum
* liiinuant: ut tamen in utroque [modo] rationem
, . ' ,
non excedant: quemadmodum lib.xLvm, iit. 19,
. ' , ' . d i g . 12 [iraditur], lametsi ejusdem l i b . , tit. 10,
\ . ', . ' , . ', . ', dig. J , e l l i b . L , t i t . 1 , d i g e s l . 15, [vel] maximedi , , catur, quod judici facti quaeslio, non autem legis
* persecutio commissa sit. Certe quidem qui judi , cavit, sententiam evertere non potesl. Dicitur
. ' . . ' , . ', namque lib. vu, cod. l i l 50,constil. 1, quod ne , qne suam neque decessoris sui sententiam quis * . * . ' . ', quam rescindere possit. Et lib. IX, lit. 47, 554
8 ' const. 15, quod praesidi poenam sua dictam sen .
tentia revocare non liceal.
pe' . ' . ' .
Textus. In digest. 45, tit. 1, lib. XLII, pocnara
1

7* Exod. xx, 12 ; Deut. , 1 ; Mallh. x?, 4.

15

P A T R I A R C H i E G P .

eeillentia dicUra, 8ine principali auclorilale - ,


que ampliari neque rainui po>se dicitur. Et lib ; "
XLVIII, tit. 18, dig. l , a i t : Si aervus mclu ad do . ' , . *, . * , )
minura revertendi [crimen aliquod] in se confin* ; , ^
gai, et post condemnationem eo de consciis quae- ' ,
sito, veritas appareat: liberatur pcena, eaque / ,
conditione ne ad dominum revertatu a cohorte /, diveoditur, et prelium domino dalur. Judex au- , ' ,
tern qui aliquem damnavit tanquam sontem, libe- ' rare insontem compertum non potest. Neque ,
enim quisquam senleniiam suam revocat,eliamsi /
pecuniaria sit. In criminibus igitur de eo ad ,
principem referre [judicem] oportct. Et digesl.
9 et 27. tit. 19, ejusdem lib. Decurio neque in . ', ' ' .
roelallum, neque in opus raetalli damnatur, nec . ,
furCSe Sabjicitur, neque exurilur. Sed lametsi

, ,
, ' ,
, ,
,
*
*
, ' ,
,
.

,
[aliquajudicii] interloCUlllS fuerit, ea prOTSUStol- , . ' , .
lere etimmutare potest.quemadmoduni l i b . x L i i , ' . ', . ', ; . ' , . ' , '
tit. 1, digest. 14, el lib.IV, lit. 8, digest. 19, 20. ^, " **'[traditur]. Et merito [quidemj. Nam qui intcrlo-C , '

tale quidpiam judicatum sit, liberatur : non


[quidem] per judicem, sed per principem, qui
[eam rem] edoctus poenam aut permulal, aut
remiltit, el praesides sententias soaa non rescindunt. Se tamen in se quis mentitus, aut ob defectum teslificalionum condemnatus fueril, et
postmodum probatlones quae ipsum juyent inveniantur, princeps aut liberat eum aul poenam
minuit.
Textus. [Atque] haec [quidem] de perfectis sententiis dicta sint. Siquidem quaa judex in parle

culus est, manet judex : qui vero sententiam d i - , . ', . ' , . ' , . ' ,
xit, in eadem [illa] re judex esse desiit: ut lib. . ', . '.
XLII, tit. 1, dig. 55 [docetur].

'.

, .

TITULUS .
5 5 DE ADMINISTRATIONE PATRIMONII ECCLESIASTiCI, DE RE PROPRIA EPISCOPI.
CAPUT. I. Oportere (BCOnomum de Bcdesi&D
. *.
clero fiat
.
Coneilii Chalcedonensis eanon 26.
"'.
26. Quoniam in nonnullis Ecclesiis, ut saepe a
" \ , nobis auditum eet, episcopi atque oeconomi tra- ,
ctant res ecclesiasticas, placuitomnem Ecclesiam ,
episcopum habeotem, ex proprio clero, cecono- ,
mum habere, ut sine lestibus sit Ecclesia admi- ,
nistratio, nec ideo res ejus dissipenlur, et pro- *^
brom ac dedecoe sacerdotio inuratur.Si autem hoc ,
non fecerit, eum divinis etiam canonibussubjici. ,
(, * .

817

SYNTAGM CANONUM. -

. X , CAP. I, .

818

', '

Concilii Niemni n canon 11.


Oportet ceconomos esse in episcopiis ti in mo"
nasterii8.
.
11. Cum omnes 71 divinos canones servare (e \ '
, neamur, eum quoque, qui jubet oeconoroos esse
, in singulis Ecclesiia, iltesum omnino s e m r e
debemus. E t s i quidem unuequieqiie 556 metro , * litanof in sua Ecclesia oeconoraum conslituit,
! , bene habet : sin minus, ConstaDtinopolitaoo
. episcopo apeciali auctoritate licebit oecoDomum
* in ejus Ecclesia praficere. Similiter et metropo, ' lilanis, si qui eift subsunt episcopi, noliot in suis
Ecclesiis oeconomos constttuere. Hoc ipsum au ' tem servari etiam in monasteriis.
.
' 6'.
g
Theophili ex Commonitorio eanon 9.
*, ^ >^ ,
9. Ut tolius sacerdotalis ordinis santentia aliua
, ? ' renuntietur oeconomus, in quo Apollo quoque
, episcopus consensit, ut bona Ecclesiae in ea qua
'.
oportet impendantur.
' . ' . ' . .
7exlus.Const.32, tit. 3, lib. i , cod. oeconomura
ab episcopo Oeri oportere dicit. E i coost.41 ejus ' . . - dem t i l . per exploratiouem fieri. Const. 24,
* ' . - lit. 2, quod oporteat o&conomus singulis,vel saro; , - raom allernis mensibus apud arcarios raliones
, , conficere,alioqui periclitari.Et,quod quiequeoeco / ' nomus quaerat qune susa administrationis sunt: reli, . qui verosecundumjussiunem patriarchaenon scri , - plam ralionibus, subscribant, legi: quodque citra
hanc observationem in rationem deducitur, id de
* ' ^ oeconomi dent. Et 41, tit. 3, qtiod singtlllS
' . 8 ' quibusque annis oeconoraus rationes reddattrac , - tus sui episcopo, et restituat, si quod damnum
- dedisse,autlucrum fecisse fideatur. Si vero anta
, [redditas] rationes moriatur,illis hjeredes ejus te (, neri. Teneri enim ob negligentiam, aut si [quid]
* 3 ' . * ^ iis qui sol vendo non sunt elocaverit .Porro 2 const.,
, , - tit. Novellarum, interdicil ceconomis, et orpha, , notrophu, et reliquarum venerabilium domuura
, dispensatoribua, atque insuper quarumcunque
, [domuumjchartulariis, et horam parentibus simul
, , et liberis, et aliis 5157 geoere ipsis aut afflnitate
, , conjunclis,ne emphyteuses,aut locationes,aut hy' , polheuasrerumvenerabilibusdomibualcompelen , lium] yel per se vel per interpositas personas
suscipiant. Alioquin [inqoiens] et COlllractus ir - ritus
*
*
-
...--?
erit,
et oeconomorom, et chartulariorum,
et
, , '- diepensatorum, quibue [illi] prsedicto modo con, .
juncti sunl, universnm patrimonium post ipsoD

. ' .
.
*, ', ' .
' .
, (
-

7i Conc. Cbalced., can 26.

ram mortem ad venerabilem domom, unde rem


sosceperunt, per?eniet.
CAP. II. De patrimonii ecclesiastici administratione.
Apottolorum eanones 38, 40,41.
38.[37]Omnium rerum ecclesiaslicarum episcopus curamgerat, et eae administret tanquam Deo
intuente. Ne liceat autem ex eis aliquidsibi vindi-

819

PATRIARCHJ5 C P .

820

care, vel propriis cognalis, qaaa Dei suntjargiri. / ,


Sin autem sunt pauperes, o l pauperibus snppe- ! , &d i l e l : sed non eorum pnBtextu vendat quae aunt ,
' .
Ecclesiae.
' . " 40 [39.] Manifestae sint episcopi res propriae,siquidem ree habet proprias, et manifestae res Do- , ,
roinicaa : ut sit in potestale morier.tis episcopi, ' ^ koc
propria quibus vull et vult relinquere, et non re- * linquere,et oon rerum ecclesiasticarum praetextu ,
resepiscopi inlercipiunt,qui nonnunquam uxorem , '
babet elliberos,vel cognalos,vel famnlos.Est enim .),
justum 73 apud Deum et homines, ut nec Ecclesia ,
damnum aliquod accipiat propter rerum episcopi
ignoralionem: nec episcopus vel ejus cogoati Ec- ,
clesia praetextu proscribantur,vel in negotia liles- , ^ , "
que incidant, quiad eum altinent, el ejus moriem j I ,
.
maledictii infaustisque veibis prosequantur.
' .
5 3 8 41 [40]. Jubcmos episcopum rerum E c clesiao potestatem habere 74. Si euim preliosae
bominum animae $unt ei credendse, multo magis , 5
ei sunt committead pecunise, et in ejus sit fa- *
cultate omnia adminislrare, et iis qui egent per '
presbyleros et diaconos subminislrare cum Dei ,
timore, et omni religione, et etiam, si sit opus, *
in necesearium suum usum accipere, el fratrum 6 ,
qui hospilio excipiuntur, ila ut ipse nullo modo ,
egeat. Lex enim Dei hoc habet, ut qui altari as- , sident, ex altari alantur 75 : quandoquidem nec * , 6 miles unquam suo vialico adversus hosles pro- , * greditur.
f

, , .
', ' .
' , ,
,

* &
,
*
,
* ,
,
* * , *
, ^ ^, *.
,
/
, , *
,

',
,
,
.
'.
25.Episcopus habeatrerum Ecclesiae polestatem,
o l eas in omnes egentes dispensetcum mutta cau- , -

Concilii Antioeheni cationes 24, 25.


24. Recte babet, ut ea quae Ecclesiae, Ecclesi
serventur cuio omni boni cooscientia, el fide in
omnium praesidem et judicem Deum : quaeeliam
administrari convenit cum judicio, et poteslate
episcopi, cui eat omni populus credilus, et eorum animae quae in Ecclesiam conveniunt. Sint
autem roanifesta quae ad Ecclesiara pertinent
cum cognitione presbyterorum el diaconoruro,
quisunt circa euun, utsciantet non ignorentquaa
sunt propria Ecclesise, ut nibil ipsos laleal; utsi
contingai episcopum e vila migrare, iis manifestis exsistenlibus quse ad Ecclesiam pertinent, ne
ea inlercidant et pereanl: nec quae suot propria
episcopi, praetexlu rerum ecclesia-uicarum vexentur. Est enim justum, et apud Deum et homines acceplum, ut episcopus propria quibus velil
relinquat. Quae sunt autem Ecclesiae, ipsi serventur, et 559 nec Ecclesia damooin aliquod suslineat, nec episcopus Ecclesiae praetexlu proscribatur, vel qui ad eum attinent, in negotia incidant cum eo, quod et ipsum post morlem malis
omnibus prosequantur.

73Antioch. can.24,74Qusesit. 12,c. Proeciptmu$;Antioch. can. 25.75 Deut. x VIII,!;ICor.ix, 13.

821

SYNTAGMA CANONUM. . X , CAP. III.

822

^, - tione el Dei limore: aolem eorfim, qum opus


, , est,sil particepsad usus necessarlos,et fratrtroi qui
' apad eum hospitio excipiunlur,ul ipsi nullo modo
* priventur secunduai divinum Apo8tolum,qui dicit:
, Habentes autem alimenta et quibus tegamur, iis
, " , eantenli irimu* TO.Siiiautem iis non sil contentus,
' , - et res in proprios ueus converlat, et Ecclesiae re *, ditas,vel agrorura fruclusnoncura presbjterorum
; , vel diaconorum sentenlia admioistret,aed aois co, gnatis, vel fralribus, vel fiiiis praebeat facultafes,
, ' , , ut per rationes Ecclesia latenter Isedaolur, is det
, , synodo provinciseralionem. Sin autem etiam alias
insimuletur episcopos, vel qui SUDI cum eo pree , byteri, quod quae pertinent ad Ecclesiam, vel ex
* - agris,vel ex quacunque alia causa ecclesiastica,ad
, ! , g eipsos referant,utpauperesquidam opprimantur,
, , et invdia ac infamia verbo inuratur, el US qui sic
, , - administrant: i i quoqoe correctionem assequan , tur sancla synodo id quod decet examinante.
, * 9 .
, . '.
Cyi illi ex epistola ad Domnum, cap. 2.
'. * ,
2. Pecuniam autem qua per injustitiam, e t c ,
. . .
ut pag. 879.
. '.
5 4 0 Theophili commonUorio> cap. 10.
'.
10. Viduae et pauperes et peregrinantea bos pites oiDni quiete fruantur, et neroo ea qoae airat
* Ecclesiae, ut sua oaurpeL

^
Textu$Mu\U de rerum ecclesiaaticarum adrai , ' . ' uistratione dicta eunt in tit. 2, lib. i , cod.et mul. . > ., tis Novellarum conslitulionibue. Legas vero lit.2
' . , Novellarum, et praserlim 2 et 3 ejus const. qu
' ' . comprebendunt quaecunque ad ecclesiasticas ad .
miDistrationes el privilegia pertinent.
. *. GAP. III. De rebus et redditibus Bcclesiarum
.
vacantium.
' .
Concilii Aneyrani canon 15.
'. ,
15. Ex iis quse pertinent ad Domioicum, quse , - conque,dura non eeset epijJcopus,presbyten ten * diderunt, revocare Dominicum : episcopi autam
, * Djadicio relinqai, an oporteat pretium recipere,
, , an non: utpole quod eorum quae sunt ?endita,eia
. iptis majQg pretium reddiderit.
.
Concilix Chalcedonensts eanon 25.
'.
'.' / 25. Quoniam nonnulli metropolitani, e t c , ul
' *, . . .
pag. 498.
'.
Concilii oecumenici vi canon 35.
'. , 35.Nulli omniura roelropolilanorum liceat,mor , ' tuo episcopo,qui ejua tbrono 6ebest,res ipsius.vel
, , ' Ecclasi ejus auferre, vel sibi vindicare: aed eint
' ' - aub euatodiacleri 541 Ecclesiffi,cuidefunctu8 pr fuit,usque ad alterius episcopi promotionem; pratv
, terquam si in eadem Ecclesia non relicti sint cle , rici.Tunc enim metropolitanus ea non diminula
* servabit, ordinando episcopo omnia reddens.
, > ,

7 I Tim. , 8,

824

PATRIARCB4S CP.

823

CAP. IV. - De alienaiione rerum eecle$iasti-

carum.

. '.

Apostoionm canones 38, 73.


88 [37]. Omniam rerum ecclesiasticarum,etc,

utpag. 818.
73 [72]. Vas aureum vel argenteiim, e t c , %U

' , ' .
' . ,
. . .
*. , . . .

poj. 575.
ConeiUi Ancyrani canon 15.
15. Ex iis qu88 pertinent ad Dominicum, e l c ,

' '.
' . , . . .

utpag. 822.
*, ' .
Concilii Niemni n canon 12.
" Ecclesim prcepositus non debet prctdia Ecclesice alienare.
.
' . ,
12. Si quis episcopus *el monaslerii praefectus
inventus fuerit ex episcopatus vel monasterii ,
agris, in principis allCUJUS maOUS alienare,tel al- / , teri personae tradere.nullius eit momenti traditio, , ,
utsanclorum apostolorum vult canon qui dicit77 , *
Omnium rerom ecclesiasticarum episcopus curam
gerat, ei ea administret tanqoam Deo intuente. , Ne Hceat autem quidquam ex eis sibi vindicare, * ,
vel propriis cognatis quee Dei sunt elargiri. Si *
autem sint panperes,ut pauperibus suppeditet,sed , ,
non eorum protextu res Ecclesiae venumdet. Sin * 4
autem detrimentuni afferre causetur, nec quid- , *
quam ex agro emolumenti percipi,ne sic quidem , '
principibns, qui sunt in eo loco,alienel prodium, ,
aed clericis vel agricolia. Sin autera aliqua i m - ,
proba calliditate otenlur, et 542 ab agricola vel
clerico agrum princeps cmerit, sic quoque nul- , , llUS Sit momenti fenditio, Ot episcopattli vel HIO-C
nasterio restituatur. Porro episcopus vel monas- terii profeetua qui hoc fecerit, exturbetur qui- , ',
dem episcopus ab episcopatu, monasterii vero ,
prafectus a monasterio, ut qui male dissipent .
quee non congregavere.
. ' .
Cyrilli ex epistola ad Domnum cap. 2 .
'. , . . .
2. Pecuniam autem quse per injusiitiam, etc,
:

utpag. 579.
' ' .
,
CAP. V . De re ab episcopis aut clericU . ' .
.
post ordinationem acquisita.
' .
Coneilii Carthaginensis canon 32.
Si quis clericorum pauper promotus iu ordi-
ne,p08tea habuerit aliquid, EcclesiCt polestatiDtw
,
.
subjaceat.
' . , , ,
32. Itera (18) placuit, ut episcopi, presbyteri,
diaconi, vel quicunque clerici,qui nihil babentes , ,
ordinantur, et tempore episcopatus vel clericatus , ,
eoi, agros vel quaecunque praedia nomine suo
comparant, tanqiiam rerum Dominicarum inva- ' ,
aionis crimioe leneautur : nisiadmoniti in Eccle- ,
aiam eadem ipsa contulerint.Si autem ipsis proprie ,
aliquid liberalitate alicujue, vel successione co- * ,
Lege quae annotata sunt in cap. 2 prasentis tituli.

77 CanoD. 39.
(18) Hipponensi concilio tit. 8 tribuitur a Ferrando cap. 35.

825

SYNTAGMA GANONUM. . Jt, GAP. IV, V .

826

^, - gnationis obvenerii,faciant inde,quod eorom ( 1 9 )


proposito congruit : quod 61 a SUO propositO , - trorsum bitaverint, bonore ecclesiastlCO in .
digni, taoquam reprobi, judicentur.
' ' - 5 4 5 Conciliiprimi
et secundi Comtantinopoli
ifl
^ ''
&de SatlCtOrum
Apostolorumhabiticanonl.
.
'.
7. MultOS episcopatUS ruero, el perpetUO eillio
, tradt videmus, quod qui 618 pr&sunt, ODQnem da
, eis curam,et sollicitudinem recentes monaste - riorum exslructionee COnferunt,et eo? divellentes
, , ac distrab6nles,et ut ad S6 pertineaot reditUS , Uentes, Ut ipsa augeantuT laborant. Hoc ergO *ta * tuit aancta SyDOdus, nulli licere epiSCOpO priva , tum monasterium ad proprii episcopatUS perni - ^ ctem recens excogitare. Si quis autem hoC aude * , re deprehensu3 fuerit, ipsum quidem convenienti
, poenae subjici: quod ab ipso autem recens exs ' , ! trtictum esl, Ut quod nec esi ab initio jus mo , ; nasterii Sortitum, ut privatum episcopalui ascri * - bit. Nihil 61) im eorum qu leges 6t inOT ; , dinate COngistunt, ils quSB canonice COnstituU
.
aunt, pr^&judiciuDl afferre potesl.
' . ' . . . ,
TexlUS. Const. 33, tit.3,lib.I cod.ait: Qufficun, , qae episcopi etclericiet orthodoxi quo temporein
, patria potestate essent acquisierint : ea tametsi in
, , ' potestate [adhuc] degant, propria habent, neque
, ' ^ - conferunt Atque facuilatem habenl,Ul [aut]viviilla
, alienent, aul testaraento extranqis relinquant, vel
* . . , ad posteros transmittant.Et const.4f ejusdem tit.
- Qu post episcopatum acquisitasui\t,alienare, aut
, ' , de illis leetarnentum facere episcopus non potest
(extra quam si a parentibus, aut patruis, vel avun' - culis, aut fratrJbllS ad ipsum pervenerint), Sed ad
ipsiUS Ecclesiampertinent,et pOSt 6JUS morlem ra * tiones hamm ) ab (BCOnomis exiguntur. Qu
. ' * ante episcopatum acquisita 8unt,6t alienat,et
' de iis testamentum condit.Et const. 4 9 , episcopi,
*Qvoi,qua&i castrension , - clerici, et 5 4 4 diaconi quasi castrensia [peculia]
' habent, et jure super illis testanttir, neque teslade inoflicioso. ' . ' . * mentum de inofficioso [querelse] est obnoxium.
, , - Const.S.tit. 2 Novellarum: Quffi post episcopalum.
- inquit, [aut] mobiles aut 8 moventes res acqilisi , ^ tae sunt eas episcopi ad cognatos aliosve nullo mo dotranslerunto: sed adredemplionemcaptivorura,
, aut pauperum alimoniam, aut in utilitatem Eccle , ^siae SUiB expendunto. Qu<B vero ex his postillorum
' * obitum superfuerint, ipsoruro EcciesiaG vindicato.
- Al qtlSBante episcopatum habuisse COmprobati ftie , 8 rillt, aut post episcopatum a COgnatis, quibllS ab
, ; inlestato usque ad quartum gradum succedere
polerant, ad ipsos pervenerint: [eorum] alienan , dorum facultatem habeilt. Atque hflBC [quidemj .
, , , in orphanotrophis etiam obtinent, et ptocholro ' phis, nOSOComis, et gerontuCOOlis, et Xenodo - cbis, Ct OITinibus aliis Venerabilium domuum dis * pensatoribus : in [rebos videlicel,] quaB diepeiV*

(19) Hoc est, vocationi, professioni, $tatui.

827

828

PATRIARCHJ2 C P .

SatiouisfoeBtemporepraBdictO modoadipfiOiper-Aai ' . ' . ,

tenerint.Const.2, tit 1 Novellarum.qufle postor- ,


dlnalionem ab episcopts acquisita lunt, ea ad , ' ,
Bcclesias ipsorum pertinere, eimpliciua d i c i t : , ,
Omnes, inquiens,clerici (hoc eet, preabyteri,dia- , , * coni, lectores,cantores) quas res quomodocunque , * ,
acquisierint, tam etsi eub patria potestate lint, , *
proprias habent, (eas) que donare,ac de iis teslari ,
[possunt : ] ita tamen, ut ipsorum filii, aut his ,
nonsub8isientibus,parentes,legitimam porlionem * . * .
ferant Const. 3, tit. 2 Novellarum ait: Quod si , ,
epiicopus, aut clericus cujuscunque gradus, aut , ^
Eccle*i diaconissa sine testamento vei legitimis ,
decedat successoribus : horum eucceasio Bccle- .
siae, in quam ordinati fuerunt, applicatur.
34S C A P . V I . De re familiari propria . '*.
, episeopis et quod eum non oporteat intesiatum
.
vita decedere.
' .
Apostolorum canon 40.
'. *
40 [39]. Manifest sunt episcopis propri,
, . . .
e t c , utpag. 819.
'.
Concilii Antiocheni canon 24.
'. ) ,
24. Recte habet ut ea qnae sunf Eccleeia,etc.,
. . .
utpag. 849.
' .
Concilii Chalcedonensis canon ifi.
' . (22)
22. Non licere clericis, post mortem proprii
episcopi, res qu ad ipsura pertinent, rapere,
quemadmodum et iis qui asiumunt (20) prohibi- , ; '
tum est: eo autem qui faciuDt, de proprio gradu ,
.
in periculum venire.
' .
Concilti Sardicensis canon 12.
'. " *
22. Osius episcopus dixit : Quia nihil est per, . . .
raittendum, etc.., ut pay. 659.
', ' .
Coucilii Carthaginensi* canones 22, 81.
Ut episcopi vel clerici in eos qui non sunt r a - * ;
; ,
tholici, nihil conferant.

.
'. ,
22.EI ut in eos qaicathoIiciChristiaoinon sunt78
(20*j,etiamsi consangaine fuerint,per donationes ,
rerumsuarum episcopi vel clericinihilconferant. .
"
De episcopis qui hareticos vel paganos hotre!) .
des consiiluunt..
*. ;
81.1tem constitutum est 79 (21), ut si quis
episcopus haeredes546 exlraneos a consanguini- , ,
.Ial6 Slia, Vel hsreticOS etiam COnsanguineoS, aut D " ,
pagaaos, Ecclesise praelulerit, sallem post mor- tb> ,
tem, anathema ei dicatur, atque ejus nomen i n - *
ler Dei sacerdotes nulloraodo recitetur.Nec excu- * ^,
sari possit,si inteslalue decesserit.quia utique de- ,
buit,factns episcopus, reisuae ordinationem con- gruarn suse professioni nequaquam differre.
.
* .
Legas qua in 5 cap, praeseotis t i i . annotala
sunt.
.

78 Cartbag. , cap. 13.

79 Conc. Afric. c. 48.

(20] At antiquis quoque canonibus.


(20 )EtFerranduscap.33exconcil.Carlhag.tit.23
(21 jBonifaciua Carthag. loc. cit. ex conc.vi,8tib

Aurelio.
(22)Pars canonis hojus posila in ipao titulo
est ab interprete Graoco,

829

SYNTAGMA GANONUM. -

X , C A P . V I , VII

830

. ' . CAP.VII. Dei Ecclesias inter barbaras gen , tesadministrandas es&epro vigente consuetudine.
.
'.
Concilii Comtantinopolitani eanon 2
2. Episcopi ad Ecclesias quae sunt extra suam
'. , . . .
'


.
' .
, . . .
' ' .
'. , . . .
'
, . . .
' .
.
'. ,
,
6 ,

*

.
*
,
,
)
,
, *
, ,
,
* .
4

,

' .

dicecesim, e t c , ut pag. 470.


Concilii ChakedonensU canon 28.
Decretum ejusdem sanctce synodi promulgatum in gratiam sacerdotum throni sancUtsimx
EccleiifB Constantinopolilance.
28. Sanctorom Patrum decreta ubique sequenles, etc, ui pag. 470.
Concilii cecumenici vi canones 37, 39.
37. Quoniam diversis temporibus,etc., utpag.
487.
39.Cum frater et commioister noster Joannes,
e t c , ul pag.AH.
Concilii Carthaginensis canon 52.
De visitandis provinciis.
52. Honoratus 80 et Urbanuaepiscopidixerunt:
Et illud nobis verbo mandatum e*t, 5 4 7 ut quia
constitutum est in concilio Hipponensi, singulas
provincias tempore concilii visitandas esse (22*),
digoemini etiam, quod hoc anno secundum ordinem distulistis, vel alio anno Mauritaniam provinciam visitare.
Aureliua episcopua dixit : Tunc de provincia
Mauritania, propterea quod in finibus Afric
posita sit, nihil slatuimus, siquidem virin \ms.
vicini] sunt Barbarico : sed praestet Deus, ut ex
abundanti non pollicentes venire possiraus ad
vestram provinciam. Cogitare enim debetis, fratret, quia boc sibi et Tripolitani et A xugitani
fratres potuerunt exigere, si ralio pateretur.
Concilii Chaleedonensii ex aciione quarta in
eapite de episcopis JSgypli.

,
Magnificeniissimi et gloriosissimi judices eai
.
amplissimussenatus dixerunt:
'.
1. Qtiuniam reverendissirai episcopi JSgyptio, . . .
rum, e t c , utpag. 694.
,
Paschasinus reverendiesimus episcopus, v i '
carius sedis aposlolicae, d i x i t :
'. ,
2.Si praeceperit (23) gloriavestra.et jubetis i l - Dlisaliqoid praestari humanitalis, fidejussoribua
, , dalis, oon exeant de isla civitate, quandiu A l e , .
xandria (24) episcopuro accipiat.

Hagnificeotisaimi et gloriosisaimi judicea et
.
amplissimus senatus dixerunt:
*.

548 3.Sanctissimi \Div. et Paris. Reverendis * simi.| Pascbasinisitflrmuro [/d.cerlumjjudiciuui.
- Unde permanentee in proprio habitu reverendis-

*> Gonc. Afric. c. 19.


(22*) VisiUodis ab episcopo Cartbagin. Nihil
(23) Corb. Si prxcepit; qood Crabbua ita
bie de visitaiore epitcopo agitor. VisUare hoc emenda?it: Si prxceperii. Legendum : Si prceloco est adesse concilio plenario, quod nonc in cipit. Alque i i a habent codices Parisienais et
una prof incia, nunc io altera cogere debebat Divionensis.
(24) Divion. AlexandrictEpiseopum aceipiant.
apiscopui Cartbag, ex dacreto eoncil. Bippon.

831

P A T R I A R C H i E C P .

832

, , ,
,
/
.
. ' .
tionis vel testamenli nomine tribuat aliquid Ao- , , , .
mini haretico, etiamsi propinquus ejus sit.
' , *.
Concilii Carthaginensis canones 22, 81.
"2 ,
Vt epiicopi vel clerici in eos qui non sunt clcriei
' non conferant.
, .
'. ,
22. Et ut ia eos qai catholici, ut pag. 827.
. . .
"
De episcopis qui hareticos vel paganos hmre .
des instiluunt.
' . ,
81. Item consthutum est, al si quis epucopu*, |
; , . . .
etc, ut pag. 827.

Textus. Nedum ab episcopis et clericisaccipere
haerelici probibenlur,verum etiam ab aliis.Dicitur , *
enim lib.i,tit.5,const.l0,quodorthodoxus remim- . ' . ', . ',
niobilemquae orthoduxam Ecclesiam habeat,nuIlo '
modo in haereticum transferre possit: |aut] alioqui ,
[illam] confiscari. Rursus const. 3, tit. 2 Novella- , ' .
rum ait: Si orthodoxns habens possessionem in ' . , , ,
quasancta sil Ecclesia, [illam] alienaverit.ve! re- , , liquerit,vel in emphyteusin dederit,vel locaverit, , ^, ^, '
velquocunque administrationis genere praebufrit , , ,
aut Judaeo, aut Samaritano, aut Pagano, aut 5 4 0 , ,
Montanislae.aut Ariano,aut breviteralii baeretico, ejusoppiduli Ecclesia ipsius dominium vindicato. . ' . ',. '*
Lib. i , tit. 5, const. 18. Si haereticus, ut militiam , vel dignitatem consequatur, aut publico munere , ,
fungatur, aut doceat, aut causis pairociuetnr,or- ,
thodoxum |se) simulet et uxorem aut filios haere- , ' $.
ticos [ipsum| habere constet, ejicitur. Sed etsi la- , ,
teat, non polestquidquam rerum suarum donare,
alioquivealienareinhaBreticum.Vtirumillasipsius- *
que ba>reditatem quse haBrelico deferlur, vindicat , ,
fiscus. Iu universum enim qui militiam [aliquam] , ,
dignitatemque obtinent: qui advocationibus [va- * cant: ] qui publico munere,mililarive magistratu , *
[funguntur: ] solos orlhodoxos haeredes habent: et . , , , /
quaeab illis quomodocunque ad hareticos perve- , ,
niunt,exigit flscus. Rurgus eadcni const.dicil: Si ,
filiorum alii sint hseretici, alii orthodoxi: soli or- * &,
Ihodoxibieredessunt.Quodsi omnessint baerelici, j * . ' ,
cognati orthodoxi hsreditatem capiunl. Si vero , *
nulli sint,succedit,fiscus.Con3t.l9.HaBreticusliifi- . ',
retici Glius neque donationem neque haereditalem .
palris percipit.Const. 22. Neque ex militig teslamento hsereiicus baeredilatem aut legatum capit.
simi episcopi yBgypliorum, autdent fidejussores,
si boc illis esl possibile; aut per (25) sacramentum
eis credalar,quia xspectant ordinationem futuri
episcopi magn civitatis Alexandriae.
CAP. V l H . Ne episcopus vel clericus dona-

Textus.Qu& exhaeredilationis caosas ordinatNoveiia 102, ait : Si parens orthodoxus sentiat filios
suos non esse ortbodoxos, ipsos exhaeredandi fa
cultalemhabet.Quod si e dherso parenshaereticus
sit,Don alios, quam orthodoxos Glios, aut his oon
Sttbsisteatibusorthodoxos cognato8,haeredes scri-

'
, ,
; ,

,
,

(25) Veleres libri et editiones, sacrumenla, quod certe melius est,

S Y N i A G M A CANONUM. *

, ;
5 , ,

T l f . X , CAP. V l l i .

634

bendi facultatem habelo.Sed si ex liberis aliqui


sint orthodoxi,aliqui veronon :.substantia ad or ; , Ihodoios pervenil: tainetsi pateral:os[etiam] hae ; redes scripscrit. Si vero postmodum hseretici fra

,
tres orthodoxi fiant,daturipsis eorapelensporlio :
, non autem 5 5 0 etiam pr&teriti fructus neque ad , minislralionis rationesexigunt. Interimtamen res
*
[b&reditarias] orthodoxi alienare non possunt. At
; ^ , si ad mortem usque in errore permanserint, ple num dominitim orthodoii [eorumque] baeredes
. , acquirunt.Plane si omnes liberi haerelici sint,co , gnati orlbodoxi haeredes fiunt. Qui si nulli sint,
, , tum si clerici parentes fuerint, Ecclesia civitatis,
, in qua domicilium habuerunt,facul(ates percipit.
* * Sed si ecclesiastici intra anoum illas vindicare

, 3 neglexerint, capit eas flSCUS. At 81 laici fuerint,
* , sive lestati sint sive non, facultates fiscus capit.
, * , Eadem oblinent, si fitius orthodoxus parentes
, haereticos [esse] sentiat, quando |videiicetj ipse
, . testamentum facit, svie succeditur.
* ,
Const. de Samaritanis l,quee 2 est til. 3 Novel. ' , larum,permisilSanriarilanis tum ex donatione at , /.\ que testamento capere,tum donare, et ad liberoa
suos, parenles, cognatoeSamariianoatransmiite * re.Atde Samarilanis ult.qus eet 3,tit.3 Novella, ' ' . , , rum, dicit: Samarilani ex testamento aut ab i n testato haeredes non fiunt, neque legala donalio, ' nes*e capiunt : sed nec Samaritanos, aut quior' / , thodoxos se siraulant, non ita autem sentiunt, ab
, intestato successores habebunt. Neque[veroJ tes * , ^ lamenlum faciunl aui legant, aut donant, nisi
ortbodoxis et fide et operibus : quibos non sub /, aistei tibus, bona post mortem ad fiscum perve oiunt.Cttlerum qui Samaritani terrae coluni, pa, rentes alque liberos suos haeredes scribere, at , que ipsis et ex transverso [cognatis], tameUi Sa, * /, maritani sint,legare possunt.Qaod si horum nul , , lus sit, prsedii in quo 551 defunclus agricola , - batur, dominus substantiam capit: [quippe qui]
.
icera fisci in hoc obtineat.
* . ' . Constit.3,til.2Novellarum dicit: Nullus htereti; , cos per conductionem aut emphyteusim,aut emp - tionem,aut alio modo ab Ecclesia aliove venerabili
, * loco resimmobiles capito. Alioqui berelicus qusa
' hacdecausa dedit, amittito : resautem ad locum
, Q ex quo data est recurrito : dispensator autem qui
dedit de caetero a dispensatione arcetor, et in mo , - nasterium conjicitor,et per annum a sancla com , munionesegregalor.Rursus eadem constil.ait: Si
. , , quis haereticorum, qoibus connumerantur Nesto , riani,Eutychiiinistee,et Acepbali, speluncam ausit
, religionis suaa exaedificare, aut Judaei novam Syna* , gogam eistruere: haec Ecclesia vindicato.Si fquis]
, * vero[quippiam]hujusmodipersooaeinemphyteusin
, , - dederit,aut locaverit,autquoroodocunqueadmini , strandumconcesserit: et quidem haereticum illum
, [esse] sciens id fecerit : omnes reditus quandiu
, contractusdurat,Ecclesia civitalis,subqua posses' , * aio aita est, vifidicat: aio ignoraoi, nullum illi

83S

^HOTII P A T R I A R d H U CP.

8&

damnnm obvenit. Haerelictis aulem in utroque , *


Castt 6t pOSSeSSione abigitur, et [ejUS bona] pu- ' ,
blicantaf.
.

'.

TITULUS XI.
DE MONASTERIIS MONACHIS
3KW C A P U T I . De monasteriorum adifica- . ' . \
tione, et hac privaiijurit sint, et de mona- *
.
chorum rebus.
', ' .
Concilti Chaleedonensis canones 4,24.
'. 01 , . . .
4. Qui vere et sincere ut pag. 734.
' . *
24. Qui semel toluntate episcopi conaecrala
sont monasteria, et res quae ad ea peninent ser- ,
vari.eaque non amplius fieri sacularia babitacu- *
la. Eos autem, qui boc fieri permitlunt, cano- ,
* nnm poenia subjtci.
,
.
' .
Concilii cecumenici vi canon 49.
' ' 49. Hunc sacrum etiam canonem renovantes
decernimus, ut quae episcopali folunlate semel ,
consecrata faerint monasteria, semper monaste- c ,
ria maneant, et res quae ad ipsa pertinent, mo-
nasteria serventur, et ea non possint esse atn- ,
plius saecularia habitacula, nec ab ullo ex omni- ,
bus saecularibos tradi horaioibus. Sed etiam si * '
hoc hacusque factum eet, hoc nequaquaro ser- ,
vandum decernimus ; eos autem, qui deinceps *
hoc facere aggrediuntur, canonum poenis sub- ,

jici.
8 5 5 Concilii primi et stcundi Constantinopoli ' '

in cedc Sanctorum Apostolorum habiti cano * *.
nes 4 et 6.
'. , . . .
4. Res adao veneranda et honorabilis, e t c , ut

pag. 148.
" . ,
6. Monachi nihil dabent habarepropriom: sed
omniaeorum monasterioascribi.Dicitenimbeatus D *
Lucas de iis qui credunt in Cbristuro,et monacho-
rum institutionem describunt, quod nemo quid- , quam eorara qusaderant,proprium essa dicebat, ,
sed erant illis pmnia communia. Et ideo iis qui ' *
monachi esse tolunt, prius datur facultae de suis
rebus teslandi, ac disponendi, el quibuscunque , velint personis, lege scilicet non prohibitis, sua
traosroittendi. Postquam enim monachi facti fue- ,
rint, omniom bonorum dominium roonasterium
habebit,et nullam derebus propriis curam gerere, , fel diaponere eis permiasum est. Si quis aotem *
deprehenaoa fuerit, poasestionem aliquam, qft ,
1

SYtfTAGiiA CANONUli. -

t l f . X I , CAP. .

838

monasleriaascripfa fuerit,sibi privatiin aUribuere, et acquirendaruro possessionum cupiditati


servire, ea quidem ab episcopo seu prafecto re*
cipiaior, et in moUorum prsasentia vendita, pauperibus et mendicisdistribuatur Eum autem qui
eam possessionem, ut olim Ananias, subripere
meditatus est, convenienti poena castigandam
esse sancta synodus gtatnit. Clarum est aulem,
qood quse de viris monachis sancta synodus canonice constituil, ea in mooachia quoque feminis valere, et obsemri axjuum censuit.
Concilii Nicceni u canon 13.
', ' .
Quod magna damnalione digni sunt qui mo~
*
nasieria communia faciunt diversoria.
.
13 Quoniam per eam qofle fuit propter peccata
*.
I nostra iu Ecclesiis calamilatem eacrosanclae quae , dam aedes 5 8 4 a quibusdam viris arrepl sunt,
, , et episcopatus, et monasteria, et facla sunl cora , munia diversoria : si qui ea quiiem tenent, vo , " lant reddere, ut in pristinum etatum restituant l , , tur, bene et pulchre babet; sin minue, si sunt
quidam sacerdolalis calalogi, eos deponi jube, , mus : sin autem monachi vel laici, segregari, ut
, , :, qui sint condemnati a Patre, et Filio, et Spirita
3 sancio, el ponantur ubi vermts non moritur, nec
, ignis extinguitur,quia voci Domini adversantur,
* quse dicit: Ne facite domum Patris mei domum
negotiationis 81.
.
Textus. Gonst. 13, t i l . 1 Novellarum a i t : Qui
' . ' . ,
, - monasterium aediOcare voll, priue cum locorum
* episcopo agito, quo ille veniens votum faciat, et
, , crucem figat: alque tum jdemum] aedificii funda ' . mentura jacitor. Et const.3,lit. 2 Novellarum ait:
' . , ', Qui monasterium exslruere vult non aliter aedifi, , calionem incipito, nisi locorum episcopua preces
, illic profuderit,et preliosam crucem fixerit.Certe
* qui semelexstruere,vel vetus renovare ccepit,con 7\ , *summarecogitur.Legas [vero] etiaro quaeannoiata
' . ' suntincap. l , tit. 2, et cap. 14, tit. 3prsasentia
. . ' . operis. Gonstit. 1,lit. 2 Novellarum ait: Nemo rao ' . ' . nasterium, in quo altare erectum,aut sacrum m i * , - nisteriuni exbibitum, aul monachalis exercitatio
. , foeril: [vel] vendito, vel permutito, vel donato.
* Alioqui quod factum fuerit, irritum erit: etqui ce , perit,pretiis excidet: qui autem vendiderit, et rei
, - > et pretii arnissione multabitur: atque illa sanctis simae ejus loci Ecclesise, venerabilibusque ejus
, ^ loci monasteriis attribuentur. 5 6 5 Quamobrem
, - [Ecclesiarum alque monasteriorum dispensato, * resj dispiciant,ut quod male alienatum est.ad mo , nasticae[habitationie]formam reducant.Neque[ve - ro] hypotheca in bis valeto,sed irrita esto, et mo, , naslerium sancto minislerioaddicitor. E i tonstit.
$ * ) ' . ' 2, tit. 2 Novellarum ait : Monasterium inhocne
. , ' alienator, ut sacrala forma in privatam con - versationem transformetur. Alioqui episcopi id
, - monasterium vindicaodi, et ad pristinam formam

, -
Ott ,
,
, *
, ( ^ ,
* ,
&
, .

8t Joan. ii, 16,

PATRIARCHiE CP.

840

reducendi facuUatem habeilt. L i b . I, tit. 3,COn$t. * ,


38 ait : Qui monasteria sua relinquunt, re- . ', .
cipiunt qaas ad illa [res] mobiles adduxerunt, ', . ' , , cujuscunque quantitatia fuerint : lamelsi de illis , nulla actorum monumenla confecta sint. In im- , ',
mobilibus aulem jus servari oportet, quouiain illi '
, !
qui dedit, illarum vindicalio non interit.
.
Et const. 13, lit. 1 Novellarum d i c i t : Si quis
h ' . ' . ,
monacbns recederevelit,quascunque res, quando > ,
(jnooasteriumj ingressus est,habuit, inmonaslerii ,
dominiumcadent. E t : Cum monaslerium ingredi- * , tur,quemque de rebus suis staluere oportet Ingre-
dientemenim [illaejcomitantur: lametsiid non ex- , ^
presse dixerit. Verum si cum liberos habrat, illis , ,
res aliquas, quae legitimam portionemsubstanliae , ,
ejus conGciant,dotis donationisveante nuptias no- ,
mine donaveril : in reliquis illi nullam communi- , )
catiooerahabento.Sin nibil ipsis,aut minos legiti- ,
ma donaverit: etiam postquamipse monachus fac- ,
lusfuerit, debetur illis legitima. Plane si maritus
autuxor lucratur.Et: Si monachusin militiam,aut ,
ad aliam vitae formam habeat: eubstantia ejus apud ; ^,
monasterium remanet, ipse vero provincialis co- , bortalis sit. 556 Sed et si quis in aliud monaste-
rium transeat: facultates ipsius ad priraum mo- . ,
nasterium pertineDt.Caeterum preesules ipsum ne
iuscipiunto: atque hoc [ipsom] tum episcopi tum .
archimandritae proliibento.
. ' ' . * .
Dicit vero etiam const. 52, l i l . 3, lib. i . Si quis
excaSU Sl liberi non exsistent, reetitutioiie veJ<*
substitutionegravatu8fuerit,et quod vitam monas , ' ,
ticam praeferat, roatrimonium contrahere nolit:
res [assignatas] retinet, atque dum vivit, insomit
ilIas,autquomodo vultrelinquit dummodoin pias ,
causas. Sed et si eub conditione procreandorurn
liberoram ipsi relict sint,habet Hlae liberis non . , ,
procreatis Idem eliam de virginitatem sectantibus , ^ ,
jmuiieribus] eadem const.dicit.Quod si unus con-
jugum vitam monasticam suscipiat,alter repudium
roittit, locusque [est] ex roorte pactis,etquod inde *
lucrum provenit, servalur ex eodem matrimonio
forte exsistenlibus liberis,aut id lucratur [ea] per-
sona qusead secundummatrimonium non devenit. , ^
Cselerum ei sponsus quispiam in monasterium , , ' .
y

concedat, simplices arrh adduntur, nullumque


damnum subilur: ut ejusdem tit. const. 54.
Texlus.El quae derepudio tractatNovellal 17 ait:
^ *
Si praeter causas ab ipsa dictas mulier repudium , '
miserit: dos marito aut in dominium, aut si liberi ^ (, ,
subsintjin usum fructum datur. Mulierautem per , /
judicem episcopo civitatis iu qua habilat traditur,
et per ipsum ad omnem ejus vitara in monasterium , *
conjicitur.Atque si quidem liberoa habeat,bessem }
aubslantix ejus [illi] capiunt,lrientem vero monas* , terium.Sin vero non liberos,sed parentes babeal: , *
bessem inonasterio, trientem autem parenlibus ,
dato : exlra quam si qui illam in potestate habent, , '
iojusto repudio ataeneum prebuerint. 557 Tunc ^ ,

81

SYNTAGMA CANONUM. -

. X I , C A P . i.

? enim omnia monasterio applicanlur,quemadmo , .


dum eliara quando nequo liberoa neque parentes
' . * . , ,
,
,
, #
, *
,

; , ?
, ,
, ^ ,

* , , , ?\;
,
,
,
,

,
, *

, ?
^, *
^
, ^,

roulier habet.
7V.r/ws.Etconst.2,tit.i Novellarum a i l : Curaservusaiitascriplitius secundum hanc distinetionem
monachus factus fuerit, res quas in monasterium
attulerit, capit dominug.Non cobabitant monachi
simul et monastriae. Alioqui in alia loca transferuntur viri, et res [commanes] inter ipsos pro eo
quanlum cuique juris competit dividuntur. Si qui
subconditione matrimoniiautnonsuscipiendorum
liberorum,!egato vel reelitutione gravatus est,aut *
si cui quidquam hac conditione donatum est, ad
quemve[quidquam] pervenerit,monachus aut monaslriaOat, exstinguitur restitutio. Nam tametsi
monasleriis [pOStmodlim illi] egrediantur, islius-

modi tamen rescum ipsorum aliis ad monasteria


pertinent Si taraen ad redemptionem captivorum,
aut exhibitionem paupernm istiuemodi reslitmio
mandata sit,nullo praedictorum modorum excluditur. Ejus bona qui monasterium intrat, si liberos
nonhabet,ad raonasterium pertinent.Sedsihabet,
necderebus suispriusquamintret sialuil: slatuendi postmodum facullatem habet.Non potest autem
raiauere legitimam.Sibi verounius filiorum porlionem servat,qua& monasterio applicari debet. Quod
8i priuiquam dispoailiouem faciat, iu monasterio
decedat, lcgiiimam liberi capiunt, residuum vero
monasterium.Nullussponaus occasione arrhariim
dispendium facit, si vitam moDaaticam suscipit.
[PorroJ malrimonium etiam.cum alter [coajugura]

monachalem habitom sumit, citrarepudium diri-

mitur: et mulier dolem aliasque suas res recipit. Verum qui in raonasterium oon concedit, ei
lucruro quod in mortem paclum est competit.
Plane si ambo [mundura] 558 valere jusserint,
neuter ab altero [quidquam] lucri sentit, nisi ai
sponte alter alleri [aliquid] donet.
Texlus.Qu de vicariis disserit conslit.l 34 ait:
Si mulier aduilerii condemnala sit,competenttbus
subdita pcenis in monaslerium conjicitur.Potestatem aulem marilus habet, u l illam intra biennium
recipiat: neque per ea quae medio lempore [facta
sunt,] matrimonium Iseditur. Sed si [id] lerapus
pratereat, aut non recepta illa [marilus] decedat,
assumithabitum : et siquidem liberos babet, octo


' '
, ,
.

'
, , ,
,
,
,
* ,
, *
, ,

** &
,
' , ' , ^ ,
,
,
,
, ( , /, ^,
^ , '
, PATROL G a .

CIV.

Uficias capiunt, monasterium autem qualUOT,

sin ascendentesduntaxat,qui ad istam insolentiam


opem non tulerint, capiunt [illi] uncias quatuor,
monasterium autem octo.Sed si opem lulerint,aut
omninonulli neque ascendentes nequedescendentes fuerint, monasterium omnia percipit. [Interim
tamen] quae in nuptialibus pactionibus [comprehensa sunt,) in omnibus casibus marito servabuotur.
Quod si quis deadulterioaccusatu? per proditionera
judicis vel aliam causam poenas effugerit, ct poslmodum[vel] vivo vel mortuo adulterae marilo,cum
illa turpiler conversetur, aut in matrimonium ipaam assurapserit, matrimonium nullius ee( mo27

S43

pfloTii

CP.

44

menli: atque vi quidem a magistratu punitur, mu- -

lier vero castigata e.i (onsa omne vitic tempus


io monasteriora conjicitur. [Ulriusque] auiera res
pertculo (quomodo dictum esi) comitis [rerum]
privaUrum atque presidis loci dividuntur.
5 5 9 CAP. II. De monachis qui ex alienis
monasteriis ossumuntur ad clericatum vel ad
dignitatem hegumeni.
Concilii Cartkaginensis canon 80.
Ut de alieno monasterio susceptoi nec prmpositos monasterii nec clericos liceat ordinare.


, :
.
. . ; .

' .
* ,
, .
*. ,
80. Item placuittt ut, si quis de alterius monasterio susceptum vel ad clericatum promovere , >
foluerit, vel in suo roonasterio majorein monas- , terii CODStitueril, epiSCOpuS qui hoc fcCtrit,a cae- , ,
terorom communiune sejunctus, sua* tamuin > ,
plebis commanione coutentus 6it, el ille neque ^ '
^.
clericus, oeque prsepositue perseveret.
', ' .
Coneilii Nico&niu canon 21.
" )
Quod non oportel monachos, propriis relictis
.
monosleriis, in alia transire.
' .
24 .Non oportet monachum vel monacham proprium relinquere monas(eriuin,et ad aliud se con- *
ferre.Si hoc autem contigerit, ipsum ut hospitera ,
accipi est necessarium sed eum recipi sine meale ,
.
monasterii ejus praefecli, noa convenit.
. ' . ,
CAP. III. De servis qui monachi fiunt, vel
rehgwiis pratextu famulalum dominorum de- , 8 .
fugiunt.
' .
Concilii Gangrensis canon 3.
G
'. , , 3. Si quis docet scrvum pielalis praetextu dominum contemnere, et a ministerio recedere, et , ; ,
non eum 5 0 0 benevolentia et omni honore do- '
, .
raino euo inservire, sit anathema.
* '.
Concilii Chalcedonensis canon 4.
'. , . . .
4. Qui vere el siocere, etc, ut pag. 754.

' , *.
Conciiii cecumenici vi canones 43, 85.
' . 43. Licetomni Chrisliano vitam exerci-alricem
eligcre,et rerum ad vitam pertinentium deposila ,
tempestate,inonasterium ingredi,et habitu mona- ,
chi tonderi,in quacunque prolapsione depreben- , ,
sus fueril.Salvator enim noster Deus inquit: Eum *
qui venU ad me non ejiciam fora$ 83. Tanquam < *
ergo monacbali vitaeagendae institutoin po&nilen , ,
tia noblS Vitam describente, ei, qui ad illud g e r - G h ,
^ ,

.
' .
*

, ,
,
.
^ ' . ' . . ^, ,
, ^

mane ac sincere accedif, acquiescimus ac favemns, nec ulli ei mores impedimentum afferent,
quominus proprium scopum adimpleat.
85. In duobus vel iribus testibus coniirmari
omne verbum ex Scriptura accepimus **. Servos
ergo,qui a suis dominis manu miUuntur,tribus testibus eo frui honore decernimus, qui praesentes
libertali vireeet Grmitalem afferent;et ut iis, quae
ipsis testibus facla sant, fldes habealur, eiBcienl.
7Vx/tia.Const.36,(itult(er(ii libri primi cod.ait,
quod qoi ascriptitii citra Qonsensum dominorum

Copp, Cartbag. , cap. 13; Concil. Afric. c. 47. 83 Joan. v i , 37. 84 Haltb. xvui, 10; Oeut.xix, 15.
1

SYNTAGMA CANONUM. -

. XI, CAP. , III.

84(5

, , - monachi facti SQDtJla ipsiS obaOXli SUlll, lanquam


. ', - monachi facti non essent.Constit. 37.Servi volun^ * - tatedominorurn monachi facii, libertatem conse*
, - quuntur.Sed &i rclicta vita sulitaria ad alium [vi^ ' ' :. ' . , lne]stalum transierint.servilulidenuosubji.gantur.
, 01 , Constituiio decima lertia tituli primi JSovellarum
, - ait: Monastirae vitaecandidati sive liberi sive servi
, $ , sint. |admissionem] per Iriennium toleranter exs ; , - pectanto. [lnlerea tamen] lonsura et vesiitu laico-

rum utuntoi\Scripturas56l discunto.conditioncm


suam ct causam quare monaclii fieri cupiant, ne
, a;iot forte malasiljialentorel admoventor. Elsi trien, , ; - nium exspectarint, dignique qui monachifiantv i , deantur.tunc tondentor.atque servituteJiberantor.
, Si quisvero intratrienniumin servitutem quem ; !> , - quim affei at^psum qtiod nonoulhsubripuisset,ad
, ; , - monasteriumaccurrissedicens,ne confestim illum
* abslrahito,sed prioset servum ipsum esse,et pro' - pterfurtum vel enormia delictaaufugisse,probato:
, atque tum [demum] cum iis, quaein monasterium
, intulisse constabit. ipsum reeipito. [Prius] tamea
* , se nihil dli propter hoc mali faclurum, fidem datq.
, , Sin vero hsec non probenlur, et ille ex vita monas , , tica honestusappareat,quanquam trieonium nec , ' * dum elapsum sit, roaneto in monaslerio. Saoe qui
;, - post trienniam dignusapparuerit, sive servus aive
Kber sit, in monastica vita perseverato: nequeea
de [causa], eliamsi aotea quidpiam comroiseril,
,
a qooquam deinceps molestia afflcitor. Veramtamea qua furto sublata esse constabit, ubicunque
fuerint, domino reddbntor,
' . . , , c
Et consl 2ejusdem l i l . a t i : Siquis monanticum
, habilum asaumere velit,siquidena [servili] condi , , tioni ipsura non esse obnoxium constet, praaul
^ ' , quando visuro fuerit,illi habituin dato: sin ignore ^ , kv- tur,diflferto. Et si quis intra triennium probet i p , , ' eura [suum] servuro, ascriptitium, aul colonum
, - [esse : ] data illi fide, [uoa] com rebus quas sur , bipuisse constabit, ipsum recipit. Quod si nulloa
$, * intra trienniura [islum] conreniat, [atque pnesul]
, dignom ipsum judicet, habituro illt daio, neque
.
[ille] inquietator. Quas autem res io monaslerium intulit, dominus capit.
. , . '
Texttis.Ezdem const.dicit: Episcopus abbatem
, - autarchimandritam cujasque monasteriiSeSneu , ' - tiquam secundum monachorura gradum crealo
, Dsed quem omnes monachi, autqoi boiiffi exiatima , tionis sunt, elegerint, coram Evangeliis agentes,
, quod non per amiciliam aut gratiam ipsum elege , riut, sed [ideo quod] orthodoxum ipsum et hones lum noverint, et administratione dignum, [quod
item] monacborain disciplinam atque monaslerii
slatum conservare possit.Eadem eliam in raulieri ' . . 8 bus monasterii alque asceteriis [servari debere di cit.] Eadem quoquedicilejusdem til.const. 13,ad, dens, dignam electionem a prirao, et sic deincepe
, / ' peralios gradatim oportere fieri. Qui eniro primi
, " ' . ' ' ). ' . digni videntur, prseferunturinferioribus, utconst.
. , 4b,tit.3,lib.i, [iraditur.] Ejusdem autem tit.const.
, - 39, slatuit, ui episcopi praasules, praasu lesautem

, /t

' -

847

P A T R I A R C H A C P .

848

monacbos hispieianl: et aeduortun monasterio-, 6


.
ram [aaoa] idem (que] prcsul sit.
. ' .
GAP. IV. Jfc momuhus temere monatlerio
exeat vei negotia traekt et; quod numaeki ia , $ ,
.
epi$copi potestaU suni.
* ' , ' .
Concilii CkaUedonentis^canona 3, 4, 8, 23.
*, ^ ,
3. Pertenit ad eaactam synodum qood eorum
, . . .
qai ia clerum cooptati iont, e t c , ut pag. 683.
*. , . . .
4. Qai fere et sincere, e t c , ut pag. 734.
' . , . . .
8. Clerici ptochotropbioram, e i c , ut pag. 659.
'. , . . .
23. Pertenit ad aurea sanctae synodi, e l c , ui
pag. 55*.
* ' , ' , "*.
Concilii crcumenici ?i eananes 41, 42, 46
' .
41. Eoa qui in urbibus vel vicis in clausuras voluat secedere, et tibi ipsis separalim altendere, , prios 8 6 3 quidem io monasteriuro ingreJi opor- *X ,
tet, et anachoreticam, hoeest,ab aliis taparalam
ae aemotam vivendi ratiooem exercere, et spalio
triennii ei,qai maosiooi praest, in Dai timore ,
parere, et obedieatiaro in omnibus, ut aeqaam ,
eet, implere, et ita hujas vilao eligendae institu- ,
tam profitentes; et quod earu ex tolo corde soo ,
sponte amplactuntar, ab ejus loci prmsule exa- * ' *
m i n a r i : deinde sic alio anno cxtra claoauram , iortiterae gerere, ut scopos eorurc evadat mani- , *
festior. Tunc enim plene ac perfecte lignifica-
bont, quod noo inanem gloriam raplantes, eed , ' ,
propler ipsum revera pulchrura ac boaestura hoe '
otium proeequuotur, post aulem temporis coin- ,
plementum, si in eodem eligendae vilao instituto , ,
permaneant, indudi ipsos, et eis non ampllUS l i - C ^ *
*

cere, quando voluerint, ex la'i manaiooe egredi, ,
praterquam si propter coiuraunem uiilitalem vel ,
aJiaro oecessiiatem ad mortem urgenlein, ad id '
trahentor; et ita cum benedictione ejus loci epi- -acopi. Qui autein sine his jam dictis causisex , ^ kx
snis habitaculis exire aggrediuotur, primo qoi- ,
dero f el invitos dicta clausura coerceri, deinde ^ ^ ,
jajuniis at aliis afflictiooibus ipsoa curare scien- tes, quemadmodura acriptum est 85, quod neiuo , , qui manum aralro immisit, et retro conversus ' ,
, .
eat, aptua est regoo c<elorum.
' . , *! 42. Eoa qui dicuntur eremilae, quiqaidera n i gris veslibus ioduti, ct capite coroati orbea ,
obeuot, et cam viris siccularibus ac mulieribus , >*
fertailtar, el propri professioni faciunt i n j a - Q , riam, staluiroue, si elegerint quidom totisis co- , ,
mis reliqoorum monachorum amiclum susci- *,
pere, eos in monasterio conaiitui, et inter , ,
5 0 4 fratres referri. Quod si hoc non elege
, rint, ax urbibus expelli, ei aoliludinea habiu
re, ex quibua sibi etiam denominatiooe coniin- , , xere.
.
46.QUH) fitam exercitatoriam eUgunt, et io mo
" ' . ., Basteriii SUDt Cunslilutae, ne omnino progrediaa- , '
tur. S i qua autem inexorabilis Decessitas eas ad ; hoc trahit CUin benedictiODO el permiisiooe ejus , '

UV

T v x t

* Lac. , 62,

t f

SYNTAGMA CASONUJf. -

849

. X I , CAP. IV.

850

* * , quae praest, hoc agant, tUHCqiie DOn Solffi 8,


sed cum aliquibus ?elulis, et q u in monaslerio
, * ; priroae sint, cum roandato ejus qua prsefecta esi.
* Eis autcm omnino eitra cubare non licet. Sed et
, firi,qui vitam roonasiicam pereequuntur,urgeote
, ' - oeceaeitate et ipsicum benediclione ejns,eui re gimen cre lilum esl, procedant. Quamobrem qui
, transgredumtur i d , qtied est DUOC a oobis decre , tum, sive sint viri, tive mulieres, convenientibus
poenis subjiciantur.
.
' ' Concilii primi et sectmdi Cotutantmopoli in otde
' /
Sanctorum Apostolorum canones 2 , 3, 4, 5.
', ' , *,
'. /
2. Quoniam nonnulli vilam monasticam eubire
, , ' pra se ferunt, non ut Deo pure serviant, sed ut
-g propter habitus honestatem, pietatis opinionem
, consequantur, el ea ratione propriisfoluptatibus
uberius fruanlur (sujorum enim pilorum jactura
, - Cacta, propriis domibus assident, nullam mona, / chorum vit&adrainistrationenMel conslitutionem
, , implentes),statuitsanclasynodus,ne ullus ex om , nibus mona?tico babitu dignns censeatur, sine
prsasentia ejus, qui illum debet ad obedientiam
, ' suscipere, et se principatum in illum obten turum, et ejus animse salutis curam gesturum
, , profiteri: qui scilicet st vir pius, et prseesl rao, naaierio,et est idooeue ad 565 servandara ani * - mam,qnffi Deo offertur.Si quis autem deprebensus
fuerit aliquem tondens sine praesentia ejus, qul
, - ipsum debet ad obedientiam sugcipere, prafecti,
, , ille quidem depositioni SllbjiciatUT, Ut qui cano . nibos non pareat, et monasticum ordinem bene
, compositum dissolvat. Qui vero inordinate, et
, prater rationem tonsus est, in eubjectionero, et
, ' * monasterium, in quo illius loci episcopus roelius
, , ease duxeit, tradalur.Citru judicium enim factae,
- et temerariae ac praacipiles tonsurae, monasticum
.
quoque babitnm igtiominia affecerunt, et ut Chriati Domen blasphemiis appeteretur effecerunl. '. ,
3. Id quoque quod male Ot, et mullo pejue de , apicatui, et negligenti mandatur, correctionem
t oportere assequi judicaturo esl. Si quis ergoqui
;, ' - praest monasterio, eoa qui ei aubjecti sunt raona, - cbos Don cuai multadiligentiarequirat, vel iave , , niens non recipiat, et con?eniente lapsuique con ^ . gruente medicina id quod tnorbo affecturo est oon
, recuperat, et confirmare contendit, statuit eaocta
, . synodu8 eum segregatioui subjici. Si enim, cui
, animalium ratione carentiuro praefettura credila
, - esl,gregera negligit, id non impane aufert, is cu, - joa fidei Christi pecoris impariuui commissum esi,
, (^ et socordia ac oegligentia eorum salulem vc , oundat, quidni audacis ejue incepti ab eo
;
exigentor ?
'.
4. Multie inodis malignus raoqasticum venera , bilem habiium probroeum efficere conlendit, et
, - magnum eam ad rem auxilium invenitejus, qusB
' prceesit, haoreais tempus. Propria enim raona ), steria hseresis necessiUle relinqueutes monacbi,
9

851

PATRIARCILE C P .

852

hi quidem ad alia, illi vero etiam ad eaaculariam ot ,


viromm habitaculase iransferebant.Verumeoinv * '
vero, 5 quod tunc ab illis propter pietatem , ,
factum, eos laudaodos beandosque efficiebat, in , *
mores a ratione alienos conversom, eos jure de- *:,
ridendos efOcit. Cum eoim jam ubique terrarom ,
propagata sit reiigio, et Ecclesia a scandalis et ,
offensionibus liberata,quidam adhuc e suis mona- (53 ,
steriis excedentes, et tanquam fluentum aliquod, quod cohiberi non potest, nunc illuc se confe- ,
rentes, et confluentes, monasteria quidem multa ,
immodestiareplent, et multam sibi confusionem
petulanliamqueafferunt, obedientiaeque honesta- '
tero convellunt ac perdunt. Sed eorum instabilem ,
et non ferendam appelilionem reeecans sancta sy- , ^ 1

lov

nodQS,8tatuitlil, Siquis monachusaproprioaufa-Bp > ,


giens monaslerio, vel se in aliud monasCeriom ,
conferat, vel in sseculare habitacolum ingredia- ! ^, *
tur, ipse et qui eum snscepH eegrfgatus sit, %\
donec qui aufugit, in id monasterium a quo ira- ,
prube recesserat,reverlatoT.Sed si episcopos qui- dem de nonnullorum monachorum pietate et vita ,
probitala ab idoneis testibus certior faclns, in , aliud monasteriam ad ejus constitutionem eos , transferre voluerit, vel in domum saecularem,ad , , .

eorum, qut inhabitaot, salutem, traducendos eoa censuerit, ?el in alio quovis loco praficieodos
caeleris duxeril, hoc neque iis, qoi suscipiunl, nec ipsis roonacbis fraudi erit.
5. Qu temere, et line judicio ac prubatione
t \ ,
fiunt, reountiationes, bono monastico ordini ma- -. gnum afferre incommodom invenimilS. In mona- '
Sticamenim iiam 86 facile injicientes, et ad a s - ^ ^ , peram el laboriosam exercitationem se segniter ,
gerentes, ad carnalem et voluptariam vitam *
rursus misere revertuntur. Propterea ergo statuit ,
sancta synodus, ut nemo monastico habitu d i - ,
gnus putetur, prius quam triennii tempos ad , ';
experiendum eis relictum, eos esse probatos el ^ *
tali esse vita dignos 567 ostenderit; et baer omni ,
modo observari praecepit, praHerquam si gravis
aliquis morbus incidens probationis tempora '
contrahi coegnrit, vel si nondum quis sit vir , ) religiosus, et tamen vitam monasticam in habitu * , saoculari peragat. Tali enim viro ad absotutam *
experientiam tempus eemestre suffecerit. Si quia ,
autem pneter ha?c fecerit, preefectus quidem pr- , ,
fectura excidens, perperam observati ordinis correctionem, in obedientia el subjeclione con- , >versationem invedat. Qui ettautem in alio mo- ^ -,.

nasterio monachus, alii mooasterio tradatur, quod monaslicam disciplinam accurate perfec^que
observet.
' . ' . ' . . 7exi#.CoDst.29,lit.3,lib.i cod.ait: Soli apocrisiarii monasteriis exire el civitates ingredi pos- , ,
aunt. Qui si docendo aut consulendo commovere , * <*8implicioresconspiciantur,castigantur.Etconst 38

ejusdero tit.: Qui monasteria sua relinquuot, non


recipiunt quas ad illa [res| mobiles adduxerant,
cujus^unque quaotitalie fuerint, quanquam nulla
deillis actorum monuroenta confecta sinl. In [rerum] autem immobilium donationibus jus s e m r i


, .
. , *, , ,
/ '

8 5 3

SYNTAGMA CANONUM. . X I , C A P . V .

854

, oporlet, qooniam illi qui dedit, vindicatio non *


avatpet 5 interit. Dicit vero etiam const. 2, tit. 1 Novella* , ' . rum : Providentia episcopi neque monachi ne , que monastriaa in civitatibus circumerranto, sed
rcdXeai , in monasteriis manentes, per apocrisiarios res - pondento. Cum monachus io aliud roonasleriura
* trausmigrat, quas res habuit cum ingrederetur,
2, , ad primum monasterium pertioent. Legas quo que quse in 1 cap. hujus l i l . e( in cap. 32, tit. 9
' . . praesentls operis perscripta sunt.
' . ' .
.
}

>

. '. ,
5 6 8 CAP. V . Nemonachi nubant\nequicum
, - quibuBVis tanquam BOroribUB COngregenlur. Itetn
.
Virginilatcm profeSBCB CUW Otrti habitent.

'.
' . "
, '

.
"*,
" ' . ,
. . .

Concilii Ancyiani canon 19.


19. Quicunque virginilatem profitenles,profesaionem suam irritam reddunl,ii bigamoruni definitionem impleank. Virgines quidem certe, cum
quibusdam tanquam cara fratribus congrediunliir
prohibuimus.
Concilii Chalcedonensis canon 16.
16. Virginem q u se Domino Deo dedicavit,
e l c , ttt pag. 734.

* ' , ' .
Coneilii cecumcnici vi canones 44, 47.
' . ,
44. Honachus foroicationi3 convictos, vel qui
, ad malrimonii commanionem vitaeque societatem
/ - uxorera duxit, fornicatorum pcenis secundum ca*.
Q nones subjicietur.
' . .,

,

,
, .

47.Neque mulier in virorura monasterio,Deque


vir io mulierum loeoobio dormial. Exlra offendiculum enim et scandalum fideles esse oporlet, et
ad id quod decorum ac honestum,Deoque gratum,
vitam suain componere. Si quis autem boc fecerit, sife sit clericus, sive laicus, segregetur.

', ', \
Basilii canones 19, 20, 60.
'. ,
19. Virorum autem professiones non noviraus,
- pralerquam si qui se ipsi raonachonim ordini
, , - ascripserint: qui quidem tacite titam cselibem
' , videntur suscepisse. Verumtamen in illis quoque
, illud opinor praemitti oportere, ut ipsi inlerro ' * genlur, accipialurque eorura professio clara ac
perspicua, ut, cum ee ad libidinosam etvoiupta , r i a m vitam converterint, eorum qui fornicantur
.
punitioni eubjiciantur.
'. " 560 20.Qusecunque raulieres curo essent in hsa, . . .
resi virginitalem professaa sunt, e t c , ut pag.&\9.
*. ' ,
60. Quae virginitatem professa, a suo proraisso
, lapsa est, peccali adullerii lempus in continentiae
' * prsescripto complebit. Idem et in iis qui tilara
- monasticam professi sunt et labunlur.
.
D

* .
L?gas qiiaa annotata suot in cap. 14, t i l . 8, el
' . ; , ' . cap. 9, tit. 9 prsBsenlis operis.
'*,

855

856

PATRIARCHJE CP.

C A P . V I . De monackU SOdalitate* Vel COn-k

. " .

.
jurationes focientibus.
' .
Concilii Chalccdonensis canon 18.
*

; [,
18. Conjttrationis vel sodalitatia criraen, etc,
.

.
.
nt pag. 750.
^ ' .
Concilii ctcumenUi vi canon 34.
34. Porro aitem com t hoc canon aacerdota ' . ! , . . .
fif, elc., utpag. 798.
* .
Lege qoae adnotata sont in cap. 37, tit. 9 hu'
,
.
jus operis.
. ' .
C A P . V I L Ne vir ascelicvs cutn mulieresit
.
in balneo.
' .
Concilii Luodiceni canon 30.
' . ,
30. Quod non oportet eoro qui eat sacraius,vel . . .
clericus i e l axercitatus, e t c , ut pag. 790.
/ ** '
Ccncilii ceeumcnici v i canon 77.
'. " ,
77. Qaod non eacria initiatos, ?el clerico, vel . . .
aacetaa, e t c , ut pag. 790.
. ' . .

570

C A P . V I I L De sacrarum

virginum

cu&tydia.
' .
Concilii Carthaginerms eanon 44.

De virginibus.
' . " ,
44. Ut virgines sacr&Mcum parenlibus,a qui- ', ,
bus custodiebantur, privaue fuerint, episcopi tel ,
presbyteri (26), ubi episcopus absens esl, provi- ,
dentiagratioribue feminU eommendenlur, u t s i - , / ,
mul habitantee invicem se custodiant, ne passim .
agando Ecclesiae lsedant existinialionem.
"' ' , \ \
Concilii otcumenici vi canones 46, 47, 48.
^ ' . , . . .
46. Quae vitam exercitatoriaro eligunt, e l c , ut
pag. 847.
' . ) , . . .
47. Neqaa mulier in virorom monasterio,etc,
ut pag. 853.
*.
48. Uxor ejns qui ad episcopalem dignitatem , . . .
promotetur, e t c , ut pay. 782.
*, ^ ', ' .
571 Concilii Nicceni n canones 18,20, 22.
" Quod mulieres non debeant in episcopiis vel , kv .
virorum monasteriis versari.
' . , ,
18. Sine offensione esse etiam iis qui extra . . .
sant, ait divinus Apostolus, e t c , utpag. 686.
"
Quod de prce&enti nonfieri debeat duplex no- , nasterium, et de monasteriis duplteibus.
.
20. prasenti statuimus non fieri duplex mo'. ,
nasterlum,quoniam
hoc flt multis scandalum etof- ,,
,

fensio. Si qui autam TOlont cum COgnatis mundo

renontiare, et vitam sequi raonasticam.viros quidem oportet in viroram monasteria discedere; feminae autero ingredi in mulieruramonasteria: hoc
enim est Deo accepturo.Quae autem huc nsque duplicia fuerunt.eerventur aecundum canonem sancti
Palrisnostri Basilii,elaecundum ejaaconstitutionem ita regantur. In uno autem monaster o ne
lersentur monachiet monachae.Adulterium enim
inest media conversatione. Nec raonacbus libere
;

< (

* ,
, , *

,
,
, .

* -

W Conc. Afric. c. 1 1 ; Conc. Carthag. , can. 33, et Ferrandus cap. 48, ex conc. Carthag. 40.
(26) Ms. c Epiaeopi vel preabyteri: el ubi apiscopua absens est, presbjteri providentia, etc.

857

SYNTAGMA CANONUM. -

. X I , CAP. V I - I X .

858

^ , Com moiiacha, monacha CUm monacho 8 \ * sutu confabuleur, nec cubet mopachus in femi , norum monasterio, nec cum moaacha seorsum
comedat. Et quando quae sunt vitae necessaria a
parte virorum ad regulares feminas deferuntur,
, extra portam haec aceipiat monasterii muliebrie
, praefecta cum aliqua anu raonacha. Si autem
. eveniat, ut aliquam velit cogoalam monachus
, aspicere, praesente praefecta cum ea colloqua ^ < tur exiguo et brevi sermone, et mox ab ea rece , .
dat.
"
572 Quod cum gratiarum aetione et cum om ni verecundia ac religwne debeant monachicum
.
mulieribus, si accidat, manducare.
'. , . . .
22. Deo quidem universum dedicare, e t c , ut
B

paj.690.

. ' .
CAP. IX. De sacrarum virginum stupro.

'.
Concilii cecumenici vi canon 4.
*. /, , . .
4.Siquis episcopus,vel presbyler,etc.,tifp.750.
\ *, \
Basilii canones 18, 20,60.
' . , 18.De lapsia virginibus, quae viiam castam pro , feesaeDomino.deindecarnis IibidinibuevictaB,pacta
, sua irrilafaciuni,Patres quidem nostri, cum sira , pliciler ac leniler sese ad eorum qui labuntur inOr iiiilatem aecommodarent, censuerunl ipsas poat
, annom admilti posse.de illis ad similitudinem d i , ' - garaorum dijudicantes.Yerum roihi quidem vide ' , tur.quoniam Dei dono progrediens Ecclesia filfor , tior.atnancmuliiplicatur ordo virginum.diligenter
, - considerandam es.-e elrew ipsam, prout conside * , Q ranti raanifesla est, et Scripturse seolcntiam quse
, ex consecutione inveniri potest.Viduilas enim vir ginitali interior: ergo et viduarum delictum longe
, minus quam virginura. Videamus ergo quid ad T i molheum a Paulo ecriptum sit: Junioresautemvi * * duas devita.Postquam enim lascivieruntndversui
, Christum, nubere volunt, habenles condemnatio, nem quoilprtmam fidem irritam fecerunl 87. Ita. - queei viduajudicioaubjicitur gravissimo, utqu
, fidem inChristom irritam fecerit,quidnobisputan . , dum 575 de virgine,quae sponsaeslChristi, et aa , crura vas Domino dedicatum? Magnura quidem est
; peccatum, vel ancillam claudeslinis malrimoniis
, sese danlem, stupro domum implere, et deteriore
, - viia injuriam possesaori faeere: lunge autero gra * ) , Q vius eslsponsam fleri adulteram,ac suaecum spon , 8 conjunctiuni dedecus ferenlem,inapudicis volu, * ptalibus se dedere.Proinde vidua quidem, ul cor rupta ancilla, condemnatur ; virgo vero adullern
, judicio subjicitur. Quemadmodum igilur eum qui
* cumalienaeslmuliere,adulternmnominainus,non
, prius admiltenles ad coinmunionem, quam a pec , cato eessaverit, ita profecto el de eo qui virginem
- babet statueraus. Illud autem nunc in antecessum
^ staluere nobis necesse est,virginem vocari,qu se
, aua aponte obtulil Domino, ac nuntium nupliis
, , remisil, et sanctimonite institutura amplexa
%

WITim, v, i l , 12.

859

PATRIARCHiE CP.
;

est. Profes3 ones auleni ab eo tempore adtnitti-1


mus, quo aelas rationis complementum habuerit.
Neque enim puerlles voces omoino ralasin ejus
modi rebus habere convenit: seJ quae supra
sexdecim vel septemdeciin annos nata, ratiocinationum suarum arbitra, dia examinala ac probata,deiaceps perseveravit,et ul admiltatur constanler rogaverit, tum demum inler virgines referenda, ejusque rata habenda professio, ac illius
violatio inexorabililer punienda. Hultas enim pareoles adducunt et fratres et propinquorum nonnulli aote aeta.em, non sua sponte ad cadibem
vitam incilata*, sed ut sibi ipsi aliquod in vita
commodum provideant. Talee non faeile admittendae, donec aperte ipsarum perscru'ati fuerimus aenlenliam.
574 20. Quaecunque roulieres, cum essenl in
baere<i, e i c , ut pag. 619.
60.Quae virginitatem prole?sa,elc , nt pag.&bl.
Lege alnotationes 30 cap. (ik. 9 praesentis
operis.
CAP. X . De oelate suscipientium habitum
religiosum. Item quoenam dicatur virgo?
Concilii Carthaginensis can:n 126.
De virginibus eliam minoribus velandis.
426. Item placuit 88, tt quicunque episcoporum necessilate periclitantis pudicitiae virginalis,
cum vel pelitor potcns, vel raplor aliquis formidatur; vel si etiam aliquo mortis periculoso scrupulo compuncia fueril, ne non velata moriatur;,
aut exigenlibus pirentibus, aut bis ad quorura
curam perlinet, velaveril virginem. seu velavit
intra viginti quinque annos tatis, non ei obeil
concilium 89, quod de telo annorum nutnero
conslitutum est.
ConciHi cecumenici vi canonet 40, 45.
De monachis el monialibus.
40.Quoniam Deo hserere^Oper secessum ex vilae
strepitu acperlurbalione valdeest salulare.oporlet
nos non sine examinalione eos qui vitam monasticameligujit.nonintempestiveadmittere.sednobisa
Palrbuslraditumteiminumineis quoque servare,
utvitaesecumlum Deumprofessionem jam firniam,
ct a scicntta ac judicio factaro tunc admittamus,
poslralionis complementum. Qui ergo575monaihicumjugumeslsubiturus, nesilminorquam decem annorum natus,ejusquoque rei examinalione
in praesulis arbilrio sita, an augeri tempus conducibiliusexistimetad ntroductionera elconstilulionem io vita monastica. Etsi enim magnus Basilius^l in sacis suis canonibuseain,quse suasponle
Deo se oflert,el virginitatem comp)eclitur,siseptimum decimum annum conpleverit, in virginura
ordinem referendam esse slaluit; sed tamen de
viduis el diaconissis exenoplum seculi, in dictum

860

* ' *
^
, ';
, ? /
, ? ,
, * ,
,
,
^ ,
, ,
^
, !
.
'. ->**; ? , . . .
*. * , . . .
; * . * .
.
. .

.
"\
/ , .
"'. ,
, '
, ; ,
,
, $
, ?, ,
,
',

<7 .
" ', ' .
.
*. ,
, ,
; ,
. svouc ,
,
^ :
, ; &
^ ,
?7 , *
,

, |
!
* ,
,
, '

8* Conc. Milevit. , can. 26 ; Afric. c. 95. 89 Cartag. m, can. 4. Basilii, can, 18; Cbalced,
can. 19. W Vide Basiliuro niagnum, canon, 18 Episl. ad Ampbilocbium,

861

SYNTAGMA CANONUM. -

. X I , CAP. X - X l .

82

tempUS, analogia et proporlione habiU, eos qui


, titam raonasticara elegertint, deduximus. In d i * - vino enim Aposlolo scriptum est9* sexaginta a:i * * ' - norum viduam in Ecclesia eligendam : sacri au tem canome quadraginla annorum diaconissam
. ' ord oandam esse elatuerunt, cum Dei ecclesiam
, - Dei gratia potenliorem ac robusiiorem evasisse,
, et ulterius procedere vidissent, fideliumque ad
, dhrinorum mandatorum obsertationem firmita * ' tem ac stabilitalem Quod quidem cura nos quo , - que optime iotellexissemus, modo slatuimus be , nedictionera graIISD ei, qui certamina secundum
, Deum aggreasurus est, veluti quoddaru signacu , lura celeriter imprionentes, hinc eum ad noadia
- cuurtandum et tergiversandum inducenles, vel
6^, polius eam ad boni electionem et conslilulionero
.
incitantes.
' . * ,
45.Quoniam intelleximusWin nonnullismulie - rum monasteriis mulieres, quee sacro illo amictu
, - euntinduendsB,prius sericiset omnis generisvesti , ) bus;praetereaaulero et raundis auro elgemmis va rialisab iis qui illas ducunt exornari, ct sic ad a l , - tare accedenles, exui lanto opum apparatu, 5 7 6
, , et statim in illis iieri habitus benedictionem,illas * qne nigro amictu indui,statuimus ne hoc deinceps
, - fiat.Neque enim fas est,ut quae jam propria volun, * tate omnem viUe jucunditatemdeposuit.et eam qua
" est secundam Deum vitae agendae ralionem araple xa est, firmisque ac slabilibus rationibus eam
, confirmavit, et ita ad monasterium accessit, per
, - ^ eum, qui interit acfluit, mundum, quorum jam
, - ' oblita erat memoriam revocet; et ex eo anceps
, reddalur,et ejus anima perturbetur instar exun , dantium iluctuum, bucque et illuc versanlium: ul
nec nonnunquam lacrymam emiliens, cofdis per
, , corpus compunctionem ostendat; sedet si exigua
* a)iqua,ut estconsentaneum,lacrymaexsilieril,non
magis propter exercitaturium certamen, quana
* ' propterea quod mundum et mundana relinquant,
, , , ea a videntibus profluxisse putetur.
, : ,

.
' .
1>
Basilii canon 18.
*. , . . .
18. De virginibus lapsis, e l c , ut pag. 8S8.
. '
CAP. XI. De monachi* ad clericalem $ta, , .
tum transeuntibuSj vel ad laicas dignitates, vel
' .
' . ,
. .
*,
'. , . . .
; ; ;
.
" ,
,. -

I T i m . y, 9.

95 Baetl. can. 60.

ad mililiam.
Concilii Nicmni canon 1 2 .
12. Qui autem a graiia quidem evocati, elc >ut
pag. 731.
Concilii Chalcedonensit eanon 7 .
7. Eos qui in clero aertu-1 ordinati sunt, e l c ,
ul pag. 751.
577 Cyrilli ex epistola ad episcopos qui $unt in
Libya et Pentapoli.
Aliquiaulera alii ex ipsis monasteriis,ut immodesti insoleotesque ejecti, rursus ordina(ione3

863

864

PATfilARC&S CP.

beiant; et bcti clerici, ia ea ipsa moiastma * ,

iogrediutor qaibat ejecCi suot, ei

56f , -

obtaioaeai tgere et ea omnia facere qtua roos *, * ) .


est clerieis, ot etiam aliqoi eorum qui ipsos B#-

" xoi tapv


^
on iBdueant illia miDklranlibug.
xotvtmTv .
Lege annotationef cap. 38, lil. 9 pneseatts
*4* * .
.
operia.
^'.
. ' .
CAP. XII. De H$ qmi usurpmt wumachalem kabitum vituperanlque vtenUt vesu c*m- <*, ^^^ xotvf *
.
mvni.
JVO8OO .
Coneilii Gangrensis cutum 12.
'. 12. St qais t i r propler eam qiue exUlimatar
exereitationem amieulo otitor, et laaqaaro ka- ,
bens ex eo justitiam, eos condeanet qoi com

ruirt, tynaxes detileat, el cofvnoakare ia ani-

pietale (27) beros fenrat, et alia eommaoi el , ^ ^


B

consoeU vesle otontar, eit analhema.


Textus. Diciturlib. i , tit 4, conslit 4 : Mimi,
et quje corpore pablice qossiam faciunt, babila
lacratarum tirginom ne otantor. constii. 2,
lit. 1 Nowellarum a i l : Nemo Uicus, roinime vero
scenici et meretrices, habito monastico atitor,
[eum] tel imitator. Alioqui et corporali poena fcrilur, et exlerminatur.
578 C A P . 1. De muliere qwz usceticm
ttta causa ve$te virili induitur.
Concilii Gangrensis eanon 13.
13. Si qua roulier propler eam, quae eiislimatur, exercilationem, et veslem mulet, et pro
consueto muliebri indumento virile accipiat, sil
anatheroa.
C A P . X I V . Ne mulieres asceticas vitct causa
tondeanlur.
Concilii Gangrensis canon 17.
17. Si qua molier, propter eaui qoa existimatur, pieralem, toodeat comam, qtiam Deua ei
dedit ad recordationem sobjecdonis, ut q u subjectionis preceptum dissolval, s i l anathema.
C A P . X V . De eo qui atceticm viloe oitentu,
fllios ul parentes non alit.
Concilii Gangrensii canon 15, 16.
15. Si qois suos liberos relinquit, nec eos
alit, nec,quantura in se est,ad convenientera pietatem religionemque adducit, sed exereilalionis
pralaxtu negligit, sit anaiheioa.
^ 16. Si qui filii a parentibus, maxime Ade*
libua, prselettu pietatis recesserint, el parentibus qaem par est honorem non tribtieritit, apud
eos acilicel praeposita in Deum pietaie, sint anathema.
579 CAP. X V I . Quasnam ctvili negolio
curas monachis traciare liceat.
Concilii Chalcedonensis canon 3.
3. Perveuit ad sanclam synodum et quod eorum
qui ia clerum cooplali sunt, e t c , ut pag. 683.
Lege adnotationes cap. 3. tit. 8 praeeentie operis.

?>, .
. ', . ', . *, ,
^
xop^fmrw #*9 *
', . *

^
,
.
. '. ' .
' .
*. ,
,
, , #.
9

. *.
' .
*.
*. dcoot6tiT*

, &
, .
' *.
.
\ '*.
' . ,
, ^
,
, .
^ . , , , , ( , *
, .
. l ^ .
.
' .
*. ,
* , , . .
* .
. .

(27) Beros videtur Balsamon episcopua Anliochenus, honc locum interpreUos, voc&re vealea ex
perico contextaa.

SYNfAGMA dANONtlii. -

T l t . , CAP. I.

866

'.
, , .

TITULUS XII.
DE HiERETICIS ATQUE ETHNICIS.
. '.
CAPUT. Quid sit hceresis, quid Bchisma,
* .
quid illegilimus conventus ?
'.
Basilii canon i .
\ ,
\ . Quod igitur ad Catharos perliaet, et prius
, ^ dictum est, et recle admonuisti uniuscuj jsque
* , regionis morem sequi oportere: quod i i , qui tunc
, deillis 8tatuerunt,in varias deipsorumbaptismate
* - aantentias abieriat. Pepuzenorumautembaptisiua
' nullam mibi babere ralionem fidelur, et miratua
* sum quomodo hocDionyium,hominem canonom
, perituin,fugerit.Anliqui enim illud baplisma sus * , cipiendum pntavere, qood nihil a fide recedit;
* , cr/ * , - unde alias quidem haereses, alia schismala, aliaa
* , ^, parasynagogasappellarunl. Haereses quidem 5 8 0
' - eos qui peoilus resecti 8unt,el in ipsa fide abalie , ' nati; schismala vero, eos, qui propter ecclesias , * - ticas quasdam causas el quaesliones inter utrara , que parlem non insanabiles dissident; parasyna , gogas autem,convenlibu8 illos qui ab immorigeris
, * presbyteris aut episcopis et a populis disciplina
\, , experiibua fiunt, velut, si quis in deliclo depre , ' - hensus, a ministerio arcealur, nec se canonibus
, , submiltat, sed sibi priocipalum et ministerium
, , - vindicet,ac nonnulli una cum eo.relicta calholica
\* , Ecclesia, discedant; hoc dicitur parasynagoga.
Schisna aulem est, de poenitentia ab iis qui ex
* * , Ecclesia sunt, dissentire. Haereses autem, velut
, Manichieoram,etYalentiniaDoruui,etMarcionista * rum,et horum ipsorumPepuzenorum;statimenini
^ de ipsa in Deum flde dissensio est. Visum esl ergo
_v

- ,
_t
v - .
Ltk
'anliquishareticorum quidembaplismapenitusre,

, jicere; schismaticorura vero, ut adboc ex Eccle, * - sia eisistentium,adraittere; eos landem qui sunt
, in parasynagogis, jusla pcenitentia et aoimadver , sione emendatos rursus Ecclesiae conjungere;
- adeo ut saepe et ii qui in gradu collocali una cum
, , - rebelhbus abierant, poslquaro poenitentiam ege .
r i n l , in eumdem ordinem admiltanlur.
oJvo *
Pepuzeni ergo sunt apertehaeretici: nam io Spi , rilum sanclum blaspbemaverunt, Mentano et P r i ^ scillsQ Paracletiappellalionem nefarieirrpudenter ' que atlribuenies. Igitur, sive quia hominibua d i , vinilalem aUribuunt.condemnandi sunt: sivequia
SpirilumsanctumaiBciont injuria,dum eura com *
paranl cum hominibus,sic eliam sunt aetern con, demnalioni obnOXU, quod COndoaari pOSSlt
- blaphemia in Spiritum sanctum. Qua igitur ra , tione eorum baptisma 581 admittatur, CUm JQ

P f l O f II PATRtAftCHife C P .

86

Patrem et Filium et Montanitim aut PriScHlam ,


baptizent ? eoim baptizati sunlqui in ea, quae ;
nobistradita aon sunt,baplizati fuere. Quare, etsi '
hoc Dionysium magnum la uit, servanda nobis , * non est imilalio errori*. Hoc enim quaiu absur-
dura sit, sua sponle perapicomu est, ac omnibus ,
.
evidens, qui vel leviter ratiocinari possunt.
*
Calhari sunt et ipsi ex iis qui sunl abscissi.Caeterum antiquis visura est,Cypriano dico,el nostro [ , *
Firmiliano, hos omnes uni calculo subjicere. Ca- , $
tharos.el Encratilas, et Hydroparastalas; propte !>,
rea quod principium quidem separalionis per ,
achisma factura fuerat: qui autem ab Ecclesia se separaverant,non habebant amplius in segrliam ,
Spiritus sancti: defecerat eoim communicatiojn- * ' terrupta conlinualione. Qui eniin primi recesse- vai
rant, ordinationem a Palribus babebant, et per , ,
roanuurn eorum iropositionem habebant donum ,
spirituale; qui aulem resecli sunt,laici effecti,nec * {{&
baptizandi, nec ordinandi habebant potestatem, , * ,
ut qui non possenl amplius Spirilus sancti gra-
tiam aliis prsebere, a qua ipsi exciderant. Quare , .
eos, qui ab ipsorom partibus slabant, tanquam '
a laicis baptizatos, jusaerunt vero Ecclesiae bap- , tismate ad Ecclesiam veoientes expurgari. Sed '
qooniam nonnullis Asiaticis oronino visum est eo* ,
rum baptisma, pluribus consulendi causa, susci- ,
piendutn esse, suscipiatur. Encratiiirum aulem ,
facinus oportet noa intelligere. Nimiruro, ut re- ,
dilum sibi in Ecclesiam intercluderent, aggressi ",
B

SOnt deinceps proprio baptistrate praeoCCUpare :

undeet suam ipsonim consuetudinem tiolarunt


Existimo itaque,quoniam 582 nihilde illis aperte
dictura est, eorura baptisma a nobis rejiciendum
esse; ac si quis ab ois acceperii, accedentem ad
Ecclesiam baptizandura. (Quod si hoc generali
ceconomiae imppdiraento erif, rtirsus consueludine utendum es(, et sequi oportet P&tres,qui quae
ad nos periinent, dispensavcrunt. Yereor enim
ne, dum eos volumus ad baplizandum lardos facere, impedimento propter sententiae severitatem
airous iis qui salvantur). Quod si illi noslrum
baptismum servant, hoc nos moveat.Neque enim
debemue par pari referre, sed accuratae eanonam observalioni servire. Oinni aulem ralione
statuatur, ut i i qui ab illorum baplismo veniunt,
ungantur coram fldelibus videlicet, et ila demum
ad rnysteria accedant. Scio autem, fratres, Izoinum, et Saturninum, qui erant ex illorom ordine, in episcoporum calhedram a nobis eese susceptos. Quare eos qui illorum ordini conjuncti
sunt, non possumus amplius ab Ecclesia separare : qui scilicet eommunionis cum ipsis quasi canonein quemdam, episcopos suscipieodos, ediderimus.
CAP. II. Quii sit hoereticusf
ConcilU

Conslantinopolitani

canon 6.

6.Quoniam multi ecclesiasticum ordinem,etc,


Utpag. 699.

, ,
,
, ,
' ,
* .
,
, *
* 4
, ,

, ' w
,

, ,
. ' <
, '
,
^
,
,
,
.
1

, ' . .
" \
\

, . . ,

869

SYNTAGMA CANONOli. 1

. , CAt>. II.

670

. ' . . . TeMus. Const. 1, tit. I lib. cod. ait: Qui san, , $ ctam Trinitatem in una deitate pari potestate prae , , ' ditam non credil,Chrislianus non dicitur.sed ve sanus^ierelicus^t infamis est,ac punitur.Et til. 5
. * ., , ' ejusdem libri, const. 2. 585 llaereticueest, ac l a , tis adversas haereticos legibus succumbit,qui vel
. ' paululum ab ortbodoxa declinat fide.Et const. 12
. , , / ejusdem t i l . , Hsereticus est qui non est orthodo*
* . ' . , xus. Consl. \ , tit. i Novellarum haereticos dicit,
.
qui communicare non possunt.

Texttu. Porro quae de baeretieis [dici debeant]
' . ., in tit. 5, lib. cod. prolixe relala eunt, ubi privl, , , legium habere, docere, clericos creare,et publice
* , vel in sedibas supplicationes facere prohibentur.
' - Alioqui ofQcium praefecti [praetorio] c**nluni libras
' , '- [auri]: proviitciales vero [ofGciales] quinquaginta
dant: si [ipsorum permissu] lalequidpiam faclum
, sit.[Habetur ibidem],quod ipsorum congregaiionis
, , loca ortbodoxa Ecclesia capiat. Item, quod Mani cbi et DonatisUe ultimo supplicio afficianlur,
, - [bona ipsorum] publicentur,testamentum non fa - ciant, nullo modo contrahani,liberos si orlhodoxi
, non sint baeredes non habeant, post mortem accu ^ : sentur, et ipsorum testamenta irrita sint: quod
' [iusuper] ab urbibus ejicianturrquod sades in qui * ' bus hareliciconsensudomini congregantur,Eccle * siis applicentur.Item.quod a curialiumautcohor ( , , talium offlciis non liberentur. Item, quod noa
* conslruant monas(eria,neque militent. Uem.quo ' , , inodo qui adversus sacrosancta concilia scribunt,
TJ , ', aut [talia scnpta] habent vel leguat, puniantur.
Item,quod legitime sepelianlur.Item, quod hono, , rea non consequantur,neque patroni causarum aut
, * ' defenaores, aut civitatum palres, sed viles et ab , jecti fiant.Item quoroodo liberos orthodoxos alere
, ac haBredesscribere,ipsitque dotem et donationem
' propler nuptiasdare compellanlur Item,quod[ex]
parenlibus [inter se] contendentibue is prevaleat,
, ' qui liberos ad orlbodoxam fidem adducere vult.
, , - Ilem, quod liberi orlhodoxi, si quid in parentes
, haerettcos delinquant, puniantur.Ilem quod haere * ' tici DOD baptizent, neque per se vel inter 584 po, * sitas [personas] regiones curent aut adminislrent,
. ' ' . , neque doceant, neque haeredes fiant, neque intra
' * - sacra sepla uegocientur. Ilem,quod in judicio ad . - versus orlbodoxum testiinonium non dicant, nisi
* . * .
si in curiam orlbodoxus protrahatur: ut const. 2,
' .
8 NoveIlarum,quai in [Novellaruro] corpore42
. . est, [Iradit.] In ultimis autem voluntatibus et con , traclibus testes sint. Lege quae adnolata sunt i n
cap.8, lit. 10 praasentis operis.Caeterura de Judaeis
, , tit.9,lib.i cod.tractat,in quo dicilur,Synagogasip , sorum hospitii immunitalem babere, neque ipsos
, - io Sabbalis aul festis suis corporaliter operari, ne , 8 - que in jus vocari,ncque aChristianisvexari.[Iiem,
* qood Judaei mulieres] Christianas in matrimonium
- non accipianl.llem, qaod ipsi rerum suarum pre , tia staluant.Item,qood in pecuniariis [causis] dun .
taxat privatos judices eligerepogsim. Itern, quod

'^.

PATRtARCHu! GP.

871

primates ipsorum suo periculo auri corooarii canonem largitionibus inferant. Item, quod adterwm
Christtanos nibil illos audere oporteat.
CAP. III. De libris hcereticorum.

. ' . .
* \
Apostolorum canon 60.
*. , . . .
60 |59.]Siquisfalso inscriplos,elc.,t<t ?. 590.
', ' .
Concilii Nicoeni u canon 9.
Quod non oporteal libros hiBretieorum ce-

.
lare.
'. ,
69. Puerilia orania Iudibria,furiosaqae ac insana dicta et 8cripta,qu adversus sanclas imaginee
edita sunl.oportet dari episcopo Constantinopoli- ,
tano, 5 8 5 ut cura reliquis libris hserelicis repo- ( ,
nanlur. Si quis autero haec celare inventus fuerit, ) *
si sit quidem episcopcs,veI presbyt<r,vel diaco- , , ,
nus, deponatur: sin aatem laicus vel monachus, , ' ,
.
aegregeiur.
lextus. Const. 3, tit. 1, lib. i , cod. a i t : Por- ' . ' . ' .
phyrii aliorunrque haereticorom adversus Chri- *
stianos I b r i combtiruntor. |Sicj Nestorii etiam,et ca , ,
quicunque Nicaeno Ephesinoque; conciliis,el Cy- rillo {episcopos] Alexandrino,quorum fidem exce- , ,
dere non licet, non consonant. Qui vero dictoa
libros habent 61 leguni,ultiroo supplicio aflkiun- , *
tur. T i t r 4 , coustil. 10 : Qui malhematici coram . * , *
episcopie libros suos non concremant, neque ad ,
orthodoxam fidem accedunt, omnibus pelluntur *
eivitatibus; inventi deportantur. Tit. 5, coost.5 : , . . ' . "
QIHB Nestorius adversas concilium Ephesinum '
scripsil nemini habere, aut describere licet, sed , ^ , ,
comburi [debent.] Cum autem de fide dispulatur, ,
non est illorum meotio facienda: neque [item] ullo * <privato Sunl SUSCipienda loco. Qui legem trans- * greditur, [ejus substanlia] publicatur, Porro Ne- , *
eloriani non Cbristiani vocantur, sed Nestoriani, , * ,
quemadmodum Ariani, Porphyriani. Coost. 8 : . . ' .
Nulli licel contra Chalcedonensem synodum scri- bere, legere,diclare, aut libros babere : alioqui i n , perpetuura deportatur. Qui [aliquem illorum] d i - * , '
8cendi causa adit, fisco decem libras [auri] dat. ,
Qui vero vetila docet,8upremo afficitursupplicio.
Ad h3BC oranes Eutychelia atque Apollinaris libri ,
concremantor.Quod si [provinciarum] raoderato- , ,
ree, eorumque apparitores,el [civitatum] defenso- , .
res non obsemverinl,iQ denas libras [auri] Csco . " ,
mulUntur. Constit. 16 : Qui Manichaeorum libros , . ' .
habel neque in propalulum profert ut concremen ' .
9

tur, punitlir. Et COOSl. 5, tit. 1 Noveliarum, e08D ,


qui Severi scripta habent, 586 oec comburunt, . . ' . ', . ',
maoibua mutilari jubet. Dicit vero etiam lib.x, lit. .
2, digest.4 :Iuler liffirede* non dividuntur reperti ,
io baereditate magici libri, sed arbitrio judicis . ' . '
corrumpuntur. Constit. 5, tit. 3 Novellarum per- .
mittit Judaeie ut in Synagogis *ut* Graece aliisque
linguis pro locorum [ratione] Scripturas legant:
[idque| secundum Septuaginla et Aquilae inter- , '
pretalionem. Qui vero hanc lectionem prohibet, / ,

publicalie [bonUJ exterminatur.

SYNTAGMA CANOKOii. -

. , C&P. III-V.

874

C A P . IV. De destruendis idolis seudelubrts.


. *. ,
/
Coneilii Carthaginensis canones 58, 84.
' , ' .

,
De reliquiis idolorum, et templis abolendisi
, quorum eausa imperatores piissimi sunt preci

bus adeundi.
.
58. Instant 94 etiam aliae necessitates religiosia
' . "
, imperaloribus postulandae, ul reliquias idoloram
* per omnem Africam jubeant penitus amputari;
, nam plerisque in locia maritimis, atque possee - siooibus diversis adhuc erroris istius iniquitaa
, viget: ut praecipiantur et ipsas deleri, et teropla
, eornm quae in agris, vel in locis abditis coosti, - tuta nullo ornamento eont, jubeantur omnimodo
.
destrui.
-
De idolorum reliquiis exslirpandis.
.
*.

84. Item placuit95 etiam ab imperatoriboe

, gloriosissimis peli, ut reliquiae idololatriae non


^, solum in aimulacria, sed in quibusr unque l u , , , - Cis, vel lucis, vel arboribus omni modo dhelean.
tur.
' . ' . ' . .
587 Constitotio 1, lit. 2, lib. Cod. jubet ut
.
templa claadantur.
. ' . , , CAP. V De NesloriOy Musceo, Eutychiano
, , , ! ' MaximOy Porphyrio et de hareticis ex horum
, - fonte derivatxs et de orlhodoxis expulsis.
.
' .
Concilii Consiantinopolitani canon. 4.
'. *
4. Slaluerunl etiam de Maximo Cynico, et ejus
,
petulantia et insolentia,quae fuiC Constantinopoli,
, C ut Maximus episcopus nec fuerit Vel sit, nec qui
' ab eo ordioati fuerunt in ullo, qoicunque ie sit,
, gradu cleri omnibus, et quae circa ipsum fue' .
runt, et quse ab illo facta sunt, infirmatis.
', ', ' , ', '.
Concilii Ephesini canones 1,2, 3, 4, 5.
*.
4. Quoniam autem (28) oporlebat et absentes
, , a sancta syaodo, moranlesqae in arbibus et pro , tinciis ob aliqaod impediraentum, sive ecclesias , licum sive corporeum, non ignorare, quae de i p ^, sis suot constituta; ftignificamus eanctitati vestrse
^ ac dileclioni ut, si quispiam metropolita provin , ciae, derelicla sancla et oecuraenica synodo, aut
, , accedel in posterum, aive com Coelestio sensit,
^^ aut sentiet, ipse nihil amplius poterit agere ad , - versus provinciae episcopos, ut qui jam inde a
0

D synodo tollUS ecclesiastic COmmuilionis expers


, sit factus, et prorsus iautilis [ad functiones inha , bilis]; sed et ipsis episcopis illius provinciee cir , cumque vicinis metropolitis recta seniienlibus
, subjacebit. ut omnino dejectas sit a sede [etiara
.
a gradu] episcopatue.
'. , . , .
2. Si qui autem provincialea, etc, ut pag.lbO.
*.
5883.Si qui vero clerici in singulis urbibus,au
, regionibus a Nestorio et cum eo conspirantibus,

94 Gonc. Afric. c. 25.

95 Conc. v, cap. 45 ; Afric. cap. 54.

(23) Yersionem aliam Laurenlii Sifani exhibent Grabbus, Surius, aliique.


P A T A O L . Ga. C I V .

28

875

PATRIARCHifi

CP.

aacerdotio protaibiti gttnt, quod recte senlirenl; ,


justum putavimus hos quoque propriuro gradum
racipere. In summa aotem clericos orlhodoxae et *
oecumenicte synodo coosentientes jubemas, eis, qui defecerunt,aut defecturi sunl, episcopis nullo
.
pacto aui ralioue subjectos esse debere.
4. Si qui aulem clericorum defecerint, et ausi
*. ,
fuerinl vel privatira, vel publice,quae suot Neslo- , ' ,
r i i aut Celestii sapere, sancitum est a aancta sy- Ke ,
, nodo, ietoe quoqne depositos esse.
.

5.Qoicunque autem ob turpia gesta eunt a s j '. *


nodo condemnati, vel a propriis eorum episco- ,
pis,quibus prater canones Nestorius, qoi nullum ,
rerum discrimen habebat, et qui cum illo eadem ,
eenliunt, reslituere conati sunl gradura ?el com- ,
munionem, aut conabuntur ; istos censuimus ni-
bil profecisse, et maoere et esse nihilomimis de- , .
poeitos.
' .
Concilii Sardicensis canon 19.
'. *
1 9.0sit!8 epiacopus dixil: Bleae mediocritatis baec
est seotentia; quia quieti et palien es essedebe- ' mus.etperennemin omnes baberemisericordiam, elvat,
eoe qui semel in clerum ecclesiasticum ab aliqui- , bue fratrtbus nostris promoli sunt, si nolint redire * ,
ad eas ad qnas nominati sunt Ecclesias, deincepa & non admilti: Eutychianum 589 autem ne episcopi , * qnidem sibi noraen usurpare ; sed neque Mu- , *
8um ut episcopum exislimari: si autem laicam ' * &
coramunionem petiverint: non oporlere eis da- , .
negari. Omnes dixerunt: Placet.
. " .
C A P . V I . Ne fiat saera oblalio prcuente hce .
retico.
' .
Timothei canon 9.
'.
Inlerrogalio. 9. An debet clericus, praesenti /, . . .
bus, etc, utpag. 611.
* CAP. VII. De clericis hoereticis, qui ad or .
tkodoxm Ecelesia gretnium accedunt.
' , ' .
Concilii Carthugineiisis canones 57, 68.
"

Ut parvuli apud Donatistas baptizati, in ta, iholica Ecclesia clerici ordineiitur.
f

57.Unde9equoniara superiori (29) conciliostatutum esse mecum recognoscit unanimitas vestra,


ut hi qui apud Donatittas panruli baptizali sunt,
nondumscire valentes erroris eoruminleritum: et
posteaquam ad seialem ralionis capacem pervenerunt,agnita veritale falsilaleraeorumabhorrentes,
ad Ecclesiam Dei calholicam per universum mundum diffusam,ordine antiquo,per manus impositionem recepli sual,debere talibus suscipiendum
raunus clericalus non impedire nomen errorie,
cum veramEcclesiam illorum putaverint,ad fidem
accedendo,et ibi Christo credideriat, et Trinitalis
aacramenta perceperint; qua omnia ?era et sancta

.
'.
, ;
, <*

,
, , ,
,
, ^
, ,
!
,
,

96 Conc. Afric. c. 24.


(29) Conc. nimiram Carthag. m, can. 48.

87

SYNTAGMA CANONUM. . X I I , C A P . V I , V l f .

878

, alque divilia 500 e8S6 cerlissimum 6St, et in his


omnem animsespemcoDStitutam.QUanqaamethse , relicoruro prsesumpla audacia, vcritatis nomine
palliala,hffic Iradere aadeat, quae quoniam simpli , cia sunt, ut praemonet beatus Aposlolus dicendo :
UnusDeus,una fidcs, unum baptismaW; et iterari
, , ; non liceat, quod semel dari oportet, anathemati , , zato noroine erroris recipiantur per manus impo , , - sitionem m unam Eccle$iam,colurabam,ut dictuin
, est, et unam malrem omnium Christianorum, ubi
, - omniaillasacraraenta salubriler, et aeterna,et vi , , , laliteraccipiuntur: quae permerantibusin hseresi
magoam damnationis poenam conquirunt,ot quod
est in verilatead aeternarn vitam consequendam es , set luminosius,hoc in errore sil tenebrosius atque
, - g damnosius. Quod fugienles nonnulli, et matris
* Ecclesiae uberacognoscentes,qui illa omniasaocta
, mysteria amore veritalis credideront,atque perce ^ , perunt, quibus sacramentorum rebus cum vi(a
8 , bonaeprobilas accesaerit, sine dubio ad officium
clericatus tales esae applicandoe, et maxime in
, , tanla rerum necessitate,nullus esi qui non conce dat Quanquam nonnulli ejusdem sectaeclericicum
, 8 , plebibus atque honoribus suis ad nos transire desi ^ derent: qui amore honoris aut persuadent ad v i ^ ^ tam, aul relinent ad salutem. Sed hoc majorifra , - irum supradictorum considerationi dimiltendum
. , censeo;ut prudentiori suo consilio nostrae sugge slioni sermonem cura 501 perpenderint, quid de
, hac re eis placeat nos inforraare dignenlur. Tan , - ^ tum de his qui infantes baptizali 8Unt, satagilDOS,
, noslrae,si placet, ia iisdem ordinaodis consen, liailt Vuluntati.Omnia ergO qilffi SUperiliS COinpre, hendimilS apud sanctOS episcopos, agenda esse
' mecum honorabilis fraternitas veslra perpendat.
, ' *
kv ^ , , ,
*
* h .

Ui clerici DonattSlarum itl Ecdesid Catholica
- SUSCipiantUV in cUfO.
.
' . ,
68.Deinde placuit 98 t lilterSB mittailturad fra , D tre8 el COepiSCOpOS nostroe, et maxime ad Sedem
, - apostolicam, in qua prasidet memoratus venerabi lis frater el collega noster Anastasius,quo noverit
, habere Africam magnam necessilatem,propterEc , clesiae pacem et utilitatem : ut et [forle ex] ipsis
, Donatistis, quicunque clerici correcto consilio ad
, calholicam unitalem transire voluerint, secundum
uniuscujusqueepiscopi calholici voluntatera atque
, consilium,qui ineodem loco gubernal Ecclesiam:
, si hoc paci Chrislianae prodesse fisum fuerit, i n
, suis honoribus suscipian(ur,sicut prioribus ejus dem divisionis leroporibusfactumessemanifestura
, est.Quod multaramet peneomniam Africanarum
Ecclesiarum, in quibus talis error exortus eat.
<u

97 Ephea. n , 5

96 Conc. Afric. c. 35,

879

PATRIARCfiiE C P .

exempla te?lantar: nOHQl COnciliom quod i trans-


roarinis partibus de hac re factum est,dissolvatur; , ,
sed utillud maneal circa eos qui sic Iransire ad ca- atc ,
tholicam Ecclesiam tolunt ut nulla per eos unitalis * eoncisioprocuretur.Perquosautem vel omni modo
perfici, vel adjuiari 5 9 9 manifestis fraternarum , (
animarum lucris catbolicaunitas in locis in quibus degunt,visa fuerit,non eis obsit,quod contra hono- * res eorum, quamvis aalus nolli interchisa sit, in , ' transmarino concilio statulum esl, id esl, ut ordi- ,
nati in parte Donali siad catholicam correcti tran- ,
eire voluerint, oon suscipiantur in honoribas suis ^
secundum transmarinura concilium : aed exceptis *
*
his, per quos catholicse unitati consulilur.
1

,
, ' .

Bastlii eanon 1.
1. Quod igitur ad Gatbaros pertinet, e ( C , Ui
pag. 866.

'.
'. , . ..
, . . .

, . . .
Pepuxeni ergo, e t c , ut pag. 866.
. '.
Cathari sunt, e t c , ut pag. 867.
TheophUi ex commonitorio, cap. 1.
'. ,
4. De iis qui Arianis communicaverunt el
Ecclesias buc usque detinent,utse habet consue* ,
tudo, fiat; ita tamen u l alii constltuantur, qui in * , orlhodoxia testificeninr, et illi permaoeant. His quoque ita dispensalis, ut aliis urbibus orthodoxi ' , *
in Thebaide episcopi fecerunt, qui ab episcopo
Apolline constituti, et qui cum Arianis Ecclesias , *habentibus comrounicanles, puniantur; siquidem ,
ipsorura volunlate hoc fecerunl; sin autem pro-
prio episcopo obedierunt, perraaneaot, eisi quod *
juatum es( non noverint. Et si omnes quidem , , popolreos CUtn aliis rejiciant, alii ordineatur; C
sin autem eos retinent cum illis quibua commu- , nicarunt, i i quoque eam consuettidinem expe- " '
riantur, qua usi eunt omnes orthodoxi in The- ,
,
baide episcopi.
.
. ' . ,
3 9 3 C A P . VIII. De episcopis aut clericii qui
eommunieant vel orant eum haretkis, vtl eit mini-, , <
sterium taerumpermiiiuni, veleorumdem baptismum
,
aut iocrificium recipiunt.
.

Apostolorum canones 10, 48, 46.


', *, "\
10. Si quis cum excommunicalo, vel in domo,
'. ,
una precatus fuerit, is segregetur.
.
45 [44]. Episcopus, vel presbyter, vel diaco'. , , , BUS, qni cum haereticis vel eolum comprecatus , . . .
esl, etc., utpag. 610.
D
46 [45]. Episcopum, vel presbyterum qui has " .
reticorum bapiismum, e t c , utpag. 610.
, . . .
Concilii Antiocheni eanon 8.
'
2. Omnes qui ingrediuntur in Ecclesiam Dei,
'.
e t c , ut pag. 606.
*, . . .
' .
Coneilii Laodiceni canon 33.
*. * 33. Quod non oportet una cum beereticis vel
.
acbismaticis orare.
* ', .
Lege quae adnotata sunt in cap. 15, tit. 3 prae ' . .
lentis operis.

881

SYNTAGMA CANONUM. . XII, CAP. VIII, IX.

882

. ' . CAP. IX. De episcopis aut clericis qui eu , logias ab htBreticis vel JudceU (lCCtpiunt, dUl
- orant in ecclesiis vel monasteriis hoereticorum
, , , - aut ethnicorum, vel Sabbatum aliuque fe&ta cum
,

Judceis celebrant, aut oblatione$ faciunt q/nago , - gis vel fanis ethnicorum : item de Angelitis.
.
', *.
Apostolorum canones 65, 70.
'. , 65 [63]. Si quis cleriCUS vel laicus in Jud&O , - ) 504 Vel haerelicorum synagOgam ingressus
.
sit ad orandum, deponalur elsegregelur.
'. , , ,
70 [69]. S i quis episcopua, vcl presbyter, vel
, diaconus, vel omnino ex clericorum catalogo,
, . . .
jejunat cum Judaeis e l c , ut pag. 738.

', ', ', ' , ' , Coneilii Laoiieeni canones 9, 29, 32, 35, 37.
' , '.

38,39.
*. ,
9. concedendum 6see, ut in ccemeteria,
t'c , vel in ea q u dicuntur raartyria quorumvis hae , reticorum, abeanl i i qui sunl Ecclesi, orationis
* , , - val venerationis gralia. Sed tales si sint fidelea,
esse aliquantisper excommunicatos : sin aulem
, .
poenitenlia ducantar, et 56 deliquisse confiteantur, suscipi.
'. ' 0 , . . .
29. Quod DOO oporlcl ChristianOS judaizare.
'. " , 32. Quod oportet harelicorom benedictio .
nes accipere q u sunt poliui maledictiones,
quam benedictiones.
', " ,
35. Quod oportet Chrisiianos, relicta Dei
, , Ecclesia, abin, et angelos nominare, vel congre, * . gationes facere; quod est prohibitum.Si quis erga
^ ^ -c inventus fuerit buic occultae idololatriae vacare,
, sil anathema, quia reliquit Dominum nostrum
vlov , Jesum Christum, et accessit ad idololatriam.
.
'. " ,
37. Quod non oportet qua a Judaeis vel hffire , - ticis miltuntur festiva accipere, neque UDa Cam
,
eis festum agere.
' . " 38. Quod oporlet a Judaeis azyma accipere,
.
vel eorum impietatibus communicare.
'. "
39 Quod non oportet cuin gentibus festum
.
agere, et eorum impietati coramunicare.
'.
ConcilU CBCUmenici VI CdflOn 11.
'. 11. Nemo eorum qui in sacerdotali ordine
, enumerantur vel laicus Judaeorum comedat, a t c ,
, . . .
ut pag. 738.
' . ' , ' . .
Textus. 5 9 5 Const. 4, tit. 9, lib. Cod. ftit:
^ , ^*, Quod universitati Jodaeorum legatui^non petitur.
* . ', . ', . ', Dicit eliam l i b . XXXIV, tit. 5, digest.8: Quod
, licilO Corpori aut collegio legatur, valet. Conlra^ - , rium autem est in illicito : praeterquaro si in illo
' singulis 1< gelur, lUDC eoim valet. Multas aulem
^. > * isiiusmodi [juris] positiones tit. 48, Ub. VI, Cod.
" . . ' . ' . * babet. Const. porro 9, til. 2, l i b . I, ail : Si quid
. <*, [quibuspiam] jocis aut personis ad coDStituendum
, paganorum donalUID aut rellCtum fuerit:
eiviiasin qua person habitant, vel sub qua loca
' , ' sita Sunt, illud percipit, et ad simililudinem c i .
vilium proventuum insuroilur.
%

883

884

PATRIARCHJE CP.

C A P . X . De episcopo qui SCtre se dicit h<X-

. ' . fcv


retieum communicasse
'.
Cvncilii Carthaginensis canon 124.

De episcopis qui Donatistas communicasse
.
mentiti fuerint.
'.
124.Si autem probatum fuerit,eum decoramunione illorum fuisse mentitum, e t c , ui pagSSi. , . . .
C A P . X I . Non esse abeundum ad hotretico- . *.
.
rum pseudomartyres.
'.
Concilii Laodiceni canon 34.
'. "
34. Quod non oportet omnem Christiaoum
Ghristi martyres relinquere, 596 et ad falsos ,
martyres, hoc est, haereticos abire, vel eos qui ,
prius haeretici fuere. Hi enim sunt a Deo alieni.
,
Sint ergo analbema qai ad eos abeunt.
.
CAP. XII.

Ne hceretici ecclesiam inyre- . ' .

.
" ' .

Concttii Laodiceni canon 6.
. Non permittere hasreticis, ut in domuro Do- ,, .
mini ingrediantur, si in haeresi permaneanl.
C A P . X I I I . De hccreticorum uuptiis cum . ' .
.
orthodoxis.
', '.
Concilii Laodiceni canones 10, 31.
'.
10. Non oporlere eos qui sunt Ecclesiao, i n diecriminatim suos filios hBreticis matrimonio
.
conjungere.
'.
31. Quod non oportel cum omni haeretico maIrimonium contrahere, vel dare filios aut filias : ^ , ,
sed magis accipere si se Christianos futuros pro- ,
.
fiteantur.

diantur.

'.
Concilii Chalcedonensis canon 14.
'.
14. Quoniam in nonnullis provinciis concessum est lecloribus, etc, utpag. 779.
, . . .
.
Concilii Carthaginensis canon 21.
Ut filii clericorum in matrimonio nonjnn-
9

.
\ ,
,
.
'.
597 Coneilii oecumenici vi canon 72.
'. \ *72. Non licere virum orlbodoxum cura rouliere
haeretica conjungi, neque vero orlhodoxam cum ^ ,
viro haeretico copulari. Sed etsi quid ejusmodiab * '
ullo ex omnibus factum apparuerit, irritas nuplias ,
existimare,el nefarium conjugium dissolvi.Neque , *
enim ea quae non sunl miscenda misceri, nec ,
ovem cum lupo,nec peccatornm sorlem cumChri- ,
sti parie conjungi oportet.Si quis autem ea, quae . '
a nobis decreta sunt.lransgressus fuerit.segrege- , *
tur. Si autem aliqui qui adbuc sunt infideles,et in , orthodoxorum gregem nondura relati sunt, sunt ,
inter 6 legilimo malrimonio conjuncti: deinde
bic quidem eo quod est honestum eleclo, ad l u - , cem verilatis accui rerit, ille vero erroris vinculo ,
detentus fueril, nolens divinos radios fixis oculie , ,
inloeri,fideli vero homiui placeat cum infideii co- ,

gantur haereticis.

21. Iterura placait ut filii clericorum gentilibus, vel haereticis, matrimonio non junganlur.

885

SYNTAGMA CANONUM. -

. XII, CAP. X-XIV.

886

Oitov * - habitare, vel et contra, re a se invicem separen"


, . 5 - lur. divini enim Pauli sententia : Sanctijica .
tus est vir infidelis in muliere, cl sanctijicata

esl mulier infidelis in viro


>,
Jextus. Civilis lex tametsi, cum exactissime
, . ' , . *, .',8 nuptias deflnit, dicat, l i b . xxui, tit. 3, digeat. 1 :
, - Nuptiae eunt conjunclio maris et ferainse,coo8or , tium omnis vifae, divini et bumani juris commu/, nicatio: secundum quam deiinitionem eosqui ma, * trimonio conjuDgunlur, ejusdero esse religionis
* oportei: agooscit lamen atque admittil inler or . ' . . , *, . ', thodoxum alque heerelicum, matrimonium. Dicit
, namque lib. 1 Cod., tit. 5, const. 12, quod,Cum
' * parentes litigant,potiorsitqui libero ad orthodo. ' . - xam fldemadducere vnlt. E l consc.18 ejuadem ttt.
, , o^Tequod, Si alter CODJUgum orthodoxus 8, et alter
* . , haereticus, liberos illorum 598 orthodoxos fieri
. *, . ', oporteat. Et lib. v, tit. 1 const. 5 : Si sponea pro , pter religionis diversitatem conjugium recuset,
, * ei quidem [eam] rem illa pr8civii,parenles ejus
, ) ^ tenentur : sin ignoravif, aut postquam arrhas ce, ' - pit. [ea] res incidit, simplom redditnr. [Quod]
. * . ' . ' . ipaum et in sponso [obtioel.] Const. autem 6,tit.
. , - 9, lib. Cod. a i t : Qui Christianos Judaeam (in
, , matrimoDiumj accipit, aul qui Judaeus Christia.
nam, adulierii accusalur.
. ' .
CAP. XIV. De hceretici* ad orthodoxiam se
, - convertentibus ct utrum hi in clerum admittipos , , sint,et quinam ex his buptizentur qut autem tan . , tummodo ungantur; et quod mansuete cum hae 3 .
C reticis est agendum, ob spem conversionu.
*, ' .
Concilii NUotni canones 8, 507.
' . ,
8. De his qui se catharoa, e t c , ul pag. 59.
. . .
'. , . . .
19. De Paulianistis, e t c , utpag. 859.
', ' .
Concilii Laodiceni canon 7, 8.
'. ,
7. Eos qui ex haeresibus, hoc est Novatianie,
sive Photinianis, vel Tessaradecalitis convertun, . . .
tur, etc, ut pag. 623.
' .
0. Eos qui ab eorum haeresi qui Phryges d i , . . .
cuntur, etc, ut pag. 623.
' .
590 Concilii Conslantinopolitani canon 7.
'. , . . .
7. Eos qoi rectae fidei adjiciunlur, e t c , ut
y

pag. 623.
' , ', ^ ' .
Concilii Carthaginensis canones 47, 87, 66.
- D De parvulis qui apud Donatislas baptizati
.
sunt.
' . ",
47. De Douatistis placuit, ut consulamus fra ^ , . . .
tres et consacerdotes nostros Siricium et Sira ,
.
'.
, . . .

I Cor. vu, 14.

plicianum, e t c , ut pag. 595.


Vt parvuli apud Donatistas baptizati ineatholica Ecclesia clerici ordinentur.
57. Unde quoniam superiori concilio stalutum,
e t c , ut pag. 875.

PATRIABCHiE C P .

887

888

:
" \ ^
. Deinde pertractatis et consideratis omnibus quae utilitati Eccleeiae convenire 4 0 0 v i - ,
debantur, annuente alque admooente Spiritu , ; Dei, elegimus cum roemoralis hominibus, quara- , vis da Dorainici corporis onitale inquiela dissen- ,
eione praecisis, leniter et pacifice agere; ut quan-
tum in nobie est, omnibus qui eonim coramti-
nione et societate irretiti sunt, per universas ,
provincias Africanas penilus innotescat, quam
miserabili errore devincti suat: Ne forte, sicut , dicit Apostolus, nobis in raansueludine corri- * ", ,
pienlibus diveraa senlientes, det tllis Deus pce- ,
nUentiam ad cognosccndam veritatem, et retipi- -

Ut cum DonaiistU leuiter agatur.

seani de diaboli laqueti, oaptivati ab tp$o ad tp- ,



siut voluntatem *.
.
( V
Concilii oecumenici canon 95.
{ \ , . , .
95. Eos qui ex hareticis ad rectara fidem accedunt, e t c , ut p*g. 626.
', ' .
Basilii canones l , 47.
'. ,
4. Quod igilur ad Catharos perlinet, e t c , ut
. . .
png. 866.
, . . .
Pepoienl ergo aont, e l c , ut pag. 866.
, . . .
Cathari sunt et ipsi, etc., ut pag. 867.
' . , . . .
49. Encratitae et Saccopbori, e t c , ut pag.466.
'
Theophili ex epistola ad Aphyngium episco.
pum.
.
De kis qui dicunlur Calhari.
Declaravit mihi iua pietas,quod quidara horura c , qui se Catharos nominant, voluot ad Ecclesiara
accedere. Quoniam ergo raagna synodus,qu& ,
} habita est a sanctis Patribus nostris, statuit, ,
utordinentur qoi accedunt, velisjuxla hancfor- ,
mam eos qui ad Ecclesiam accedere volunt or- dinare, si quidem vila eorum recta est, et nihil ,
, .
eis adversalur.

4 0 1 Goncilium Cypriani [temporibus habitum]
slaluit, ut quicuoque hareticus ad rectam fidem ,
deveoit, baptizetur : haereticorum [lotionem] non / .
esse baptismum dicens.
. ' .
CAP.XV.Non oportere ab episcopis vel c/ertcis donari re aliqua vel heredes aut legatarios m - ,
stitui hsereticos, etiamsi tint eorum propinqui. , .
' , '
Concilii Carthaginensu canones 22, 81.
>
" ,
Ut cpiscopi vel clerici, e t c , ut pag. 827.
. . .
'. ,
22. Et u l in eos qui catholici, e t c , ut pag.
. . .
827.
*
De episcopis qni hareticos vel paganos hcere .
des imtituunt.
84. Ilem placoit ut ei quU episcopus haeredes,
' . , ,
e t c , ut pag. 827.
, . . .
' .
Lege qun adnolala sunt in cap. 8, tit. 10 praeentis oparif.
' . .
f

' Conc. Afric. 33.

2 II Tim. , 25,26.

889

SYNTAGMA CANONUM. -

. " . ~

Btpi .

. , C A P . I.
C A P . X V I . De hxvelkis

890
eTTOTU $ui p&ni-

tentibus.
t*.
t \ , . . .

Basilii Canon 5
5. Haereticos in exitu pcenitentiam, e t c ,

ut

pag. 803.
' '

Lege quaa in pnesenlis operis cap. 39, lit. 9,

. ,
. '. &
,

adnoUta SUnt.
402 CAP. XVII. Quomodo eptSCOpt vindlcent pertinentta dd $e loca, QUOe haretici OCCU-

paverint.

', '.
-

Concilii Carthaginensis CatWTies 119, 121.


Ut St quam diwcesim epi$COpus ab htorest li9

*,

berans, (riennio possederit, nullus eam repetaU

'. , -

119. Ilem
e

placuit, ut etiamsi quisqoam post

, - ^
aliqiiem locum ad catbolicam unitatem con^, - ?erterit,eamque per triennium nemine repetente

, ' , retinuerit, ulterius ab eo non repetatur.Si lamen


- ipsum Iriennium fuit episcopus qui possel
*

, et tacuit, pr&judicium patietur. Si au-

, * ' - tem non fuit,non pr&judicetur matrici,sed liceat,


6^ , ' - cuuQ locus acceperil episcopum queai noo habe .

bat, 61 ipso die intra Iriennium . -

Si que 81 fuarit episcopus ad catholicam 61 Donati


, parte conversQS, non ei praejudicet praefinitum
, ' - terapus, sed ex quo die conversus est, habeat
,
..

.

6 Iriennium potestatem repetendi loca, q u


ad ipsam perlinebant cathedram.
De his qui plebes ad se pertincntes negligunt.

'. , '
121. placuit ut quiconque negligunt loca
, c ad suam calhedram pertinenlia, e t c , ut pag.
. . .
679.
' . '
Leg6 qU86 adnoUta SUnt i n 10 cap. l i t . 81 3 . .
seitfis .
. '.
403 C A P . XVIII. De iis qu<2 UCtd Ephe-

.
^
" .
\

kv
, , ,
, .
1

sina abolere nituntur.


Concilii Ephetini canon 6.
6. SimiliCer autem et si qui velint ea, quse de
gjngulis per sanclam synodum Ephesinain gesta
t quocunque modo movere : sancla synodus
jpga decrevil, 81 quidem episcopi aut clerici fuerint, omnino a proprio cadere gradu : 81 vero
laici, excommunicatos esse.

8 u n

' -

Leg6 quffi i n cap. 3 lituli SUnt adnO-

D tata.

' .

TITULUS XIII.
DE LAICIS
. ' . -

,
,
.

* Conc. Afric. c. 86.

CAP. . Ut laiCUS qui flt wbe versam,

per-

tres hebdomadas ad eccletiam convenerit>

Sdncta COmmunioiie remOVeatt*r

891

PATRIARCHJE C P .

892

Condlii Sardicensis canonli.

' .
41. Osius episcopus dixit: Hoc qooque defi ' . "
nire debemus, e t c , utpag. 606.
, . . .
Concilii (BCUmenici V I canotl 80.
' .
80. Si quis episcopus, vel presbjter, vel dia ' . , , ,
conus, e l c , ut pag. 606.
. . .
4 0 4 CAP. II. De laicis secundo vel plufies
. ' . ,
nubetltibuSy et de illiciiis nuptitS et COpula.
), ,
.
Apostoiorum CanoneS 19, 48.
', ' .
19 [18]. Qui duas SOrores duxit, Vel COnSObri ' . V> ,
nam, non polest esse clericus.
.
48 [47]. S i quis laiCUS sua ejecta UXOre aliam
'. * *
acceperit ab alio SOlulam, segregetur.
, >,
.
Concilii Ancyrani canones 16, 17.
" , ' .
16. De US, qui rationis experlia animalia inie ^ . ',
runt, vel ineunl (30). Quicunque priusquam f i - , ginti quidem annos nali essent, peccarunt, poet- ,
quam quindecim annis substrati ac SUpplicesfue- * rint,COramuniODera ad preces assequantur.Dein- , de et cum in COllimunione quinque annis perse- veraverint, oblationem attingant. Examineturau- , tem et eorum in subslratione vita, et ita huma- ct
nitatem COnsequantur. Si qui autem improbeac , *
maligne in peccatis fuerunt, longe SUbstrationem ,
babeant. Quicunque autem hanc aetalem trans- ,
gressi,et habeotee uxores, in hoc peccatum inci- ,
deruut, vjginti annis substrati, communionem ad '
precesassequantur. Doinde cum in precuin com- ,
munionequinqtieannosperegerint,oblationem as- ,
Sequanlur. S i qui autem et mulieres habenles, ^ ,
quinquagesimum annum transgressi, peccave
.
runt, in vitae exitu commonionem assequantur.
17. Eos qui rationis expertia animantia inie ' . ,
runt,et qui leprosi Sunt vel fuerunt, jussit sancla ,
synodus inter hiemailtes orare.
.
4 0 8 ConcilU NeOC&sariensis, eanones 2, 3, 4, 7.
', ', ' ' .
2. Femina si duobus fratribue napserit, e l c ,
'. , . . .
ut pag. 802.
3. De iis qui in plurima malrimonia incidunl,
'. *,
tempus quidem preestitutum esse manifestum est. *
Sed conversio el p<Bnitenlia eorura tempus COn- .
trahit.
4.SiquiaproposueritCODCUpi8eeremulieremad
*. ' , dorraiendum cum ipsa,ejus autem desiderium ad , ^ opus non Veneril, videtur esse a gratia liberatUS. , ^ .
7. Presbjter in nuptUS ejua qui duas UioreS
'. ducit, ne convivetur, e l c , ut pag. 6 9 1 .
' , . . .
Concilii Laodkeni canones 1, 10, 31.
', \ ' .
1. Oportere ex ecclesiastlCO canone eos qui
*. tv ,
libere et legitime secuodo malrimooio COUJuncti ;
SUnl, et non clara UXOres duxerunt cum Oxiguura , ,
tempns praelerierit, et orationibas et jejuniis va- caterint, eis ex venia dari communionem.
,
.

(30) Boc inlelligi poteil de his qui tel cum pecoribus, vel more pecuduro com propinqoo sanguint
roisti sunt.

SYNTAGMA CANONUM. -

893

. XIII, CAP. II.

894

-
10. 608 SUDt Ecclesi, indie
criminatim suoe filios haereticis malrimonio conjungere.
.
31. Quod non oportet cum omni hceretico,
'. " , . . .

e t c , vt pag. 883.
Concilii Chalcedonensis canon 16.
16. Virginem quce se Domino Deo dedicavit,
6 l c , ut pag. 734.
Concilii ctcumenici v i canones 53, 54, 72, 98.

^ .
tQ"\ , . . .
' , '

\
53. Quoniam spiritalis necessitudo seu affini , tae corporum conjunctione major est, in non nullis autem locis cognovimas qaosdam, qui ex
, - eancto etsalutari baptismate infantessuscipiunt,
- postea quoque cum matribus illorum viduis raa, g trimonium contrahere, statuimas ut in posterum
. nihil fiat ejusmodi. Si qui autem post praesen , lem canonem boc facere deprehensi fuerint, i i
quidem 4 0 6 primo ab hoc illicito malrimonio
, desistant, deinde et foroicatorum poenis subji .
ciantur.
'.
54. Cum divtna Scriplura nos aperte doceat:
* . Non ingredieris ad omnem comanguineam
car, , nis tit& ad revelandam ejus turpitudinem
di - vinus Basilius 5 nonnullas prohibitas nuptias in
, sitis canonibue enumeravit, multis silentio prae, ' teritis, et his utrisque nobis utilitalem attulit.
. Turpium enim nominum multiludine evilata, ne
, ^, verbis oraiionem pellueret, generalibus nomini , bus impuritates complexus est, per quaa legibus
' vetitas nuptias nobis in summa ostendit.Quoniam

, - autem ejusmodi sileolium, et quod non


discerni posset illicitarum nuptiarura probibitio,
, seipsam natura confudit: nobis visum esl ea
, paolo apertius exponere, ab hoc deinceps tem - pore decernentes,u( qui cum palrui sui filia ma, , trimonii socielalem inierit; vel paler et filius,
, \ qui curo malre el filia ; vel cum duabus puellis
, sororibus pater et iiliue; vel cum duobus fratri, , - bus mater et filia, vel fratres duo cum duabue
eororibus,in septennii canonem incidant,iis pro.
cul dubio separatis a nefario contubernio e.
'. ', 72.Non licere virum orthodoxum com muliere
, . . .
haerelica conjungi, e t c , ut pag. 883.
^ ' ' . ,
98. Qui aUeri desponsataro mulierero eo adbuc
, vivo cui desponsata est, io nuptiarum ducit so, .
cietalem, adulterii crimini subjiciatur.
', ', ' .
Concilii unionis canones 1,2, 3.
*. , '
407 1. Tribus nuptiis qoartas adjicere nemo
, tX - praesumat,sed prorsus ab iis abstineat,ac recorde , turse per tale facinus ab omni communi ecclesia , stica.imo ab omni aditu domus sacraeexclusom i r i
, per omne lempus quo isto vjtae genere utaiur. Sic
. enim sancli8priusetiamquamnobis,placuit.Quam
, quidem senteMiara dilucidaturi cooflrmamus
ejusmodi nuptias moribus Ghristianis repugnare.
,
* ' .
c

4 Levit xvin, 6.

5 Can. 88 at 68.

6 Yide can. 23 Basilii ad Amphilocb,

896

PATRIARCILE C P .
2.Seds6CUndaTumqU0que tertiarumque nuptia-

' . " rum conditiones excusalione opus habent utpote ,


Christianoriira moribusminus congruenles.Etter- $ ,
fkequidem a Patribus ipsis minus bene etnonsine nola sorditalis comraendabanlur. Curo enim ob * (
majorem terecundiam eares pudore non vacabat, ,
nec, ut nuDc quidem, in mores ipsos Iransierat. , *
Quod enira accidit ei qui rem obscenam in parto , '
doraus recondita viderit,al flocci faciat, imo cam
liberlale de ea verba faciat.sic et nos quidquid sor- ^ * ,
didi iohserit,ejicimus ac mious odiosum reddi- [ ,
mus. Igitur debilitatis humanse ratione habita et , eaqu5eCbristianosdecet,verecuQdiausi,ejusmodi nupliis abstinendum esse existiraamus. Nam qui ^ ' ,
quadragesimum attigerit annum, el nullo natura , ,
etdecoriquod aGhristiana nunquanr abesse vita ^
pote8t,respectu ad terliam curretuxorem,solo vo-
luptatis stimulo excitatus,eum per quinquenmum , sacramentorum participatione privari jubemus ,
cum orani eeveritate. Qui enim non erubuil in ,
Christi Ecclesia bominis impuri parles re et verbo ,
agere, parum dignus est qui clemenlia fruatur fa- , ;
clorumque indulgentiara persequatur. Licetenim
in sacrum coelura receplus fuerit per gratiam, ista ^ .
tamen receptio perfecta non erit sine reeurrectionis ,
Salfatoris nostri et Dei beneficio; quareabstinen- ,
tiie continenliaeque 408 operaradandoadpuritatis . "
statum revertetur; pula ubi e prioribus connubiis
liberi procreati non adsunt, post quadragesimum , vitae annuro ad tertias convolare nuptiaa, fas esse , ^ quod facere nefaserit ubi nati SUperslites priora C connubia annuntianl. Quid enim injustius qaam ;
libidini inopportunae dedilum, liberos a prioribus ,
susceptos uxoribus negligere tanquam onus, mo- ,
leaUam,praesertim ubiliberoram abundantia est? ( ,
Qui igitur Iriginta annos natus post suseeplos ex
uxoribus liberos tertias inierilnupiias,perqualuor . ,
annoa sacrorum particeps ne eslo mysteriorum, *,
quippequem nihil aliud,ut claruro est, nisi con- , ^
cupisceniia el effrenata libido ad nuplias compu- ,
lit. Quod si postea mysleriis ei frui coocedetur, , ter per annum ad eucharistiam accedet, primo, ,
terapore salutaris resurreclionis Jesu Christi el
Dei; altera vice in assumplione immaculatae Dei- , . ;
parae; terlia vice in festo Jesu Christi Deique na
talilio; quibus diebus jejuniura eril exercendum. , * Deficientibite autem liberis tertias illire OUptiaa , ^ ,
nemini probrum, siquidem patemitatis juraexer-
honeatum ac reprehensione haud dignum. ,
Hc de terlilS nuplUS dissemisse Sllfficial.
, '
, , *
. ,
* , *
, ,
. , , )
^ ,
* * *.
3.NecprimtlS oec secundus torus pericttlis caret
*. SuiSJ alleruter enim ita COmparatUS esae debet Ut ,
y

897

8YNTAGMA CANONUM. -

. , CAP. II.

, , C&tlM prafa non 4 0 9 Subeit,Ut raptUS autCOITUptio


, per seductionem.Suprema namque lex puritas el
, arlium meretriciarum absenlia. Si qais igitur iis
quae praemisimus,spretie primas auts^cundascele , - brat nuplias, cum Ecclesia Cbristi pura et imma , culatasalutariterexperietur,nec priua ad mysteria
, - admittet, quam fornicationera suam expiarit, ad
^, seplimum annum. Presbyter autem qui contra
, terminum redintegrationisaliquemin coelum pio rura receperit, cum sue ipsius periculo id facit.
) Nam homo ita receptus de statu gratto d*ijicietur
, - per septennium.Haec porroscandala eorum quian * tiquiua regni habenas tenebant, opus erant. Nonc
\ 8 antem Patris,et Filii,etSpiritus sancti benevolen, , tiaet gratia, necnon aanctissim Deiparoet magni
g exerciluum ducis auxilio sacerdotes solilariosinde
, a nonagintaannis ob causam quamcommemorati * mus regnum placidum imperatorum nostrorum
Basilii et Constanlini conjunxit in unamque ca . tbolicam et apoatolicam Ecclesiam coadunavit.
Oportet igitur maximis laudibos efferri eos qni
, , hoc opus divinum et excelsum perpetrarunt.
,
^ ,
,
*
.
\ ' , ' , ', ' , ' , ' , ', Basilii CatWtieS 4, 18, 28, 2, 41, 50, 53, 67,
', ', " , ', ', ' .
68, 75, 76, 78, 79, 80.
'. , - Q 4l04.Detrigamiset polygamisdefinireeumdem
, * canonem,quemetdedigamis,servalaproportione:
, * annum videlicet in digamis,alii vero duos annos.
, Trigamos autera tribus,etsaepe quatuorannis se . gregant.Id autem non amplius conjugium.sed po , , lygarniam appellanl, vel potins moderatam forni * cationem. Quapropler et Dominua Samaritan,
^, " , , , quae maritos quinque per vices habuerat, Qucm
- nunc, inquit, habes, marilus non est 7 : quippe,
, qtiod ii qui digami mensura exciderunt,digninon
) - eint qui vel mariti vel uxoris nomine appellentur.
, , Jam vero consuetudine accepimui in trigamis
, ' qoinquennii segregationem, non a canonibus,sed
. ^ eos qui praecesserunl sequendo.Oportetauleraeos
, ' non omnino arcereab Ecclesia,sed auditione d i
gnari duobus vel tribus annis : ac poathac ipeig
, - permiUere,ut COnsislant quidem, abstineant
a booi communione, et sic, exhibito pcenitentiae
, ^ ,
aliquo fruetu, communionis loco restituere.
' . , . . \
18. De lapsis virginibus, e t c , utpag. 858.
' .
23. De iis autem qui duas sorores uxores du , cunt, vel de iis quae duobus fratribus nubuol, a
, * nobis edita est epistola, cujus misimus exemplar
, - iuac pietali. Qui autem sui fratris uxorem accepe .
rit, non prius admiltetur, quam ab ea recesierit.
'.
411 24. Yiduam, quae in viduarum numerum
, relata est, hoc est,quaa ab Ecclesia aliturjudica, * vit Apostolus nubentem contemni debere 8. Viro
D

7 Joan. iv. 18.

81 T i m . v, 11,12.

* * * * *

P " aigamorun,
b

commuaione

</

l i o

aoo diga^lar.d^

Pur,laii v ,
desirtw/l. S /
e a m usctipserimus, nosM

fl

S /.r/
u

* * . ,

o. x m ^ m *

, U
^

, ?, ^
P

>

,
*

, et *( , b W ^ v
'* * >
^ , \ \
'
.
M f OWI 9*7* J /
^ /II AW#fW .
' . W , & ^
^
50. IWgami iex noii esC. Quare lege maln^
nlom terlium aon conlrahilur.Ac talia quidem, ;,
vtEcclesim inquifiamenla, habemus.Sed condem ' l\ mitU^
lionibus publicis non subjicimus Ut Soluta f o T - i j * * , ; ; \.
oicatione magis eligenda

e x t

m0

]$

53. Vidua ancilla forlasse non mullum lapsa


'. ,
*st,qusecundas nuptias per raplus speciem ele- &
git. Quamobrem ob id incusanda non est. Non
enim pnelexlus judicantur,sed volunlas.IUam au- , ' .
tem, ut perspicuum est, manet digamise poana,
67. Curo sorore coilus, homicidse lempus i n
\ .
poBnitenlia explebit.
5 V . ,
68. Cognationia in humanis nupliis prohibit
^onjunclio, si in peccalis deprehendatur, adul- , ^, .
terorum poenas subibit.
\ 412 75. Quicura sua ex palre vel ex matre
, . . .
gorore pollutus est, e l c , utpag. 806.
" \ *0
76. Eadem estratio deiis quoque qui suas nuC .
rus accipiuot.
'.
78. Eadem autem forma observetur et in eos
qui sorores doas in malrimonium ducunt, etsi ,
.
diversis lemporibus.
'. ,
79. Qui autem in suas novercas insaniunt,sunt
eidem canonl obnoxii, cui et i i , qui insaniunt in , .
suas sorores.
' . , ,
80. Polygamiam Patres eilentio pratermisero,
utbelluinam,prorsusqueabhominum genere alie- ,
nam. Ea autem nobis videtur peccatum essefor- * ,
nicatione majus. Quapropter consentaneam est ' eo8 subjici canonibug, ul scilicel postquam anno , ,
fleverint, et tribus substrati fuerinl, sic susci- , ,
piantor.
m

Ejutdem ex epistola ad Diodorum Tarsensem de ,


iis qui dua$ sorores ducunt, vel defeminis qux , > , *
duobutfralribu*
matrimonio
conjunguntur.
.
Venerunt nobis littera nomine Diodori inscri ,
?
ptaa, e l c , ulpag. 455.
, . . .
TTieophili archiepiscopi Alexandrini
ad Aga- , l x
thonem,
.
Maximus asseril ae Ecclttsiae leges ignorantem
M d e ^ i f A O C *
illicito raairimonio conjunclum esse, et quia hoc *
cum male habet quod noo recte et ex ordine agat, ,
&5*&affirmavit,qui contra leges facit per ignorantiam, , ,
se ab illicita vitae eocietate ex consensu abetentu- ixac*
rum, ilia etiam hoc volente. Si ergo probaveris, 8xt
quod hoc ex consensu faciant, et non fallant,quia , ,

91 Gor. , 39.

001

SYNTAGMA CANONUM. -

. , 6kP. ttL

, -Aest tempus decennale; 91 consideres eos debere


, - vereari cura catechumems, nunc eos sic dispensa.
* t l ? , Sin aulem vides quod decipere velit,et acerbitale
* , adhuc io eo opus sit, fac id quod Dens libi sug , (, / gesserit; id semper sequensquod in usu estvim * , que obtinet. Nam cum iis sis in locis, eorum
mentes melius nullo cognoscere potes.
.
TexlusAlZ
Citilis lex ilerura saepiusve repeti
] , - tasnon punit nuptias. [Interim] Umen parentibus
, quisuperslitibus ex prioreconjuge liberis ouptias
* terant, lucrorum amissionem inducit. De quibus
' . ' . . late tractat tit.9, lib. 5Cod.,etNovella de nuptiis.
Ad baecveroroulier propler coramistionemsangui , , nis, annum lugubrem exspectare cogilur : quod
* ; in viris locum non habet. Qu&itaque post mortem
. - viri ante completum annum nubit,infamis reddi , , tur: dequeamplius triente substantisesuaesecundo
marito donare, aul in testamento relinquere non
, * potesl. Quin ipsa etiam ex bsereditate, aul legato,
, morltS aut mortiscausadonatione nil consequilur : sed
CCUSd * haac ejas qui reliquit haeredes capiunt. E l si quid
* ipsi prior maritusreliquerit, capiunt [illud grada , timdecem personae,hoc estascendentesetdescen, , dentes;etextransversousquead
secundumgra dum. Ab intestato vero cognalis ipsius ad terlium
, dunlaxal usquegradum succedit. [Deniquej etiam
, omni dignitale, qaseque a priore raarito [vel] oc 8$, - casionesponsalium tnunerum.vel [ipsiusjmorien tis voluntate ad illam parveneriot, privalur. Quod
, si nullus dictarum decem personarum invenialur,
. - C locus [fil] fieco. Neque [vero] donatione propler
, , nupliasfruitur. Atque si haeres etiam scripla fue , rit,si quidem ex parle,ejusporlio apud cobaeredes
* manet: sin ex asse,ad |successores] ab inlestato
, ' - heereditas abil. Cseterum infamia aboletur, si ipsa
, ^ imperatori preces offerat, illeque istud largiaiur.
, A l s i i p s i liberi ex priore roatrimonio supersint,
, nonalilereabenignitale potietur, necaliis poBois
, aut infamia liberabitur, qtiam si semissem subs , - tanliae suce, nam cum noptias iteraret habuil, [et]
, , ' ususfructu et dominii [jure) illis donet: 414 que*,, . ', . * ', madmodum Jib.5.Cod.tit.9,const.l et2,etno?eila
$ * " de nuptiis traditur.] Interdum tamen citra pericu , - lum et damnum intra annum lugubrem nubit: ex
* , . principis videlicet josso,et quando in lugubri an

' ., . ', . ', ' peperit : Ut l i b . 3. Dig., tit. 2, digest. 10,


, '
[docetur ] De illicitis porro et inlerdictis nuptiia
' . ' . ., . ' , . fractint. tit. 5, 6, 7, lib. V Cod., et lib. 23, tit.
' , . ' , ', ', '.
2, digest. 38, 51, 55, 67.
. ' . CAP. III. De feminis, quoe viros suos a i , sentes obiisse putantes nubunt.
.
{ ' .
Concilii tocumeniri vi canon 93.
4''
93. U x o r v i r i qui secessit et non apparet, ao, , lequam de ejus morte certior facta sit,alteri coha * &- bitans adulteratur. Similiter et mililum uxores,
,, quae non apparentibus maritis napserunt,in eam10

Ex B i s i l . c a n . 31, 36,46.

903

PATRtAR&LE Cf.

dem rationem incidunt; quemadmodum et ) , *\ propler mariti peregrinatlOnem,reditam DOD -


spectant.Sed res hic quidem aliquam veniam ha- ,
bet,quodsitmajor ejus mortissuspicio.Eaautem, * )
quae illi qui ad tempus erat ab uxore reliclus,
nupsit per ignorantiam, deinde diraissa est quod /), ,
priorad ipsum redierit,est quidem fornicata, sed , ,
per ignorantiarn; a matrimonio ergo non arcebi- ,
tur, rectios autem,si eic manserit.Sin autem mi~ .
les aliqiianto post tempore redierit, cujus uxor ,
propter longam lllius absentiani alteri viro con- , , juncta est, is si velit, propriam uxorem recipiat, ,
ipsi venia propler ignorantiam data, eique qui ^ , * ,
illam in secondis ouptiis domum duxit.
< ', ", ^ .
4 1 5 Basilii canones 31, 36, 46.
31. Cujus vir discessit, nec comparet, ea anle-g '.
qoam de ejus morte certior facta sit, una cum ,
, .
alio babitans moechatur.
"*.
36. Hilitum uxores,quae maritis suie non comparentibus, nupserunt, ralioni eidem subjiciun- , ,
tur, cui et illae, quseob peregrinationem marito-
rum, reditum non exspeclavere : sed tamen res
nonnullam hic veniam adiniuit, quod major sit ,
*.
mortte suspicio.
'. )
46. Quae viro ad tempus ab uxore derelicto i n sciens nupsit, si deinde dimissa est,quod prior ad ,
ipsum retersa sit, fornicata quidem est, sed i m - , prudens, matrimonio ergo non arcebilur, sed , * *
^ .
melius est si sic permaneat.
* (&( ' ,
QuaB de repudiis disserit novella 417, a i t : Si
miles, echolaris, foederatus, aliusve [quispiaml , , ,
armatus in expediiionibus degat,quotcunque annis ' ,
[abfueri!,] ipsum ejos uxor exspectato, tamelsi , ,
nullas ab ipso lilleras accipiat. Quod ei ipsum '
decessisse audierit, ne [adhuc quidem] nubito, , ,
nisi prius [vel] per se, vel per parentes suos, ' , ,
aliumve fide dignum primores et chartularios , nnmeri, in qao ille] militare [solct], et tribunum , ^
interrogaril, an revera mortuus sit, etilli propo-
aitis sacrosanctis Evangeliis ipsum mortuum esse *
in instrumento deposuerint. [Ea] aotem acta ,
raulier capito, ac dein [adbuc] annum exspectato, , *
tumque [deniquej legitirae nubito. Si vero contra ,
boc pr&scriptum nupserit, et ipsa, et qui ipsam , .
duxit,ut adulteri,puniunlur. Atsi qui deposaeront , ,
menliti esse probentur,militia privantur,et decem *
libraram [auri] multam danl [illi] qaem mortiium , ,
esse dixerunt, atque [is] si velit, 416 uxorem . ,
suam recipiendi facullatem habet. Si scholaris erat, a primoribus scholae et actuario dicta depo- * , .

ilio fiat : sin foederatus, ab ipsius optione.


. *. .
C A P . IV. De iis qui divortium faciunt.
*,
Apostolorum eanon 5.
'. , , , , . .
5. Episcopus, vel presbyter vel diaconus, etc,
ut pag. 739.
',
Concilii Qangrensis eanon 44.
'.

, xat
44. Si qea mQlier relinquitmaritum,et vult recedere, matrimonium abhorrens, sit analbema. ,
.

SYNTAGMA CANONUM. -

. , CAP. I V .

906

'.

Concilii Carthaginenm canm 102.


De his qui uxore$ atU quce viros dimiltunt,
.
ui sic maneant.
'. " 102. Placuit , ut secundum evangelicara et
, , apostolicam disciplinam, neque dimissus ab uxo *, re, neque dimissa a marito, alteri conjungalur;
' , ' sed ita maaeant, aut sibimel reconcilientur: quod
Jt, * si contempserint, ad poenitentiam redigantur .
, - In qua causa legem imperialem (3i)petendum
.
est promulgari.
y

4 1

ia

' .
Concilii (zcumenici vi canon 87.
' . ,
87.Quae maritum reliqait, est adultera, si
' , , venerit ad alium, ut vult sacer et divinus Basi - lius, qui ex Jeremia propbeta hoc optime eolle, , - g i t : Quod si alii viro uxer fnerit, ad maritum
, g SUUtn COUVertetur, Std pollutd polluetur **.
, Et rureus : Qui autem detinet advlteram, est tn # - sipiens et impius . S i ergo praeter rationem a
, , - marilo 417 receesisse visa sit, iile quidem venia
dignua est, haec vero poena. Illi autem venia
/ ' dabitur, ut Ecclesiae coramunicet. Sed ei qui l e , gitime sibi datam uxorem relinquit, et aliam duest adulterii judicio
, , cit, e Domini sontentia
* abnoxius. Patribas enim nostris stalulum est,
, - ut qui suot ejusmodi ,anuum defleanl, biennio
, , , audiaot, trieonio substernanlur, ct septimo cum
, fidelibus consistant, et sic obiatione digni ha , beaotur.
.
', ', ' , '
Basilii canones 9, 35, 4 8 , 7 7
'. ,
9. iEque viris et mulieribuSCOnvenit seCOIldum
, * sentenlise consecutionem quod a Domino pronun - lialum est,non licere a malrimonio discedere, nisi
ob fornicationem.Conauetudo autem non sic se ha * ' , bet,sed mulieribus quidero multa accurale obser , , vari deprehendimus, cum Apostoiusquidem dicat:
" * Quod qui adhmet meretnci,fitunumcorpus ;
, , Jeremias vero: Quod si fuerit mulier cum, alio vi*
, ro,non revertetur ad virum suum,sed pollutapoU
, luetur* ; et iterum : Qui habet adulleram, stultus
, est etimpius so.Consuetudo autera etiam adulteros
, \ , * iros et in fornicaiionibus versantes jubet a mulie ribus retineri. Quare quseuna cum viro dimisso
, habitat,nescio an possil adultera appellari.Crimen
, enim hic attingit mulierem, quse virum dimisit,
, quanam de causa a conjugio discesserit. Sive enim
13

1 6

i Q

17

1 8

,
,
\
-, *

,
' , ,
; ),

percussa plagas non ferai, ferre satius erat quam a

conjuge separari: sive damnum in pecuniis non


ferat, ne haec quidem justa excusalio : sin autera,
quoniam ipse vivit in fornicatione, non habemus
hancin ecclesiasticaconsuetudine observaiionem,
imo vero ab infideli viro non jussa esl mulier separari, sed propter eventiim incerlum remanere.
Quidenim$ic,muher, an virum salvumsis factura ?Quare, qoae reliquit, est adultera, si ad
41

Conc Milevit. , cap. 7. ; Afric. 69 c. 12 Malth. v, 3 2 ; I Cor. VII, 10, 11 3 Can. 9, 21


u Jerem. , 1. Prov. xvni, 22. *e Matlh. v, 32. V Cao. 67. Basilii Magni. *8 1 Cor. v i , 16
19 Jerem. m , 1. 20 Prov. xvm, 22. I Cor , 16.
(31) QUSB noa legitur tunc impetrata. Vide August. serm. 49, inter 50 bom,
%

PMROli C I Y ,

29

907

P A T R I A R C I L E CP.

908

aliam viram accessit. Qui aotem relictus est, d i - ' - .


gH08 est fenia, et qutt una cum eo habilat, , COndemnatur. 418 Sed 81 vir, qui ab UXOre dis- * et & '
ceSSlt, accessit ad aliam, est et ipse aduller,qilia , facit Ut ipsa adulterium COmmittat; el quae una , ,
CUm ipso habitat, est adultera, quia alientim Vi- .
rum ad ee traduxit.
. 35. In marito ab UXOre derelictO COnsideranda
'. ;
dereliclionis causa : ac Sl eam praeter ralionem , ,
Secessisse COnstiterit, ille quidem dignus venia, ,
hfflC mulla. Venia aulem ei, Ut Ecclesiae , '
COmmunicet, dabilor.
.
4 8 . QuSB a maritO relicta est, mea quidem sen ' . *H ,
tenlia, manere debel. Si enim DominuS dixit: Sl
qiUSrelinquatUXOrem,exceplafornicatiotliscatl Sa, facit eam machrari & : eo quod eam , ,
adulteram VOCet, praeclusit ei COlljunctionem cum ,
alio. Qaomodo enim possit vir quidem esse reus, ' ttt adullerii causa, mulier inculpata, quae ,
adllllera a DominO Ob COnjunCtionem CUm alio ,
appellata est
;
77. Qui relinquit legilime sibi COpulaUm mu'. lierem, et aliam ducit,ex Domini sententia adul- , ,
terii aubjicitur judicio. Sed Slatutum est Patrum ,
BOStrorum canonibus, lit i i anno fleant, biennio * ,
atldiant, triennio substemantur, septimo consis- , tant CUm fidelibus, et ita oblatione digni babean- , , tur, 81 CUm lacrymis poenitentiam egerint.
, , .
7^#. De disjunctione matrimoniorum m u l t i s
, lociscivilis4191exdisserit, maxime aulem in lib. (32), . *
XXV,tit.2,el lib.V, COd. lit. 17 et Novella de nuptiis. . ', . ' ., . ',
Perfectius autem Novella H7[utquiB] cxpresse ? ' , (*
causas exponit ob quas [aut] maritOS aulUXOrre- 8; pudium mitlere possint. Atque [maritUS quideni] , dotem lucratur, ejU8 dominium liberis ex eo ma- '
trimonio superstitibus servaturus,si [cum mulier] ^, ,
aliquos imperatoriae majestalis insidiari sciret, , [id] maritO SUO non manifestaverit : illam (ma- * , ritUS] de adulterio aCCU3averit, et COnvicerit : Sl ,
quocunque modo vil mariti insidias Collocaverit autaliisid [agentibas] conscia illi non manifesla- ,
verit: si [una] cum extraneis viris nolente marito .
agitet COniivia, aut cum [US se] lavel : si nolente roarito extrasedes maneat,oon [larr.en] apud ^ * ,
parenles, extra quam Sl ipse Cilra diclas Causas '
ipsam expoleril. Hlllier aolem miUit repudium,
donationemqnepropternuptiaS,ejUSdominiumeX (,
60 malrimoilio SUperstilibus liberis s e m l u r a , l u - ,

M a t t h . , 32.
(32)Legee civiles.ad divortium qucd aitinet, haud
raro repugnasse juri ecclesiasiico, imo el evangelico, nimi? beu exploratum est. Caeieroqui prodocirinaetconsiante tradhlone ecclesiastica legantar,
compendii gralia, quedocte scribuntur in insigoi
opere: Traaition ou hittoire de CEglite sur le sacrenunldumariage, t. III, p. 164, seqq. praecipueque
p. *24, verba Naxianxeru ex orat. 31: Lex quidem

omnes ob causa$ libellum dat repudii: at Ckrist*$


non ob omnem causam, *ed separari tantum ab aduitera HXOre pertnittit : VOJJLO;
, '
,
. Idem iofra dicondum ad ea quae de concubinatu referuniur ex Iegibus.

909

SYNTAGMA CAftONtlf. -

. XIII, CAP. IV.

910

; , ttnep , < - cratur,si contra roajestatem imperatoriam [mfcri , tus] consilium captaveril,vel ejus conscius, maje * ' * stati non manifestaverit per ipsum vel per alium :
, 430 st quolibet raodo maritus uxoris vitse insidias
, posuerit,aul aliis dehocconsultantibusscienspru densque non manifestaverit ipsi,nec secundum le * gesvindicarestuduerit :si caatitati ipsias, ut ad , ulierio polluatur, insidiari lentaverit: si raaritus,
* ! ^ ubi uxorem de adulterioaccusaverit,[crimen] non
, , probaverit.His vero de [causisj maritus non solum
doaatione propter nuplias multalur,verumetiam
, - alterum ejus trientem ex aliissuis bonis [amittit:]
* [cum] et poenas sustinet,qua8 raulier damnata su , ' , ' stentura fuisset.Si [maritus] alteri in eadem domo
eaderave civitate cohabitet, et ab uxore aut ab alio
, - admonitus nan abstineat: etiam de hac [causa]
* trientem donationis ante nuptias alterum [uxor)
|5, - lucratur,donationera ejus malrimonii liberis ser ^ vatura.Si igitur extra has causasmaritusrepudium
(, , miserit,donationero[propternuptias]ejusquealle * rum trientem perdit.Sin raulier citra rationem re , ! pudium mittat,dotemperditetinsuper peromnem
' , vitam suam in monasterium conjicitur, bonaque
' ejus [itaj dividuntur, ut liberi oclo uncias, mo , nasteriura vero qeatuor capiat. At si liberi non
', / fuerint, parentes autem [sint,] qni repudio non
' , consenserint, illi uncias quatuor, monasterium
* - octo capit. Sin vero consenserint, monasterium
^ * , universam substanliam percipit. Possunt autem
^ * hflec etiam de viro citra causam repudiante dici,
- c [idque] ex Novella i 17,qu8B pcBnas lemerariorum
, repudiorum sequales,et virumstatutisin muuerem
[pcenis] ex sequo obnoxium esse, dicit. Caeterum,
, , sine darano solvilur matrimoniura, si maritus per
, triennium post inilum matriraonium curo uxore
* .
coire non potuerit, propter viiam monasticam

etiam,et si maritus ab hostibus captus fuerit, ac


an vivat ad quinquennium ignoretiir.
Texlus.Quoa porro consensa 421 conjuges i n
, ter ge matriroonium dirimere [possinl] dictum
* , fuit olim, abrogatum autera est per dictam 117
* NoYellam, sed postmodum ranovatuio ab impera , tore Juslino.Planequi roaritus indotatam uxorem
citra ralionem ejicit, datilli purse sobslantiaesuae
, quadranlern. A t si forte plures tribus liberi sint,
quadranlem,sed unius liberorum poriionem
' , ' [illa] accipit. Non potest autem quod illi datur,
* - centum auri Hbras excedere. Huic [dationi] ta , ,

' .

men qu3B doteni non iniulit molier, 81 citra ra-

tionem a marito divertat (qaomodo eadem 117


Novella [tradit]) non est obnoxia.
Textus. Usque adeo autem matrimoniorum dis , . ' , . ', . ', solutioimpediri naquit,utlib. XLV, tit.l,digest.l9
, ' dicalur: Quod si quis conjugum poenam spoponde , 1$$* rit,si culpasua divortium fial, (promissio] non va let. Sufficit enim in talibus a lege constituta pce " n a : nisi si stipulatio laatumdem comprehendat
* . ' . et ejusdem tit. digesl. 134. Non recte stipulor ab
* aliqua pcenara, si mihi non m*bat,neque item qusa

911

P A T R U R C H J E C P .

M2

mihi jaiO napUest,ab eap08tttm Stipulari poSSUm, ,


, *
* . '
., . ' , . ' , *
, ^
.
. ' . , ,
, ^.
'.
' . *'$
,
, .

8 divortiara feoerit. Eadem eliaro de muliere a


marito stipulante [intelligenda sunl| et lib. ?ui,
cod. tit. 38, consi. 2 . Invalide quis paciscitur, ne
aibi dWortium facere non liceat: el q u poeoa in
bac stipulatlone conetttuta est, irrita est.
CAP. Y . De fornicatione, adulteiio, stupro
et masculorum concubitu.
Aposiolorum canon 61.
60. Si adversus fldelem aliqua accusatio intendatur, ut fornicationis, vel adulterii, vel alicojus
alius prohibitsa actionia, et convictus fuerit, ad
clerura non provehatur.
4 8 9 Concilii Aiicyrani canon 20.
20. Si alicujua uxor adulterata fuerit, vel quis

' .
' , ,
eam adQlleraverit, oportel enm in septem aonis ** ,

quod perfeclum est aasequi, per grados qui eo

deducunt.
' .
ConeUii Neocaxariensis canon 8.
' . , . . .
8. Si alicujue uxor, e l c , uipag. 555.
*"'> ' , { ' .
Coneilii oecumenici vi canonet 86, 87, 98.
"\ , . . .
SO.Eosquiadanimaromlapsus^tc^tiipa^JSl.
\ ,
87. Quaa marilam reliqnii est adultera, etc.,u/
. . .
pag. 906.
98. Qui alteri desponsam mulierem, etc.,til
{*. , . . .
pag. 894.
Basilii canones 7, 18, 21, 22, 28, 26, 30, 34, *, ' , ' , \ \ x " , ', ',
37, 39, 49, 58, 59, 62, 77.
', ', ', ' , ', ' , ' .
7. Masculorura et animalium corruptores, et
*. ^, , ,
homicidce, et venefici, et adulleri, et idololatro, , , ,
eadem condemnatione digni habentur. Quare *
qnam in aliis habes formam, in iis quoque ser- , *
va. Ii autem qui trigisia annos pcenitentiam ege-
runt propler immundiliam, quam in ignorantia , fecerunt, quin recipiendi siot, ae dubitare qui- *
dem nos oportat. Nam eos venia digaos efficii eft , ignoratio, et sponlanea confessio, et temporis ,
tanta diulurnitas. Fere enimlotam bominis eeta- *
lem Satanae tradili sunt, ut discant noo gererese $, tnrpiler. Quamobrem jube eos abeque dilatione *
suscipi, maxime si lacrjmae habent, quae tuara , clementiam flectant, el vitam ostendunt corarai- , seratione digoam.
.
' . , . . .
4 2 5 1 8 . De firginibus lapsis, e t c , ^.858.
'. ,
21 .Si vir una cum uxore habitans, postea matrimonio non contenlus, in fornicalionem iociderit; , '
*
fbnticatorem eum judicamus, ipsumque longius

producimus in imposilis poroia: sed taraen oano-
oem non habemas,qui eam adulterii crimini sub- ,
jidat, si in solulani a matrimonio peccatum com- * missumsit: propterea quod adultera quidem, in- , ,
quit, Polluta polluetur et ad tirum suum noo re- * ,
vertetortt; et, Qai adulUramdetinet, stultus e$t * ,
ct impius**: eed qui fornicatus est,non excludetur .
quominus cum nxore habitet. Quare uxor quidem *
a fornicatione revertenlem virum soum exci- ,
piet; vir tero pollulam e sais aedibus ejiciet.Atque , *
D

* Jeren. i u , 1. ^ ProTerb.

XVHI, 22.

SYNTAGMA CANONUli. . , CAP. V .

013

914

^OUK, bornm quidem ratio non facilis, sed ccmwetudo


.
eic invaloit.
'. ,
22. Qui ex rapla mulieres habent, siquidem
eicv , ; aliis jaro desponsas abripuerint, anle adraittendi
, , non eunl, quam ab eis abtat sinl et eorum q u i * bus ab initio desponsae erant, potestati r e d d i t ,
, , ulrura eaa velint accipere an desislere. Si qoia
* , aatem vacanlem acceperit, auferre quidem opor ^ * tet, suisque restituere, et ipeorum volunlali per , , * miMere, aive sint pareotes, sive fratres, sive qei, ' is alii puelto moderalores : ac si ei quidero tra , - dere Telint, oporlet matrimonium coostiluere :
* 5 , aio aotem renuerint, nequaquam vim inferre.
Euro autem qoi ex stupro, eive latenli sive ?io , lento, uxorein habet, necaaae est fornicationis
* pcenam agnoscere. Est autem in qoatuor annis
- pfffi6nila fornicantibus poena. Oportet eoe anoo
, primo a precibus expelli, et flere ad fores eccle * aiffi : secundo ad auditionem admilti, tertio ad
' * poenllentiam : 4 2 4 quarto ad elandum una curo
, populo,abstinenles ab oblatione : deinde eis per, milti boni comrounionem.

.
25. Qui a ae etepratam pro uxore delinet, stupri quidem poenam eubibit, sed ei licebit eam
uxorem babere.
26. Fornicatio matriroonium non eat, sed ne
matrimoDii quidem initium. Quare ei fieri potesl,
Qt qoi per fornicationem coojuncti sunt, separenlur, id quidem optimom est. Sin aulem eis
omnino placeat conjugium, fornicationie qoidem
poBnam agnoscant; sad nnaime separentur, ne
quid deteriua accidat.
'. ,
30. De iis qoi rapiunt, canonera qoidem anti*
*, , quum non habemue, sed propriam eententiam
, proferimua, ut et ipsi et qui una cum ipaia r a * , piont, Iribus aonis aint exlra precee.Quod aatem
, violenter noo sit, poen nulli obnoxiam est, ai
* nec sluprum nec farlum rem praecesserit.Est au ' * tam vidua sui juria, et eequeodi polestas penee
.
ipsam est. Quare simalationum ac protaxtuam
cora nulla nobis babenda est.
34. Mulieres adollerio poikitae,etc.,ttl pag.SQ6.
'. , . .
37. Qai aliena aibi ablata uxorem duxit, i n
'. ,
, * prima quidem adulterii crimen auatinebit, in aeDcunda vero reus non agetor.
, .
\ ,
39. Qutt vivit cum adullero, adullera eat omni
.
tempore.
'. ,
49. Slupra qu& per viro inferuntur, non aiut
* accusationi obooxia. Quare etiam serva, si via ei
, .
a proprio bero illata ait, libera est a culpa.
' . , 88. Qui moechatus est, per qaindecira annos
, - aacramentoruro non erit particeps: qoatoor annis
, , - flens, quinque aadieoa, quatuor subslratae, per
, , . duos consi8teD8 sine communiooe.
'.
425 89. Fornicator septem annia aacramento
, , , ram non erit particepe, duobns flens, et duobut
, * audiens, el duobus sub$lratus,et OQO consistens:
.
lantura octavo ad communionem admiUetur.
' ' &
, ? ,
.
^ . , '
*
, *
,
, C
.

883

884

PATRIARCHiE CP.

CAP. X . De eptSCOpO qut SCire se dicit h&-


. l .

.
reticum eommuntcasse.
'.
Concilii Carlhaginensis canon 124.

De episcopis qui Donatistas communieasse
.
mentiti fuerinl.
'.
124.Si aulem probatum fuerit,eum decommunione illorum fuisse mentitum, e t c , ut pcrjr.682. , . . .
. '.
CAP. X I . Non esse abeundum ad hcereiico .
rum p$eudomartyres.
' .
Concilii Laodieeni canon 34.
'.
"

34. Quod non oportet omnem Christianum
Christi martyres relinquere, 5 9 6 et ad falsos ,
martyres, hoc est, haereticos abire, vel eos qui ,
prias haeretici fuere. Hi enim sunt a Deo alieni.
,
Sint ergo analhema qui ad eos abeunt.
.
. ' . CAP. XII. - Ne hcerelki ecclesiam inyre .
diantur.
" ' .
'.
Concilii Laodiceni canon 6.
. Non permittere haereticis, ut in doraura Do- , .
mini ingredianlur, si in haeresi permaneant.
. .
CAP. XIII. De hccreticorum nuptiis cum
.
orthodoxis.
', ' .
Concilii Laodiceni canones 10, 31.
'.
10. Non oporlere eos qui sunt Ecclesise, i n diecriminatim saos filios haereticis malrimonio
.
conjungere.
'. *
31. Quod non oportet cum omni haeretico matrimoniutn contrahere, vel dare filios aul filias : Q , ,
sed magis accipere si ae Chrislianos futuros pro- ,
fiteantur.
.
f

Concilii Chalcedonensis canon 14.


14. Quoniam in nonnullis provinciis concessum esl lecloribus, etc, uipag. 779.
Concilii Carlhaginensis canon 21.
Ut filii clericorum in matrimonio nonjmgantur haereticis.
21.Ilerum placuit ot filii clericorum gentili-

'.
'.
, . . .
'.
'
.
'. , *
,
bus, vel haBreticis, malrimonio non junganlur.
.
'.
5 0 7 Coneilii cecumenici vi canon 72.
'. 4 '
72. Non licere virum orthodoxum cum rouliere
haeretica conjungi, neque vero orlhodoxam cum ,
viro hflereiico copulari. Sed etsi quid ejusmodiab '
DIIO ex omnibus factum apparuerit, irritas nuptias ,
existimare,et nefarium conjugium dissolvi.Neque ,
enim ea quaa non sunt miscenda misceri, nec ,
ovem cum lupo,nec peccalorom sorlem cumChri- ,
sti parie conjungi oportet.Si quis autem ea, quae . ! '
a nobis decreta sunt,lransgressus fuerit,segrege- , *
tur. Si aulem aliqui quiadhuc sunt infideles,et in , orthodoxorum gregem nondum relati sunt, sunt , ,
inter se legilimo malrimonio conjuncli : deinde '
bic quidem eo quod esl honeslum electo, ad l u - , cem verilatis accurrerit, ille vero erroris vinculo ,
detentus fuerit, nolens divinos radios flxis oculia , ,
intueri,fldeli vero homiui placeat cum infidcli co- ,
4

885

SYNTAGM CANONUM.

- .

XII, CAP. X - X I V .

886

- habitare, vel et contra, ne a se invicem separen*


- lur. divini enim Pauli sententia : Sanctificatus est vir infidelis in muliere, et sanclificata
e$t mulier infidelis in viro 99
, t l
lextus. Civilis lex tametsi, cum eiactissime
, . ' , . *, .', nuplias definit, dicat, lib. xxm, tit. 3, digest. 1:
, - Ntiplise sunt conjunctio maris et feiuinae,eonsor , (ium omnis vitae, difini et humani juris commu/, niealio: secundum quam definilionem eosqui ma, trimonio conjunguntur, ejusdero esse religionis
* oportet: agnoscit lamen alque admittit inler or . ' . ., ', . ', thodoxum atque haereticum, matrimonium. Dicil
, namque lib. i Cod., t i l . 5, const. 12, quod,Cum
^ * parentes litigant,potior sit qui libero ad orlbodo. * . - xam fldem adducere vult. Et const.18 ejusdem tit.
, , Sst qood, Si aller conjugum orthodoxus sil, et alter
- . , haereticus, liberos illorum 398 orthodoxos fieri
. ', . ', oporleat. Et lib. v, lit. 1 const. 5 : Si sponsa pro , pter religionis diversitatero conjugium recuset,
, ai quidem [eam] rem illa pra&scivit, parenles ejus
, ) ^ tenentar : sin ignoravit, aut postquam arrhae ce, * - pit, [ea] res incidit, simplam redditur. [Quod]
. * . ' . ' . ipsum et in sponso [obtioet.] Const. autem 6,tit.
\ , - 9, lib. Cod. a i l : Qui Chrislianos Judaeam [in
, * , matrimonium] accipit, aut qui Judaeus Cbriatia.
nam, adullerii accusatur.
. '.
CAP. XIV. De hceretici* ad orthodoxiam se
, - converientibm,ct utrum hi in clerum admitiipos , , sint et quinam ex hi$baptizentur,qui autem tan\ , tummodo ungantur; et quod mansuete cum hce .
C retitis e$t agendum, ob spem conversionis.
' , '.
Concilii Nitomi canones 8, 507.
*. ,
8. De his qui ee catharos, etc, vt pag. 59.
tbv
,
.

. . .
'. , . . .
', ' .
'. ,

, . . .
' .
, . . .
' .
'. , . . .

19. De Paulianislis, etc, utpag. 559.


Conciiii Laodiceni canon 7, 8.
7. Eos qui ex baeresibus, hoc est Novalianis,
eive Pholinianis, vel Tessaradecatitis convertuntur, etc, ul pag. 623.
0. Eos qui ab eorum hacresi qui Phryges d i cuntur, etc, ut pag. 623.
590 Concilii Comtantinopolitani canon 7.
7. Eos qui redae fidei adjiciuntur, etc, ut
pag. 623.
' , ', "\
Concilii Carihaginemis canones 47, 57, 66.
- t> De parvulis qui apud Donatistas baptizati
.
surit.
' . ",
47. De Donatistis placuit, ut consulamus fra ^ , . . .
tres et consacerdoies noetros Siricium et Simplicianum, etc, ut pag. 595.
*11 Ut parvuli apud Donatistas bapiizati in ea
, iholica Ecclesia clerici ordinentur.
.
'
, . . .

I Gor. vu, 14.

57. Unde quoniam superiori concilio slalutum,


e l c , ut pag. 875.

PATRIABGHiE C P .

887

888

:
"'.
66. Deinde pertractatis et consideralis omnibus qoae alilitali Eccleaiaa con?enire 4 0 0 v i - ,
debaninr, annuente atque admonente Spiritu , ;
Dei, elegimus cum memoratis bominibua, quam- , ?is da Doroinici corporis onitate inquieta dissen- ,
eiooe prsecisis, leniter et pacifice agere; ut quao-
turo in nobis est, omnibua qui eorinn commu- $
nione et societate irretiti sunt, per universas ,
provincias Africanas penilus innolescat, quam
miserabili errore devincti sunt: Ne forte, sicut , dicit Apostolus, nobis in mansuetudine corri- * ", ,
pientibus diversa sanlientes, det tllis Deus p&- ,
nitentiam ad cognoscendam verilalem, et re$ipi- >-

Ut cum DonaiisU* leuiter agatur.

SCant de diaboli laqueit, OOptivatt afc tpso ad tp- ,

siu$ voluntatem *.


.
{''
{'. , . . .

Concilii cecumenici canon 98.


95. Eos qui ex haereticis ad rectam fidem accedunt, etc., ut p*g. 626.
', ' .
Basilii canones 1, 4 7 .
4. Quod igitur ad Galharos pertinet, etc, ut
. ,
png. 866.
. . .
Pepuseni ergo sunt, e i c , ut pag. 866.
, . . .
Calhari sunt et ipsi, etc., ut pag. 867.
, . . .
49. Encratitffl et Saccophori, e t c , utpag.466.
' . , . . .
Theophili ex epistola ad Aphyngium episco
pum.
.
De kis qui dicuntur Calhari.
.
Declaravit mihi tua pietae,quod quidaro horura c , qui ae Calharos nominant, voluat ad Ecclesiam
aceedere. Quooiara ergo raagna sjnodiis,qu& Ni- ,
C8B3B habila est a sanclis Palribus nostris, slatuil,
,
utordinentur qoi accedunt, velisjuxla bancfor- ,
mara eoa qui ad Ecclesiam accedere ?olunt or- dinare, ai quidem vita eorum recta est, et nihil ,
eis adversatur.
, .
401 Gonciliura Cjpriani [lemporibus habitum]

statuil, ut quicuoque hsereticus ad rectam fidem ,
daveoit, baptizelur : haereticorum [lotionemj non .
esse baplismum dicens.
. ' .
CAP.XV.Non oportere ab epticopis vel clericii donari re aliqua,vel heredes aut legatarios tn- ,
siitui hxretkos, etiamsi sint eorum propinqui. , .
' , ' .
Concilii Carthaginensh canones 22, 81
)
" ,
Vi episeapi vel clerici, etc, ut pag. 827.
22. Et ut in eoe qui catholici, e t c , ut pag.
827.
De episcopis qui harelicos vel paganos hcerede$ imtiluunt.
81. Item placuit ut ei qui* episcopus haeredes,
e t c , til pag. 827.
Lege q u adnolata sunt in cap. 8, lit. 10 pnesentie operit.

* Conc. Afric. 33.

2 Tira. u , 25,26.

. . .
'. ,
. . .

.
' . , ,
, . . .
^ ' .
* . .

889

S Y N T A G H A CANONUM. -

. * . .

. X I I I , C A P . I.

890

CAP. X V I . De hxreiieis

erroris

sui poeni-

tentibus.
*.
'. , . . .

Basilii CanOU 5.
5. Haereticos in exitu poenitentiam, e t c , ut
pag. 803.
iv ' '
Lege quao in pr?esenlis operis cap. 39, lit. 9,
.
adootata SUIlt.
. ' . &
4 0 2 C A P . X V I I . Quomodo episcopi vindu
, C6fit pertinetltta
ad 86 loca qu(B hotretici OCCU.
paveritlt.
', '.
Concilii Carthaginensis cationes 119, 121.
Ut St quam dlCBCesim epiSCOpuS, ab htoresi U , , beram, trientlio pouederit, nullus eam Tepetat.
.
'. , 119. Item placuit, Ut eliamsi quisqoam post
, - leges aliquem locam ad catholicam unitatem con, - verlerit,eanique per Irienniura nemine repetente
, ' , retinuerit, ulterius ab 60 non repetatur.Si tamen
- ipsum triennium fuit episcopUS qui posset
* repetere, et tacuit, pr&judicium patielur. Si au , - ' - lem non ftiil,non praejudicetur matrici,sed liceal,
, ' - cum locus acceperit episcopum quem non babe . bat, ipso die inlra triennium . Item que 81 fuerit episcopus ad catbolicam 6X Donati
, parte conversas, non ei praejudicet praefinitum
, ' - terapus, eed ex quo die conversus est, babeat
, triennium potastatem repetendi loca, q u
..
ad ipsam perlinebant calbedram.

hi$ qui pUb68 ai 86 pertinetltCS negligunt.
.
'. ,
121. Item placuit ut quicunque negligunt loca
, G ad suam calhedrara pertinenlia, e t c , ut pag*
. . .
679.
' . '
Lege quae adnotata SQtlt in 10 cap. tit, 81 8. .
sentis operis.
. ' .
4 0 3 C A P . XVIII. De iis qttto UCta Ephe .
sina (Aolere nitunlur.
f

^
" ' .
Concilti Epheiini canon 6.
<\

g Similiter autem et 81 qui yelinl ea, quse de
kv gingulis per sanctam synodum Ephesinain gesta
, m quocunque modo movere : sancta synodttS
, , i
decrevit, si quidem episcopi aut clerici fue , - rint, eos omnino a proprio cadere gradu : si vero
.
laici, excommunicatos esse.
' L e g e q u i n cap. 3 8608 tiluli sont adno .
D tala.
#

g u

' .

TITULUS XIII.
DE LAICIS
. ' . CAP. I. Ut laicuB qui Ufbe 88, , tre& hebdomadas ad eccUiiam COnvenerit,
, ^ - sanda COmmunioiie remOOeatW,
.
5 Conc. Afric. e. 86.

$91

892

PATRIARCHJ3 C P .

Concilii Sardicensis canon 4 1 . '

^ \
41. OsillS episcopus dixil t Hoc qooqae defi'. -
nire deberaus, e t c , utpag. 606.
, . . .
Concilii (Bcumetlici canotl 80.
' .
80. Si quis episcopus, vel presbjter, dia ' . , , ,
conus, e l c , ut pag. 606.
. . .
4 0 4 CAP. . De laicis secutldo vel pluries
. ' . ^,
nubentibU8, et de illieiiis nuptiti et COpula.
), ,
.
Apostolorum canones 49, 48.
', '
19 [18]. Qui duas sorores duxil, ?el COnsobri ' . &,
nam, non poteet esse clericas.
.
48 [47] Si quis UlCUS Slia ejecta UXOre aliam
' . *
acceperit vel ab alio SOlulam, segregetur.
, >,
.
Condlii Ancyrani Cationes 16, 17.
"*, ' .
16. De US, qui ralionis expertia animalia inie*. ,
runt, vel ineunt (30). Qoiconque priusquam ? i - , ginti quidem annos nati esseat, peccarunt, post- ,
quam quindecim annis substrali ac atipplices fue- ' rintjCOmmunionem ad preces assequantur.Dein- , de et CUm in Communione quinque annis perse- " veraverint, oblalionetl) attingant. Examinelur au- , tem 6t eorum in substratione fita, et ita huma-
nitatem COnsequantur. Si qui autem iroprobe ac ,
maligne i n peccatis fuerunl, longe eubstralionem * ,
haheant. Quicunque autem hanc aetalem trans- ,
gressi,et habentes Uiores, in hoc peccalum inci- , *U
deruut, viginli annis subslrati, communionem ad ' * *
preces assequantur. Deinde cum in precuil) COm- ,
munionequinqueannosperegerint,oblalionem as- ,
Sequantur. Siqoi autem et mulieres habenles, ^ ,
quinqaagesimum annura transgressi, peccave
,
runt, in vitce exitu communionem assequantur.
17. Eos qui rationis expertia animantia inie'. ,
runt,6t qui leprosi aunt f el fuerunl, juesil aancta ,
SynodtlS inter hiemailles orare.
.
4 0 8 Concilii Neoccesariensis, canonCS 2, 3, 4, 7.
' , ' , ' .
2. Femina s i duobus fratribus nupserit, e l c ,
'. , . . .
ut pag. 802.
3. De iis qui in plurima matrimonia incidunt,
'. ,
tempus quidem prostilutum esae manifeslum est. -
Sed COnversio et pcenitentia eorum tempus COn- .
trahit.
4 . S i quieproposueritCODCUpiscereiBuliereir.ad
'. , dorraiendum cum ipsa,ejus aulem desiderium ad , *opus oon venerit, videtur esse a gratia liberatus. * < , ^.
7. Presbjler in nuptiis ejua qui duas mores
'. *ducit, oe convivetur, e l c , ut pag. 6 9 1 .
*, . . .
Concilii Laodiceni Canones 1, 10, 31.
', \ ' .
1. Oportere ex ecclesiastico Canone e08 qui
'. ,
libere el legilime secundo matrimooio COnjUDCti ;
SUDt, 6t clam UXOres duxerunt CUm exiguum , ,
tempus prSBlerieril, et orationibus et jejuniie ?a- vncaverint, eis ex venia dari communionem.
, *
.

(30) Boc intelligi potesi de his qui vel cum pecoribus, vel more pecudum cnm propinqoo aangurot
misti sunt.

893

SYNTAGMA CANONUSi. -

, XIII, CAP. II.

894

\ \- 10. 608 qui SUDt Ecdesiffi, indis criminatim suos filios baereticis matrimonio conjungere.
.
81. Quod non oportel cum omni hseretico,
*. " , , . .

e t c , ut pag. 883.
Coneilii Chalcedonensis canon 16.
16. Yirginem quee se Domino Deo dedicavit,
a t c , ut pag. 734.
Concilii oecumenici vi canones 53, 54, 72, 98.

^ ' .
" \ , . . .
' ,

, <.
53. Quoniam spiritalis necessitudo seu affini \
, , tas corporum eonjunclione major est, in non nullis aulem locis cognovimas qaosdam, qui ex
, - sancto et salutari baptismate infantes suscipiunt,
- postea qaoque cum ma(ribu& illorum viduis raa, g trimonium contrahere, statuimus ut in poslerura
. E l nihil fiat ejusmodi. Si qui autem post praesen , tara canonem hoc facere deprehansi fuerint, i i
quidem 4 0 6 primo ab hoc illicito malrimonio
, desistant, deinde et fornicatorum poenis subji .
ciantur.
'.
54. Gum divina Scrlptura nos aperte doceat:
* . Non ingredieris ad omnem eonsanguineam car, , nis tu3B ad revelandam ejus turpitudinem 4, d i o l - vinus Basilius 3 nonnullas prohibilas nuptias in
, sitis canonibue enumeravit, mullis silentio p r , ' teritis, et his utrisque nobis ulililalem atlulit.
. Turpium enim nominum multitudine evilata, ne
, ^, verbis oraiionem pallueret, generalibus nomini * , bus impuritates complexus est, per quas legibus
' vetitae nuptias nobie in summa ostendit.Quoniam
* , - autera propler ejusmodi silentium, et quod non
discerni posset illicitarom nuptiarura prohibitio,
, seipsam natura confudit: nobis visura est ea
, paolo apertius exponere, ab hoc deinceps lem '- pore decernentes,ut qui cum palrui sui filia ma, , (rimonii societatem inierit; vel pater et filius,
<>, qui cum matre et filia ; vel cum duabus puellis
, sororibos pater et iiliue; vel cum duobus fralri, ? , - bus mater et filia, vel fratres duo cum duabua
6ororibus,in septennii canonera incidant,iis pro.
cul dubio separatis a nefario contubernio 6.
c

'. , 72.Non (icere virum orthodoxum cam muliere


, . . .
hseretica conjungi, e ( c , ut pag. 883.
' ' . ,
98. Qui alteri desponsalaro mulierero eo adhuc
, vivo cui desponsala est, io nuptiarum ducit so, .
cietatem, aduUerii crimini subjiciatur.
', ', ' .
Concilii unionis canones 1, 2, 3.
*. , '
407 1. Tribus nuptiis quarlas adjicere nemo
, - prae<?umat,sed prorsus ab iis abstineat.ac recorde , turse per tale facinus ab omni communi ecclesia , stica.imo ab omni aditu domus sacraeexclusum i r i
, per omne terapus quo isto vilae genere utatur. Sic
. enim sauctis prius etiam quam nobis,placuit.Quam
, /& quidem senteiiliara dilucidaturi confirmamua
,
ejusmodi nuptias moribus Ghristlanis repngnara.
* .
D

4 Levit xviii, 6. 5 Can. 88 at 68. 6 Vide can. 23 Basilii ad Amphiloch.

S95

PATRIARGHJE CP.

2.Seds6cundarumquoque tertiarumque miptta- ', " rura conditionesexcusalione opus habent utpole ,
Christianoriira moribusrainus congruentes.Etter- $ ,
tiaquidem a Patribus ipsis minus bene etnonsine l*tnota sordilatis commendabantur. Gum enim ob ' (
majorem verecundiam eares pudorenonvacabat, ,
nec, ut nunc quidem, in mores ipsos transierat. , '
Quod enim accidit ei qui rem obscenam in parte , '
doraus recondita viderit,al flocci faciat, imo com
libertate de ea verba faciat,sicet nos quidquid sor- * ,
didiinhaserit.ejicimus ac mious odiosum reddi- ^ ,
mus. Igitur debilitatis huroanae ratione habita et , ea quChristianosdecet,verecuadiausi,ejusmodi nuptiis abstinendum esse existiraamus. Nam qui ^ * ,
quadragesiraum attigeril annum, el nullo nalur , .)
et decoriquod a Christiana nunquam^ abesae vita ^
potest,respectu ad tertiam curretuxorem,solo vo-
luplatis stimulo excitatus,eum per quinquenoium ,
sacraraentorum participatione privari jubeicus ,
cura omni severilate. Qui enim non erubuit in ,
Christi Ecclesia hominis impuri partes re et verbo ,
agere, parum dignus est qui ciementia fruatur fa- , ;
clorumque indulgentiam persequatur. Licetenim ,
in sacrom coatum receptus fuerii per graliam, ista ^ .
tamen receptio perfecta non eril sine resurrectionis ,
Salialoris noslri et Dei beneflcio; qaare abstinen- , '
tiae continenticeque 408 operaradandoadpuritatis . *0
statura revertelur; puta ubi e prioribus connubiis (
liberi procreati non adsunt, post quadragesimum , vilae annum ad Cerlias convolare nuptiaa, fas esse , * }

quod facere nefas eril ubi nati SUperslites priora C connubia annuntiant. Quid enim injustius qaam ;
libidioi inopporlum deditum, liberos a prioribus ,
susceptos uxoribns negligere tanquam onus, mo- ,
lesiiam,prsBsertim ubiliberorom abundantia est? ( ,
Qui igitur triginla annos natus post susceptos ex
uxoribus liberos tertias inierilnuptias,perquatuor . ,
anaoa sacrorum particeps ne esto mysteriorura, ,
quippe quem nihil aliud,ut clarum est, nisi con- , ^
cupisceniia el effrenata libido ad nuptias compu- ,
lit. Quod si postea mysteriis ei frui concedetur, , ter per annuui ad eucharietiam accedet, primo, ,
teropore salutaris resurreclionis Jesu Christi et
Dei; ahera vice in assumplione immaculatae Dei- , parae; tertia vice in feslo Jesu Christi Deiqoe na- ^ . ;

Ulitio; quibus diebus jejuilium erit exercendum.


Deficientiblia autem liberis tertias inire nupliaa

, , ,

nemini probrum,siquidem palemitatis juraexer-

Cere honestum ac reprehensione haud dignum.

Hc de lerliis nupiiis disseruisse sufficial.


, ' ^
, , *
. ,
* , *
, : * ,
. ! , ,
^ ,
' .

3.Necprimus nec secundus torus periculis caret


Suisjalterutef enim Ua COmparatUS esae debet u i

\ ! '^ ,

897

8TNTAGMA

CANONuM. -

. , CAP. tt.

, , catlta prafa 4 0 9 8ubeit,ut raptUS autcomiptio


, per seductionem.Suprema namque lex puritas el
, arlium meretriciarum absentia. Si qais igiiur iis
* quse praemisimus,spretie primas autaccundascele , - brat nuptias, cum Ecclesia Christi pura et imma , culatasalutariterexperietur,nec priua ad mysteria
* , - admittet, quam fornicalionem suam expiarit, ad
, septimum annom. Presbyter autem qui contra
, lerminum redintegrationis aliquemin coetum pio ram receperit, cum sue ipsius periculo id facit.
<)$ Nam bomo ita receptus de statu grati dejlcielur
, - per septennium.Haec porroscandala eorutn quian * tiquiasregni habenas tenebant, opus erant. Nonc
\ aatera Patris,et Filii,eiSpiriiu8 sancti benevolen, , tiaet gratia, necnon sanctissimae Deiparaeet magni
exercituumducis auxilio sacerdotessolitariosinde
, a nonaginta annis ob causam quamcommemora?i mus regnura placidom imperalorum noatrorum
Basilii et Constantini conjunxit in unamque ca . tholicam et apostolicam Ecclesiam coadunaviU
Oportet igilur maximis laudibos efferri eoe qui
, , boc opos divinum et excelsum ptirpetrarunt.
,
^ ,
,
'
.
\ ,', ' , ', ' , ' , ' , ',
', ', oCT, ', ', .
'. , , *
,
,
. '
, ,
*
^, * , , ,
,
) / , ,
, '
^
, '
*
c

, *
, ? ,
' , . . \
'
,
,
, .
'.
,
,

7 Joan. iv. 18 81 Tim, v, 11,11

BOiilii

Canotie* 4, 48, 23, 2, 41, 50, 83, 67,

68, 75, 76, 78, 79, 80.


410 4.Detrigami8etpoIygamisdefinireeumdem
canonem,quemetdedigamis,servataproportione:

annum videlicet in digamis,alii vero duos annos.


Trigamos autem tribus,et ssepe quatuor annis segregant.Id aulem non amplius conjugium.sed polygamiam appellant, vel potius moderatam fornicalionem. Quapropler et Domious Samaritanaa,
qua maritos quinque per ?ices babaerat, Quem
nunCy inquit, habes, maritus non est 1 : quippe
qnod ii qui digami mensura exciderunt,digninoa
aint qui vel mariti vel uxoris noroine appellanlur.
Jam vero consuetudioe accepimui in trigamia
qoinquennii segregalionera, non a canonibue,sed
eos qui prsecesserunt 8equendo.Oportetaulemeo8
non omnino arcere ab Ecclesia,sed auditione d i gnari duobas vel tribas annis : ac posthac ipeis
perraiUere,ut consistant quidem, abstineant vero
a boni communione, et sic, exhibito poenitentiae
aliquo fructu, communionis loco restituere.
18. De lapsis virginibus, e t c , utpag. 858.
23. Deiis aulem qui duas sorores oxores ducunt, ?el de iis quae duobus fratribus nubunt, a
nobis edita est epistola, cujus misimus exemplar
tua3 pietati. Qui autem sui fratris uxorem acceperit, non prius admittetur, quam ab ea recesserit.
411 24 Viduam, qua in viduarum numerum
relata est, hoc est,qu* ab Ecclesia aliturjudicay\t Apostolus nubenlem contemni debere 8, Viro

P A T R l A R C H i E C P .

aulem viduo iraposita est,sed lali Sufficit , \ , '


pcena digamorum. Porro vidua sexaginta annos . "
nata, si rureus una cum viro habilare voluerit, ,
boni communione non dignabilur, donec ab im- ,
puritalis vilio destiterit. Sed si ante sexagintaan- , noa eara ascripserimus, noslra est, non mulieris *
, .
culpa.
*. *
41. Q u in viduitate habet sui potesialera,una
cum viro habitara potest sine reprebensione, si ,
nemo est qui conjugiura divellat, cum Aposlolus ' d i c a i : Si mortuus sit muritus, libera esi ul nei- ^ , kaciv ,
.
bat eui velil; tantum in Dwnino 9.
'. ,
50. Trigamiae lex non est. Quare lege matrimonium terlium non contrahitur.Ac talia quidem, * , ^
utEcclesisB inquinamenla, babemus.Sed condem- *
nationibus publicis non SubjicimilS Ut SOlula for- B*X , nicatiooe magis eligenda
.
'. ,
53. Vidua ancilla fortasse non multum lapsa
est,queBsecundas naptias per raplus speciem ele-
git. Quamobrem ob id incusanda non est. Non
enim praetextus judicantur,sed voluntas.IHam au- , ' ' .
tem, ut perspicuum eet, manet digamise pcena,
'. 67. Cum sorore coilus, bomicidae tempus in
.
poenitenlia explebit.
'.
68. Cognalionis in humanis nupliis prohibitae
conjunctio, si in peccatis deprehendatur, adul- , , .
terorum poenas subibit.
'. 4 1 2 75. Quicum sua ex palre vel ex matre
, . . .
sorore pollulus est, e l c , utpag. 806.
"\
76. Eadem est ratio de iis quoque qui suaa nu
C .
rus accipiunt
'.
78. Eadem aulem forma observetur et in eos
qui sorores duas in malrimonium ducunt, elsi ,
.
diversis temporibus.
'. ,
79. Qui autera in suas novercas insaniunl,sunt
eidem canoni obnoxii, coi el i i , qui insaniunt in , .
SliaS 8068.
'. ,
80. Polygamiam Patres silentio pratermisere,
utbelluinam,prorsusqueabhominum genere alie- , \
nam. Ea autem nobis videlur peccatum essefor- ,
nicatione majus. Qaapropter consentaneum est eos subjici canonibua, ul scilicet postqmm anno , ,
fleverinl, et tribus substrali fuerint, sic susci- , .

piantar.
Ejutdem ex epistola ad Diodorum Tarsensem de
iis qui duas sorores ducunt, vel defeminis qux
duobusfrahibus matrimonio conjunguntur.
Yenerunt nobis Htterae nomine Diodori inscript8B, e l c , ulpag. 455.
TheophiU archiepiscopi Alexandrini ad Agathonem.
Maximus asserit se Ecclttsi leges ignorantem
illicito raatrimonio conjunctum esse, et quia hoc
cum male habet quod noo recte et ex ordine agal,
affirmavit^qui conlra leges facit per ignoranliara,
se ab illicila vitae aocielate ex consensu abstenturum, illa etiam hoc volente. Si ergo probaveris,
quod hocexconsensu faciant, et non fallant,quia
91 Cor. , 39.


,
.
,
, . . .
,
.
,

,
, ,


, ,

D ,

901

SYNTAGMA CANONUM. -

. , thP.

ttt.

002

, et est tempus decennale; ai consideres eos debere


, - vereari cum catechumenis, nunc eos sic dispensa.
? 3 , Sin autem vides quod decipere velit,et acerbitate
' , adhuc in eo opus sit, fac id quod Dens tibi sug , , gesseril; id semper sequensquod in usu estvim * , que obtinet. Nam cum iis sis in locis, eorum
mentes melius nullo cognoscere potes.
.
TextusAlZ Civilis lex iterum saepiusve repeti (
, - tasnon punil nuptias. [Inlerim] tamen parentibus
, kx quisuperstilibus ex prioreconjuge iiberis nuptias
fev terant, lucrorum amissionem inducit. De quibus
6' . ' . . late tractat lit.9, lib. 5 Cod.,etNovella de nuptiis.
* * Ad baecveromulier propter comraislionemsangui , , nis, annum lugubrem exspectare cogitur : quod
* in viris locura non habet. Quae itaque post mortem
. viriante completum aonum nubit,infamis reddi , , tur: dequeamplius triente substantiaesuaesecundo
marito donare, aut in testamento relinquere noo
, * potest. Quin ipsa etiam ex haereditale, aut legato,
, morltS aut mortiscausadonatione nil consequitur : sed
COUSa * baac ejas qui reliquit h&redes capiunt. Et si quid
ipsi prior maritusreliquerit, capiunt [illud grada , timdecem personse,hoc eslascendenleseldescen, , dentes; et ex transverso usque ad eecundura gra * dum. Ab inteslato vero cognatis ipsius ad (eriium
, duntaxat usquegraduin succedit. [Denique] etiam
, omni dignitate, qaaeque a priore marito [vel] oc $$, - casionesponsalium inunerum,vel [ipsiusjmorien * tis volunlate ad illam parvenerint, privalur. Quod
, * si nullus diclarura decem personarum inveniator,
. Clocus[fit] fisco. Neque [vero] donatione prapter
, ! , nuptiaefruitur. Atque si hseres etiam scripta fue , rit.si quidera ex parte,ejus poriio apud cohaeredes
* manet: sin ex assa,ad |succes8ores] ab intestato
, ' - heeredilas abit. Cselerum infamiaaboletur, si ipsa
, ^ * imperatori precee oflerat, illeque istud largiaiur.
, Atsi ipsi liberi ex priore roatrimoDio superaiat,
, non aliterea benignitale polietur, nec aliis poenia
, aut infamia liberabitur, qtiam si semissem subs , tanliaasuffi, nam cum nuptias iteraret habuil, [el]
, . ' usosfructu et doroinii [jure] illis donet: 414 que., . ', . * ' , madmodumlib 5.Cod.tit.9,const.l et2,etno?ella
$ * " de nuptiis traditur.] Interdum taroen citra pericu , - lum el damnum inlra annum lugubrera nobit: ex
* ^, . principis videlicel jossD,et quando in lugubri an* ., . ', . ', *
Dno peperit: ot lib. 3. Dig., tit. 2, digest. 10,
, ' "*
[docetur ] De illicitis porro et interdictis nupliia
' . ' . ., , ' , .
fraclant. tit. 5, 6 , 7 , l i b . V Cod., et lib. 23, lit.
' , . ' , ', ', '.
B

. ' . ,
.
{ ' .
{'\ *
, ,
' & ,

^ExBisil

can. 31, 36,46.

2, digest. 38, 51,55, 67.


CAP. III. De feminis, quoe viros suos ab*
sentes obiissc putantes nubunt.
Concilii acumenici vi canon 93.
93. U x o r viri qui secessit et non apparet, antequam de ejus morte certior facia sit,alteri cohabitans adulteratur. Similiter et mililum uxores,
quae non apparentibus maritis nupserunt,in eam10

903

PATRtARCHiU

CP.

dem rationem incidunt; quemadmodum et quaa , ! *


propter mariti peregrinationem,reditam ex
spectant.Sed res hic quidem aliquam reniam ha- ,
bet,quod sit major ejus mortis suspicio. Ea autem, tlvai *
quae illi qui ad tempus erat ab uxore relictus, /
nupsit per ignorantiam, deinde dimissa est quod , ,
priorad ipsum redierit,est quidem fornicata, sed , ,
per ignorantiam; a malrimonio ergo non arcebi- , *
tur, reclios autem,si eic manserit.Sin autem m i - ^ .
les atiquanto post tempore redierit, cujus uxor ,
propter longam lllius absentiam alteri viro con- , , juncta est, ia si velil, propriam uxorem recipiat, ,
ipai renia propler ignorantiam data, eique qui , .
Qlam in secondis nupliis domom duxit.
4 i t t Basilii canones 31, 36, 46.
< ', " , " .
'.
31. Cujus vir discessit, nec comparet, ea anteqoam de ejus morte certior facla sit, una cum ,
, .
alio babitane moecbatur.
B

36. Militum uxores,quae maritis suie non comparentibus, nupserunt, ralioni eidem subjiciuntur, cui et illse, qoae ob peregrinalione/n marilorum, reditum non exspectavere : sed lamen res
nonnuilam hic veniam adiniitit, quod major sit
mortis suspicio.
46. Quae viro ad tempus ab nxore darelicto i n sciens nupsit, si deinde dimissa est,quod prior ad
ipsuro reversa sit, fornicata quidem est, sed i m prudena. matrimonio ergo non arcebitur, sed
melius est si sic permaneat.
Quae de repudiis disserit novella 117, a i t : Si
miles, scholaris, tederalus, aliueye [quispiam]
armatus in expeditionibus degat,quotcunque annis
[abfueril,] ipsum ejas uxor exspectato, tamelei
nullas ab ipso litteras accipiat. Quod ai ipsum
decessisae audierit, ne [adhuc quidem] nubito,
nisi prias [vel] per se, vel per parentes suos,
aliomve fide dignum primores et chartalarios
noroeri, in qoo ille] militare [solcl], et tribunum
interrogaril, an revera mortuus eit, etillipropoeitls eacrosanctis Evangeliis ipsiim mortuum esse
in instrumenlo deposuerinl. [Ea] aatera aeta
raoJier capito, ac dein [adhuc] annum exapaclato,
tumqae [denique] legitime nubito. Si vero contra
boc pratscriptum nupseril, et ipsa, et qui ipsam
duxit,ut adulleri,puniuntur. Atsi qui deposueront
raenliti esse probentur,roilitia privantur,et decem

"*.
, ,


, .
" . )
,
, , *
^ .
^ ' ,
, , ,
,
, ,
' *
, ,

* , ,
, , ^

*
,
, *
,
, .
, ,
*

libraram [aurij roultaro dant [illi] quem mortuum , ,

esse dixerunt,
[ia] si
velit,
:
atque \-
: *416
* uxorem
. ,
suam recipiendi facultatem habet. Si scholaris erat, a primoribus echolao et actuario dicta depo- * , .
eitio fiat: sin foederatus, ab ipsius optione.
. '. .
C A P . IV. De iis qui divortium faciunt.
'.
Aposloiorum eanon 5.
'. , , , . . .
5. Episcopus, vel presbyter vel diaconus, etc,
ut pag. 739.
' .
Concilii Oangrensis eanon 14.
'. ,
14. Si qua malierrellnquitmaritum,et vult recedere, matrimonium abhorrens, eit analbema. ,
.

SYNTAGMA CANONUM. -

905

'.
j
.
'. " / , ,
*>,
' , '
JI, *
, .

. , CAP. I V .

906

Concilii Carlhaginemis eanon 402.


De his qui uxores, aut quce viros dimittunt,
ut 8%c maneant.
402. Placuit **, ut secundum evangelicam et
apostolicam disciplinam, neqae dimissus ab uxore, neque dimissa a marito, alteri conjungalnr;
sed ita maneant, aut sibimet reconcilientur: quod
si contempserint, ad poenitentiam redigantur .
qua causa legem imperialem (3t)petendum
est promulgari.
Concilii oecumenici v i canon 87.
87. Quas maritum reliqait, esl adultera, si
venerit ad alium, ut vult sacer et divinus Basilius, qui ex Jeremia propheta hoc optime colleg i t : Quod si alii viro uxer fuerit, ad maritum
1 9

' .
1 3
' , * ,
' ,
, ^ , , g SUUtn COnverUtur, sed pollllta polluettir **,
, Et rursus : Qui autem detinet advlteram, est tn * - npiens et impius 1 . Si ergo praeler ralionem a
, , - marilo 417 recessisse visa sit, ille quidem venia
dignus est, haec vero poena. Illi autem venia
^ ' dabitur, ut Ecclesi communicet. Sed ei qui le , gitime sibi dalam uxorem relinquit, et aliam dn1 6
, , cit, e Domini sententia
est adulterii judicio
* obnoxius. Patribas eoim nostris stalutum est,
17
, - ut qui sunt ejusmodi , anuum defleani, biennio
, , , audiaot, triennio substernanlur, ct septimo cum '
, fidelibua consistant, et sic oblatioce digni ba , beantur.
* .
6*, ', ' , '.
Basilii canones 9, 38, 48,77.
' . , ^,
9. iEque viris et mulieribusconvenitsecondum
, * seoteniiae conseculionem quod a Domino pronun - tiatum est,non licere a matrimonio discedere, nisi
ob fornicationem.Consuetudo autem non sic se ha ' ' , !> bet,sed mulieribus quidem multa accurale obser , , vari deprehendimus, cum Apostolusquidem dicat:
" Quod qui adhmrel meretnci, fitunum corpus18;
, , Jeremias ?ero: Quod si fuerit mulier cum, alio tn
, rOynon revertelur ad virum suum, sed pollutapoU
* , luelur*9; etiterum : Qui habet adulteram, stultus
, est et impius so.Consuetudo autera etiam adulleros
, \ , viros et in fornicalionibtis versanles jubel a mulie ^ ribus retineri. Quare quaeana cum viro dimisso
, habitat,nescio an possit adullera appellari.Grimen
, , enim bic attingit mulierem, quse virum dimisit,
, quanam de causa a coojugio discesseril. Sive enim
}

, ^ percussa plagas ferai, ferre satius erat quam a


,
,

,

,
* , ,
; ),

conjuge separari: sive damnum in pecuniis non


ferat, ne haec quidem justa excusalio : sin autera,
quoniam ipse vivit in fornicalione, non habemus
hanc in ecclesiastica consuetudine observationem,
imo vero ab infideli viro non jussa est mulier separari, sed propter eventiim incertum remanere.
Quidenim9ic muher^ an virum salvumsis factura ?Quare, qu% reliquit, est adullera, si ad
9

a,

3 Can. 9, 24
" Conc Milevit. , cap. 7. ; Afric, 69 c. 2 Matlh. v, 3 2 ; I Cor. vn, 10, 4
U Jerem. ni, 4. Pro?. x?m, 22. *o Matth. v, 32. ? Cao. 67. Basilii Magni. *8ICor. v i , 16
4

9 Jerem. iu, 4.

*0 Prov. XVHI, 22.

* i I Cor , 46.

(31) Quae non legitur tunc impetrata. Yide August. serm. 49, ioter 50 hom.
P ^ O L

Ga, CIV.

29

907

PATRIARCHJS C P .

908

aliara virum acceaeit. Qui autem relictus esl, d i - ' gnos est Tenia, et qufl6 una cum eo habilat, , condemnatur. 418 Sed si vir, qui ab uxore dis- * 6 '
ceSStl, accessit ad aliam, est et ipse adul(er,qilia , facitutipsa adulterium COmmittat; et quae una , ,
CUra ipso babilat, est adultera, quia alienum VI- .
rum ad se traduxit.
. 35. In marito ab UXOre derelictO COnsideranda
'. 6
derellCtionis causa : ac Si eam praeter ralionem , ,
secessisse COnstiterit, ille quidem dignus venia, ,
hC multa. Venia autem e i , Ut Ecclesiae ,
COmmunicet, dabitar.
.
48 Q u a maritO relicta esl, mea qaidem sen ' . ,
tentia, manere debet. Si enim Dominus dixit: Si
quisrelinquatUXOrem,exceplafornicationiscau
Sa, factt eam mackrari
: quod eam
, ,
adulleram VOCet, praeclusit ei COnjunctionem Cum ,
alio. Qoomodo enim possit vir quidem essereos, ut adullerii causa, mulier inctllpata, quae ,
adultera a Domino ob COIljunCtionem CUm alio ,
appellata est ?
;
77. Qui relinquit legitime sibi coptllatam mu'. lierem, el aliam ducil,ex Doillini sentenlia adul- , , ^
terii eubjicitur judicio. Sed Slalutum est Patrum ,
nOStrorum canonibus, Ut i i anno fleant, biennio ,
audiant, triennio subateroantur, septimo consis- , tant cum Odelibus, et ila oblationedigni habean- , , tur, s i cum lacrymis poeililenliara egerillt.
, , .
J^X/tia.Dedisjunctionematrimoniorum m u l t i s
, lociscivi]is4IO lex disserit, maxime aulem in lib. (32), ' . '
XXV,tit.2,et lib.V, cod. lit. 4 7 et Novella de nuptiis. . ', . ' ., . ' ,
PerfecllUS autem Novella 147 [uC quiB] expresse ? ' , *
causasexponit ob quas[aul] maritUS aut UXOrre- pudium mittere possint. Atque [maritus qaidero] , dotem lucratur, ejus dominium liberis eo tna- *
trimonio superstitibus servaturus,si [cum mulier] ^, ,
aliquos imperatoriae majestatis insidiari SCiret, [id] marito SUO non manifestaverit : illam (ma- , ritUS] de adulterio accU3averit, et COnvicerit : Sl ,
qilOCUnque IDOdo vilffi mariti insidias collocaverit autaliisid[agentibas]conscia illi non manifesta- ,
verit: si [una] cum extraneis virisnolente marito . '
agiletconfivia, aut cum [US se] lavet : SI nolente roaritoexlraaedesmaneat.non [tarcen] apud ^ ,
parentes, extra quam 8i ipse Cilra diclas causas
ipsam expoleril. Mlllier aaiem mitlit repudium,
donalionemque propternuptias,ejUS dominium (,
60 malrimoniosuperstitibus liberis servatura, l u - ,
c

M a t t h . , 32.
(32)Leges civiles.ad divoriium qued atlinef, haud
raro repugnasse juri ecclesiastico, imo el evangelico, nimi? beu exploratum est. Caeteroqui prodoctrina etconstante tradiiione ecclesiastica legantar,
compeodii gratia, quedocte scribuntur in iosigoi
opere: Tradition ou histoire de fEglise sur le sacremenldumariage, t. III, p. 164, seqq. praecipueque
. Itl, verba Nazianzeni ex orat. 31: Lew quUUm

omnes ob causas libellum dat repudii: at Chrisi*$


non ob mnem causam, sedseparari lantum ab adultera HXOre permittit :
, '
,

. Idem infra dicondura ad ea qus de concubinaiu referuniur ex legibus.

SYNTAGMA CAfcONUM. -

909

. , CAP. I V .

910

.> , , - craluT,si contra majestatem imperatoriam [miiri; , tus] consilium caplaverit,vel ejus conscius, maje ' * * stati non manifestaverit per ipsuni vel per alium :
, 420 si quolibet modo maritus axoris vitae insidias
, posuerit,aut aliis dehoccoDSultanlibusscienspru ; * densque non manifestaverit ipsi,nec secundum Ie * gesvindicare studuerit :si castitati ipsias, ut ad , ulierio polluatur, insidiari tentaveril :ei marilus,
ubi uxorem de adulterioaccusaverit,[crimen] non
, , probaverit.His vero de [causis] maritus non solum
donalione propter nuptias multatur, verum etiam
, - alterum ejus trientem ex aliissuis bonis [amittit:]
[cum] et poenas sustinet,quas mulier damnata su , ' , ' stentura fuisset.Si [maritus] alteri in eadem domo
* eademve civitate cohabitet, et ab uxore aut ab alio
, - admonilus non abstineat : etiam de hac [causa]
^ trientem donalionis ante nuptias alterum [uxor]
^, - lucratur,donationem ejus matrimonii liberis ser / vatura.Si igilur extra has caueas maritus repudium
(& , miseril,donalionem[propternuplias]ejusquealte rum trientem perdit.Sin mulier citra rationem re , pudium mit(at,dotem perdit et insuper per omnem
' , vitam suam in monasterium conjicitur, bonaque
' ejus [ila| dividuntur, ut liberi octo uncias, mo (, nasterium vero quatuor capiat. At si liberi non
', fuerint, parenies autem [sinl,] qui repudio non
* , 8 consenseriDt, illi uncias qoatuor, monasterium
* octo capit. Sin vero consenserint, monasterium
(& ' , universam subslanliam percipit. Possunt autem
^ * haec etiam de viro citra causam repudiante dici,
-C [idque] ex NovelU 417,qu pcenas temerariorum
, repudiorum aequales,etvirumslatutisiii mulierem
[poenis] ex aequo obnoxium esse, dicit. Caeterum,
, , sine damno solvilur matrimonium, si maritus per
, triennium post initum matrimonium cum uxore
; .
coire non potuerit, propter vitam monasticam
}


,
' ,

,

,

etiam,et si maritus ab hostibus captus fuerit, ac


an vivat ad quinquenniura ignorelur.
Textus.Quod porro consensu 421 conjuges i n ter se matriraoniura dirimere [possint] dictum
fuit olim, abrogatum autera est per dictam 447
Novellam, sed postmodum renovatuin ab imperatore Justino.Plaue qui maritus indotatam uxorem
citra rationem ejicit, datilli purse sobstantiaesuae
quadrantem. At si forte plures tribus liberi sint,

ooDnon quadranlem,sed unius liberorum portionem

' , '
^, ,

' .
* , . ' , . ', . ' ,
, '
, ^

'
. ' . 8
*

[illaj accipit. Non polest autem quod illi datur,


centum auri libras excedere. Huic [dalioni] tamen quae dotem non intulit mulier, si citra rationem a marito divertat (qaomodo eadem 417
Novella [iradit]) non est obnoxia.
Textus.Usque adeo autem matrimoniorum dissolutio impediri nequit,ullib. XLV, lit.4,digest.49
dicalur: Quod si quts conjugum poenam spopondertl,si culpasua divorlium fiat, {promissio] non valet. Sufficit enim in talibus a lege constiluta poena: nisi si stipulalio tantumdem comprehendat
et ejusdem tit. digest. 434. Nonrecte stipulorab

aliqua pcenara, si mihi non nubat,nequt) Uem qu

PATRIARCILE CP.

911

912

raihijara nuptaest,ab eapcesam stipulari posaum, ,


divortium feeerit. Eadem eliam de muliere a , *
marito stipulante [inteliigenda sunt] et lib. vm, * . *
cod. tit. 38, conat. 2.1avalidequispaciscitur, ne ., . ', . ' ,
eibi dhfortium faoere non l i c e a t : el q u poena in , !(
.
bac stipulatione conetituta est, irrita est.
. ' . , ,
GAP. Y . De fornicatione, adulteiio, stupro
, ^.
et masculorum concubilu.
\
Apostolorum canon 61.
'. '
60. Si adversus fldelem aliqua accusalio inlendatur, ut foriiicationis, vel aduUerii, vei alicujus ,
alius prohibiUe actionif, et convictus fuerit, ad , .
clerum oon proYchatur.
* *,
4 8 2 Concilii Aiwyrani eanon 20.
'. , ,
20. Si alicujua uxor. adulterata fuerit, vel quis
eam adoUera?erit, oporiet eum in septem annis

quod perfectum est aasequi, per gradua qul eo .


deducunt
' .
ConeUii Neocasariensis canon 8.
V . * , . .
8. Si alienju* uxor, e t c , utpag. 555.
"*, ' , { ' .
Coneilii cecumenici vi canonei 86, 87, 98.
*'. , . . .
86. Eosqui ad animaram lapsus,etc.,tff JMJT .751.
. ,
87. Qusamarilam reliqnil eel adultera, etc.,u/
. . .
pag. 906.
98. Qui alleri deeponsam nulierem, e l c , ut
4 ' , . . .
pag. 894.
Basilii canones 7, 48, 21, 22, 25, 26, 30, 34, *, ' , ', \ \ * " , \ ' ,
37, 39, 49, 58, 59, 62, 77.
\ ',', ',', ','.
7. Masculorum et animaliura corruplores, et
*. ^, , ,
bomicidae, et ?enefici, et adulleri, et idololalro , , ,
eadem condemnalione digni habenlur. Quare * 8
quam in aliis babes formam, i n iis quoque ser- , *
va. Ii autem qui triginta annoa poenileiitiam ege-
runt propler immundiliam, quam in ignorantia , fecernnt, quin recipiendi sint, oe dubitare qui- *
dem nos oporlet. Nam eos venia dignos efficit et , ignoratio, et spontanea confesaio, et temporia ,
tanta diulurnitas. Fere enimlotam hominis t a - * tem Satanae tradili sunt, ut discant non gerere se $, turpiter. Quamobrem jube eos absque dilatione '
suscipi, maxime si lacrjmas habent, quaa tuam , clementiam flectant, et vitam ostendunt commi- , aerattone digoam.
.
' . , . . .
4 2 5 1 8 . De tirgioibos lapsis, e ( c , utpag.858.
'. ,
21 .Si vir una cum uxore babitaos, postea matrimoDionon contentus, in fornicalioneua inciderit; , '
>
fornicatorem eum judicamus, ipsumque longiue

prodiicimus in impositis poenis: sed lamen oano-
nem non haberaus,qui eum adulterii crimini sub- ,
jiciat, ai in solutani a malrimonio peccatum com- * roissum sil: propterei quod adultera quidem, in- , ^ ,
quit, Polluta pollueiur et ad tirura suum non re- , *0
YcrteturW; t , Qui aiuUeramdetinet, stulius ett * ,
et impius**: sed qui fornicatus est,non exchidelur .
quomious cum uxore habilet. Quare uxor quidem * ->
a fornicalione revertenlero virum saum exci- ,
piet: ?ir vero pollulam e aoiafiBdibaaejieiet.Alque , *
#

% Jarem. , 1.

24 . , 22.

013

SYNTAGMA CANONUlf.

914

. X l t J , CAP. V .

|&, oikoAhorara quidem rttio non faciiift, sed eoneeetudo


.
sic invaluit.
\ ,
22. Qui ex raplu malieres habent, siqoidem
* , * aliis jam desponaaa abripuerint, anle admittendi
, , DOD sunl, quam ab eis ablatae sint et eorum qui ' bue ab initio desponsae erant, potestati redditae,
', , utrum eaa velini accipere an desislere. Si quis
tl , autem vacanlem acceperit, auferre quidem opor * let, suisque restituere, et ipsorum ?oluntali per , , mitlere, sive sint pareotes, sive fratres, sive qei, * TIS alii puellae moderalores : ac si ei quidem tra , - dere telint, oportet matriaioniam coostituere :
5 , sin autem renuerint, nequaquam vim inferre.
Eum aulem qui ex slupro, sive latenti sive vio , ; lenlo, uxorem habet, necesae est fornicalionis
' ! B ,poBnam agnoscere. Est autem in quatuor annis
* - pr6nita fornicantibus poena. Oportet eoa anno
, primo a precibus expelli, et flere ad forea eccle * $'m : secundo ad auditionem adraitti, tertio ad
* * poenilentiam : 424 quarto ad slandum una cum
,
populo,abstinnles ab oblatione : deinde eis per, mitti boni communionem.

25 Qoi a ae stepralam pro uxore detioet, slu' *0 '


, $ , pri quidem poenam subibit, sed ei licebit eam
uxorem habere.
.
26. Fornicatio matrimonium non est, sed ae
"\ , '
malrimooii quidero iniliom. Quare si fieri polesl,
, * at qui per fornicalionem conjuncti sunt, sepa , rentur, id quidem optirontn esC. Sin autem eis
, - G omnino placeat conjugium, fornicationis quidem
poenam agnoscant; sed miaime separentur, ne
.

quid deterius accidat.


30. De iis qui rapiunt, canonem qoidem anti*
quum habemus, sed propriam sententiam
pfoferimus, ut et ipsi et qui una cum ipsis r a piunt, Iribus anais sint exlra preces.Quod aulem
violenter noo sit, pcenae nulli obnoxium est, si
nec sluprum nec fartum rem praceseerit.Est autein tidua sui juria, et sequendi polestas penes
ipsam est. Quare simulaiionum ac pratextuom
cura nulla nobia babenda est.
34. Mulieres adullerio polhiU8,etc.,tf l #.806
'. , * . .
37. Qai aliena eibi abiata uxorem duxit, i n
'. ,
, * prima quidero adulterii crimen aaslioebit, in seDcuoda vero reus non agelur.
, .
\ ,
39. Qu
cum adullero, adultera est omni
.
tempore.
'. ,
49. Stupra quae per vim inferuntur, noo siut
* cl accusalioni obnoxia. Quare etiara serta, si ?ie ei
, .
a proprio hero iilata sit, libera est a culpa.
'. ,
*, ,
,
* ,
> ,

' *
.

*. , , , ,
, , .
'.
, , ,
, *
.

58. Qui moBchatus est, per quindeciro annos

sacraraentoruro non erit particeps: quataor annie


flens, quinque audiene, quatuor substratoe, per
duos consislens sine communione.
425 59. Fornicator eeptem annis eacramenlo
rum non erit partieeps, duobus flens, et duobut
audiens, duobus 8ubslratus et uoo consielena:
f

tantura oclavo ad comiDunionem admilietur.

915

PATRIARCHJS CP.

62. Qui turpitudinem in TDaribus patravit,lem-

916

'. ^

pus illius qui adullerii scelus admisit, ei dispen- ,


.
aabitur.
'. *0 , . . .
77. Qui relinquit, etc, ut pag. 907.
. ' .
G regorii Nysseni cap. 3.
! '
Eorum autero qn ad cupiditatem et volupta , . . .
temfiuntpeccalorum, etc, vt pag. 807.
. ^Textus.be stupro,adulterio,atque praedicatione
tractat iexin lib.ix cod. tit.9,etlib.XLvui,lilulo5, , . ' ., .',
talia delinquentibus pcenam inducens capitalem. . ' , . ', "Ubi [etiam] dicitur, quod aduiterii accusatio non ,
solum ob elupratam legitimam conjugem, verum ^ ,
etiam de instabili atque illegitimo matrimonio et .
sponsalibus, et de concubinatu instituatur.
.
Textus.Vroinde fornicalio non laudalur quidem
a civiii lege,neque tamen prohibetur. Etenim di- ,
citur lib. xii, Ut. 5, dig. 4: Qaod meretrici datar, . ', . ', . ' ,
non reddilar. Cum enim meretrix sit, non turpe , ^ * ,
estipsam accipere.tametsi meretricem esse turpe , \ ^
sit. Etlib.xxxix, tit. 5,digest. 6,quod etiam ob in~ . ', . %
honestam causam recte donetuiweluli [si] mere- . ' ,
trici [quippiam delur] : atque [id] ralum sit. Et , , ^ . \
lib. XLVH, tit. 2, digest. 39. Qui alienam ancillam . ' . ' , meretricem rapuit, aot eelavit, neque lanquam , plagiarius, neque lanquam fur tenetur.Non enim , ,
iurli, sed libidinis causa id fecit. Nam si quis '
fores merelricis effregerit, et alii ingressi, non , *
[aulem] ab ipso inducti, res ejus furati fuerint: ,
.
[is] non tenetur lanqoara fur.
Textus. Dicit vero etiam Hb. xxxvm liluli 8,
. . ' , . ' ,
quod 426 YlllgO qusesiti non modo m a l r i , s e d g ,

etiam cognalis malernigenerissuccedant,et[ipsis] jt, '


ab his succedatur.Illustris autem [mulier] quae li-
beros legitimos et spurios babet: non potesi spu- ,
riis,neque inler vivos, neque cum moritur, qtiid- , , , . "*
quam suppeditare : quomodo lib. vi, C. tit. 57, ., . ', . ' ,
const. 5. [tradit.] Plurie vulgo eonceptus neque pa , . ', . '
trem habere dicilur : quemadmodum lib. i, tit.5, ,
dig. 23. Porro concubinatus legitimus est, et eas , sine crimine concubinas habere possumus,in quas , <
Jiiicita non committuntur: veluti [fit] in concubina ,
patris,vel avi autin QKasororis : ut lib.xxv, tit. 7, , . ', . ', . ' , . ' ,
etlib. xxiii, 1U2, digesl. 55, el lib. X L T I I I , tit. 5, . ', . ' , . ', . digest. 11 [docent.] In concubinatu autem esse *
possant libertinse, et ingenuae obscuro loco natae. * ,
Qui ingenuam [eamdem] hoiiestamque in ^ ,
coocubinatu habet, contestationem auperboc fa- * ,
cere debet.alioquin uxorem ipsam habet;vel si hoc , ,
recusat,sluprum cura eacommillit, nam concubi- *
natus nomen a legibos agnoscitur ; unde lib. vi, . " ., . ', . ',
cod. lit. 67,const. 5, dicitur, quod [mulier] li- ,
bera,quae legitime cum homine libero in concu- ,
binatu est, [liberos] ex illa consuetudine natos, *
cum legitimis liberis haaredcs habitura sil. Bre- ,
viler, permulta [de] concubinarum liberis, sive , . yai
iliegitimis et naluralibus lex in cod. et Novellis , ,
complectitur, docens, quinam [illi) sint, et quo- ,
modo palri legilimi fieri, et quando ac quanlum ; .
ex paternis bonis pereipere posiint.

917

SYNTAGMA CANONUM. . XIII, CAP. VI-VIII.

918

. ; -
Textus.Proinde et anciilas nostras in concubi' . ' . " , . *, natu habere possumos. Dicitur namque lib. vi,
, tit. 4,const.4,quse [ancilla) domini sui iegitimam
, uxorem non babeatis, usque ad mortem ejus con , cubina fuerit, [eam] cum liberis suis in ingenui ^ latem rapi, et supra legitimam portionem pecu ' ' - lium, quod 497 cum dominus roorereturhabebat,
, , capere : neque liberos, aulhaeredes, aut cognalos
, * . ' defuncli in illaro jus palronatus babere. Et lib.vn
., . ', . ' , 6 pjusdem cod. tit. 15, consl. 3, ait : Qui ancillam
, , ad mortem usque in concubinatu babet: potest
' , dum vivit, de illa, et qui forte ex ipsa nati erunt,
, - quod visumfuerit,staluere, etin ultima Yolunlale
, (& * uominatim alii bneredi relinquere. Sed si moriens
, - nibil dixerit,in libertatem [ilia],etqui forte ex ea
nali fuerint, eripianlur: dummodo [taraen] defun * - ctus legitimam uxorem non babuerit. Elenim qui
, , uxorem habet, neque liberam, neque s e m m in
concubinatu babere polest.Planeaduiterii accusa , . ', . ', tio ob stupralam concubinam etiam inslituitur :
. ', ' * ^ - quomodo lib.xLvm, tit.5, digeat. 12 [et] 13 [do ' , - cent.] Caelerum concubina est, qua> legitime cum
, . ', , ', . '.
aliquo sine nuptiis vivit : et puae minus honesta
est, pellex vocatur : ut Hb. D , til. 10, digest. 144
[traditur].
. " . .
CAP. YI. Quid si laici uxor fiat adultera.
*,
Concilii Ancyrani canon 20.
'. , . , .
20. Si alicujns uxor adulterata fuerit, etc, ut
pag. 911.
Conalil Neoaesariensis canon 8.
*,
' . , . . . Q 8. Si alicujus uxor, etc, utpag. 555.
', . '
Lege quffi adnotata sunt io cap. 32, tit. 1, pr . .
sentis operis.
. ' . , ,
CAP. VII. De siupro, et de viduoe nuptiis
.
el quanam dicaiur vidua.
' , '
Basilii eanones 18, 24.
' . , , .
18. De lapsis virginibus, etc, ut pag. 858.
'. , . . .
24. Viduaro quse in viduarum numerura, etc,
ut pag. 898.
. '.
428 C A P . VIII. De iis qui malrimonii
, , causa rapuerint mulieres^el siolenlum sluprum
, .
virginibus inferunt et de consciis ipsorum.
',
Apostolorum canon 67.
'. ,
67 [66]. Si quis virginem non desponsatam vi
. . .
allala habet, etc, ul pag. 786.
', '.
Concilii Ancyrani canones 18, 25.
'. , , . .
*
18. Desponsatas aliis puellas, elc.,wi pagj$6.
'. , . . .
25. Quidam cui erat puella desponsata, eU.,
ut pag. 786.
'.
Concilii Cholcedonensis canon 27.
'. , . . .
27. Eos qui nomine conjugii mulieres rapiunt,
elc.,uf pag.lbO.
{'.
Concilii acumenici vi conon 92.
4''. , . . .
92. Eos qui uomine malrimonii mulieres rapiunt, etc, uipag. 786.
', ', '.
Basilii canones 22, 30. 53.
'. , , . .
22. Qui ex raptu raulieres babent, e t c , ut
pag. 914,
9

019

PATRIARCHJE CP.

30. De iis qui rapiuilt canonem quidem anti-

920

' . ,

, . . .
quum habemus, etc, ut pag. 914.
' . , . . .
53. Vidua ancilla forlasse, etc, ut pag. 899.
' . '
Lege quee annotata sunt in cap. 32 tit. 1 prae. .
sentis operis.
4 2 9 CAP. IX. De iis qui pr&ter parentum . *. w v
.
aut dominorum $en(enliam nubunt.
' , ', ' .
Bcsilii canones 38, 40, 42.
' . 38. Puellae, quae praeter patris sententiam secutse sunl, fornicantur : reconciliatis autera pa- , ^ #*,
rentibus videtur res retnedium accipere ; non ta-
men stalira in communionem restiluunlur, sed , ' *
.
triennio punientur.
'
40. Quae prseter heri aententiam se virotradit,
fornicata est; quae vero poetea matrimonio libero , * ^ usa est,nupsit: qoare illud quidem fornicatio est:
boc vero matrimonium. Nam pacta eorum, qui , *
, .
aunt in alterius potestate, nihil habent firmi.
' . ,
42. Matrimouia sine iis qui potestatero habent,
fornicationes sant. Neque ergo vivente patre, ne- , ,
que bero, qui conveniunt extra reprebensionem * sunt, quemadmodum si annnant cohabitationi, ,
quoe penes hujus rei est arbitrium, tunc firmila- ;.
tem conjugii accipit cobabilatio.
Textus.Qu& quive in alterius polestale sunt.non ,
possunt iegitimeraalrimoniumcontrahere, non ,
consentiente eo qui illos in poteslate habet : ut , . ' ., . ', . ' ,
lib. cod. lit. 4, et lib. XXIH, tit. 2 [traditur] :

. ' '

extra quam si [quis]filiamviginti quinque annos " natam (in matrimonium) elocare difteral. TuncD^at , enim [illa] liberae condilionis homini seipsum [ma- '
trimonio] jungere potest: quemadmodura quae de ingratiludine hseredum [speciat] Novella 112 [do
cet].
CAP. . De feminis quce parius suos inte- . I.
rimunt ex fomicatione conceptoi.
.
' .
Concilii Ancyrani canon 21.
'. 21. De rnulieribue, qu suntfornicatae.et fetus
in utero perimunt, et fetuum necatoriis roedica- ,
mentis faciendis dant operam, prior quidem 4 5 0 , ,
definitio usque ad vitae exitum prohibebat, et ei * *
quidam assentiuntur.Sed homanitate tamenuten- ,
tes, decrevimus, ut decennium per gradus praefi- .
nitos impleant.
{ ' .
Concilii aecumenici vi canon 91.
{ ' . ,
91. Eas quae dant abortionem facienlia medicamenla,et quse fetus nepantia venena accipiunt, ,
.
horaicidae poenia subjicimus.
', ' , ' .
Basilii canones 2, 8,52.
D
'. ' ,
2.Qaae de indastria felum corrupit,csedis poeuas
luit. Deforinato autem aut informi sublilius non \ *
inquirimus. Hic eniro non id lnodo quod nascitu- *
rum erat, vindicatur,sed etiam illa ipsa, quaesibi ,
insidias para?it, quoniam ut plurimum intereunt
in ejusmodi inceplis mulieres Huc autcm accedit
el fetus inleritus, caedes allera, saltem si consilii ,
eorum qui hsec audent, ratio babeatur.Oportel au- tem non ad obitum usque pcenilenliam earum ex*
tendere, sed decem quidem annorum mensuram ,

021

SYNTAGMA CANONUM. . XIII, CAP. I X , X .

022

* , aecipiant, de6nialar antem curalio tofflpore,


,
' .
, , ,
*
*
^ ,
, '
^ ,

'
, %
, ,
" , - g
, ' , , , ,

,
*
, , *

,
, ,

' ,
,

sed poenitenliae modo.


8. Qui ob iracondiam securi adversus uxorem'
suam usus est, est horoicida.Recte autem me admonui8li,et uli tuam aapientiam decuit, u l fusius
de hts dicerem,propterea quod tnulta in volonlariis el involantanis discrimioa.Estenim involuntarium oronino,et longe a consilio ejusqniincepit,
remotum,dum lapis jacitur in canemaut arborem,
hominem attingere.Propositum enim foilbeetiara
propuisare aut fructum excutere: sed ictum fortuito eubiit qui transiens occurrit, quare hoc i n volunlarinm est. Et illud qnoque involuntariura
est,si qoia ?olens aliquem castigare, loro vel virga
non dura eom percatiat, moriatur aulem qui perCU880S 681. 4 5 1 PropOSitam enim hic COnaidera-

tur, quia peccantem corrigere voluit, non interimere. Recenaetnr et illud inler involuntarta,cum
quis in pugna aliquem ligno vel manu repellens,
non parce in praecipuas partes ictum lorquet, ut
eum laedat, non ut omnino interfieiat. Sed hoc
quidem accedit ad volunlarium .Qui enira ejusmodi
instrumento ad se defendendum usus est, vel qui
non parce ictum inflixit, liquet eum ideo homini
non pepercisse, quod ira victus fuerit. Sic et qui
g r o i ligno, et qui lapide majore quam pro viribus humanis ususest,in involunlariis numeralur,
ot qui aliud voluerit, aliud fecerit. Nam prs ira
iclain talem inialit, ut etiam percussum interflceret; quanquam forte in animo babebal eum con-

* , g terere, non autem omnino interimere.Qui autem


, ense vel quavis re simili usus esl, nullam habet
excugationetn : et maxime, qui eecurim jaeulatus
, est. Hanifesium estenim illura manu non percus' , * aisse, ita ut ictum ad arbitrium moderari posset:
, , $, sed jaculatus est, Ha ut et gravilate ferri et acie
' - et molu e longinquo, ictus neeessario lethalis fie >, rel.Rursus autem omnino est \olunlarium,ac nul , lam habens dubttaiionem,quod flta lalronibus, et
, in beJlicis incursionibus.Hienim propter pecunias
interirount, caventes ne convincantur : et qui in
, , , bellis ad caedem ferunlur,his nec terrere,nec cas' tigare,sed adtemrios interficere aperte propoei / ' tum esl.Alque etmmsi <Juis propler aliquam aliam
, , , - causam curiosum pharmacum tniscuerit, et inter , fecerit, id pro volunlario ducimus ; ut ssepe fa , , ^ ciunt mulieres, quae quibusdam incanlalionlbus
, - et amuletis ad sui amorem aliquos attrahere co , nantur, dantqoe 4 5 2 eia pharmaca menlibus l e * , - nebras offundentia.HaB ergo,si interfecerint,etiam, , si aliud volentes, aliud fecerint, tamen propter
, curiosum et probibitum opos inler voluntarios
/ - horoicidas reputantur. Itaque et quaB prabent
, pharmaca abortom cientia, sunt et ipsse homicidse, sicut et quse venena fetum necantia accl .
'. ,
,
,

piunl. HSBC quidem hucusque.


52. QUSB fetum in fia ediUim neglexit, ai cum

s e m r e posset,contempsit,aul peccalum inde celaturam se exislimans, aut belluina *t inbQinaim

P A T R I A R C H J 5 C P .

023

924

C0gitati0Deut6nS UnqUamin bomicidiojadieetlir. ,


9

Sin autem eum fovere polnli, et propter eoli- * cl tndicem rerumque neceasariarum inopiam fetoa , *
, .
interiil, malri est ignoscendum.
. ' , . ', . ',
Textus. Dicitur lib. XLVIII, tit. I I , dig. 4,quod
quae dala opera aborlierit, in temporale exsilium , *
detor. Idem etiam lib. XLVHI, tit. 8, dig.8.In dig. . ' , . \ . * * ' .
ero 39, l i l 19, lib. XLVIII, dicitur,qaod quse acce- ' . * . ',
plie pecuniis partom abegerit, capite plectatur : , * quae tero poat dirorlium odi* mariti id feceril, ad , tempus exsulare jubetur. Et dig.38, ejusdem tit. ' . ' .
Qui abortionis poculumdedeiil,8itili8sit, in me- ,
tallum damnator: fihoneslus,amissa parte bono- ,
rom relegatur. Si quie ?ero inde enecatus fuerit, * ,
eummum sopplicium infligitur. [Atque] baec * ,
[etiam), lameUi citra dolum abortionis roedica- .
mentum datum s i l .
. '.
CAP. X I . De viluperantibus nuplias, car
.
nem vinumque.
*,
Apostoiorum eanon 51.
'. , . . .
51 [50]. Si quis episcopus vel presbyter, etc,
ut pag. 731.
', \ ', ', ' .
4 8 5 Concilii Gangrensis canones 1,2, 4, 9, 10.
'. '^ , 1. Si quis matrimoniom vituperet et eam q u
eum marito suo dorrait, quae est fldelis et reli- , *
giosa, abhorreat el insimulet, lanquam quae non , ,
, .
possil regnum Dei ingredi, sit anathema.
'. , 2. Si quis eum qui carnem praeler sanguinem,
et idololhylum.et suffocatum, cum pielaleet fide '
comeiit, condemnat, (anquam eum qui quod illa ,
Q , .
vescatur, spem non habeat, sit anathema
4. Si quis de preebytero qui uxorem duxit,
contendat, non oportere, eo sacra celebrante, ,
, .
oblationi comraunicare, sit anaihema.
'. ,
9. Si quis virgo sit, vel continens, a matriraonio tanquam abominando recedens,et non prop- , *
ter ipsam virginitatis pulchritudinem et sanctita- , .
tem sit analbema.
'. , 10. Si quis eorum qui sunl virginee propler
Dominum, insultet in eos qui uxores duxerunl, , .
anathema s i i .
' , ' .
Baiilii canones 28, 85.
' ,
28. Illud quidem mihi visum est ridicolum,?oveie aliquem se a suillis carnibus abstenturum. *
Quamobrem dignare eos docere ut ab ineptis votie
, et promissia abstineant, sed usura nibilominus

*

indifferantem es*e aine.NulIa entm Deicreatura,
^ ~
quffi cum gratiarum actione percipitur,rejicienda ' '
est *&. Quare ?otura est ridiculum, abstinentia , .
non necessaria.
'
8S.Lepidis auiem Encralitis ad praeelarameorum
quaeetionem,cur nos etiam nonomnibus vescimur, , hoc detur responsi,nos eliara excrementa nostra *

aversari.Acquanlum quidemaddignitatem,olera. , herbffinobissunt cames: quantum tero ad Utilium diSCretionem.quemadmodumetinoleribnsnoxium


,
a ealubri eeparamus, ila et in 4 5 4 carnibus ab ' iv

251 Tim. , 4.

925

SYNTAGMA CANONUM. . XIII, CAP.

XI-XIH.

926

utili noxium secernimus.Nam cerle el ciculaolus


est, sicut etiam caro est volturina caro; sed tamen nec hyoscyamum sanus quisquam comedet,
nec cane vescetur, nisi urgente summa necessitate : qui tamen comedit, non peccat.
CAP. XII. De laicis semet mutilantibus.
Apostolorutn canones 22, 24.
22 [2l].Qui seipsum mutilaverit,etc, utp. 502.
24 [23] Laicus qui seipsum mutilaverit, e t c , ut
pag. 738.
Concilii Nicani canon 1.
1. Si quis in morbo a medicis excisus fuerit,etc.
Lege qufe annotata sunl in cap. 14, tit. 1 prae
sentis operis.
CAP. XIII. De laicis idolothyta edenlibus,
vel carnem eum sanguine, vel fera captum vel
morticinum.
Apostolorum canon 63.
63 [62]. Si quis episcopus vel presbyter, vel
diaconus vel omnino ex sacerdotali catalogo comederitcarnes, etc, ut pag. 746.
Concilii Ancyrani canon 3.
3. Eos quifugienles comprehensi sunl, e t c , ut
pag. 758.
Concitii Gangrensis canon 2.
2. Si quis eum qui carnem, etc, ut pag. 923.
455 Concilii cecumenici vi canon 67.
67. Divina nobis Scriptura mandavit, etc, ut

, ) - ,
,
'
,
8 .
. \ .
' , '.
\ , . . .
'. , . . .
*.
'. !, . . .
' . '
. .
. ' . , *!, , ,
.
'.
'. , ,
, ,
, . . .
' .
' . , . . .
'.
' . , . , .
'.
'. , . . .

pag."88.


'.
'. , ,
,
^
,
, '
* ,
,
'
, , ,
, .
' .
' .
,
, ,
<:
,
,
,
, , ,
, ,
*
,
, ,
, ,
(

*ICor.vi,13.

Jlaltb. xv, 11.

Gregorii Thaumaturgi ex epistola de iis qui idolothyta comedunt canon 1.


l . N o n c i b i nos gravant, sanctissime papa, si
captivi ea comederint quse qui in eos dominium
oblinent eis apposuerunt, maxime quando una
de omnibus fama est, Barbaros qui in nostras regiones incorsiones fecerunt, idolis non sacrificasse. Dicit autem Apostolus: E$c& venlri, et
venter eseis; Deus autem et hunc et has desIruet 26. Sed Servator quoque omnes cibos mundans : Non quod inlrat inquit, coinquinut hominem, sed quod egreditur
Basilii canon 81.
81. Quoniam aulem mulli in Barbarorum i n cursione fidem in Deum violarunt, sacratnenta
gentilia jurantes, et nefanda quaedam gustantes,
quae ipsis in magicis idolorum templis apposita
fuere,iis secundum canones jam a Pafribus nostris
editos dispensetur. Nam qui vim gravem per tormenta sustinuere, nec ferentes labores, ad negationcm tracti sunt, Iribus annis non recipianlur,
et duobus audiant, et ubi annis tribus subslrati
fuerint, sic ad communionem admitlantur. Qui
vero sine magna vi fidem in Deum prodiderunt,
mensamque attigerunt dsemoniorum,et gentilium
sacramentajurarunl,ejicianturquidem tribus annis, duobus audiant: ubi vero annis tribus in subalratione oraverint, et per alios tres cumGdelibua

27

P A T R I A R C H J S

G P .

928

td Orationem Steterint, 8ie admittantur ad boniAft , {


,
commuiuonem.
.
4 5 CAP. XIV. De laieo qui regi maledicit.
. ' . .
* *.
Apostolorum eanon 84.
\ " , . . .
84 [83] Quisquis regem vel principem, eic.,til

pag. 739.
Photii synodi canon 3 .
3. Si quis laieus Dei ac imperatorura conlemnens mandata, tremendasque deridens Ecclesia
constitotiones legesque, audeat episeonum quemdam vel caedere vel in carcerem tradere, eine
causa, vel flcta de causa, anatheroa s i l .

*.
' ,

,
,
, , * ,
, .
Lege quaa sunt annotata in cap. 36, tit. 9, pra " . 6'
. .
senlis operia.
CAP. X V . De orthodoxis eulogias recipien. ' .
tibus ab hcereticis aul Jud&is, vel Judceorum , fe&lis communicantibus. Et quod Sabbato non * sit feriandum, sed prout fieri poterit die Domi- , niea. Et de iis qui in hcereticorum monasleriis *
vel ecclesiis orant.
.
Aposlolorum canones 65, 70.
', '.
65 [63]. Si quis clericus vel laicus in Judaeo'.
rura, etc, ut pag. 738.
, . . .
70[69].Si quis episcopusvel preabyter, vel
' , , ,
diaconue ?el omnino ez sacerdotali catalogo, je- ,
junetcum Judaeis, etc, utpag. 738.
, . . .
Concilii Laodiceni canones 9, 29, 32, 34, 37, ', ', ', ', ' ,
', '.
38, 39.

'.
9. Coocedendum ease, etc, ut pag. 883.
, . . .
4 5 7 29. Quod non oportet Christianos judai'. ' , . , .

sare, etc, ui pag. 643.


32. Quod non oporlet haereticorum benedictioneaaccipere, etc, utpag. 882.
34. Quod non oporlet omnem Chrislianam
Cbrisli marlyres relinquere, e t c , ut pag. 883.
37. Quod non oportel quaa a Judseis vel haerelicis mitluntur festita accipere, neque una cum
eis feslam agere.
38. Quod non oportet a Jadaeis azyma accipera
?el eorum impietatibus commimicare.
39. Quod non oportet festa agere cum geniibus
et earom impietati communicare.
Concilii Carthaginensis canon 60.
De paganorum conviviis.
60.111 ud etiam petend um *3, l quoniam conlra pracepta divina convivia muUis in locis exercentur,
quse ab errore genlili attracta sunt, ita ut nunc a
paganis Chrisliani ad haec celebranda cogantur;
ex qua re temporibus Christianorum imperalorum
perseculio altera Qeri occulle videatur: ?etari talia
jubeant, et decivitatibus et de possessionibus imposita poena prohibere : maxime cum etiam in
Nalalibue bealiesinaorum martyrum per nonnullas
civitates, e4 in ipsis locis sacris talia committere
Conc. Afric. c. 27.

'. ' ,
. . .
'. "
, . . .
'. '
,
.
' . "
, .
'. '
\
,
'.
,
,
,
'
,
,


*

SYNTAGMA CANONtJlf. -

929

. Xffi, CkP. XlV-XVin.

030

, , - reformident. Quibos diebtts etiam, qeod pu * dons est dicere,sallaliones seeleratissimas per vi, , cosatque plateas exereeant: ut matronalis honor,
et innumerabilium feminarum pudor, devote ve , - nientium ad sacratiasimam diem, injuriis lasci$, vientibus appetatur; ut eliam ipsius sanctae religionia (33) pene fugiatur accessus.
.
458 Lege quae annotala sunt in cap. 15, tit. 3,
.
' , , ' . prasentis operis, et cap. 4, tit. 7.
' .
. " .
CAP. X V I . De laicis quidatU operam quo minuB elerici mona$teriorum ptochodochiorum,
, $t martyriorum in polestate utbani episcopi
.
sint.
' .
Coneilii Chalctdonensis eanon 8.
' . & 8. Clerici ptochorum, raonasteriorum, e l c , ut
, . . .
pag. 588.
. .
GAP. XVII. De laicis qui adhmreni presby , teri$ segregaiis vel schismaticis, qui sineepisco , porum suorum venia aitaria constiluunt.
.
Aposlolorum canon 31.

31 [30]. Si quis presbyter conlemplo proprio
'.
episcopo, etc, ut pag. 583.
, . . .
Lege quiB annotala sunt in cap. 14 tit. 9, pree ' .
aentis operis.
. ' .
. . ,
GAP. XVIII. De perjuriis, et quandomm
.
jurantes contingtt non reete jurare.
, , ', , \
Basilii canones 10, 17, 29, 64, 82.
. ,
10. Qoi jarant ae ordinationem DOD acceptatu. . .
r o s , e t c , ul pog. 5(>3.
. , . . .
17. Inlerrogasti DOS de Bianore presbytero,
ett., ulpag. 774.
\ "
29.Qood homines potestate prodili jurant, 4 5 9
, * 96 male iis quibus prosunt facturos, illud et maxi , - mecuratum oportet. Hedela antem eorumest du * , plex: una qaidem, ut doceantur non faeile jurare;
* aiiera vero,ne in malis consiliis persiataat. Idcirco
, qtii jurejurando ad alterius raaleficiumpraoccapfr , tos est, is suae in jarando (emeritatU pcenhentiaai
, * ostondaft, nonaulem percausam pietatisimprobi , tatem soam confirmet. Neqae enim Herodi josju , * raDdaraob8errasseprofuit,qui videlicet,ne pejera , ret, prophetam o c c i d i t ^ . Oranino quidem jusju - randum prohibitum 63t 30; sed mnlto magis con , D8entaneume8t,ut quod ad roataminterponkur,con * demnetor.Qaare is qui jwravit, sententiam mutare
* debet,non id studio babere ut proprinm nefaa con , firmet. Fac eoim lalius consideree absurditatem.
" , ? Si quiajoref effessurum seocnios fratris, an p r * clarom est ejasmodi jusjurandum ad opus perdu, cere ? si quis se interfecturom ? si quis omniaa
" mandatam aliquod transgresaorum ? Jurati enim
, ei atatai, non peccatura patrare, sed serrare j a .
dicia justili tiisa . Qutunadniodum eoim p r ceptom immotabilibas conaHiis confirmandum est, ila peccatum omnino infirmare et delere convenit,
9

3 1

Matlh. xiv, 10. SOHatth. y , 3 4 . 51 Psal. cxvm, 106.


(33) Graece, tancto fidei, hoc est, locorum aacrorum, in quibui religiosum cultnm fldeles exarcenl.

&31

32

PATRIARCHiE C P .

64. Perjarus aoois deeem DOD erit eomroenio- i '. iv e t t n i ,


DU particep : aanis daobos flens, tribs audien?,
qttatuor fnbstrafas. uno coneistens UataiD; el 3iv *Vro=:xrrw/ * , xai
tone eommuahne dignas habebilur.
!** :^'*.
* . * zmt *.,5:*, . . .
82. Et de perjans, e i c utpag. 806.
Texlu*. 4 4 0 De perjuris dicitur in iib. xn, tit. / .. ' , -. {F, %\ ?.
2, el iib. cod. iv, tit. i : Atqae generalis quidem V . ' xm b .
fermo volt, ne [] perjuria ioqairator. Sunt ta- , ' &
men qosedam excepltones. Dicilar enim lib. xn, .. 3 \ . *, . %
tU, 2, dig. 31 : la dubii* [causis] solel jadex jus- *). tuM* ; , \
jurandum deferre, et sic [deinde) judicare. Si , O-JV 3 ,
,
igilar eo modo condemnatas, postmolom [se] * \.
ftrufneola iorenisse dicat, iisque tolis uli telil, / -/,
ex iniegro causara agit. Qiod si adversarias jus- , &
jarandum deferat, DOO relractatur controfersia. .
Textus. Exl tamen lib. iv, cod. lit. l,consl.l3, \ " > . * . . ', . *,
invenire Jusjurandum deierente adversario praesli- *. >tum retraclari. Ait eoim : Si qui legatum exige- * , ret, cura testamentum non appareret,haerede de- , ; ,
ferente, deberi sibi juravit, et acceperit: [ac] /, &$
rero poslmodum [invento lesfamentc] nibil ei de* , x t relictum fuisso: aut derelictum quidem, sed pro- , ,
pter Falcidiam non totom capere debuisse, de- .
preheosum fuerit, reddit.

Textus. Hem quaede judicialis jurisjurandi puriUte tractat Notella 124 retraclandi, sive jurati ' ,
rcendacinm argueodi potestatem facit. Qoin et ,
lib.xii,lii.2 digeet.l3,dicitur: Qui in re pecuniaria * . ', .
[sej non debere, aut [eibf] deberi per principem ', . ',
juraverit, et forte pejeraterit: ?el intra slatum , , ,
tempus |ge] daturum, [nec feceril]: fusligatur. Et, , , ^ lib.n cod.lU.4,tontt, 41.Qui majorannie transac- kv ' . ., . ', . *
tionem, per Deum aul principem juraodo libera ,
Toluotate confectam, principem vel magisiralus *
inlerpellando, aut quae placuerint non faciendo ,
transgreditur : infamia nolatur, et aclione iisque , \ , ,
qaae ex transactione lucraturus erat,excidit, atque ,
[insuper) couslitutam pcenara dat. [Qoi vero in , ,
paelif] perslilerint, 441 omnia capiunt. Et con- * . *,
alit. 42 : Si ex falsie instrumentis pactum aut , Iransactio inita fuerit, quamvis jusjurandum ad- , ,
hibitum sit,evertiiur [lamen], etiamsi civiliter fal- , ,
ftum invesligalum sit: nisr de eo ipso traosactio ' .
facta fuorit.
Textus. Et lib. , cod. lit. 1, consl. 2 : Ta- . ' ., . ', . ',
metsi per ealulem principis calore [quodara) quis
juratus pejerarit, non punitur, neque majestatis , , orimine tenelur. Et lib. cod. ix, tit. 8, const. 2. * . ' ., . ', .
[Se] aeroper servo suo iralum fore juratus, si ',
iram remiltat, majestalis crimine noo tenetur. ,
Dicit vero etiaro lib. n, tit. 14, digest. 7 : Ad- . ', . ', . ',
versus commune jua pacisci aut legare non licel.
Et al quis de his [ge] non aclurum jurarit, non *
eat ratura. Plane, De icenicis, No>ella 51, ail, (* "'
quod sceniciB, lamelei se nunquam a fornicatione , deslituras jurarint, [ab ea] recedant, perjurii , ,
poenas non verituro, Et in regulae modurn addit, in |rebua] turpibus jusjurandum servari non , .
oportare.
M

STNTAGMA CANONtiM. - . XIII, C A P . X I X , X X .


. ' .

934

C. X I X
De iis qui jusjurandum et helleflice juratlt
^ \
Concilii cecumenici canon 94.
{'. / *
94. Eos qui gentilium sacramenta jurant canon
* poenis subjicit, et nos iis quoqae segregationem
.
decernimus.
' .
BasilHcanon 81.
' .
81. Quoniam aulem multi in Barbarorum i n , . . .
cursione, etc., ut pag. 926.
* , ' . ' . ,
Textus. In dig. 5, til. 2, lib. xii, dicitur: Recte
- tibi defero, ut per salulem tuam jures. Omne
enim 442 licilum jusjurandum ex delatione prae, $ | stitum, servatur. Item [illud] quod quis per pro ' , priam religionem juralum est, non servatur.
-

.
. '. , ,

CAP. X X . De apostatis, sacrificantibus,

, , , [, magtSy incanlatoribus, astrologis, mathematieis,


, *.
divinU et amuletis.
* '.
Apostolorum canori 62.
62 [61]. Si quisclericus propter metum huma*. , . .
num, etc, ut pag. 746.
', '
Concilii Nicoeni canones 11, 12.
11 .De iis,qui sine necessitate,etc, ut pagJ9&.
'. , . . .
12, Qui autera a gratia quidem avocati, e t c ,
'. > ,
ut pag. 731.
. . .
' , '. ', * , ' , ', ', '. Concilii Ancyranicanones 3 , 4 , 5 , 6 , 8,9,12,24.
3. Eos qui fugientes comprehensi sunt, e t c ,
' . , . . .
|

ut pjg. 758.
4. De iis qui vi sacrificarunl, e t c , ut pag.199.
5. Quicunque autem cum veste lugubri, e t c ,
C ut paq. 799.
"'. ,
6. De iis qui supplicii minis, etc, utpag.199.

*. , . . .
\ " , ...

. .

8. Qui autem bis ?el ter sacrificaverunt, e l c ,


ut pag. 802.
9. Quicunque autem non solum desciverunl,
'. " , . . .
etc, utpag. 802.
'. ,
12. Eos qui anle baptismum eacriiicaverunt et
, - postea baptizati sunt, visum est ad ordinem pro .
moveri, ut qui abluli sunt.
'. ,
24. Qui valicinanlur,et gentium consuetudines
, seqauntur, vel in suas aedes aliquos inlroducunt
- ad medicamentorum invenlionem, vel luslratio, / , nem, in quinquennii canonem incidant, secun , - dum gradus praefinitos, tres annos subslrationis,
, , .
e t duos annos orationis sine oblatione.
" .
443 Concilii Laodiceni canon 36.
" . " , . . .
36. Quod non oporleteos qui sunt sacrali,elc,
ut pag. 734.
*.
Concilii Carthaginensis canon 45.
De oegrotantibus qui pro se respondere non
.
possunt.
'. * , . . .
45. Ut aegrotantes, si pro se respondere, e l c ,
utpag. 619.
', '.
Concilii cecumenici vi canoii 61, 65.
\ , 67. Qui vatibus aeipsos tradiderunt 3*. vel qui
, , ' becatontarcba seu centurioiies dicuntur,vel a l i i i
' . , . . .

M l l C o r . vi, 14-16.

P A T R I A R C H A CP.

935

936

ejusmodi Utab discant, Siquid sibirevelari - 8 lint,convenienter iis,quaede ipsis aPatribus cons- ,
tiluta sunt, sexennii canoni subjiciantur (34). Ipsi , ;
auiem eos quoque subjici oportet, qui ursas, vel
ejusmodi animalia ad ludum et simpliciorura no-
xam circumferunt, el fortunam acfatum,et genea-
logiam, etquorumdam ejusmodi verborum multi- ,
tudinemexfallaciaeimposturcequenugisproferunt: ,
eosque qui nubiura expulsores, et incantalores,et
amuletoruin pr&bitores, et vates appellanlur. Eos *
autera, qui in iis persistunt, et non ab ejusmodi
perniciosis genlilibusque studiis avertunlur et au- ,
fugiant,Ecclesiaomnino exturbandos decernimus, ^ ; ,
sicut el sacri canones dicunt. Quceenimest luci .
cum tenebris communicatio ? utait Apostolus : vel , qU(B templo Dei CUtn tdolis COnsenSiO ? Vel qtito g ; ' H ;
fidelicum iufideli pars est?Qum autem Chrislo ; ;
estcum Belial eoncordia acconventio 33?
'.
65. Qui in noviluniis a quibusdam ante suas
ofCcinas et domos accenduntur rogi, supra quos
etiam antiqua quadam consuetudinesalire inepte ,
ac delire solent, jubemus deidceps cessare.Quis- , quis ergo tale quid fecerit, si sit quidem cleri- * ,
cus, deponatur; sin aulem laicus, 444 segrege- , " ,
lur. In quarto enim libro Regum scriptum est: '
Et oedificavit Manasses altare universx militim *
cceli in duobus atriis domus Dei etfiliossuos $ ;
traduxit per ignemjortibutque et auguriis aus- , \
piciisque usus est et fecit ventriloquos seu py- , , ,
thones, et dtvinatores multiplicavit, ut faceret ,
<
malum coram Domino, ut eum ad iram provo- ,
caret 34.
.
f

Beati Pelri archiepiscopi Alexandrini ei marty- *, ' , ' , ' , *, \


', *, ', ', ' ', ' , ',
riscunones 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 1 0 , 1 1 ,
.
12, 13, 14, qui feruntur in sermone ejus de
pmnitentia.
c

l.Qaoniam autem quartum Pascha persecutionem jam apprehendit, satis est in iis qui delati
quidem sunt in cuslodiamque eonjecti, tormentaque aon sufferenda,et intolerabilia flagella et moltas alias graves necessitates sustinuerunt, poslea
autem sunC a carnis imbecillitale proditi, etiamei
non ab initio suscepti sunt propter gravera lapsum
consecutum : tamen quia mullum decertarunt et
diu restiterunt,non enim spoote ad eadevenerunt,
sed a carnis imbecillitate proditi, nam et stigmala
Jesa insuis corporibus ostentant, etnonnuliianno
jam tertio deflent: eis ab Ad ventu per revocalionem

'. / , ,
, , ,
,

, ,
"
,
,
* ,

memoriam alii quadraginta dies injungantur,

quoscum jejonasset Dominus etServalor noster


Jesus Chrislus,pos(quam baptizalus fuerat, tenlatos est a diabolo.ln quibus et ipsicum valde exercitati fuerint,et constantiae jejunaverint,deinceps
in orationibus vigilabunt,meditantes quoddiciuna
esta Domino ad eum qui illum leniat, ul ipsam
adoret: Abi pone,Satana,44$ scriptum est enim:
33 Cor. , 14,15.

, -

) '
, * , 5
,
, 5
, , ;
,

34 IV Reg. xxm, 12 seqq.

(34) Legi sexennli subjici, et sexennio excommunicari,

SYNTAGMA CANONUM. -

937

. , C A P . X X .

938

, Dominum Deum tuum adorabis, et illi toli itrviei

" , * , ,
.
'. ! ,
2. Iis autem qui postquam in custodiam tra , di(i sunl, et in earcere, tanquam in obsidione,
, ', afflictiones gravesque fctores passi sunt; postea
- autem sine beilo tormentorum caplivi facti snnt,
, , nimia virium inopia et quadam caecitate confrac , l i , annus ad aliud tempus injunctus sufficiet:
, nam ipsi quoque se omnino pro nomine Christi
^ , - affligf>ndo8 dedere : si eiiam a fratribus in car ^ cere multam coosolationem assecuti sunt. Quse
;, , quidem multiplicata reddent, liberari cupientes
- ab arerbissima captivitate diaboli, ejus maxime
? , recordantes qui dicii : Spirttus Domini super
* ' me, quam ob camam vnxit me : tii pauperibus

evangflizarem misit me, et annuniiarem capli ^ * liberationem, tt COectS VISUS recuperatio , , nem et mitlerem fractos tii remissionem, prcedi'

, care annum Domini acceptabilem, et diem re.


tributionis 36.
' . ' ) 3. Iis autem qui nihil ejusmodi passi sunt, nec
ddai, , ' fldei fructum ostenderant, sed ad vitium ultro
^ , transfugerant, a metu et timidilate proditi, nunc
, - aulem veniunt ad poenitentiam, necesse est ei
, conveniens iafrugiferae ficus parabolam propo , * nere, ut Dominus d i c i t : Babebat quis ficum
plantalam in suo vineto : et venit quoerens in ea
, , fruvtun, et non invenil. Dixit autem vinitori:
. , Ecce tre* annos, ex quo ego venio qucerens / h i o
' tum in hac ficu, et non invenfo; exscinde eam :
,
, cui terram inuniter occupatl Ille vero respon ; dens dicit iili: Domine, dimilte illam hoc quo, , que , donec circa eam fodero, et lcetamen
injecero ; si quidem frucium fecerit; 4 4 6 sin
< , minus, eam in fulurum exscindes 37 : qua aote
, oculos accepta, ei oslenso digno fructu poa , nitentiae, in tanto lemporis intervallo magis j u .
vabuntur.
*.
4.1isenimqui suntoranino desperali,et poeniten , tiam non agunt, et pellem iEtbiopis immutabilem
, , - possidentetpardi varietates,dicetur,quod alii ficui
- dictum est: Nequaquamex te fructus fiat inoetcr , mm 38,et ideo slalimquoqueexarescit.Iniisenim
' , impleturquodab Ecclesiaste dictum est: Quodper * versumest.non poterit exornari,etdefectu$ nume ^, rari non poterit 39. Nisi enim quod perversum est
*
prius rectum fuerit.fieri non potest ut id exornetnr;
,
- nisi prior defeclUS expIetUS fueril, fieri DOIl po
.Unde
el in
, ' - lest ul "is aumeretur

^
5 fine
- eiseveniet quod
a prophelalsaiadicitur : Et videbuntur, inquit,
,
membra eorumqui transgressi sunt in me. Vermis
*, , enimtpsorum non morielur,et igniseorum non ex itinguetur: el erunt in aspeetum omnis rarnis 4 0 .
^ , Quandoquidem,utetab ipso prmdictura est: Injusti
, autem quasi mare fervenssicfluetuabunt e4 requieuere
' ,
'
, poterunt.Non t*l gaudere impiis dicU Deut .
?

41

35 Matih. iv, 10. 36 h a . LXI, 1. 2 ; Luc. iv. 18,19.


3t Ecele. i , 15. 40 Ua. LXVI, 24.
b a . L V U , 20, 2 l .

PAXMOL. Q*. CIY.

37 l c , I I M , 6-9. 38 Matth. xxi, 19.


U

80

930

P A T R I A R C H U CP.

940

ol , , * ,
S.lisautem qui simularunt sicut etDavid
qui '. ,86 epilecticum Qngebat,ne inorerelur.quamvis re- ,
veraepilepticus esset;etnon nude negationem
inscripserunt.sed in raultis angustiis tanquam pueri , consilio et prudentia praediliinler pueros insipien- , tes,inimicorura insidiasludificati sunt,veluiquial- ,
laria pervaserint, ?ei lanqnam qui cbirographum , ,
dederint, vel ut qui pro se elhnicos immiserinl; ' ,
ftiamsi nonnullieorumqui confessisunl,utaudivi, , **
aliquibus eorum ignoverunt,quoniam roaxiiua447 , cautione vilarunt,ne ipsi suis manibus ignem face- ;
rent, etdaemonasimpurossuffirent: licet vero ex *
agentis ignorantia eos laluit,semestris lamen poc- , nitentiac poenaillisimponetur.Sicenim ipsiquoque *
magisjuvabuntur, propheto dictum medilautes,et ,
t

dicenUs: PuelluS genituS est noblS,fillUSet datUS



estnobis.cujusprincipalus est in hnmerosuo elvo- , , ^
eatur nomen ejus, magni comilii Angelus 43.Qui, , ,
ut scitis,in sexto mense conceptionis,cum alius in- " , ,
fans prsedicasset ante advevtum ejuspxnUentiam ,
in remmionem peccatorum **,conceptusest et ip-
seadpraedicandam poenitentiam.Elenim ulrosque ,
audimus in primis praedicanles non solum de poe- *
nilenlia,sed el de regno ccelorum: quod quideni,ut ,
didicimus: inlra no$ i*Jtt,quod propenasitver- * ,
bum quod credimu? in ore noslio et corde nostro, , ,
quod Jesus est Christus: credentes in corde nostro, , h
quod Deus ipsum suscilacit ex mortuis : ut qui * ,
audiant quod corde quidem credilur adjuslitiam, , {
ore autem confetsio fil ad salulem 46.


* , ,
.
6. Ii aulem qui servos Christiano3 pro SO sub- "\ ' SIVTW
miserunt, servi quidem, ut qui ipsi sub ir.anu es- , of *
sent, et quodammodo ipsi quoque in dominorum ,
cuslodia essent, minisque ab ipsis territi, et , \ * ,
propter eorum metum eo compulsi et lapsi, anno opera poeniientiaB ostendent, et deinceps discen- , &
tes, ut servi Christi, facere Christi voluntalem et * , XpwcG
eum tiraere : audientes maxime, quod unusquis- , ^
que, si quid boni fecerit, hoc ferei Domino, , , , itti
sive servus sive liber sit 47.
.
' . , k;ew448 7. Liberi autem tribus annis in pcenilentia
examinabuntur, tum quod dissimulaverint, tum ,
quod effecerint ut conservi sacrificarent.ut qui Apo- crtt
stolo non obedierinl,qui vulidominos eadem facere ,
quo&servitremUtentesminas.ScienlesjnqmtyquodbwtXv
, w
nosfer quoque et ipsorum Dominus est iu ccehs, et * , , *
nonestapud
enmpersonarumacceptio^^iunutu , ^ '
autem omnes babemus Dominum, apudqvem non ; <
est personarumacceptio**; quoniam etomnia,elin , imv
omnibus e$t Chri$lu$,in Burbaris et Scylhis,$ervis ,
et hberis : debent considerare quod fecerunt,vo- , ,
lentes suam ipsorum animara servare; qui conser- wv

4 I Ree. xxi, 13.

43 Isa. , 6.

44 Luc. i , 76,77.

45 Luc. xvn, 21.

46 Rom. x, 8-10.

4 7

941

SYNTAGMA CANONUM. -

. XIII, CAP. X X .

042

; , - VOS IJOStroS (raxemnt ad idololatriam, q u i pote , rant et ipsi effugere, si jus et aequalitatem ipsia
, praebuissent, ut rursus dicit Apostolus.
.
8. lis aalem qui proditi sunt,et exciderunt,qui
' . , et ipsi ad cerlamen accesserunt, se esse Christia , - nos confitentes, et in custodiam cum tormentis
, conjerti sunt: aequura eat in exsultatione cordia

, vires simul addere, et eis in oranibus communi care, et in orationibus, et in participatione cor* , poris et sanguinis Christi, et sermouis adhorla , , tione : ut qui constanlius decertaverint, ipsi quo , * - que supernoe vocationis brabio
dignentur.Ete, - niin septies, inquit, cadet justus et resurget 18;
* ;, , ; quod quidem si omnes quoque lapsi fecissent,
* - pmfe*lissimam et toto corde susceptam poenilen , - liam OSlendissent.
.
'.
9.Iisquoquequitanquam ex somnoipsi ad cer , tamen parluriens, ettrahere differens, prosiliunt,
, - sibi autem pugnae maritimae, et multae fluxuum
; ;, inundationis tenlationem altrabunt,vel potius fraSk tribuspeccatorum carbonem accendunt,ipsisquo, ^ , , quecommunicaridum est,ulqu4iiomine449Chri , sti ad id veniant: etsi verba ejus non animadver , - tant,qui docet orare ne ingrediamur in tentatio, ^ , ncm *9,el eum rursus in uratione Patri dicere, Et
* " ne nos inducas in tentationem.sed libera nosa ma - lo 20. Forte autem etiam ignorant palreinfamilias
; &* - elDominum nostrum, saepe ab iis qui illi insidiari
* ' ^ voIebant,seces$isse,etqnod quandoque etiam libe17

EV * ; reapud ens non incedebal, et quod etiam quando


passionis tempus appropioquavit, non se ipsum
Iradidit, sed exspeclavit donec ad eum venirent
cumgladiisetfustibus Dicit ergo eis: Tanquamad
latronem exHsii* cum gladiis el fu$Ubus ad me
comprehendendum * i . Qui eliam tradiderunt ipsum,\ru\[}[[ Pilato ^ A d ejus quoquesimililudinem
iis accidit,qui ejus scopum sibi proponentes incedunt, divinorum ejus verborum recordati, quibus
nos conflnnans.de perseculionibus dicit: Attendite
vobis ipsis: tradent enim vos inconcilia, et in suis
synagogis vos flagellabunt to.Tradent autem.dixit,
non,vos ipsos tradetis: etadprincipes et reges A i cemmi propternomen meum **,non,vos ipsos ducetis.Nam nos quoque vult a loco in locum transilire, dum sunt qui nospersequuntur propternomen
" ** ejus.Sicut rursus eum dicentem audimus: Ef</uanc

, , ' ,
'
;
*
, , * '
, * , , '
*
* ^

, ' ,
* , , , ' , *
;
* -

, *
,
, Sv , '
, ,
*
, ' ,
,
1 8

dovos in hac civitate persecuti fuerint, fugite in

a/tam^.Nonvub enimnos ad diaboli stipatoressatellitesque confugere, neipsis quoque mullifari


mortis causa simus, ut qui ipsos et asperiores esse
cogamus.et opera mortifera peragere: sed exspectare,et nobis cavere, vigilarequeet orare,ne intremus in tentationemM. Ila Stepbanus primaa,ejas
vesligiis insistens, 4 5 0 mariyrium passus, Hierosolymis ab iniquis correptus, et in concilium
ductus,lapidibus obrutus,in nomine Christi glori-

Philipp. n i , 14.
Prov. xxiv, 16. * Mattb. xxvi. 41. 20 Matth. vi 13. MaUh. xxvi, 65.
Malib. XXTU, 2. Matlh. x , 17. U ibid. 18. i b i d . 23. ^ Matth. xxvi, 47.

943

PATRIARCHJB CP.

944

ficatui e8t,rogans,etdicens : Domine, ne itatuas , U <


peccatum
Ita Jacobus eecundus ab *
Herode comprehensus, gladio capite truncaius , * |
est. Ita Petrus apostolorum primus, saepe com- ) ,
prehensus, et cusiodiae tradilus, ignominiaque *
affectus, postremo Romae crucifixus est. Similiter ,
et inclylus Paulus, saepe traditus, et ad mortem ,
osque in periculum adductus, multa mala per-
pessus, et in multis persecutionibus afflictioni- , , busque gloriatus, io eadem urbe ipse quoque 6gladio capite mullatus e s l ; qui in quibus gloria- ,
tas est, ipse in m vitam finil; et quod Dainasci ,
!o sporta noctu per marum demissus est, et ef- <
fugit ejus manus qui eum conabatur opprimere. , *
Erat enim eis in primis propositum evangelizare, ,
et verbum Dei docere : in quibus fratres COtlfir-
manles ut manerenl in fide *8, hoc quoque dice- ,
bant, quod per multas afllictiones oportet in re- ,
gnum Dei ingredi. Quaerebant enim non quod
sibi erat otile, sed quod multis, ut servarentur, * ; ,
etmulta ipsis liceret ad haec facientia dicere, ut *
verbo Dei convenienler facerent: Nisi, u l dicil , ,
, '
Apostolue, nos tetnpus narranies deficeret
.
'. " ,
, , ,
,
,
tendisset beatUS apostolusPauluS,SCiensesselonge ,
raelius dxssolviel esse cum Christo 3*,infert et d i - , /
, *
citilncarneautcnmanerewagiinecessufiumASl
propter ros.Considerans enim non suam,sed mul- , ' '
torum ulilitatem, ut serventur, magis quam suam , qaieteiP,necessarium exislimavit,apud fralresma- , nere,eteorumcuram gerete.Quieliam vulteumqui
aocei.esseindoclrinaexemplum^MeVibus.Vnae
qui in carcere contendentes, a ministerio excide- 86 $
ront,et reluctati sunt, sensus plane sunl expertes. , Quomodo enim petunt quod reliq*jerunt,cum in ea ), * ;
tempeslate esse possenifratribussui&ulilesfQuan- , *
diu ilaquefirmi slabilesque manserunt, ejus quod ; >
praeter rationem feceranl,eis venia dabatur.Quan- , ,
doaulem lapsi sunt, ut qui perperam se gesserunt * ,
et 86 ip808 viluperaverunt, DOn possunt ampliue D , ,
sacra ministeria obire. Et ideo magis curam ge-
rant,quoraodo in homilitale vham peragant a '
vana gloria cessanles.Eis enim sufficit coinmunio, '
quae diligenter ei accurate (itduabus decausis,tum ne videantur molestia afflci, hinc dissolutionem
vi arripientes : tum ne lapsi aliqui causentur se ,
propter poense occasionem fuisse remissos : qui , quidem plusquam omncs probrum et ignomi- 5 . niam habebunt: sioit ille qui fundamentum po- '
suit, etnon potuit perficere : Incipient enim,in- " ,
quit, omnes qui pr&tergredientur,eum illudere. ,

10. Undenoneslsequum, utvel clerici qui sua


sponte aufugerunl, lapsi aulem elreluclati sunt,
ampliusinsacro minislerio maneant ut qoi Domini
gregeiu reliquerint,el se ipsos vituperaverin t: quod
nullus fecit ex aposlolis.Elenim cum multasperseculiones obiisset,et multa certamioom praemiaosf

1 Act, vu, 50.

ttAct.xrv,2l.

Hebr.xi,32f.

^hilipi. i, 43, *. * Tlt.tr, .

H45

SYNTAGMA CANONUM. . , C A P . X X .

, 6 , dicenies : Hic homo posuil fundamentum,et


.
potuit pei*ficere .
'. 01
11. Qui enim primam in persecutionis fervore
, - prosilierunt judicium circumstanles, et sanctos
, martyres qui ad brabium supernct vocationis 83
, festinabant, aspicientes, honesia remulatione i n , ; citati seipsos ad hoc tradiderunt, magna liber , ' tate utentes, maxime videntes ees qui subtrahe , bantur, labi, propter quos interius excitati, et
' , quodam veluti sono impulsi ad debeilandum 86
, ' eflVreniem et adversarium, ad id contendebant,
' $, 4 8 2 ne apud se prudens esse viderelur, ob ea
- in quibus ejus calliditate inferiores esse visi
, sunt, etiamsi se ipsum vinci ab iis, qui scutica , rum flagelloruraque tormenla, et gladii aciem,
, ' * et ignis USlulationem, e( aquarum immersiones
, constanter tulerunt, eum latuil: ils quoque qui,
, - ut ex fide preces et orationes fiant, persequun , tur, vel pro iis qui in cuslodia puniii sunt, et a
fame et siti traditi sunt, vel pro iis qui extra cus , todiam scuiicis et flagellis in judicio torti &unt,
postea aulem a carnis imbecilliiate victi fuere,
, - aequum est annuere. Cum iis eoim qui lugent et
moerent.pro iisqui in certamine victi sunl a ma - gnis maiigni diaboli viribus, sive pro parentibus,
, vel fratribus, *el liberis, una dolere, et tristitia
, " aflfici neminem quidquam penitus laedit. Scimus
' , enim propter aliorum fidem, quosdam esse Dei
, , bonitatem assecutos, et in peccatorum remissio, * ne, et corporis sanitaie, et mortuorum resurrec , tione. Memores itaque multorum laborum et i n i , , seriarum, quas pro Chrisli nomine suslinuerunt,
, - cum ipsi etiam poenitentiam egerint, et quod a
, se factum est per proditionem in corporis lan , guore et mortificatione defleverint, e( se prsete , - rea testentur, in vita sua fuisse a civitate alienos,
simul orernu?, et postulemus pro eorum recon , ciliatione cura aliis qtiaa decet per eum qui est
, nobis advocatus apud Patrem, se noslris pecca , , tis propitium exhibentem. Etsi quis, inqu!t,ppY>
caverit, habemus advocatum apud Patrem Je , ? ) tum Christum justtm : et is est propitialio pro
.
peccatis nostris 35.
12. lis eninr, qui pecanlam dederunt.ul ipsi oroni ex
'.
parteab omni malitia imperturbati essent, crimen
intendi non polest.Damnum
enim et jacturam
,

?rctv


'-*

\
D .
.
~ . w j - w . . . . . w
/5, tva cuniarum suslinuerunt, ne ipsi animae detrimento
* afiicerentur, vel ipsam etiam perderent, quod alii
propler turpelucrum non fecerunt: quamvisDomi , nusdicat :
Quidenimhominemjuvabil,$iuniver 8 , summundum lucralusfuerii, animct autem detri ; mento fuerit affpctus.vel eam etiamperdiderit?Et
* ' rursus 3 : 4 5 5 Nonpotestis Deo servire et mam monm: in illis enim apparuerunt qui Deo servi , renl,exosis,conculcalii,contemptisquepecuniis,et
, in eo compleveruntquod ecriptum est: Pretium
w

8 4

3.

-.

-..

->

._

>.

86

3i Lae. xiv, 29, 30.

W Mallh. , 84.

Philipp. jn. 14.

84 Rom, xu, 46.

85 I Joan. n, 1.

36 Mattb. xvi, 90.

PATRIARCHiE C P .

947

redemptionis animx hominis, proprke dwitife **. i


Namelin Actibus quoque apostolorumlegimus.eos h
qui pro Paulo et Sila Tbessalonicae ad magistralus , ;
trahebantur, com raultis pecuniisfuissedimissos. * &
Postquam enim ipeos propter nomen multura one- ,
, , ,
rassent.etmultitudinemmagistralusqueperturbasMtki ab Jasone \nqu\i et reliquissutitfactione ac- ,
cepla eo$ dimiserunt. Fratresautem noctu proti*
( .
nu$ Paulum et Silam tniserunt in Berrceam *.
13.Unde nec eos qai omniareliquerunt propter
'. "
aalutem animae,eleecesserunt, licelaccusare U n - qnaroaliispropteripaosdetentis.NameiEphesi pro , ; *
PauloGaiametAristarcbuminlheatrocomprehen- derunt,una cum Paulo peregrinantes ^ q u i volebat adpopulumadireiquoniam propter ipsum quiper-
euaserat,et multam lorbam ad Deicultum Iraduxe-1 * (
rat,sedilio facta fuerat.iVon sciverunleum inquit, ,
diseipuli. Quin etiam nonnulli ex Asiarcbisqui ei ^ ,
erantamici, mieerunt ad eum et suaseruni ne se ,
theatrodaret Siquiautem 454 cum iiscontendere ,
perrexerint,quianimum sincerum ei adhibent.qui * dicit: Diligenter servaanimam tuam, et ne reho ^,
aspexeris W.Petrus quoque apostulorom princeps , ,
eis in menlemrevoceiuv^qui jamincustodiomerat 57
conjectus^l tradUu* quatuor quaternionibus m t - , litum ad eum servandum : qui cum noctu fugis- aet,et ex Judaeorum mann aervatus esset.jussu an- ^;
geli Domini: Facto,\nqu\i,die erat non parvuttu- ; *,
mullus inter milites,quidnam factum esset Peiro. , *
Herodes autem cum eum quoesivisset, et non inve- , , , , nisselyinterrogalos eustodesjussitsujfocari^ro'
, '
pler quos nulla culpa in Petrum confertur: licebat ; ,
enim eis iilo viso quod factum fuerat effugore; si- ^ * ' ;
cutet omnesinfantesqui erant in Bethleem el * xxi
in oranibus fjns finibus,si scivissenleorum paren- *
tesquod erat futurum: qui a crudeli bomicidaHe- kv ;
rode sublati sunt.ut unus qui ab eo quaerebatur in- ,
fans periret,qui et ipse jussuangeli Dei eflugit,qui , $
celeriter jam coeperat spolia accipere, et acriler ' * h
praepascere.secundumappellatioDem nomiuis.que- , '
inadmodum scriplum est: Voca nomen ejus.celeri- , > ;
tirspolia velociterdepopulare,eoquodpriusquam
, , infans sciatvocarepalremel matrem,capietpotes- ' ,
tatem Damasci et spolia Samari<B,corarn regeAs- , * /ai
tyriorum **.Magiergo,ut jam ipolialiet praedatio- , *nibus infesiati, infantem humiliter et suppliciler ^ , ,
adorant.lhesauros suos aperientes.et ei offerentes maxime opportuna et magniQca dona, aurum et ^ , ; *
thuaet myrrbam *5,ut regi et Deo et homini: unde ,
adregem Assyriuronon amplius reverti volueruid, ,
a Providentia vetiti. 4 6 5 Divinitus enim admoni- , , ,
U,inq\i\t,insomnio ne reverterenturad Herodem, , '
per aliam viai* regrem sunt in regionem suam.
Unde cum vidisiet sanguinoleotus Herodee se a , '
magis illusum, valde fuit commotus. Et millens, , , '
inquit, interfecit omnes infantes qui erant , '
9

4 1

4 3

7 ?. , 8.

ibid. 18, 19.

58 Act. , 9,10.

M a t t h . n, 13-16.

Act. , J6-30.

Isa, , 3, 4 .

WGen. m , l 7 .

Matth. H - 1 3 .
9

AcUxn 4.
f

SYNTAGMA CANONUM. -

949

. 17, CAP. X X .

95Q

, m Bethlehem et in omni ejus confinio,a bimatu et

, ' infrajuxtatempusquodamagisdiligenterdidice, , raH&.Cum quibus, el alium prius natum infantem,


, oum interfecturus qoaesivisset et non invenisset,
, * < patrem ejus Zachariam interfecit inter templum
' - et altare, cum eflfugisset filius cum malre Elisa , belh. Unde nec ullo modo reprehenduntur.
, , ,
* ' ^.
'. 14. Si qui aulem vim raaltam et necessilalem
, , passi sunt,quique et in ore ferrum et vincula acce , perunt, et propter bonam Gdei affectionem, suaa
quoque manus uri fortiter pertulerunt, ad profa , num sacrificium eis inviiis adductae.Quemadmo; dum igitur mihi scripserunt ex custodia beatissi, , mi martyres de iis qui sunt in Libya,et alii etiam
io sacris comminstri; i i simul lestificantibus re-

, , - liquis quoque fratribos, possunt esse in 8acro


, , , , ,
*
,
*
* ^,
, , , ,
,
,

, ,

/ .

ministerio inter confessores collocali, ut et qui


in multis tormentis fortificati fuerint, non amplius potuerint, vel loqui, vel dicere, vel moveri,
ul resisterenl iis qui vim fruslra aflerebant. Neque enim eorum improbilati assensi sunt. Quemadmodurn ergo a comministris rursoaaudivi
annumerabunlur inter confessoree; et qnicunque
secundum Timolheum vitam instiluit, parens ei
quoque qui dicit: Penequere justiliam, pietatem, fidem, dilectionem, tolerantiam, ienitatem :
eerta ptdchrum ccrlamen fidei: apprehende <tam calestem in quam vocatus es; eiconfessus
coram multis testibus confessionem
', ' , ', ', ' ', ', ', 486 Basilii canoncs 7, 8, 41, 44, 4, 65,72,73.
81,83.
', \
^ .
'. ^ , , C 7. Masculorum et animaiium corruptores,etc.,
. . .
utpag. 819.
*. , . . .
8. Qui ob iracundiam securi, eie. ut pag. 922.
' . ,
4.(] in viduitate habet sui potestatem.etc,
. . .
ut pag. 899.
*. * " ,
44. Diaconissa q n cum Graeco fornicata eet,
" - ad pamitentiam admiltenda e s l : ad oblalionem
, vero admilletur anno septimo, si videlicet in
' " ' castiiate vilam agat.Gracus auteru qui post fidem
, * receptam rursus ad sacrilegium accedit, ad vo , milum revertilur. Nos porro diaconissie corpus,
.
utpote consecratum, nonamplius permittiraus in
usu esse carnali.
*. kav
45. Si quis, accepto nomine Christianismi,
, Christum conlumelia aflicit, nihil ei prodest ap .
pellalio.
'. ,
G5. Qui praesttgias vel veneficiura confitetur,
, - is homicidae tempus in poenitentia ducet; et cum
, illo agetur, velut cum eo qui se ipse in hoc pec.
cato prodit.
'. 72. Qui se vatibus vel ejusmodi aliis tradit,
, - ipse quoque horoicidae lempore punietur.
%

.
\ ,

46 Matlh. n, 16.

471 Tijn. , H , 12.

73. Qui uegavit Christum et salulis mysteriuna

PATRIAHCHiE CP.

9S1

Tioltfit, tolo Titffi su tempore flere, et poeniten-


tiam agere debet, sic lamen, ut (eropore quo e
vita excedit, aacramento dignus habeatur ob fidem in Dei clemenliara.
81. Quoniam aulem rnnlti in Barbaroruro i n cursione, e t c , utpag. 926.
83. Qoi vaticinantor et consueludines genttaiB e i c , ut pag. 934.
9

457 Gregorii Nyueni cap. 1, 2.


1. HU itaque hoc modo dislinctis, quaecunque
quidero peccata ratione praeditam anircae partero
attingont, esse gratiora a Patribus judicata sunt,
et majori ac sufficientiori et laboriosiori converaione digna : quemadmodum si quis fidem in
Christum negavil, vel ad Judaismum, vel idolorum cultum, vel ManichiBismam, vel aliquod
alkid impietatis genus descivisse visus sit, qui
olanUrie quidem se ad id malum conlulit,deinde
aeipsum condemnavit, totam tempus vibe habet
poenitentiro tempus. Nunqaam enim, ai mystica
peragatur oraHo, Deum una curo populo adorare
dignua censebitur, sed seorsum precabitur; a
eacramentorora butem commnnione omnino erit
atienus; in hora autem sui e vita excessus, eacramenti commnnionis erit particeps. Sin autem
contigerit ot is prater spem vivat, in eodem rursus vivet judicio, mysticorom sacramentorum ad
itBB exitam usque expers. Qui autem tormeniis
et gravibus eoppHciis excruciati, i i praestiluto
tempore punientor, sanctis Patribus sic in eos
clementia usis, lanquam anima non iapsa sif,
aed corporalis imbecillitas tormenlis rwn restiierit. Quare mensura eorum qui in fornicatione
peccarunt, et vi dolereque expres^a transgressio,
ra conteriione, eodem spalio dimensa est.
2 [3]. Quiad praestigiatores,tel vates abierunt,
el eos qui pcr daamones se piacula quaedan e(
averslonee operaturos pollicentur; i i exacte i n terrogantur et examinantur, utrum in fide in
Chriatum permanentes, a necessitate aliqua ad
illud peccatam 4 5 8 iropulsi sunt, cum afflictio
aliqua vel intolerabiiis jactura hunc illis animum
indidisaet; an oranino negleclo quod nobis creditom est teslimooio, ad daemonum societatem
ae contulerunt Si eniro ad fidem inOrmandam,
et quod Deum esse non crederent, qui a Christianis creditur et adoratur, illud fecerunt, ernnt
cilicet apostatarum judicio obooxii. Sin autem
non ferenda necessilas aliqua, pusillo et abjecto
eorura aoimo auperato, eo deduxit falsa aliqua
spedeductos; aimiliter erit et in ipsos clemeniia,
inatar eorum qai tormentis io tempore confeseionia resibtere non potuerunt.

52

,
, * ,

.
*.
, . . .
' . ,
, . . .
. ', ' .
'. ,
,
, *
, , , ,
,
* , ,
? *
^ , *
*,
, ,
,
* ,
'
(U ^ ,

' ,
, fofe? '.
, 4

.

'. , ,
, *
,
'
,
, * ' ,
,
Xpireuw*
, ,
/

, ; ,
* , * ;

.
' .
Lege qoaB annotata arnit in cap. 25 tit. 9 p r aentia operia.
. .

958

SYNTAGMA CANONUM. . XIII, C A P . X X I .

. '. C A P . X X I . Jk 8Ctnids ft tnimi$ QtqtU QIH$


.
hujusmodi, siquanJo eos pcenilent.
**, '.
Concilii Carthaginenm canones 46, 63.

De scenicis qui vtmuM ad pcenitentiatn et ad
.
Dominum convei lunlur.
" \ *
46 [?] Ut scenicis et mimis atque aliis hujus , modi vel apostatia qui ad pcenitentiam veniunt,
, et ad Deum convertuntur graiia et absolutio uon
.
dtnegenttir.
.
De histrionibus Christianis faclii.
'. ,
73. E l de his 8 eliam pelendam, at si quie ex
, qualibet ludicra arte ad ChrisUaiiilatis gratiam
, venire voluerit, ac liber ab illa macula permane ' , re, non eum liceat a qtioquara iterum ad eadem
* exercenda reduci ?el cogi.
.
j\
'.
Conetlii (Bcumenici vi eanon 51.
'.
M.Omnino prohibet hac sancta et universa , lis eynodus 459 eos. qui dicuntur miraos, et-eo , rum speclacuta; deinda venatioflum quoque
, * epectationee, alque ia scena aaltaliones fteri. Si
, quis autem praesentem canonem tontempserit, et
, se alicui eorum q ae eunt vtHila, dederit, ai sit
* , quidem clericus, deponatur ; si vcro laicas, se.
gregeiur.
' . ' . ' . >.
Textw. Conatit. 33, tit. 4, lib. cod. et 123 at
' , ' * . ' . ' 129, i i l . 4, Jib. v, et 32, et 46. magnaa poenas ir"*, rogant lenonibua, iiaque qui ancillae vel liberas
cum mimis vel [in] iheairis conversari, aul pro , alrare cogunt: 6t recedendi,dotalibu8qu6 (inalru , menlis interven 6nlibus) etiam illustribllS 61 08
, , - eint, nubeodi poteaiatem faciont. De scenicU vero
* - speclaculis et lenonibus speciaiis l i l . esl 41, lib. u
, . ' ' . cod. Porro scena est, ubi quis onaistit, movetur. , que hialrionicam arlem exhibons, eive in publico
, privatova loco, eive in vico: inquem lamen locura
, paesim hominea epectaculi causa conveniunt.lnfa * , mea autem suQt quicunqiiequttstu8cau8a in cer , lameo deeceadunt,el propter proroium ecenam
* prodeunl.Verum qui 86 ad artam ludicram [exbi , , bendam] locat, neque prodit, non notatur. Et qui
* eoipdom locat, ut cuir. bestiia depugoet: niai beslia
, , leo forle, aliave quaepiam sit, qua inaniueta facla
* , tal. Non item qui sioe mercedecum bestiis depu * gnark: niti in arena bonorarium [quiddarajcapere
;

, , |^ SUSthluerit.Qui 86 locavit, eliamsi CUITI besliis JIOQ


depngiu*t,nolaiur.Non taroen etiam qui mercedera
capit, ul ffram quea regioni nocet, extra arenam
* depugaet. Plane athleUrum, et qui in Olyrapiis
j kv - oblectantia dicunl,6t qni in xysto decertant,agita*
, , torum item,et qui aquam equie spargunl,400alio*
, - ruinque qai in sacris certaininibus daserviunt,
, , at [postremo] dasignatorum ar ludicra oo est,
* - neque ignominiosa.Leno esi, qui turpem quflestum
) , - ex servis vel liberis facil : si^e priacipaliter boe
, negotium geral sive alterius negotiationispraBiaxtu
, UliuaiQodi persooas habeat; ul [pula, ai] caupo,
%

655

PATRIARCHJE C P .

vel stabolarius, vel balneator [sit]. Etiam qui in , , , * -

aer?itute leno fuit,ubi liber faclus est,infamia no- iv , talar. Hc omnia eunt in lib. m,til. 1, digest. 1; . *, . ',
et tit. 2, digest. 4; et lib. 23, tit. 2, digesl. 4 8 . . ', . ' , . ', . , . ',
Leno quoque est, qui adulterio pollutam con- , '
jugem suam non dimittit, non etiam qui [tan- *
tummodo] suspectara babet; ut Ub. ix cod. tit. 9, , . ' . . ', . '.
const. 2 .
. ' . .
C A P . . De spectaeulis et luiicris.
' , ', '.
Concilii Carthaginensh canones 15,60, 61.

De diversis ordinibus Ecclesia $ervientibu*,


.
etc, ut pag. 703.
'. ' ,
15. Item placuit ut quisquis episcoporum,etc,
, . . .
ut pag. 703.
. .
De paganorum conviviis.
60. Illud eliara petendum,etc, nt pag. 927. '. , . . .

De specticulis, ut die Dominho, vel cotterh
.
tanctorum festivUatibus minime celebrentur.
'. ,
61. Nec noii et illud petendum, ut epetlacula
tbeatrorum.caeteruinque ludorum,etc.,u< pagMG. , . . .
Concilii ceeumenici canones 52, 62, 65, 71, ' , ', '
96,100.
'. '
4*1 52. In omcibue sanctaa Quadragesimae je , . . .
jonii diebus, etc., ut pag. 638.
*. ,
62. Kalendas quae dicun'ur, et vota, el brumalia quae vocantur; et qui in primo Marlii men- , ,
ais die fit conventum ex fidelium universitate *
omnino tolli volumus : sed et poblicas mulierum ,
saltationes multam noxam exitiumque afferen- * *
tes : quin etiam eas, quae nomine eorum qui , falso apud gentiles dii nominali

Sunt, vel n o m i - Q *
' " &

,
,
*
*

^*
, ,
;
* *
,
, , ,
^ * , .

ne virornm ac mulierum fiunt, sahaliones ac


mysteria more antiquo et a ?ita Christianorum
alieao, aniandamus et expellimu*; statuantes ot
nullus vlr deinceps muliebii veste induatur, vel
mulier veste viro conveniente. Sed neque comicas, vel eaiyricas, vel tragicas personas induat:
neque exsecrandi Bacchi oomen, uvam in torcularibos exprimentes, invocent; neque vinum in
doliis effundenies, risum moveant, ignoranlia vel
anitale ea, quse ab insaniae impostura procedunt, exercentes. Eos ergo qui deincep* aliquid
eorum quae scripta sunt, aggredienlur, ubi ad
horum cognitionera pervenerint, si sint quidem clerici, deponi jubemus : ei vero laici, 8 6
gregari.
65. Qaae in noviluniis, e t c , ut pag. 935.
462 71. Eos, qui docentur leges civiles,gentiliam moribus utinon oportere,neque in theatrum
induci,neque eas quse dicuntur cylistras peragere,
*e\ praeter usum communem sibi vestes induere,
necquo tempore disciplioam aggrediuntur,vel ad
finem ejus perveniont, tel, ut in summa dicam,
in ejus doctrina diraidio.Si quis autem deincepe
hoc facere ausus fuarit, segregetur.
96. Qui Chrisium per baplistnum induerant,
ejos in carne fitae agend ralionero imitari professi suntEos ergo,qui capillos ad videntiura detrimantuin, scite excogitatis nexibue, adoroaot et

'. , . . .
'. ,
* /,
,
, , ' , ,
'
, .
4'"\
,
*
. Jv. ;4*JUP(fc. J|U^flan<
#

957

SYNTAGMA CANONUM. -

. XIII, CAP. X X I I , X X I I I .

958

, - COmponont,6tinfirmi8 anifIHS68C8H168ratioii6ob
, - jiciunt, convenienti supplicio paterne curamtis;
, - ipsos instituentes et temperanter vivere docenlea,
, , ot relicta fraade ei vanitat*,qa& ex maieria orilur,
ad exttio carentem beatamque ?ilam,raentem as, aidae traducant; et in (iinore puram et aanclam
, con?ersationem habeant, el Deo, qnoad eju* fleri
, , potest, appropinquent per vil puritalem ; et in / ternom magis quaro externum bominem virtuti , bus et bonis inculpatisque moribus exonient; ut
' nullas in ee ferant reliquias diabolicae pertersi * taiis. Si quis autem praeter hanc canonem tersa ,
tus fuerit, excommunicetur.
*. ,
, '
100. Oculi tui ncto aspiciant, et omni
, g dia sefVu COT tliUfH, jubet S&pieDtift . Corporis
enim sensus sua facile in animaro effundunt.Pic , turaa ergo qoaa oculos prastringunt eive in tatou , , lis, sive quovis alio modo fiant, et mentera cor - rumpont, el ad iurpium voluptatum moveot i n , cendia, nullo roodo deinceps 4 6 5 expriini jube - mus. Si quis autem hoc facere aggresaua fuerit,
, .
deponalur.
,
Textus. Quomodo apeclacula p6ragantur,quomo , do in illa 8umptuefiat,et quud speclaculoium ira , pensas pnesesad mnrorura refectiooem ad tera . ' ., . *, ' , % ^ pus deritare possil, dicitur lib.eod. 11, tit. 41,42,
* . .
45 et 46. Tit. 43, tollit spectacula gladiatorum.
. '.
CAP XXIII. De furbus, sepulcrorum ex .
pilatoribus, et latronibus.
', " \
,
Basilii canone* 61, 66.
'. *0 '
61. Qui furatus est, siquidem sponte poeniten , tia noius, seipsum accusarit; annum a sola sa , cramentorum coinmunione arcebitur : sio autem
' - convictus fuerit, annos duos. Dividetur aulem ei
lempus in Mibstrationem ei consistentiara : et
.
tunc communione dignus babealur.
" , *0 ,
65. Qui suam in brutorom concubilu impie, , , laiem confltelur, idera (eropuain poenitentia ser , vabit.
.
. " , ', ' .
Gregorii Nysseni canoncs 6, 7, 8.
" . (
6.Altera auiem idololatrise species (sic enim di *, vinusApostolus avarhiam appellatSO ,nescio quo modoabsque ulla poenae medela aPatribus praeler , missa sit. Atqui hoc maluro quidem fideiur esse
* | r i u m aniini constitutionum aflectio. Nam etratio,
, ab ejua quod pulcbrum est judicio,aberran8,esse
, in materia quod pulcbrum est exislimat, non ad
* pnlchritudinem a materia separaiam aepiciens,el
, ^ * - desiderium ad ea qiue sunt inferioca inclinatur, ab
-^ eo quod vere 681 expelendum dilabens Jam tero 6t
* contentiosaanimosaqueanimseaffectio ex hocpee -. cato464 mullas occasiones accipit. Et ut in uni) * ersura dicam,hic morbuscum apostolicaa?aritta
>, (& deflnitione coneeiitit.Divinosenim Apostolusaam
* 8 noo solum idololalriam, eed etiam oranium raalo-

49 Prov. , 23. 80 Ephea.

PATBIARCHyE jtJP.
51

n i m radieem prowinUafit ; t t a m e n bc jnor-,


bi epeciea, mconsiderata et absqae uila ejus cura
pretermissa e*l ; <juo flt, ui hic inorbus 7alde in
Ecckai* redundtl, et oemo in iis qai ad clerum
adducuatur, inquirit, num qui eo iddkdalriiBge-

nar* polluti aini. Sed de m qeidem, quooiam td


a Palribus pra&termissuin e$t sufficere existimo
pubbca dociria ratiooe, ea quwuodo fieri po-

teai curare, veluti quosda/n marbos ex repletio ortoe,iuexplebilis avariti affactionea oralione
purgaaits. Soluro au4em furiom,ei sepulcrorum
effoaatone&i, et aacrilegiuin viiia existiroarat^,
quod sic a Palrum coasequenlia, haec nobis Iraditio facta sit. Atqui apud divinam Scripturam et

fenas *t usura suot prohibiu, et per quarodam


poteniiam. ad etiam poseessionero aliena traducere, etiamsi aob coetractus aut transactwnis
specie h#c forlaese faclum sit. Quoaiam ergo nos
quidem ad caaonem polestatem assequendam
fide digni flon suraus, in iie, qm ex confeseo
prohihila sunt, canoaicam seateouara dictis jaoi
adjkieroue.DividiUiraatemiurtum in lalrociaium
eeu depredationem, et in murorum effueaionem.
Idem autem utriusqae est iustitulum, videlicet
aliena aoferre : ia aniroo autem ipaorom, megna
eatinter ae differeotia. Latro enim, etiam h o m i cidium ad id quod etudet assequi assumit, ad id
paratua et artnis, et copiis, et opporlunilale loci,
adeo ul is bomicidarum judicio subjicialur,si per
pcenitentiam ad 465 Dei Ecclesiain reversus fuerit. Qui autem lalenti ablatione, sibi alienum
usurpat, si deinde per eounliationero peecatum
suura sacardoli aperuerit, vitii studio in conlra*
riara muialo agriludioem curabil: dico autem
hrgiendo quae babet pauperibus, ut, dum qm
babet profundit, ae ab avariti morbo liberum
aperte ostendat. Sin autem nibil aliud praeterqaam eolum corpus habeat, jabet Apostolus per
laborem corporalem ei morbo mederi. Diclionis
autem ila habet contexius : Qui furatur^ non
ampliui fwetur : sed potius laboret bonum opercns ul potsil ei largiri qui indiget
%

{^ $
^
, } >
(
\, ,
, 8 ,
^, *

, > ?
,
,
,
#&
,
0 '
,


*
* , *

,
,
? *
,

* ' , '
,
, ,
, ,
'
, ,
, * *
, !
, 7 ,

' . , . . .
7. Sepulcrorura aulem etTos8io etc.,fif p0t7.811.
' . , . . .
8. Sanrilegium autem, e l c , ut pag. 814.
Lege quaa adnotata auot in cap. 27, lit. 9
* .
praasentia operis. Textus. De latronibua dicilur! ' . *
t

lib. XLVIII, tft. 19, Digest. 28 : Qui prodandi

. ' , . ', . ' ,

eausa aggreesaras faciunt, aimiles aunl laironi- ,


biis. si cum ferro id faciant, et eaepiue, aique ' ,
i n itineribiis, eapite puaiuntur : caeleri in ersi- , ,
Huro miltuniur* aut deporiantur. Famosi vero, * , *
quibus locie latrocinali eunt, furca figuntur, aut
eum beatiia depugnant. Hirabile [quiddam] ait * , ' .
coaet. 2, lit 18, Ub. vn cod. de latronuin fami-

lia oerope deseeudeiiiihue, ex largUione principali, fel auctoriiaie fiicali aer?is iaclis, interimi
libarU&em.

ITimolh. ^ . 1 Epbee. ?, 28.

' . ' , .,
,
,
.

Sfti

SYNTAGMA CAK6Ntflf. -

. , C A P . xxiv-xxix.

CAP. X X I V . Ne chorece in nuptiis, Mltn. K * \ > ,


tionesve fiant.
.
\
Concilii Anliocheni eanon 83.
' . "
53 Quod non oportet Christianos ad nnptias
, , venientes, 460 se turpiter el indecore gerere vel
, . .
saltare ; sed modeste coenare, et prandere,ot de~
cet Chrisfianos.
CAP X X V . Ne viri eum mulieiibut in balneo sint.
ConcilU Laodiceni canon ?0.
30. Quod non oporleteum qui est sacratusvel
clericus, vel exercitaior, in balneo cum mulieribus lavari, etc, ut pag. 790.
'.
Coneilii acumenici vi eanon 77.
'. " , , 77. Quod non oportet sacris initiatos, tel cle, , . . . ; ricos vel ascetaa, lavari cum raulieribus, etc, ut
pag. 790.
* , '
Lege qtiae annolata sunt in cap. 31, tit. 9 prae*
. '.-
.
'.
*, "
, ,
, . . .

. .
. " \
.
'.
', ,
. . .
. '.
,
.
', '.
'. ,
, . . .
'.
.
*.
'. *, , . . .

Sfcntis operis.

CAP. X X V I . De eo qui inftrmot irridet.

Apo8tolorum*canon 87.
57 (56]. Si quis clericue claudum, tel aur~
dum, e l c , ut pag. 738.
CAP. XXVII. tte mulieres ad altnre ingrediantur; et quod solis ecclesiasticis liceat communicate in altari.
Concitii Laodiceni ennones 49,44.
19. Oportere eeorsum primum, p<^t episcoporuro sermones, etc , ul pag. 887.
44. Quod non oportet mulieres ad altare i n gredi.
467 Concilii oecumeniei eanon 69.
60. Nulli omnium Ilceat, qui quidem sil in U i corum numero, intra septa sacri altaris ingredi,
etc, ut pag. 602.
. K f l \
CAP. XXVIII. Ne potationes eollata symbola fiant.
.
'.
Concilii Laoiieeni canon 85.
*. " ^ ,
55. Quod aon oportet sacratos et ctericoa ei
, ' .
collationi convivia peragere, sed neque laicos.
. ' . GAP. X X I X . De alatoribus et ebrioiis.
.
' .
\ ', ,
, , *
.
*.
' .
, . . .
' . ' . * . .
,


* ,


,
* -

Apostolorum eanon 43.


43 [43]. Hypodiaconus, vel lector, re\ cantor,
similia facicns, vel cessel, vel segregeluf. Ilidem
et laicus.
Concilii cecumenM vi canon 50.
50. Nullum omaium,sive laicum sive clericum
deinceps alea hidere, etc, ut pag. 774.
TfgftfsXonai,! ,lil.43,lib.i cod.ait: Quiin cotto victus esl, non tenelur; et si sol?i(,cum succeasoribus a victore ejusqoe baeredibus perpetoo,
eiiatn posl triginta annos recipere [potest.Qui] si
recupare noliul, quicunque, et procipue cWilatia
in qua id faclum est, pater aut defensor exigit,
atque in civilatis opera insumit.Quae vero in cotlo
cautio facla est, irrita est et reddikir. Quod si
quis eliara colto in epeciem [reprasenlalaj lupioia

963

P A T R t A R C H A C P .

964

aliate [qiia] materia fictas fuerit non tenelar. , ,


Episcopi [aulem] auxilio prsesidum, palrum alque ,
defensorum in hoc inquirendi farultatem habent.
Proinde 468 duntaxat,el , *
et 81 ve fibuia. et et , ', \
, sine dolo alque callidis adioveimonibus , ,
ludere esl licitum. Ac talde quidem divites in ' ,
unura solidum unaquaque appositione ludunt: ,
reliqui vero io multo minus. |In) quod autemam- ,
plius jlusum est), non exigitur, et dalum redditur. "
Harura [aufem rerum) curam habent praesides, ,
atque derem librarum mulla incumbit transgres- , * ' .
eoribus eltransgressionem permiUentibus.Cmist. . , iero Sejusdem tit. ait: Neque ligneis equestribus , , [quomodo] vocantur, neque alium [quemcunque . *
alese ludum fas esl ludere: prseterqtiam iis q u in
/ pracedrute constitulione permissa sunt. [Alio- , *
quin) el loca in quibus hujusmodi equesliibus ,
luditur, publica Ount, et dala restituunlur : aut ,
ai qui dederunt, recipere nolint, per prae^ectum { .
et provinciarum praesides exigunlur, atque civitalum operibus applicantur.
C A P . X X X . De dcemoniaciz, aut ii simu- . '.

lantibui.
'.
Apostolorum eanon 79.
\ ' , ,
79. Si quis dffimonem habeat, ne fiat clericus,
. .
c l c , ut pag. 603.
*,
Concilii cecumenici vi canon 60.
'. , 8
60. Cum clamet Apostolus, quod qui Domino
adhceret,unus esi spiritui 53; clarura est, quod qui , eiiaro cum contrario init fa iliaritatem ac con-
eueludinem, cum iilo conjunctione unum eil.Eos ' * ; ,
ergo,qtii se daemooe correptos esse simulant, et
morum improbitale eorum figuram et habitum ei- , , mulate pro se ferunt, visura est omoimodo pu- ,

n i r i ; et ejusmodi afflictionibus laboribusqae eos 5
aubjici oportere, quibus i i qui vere a daamone .
eorrepti aunt, ut a daemonis operatione liberentur, jure lubjicianlur.
', ' , ', \
Timoihei canona 2, 3, 14,16.
'.
Interrogatio. Si catechamenus a daamone cor , . . .
ripialur, eCc, ut pag. 627.
'. '. *04 6 8 Responsio. Si is qui a daeraone corripi, . , ,
tar, e i c , ut pag. 627.
. ,
Jnterrogatio. Si quis cum sit fldelis, e l c , I
. . .
pag. 607.
' . '. ' ,
Responsio. Si mysterium non enuntiet, e t c ,
. . .
ut pag. 607.
. , . . .
Interrogatio. Si quis, cum sui compos non esset, ut pag. 614.
'. '. / ,
Re$ponsio.Hoc debet clericus discernere,elc,
. . .
utpag. 614.
. ^ ,
Interrogatio. Si alicujus uxor spiritu corripitur, ot ferreoe etiam compedes gestet, vtr autem , 5
dicat, non poasum cootwere, et velil aliam acci- , ,
, ;
pere; debetne iliam accipere an non?

I Cor. , 17.

965

SYNTAGMA CANONUM. -

, XIII, CAP. X X X - X X X I I I .

966

'. . , Responsio. hac quidem adulteriom mter * cedit, nec habeo, aut invenio quid de ea respondeam.
, .
Textu$.O\c\iur lib.v cod.tit.70,conel. 4,quod si
. * ., . ', . ',
' , muliersui jurisconstilutafuriosasit.sofus maritos
^ ' . repudium mittere possil. Digeat.vero22,tit.3,lib.
* . ' >. , 8 xxiv, a i l : Si alter conjugum furerecoBperit, ipse
, quidetn (furiosu*| nuntiuui mitterenon potcst: a l , , que si fur<*r,sive perpetuus,8ive per intenralla [ac , - cedens] tolerabiliseit,neque compos mentisfuerit,
^ , nunliuin mitieredebet.Si tamen miserit, in poenaa
- injusti divortii incidit.Quod si furor 4 7 0 intolera , , bilis silnec ulla r6.-ipiscenti$spes supersit: prop terfuroris metum, ac procreandao aobolisdeside, (& , rium, citrautnusquedamnuro, matrimonium re * , - Q pudio dissolvere licel.Sane si [marifus] matrimonium [quidero) non dirimat, sed furentem [uxo ,
, , rem) negligat : compellitur per magislraiuin se cundumdotisquantitatem alere iilam acsanandam
* , - curare, nibilque eorum quae marilum [prastarej
' conveniat, pradermiitere. Sed si dolem disaipet,
, sequestratur [illa],quatenus ex ea mulier, ejasque
familia competens habeat solatium: servandis [vi, , delicei] ab inilio [initis doialibus] pactis. Verum
' , - baec bodie nun procedunt oeqae propterfurorem
, ' recle matrimooium aolvilur : cum de repudiia
^ \ novella l l 7 certas cauaas recifet, alque praier
eas, repudium mittentem nuplialium coniributio .
T

num amissioni, aliisque poenis subjiciat.


CAP. X X X I . De laico segregato, quirecep. '. ,

ityopi-Qtui /uerit ab alio, protter voluntatem ejus qui
illum segregaverat.
.
Apottolowm canones 12,18.
' , ' .
12. Si qois clericus ?el laicus, segregatas vel
' . ,
Bon recipieudus, e t c , ut pag. 671
, . . .
13 U | . Si autero eat aegregatus, etc, ut pag.
731.
Concilii Antiocheni canon 6.
6. Si quis a proprio episcopo fuerit excommu " \
nicatue, etc , ut pag. 7 l 9 .
, . . .
. '. fj
471 UAP. XXXII. De jejunantibui tti Sab
.
bato Vil die Dominica:
' , '.
Apostolorum eunon 64:
'.
45. Si quie clericas ln?eotua fuerit die Domi , . . .
nica jejunare, e t c , ut pag. 635.
Concilii Gangrensis canon 18.
, ' .
' .
18. Siquis propter eam qtm existimatur, exer , .
citationem io Dominico jejunet, sit analhema.
Concilii cecumenici vi canone$ 55, 56.
' , "
'. ' '
55. Quoniam inteileximus in Romanorum civi, , late in sanctis quadragesimae jejuniif, e t c , ut
pag. 638.
. . ,
56. Similiter accepimus et io Armeniorum re " . *
gione, e t c , ut pag. 638.
, . . .
GAP. XXXIII. De iis qui doccnt domum
. .
, Dei ibique congregatai synaxesfloceiesse f$cicndas.
.
' . , . . .
, " .

P A T R l A E C H i E C P .

*7

968

', *,
Contilii Gangrensis eanmei 5,20.

'. 8 Si quis docet donrora Dei esse contemnen , . . .


dam. e t c , ut pag. 630.
' 20. Si quia arrogaatia utens, eic., utpag.620.
, . . .

CAP. XXXIV. De laicis qui Ephe$im acta . '. > .


mfirmare student.
^ .
Concilii Ephesini eanon 6.
"'.

, . . .
6. Similiter et ai qai velint, e t c , ut pag. 890.
' . '
4 7 2 Lege quae adnotala suntin cap. 14, tit. 3,
. .
pr&sentis operis.
. ' . xw
CAP. X X X V . De iis qui ouiita Scriptura, ,
rum lectione, non exspectant liturgia> /incm,neH .
qne communicant.
' , ' .
Apostolorum canones 8, 9.
8.Si quis episcopus vel presbyter, vel diaconus, * ' . ' , , ,
, . . .
vel ex eacerdotaii catalogo, e l c , ut pay. 6'i6.
'.
9. Quicunque Gdeles ingrediunlur et Scripta, , . . .
ras audiuot, e l c , ut pag. 606.
, *,
Concilii Aniioeheni cation 2.
'. 3
2.0mnea qui iogrediunlur Ecclesiam Dei,etc.,
, . . .
ni pag. 606.
' .
Ccncilii Carlhaginensis canon 46.

,
De pa$$ionibu$ martyrum.
' . '
40. Liceat etiam legi passionea raartyrum,cum
,
anaiferaarii diea eorum calebrantar.
.
. " . CAP. X X X V I . Deiisqtti privatim congre.
gantur.
*
Concilrt Gangrenns eanon 6.
\ ' ,
6. Si quis prsater Ecclesiara tult ecdeaiam ba. .
bere, e t c , ut pog* 607.
' , '.
4 7 3 Concilii xcumenici v i eanones 31, 89.
'. , . . .
31. Clericoa, qoi in oratoriis, qu sunt intra
c

domos, elc., ut pmg. 588.


'. , 89. In sede oratoria, quae est inlradomum,etc,
, . . ,
ut pag. 607.
Lege quse anaotala sunt in cap. 14, tit. 3 p r o - ' . *
.
aenlie operis.
CAP. X X X V I I . De illo qui concupivii rem . '. , .
habere cum femina, nequ* tamen fecit.
".
ConcUii Neoemsarienm canon 4.

,
4. Si quis propoaueril coneupiscere mnlierem,
.

.
.
e t c , ut pag. 891.
C A P . X X X V U L Denonjejunantibui in sacra* . ' . ',
, .
Quadrage$ima vel quarta die, vel in parasceve.
'.
Apostolorum cmwn 69.
'. ^ , ,
69 [68]. Si qu'i3 episcopus, vel presbyter, vel
. . .
diaconus, e l c , ut pag. 635.
CAP. X X X I X . De auferentibvs ecclesioe ce- . ' .
.
ramttl oiew**
'
Apostolorum canon 72.
\ ^
72 [71] Si qois cleficus ?el laicus a samcla
,
ecclesia ceram vel oleura auferat, aegregetur.
9

' .
. '. 474 CAP. X L . De laitit qm ob *tmm tn/u * ^
stitiam extra communionem facti sunt. Et qnod

faici nequaqum fomnt.

SYNTAGMA CANONUM. \A

. X I V , CiP.

11.

.970

- Theophili ex epistola ad Menam episeopum.


.
ot ot
Rem justam fecerant presbyleri in Gemino pa , go, si verum dicit, q u defert litteras Eustatbia.
, , Dicil enim, quod Cyradium facienlem injuriam,
, , ec ab ea desislere volentem, a communione se . , paraverunt. Quia ergo inveni,quod SUO malo CU , , ram adhibeOS vult COIBmunicare,fac ea i(a se
comparet.Ut injuriam primum deponat, et poeni , , tenliam agere in animum inducat, el si sic inlel , lexeris, quod accedit, communionem desiderans,
.
permitlas ei lit CUiTl populis COmmunicet.
'.
ConcilH CeCUtnenici VI Cdnon G4.
', , 64. Quod non oportet laicum publice disputa , re vel docere, docendi auctoritalem ex 60 Slbi
' ' vindicantem, sed ordini a Domino iradilo cede , ; et aurem iis, qui docendi gratiam accepe , runt, aperire ; et divina ab eis doceri : ln una
* $ enim Ecclesia diversa membra fecit Deus 5*, ut
esl VOX Apostoli. Quam aperte internrelans Gre , gorius TbeologUS 53, ) qui in US est, Ordinem
, COmmeodal, dicens : HlMC ordinem revereamur,
- , , fratres, hUQC ServemuS. HlC quidem Slt auris,ille
, lingua : hic aulem manufi, hic vero aliquid
* , * - aliud : hic quidem doceat, iile vero discat. Et
, * * paulu post : Et discens in docililate, et Suppedi , - tans in hilaritate, et ministrans in alacritate. Ne
, * simns omncs lingiia, quod est promptius : ne
, ; - omnes apostoli, ne omnes prophe(2B, omnes
, , - interprelemur. Et post qvaedam : 478 Cur te
pastorem facis, cum SIS Ovis?Clir caput efficeris,
, ; , cum sis pes? cor imperalor esse conaris, cnm
; , relatus sis in numerum militum ? E l alibi : Jubet
; - Sapientia : Ne SIS velox ifi sermonibus, ne CUm
? , - sis pauper, una cum divite extendaris; ne quce ,

ras sapientibus esse sapientior 50, s i quis autem
* - praesentem canonem labefactans deprehensus
/, ' - fuertf quadraginla diebus segregetur.
.
n

.
QEPI KOINUN 2.

TITULUS XIV.
DE GULPIS QUiE IN OHNES HOMINES CADERE QUEUNT.
. ' . .
" .
^ ' . , . . .
. ' . .
"', '.
" . , . . .

CAPUT I. De avaritia.
Gregorii Nysseni canon 6.
6. Altera idoiolatrisa species, e t c , utpag. 988.
C A P . II. De concumbentibus cum brutis.
Concilii Ancyrani canones 16,17.
16. De iis qui rationis expertia animalia inierunt vel ineunt, e t c , ut pag. 891.

64II Cor. x i i , 18. 55 Orat. de servanda in disputationibus moderatione.


P A T R O L G R . .

56 Eccl. , 1.
31

971

P H O T l l P A T R I A R C H ^ CP.

l 7 . Eos qui rationis expertia animanlia, e l c , '. , . . .


ut ut pag. 891.
'.
Basilii canon 63.
.
63. Quisuam inbrutorumconcubiluimpielatem
.
confitetur, idem tempus in pocnitentia servabit.
. ' .
476 Gregorii Nysscni cap. 3.
' . '
3. Eorum autem quae ad cupiditatem et volup, . t. .
tatem flunt peccatorum, etc, ut pag 807.
. ' . .
CAP. III. De homicidis et latronibus.
" \
Apostolorum canon 66.
66 [64|. Si quis clericus in pugna pulsatum
" \ , ...
aliquem, etc, ut pag. 746.
', ', ' , ' .
Concilii Aneyrani canones 21, 22, 23, 25.
*.
21. De mulieribus quae sunt fornicatse, etc.,ul
, . . .
pag. 919.
22. De voluntariis casdibus, supplices quidem '. , *
subslernanlur : eo aulem quod perfectum est, in , .
fine vitae digni habeantur.
'. ^ : ,
23. De involuntariis caadibus,prior quidem constitutio jubet in septennio per praefmitos gradus
esse perfecli participcs : secunda vero,quinquen- " ,
.
nium implere.
'. ] , . . .
25. Quidam cui erat puella despon<nta,etc, ut
pag. 786.
', ' , ', ' , ' , ' , * ' ,
Basilii canones 7, 8, 11, 13, 33, 43, 52, 54,
55, 56, 57.
'. ^, , ,
7. Hasculorum et animalium corruptores,etc,
. . .
ut pag. 911.
8. Qui ob iracundiam securi adversus uxorem,
' . , . . .
e l c , utpag. 922.
'. ,
11. Quiaulem involuntariam caedem fectt, u n decim annorum spalio abunde judicio satisfecit.
Nam dubio procul, erga eos qui percussi sunt, Moysis prascriplaobservabimus.ac eumqui decu-
buitquidem postacceptas pJagas, sed iterum ba- , ^
culo suo innixus ambulavit, non concedimus oc- , .
cisum fuisse.Sin autem non surrexit post plagas, , '
quia tamen non voluit occidere is qui perculit, , *
homicida quidem est, sed involuntarius propter .
propositum.
' . ,
l3.Ca)des in bellis faclas palres nostri pro csedibus non babuere; illis, ut mihi videtur, qui 477 ', pro pudicitia ac pietate pugnant,ignoscentes.For-
tasse tamen rccte suadebitur, ut ipsi cum manus '
eorum purac non aint,per trcs annos a sola com- ,
^ .
munione abslineant
'. ,
33. Mulier q u in via peperit, et fetus sui cu 3 , ram non suscepit, caedis crimini subjiciatur.
?

43. Qui morlis iclum dedil proximo.est horai ' . ,


cida, sive percutere incepit, sive ultus cst.
, , .
52. Quea fetum in via edilum neglexit, elc., ut
. ,
pag. 922.
. . .
54.Involunlariarum cao;lium discrimina sciome
\ ,
ante lempus pielati iux pro viribus descripsisse, ,
neque liisamplius quidquam dicere queo; estau- ,
tem tuaB prudenliaa, pro casus cujusque ratione *
pcenas inteudere, aut eliam remiltere.
,
7

973

SYNTAGMA CANONUM. -

. X I V , CAP. V .

974

'. , . . .
55. Qui in latrones, etc, ut pag. 770.
"\ , 56. Qui voluntarie interfecit, et postea poeni, '.' - tentiam doctus est, annis viginti sacramentorum
nou erit parliceps. Viginti autem anni sic in eo
. , dispensabuntur. Annie quatuor flere debet, stans
, - extra fores domus orationis, et ingredienles fide les rogan9,ul pro ipso precentur,8uaraque iniqui, tatem confttens. Post quatuor aotem annos inter
. audieates retipietar, et quinque annis cum ipsis
exibit. Annos septem una cum iis,qui insubstra - tione sunt,orans egredietur. Annos qualuor stabit
, solum cum fidelibus,sed oblationis non eritparti , .
ceps. His autem expletis parliceps erit sacramen9

torum.
'. , 57. Qui non voluntarie inierfecit, per decem
annos SacramentOTUm erit particeps. Anni
' - autem decem sic in eo dispensahuntur.Duos qui deni annos flebit,lres autem aonos inter audien, , tes perseverabit, 478 quatuor subslralus.et anno
.
uno consistet taotum ; et deinceps ad sancta ad-

mittetur.
Gregorii Nysteni canones 4, 5.
. ', '.
*. , . . .
4. Restatad haacat irascentem,etc.,u/ </.810.
'.
5. Si quis autem non explelo tempore a cano , nibus proesliluto vita excedat, jubet Palrum cle mentia ut eflectus sacramentorum particeps, non
, viatico vacuus ad extremam illam et longam pe regrinationem roitlatur. Sin autero, postquam sa , - cramenti particeps factus fuerit,rursum ad vitam
, , - reversus s i t : statulura tempus exspectet, in illo
, gradu exsislens n quo erat ante commnnionem
.
111 ex necessitate datam.
. '. CAP. IV. Quod ii qui excommunicationis
pcena mtdtati sunt, in mortis articulo tamen de - bent communicare. Qnid vero iis faciendum, si
, ;
ob eam causam ad communionem admissi, posc

tea convaluerint ?
' .
Concilii Nictoni canon 13.
' . ,
13. De iis qui excedunt, antiqua et canonica
, . . .
lex nunc qaoque servabitur, e t c , ul pag. 731.
. '.
GregorH Nymni cap. 5.
'. , . . .
5.Siquisautem non explelo tempore,eic.,ntsiipra.
. ' . \ ,
CAP. V . De eo qui noeturnam illuiionem
*, passus est\ vel quipost habitam cum uxore rem
" communicare vult; quotque ideo diebus invicem
.
^ Qbslinere debeant f

Dyonisii ex epistola ad Basilidem, cap. 3, 4.
. ' , .
, . . .
3. Porro qui satis ad id inslructi eunt, e l c , ut

pag. 614.
479 4. Qui autem in non voluntario nocturno
fluxn, etc, ut pag. 611.
> ', ' , ' .
Timothei canones 5,12, 13.
'. . , , . .
5. Interrogatio. Si oxor cum suo marito, etc,
ut pag. 614.
'. . , . . .
42. lnierrogatio. Si laicus qui sommavit, e l c ,
ul pag. 611.
'. .
13. Inierrogatio. lis qui matrimonii societate
, . . .
janguntur, etc, ut pag. 614.
'. , . . .

975

P A T R I A R C H ^ C P .

#6

CAP. VI. Utmm fiat oblatlO pro eO qui se-k


. ' .
mel interemit.
.
Timothei canotl \ 4.
'.
14. InterVOgatio. Si quis, CUltl SUl COlDpOS OOn
'. . ' , . . .
essct, e i c , utpag. 611.
CAP. VII. qui hdbens UXOrem rfccmO- . '. tliacam, alteram ducere Vellel.
, >
.
Itmothei CanOU 15.
' .
15. InterrogatiO. Si aUCUJUS UXOr SpiritU COr'. ' ^ , . . .
9

ripitur, etc, ut pag.

963.

FiniS tUulorum 14.

PATRIARCH/E CONSTANTINOPOLITANI

MONOCANON
CUM

COMMENTARIiS

THEODORI

BALSAMONIS

PATRIARCHJE

ANTIOCHEHI.

Cliristophorus Juateilus ex Bibliothcca Palatina primus Grsce edidil, Luteliae Parieiorum,


anoo 1615, in-4.


, / , ,
, . ; ^
' *
,
'. , /, ,
: ,

EXPOSIT10
SACRORUM

DIYINORUMQUE

CANONUM

Sanctorum celebratissimorumque apostolorum, et sacrorum oecumentconem atque etia


vincialium sive particularium conciliorum, reliquorvmque sanciorum Pairum : insu
et declaratio e/ficacium atque inefficacium lcgum in qualuordecirn ante canoncs
titulis collocatarum : elaborata jussu imperatoria atquepatriarchali. Theodoro Ba
mone humili sanctissimoe Dei MagncB ecclesice diacono, mmophylace et chartoph
prxfeclo Blachernarum, qui etiam post aliqwt armos Theopolis [sivej magnx Antio
totiusque Ch*ientis patriarcha faclus est.
}

Obediteiisqui vobispraesunt,atquemoreni gerile: .


HlieDimexcubiasaguniproanimabusvesiris^itma- ,
gnusilleaposlolusPaulus,Ecclesia3doctor.SacraliS- Simis autem principibus sanclisquo potriarchis j u - bentibus.UliservilcminmodumoblempeTeturatque , ,
pareaturmultomagisrcquiritor.lltpolequoddebea- ) , '.
tlir.Quapropter saiienos quoque,ubiadivinilu8CO-
ronatO sandO nostro imperatoreD.ManueleCom- , * \

977

NOMOGANON.

978

, , et sanclissilllO domillO nOStfO aique eecu menico pairiarcha I). Michaele Anchialio, qui
, ; philosophorum princeps fuit, decretum esset, ot
, , ** sacros canones diligenter perspiceremus, et quso
, - in illis obscuriora essent, modoquealiquolegibus
, adversari viderenlur, declararetnus alque inler , pretaremur : similiter eliara quae a sancllssimo
, illo patriarcha D. Photio conscripta, et in qua ' tuor decim titulis tractata canonibusque compen, diose praeposita sunt, summa adhibilacura excu , teremus, ex posito in illis jure quod eflBcax sit
oslendenles, quod vero vacet nec secondum u l l i marn legum r purgalionem a celeberrimo impe , ratore D. Constanlino Porpbyrogennela factam
; , recep?um sit diverso roodo docentesquo videlicet

: - lectores non impingant,nec jus inefficax lanquam


,
^

,
,


.


, ,
, -

efficax suscipiant, indeque ceu errones a recta


atque regia via recedant (quod ipsum parum abfuit quineliam dicto sanctissiino domino nostro,
[eidemque) omnium qui nostra hac setate sapientom sapienlissimo, in causa illius Amaseni mctropolilani D. Leonis acciderit) audacter hunc
laborem sufcepimus, eorum qui illuro nobis injunxissent, snbsidio atque precibus confisi. Ac
primum quidem.quod j u s i n quatuordecim litulis
ab eo patriarcha qoi Nomocanonum composuil
conscriptum est, ad legum repurgationem (quomodo dictum est) excutientes, bifariam id divisirous : et qnod ex eo vim obtineatideo quod in i m peratorio sexaginta legalium lihrorum [velul\ solo

, , Q collocatum sit,quodque omnino quia in repurga ' ,


.
,
' . "
,

,
. 1
,

.


,
..
l
.
. \ .
,


.
.
, ,

tione receptum non sit vigor destituium vacet,


planuir. alque manifestuni fecimus. Deinde [vcro]
qua?in quinquaginta libris Digestorum,etduodecim libris Codicum antehac posita,in qoibus nunc
libris ol liltdis Basilicorum constrala inveniantur
indicavimus. Similcr eliam qoaeinter haec in speciem cssc contraria viderentur,secundum veteres
interpretaiiones, ac pro tenui qua praediti sumus
scientia tlissolvimus. Quem [*une) admodum et
quae ex Jusliuiaoeis Novellis in repurgationem
non admiesa, a patriarcha autem lanquatn cfficacia descripta sunl, velut offensionis lapidem suslulimus. (Posiremo\ vero nonnullas quoque alias
utiles efficacesque ex imperatoriis jussionibus,

comtnenbtriis, Novellisque conslittltionibus, at

/ .

.
.
que etiam in
synodalibus Aclis
posl. repurgalioncm editas sanctiones hutc labori inseruiir.os :
quo [videlicet] undique lectores inconcussatn habeant certiludinem. Caelerum si quid forle aut in
his, aut in canonum inlerpretationibus, prrcter
decorum scriptum sit, veniadignum habelor.Neqite enim haec celucubrationum inoles audacioe no
etrrc, sel necessarisc obedientiae parlus est.

979

980

PATRIARCHiE CP.

'.

00.2

TITULUS

PRIMUS.

DE THEOLOGIA, ORTHODOXA FIDE, CANONIBUS, ET ORDINATIONIBUS.


CAPUT PRIMUM. De theologia et ortho- '.
.
doxa fide.
' / *
Apostolorum canon 49 et 5 0 ; concilii Constantinopolitani canon 4 , 5 ; concilii Ephesini ca- ', ' * * '
non 7 ; concilii Carthagineosis canon 2 : concilii ' * "*
', ', ' .
sexli canon 1, 73, 81.
. * , . ',
Texlus. Liber I, Codicis titulo 1, constilutione
1, 5, 6, 7, 8. 9 .
, ' . *
Scholium. Prima conslitulio lit. 4, lib. Codicis est 1, caput lib. Basilicorum, quod sie a i t : , *. ', '
Christianus est, qui credit Patris, Filii et Spiri- 3 *
Uis sancti sub pari majestate unam esse deilalem. ,
Qui vero contra \jarn] dicta edocel, haereticus , . *0
est, 5, 6, 7, 8 et 9 conslitutiones non sunt posi- . ', *, ' ,
' . .
Ue io Basilicis.
. . .
CAPUT. 11. Quol canones valere oporleatf
',
Goncilii Chalcedonensis cauon ; concilii Carthaginensis canon ; concilii sexti canon 2 ; con- ' * "' * *
', '.
cilii Nicaeni secundi canon 2.
Textus. Conslitutio 3, tit. 2 Novellarum, etc,
. ' ', . . . usqoe
usque ad irrilas esse habet, utpag. 451.
ad ( .
. ' ' .
cA0/ium.CoQSl.3,tit.2 Novellarum,est novella
Justiniani 131 [flwoe] posila[e\s/| in lib.v Basil.tit.3, * ',
eap. i , themate i , quod sic habel: Sancimus igi- . ', . ', ',
tur, ut sancli ecclesiaslici canones, qui a sanclis ,
eeptem conciliis promulgali aut confirmali sunt ;
'
vicem legum obtineanl.Nempe a Nicaeno irecentorum duodevigenti Patrum concilio, in quo Arius, ' . ' "
cuiafurore cognomen indilum est anathemale est , percussus ; Constantinopolitano Palrum cenlum ) * , * >
quinquaginta, a quibue Spiriius sancli oppugnator ,
Macedonius infamia notatus esl; Ephesino piinio, ' ,
in quo Nestoriuscondemnaiusesl; Cbalceduneusi, ' in quaEatycIif s cum Nestorio anathemale percus- .
sus est : adh&c, Constantinopolitano secundo, a *. * ,
quo Origenes una curn operibus suis, el alii qui- ,
dam impii, ignomioia affectus est: praelerea Con- ',
stantinopolitano tertio,quod de multis liseresibus -
Iriumphans, vetusliorum sanctorum conciliorum ,
placita confirmavit; ad exiremutn vero, Nicano ',
secundo, inquo illi qui aiversussacras imnginos
iusaniebant.parilercumanterioribusluerel cisDei .
Ecclesia abdicati sunt. Praedicloruin eienim san-
ctorum conciliorum decreta periude ut sacras ; , ;
Scripturas suscipimus, el canones ut leges custo- ; ; . ' '
dimus.Const,4i,tit. 3, lib. Codicis non est posita . ' / ,
in Basil. neque vero 1 aut 4 consl. tit. \ Novella- , ' ' ' .

981

NOMOCANON. -

. I, CAP. I-III.

982

, ), quarum hflBC quidem est 6 Justiniaui "


' ' ' . vella r illa vero 80 ejusdem. Neque [item] const.
* . - 12, lil. 2, lib. Cod. Neque vere tu il!is animum
, ' - applices. Pritnum, quia non adversantur 131
$, - Justiniani novell. Deinde, quia in Basilicis non
..
suntreceplas.
" . Aliud Scholium.Oe.}\xTe quidem, quod in prae * . , senli 2 capite declaratum est,scripta suntdecen. . \ tia. Scias lamen, quod aliter nonnulli dixerint,
^ idque in p< aosentia sancli nostriimperatoris [nem ; , , pe canones non debere valere,quando adversantur
; legibus: propterea quod ante [legum] repurgalio . nemiIliconscriplisunt:a!queitaqui {canones]cum
" - [legibus] non convcniuat, otiosos esse. Alii vero
, ' prolalis.qui legibus adversantur,canonibusetprae ' . ' . g senti 131 nove!la,que in lib.Basil., lit.3, cap. 1,
', posita esl, [m meiium] producta, advcrsariis os
, oblurarunl:[cum//{a]anonestanquam]egesatque
sacras Scripturas custodiendos e?se, dicat. Quod
vero illi dicerent,non suscipiendam esse illam no, / vcllam,ut quse,cum a Justinianoedita dicatur con - ciliorum post Justinianum[habitorum] mentionem
, facial,atque itaabsurdilatem quamdam constilue, - rent: se inde eliam magis [i7/am]amplectiaiebant,
quod quae novella Iradit,is imperator qui leges re. purgavit atque recognovil, sibi vindicavit. Nam si
id [ita] noncsset,noD etiam posteriorum concilio, . rum canones, ullegesalque sacras Scripturas,va lere[(/t'6m]adjecissei.Alque hanc eliam [inquie , bunt] ul alias Jusliniani novellas, velul otiosam
, . reddidit, quod ipsam Basilicis aspersit.Quod
sanesauctus imperator eliam probabat.Nola vero
' pra3$entem novel!am,qua>non roodoaseptem san, , clis conciliis promulgatos canones, verum etiam
. qui ab illis confirmati sunt (provincialium conci ' "' , liorum canones nempe) ut leges valere dicit.Lege
; ; , etiam secundum canonem sexli concilii qui non
. ' , solum proviocialia conci!ia,sed etiam aliorumsan - ctorum scriptaconflrmat.NolaigilurpraeseDlemin . lerprelationem, eamque in memoria habens dic :
, canones majoris auctoniatis esse, quam leges.IUi
/ ; . enim canonesynempe cum ab impcraloribus atque
eanclis Palribus promulgati confirmative sint, ut
saerae Scripturae suscipiunlur: leges vcro a solis
.
iraperaloribussusceplaesanl, atque idcirco sacris

Scripturis sive canonibus non praevalebunt.


. ' . - D CAPUT III. Ut consuetudo ecclesiastica
, non scripla servelur, ut tex. Et quod necesse

non sit scrvare leges Mosutcus.
.
Concilii sexticanon 81, Basilius ex epislola ad
7 '. ; , ', ' . Diodorum el ex cap. 27 et 29 epistolarum ad
Amphilocbium, de Spirilu sanclo.
/.
. , . . .
Textus.Ei injurecivili consueludo etc.,wsgue;
USque ad .
ad consuctudinera transgredimur, ut pag. 466.
. ' ' . '
SchoHum. Digestum 4, tit. 3, lib. Digest. est
7 ', . lib. Busil. li, lil. i , cap. 41 ,quod sic ait: De qui', . ', * bus causis nulla scripta lex est, custodiri oporlet

983

PATRIARCILE CP.

984

mores el consuetudinem. Quod si haec defece- , ) , .


rint, proxima proposilae qusestioui similia Sunt Kt ,
Sequenda. Sl ne bsec quidom invenianlur, tlinc . ^JUS qUO Drbs Roma Utilur, servari oporlet. Et , ^ * them. 2, inveterala COnsuetudo lege CUSlodi- , ' tur.
.
AHud SCholium. Quaere 6 Ihem. cap.4l, lit. 1,
" ;
lib.ll,quod ait : QuemadmoduiPlatio legis [aut] in , * SCripta referlur, aut non referlur, ila ejus eliam . ) ' , '
abrogalio aut legem SCriptam fit,aut non SCri- . . ' ,
plam,id esl,perdesueludinem. Dlcap.42: Dequi- < , .
bus caUSlS lex SCriptu non esl, inveterala COnsue- '
llldoprolegevalet.Etcap. 43.TuncalicujUSUrbis , aut regioilis COnsuetudine Ulimur,quando i n dis- , . ' , $ ceptallOIiem VOCata,in judicio firmata est,Etcap. , >
44: QuiB longa COnsueludilie COmprobala sunt,ac B 1 V "
, . *, raullOSannoSubservata,non minus quam [ea, \kf\ ,
qu] SCripla | SUtlt jura] servantur. Et cap.45 : Ut . '* ,
qU3B in Unlum probala sinl,ut Oll fucrit nccesse ), . ' , 3>
scripto comprehendere.Elcap.46: In legum inter- .
pretatione civitatis consuetudo animadvertenda est. Et cap. 4 1 : [Inspiciendum etiaro,] qooroodo io
similibus perpetuo judicatum sit.
Docet porro Stephanus,cap. 42, quiddam opli ' . mum,etqusecircaconsuetudinem non SCriplanidi- ,
versitas apparet,SOlvil : Diutuma consueludo (in- , ,
quiens)luncUllPXValet,quaildolegiscriptaiDOnre* , / .
pugnat.Neque vero h0C fini pra^missi digestiadver- sari existimes.IlliC enim de desuetudine loquens, .
qnod illalegem pOSSlt abrOgare,dicil: hic verode , .
CODSuetudineloquilurdicens,quodconsueludOjUS
novuranonintroducit 8ivelericuipiamlegirepu- gnel.Fieri enino potest, ut per desuetudinem jure , , .
aliquonon Utamur: nonautem, UtCOIltrario inodo .
Utamur.Nota igilur hancdoctrinam,utquieetSpe-
C108a sit,et in judiciis frequentetur.Contt. 1,2,3, , . * ',
tit.52,lib.VIllGod inBasil.pOSllae non SUtlt.DigeS- ' ' \ ' . ' turaverol02,tit.l7,lib.LDigest estcaputl83,tii.3, , . '
lib.IlBasil.qaod sichabet: ^grequiJem,al[certe] ' . ' *
tamenaequilaleexigentemutamusconsueludinem. ' . '
.Verum (U hanclegem,secundum postmodum prae- ,
senli huic3cap.[insertas] lPgesinlerprelare,a!que .
dic,tum propterutilitatemaliquamconsueiudinem
mutari,quandoin judicio COnfirmatanoiiCSt:[aliO- , ' .,
qui ?ero] tanquam legem SCriplam valituram.Pro- ptereaenim hicadjeclum est: i g r e q u i d e m , a l t a - ,
men aeqpitate exigente Consueludinem imrnuta- .
milS.Nonestlexscripta,qu8BSlafuat,Ut siqua lon-&, , -loj
deri aique divortium facore CUm marito velit, ne ^ .
COnfeStim tondeatur: sed in monasterium abdura- tur,et trimestri spatio exploretur.num forte in[ip- SOVelut]pugnaeinitiotODSUramdepreCelur.Sedex , '
inscripta COnsuetudine, Saepenumero in judicio ,
probata et confirmata receptum eU ne aliter mu- .
lieri tonsura perraittatur, quam si post li*CS ncn- ) ses interrogata Sit, an in llOC bono prupositO ' \ ;
permanere [velil|.Ac [sanej hac de re coram im- /apcnv
peratorio triblinali [abunde] satis certatum est. ,
Cum enim mulli dicerent,(lebere[cuidam| mulieri . , * flaYOSistOS crines COIlfestim delonderi, quod firmi vbv .
0V

085

086

N0M0CAN0N. . I CAP. I V , V .

^ (ptenique] judicii , utquSBetiam quadraginta


annos haberet: ac vero nulla lex ecripla de trinae , elri [isto] ageret: a Deo coronalus oplimus et san - ctus noster imperator longam consuetudinem, ut
?, , dictum est,con!irmatam pro scripta lege suscepit,
atque tunc aequitale postulante, sive justis causis
, proposilis, non scriptam coDsuetadinem transgredi
[licere],quando judiciali sententia non est corro , borata,8cripto confirmavit. Novi autera non scri . ptam |quamdam)coDSuetudinem,quae quia itaeor roborata non esset,reprobata [et rejecta] est.Cum
. enim moris fuisset, ut qui ex laicis sacerdotjbus
, monachi facli essent, quoniam prius ministerio
, , eacerdotum ascripti fuissent, post [susceptam]
vilam monachicam in corpore [et collegio] mi, nisteriorum recenserentur, et cum sacerdoiibus

.*

~
~ : ~:

,
laicis conversarentur
:. sacrosanclissimus
nuster
^, D. Hichael hanc longam consueludinem pro n i hilo reputavit, ac [vero] decrevit,ut ex laicis sa, cerdolibus solum minisleria constiluerentur,roo . nachi autem in recessibos auis assidui essent.
( Cum {i(em| moria esset, ut Judsei coram solo
, angiporlue praeiecto litigarent : optimus atque
sanctus noster imperaior etaluit, ut coram quo. cunqae tribanali secundum leges causas agerent.
.
Ac consuetudo [quidem] pro nihilo babita est, ut

qu legitime non fuisset conOrroala.



Aliud scholium, Cum multae leges de longa
consuctudine praescribant, et sibi invicem adver sentur, quod alise dicant, longam consuetudinem
[tametsi] in judiciis confirmatam, esso irrilam,si
8cript8B legi repugnel; alisQ vero illam, etiamsi
, - script legi repugnel, valere jubeant; pnesens
6 thema, cap. 42, tit. 1, lib. n Basil. solvitquae
' . ' . ' his inesse videtur contrarietatem : latio legis,in , quieus, aut in ecripta refertur, aut non refertur:
[sic] similiter [ejus] abrogatio. Et legislatio qoi, \ dem, si gravis subditis sit, humaniJatis contem platione per desueludinem a non scripta consue - tudine abrogalur; abrogalio vero per consuelu dinem seu legera non scriptam otiosa [et irrila]
, - Qon fit, propterea quod benignae legiadverselur.
[Atque] sic [quidem] apparenlem [in his] contra / , rietalem solve, sequens explicatum caput, inCer, yai , - pretationem 6 Ihem. et legem quae benigniua le . gee interpretandas esse praecipit. De illa autem
; D CODSueludioe h Cfrllellige,quae ill judicUS COn.
flrmata esft.
. ' . " * '
CAP. IV. Qued ab uno episcopo, sed
.
communi episcoporum coelu canones promulgen}

'

. ' .
, .
' * / ',
^ , ' *
', *
'* ', ', '"

iur.
Basilii canon 47, cilra finem. Gregorii Nyseeni
canon 6, circa mediura.
CAP. V . De patriarchis, melropolitanis, et
privatis Africaz, ut vocanlur.
Apostolorum canon 34,concilii Nicaeni canon 4,
6, 7.concilii Antiocheni canon59, concilii Constantinopolitani canon2,3; conciliiEphesini canon
8jConcilii Cbalcedooeasis canon 9,17,29; coocilii

887

PATRIARCHJE CP.

Sardicensis canon 3, 4, 5 ; COncilii C&rtbagiDen- ' , ', '


', '* "' " ' ,
sis canon 17, 39; concilii sexti canon 36, 39.
. ,
Textus. De ordine patriarcharum, etc, usque

ad provincias [sub se] habeat, ul pag. 475.


Scholium.Const. 7,tit. 1, lib. Cod.non eal posita in Basil. Consl. vero 6, tit. 2, ejusdem lib. est
cap.Glit. 1, lib.VjBasil.dicitquein hunc modum:
Oporlet illos qui in lllyrico de [re] quapiam canonicaquaestiouem movet, de eaad archiepiscopum
Constantinopolilanurareferre,el ab ipso ad sacerdotalem convenlura, qui sancto judicio et divioa
lege [illam] dijudicet.Const. 20, etiam et24 ejusdera lit.et lib.posita non est in Basil. Verum conslit.2, tit. l Novellarum esl Justiaiani novella 123,
[ac] posita [esl] in lib.m Basil.lit. 1, cap.9,qui sic

. . . u&que ad .
. ', ' . '
.
" ' .
. " ' . '. ,
; '

| ,
'
. ' '
. .
' ' .

babel: PraB omnibus autem illud CUSlodiri sanci- ' / ' raus.ut nemo per largitionem auri,aut aliarutn re- . ', . ', '
rum ordinelur episcopus Si quid lale delinquatur, /
lam qui dant,quam qui accipiunt,et mediatores eo- .
rum,ipsi seipsos condemnationi secundum divinas
Scripturas et divinos canonessubjiciunl. Ac prop-
terea tam is qui dat,quam qui accipit, el roediator ;
exsisteos a sacerdolio aut clericali honore remove- ,
tor. Quod vero per hanc causam datum fuerit, illi , f,
Erclesiae vindicalor.cujus sacerdoliura voluit redi- .
mere. Si mundanussilqui perbanc causam acci-
pit, aut mediator in negotio factus est, datas res / . in duplum ab eo exigi juberaus viodicandas [sci-
licet] Ecclesiae. Nou solum autem quae hoc modo ,
dala sunt, vindicari praecipimus : sed eliam ora- ,
* ,
nejra cautionem pro hoc quocunque modo cxpo
sitam, aut pignorum ac fidejussoris obligationem; < omnem denique aliam quamcunque aclionem va- , *
care sanciraus. Alque insuper qui promissionem ,
acceptavit, non soluro confessionem reddilo: sed
eliam alterum tantum, quantura confessione con- .
tinetur, exigitor, quod ipsum dari debet Eccle- *
siae. Si quis tamen ex episcopis, sive ante ordina- , *
tionem suam, sive posl ordinationem, voluerit .
proprias res suas, aut ex iis partem Ecclesiae,cu- ; *
jus sacerdotium suscepit, offerre ; non solum id ,
non prohibemus, et omni eum condemnalione ac *
poena liberum esse per hanc legem sancimus : , *
sed etiam omni laude dignum judicamus : quan- ,
doquidem id non emplio, sed oblalio est.Constit. , 16, til. 2, lib. i , DOD est posita in Basii. neque
G

[eliam] constit. 8, tit. 1 Novellarum, quae esl 11 .

Jusliniaoi novella. Constit.vero 3, til. 2 Novellarum, est Justiniani novella 131, qu in lib.5,tit.
3, cap. I, themate 2, bunc in modum posita est:
Ac proplerea sancimus, ul secunduin eorum definiliones sanciiss. veteris Romae papa, primus
omnium suerdolumsit : beatissimus veroarcbiepiscopus Conslantionpolis novae Romae, sccundum
locum post sanctam aposlolicara veleris Romse sedem obtiaeat,caelerisqueomnibusproeferatur.Beaiissimus autein pro tcmpore archiepiscopus Jusliniancae pi iinx pulriae noslrsc,scmper aub jurisdiciione sua habeat episcopos provinciarum Daciee

"* . '

' . 4
' . * . * ....
. . ' . *
, ;
, . *, . *, ', *

' ,
, ^'
<
' ,
' ; *< ** f
, ^
<

t(

9 8 9

NOMOCANON. -

. I, CAP. V I .

990

' mediterraneae.et Daciae Ripensie, item PraevaliaB,


%\ ac Dardaniae, et Mysiffi superioris : et ab ipso hi
, ordioentur,et in provinciisipsisubjeclis locum te, ', , neat apostolicae sedis Romanae, secnndum eaquae
, , ' sanctus papa Vigtliusconstituit.Consimili modoet
, archiepiscopale munus.quod episcopo Justinianese
Carthaginis Africanaadioeceseos dedirous, ex quo
' , Deus nobis hane restituit, coaservari jubemus.
. Nota rero ex praesenli Justinianea novella,privile gia arcbiepiscopi Bulgariae.Hic namque estarchie * piscopue primae Jusiinianeae, patrise imperatoris
Justiniani.Atque Bulgaria quidem propterea Jus '. . tinianea dicitur. Caelerum Justinianea Carthago
AfncanaB dioeceseos, nuncupata Justinianea est,
, quod imperator Juslinianus regionem illam resti-

* - tuerit Romanomm iuiperio.Ac idcirco etiam 8 . sens capul in inscriptione meminit privatcrum
' Africanae Carlhaginis,quodest privilegiorum ejus.
Secundum Latinos eniin privatum dicilar ' . - . Lege vero etiam tinem scolii praesentis capi . tis, qui pars est 131 Justinianeae novellae, et sia , tuit, ut Ecdesia Carthaginensia aposlolicae sedis
/ . privilegia habeat.
. . $ '
,
.
. " . CAP. V I . Qu%> ft ubi Orditientur eptSCOpi,

, aut Clerici, el St OrdifialUS per Ubcllum epiSCO - patum reCUSet.


.
', ' , '
Apostolomm c a n o n l , 2 , 3 5 ; COncilii NiCfiBIli
', ' , ', ' canon 4, COncilii Anliocheni canon 13, 19, 22,
', ' concilii Laodiceni canon 5, 12; concilii Ephesi* * ni canon 8, et epistola ad Paoiphiliense conci "' * lium [missa]; concilii Sardicensis canon 0; con * ' ', ' , ', cilii Chalcedonensis canon 28 ; concilii Carthagi*' "
' , ' nensis canon 13, 18, 49, 56, 98 ; concilii sexti
' ' ' ', canon 33, 37 ; concilii Nicaeni secundi canon 2 ;
, concilii primi et secundi Constanlinopoli in sede
^ sanctorum Apostolorum coacti canon 16 ; Basilii
* ephtola ad ditionis suaa episcopos, Cyrilli ex
', ' epistola ad Domnum canon 1 , 3 ; Cyrilli ex epis lola &d episcopos Libyae el Pentapolie canon 1,
', * - 3 ; Theophili ex commonitorio canon 3.
.
, ' , . ' , Textus. L i b . Cod. 1, tit. 3, constit. 12, 30,
C

', ', ' , ' , ', . ' 42, 47, 52, et tit. 1 Novellarum constit. 1, 2 et
', ', ' .
. ' ' , ' , ' ,
' * ' /
. *
' ' ' ,
^ , ' '.
. '
. ', ' . , '
' . ' .
. ', . ' * . ,
' ' .
, , .

17.
Scholium. Conslil. 12, 30, 42, 47, 52 l i l . 1,
lib. , Cod. io Basil. non suut positse. Primus
vero t i l . Novellarum, ejusdemque 1 , 2 et 17
constit. sunt in Novellis Jusliniani 6,123 et 137.
Interim 6, non est in Basil. posita. 123 rero est
cap. 9, tit. 1, lib. m, quod a nobis positum est
in cap. 5 praesentis tit. quod queeras. Novella autem 157 est cap. 8, tit. 1, lib. m , quod aspersum
est scbolio 8, cap. praesentis tit. circa finem,
quod cliam quseras.

, m

PATRIARCHiE C P ,

992

C A P . VII. EleciiOUem SOCerdolum protniS- . ' . )


tUX plebl permittendum esse.
.
Coocilii Laodicenais canon 13 ; concilii Nicaeni
' * *
aecundi canon 3.
' ' .
CAP. VIII. De COntmdiclionf, qUX tptS. ' . *
COpi ordinalione /if.
.
Cancilii Antiocheni canon 19 ; COncilii Cartha
ginensis canon 49, 53.
* '.

' * -

TexlUS. . 1 Novellarwm, COnst. 1 . 2 , 17,


. , *, *,
e t c , usque ad et praesulum [monasterioramJ,uf
', . . . usque ad,
PQg. 495.
.
Scholium.Constil. 1, lit. 1 NovellaniOl, est 0 0 . ' . ' .
Vella Justiniaui 6, qusa in Basrl. est posita. " , Constit. 2ejusdem 1 tit. Novellarum, est nuvella . ' ' .
Justinianil23.lllud veroejuscapatetiamnon e s t ^ l ^ i ',
positum in Basil. CimstU. 17, esl nofella Justi- . . ' .
niani 123, posita [quaB esl] in lib. III Basil. tit. 1, ', '
cap. 8, quod hunc in modum habet: C&temm Si , . ', . ' ,
quisCODtraeum qui episcopus, aut presbyter, aut diaconus, aut alius clericus, aul eliam praesul QQO- , , ,
nasterii ordinandus est.acCUSationem aliquam in , ' gtituat quacunque de causa^ quae possit secundum , ,
leges aut canones ejus impedire ordinationem :
differtor hujusmodi ordinatio, et inlerponitor ' prius examinatio accusatiouis: presenle etiam . ,
accusalore, et qtUB ab ipso in crimen delata ,
8lint,ad (erminum USqne persequenle. Imo quam-
VlSacCUSator eabsentet,aul moras nectal,nihi!o- , xui minussicquoqueisquiordinationem facturusest, ; ,
intra Itienses tres exactissimain eade quSBStio- nem habetO.Et * i quidem eum qui accusatione .
crimen VOCatUS fuit, Sive Secundum sacros CauO- .
nes,sive SOCUndum nostfas lege* obnoxium inve- , nerit, prohibetor ordinatlO. Si vero innoxiUS ap- ,
paruerit, celebrator ordinatio, sive praesente sive , absenle acCUSaiore. AcCUSator autem, si praesens .
BOn probaverit, sive [tnslitulam accusalionem] ,
deserueril : Siquidem cleriCUS Slt.proprio gradu ; .
depellitor ; 81 laiCUI, COmpetentem Cuercitionem austinelO. At 81 quis accusatum ante examinalio- *
nem ordinaverit: lam qui ordinavit, quam qui . "
OrdinatUSest, Uterquesacerdotio depellitor. NoU . "
autem praesentemnovellara,quodeum quiepiscopi "
ordinationem calamniandi animo impedieril,per- '
peluae excommunicationi Subjiciat.Quod Sane - .
,?um est, et propteiea eliam abrogatum. Neque , ,
enim novella Justiniani6,nequel23n0Vells[i]lud] .
caput, quod aCCUSatorem exlra provinciam in qua
habiiat.ejici praecipit, in Basil. recepta Unt. Sed , .
benigniua ejutdem novellae caput, quod talem calumniatorem, si laicus sit, esae castigandum : sin
clericus, dcponendim slatuit [recepturo esi].
i4/$U<i iCAoimm.Quod iniratresroensesintrodu
Clam adversus ordinandum aCCUSationem, sive prssenlesiveabsente accusatore,decidi[oporteat],
Speciale est,[atque]prupter Utilitatem Ordinationia .
[cOllStitutum]. Exislimo ilaque posteriores leges, quaetrigiuiacdlCtU ScriplOCOinprebeU3'SaecusatO- -

993

NOMOCANON. - . , CAP. VII-X.

994

- res evocandos esse slalaunt, ac~|insuper] reliqua


. quse de accusatoribus legibus prodita sunt,in prae - senti specie non habere locum.Nam si boc conce . datur.superfluum erit qnod inlra trimeatrespatium
, examinalio fieridebeat.Veruir.enimvero, cum ac ' - cusator paucorum dieram scripto comprehensis
.
edictis evocari debeat, inevilabiliter [e( necessario] illa dari oportebit.
. ' .
CAP. IX. Intra quod tempus episcopi ordi .
nandi sint.
Concilii Chalcedonensis canon 2 5 ; concilii v i
'

canon 14;
' .
Textus. Const. 2, iil. 1 Novellarum ait, etc,
' ' . ' .
usque ad alia orania servanlor, ul pag* 498.
j . . . , U6que ad .
, ' . ' .
ScAo//um.Conslit.2, tit. 4 Novellarum, est no '. .
. B>ella Justiniani 123. Hoc autein jus cap. in Basil.
,
positum non est. Verum scias sanctis*. dominum
nostrum et universalem patriarcham dominum
' - Michaelem hoc jure usum,cum tribus vicibus meoaco tropolilanum illum Amasenum dominumLeonem,
edicto impeteret, quod Atrinsi episcopatum ullra
. annum |jam] vacantem nemini decerneret.Dicebat
" enim,quia f jam] diulino tempore Aminius a me , tropoliiano [neraini] decrela esset,ac insuper Iri - bus ediclis ut episcopatum [cuiquam] decerneret
, , prfficipientibus ad ipsum eniissis, ipse lamen hoc
non fecisset: se recte cx praBScripto istius legis
, episcopuin decrelurum,ac [jam] decretum ordi , naturum Cum autem [tum] nonnulli dicerent,no vellum iltud praescriptum oon esse in Basil.rece ptum, ideoque nullarum viriura esse ; [nihilomi nus] permaneit [in senleolia],atque indignum esse
- dixlt, si (vel uous] apex eorum quae in Nomoca , * none,[id est,in libro ex legibug et canonibus con , sarcinato], scripta sunt cum [ille] tanquam a Dao
. " script labulae in Ecclesia sestimetur, reprobare ^ lur. Verum cum postraodum idem, quod ante, ex
- imperatoris ore,et praecipuis senaloribus audisset,
. 86 confestim ad preesentis operis composilionem
contulit, queraadmodam [etiam] in prooemio s i ' , .
gnificavimus. Alque ita sane inefficaci isti novell
Chalcedonensis concilii canon 25 praevalet.
ScAo/tum.Deordinatione episcoporum in pras*
.
senti cap.leropus comprehensum duplicem faabei
. ' , inlerpretalionem. Siquidem 28 canon Chalcedo, - neneis CODcibi Slatuit, Ut inlra 8 menses in va\ .
i

-L
>.._.(>.
'

. 3v*
0
^ A A H t A f l ASkStliAeik0 u t l l M A A f v i
H * M A A n i A . _

',

cantes ecclesias episcopi praeconio


declarati [in " troducantur.] Concilii vero 6 canon 14 de aetatis
. ' / episcoporum lempore docel.Ac transgressio qui) , dem illius, ecclesiasticae prcna [reum] subjicit:
hujus vero, [a sacerdotio] remotioni.
.
CAP. X . Ne quisquam aul episcopui, aut
. ' .
, , presbyter, aut diaconus ordinetur, priusquam omnes domesticos suos effecerit Christianos orthodoxos.
.
Concilii Carthaginensis canon 36.
" ' .
Textus. Etiam const. 18, tit. 5, lib. 1, e t c ,
. ' . ' . ' , . . .
usque ad non adducant, ut pag. 498.
USque ad .
c

905

PATRtARCHiE QP.

Sckolium. Conet. 48, l i i . 5, lib. l.Cod.ill Basil. . ' . ' .


, '
' . . ^


,
?
,
, !;
,
, . . (


,
. , ,
SUam ad fldem Sit deducturus, el COntrario ? Canonautem vull,eum qui nunquam infidelis, sed ....
[semper] orthodoxse Odei fuit,cohabitare infideli: , '
[el] multo qaidem minus, postquam in clerura ,
[allectus sil): ac ideirco in clerum assumi non per- .
mittit. Quin alii quoque canones fidelem [in ma-
trimonium] conjungi infideli non sinunt. Est ergo .
differentia inter eum qui com infidelis fuisset, ad , * .
fldem conversos est, et eum qui a nalivitale fidelis ;
fuit. IUe enim venia dignus babetur, si cognatos ,
[et necessarios] inOdeles non ejiciat,quod se illos ,
eliam ad orthodoxam Qdera conversurura speret: ,
hic vero punitur, tanquam cum infidelibus com- . '
mercium habeat, et ut in clerum assumalur oon
\ ,
permitlitur.
av?jp , .
.
, ,
.
CAP. X I . De htS qui ewlaicorumstaluepi-G
. '. .
scopi fiunt.
' ' * *
Concilii Sardicenais canon 10 ; concilii priml
et secundi in sanctorum Apostolorum aede coac-
' .
ti, canon 17.
ScAoftum.Conet.J ejusdem 1 til. Novellarum est . ' . ' .
(ut superius dictum esl) Justiniani novella 123. ',
Hoc vero ejus caput non est positum in Basil. Et , , '
const. 1, tit. Novellarum,est novella Jusliniani 6. . ' .
Et nequc haec, <jum [tamen] de bis qui ex laicis ".
episcopifiunt,tractet, inserla est Basil., quemad- ,
modum neque quaBCunque Justiniani novel/aalia, ,
quae hac de re disserit.Hujus igitur [rei] causa uni *
17 canoni 1 et 2 concilii in sanclorum Aposlolo- ' ' ojvifoo.
rom aede coac(i,animum adhibe.Illicenim omnino
dicetur, quomodo canon inlerpretandus sit, et D ,

non est posita.nequeconsl.lO, tit. 14 ejusdem lib.


Quaoret fortasse aliquis, cum 36 canon concilii
Carlbaginensisstatual,ne quisquam in clericorum
nuraerum recipiatur, nisi omnes domesticos suos
Chrislianos faciat, quomodo praesentes constitutiones, cum dicant eoa qui ex paganis Christiani
facli sunt, puniri, nisi uxores suas et liberos,
omnesque domesticos suos ad sacrosanctum baptisma adducant, positce non sunt in Basil. cuin
[tamen] in bis cum canone conveniant. Constit. in
Basil. assumptae non sunt, propter sancti Pauli
apostoli preceptam statuenlis, ne inGdrlium matrimonium solvalur,si alter illorum fidelis fiat. Qui
namque ecis,inquit,an iidelis iufidelem conjugem

quid ex Justiniani imperatoris novellis obtineat. .


. ' . , ,
CAP. XII. Quomodo gentilii, aut (egroius^
avt recem baptizatus, aut [quisquam] ex mala '
conversatione [prodiens] ordinetur [aul] episco- , .
pus, aut clericus.
' * '*
Apostolorum canon 80; concilii Nicaeni eanon
2;concilii Neocaesariensis canon 12; concilii ' *
Laodiceosie canon 3.
.
1

NOMOCANON. -

T l T . I, CAP. X i - X i V .

. ' . ; - /
CAP. XIII. Quomodo episcopus episcopatum
.
haben8 ad vacantem episcopulum perveniat.
"'.
Goncilii Antiocheni canon 16.
. '.
CAP. XIV. Quando eunuchus, aut qui alio , .
qui mcde affeclo corpore est, episcopus, aut cley

rieus creetur.
', ', ', ' *
Apostolorum canon 21, 22, 77; 7 8 ; concilii
'.
Nicaeni canon 1.
.
Textus. Civilis lex eos qui seipsos aut alios
, . . . USque ad casirant, elc , usque ad qui eunuchos faeiunt, ut
' $.
pag. 503.
. * ' . ' . '
Scholium. Const. 1 et 2, tit. 42, lib. iv cod.
', poshiesuntin lib. Basil. x i x , tit. 1, cap. 17,quod
' , ' . ', . ' . - ad huncmoduro habel: Gonstitutio jubet, ne quis
$ ' Romanus eunuchas fiat, ne extra Romanum qui, '^ , - j dem solum ; et ne [quis] Romanum eunuchum
*
factum emal : sed ot qui eunuchum fecit, ac ip , se ernptor, [tum] et tabellio qui de ea [re] inslru : - menlom conscripsit, et publicanus [denique] qui
, vectigalis aliquid proeo suscepit, puniantor.Bar ,) . bara vero mancipia, exlra Romanum aolum cas ' - trata, quibuscuuque negotiatoribus emere liceal
- et vendere. Tit. porro 8, lib. XLVIII Dig. est in
. ' ' ' lib. LX Basil, (it. 38. Hsec vero capita omissa eunt,
' , . ', etnon posila. Novella aulem Justiniani l42,posila
. est in lib.Basil. 17, tit. 51,cap.4 ;quodsic babet:
' Sancimus, ut qui in quocunque reipublica) nos ', ', . ' ' trseloco quamcunque personam castrare praesu munt, aut etiam praBsumpserunl, si quidem viri
sunt qui hoc facere pracsumpserint.aut eiiam prae , -^ ; eumunl, idem hoc quod atiis fecerunt, et ipsi pa, , $ liantur.Et si incolumes evaserunt,tam bonaeorum
, */ , !>- addicanlor fisco, pereum qui pro tempore magi , atratum obil gloriae tuae : quam ipsi mitlantnr in
, - gypsum, ubi locorum per omne vitse suae lempus
, esse debebunt.Sin vero mulieree sont quae id cge . runt, afficianlur et ipsae supplicio,et bona earum
, per eum qui pro lemporegerit magistralum tuum,
addicanlur fisco, mittanturque in exsilium, ut ex
, - quo putarinl aut cogilarint impium se lucrum
, assecuturas, ex eo suplicia simul et bonorum suo - rum amissionem susiineant. Porro et eos qui ad
. ; hoc mandalum dederinl, oblulerinlve personas,
, , aul etiam domos vel locum aliquem ad hoc pra , buerinl, aulpnebent, sive virisintsive mulieres,
, , eadera subiresuppliciajubemus: ulpotequiinjustao
* hujus actionis testes facti sunt.Verum ipsos cas , tratos tamelsi a vetuslioribus temporibus liberoe
esse oportebal: jubemus tamen, ut quijam inde a
. ' - decimaindictioneineuntis circuliperquemcunque
in locis nostrae reipublicaa castrali fuerunt, liberi
' s i n l : neque ulio modo, aut quo?is genere contra , - ctus inservitutem retrahanlur: neque item instru , mentum de ipsis vel publicum, vel privata manu
' , conscriplum, quocunque tandem modo, aut per
' fraudem factum, aut fiendum, valeat. Sed neque
, inquirendi illorum slalus causa cognitiones, quae
- diciintur, de istiusmodi personia inter . - ponanlur, aul interposilse valeant, Sed et oranes
)

999

i A T R I A R C I L i ! CP.

1000

eos qai Ull COlitfaciui in posterum ministerium , pr&bent,superius Iradilas subire poenas jubemus. ;. E l
Praterea si usuveniat,ut servus propier morbum ,
castreturjubemus, utetille libertalem nancisca- 01
lur. Qui enim ab initio liberi sunt,si forte in hoc
genus morbi incidunt, sui potestalem habenl, ut quod velint, sibi remedium adhibeant. Jubemus .
igitur, ut in nostra republica caslrati jam inde a
raemorato teinpore, apud quamcunque personam ' sint, perquirantur, et bberi sint, neque unqaam , *
in servituteni retrahantur. Gaeterum si qui eorum . ^
post praesenfem nostram legem aliquos destinere ,
apudsecastratos pnesumpserint,damus etiam ipsis , caslratislicentiam, nimirumquisemelex prasente
nostra legelibertatempron:eruerint,ul hicquidem ,
majestatem imperatoriam, el sanctissimum pro ,
tempore patriarcham adeant,neque non apud glo- , riosiasimosimperii nostri proceres relalionem ea .
dere inslituant: in provinciis vero, apud religio- '
sissimos locorum episcopos, et borum praesides : ,
qaoomaino providentia nostrorum raagistratuum, ,
etpericulo obtemperantium ipsis cohortiuni (sive ,
Conslanlinopoli, sive alibicuqque locorum nostr
reipublicae) his secundum Jiberlatem deoturvin-
diciaejiberlasque ex prasente noslra lege ipsis lar- . ^
gita conservetur. Nam tot caedes conniventibus oculisaccipere per caueam eorum qui laliapraesu- .
munt, in nostra republica,neutiquam sustinueri-
mus. Si enim Barbari, simulatque noslra de boc , audierunt mandata, hiec custodierunt: quomodo tandem permiLtemus, ut post tot retro principum ,
sancliones Ule quid denuo delinqualur, aut e t i a m x a i .
inulium relioquatur in nostra repubiica ?
. '.
CAP. X V . Ut qvi dctmonem habet, clericus
.
non fiat.
' .
Apostolorum canon 78.
c

CAP. XVI. De eo quisuo episcopo non obe* . " .


dii volenti ipsum ordinare in altiorem gradum. ,
.
'
'.
'. ,
nato, qui ab incolis non suscipilur, aut non $u$- ,
, ,
cipil, aut abire non potest.
.
^" ) *
Apostolorum canon 36; concilii Ancyrani canon 18; concilii Antiocheni canon 17, 18; con- ' ', '
" '.
cilii vi canon 1 7
. ' ,
CAP. XVIII. Quod episeopus moriens non
possit alium pro $c ordtnarc.
' *
.
Apostolorum canon 76; concilii Antiocheni ca "'
'.
non 23.
Goncilii Carlhaginensis canon 34, Basilii $anon 10.
CAP. XVII. De episcope, aut clerico ordir

CAP. XIX. Ne temere in parva civitale aut


. ' .
pago episcopus fiat.
, .
Concilii Laodiceoais canon 57; concilii Sardi-

ceaiie canon 6

'
" \
,

1001

NOMOCANON. . I, CAP. XV-.

1002

. K \ ? -J
.;,
;, .
'
', ' ', \
. *0 , . . *., usque ad . '
.
. '
"\ . ', . ',
*

, \ . '
"', . ' , . ',
. ' . ' .
. ', ' . '
, ' ,

,
, , . '
. . '
. ' . ' .
' ,
' .
' . ,
)
. ' . ' .
'
, vfcpTv
,
' '
.
^ ,
^,
.

, '
.

CAP. X X . Ne tu una provincia duo metropoiitani sint aut in una civitate duo episcopi,
aut in duabus civitatibus unus clericus.
ConciliiNicaeni canon 7 ; concilii Chalcedonensis canon 10,12; conciliiNicaeni secundi canon 15.
T< ar/ws.Helenoponlus duos metropolilanos habet, e l c , usque ad ut const. 39, ejusdem l i l . ,
ut pag. 510.
Scholium. Novella 28 posila est in lib. vr. Basil. tit. 12, cap. 1, quae hic a nobis [ideo] non
est posila, quod quarum regionum meniionem
facit, illarum multum ab impiis Barbaris imrnutatus sit slatus, eaque ratione irrilae factse sint
iiovellie. Novella vero 29 scripla est in lib. Basil.
6, lit. 13, cap. 1; bic autem propler eamdem
causa:n non est posita. Porro 35 const. tit. 3
lib. i , cod. est cap. 3, tit. 1 lib. 3, Basil., quod
sic ait: Eum, qui quarr.cunque veterem aut recens conditam civitatem proprii episcopalus j u re, aliove privilcgio privat, tamelsi principis permissu [id faciat]: infamia notat multatque bonis
constitutio, ac simul inceptum facit irritum. E x cipit autem Scylhiae provincias, et Leonlopolim
in Isauria. (Deinceps) vero huic loco insertselegi
(cap. vidclicel 3, t i l . i , lib. 3) aniinum ne advertas. Siquidem a canone 7 Cbalcedonensis concilii, et canone 38 in Trullo [liabiti] coneilii, est
abrogala. Logas autem 38 illum canonem, ejusque exposilioncm. Inserta suot enira illi scripli
itnperalorii verba, quse, quomodo imperatoribus
jura privilegiaque ecclesiaslica transniutare concedatur, explicanl. Conslit. 39, tit. 3, lib. !,cod.
quac slatuit ne quis pr&sul duorum monasteriorum fiat, [quanqaam] nullius efficaciee esse debeal, quod in Basilicis posita non sit : efficaciam
[tamen] habcl ex interpretalione 14 canonis concilii septimi constituentis, ne quis in duabusecclosiis unius urbis clericus flai. Si namque non
permittilur cuiquam in duabus ecclesiis clericum fieri, multo magis prsesul duo monasleria
non moderabitur : quemadmodum neque unum
caput duo corpora. Quod autem Pantocralorenus praesul mullis monasteriis praeest, non ad
versatur canoni. Nam mulla illa monasteria ul
unum reputantur, quod auctarii instar ad illum
^devenerunt.

. '.
' -

CAP. X X I . De his qui ordinant in civitalibus, aut provinciis, qu(z sub ipsis twn sunt.

.
'
', *' auvoSoJ ',
. '.
.
' '
*.
' . ' .
/, .
. '. ,

Aposlolorum canon 3 5 ; concilii Anliocbeni


canon 13, 2 2 ; concilii Ephesini canon 8.
CAP. XXII. De his qui patrocinio magistratuum ecclesias occupant.
Apostolorum canon 30; concilii Nicaeni secundi canon 3.
Scholium. Lege cap. 1, lit. 8, praesentis operis, et quse in illo annotantur.
CkP.XXlll.Dehisquipropiermatrimoniumaut
concubinalumnon ordinanturepiscopiaut clerici.

PATROL G R . C I V .

32

1003

PATRIARCHJE

CP.

1004

Apoetolorom canon 17,18, 19; concilii aexti i ' , *, ' * 7 , VOJV , .


canon 3, 12 ; Basilii canon 12.
. * , . . ., nsqoe
Textus. Lege tit. l.Novellarum const. 1,2,17,
in quibus dicitur, e l c , usque ad virginem du- ad .
xisse, ut pog. 515.
Scholium.Coasl.i iei
17,iit.lNovellarum,sont
. ', ' ' . * .
posita in Novellis Jusliniani 6,12 ; et l37.Verum- ~\ '
tamen quae ad novellam 6 (pertinenl] posita non * ', *
8unt inBasil Quse aulem ad novellam 123 [perti- . ' h
nenl] posita sunt in lib. Basil. iu,lil.i,cap.27,quod ' . * . ' aic inquit: Clericos autem non aliter ordinari con- cedimus,nisi Iillera3sciant,etrecta0deac honesta ,
vitaeint,etnequeconcubinam,nequenaturales ba- , ,
buerint aut habeant liberos : sed qui vel caste v i - , Tuot vel uxorem habuerintaulhabent)egitiraara,et , , , eam onam et primam,neque viduam,neque[divor- \ ,
lio] aeparatam a viro,neque alioqui legibus aut sa- , ,
cris inierdiclam canonibus. Quae vero l37const. . '
sunt, poaita sunl in cap. 7 ejusdem lib.et tit. quod . * . ;
sic habet: Sancimus,utquotiesopus fuerit ordina re episcopum, coeant in unum clerici et primales ;
civilatiacni episcopus ordinandusesl,elpropositis ,
sacrosanctis Evangeliis de Iribus personis decreta faciant, et qoisque eorum jurel per sarra Eloquia, ,
idque ipsis decretisinserant,qood neque per largi- ,
tionem,neque promissionem,neque amicitiam,aat , , gratiam, aut qoamconque aliam affectionem, sed , / ,
quod scianl ipsos reclae et calholicae fldei ac ho- ' ,
nesiae vitae esse,et supra tricesimum ietatis annum , ?, '
hos elegerunt: et quod nequeuxoremautconcubi- , , ,
nara, aut naturales liberos noverunl ipsos habuis- , *.*
se,aut habere: sed et si quis ipsorum priusuxorem , '
habuerit,tameneam solam, et nequeviduam, ne- ,
quesejunclam a viro,neque legibus sacrisvecano- , , >";
nibus interdiclam habuerit.Sed neque curiae rau- , '
neribus addietum, neque cohorlalera aliquem ex his noverint, qui dccretis electus esl: praeterquam . si curiae moneribus addictus, aut cohorlalis, non ,
minus aunis quindccim monachicam in monaste- ,
rio vilam extra omncm calumniam transegerit: v i - .
delicel observatione, quae prius a nobis dicta est,
per facienda de ipsis decrela,et in his personiscus-
todienda : utex tribus illis personis, quae decreiis
hoc modo eliguntur.melior ordinetur,electione et .
judicio ejus qui ordinandi jus habet. Quaeret [for- '
tasse] quispiam,cum praesens Justiniani novella in ^^' . ' . '
Basil. recepta sil,ac alaluat, oe abler quisquam
episcopus ordinetur, quam si a clericis et primo- , , ribuscivitatis detribus personis decretum Gat, el '
quisque illoruio juivjurando per sacra Evangelia ,
conceplo de iis ea as^erat,quse in novella compre* .
henduntur : quomodo nibil horum hodie [in usu] '
ob(ineal?Per canonem 4 concilii Nicieni; canonem . ;
19 concilii Anliocheni,et 12 Laodiceoi,statuentes,
episcopum ab episcopis ipsorum judicio decerni ,
atque ordinari debere: irrilum rcddittir, quod propositis sacrosanclis Evangeliis a clericis et ;
civibus de episcopis decreta fieri [debeant]. Id- ,
circo enim (ut videtur) eliam illa in vn lib. po- 8 $
9

1005

NOMOCANON. -

. I CAP. X X I V .

1006

, tt gita , qu3B Statoit ut judiceS propositlS Sacro ' , ' sanclis Evangeliis jadicent,nullam vim etaactori , ' tatem habet.Quod fero de tribos personis ab e p i , scopis [eliam] hodie decreta fiunt : ad id, ni fal 1, praesens novella [ipSOS] adigit.
, ,
, . , , ' ,
.
, , .
. '. CAP. XXIV. De hlS qui dattS peCUJliiS .
dinanlur, aul suscipiunt officia.
> '
Concilii Chalcedonensis canon 2 ; apostolorum
' ", ', '. - canon 29; concilii sexti canon 22,23; Tarasii ar ' , - chieplSCOpi ad AdrianUDi papam Rom. epistola;
/; ', ', ', ', ; COncilii NlCIBni Secundi caoon 4, 5, 19 ; Basilii
ex epist. ad SUOS epi&COpoS ; Gennadii et [coacti]
- CUm ipso Concilii, encydica ad SanCliseimos
.
IDetropoHtanoS epistola.
. ', . ' , ', ',
TextUS. Lege Hb. 1, t i t . 3, COnst. 30, 41 6t tit.
. ', ', ', ', - I. Novellarum, e t C , USque dd EccleSUS [qtlidli-
, . . . , USque ad . bet) offerant, Ut pag. 539.
. ' '. . ' . '
ScAo/iWm.Const.30 et 4l,lit.3, lib. I cod. posil
, non SUnl in Basil. atque ideo irritSB factffi Slint.
. ', ' ' Const.autem 1,2,11, tit.f Novellarum, Sunt . ' . - vellac Justioiani 6, 123et56.Atqtie 6 quidemCOIlSt.
"', ' "' " praesens caput non est posittiminBasil.nequeitem
. , * novella 56,quae de insinuativis quae Byzantii a cle ^ . - ricis illic ordinandis dantur, docet. Novella vero
123,ut SSOpe d k t u m est, posila est III Hb. Basil.
. ' , - tit.7,cap.9,(H deinceps.Quod [quidem] 9 cap.prae ' . ', . ', senlis tit. cap. 5 extrinsecus [in SchoUO nempe]
' , ' . insertum est : quod legas, [utpotej quod de USqui
' . ., datispecuniis ordinantur, doceat. Porro de diariis
": . quae dantUT, qusere ejusdem lib. et Ut. cap. 35 et
. 36, quae sic habent : Caeterum neque clericum
. ', " , ' cujuscunque gradus dare quippiam illi a quo * ' - dinatur,vel cuicunque alii personae permiltimus.
*, Tantummodo ejus qui ordinat,ministris, el qui ex
- more accipere [solenl],COnsiietudines dabit, q083
, - tamen unius anni diaria non exsuperent.In sanc . lissima Ecclesia io qaam allegitur, sacrum munus
^ explebit,et oihil OinniDO Collegis SUIS pro SUa in , sinuatione dabit,neque per hanc causam, aut soli , , da sua mercede, aut aliis quffi particulatim obve , uiunt, fruslrabiiur. Sed neque xenodocbo, aut
, ^ ptOChotropbo autnoSOCOmo,aulaliuS CUJUSCUDque
* , %, - ^sacr domus dispensalori, aut [denique] ei qui
, - qualemcunque ecclesiasticam curam suscipit, pro
concreditaipsi adminislralionequidquam i l l i a quo
6' , praeficitur,alinre qualicunque personaa,dare [con , cedimus]. Qui vero haec quaB COnstituimuS,
aut dederit.aut ceperit, aut mediator iaclus fuerit,
sacerdolio sive clericalu,aul concredita ipsi qua - licunque administralione nudabitur : quae autem
, , data erunt, vindicabuntur sacro loco, CUJUS talis
personaaut ordinalionem, aut curam,aut admini . slrationem suscepit. Sed si mundanus sit,qui ca , , pit,ant mediator[negotiol intervenerit.quoddatum
, est, ejas dllplum exigelur, sacroque loco in qU0
c

1007

PATRIARCHJE CP. -

1008

i
.
, ^
, , ;
,
, ,
, ) ;
.
, ,
.
' . ' , ' ;
\ . ' .,
.
[al. ^ .] *

; , ,
; , *
. ',

.
;
. ;
,
, , ,
, , .
;
(& , '
, ;
. '. ~ /.
' *
Aposlolorum canen 63 ; conciiii Carlbaginen '.
ais canon 53.
. "\
CAP. X X V I . Ne episcopui aut clcricus ex
; .
una civUate in aliam transcal.
', "'
ConciliiNicaeni canon 15,16; conciliiAnliocheni
canon 21 ;conciliiChalcedononsiscanon 5, 12,20; ' ', ',
conciliiSardieensis canon 1,2,15; concilii Carlba- ' ', ', '
ginensiscanon54,90;conciliisexlicanon 17,18,20. ',^ ' "*, ', ' '.
Textus. Lege Const. 9 et 10, tit. 1 Novellarum
. ' ' ' ' .
elc. mquead clerici lransferanlui\fr.,wi/M0 547. , . . ., usque ad .
Sc/io/iMm.Const.9,lit.t Novellarum,esi novella * . ' . ' .
Justiniani 3, proposilaque csl in lib. Basil. 3, lit. ',
2,cap. 1 ,quae ubi enumeravit,quod clerici in Magna ' . ', . ', ecclesia aliisque sacris acdibus esse debeant, et
transitionem clericorum ex una ecclesia in aliam , ;
prohibuit: in baec verba loquilur: Nam si in sacris , ;
monasteriis prohibemus, ne quie de uno ad aiiud , \
transeat: multo minus id revcrendissimis clericis ($ *
permiltemus,rali hujusraodi cupiditalem speciem ,
prae se ferre quacstus et nundinalionis CaBterum si ) '
quando et hoc transilionis genus vel bealitudini *

illa persona vel administrationem, vel ordinationem, vel curam suscepil, praBbebitur. Si quis taraen clericus cujuscunque gradus, aut dispensator cujuscunque sacra domus, aut ante ordinalionem, aut anle concredilam ipsi qualemcunque
administralionem vel curam [aut eliam] postroodum voluerit aliquid rerum suarum offerre ecclesiae in quam ordinatur, vel loco cujus admimslrationem curamve suscipit : non solum id
fieri non probibemus, verum etiam ut id pro salule animae suae faciant, eliam atque etiam ipsos
horlamur. Illa enim dari prohibcmus, quae privalis quibuspiam hominibus pnebentur, non
eliam quffi sanclissimis ecclcsiis aliisque sacris
locis offeruntur. Lege etiam finem cap. 9, lit. 1,
lib. i n , in cap. 5 praesentis tit. quod iliis prsesens lex inserla sit.
Aliud scholium. Praesens novella remotionisubj i c i l canonicos, qui dalis pecuniis ordinantur,aliamve quampiam ecclesiasticam suscipiunt curam:
atqae laicos qui in his [rebu$| medialoros facti
sunl,ejusquod ipsisdatum esl,in duplum cxaclioni
facit obnoxios.Canon aulem 2 concilii Cbalccdoneosis, laicos qui in his medialores interveniunt,
anathemati subjicit. Yerum quod laici qui datie
pecuniissacrorum locorum administraliones suscipiun^punianlu^ex prasontinovelIacoosla'.[Al]
qulsnam [tandem] laicus cilra daiionem aul procuralionem sacri loci, ministerhimve ecclesiasticum suscipiat,aut clericus fiat, aul in cellam monasticam adinitlatur, [equidem] ignoro; ac p r o pterea flexis genibus Deum oro ut nos ab isliusmodi minis liberare velit [claman$]:S/ iniquilates observaveris, Domine, qnis sustincbit ?
CAP. X X V . Ne ordinationes itertntur.

Psal. cxxix, 3.

1009

NOMOGANON. -

T i T . I, CAP. XXV-XXVIII.

. El


, ;
,
. '
' ,
. * ? ' .
' . , ; " ,
. ' , . ',. ',
,
,
.

> ; -

1010

tuae,vel pro teinpore majestati imperatorise probabitur: ne aliter id fiat, nisi prius [res ipsa] ad numerum queni pradiximus, redigatur,ulea transilio indeficientis locum Gat, neque supernumerarius omninoaliquis irrepat, Nulla enim idmachinalione, nequeullo modo fieri permillimus.Porro
10 const. 1 tit. Novellarum,est Justinianinovella
16, positaque est in lib. Basi). m, tit. 3, cap. 4,
quod lege,quia eadem ferme; et ul [quo loco] clerifi desunt,ex superfluisministeriis[defectus]supplealur docet. Nota vero,quod a praesenti novella
[arcbiepiscopo] Constantinopolitanoexaliisecclosiis clericos suscipere,suoque clero accensere,aat
eliam episcopos efficere conceditur. Quod etiam
a canone conceditur episcopo Carthaginensi.

"
, , .
* . ,
' ', ,

' " )
,
. "
, , .
. '. CAP. XXVII. De 0, qui dum ObnOXtUS pec .
cato esset, OVdtnatUS CSt.
' , ' Concilii Nicami canon 9, 10 ; COncilii N e 0 C tr, ' sariensis canon 9 ; Basilii canoo 27 ; Theophili
', ', ' .
ex commonitorio canon 4, 5, 8.
. '. CAP. XXVIII. De ottatc ordinandorum sive
.
tnares sive feminm sint.
" "
Concilii Caribaginensis canon 16; concilii sexti
', ' ' canon 14,15; concilii Neocaasariensis canon 11 ;
'.
concilii Chalcedonensis ranon 15.
. * ' . ' .
Textus. Lege const. 9, tit. 1, lib. 4. cod. Non
, . . ., USque ad - concedit, elc, usque ad annum excesserit, ut
^ ' .
pag. 655.
. * ' . ' .
Scfto/2M7W.Const.9,tU.l,lib.i,cod.posila non est
,
' in Basil.nequevero const.l,lil.l Novellarum quas
* . \ , novellasexlaJustinianiest.Ulexplicatumesl.Const.
. 'II ' ' ' auleni2, tit. 1 Novellarum est novella Jusliniani
', I23,habeturque Hb.Basil.3,iil.l,cap.29, quod sic
', . ', . *, habel: Biaconissa autem in sanctaEcclesiaoon or dinator, quae minorquadraginla annissit, aul ad
', sccundas pervenil nuptias. Simililer ejusdem tit.
. ', , . . ', cap. 28,quod ejusdcm novellae pars estjiaec dicil:
; , * Presbylerum vero minorem annis Iriginta fieri
' , - non concedimus.Sed neque diaconum aut subdia, ' * ' conum minorem viginti quinque : neque item lec, * torem minorem annis decem et octo.Verumlamen
. scias,quud Justiniani novella.utad longum inveni , tur,lectorem fieri dicil, quiest annorum octo : et
', " episcopum,qui esl Iriginta quinque : quemadmo'. , , dum lioc etiam prsesens liber dicit.Enimvero in
9

/ , , ) ' , ^'
.

[legum] repurgatione episcopi tempus perfecte


est exceplum [aC descriplumj : lectoris autem
lempus, superabundanler. Pro oclo namquc a n nis, octodecim [babel ac lot] annorum leclorem

1012

PATRIARGHJ3 G P .

1011

[debere] dicit.DebeS itaque magis audire q u -

in Baail. scripta sont, quam quaacomprebendun- tor in libris qui ante repurgationem auctoriiatem .
obtinuerunt, [nunc] autem irriti sunt.
" . * . ' .
Aliudscholiutn.Comi.il,i\l.\
Nofellarum, est
novella Justiniani 137,qu& posita est in lib. Basil. ',
n , tit. 1, cap. 8, quod [ipsum] caput aspersum est *, . ', . /,
23 cap.proseolis tit. ad hunc modum incipiens : ' . . ,
Sancimus,ut quoties opus fuerit ordinare episco- *
pum. Da eo autera, qui episcopus ordinandusesl,
illad caput ex parte baec diserte d i c i t : Sed quod . * ;
scianl ipsos rectae et catholicae fidei, ac honeslae , '
vilae esse,et supra Irigesimum aetatis annum, hos .
elegerint.Abrogat igitur haec novella,quantum ad
.
aetalem episcopi [attinet] novellam 123.
Aliudscholium. Ex praesenti 28 cap.ac in eo ^ . 5
scriptis.didicistiaelatesordinandorQm.Deiisautem ' . ,
qui in iraperfecta aelate officia aut dignitates susci-
piunt,repositumestin publicissecretisedictumDn.
Alexii Comneni semper celebrandi imperaloris.
[Tu vero] illud etiam cognosce. Habel [aulem] ita 5
adverbum: Multi ubi, ob denuntiatam reipublicae . *
aliquam utilitatem, aut per ambitionem, qualem-
cunque dignitatem vel ofQcium ant capere,aut per- , ,
mutare,aut vendere petierunt: eain parvos pueros , transferant.Ne igilur hoc fiat,neque talesimpone- . "
re [nobis] aut decipere conspiciantur : staluit i m - ^ ,
peratoria mea majestas ut quicunque dignitaletn "
vel officium sivepropter denuntiationem,sivepro- , ' ^
pter benevolenliam aliquam,sive per commulafio- , ,
Oem, Sive in munus et per largitionem, aut d u m ,

animam noslrum oblectamus,ab imperaloria ma-


* -

~
" ' '
jeslate acceperit: ne [is~|quempiam qui honorelur, .
vigintiannis minorem [in locum suumj admitlat. , '
Quin ornnes quicunque per easdem causas aut di . ,
gnitatem aut officium aceipiunt,majoresviginti an- ,
nia sunlo. Quando vero imperatoria mea majestas , ; * ,
non proptertalera causam,sed nullacausainterve- . niente honoraverilquempiam, aul officiodonave- /, *
rit: tamelsi honoralus vigintiannisminorfuerit,ci- ,
tra dubilalionem lamen illi [insignia] insiernunlor. ; ,
Reponatur igitur praesens haectabellainterchartas .
secretorum nostrorum,ad oslendendam imperandi ! gubernandique imperatoriae meae majeslalis ratio- \, ,
nem, [el| ut hoc modo deinceps in oinne futurum
tempus efficaciam habeat.Debct autem in ejus qui ' .
citra [causam] mediam honoratur, tabula adjici : , ,
In8ternitor.[Alqueita]nonimpedietur perediclum >; )
de US qui minores viginti annis bonoranlur, ab ',
imperatoria mea majestate factum. Ac vero esto hoc signum eoruni, qui (ut dictum esl) cilra cauaam mediam honoranlur: lanquam imperatoria roea majestas hocsciverit. Mense Januario indictioae
quinta, per imperalorem.
.
Aliud scholium.Mi* quidem [cerle] legum hic de
episcoporum,sacerdotum,diaconorum,atquesi:b- , ,
diaconorumaetalisannisaspersarum [capila] quod ,
eadem el canonibus placuerunt,[in republicaj obli- ; , ,
nentatque rala sunt: iilud autem de aetae lecto- .
rum qua de causa non obtineat, non video. Ta- , *
metsienimlexdicat,octodecira annorum leclorem - '
9

J :

f t

1013

NOMOCANON. . I, CAP. X X I X - X X X .

1014

, esse debere: insigniuntur tamen hodie lectorum


;, ' . clericorum [titu!o],qui sex annorum,et interdum
' ' * - etiam Irium [tanlummodo]sunt. Lege igitur 14 et
- 15 canones conci!iisexti,qui remotioni subjiciunt
' , eos, qui diaconos aut subdiaconos ordinanl ante
' . completum vigesimnm quintum [aetalis] ipsorum
annum : aut sacerdotes ante trigesimum annura.
* Qui vero dicunt non peccari,si lectores ante com ) pletum duodevigesimum aetatis suae annum insi . " gniantur, quod ipsoram caoones mentionem nou
, - faciani, male dicnnt. Ubi enim canooes nihil de, 3.
terminant, sequi debemus leges, el similia ex s i milibus dedicere.
. ' . ,
CAP. XXIX. De creatione episcoporum, qui
, , episcopis sub$unt,et quando.et quomodo offerunt,
.
aut communicent, et quos ordinent, aut non.
* Concilii Ancyrani canon 13, concilii Neocsesa ' ' riensis anon 13, 14; concilii Antiocheni canon
.
1 0 ; Basilius ex epistola ad episcopos ipsi subjectos.
. '. '
CAP. X X X . Ut septem duntaxat diaconi
, .
sint, etiamsi civitas magna sit.
' "',
Concilii Neocaesariensis canon 1 5 ; concilii
'.
sexti canon 12, 16
. ' . ' . ,
Textus. Cont. 1, tit. 1 Novellarum, e t c , tw. . ., USque ad ', \
que ad ostiarii sepluagiota quinque, utpag. 555.
. ' ' . * .
Srholium.ConsiA ,tit.1 Novellarum, est novella
^ , . Justiniani 6. Hoc autem ejus capul non est posi , . ' tom in Basi). Ejusdem vero tit.const.9,est novella
. * 3 Justiniani pasila [que est] in lib. Basil. 3 tit. 2,
' , . ', . ', - cap. 1, themate penultimo, quod sic habet: Qua, " propter sancimus, ne quando in Hagna ecclesia
' ullra sexaginta presbyteros, diaconos vero mares
, ^ *, ' - centum, feminas quadragin(a,et subdiaconos no,
', naginta, lectores autem ultra centum etdecem,
', cantores ultra viginti quinque exsistant: ut uni ' versusreverendissimorum clericorum Majoris ec, ' clesise numerus in quadringenlis viginli quinque
, ' . ' ' . personis, et centum praelerea osliariis (ui vocant)
^ * consisiat. Etconst. 10, tit. 1 Novellarum,est no . ' , . ', $ vella Jnstiniani 16, posita [que esl) i n B a s i l . m,
tit. 3, cap. I quod etiam legas,si visum sit. Quia
yp. enim omnino in asu esse desiit.hic non inseritur.
\ , Neque vero haec lex sola in usu esse desiit, ve
rum eliam Heraclii novella,cujus in prsesenti ca - pite mentio fit. Propter rerum namque inaequalitatero Ecclesia ex consuetudine numerum cleri ^
. /^ corum alium suscepil.Nemo enim non novit quod
, nisi misericordia optimi alque sancli imperatoris
- nostri, ejttsque patris [similiter] sancti nostri i m peraloris.MagnaeEcciesiaesuccurrisse^clericorum
% numerus propter rerum anguslias in eiiguam
. omnino quantitatem, ul ubique [locorum] reda , ctus fuissel. Qiiamobrem pro illis |Deus] precan - dusesi,veleribusque de clericorum numero legis , | lationibus non auscultandum. SufGcit enim, si
longam consuetudinem eequainur, ac secundura
, .
illam faciamus.
B

1015

1016

PATRIARCILE CP.

CAP. XXXI. Quinam clerici ecclesiasticive * . '.


.
ordinis sinl.
'.
Concilii Laodiceni canon 24.
Textvs. Const. 2 tit. 14. Novellarum, presby- , ' . ' .
teros, diaconos, leclores,canlores,clericos [esse] , ;, , ^dicit. Quin cxorcislarum etiam et ostiariorum , , " .
' . ' ,
eonst. 6, lil. 3, lib. 1 cod. meminit.

Scholium. Const. 2, tit. 1 Novellarum, cst


novella Justiniani 123, osila |que est] in lib.
Basil. 3, tit. 1, cap. 42, quod tale quiddam,
quale cap. 31 in lextu dicit, non complectitur.
Tradii autem bsec, in hac verba : Presbyleri
autem et diaconi, ncc non subdiaconi, et
leclores, ac cantores, quos omnes clericos appellamus, ut res quocunque modo ad ipsorum j
dominium dovoiutas sub potestate sua babeant
ad instar castrensium peculiorum, praBcipimus :
ut et donare eas possinl, et de bis lestari lamctsi
sub poteslale parentum sint. Ita tamen, ul horum iilii, aut his non subsistentibus, parenles
corum legitimam porlionem ferant.

.
. ' ' . * .
',
', . , . *,
., ' ., , ,
, , vvoS,
,
* ^
'

' .
^
, xb
.
1

' . ' ;
Const. 6, tit. 3, lib. cod. posita esl in lib.
Basil. i i i , cap. 5 ; verum exorcistae omissi sunl ' , ', .*.*
in repurgatione; habet enim illud caput hunc in .
modum : Omnis clericus usque ad ostiarios a " .
personalibus excusator muneribus. Atque hrcc , .
quidem boc modo. Inlerim etiam scias, quod >.
bodie Ecclesia alios agnoscat osiiarios. Quaprop- ;,
ter non iis qu de his scripta aunt, sed iimle- , ralae consuetudini est, oblemperandum. Clerici , .
autem etiamnum hodie illi vocaclur, quos 42 ' .
cap. lit. 1, iib. 5, enumeravit, quod et superius * . ' ,
.
partim inserlum esl.
.
Ex praesente bac,eaque sola lege constat,non l i berari quemquam a palria pctestate,eo quod in cle- , rum asciscilur.Quod vero|dicilur]clericiimpatri .
potestatiobnoxium, plenodominiialqueususfruc- '
lusjure ad instar castrensium peculiorum babere /.'
resquocunque modo ipsi acquisilas; |id| nc inlelli- , ;
gas de iis quae ipsi ex legatis,hBreditatibus,vel d o
nationibus obvenere, quae peculia profectitia vel ; *.
adventitia appellantur : sed de iis inodo, quse ipsi :
occasioneclericatus accessere.llaenim ilIud,Quo- . ' cunque modo, intelligendum est. Nam a praesente ), ,
legeleges de peouliis non everlunlur. Qua:Te iero . '
etiam 35 canonem concilii Carlbaginensis, qui de
rebus quieclerkatusoccasionead clericosdevol-
vuntur,et quao ab ipsis in testamentis relinqui de- ; xau
bent, diversuin quiddam ab hac pra?sentedocet.
Existimoenimcanonis[praescriplum] nelalumiri, ; *
quanquam id non faciat mala consuetudo- Atque

h&cquidem debonisclericorum.atque patria poles- .

tale in ipsos.Porro patriarchaeConstantiiiopolitani,


[ejus] que solius magistratuum insignia, palria potestateclericos liberanl.Quaderelegequae in cap.
36praesentis tit.a nobisscripta sant. Episcopalus
terodignitasinipsa confeslimordinatioiie a palria


/.
; ;,
' ~' 6.
. }

1017

NOMOCANON. -

. I, CAP. X X X I - X X X I V .

1018

- potestate libcrat, quemadmoduni hoc etiam 11


, / . eodem capite laiiua demonatravimus.
.
" . . *
Aliud scholium. Patriarcha, qui noraocanonem
COmpoSljit .duCtuTUS quinam Sint clerici,|!ectorem]
' mox reroisitad caoonem 24concilii Laodiceni, qui
clericisetiam monachosconnumeral.Egoveronon
. recedo ab US quie ID canonem 14 COncilii septimi
' ' , . SCripsi, qu lege. Quin SCriplis adjicio, quod 81
, concedatur per solain tonsionem monarhos fieri
lectores, Cttra distinclionem quicunque monachi
- tonsi, quae lectorum [propria| sunl, facient : ta metsi a IDOnachis sacerdolibus, qui |monasterio
rum] prSBSuleS SUnt,neqU6 ab episcopo [ton, - dendi] facultalem acceperunt,tonsi sint: quod ab, Surdum esl. Imo mulieribus monachis hoc
/- jus propter tousionein eliam indulgeri debebit,
, . quod longe absurdissimum esl.Neigitur auscultes
, .
malae coosuetudini, sed correclionem quaeras.
. '
CAP. . Ne ordinetur, CUJUS UXOf
, adultcriutn COtnmisit, et Sl derict UXOr adulte.
rium
commiserit.
' .
Concilii Neocsesariensis canon 8.
. . . . , usque
Texius. Etiam lex civilis etc , utque ad noad ( ' .
^
vellae 134 de repudiis, utpag. 555.
. * . '
Scholium.
Tit. 9 l i b . IX Cod. positUS est in
' . ' . \ lib. Basil. LX, lit. 37, cap. 42. HoC caput
, ' ' - omissum esl.Novella [autein] Justiniani 134 posila
' . ', 65t 10 lib Basil.XXVIll,tit.7 ,cap.l, themate7,qUOd
. ', ', ', . ', ^ pro parle Ua babet: Muliervero quae adulterium
-Q commisil, COmpetentibus Subdita pCBIlis, i n , nasterium conjiciatnr; atque si maritus intra
tv - bienoium eam recipere voluerit, damus ei hujus
, agendi lieenliam.ut et matrimonio eara habeat,
, neque ullum ex boc revereatur periculuin: matri IDOniO quoque ea q u medio facU
, . Sunl, non lsedendo.Alque haC quidem civilis .
, Intellige vero hanc novellam de laicis. Eccleaias ' < - tica namque , SIVO canon 8 COncilii NeoCSesa riensis,nequeraaritura miilierisadulleraBadsacer , dolale ministerium devenire, neque sacerdotem
* marilum inulieris,quae post [ipsius] ordinaiionem
' * , adullerium Commisit deinceps sacerdolem esse
sinit : sed hunc UXOrem adtllleram, SI modo sa, .
cerdolio fuilgi velil, repudiaro COgit.
. ' .
CAP. XXXIII. clericitS Ubcrum tfll , , nisterium, sed omnino in[certam\
ecclesiamaut
.
monasterium
ordinetur.
"'.
Concilii Chalcedonensis canon 6.
. ' . ,
CAP. XXXIV. De drcuitoribus,
et VtCOrum
.
ecclesiis.
' . *
Concilii Laodiceni canon 57.
. ' ., ' . ' ,
Tcxtus. Const. 11, l i l . 3, l i b . i , dicit,ete. u$que
, . . . , usque ad - ad per dominos compellanlur, ut pag. 558.
.
. ' . ' .
Scholium.Consui. 11, tit. 3, lib.i cod.posila est
. ' , . ' , . "', in lib. Basil. 3, cap.6, quod SIC habet: Ex eodem
> - VICO, in qUO fSt ecclesia,secuaduill proportionem

PATRIARCHJE CP.

loci Judicio episcopi clerici ordinantor: ac propriamcapitationem agnoscunto. Constit. i6ejusdem


tit.et lib. in Basil.non esi posita Constit autem 2,
tit.l Novellarum,est no?ellaJustinianil23,positaqueestin Ub.Basil.iii,tiW,cap.38,quodsichabet:
Ascriptilios vero in hissolis possessionibusquarum
ascriptitii sunt,clericos citra volunlalem dominorum fieri concedimos : ea tamen conditione, ut
clerici facti nihiloroinus impositam sibi agricolationem adimpleant.Scias autem,quod haec novella,
qua de ascriptitiis [tractat] aliter habuit, priusquam componeretur corpus Novellarum, etaliter
in corpore scripta, et in Basil. iransposila est.
Antea enim et capitationis (quod etiam capita
Latinis dicitur) mentio facta, el ascriptitios per
eubstitutos ruralia officia exsequi [debere] statutum fuerat. In corpore vero [Novellarum] allerum
ipsorum (de capiiatione nempe) non estpositum.
Quapropter etiam quantum ad capitationem sive
canonarium (tributum] attinet,ad legem superius
insertam, alquein lib.in, cap. 6,posilam : quantom vero ad ascriptitios,ad canonem 57 Laodiceni
concilh,et noveilam Jueliniani 123>sive caput 38,
tit. 1 lib. iuBasil. quod ilide/n superius insertum
est,tereferre debes.De canonario autem [Iributo],
etconsuetudinibus quae pro ordinatione danlur,
huc usque [in republicaj vim habel aurea bulla
celebris istius imperaoris Isaaci Comneni, quae
partim ila habel : Statuit Tero imperatoria mea
majestas, ut etiam in ordinalione sacenlotum el
canonariie [lnbutis| \elus forma auctorilatein obtineal: etnihil in ordinatione episcopus qui ordinat,amplius accipiat, quam prsefiestimatae monetaB
imperaloriae meae majestalis seplem aureos nummos duntaxaliunum videlicet,qtiandoordinandum
faciat simplicem papaai sive lectorem; Ires,
quando ordinal diaconum ; alteros tres, quando
aacerdolem sive presbyterum peificit,sicsimiliter
pro canonario [tribulo] a vico Iriginta infumibula
habente, similem aureum unura, argenleos duos,
arietem unum, hordei modios sex, vini mensurassexjarinae modios sex,gallinas triginla: a vico
vero qui viginti infumibula habet, aurei bessem,
pro duobus argenleis argenteum [unum], agnum
dimidiatum, hordei modios quatuor, vini mensuras quatuor, farinaBmodios quatuor, et gallinas
viginli : a vico denique qui decem infumibula
babet,argenteos quinque,agnellum unum, bordei
modios duos, vini mensuras duas, farinas modios
duos,et gallinas decem : quemadmodum [haoc] in
veterum Actuariorum sigillis eliam perscripla
sunt. Atque [haec qoidem dandarum] specierum
conveniens ordinatio iaiperatoriae meae majeslati
placuit.Gum hac vero aurea foimali bulla eonfectusesteliam iSmcnsis Januarii indictionis 10, a
sanctissimoillo patriarchadomino Nicolao synodalis commentarius,qui jabet.ut secundum banc
auream bullain canonaria (iributa], ac pro ordi*
naiione [dari solita] deutur.

1020


^ ,
. ^ .
. .
' . ' .
',
' , . ', . ' ,
,
, '

.

,
,
,
,
'
.
.


' , . ' , . "*,
', , '. $,
' . ' . '
, .
,
,

, ,
,

, ' *

,
, ,
,
.
J ' , ,
, , ,
, , ',
' , ,
' ,
', ', ',
' ',
, ', , ' , -,
' ', '. ;

,
,.
, ' ',


,
.

NOMOCANON. -

1021

. I, C A P . X X X V , X X X V I .

1022

. , ,

, , , ,
.
. '. CAP. X X X V . Ut ptochiorum, monastefio , fttm, martyriorum cleviCl SUb epiSCOpo Civi , .
tatis sint.
*.
Concilii Chalcedonensis cap. 8.
. ^ 5 = .
CAP. X X X V I . De servis qui cleriei fiunt.
' .
Apostolorum canon 82.
. "' , * . , '
Textus. Const. 36, lit. 3, lib. cod. ait, ser , . . ., USque ad - vum, e t c , usque ad qois liberetur, ut pag. 559.
.
. ' '
Scholium. Tit. 3,lib.icod.positusestin lib. iu
' . *. Basil. cap. 2. Verumtamen hoc cap. in repurga. , tione oroissum, et non positum esl.Const. 2 tit. 1
. ' . ' . Novellarum,est Novella Justiniani 123, positaque
. est in lib. Basil. iu, tit. 1, cap. 37, quod sic ha *, . ', . ', , bet, uli in compendio propositum est. Quod vero
, ascriplitii liberentur, pars est ejusdem no7ellaa
' , 123, positumque esl in lib. Basil. III, tit. 1, cap.
* . ' . ', 11, quod sic habet: Post ordinationem rero ser - vili ascriptiliorum forluna episcopos liberos esse
jubemus: nisi cohortalis praeter praedictam obser, vationein ordinatus s i l . Ejusniodi eniin remotos
. ab episcopalu cohorti suae restitui jubemus, ne
qua ex tali fortuna sacerdolio oboriatur conlume, ? - lia. Caelerum Jusliniani 81 novella posiia est in
. ' lib. xxxi Basil. l i l . 5, cap. l,quod sic in initio ha ' . ', bet: Sancimus,ut ordinarii consules.Ac deinceps
. ', jubel eadem novella, ut quicunque magisratus,
. ' - dignilates et officia babet, sui juris sit, tamelsi a
patre emancipatus non fuerit. Alqui 9, 10, 11,
, imperatoris domini Leonis PhilosophiNovellaeju bent,ul qui servus ignorante domino aut clericus,
', ' aut monachus, aul episcopus factus fperil, is pri stino domino restituatur.Tu igitur ubi ex 11 cap.
, tit. 1 lib. i i i Basil. didicisti, servili ascriptitio rum forluna? obnoxios,posteaqueepiscopa)i digni . lale fuerint honorati,liberos esse : ne adverseris
' . ' ' 39 cap.ejusdem til.et lib. quod non aliter servum,
, lametsiclericus faclus sit,liberum fieri dicil,quam
, - si domini cognitio |ad eamrem] accesserit: sed se ' . . , - cundum hoc illud etiam caputintelligas.Siquidem
, , qui servum,licet praetervoluntatem domini episco , pum factum,el liberum esse dicunt: nonrecte d i . cunt.Hoc namque caputex postenore capite inter, - pretalionemaccipi(.Etenim[quanquaro|amboejus demnovellxsint,omnino|tamen]aposteriore,nem , . pe37capile,prius,nempellcaput,inlerpretalionem
. ' . accipiet.Novellae porro imperatoris dominiLeonis
, SapienUsquas[tu]diligeuterlege,servumclericuro
' . monachum,aut episcopum factum,siignoranledo. ' . mino,aliquo horum dignus habilus esl,in pristinani
, servilem restituunt conditiunem. Verwn enim ve ' , , ro postquam novellam 10 ejusdem imperaloris do, - mini Leonis Sapientis inveni (quee oliro dominum
, ad tres usque aonos fugilivum servum mona , churo factum revocare potuisse; hoc autem temc

: : ;

f*ree%Mt*

1 <it: *.'-* * l **r-

es*.!**-9

au>*& * . * * r : e ^ c l i ^ i i ,

;ci*-**i ; eilra q~a- 1 , . - ' .

1024

P A T R I A R C H - E C ? .

ei

V->XTS

i *Wr^T.i * ^ -

rr*^x / :r^j -.^- X > T w X*X*xJ~X7-X._ Ti-.T3r*

/zr~<** - = ' ; - - - , xxl ^ ^


^
-, . -^-,kirxin !**> u u
; up?ri*$ * * /
- .
c- -oi-rt-

^ T X V T F > TXT^XTTX-,

X X ; * X T i *XZ

V>>V

~n'iV;fL

'-.
. , xrx^xr!*r. - f * t . s.t e* :ig are-::i xsr^.
^ v j r ; \ -.. - r r - ^ r r x t , ; i * i
xsct
\
; ^*^ r v ^ , : c>y ^ xVrit

**-*
^ ^ : r&c
^^, XJXI
/-"^ .^ ..:". c l > x i T x ; *.- serrr.Tr, x>x
b*c *.'ieA a'y*,\z*+* f-gi" '-' DV.&i:Ly&
px '** J ^ t*t\u&,a'W- * : c ^ . x ; a r e i l / i i i e 5 - i | * l : o m i.cex
**~\ . , r / i i figaexs.t!*. ^,^ fi.ar.:fe*:u t,JGlf-i trirt^iwiij , : i'ris ;): ; x r w f t ^ y x i .
\znlwuxit'A'> jOir.r.av reTvcib.l : ai jue si iU ncn '>x > s V X A S . ' . !, ^is - 5 -
r ' T ' * *-x ovii.s-* * >> ji_iysi
f"cerit,ab bot eiclu :/;iur: i q y 1 dx*a J:.5'!a~.ani
^,, -
oovella intra anr.u.D br-n 'JeJ.tre] itatu l. Si barc ' *J".'J~J ,
ita 'lisensatqae inlerpreiens, con !at ui^ur iai- irrz'.'s.j.Tzu -.; it C ^ T , -*^ *vyi)-OTr
peraUirurn nofell, prUrquam in so (e-r pore, ) * ^'.>'> - U'>>T,; .' ,
qaod tvsnsolandi d^rruni causa lnenn um pro- )?., . - k>tx>Undtlur. E i Ju*l.niani norella 123 'qu*j ut di- . > vrtp :^-!.
claro es' povta Je*ij i i lib. ni Ba-il. tit. I, ac ,^5 ^. ',
fttatui', Bt post ordinatiooem aserTiliascripti;:o- ' ^>^ -^.
rym fcrluna epi^opi lit eri &int : ileraque ex no- *.'# > - J -fOj y <.>> efla8l ;qu^)poftiu[psf in lib Bas.l xxxi, tit. 5,
.xv>joi>o-j c-.x ^ ) : >
cap. I, quaeqaf judetut quicunqieab imperdiori- i f , ; ' ./ ,
but, dignitalibux ofiicis?e pra fectonis booorati J i o i . w * * , . a* xxt cioptfcerint, patfia pOtesla'e eliam Citra palriS -# , *, xxi *^
ta em liberenlur [hiDcinq*jam],dixerunl nonnulli, '/j ,; ; ^ .
ecrleiaeticoe etiatri ma^istralhs, simulatque [di- *2* : - ; '
gnilale]inignili foerinl,ilIu*tres el ee et?ocari, :>.' ', , ', . ', ac sui juris fieri : utentes eliam njvetlo oraculo ^; ;
percelebris irnperaloris et aposHlorum similis / Mocti Conftantini ad sancium SjlTestmm, qui ;,
tunc Romanus papa erat, misso, quod a nobis in , : ;
scolio.cap.l, tit. 8 prasentiscperis inserliirn esl, , ;
quod fU(uit,ul papa Rornanus faciliatem habeat - : . *
bonorandi di^nilattbuscleriosqni fub ip suol
quabbus imperator sub se ccnstitulos bonorat: et, ut sancta jiynodue esset qualis iinperaioribus se- ' ,
nalus- itideraque Ugibus sinfiiliteranobi&insertis, * ', *.
quC staluunt, ut Ecclesia Conslanlinopolitana ve- * '. , lerii Homie privilegia habeat. AUi vero [coilfra], ' ' :: '
fioe novellcC 81 USI, qilCC posita esl in til. 5 lib. ^ ' , XXXI atque hr ad verbum didl: Palam est, ? ; ' neminem exshtere qui ignoret prse orunibus uti- ooov o"av . '
qUCreligiu&ibSimiseliamepi^OpiSunacumordina- ; ' ' ^,,
potestalis JU5 accedere (nam qli Om- lx^ ;
niumepirilualesPalroesunt qnoinodoalioruru ad- ; *buc poteslati subliti sint?,as^er<Te conati sunt,ex ; . " ' sola episcopali dignitale episcopos a p3'ria pote- ; * ' .,
staie liberos esse : non vero etiam ecdesiaslicos , 81
magistratMS ex patriarcbico sigillo sui juris fieri. ; , Nam j.rofectu,inquiuni ,bocetiam novellae additum
eescl. Verum mihi videtur bos non recte dicere. .
Non enim oovellum saooii Constantini oraculum, , j
9

1025

NOMOCANON. -

T l T . I, CAP. X X X V I I , X X X V I I I .

1026

- quod perindeatque imperaloriam majeslalem,Ro - manam Ecclesiam in dignitatibus gloriosam csse


;. statuil, a Justiniaoi novella abrogalum est. Cum
; ;, vero episcopalis dignitas non modo a patriarcbis,
, , $ , verum eliam a metropolitanis conferatur : atque
, hinc [lum] nonnulli ambigerent,num omnes epi scopi sui juris flerenl : Justiniani novella omnes
episcopos, ctiamsi a patriarchis non ordinenlur,
' sui juris fieri staluit.Unde indubitanler dico illu , slres esse Magnse ecclesise magislratus, el debcre
, ipsos honorari, tanquam sacro<ancli senalus pa , tres conscriptos : |idque] secunduro oraculum
; divi Conslantini, etreliqua jura superius comme , morala.Atqueboc [quidem] peculiare privilegium
/ , est, [solisqucj magislratibussolii Conslantinopoli ;, ! lanac Ecclesiae per divi Gonstanlini sanctionem

; [daium est].Nam aliorum patriarcharum, insupar

, el metropolilanorum episcoporum magistratUg


; , iisdem privilegiis digni habebunlur.
.

. .-
.
" . * Aliud scholium. Ex noveliis pracsemi buic 36
^, . cap.inserlis collige,et dic servos pneter volunla, tem domini clericos aut etiam episcopoe factos,
, ad pristinum dominum quamvis invitos reverti,
nihilqueex ordinatione ulitilalis capere. Dic simi, ' , literdominum hos non indislincte revocare posse,
;, ' sed inlra triennium.posteaquam rem cognoverit,
suppulandum.Insuper dic, [quanquam lex Iradat,
. " interrogalum oon contradicentem,sedtacenlera in
, , ) - re ipsi lucrosa pro consentiente, damnosa vero
,
pro negante haberi : in pnesenti [tamen] specie,

, . G scienlem ordinationem servi sui et non contradi , cenlem,tametsidamno afficiatur,pro consenliente


repulari.Atque est hoc tquidem) speciale propler
, , libertatem Deniquedic,per solam ordinalionemin
( . " episeopum patriae potestati subdilos ab ea liberari:
non aulem [per ordinationem] in qualiscumque
, / . gradus clericum. Insignia vero niagistratuum pa triarchie Constantinopolitani, ejusqoe solius pa triae potestati obnoxios emancipanl.Quod vero do. mino revocatio ordinati servi in triennium pro / tenditur, [id] ex novella imperatoris domini Leo nis Sapienlis [desumptum] eat: el quanquam l i , , berlali grave sit [eique impedimentum afferat],
.
propter jus [umen et sequitatein] vigorem habet.
. '. , ,
CAP. XXXVII. De diaconissts, et quod mu .
Qlier presbytcra non fiat.

Concilii Nicaeni canon 19; concilii Laodiceni
' * / ' "* canon 11; concilii Cbalcedonensis c a n o n l 5 ;
'.
concili sexli canon 14.
. \ \
CAP. XXXVIII. De peccatis quoe per ordi .
nalionem remittuntur.
- '.
Concilii Neocaesariensis canon 9.
1

10*7

PHOTlI P A T M A R C H i f i CP.

1028

'.
, , , ,
.

TITULUS SECUNDUS.
DE

EXSTRUENDIS ECCLESIIS. DE SACRIS VASIS, ATQUE DONARIIS D E CLER10S


CITRA VOLUNTATEM EPISCOPORUM A L T A R I A ERIGENTIRUS.

CAPUT PRIMUM. De extruetldiS ecclestis, . * dedieattone martyriorum nullllS sanctorum ,


reliqttias habentium.
.
Concilii CarthaginenSlS Canon 6, 83 ; COIlcilii
" , ' Nicaeni secundi canon 7 , 1 7 .
', ', ' .
TextUS. ln cap. 14, tH. 3, praBSentis operis,
. ' ' < ' .
etC, USque ad magistratUS COgere [debere], Ut , . . >.,USque ad pag 663.
.
Scholium Const.l5,tit.2,lib.I,COd. posilaest i n
. ' * . ' Hb.vBasil.ttt.l.Cap. 7,ad eum modum habens, Ul , ' intexlU COmpendiose proposila esl. Legas 9 . ', ', ,
Cap. tit. 3, lib. vBasil.quod esl novella JuSliniani . ' '
131, eademque fere Staluil, ac proxime sequenli , ,
SchollO insertum eSl.Const. 45,lit. 3, lib irod. , ' Basil. non est posila, neqaevero tu illi inhaereas. , ' . ' Henseautem Martioinilicl.l4, factaest [qua)dam] ' novella sandi OOStri imperatoris domitii ManuellS ? Comneoi, quae partim baec Statuit: Cum his hoc . '
etiam,US qusaante SCripla 8ant,sanciendo COnjun-
giinus. Multi homioesin OXtremis SUIS dispOSltio- *
nibus procuratores Sive exseculores eoruru quae
prJBSCripserunt relinquunt, iisque Chisto, d u l c i ' kv istoacmundo salutarinomine,haeredescriptO, - , rum SUarum di3pensationematque adlllinistralio- , ' injungunt. Hoc autem Videntur facere, Clim ,
pauperibuSSubstantiassuasdividipraecipiunl.Cum , enim mendicansaCCipit,aFlat ChristU8,acunacum ,
ilIo[dantisJ manum yiikCUiki.Quatenusnamque/m' . '
quit,[ipse) Utli minimtS kiscefratribusfedstiS,
mihifecistilf*. Jubemus i g i l u r , ui quando hujus- ,
modi procuratoriae dispensaliones, et in plas cau- . , ,
S3S dislributiones, quffl ad animae rectum d u c - ,
tUID, ac pilpillorum,senum atque pauperum edu- . cationem, el exhibitioneoi, tendunt, proponun-* ,
tur.in bis judiciorum prolaliones, alque q u i h i n c , ) ,
exsistunt inanes temporum decureus, locum non
habeant. Conlingit hinc enim, ut defunctorum ,
aoimae damnum subeant, et communis omnium ,
boni utililalisque causa lalae leges COmmutentur . /
in Cuntrarium. Tum neque JUStum |esse] impera- , '
toria mea majeslas judicat, ul qui ordo in reli- *
quis j a d i c i i s oblineljis] etiam in istiusmodi USur- .
peri (debeat] : sed ut talium specierum ambi-
1

* Matth. , 40.

NOMOCANON. . II, CAP. .

1030

, - guitates confestim SolvantuT,[ita Ut] libellus


, detur, et cognitio in tres aut [summum] quatuor
), , - dies differalur: nulla judiciaria dilatione introda, cenda, quid cuique jure competat, disquiratur :
, cilra omnem dilationem utraque pars accersatur,
, aique utquid jurisse habere putet, proponat, exi , \ gatur: tumquedemum per breve tempus in mensem
, forte [unum] autetiam alterum extendendum, res
- incontroversiam deducta.proutjudicivisumfuerit,
, ' convenienterdirimatur : [ut tamen] insua [quasi]
, sede ac soliditate iirmiier maneant [eae] leges,qoaB
, - non mox a defuncti morle,sed poslaliquotdierura
decursum successores ipsius in judicium trahi
staluunt,quemaJmodum quae huc pertinent fusius
. " - in Basilicis tractala sunt. Si vero procuralor ad
, g dilationem vergere videatur, eaque dolo evertere

, deprehendatur, nec quernadmodum testator praa , cepit,procrastinationesnectendofaciat:arerumde . functi procuralione ac dispensatione removeatur,
, eaque quibus imperator statuerit, injungalur: aut
, - si is forte peregre sit, praefectus urbis una cum
, , sanctissimo Ecclesiae oeconomo res illas procuret
; ac dispenset, qui de Iiis quae in hujusmodi spe , /, , ciebus adminislrarunl, imperatori, aulsi forlasais
, ' - hic peregre eril, sanctLsimo patriarch reddere
, - rationem debebunl. Non tamen prout imperator
, jusseril, defuncti voluntas adimplebitur.

, ,
.
. * . ' . C TextUS. ConsL 3, tit. 2 Novellarum, e l C , WS. . ., usque ad .
que ad 45 const. inslituit, ut pag. 566.
. ' , '
Scholium. Const. 3, tit.2 Novellarum, est no ' vella Justiniani 131 [el est] posita in lib. v, tit. 3.
", ' . , Quae vero in compendio proposita sunt, ejusdem
, ' * tit. sunt cap, 9, quod sic babet : Item ei pro re((5 ), demptione captivorum aliquid reliclum sit, neque
, testator nominatim dixerii, per quem redemptio ^, nem fleri oporteat: iiidem jubemus,ut res in hoc
, relictas,Iocorum episcopus el hujus oeconomus ca, piat,et hnjusmodi pium opus impleat. In omnibus
. ; enim istis piis voluntatibus volurcus etiam ipsos
, religiosissimos locorum episcopos provid6ntiam
, accommodare,ut omniasecunduro lestalorisvolun *, tatem procedant: etsi maximea leslatoribusautdo - ^natoribus interdiclum ipsis sit, nequid in iis ba, beantcommercii.Cprtesi illi qui haec exsequi jussi
. ^, sunt, semel atque ilerum a beatissimo locorum
episcopo,et ejus oeconomis per publicas personas
admoniii,eaquae disposila suntimpleredistulerint:
,
jubemus ut i i omne lucrum, quod ab eo qui ista
, * jussil relictum est, aroitlant : religiosissimi vero
- locorum episcopi omnes res,qusaquibuscunque (ut
, dictum est) piis causis depulatae sunt, cum fructi, , - bus ei medii temporis accessionibus, alque ilem
, , memorato temporali lucro vindicent: et quae testa , tor disposuit, adimpleant scituri, quod si et ipsi
, , negligemius egerint, pro omnibus his rationem

, Deo reddiiuri sint.Sane si religiosissimuslocorum
}

1031

PHOTlt PATftlARCHifi CP.

1032

episcopus aliquid eorum quae a nobis diGta sunt, ,


praitermiserit: licitumestoreligiosissimo ejus me- . ,
tropolitano,haeC exigereatque implere Scd etcui- , ?
VIS alii licenlia eril,ea de quaDstionem movere, , dareque operam Ut omnibus modlS id genus piae , ,
caUSSB exsequantur.Si haeres ea quffi in pias ,
CausasreliclaSUIlt,nonimpleat,dicensnonsaffice- ad has relictum sibi palrimonium, jubemus, Ut . - ; Omni lucroquodexFalcidiaprovenil,Vacante,quid- , *
quid ejuscemodi facullatibus inventum fuerit, / ,
providenlia sanctissimi locorum episcopi tolum CauSaS quas rellClum est, procedat. Qtod Sl - $
gatum ab aliqtlO ad pias causas relictum fuerit : ?
jubemus,ulintrasexmeiises ab insinuatione tesla- . ,
menti nutnerandoS,omilibus hoc modlS praestetur , 3 hisquibllS relidum est.Sin autem,qui hoc gravali gunl hujusmodi legatum praestare distuleritlt : et , fructus et usurae, et omnis legilima accessio, ab .
ipsis jam inde a tempore mortis ejus qui reliquit, ,
exigentur. Si legatum annuura cuicunque venera-
bili doraui relictum fuerit, si quidem l i i , qui hoc . !
dare jussi sunt, aut locus ex quo id praeslarijus-
sora est, in eadem aut vicina provincia est: jube- , ,
mus.neque modo tale legatum alienetur.Sin loca, ,
aut personae, ex quibus.aut a quibus hoc dari jus- , ; sum est, in remolioribus sinl partibus: luncinte- .
grum illis esto, quibus id relictum est,utsi obli- ,
gata etiam pars consentit, legatum permuteni, et ^ ,
vicinuma'iquem pro hoc reditum capiant uberem, ,
et cum accessione, quae non minus quarla relictse , , quantilatis parte COntinet, Utnequemultis publicis ,
praestationibus onustum. Sed et si vendere tale le- gatum vo!uerint,non minus prelii nomine capiant, ,
quam ex tali legato per triginta quinque annoscol- .
ligatur : ita tamen, til ejusmodi pretium ad uti- , ' ,
litatem praedictao venerabilis domus procedat,cui , '
relictum est. [SimiliterJ etiam cap.7 ejusdem lib. ,
e t l i l ,quod sichabet: Siquis oratoriurn,templum, ,
aut xenonem,aul ptotbium,aut orphanolrophium, '
autnosocomium, aut aliam venerabilem domum
exstrui in ultima volunlate disposuerit, jubemus, , , , ut oratorium inlra quinque annos perficiatur.pro- , , oTxw,
videntia locorum episcopi el civilis magisfratus : ,
xenon vero,aut ptocbiura, aut alia venerabilis do- mus intra unum annum exstruatur.Si inlra annum \ , haeredes xenonem, aul quamcunque venerabilem ^ /, , $
domum, quam teslator exStruidisposuit,non fece- , .
rint, jubemUS,Ot domum ii vel emant,vel COndu- ol
cant,ubi jussa queant exsequi,tantispcr dum ejus- , ,
modi venerabilis doniUS absoUalur. Ac Sl quidem , ipsetestator definierit,quinam xenodochi,aul plo- , , cho(ropbi,aut id genus alii dispensalores fieri de- , ;
beant,aulh$redibus suis bujus rei oplionem prae- ,
buerit: jnbemus.utomnibus modis haeredes ipsius ,
his que ab ipso disposita sunt, salisfaciant: bea ,
tissimis locorum episcopis inspecturs an dispen- ; *
satio pulchre procedal: etsi deprehenderiateoa qui ,
dispensationemhabentnequamhomines et nullius , * ,
bonft rei esse, liceatiam habituris, u l sine damno

1033

1034

. , C A P . 1.

NOMOCANON.

el ; , allOS inilloram loCUOl magisidoneOS8ufficiant.No , (a ex novellis hic insertis, valere formas a posses , soribus de [exslruendis] tnonasteriis factas, extra
. , - quam si canonibasadversentur, et loci episcopum
ejusque oeconoraos cogere invitos non solum suc , cessores eorum,qui res aliquas in pias causae do8 , , narunt, verum eliara ipsos donatores, ttt dent quae
donata sunt,tametsi boc ipsis a testatore conces * sum non sit : imo tametsi vetitum sit, et, quae in
, - pias causas relinquuntur,Falcidiara non ad mi ttere,
, , et, licere cpiscopos reraovere ab administratione
, , 8 venerabilium domorum relictos a possessoribus
*, - dispensatores,si nequam[eos]esse constet,etalios
, 8 sufficere. His vero notatis dic.non sobstitere,quod
, .> a possessoribus in formis scribilur, ne omnino lo , corum episcopi se immisceani negotiis raonaste . , riorum a se exstructorum. Item, pontiflcum com mentarios complectentes, ne qui ipsis succedent
episcopi monasteriorum negotiis se immisceant:
' - propterque id ex transgressione incussas excom . municationes, tanquam ratione deatituta converti
in capita eorum qui excommunicarunt.
'
.
. ' . '
TextUS. L i b . I Dig., tit. 8 e l C , USque ai
. . ., usque ad .
neque venire potest, ut pag. 566-867.
. ' '
^AoiitMn.Digestuin 1 tit. 8,lib. I Digest.estlib.
, " - XLVI Basil.,iit.3 Cap.l, quod SIC habet,Qt SCriptum
, ' , *, . esUDigestum 6 OStcap. 8 ejusdem lib.el tlt., qood
"' ' digest. peromnia simile est. Simililer et [digesl.]
, . *12- 8,9ot lO.Quae vero ex t i l . l et 6 secundi [lib.jlns ' , ' ', ' "' tit.[desumptasunt]sic babent,utinlnstit.scriptum
, ' , , est. Da igitur operam ut perfectius e i hia ea quaa
. inde in praesens opus transcripta sunt.d iscas.[Quod]
vero [res] sacra, quaeab aliquo citra sacerdotum
. suffragium [sacra] facta est ,sacra non est,inlelligi , , tar (ati arbitror) quantum ad [id attinet, ut] epis , copalis reputetur ac cathoiicae EcclesiaB privile , giumbabeat,neque privata censeatur.Quandoqui , , dem quo ne ad vulgares ususrevocelur, licet sacra
, . non nominetur, attamen sancta esl. Ac [sane] quod
, non intervenientibus sacerdotis precibns difica, . ' tum est,si collabatur,tanquam saDCtum,noniterum
* ' , ad vulgares usus deducetur.Digestum 7 lit.16 lib.i
" , ', ,; DDig.est lib.Basil.VI,tit.2,Cap.9,quod habet,Ul SCfi . ' ' ' ptum est.Digestiim60,tit.l4, lib. n estlib.xi,iit.l,
', . ', . cap.60 quod eadem dicit. Digestum 23 (it. 2 lib. vi
^' ' * estlib.xv,til.l cap. 23, thema2,quod habet, que~
', ', ' , ', roadmodum scriptum est. Digeslurn 14 lit. 4 lib.
. ' ' vin est liber LVUI, tU 1, cap. 14, tbemault.quod
' ', ) ', ', simili modo babet. Digestum 36 tit. 7, lib. n
. '* Dig. est liber Basil. LIX, tit. l , cap. 36, quod ha' . ' bet quomodo scriplum est. Digest. 63 tit. 2 lib.
', . ', ' , - xvii Digest. est l i b . Basil. xn, tit. 1, cap. 63,
, . Ibema ult., quod dicit: Solvitur 8ocielas,com aut
, , , persona),autres,autactio,autvolontas interit. |In. tereuni aulem] personae maxima aut mediacapitis
, . deminulione et morte.Res perit,quando automni , ' , JJ no non subsislit, aut conditionem mutavit, [quod
;

PATHOL G R . C I V .

33

1035

1036

P A T R I A R & L i CP.

] COnsecrata vel poblicata sit, Digeetum 5, 6 et 62 lit. 1, lib. XVIII, Dig. est lib. XIX, tit. l,cap. . ,
4, quod eadem dicit. Digestum 73 ejusdem tit. , \ 6t Hb. est ejusdem XIX lib. tit. 1, cap. 73, quod . ', " ' * .
8IC babet, Ut SCriplum est.
' . ', ' , .
, . ' ' . . ',
'. .
,
Scias vero quod [res] sanca non coosecraia veneam,dooanttir,et usucapiemur.sive perfloDgumJtem. ,
pus domioio subjician tunsacrs autem nullo modo , , 7 is [cujusquam] domioium concedani;<5t,quod quirem , ,
sacram furatur, tanquaro sacrilegus puniatur: qui ,
vero sanciam privati hominisimaginem.tanquamfur , .
teneatur. Sed sunt etiam aliae multse harurarerum * ,
differeDtiae.Qaod si quis interroget qaomodo vencant ; monasteria et saerorum vasorum capsae? audiat.nibil .
istiusmodi oeque emi neqoe vendi: quaoquam jus,
quod cuipiam in hiscompetit,et vendalur etemalur. .
Qai enim sciens locum aut vas sacrum ement,per- ,
#

ditpretiam,elpunitur.Interdum tamen propterja-

. , , . '
etas aliquas causas res sacrae eliarn veneunt.Quor- ,
sum quaeras 1 el 2 lit.5 lib. Docent enim de eccle- . ' ' ' .
siis,monasteriis,et venerabilibus domibus: [tum] , ,
etiam de rebug etjure ipsarum : ac[postremo]de
alienatione,etemphyteasirerum ecclesiasticarura. , , , .
, ', * *.
. \ ', . ',. ' ,
Textus. Et lib. xxiv, tit. digest. 5. Recte, e l c ,
. . . USqHtt ad .
usquead illo poteutiori, ut pag. 567.
. ' * '
Scholium. Digesium 5 t i l . lib. xxiv Digest. est
lib. xxx, tit. i , cap. 5,thema 8.Si magni pretii mo- ', ',
Dumentum purum oxori mea donavero valet [do- ', ' .
natioj ,poeteaquam in eosepelierit. Sed si ipsa in ^, ^,
eo sepulta fuerit, fiet sepullura nomine religiosura; , [proindej et ad oblationem Dei recle dono U X O n c , *
meae: vellocum,inquoopus publicum,quod promi- , ,
serit, faciat, aut sacram sedem: ac 01 locussacer. ' Digest. 12tii. tOlib. xxvn est lib.xxxvw, tit. 10, , , . '
them.2,cap.[el] 11 et l2,qusesic habent: Curator ' ' ,
foriosi recte rem suam quasi fariosi, alienat: non ' , ', ' , ' ,
autem furiosi, quasi suam. Polest iaraen in furiosi ' ', /&
utilitatem oppignorare,dedicare autem ipsius rem ,
non potest.Digest.39 lib. xxx est lib.xuv,tit.i,cap. , .
39, thema ult. : Si quis publica sacra, vel privata .
principis legaverit, furere videlur : nec aestimatio . '
eorum prsastatur, quooiam alia neuliquam distra- ' ' , ',
huntur.Principis vero[privata] nonnisi ipsiusjus* ', *
su.Digest 1 ,tic\l,Iib. xxxix Digest est lib Lvmjil. , ,
10, cap. l , thema 2. Novi operis mutatio in futuris , ,
OperibuSCOmpetil.Nam Sijam[aliquid]factum sit, > ' ,
[interdictum|i uodviaui claro,quod faclumeril[ut . *
restituatur|,aut[illud] de locoreligioso,aut de loco * ' ,
sacro, aut de flumine publico, aut deripa publica ', ', ', ',
locum habet.Digest 17,tit.3,est lib.Lvni.til. I3,cap. ,
17,thema 14,circa fiaem: Si inter noslocussacer, .
ftut sepulcri,autsanctus,8itus est,servitus consis- , ,
tere non polest. Dig.3J tit.2Iib.xLiesttit.2, cap. , ,
30, thema 2, lib. L . Desino possidere,quod alius , . '
mihi ademit et [ubij monumentum ] positum estj,et ' ' , ' , ',
quod s*crum factum eet. Animadrerte autem, in ', *

1037

NOMOCANON. -

. , CAP. I.

1038

, , , - repurgatione positaro rion esse eam in texlu posi . ' ' taoi legis partem,qusedicit: Tamelsi non uttalem,
' ', ' , ', sed privatun) eum habeamus.Ac idcirco adhserere
' * illis debes,quae Basil. continenlur.Digestum 9,
, . tit.3,est lib.L,tit.tertii cap. 9: Per diulurnam pos , sessionem usucapiuntur [res] corporales,exceptis
. , [rebus] sacris,sanctis,publicis, populi Romani,ci' . vitatura, item liberis hominibus. Digestum 1 et 2
) - tit.l lib. X L I I I Digestorumeetlib.LViu^it.l^cap^
. ' ' tbema penult: Legitimaioterdicta competuot divi ' , ' , '* - nijurisc&usa, sicut[est] :Ne quidin loco sacro
, , fiat: ie\,Quod factume$t,utrestituatur: et demor, , , tuo inferendo^elsepukroadificando.bi^esium
1,
. ', ' ' til.6 est tit.lSlibri LViu,cap.l,quod sic habet: Ait
' , ', praetor : In locesacro facere, inve eum immiltere
', ', * - quid vetO. Hoc de 10CO SaCTO DOn de profanO COm , petit.[Nequehucspeclat]ne sacerlocusadornetur,
, sed ne [illi] nocealur, Sacrorum locorum cura ad
, . - eos pertinet,qni illa curant.Digestum 2 tit. 8, lib.
, . * "' XLiu,est lib.LViu,til.8,cap.5 Ihema 11 et 12, quaa
', ', ' , sic habent,ut in textu seripta sunt.Digestum 3 tit.6
* - libri XLivest lib.xxvu,cap. 9, quod dicit,quemad . , modum in lextu scriptumest.Sedrogabit [forlasse]
, , quispiam, quamobrein haec legie pars quae habet :
. Tametsi non ut talem.sed privatum eum babeamus,
. ' in Basil. non sit apposita? Lege cautura est in cap.
' ' ' ' , 13 tit.4 lib.xL, non rumpi usncapionem inde,quod
', ', ; bonae fidei possessor per denuntiationem se aliena
. ' "' possidere intelligat. Propter hoc igitur repurga' , ', ', - tionis auctori iniquum esse visom esl,si bonaefl . * Q dei possessoris possessio rumpatur, eo quod Deo
coQsecratum sit, quod bona fide possidet. Alque
, * , (id quidem multo) magis [iniquum visum est], si
' ; ex judice boc non intellexerit, et quasi privatum
) ' ' ' , - illud possederil, [Ac] propter hoc [quidem] legis
, [ea) pars quae babet: Tamelsi non ul sacrura,sed ut
, , privatum eum possideamus: non estreccpla.Sanc . ta vero hic ne privata sancla dixeris : sed monu , menla,qu8e etiam religiosa dicuntur.Privata eoim
, ; aancta.sive non consecrata,domiaio subjiciuntur.
,
, \ ' ,
, , " , ,
( , ,
. *, . ' . ' , D TextUi. L i b . XLY, tit. 1, digest. 38*. Recte abs
te, etc, usque ad jus mutetur, ut pag. 567.
. . . USque ad .
Scholium. Dig. 38 tit. 1 lib. X L V , est lib. X L I I I ,
. ' ' '
, ' , . ', . ', ', tit. I,cap.l7,theroa 5,quod sic habet: Recteslipu , ^ , - lor aba te, ut illura sistas,aul (aedem) sacram vel
. locum religiosum aedifices. Nam et in istiugmodi
^. ' locis locatio valel. E i 83 digest. 1 til. XLV lib.est
' , ', ' , lib. x u i i , tit. 1, cap. 83, theraa 4 : Neque rem
' ' , , sacrara, nequereligiosam, neqae publicis usibus
, in perpeluum segregaiam stipulari possum. Ne , que [vero etiam) hominem liberum, tametsi ex
, libero servus,et res sacra publicave, privata fieri
possit.Nam licetiocum proianum aut servum pro, misero,ac locum sine meo dolo consecraricontin - gal,liberor; nac iuobligalionera revocor,si rursus
f

1039

>! P A T R l A R C H i E C P .

1040

legealiqualoCQSprofanOS, aot|homo]liberserVUS ,
esseeoeperil.Et thema7 ejusdera capitis,quod d i - ,
cil: [Hominem] liberum stipulari non possum sub .

conditione, quando gervtis effectua e r i i : neque lo- * cura sacrum,reIigio5umve,qaando profanus [erit].
Illa enira |duniaxat] stipulari possumus,quaB lem-
pore stipulationis subjici uaibus dominioque nos- , tro poesuot.Digeslum 91 est lib.iLiu,tiW ,cap.9f, , ,
tbema2,quod eadem fermecomprehendit,qusepa- . ^ ' ',
triarcba fusius scripsit. Digastom 137esl ejusdem . ', ^'', ', *
L I U lib.ettit. cap. 137, thema4,quod ait: Invaiide
elipulor sub couditione,quaelege prohibitaest: ve- . ' , '
luti: Dabis si Petrus rem sacram, vel religiosam, , ', ', *
vel publicis usibus in perpetuum segreyatam ven.
iiderit? Tametsi fieri potest,ut earum rerum jus , ,

mutetur. Idem [est], si conditio natura impossi- <


<
bilis sit. Loealio aatem de sacra [aede] valet qusa ,
deea aediflcanda,non autem (in Iocalum| traden- *
da,est inita. Si quis enim raonasterium conduxe- . *
rit,non modo non ex conductione, luro jure desti- ^ ,
tuta,tum invalida, utilitatem sentiei, verum eliam , *
punietur. Qui enim conducunt, ae inlervenien- ,
tibus pactis soscipiunt roonasteria, ut qui jure
improbatum contractum inierint, Dei legisque , .

condemnationem metuunto.
, , xa.
TeXlUS. L i b . XLVII, . 22, et lib. LVII, tit. 4, G . . ' , . ' , . ' , . . h
Dig. Qoi cum armis e t c , usque ad non sunt pu- uaque ad .
blica, ut pag. 570
. ' '
Scholium. Digestum 2 tit. 22 lib. X L V I I esllib.
L X , lit. 32, cap. 2 : Quiequis conlra legem c o l - ' ', *, '
legium fecerit,tenetur ea poena, qua [lenentur bi] , *
qui cam armis locuni publicum vel sacrum occu- , ,
pant.Digestum l,tit.4,lib.xLvni Digest.est lib. L X , ^. ' , , '
tit.36,cap.l: Lexde [majeslatis) insidiatoribus s i - , ' "\
milis est legis de sacrilegio. Et tenetur illa, qui ' * '0 ,
adversus populum Romanum [aliquid[ commisit. ,
Et qui dolo | malo] elfecit, ot obsides injussu ' ,
principis interciderint: ut armati homines in
urbe adversus urbem sint, ut locas [aliquis] aut ,
templa occupata, vel seditiosus conventus factus , ,
s i t : ot magistratus occideretur. Et qui hoslibus ^ , , nunlium aut lilteras misit, signamve dedil, ^ ,
alioqui ipsosjuvit,atque adulaius est. Qui denique , ,
milites adversus rempublicam ad sedilionem tu- , ,
multumve concitaverit. Digest. 17 tit 16 lib. xxx
est Jib. u , tit. 2, cap. 17, quod sic ait, circa i n i - . ' . * ^ . '
tium : Inter publica non continentur, neque sa- ',. ', . ' , "
cra, neque religiosa, neque qu publicis usibus , ,
eunt destinata : sed si qua sunt ciTitatam, velut , [earum] bona.
, ' , .
. . ' , . ', . ', ,
Textus. L i b . 33, tit. J , digest. 20: Si legavero,
etc, u$q*e ad faeere beeres cogelur, utpag.blQ. . . . usque ad .
Scholium. Digest. 20, tit. l , l i b . ! Digest.
est theraa ult. cap. 20 tit. 4 lib. X L I V , quod 81C
habet, Ut in COmpendio propositura est.Digest.17
tit. 1 lib. VXXIY 68t Basil. lib. XMV, tit. 44, cap.

. ' . ' . '


, ' .
' . ' . . '
. ' . ' ,

1041

N 0 M 0 C A N 0 N . . III, CAP. I.

' , . ', . ', -,


. ' . ' . , ' ,
' , . ' , , '

. ' . * ' .
', . ', . ', ' ,
kv . '
. ' . ' ., '
, . ', . ',
* * ' '
,
, ,
,
, .
. . ', ', . '
, . , , USqUO ad '
.
. ' . ' . '
., ' . ',
. ', ' ,
* .
.
'

. , ,
; . '
' . '
.
*

.
< * '

,
, ,
* ,
.
', . ' , . ',
($
,

,
'
. '
., *. ' .
' . , ' .
', . ', . ',
. ' ., * . '
, . ' ' . '
; .
' . .
.
. , ' *
, . . ., USqil6 ad
.
. ' . ' . , '
. ' ' . '
,

1042

17, quod ila habet, qoemadmoduiu compendiose


propoeitum est. Digest. 35 tit. 12 lib. X L est
lib. XLviu, tit. 8, cap. 35 : Cum quidam aedifica-

ret oratorium, destinavit illi servos, bi baeredis


erunt. Digest. S tit. 1 lib. xxiv est lib. Basil.
xxx, tit. 1, cap. 5, thema 8, quod pariim ita
habet, ut io lextu posilura est. Digest. 37 lit. 2
lib. xxxiv est lib. xuv Basil., tit. 15, cap. 37,
tbema ult., quod sic habet: Si dixerim, ut fiant
cruces ex centum libris, et in illa sacra eede statuaniur, ac vero quae io ea [cruces] sunt, oranes
argenlea et aereae sunt, argenieas facere haeres
cogetor : non autera sereas aut aureas dare [poterit.
Texlus, Lib. xxxv, tit. 2, digest. 1 : In iis,
e t c , usque ad mooachis, aut pauperibue, ut pag.
570.
Seholium. Digest. 1 til. 2 lib. xxxv Digest. est
lib. X L I Basil., tit. 1, cap. 1, thema 3, quod partim dicit, eliam quaa Deo legantur, FaJcidi obDoxia esse. Yerum in scholio ad idem cap. dicil
haec expresse Palteus : De diversis ecclesiasticis
capilulis novella 131 non permittit Falcidia accidi, quse in pias causaa legaia sunt. Scholiasles
vero bsec dicit: Existiroo prsesens [hoc] digestom abrogatum esse a novella 131, quae posita
est in tit. 3 lib. v, et mox latius docet, qoomodo haBc lex abrogata sit. Atqae haec quidem d i xerunt scholiastes et Palaeus. Mibi autem videlur, illos non recte novellam intellexisse. Non
enirn indislincte relenta Falcidia dantur, quae in
pias causas relicla sunt Sed si haeres dolum in
dandis legatis commiltat, perdit competentem
sibi Falcidiam, et dat legata, qaemadmodum novella dicit: si vero probe in illis dandis versetar,
percipit competentem sibi Falcidiam. Loquitttr
enim ipsa novella, lib. v, Cit. 3, cap. 9, posita,
hunc ad modum expressia verbia : Si vero hseres
ea quae in pias causas relicta sunt, noo impleat,
dicens, non sufficere ad has relictum sibi patrimonium : jubemus ut omni lucro quod ex F a l cidia provenit vacante, quidquid in hujusmodi
facullatibus inventum faerit, providentia sanclissimi locorum episcopi totum in causae, ad
quas relictum est, procedat. Quaeras vero totum
9 cap. atque legas, cum [cognitu] necessariom
sit. Digest. 2 tit. 12 lib. L Digest. est lib Basil.
uv, tit. 14, cap. 2, quod sic habet, ot in textu
scriptura est. Consiit. 1, tit. 2 lib. Cod. est
cap. 1 tit. 1 lib. v, quod ita habet, ut in textu
sub compendio est propositum. Const. 13 ejusdem tit. et lib. in Basil. non est poaila.

'

fextus. Const. 19 : Quae donationes, etc., usque ad accepit reliclum, ut pag. 570 571.

Scholium. Const. 19 tit. 2 lib. Cod.est cap.8


tit.l lib.v BasiUquod aicad verbumhabet, quemadmodum in textu scriptum est. Nota vero,quod

1043

1044

PATRIARCHJE GP.

CODSt. 22, l i b . V, tit. l,Cap, 10, posita esl, - . .


ramtamen non ul in textu habetur, sed aliter Di- ', . ', . ', ;
Clt enilD : describatur ecdesia,aot venerabilis , : domilS, aut monasterium in lacnim.Obsenra i g i - ,
lur h0C, quod moltam OtilitatlS aifeii, adverSOS .
e08 qoi monasteria donant,et vendunt aut emont ,
tenerabilea domus, Const. 23 et 25 i n Basil. non . ' . h
SUat po&itae. SCias qood, tametsi Ula ', .
COnst. Slatoat, SOlo CeOtom annorum CUmcolo
Tenerabiles domos rejici : [contra] tamen 1 cap. , ' .,
n o v e l l a e l l l Justiniaili, sive ult. cap. tit. 2, lib. '
Basil. haBC in baBC Verba Sanciat : Nulla actio, . ' . '
q u Venerabili Coipiam domui COmpetit, sive
personalissive hypotbecaria Sll, transcendit qua- , ,
draginla annos temporaliam praB8Criptionum,quae '
UDicuique isliusmodi Sacro domoi COmpetUOt, , quidem saa terapora senrant.

TexlUS. Et tit. 3 ejusdem Hb. COOSt. 24, ait
. . ' , .
raturo, e t c , usque ad Const. 55 [tradit], nt pag. ', , . . . , dsque ad .
572-574.
.
Scholium. Const. 24, tit. 3 lib. 1 Cod. est lib.
. ' . ' . '
XXIV, t i l . 18, Cap. 34. Non autem in Basil. posi- ', . ' , . '
tum 681, Ut Cod. iradit, sed dicit illud i t a : Quod ,
pauperibus relinqilitur, incertom existimator. ' ; CoDSt. 28 in Basil. non eat posila. Const. 3, tit.2 . ' .
Novellarum, est DOVella Ju8tinianH31 [ac]pOSita ' . ' .
[eslj in l i b . Basil. V, tit. 3, cap. 8, quod sic ha- ',
bet : 8ed e l Sl quis redemplione eaptWorum, ' , . \ . ' , ;
aut alimonia paupemm, haeredilalem vel lega- * ,
tum, in rebus mobilibus, aot aese movenlibus, aut immobilibus, Sive semel sive annoum r e l i - C , ,
qoeril : et hoc modlS omnibus secundum testa- . , ;
toris VOluntalem per eOS qui id exseqoi JUSSI Sunt prfiBStator. Si Specialiter non dixerit, CUJUS , .
loci pauperibug hffiC reliquerit, jubemus, Ut - ,
ligiosissimus Civitatis episcopus, ia qua testator $
domiciliam habuit, ea res ad se recipiat, et i n -
ter pauperes SUffi eivitatis distribuat. Caeterum , CODSt. 45, t i i . 2 Novellarum in Basil. non esl . ' . '
posiU, Similiter neque COnst. 55 ejusdem tit. 6t . ' .
lib*
.
TeXtU8. Conet. 3, tit. 2 Novellarum de
*. * . ' . ,
ejusmodi legalo dicit. Si qui, e t c , usque ad re- . . . usque ad .
lictum eat, procedai, ut pag. 574.
Scholium. Const. 3, tit. 2 Novellarum est
. ' . .
HOVella Justioiani 131 [ac] posita fest) in lib. *Q ', iv '
Basil., t i l . 3, cap. 9,quod etinlegrum in initio , . ' . ', 1\
praesentis cap. inserlom esl, ita incipiens : Sed . si quie pro redemptione caplivorum.
; * $< .
TextUS. Const. 48 tit. 3 lib. I ait : quod quis,
. * . ' . , '
e t C , USque ad modorum [hancl excludi, Ut , . . . USque ad .
574-575.
Scholium. Const.48 tit. 3, Hb. III, Cod.non est
. ' . ' .
pOSlta i n Basil. ; COnst. 3,lib. !I Novellarum, . ' . '
est OOfella Justiniani 131, posita [qusa esl] in . ',
lib. Basil. Y , t i t . 3 , cap. 8,quod et secundo abhinc ' . ' , . \
SUperiori SCholio iasertum est. Const. 52 til. 2 .
l i b . I Cod. i n Basil. non est posita. Vcrum COnst. ' . ' . ' ; *

1045

NOMOCANON. -

. II, C A P . II.

1046

. * . ' > 2 tit. I Novellarum esl novella Justiniani 123, ac


. ' posila est in lib. Basil. iv, tit. 1, cap. 5 et 6, ad
', . ', . eumdem prope modum, quo hic.
* "*, .
* . *
. " , . . >. USque
ad .
. ' . ' .

' , . ', . ',


,
.
' . *
. ' . ' ,
' . ' . *
. * ' .
.
I
. *.
.
' ' '
', * *
. '.
. * . ' . '
, . . ., USque ad
.
. ' . ' . '
' , '.
' . ' . '
' , . ', . ',
' . . (
' . '
. ' . ' .
' * .
.
. * . . ,
, . . . , USque ad
.

Textus. Dicit porro 1, eaque unica, const. lit.


48 lib. vi Cod. : Valere, e t c , usque ad obvenerit, resarciet, ut pag. 574.
Scholium. Const. 1 tit. 48 lib. vr Cod. posita
est in lib. xuv, tit. 18, cap. 30, quod quaere.
Oirca medium enim tractat, quaecunque in lextu
scripla sunl. Qua* vero dicuntur comprehendi in
27 til. [lib.] i n , et 16 lit. [lib.] ivlnstit. in Basil.
non sunt posita. Sane vero const. 2 tit. 2Novellarum est cap. 18 (it. 2 lib. v, quod fere eadem
dicil. Const. autem 1 ejusdem lib. Novellarumin
Basil. non est posila.
CAP. II. De sacris vasi*, et donariis.
Apostoloram canon 7 3 ; concilii 1 et 2 in aede
Sanctorum Apostolorom coacti, canon 1, 40; ex
epistola Cyrilli ad Domnnm caput2.
Textus. Const. 17 tit. 2 lib. Cod. ait : Quod
dum extra, etc, usque ad redemptionem caplivorum, ut pag. 579.
Scholium. Const. 17, til. 2, l i b . Cod. non est
posita in Basil., neque21. Verum dlgest. 62tit. 1
lib. xvni, est lib. xix Basil., tit. 1, cap. 62, thema 2, quod babel, ut in (extu scriplum est. Tit.
; 1 [lib.] n Instit. in Basil. non est positus. Const.
1 tit. 2 Novellarum est novella Justiniani 120.
Hoc autem ejus caput non est posilum in Basil.

Textus. Const. 2 ejusdem tit. dicit: Ut ne sacra, e l c , usque ad inde actio non competat, ut
pag. 579-582.
Scholium. Constit. 2 tit. 2 Novellarum est novella Justiniani 120,posita [queestjin lib.vBasil.,
tit. 2, cap. 21 ,quod habel,ut in textu comprebensum est. Digest. 13 Ut. 18 lib. esllib. vi, tit. i ,
cap. 42, quod sic habet: Praeses pacie curam babeto,sacnlegos,plagiarios,furea,ac [eorumjreceptores conquirens, eorumque delictum [supplicio]
'persequens. Digest. 4 t i l . 2 lib. x est Basil. lib.
XLII, til. 3, cap. 4, thema 2, quod dicit : Exceptia
enim nominibus,reliquae res in judicium familiae,
erciscnndsededucuDlur,etiam mala niedicameola
et libri magici ac similes : sed officiura judicis
est, ut protinus haec corrumpal. Porro qos sacrilegio, pecu)atu,vi aut aggressura quaesita sunt,
non dividuntur. Tu vero scias quod qtuecunque
mala fide defunctus possedit, non deducantur in
familiae erciscundae judicium, sed custodiantur
domino.

. ' . ' .
', '
, . ' . ',
. ' . ' .
* ^ , . , ', . ' ,

,
. I
* . ' . * ,
' , . ' , . ', ',
*

, ,
, .
.
,
, .

,
. ' . ' ' . ' 1 .

"' '

1047

1048

PATRIARCHJE CP.
1

Textus. Et lib. 48, tit. 4, digest. 1 : Quod cri-A . , . ', . '


men laesae majestatie, et$., usque ad delicti pu- , . . . U8q06 ad
.
niuntur, ut pag. 582.
. " . ' . '
Scholium. Digestum 26, tit. 1, lib. xtv Digest.
est lib. Basil. XLIU, lit. 1, cap. 25, quodait: . ' ^
Turpes stipalationes nullius sunt momenti: ve- . ", . ', *
luli si quis homicidiura vel sacrilegium promitlat ,
se facturum. Neque enim ex hujusmodi [obliga- ,
.
tionibos] actio competit.
" . ' . ' .
liud scholium.Oigesi tit.4 lib. XLVIII Digest.
estBasil. l i b . L X , tit. 36, cap. l,quoddicit: Lex de ' .
[majestatisjinsidiatoribussimilis estlegis de adul- ', . " , , ',
terio, et tenelur illa,quiadversus popalum Roraa- ,
num [aliquid] commisit; et qui dolo [malo] effecit, ' *
ut obsides injussu principis inlerciderint, ut ar-
roati bominea in urbe adversus urbem siot,ut 1O-B ,
CQS [aliquis] aut templa occupata, vel seditiosus ,
conventus factus eit, ut magistratus occideretur; , , ^ "
et qui hostibus nuntium aut litterasmisit,signum-
ve dedit, aut alioqui ipsos juvit, et adulatus est; , $
qni [denique] railites adversus rempublicam ad *
seditionem tumultumve concitaverit.Dig.l, tit. 13
ejusdemlib.Digeet., estlib. L X , lit.45,cap.2:Pe- . ' . ' .
culatus [actio] movetur adversus illum, qui ex . ', . ' , . * .
pecunia sacra, religiosa publicave (quidj abstulit,
vel in rem suam convertit, quive dolo effecit, ut , , , %
horum quidpiam fieret: nisi si cui a lege [id] per- .
missum sit.[Denique] qui auro argeotove publico ,
aes vel aliud [quidpiam] quo ea pejora iiant, i m - ,
miscuit. Digest. autem 4 in Basil. non est posi- ,
tum.
Q . ' . .
. . " , ,
Jus positivum. Digest. 6 : Ex sacra aede priva. . . USque ad .
Us, e t c , usque ad [in judicio) conveDiri, 182.
).
. ' . '
Scholium. Digest. 6 tit. 4 lib. X L V U I Digest.
est Basil. lib. LX, tit. 45, cap. 6, et a i t : Subri- . ', . ' ,
pere ex sacra aede pecuniaa privatas,non sacrile- . " , yat * '
gium,sed furtum est. D i g l 6 tit. 59 lib X L V I I I Di- , . "
gesl.esilib.Basil.LX,tit.5l,capJ6,quOd ait:Locum . ' . ' ,
facere [ut idem vel] furtum sacrilegium [sit].Et v i - ', . ', . \*
dentur quidem contraria esse [baecj capita, non ,
sunt tamen. Ac [certej quidem privatas pecunias . .,
qui furatar, tamelsi ex loco sacro furetur,fur est: , ' ,
qui autem Deo dedicata foratur, tametsi ex loco ', .
priYato faretur, tanquam sacrilegus tenetur. V e - , ,
rarotamen quia sunt res quaedam sacrae Deo non .
dedicat, Teluti simulacra quae privalira ad nos
perlinent,et reliqua necdum templis aut monaste- ,
riia dedicata: secundum hoc dicit 16 cap. tit. 51, , ' . #*
lib. L X , locum facere furtum autsacrilegium.Qui . ' , ,
enim sacram imaginem in cella nostra furatur, .
non sacrilegus esl, sed fur. [Siquidem] si boc Ha ,
Don iiiterpretabantur, eum qui numismata imagi- . , nem Christi aut Dei Genilricis habentia furalur,
tanqnam sacrilegnm injus vocari,omnino[Deces86 , , *
est, ut] dicaraus quod [sane etj absurdum [est] et . ' , ., ' .
falsum, Const. 3, tit. 2, lib. vi cod. est Basil. lib. ~'
L X , tit. 6, cap. 20,quod d i c i t : Qui rem hauddum ', . ' . ', dedicatam faratur, furli tenelur. Non enimsacri- '
legus est, qui rem nondum conseeratam furatur. . *
9

NOMOCANON. . III, CAP. I, II.

1049

1050

h0C igitur capite apparet, recte SOlutam 6886,


quffi SUperillS 886 VldebaluT, capitum COntrarie-

tatem.

. ' , . ' , . '


, . . . usque ad

TextUS. Lib. XLVUI, til. 13, COn8t. 7 *. Sacrilegii poena, elc, usque ad in eo est quseetio, ut

pag. 5 8 3

. ' . ' '


Scholiutn. Digestui 7 Ut. 13 Hb. ,
, ', 3 posilum in Basil., neque [etiam] 1 1 . Yerum
' . ' ' ' 12 6St caput decimum t e r l i a m , l i t . 45 lib. L X ,
. ? * quod babat, Ut 10 textll SCriptUIQ 68t. SimilUer
. ' . 16 68t cap. 16 ejusdem lib. e l tit., quod eadem
.
recenset.
. ' .
CAP. III. clericis schisma facientibus,

el Cttra VOlUHtatem epiSCOpomm altaria efigen.


tibtiS.
' '
ApOStolomm canon 31 ,' CODCilil Anliochenl ca' ' * " 5; COnciHi CarthagioeDSiS eaDOn 10 ; COncilU
' * ' ' sexti CanOQ 31; CODCilii 1 6t 2 in de SanctOTUm
', ' , ', '.
Apostolorum [habiti] canon 1 2 , 1 3 , 14, 15,

'.

, ,
,

TITULUS TERTIUS.
DE PRECIBUS,

CANTU, LECTIONE, OBLATIONE, COMMUN10NE, VESTITU, ATQUE


MIMSTERIO LECTORUM, CANT0RUM MINISTRORUM.

. C
CAPUT PRIMUM. Quale* preces populus

audiat, cl quapropter in orientem prospicientes

.
' ' *
' . .

. ' . ' .

precemur.
Concilii Laodiceni Canon 5, 19 ; Basilii 6
Cap. 27 De SanctO Spiritu.

Textus. Const. 17 t i l . 1 Novellarum dicit: Pre-

ces SacroSanCtaB COmmuniODis 6t SacroeaDCti bap-

.
. * . ' .
. ' ' . ' -

tismatis a populo exaudiri debera.


SchollUm. Const. 47, lit. 1 Novellarujn est
cap. 21 lit. 1 lib. III Basil , quod SIC babet : Ad
haec jubemus, ut omnes episcopi pariter et pres-

,
-

byteri, tacilo modo, sed clara V0C6, qillB a

, ) - fidelissimo populo aadiatur, sacram oblalionem,


, ^ preces in sancto baplismate adhibitas cele , - brent: quo ad majorem exinde companctionem
- ac Domini Dei gloriflcationem audientium animi

efferanlur.
.
. . , ,
CAP. II. QUOS, quomodo, qualia
, , .
precart, QUt legere Oporteat.
', *
ApOKtolorum Canon 60, 85; COBCilii Laodic6M
' , ' , ' , ', ' , ' cailOQ 15, 17, 18, 19, 23, 59; COBCilii Carthagi$

1051

PATRIARCHJE CP.

1052

DOneiS Caaon 24, 46, 103; COncilii sexti canoaAxxvu>v ', ^ , ' * ', ', '
33, 63, 75, 81; COncilii NlCni secundi Canon 14.
' ' '.

C A P . I I I . Sabbatis Evangelium
aliis [sacris] Scripturis legi oportere.

cum

. ' .

Concilii Laodiceni canon 16.

CAP. IV. De sacra oblatione atque communione.


Apostolorum canon 3, 4, 31 ; concilii Nicaeni
canon 18; coocilii Ancyrani canon 1 ; concilii
Neocaesariensis canon 1 3 ; concilii Laodiceni canon 19, 49 ; concilii Carthaginensis canon 37,
41, 47 ; concilii sexli canon 21, 23, 28, 57, 58,
62 e t l O l .

. '.
.

' , ', '


' '
, '
', ' ' , ' ,
' * ', ', ' , ', ' , ' ,
'.

CAP. V . Quandodo clerici et laiei pacem . '.


.
ient.
Concilii Laodiceni canon 19.
.
CAP. VI. De his qui dubitant Eucharistice
. "'. sacramentum sumere presbyteris conjugatis.
.
Concilii Gaogrensis canon 4.
.
CAP. VII. Qvod iis solis qui sacerdotalis
ordinis sunt, in altari communicare liceat, etne
mulier ad altare ingrediatur.
Concilii Laodiceni canon 19, 44 ; concilii eexti
canon 69, 78.
CAP. VIII. Quando offerant ae communionem exhibeant episcopomm vicarii.
Concilii Neocffieariensis cano 13.

. '.
,

.
', ' *
', '.
9

. .

.

CAP. IX Ne diaconus offerat, neque pres. *.


, .
bytero communionem exhibeat.
' .
Coacilit Nicseni caoon 18.

$-

C A P . X . De vestitu et ministerio leetorum,


cantorum et mini$trorum; et quod non oporteai
ministrum panem [sacratum] dare, aut calicetn
eonsecrare.
Concilii Laodiceni canon 21, 22, 23, 25, 4 3 ;
concilii aexti canon 27; concilii Nicaeni secundi
canon 14, 16.

. ' .
, ; , 3
, .
', ', ' , ' , '
"" '
, <.

CAP. X I . De iis qui cum in mitate sunt,


in tribus hebdomadibus non communicant.
Concilii Sardiceusis canon 11; concilii sexti
canoo 80.

. '.
.
', "*
.
D

. ' .
'
CAP. XII. De his qui Scripturas audiunt,
et in postrtmh precibus non permanent, neque
.
communicant. .
' , ' ''
Apostolorum canon 8, 9 ; concilii Antiocheni
*.
canon 2.

GAP. XIII. De his qui doemone obsessi . .


.
sunt, quomodo communicent, aut non.
' ' .
Apostolorum canon 79; Tintothei canou 3.

. ' . CAP. XIV. De his qui extra ecclesias offe, .


runt, aut ccetus convocant.
'* "*"
Apostolorum canon 10, 45, 4 6 ; concilii A n tiocheni canon 2 ; concilii Laodiceni canon 33. ', ' <

' '^ >3'.

NOMOCANON. -

1053

. III, CAP. I I I - X X I .

1054

. ' . ' . , TeXttlS. Consl. 7, tit. 1 Novellarum,elC, USQUe


ad haeredibus cogatur, ul pag. 860.
. < . , USquO ad .
. ' . * .
',
. ' . ' .
' '
, . ' , . ' ',
,

Seholium. Const. 7, lit. 1 Novellarum est novella Justiniani 67, et non est posila in Basil.
Const. 3 lit. 2 Nofallarum est novella Justiniani
131, [atque] est in lib. Basil., tit. 3, cap. 4 et
5, quae etiam habent ut in textu corapendiose
proposita sunt.

. ) , ,
, . . ., usque ad .

Textus. Quod si quis in privato,


dicta exseqaaotur, ul pag. 610.

. ' . ' .
. " .
' . ,

,
* *
. ' . ' . '
.
. ' .
,

,
,
.
' ' , ^
' ' .
. ' , ' . ,
, . . . , USqU6 ad < 1

.
* w' .
"' k b .., ,

M
>vrhWF.
*
VVS
^
W F ^
o w ^ w r
.
',
. ', .
" , , ,
, <
.
. " .
, .
.
. ' . .
*
' .
. .

.
.
', ' " , '.
. ' . .
.
' ' .
. ' . \
.
.
. '.
.

eic.ytuquead

ScholtUm. De CODSt. 3 l i l . 2 Novellarum tractavimus in praeoedenli scholio. Const. 6 tit. 1


Novellarum, qU8B COnGscari dicit locum, i l l quo
praeter scientiam episcoporum sacrum aliquod
celebratur, est novella Ju&tiniani 58, quae etiam
irrita facta est, ut quae in Basil. posita non sit.
Consiit. 15 tit. 3 lib. Cod. In Basil. non est posita.
CAP. X V . De episcopUy aut clericis, qui
cum hiereticis aut Judmis communicant.vel
preces conjungunty aut ipsUoperari
[sacris]permittunl, vel ipsorum sacrificium
suscipiunt.
Apostolorum canon 10,45, 56 ; concilii Aotiocheni canon 2 ; concilii Laodiceui canon 33.
Textu*. Const. 4, tit. 6 Novellarum a i t : Quod
qoi, etc, usque ad Ecclesiae addicantur, ut pag.
610.
Seholium.
4 tit.
6
Novellarum
est
noV
/ V I I V f l W l l f I Const.
U V I I 9 I < "W

Vf H
V ' V l t V U WUi V
O * U
V
vella Justiniani 122, [qu*e| posita [esl] in lib.
Basil., lit. 1, cap. u l l . , [ac] vocatur Edictum de
fide, Constanlinopolitanis : quse interdicta conventicula et adulterata baplismata breticorum
probibel. Tradit autem, quaecunque in textu
coroprehensa sant.
CAP. X V I . Quod non conveniat sanctas
[oblationes] benedictomm
munerum nomine in
\alias] parochias tniiti.
Concilii Laodiceni canon 14.
CAP. XVII. Ne corporibut
defunctorum
sacramentum Eucharislioe
delur.
Concilii Carthaginensis cauon 1 8 ; concilii
sexli canon 83.
CAP. XVIII. Quod non conveniat
mullerem
ffi diebus purgationis hU(B COmmunicare.
Dionysii ex epistola ad Basilidem cap. 2, 4 ;
Timolhei canon 6 , 7 .
C A P . X I X . Quomodo communicet, cui in
somnis semen fluxit.
Dionysii ex epistola ad Basilidem caput 4 ;
Timolhei canon 12.
GAP. X X . Ne proesenlibus hcereticis peragatur oblatio.
Timothei archiepiscopi Alexandrini canon 8.
CAP. X X I . Quando propter
communionem
ab uxore abstinere oporteat.

1065

1056

PATRIARCHJE C P .

Dionjsii 61 epistola ad Basilidem caput 3 ; T i - x t ^ .


' ', ' .
mothei canon 5,14.
. '.
C A P . X X I I . Quomoio oblatio celebretur
.
pro eo qui $e ipsum interfectt.
.
Timothei caoon 13.
. ,
Textus. Lex civilis euro qui sibi, e t c , usque
. . . , usqQ6 ad . ' .
ad tit. 50 [tradilur], ut pag. 614.

Seholium. Tit. 21, lib. X L V I I I Djg. estcap. 3et


4, tit. 53, lib. L X Basil., qaae eadem tradunt.
Tit. 50 l i b . I X Cod. in Basil. non est positUS.

. '<) ' . ' .

. ' ' ' . '


. ' . *
.

',

1.

TITULUS QUARTUS.
DE IMBUENDIS

RELIG10NE, DE SACROSANCTO BAPTISMATE.

CAPUT PRIMUM. Neminem duabus $epti- .


manis po&t Quadragesimam ad baptismum sus
cipi debei e.
.
' .
Coocilii Laodiceni canon 45.
. *. .
CAP.U.De iisqui infidelesreligionemdoceiit.
^ ,
Concilii Laodiceoi 26.
. ' . .
C A P . III. Quomodo baptizandum sit.
', * ' .
Apostoloruro canon 49, 5 0 ; concilii sexti canon 59.
C A P . I V,Quod qui [ad baptismum recipiendum]

. '

illuminantur.eosfidei [articulos] recitareoporteat. .


" , ' Concilii Laodiceni canon 46, 47; concilii sext.
' .
canon 78.
. ' . ' . '
Textus. Coost. 10 tit. 8 lib. Cod. jubet, e t c ,
, , . ., USque ad, usque ad digni habeantar, utpag. 615.
C *.
. ' * . ' . '
. ' .
* . *,
, . ', .
', * .
' .
. *. CAP. V. Vt baptizentur, qui ignorani an
.
baptizati sint.
' "*
Concilii Carthaglnensis canon 7 2 ; concilii
*.
eexti eanon 84.
. " .
CAP. V I . Ne defuncti baptizentur.
.
Concilii Cartbaginensis canon 18.
.

Scholium. Coost. 10 tit. 8 lib. Cod. non est


in Basil. Constit. 3, tit. 3 Notellarum, est nofella Justiniani 4 4 4 , posita [que est] in Hb.Basil.
i , lit. 1, cap. 51 ; quae etiam scribetur in fine
cap. 7, tit. 4.

CAP. VII. De iiS qui ante bapUsmum pec-D . ' .


catity et 0$ qui, dum fidei initiis imbuuntur, ,

impingunt.
.
ConciliiNicaeni canon 14; COncilli Ancyranica 12; COncilli Neoccesariensis canon 5 ; Basilii
Canon 20; Theophili 6 Commonitorio, canOQ 4;


' '
', ' *

1057

NOMOCANON. -

. I V , CAP. I - X .

1058

Cyrilli ex epislola ad Africse et Penlapolis epis *.


copos canon 4.
. * ' . ' . '
Textus. Const. tit. 12 lib. Cod. ait: Quod
, " , . . ., usque ad etc., usque ad instituti vult, ut pag. 619.
.
. ' . ' . *
Sckolium. Conat. 1 tit. 12 lib. Cod. eat cap.
. ' ' ; ' 44 lit. 1 lib. BasiL. quod ita dicit, ul in textu
, / ( declaratam est. Consi. 10 tii. 11 lib. God. non
. * . ' . ' esl posita in Basil. Verum const. 3 tit. 3 Novel . * . larura est novella Justiniani 144, [quse] lib.
' . Basil., tit. 1, cap. 51, posita [esl, ac] sancit: Ne
', , . ',. Samaritani ex testamento, aut ab inteslato, aut
', , per donationem quidquara capiant, neque haere, , , - ticis teslamento Iquidquaro) perscribant aut do6 , , nent. Samaritani tameo rustici [et 111 quidem]
, BSoli, etab intesUtO ei 6X lestamento Slbi invicem
bwedes aint. Ne [item] horura quispiam miles
, - patronusve causarum fiat, aut aliud aliquod offi * cium assumat. [Ut denique] qui eruditionis capa , , ces sunt, per bienoium in fide instituantur : et
' - iosuper quos Ghristianos servoa emeriot, liberi
.
flant.
. ' .
CAP. VIII. De episeopis etclericis, qui ha .
reticorum baptismum iuscipiunt.
"\
Apostolorum canon 46.
CAP. I X . De iis qui in morbo kaptizantur.
. ' . .
Concilii Neocaasariensis canon 1 2 ; concilii
' *
' ' Laodiceni canon 47; concilii Carlhaginensis caDon 4 5 ; Timothei canon 4.
'.
GAP. X . De proegnante baptizanda.
. ' . .
Concilii Neocaesariensis canon 6.
" \
Q
Textus. Quanquam in digesto 1 t i l . 4 lib. xxv
. ' . ' .
' , Dig. dicalur partum esee portionem pragnantis:
, * . ' in digeslo tamen 10 tit. 3 lib. X L I , et lib. L , tit.
. * , ' , . ^ , . 16, digesl. 26, quod partus pars matris non sit.
^ ' , , Verum etiam alia hac de [rej diveraa jura in l i bro raeo, dein speciem contrariis, singulari coJlegi.
.
Scholium.D\$e$t.\ lit.4 lib.xxv Dig.est theraa 2
. ' . ' . '
. ' ' . ' . cap. 1 tit. 7 lib. xxxi, quod sic habei: Partus ante
* , , quaro edatur,roulieris porlioesl.Atqueidcircodo , , nee editus sit, non competit palri s. c. De liberis
. ' [agnoscendis.] Dig.10 lit.3lib.XLi Dig.esltheraa3
. ' . ' cap. lOlib. XL Basil.quod aicdicU : Partom bovis
' ' ., ' aut ancillae furlivse et furis hieres et bonse Gdei em * , ptor diuturna poseeseione ueucapil. Partus enim
, [rei] furlivffi pars est.Dig. 26 li(.16 lib. L Dig.
. est cap.26 t i M lib. u Basil,quod sic habel: Partus
. "* . ** . ancillse furtiv ipsius pars non est. Haec [igitur]
* . . "' ' . cum ita [sese] habeant, quaret [fortaesej ali* , ' qeis, cam 10 cap. praesentis tractatus de pra . gnanle baptiaanda doceat, qua de causa pa , ' . triarcha dictorum cap. tanquam in speciem con traria esse videantur, mentionem fecerit ? Du, . bium [aliquando] fuil, aa prognantem bap . tizarl oporteret. [Fuerunt] enim qui dice . rent, quoniam foetus [in] roaternis viscerlbua
- abscondilus, matri, tanquam omnioo pars ip sius, counitua est: non poaae [ipsum una] cum
}

1059

PHOTU P A T R I A R C H J E CP.

1060

illa illamioari, ideo quod nondum in lucem pro- , dierit,neque ad assentiendum sacrosancto baplis- , roati volonlatem habeat: nec [ipsam] praegnantem ,
debere baptizari, sed exspectare [oporlere] fetus , in lucero editionem, utnealiud ipsius raembrum ,
baptizetur, aliud non illuminalum maneat. EC, ,
quad si fetus (una] cum praegnante baptizatus, , 5: poslquam in lacera prodierit,baptizetur, invenia- ,
tur bis [esse] baptizatus, quod [est] insolens. Ac , 8 ,
idcirco Neocaesariense concilium in 6 canone sol- *
vit ambiguitatem, ilade praegnante constituens,ut , ,
quando velit, [illam] illuminari oporteat. Neque ,
enim hac in re praeguans cum partu communio-
nam habet, eo quod propria atriujque ad assen- \ tiendum [baptismati] voluntas ostendatur. Cura .
igittir Sacerbiccanondicat,partumcumpraegnante ^
i ;. ,
commonicationem non babere, patriarcba, qui
praesens opus composuit,raemorata3jam leges ,
alias prseter vira canonis partum portionera p r -
goantis esse,alias non esse,dicere inveniens, po- , , 8*
suit in textu in speciem contraria,8olotionem (ut ,
conjicere est) in nostram imperiliam suspendens. .
Dicirous iiaque dicta jura sibi invicem non adver- ^ .
sari.Nam partus, priusquam edatar, malris sem- *<>
per portio est, ut lib. xxxi cap. Atque eapropter ' . ,
non potest pater illum deposcere ut suum Atqui .
posteaquam editos est, [recte] ipsum deposcit,ut- , ;
pote qui non [araplius] roatris portio sit. Et qui
bona flde partum aorillae furtiY possidet, illam ;
usucapit, uti qui furtivus non sit. Yerum canon . . ' , oia
nOD propterea qitod fetUS noo Slt pars praegnantis,
, permisitilluminationem hujus(est enim [ o m n
i n o]
'
ipsiusparsante partum), sed quia prsegoans cum ,
fetu coromunionem non babet,sWe non existima- , ,
tor non illurainala, eo quod fetus baptismi pro-
fessionem suscipere nequeat. C&lerum quando ,
ancillae furlivae partus usucapialur, et quando , **'
non, diversae tractant leges. Quseras aotem, quae , . scripta sunt ex 26 cap. tit. 2, lib. n Basil. su- "' .
' . '
periua inserlo.
' .
CAP. X I . Quodpost sacrosanctum baptis .
ma ungi debeamu*.
.
Concilii Laodiceni canon 48.
. ' .
CAP. XII. De confectione sacroe unctionis.
.
" \
Concilii Carthaginensie canon 6.
. ' . ,
CAP. XIII. De iis qai bis, aut non rite
, baptizantur, e$ qui infirrnos non baptizant.
.
Apostolorum canon 47,49, 50.
' , ' , ' .
Textus. De iis qui rebaptizant et rebaptizan. , *tur, etc, usque ad locum habere, ut pag. 622. , . . . USque ad
.
Scholium. Const. 1 et 2 tit. 61ib. Cod. in
. ' ' . C .
Basil. non sunt positse. Dig. 14 tit. 5 lib. xxix .
Digest. est cap. 14 tit. 16 lib. xxxv Basil., quod ' . ' . ' .
sic habet: Si impabes puberiati appropioqiiana, . ' "* . '
propedominumdormierit,cumoccideretur,neque , * ;
eam rein evulgarit, punitur.His enim impuberibue ^

NOMOCANON. -

1061

. IV, CAP. - .

1062

, [s.c.danlaxat] parcit,qui [(anlura] sub eodem t e o


, , (o fuissent: non etiam ministris vel participibus
. [caedis], si modo rem inlelligere potuerint. Nam
' . ' talibus oeque in aliis causis subvenitur.Digest. 5
. ' ' - tit. 1 lib. XXVIII est thema ult. cap. 5, tit. 1, lib.
' . * . ' xxxv, quod sic narral: Masculus ubi complevit
, ^ ' qualuordecim annos, testamentum facit: femina
, ' , *- vero,ubi duodecim.Qui natus est Kalend. Januar.
"' videtur complere annum ab hora sexla noctis pri , die Kalend. Januar. subsequeniis anni. Const. 3
. ' . ' . ' tit. 60 lib. God. est cap. 3 tit. 19 lib. xxxvui
. ' ' . ' Basil., quod sic babel: Olimfeniinarum pubertas
; , ; solum ex duodecim anois judicabatur .Masculorum
' , vero ex completo anno decimoquarto, ut tamen
' j concurreretcorporishabitus,quemadmodum inln 2, stil. didicisti. Conat. itaque jubet, ut etiam in
. . mascolis ex quatuordeciin annis judicelur, nolla
\ ' in corporis babilum propter [rei] indecentiam in quisitione habita. Tit. vero 22 [lib.] Instit. in
, . ' . ' - Basil. non est posilus. Tit. 1 lib. xxxrv Dig. po . *0 ' . eitus esl in lib. X L I V , tit. 14,cuju8 14 cap.quaere,
W . ' . quod sic habet: Si iropuberibos alimenla lega'. . ' ' vero, neque pateat, quam diu [ipsos] illa perci , pere voluerim, donec vi?unt, percipiunt. Quod si
, . Qsque ad puberlatem dixerim, masculus usque
, ^ ad decimum oclavum annum, femina [usque ad]
' , ' , decimum quartum percipit.Veruminsolisalimen . tis pietatis inluilu ita pubertas definitur. Digest.
* . ' , ' . 22 til. 10 lib. XLvmest cap.22 tit. 41 lib. LxBa' * . , ' sil., quod sic Iradit: Neque in Liboniaoum s. c.
& , neque in falsi crimen impnbes incidit. Dig. 36,
. ' tit. 5 lib. X L V I I I est cap 40 tit. 37 lib. L X Ba*' . ' . ' . sil.,quod dicil: Post pubertalem commillit minor
' ' . ' , annis adulterium, legique est obnoxius. Novella
, 37,posilaest in lib.i,tit.l,cap,45,quod sic habet :
. ' Haereiicus ne bapiizato,neque rempublicam guber' ', ' , nalo, neque qualecunque civiie officium subito.
, , Rebaptizalus sola militia arcetor. Judeeus Chris . lianum maneipium ne habeto, etc. Atque haec
, quidem docent capita [illa] de impuberibus et
, . rebaplizatis, aliterve peccantibus, inlcrdum igno . scentia, interdum non ignoscentia, et cujusmodi
, , sit post pubertatem tempus. Tu vero altius repe , tito serraone, impuberem aclatem trifariam divi * . / di dicas : in infantiam, [cum] impubes [arlicu, ; lata] voce privatus est, et jam trienninm complet:
, - j ,in proximam infaniice, [cum] voci [articulatae| ap propinquat,et seplimum annum complet: ac [de $ ^, ' nique] in proximam pubertali, [cum maturiori]
, aetati appropinquat, atque doli capax est: [quod
, , de eo intelligitur) qui a seplimo anno ad lpsum
' ' , decimum quartum procedit.Alque impuberes qui dem doli non capaces ob delictum non subeunt
, - judiciam.Praeter hos rero [alii],sive qui septimum
' , annum complevere,tum rebaptizati judiciam sub, eunt, tum aliter delinquentes puniunlur : secun ' *. " . ' , duni U c a p . til. 16 lib. xxxv, quod hic etiam in , ' . - serlum cst. Secundum quod sane capul interpre ' . ' . ' - tari eliam debee 22 cap. tit. 41 ltb. L X , ac illuni
e
:

1063

PATRIARCH/E GP.

1064

impuberem in falsi crirr.en nonincidere dicas, qui .

minor seplem annorum est. Quinetiam cap. 40 ' *


tit.37 lib. LX hunc ad modam interpretare. Qood ' . ' . '
enim post pubertatem minor annis adulterii c r i - raioi obnozius redditur, tale est, quod videlicet * ,
teneatur ille qui delinquit non roodo in impobere
8etate,verum etiam postmodum.Illud porro de ali- , .
mentis est a lege propter summam alimentorum , ; necessitatem [introductumj.quemadmodom eiiam , ' .
ipsum 14 cap.

14 tit. XLIV lib. dicit : quod

' . ' ,
.
,
. ', . \ . ',
, ', . ' , . ' , ',
', . ' , . ' .
Quinam h<Breticorum ad ortho
. ' . -

etiam huic tit. insertum est. Verumtamen scias,


qaod lales iropuberes non ut adulti,sed rooderate
puniuntur. Quaeras vero lib. xxxv, tit. 16, cap.
1, thema u l l , et lib. X L , tit. 50, cap. 15, theroa
2, et lib. n , tit. 3, cap. 408.
CAP. X I V . -

ioxatn fidm transeunlei baptizentur, quitiam

.
tantummodo ungantur
Coocilii Nicaeni canon 19; concilii Laodiceni
' *
canon 7 , 8 ; concilii Constantinopolitani canon 7; ', ' "
concilii sexti canon 95; concilii Nicseni secundi ' " { ' '
canon 18; Basilii canon 47.
' . '
CAP. X V . Quomodo dcemone obsessus, aut . ' . ,
in morbo tncnte captus, baptizetur.
, .
Timolhei canon 2, 4.
', '.
. "'.
C A P . X V I . Quod non convenict mulierm

tempore purgationis suce baplizari.
.
"'.
Timothei canon 6.
. '. '
CAP. XVII Si qui in fide insiituitur ante
C .
baptismum communicaverit.
'.
Timothei canon 1.

'.
K A l , ,
^ .

TITULUS

QUINTOS.

DE IIS QUI ECCLESIAS, CiETUS ATQUE MEMORIAS CONTEMNUNT, QUI IN ECCLESiA


COMEDUNT, ET DE CONVIVIIS PAUPERIBUS EXHIBENDIS.
CAPUT PRIMUM. De his qui docent domumD . '.
Dei calus, et memorias [res] contemptibiles [<?s- , ,
.
se.]
', ' "*
Concilii Gangrenais canon 5,19; concilii sexti
o<7\ ' , { ' .
canon 76,88, 97.
. ' .
CAP. II. Ne pauperibus in ecclesiis convi , .
via exhibeantur, veque in iis comedalur.
' *
Concilii Laodiceoi canon 28; concilii Carlhaginensis canon42; concilii sexti canon 74, 76, 97. ' " ', ^ , {*.
. ' . ' . , '
Texlui. E l const. 3 tit. 12 lib. I God. vetat,
,. . ., usque ad ,
e t c , usque ad et bostis degant, ut pag. 631.
f

, .

NOMOCANOlf. -

1065

. V I , C A P . -.

1066

Scholium. Constit. 3, lit. 12, l i b . i cob. estlib.


Basil. t i l . 1, cap. 11, quod sic habet: Qul ad
ecclesiam confugiunt, usque ad ejus terminos,
qui aoto publicum forum aunt, securitatem babento. Interioribos balneis, hortis, domibus,
atriie, aut porticibus utantor, intra templum aut
edere aut dormire velantor. Ne se armis rauniunto : sed illa apud episcopum deponunlo : et
ni quamprimum pareant, mox jussu episcopi et
magistratuum ejiciuntor.

. ' . ' . ' J


, ' , . *,
. ', ; *
,
, , , , , , , . "
, '
, ,
\
.
. ' . ,
.
' *
'.

CAP. III. De his qui contemnunt pastiones


pavperum, et> quod non conveniat ad eas [vocatos) parlem sumere.
Concilii Gangrensis canon 11 , concilii Laodiceni canon 27.

<

TITULUS SEXTUS.
DE FRUCTUUM OBLATIONIBUS

. .

CAP. PRIHUV. De fructuum

oblationibus

' , *, ', ' ** * \ ', ', { * '

Apostolorum canon 3, 4, 54, 71 ;concHii sexti


canon 28, 87, 79, 99. Cyrilli ex epislola adDom-

'.
, ' . * . ' ,

nutYi canon 2.
TdX<U5.Const.38,til.3,lib. I cod. ait: Quod ,

, , . . ., osque ad ;,

e l c , usque ad venerabilibus domibus,t*fpo^.654.

. ' . ' . ' ,


.
. ' . ,

Scholtum. Coost. 38, tit. 3, lib. I COd. 10 Ba81. DOn est posita.
C A P . II. Quosnam oporieai accipere, aul

,
, .

dare frucluum oblationes, el de iis qui tX tcdt*


gia ceram aut oleum subripiunt.

' *

Aposiolorum canon 7 2 ; concilii Gangrenaie ca-

\ W * ' ' .

7,6, 8; Theophili ex commonitorio canon 7.

. ' . .

CAP. III. De iis qui


templis gentium.

', '.

. ' . ' . *
, . . . USque ad
.

offerunt$ynagogis aut
9

Aposlolorum canon 71, 78.


Textus. Const. 1, lit. 9, lib. I cod. ait: Qaod,
elc , U$qU6 (ld civitas capiat, Ut pag.

635.

. ' . ' . '

Scholium. Conat. 1, tit.9, lib. cod. i n Basil.

< *.
. ' . ' ,

non 6St posita. Sed const. 9, tit. 11, lib. I cod.


est lib. I Basil. tit. 1, cap. 14, quod SIC habet. Ut

>( ', . ', . ',

i a textu 8ub compendio propositum esk.

PATROL G R . C I V .

34

1067

1068

>0 PATRIARCILE C P .

Z\

, ,

1.

TITULUS SEPTIMUS.
DE JEJUNIO, QUADRAGESIMA, PASCHATE, PENTECOSTE, DOMINICO DIE, SABBATO,
GENICULAT10NE.

CAPUT PRIMUM. De jejunio, etiisqurBinx


. ,
Quadragesima jejuniorum veiita (lUt permissa ,

SUtlU
*
ApOStolorum canoil 61, 69; COncilii Gangren ', ' ' SIS, CanOTl 18, 19; COncilii Laodiceni canon 49, ' , ' ', V , *
50, 51, 52 ; COncilii sexti canon 29, 52, 55, 56, '- ^ ', ' , ', ^ ' , 6'
89 ; Petri canon 15.
** .
TextUS. Const. 5, tit. 12. lib. III cod ait: Quod
. * . * . '
Quadraginta, etc, usque ai duntaxat ignosci, ul , , . . . ad pag 639.
.
ScAo/lttm.Const 5, tit. 12, . COd.estoap.
. * . ' . '
22,tit. 17;Iib. VII Basil. COnst. 6 ejusdem tit. est , . ' ' . ' Cap.ejusdem lib.et lit.23; const. 7 est cap.24 ejus- . " . .
dem lib. et lit. COnst. 8 est Cap. 25 ; ejusdem lib. . .
et tik. quod in textu comprehensa dicit consi. 3, \ ' . . '
tit. 4, lib I cod.est cap. 26, lit. 17, lib. Vl! Basil. . n' . . '
quod ita fere habct: Quemadmodum a patriarcha
^
.
incorapendium est contractum.Caeterum si quo- $
$> '
, .
nam diejudicia cessenl,exacte discere velis: lege *
. ' ^
adorandamillamdivinituscoranoli,optimifmaxi- ,
^ ^
.

. &
rai), ac sancli nostri imperaloris,domni Manuelis
,
Comnem novcllam, mense Martio, indictione 14,
annoaChrisio passo674 emissam.atque hsec posl

~
\
r %
,
. ..
.... Cvoo prooemiumcomplectentem: sancimusigituru llli

* w *

. ,. . .
, ;
diesferialtsint,quOsin prsesenli conshlulioneno, , ,
. .
,

.7 r
roinatim enumerabimus Quornm alii omnino loti
: ^
,
feriati
modo ulla ipsorum parte
* ^
slitui judicium possit, extra quam si forte impe- ^
** *<
*
**"*
*
ratordi8pensaliunismodo aut|propter)necessila- * * * ' * *
fc * W V w O a ,
lem (ut multa saepenumero rerum vicissitudo no-.
< V
> * * P w h < >
viler in;roducil)in illis etiam jndicium consliluere
velitratii veroex parte a judiciis cessenl, a mane P >
W < ,
videlicet usque ad ipsum diviniministerii tempus, Ut judicibus precaiiotiibus alquegloriflcando Deo
acare lieeat,ac [deinde] post divinum sacrificium ,
justiliiBoperam navent, secundumque legum vim ,
injuriam passis auxilium feranl. Verumenimvero , quibus ita posl divinum ministeriumjudicareper- , ,
raiseum est,in COnficiendis ase inslrumentis,lem- porisquo illa COnfecta sunl,menlionem facient.Ac ;,
primum quidem de omnino feriatis esl agendiim. . '
^ ; ^ '
' . .
Nalalis ilaque (Ues purissimaa Domin ac Dei
' ,
genilricis,qui est oclava Sep(embri, feriatUS e s l . ,
, .
B

{ ! |

1(

# >

X 3 t t i

{ 6

tec

ft

x e

sint,ut nullo

con- "
e

t(v

e T v

x<s

tlv3l

8 l o X o , J

tov

x j G

t }

1069

NOMOCAtfON.

. VII, GAP. .

' '

"'
.
"'
.
' * .
' yv.
' ' ,
.
'
.
"
.
' JJ
i v .
'
.
' )
.
' " ;
,
, ,
* .
'
*
.
'

' -^

.
'
.
' ,
/.
'

.
' ' .
'
.
'
.
' .
' >
.
*'
.
'
.
' * ,
, .
' .

1070

Item decimus quartus, qui propler exaliationem vivific crucis honoratur.


Item vicesimus sextus,propter apostoli et evartgelislae Joannis Theologi transmutationem.
Iiem sexlus Octobris,quod lum memoria sancti
Tbomro apostoli celebrelur.
Item n(wus,in honorem Jacobi Alphaei apostoli.
Item decimus, in honorem Luc apostoli et
evangelislae.
Ilem decimus tertius Novembris, quod turo
memoria patris Christi celebretur.
Ilem decimus quarlus, qnod tum Pbilippus
aposlolus festiviter honorelur.
Item decirous sextus, quod [lum] Matlbaous
evangelista e( apostolus honoretur.
Item vicesimus primus, quod tum Dei Genitricis in templum introitus celebretiir.
Item tricesimus, qood tura Andreas apostolus
festiviter honoretur.
Ilem nonas Decembris : quippe quia tunc Genitricis Dei noslri Conceplio celebretur.
Item vicesimus.usque ad ipsum sextum Januar i i , utpote quod diebus illis natalilia et baptismus
Domini et Dei et Servatoris nostri Jesu Cfaristi
celebrenlur.
Ilem ejusdem Januarii duodevicesimus, divinorum Palrum et doclorum Athanasii el Cyrilli
gratia.
Item ejusdem raensis vicesimus quintus propter memonam magni Patris Gregorii Theologi.
Item secundus Februarii, quod tum S e m l o r i
obviam itum sit.
Item tertius, celebrandie memoriae Simeonis
Dei susceptoris causa.
Item vicesimus quintus Martii,boni nuntii ergo
ad Dei Genitricem [delati.]
Item dies Paschales ab ipsa Lazari resurrectiooe, usque ad ipsum post sacrum Pascha octavum.
Item dccimus quintus Aprilis, in honorem
apostoli el evangelistae Marci.
Item tricesimus, in honorem fratrie Theologi
et evangelislae, Jacobi apostoli.
Item oclavus Maii, ob memoriam evangelislao
Joannis Theologi.
Item decimus, propter [memoriamj Simonis
Zelotae apostoli.
Item vicesimus primus,propter memoriam sanctoruro ac apostolis aequalium, magoorum imperatorum, Constantini et Helenae.
Item vicesimussextus,propter[memoriam]apO'
sloli Alphaei Judae.
Ilera undecimus Junii, in honorem Bartholomaei apostoli.
Item uodevicesimus in honorem apostoli Judsa
qui etThaddaeus etLebaBUsetJacobus[nominatur}.
Item vicesimus qoartus, propler Praecursoris
natalitium.

0 PATRiARCHvfi CP.

1071

Item undetricesimus, propter principum apo- '


.
stolorum Petri etPauli celebralionem.
' *.
Item tricesimus, propter duodecim [Aposlolorum celebrationem.]
', "
lietn vicesimus quintus Julii, propler sanclse
.
Annae, Hatris Dei Genitricis, obdormitionem.
*
Item sextus Augusti, propter Servatoris noslri
.
Jesa Christi Transformationem.
' 0'
Ilem nonus, propter memoriam sancti Matthiae
.
aposkoli.
'
Item decimus quintus, propter gloriosam san.
ct Dei Genitricis emigralionem.
' Item vicesimus propler memoriam sancli
.
Thaddaei apostoli.
' .
Item vicesimus quartus, propter Bartholom&i
apostoli [memoriam].

' .
Itera undetricesimus, propler venerabilis Praacursoris Decollationem.

Hisce omnino ferialis [diebus] connumerabuniur medietales quadragesiraalis jejunii ei Pente-
castse, [lum] etiam Semtoris Assumptio, et om- ,
nes totius anni Dominici dies, ut in illis omnis in judicium aditas prsecludatur, ac nemo j u d i - ,
cium judiciale quiddam faciat. Sane vero qui ,
[dies] ex parte jndicium sistent, oeqne toti (uti ,
*
aolea diximus) feriati erunt, hi sunto.
}


.
' "
Mensis Se >lembris sextus, quoniam tunc per
infundibula eummi ducis Michaelis miraculura Q .
prodigiose peragitur.
' , Item vicesimus terlius Oclobris, quoniam me .
moriam fralris Dei Jacobi celebramus.
" *
Item viceeimus sexlus, quia magnum illura
martyrem et unguento scaturientem festiviter ve- ,
t

neramur Demetrium.
Item prirnus Novembris, quod miraculosi illi
pauperes, Cosmas et Damianus feslive colantur.
Item octavus, quod conventus defunctorum celebrelur.
Item duodetricesimus,quod sanctus Stephanua
marlyr junior celebretur.
Item quartus Deceinbris, in honorem egregia
martyris Barbarae.
Item sextus, in honorem miraculis celebris
unguentoquo scaturientis Nicolai.
Ilem decimus Januarii, in bonorem divini Gregorii Nysseni.
Itemdecimussextus^ropterAdorationemyenerabilium principis apostolorum Petri vinculorura.
Item decimus nonus, propter Recuperationem
venerabilis defuncti Gregorii Theologi.
Ilem vicesimus seplimus, propler Recuperationein venerandarum reliquiarum Chrysoslomi.
ftem seplimus Febi'uarii, in honorem magnifici martyris, duci3 exercitus, Theodori.
Item decimus seplimus, in honorem pramiiis
decorati Tbeodori tironis.

' '
,
' *
'
.

.
.
*

'
.
"* *->
.
.
^ *~
.
' '
.
'
.
'
.
' .

1073

NOMOCANON. -

. V I I , CAP. -

1074

' , *)

ltem nonus Martii, nempe quod [tum] sanctorum quadraginta Christi martyrum memoria celebretur.
'
Ilem vicesimus terlius Aprilis, quippe quia
.
[tum] magniflcus martyr Georgius honoretur.
'0 ' .
Item secundus Haii, in honorem magni Athanasii.
' Item octavus Junii, in honorem magoifici mar .
tyris Theodori, exercilus ducis.
' ' (
Item nonus, in honorem sancti Patris noslri
.
Gyrilli Alexandrini.
' .
Ilem vicesimus septimus, in honorem sancti et
miraculosi Samsonis.
' $ Item primus Julii,quia (um sanctorum et mira/& .
culosorum pauperum illorum memoriam colimus.
' ' Item serundus, quia depositionem pretiosse
.
vestis Dei Genitricis recolimus.
' ' Item oclavus, quia magDiGcum martyrem Pro.
copiuui festiviter honoramus.
' /Item undecimus, quia eximiam martyrera E u .
phemiam concelebramus.
' : .
Ilem vicesimus, qui propbelam Eliam honoramus.
' Item vicesimus septitnuF,quomam praemiis de .
coratum et miracuJosum Panteleemonem festive
colimus.
'
Item tricesimus primus Augusli, propter pre .
tiosi cinguli immaculalaa Dei GenUricis depositionem.
, Atquehi [quidem dies sunt], qui quodammodo
. , - c feriali, et quodammodo non feriati sunt. Quibus
; , vero [diebus] propter Nativitatem aut creationem
, ' principis feriamur, hos imperatoria mea majeslae
, ioternon feriatoa collocat: ac praesentem sanclio . - nom a se incboans, iisdem ipsaraet reliqois in
exemplum [quidpiam] peraclura est. Non perinde
, enim praesentis eonstilulionis sermo [quantumvis]
' in Ulumattentis,atqueimperatoriaB majestatisme
, actio persuadeat.Mea ilaque imperatoriamajestas,
, quibus diebos tum in banc vitam producta, tura
, / divina Providentia in imperatorem designata eat,
. - ne [illij feriati sint neque ullas inducias in illis j u , dicia habeant,sancil.Sanepraeier supra descriptos
, , - anni dies, otnnes [alii] fasti erunt, et in illis judi . - cia, judiciariisque seulenliis consenlanese exsecu ^ exercebuntur. Per?uasiim autem habemus
. Deo eliam han<5 imperaloriso me& majestalis san , ctioneia fore gratam. Gum enim Pharisseos exse.
craretur Domiuus, [neglectum ab ipsisj misericordiae judicium ante omnia causatus est.
. ' . ,
CAP. II. iVe puerpera, neque qui per mor bum non possi!, Pascha jejunare cogatur.
' .

.
' ,
. ' .
, .

'
' ' '

Timolhei ranon 8, 10.


CAP. III. De die atque tempore Paschali,
ct Theophaniis.
Aposlolorura canon 7 ; concilii Antiocheni canon 1; concilii GarlhagineDsie canon 73 ; conpilii

1076

P A T R I A R C H i E C P .

1075

Sexti Canon 66, 89 ; Dlonysii epistola ad Basi- " , '


liden canon i ; Theophili ex Compellatione de , ' . TheophanUS.
.
C A P . IV. DominicO SpedaCUla edi, aut
. '
DomintCO die vel PenteCOStes diebus genua fledi , , $
debere, et, quoad [ejus] fieri potest, Domi- ,
nico die ab OperibuS vacandum es$e, non item ,
SabbatO, et Sabbali die ScriptUras Ugi Oportere. ulv ,
.
Concilii Nicaeni canon 2 0 ; COncilii Laodiceni
* '
canon 2 9 ; COncilii CarthaginensiS canon 6 l ; C O l l - ' ' Cilii sexti canon 49, 66, 9 0 ; Petri canon 15; " , ',
' Theophili excompellatione de theophaniis.
.
TeXtUS. Const. 6, tit. 12, lib. Ill Cod. Domini. " . * . , *
CUm diem, e t C , USque ad i n JUS VOCant, Ut pag. , .
647.

USqoe ad .
Scholium. Const. 6, tit. 12, lib. III, cod., et
. " ., ., '
COnst. 9 ejusdem lib. et tit., SUOt cap. ull., t l l . ', ' .
17, lib. VII Basil. quod Sic prope habet, Ut in . . ' . *
textU COmprahensum 6St. Verumtamen ipsaB con- ,
Stitutiones diei Dominici duiltaxat mentionem fa- ,
ClUQt : Basilicum , Uti omnis dies divinaB ?
majestali assignatus, similiter honoretur, Statuit. . Ac addil [etiam], ut apprritores, advocati, atque , praecones taceanl, et licile quaecunque pacla con- , ,
Ciliativa ineaatur, jldque] SOlum per forensia *
Cripta, Verum eliam acta judicialia. , autem sunt imperatorum natalitia, eorumque de- . ,
Signatio. Const. 2, lit. 9, lib. 1 est posila in . ' . ' .
Basil.; COnst. fero 43 ejusdem lib. et l i l . est ' .
Ub. Basil. I, l i t . 1, cap. 38, quod habet, Ut i n ' . .
textU SCriptum est.
*, . ' ,
.
CAP. V . Qu<X Stt causa geniculationis, el>
. '. ,
genua flectaillur [die) DomintCO, aui diebvs ,
PeiltecOSteS) et, quare Versus Orientem spectan- , .
ies precemur.
Basilii ex cap. 27 eorum quae ad Amphilo ' .
Chium, de SpirilU sanclO SCripta Slint.
.

'.

,
,

'

,
,

DEPI

TITULUS OCTAVUS.
DE PAROCHIIS, QU0M0DO EPISCOPI CLERICl VIVERE DEBEANT, DE P E R E GRINATIONE IPSORUM : DE CONCILIIS QUOTANMS HABENDIS, DOCTRINA, SPITALITATE, COMMENDATITIIS PACIFICISQUE L1TTERIS, QUALES R E S . S I V E
PRIVATAS, SIVE PUBLICAS GERANT, QUOMODO CLERICI S E INVICEM HONORENT.

C A P . P R I M U M . De parochiis, et, de nova- D . n*pi ,


tionibus, quce per imperatorias formas fiunt.
.
ConciliiChalcedonen8iscanonl7;COncUiiCarlha ' * *

NOMOGANON. . VIII, CAP. .

1077

, ", "*, ',

ginensis canon 51,

25, 36, 57, 38, 39,

', ' , '.

. * . ' . '
, , . . ., usque ad '
.
. "' ., ' ,
. ' ' . , '
.
',
.
' ' , .
* ** , ' . ' ;
. ' ' ., ' .
* , . ' ' .
'
9

'.
.. ' . ' ,

. " ' , '

'

. ' ' . ' . '


, . ' "* .

" '
.

'^

1078
56,

71 ; concilii seiti canon

Textus. Const. 6, l i l . 2, lib. 1 cod. ait : Quod


quao, etc, usque ad nominari dicit, ut pag. 655,
658.
Schotium. Const. 6, tit. 2, lib. i , cod. est cap.
6, tit. \ , lib. Basil. quod habet, ut propositum
est.Quod vero Coustantinopolitanus prserogativas
veU>ris llomse habcat, in Basil non est additum.
Const. 16, tit 2, lib. i , cod in Basil.non est posita
O n s l i t . 35, tit. 3, l i b . i , rod. est cap. 3, lit. I,
l i b . iii Basil. quod habet, ut in (extn compendiose
positum e s l : pralerquam [qaod non habeat),Constautinopolitanum prarogalivas veleris Romae habere. Constit. 1, tit. 2 l , l i b . n, cod.esttit. l , l i b .
Basil., cap. 6, quod 8IC dit : Urbs Constanlinopoliiana non solum juris Italici, sed eliam ipsius
Romoa pnerogativa frtiitor. Const. vero 1, lit. 17,
lib. cod. est cap. 20, tit. 6, lib. n, Basil. quod
sic a i t : Omnis civitas coosueiudinem Roroaa sequi
debet. Cseterum cujusmodi sint privilegie sanctft
EcclesiiB veteris Romae,evidenler Iradil nobis scriptum illud oraculum ab apostolis aequali sancto
Constantino Magno ad sanctum SyJveslrum eo
teinpore papam Komaoum emissum, quod i n
hunc babet modum.

; *
', .

Cii'n omnibuSSJtrapis noslris, CUm universoSena , , C lu.cum piipfectis^li niquecuinomni populopolesla*

uKomanaemajestaiissubdiio,con7eniensessejudi' , cavimus.uf quemadmodumsanctusPetrusexpereo
, na Fibi Bei[eccleskecaput]estin terrisrilaetiam epi , acopi,qui successores sunt Principis apostolorum,
. primariam in terrispotestalem habeant: [etquideroj
, amplius quam noslraimperaloria majeslas habeat.
' , , Alqueid Iquidem) concessum eslanobis, Augusta , que oostra conjuge:ac volumus ul ipsePrinceps apo stolorum.ejusqnesuccessores.exipsiuspersona pri . ini apud Deum patres sint atque defensores. E t
, quemadmodum imperatorisonoslriBmajesiatis po, . testas colilur et honoratur : ila sancimus, ut et
' sancla Romanorum Ecclesia colatur et honoretur;
, alque supra quam imperatoria noslra majestas,
1

, - > lerrenumque solium,sancta sedes sancli Peiri lau, ^ , dibus, cumuletur atque exalletur. [Ac] dala (jam|

,
;

. \

'.

'
,


"

'

ipsi polestate, majestalisque d>gnilate,eonfirmato


[deinde judicio sancimus ut primariain illam habeat potestalem.atque capul sit quatuor soliorum
Alexandrini vidclicet,Antiocbeni,Hierosolymilani
ei Constanlinopolitani: ac [vero] breviter omnium
Ecclesiarum univeiM terrarum orbis.[Ut]etiam qui
sanctae Homanorum Ecclesiae episcopus futurus
est, gloriusus esse debeat,el stipra omnes [totiusj
mundi sacmloles exceUus. l)t [postremo] si quid
adcu)(umDei,Chrisliauamquefideminstauraudam
ac conslabiliendam pertineat, [id| ab ipso dijudicelur /Kquum enim est, ut illicsacra lex originem
etinitium sumat, ubi sacrosanclus legislator Ser->

1079

1080

PATRIARCILE C P .

alor noatar Jetut Cbristua beatum aposlolam -


Irum sedem obtinerejusiit.cmcis afflictionemsus- , Emftt
tinait beataque mortis calicero bibit: et ubi [ille] ,
eliam imitator Magistri atque Domini sui factus ,
est.Utfitem] illicinclinentgentes capitasua pro-
pter confessionem nominis Christi, ubi illarum , 6
doctor beatus aposlolus Paulus extenao propter
Christum collo martyrii coronam accepit: ut [in-
euper] usquead finem mandi [illae] doctorem quae- ,
rant, ubi aanctorum ejus reliquiaequieecunt. [Ad <
extremum vero ut,] quo loco aoperbo illi regi ser- , , **vmmus,eodem supini ac in terram expansi coeles- , , ,
tis Regia et Dei et Servatoria nostri Jesu Ghriati offi-
cii deserfiamus.Tradimusitaque ipsis aanctis apo- . gtolie, beatis dominis meis Petro et Paulo, ac posi illos beatoSyivestro^Patri nostro.magno episcopo, , ,
el catholico papse urbis RomaB,omnibusque succes- ' ,
soribus ejue, qui ab hodierno [die usque ad fioem
mundiin solio beati Peiri praeeidebunt, imperato- ', ,
rium noalrum palatium La(eranense quod superat
atque vincit totius mundi palatia : proterea etiam
diadema, aive coronam capitis nostri: lum lorum
quoqueethumerale, quod imperatoriae majestatis 3
collura cingit: eimuleliarapurpuream chlamydem, . '
e( tunicamcoccineam,omniaqueimperatoria indu- ,
menta, necnon imperatoriorumjumentoruro insi-
gnia : limiliter etiam imperatoria sceplra, orania , ,
jgna,banta,reliquaque imperatoriae majestatis or- ,
naraenta,et potentiae noetrae gloriam.Ioauper sao- ,
cimusut viri religiosissiroi clerici multorum ordi- , , ,
num, qui eidem sanclae Romanae Ecclesiae deser- ,
viunt.ornenturet habeant illam subliraitatem et ma-
gniflcentiam qaa ornalus est magnus noster sena-

toa pairicii nempe,et consules,el reliquae dignita- '&


t63.Et [qoemadmodura] imperialis exercitus orna- ,
tus est: ita sancimua ut et sanctae Romanae Eccle- ,
siaeclerus ornetor. Ad b c quo modo iroperatoria , , ,
poteatas multis officiisexornatur,cubiculariis, os- , , {
tiariiset excubitoribus sic etiam sanctam Roraano- ,
rum Ecclesiam exornari volumus.At[vero] ut epis- ' .
copalis aplendor in omnibus praluceat, etiam boc aancimoe u i clerici sanct Romanorura Ecclesiee , , ,
caballos candidis linteis oroatos equilent, et que- ,
madmodum senatus noster calciamenta sive san- ,
lia, exlinteiacandidagestat, [itaeliam illi: ut] eo- ,
deuimodo ccelestia,quo terrestria, adlaudem D e i , '
[apectent.] Supra omnia in honorem et gloriam
ipsios Domini et Servatoris nostri Jesu Chriati, .
ipsi sa ctissimo Patri nostro Sylvestro episcopo , ,
et papae urbis RomjB, oranibusque successoribos , '
ejus beatis epiecopis, in eadem magna atque apo- , atolica Eccleeia potestatem damus ac concedi-
mus, ut si quis ex senatu suapte sponte ac libente ' ,
f oiantate clericue fieri, numeroque sanckorura cle- ricorura nomerari velit, nullui oraniom illi impe* ,
dimento esse andeat. Sancifimus ad haac ut et
ipse pius Pater noster Sylvester magnus episco- ,
pus, atomneeepiecopisuccessores ejus.geetarent ,
diadema live coronam ex puro [poto] auro et , .
f

1081

NOMOCANON. . VIII, CAP. .

1082

, ? - instimabilibus margaritis (coafectam], quara ex


. capite noslro ipsi Iradidimus: gestarent autem in
- capitibllS 8U18 ad landem Dei, 6t in honorem sancti
, - principie apostolorum. VertlDl ipse beatissifflua
, papa Sylvesler super coronam sive papalethram,
, quam ad gloriam Dei et sancti Pelri habebat,nole , bat portare coronam meam vel margarilarum ple2 nam. 5 , propterea quod sanclUS Sylvester
, auream coronam respuit: sancto ipsius capiti ra . diantis8iraumlorum,sacrosanctamresurrectionem
denolans,DOSlris manibusimposuilPUS: el arreplu,
adorationis timorisque sanoli Pelri ergo, equi ip , - sius freno, stratoris officium fecimus : sancientes'
, , - ut omnes successores ejus ad imilationera impe , ratoriae majestatis Joro Utantur in processionibtlS.
g Ac [id] ideo, ut ne dignitas episcopalis con , temnatur. Quiuetiam [ut] ampliore,quam impera , toria nostra terrena 4najestas potentiae quoque
6 - splendore adoraetur : ecce palatium nostrum (ut
, praedixioius) et urbem Romam, necnon univers
- llaliae OCCidenlaliumque reglOQUm prefecturas,
. loca alque castra praedicto beatissimoepiscopo, ut
, Patri hostro Silvestro pap& tradimus, elipsi ejus*
, - que successoribus imperatoriam imperandi aucto, *, ritatem ac potcstatem permiltimua [atque eam]
' , , per hanc divinam juseionem ac pragmaticam con . , stitulionem firmam permanere sancimus, virisque
, sanctae Romanorum Ecclesiae in aeternura conce dimus. Quorsum [etiamj utile [forej COnsidemi , mus si imperaloriam nostram majestatem ejusque
potentiam in orientales regiones transferremus, et
, > - C inByzantico agroloco commodosubnomine nostro
civitatem erigeremus,atque ibi nostram majesta ' tem collocaremus. Quandoquidem ubi primarium
. eacerdotium.Ghristiansequereligioniscaputcoelitus
, est CODStitutum,ut ibidem lerrenus princeps domi , natum habeat.haud justum fuerit. [Qua sane OtiaiO
de causa] hoc [oratioais] iraperatoriae nostrae ma*
, jestatis contextu propriis /nanibus in venerandas
. , sancti apof toli et principisPetri reliquias proetrato
ac reposito, haec D08 omnia illaBSa CODServaluroa
, illicjuravimus,et8ucce8soribusnostrisiinperatori / ! . bus in commentariis nostris eadem semndalra - didimus. Palri [itaquej nostro sanciO et cathollCO
, episcopoet papae,atque ipsum OOinibus SllCCes DSoribue ejus episcopis,annuente Domino nOStro
, ; Servatore Jesu GhrislO, Omnia anle SCripta
in aelemum COQServanda tradidimtlS.
, / , , '
.
,

* ,
,
, , , $ '
. "
',
, ,

1083

P A T R I A R C H i E C P .

1084

.
. ^ .
, .
,
' *
, , , ' .
' , . '
, *. >
3> ' .
CAP. . episcopus Umere peregritietur, . ' . ,
aut ciericus in alia provincia degat.
.
Apostolorum canon 14, 45 ; concilii Ancyrani
', ' *
canon 18; concilii Antiocheni canon 3, 13, 22 ; ' ' , ', '
concilii Laodiceni canon 41,42; concilii Constan- * '
tioopolitani canon 2; concilii Chalcedonensis ca- ' ' ,
non 13, 2 3 ; coocilii Sardiceosis canon 3,11,12, ' ' , ' , ' , **,
16,17; concilii Cartbaginensis canon 23,7 i ; con- ', ' * "*
cilii s e i l i canon 17, 18, 2 0 ; concilii Nicaeni se- ', ' , ' ', '
cundi canon 10 ; concilii priroiet secundi in aede ' ',
"'.
Sanctorum Apostolorom [habili] canon 16
. ' ., ' . *
Textus. Const. 42, lit. 3 lib. I, cod. a i t : Ob
multum, e l c , usqueadfai erogatio, tii pagA9T, , , . . , , USque
ad
198, 663, 666.
.
. ' . * . *
Scholium Const. 43, tit. 3, lib. cod. in Basil.
non est posila : neque constit. 1, l i b . Novella- . '
rum quae est Novella Jusliniani 6,neque coustit. 7 . ' .
ejusdeml (it. Novellarum, quaeest novella Jusli- ' . .
niani 67 ; conslit. 3 ejusdem 1, tit., est novolla "' ' " . ' .
Justiniani 86, posita [que est] in lib. v i Basiltit. '
22, qui circa finem sic habet: Sed jubemus ut ,
neque monachus,neqne clericus, neque episcopus " sine religiosissimi palriarchae sui [litleris] huc ac- .
c e d a l : aut certi santo quod religionis habitu se
indignos facient. Nota vero quod integrae novellae , ,
episcopi dunlaxat mentionem faciant; Basilica
vero oeque clericum nequeepiscopum Constanti- . ' .
nopolim inscio palriarcha rccedere sinant.Gonst. ' . , '
2, tit. 1 Novellarum, est novella Justiniani 123, ' -. ', . ',
[ac est] posita in lib. Ul Basil. lik. 1, cap. 18 ^ ' ,


19, quae habent, ut in compendio propositasunt.
"

" ^ ^
~ -
~~- ~~'
Tu vero potius adhaerescas 16 canoni [concilii] * '
primi et secundi in templo Sanctorum Apostolorum / . *
[habiti], in sex menses peregrinalionis teropus . ' . ,
coarctanti. Conel. 12 ejusdem tit.Novellarum, est ; ' ' .
novella Justiniani 57 posita [quae est] in lib. B a - ', ,
eil.3,lit.4, atque ita fere de perceptione [annoniB] . ,
babet, ut in lexlu scriptum est. Hanc igilur lege.
Legas[vero] eliam sanclissimi illius acuniversalis , / ,
patriarchiBdomini Nicolai synodicum commenta- ' , <
rium quariodecimo mensis Marlii [die,] indictione ' , tertia confectum :qui constituit, quanio lempore
Magnccecclesiae sacerdoles et diaconiabesse citra^ hptXc .
praejudiciumclebeant.Verumdicuntnonnulli,hinc
B

NOMOCANON. -

1085

. VIII, C A P . -V.

108

, - canones de abseiitibus clericis, neque Justitiiani


novellam superius insertam, non abrogari. Nota
. vero quod ex duabus praesenli capiti insertisJusli , ^ ' niani constitulionibus,86 videlicet et 123,h$cduo
constituta sunt: unum,neantistesdiuConstanlino , poli haereat; allerum, ne antistites, monachi, aut
, clerici sioe liiteris patriarchae sui urbem urbium
accedant.Sed quoniam utrumquo rejeclum [essej
. , videmus(nequeenim anlistitesper Htteras patriar chales [urbiom] dominatricem accedunt: sed ad
, * ^ Constantinopolitanam portam venientee, suapte
sponte patriarcham[de advenlu suo] cerliorem fa , - ciunt, atque ila citra periculum magnam urbera
, ingrediuntur, multoqae tempore in illa commo - rantes nullam vexationem sustinent) quo id pacto
, . g flat, quaerendum est. [Atque ego] quidem puto
"' nofellam 86, quse statuit ut episcopi, clerici, et
, monachi, qui citra scieuliam patriarch sui huc
, accedunt, deponantur, abrogatam esse per no ' - vellam Jusliniani 123, quse recenlior est, et sta , tuit, ne episcopis tale qoidpiam facientibus ex
ipsorum ecclesiis sumptus suppediteniur, in hoc
, - ununi poenam concludens. Ut autem episcopi, illi
. qui cilra ralionabilem causam ultra annum se < ' , eundom novellam 123, aut ullra semestre tera "* pus secundum canonem 160 concilii primi et se* * ' , - cundi in aede Sanctorum Apostolorum coacti,
Constantinopoli hserent, deponanlnr : [id veroj
, - abrogatum est per juesionem celeberrimi impe , - ratoris domni Manuebs Comneni, quae edila est
', mense Srptembri, indictione seplima, et hC
(3. constituit in haec verba: Ubi igitur imperatoria
mea majeslas bsec expendit, ad praesentem dis , posilionem etiam invitadescenderecoactaest: ac
sancitper pnesenlem hanc, jussionem, ne sacer , rimi episcopi chra inevilabile aliqood impedi - menlum et evidenler rationabilem causam, lon - giore tempore, quam a piislegibus divinisque ca , nonibus praeflnilum est, in magna urbe commo^ - rentur : aut alioqui vei invili ab illa ejicientur.
. - Verum ipsorum in magnam urbem inlroitus se cundum ieterern ex canonibus et legibua ortam
, .
fieridebet consuetudinem.
. ' .
CAP. III. Episcopos itirieiis episeoporum
' suas ditiones Iranseuniium causas inquirere
.
oportere.
'.
Concilii Sardicensis canon 11.
' . ,
CAP. IV. De episcopis el clericii quiadim , .
peratorem ejusve cotnitatum abeunt.
', '
Concilii Antiocheni canon 1 1 , 1 2 : concilii Sar ', ' , ', ' dicensis canon 7, 8, 9, 1 1 ; concilii Carthaginen ', ".
sis canon 104, 106.
. ' . , '
C A P . V . De peregrinorum susceplione, et
.
de pacificis cortmendatitiisque litteris.
' , ' *
Apostolorum canon 12, 33; concilii Antiocheni
' , ' , ' * ' , canon 7, 8, 1 1 ; concilii Laodiceni canon41,
' * ' 42; concilii Chalcedonensis canon 9 ; concilii
' ' ; " Sardicensis canon 9 ; concilii Garlhaginensis ca * '.
non 23 ; concilii seiti canon 17.
c

PATBUBCHA CP.

um

1088

. " -
CAP. XL Dediferemlim facifkarwm
mmd*t***rnm laurmrmm.
CoecUu CkikttJG&e**** O M I i I ; cwrilii
x**wp^\
CartfofMOMis tamtm 106.
CAP, TII. ( ^ t a i tptaaptt * ? * #f#r. . Imdjutajju^ 0 * taat, 4 ; epucApu, pretfyuri* ei diacmis^ qni *, 4, &,
mdijmtitm* eceinmttki {vrdmis kmimdm$ nt- * ^ Ivomio* ^CCittfh*] I M supptdiUnU' A X O C T - J ^ V *tf - Zxp<ty%c xxAfoatoionie caaos 50; eonciln Sardicessis

**
'. 01 * o AjfajGirjw
ladigeate keretki acdpiaal ej*4km aoi ecclesi ea
honomia dk*mi*r ^* Tvxprrocx tw &utaraytOT ^ *
'* c5uov x", xrr. \ 4tix. V fik. i tit, 5 cMtt, 8 [tradiler].
*. *H V itir. * ' xrc. *
&Jt0fo*. Coet. 8 lib. co4. esl cap. 28, tU.
1 Uk. . qc*d babet, ol i a texla compea- t r a . xx/, * twv * ofcatc **j*ir^*fr% sU *.
iite prapoiiUi eff.
Hspc
. *,
CAP. TIIL Zfe Sfnodis, el quitdettno*
TezkUr

oxioVnr.
*AxooTcSUr xovw* A^, W&oo , * *
Apoftolonun e m i 37; eoecilii Ricacni eaxm
5; cotun Astiocfceai eaaoa 20; coseiUi La*di- rrt&crj ' x n v i V wwaoou Amotxtixc
e a r i e a a 40; eoaeUii Cbalcedoawtsij c n o i xxvwv * ' yvooou ^ xovwv dl", * " 19 21; coaeiiii CarUugiaemsU caaoa 48, 73, ^; x i w tV, \ C \ 4* *
76, 96; coeeilii aextf caaoi 8; eaaeibi Ificsni "*, xivon V * p*, xovwr ' * .
aecaadi canos .
TeztuM. Coost. 2 a 17, lil. 1 RoveUanuD T O - *. ' * . , *
lottt, efc. usque *d aflkiajilor aappllcio, 1 pa^. , . . . , ad i , .
079.
. ' * , * .
Scholium. Coasi. 2 et 17, tit. 1 NofeHarum,
u M t M t e l l s 123, cap. 13; et Borells 137, rap. , * ' . ', *,
7. loaeru suat aoUro ambo lib. Basil. , til. 1, . *. 6**> 2* / ^ eap. 20 et 21, qu etiaro illic legas. Nam hic ia- ', . \ * ? . % \ *' &^dVp%4i
aerta fnt, oi q n efBcaeiam noa babeut. '
f

.
. *. * h c i W CAP. Vk. Ne temere epitcopi aut eUriei (lir
* - .
bera iuoi) emandpent.
* '.
Coocilii Caribagioeiif ie eanon 35.
. 1. =
CAP. X Quomodo episcopi competentia slbi loca, qua ab hmreticis ietmenlur, vindictnt.
.

'.
Concilii CartbafiDensis canon 124.
. ' ' , <
Tcxtu*. Novelia 77, ait Eeclesiaa Africae, etc.
, . . ., osqne ad .
usque ad aoferre [poase], ut pag. 679, 682.
.
k .
Scholium. Novella 57 posita eat in Basil. Hoe
aotem iptiut c^p. non eet pofitam. Qaaraobrem . , \ .
ne inanem laborem iuacipias.
CAP. XI. Quod lectores plebem verstu geni-^ . *. .
eulari non debeant.
^ .
Concilii Cartbaginenfif eanon 46.
. '. CAP. XII. Deepiicopis, qui non amveriurU
hcereticoi, el ie episcopis et clericis, qui non do- , **,
cerU populum, et quoi episcopus pro populo Deo , ,
rationcm reidat; et quando cum populus pecca- ,

vity cleru$ eacotnmunicatur.
.
" , ', ' *
Apofliolorum canon 36, 39, 58; concilii Carthaginensie eanon 123,124; concilii aexti canon ; ', ' * ', '.
19, 64.
9

NOMOCAKOli. TlT. V H l , CAP. Vl-XIll.

1090

. ' .
GAP. XIII. De epi$copi$ et clericis mundatmm
, , aliquid exerceiUibus (sive in publicum sive prtva .
tum (iit) aut (etiam) redempturam aut lutelam.
" , '
Apostolorum canon 6,81; concilii Chalcedo * ' nensis canon 3; concilii Carthaginenais canon 16;
*, i ' ' ) concilii Niceeni secundi caoon 1 0 ; concilii primi
( ' .
et aecundi in templo Sanctorum Apostolorum
f

[habili] canon 11.


Textvs. Consl. 17, lit. 3, lib. cod. ?etat,etc.,
usque ad ministerium negligant, ui pag. 683,
686.
218.
. ' . * '
Scholium. Const. 17, tit. 3, lib. cod. non esl
. ' ' posita in Baail. neqoe 40, nequeBl, nefruslra
.
laboree.
. ' : ' . ,
Textus. Conat. 2, tit. 1 Norellarum aik, quod,
. . . , usque &d - e i c , usque ad de soo reaarciant, ut pag. 686.
. ' . ' . ,
. . . , U8que ad .

.
. ' . ' . ,
Scholium. Coost. 2, tit. 1 Novellarum, est no ' vella Jusliniani 123, posita [qose est] in lib. Basil.
*, . ', . ' , ', ' . " iii, tit. 1, cap. 13, 14, 18. Habeniautem hc,
. quemadmodam compendiose propoeita eunt.Quae ' ' '- ras [vero] necestario synodicum etiaro commen tarium [die],octavo mensia Septembria indiclionis
eextae a aanctissimo palriarcha domino Luca, de
- ciericispublicaet personalia munera subeuntibue,
, * confectum: qui decimo sexto canoni concilii Car . * thaginensis insertus est. Item sub patriarchatu
- felicis memoriflB dorani Joannis patriarch mensa
* Februario indictionis octavae factus est synodicue
, ; commenlariu8, qui, DO diaconi, aut summatira
, , 8 - ecclesiaslici [homines] vel monacbi patrooi causa * . ^ rum sint, constiluit: quem etiatn sexto decimo
' , - canoni concilii Carthaginensis insertum legaa.
Hense autem Januario indictionis quartee, cura
^ - patriarchatum gcreret felicis memori dominus
' , , Michael Aochialus palriarcha, confeclueest syno , dicus coromentarius, qui similiter alque sacerdo , tem etdiaconiimjectorem etiam sacriqne ordinia
. quemcunque complectitur, ut ab actione munda . ' norum officiorum atqne muneram abslineat: cujua
quidern commentarii vis eidera eslioserla canoni.
, Rursus novella 68 imperaloris domni Leonia
, ; philosophi jubet, ne clerici aut monacbi pupillo , rnm tutelam aut curam suecipianl : sed permiltit
ut extremarum voluBtatum procuratores atqueex * !> secutores fiant. Ac [vero] magis, si pro anima
^ . erogationes ab his fieri debeant. Quod sane nota.
^ Nusquam enim alibi hujascemodi distinctionem
, , - invenies. Sed et novella ejusdem imperatoris 86
, . sancit, ne episcopus, nequo quicuoque clericoa,
, ad?ocationibus,redempluris,aul sponsionibus oc , . cupetur : et qui tale qoidpiam fecerit, ad aJiquod
tempus [a communione] segregetur: qui vero [ia
iie] perseveraverit[a eacriefunctionibui],removea*
, , tur. Atque haec quidem ad hunc modum. Verum
, diaconus quidam a felicis memori patriarcba do mnas Luca, commemoralis canonibus reliquis , ' que legislationibas ulenle, advocatum agere ali , - quando prohibitus, coram iroperatorio tribuoali

1091

P A f t U A i l C I L E CP.

1092

praesente patriarchadixit,canonesillosatqaelegesA ,
,

.
,
, ,
. ,
, .
,
.
,
, . " Deque qui in COnlrOVersia [] ecclesiastic pa- ,
f/\/]m
r t l o V i n n t i i r * n n a m o / l nn
11 nn
l\ w n < v u s \ t .
*
#vt

. 1.
....Jf
- ~.
trocinium
praestant, nnotabuntur
: quemadmodum

,
?
ipsum etiam jus hoc evidenler docet. Ut autem .
elericus,qaernadmodum mundaui officiales, advo- . * . '
calum agat,et ab [homine] profano confirmetur : ,
odiosum est,atque punitur. Verum quod advocati *
officium aliquando mundanum fuerit, et ordinarii ; ,
advocati imperatorias annonae pensionesceperint, .
atque sub primiceriisfuerint: [id vero] ex mullis
constat. Lege aulem postremum cap. tit. 1, lib .

in hodicrnis advocatis liabere locum : sed in


Jllius temporis advocatis, qui in civilibus judiciis
stationeshabebant.imperiales frumentarias tesseras accipiebant, sub primiceriis erant, alque a
mundanis magistratibus conflrroabantur : quo
tempore omnino recle clerici mundanisadvocatorum ofSciis fungi probibebantur. At quoniam qui
bodie advocati sunt, tanquam liberalem aliquam
artem, advocationem exercent; neque sacri ordinishoraines[injure] patrocinari,impediri [deberej,.
Et sermonem suum astruens, non actionem, sed
modom a canonibus puniri,causabalur.Non solum
enim [inquit] clerici, verum etiam episcopi pro
amicis [in jure] certantes, veniam consequentur :

Basil. el quae in prsafecti libro De advocatis digesta sunt. Tradunt enim advocalos coUegium
esse, atqoe cujuscutique temporis pracfecto confirmari. [Alque] haec [quidenrj cum dixiaset, applaneuroque ipei esset, eliam a palriarcha [porro causisj patrocinari, ut antea [fecisset], p^rmissum illi
est.
C A P . X I V . De eptSCOpiS et Cleritis, qui a$-C
. . ,
CXtiis mulieribus COhabttant.
.
9

Concilii Nicseni canon 3 ; concilii sexti canon



' *
5 ; coQcilii Nicaeni secundi canon 18; Basiliiez ', '
epistola ad Gregorium episcopum.
.
Textus. Const. 19, tit. 3, lib. cod. a i t : Sa. ' ., ' . ', *,
cerdotes, e t c , usque ad ex aequo illas partiuniur, , , . . ., USqUB ad
.
utpag. 687, 690.
Scholium. Const. 19, tit. 3, lib. cod.,non est
' . *
posita in Basil., neque etiam const. 1, tit. 1 No- ' ' ' .
vellarum. Const. vero 2 ejusdem tit. eat novella ' . . ' . .
Justiniani 123, posita [quae estj in lib. m, lit. 1, ' ' , .
cap. 54, 55 et 56. Qoae capita ika habeni, ut in \ . ', ', , .

compendio proposita sunt.


. '. CAP. X V . Quomodo episcopos, dericos, aut
castitatis voto obstrictos, ad mulieres ingredi , .
oporteat.
'
Concilii Carthaginensis canon 3 8 ; concilii N i cani gecundi canon 22.
* '.
. 1*'.
CAP. X V I . Quod clericus cum nuptias ilcrante aut prceler leges uxorem ducente, cotwi- ,

vori non debeat.


' '
Concilii Neocaesarienais canon 7 ; Timothei canonll.
'.
. '.
CAP. XVII. Ne clerici sine episcopis suis
quidquam faciant.
.
Apostoloram canon 3 9 ; concilii Laodiceni ca '
non 57.
'.

1093

NOMOCANOtf. -

. I X , CAP. .

1094

CAP. XVIII. Ne cleriei ex contributione


cotnmune instiluant.
Concilii Laodiceni canon 55.
CAP. X I X . De diuturno ordine episcoporum, et quomodo clerici sedeant, et se invicem
honorant.
Concilii Nicaeni canon 18 ; concilii Laodiceni
canon 8, 5tS; concilii Carthaginensis canon 86,
8 9 ; concilii sexlicanon 7.

. '. ;
) 3 .
'.
. \

, , \
.
' * ' ,

' "', ' "


" , '.

'.
, , ,
, , .

TITULUS NONUS.
DE DELICTIS, ACCUSATIONIBUS, EXCOMMUNICATIONE. DEPOSITIONE, PffiNITENTIA EPISCOPORUM CLERICORUM, CUNJUSMODI PECCATA ORDINATIO REM1TTAT.

.
CAP. PRIMUM. quibus et apud quos ac .
CUSentur epiSCOpi aut cleiid.
* Apostolorum canon 74; C O n c i l i i ConstantlDO-


) ', polilani canon 6; concilii Chalcedonensis canon
' \ *\ \ \ \ 9,21 ; concilii Carthagincnsis canon 8, H , 12,
', * 15, 30, 128, 129; Cyrilli ex epistola ad Domnum
. '.
caput 1.
. Textus. Generaliter de iis qui de poblico, e l c ,
, . . ., usque ad usque ad jusjurandum caveant, ut pag. 707,
.
710.
. ' . * ,
Scholium. T i l . 1, lib. IX cod. est lib. Basil. LX,
,', . ', . ', tU. 34, Cap.23. Et post illud ipsum cap. SUnl alia
. . cap.qnre docent.quinam possiot ITlOfere eccle , siastica judicia, el quinam possint : quaB lege.
. " ! , ' . T i l . 2, lib. XLVIII Dig. est lib. LX, til. 34, CUJUS 1
. ' , ', ) cap. quajre, et deinceps[aliaj mulla, quae de c r i '. / . ' minalihus SClionibuS docenl.Constit.6,iii. 2, lib. I
. ' . cod.est Basil. lib. , lit. 1, cap. 6, qtiod sic habet,
' , - quemadmodum in tcxtu scripium esl. Caeterum
', . ', . ' ; , ; prsBsens cap.lractal.apud quos conveniri debeant
. . de criminalibus pecuniariisque controversiis epi - scopi el clerici. Scias aulem esse novellara piorum 1
, , imperutOTtim Heraclii etConslantini, quiB Statuit, I
. 11 | ne episcopus,neque clericus, neque monachus ob
, pecuniariam criminalemve causam apud civilem
, , , - vel militarem conveniatur magistralum rsedapud
- SUOS episcODOS duotaxat, aut metropolitanos, aut
* , patriarchas/Eadem etiam staluit aurea bulla cele , berrin.i imperatoris domni AlexiiComnenivulgala
^ mense Julio, indictione 4,anno [ab orbe COndito]
, ' 0589,quae haec in haec verbaaddit: Si vero parlitio
inler adversarios fuerit,et alteram mundani status
- esse appareat,aller in sacrum clerum alleclus sil:
. , (tuncj aclOTforo Omnia subjacebit,et 6*
0

if, n J B C M M I U r*^itric > t n - . , w . j : i r -

Idttl: vjwi

.ttra f ,' v ^ t . t v . r ^ i :.e,^m.

# tt*Jr% c*>/?rta:.i ixp*/ei. q _ a a r : . : c j a 4 k JU


( i v u trajLi'i a.ta
^egal:
** *
*, " A I ^ ^ C C B
* 4^? * t i icuTt^ieuk
\r&u%, tmwimtrm xpcrtait.St vero
TtyjvU iitfmut itf.yai dtcvrrtni, wt aiter jadei
*jjr^

*dr/,jtlalr *,*\&
etiani Le^i JHHUT,: wtqme & x^^xt^cx <sxsVTtm r r c T p s s ^ t
ter* Vxj praettita, qavl forUw p-wx^jam
pmtt *t caata ad urperal/yn* f&ajftaus
tribwal lotfdotater, soilo modo {jmaei), q*ammmfaatawmferal,iwpeduior; sed trajumtsf fb* c#t/#yerna ad legii prescripta exacte
ietidM; mi Umem U\'t$*tor %t iojuria affectaiD
'^ ^ ps*Ocac V " * npfsctm,
poteM pf^foralono yaAitio B^oliqoaaiexclttdaior. rupor* ,
ftspt^ npne^^H i
sps^rprxciffsv jwiwn
muatm t*mtn\%**% oks lites aerare. e
C
outssrac . / 1 iv^t
* ) inpoaere. Non eaim htfop&i.
4 t ^prpiw cxatimpereiorta mea majeatai, nt pofleaqiam exjns- opaftf , prca trcspof X3pS*
tumtiftuuiA jedieem qoempiam [aliqoa] contro- or^ufxx, toxsT, 4
v m i a IrMMniMa (oer\i ^er cojasmodkiiDqiie po- 29 h d ^ f U r a i ieripCiiiD, qaod eontrofersiaiD ad ioipera- ot>nvt ; ; ouc^v (# tUipi
loritiB meam majesUiem iotrodoci demaodef, Ipwo&Zutn ^ Stgyjv,
eofsiiio impadiainr; eed ol illa apud earodefD ja- (4 ^
4iem stti iol Mperius dielam ett [apod] judicet axpi&tev,
iotra figinli eognUiooU diee [ona] cae fpso datoj, *** otxarcv
tMqoa flnem iU otf obirtbi aoo pouit,proeedal;
^ optTc
e poti judieiom finiiam ei qoi fortaise injuria * o^oootrt Maffeeiom peUbit/acollts fit.atper provoealio-<^
?npt^
, **
n*m tlied tribuoal imploret,aat poteDti nottro .
tidiaaliamreqoirat.Legaseiiam 15 caoonem con- 9 *
eilH Cartbaginenfif ,et qoein illo [comprehendon- ,
turJConit. tt, tit, 3, lib. icod.ettcap. 2, til. 1,
Ub# ii BaaiK qood qoaere ioiertan expoiitioni 41, , - ,
eanonia eoneilii Laodiceni. Comt.Tero 25, tit. 3, ?<
,
lib, s to&. \n Dasil. non ett poiita.
, ' *
ntpoiwiv *^ ' ' ,
I) , / ^ .
Tcxlui. Eianim legaa atqoe canonea clericum,
. Kol ot , 9U. xuque od loblerint, reddant, ut pag. 710. , . . ., uaque ad p^ .
f

T t

NOMOCANON. -

*09t

1098

. I X , C i P . t.

, , fScAo/ion.Noninfeniolegem aul canonem pro , hibentem, aut permittentem, ut clerici jubent.


$ [Haud scio] itaque, an praesens legielatio ad illud
quod a Domino in Evangeliis dicitui\ne qois juret,
, respexeril, et pro sancta Scriptura legis atque ca. ' ' ., ' , ' nonis mentionem fecerit. Const. autem 32, tit. 3,
, lib. I , cod. non estposila in Basil., [proindejlegaa
' ' . .
eliaro secundom Scholium cap. 27 praesentis tit.
. ' ., ', . ',
5c/io/iwm.Conet.50,tit.3,lib.i,cod.estcap 9.tit.
, . ' * . * 3,lib.in Basil Illud verocodicisrgeneraliterenim l i . - cet cuique contemnere quae pro se [indulta suntjin
, Basil. non est poMtum.Const.2,tit.4,lib.i,cod.non
* . * ' ., est in BasiI;neque[vero] 7ejusdem tit.etlib.neque
' . * 8,neque 13 Legaa autem cap. 44 tit. i , lib.m,quod
, * . . - pars est novell 123, ac dicas secundum illud
- - - - ' ,-
,
- ' . "
prius actiones inslilui apud episcopos. Cap.aulem
' . . ' 6,fjusdem til. et lib. auSCUltes.Est enira hlljus
' , - constitutio atque per dictam receoliorem novellam
. " . abrogaium eat. Sed neque alteram Justinianaeam
. , . novellam, quffl adversum quiddam dicit, audias.
, ^ - Wam est posita 1D Basil. tametsi inveniatar ;
, fead quantum ad [idattinet, Ul] priroum apud episvtap? , copos et metropolitanos controversiae proponan; , , (' tur et sic ad patriarcham deveniauUpnimum dicto
, 44cap. tit. lib.ni applica.Qoantum vero ad [id,]
, ne civiles aut militares magistralus comraerciuro
1 | aliquod adversus consecratos habeant: nofellam
' . ' . ' . impet atorum Conslantini et Heracln,ac nofellam
, imperaloris domni Alexii Comneni,quarum in i n i , lio praesenlis til.mentionem fecirnus,audias Legas
vcap$ ) ,, insuper 15 caoonem concilii Carthaginensis, et 9
$ canenemChalcedonensis,quaequeinipso compre, $ henduntur,quaeomnemarabiguitatem solvunt.Ipsa
. , ' aatem 29 const. quse in Basil. posita non est,buoc
, ' ad roodum habel: adversus enim tales episcopales
, - sententias provocationi locum non esie, a pnede. ' . cessoribus nostris lege cautum est. Sane 4 const.
, , est novella imperatoris Juatiniani 83, non autem
in Basil. poaita esl. Et const. 15, est novelia 79,
* , quffi ipea etiam non est agnita.
' , , ! ' . ',
.
. * .
Textus. Scias 6 0 quod consf, 2, ejusdem tit.
* . , . . ., ueque ad 1- \ qaae harum omnium, e l c , mque ad eacerdo . Supra pag. 242.
tio depellatur, ut pag. 242.
. ' . * .
Scholium. Const. 2 tit. 1 Novellarum, est no '. vella Justiniani 123. Verom hoc ejus cap. non est
xso*. . * . positum in Basil. Const. aulem 17 tit. 1 Norella* . ' rum, e$t novella Jostiniani 137, posita [que est]
' . ', . ' , in lib. i i i Basil., tit. 1, cap. 8, themate 8, quod
' , ' . insertum est cap. 8 tit. 1 prsasenlis operis circa
fincm.
* . .
Texlus. Eadem conet. % tit. 4 Novellarum d i . ' , * .
, . . , , OSqoe ad c i t : Qui contra, etc, usque ad obnoiii aunto, ut
\ . Supra pag. 242, 243, 244.

pag.242, 243, 244.


. * . ' ,
'.
' ', , ',
#

PATHOL G R . C I V .

S c h o l i u m . t i l . 1 Novellarum (quemadmodum diximus) novella Justiniani 123 exsistens,


ac in lib. Basil. tit. 1, cap. 37, 38, 39 osque ad
35

1099

1106

W O t l l tAfRiARCHifi CP.

40 posita, COmplectittir qaaecunque in COmpen- ' , ', ',


dio proposila sunt.
.
Textus. Similiter Ub. i , consl. 41, quae a i t :
#. ', . ', . ^
Quod unoquoque anuo, e t c , usque ad alioqcive , . . ., USque ad .
pericliteolur, utpag. 715.
. * . ' . '
Scholium. Const. 41, tit. 3, lib. cod. non est
posila in Batil., neque const. 24 tit 2 ejnsdem \
. ' . .
libri.
.
Texius. Qui episcopus |aui clericus ex p r o v i n cia, etc, usque ad e suo monaslerio Irahatur, ut , . . . , 08qiia ad
pag. 715.
.
Scholium. praesenti loco incipit uovella 123,
.
quae est io lib. Basil. lib. m, lit. 1 ,cap.47, 48, 49, * ',
50,51,52 et 53, quse in compendio [jamj propo- . ', , ' *, ' , % ', ', ',
sita, quemadmodum ad longum [in ipsa novella] , .
comprehenduntur, habent : alque illa |quidem] . lege. Quod vero episcopus citra imperiale jussum , ,
non ducatur, vel sislatur,posilura est in lib.Basil. ' . *, . ,
u i , t i t . l , cap. 17, quod sichabet,iit in compendio . ' . ' *
propositura eat.Constit. autem 17, tit. 1 Novella- , b
rura est novella Justiniaoi 137, posita[que est) ' . ', . ',
i n l i b . Basil. tit. 1 cap. 20, quod circa medium * .
ita babet, quemadmodum in textu scriptum est. ' " . ', . \
Novella 134 poeita est in lib. v i , tii. 19, cap. 9, ', ' . ^;.
themate 5. Dicii autem 8 hujus caj ita ad ver- , '
bum : Monastriara plane, aut ascetriam, nullo n
actionis genere e suis abstrahi monasteriis aut .
asceteriis concediraus.
' .
CAP. II. Quoi el qui adversus episcopoi
, .
aut clericos testimonium dicant.
*
'
Apostolorum canon 7 5 ; concilii Chalcedonensis canon 21 ; concilii Carlhaginensis canon 31, ' * ', ', ',
'.
59,128, 129, 130.
Teutus. Quale* esse oporteat qui judicio,
, . . . , usque ad * w
elc., usque ad tit. 3 Novellarum, ut pag. 719.
e

ScMium. Ttt. 5, lib. xxii, digest. tit. 1, lib. xx,


Basil. ac priraum [quidemj ejuscaput dicit: Fide
dignos oporlet esse testes, ac prodacuntor et in
pecuniariis et in criminalibus qui [quidem] lege
non prohibentur aut excusantur. Tit. 20, lib. ,
cod.estcap.2l,UU .lib.xxi, quodsic habet: R e j i ciendusajdicendo] testimonio est,qui tumulluosam petulantiam designasse judicalus est.Novella
96, de teslibus, posita esl in lib. Basil. xxi, cap.
4G,quae sic inchoat: Sancimus, el maxime in magoa hac el felice urbe : quam lege, Utiqu&valde
necessaria sit,el de iis qui testimonium ferre debeant, permulta doceat Const. 9, lit. 20, lib. IV,
cod. p o s i U est in lib. Basil. XXI, tit. 1, cap. 33,
Ihemate 2, quod ita babet: Jurare lestes priua
Oportet, quam teslimoniuro perhibeaot. Oportet
autem honestioribus potius fidem haberi.Proinde
niiustestimonium innullacausaadmittendumest,

etiamsi senator sit. Const. 25 lib. , cod. tit. 5,


est lib. xxi Basil tit. 1, cap. 45, quod sic habet:
Ex haereticis Manichaei, Borboritae, Pagani,SamarUse,MonianistsB,AscodrogiUe,Ophits,vel qui J u daicam superslitionem colunt, in nulla [re] testi-

.
' * . ' .
. ' ' ,
' ., : , ) ot *
) *.
' . ' , x*f.
', * . ' ,
;
. *
{" |', ',.^,
: ' ,
. ,
. . ' . ' fk&fc
', .
', . " , , * *
, *
.
^,
. ' . ' . {
, ' *
. ', . ' ,
9

ijoi

MOMOCANOfi. -

. IX, CAP. It-VI.

1102

, ", , - monium perhibento:reliqui vero omnes in judicio


, ^, ,
, 0\
,
, , ,
> .

, ,
.

quod orthodoxum litigatorem habet, ne admiUuntor: in cffiteris aaiem omnibuscontractibus,testamentis aut judiciis, quae haereticos litigatorea habent,quo latior facultas probationum sit,sinedistinctione testantor.Quae fero in tali constitaiione
de decurionuro ordine el statu continentur, non
sunt posita in B a s i l , sed neque notella Justiniani
45, quao inter paratitla [est].
' .

. ' . ' C A P . III. Si qu$S ubi multiS Criminibus


, ^ - chticum dCCUSavit, primum propositum CQpUt
.
probet*
'.
. '.

Concilii Carthaginensis canon 134.
, C A P . IV. Dc iU qui $ui$ epiiCOpis obe tfltM/, t ( epiiCOpo, qui SUO episcopo ejectum
.
aul communione exclusum recipit.
t , "*
Concilii Antiocheni canon 5, 6; concilii Car ', ', ', ', ' *.
ihaginensis canon 9, 29, 62, 79, 122 et 138.
. ' . *
CAP. V . De controvemis episcoporum et
.
cleiicorum.
'
Apostolorum canon 74; concilii Antiocheni ca ', ' ', ' " non 14,15; concilii Ghalcedoneneis canon 9,17;
*, ', ' - concilii Sardicensis canon 3, 5, 14; concilii Car ', ' , ', ' '
Ihaginensis canon 45, 28, 120, 121, 128.
. ,
Textus. Qua in boc cap. annotari, etc, usquc
. . ., USque ad, .
ad quaerens lege, ut pag. 126.
. "* ;
CAP. VI. De retraetatione senienUarum
.
episcopalium.

"'
*, ', *, ' ',
' , ^ ', { ^ , ' , '.
. ' . ' . '
, . . ., usque ad
.

Concilii Antiocheni canon 6 ; concilii Sardicensis canon 3, i 5, 14; concilii Carthagineniis


canon 14, 15, 28, 79, 96, 122, 125.
Textus. Const. 8, tit. 5, lib. , a i t : Qood senlenlisa episcoporum, eic , vsque ad delegavit, referto, utpag. 727.

. ' . ' . '


, ' .
. , ' . ' .
. ^ ' , '
. ', . ',
.
.

Scholium. Gonst. 8 lit. 4 lib. inon est posita in


Basil.nequeejusdem til.consl.29,const.2 tit.l Novellarum,est cap.33novellae l23,quod positum est
in lib in Basil.tit. 1 ,cap.44,acdicil eademfere,qaaa
in textu sub compendio sunt proposita. Verumtamen in fine ejusdem cap. novella haec dicit: Si ecclesiaslicum negotium sit, nullam communionem
t

, ~ D habento civiles magislratus ctim ea conlroversia



, '
.
* . * . '
'
, * *

, ,
,
'
, !
-,

sed religiosissimi episcopi secundum sacroscanonesoegotio finem imponunto.Legas etiam 45 cap.


til. 1 lib. ui Basil. quod pars est 123 Justinianeae
novellae, alque haec dicit: Practereasi qni ejusdem
synodi religiosissimi episcopi aliquam inter se controversiam habeant,sive de jure ecclesiastico,sive
de qoibusdam aliis rcbue: prius metropolilanus
ipsorum cum aliis duobus ejusdem synodi episcopisremdijudicato.Elnisi utraque parsjudicalis insiilat: tunc beatissirauspalriarcha illiusdioeceseos
audientiam ipsis accommodalo,et illo statuito quffi
ecclesiasticis canonibasct legibus concinunt,neutra parle sententiae ejuscoolradicere queuate,eCc.

iial

pATMAftcfliE

ep.

1104

, ', '; , ; ,
, .
C A P . V I L Siepi8COpUSadOer$USCOllegam\ac. ' .
' <
tionem] habens,n<m agatjed [cum illoi] tractal.
, , ! ^.
Concilii Carthaginensil canon 20.
\
CAP. VIII. Quando episcopus contra episc0. ' .
pum apud civilem magistratum
[actionem] mo- )
vere possit.
Concilii Carthaginensis canon 48.
' .
CAP. I X . De ephcopis et clericis quiin. ' \
ju$te [ex ecclesiastico ordine] ejiciuntur.
.
Concilii Nicffini gecundi canon 4 ; concilii Sar ' diceosis canon 14, 18,49.
', \ '.
TeXiUS. Consl. 23 tit. 3 l i h . I cod. facit men. ' . * .
tionem, e t c , usque ad a communione excluda- , . . . , usque ad *
tar, ut pag. 258.
. Supra pag. 258.
Scholium. Const. 23 tit. 3 lib. I, cod. non est
. ^' . ' . *
posita inBasil., neqiie COnat. 38,ejusdem lit ,nec ,
illif animum advertas.Const. autem 2, tit. 1 ' . . .
Novellarum, est novella Jusliniani 123, ac est in . ' . , 'louiml i b . Basil.III, Ut. 1, cap. 24,et8ichabet *. Omnibui ', kv
epiSCOpis et presbyleris interdieimus, ne quem- ' . ' . ', ' *piam a tacra COmmunione prius segregent,quam
<, causa monstretur, quamobrem ecclesiastici hoc ,
Canones fleri jubent. Si quis autem haec contra a ' Sancta COmmunione aliquem separaverit : ille ,
quidem q n i injuste a COmmunione Separatua fuil, ^,
resolutO vincolo majorem sacerdolem,sancta ,
dignilS habeatur COmmUBlOne.h qui injuste ,
aliquemasanclaseparare COmmunioneaususfue- *
rit, amnibus modis per sacerdotem SOb quo col- '
locatus est, a communione separabitur, quanto- ' ^ ,
Clinque tempore 11 fisom erit : Ut quod injusle , ,
alii fecit, ipse juste sustineat.
Q
C A P . X . De his qui ab Ecclesia vel com. ' . ,
munione separantur, aut ejiciuntur.
.
Aposlolorum canon 12,13, 51; COncilii Nicaeni
' , ' , ', ' canon , 12, 43 ; concilii Antiocheni canon 6 ; ', ','* * "'
COncilit Laodiceni canon 3 6 ; COncilii Chalcedo* " *
nensis canon 4, 16 ; concilii Sardicensis canon ', i ^ * ', ',
13, 1 4 ; concilii Carthaginensis canon 65; con- ' ' *
cilii sexti canon 2 1 .
'.
Textus. Const. 44 tit. 3 lib. I. Si (inquit) qui
. ' . ' . ' **
judicio, e t c , tuquead conjicialur, utpag. 263.
, . . ., usque ad . Supra pag. 263.
Scholium. Const. 14 tit. 3 l i b . I Cod. est l i b .
. ' . ' . ' *
III Basil. tit. I, cap. I, quod eadem dicit. Const. , ' , . s,
23, tit. 3 , l i b . ICOd. est pofita inBasil. Const. . ', . ' .
5, tit. I Novellarum, esi novella Justiniani 41. . ' * ; "
HOC autem ejus cap. noo est positum in Basil. . ' . ' .
Const. 2, tit. 1 Novellarum est novella Justiniani ' , xw
123, positaque est i n l i b . III Basil. tit. l , cap.26, . ' . ' .
quod SlC habet : Cerle Sl quis episcopus cum 86 '
CUndum sacros canones sacerdolio ejectUS est, ' , . ' . xCt
ingredi civitatem ausit ex qua ejeclUS est, aut 1- *
CUm derelinquere quo degere JUSSUS est : /
jubemus hunc in monasterium in alia provincia ; , *
COMtitUtum tradi.
,
3 ,
1

1105

NOMOCANON. . I X , CAP. , V I I - X l X .

1106

. '.
* *
CAP. XI. ObCUJUSmodiCdUSOS CpUC0pU$,aut
, * /, ', clericus^aut laicut [acommunione] segregetw et

si episcopus accusatus per libettum episcopatutn
, recusel^et guod non oporteat\semel]episcopum fu , ctum,[po$tmodum autem sive] justa $ive injusta
.
de cauta ejeclum, udpresbyteri gradum deduei.
', ' , ' , ', ', , ', ', " ' ,
Apostolorum canon 5, 8, 9, 11,12, 13,15,
', ', ', <, ' , ' , ' , ' ^ , ', , ', 16, 20, 24, 30, 36, 43, 45, 48, 51, 57, 58, 59,
', ', , ', ', ', o % ' - 65, 67, 70, 71, 72, 73, 76, 8 4 ; concilii Chalce donensis 6 actis Pholii episcopi T j r i , et E u s U , * thii episcopi Beryti; concilii sexti caoon 20, et
"* *. - qua) in eo apparentem in canonibus rontrarieta * ' " tem solvunl; concilii Ancyrani canon 1 8 ; con ' * cilii Neoraesariensie canon ; Gyrilli ex epislola
. ' ' .
ad Domnum cap. I, 3.
. ' . " ' GAP. XII. Quod qmnto tempore episcopus
' , COmmunicat CUm qui ab ipsO [sitte jUSta
ol .
eausa] excommunicatus est, [tanto] etiam aUi
t

episcopi cum ipso qui excommunicavit, non communicent.


'.
Concilii Carthaginensis caoon 187
' .
GAP. XIII. Quot epiieopi episeopum deponant.
.

Concilii ConetaatinopoliUni adversoa Arabia
episcopos [habiti]; concilii Carlhaginensis canon
' , ' , ' , " , ' , . 12, el 20 a duodecim [videlicel], et sex, et tiibui
epiacopis.
' .
CAP. X I V . Propter cujusmodi causas a/t.
qui$ deponatur.
' , ', " , ', * \ ' , ' , ',
Aposlolorum canon 3, 5, 6, 7, II, 20, 23, 25,
', ', ', ', ' ' , ' ' , <', ' , ' , , 27, 29, 30, 31, 35, 42, 44, 45, 46, 47, 49, 50,
', ', ', ', ', ', ', ', ', ', <, ', C 5 1 5 2 , 55, 55, 59, 60, 62, 63, 64, 65, 66, 68,
', ', ' , ', ' ', 69, 70, 81, 83, 8 4 ; concilii Nicasni canon 2 , 1 0 ,
', ' , ', '
'
', ' , ', ', ' ' ', ' , '
4'* '.
. '.
'
, / , -

1 3 ; concilii Ancyrani canoQ 10, 14, 1 8 ; concilii


NeOCfiBSariensis canOD 1; CODCilii teiti canOD 3,
4, 5, 9, 11, 86, 97 ; Baeilii Canon 70.
' " ' , ' ', ' ',

C A P . X V . 06 qualts causat aliquis sitnul


et excommuniCCiur et depOIUltur : OUt depomtur, et COmmUtliont Vtl Ecdeita separetur.

', ' , ' , '


Apoitolorum canon 28,29, 30,65.
. " . '
GAP. XVI. Quas ob causa$ elericus aut laU
.
cus amthemaie feriatur.
' D Coneilii Gangreosis eanon 18 ; concilii Gbal ', ' cedonensis canoo 2, 7 ; Basiiii ex epistola ad
Gregorium presbyterum.
* .
C A P . XVII. De eodem [delwto] bis non e$se
. '. '
exigendam vindictam.
.
Apoetolorum canon25; Basiliicanon3,32, 5 1 .
' ' , ' , '.
GAP XVIII. Obquai causas aliquis omnino
, ' ' *
\ab Eccletia] ejiciatur.
.
Apostolorum canon 28, 51, 6 2 ; eoneilii Aotio ' , *, '
' * ^ * cheni caaon 4 ; concilii Laodiceni canon 3 6 ;
concilit sexti canon 21.
*, ' .
CAP. X I X . Quando aliqui* tedem statio. .
, o i * nemque sacerdotakm retineat, non auiem reliquorum quidquam facit.
.

1107

PATRIARCHJE

1103

CP.

ConeilH Aocyrani Canon 1 , 2 ; concilii Neocae-A ', ' tariensis canon 59 ; concilii sexti canon 3, 2 6 ; ' ' " ' , "
', '.
Basilii [canon] 27, 70.
. *.
CAP. X X . Ne credatur episcopo dicenticle
ricum privalim confessum esse peccatum.

.
'.
Concilii Carlhaginensis canon 132.
. '.
CAP. X X I . De episcopis aut clericis carnet
in sanguine. aut bestiti captas, aut tnorlicinas , .
edentibus.
'
Apostolorura canon 6 3 ; concilii Ancyrani ca ' * '.
non 3 ; concilii sexti canon 67.
. '. ,
GAP. XXII. Quod episcopi, presbyteri, diaconi, et quotquot sacra ttactant, ab uxoribu$ , ,
,
$uis abitinere debeant.
.
' , ', ', ' *
"* ' , ' .
. '.
.
.
. '.
.
' *
' ' ',
' .
' . ' .
.
. '. ,
, , , themathtS, divinatoribttS, vetieficiS, el amwfetac , , * ,
, .
appendentibus.
'* .
Apostolorum eanon 6 2 ; concilii Ancyrani canon 1, 2 ; concilii Laodiceni canon 3 6 ; sancti ', * "
' .
Basilii canon 73.
. , ,
Textus. De veneficis, mathemadcis, etc, vs ,. . ., usque ad
que ad decoilatur, ut p*g. 763.
.
. ' . * . '
Scholium. Const. 1 tit. 18 lib. ix cod. posiia
est in lib. ix Basil. tit. 39, cap. 21, quod eiiam ', . ' ,
ita habet, ut io compendio propositum est. Con- . *, , . ' .
atit. 2 ejusdem til. et lib. est ejusdem 11. el lib. . .
eap. 22. Similiterconstit. 3ejusdem tit. el libri, . ' . ' .
est ejusdem tit.et libri cap. 23.Verumtamen non . *.
acriplum estin Basil. quemadmodura prius lege-
balur, sed ita babetur : Et per mactationes vati- , * * ,
cinari. Talis vero gladio punitor. Et qui bunc . etocaveritayt suasionibus, aut praenio, conflsca- , , ,
lioni etexsilioobnoxius est.Accusatoraulem bujus .
criminis non deltiorest, sed magis praemiodignus ,
habetur.Considera igiiur,ad clemeniiorem formam . < recidisse vetera jura, nec qua prius vi pradiia , 'erant, [cum eaj in repurgadoneeeseposiLa. Abro- .
gatom eet enim,ut auclor sceleris concremetur, et ,
illiquievocaront deportentur. Ad eurodem etiam . '
modum omissum est aruspicum [nomen] : et, ne ,
qmsborum ad quemquam,licet amicus ipsiussit, , *j . ' introeat. Prohibitum autem tantum est par macta- * .
tiones vaticioari.Hoc igtturnota. Gonstit, 4ejus- . ' . .

Concilii Gartbaginensis canon 3, 4, 25, 7 0 ;


concilii sexti caoon 12, 13.
CAP. XXIII. De clerico debiles subsanncnte.
Apostolorum canon 57.
CAP. XXIV. De cUrieo sibi virilia amputante.
Apostolorum canon 2 3 ; concilii Nlcaeni canon 1; concilii primi et secundi in aede Sanctorum Apostolonim [habiti] canon 8. Lege scripta supra in capile 44 tit. 1 praesentis syntagmatia.
CAP. X X V . De clericis apostatis, immolatoribus, tnagis, incantatoribui, astrologis, ma-

1109

NOMOCANON. . I X , CAP. X X - X X V .

1110

, . -Adem tit. et lib. cod. est ejusdem tlt e t l i b . B a s i l .


. *. cap. 24. V< rum neq-je boc insertum eit,quemad , modum positum fuerat ad longum: sed praetermis , - sum est, ne punirentur, qui medendi corporibus,
, aut fructuum provenlum uberem canservandi cau . sa magicum quidpiam iacerent.et imbresautgran. . * dines probiberent. Atque [illud quidem] caput
, hunc ad m o l u m insertum est. Const. ait, quod
qui magicarum artium exercitio pudicos animos
. ad libidinem traxerit,aul contra salutembominum
, - [aliquid] molitus fuerit, confiscatione et exsilio
, ! puniatur. Ne ergo animum illis adbibeas, qoae in
texlu scripta sunt, sed quae posila sunt in Basil.
, Qaoniam et a legibus, ei ab illis quae in textu po , sita sunt, definitum est, ut puniantur non solum
. , qoi propier aliquam causam magica quaepiam fa . ' * . ciuni, verum etiam qui ipsos accedunt : tametsi
. , tanquam boni cojuspiam causa [quidquam] ex . * . ', - quirant, velul qitando de ubcrtate fructuum con - eulunt. Similiter etiam constit. 5 ejusdem tit. et
* lib. cod. est ejusdem lib. et tit. Basil.cap.5,quod
, i l a a i t : Nemo divinandi artem profitentem con .
sulat. Chaldaei et magi ne in ipsis quidera divi-

nationibus se [consulendos] praebeant, et in capitale supplicium ferri obnoxii ainl.


" .
Aliud scholium.RoidL etiaro ex inseriis prosen . ^ , tis 25 cap. interpretationi constitulionibue, quod
, - tametsi ex dig. etcod. quae ante repurgationera in
- republica obtinuerunt,capitali supplicio compre , - hendereiur concremari, decollari, el in furcas
, - suspendi: non lamen imperator qui legum repur, , gationem fecit,et Basilicacoraposuit, illa recepit,
et constitutionibus ex cod. basilicis iosertis haec
. (ria non apposuit. Ne igitur adverseris posiiis in
* . * - tit. 1 lib. L X , legibus, qu digesta sunt: el capi , , tale supplicium esse concremari, decollari, et in
, , furcas suspendi,dicunt.Si enim quae bsecstatuunt
, . - constituiiones, cum recentiores sint,non recepta
, sunt: multo [profeelo] minus [sunt recepta] dige . sta. Applica igitur animum cap. 38 insertis legi' . , bus,ut quse juniores sini: non autem digestis,quae
\ . vetustiora sunt, nec ullam amplius functionem
habent.
" .
Aliud scholium. Nola item ex praesenti 25 cap.
' . quod quemadmodum ut aliqui concrementur, ab
. - ^ imperatore (quomodo in praesentig cap.interpre, - tatione diximus) non receptum est: ita neque ut
, Chaidsei el magi decollentur, sed pro boc ferre
. poana injuncta est. Breviler igitur, decollari,con , cremari, in furcam suspendi,lapidari, in profun , dum projici, non capilalem poenam, sed diram
, , , morlemesse: capilalem autem pcenam essodepor^, ' , tationem, excaecationem, manus exsectionem, et
, , rcliqua quae redilus tempus punito dant,et ut diu
, qui deliquit,puniatur,[illuro omnino] exterrainant:
, - cum ex aliis multis, tum vero etiam ex bis colli , , gens, dic,quod quaacunque jura praesenti doctrinae
/ * ) contraria in Basil. inveniunlur, digesta sint, nec
, , - (quia jure receptum
ut,quando constitutiones

1087

C A P . V I . Dedifferenliapacificarum

PATRIARCHJE CP.

eicomrk

. "'

1088
,

.
mendatitiarum litterarum.
'
Concilii Chalcedonensis canon 11 ; concilii
"*.
Carlbagineasls canon 106.
GAP. VII. Quibus episcopos subvcnire opor- . ' . teaty et de episcopis, presbyteris et diaconis, qui , , ,
indigentibtis ecclesiastici [ordinis hominibus nc- .
cessaria] mn suppediimt.
' '
Apostolorum canoo 5 9 ; concilii Sardicensis
' .
canon7.
. 01
Texius. Iadigentes haeretici non accipiunt e judiciis aut ecclesiis ea quaB honoraria dicuntur, ut ,
*, . *, . ' .
lib. i , tit, 5, const. 8 [traditur].
. * . * . '
Scholion. Cont. 8, lib. cod. est cap. 28, lit.
1, l i b . Basil. quod habet, ut in textu compen- . ' , '
diose propositum est.
. ' . , CAP. VIII. De synodis, el qui ad eas non
.
aecedunt.
', '
Apostolorum canon 3 7 ; concilii Nicseni caoon
5 ; coocilii Antiocheni canon 2 0 ; coocilii Laodi- ' ,
ceni canon 4 0 ; concilii Chalcedonensis canon ' *, '
19, 2 1 ; concilii Carihaginensia canon 48, 73, ' , ' , ^ , 4'* *
76, 95 ; concilii sexti canon 8 ; concilii Nicseni " , ' ' , ".
aecundi canon 6.
. ' * ., * .
Textus. Gonst. 2 et 17, tit. 1 Novellarum volunt, e t c , usque ad afficiantur supplicio, ut pag. , . . . , USque ad 11 , .
679.
. ' * ., ' .
Seholium. Const. 2 et 17, tit. 1 Novellarum,
8iiot novellae 123, cap. 1 3 ; et novellae 137, cap. , ' . ' , %
7. Inserla sunt autem ambo lib. Basil. m , tit. 1, . ' . cap. 20 et 21, quae eliam illic legas. Nam hic i n - ' , . ', . ' , '
aerla SUlU, ut quaa efficaciam non habeant. *
.
. '.
C A P . I X . Netemere epi&copi aut clerici (/i .
beros suos) emancipent.
'.
Concilii Carthaginensis canon 35.
G A P . X . Quomodo episcopi competentia $i- . I. =
bi loca, quce ab hmreticis delinenlur, vindicent.
.
'.
Concilii Carthaginensis canon 124.
. ' ' ,
Textus. Nofella 37, ait Ecclesiaa Africse, etc.
, . . ., USque ad ( .
usque ad auferre [posse], ut pag. 679, 682.
. ' .
Scholium. Novella 57 posila est in Basil. Hoc
autein ipsius cap. non est positam. Quamobrem . ,
.
ne inanem laborera tuacipiaa.
C A P . XI. Quod lectores plebem versus gtni-^ . ' .
.
culari non debeani.
**.
Concilii Carthaginensis canon 46.
. ' .
CAP. XII. De ephcopis, qui non convertunt
hareticoi, el de episcopis et clericis, qui non do- , ,
cent populum, et quod episcopus pro populo Deo , ,
ralionem reddal; et quando cum populus pecca- ,

vitt cleru$ excommunicatur.
.
", ', '
Apostolorum canon 36, 39, 5 8 ; concilii Carthaginengis canon 123,124; concilii sexli canon ; ', ' -7', *, *.
c

19, 64.

NOMOCAtfON. . Vilt, CAP. Vl-Xllt.

1090

. '. \ GAP. XIII. De episcopii et clericis mundamm


, , aliquid exercentibus (sive in publicum sive priva .
tum {sit) aui (etiatn) redempturam aut tutelam.
^, '
Apostoloram canon 6,81; concilit Ghaicedo * " nensiscanon3; concilii Curthagineneis canon 16;
', * ' ' concilii Nicaeni secundi caoon 1 0 ; coneilii primi
' .
et secundi in templo Sanctorum Apostolorum

[habiti] canon 11.


Textus. Conat. 17, lit. 3, lib. i c o d . velat,elc,
usque ad ministeriom negligant, ui pag. 683,
686.
818.
Scholium. Const. 17, tit. 3, Hb. cod. non est
. ' . ' " '
. ' ' posila in Baail. neqoe 40, neque5i, ne fruslra
labores.
.
Textus. Const. 2, tit. 1 Novellarum ail, quod,
. ' ; ' . ,
. . . , USqQ6 ad - e t c , usque ad desuo resarciant, utpag. 686.
. ' ' . ' . ,
. . . , USque ad .

.
Scholium. Const. 2, tit. 1 Novellarum, est no. * . * . ,
' ella Jusliniani 123, posita [qose est] in lib. Basil.
', . ', . ' , ', '. " m, tit. 1, cap. 13, 14,15. Habentautem haec,
. quemadmodum compendiose proposita sunt.Quae ' ' - ras [?ero] necessario synodicum etiaro commen tarium [die],octavo raeosis Septembris indictionis
sextae a sanctissiroo palriarcha domino Loca, de
clericispublicael personalia munera subeuntibus,
;, ' confectum: qui deeirao sexto canoni concilii Gar . * thaginensis insertus est. Item sub patriarchatu
- felicis memoriae domni Joannis patriarch mense
* Februario indiclionis octava factusest gynodicus
, ; commenlarius, qui, ne diaconi, aut summatim
, , 8 - ecclesiastici [homines] vel roonachi palroni causa ' . G rum sint, constiluit: quem etiara sexto decimo
' , - canoni concilii Garthaginensis insertum legae.
Hense autem Januario indiclionis quart, cum
^ - patriarehatum gereret felicis mernori dominus
' , , Michael Aochialus patriarcha, confeclus est syno , dicus coromentarius, qui similiter atque sacerdo tem etdiaconura,lectorem etiam eacrique ordiuis
. querocunque compleclitur, ut ab actione munda . ' norum officiorum atque muneram abstineat:cujus
quidem coiTimentarii vis eidero est inserta canoai.
, Rursus novella 68 imperaloris domni Leonia
, ; philosophi jubet, ne clerici aut monacbi pupillo , rom tutelam aut curam suscipiant: sed permittit
ut extremarum voluntatum procuratores atqueex secutores fiant. Ac [vero] magis, si pro anima
^ . & D erogaliones ab his fieri debeant. Quod sane nota.
^ Nusquam eaim alibi bujascemodi distinctionem
, , - invenies. Sed et novella ejusdem iraperatoris 86
, . eancit, ne episcopus, nequc quicunque clcricas,
, advocationibus,redempluris,aut sponsionibus oc , . cupetur : et qui tale quidpiam fecerit, ad aliquod
tempus [a communione] segregetur: qui vero [in
iisj perseveraveril[a sacrisfunctionibu8J,remo?ea , , tur. Alque haec quidem ad hunc modum. Verum
, dtaconus quidam a felicis memoriae patriarcba do mnus Luca, commemoratis canonibus reliquis , ' que legislationibas uteole, advocalura agere ali , - quando prohibitus, coram iraperatorio tribuoali

1091

PATRIAkcILE CP.

1092

praesente palriarchadixit,Canones UlosatqaelegesA ,


hodiernis advocatis habere locum : sed in ,
illius iemporis advocatis, qui in civilibus judiciis
etationeshabebantjmperialea frumentarias tesse- . II ras accipiebant, sub priraiceriis eranl, alque a
mundanis magistratibus conflrroabantur : quo ,
tempore omnino recCe clerici mundanisadvocato- ,
rum ofSciis fungi probibebantur. A i quoniam qui , bodie advocati sunt, tanquam liberaiem aliquam . !,
artem, advocationem exercent; neque sacri ordi-
nishoraines[injure]patrocinari,impediri [debere].. , .
Et sermonem suum astruens, non aclionem, sed ,
modom a canonibus puniri,causabaiur.Non solum .
enim [inquit] clerici, verum eliam episcopi pro ,
amicis [in jure] certanles, veniam consequentur : , . "
Deque qui in COnlroVersia [rei] ecclesiasticaB pa- ,
trocinium praestant, nolabuntur : quemadmodum ,
ipsum etiam jus hoc evidenler docet. Ut autem .
elericu8,qaemadmodum mundaui officiales, advo- . ' . '
catum agat,e( ab [homine] profano conflrmelur : ,
odiosum est,alque punitur. Verum quod advocati
officium aliquando mundanum fuerit, et ordinarii ; ,
advocati imperatorias annonae pensionesceperint, .
atque sub primiceriisfuerinl: [id vero] ex mulUs
constat. Lege autem postremum cap. tit. 1, lib .

Basil. el quae in prsafecti libro De advocatis digesta sunl. Tradunt enira advocalos collegium
esse, atqoe cujuscuuque temporis pracfecto confirmari. [Atque] haec [quidenrj cum dixiaset, applausumque ipei esset, eliam a patriarcha [porro causis] palrocioari, ut aniea [fecisset], permissum illi
est.
C A P . X I V . De episcopis et Clericis, qui a$- C . . ,
Cttiis mulieribus COhabitant.
.
Concilii Nicseni canon 3 ; COncilii sexli canon
' *
5 ; concilii Nicaeni secundi canon 18; Basiliiex ', ' '
epistola ad Gregorium episcopum.
,
Textus. Const. 19, tit. 3, lib. cod. ait : Sa. ' ., ' . ', ',
eerdoles, e t c , usque ad ex aequo illas partiuntur, , , . . . , USqae ad
utpag. 687, 690.
.
Scholium. Const. 19, tit. 3, lib. cod.,non est
' . '
posita in Basil., neque eliam const. 1, tit. 1 No- * ' ' .
vellarum. Const. vero 2 ejusdem tit. est novella ' . . ' . .
Justiniani 123, posita [quae estj in lib. m , tit. 1, ' ' , .
cap. 54, 55 et 56. Qoae capita ila habeni, ut in ', . ', ', , .
compendio proposita sunt.
.
CAP. X V . Quomodo episcopos, dericos, aut
. '. COStilQtis VOtO obstrtCtOS, ad mulieres ingredi^oli
, oporteat,
.
Concilii Carihaginensis canon 3 8 ; concilii N i ' *
casni gecundi canon 22.
' '.
CAP. X V I . Quod elericus cum nuptias ite. ^ ' .
rante aut prceler leges uxorem ducente, convi- ,
vari non debeal.

Concilii Neocaesarienais canon 7 ; Timothei ca ' *


non 11.
'.
CAP. XVII. Ne clerici sine episcopis suis
. '.
quidquam faciant.
.
Aposloloram canon 3 9 ; concilii Laodiceni ca '
non 57.
'.

1093

NOMOCANOIi. -

. I X , CAP. .

. '. ;
.
'.
. ' .

, , \
.
' * ' ,

' '*, ' *


" , '.

1094

CAP. XVIII. Ne cleriei ex contributione


cotnmune instituant.
Concilii Laodiceni canon 55.
CAP. XIX. De dtuturno ordine episcoporuw, et quomodo clerici sedeant, et se invicem
honorant.
Concilii Nicseni canou 18 ; coneilii Laodiceni
canon 8, 5tf ; concilii Carthaginensis canon 80,
89; concilii sextieanon 7.

'.
, , ,
, , .

T I T U L U S NONUS.
DE DELICTIS, ACCUSATIONIBUS, EXCOMMUNICATIONE, DEPOSITIONE, EPISCOPORUM CLERICORUM, CUNJUSMODI PECCATA ORDINATIO REMITTAT.

^
.


.
' * "' * ) ',
' ' , ', ', ', ',
', '
.
*.

CAP. PRIMUM. quibus et apud quos acCUSentur eptSCOpi aui cleiict.


Apostolorum canon 74; COncilii Conslantinopolitani canon 6; concilii Chalcedonensis canon
9, 21 ; concilii Carthagincnsis canon 8, H , 12,
15, 30, 128, 129; Cyrilli 6 epislola ad Domnum
capul
1.

Textus. Generaliter de iis qui de poblico, elc,

, . . . , usque ad >

usque ad jusjurandum caveant, ut pag. 707,


710.
. ' . ' ,
Scholtum. Tit. 1, lib. IX Cod. esl lib. Basil. LX,
,', . ', . ' , * tit. 34, Cap.23. Et post illud ipsum cap. SUnl alia
. . cap.qnsedocent.quinam possint mofere eccle /,, siastica judicia, el quinam possint : quiB lege.
. " ! , ' . Til. 2, lib. XLVIII Dig. est lib. LX, lil. 34, CUJUS 1
. * . ', ^ cap. quajre, et deinceps[alia] multa, quae de cri '. / . ' \ minalihllS SCtionibuS docent.Gonstit.G,lil. 2, lib. I
. ' . cod.esl Basil. lib. , l i t . 1, cap. 6, qtiod SIC habet,

w m . w * v w ~ . . . -rm
.
j,-.,
" Y ^ w j o . r .|,
p C V U IIIOA IHIII
VI lllllllIVIII I U VUUOHIII O p U U
ClYIldl]
, , , - vel militarem convenialur magistratum : sed apod
- SUOS epiSCOpOS dllutaxat, aut melropolilanos, aut
/ , patriarchas/ Eadem etiam slaluit aorea bulla cele , herria.i imperatoris domni Alexii Comneni vulgata
^ mense Julio, indictione 4,anno [ab orbe Condito]
, ' p6589,qU3B hSBC hs6C verbaaddit: Si parlittO
inler adversarios fuerit,et alteram mundani statua
- esse appareat,aller in sacrum elerum allectus sit:
. ,

[lUDCJ aclOT omnia SUbjaC6bit,et 6

1005

PflOTII PATRtARdHifi CP.

1096

qilC ad COmpetens jodiciam abibit: nisi Sl qaando , !

tribunal imperatorium aliquis requiret.Tunc enim 5( ,


omnibus eeasantibus imperatoria majestas litem cpopcp ' ,
dijadicabit,etdecidet conlroversiam.Verum hujua . ,
aure2ebullsegraentum,quodstaluit,ulqnicunqae
ad qualecuaque tribunal trahunlur, si imperatorii '
tribunalis auditorium requirant, admittaDtur: i r - . ,
ritum factum esl ex posteriore jussione ejusdem . '
iroperatoris domni Alexii Comneni,quae evulgata , .
eslmense Maio, indictiooe 3,etslatuit post proce- ' . * . ' ,
miura haec, inhacferba: Praescribit igitur omni- . ', . '
boa vobis, qui judiciis praestia, imperatoria mea , majestas,ne unqaaru posthac obtemperetiscujus- ^ .
modicunque rescriplo, quod judicum quempiam ' . * . '
judiciom ad ipsum transraissum exercere prohi- . *
beat, tametsi cinnabari subsignatum sit, tametsi
cereae bullae sigillum habeal. Sed ei quidem post libelli oblationemintra vigioti cognitionis dies,qui ,
in judicium pertractus est, dimissionem impera- ,
toriae nostra majestatis impetret, quae alterum j u -
dicem illi cui prius causa Iransmissa est, adjungat: , inunum conveniant constituti judices.et legitimam ' *
decisionera [rebus] controversis imponant.Si vero ($ "
iginti dierum tempus decurrerit, ne alier jadex ,
admittatariquoniamhocetiaiulegi videtur): neque
rero [hocj pratextu, quod fortasse postroodum *
aiatoi possit ut causa ad imperatoriae majestatis ,
tribunal inlroducatur, nullo modo (judex], quo- ^, ,
roinus judirium ferat, impediatur; sed transmis- ,
sam tibi controversiam ad legis praescripta exacte
decidai; Ut tamen litigator, Si se tojuria affectum ,
pulet,a pro vocatorio judiclo neutiquam excludatur. ' 6
Atquehoc [quidem] omnes vos judices cognoscen-
tes, nitimini commissas vobis lites s e m r e , et /
legitimura illis fiaem imponere. Non Tult enim . '
imperatoria mea roajeatas, ut posteaquam ex jus- , aioneipsiusad jadicem queropiam [aliquajcontro- , 8 ,
versia iranamissa fuerit,per cujusmodicunque po- ateriua scriptum, quod controversiara ad iropera- loriam meam majestatem iotroduci demandet, ; ,
cognitio impediatar; sed ul illa apud eumdem ju-
dicem,aut (ut uperius dictum est) [apud] judices ,
inira viginti cognitionis diea [una] cura ipso datoa, *
usquead finera,itaut8obtrabinonpossit,procedat; . ,
ac posl judicium flnitum ei qui fortasse iojuria 9

aeaffectam putabit,facult&S sit,utper prOTOCatio- , ,


nem aliud tribunal iraploret,aut potenti nostrae .
audienliamrequirat.Legasetiam 15 canonem con-
cilii Carihaginensis,et qusein illo [comprehendun- ,
tur.] Gonst. 22, tit. 3, lib. cod.est cap. 2, tit. 1,
lib. i i Basil. qood quaere iosertum exposilioni 41, , ,
canonia concilii Laodiceni. Const.vero 25, (it. 3,
,
lib. i , cod. in Basil. non esi posita.
, ' *
' ' ,
.
TextUS. Etenim leges atque canonet clericum,
. , #tc., usque ai subierint, reddant, ut pag. 710. , . . ., uaque ad * .

NOMOCANON. -

*09t

1098

T l f . IX, CAP. i .

. rSpfexuiv , Scholion. jnvenio legem aul canonem pro , hibentem, aut permiltentem, ut clerici jubent.
^ [Haud scioj itaque, an prasens legislalio ad illud
quod a Domino in Evangeliis dicitur,ne qois juret,
, respexerit, et pro sancta Scriptura legis alque ca. * ' ., ' . ' nonis mentionem feceril. Const. aulem 32, til. 3,
, lib. I, cod. non estposita in Basil., [proinde]]egaa
' ' . .
etfaro secundum Scholium cap. 27 praesentis lit.
. * ., ' , . ',
Sc/to/it/m.Con8t.50,tit.3,lib.i,cod.estcap 9.lit.
, . * * . ' 3,Iib.lii Basil Illud vero codicis:generalilereniiD l i . - cel cuique conlemnere quae pro se [indulta suntjin
, Basil. non est poMtum.Const.2,tit.4,lib.i,cod.noR
, . ' ., est in Basii;neque[vero]7ejusdem lil.etlib.neque
' . * 8,neque 13. Legas aulem cap. 44 tit. i , lib.iii,quod
, * . . pars est novell 123, ac dicas secundum illud
,,
~ ' , ' . prius actiones institui apud episcopos. Cap.aulem
' . . ' 6,ejusdem tit. et lib. ne ausculles.Est tnira hujus
' , - constitutio atque dictam receotiorem novellam
. " . abrogatum est. Sed neque alteram Justinianseam
. , . novellam, quae adversum quiddam dicil, audias.
, ^ - Nam est posita 10 Basil. Umelsi inveniatQT ;
, l gad quanlum ad [id attinet, Ul] primum apud epis$ , copos 6t metropolitanos COntroversiaB prbponan , xfiv , |* tur et sic ad patriarcham deveniauUpnimura dicto
, 44cap. tit. lib.ui applica.Quantum vero ad [id,]
, ne civiles aut militares magislratus coramercium
| aliquod adversus consecratos habeant: novellam
' . ' . * . ' impei atorum Gonstanlini et Heraclii,ac novellam
, imperaloris domni Alexii Comneni,quaram in i n i , tio pr&senlis tit mentionem fecirnus,audias Legas
$ ,
. insuper 15 canonem concilii Carthaginensis, et 9
$ canenem Chalcedonensis,quaequeinipeocompre, $ hendunlur,qu8eomnemambiguitatem solvuntlpsa
. , ' aatera 29 const. quse in Basil. posita non esl,huoc
, ' ad modum habel: adveraus enim tales episcopales
, - fententias provocationi locum non esie, a praede. ' . cessoribus nostris lege caulum est. Sane 4 const.
, , est novella imperatoris Justiniani 83, non autem
in Basil. poiita est. Et const. 15, est novella 79,
. ' . quaa ipsa etiam non est agnita.
' , . ' . ',
.
. ' .
Textus. Scias quod COBSt. 2, ejusdem tit.
* . , . . ., usque ad - \ qooe harum omnium, e t c , usque ad sacerdotio depellatur, utpag. 242.
. Supra pag. 242.
Scholium. Const. 2 tit. 1 Novellarum, est no. ' . * .
'. vella Justiniani 123. Verum hocejus cap. non est
. . ' . positum in Basil. Const. autem 17 tit. 1 Norella* . )* rum, est novella Justiniani 137, posita |que est]
* . ', . ' , in lib. iii Basil., tit. 1, cap. 8, themate 8, quod
' , ' . insertum est cap. 8 tit. 1 praosentis operia circa
fincm.
' . .
Textus. Eadem conat. 2, lit. 1 Novellarura d i . ' , ' .
, . . . , DSque ad c i t : Qui contra, etc, usque ad obnoxii sunto, ut
. Supra pag. 242, 243, 244.

pag. 242, 243, 244.


. * . ' .
'.
* . ', . ',
PATROL GR. CIV.

Scholium.Con$t.% t i i . 1 Novellarum (quemadmodum diximus) novella Justiniani 123 exsistens,


acio l i b . Basil. tit. 1, cap. 37, 38, 39 osque ad
y

36

1099

PHOfII P A f R i A R C H . f i C P .

40 posita, COUipleCtilur qafiecunque in compen- ' , ', ', -

dio proposila suot.


Textus. Similiter Ub. i , const. 41, quae ait :
Quod unoquoque anuo, e t c , usque ad alioqdve
periclitentur, utpag. 715.
Scholium. Const. 41, Ht. 3, lib. cod. non est
posila in Basil., neque const. 24 til 2 ejnsdem
libri.
Textus. Qui episcopus |aut clericus ex provincia, etc, usqueade suo monasterio trahatur, ut
pag. 715.
Scholium. praesenti loco incipit uovella 1*23,
quseest i n l i b . Basil. lib. ui, tit. l,cap.47, 48, 49,
50,51,52 et53, quseincompendio [jam| proposita, quemadmodum ad longum [in ipsa novellaj

. * . * . '
. '
. * . .
.
, . . . , DSqae l d
.
.
' *,
. ', , ' ' , ,', , ', ', ' ,
, .

comprehenduulur, habenl : atque illa |quidem]

#. ', . ', . ' ,


, . . ., usqtie ad .

lege. Quod vero episcopus citra imperiale jussum , ,


non ducalur, vel sistatur,posilum est in lib.Basil. . ', . ,
iu,lit. 4, cap. 17, quod sic habet,iit in compendio . ' . '
propositum eat.Constit. autem 17, (it. 1 Novella- ',
rura est novella Justiniani 137, posila[que estj ' . , . ' ,
inlib. HiBasil. tit. 1 cap. 20, quod circa medium ^
ita habel, quemadmodum in texlu scripturn est. ' " . ', . 6*,
Novella 134 posita est in lib. v i , iit. 19, cap. 9, ', ' . .
themate 5. Dicit autem 8 hujus cap. ila ad ver- , '
bum : Monastriara plane, aut ascetriam, nullo
actionis genere e suis abstrahi monasteriis aut .
asceteriis concediraus.
CAP. II. Quot ei qui adversus epi$copo$ . ' .
, .
aut clericos testimonium dicant.
Apostolorum canon 75 ; concilii Chalcedonen ' * > sis canon 21 ; concilii Carlhaginensis canon 31, * ', *, *,
89, 428, 129, 130.
'.
Teulus. Qoale* esse oporteat qui io judicio,
^ elc., usque ad til. 3 Novellarum, ul pag. 719.
, . . ., USque ad '
1

Scholium. Tit. 5, lib. xxii, digest. tit. 1, lib. xx, . * . ' .


Basil. ac primum [quidemj ejuscaput dicit: Fide . ' ' ,
dignos oportet esse testes, ac prodacuntur et in ' .,
pecuniariis et in criminalibus qui [quidem] lege , )
non prohibenlur aut excusantur. Tit. 20, lib. iv, ) .
cod.eslcap.2l,lit.l,lib.xxi, quodsic babet: Reji- ' . ' , ^.
ciendusa[dicendo] lestimonio est,qui tumultuo- ', ' . ' ,
sam petulantiam designasse judicatus est.Novella
96, de leslibas, posila est in lib. Basil. xxi, cap. .
4C,quae sic inchoat: Sancimua, e( maxime in ma-
| ',."*,
goa hac el felice urbe : quam lege, uti quae valde : ' ,
necessaria sit,et de iis qui testimonium ferre de- beaot, permulla doceat Const. 9, lit. 20, lib. iv, . * cod. posita est in lib. Basil. xxi, lit. \ , cap. 33, ,
tberoate 2, quod ita habet: Jurare testes priua . * . ' . '
oportet, quam teslimonium perhibeant. Oportet ', .
autem honestioribus polius tidem haberi.Proinde ', . ^*, ',
B0ius testimoniuro in nulla causa admiUendum est, , .
etiamsi senator sit. Const. 25, lib. l , cod. lit. 5, .
est lib. xxi Basil tit. 1, cap. 45, quod sic habet: $,
Ex haereticis Manichaei, Borborilae, Pagani,Sama- . ' . * . '
ritae,Monlanistie, Ascodrogil,OphilaB, vel qui J u - , '
daicam superstitionem colunt, in nulla |re] lesli- . ', . ' , *

IjOI

ftOMOCANON, -

. IX, CAP. -VI.

1102

, ", , - monium perhibento: reliqui verd dmnes in judicio


, ^, ', ^ - quod orthodoxum liligatorem habet,ne admittun , - lor: in caeteris aaiem omnibascontraclibui, testa. 0\ mentis aut judiciis, quae bsereticos litigatores ha , bent,quo latior facultas probalionum sit,sine dis , , - tinctione testantor.Quae vero in tali constitatione
, de decurionum ordine et stalu continenlur, non
. sunt posila in B a s i l , sed neque novella Justiniani
45, qucc inter paralitla [est]
, , ',
.
. '.
CAP. III. Si quis ubi de multis criminibus
, - deficum dCCUSavit, primum propOSitum Caput
.
probet
\
. '.

Concilii Carthaginensis canon 134.
/ , C A P . IV. De H$ qui 8Ut$ epitCOpis obe (liuilt, t de epi$COpO qui fl 8UO tpiseopo ejectum
.
aul communione exclusum recipit.
', 7 *
Goncilii Antiocheni canon 5, 6; concilii Car ', ', ', ', ' '.
thaginensis canon 9, 29, 62, 79, 122 et 138.
. ' . *
CAP. V . De controversiis episcoporum et
.
eleiicorum..
'
Apostolorum canon 74; concilii Aotiocheni ca ', ' ', ' " non 14, 15; concilii Chalcedonensis canon 9,17;
' , ', ' * - concilii Sardicensis canon 3, 5, 14; concilii Car ', ' , ', ' '
thaginensis canon 15, 28, 120,12t, 128.
. ,
Textus. Quae in hoc cap. annotari, e i c , usque
. . ., USque ad, .
ad quaerens lege, ut pag. 726.
. * ;
GAP. VI. De retractatione senlentiarum
.
cpiscopulium.

"
' , ', ', ' ',

',

',',,',.'.

. ' . ' . '


< , . . ., usque ad
.

Concilii Antiocheni canon 6 ; concilii Sardicensis canon 3, 4, 5, 14; concilii Carlhaginensis


canon U , 15, 28, 79, 96, 122, 125.
Textus. Const. 8, lit. 5, lib. , a i t : Quod sententiao episcoporum, elc , vsque arf delegavit, referto, ut pag. 727.

. ' . ' . '


Scholium. Consi. 8 tit. 4 lib. non est posita in
, ' . Basil.nequeejusdem tit.consl.29,const.2,ti(.l No . , ' . ' . ellarum,est cap.33novellaB (23,quod positum est
. \* ' , ' in lib Basil.til. 1 ,cap.44,acdicit eademfere,quaa
. ', . ', in lextu sub compendio sunl proposila. Verumta* . men in 6ne ejusdem cap. novella haec dicit: Si ec . * clesiasticum negolium sit, nullam communionem
, - D habeiltO civiles magistiatUS Clim ea COtllrOVersia
sedreligiosissimi episcopi secundum sacroscano, ' nesnegolio finem imponunlo.Legas eliam 45cap.
. tit. 1 lib. iii Basil. quod pars est 123 Justinianeae
' . ' . ' novellae, atque haec dicil: Practereasi qui ejusdem
' synodi religiosissimi episcopi aliquatn inter se cons, * - iroversiaro habeanl,sive de jure ecclesiastico,sive
" de qoibusdam aliis rcbue: prius metropolilanus
, , ipsorum cum aliis duobus ejusdem synodi episco , pisremdijudicato.Elnisi utraque parsjudicalis in ' sittat: tunc beatissimuspatriarcbailliusdioeceseos
> , ! audientiam ipsis accoramodalo,et illo statuito q u
, ecclesiasticis canonibuscl legibua concinunt,neu ira parte sententiae ejuscontradicere quounte,e(c.

iio3

P A T R I A R C H J E CP.

1104

, 6>, , ; ,
, .
CAP.VIL Siepi8C0pUSadversu$C0llegam\aC'
. ' . "
tionem] haben$,non agatjed \cutn illo] tracial, , *$.
' .
Concilii Cartbaginensis canon 20.
CAP. VIII. Quando episcopus contra episco- . ' .
.
pum apud civilem magistratum [actioncm] mo1

vere possit.
\ .
Concilii Carthaginensis canon 48.
CAP. IX. De episcopis el clericis quHn- . ' \
.
jiute \ex ecclesiastico ordine] ejiciuntur.
' '
Concilii Nicni lecundi canon 4 ; concilii Sar ', ' , ' .
dicensis canon 44, 18,19.
, * . ' . *
Textus. Const. 23 tit, 3 lib. cod. facit mentionem, etc, usque ad a communione excluda- , . . . , USque ad '
. Supra pag. 258.
tur, ut pag. 258.
Scholium. Consl. 23 til. 3 lib. i , cod. non est . ** . ' . *
posita in Basil., neqtie consl. 38,ejusdem tit ,nec
illif animum advertas. Gonst. autem 2, tit. 1 ' . . .

Novellarum, est novella Justiniani 123, ac,est io


. ' . ,
lib. Basil.iu, til. i, cap. 24,etsic babet: Omnibus ',
episcopis et presbyteris interdicimus, ne quem- ' . ' . ', 3 k*tpiam a aacra communione prius segregent,quara <, causa monstretur, quamobrera ecclesiastici hoc ,
canonesfierijubent. Si quis autem haec contra a ' sancta communione aliquem separaverit: ille ,
quidem qui injuste a communione separatua fuU, ,
resoluto vincalo per majorem sacerdotem,sancla ,
dignus habealur communiooe.Is vero qui injusle ,
aliquem asancta separare communione ausus fue-
rit, omnibus modis per sacerdotem sob quo col- '
locatus est, a communione separabitur, quanto- ' ^ ,
cunque teropore illi fisum erit: ut quod injuste , ^.
alii fecit, ipse jaste sustineat.
Q
. I . ,
CAP. X. De his qui ab Ecclesia vel com .
munione separanlur, aut ejiciuntur.
Apostolorum canon 42,13, 51; concilii Nicaeni
' , ' , ' , '
canon 5, 12, 13 ; concilii Antiocheni canon 6; ', ', '* "*
concilii Laodiceni canon 36; concilii Chalcedo- "' *
nensis canon 4, 16 ; concilii Sardicensis canon ', '* ' , ' ,
13, 14; concilii Carthaginensie canon 65; con- ' ' "*
cilii sexti canon 21.
' .
Textus. Const. 14 tit. 3 lib. I. Si (inquit) qui . ' . ' . *
judicio, etc, usquead conjicialur, utpag. 263. , . . . , usque ad
. Supra pag. 263.
. ' . ' . '
Scholium. Const. 14 til. 3 lib. cod. est lib.
lii Basil. tit. i, cap. i, quod eadem dicit. Const. , * , . ' ,
23, tit. 3, lib. cod. non esl posita in Baeil. Consl. . ', *. * . *
5, tit. Novellarum, est novella Justiniani 41. . '
Hoc autem ejus cap. non est positum in Basil. . ' . * .
Const. 2, tit. 1 Novellarum esl novella Justiniani ' , .
123, positaque est in lib. iu Basil. lit. , cap. 26, . ' . ' .
quod sic habet: Gerte si quis episcopus cum se- '
cundum sacros canones sacerdolio ejeclus est, ' , . * . * " * ,
ingredi civitalem ausit ex qua ejecius est, aul lo- &
cum dereliaquere in quo degere jussus esl: ^
jubemus huac in monaslerium in alia provincia ; ,
,
constitutum tradi.
,

1105

NOMOCANON. . I X , CAP. ,-.

1106

. ' . GAP. X I . ObCUJUSinodi CdUSOS epi$MpUS,aUt


, * , ,
clericus,aul laicut [acommunione]segrcgetur,et,

si epttcopus accusatus per libellum episeopcUum
, recusei.et quod non oportat\semel]episcopum fu , ; ctum,[postmodum autem sive] justa tive injusta
.
de causa ejectum, adpresbyteri gradum deduci.
', ' , ' , ', ', , ', ', "*,
Apostolorum canon 5, 8, 9, 11, 12, 13, 15,
', ', ', <, ' , ' , ' , ' <, ', , ', 16, 20, 24, 30, 36, 43, 45, 48, 51, 57, 58, 59,
', ', , ', ', ', o<T, ' 65, 67, 70, 71, 72, 73, 76, 8 4 ; concilii Chalce donensis ex actis Photii episcopi Tyri, et Eusta, * thii ephcopi Beryti; concilii sexti canon 20, et
"* *. - qua) in eo apparentem in canonibus contrarieta ' tem solvunl; concilii Ancyrani canon 18; con ' * cilii Neof.aesaricnsk canon ; Gyrilli ex epistola
. ' ' .
ad Domnum cap. 1, 3.
. *. " '
CAP. XII. Quod quanto tempore episcopus
* non communicat cum eo qui ab ipso [sinejusta
.
causa] excommunicatus est [tanto] etiam alii
B

'.
' .
.

$
' , ' , ', " , ' , .
- ' . U
.
' , ',
', ', ', ' , ',
', ', ', ', ' ' , ' ' , ^ ' , ' , ' , ' ,

episcopi cum ipso qui excommunicavit, non communicent.


Concilii Carthaginensis caoon 187
GAP. XIII. Quot epiicopi episcopum deponant.
Concilii Constantinopolitani adversus Arabia
episcopos [habili]; concilii Carlhaginensis canon
12, et 20 a duodecim [videlicet], et sex, et tribus
episcopis.
CAP. X I V . Propter cujusmodi causas QUquis deponatur.
Apostolorum canon 3, 5, 6, 7, 11, 20, 23, 25,
27, 29, 30, 31, 35, 42, 44, 45, 46, 47, 49, 50,
51^52, 55, 55, 59, 60, 62, 63, 64, 65, 66, 68,
69, 70, 81, 83, 8 4 ; concilii Nicasni canon 2, 40,
13 ; concilii Aocyrani canon 10,14, 1 8 ; concilii

', ', ', ', ', ', ', ', ', ', " \ ', c
', ', ' , ' , ' *,
', ' ', ', '
' Neoc&sariensis canon 1; COncilii iexti canon 3,
', ' , ', ', ' ' - 4, 5, 9, 11, 86, 97 ; Basilii Canon 70.
', ' , '* ' " ' , ' ', ' ', " ,
4*' ) '.
. ' .
C A P . X V . Ob quales causas aliquissimul
, et exeommunicetur et deponatur aut depona, - lur, et communione vel Ecclesia separetur.
.
', ' , ', '
Apostolorum canon 28,29, 30,65.
. " .
CAP. XVI. Quas ob causas clerkus aut laU
.
cu$ anathemate feriatur.
' Concilii Gangrensis canon 18 ; concilii Chal ', ' cedonensis canon 2, 7 ; Basilii ex epistola ad
.
Gregorium presbylerum.
. '. "
C A P . XVII. De eodem [delieto] bis non esse
.
exigendam vindictam
' ' ' , ' , '.
Apostolorum canon25; Baeilii canon 3,32, 5 1
, ' ;
GAP XVIII. Obquai causas aliquis omnino
.
\ab Ecclesia] ejiciatur.
' , ', '
Aposlolorum canon 28, 51, 6 2 ; copcilii Aatio ' ^ cheni canon 4 ; coocilii Laodiceni canon 3 6 ;
^ , *.
concilii aexti canon 21.
. .
CAP. X I X . Quando aliquis sedem statio , nemque sacerdotakm retineat, non autem reli*
.
quorum quidquam facU.

1107

P A T R I A R C H i E C P .

1108
1

Goneilii Anejrani canon 1 , 2 ; coucilii Neocae- , ' aariensis canon 59 ; concilii sexti canon 3, 2 6 ; ' * ' "* ' , ^ '
', *.
Basilii [canon) 27, 70.
CAP. X X . Ne credatur episcopo dicenticle- . *. *
rieum privalim confessum esse peccatum.
.
'.
Concilii Carthaginensis canoo 132.
GAP. X X I . De episcopis aut clericis carnet . '.
, in tanguine. aut bestiti captas, aut morticinas
.
edentibus.
'
Apostolorura canon 6 3 ; concilii Ancyrani ca ' " '.
non 3 ; eoncilii sexti canon 67.
CAP. XXII. Quod episcopi, presbyteri, dia- . ' . ,
, , ;
conU et quotquot tacra ttactant, ab uxoribu$
,
$ui$ abttinere debeant.
.
', ' , ' , ' ' *Concilii Carlhagineniis canon 3, 4, 25, 7 0 ;
7 ' , ' .
concilii sexti caoon 12, 13.
CAP. XXUI. De clerico debiles subsan- . '. ;
ncnte.
.
.
Apostolorum canon 57.
. '. CAP. XXIV. De cUrieo sibi virilia ampu.
tante.
' xiw
Apostolorum canon 2 3 ; concilii Nicaeni canon 1; concilii primi et secundi in aede Sanc- ' ' ',
Corum Apostolorum [habiti] canon 8. Lege scrip- *. ta aupra in capile 14 tit. 1 praesenlis syntagma- ' . ' .
.
tia.
CAP. X X V . De clericis apostatis, immola- . '. *,
, , , toribus, magit, incantatoribus, astrologis, ma
thematitis, divinatoribus, , et e m / d f l , , , wi
, .
' . xiwi
' , ' ' '.
. , ,
,. . ., Qgque ad *ote
.
. ' . ' . ' tou
SthoUum. Consl. 1 tit. 18 lib. ix cod. posita
est in lib. ix Basil. tll. 39, cap. 21, quod eiiam ', . ',
Ha faabet, ut in compendio propositum esl. Con- . ' , , . * ' :.
t i l . 2 ejusdem tit. ct lib. est ejusdero 11. et lib. . .
eap. 2 2 . Similiterconstit. 3ejusdem tit. el libri, . ' . * ' .
est ejusdem tit.et libri cap. 23.Verumtaroen non . '.
acripluin estinBasil. quemadmodum prius lege- ;
baCur, sed ita habetur : Et per mactaliones Yati- , ' * ,
cinari. Talis vero gladio punilor. E l qui hunc . evocaveritaul suasionibus, aut praenio, conflsca- , , , *
tiooi elexsilioobnoxius est.Accusatorautem bujus .
eriminis non deUtorest, sed magis praemiodignus ; , knato
habetur.Consideraigitnr,adcleraeniioremformam . recidisae velera jura, nec qua prius vi pradiia , oWerant, [cum ea) in repurgatione eese posila. Abro- '.
gatom est enim,ut aoclor sceleris concremetur, et , **
illi quievocarunt depottentur. Ad eurodem etiam .
modum omissum esl aruspicum [nomen] : et, ne ,
quishorum ad quemquam,licet amicus ipsiussit, , $ . **"
introeat. Prohibitum autem laotum est per macta- . *<**
tiones faticinari.Hoc igiturnota. Conetit. 4ejus- . * ' . , ^*
c

appendevtibus.
Aposlolorum canoo 6 2 ; concilii Ancyrani canon 1, 2 ; conciiii Laodiceni canon 3 6 ; sancli
Basilii canon 73.
Textus. De veneficis, mathematicis, e l c , vsque ad decollatur, ut ptg. 763.

1109

1UQ

NOMOCANON. . I X , CAP. X X - X X V .

, (. -Adem tit. e( lib. cod. est ejusdem ttt el lib.Basil.


. ' . cap. 24. V* rura neque boc insertum eat,quemad , modum positum fuerat ad longum: sed praelermis , - sum est, ne punirentur, qui medendi corporibus,
, aul fructuum provenlum uberem canservandi cau , . sa magicum quidpiaro facerent,et imbresautgran. . # dines probiberent. Atque [illud quidem] caput
, hunc ad ino-lum insertum est. Const. ait, quod
qui magicarum arlium exercitio pudicos animos
. ad libidinem lraxerit,aut contra salulemhominum
, - [aliquid] molilus fnerit, confiscatione et exsilio
, puniatur. Ne ergo aniroum illis adhibeas, qoae in
texlu scripta sunt, sed
posila sunt in Basil.
, Quoniam el a legibus, ei ab illis
in textu po , sita sunl, definitum est, ut punianlur non solura
, cfai propier aliquam causara magica quaepiam fa . ' . ciunl, verum etiam qui ipsos accedunt : (ametsi
. , tanquam boni cujuspiam causa [quidquam] ex . . ', 3 - quirant, velut quando de ubcrtale fructuum con - eulunt. Simililer etiam constit. 5 ejusdem tit. et
* 61 lib. eod. est ejusdem lib. et tit. Basil.cap.5,quod
, i l a a i t : Neroo divinandl artem profitenlem con .
sulat. Chaldaei et roagi ne in ipsis quidem divi-

quae

quae

nationibus se [consulendos] praebeant, et in capitale supplicium ferri obnoxii sint.


* .
Aliud scholium.Hola, etiam ex inseriis prasen . ^ . tis 25 cap. interpretationi conslitutionibua, quod
, - tainetsi ex dig. etcod. quae ante repurgationem in
- republica obtinuerunt,capila!i supplicio compre , - benderetur concremari, decollari, et in furcas
, - Q suspendi: non lamen iroperator qui legum repur, , gaiionem fecit,et Basilica composuit, illa recepil,
e( constilutionibus ex cod. basilicis insertis h c
. (ria non apposuit. Ne igilur adverseris posiiis in
* . * - tit. 1 lib. L X , legibus, quae digesta sunt: et capi , , tale suppliciura esse concremari, decollari, et in
, , furcas suspendi,dicunl.Si enim quae bsec statuunt
, . - conslituliones, cum recentiores sint,non receptae
, s u n l : multo [profectoj minus [sunt recepta] dige . sta. Applica igitur animum cap. 38 insertis Jegi ' . , bus,ut quaB juniores sint: non autem digestie,qu8B
\ . vetustiora sunl, nec ullam amplius functionem
habent.
" .
Aliud scholium. Nola item ex praesenti 25 cap.
' . quod quemadmodum ut aliqui concrementur, ab
. - ^imperalore (quomodo in pnesentie cap.interpre, - tatione diximus) non receptum est: ila neqoe ut
, Chaidaei et tnagi decollentur, sed pro hoc ferre
. pcena injuncta est. Breviler igitur, decollari,con , cremari, in furcam suspendi,lapidari, in profun> , dura projici, non capitalem poenam, sed diram
, , , morlemesse: capilalem autero pcenam essodepor^, ' , tationem, excaecalionem, manus exsectionem, et
, , reliqua quae reditus terapus punito danl,et utdiu
, qui dtliquit,puniatur,[illuro omnino] exterrainant:
, - cura ex aliis mullis, tum vero eliam ex his colli , , geos, dic,quod quaecunque jura prasenti doctrinae

* contraria in Basil. inveniuntur, digesta sint, nec
^ ^ , - (quia jure receptum sit, ut,quando constitutiones

1111

1112

CP.

digeetede UDaeademque[redifersa]staluunl, *
\
.

,
.

) . ,
. , )
.
, 5
, ' .
nofil),etiamnummiror,quomodoconciliumistius-
,
modi lum tulerit senteniiam.Siquidem excideree oeotCbrislianorum corpore baerelicos docli sumos : , ,
supplicio autem ipsos afficere non didicimus.Ve- ,
rum eum obstinati sunt, civili legi tradimus, at-
que a magistralibus io illos sententie ferunlur. .
. . " ,
Textus. Const. 6. Qui elementa lurbant, e t c ,

illffi digeslis praeferantur) auctoritatem juris obtineredebeant: el,quod legibus omnibusque Novellia, ut benignius leges interpretemur, atque ita
seotenlias feramus, placeat. Ne itaque ruireris,
concilium Conslantinopolilanum temporibus sanctissimi illius patriarch domni Michaelis OxilaB,
ni Bogoinili concreroarentur, et staluisie et mandasse. Veri enim simile est, de legibas (unc tractatum non fuisse. Quin potius, quod Bogomili
mordicus et obsiiaate suae baeresi inhaerentes,ianquara [constantise suae]testimouiam,concrematinem praecipuerint, Ego aulem sciens nullum unquam canonem supplicium perraisisse (non eniin
ecclesiastica lex, sed civilis, corporales poenas

, . . ., usque ad

iuque ad deportenlur, ut pag. 289.

Supra

pag. 289.
Scholium. Nota etiam ex praesenti cap. quod
neque ut a bestiis interimantur, qui per manes
inimicos suos occidunt, receperit const.6. Basil.
inaerta: sed etiam hos gladio puoiri constituerit.
Atlendas igitur paulo antu scriptae nostne inler
pretationi. Const. 6, ejusdem lit. et lib. COd. e s t

tit. 39, lib. LX Basil. 29, qaod sic habel : qui ad


noceodum hominibus manes evocant, gladio puniunlor. Constitulio 7, est cap. ejusdem l i l . et
lib. XXVII, quod iia a i t : Dignitatibus praediti
tornientis non suntobnoxii, nisi incrimine laasaB
majeslatis. Sed etsi qui magi, aut qualemcunque
divinandi arlero modice profiteri deprehensifuerint, nullo digoitati privilegio utuntor. Convenit
enira ipsorum facinori,ut poenas luant, ai in comitatu [principisj id committant.Vide lgitur,quomodo btc quoque aruspices quiqoe ex somniis divinant,omissi sint, ac qualii cunque divinatio lalius
prohibeatur. Similiter eliam, ut negantes contra
generalem regulam,qu accusalores [criminationem] probare vtilt, omnino [io acuieo ungolis].
aulcentur, omissum est. Constit. 8 est cap. 28
ejosdera 39, t i l . quod sic habet, ut in compendio
propositum eat Const. 9, est iiU cap. lit. 39
ejusdem L l i b . , quod eadem narrat. Constit. 3
tit. 4 lib. cod. eat cap. 26 lit. 17 lib.vn,quod i U
habet: Primo Paschali die, etiam nulla speciali
imperatoria jussione in hoc praevenienle, omnes
qui iu carceribus sunl, absolvantor : nisi si aut
aacrilegas, aul adulter, aul virginum raptor, aut
aepulcrorum violator, aut veneiicus U : nisi falaam monetam exceptel: niii ?el homicida velparricida,veladver3usprincipemurbemve[quidpiam]

tfiolitus sit Const, vero 10 l i M lil>. i , cod. cet

. .

, . ;, ;
, $ . " .
, ' . *
. '*,
' **. * . . . *
* .
, . '

. " "
' , . &

. ' . . ' >* .
? . ' . .
' . * .
. * . ' . * .
. " ' . ' * ,
, ,
, , aptsa^ f,
, , I m
, , ,
, % ,, ' *.

1113

NOMOCANON. -

IX, CAP. X X V .

1114

* . * , . A c a p . 17 tit. 1 lib. I Basil. quod 8IC habet, Ut in


' ' , , COmpendlO propositum 6St.
.
. . ' . *.
Textus. Et tit. 11, ejasdem lib. constit. 2.
, . . ., usque ad Nemo etc, usque ad probalum fuerit crimen, ut
. Supra pag. 289, pag. 289-290.

290.
. * ' . '
Scholium. Const. 2 tit. 11, lib. i , cod. est
. * ' . * cap. 7, lit. 1, lib. Basil. quod a i t : Nemo jecur
. - etexsta inspiciens,cruciflxionig poenam forroidans
* futura explorato. Constit. 8 tit. 17 lib. cod.
. ' . ' . * non est posila in Basil., quod [videlicet,] quae in
- novella 7 de repudiis comprehenduntur, suffi ' cianl. Docet enim inde etiam dirimi conjuges,
$ ' [ . ' quod alter alterius vitae malis artibus autveneflcio
$ * . - insidiatus sit. [Est aatem] posita in lib. Basil. 28,
,, tit. et. Similiter 117, const. 2, tit. 65, lib. f i l , est
cap. 136, tft. 1, lib. ix Basil. qnod ita dicit: Qui
. ' . manifeste de criminibosconvicti sunt, et confessi,
* . ' , . '* ' . non amplius provotare poisunt. Neque vero te* , . roere rai voci credenduro eet. Nota aotem quod,
, quanquam ipsa const. de iis dolum qui veneBcii
, damnantar,tractet: is tamen qui Basil.composuii,
$ , de quibuscunque criminum reis legem hanc pro - posuerit. Nota item quod in fine dicitur, ne facile
, ' iis credatur, qui adversum se confitenlur. Qaaeras
[?ero etiamlib. L X , tit. 50, cap. l,thema 7, quod
. sic a i t : Non est credendum confessionibus reo , rum,nisi eliam evidens probalio judiceminstrual,
' , ' etlib. ix, tit. 4, cap. 1, quaeque illic annotata
r

. ' . ' ' , - Q sunt. Consl. 3 tit. 41 Hb. I X cod. est cap. 25
, tit. 50 lib. L X Basil. quod dicit : Si mulier accu. * . ' . ' setur, lanquam veneno maritum suum occiderit,
. ' . ' . ' et adversus illam servi non solum proprii, sed et
, . ' ' . * alieniexaminentur: primum autem alieni, sitque
- emm demonstratum argumenUim : ipsa quoqua
/ , * mulier torquetur. Const. 16 Ut. 47 lib. ix cod.
*, est cap. 56 tit. 51 lib. L X , quod ait: Ne facile
, , judax capilalis pcenae [senientiam] proferto : nisi
, . ^ . prius reus per suara confessionem, aul testium
' . ' . "' interrogatiouem ive tormeotaita convictus sit,ul
' . ' , ix eibi ipsi adversari possil. Caelerum praesens
- eap. etiam ad thema 7, cap. 1, tit. 50, lib. L X ,
, interpretare.
'

,
. ' ' . * . ' .
. ', . ', . ', " - D
TewtUi. Et lib. 10, fit. 15, C O M l . 1. Licet

, . . ., usqae ad . Supra pag. 290, 291.

unicuique, etc.,

usque ad profligatur. ut

pag.

290, 291.
. ' . ' . *
Scholium. Const. 1, tit. 15, lib. x, cod. est
. ' ' . ^ cap. 43, lit. 7, lib. Baiil. L T I , quod sic a i t : Ut in
, . suisaat alienislocis thesaurum quaerere penniUa - tur,nemoprecesofferlo. Neque tanquam ipse, vel
, , tanquam alius quispiam theiaurum invenerit,
[quisquam] iupplicato. Nam si quidem in suis lo , cls,sive nullo scelerato sacrificio aul alia quapiam
arte legibus vetita thesaurum (id est, conditas ab
, ' aliquibus pecuoias [longo] tempore ignoratas) in , venerit, inventis libere fruitor: nque ulliDei bt>
(

1115

PATRIARCILE CP.

neficium ad illum calumniandum converlunto.


Postquam vero hoc lege concessum est, superfluum fuerit de eo preces offerre : quippe cum
princeps omnium preces praevenerit. In alieno
porro loco, neque invito neque |non] volente aot
ignoranle domino, quisqaam thesaurum quaerere
audeto : sed sive preces obtulerit, sive non oblatis precibus contra hanc legem iu alieno loco
scrutando thesaurum invenerit : inventa ad loci
dominum pertinenlo : inventor aulem tanquam
qui legem temeraverit, vehementer punilor.
Quod si cum neque quaesisset, r.eque preces obtulisset, aed dum forte araret, aliasve alienani
terram coleret, non perscrutandi studio in alieno
loco aliquis Ihesaurum repererit : inventorum
dimidium ipge hicrator, alterum vero loci domino
dato. Quaeras etiam lib. Basil. xv, tit. 1, cap.67,
coost. 1, tit. 7, lib. cod. est cap. 23, t i l . 54,
lib. Basil. L X , quod expresse habet, ut scriptum
esi. Const. 2 ejusdem tit. ei lib. est cap. 24,
ejusdem tit. et lib. Basil., quod sic habet, ul in
compendio propositum est. Const. 3 est cap. 25,
quod sic habet : Qui sanctum baptisma prodit,
testimonium uon dicit, neque testamentum fac i l , neque ulli in haeredilate succedit. Apostata
enim habetur. Aniraadverte igitur, id quod in
texlu positum eal, ne [videlicet] istiusroodi cum
hominibus conversenlur, et, ne ipsi poenitentiae
tempus babeant, non esse additum in Basil., s*d
lanqaam ab humanitate alieoum, expulsum. Ilaque propter baec eliam Basil. archileclo sunt
agendae graliae. Novella Justiniani 37, quse de
Ecclesiis Africanis [tractat], noo est inserta
Basil. Const. 4 memorati 7 til. lib. l c o d . est
cap. 26, dicti 54 lit. lib. L X , quod sic habet, ut
in compendio propositura est. Gonsl. 5 est cap.
27 ejusdem tit. et lib. quod eadem recenset.
Const. 6 esl cap. 28 illius l i l . quod similiter j u bet.
Texlus. L i b . lit. 9, const. 1 8 : Judaeus, etc,
wque ad canlbaridas dederil, ut pag. 767.

1116

, *
.
,
,
. 8
, ,
,
<, *
> ,
,
. ,
*,


, ' , .
', . ', . ',
* . ' . ' ,
. * ' . '
^, . ' ' .
. \ . '
. ,
. * . . '
,
, ,
.
,
,
, '
,
, , '

. 3* . ' .
* , . '*
* . '
. ' . . ' .
, "' .
. ' . .
. ', . ', . ' , ,
. . . , USque ad , .
. ' . * ,
5c/zo//wm.Const.18 tit.9 l i b . i cod.estcap.41 lit.
1 lib. Basil.quod habet.ut in compen.iio proposi- . ' * . '
tum est: excepto,quod Judaeus capitaliter punialur. , ,
Id namque in Basil.non est posilum.Digest 7,lit.2, . .
lib. ix, dig. est thema 7, lil.3,Iib.LX,quod ait : Qui ' . ' . ' .
non occidit, sed morlia causam praeslilil (puta, qui ' ' . ' , venenoin pro medicamenlo, aut gladium furenli , ,
dedit) in factura, non (aulem) lege Aquilia lene- ,
tur digest. 8, est 8 cap. ejusdem lit. et lib. Simi- , . ' .
liter etiara 9 dig. 4, tit. 2, l i b . x, dig. est thema * . . ,
% cap. 4, (it. 3, lib. xLii,quod sic habet: Excep* ', * .} * . "
tis oominibus roliquae res deducunlur in judicium . ' ' . * . '
familiaa erciscundae. Mala eliam medicamenta, et -/
magici similesque libri : sed judicis offlcium
est, ut hnec protiuus corrumpat. Non dividun- , ,
tur autem, quse ex sacrilegio vel peculalu quae- ,
eiu sunt, vel v i , aut aggressura. Animadverta* . 05

1117

NOMOCANON. -

. IX, CAP. X X V l .

, igitur, quod in Dig. scriptum sit, ne magici libri


, . 3 malaque medicair.enta dividanUir: Basil.autem illa
dividi dicat. Atque illud [quidem] Basil.multo est
, . - exaclius. Recte enim dividuntur illa', ut q u in
, dominio fuerint. Ot autem offlcio judicis combu , rantur,alterius rationis est: ne |videlicelj ex illis
, . aliquibus noceatur. Digest. 35, tit. 1, lib. xvm,
dig.est thema 3,cap.35, tit. 1, lib. xix Basil quod
. ' . eumdem admodum habet. Digest. 15, lit. 10,
' . * . * lib. X L V I I , dig. est cap. 15, tit. 21, lib. L X Basil.
' . ' . ' quod eadem dicit, exceplo quod constitutionibus
. ' , * . ' tenealur,qui peraslrologiainaliainve divinationem
, . ' ' . ' furem dixerit, qui non erat. Hoc enim in eodem
, - cap. non est positum, sed in ihemate 8 ejusdem
, cap. digest. 2, tit. 8, lib. X L V I I I , dig. est cap. 3,
. tit. 39, lib. LX Basil. quod eadem feredicit,qu& in
. ' texlu scripta sunl. Additautem Basil. ut qui ama . ' . ' . ' loria conficiunt,post publicationem bonorum rele . . * ' . ' gentor.Quae vero de pigmentario scripta sunt,col locata sunt in themate 3ejusdem cap., quod ait :
. Et pigmentarius [etiam] qui temere alicui cicu . tam, salamandram, aconitum, pityocampam, bu - prestim, mandragoram, aul cantharidas dedit.
* * . * , , , , , .
. . ' , TextUS. Digest. 13. Qui vetila, etC, USqHC cA
, . , ., USque ad - supplicium infligilur, Utpag. 767.
|

Scholium. Digest. 13, est ejusdem Hb. et tit.

>. ' .
. . ' . ' . ' .
' ,
' . ' . '

cap. 9, quod eadem dicit. Bigest. 28, tit. 19, lib.


XLVIII, et positum in Basil. Et dig. 38, tit.
19, ejusdem XLVHI lib. dig. est thema 6, Cap. 38,
tit. 51, lib LX, quod babet Ut SCriplum est. Le-

, "* ' . '


gas [vero] eliam canones In cap. 20, tit. 13 prae ' , . sentis operis posilos, quod de apostalis, saerifl ' . ' . catoribus, magis, incanlatoribus, aslrologis, ma thematicis, divinatoribus, et amuleta appenden, , , , tibus docet.
, , .
. "'. , ,
CAP. X X V I . De episcopis et clerid$ qui
.
percutiunt, aut occidunt.
? ', "' ' ' '
Aposlolorutn canon 27, 6 5 ; con ilii primi et
" * eecundi in aede Sanctorum Aposlolorum [habiti]
'.
canon 9 ; Basilii canon 55.
. ' . ' .
Textm. Const. 2, tit. 1 Novellarum, etc, us , . ,. , USque a d 0 t t ad hominein OCCldit, Ut pag. 770
.
, * . ' .
Seholium. Consiit. 2 tit. 1 Novellarum,est no ' ' vella Justiniani 123posila[que est] in lib.Basil.m,
, . ', . ', tit. 1, cap. 25, quod habet, ut significatum est.
. ' . ' . Tit. 10, lib. X L V I I Digest. et 35, !ib. ix cod.positi
' . ' , ' sunt in til. 21, lib. Basil. L X , ab ipso initio,ciijus
* . ' ' mullacap.quaere.Tit. 1 lib. X L V I H digeat. positus
. ' . est in lib. L X , tit. 31, cap. t, et deinceps.Tit. 16
' ^ ' , lib. ix cod, positns est in lib. L X , t i t . 39, cap. 13 et
. ', . ', ' . " . ' deinceps.Ex hisigilur lib.et tit. diversa cap. lege.
* , ' Ac [lege etiaroj 8 canonera sancti Basilii,posilam. ' ' ^ que ineode homicidis novellam iraperatorisdom. . . , ' niHanueltsComneni.Digesl.5,tit.l9,lib.XLViu est
, tbema 2, cap. 5, lit. 51, lib. L X , quod expreese
}

1119

PATRIARCHJE CP.

1120

eadetn dlCll. Digest. 11, est thema 3, cap. 11,


ejusjem 51, tit. quod omnino eadem narrat.
. ' . ' . ' ,
* ' . ' ' (. ' . '
' . * . '.
CAP. XVII. De episcopis et clerici$> qui . KZ*. ,
,
alea ludunt, inebriantur, spectacula visunt, ,
se , , , pulcra violant, furantur, pejerant, fotnerantur,
, ,
semi$ses [usuras] capiunt, aut aliud sibi turpe


luerum excogitant.
.
', ' , ' , ' Apostolorum canon 25, 42, 43, 44; concilU
NlCfiBni canon 17 ; Laodiceni caDOn 4, 5 4 ; Car ' ', '
thaginensis canon 5, 16 ; concilii eexti caoon 10, ', "' " ',
23, 24, 50, 5 1 ; concilii Nicaeni secundi canon ', ', ' , ' ' '*
', ', '.
4 ; Basilii canon 14, 17, 29.
. ' . ' . '
Textus. Const. 34 tit. 4 lib. 1 cod. Episcopus,
, , . . ., USque ad e t c , usque ad imminoant, ut pag. 298, 299.
. Supra pag. 298.
. ' . ' . ' )
Scholium. Const. 34 tit. 4 lib. cod. non est
posita in Basil. Constit. 2 t i l . 1 Novellarum est . * ' ,
novella Justiniani 123, posila [queest] in lib. m * .
Baail. t i l . 1, cap. 2, quod complectilur quaecun- ' ' . '
. ',
que in lextu comprehensa sunt.
.
Textus. Non modo pejerare, e t c , usque ad . ,
. , ., Uique ad
dictum Tidetur, ut pag. 298, 299.
B

. Supra pag. 298, 299.


. ' . ' . *
Scholium. Coustit. 25 tit. 3 lib. cod. non est
excepta in Basil. Const. 3 tit. 12 lib. cod. est .
cap. 11, t i t . l , lib.v Basil quod insertum est inter- ' . ' . '
pretationi cap.2,tit.5, praesentisoperis.quodnihil ' ' . ' \,
dejurejurando tractans lege.Const 6 ejusdem Ub. ' .
el tit.cod,est thema ult cap. 13, tit. 1, lib.v Basil. ' . ,
nihilque de jurejurando iractat. Qurendum est . ^ .
igituran episcopi et clerici conceptis verbis jurare .
debeant.El existimo,quod poetquaro quae rapita ex ' . ' . *
codicibue excerpta el in Basil.posita sunl.quorum , . etiam Photius in lextu menlionem fecit, omnino
jurisjurandi non meminerunl,prorsus vetitum sit ,
ne episcopus aut clericus juret.Idcirco enim etiara ,
pro concepto jurejurando adinventa scripta [cau- ,
tioj esi, quae el confessionis locum oblineat, et , . quod conceplum jusjuranduro praestilurum erat .
, ,
adimpleat. Lectores itaque conceptis verbis ju
,
rare perperam coguotur
c

. ,
.
. ' ' .
Textu*. Atqui const. 3 tit. 2 Novellarom, etc,
usque ad ejusve aestimalio, ut pag. 299.
, . . . , usquead
, . Suprt

pag. 299.
Scholium. Consl. 3 til.2 Novellarum,est novella
Justiniani 131,posita[que est] in lib.Basil v,lit 3,
cap. 9, quod insertum est scholio cap. 1, t i l . 2,
praesentis operis circa iniliuro. Gratias igitur age
patriarchaB Pbotio,qui recte interpretatus est episcopos et clericos,lanquara id quod intereal.usurasexigere. Tit. 2 lib. vi cod. positus est in lib.
Daail. tx, tit. 6, cap. 18, tc quaeras varia hujas

. ' . ' . ,
',
', . ' , . '
' . ' .
.
)
, , ' *
. ' . " *U

1121

NOMOCANON. -

. I X , CAP. X X V I I .

*l22

' . " . ' . de frtlS furibllS. Tit. 2 Hb. XLVll dig.


. . positus esl in l i b . Basil. LX, lit. 12, cap.l ,ac dein ' . ' . ceps quaoras cap. 2, 3, 4, 5, quae expresse eadem
' . ' . ', ' dicunt quse in texiu scripta sunl.Sed quaeras etiam
. ', ', ', ', alia ejusdem lit, cap. qilffi de nec manifesto et
. manifesto furto doceni, ac dicas, quod lametsi bi
. . \ - (iluli sacerdolum fuTum meminerint, atta , - nien quia ex quibus legibus conveniantar, neque
. ' ' > prifilegium his datum Slt, 6 de furtO COn ol , venire possint : necessario communi de furtia
, jure et ipgi COnstringeDtur.
) /,.
. , TeXtUS. Qui incendio aot oaufragio, etc,
, . . . , usque ad ' . usque ad tit. 2, digest. 26, ut pag. 300.
', . ', ' " , eupra pag. 299.
Scholium. Constit. 18 tit. 2 lib. cod. est
. ' . ' . "* cap.35, tit. 6, lib. L X Basil., quod sic dicit: Si quis
' " . ' . ex incendio vel naufragio qiiidpiam abstuleritaut
. imminuerit,inlra definitum annum proler pceoam
, StatUtam,in quadruplum,p08t ailuUID in sim . plum lenetur. U i atltem fisco etiam quadruplum
. . detui\quomodo [id] io cod. comprehendatur, non
- positum est in Basil. DlCUDt ergO nonnulli idcirCO
, - fiscum quadruplum eiigere.Yerum, quOIOodo
). mihi videtuT, inde quod Basil. dicit eum qui ita
. peccaril, eum quadruplo etiam StatutS pcen ob 3 noxiumesse:con$tituitaretiam fiscum quadruplum
exigere p0SSe.AU ? ! 31 cap.tit.3,Ub. L, hflBC :
, Qui rapit,aut dolo turrum percipitex naofragio,in
. ^ quantum tenetur ei qui damno atfectus est,tantum*
' . ' . ' 8 - dem etiamflSCO dat.Porro lil.9,lib.XLVII D g.pOSI , tUS est 1D tit.20,Hb.LX Basil. Qui COmpleclilur tW , ctatumeOTum qu incendio ruina Subripiun . ' . ' tur.Dicit autem fiois cap. 1 ejusdeni lit.competere
. . ' ' gupra pecuniariam poenam eliam actioncm crimi - nalem. Atque est hoc speciale in iis qui ex iocen . dio,ruina,liaufragio[quid]rapiUbt.Puniun(urenim
' . . - tum peUOiarie,tum criminaliler: quod UialUS de , . lictis fit, quemadmodum dicit digesl. 7, tit. 9.
; : - lib.XLVII dig.quod ipsum 6St thema 2,cap. 57, lit.
, . 12, lib. LX Basil. qood habet, Ut in compendio
proposilum est.Neque enilD injurius aul fuT,$icri . mtnali actiODO impetitUS punitUS sit,p<Bnam peCU' . ' , ' . niariam dat.Sane dig. 93,lil. 2, lib. X L V I I dig non
' ' . ' . ' ^est positum in Basil. Nola tamen, quod quando
. criminaliter de delicto aclio moia fuerit,in crimen
, - subacriptiooes dentuT. T U . 2 lib. III dig. e?$t lib.
, . Basil. , l i t . 2, qtli d0C6t quibdS modlS tnfamia
{ ' . ' . ' ilTOgetur, ac lege Ihema 3, cap. 1, quod dicit :
. '- Infamis 6St, qui SUO nomine furti, Yl bonorum
; raptOTIim, injuriarum, de dolo [malo) damnatUS,
. f . ' . aut nondum lite contestata soper his actionibue
. ' datis pecuniis pactUS fuerit.
. *
' . " ,
, , ^ , %\
< .
. TexttlS* De Sepulcrortim violatoribllS, e t C , 118*

' . ' , . . ., usque ad


. ' . ', ". Supra paf. 500.

que ad consl. 3 [traditur], uipag. 300.

1123

>

P A T R I A H C H J E

CP.

1124

Scholium. Tit. 12 lib. XLVH dig. esl til. 23, . ' . ' .
lib. L X Basil. qui de violatione monumenlorura, . ' ' ri?e corporum sepiritur Iradilorum docet. Dicit ,
autem ejusdem tit cap.8 rSepulcri violalierimen . .
ad legem |Juliam| de ?i publica refertur.Competil
eroeliam [actio] pecuniaria.Verum peenae quan- . .
tilas in Basil.non est iranssampta.Cap [autern] 1,
dicit: Sepulcri violati crimen infamiam irrogat. . ' .
Tbema 7 cap. 4, ail : Qui sepulcra violant, et . ' ' . *
cadatera spoliant, el armali [id faciant|, capite , plectunlur: si sine armie, usque ad metalli [pce- ,
nam procedilur.] Gap. 10 dicit: Qui reliquias vel , ) .
oasa mo?erint,et quae deinceps in textu compre- * . , ,
bendantur. Tit. 7 lib. xi dig. est til. 1 lib. xux ' . ' .
Basil. qui de monumentisel sumptibos fuoerum ' . . ' '
docet. Theroa [?ero] 4 cap. 3 tit. 23 lib. L X , ait: |
Reliquiae mortuerura non sunl conlreclandaa aut . * ' . * *.
vexandaB : sed quaealiqaandiurecondit&fuerini, ' ! eas transferri Jicet.Cap.7 ejusdem tit.ail: Monu- . raentum deteriue faciendum non esl: sed lamen . ' .
reliquiis oon conlactis illud reficere Hcet. Cap. 7 . , ,
lit. 1 lib. ix Basil. in fine : Quod si loci dominus *
(inquii)cilrajussumsacerdotiavel principisejiciat . ' . * . '
ab alio sepullum, aut recondita ossa, actione in- . '
juriarum convenilur. Et cap. 90 tit 3 ejusdem ,
lib. dicit : Justa de causa magistralum adire, e( ,
corpus sepultura lraditura,in alium locum irans- . . *
ferre,etiamsi commisceri debeat, Jicet.Et cap. 14: ' . *
Nemo, inquit, humanum corpus cilra juesionem ,
iraperaloriam in alium locum Iransferto. Atque velUS [quidem ] estconlraria COnst.l .Ha3C * . ' * *
enim ob justam causam ad decretum magialratua
reliquias transferri permisil.Illa tero justae causae , ' .
nasquam meroinil,quod citra jussionem imperato- riam illas Iransferri non liceat.Tit. 13 lib.xLvui .
dig. posilos esl in tit. 45 lib. LX Basil. cujus 2 ,
cap. ait : [Lex Julia) pcculatus movetur adversus
' eum qai ex [locis] sacris, aut religiosis, etc. . ' . ' .
[quidpiam] subripuerit.Cap. 4 dicit: |Lege Jolia] . ' ' .
peculalus tenelur qui sacra ex monumenlis aut ' .
pactinias capil,aut [etiam] quod donatum esl Deo. , , .
Const. 5 tit. 19 lib. ix cod. posila est incap. 12, ' . ,
lit. 23, lib. L X , et lege 11,12, 13 et 14 cap. qua ,
eadem dicunt,quae in compendio proposita.Const. . * . ' . '
3 lit. 4 lib. icod. eet cap.26,tit. 17, lib. vuBasil., . ' ' . * ,
quod eliam legas insertum interpretationi c a p . 2 5 ^ a l ' , ' , ' ' .
praesentis 9 tit. HSBC [autemj cura ita [sese] ha- 8 . '
*.
*
- *' , .

beant,notabis,quod sepulcri violalilege teneantur, ' . " * .


qui corpora defunclorum plenis justis sepulta, * , R citra imperatoriam epistopalemve jussionera vel ' .
magiglralus decrelum removerint Verum magis- * . ,
Iratuscitrajuslam causam illorum Iralalionem per-
mittere nequeuni: sed imperalor et episcopi illam , , &
iadistincte permiltere possunt. Qui ergo dicunt,
citra praejudicium illara a quocunque Geri, modo .
turpis lucri causa non subsit: quomodoroihivide-
lur, male dicunt. Propterea enim quidam vene- .
randae sancli Mocii capsse praefeclus cum cilra .
ietiusraodi perroissionem reliquias tramposuis-
c

ff

1125

ftOMOCANON. - fclT. IX, CkP. -*.

1126

" , 8et, Synodum a praafeclura dojectUS est, et


, . - depositUS.
;
.
. '.
CAP. XXVIII. De his qvi matrimonium,
, , .
vinum, aut earnes abominantur.
' ', ^
Apostolonim canon 51, 53, 66; concilii Ancy ' "* ' , '.
rani canon 14 ; concilii sexti canon 13, 30.
. ' .
CAP. XXIX. De permissis aut prohibUis
, nuptiis, et quod lectores ptiberes facti inteno ^ ;
- gentur an matrimonium contrahere velint, et
, , ie concubinatu, scortatione, atque adulterio.
, .
', ' , ' , ', " ,
Apostolorum canon 17, 18,19, 38, 26; con ' cilii Ancyrani canon 10; concilii Neocaesariensis
', 6', * ', ' 3 canon 1, 9, 10; COncilii Chalcedonensi* canOD
* ' " , ' , 14, 15; concilii Carthaginensis canon 16 ; con* \ "\ \ *\ *\ V * ' , \ cilii sexli caoon 3, 4, 6, 12, 13, 48, 58; Basilii
" , '* , ', '. canon 3, 6, 16, 69, 70 ; Tbeophili ex commoniV

torio canon4, 5.
. ' , . ' , . '
Textus. Lib. 1 cod. tit. 3, const. 5. Si quis,
' , . . . , USqtte ad etc, usque adfiscuscapiel, ut pag. 782.
.
. ' . ' . ' .
Scholium. Constit. 5 tit. 3 lib. cod. et con, ' . . stit. 44 ejusdem lit. non sunt positae in Basil.
, ' . * . Neque [etiam] constit. 13, tit. 1 Novellarum,qua
, pars esl novellae Justinianeae 5. Neque [ilem]
' . . const. 1 ejusdem tit. Novell. qu pars est novel * .
C lffi Justinianeae 6.
, ,
, '
, ' ,
, '
. . 8?
, , . "
.
. ' . .,
Textus. Conslit. 2, ejusdem Ht. Si decurio,
, . . ., usque ad etc, u$que ad muUatur, ut pag. 783.
.
. * . ' .
Scholium. Const. 2 ejusdem 1 tit. NoYellarum
. "' ' est cap. 26 norellae Justiniani 123, sive cap. 33
, . ' ' . tii.l lib.ui Baail.,quod eadem compleclitur qu&in
. compendio proposita sunt.Loquitur autem 24 cap.
' . , ' . ejusdem novellae, sive31 cap. ejusdem tit. quin . , ' etiam 32 [cap.Jde eo quod ordinandiinlerrogentur
an caste vivere possinl: el de sacerdolibug nuptias
, , \ - contrahentibos et lecloribus nuptias ilerantibus,
. " qiuecunque a patriarcha fusius comprehensasunt.
. De iis vero qui Deo consecratas [mulieres aut]
, , rapiunl, aut constuprant, aut corrumpunt, docet
, ' . Deadem 2 COIlSt. tit 1 Novellariim,qUd3 6St Cap. 63
' . ' . ' - oovellae Justiniani 123, stoe cap. 12 tit. 1 lib.
, . ' ' . ' . Basil., quod eadem dicit quaa io compendio suot
, proposita,excepta poena. Siquidem Basil. eosqui
. [id scelus] committunt,ac eorum in scelere socios,
; , \ ex lege periculum sustinere : qui vero Nomoca . nonem composuil, illos capitaliter puniri dicit.
Tu inlerim Basil. magis aodi, et si discere velis
1

tATRIARCHifi CP.

1127

CQJQSmodi legitimaB pO^nS Sint, lege lib. L X , tit. . , U-

58, cap. 1, quod sic habet : Qui rapuerint mu- . ,


lierem, aut sponsam aut nondum sponiam, aut . * . *, 01
Yiduam, sive ingenua sit, eive ancilla, aut [etiam] , , ,
libertina, et maxime si mulier Deo consecrala , $ ,
ait, legitime puniuntur. Nempe si cum armis
ive gladiis, aut fuslibas raptum fecerinl, hujus- , * ' ,
modi gladio paniuntor. Qui vero ipsis roiniste- , ,
rium prabuerint, aut conscii fuerint, aot folun- , tarii receperint, aut qualemcunque opam tule- , , ,
r i n t : verberati ettonsi, naribus mulilanlor.Quo- , niam qui cum armis rapere statuunt, parali sunt ,
eliam occidere, si qui obsistanl. Si vero omnino ' ,
sioe armis raptus factus sit, qui illum fecit, ma- . 3<
nu motilator : qui vero in raptu auxiliati sunt, , aut [ejus] conscii fuemnt, aut ministerimu praes- , ,
titerunt, aut sponte receperunt, aut qualemcun- , , ^, [
que opem tulerunt, verberati et lonsi exsulanto. , Quaeras eliara novellam imperatoris doroini , ;.
Leonis philosophi 35, quae propemodum eadem '
.
sancit.
C A P . X X X . De iis qui matrimonii causa . .
.
mulieres rapiunt.
' *
Apostolorum canon 67 ; concilii Aneyrani canon 11, 2 5 ; concilii Chalcedonensia canon 27; ', ' ' "
contilii sexti canon 9 2 ; Theophili ex commoni- { * .
torio canon 2.
. . ', . ', . ', ' Textus. Lib. 1, tit. 3, const. 5. Si quis, e t c ,
, . . ., nsque ad usque ad prsescriptione utitur, ut pag. 309.
. Supra pag. 309.
Scholium. Const. 5 lit. 3 lib. cod. non estc . ' . ' . * .
posila in Basil., neque [eliam] 53, neque fero tu , ', xal
illis auscultes. Const. 3 tit. 4 lib. cod. est cap. * . ' .
26, t i l . 17, lib. VII Basil. inserUque est inter- * . . " ' .
prelationi cap. 25 prosentis 9 t i l . , quod legas. ' . , )
Coost. 1 tit. 24 lib. III cod. posila est in cap. 91 ' . * . ,
tit. 5 lib. vn Basil. Hoc autem cap, praetermis- . ' . ' . * .
sum est.
.
. ' . *
|

Texlus.Tu. 41 const. 1, qoi dicit servo,


e t c , usque ad sunt omnia, ut pag. 310, 311.

, . .
. ', . ',
. . ., USque ad , . Su

pra pag. 310, 311.


Scholium.GonstiiA iit. 41 lib. m cod.estcap. 46
. ' . ' . * .
lit.51ib.Lx,quod dicit: Constitulio siroilis secundae . ** ' . * .
est et tertiae; etdicit quod dominus ignorans delic- . ' '
tum servi [judicio] dunlaxat noxali teneatur : non ^
ignoransautem,suo nomine.Universum vero cons- , . " 6
litutinnis jus hujusmodi est, ut si alienus servus .
rapuerit, intra annum quadruplum [vi] bonorum ,
raptorum actio exigal: post annum fero simplum, ,
quo dorainus servum noxa dedat aut ipse in id , *
quantum ad eum pervenit teneatur. At si cons- , ,
cio [servus] rapait, ad id quod competit, is om- .
nino obstringatur, id est, ad quadruplom aul ad ,
simplum. Quod ai uxorem luam rapuit, conlra ' , .
ipaum servum publicam accusationem instituas. , '
Const. 3 tit. 13 lib. vn cod. est cap. 3 tit. 18 . ' . ' .
lib. X L V I I I Baeil., quod sic habet: Si servus ' , . * * .
raplum virginis detulerit, aut per conniven- , , 3 {
t

NOMOCANON. . IX, GAP. XXX.

1129

,
. \ .
' . . , ' . ., ' ' .
' . ' . , . '
' . ' .,
' . ' . '
*

, ,
, , , ,
.
.
,
, - |
.

i , ,
, , , ,
, .
,
.
. ' ,

, ,
^
,
, .

.
, , .
. . ' . ' . ',
, . . ., USque ad
Q .

1130

tiam suppressum arguerit, libef fit. Const. 7 lit.9


Hb. ix Cod. non est posita in Basil. Neqoe [etiam]
til. 10 ejusdem lib. neque 11. Gonst. i tit. 13
lib. ix Cod. est cap. 1 tit. 58 lib. LX, atque
ipsum quidem insertum est 29 cap. praesentis 9
tit. circa finem : ejus autem 2 thema haec dicit:
Si ilaque ex his quiepiara aut aroulierumparentibus, aut fratribus, aut tutoribas, aut curatoribus, aut patronis, aut dominis in ipso raptii fuerit comprehensus : convictua propriis ipsorum
manibus interficitor : prcesertim [tero] si molieres nuplas rapere conati fuerint. Atque hoc ipsom dicimus. si qois saltem sponsam suam rapuerlt. Sed si tales effugere potuerint: et Cooatantinopoli et ubicunque terranim magistratus
atque magistri mililom eam rem viodicanto, ipsoque comprebensos punionlo, provocare ipsia
non concedentes. Ei si quidem [mulieres] raptaa
ancillae vel libertinae sint, raplores utique [supplicio] obnoxii sunlo; si vero ingenuae, res raptorum, eorumque qui eia auxiliuin prabuerint, ipsarum dominio cednnlo : [idque] profidentia divilum judicum atque parentum : [ut] illse reain
dotem [ipsis procedant, aut] si nubere nolint,
[pleno jure ab ipsis] possideantur. Ut autem mulier ipsum raptorem in marilum deligat, aut parentesejus id ipsijubeant, illicilum esto. Raptoribus porro, et qui in raptn auxilium ipsis pfaebuerunt, omnea constitutionis pcenae incurabunto : conscii aulem et minislri, quique illos sue. ceperunt,aut quamcunqueopemattulerunt,[prio8]
' dictae poenae, sive volentibus mulieribus sive nolenlibus raptusfactus sit, subjacenlo. Qninetiatn
mulieris parentes, si [raptum] patienter tulerint,
deportanlor. Si uero servua etiam in ea ra deprebendatur, |is] omnibus aliis poenis cessantibus concremator.
Textut. Et lib. 47, tit. 2, digest. 39: Qui merelricem, etc, usquead confiscari dicit, ut pag.
790.

. ' . ' . ' .,


Scholium. Digeat.39 tit.2 lib.xLVii est cap.39 tit.
2 . ' * . ' . 12 lib.LX,[quod habet], ot in compendio propoai. - tum est.Scias tamen, qood tametai talis ut fur aut
, - plagiarius non leneatur: pecuniarie tamen a raa, , jgistrata puniatur et castigetur. Quaeraseliam the.

ma ullimum tit.37 lib. LX,quod circaflnemdicit:


' . ' . , Quialienamancillam stuprat, si dives eat,pro de licto aureos triginla sex ancillaB domino praebelo:
, si vero vilis, verberator, et quatenue facere potest,
* . ^ triginta sex aureos dato. Digeat. 29, tit.5 lib.XLViii
-, , ' - estthema ult.cap.29 til.37 lib. LX,quod itattabet,
"' . ' . ' utscriptum est.Dig.5 lit.6 lib.XLvm Dig.est Ibema
. ' ., ' . 2 cap.5 tit.18 lib. L X , quod habet,quomodo scrip ' . ' . . (umest.CoDstit.l tit. 1 Novellarum esl cap.12 nofis ' . * . ' . . veliae Justiniani 6, sed non estposila inBasil. No ' ' . ' . ' . vella 17, quae de mandatis disserit, estcap.21
. ' ' . ' . , tit.3 lib.vi Basil,quod baec ad verbum dicit: CfiBle . ' \
, rum horaicidia, et acjulteris, et raptum virginam
1

PATROL G R . G I V .

30

1131

fcHOTIl PATRIARCH4S CP.

1132

commiUeDlibu8intra[sacro8]terminossecurilatera 51 tlc . nonservabis: sed inde eosabstrahes,et supplicmm * , . * * . "


illie irrogabis. Neque enim his qui ad bunc delin- . *
qountmodam:sedcaeteri8,neabiroprobioribus la- , ,
lia patiantor, convenit parcere. PneeertiiB [vero 8 ,
com] sacrorum [locorom] imraonitas a lege non in- ,
jariantibus,sed affectis injuria concessa sit. Alque . (&![adeo] ne possiblle [quidem] sit,ut uterque, tam , /
qui injuriam facit, quam qui patitur, [ex aoquo] in . " u
aacrosanclorum locorum iramunilate protegatur. ,
Constit.2 ejusdem tii.Novellarum,est novella Jus- , h
tiniani I23,[atque posila in lib.iv Basil , tit.i.cap.
12, haec dicit: Si qais [ascetriam] rapuerit,etc, ut , , w
scripta sunt in textu.Novella l43,posita esl incap. . ' . . ,
2 tit. 58 lib. Lx,quod tradit quemadmodum mani ' . ?
featatum 6St. Legas eumdem 58 lil. etiam to- Q . ' . ' ,
lum,utquispeciosaquaedam acmoltadequarum- , ? .
Clinque mulierum raploribus doceat.
* . ' ' . ' .
. ' . ,

CAP. XXXI. De sacri ordinis hominibus, . '.
.
qui se cum mulieribus lavant.
Concilii Laodiceni canon 30; concilii sexti
' *

canon 77.
'.
Textus. Novella 117, quae de repudiis, etc,
. ' ,
usque ad lucretur doiem, ut pag. 791.
. . ., usque ad .
Scholium. Novella Justiniani 117 posita est in
. '
lib. xxviii, tit. 7, atque 4 thema cap. i, haec dicit . ' . ' ' ' xif.
in haec verba: Si una com extraneis viris nolente marito agilei convivia, aut cum iis se lavel.Alque , ,
eet haec etiam una causarum, qu matrimonium
aolvuol.
.
CAP. XXXII. De episcopis et clericis, qui . ' . ,
laici faeli luerint^ aut ud [mundanas] dignitate*
, .
pervenerint, aut mUitaverint.
'
Apostolorum canon 83 ; concilii Nicaeni canon
' *.
12; concilii Chalcedonensis canon 7.
Textus. Lib. God., tit. 3, const. 37 : Servi . . ' . ' , , ',
qoi, etc, usque ad vitam sectalur [obtinet], ut ,. . . , USquO ad
.
pag. 791.
. ' . ' . ' ..
Scholium. Gonst. 37 tit. 3 lib. God. non est
posita in Baiil. neque ejusdem tit. 52, neqoe 53. . , ' .
Quseras aulem lib. Basil. iv, tit i, cap. ll,thema . ' . . *
3, quodsic ait: Qaodsi monacbusmonaslerium ', . ', . ', ' , ' reliquerit, et ad saecularern vitam transierit : bic ,
militia primum et honore,si quem habet,denuda-j ^ , *
tos per locorum episcopumetprovincisBpr&sidem
in monasterium remitlilor: etres quas postea ha- , ,
bere monstralus fuerit, ad monasterium,in quod , 8
immittitar,pertinento.Sidenuo quoque monaste-
rium relioquat: (unc preeses eum provinciae, in . : ,
qua invenlus fuerit, delineto,et subjecte sibi co- $
borti accenseto. El cap. 3 ejusdem lib. et lit. , quod sic habet: Caetemm ai quis ad monasticara . . ' . .
tenire vilam Yoluerit,jubemus,ut si quidero de eo '
constet, quod nulli fservili] condilioni obnoxius |
sit, praesul monasterii habilum illi, quando sibi ,

visum fuerit, adhibeat. Si de eo non constet cui-

, .

133

NOMOCANON. -

. I X , CAP. -.

4134

, - nam conditioni obnoxius sit,intra tresanoos habi ; , '



6 / .
,
, ,
, ,
.


.

,
-

tum is roonasticum non assumat, sed intra praedictum tempus monasterii prsesul periculum facilo,
si pedem referre velit.El si intraIriennium emergat aliquis,qui hunc vel servum, vel colonum,vel
ascriptitium suum esse dicat,quodque vel agricolationis laborem fagiens, vel aliquid furatns, vel propter aliquoddelictum in monasteriumingressussit,
et haec comprobata fuerint: restiluilor is domino
suo cum rebus quas in monasterium intulisse probatus fuerit, data prius, et accepta fide.quod n i bil a domino suo mali perpetietur. Si nemo intra
triennium contra aliquaro praediclarum personarum aclionem et controversiam moveril : monaeterii praasu) post triennii decorsum tunc illi habi-

, , tuir. praebeto,si istiusmodi hominem dignum judi caverit : neque postea quisquam ei negolium de
statu ac cooditione sua facessito, quandiu tamen
. in monasteriodegit. Resveroquasin monasterium
. intulisse videbitur, probanti iddomino reslituon tor.At 8i quis praedictarum personarum reliquerit
, , monasterium,etad saecularem vilam transierit,si, , , ve io urbibus siveper agrosoberrans: suae fortunae
. . ' . * - ac conditioni redditor. Et cap. 10 ejusdem tit.,
- quoddicii: Inlerdicimus item parentibus, ne fllios
( suos, simulalque monasticam vitara elegerint, e
.
venerabilibus monasteriis abstrabant.
, . ' .
Textus. Const. 54 ejusdem til. : Non licet,
, . . ., USque ad e l c , usque ad provinciali coborti, utpag. 791.

. ' . ' . ' . ^ ;
Scholium. Constit. 53 tit. 3 lib, Cod.non est
. , posita in Basil., quemadmodum etiam auteadi. . ', . ', . ', ximus. Quaeras tamen lib. , tit i , cap. 9, qnod
' eic babet: Nullam autera licentiam damus aut
, palribns, ut liberos: aut liberis, ut parentes, qui
- saecularem conversalionem relinquunl, tanquam


* ', . ',
. , ' ,
. . ' .
. ,
', . '
. ', ' .
. .
. . ',
" . ' . -

. ' . ' . ,

ingratos baereditate sua excludant, per causam


aliquam qoae monasticam viiam praecesserit.
Gonst. 2 tit. Novellarum, el novella Justioiani
6. flocautem ejus cap. non est positum in Basil.
Const. 2 ejusdem lit. Novellarum, est novella
Justiniani 123, posita [quae est| in lib. Basil. m,
tit. i , cujus 34 cap. dicit, quaecunque in textu
comprebenduntur. Legas [etiam] ejusdern lib. ei
tit. cap 37, quod inserium est inlerpretationi
cap. 36 tit. praesenlis operis. Const. 13 tit. 1
Novellaruni

esl novella Justiniani 5. Hoc autem

" ' ' . cap. non est pusitum in Basil, Consl. 2 ejusdem
. ' . . tit. est sirailiter novella 123, posita [qu est] in
' . lib. Basil. , tit. 1, cap. 11, quod ad verbum
', . ', . ', - initio praasentis 32 cap. insertum legas.
$ ' .
CAP. XXXIII. De iis qui clericos delin. ' .
quere sciunt, et non manifestant.
, .
Basilii canon 71.
'.
Textus. De iis qui fures aliisve criminibus,
. , , , . . ., usque ad ' etc, usque od lib. XLVII [docet], utpag. 794.
*' . ' .

. ' . ' . .

ScMit*m,Tit,391ib.ix Cod.positusest in cap.3.

1135

fllOTIl PATRiARCfLfi CP.

1136

tit. 27 lib. LX Basil., et ait in hunc modum : . * ' . '

Qui sciens quempiam obnoxium crimini recepe


r i t : eamdem poenam sustinebit. Qui fures receperit, et in judicium non adduxeril: [sulantia
ejus] publicator : aut pro qualitate personae,
proutjudici visum fuerit, punitor. Tit. lG lib,
X L V I I Dig. posiius est in cap. 1 ejusdem 27 (it.
lib. L X , et a i t : Lalronum receptores, et qui cum
apprehendere latrones posscnt, pecunia vel subreplorum parte accepla, [illosj dimiserunl: perindeatque lalrones puniuntur. Digest. 2 til. 16
lib. X L V U Dig. est cap. 2 dicti 27 lit., quod expresse habet, ul scriptum est. Legas etiam 4 ejus
cap. quod docet, quomodo criminibus obnoxii,
qui in prsediis [ruslicis] degunt, [inde] abslrahantur : et, quod nisi praedii domini hos magis-

,
, *
. , , *(
, &^
. iCT ' .
. ' ' . ' . *
,

, .
' . ^ . ' . ,
<. ' ' . ' .
. '
. , ,

tratui offerant, ejus dominio priventur : prima- & ,

tes autem praedii et procuralores, [nisi id fa


\ , ol
ciant,] io exsilium millanlur. Verum tu quaeras . &
totura 27 tit. )X lib., [ac] legas etiam lib. i , tit. ' . * .
1, cap. 22, SO, 90, et lib. L X , tit. 39, cap. ult. . * . ' . ' '
. ' . '
Complectuntur enim, quod perinde atque haere- . .
tici et incanlatores, i i qui illos recipiunt et oc-
.
cultaat, punianlur.
CAP. XXXIV. Quod qui cleriei fidejussio. '.
.
nes dant, deponantur.
'.
Apostolorum canon 20.
. ' ' . * . '
Textus. Constit. 25 et 32 tit. 3 lib. God. :
Clericos, e t c , usque ad faceredicit, ut pag.!9\ . ., . . ., USque ad
.
. ' ' . ' . ' DOD SUnt positffi in Basil. GonslU. aolem 2 tit. 1 . . . '.
No?ellarum,est novella Justiniani 123 posila [qum ' . ,
est] in lib. ui Baail., tit. 1, cujus 44 et45 cap. ' . * . ' *
circa finem dicuni quaeconque a Photioin com- ' . '
pendio prdposita sunt. Caelerum qusescripta sunt .
expositione 20 caoonis sanctorum apostolo- '
rum, ad solutionem ambiguiUtis quae de fidejus- sionibus episcoporum et clericorum inducitur, ,
sufficiunt: quae legas.
.

Scholium. Constit. 25 et 32 tit. 3 lib. Cod.,

. '.
CAP. X X X V . De clerici*, qui in caupona,
, .
vel publico diversorio cibum capiunt.
' Apostolorum canon 54; cohcilii Laodiceni canon 24; concilii Carlhaginensis canon 4 0 ; con- ' * ' "
'.
cilii sexti canon 9.
Textus. Gonstit. 14 lit. 1 Novellaruni ait, quod ^ . * ' . * .
monacbum, etc, usque ad curare [debere], ut , . . , USque ad
.
pag. 795.
. ' . ' . ,
Scholium. Consl. 14 tit. 1 Novellarum,est novella Justiniani 133,posiia [quaa esl| in lib. iv Ba- '. . '
sih, lit. 1, cap. 16,quod sic liabet,queraadmodum . ' ^. "*,
in compendio propositum est.Quaeras[vero] eliam . . \
' , ' .
sanctorum aposloloriim canonero 42 et 43.
#

. " \
CAP. X X X V I . De clericis imperatorem,
episcopnm, magistratum aui presbyterum con- , , , .
tumelia aflicienlibus.

Apostolorum canon 55, 56, 84.


/ttf.De clericis contumelia afficientibtis,etc.,

', **, 3 \
, ^

1137

NOMOCANON* . I X , CAP. XXXIV-.

1138

, . . . , usqoe td *i-Ausque ad lib. u , tit. 36 [docet], ut supra pag.


, . ' . "
795.
. ' . ' . 0* .
Sckolium. Constil. 1 lit. 7 lib. IX Cod. estlib.
., . ' . ^ . ' LX tit. 36, cap. 13, quod habel, quomodo in
. ' . ' . ' ., compendio propositum est. Digest. 1 tit. 4 lib.
' V *<. * . ' . XLVUI est Ibema 2 cap. 8 til 36 lib. L X , quod
. expi esse Complectitur,qu&CUnque in textu SCripta
, sunt. Nola ilaque ulrumque, ut admirandum, et
. ' . ' . sane quam Utfle. Tit. 10 lib. XLVIl Dig. positUS
. ' ' . - est io tit. 21 lib. LX Basil. ab initio, CUJUS d i , . versa capita quseras de injuriis et famosis [Iibel, . ' . lis] disserenlia. Primum autem ejusdem tit. cap.
. . hffiC ad verbum dicit : Generaliler iojuria dici , tur, quidquid non jure fil : specialiter contume ', lia, et damnum [culpa datum], ut ill [lege] Aqui . ' . glia : el iniquilae, ut in eo qui inique et injuste
' . . . ' ' . sententiam dixit. Tit. 35 lib. ix Cod. positus est
' . * in cap. 43 l i l . 21 llb. L X , quod dicit : Qui injll , , riarum actionem per calumniam instituit, aut
. " . . relegatur, aul a dignitale amovetiir. Tit. 36 ejus . ' ' ., ' . ' dem lib. positUS est in lib. L X , tit. 63, CUJU8 1
, - cap. hC dicit : Quicunque libellum famofum
, , - obsignatum aut non signatum reperiens, non sta, $ tim combusserit, sed legerit : subjaceto poenae,

. . ' * quam auctor ejus [deprehensus] subiret. Et cap.


/ , 2. Qui libellum famosum repererit, nulli alteri
^ * vim ejUS (licilo : sed disrumpito, aut COmburilO.
. Qui hoc non fecerit, capitali poan Sllbjugabitur.
Sane vero quisque, quaa in famoso libelio ponere
, , ve!it, cum fiducia deferto: sciens quod si [illa]
. ^ probaverit,honore digaandus: si noo probaverit,
' . ' . puniendus erit. Isliusmodi autem libellus, ejus in
' , quem editus est exislimalionem laedit. Tit.
7 [lib.] I? Inslil. est pOSltUS in Basil. Dicit
. ' "' . auieiB injuriarum aclioBem et pecuniarie et c r i ' . ' . ' minaliter moveri. Digest. 2 at 6, tit. 2 lib. 1
' . ' . ' . . Dig. posila sunt in initio cap. tit. 2 lib. XXI B a . . . , 81 , cujus ejudem tit. diversa cap. quaeras, ac
' ' . . [simul] legas thema 3 cap. 1 ejusdem til. et Jib.,
. ' . . quod iaserlum est 27 cap. prsesenlia tit. circa
.
medium.
. '. CAP. XXXVII. De U$ qui COnjuraUOtlCS aut
.
fuCtiones faciutlt.
' Concilii Chalcedonensis canon 1 8 ; concilii
' " '.
Cartbaginensis canon 53 ; concilii canon 34.
.
TexlUS. Civilis etiam lex facliones atque COn, , . ' , . ', jurationes punit; quemadmodum lib. 48 Ut. 4 et
. ', . ' i<7*.
l i l . 49, digestum 11, et lib. XVl [doceflt.]
. ' . ' . .
Scholium. Tit. 4 lib. XLVIU Dig. pOSltUS 6St 1U
" . ' . . - tit. 36 lib. LX Basil.,CUJU8 4 cap.quaere. Ait autem
. '. illud,posteaquam ipsum praecedenliacap. quinam
. > laes majestalis crimine teneantur, dixerunt haec
, , i n bffiC verba : et qui effecit,ut adversus rempu , - blicam conjurarelur : et qui in exercilu insidias
, struxil,eumve hoslibus prodidit: etqui dolo [malo]
, ' impediit, quominus hostes ID poleslalem Roma , norum deveuirent : aut CUJIIS opera bostes [com, , , ", mealus] copia, armis, equis, pecunia, aliove modo
, adjuti fuerinl: aul ex reipublicae amicis bosles

PATRIARCH/E C P .
fecit: aut qui impedivit, qaominus alia natio rei- pablicae obtemperel: aat qui effecit, ut obsides,
pecaniffi, aut jumenta hostibus darenlur. Digest.
11 et 16 lit. 19 lib. X L V U I Digest. est thema 3
cap. 11 tit. 51 l i b . L X , est cap. 16 ejusdem (it. el
libri. Utrumque enim eos qui conjurationes aot
factiones faciuot, punit.
CAP. XXXVIII. Cujusmodi delicta ordinatio diluat.
Concilii Nicaeni canon 9 ; concilii Ancyrani canon 12; et qtue in eo a nobis scrip<a sunt.
GAP. X X I X . De pcenitentia, et quinam facultatem habeant dandi poenitentibus absolutionetn, et quod sacerdoti liceat minuere et augere
poenas.
Apostolorum canon 51, 52 ; concilii Nicaeni canon 11,12; concilii Ancyrani canon 1, 2, 3, 4, 5,
, 7, 8,9; concilii Neocaesariensis canon 1,2,11,
12; concilii Carthaginensis canon6,7,27,47, 48 ;
concilii Laodiceni canon 2 ; coneilii sexii canon
102 ; Basilii canon 5, 34, 74, 75, 76, 82, 8 4 ;
Gregorii Nysseni canon 3, 4, 7, 8.
Textus. Constit. 3 tit. 7 lib. Cod. : Sustulit,
e t c , usque ad revocare non liceat, ut pag. 814.
Scholium.Con&tilA tit. 7 lib. Cod.non est posita in Basil.,quanquam istiusmodi tit.inlib LX positus tit.54,cap.43.Novella Justiniani 37,quaa de Ecclesiis Afrlcanis disserit, non est posila in Basil.;
dat [interim] tamen bis poenitentiae lempus. Constit. 34 tit.4 lib. Cod. non est posita in Basil.Conelit.2 tit. 1 Novellarum, est cap.22 tit.l lib. ni Basil., quod habet, utin compendio propositum est,
[quod idem] e novella Justiniani I23,cujus 15 cap.
ast exemptum [est ] Digest. 12 et 13 tit. 19 lib.
XLVIII Dig.estcap. 11 tit.5l lib.LX,quodsic habel :

pro qualitatedelicti oportet poenam pronuniiari :


et vero judicem neque severum,neque mitem apparere: sed in levioribus lenem esse ipsum oportet, ac in gravioribos cum benigno temperamento
severum. Et cap. 14: Qui extraordinem de criminibus cognoscit,augere et minuere poenam potest:
ita tamen, ut in uiroque [modo] rationem non excedat. Digest. 1 lit. 16 lib. X L Y I I I Dig. est cap. 10
tit. 1 lib. L X , qiiod circa finem dicit, quo/1 facli
quidera quaestio judici commissa sii; legis autem
perseculio non item. Tit. 1, lib. L Dig. posilus
eet in l i b . LivBasil., lit. l , c a p . ; dig autem 15
omiesum est. Conslil. 1 lit. 50 lib, vn Cod. est
cap. 86 tit. 1 lib. ix Basil., quod sic habet : Neque decessoris neque suam senlentiam quemquam revocare posse, in dubium non venit: nec
ab hujasmodi decreto provocationem proponi,
exploratt juris est. Constit. i 5 tit. 47 lib. ix
Cod. estcap. 55 tit. 51 lib. L X Basil., quod sic
dicit : Poenam revocare prae3idi non licet. Quaers etiara tit. 60 ejusdem L X lib., cap. 1, thema

1140

; , H
,
, . **
"* . ' . ' . .
* ' . ' . * , ,
. "' . .
\
.
. *. * .
',
' ' .
. . ,


,
.
', ' * ', ' ' , *, , 8%
', *, ' ' , ' ' ,
', ', " , *, ' ,
' , ' ' "*,
' ', ', *, ' , ^ ,
', ' ' , ", ' , \
. * ' . * . ' .
., , . . ., USquead . ' . *
. '.
. ' . * . ' .
. .
. ' . '
'
.
. ) ' . * . ' .
. . ' . *
. , . ' * . *
. ,
' ,
. '. ' . ' * .
' . , . * '
. ' , ;
,

,
,
,
. . '
^ , ,
. ' . "' . ' .
. . ' ' , * .
.
' . ' . . , '
. ' . ' ' . .
' . ' . ' , ^.,
. ^ ' ' , ' ,
* ,

.
.

1141

NOMOCANON. -

. IX, CAP. XXXIX.

1142

' . ' . ' . ., ult., et lib. VII, tit. 2, cap. 20, lib. ,'Ul. 1,
. ' ' . ' . cap. 84 6l 127, ei lib. LVI, tit. 8, cap. 29.
)* /. . ' ' .
. ' . ' . * . * . * . ' . ' ', . "*,
. ' , . '.
. ' * .
TexltlS. In digest. 45 tit. 1 lib. X U I , pCBDam
' . , . . . , usquead sententia, e t c , usQue ad aut poenam minuii, ut
, .
pag, 814, 815.
. ' . * . ' .,
Scholium. Digest. 45 tit. 1 lib. XLII est thema
" . ' .
* . .

penult. cap. 46 tit. 3 lib. IX Basil., quod habet,


quomodo scriptum esl. InleiTOgabit vero quis-

piam, cum cap. 13 lit. 51 lib. L X , paulo aote i n -

' . ' . * . sertum, judicem augere et minuere poenam posse


. dicat, qua ralione hic dicatur conlrarium; sane
, ; - vero qui extraordinarie de crimine judicat, au gere et minuere poenam potest: qui autem de

, - ordinaria causa, quae ex lege definitam et certam


- pcenam habet, crirainaliter judicat, id facere non
. " potest. A u l dicas, quod ante sententiam quidem
, augere et minuere poenam, eliam a lege definiB

. . .
. ', ' . ' . ,

tam, possit : pOSi sententiam autetU DOB pOSSlt :


desiit enim esse judex. Quorsum qu&ras cap. 14
ejusdetl) 51 tiluli !ib. L X . [Alque] ID huDC [qui-

' ' . ' . '


' / . ' . . * .

dem] modum solvas el 8 thema cap. 13 til. 21ib.


et 3 atque 4 cap. tit. 3 ejusdem libri. Digesl.

' . * ., ' ' .

1 til. i8 lib. XLVIII esl Uiema 19 cap. 1 tit. 50 lib.

' . ' . -

L X , quod eadem dicit, qaae in compendio sunt

. ' . . . proposita. Digest. 9 tit. 19 ejusdem Hb. Dig. 1100

. . ' . ' est posilum in Basil. Digest. 27 ejusdem lit. et


. ' . , ' lib. Dig. esl thema 2 cap. 27 tit. 51 lib. LX,quod

' . * . ' . , sic habet: Sed decurioues vel principales civi, - taium capitale aliquid COmmiUaut, Uti exsilio,
, relegatione, aut capitali pCBna digni sint, Oportet
, , praDSldem 608 vinctos CUStodire, etad principem
, - , relalioni adjuncta tn ipSOS lata Sententfa.

'
. ' . ' ,

Thema autem 1 ejasdem tit. ait : Praesides sententias suas rescindere nequeunt: et qu38 dein-

,
' .
, , . . ., usque ad , . ' ,
. '.
. ' . ' . ' .
, . ;' ' . ' . 8
, *0 ,

ceps in compendio SUDt proposila.


TextUS.

etc,

[Alque) haec [quidem] de perfectis,


[docetur,] utpag. 815.

usque ad

Scholium. Digest. 14 tit. 1 Hb. XLII Digest.est


cap. 14 tit. 3 iib. IX, quod paulo anle insertum
est. Dig. 19 tit. 8 lib. IV Dig., el 20, SUnt lit. 2

, . ' . lib. , cap. 19,quod sichabet: Arbiter prout sibi


' . ' . . * videlur judicat,neque in [ejus] sentenliam inqui. ' ^. ' . ' - ril praslor. Quod si in arbilrum [ita] compromis , - 8um sit, Ut certam Sententiain dical ! valet

. - [arbitrium], nec sententiam dicere cogitur. Dicit


, au'em senlentiam, quiinanimo habet pronunliato
^ .

suo omnem controversiam decidere.Sed si de multis rebllS [arbiler] SUITiplUS fiit: senlentiam dicerd

. - non videtur,nisi omnes controversias Onial.CaBte - rum si judicaverit aliquid dari,aut reum absolvi:
. non potest postmodum contrariam sententiara di cere.Qusevero de praeparatione causaeinlerloculus
, esl, mutare pot6Sl : Ul puU SI jusserit Kalendis
^ , - (judiciuiu] observare,
IPQX IdibQS jubeat. Et

1143

PATRIARCHJE CP.

1144

cap. 2 0 : E t s i erravit io aententia dicenda, , y a l


corrigit, quandoquidem qui judicavit, judex ease . . ' > ^desiit.

. ', . ' . ' ., . ' , ' . ' ,
.

.
.

TITULUS DECIMUS.
DE

ADMINISTRATIONE

RERUM

ECCLESIASTICARUM, D E [BEBUS]
PROPRIIS.

C A P U T P R I M U M . Quod aXOnomum Clero


ecclesiw, [cujus ceconomus e$(] esse oporteat.
Concilii Chalcedonensis canon 26 ; concilii N i caeni aecundi canon 11, Tbeophili ex Commonitorio canon 9.
Textus. Const. 39 tit. 3 lib. i , Cod. (Economura, e t c , usque ad perveniet, ut pag. 818.

EPISG0PORUH

' olxovd .
^ *
' ' '
*.
. ' . ' . *
, . . . , USque ad
.
. ' . ' . ' .
, ', *
. '
. * . '
* "
,
, &' ,

,
, , <
,
.
, ,

, . "

,
,
*. ' . ' . ,

Scholium. Const. 22 tit. 3 lib. Cod. non est


posita in Basil.,neque 21 ,neque 41, neque 42. L e gasautem e( 3Justiniani noveUam,sivecap.ult.lit.
2 lib.uiBasil.,quod sic habet: Quemadmodura aulem ad eam [ecclesiam] pertinentes sumptuscerta
finedescripsimus,ita coavenit,ut sanctissimus pro
temporibuspalriarchaetreverendissimiclericicirCOmspiciant, reliqtli SUmptUS, qili e c c l e iaslicis reditibus fiunt,aliler quam in pias et Deo
placitascausas iosumantur: et ut inillos conferantur,qui et revera egent, nec aliunde babent unde
?ivant. (Haec enim Dominum Dcum conciliare solent); non vero per patrocinia el hominum studia
in locupletes distribuani ea quaa ad ecclesiasticos
aumptu8 8Qppetunt,utexinde egentes vila necessariisdefraudentur.NovcnntenimDeiamantissimi
oeconomi, tamquinunc, qnam qui olim pro temporibus futuri sunt,quodsi quid in bisdeliquerint,
non tantum poenis coelestibus erunt obnoxii, sed
etiam de substanlia sua sacrosanctae ecclesiae i n demnitatem prastabunt. Notes ergo praesentem
Juslinianinovellampropter formas, qoae a patriarChisfratemitatem reliquarumquefrumentariarum D '. ' ' .
pensionum nomineaddivilesatquepotenlesperSO- ' . '
nasemittunturratqueduashassecundam ejusprse- . SCiiptum esse iovalidas : quac ad egenos mil-
tUDtur, esae ratas. Const. 2 Ul. 2 Novellarum est , DOVella Justiniani 120, sive thema 2 cap. 7 tit. 2 C

1145

NOMOCANON. . X , CAP. I - V .

1146

*. . ? Basil., quod habet, ut in compendio pro , positum est.


.
. *. CAP. . De rerum ecclesiasUcdrum admU
.
nistratione.
, ', * Apostolorum canon 38, 40, 41 ; CODCilii ', ' tiocheni canon 24, 25; Cyriili ex epistola ad
. ' ' Bomnum caput 2 ; Theophili Commonitorio

* ? . *.

caput 16.

.
TextUS. Hulta de , e t C , U$que dd perti , . . . , Bsque ad nent, Ut pag. 822.
.
. ' . '
Scholium. Tit. 2 lib. I Cod. positae 681 in Hb.
t' . ' Basil., l i t . 1, a eap. 1 USque ad 11. Const. 2 et
' . '. ' ' . ' . 3 tit. 2 Novellarum 6St BOVella JuStioiani 120 et
, ', 3 1 , quarum allera posila est in lib. Basil. V, lit.
' ' 2, altera in eodem lib. tit. 3, quos Ut. legas.
. ' , , *
.
. ' . ,
CAP. III. De rebus et reditibus eceletia*
.
rtitn, qU(B liue eptSCOpO SUtlt.
'
Concilii Ancyrani canon 15; concilii Chalee ' * '.
donensis canoB 25 ; coticilii sexti canon 35.
. *. CAH. IV. De alienatione [rerum] ecclctias.
ticarum.
' , ' .
Apostolorum canon 38, 73; concilii Ancjrani
' * ', ' canon 15 ; concilii Carthaginensis caoon 22, 23 ;
', ' * concilii Nicaeni secundi canon 12; Cyrilli ex epi . ' - stola ad Domnum cap. 2. Lege qu adnotatasunt
' . .
in cap. 2 pnesentis tit.

. ' . g CAP. V. bontS epiSCOporum et clertCO , ,


fUtn posi Ordiliationem dcquisitis.

' '
ConcUii Carthaginensis canon 32 ; concilii pri' ' .
m i et secundi i n ade sanctorum Aposlolorura
|habiti] canon 7.
. ' ' . ' . '
TextUS. Conal. 33 lit. 3 lib. I Cod. ait : QlISB , . . . , USque ad - cunque, etc, USQU6 dd fuerunt, applicatur, Ut
.
pag. 826, 827.
. H ' . " . '
Scholium. Conelit. 33 Cit. 6 lib. i Cod.est cap.8
, . ' ' . ' lit. 3 lib. III Basil., quod 8JC habet : Qu&cunque
* , presbyter et diaconus sub palria potestate acqui ^ , sierit, quolibet modo alienato, ac de US teslator:
' , - neque illa ab iis qui ipsum in polestate habent,
, vindicantor, aut cum fralribus eorumvefiliiscon , , feruBtor : sed ipsius liberi, tametsi intestatus de' cesserit, capiunto. Const. 41 lit. 3 lib. I Cod.non
. ' . ' . est posita in Basi).; similiter neque const. 49 ejus ' . , dem tit. et lib. Gonst. 3 tit. 1 Novellarum esl
' ' . . . novella Jusiiniani 131 [ac] posita [est] in lib. ,
t ' . ' . , - til. 3. Cujus sane novellaecap. 10 h#C eadem do ' ', . ', cet, quae in corapendio sont proposita, voce, im . - mobiles Untummodo adjecta. Dicit enira, neque
- mobilia, neque iromobilia, neque se moventia, ab
. , , episcopis post episcopalura acquisila, alienari. At
, . 10 Novellarum,at 6 lextu COIlStat, mobilium
. ' . el 8 moventium duntaxat meminit.Const. 2 tit. 1
No?eilarum,eei BOVella Justiniani 123, posila[que
' . ' . , e&tj lib.lil BasiL, (it 1, atque 42 ejtlS cap. dicit^
f

PATRIARGHU CP.

1047

qoaeaDqae im lexta scripU atat. Constit. 3 l i t . ' *v ) * **


2 Novellaram est novella Justiuuoi 131, posita . ', .
(queetl] l i b . Basil., tit. 3, ac circa 10 cap. . ' . ' .
in fioe dicit, qoacuaqae laila compeodiow , '
propOfiU fOOt.
* / . ,
* .
.
GAP. VI. De propriii episcopi rebus, et
. "*. Imaxdiccx
qUOd inUitatUi decedere non debeat.
. , .
ApOftolorum canon 40; COOcilU Antiocben;
' * ^
caooo 24; COOeilii Cbalcedooeoaia canon 22
' * ' * CODCilii SardieensU canOO 12 ; CODCilii Carlbagi- ' ', vca>
BeOfII caoOO 22, 81 Lcge qiWB 5 cap. pra- ' .
aeotis til. adnotala lant.
.
CAP. VII. Ut qtHXinbarbaris getUibtU SUtU * . *.
Bcdesim, 8eCUndum oblinentem COtlSUeludi" ,
nm adminutrentur.
.
Concilii ConstantinopoliUni Caooa 2 ; COacilii
' *
Chalcedonensii (aooa 28; COncilii sexli canon ' " ' ,
30, 37, 39.
', ' .
CAP. VIII. Neepiseopus, nequeclericusper
. ' , donationem aut testatnentum [qutdquam] h&re-
tico det iametsi iptiUS COgnaiUS Sit.
.
Concilii Carthagineosis canon 22, 81.
' ' , ' .
TeXtUS. Nedtim ab episcopif et clericia, etC,
.
usque ad legatum capit, ul pag. 831.
, . . . , usqae ad
.
Scholium. Constii. 10 l i l . 51ibri lCod. OOO 6St
. ' . ' . *
posita i n Basil. Const. 3, l i l . 2 Novellarum 68t . .
novella Justiniani 135 pOsita(que est] l i b . V ' . ,
Baait. l i l . 3, alque 3 thema cap. 11 ejusdem . ' ' .
dicit, qilSBCUOque l e i t u SCripla SUUt. Coostit. ' ' . .
18 tit. 5 lib. I Cod. OOO est pOSlta Basil., ue- . ' ' . * .
que 19, neque22.
' * ,
', '.
TextUt. Quae exhffiredilatiooif causas ordinat,
.
6te., USque ad pablicaalur, Ul pag. 831, 834.
', , . . . , usque ad
, .
Scholium. Novella 115 imperatoria Justiniani
. *S ' 'posita 6St cap. 38 lil. 8 lib. XXXV Basil. Dicit . ' , ' . '
auiam ejUS 14 Cap. haec ad verbum : S i quis , ' . (*,
IB6morati8 parentibus, CUm ipse orthodoiUS 8lt, entfat Olium 8UUIO aut flllOS esse Calholic
EccleailB, eiO., quomodo Sllb COmpendio textU , , x t i unt proposita. Samarilanis COnslit. l,qU38 est . *,
2 lll. 3Navellarum,est novella Justiniani 129,8ad . ' , * . ,
non 68t poSlta Basil , oeque 007ella 3, quaa est ' ,
JuStiniani l44.QuieraS aulem cap. 51 tit. 1 lib. I, ' '
ac legas illud curo reliquiS cap.usquead fioem tit., . . ' ,
qu8B Complectuntlir quflBCUOque 10 textUCOmpea- , ' .
dlOSeSUDt proposila, [insuper] da horelicis alia . mullaatque aecasaaria.Ex his eoim iategra caslra vov,
(Uti COOlUt) et regiones Bogomilicas errare,alque . , ,
hsrasi 8Ua mori siuimtlS : unam et vilis
COndiliouistalemhlBreticuiniaregia urbecommo- , *.
rantemin\eDien(es,vehementerpuniroas.Goastit.3 "
iit.lNovellarum.eslaovellaJusUaiaai l3J,posila* ^ [que 63t]ialib. B t s i l . IU, CUJUS 11 cap.dicUqu- . * . ' . ,

1149

NOMOCANON. -

. XII, C A P . I.

1150

' t textu compendioee proposita fttint.Le . ' , ' . . gas [aulem] illud usque ad cap. 12; nam omnia
, / - ejusdem 11 cap. tbemata istiusmodi docenl.
* . . ' . .

TITULUS UNDEGIMUS.
DE

ASTERIIS

MONACHIS.

' . -
, ,
.
', ' " , ' * ', ' *
' ' * *
",
. * . * . , . . . , usqae ad ' . .

CAPOT PRIMUH. De exstructione monasteriorum, l privati [juris] fiatlt, et de rebilS mOHaehorum*


Concilii Chalcedonensis canon 4, 24, CODcilii
sexti canoD 49; concilii Nicaeni primi canon 13;
COOCilii Oli et secundi i nffideSaoctorum Apostolorum [habili] canoa 1 et 6.
TcxtUS. CoDSt. 13 lit. 1 Nofellarum ait: Qui
monaslerium, etc., usque ad const. 54, ul pag.
838, 839.
. ' . ' . ,
Scholium. Conslil. 13 tit. 1 NovellarUTO 6St
' ' . novella Jastiniani 123, positaque est 52ejuscap.
' ., ' . ' i n l i b . Basil. IV, tit. 1, cap. l,atqU6 illa docet quffi
. i n (exta SCripU 6UDt. Constit. 3 l i t . 2NovelIarum
' . ' . , - esl novella Justiniani 131, posila[que est| io lib.
' *, Basil. V, lit. 3. Dicit autem 4 ejusdem tit. cap.
. ' ' ' quSBClinque i n l e i l u COmpendiose Slint proposita.
. ' . Const. 1 t i l . 2 Novellarum est Cap. 10 JuSUnia' . , . ' n e 7 novellse. Non est atltem positum in BasillC.
', . ' . Conslil.2 tit. 2NoTellafum est novella 120,pOSita * . , [que 6St] 10 l i b . Basil. , lit 2. Dicit autem 15,
' ' . ', ejusdem tit. cap.qu&cunque i n lextu scripta sunl.
' . . Conet. 38 tit. 3 lib. 1 Cod. non est posita in Ba. ' . ' . ' s i l . , neque COnat. 13 til. 1 Novellarum, quffi est
, ' novella Justiniani 5; neque const. 52 tU. 3 l i b . I
. ' . ', Cod., neque 54.
' . ' . ' , '.
1

. |5
TextUM. El qil de repudio, etc, USque ad
* , . . . , usque ad - mulier babet, ut pag. 839
.
D
/. ' Scholium. Novella iraperatoris Justiniani 117
' ' . ' . posita e s l ab initio eap. 9 i n 7 tit. lib. XXVIII
. . Basil. HoC autem eap.omissiim 68t, ef i&ser, , tum Basil. Sed pro hoc 1H eodem 7 tit. de m a t r i "
' . monUS justa de Causa dissolfendis, ac de pOBQie
, quae citra raiionem illa diriroentibas infliganlur,
multa 6 111 novella et 22, 6t aliis posita SUDt
. ' ' * cap. Quaeras autem 7 tit. totum desolutione ma ' . trimoniorum tractanlem.
.

1151

PATRIARCHJ5 C P .

1152

Textus. Et conat. 2 tit. 1 NoveUaram ait. Cum . ' . ' , ,


aerrus, e l c , usque ad [aliquid] donet, ut pag. , . . . , 08q06 ad .
842, 843.
. * . . ,
Scholium. Coostit. 2 tit. 1 Navellarum est novella Justiniani 123 positaque est ab initio 52 sui ' '
cap. in tii. 1 lib. 4 Basil. Legas autem cap.3hu- ' . . ' '
joa tit. 8ive aofella cap. 54, quod insertoro est . * . .
scbolio 32 cap. tit. 9 pr&sentis opem. Proinde . '
9

ne monacbi ei monastriaB eimul habilent, dicit

thema 2 cap. 4 tit. 1 lib. iv Basil., quod eat thema 2 cap. 55 novellae Justioiana 123, quaecanque in textu compendiose proposita lunt. De iis
qui sob conditione malrimonii aot non suscipiendorura liberorum legato vel restilulione gra?ati euot, compendiose proposuit patriarcha,

' . ' . .
, * ' . * .
' ' ' .
'
. *,
, -

circa fiaem cap. 1 tit. 2 praeeentis operis, novel- ' .

lam Justiniani 123, aive 5 cap. tit. 1 lib. iv Baail., quod legas, atqoe iosuper quae hic compendiose proposila eunt, quae ejusdem cap. pars
eant.

Scholium. De vicariis Justinianea 134. conet.


posita est in tbemate 2 cap. 1 tit. 7 lib. xxvm
Baail., quod legas. Hic enim inserta non sunt,
quoniam lum hic, (um in 4 cap. tit. 13 praesentis
operis, in compendio sunt proposita. Ac similiter
novella 117 in coropendio est proposita : quam

* . , ' , * . * . *
.

.
.
' , , . . ., U8que ad
.
. '
* * . * .
' ,
* ,
' . ' .
. *

etiam legas. Illa Vero de adulterii aceusato, qui

Textus. Qaa de vicariis disserit, etc., usque


Ad dividuntar, ut pag. 842.

per proditionera judicis pcenas effugerit,non sunt posita in Baail. Legas [vero] etiam novellam 32 , .
Imperatoris domni Leonis pbilosophi [cognilu '
winej maxime neceesariam.
.
. ' .
CAP. II. De iis qui ex aliis monasteriis
.
pr&sules aut clerici fiunt.
*
Concilii Carlhaginensis canon 8 0 ; concilii Ni
' *.
cni secundi canon 21.
. *. ,
CAP. III. De iervis qui monachi fiunt, et
*

pietatU pmtextu dominos contemnunt, neque ,


.
[illis) $erviunt.
' ' " *
Concilii Gaogrensis canon 3 ; concilii sexti ca *.
non 85; concilii Chalcedoneneis canon 4.
Textus. Coost. 36 lit. 31ib. 1 Cod. a i t : QuodD . * * . * . *
qoi, etc, usque ad domious capit, ut pag. 813, , . . ., USque ad
.
846.
. " . ' . '
Scholinm. Constit. 36 tit. 3 lib. God. noo esl
posita in Basil., neque 37, neque [item] const. , '
13, t i l . 1 Novellarum, q u est novella Justiniani ' . ' . ,
5 Deeervis autem, qui clerici vel moaachi fiunt, ' *
aut ad episcopalem dignilatem proceduot, lege , ! ,
. ' .
36 cap. tit. 1 prasentis operie, quaeque in ipso
[comprebeudwnlur],etuovellas iroperaloris dom- , . ', ' *
ni Leonis philosophi 9, 10, 11. Elenim horum

eliam indicto .6 cap. mentiooem fcciraas.
Scholium. Const. 2 tit. 1 Novellarum est no-

- . .
. ' , ' . ,

1153

NOMOCANOtf. -

. X l , CAP. -VIflt.

1154

' * vella Justiniani 123, posita (que est| in lib. IV


. ' . ' Basil., lit. 1, cap. 3, el habent qilffi in hoc Cap.
. (continenturj, quemadmodum in texlu compen ' . ' . diose propOSita SUDt. Insertum est autem a no ' . . bis boc Cap. in scholio cap. 32 tit. 9 prasentis
. ' operit: cujus tllic explicationem quaeras. Eadem
' . * . ' - 123 novella, 2 cap. l i l . 1 lib. IV Basil. ait,
. ! qnseconqee in textu compendiose proposita aunt.
, ! ' - Circa finetn autem dicil : Atque omnia haec qU8B
- de prsulutn promotione a nobis dispOSila SUtlt,
- pr&cipimus item valere in muliebribuS monasle , riis. InsupfT hoc etiam reHgiosissimo episcopo,
* - sub quo monasterium constitutum 6St, omnibus
. moilis pracsulem, qui eo modo eleclUS est, ' . ' . , moluro. Const. 13 ejusdein tit. Nofellarom 6St
' * , * novella Jusiiniani 5. Non 6St aulera posita in Ba ^ . ' . ' ail., neque const. 46 lit. 3 lib. Cod., neque
, ! ' . COnst. 39 ejusdem lib. et tit.
.
. '. ;
CAP. IV. Ne temere monachus monaste^ , , rium * liegotia agat, tl quod tnonactli
.
epiSCOpO Subsitlt.
' , ' ' , * '
Concilii Chalcedonis canon 3, 4, 8,23; concilii
" ', ' , "* ' ', sexti canon 4 1 , 42,16; concilii primi eteecundiin
', '.
aede Sanctomro Apostolorum jhabiti] canon 2, 4.
. ' . * . '
TeXlu*. Conat. 29 . 3 lib. I Cod. ait : Soli
, , . . ., usque ad ' . apocrisiarii, e l c , usque ad perscripta suot, ut
.
pag. 851, 854.
. ' . ' . '
Scholiutn. Conslit. 29 tit. 3 l i b . Cod. nonest
, ' . posita Basil., neque ejiudem lit. COH81. 38.
. * ' . ' . , Consl. 2 tit. 1 Novellarum est novella JtlSlinia ' ' nea 123, posita [que estj in l i b . BasiL 4, tit. 1,
. ' ' . - ac dtcil 63 cap. ejusdem DOVell, SlVe 11 Cap.
, ' . ^ . ' dlCti tit. l i b . IV, quaecunque patrtarcham
.
COmpendlOSe proposita Stint.
. ' . ,
CAP. V . monachi matrimoniuvi contra , - AflWi, aut CUm aliquibus [mulleribui] tanqvam
.
sororibus conversentur, el virginitotem professce viris cohabitent.
'
Concilii Ancjrani canon 19; COHcilii Chalcedo ~' ", ', ', ' * - nensis caaon 16 ; concilii sexii eanon 40,44, 47;
', ', ' Basilii eanon 19, 20, 60. Legas qaae adnolata
i v ' . ' . , SUnl incap. 14 tit. 8, cap. 29 tit. 9 preaentia
xa> ' . ' .
operis.
c

. "'. CAP. VI. De monechis qtd faclionet aut


, .
^ COnjurationei fatiunt.

' "', Concilii Chalcedonensis canon 18; concilii


' ' ., sexti canon 34. Lege quae adnotala sunl in cap.
* . .
37 tit. 9 hujus operis,
. *.
.
' "' -

CAP. . monachi IdVdntur CUm mtllieribus.


Goncilii Laodiceoi canon 3 0 ; concilii ca-

'.

non 77.


', ',
-1

'. .
' * "'
', ' ', '.

C A P . V I H . Decustodiasacratarummrginum.
Concilii Carlhaginensis canon 44 *, COncilii 86Xi i canon 46, 47, 48; COncilii NlCSBfli secundi Ca 18, 20, 22.

1155

P R A T I A R C H i f i CP.

1156

CAP. . De vitiatione virginum.


. . ; .
" , *, ' ', ?,
Concilii sexti eaooo 4; Baiilii canon 18, 20,
60. Lege adnotationes 30 cap. lit. 9 prasentis ' . 0' .
.
operis.
. I .
CAP. X. De cttaie eorum qui habilum su , xol tnunt, et cujusmodi virgo dicalur..
.
', "* *
Concilii Carthagineasis canon 122, l26;concilii aexti canon 40, 41, 43, 45 ; Basilii canon 18. "* ', ' , *, ' ',
. ' , CAP. XL De monachis qui clerici fiunl, aul
, , |profanos honorcs consequuntur, aut militant.
.
* * ';
Coneilii Nicani eanon 12; coocilit Chalcedonensis canon 7; Cjrilli ex epistola ad Libyae et ' * ,
Pentapolis episcopos canon 2. Lege adnotaliones , '.
' . ' .
cap. 32 t i L 9 praesentis operis.
.
CAP. XII. De iis qui monastico habitu. ' . ^
,
uluntur, ac damnant eos qui vestitu communi
.
utuntur.
' .
Concilii Gaogrensis canon 12.
Textus. Dicitur lib. i , tit. 4, const. 4: Miroi, . ', . *, . ', :
ot , . . . , usque ad ,
etc., usque ad extermlnalar, ut pag. 863.
.
Scholium. Conslit. 4 tit. 4 lib. Cod. non est . ' . ' . ' ^
posita in Basil. Const. 2 tit. 1 Novellarum est no- . ' .
vella Justinianea 123, posita|que ea(] io lib. iv ' . , ; *
Basil. Ejusdem vero novellae cap. 64, sife 13 * . " xw.
eap. ejusdem lib. et tit. dicit ad longum, quae in ' . 3
prosenli 12 cap. compendiose proposita sant : G .
addens eos qui in sanctora habitum illuduot, per ' .
episcopos et magistratus puniri.

.
GAP. 1. De muliere virilia [indumenta]
. ' . *
gestante.
.
Concilii Gangrensis canoo 13.
.
GAP. XIV. Ne mulieres religioni* ergo de. ' . ^;
tondeantur.
.
Concilii Gangreoais canon 17.
' .
CAP. XV. De eo qui prcetextu religioms. ' . *
liberos aut parenles non alii.
, .
Coocilii Gangrensis canon 15, 16.
' , ^ .
GAP. XVI. Cujusmoii civilia negotia vel
. " . , $
procurationes monachi obire possint.
.
Concilii Chalcedonensis canon 3. Lege adno
. ' .
* . * ,
Utiooef cap. 3 tit. 8 prasenus operia.
.
7

NOMOCANOft. -

T t T . X l , C A P . , II.

TITULUS DUODECIMUS.
DE

HJSRETIGIS,

JUDJEIS

PAGANIS.

'. \ -
C A P . I . Qtiid $il ktfmtS, quid $chi$ma,
.
quid adulteratum conventiculum.
' .
Basilii canon 1.
. ' . .
C A P . I I . Quid sit hcereticui.
" .
Concilii Constantinopolilani canon 6.
. * . ' . '
Textus. Const. 1 lit. 1 lib. Cod. ait: Qui san, , . , . , usqus ad ctam, etc, usque ad non possunt, ut pag. 870.
.
). ' . ' . ' )
Scholium. Constik. 1 tit. 1 lib.i Cod. esl cap 1
, . * ' . ' tit. 1 lib. Basil., quod sic habet,ut in textn com . pendiose propositum est.Constit. 2 lit.5 ejusdem
' , * . ' lib. Cod. est thema2 cap. 18 lit. \ lib. Basil.,
, * ' . ' . ' quod eadem complectitur.Const.12 ejusdera lib.
. ' et til. Cod. non est posita inBasil. Const. 1 tit. 3
. Q Novellarum posita est in cap. 50 tit. 1 lib. Basil.,
. ' ' . [atquej estnovella Justiniani 109, comprehendens
. ' ' . ' (ut in compendio dicam) nullam mililiam aut qua '* <
lemcunque publicam functionem haBreticos obire.
, , Dicit autem haereticos esse, quicunque in sancta
Dei Ecclesia per sacerdotes participes non fiunt
. sanctiflcalionum. Item : Haerelicis mulieribua non
dantor privilegia, quse data sunt orthodoxis : ut
- [videlicet) vice sufficientis de dotalibus suis rebus
ouptialibusque lucris cauiionis,tacitas contra ma
ritorum soorum res habeanthypolhecas, atque
, $ ' hypothecia etiara antiquiores vincant creditores.
; ,
.
. ' C
TextUS. q u de h&reticis, etC, USqtie
' . , . . . , usque ad ad audere oporteat, ui pag. 870,871.
.
Scholium. Tit. 8 lib. Cod. positus est ab ini. * . '
' * . ' . ' tio const. 2 in tit. 1 lib. Basil., cujus 18 cap.
, ' . ait : Haeretici nedoceant, neque ordinationes fa
, ciant. 19 : Haeretici snpplicationes ne faciant: et
. ' , - quae ab ipsis loea delinenlur, ab Ecclesiia vindi centur. 20: Manichaei et Donatistae orthodoxorum
. ' - privilegia ne habeant, at vero aupremo afficianlur
supplicio. 21: Haeretici de civitatibus pellanlur,et
, . ' - quae quocunque modo Eccleaiis, qua [quidem] ab
- iliis audacter [ita] vocantur, relicta sunt,a calho - licaEcclesia vindicentur.Quffide curalium officiis
' dissoril constit. 7 tit. 8 lib. Cod. non est posita
. in Basil., neque conet. 8 ejuadam tit. et lib,qu

1159

& GP.

1160

statait, ne ab bareticis monasteria construantur, * . * . *


neque ad militiam aspiretur. [Interim taraen cap. . ' .
23tit. 1 lib. Basil. ait : Apollinaristae, qui san- . .
ctisquatuor conciliis non obediunt.et quicunque , .
contra sanctum Ghalcedonense concilium aut d i - ' . ' . '
cere quidpiam vel docere.aut scripta retinere au- , dent, a praesenti constitutione dictis subjiciuntur ,
poenis. Cap. 24 a i t : Legitirais baretici traduntor , ,
aepulturis. Ejusdem [vero] cap. thema 2 dicit: ,
Manichaeus in loco Romano degere deprebensos, . . ' . ,
decollator. E t : Haeretici bonores non consequun- .
tur,et deinceps [caetera] quae in texlu compendiose ' . , *sunt proposita. Cap. 25 haec slatuit: Si parentes ,
diversae fidei atque religionis sint, ejus voluntas , '
[atqae desiderium io successione] prsevalelo, qui . ' .
inter fillOS orthodoxam Qdem SUSCipit: tametsipa- * ter sit qui contradicat. Neque vero [in filiis] i d - , ^
circo succensens, necessacia ipsos alimonia aliis- ' ,
te necessariis sumptibus privato: sed neque ullam 6 ,
aliam [suse] in illos irae eausam praetexens, data ,
dote proplenre nuptias donaiione,orthodoxis ipsos * , $
personis in matrimoniurr. conjungito. Ul autem
liberi orthodoxi si quid in parentes hsereticospec- , *
cent, puniantur, non est transumptum in Basil., .
GUJQS [ppofecto] etiam rei causa illorum architecto
gratiae [debentur]. Cap. 18 tit. 1 lib. Basil.ait: *U ,
Nulli omnino haerelici neque interdicta conventi- , . * . '
cula, neque adulterata baptiamata celebranto: nec ?,
ullo modo adorandam communioneraaltingere au- , dento : nec in qaibuslocisofficinashabent,eorum , ; privilegiis Utuntor : [alioqui] eortim q u i legibllS Q , , ' ;
adversantar, poenas meluunto : qui [vero illis] * , aedes suas praebet, praedictis pcenis obnoxius est. Omnium minime Montanist quernquam eorum
qui ab ipsis aut patriarchse aut communicatores, *
aut episcopi, aut presbyteri, aul diaconi nuncu- ' ,
panlar,Gonstantinopoli habento: atque intra fines , ,
ejus propter subjectas cuique [rei] rationes negu- , tiari, lascivos coelus impiave convivia celebrare, , :,
et mancipia mercari prohibentor. 29 cap.ejusdem ,
lib.ettit. insertum estad finem cap. 1 lit. 9, quod ' .
legas. Statuit [autem] ne haeretici contra ortho- ' . .
doxo3 testimonium dicant. Gonstit. 2 tit. 8 No- ' . ' .
vellarum est novella Justiniani 42. Hoc autem
ejus cap. non eat positum in Baail. Tit. 9 lib. . ' ' .
Cod. positUS est in cap. 32 l i t . I lib. I Basil. E t V . , {jf
quee i n COmpendlO a palriarcha SUOt proposila, . .
SUDt ejusdem tit. el lib., Cap. 32, 33, 34, 35, ' . ' . '?
36, 37, 38, 89, 40, 41, 42, 43.
' . ' , . \ ) . ', ' , ', ' , ^ , ' , * ', ', ,
D

. ' . .
C A P . . De libris hcereticorum.
', '
'
Aposiolorom canon 7, 6 0 ; concilii sexti caaon
' ' .
68; concilii Nicceni socundi canon 9.
;. ' ' . * . '
Textus. Const. 3 tit. 1 lib. Cod. ait : Porphyrii, e t c , usque ai axterminalur, ulpag. 871. , . . . , USqne ad
.
. ' ' . ' . *
Scholium. Gonst. 3 lit. 1 lib. Cod. est cap. 3
tiioli 1 lib. Basii., ae docet qusecanque in textu , . * ' . '

1161

NOMOCANuN. . X I I , C A P . I V , I X .

1162

, - compendiose S u n l proposita. Constit. 10, tit. 4,


. * . ' . '; Hb. ico.i. est cap. 47, lit. 1, lib. Basil. et ha, . ', ' . ' bel quemadinodum scriplumest. Const. 6, tit. 5,
, . * . lib. cod est cap. 22, tit. 1, bb. Basil. quod
' . ' , . ' ad eumdem modnm habet. Constit. 8. est cap. 23
. ' . ejusdem libri et tituli Basil. insertumque esl cap.
' ' . . ' 2.Huc igitur legas, quaeque ullra ilJud scripla sunt
. ' . ** transcurras, ut quae nibil operenlur : sed eo quod
, in Ba>il. non sint posita, vacent. Const. 16, e$t
, - Ihema ult. cap. 27 ejusdem lib. et tit. quod ait:
. ' t"* . ad bfficomnes Hanicbsaorum libri concremanlor.
' . . , Nnllus illos ulla omnino causa pratexta habeto.
, |Alioqui] et ipse competentem poenam meluito.
Constit. 5, i\u Novellarum, non esl posila in
. Basil. Tit 2, lib. xOig. situsestin tit. 3, lib. XLH
' , ' ba- Basil. Sed quod illtus tit. dig. 4, ante repurgatio*
. *0 ' . * . nem positom fuii, ait: quod magici libri non di. * ' . vidantur.quefnadmoduoacompendioseproposiiura
; . , fuil: thema [vero] 2,cap. 24,1 it. 3,lib. X L I I , in sertum est cap. 25, tit. 9 proaentia operie, qued
. * ' . ' . eliam legas. Conat. 5, tit. 3 Noveilarom, est no ' * . ' . vella Justiniani 146 poaita |qu eai] in cap. 55,
' *
tit. 1, lib. iBasil., quod itidem legae.
' . , " . ', * . '
, .
. ' .
C A P . IV. De tollaxdi$ simulacris.
' , ' .
Concilii Carlbaginensis caneti 58, 84.
. ' ' . ' . '
TexlUS. Const. 1, tit. 2, lib. I cod. jubet, Ut
, lempla claudantuT: qu eat posita in Basil.
.
C
. ' . ., , C A P . V . Dc Nestorio, MuSBO, Eulychiano,
, , ,
, Pvrphyrio, Maximo, Celestio, el h&relicts qui
' , ab iptU [in Ecclesii*] comtituti sunt, alque or
.
thodoxis qui ejecti sunt.
'
Concilii ConsUntioopolitani canon 4 ; concilii
', ', ' , ', * Epbesini canon 1, 2, 3, 4, 5; concilii Sardicen8is canon 20.
' .
. " .
GAP. V I . Oblationem non e$$e faeiendam
.
prcesente fuBretico.
Timothei canon 9.
*.
. ' . C A P . VII. De eUricis hareticiB^ qui orlho .
doxoe Ecciesioe accedunt.
, ', '
Concilii Cartbaginensis canon 57, 6 8 ; Basilii
' ' ' '. canon i ; Tbeophili ex Commonitorio canon \ .
. . D CAP. VIII. De episcopis el clericisquicom , municant vel precesconjungunt eum haretic,is,aut
, ipsis [sacris] operari concedunt, autiptorum
,
baptismum vel sa:ri/icium buscipiunt.
$ .
Apoeiolorum canon 10, 45, 46 ; concilii A n , ', ' , *'
' ' tiocheni caoon 2 ; concilii Laodiceni canon 33.
' . ' . Lege quae annotata sunt in cap. 15, iit. 3 pra>
sentis operis.
.
. ' . ,
CAP. IX. De episcopisel clericis quiab hae , retids tel Judceis benedictwnem arcipiunt : aut
H , in Ecrfesiis vel monasteriis h(Breticorim, ethni, , , - corumve orant: aut cum JudcBis Sabbata eo , - rumve festa observant: aut synagogis (emplisve
, , .
genUnm offerunt, el d angelitis.
Apostolorura eanon 65, 7 0 ; concilii Laodiceai
' , ' *
PATROL. G R . C I V .

37

1163

PflOTlI P A T R I A R C f i ^ CP.

1164

, 42 ; concilii \ ', ' , ', ' , ' , ', ' ,


canon, 9, 29, 32, 35, 37, 58,
' .
sexti canon 11.
. * . 6' .
Texlus. CoDSt. 1, tit. 9, lib. cod. ait: Quod
oniversitati, etc, usque ad proventuum insumi- , , . . . , QSque ad *
.
iur, utpag. 882.
. ' . ' . '
Scholtum. Constit. 1, tit. 9, lib. i, cod. non est
poaita in Basil. Digest. 8, tit. 5, Hb. xxxiv Di- . ' .
gest. eal cap. 20, tit. 8, lib. XLIV, quod dicit ' . ' . . * iV
quacunqae in textu compendiose sunl proposi- . '
la. Tit. 48, lib. vi cod. positus est in cap. 34 . ' . *
ejoedem 18 tituli, lib. XLIV, quod quaeras, atqoe . ' , ' . ' *
[insaper] sequentia cap. Conet. 9, tit. 2, lib. , ' . ' .
cod.est cap. 14, tit. 1, lib. Basil. quod eadem ' . ' , . *
* * jubet.
4

.
. ' .
GAP. . De episcopo qui tcicns hoereticum
'.
ad communionem idoneum [e$$e] dicit.
\
Concilii Carthaginenais canon 124.
. '. \
CAP. XI. Non eundum eue ad hcereticowm
.
fidsos martyres.
'.
Concilii Laodiceni canon 34.
. ' .
GAP. XII. Nchceretici ecdesiam ingredian .
tur.
" .
Concilii Laodiceni cason 6.
. '.
CAP. XIII. De matrimonio hareticorum
.
c%m orihodoxU.
', '"
Concilii Laodiceni canon 10, 31 , concilii
Chalcedonenais canoo \ 4; concilii Carthaginen- ' * *
^ , ' .
sig eanon 2l, 24; concilii sexli canon 72.
Queeras vero hac de [re| eane quam pulcbrum ex eanonibua Basilii Magni ad Ampbilochiam, nonem 9, circa flnem.
B

TextUS. Civilis lex tametai, etc,

. ,
, . . ^.,usqU6 ad
.
Scholium. Tit. 2, lib. xxm Big. posiius est io
. ' . ' &
tit. 4, lib. XXVIII Basil. alque dige3l. 1, dicit de . ' ' ,
nupliisad eumdem modum.Const. 12, til. 5,ljb.i ' . . ' . ' .
cod. sWecap. 25, tit. 1, lib.tBasil. insertum est ' ' . ' .
roedio scholio cap. 2 praesentis tit. Legas [vero] '
etiain 72,canonem concilii sexti inTrullo[habiti] : ' . .
ex quo discasfidelemcum muliere infideu matri- ' ,
monii lege BOD conjungi: tamelsi nonnulli ex fine ** ^
ejusdem canonis, de inGdelibus qui post [inilum] ,
roalrimonium crediderunt,docente,in erroremde- lapsijdiversumquiddam audacter dixerunt.Verum
animvero cum Hispanos [esse] orthodoxos.noslra- . ^ ,
que OIDflia amplecti SCiam, atque illos fllias 8Ua8D^P*pa ,
Sanracenis nuptum elocare videam : miror et ad- '
dubito, quamobrero ab ipsie anlistitibus qui divi- >
norum canonum oracula[el] sciuntel legunl,istiid *
non prohibeatar. Qaoxirca hoc etiam opto,ut con- .
tilio et auctoritate oplimi atque sancti imperaloris '
noatri corrigatur. Const. 18, lil. 5, lib. cod. non . * .
est in Basil. Gonat. vero 8, tik. 1, lib. cod. est ' . ' tk
cap. 2, tit. 2, lib. xxviu Basil. Animadvertas au- . * ' . '
tem illud. Propter religionis diversilalem, non , . ' , ' . ' *
68se additum in Basil.Dicil enim 2 istud cap. bc: * *
Si mulier quae aui juris perfeclaeque aetatis eat,
ubiarrha8acceperit,conJDgiom recuaat: induplum ' . ' .

adullerii accosatur, utpag. 886.

USque adC

4165

NOMOGANON. ~

. XII, GAP. X-XVIII.

1166

^ arrhas reddilo.Si 60 cum m i n o r sit, veniam t a , tis petierit,alque arrhas ceperit: rursum duplum
^ reddito. Sin minor sit, nec tatis veniam peiiit:
$, , - ipsa quod cepit, simplum restituito Quod si puel . ' lae pater, autetiam mate arrhas pro illa ceperit,
$ vel avus pro nepte : [si quidem] perfectiB aetatis
. , fueririt, ipsi quoque in duplum lenentor: si modo
^ , cum mairimonium procedere possit, [illud] reea senl.At si malriraonium consistere nequeat, ips
, arrhaesimplae redduntor.Verum si cum matrimo . nium consistere queat, ob juslam [id] causam re ; , ^ cusetur, si quidem [eam] causam ante sp<*nsalia
*> . 61 sciverinl,sibi impulanto,quod isdusroodisponsura
' ! , ^ delegerint: sin ignoraverint, aut post sponsalia
- [hujusmodi] causa saepeinciderit, tunc simplum
. redditOI*. Eadem etiam de SponSO, Sl sponsalia

cusaveril,dicimus Plane uti arrb8e,quando sponsa
. connubium recusat,quadruplentur, nuoc non ob . tinel: extra quam ai specialiter hoc ipsam pacto
^ convenerit. Porro nulla extra hajas conslilulio , nis definilionem cautio facla, subsislere quito.
. Const 6, tit. 9, lib. cod. est cap. 33, tit. 1,
. ^ . ' lib. Basil. quod eadem dicit.
* . ' ' , . ' ' . ' ,
.
. *
tU CAP. XIV. De hoeretieis ad rectum fidtm
, COtlVersis, et, iti clemm allegi pOSStnl, et
, , qumam illorum baptizentur, quinum vero d i r n , - taxat unyantur et qvod benigne cum hxrelicis
- agi OpOlleat, ut COnverlantUr.
.
Concilii Nicaeni canon 8,49; concilii Laodice ' , '
' ' * ni canon 68; concilii Constantinopolitani canon
' , ', '* 7; concilii Carthaginensis canon 47,57, 66; con " , ^ ' ', ' cilii sexti canon 95 ; Basilii canon 1, 47; Tbeo . phili ex epistola ad Aphyngium episcopum Con/ ciliurn Cypriani [teraporibus habilum] statuit ut
, quicunque haereticus ad rectam fldem devenit
bartizetur : hserelicorum [lotionem] non esse

baptismum dicens.
CAP. XV. Ne episcopi aut clerici hctrelicit
. ' . ,
, [quidpiam] donent, aut in testamentis denl, metsi ipsorum cognati sint.
, .
Concilii Carihaginensis canon 23, 81. Lega
' , ' .
' . . - qU8B annotata sunt in cap. 8, tit. 10 prosentis
9

.
. '* .
'.
' . ' . .

operis.
CAP XVI. De hoereticis pocnitentiam agentibus.
Basilii canon 5. Lege quae in praesentis operis
cap. 39, tit. 9, annotata sunt.

. *. ;
,
.
'.
' . * .
.
'.
' .

CAP. XVII. Quomodo episcopi qu<z ipsis


competunt, sed ab hcereticis detinentur, loea
vindicent.
Coacilii CarthaginensU eanon 121. Lege qu
aonotata sunt io 10 cap. til. 8 prasentis operis.
CAP. XVIII. De iis qui reprobare conaniur, qux Ephm acta *unt.

Htf

'

i>Ho* PAffttAficfijfi CP.

Concilii Ephesini Canon 6. Lege qaaB i l l Cap. 3 * . prosentis tilllli SQni tnnotala.
* > ' . .

.
.

TITULUS XIII.
DE LAICIS.

GAP. PRIMOM. Ut qui laicus, tribut Domi-


nieis diebu$ in eivitate degens, in ecclesiam

, convenerit, * sancta cotnmunione removeatvr.
.
' "*, * \
Concilii Sardicensis can. 14 ; concitii sexti canon 80.
CAP. II. De laicis ilerum icepiusve matri- . *. ^,
,
,
monium contrahentibus, el vetitis nuptiis,
ae
.
eommMione.

Apostolorum canon 49, 48 ; concilii Ancyrani


cason 16,17; concilii Neocsesariensis canon 2,
3, 4, 7 ; concilii Laodiceni canon 4, 10,31; concilii Chalcedonensis canon 16; concilii sexli canon 53, 54, 72, 98; Basilii canon 4, 18, 23, 24,
41, 50, 53, 66, 67, 75, 76, 78, 79, 80; ejusdem

', * * *
" , ' ', ,
', ' *, *, ' &
" "*, ', ,
', 7 ', ' , ' , ' , ', ', ,
3 > K \ 5 \ ', o ^ , ' , ', ' ! *
6 X epUtola ad Diodorum ; Theophili epistolac ,

ad Agatbium episcopom
.
Textus. Civilis lex iteruin saepiusve, elc , u$- . >
, *, . . . , OSque ad
que ad digeat. 38, 51, 55, 67, ut pag. 902.
' , . ', . ' , ', ', ' .
Scholium. Tit. 9, lib. cod., non est positos . ' . ' *
in Baeil.Novella de nuptiis,esi novella imperatoris .
Justiniani22,poflilajque estjin lib.Basil.xxviu,(it. ' ,
U.cap. i,[ac] jubet quaecunquecompendiose sunt ' , . ' , . ', proposita. Legasautem lolum illum 14 lit.28lib.[ut ,^.
qui el) maxime neceasarias sit,et de viris raulieri- ' . ^'
busquenuplias iterantibua mulla summae utilitatia ,
doceat. Bigest. 40 et 41, tit. 2, lib. m, dig., est ,
lib.Basil. xxi, iit. 2, cap. l0,quod ita dicit: Ex . ', ' . ' . ' |
principisjussu mulier inlra luctus tempus nuptta* , ' B I J I
ilerare poteat; etcap. 4l,lbenia2,qiiodcirca6nem . ', . ', ,
sic habel: Quae vero in lugubri [anno] peperit, alatim nubere potest. Tit.tt, lib. T , cod., esllib. . ' , ' ,
Basil. 28, tit. 5, cap. 23,quod sie babet: Neminem , '
qui aob ditione sit Bomaoi nominis duas uxorea . ' . ' . *,
habere posse, patet: curo el in edicto pratoria ' . ' , .,
hujusmodi homines infaroia notati 8iot,quam rem , #5
compelens judex inullam etse non patietor.Tit. 6 * *
ejusdem lib. 5, cod.est lib. Basil. xxvm,tit.4,cap. .
41, et ejusdem lit. cap. 44, quod est Const. 6. , 4
htec ait: Si cui puella a lutore vel curatore tutelae .
vel cura ralio reddilaail, aaqua figesimum quin- " . ' ,
c

1169

NOMOCANON. -

. XIII, C A P . I, II.

1170

' . ', . ' , lura annarn excesserit,tque [intuper) constitutus


' . . . " . [annus utifis) decurrerit: potest ipsam tutoris ?el
, ;, ; curatoris fllius [uxorem] ducere. Sane si pater
; , * , puellae cum decederet, ut illa [in matrimoniam]
; ; tuioris vel curatoris filio jungeretur, postulavlt:
; ?. valet sic quoque mairimonium.TU.7, lib. cod*
; ^ - situsestin lib.Basil.xxviii,tit.5, c^p.27,quod ca , ; pui bsBc dicit: Si quis qitalemcunque gerens ma ; ippuKii. ' . ' gisiratujn,puellam invitam, aut invitis parentibus
' . * . qualemcunqueuxorem ducere conatus fuerit: pro
' , . ' - isio oonamiue decem librarum auri multam pen^* ' dito.Quando vero magistralu abierit,ne magislra, ttis privilegiis [uli] tenlato. Quod si faciat, illa c i vitate in qua privilegiis uti foluit, ad biennium
. ; - ejichor. Licetautem puelUB, ejusque patri, quod
; magislralus malrimonium perficere voluerit.dehoc
, contestari. Aique [ea] contestatione facta,tum in
, - criminalibus tum in pecuniariis[negotiis] extraip , - fiusjurisdictionem eruot. Et ei quidem [qui boc
, tentai| praeses provinciaiaut magistratus niilitaris
sit, vicarii: sin u(erque,[et magistratus ordinarius
et vicarius], praefecti prietorio [jurisdictioni] sub sunto. Digest. 38,51, 55 el67, tituli 2, libri xxm
, Digest ,sunt divorsa capiia 4 et 5 tituli, libri Rasil.
X X Y H I . Positus est enitn tit. 2, lib. xxm Digest. in
. ' . ' ' cap. 19, lit. 4, lib. xxvm Basil. atque cap. 22,
' ' . ' . quod est digest.38,dicit: Qui in provincia officium
', ', . - ' adminislrat : inde oriundam, vel ibi domicilhm
* * . * habentem uxorem ducere noo potest, non tamen
' ' . ' - sponsare probibelur.At si mulier posl officii dispo, ' . . ' -, silionem nuptias contrabere nolit,arrbas lantum ' , modo reddit.Verurc antea desponsam, [in matri, , - inoninm] assumere potest; neque dos caduca fit,
, ^ - sed rata [manet.] Cap. 25, haec : Quae in illicitis
., nuptiis data sunt, dos esse non videnlur, atque
, '% idcirco quaecunque ex iis quae ratione dotis data
, , - sunt, roaritua ceperit: lamelsi praecipue fructus
, ' . ', . , ceperit, ab illo auferuntur. Ejusdem 25 cap.the*
: '. ma 3, haec : Si tulor aut curator, dum curam
* * gcril, adoptaverit marilum quondam pupillae, aul
, 7 ' cujuscuratoresl,vel[etiam]mariiipatrem:idoplio
. irrila est,non aolem perlmuatur nupti;quemad ' ' . , ;, modum fit, quaodo quis generum suura adoptave ; rit. Etcap. 42, quod est constit. 2, lituli6, )ib. v.
, , cod. baec : Emancipalum quidam filium babens,
: , , , poslquam ipsi uxorem duxerat, matrimonio jam
inilo, atque susceptis liberis,designalus est nurui
. / ' . . ' "' . ' suae curalor.Ergo hujua fllius, nurus maritus, ne
. ; * , idcirco malrimonium perimatur metueni, supplU
cavit imperatori. Is rescripsit raatrimonium qui - dem ratum esse,sed palrem a cura desistere [de * bere]: acsubstituto alio,ab illo rationes repetere.
^ Enim vero quoniam de illegitimis nefariisque nup ' - liis mulia [jam] cap. io fine praeseotis 2 cap. po , suimus, quorum alia legitime constilutum matri ^ mooium ex postmodum supenreniente malo non
, - dissolvi aiunt, alia vero illud dissoltunt: qu&ro,
* . . de quo sape io conciliis qusastio moia est,si quia
' . postquam recle matrimonium coBtraxerit,cum 8 o

1171

PATRIARCHiE CP.

1172

CfU 80a [alia] te qna UXOrera auam COntingenle , ,


ptrsonaae incestet,eolvetur [] matrimonium.an
non? Nequaquam; aed incesti punientur. Dicit Vx
namque lex in lib. u tit. 3, eap. 85, themate 4 , .
quaeab initiorata [fuerunl,] ex postficlo non in- ,
firroantur. Verum si cnm nondum solemne sacri- ;
ficium celebralnm fuerit, sed aponsalia duntaxat ,
intervenerint, [fulurus) maritus cum eocru aliave 6 , $ , ' aponsam auam sanguine contingente persona se . ,
polluerit, mortificabitur matrimonium : [idque] * . ' . ' *'
propter regulam quse dicil, si res [quaepiam] in
[eum] statum deveniat, quo in [slatu| initio con- .
aistere n*qimset,irrUa est: [tumideo] etiam quod , ,
incestusscienternon permittatur. Atque bajc qui- ;, fj
, dem aorum qua apatriarcha compendiose propo
sila 8Unt, interpretandoruro cau3a scripta sint. 3
Scias vero quod hoc prsens secundum caput $ multa expositione indigeat. Mnltae siquidem et , , divers leges de prohibitis nupliis lalae sunt Cae- .
teruro qmniam Iraclatum de nuptiag iteranlibua ;
jam explanavimus : discas eliam quac aepius ma- , ' .
Irimonium contrahenles, veiitastjue nuptiascon-
cernunt.A veleri [itaque| legelernacagnoscebanlur .
nupliae.Posteaquamautemtemporibusimperaloris 3 ,
domni Leonis Sapienlis in Ecclewa inter principes aacerdotum scbisma factnm essetimajor enim pars .
tertias nuptias non conuedebat),eaque divisio usque /, #
ad[tempora] filii ejuimperatorisdomniCunstan- * -,
tini Porpbyrog^nnelae durasset : evulgala tunc }
d^cisio esl, quae reconciliationis dicitur, quae tra- ,

Clal,quando terliae nupti permiltantur,et quando


; qnam decisionem interpretationi 4 canonis .

aancti Ba^ilii insertam lege. Supra tertias autem


nuptiashand unquam alias Geridixeris Namtertiae , .
eliam nuptiae a veteribuslegibus * dice-
banlur. Poiro de vetitis nuptiis lege 1 et 2 cap., * . *tituli 5, hbri xxvni. Dividunt enim coanatiunem ' ^
trifariam, in ascendentes, descnndentes, el qui , '
jcontingunt] ex transverso.Exquibua ascendentes, *
quidem sint, parentes, avi,etrteinceps: descen- * ' ' '
dentes vero,fllii,neputes,pronepotes, et deinceps: . ,
ex transversoautem fraires, fratris sororisve filii, , , . patrui vel avunculi, patrueles, el deincepS. [Ac| * , ,
deindealterameliam abusivecognationem dicunt, , , , '
quse ex affinitale sive est. Ubi autein . , , ,
bac de [re] sermonem habuerunt, atque cujusque , . *
c

COgnalionisgradusdocuenint.ascendenlinmalque

descendentiumnuplia^^tiamsiexlcgitimisnuptiis
[nati] non sinl,in infinilum probiberi asserunt: ex
transverso autem cognatorum conjunciionem ab
octavo gradu liberam faciont,ac similiieraffinium
nuptiasusque ad aextuip gradum connumerandum
impediunt. Verum postqiiam lemporibussanctissimus illiue patriarchae domni Alexii, deseptimo
graduconsanguineorumdubilatioincidit(negabant
enim quidam posse queropiam palrui magni nepo*
tisfiliamducereuxorem,propterea quod a legibua
consanguineorum nuptiae ab iniiio oclavi gradus
permiUanlur : alii vero opponebant cognalionis

,
.

,
, *

' ,


* .

' *
. (

1173

NOMOCANON.

. XIII, CAP. II.

1174

sextum gradum prohiberi duntaxat, ac [proinde]


' seplimumgradum impedimento vacaredebere,ut ' . 8! pote qui prohibitus non sil) statuit diclus sanctis " , ' simus patriarcha cum synodo tunc coacta haec ad
, ) verbum:QuanJoquidemigilurBasiliusTheoctisten
septiinogradu contingit,ellex octavo gradu se in . ' vicem contingenlibus matrimonium pcrmittit, ac
, verosexiocontingentibus interciditjSeptimoautem
" ' ; " nequaquam,ordinalum est ut istiusmodi matrimo " ' - nium, priusquam procedat,non permittalur: post : , quam autem processerit, non divellatur : sed qoi
. ita conjuncli fuerint, poenis^ubjicianlur. Obtinuit
\ ; . itaque synodicum hoc oraculum usque ad tempora
* ^ sanctissimi illius palrian hae domni Lucse. Tunc
. atitem, sive mense Aprili, indiclione 14, anno [ab
' orbe condito) 6676, ubi quondara sarratissimoe
* ^ - metropolilanas Atheniensisel venerabilisdomnus
Nicotlaus Hagiotheodorilus, magnam inde anima, - rum jacturam aliquibus, qui in jnrisdictione sua
poinarum meia clam in septimo gradu matrimo - nium contraxissent, obvenire in concilio retulis sent; factum est synodicum statutum, quod haec
, )- eompleclitur Propler bsec igitur [moderatio noslra
. com sanctorum] fratrum ccetu, faclama sanctissi * mo illo patriarcha domno Alexio de consangui neorom in septimogradu matrimonio,a civill lege
nequeexpres^eprohibito,nequeevidenterpermi8 ; ' , so,synodicamordinationem corroborans et eonfir ^ , mans, ac reluti interpreians et expianans, stmul
, , , vero qnod mullis noxium esl et upemcaneura
- resecans, quasique ab ipsa radicerevellens: ut ne
, - amplius illegilima suppulhdentgermina.nequevi, - tuperabiles multiplicenlur liberi,nequefilioroma
, ^, divinis legibus alienorum inaugescat [numerus] :
islius gradus matrimonium non modo cum ejue
- [contrahendi] facultas petilur, prohibet: verum , etiam anie petilionem contractum dislrabi jubet: ot
ab hodierno die hujusmodi matrimonium prorsua
cesset,censens: tamen ut jam contracia istiusmodi
matrimonia modis omnibus indivulsa manere de . beant. Qui itaque hujusmodi malrimoniumdecae , tero contrahere audebunt, non solum proposito
, sibi [finejomoino non fruentur; verum post ejua
, eontractus distractionem, tanqnam proesenlis sy , nodalisstalulicontempiores,quiquecognalum san , guinem confundunlexcommunicalioni eliam sub , '- jirientur.Qui VCro ita [matrimonium] COntrabeoit , busassensum probuerint.austeritatecanonicaten - tabuntur. Etqui [tale matrimonium] consecrareau. si fuerint.dejectioni [de sacerdotio] subjicientur.
? Edita est eliam praeterea mense Maio ejusdem in ** ; dictionis potentis atque eancti nosiri imperatoris
, jussio, quaa partim hac statuit: Quocirca eliam
' imperatoria nostraraajesta8,earademde solutione
/, propositaequeestionis sententiam cura sanctissimo
, domino meo oecumenico patriarchaet sanctadivi , naque synodo sustinens, synodale boc ad eamdem
\ , quaestionem responsum,aul ut qood res estdicam,
? - statutum, uti quod secundum divinos canoneg ci1

1175

PATRIARCHJE CP.

1176

vilesque leges editum ait, in posterura obtinereDpaio;


[oportere] jadicavil, et Ut nuilo unquam tempore , ? ? .
eubvertatur Statuit. Atque hoc quidem modo hsec ' .
acta 8UI)talque obtinent. Sciaa iamen quod, licet SjnodallS haec decisio.et ipsam COnfirmanS impe-
ratoria jussio,COnsanguineorum in septimo gradu , ,
matrimonium minanter prohibeat, indictiune la- , , *
men4,anno[aborbecondi(o]6694,umdomnusBa
siliusCamateruspatriarchaesset.abimperatoreno- , \$
Strosancto domno Isaacio Angelo jussio facta si(,
qUIR Statuit, ne ez dicllS actismatriinonio post illa /, interlODgefelicissimosCaesareS^omnumJoannem .
Gantacusenumvidelieet atquegermananiimpera toriS SOrorem dominam Irenetl COntractO, quan-
quam inseplimumconsanguinitatisgradumrefera- $ ^,
tttr.praBJudicetur.sed quanlumadillo8,et|quidem| ^,
81$, qu a Syoodo atque imperatore domno Ma- . nueledeisUusraodiniiptiisdelerminalasont.ineffl '
caciasintQuod etiam asynodoapprobaturaesLAt- ^ ,
que deseptimi quidemgradu^nuptiiscorilroversia
hUDC modumcoilCilietur.Qfleterumquoniaroma* ,
trimonio affinium ia aextOgradu COnjunclorum(ut , .
diximua) prohibilO, temporibua aaDCtiasimi illiue '
paUiarcbfiedoruniSisiDiiduopitrueleeiBtividelur) . *,
duaSfOroreauxoresducebanl: propositaapalriar- Cba decieio *,qu circafinemhC CODiplectitur:
moderation08tradecrevit oe isliosmodi ITiatrimo- nuinterCbriatiaooadereliquoampliasloxuroba- * V .
beant, nequa ullo nnquam tempore conlrahantur. " ; Aceoadet [ipae illam] in aniveraam omnibus, et , /
pOteetate 8acrosaDCti epiritUS in patris dominique , \
morem 8latuit, ne de CSBtero quisquam omniuin, quanquam pOlestalibus aliquis sit, quanquam ,
iacultatibos acdivitUSSUperbiatquanquaraexmul- ,
Ud[iinUS| e t e i plebesit,adistiusmodimatfimoni-
ttmdeveniat.Qdodsiquisdeincepsfinquiljhocsta- .
ttlumfloccifaciens.in lalematrimoniuinsepnecipi-
tet,libroSTecollO6t:hicomnibusdiebusvitaej{U9e '
ab Ecclesia pelletur : neque prius ad poeniientiam ;
recipietur.quam distraxerit B)atrimonium,lamet8i . illaliberos SUSCeperit.Quictinque Facerdos
lali matriaooio preces adhibuerit,plenee |esacer- ,
dotiol ejectioni SUCCUmbel. Cum ilaque hocmodo ;
baeCSehaberent,atquedeistiusmodicontractuapud imperatorium divinum tribunal [qudaiu] tQlbigui* ,
tasincidissel.emissa el meose JuliO ind'Clione 8,ab
optimo ft SeDClODOStrO imperatorn DOV< lla S^DcllO, . ;
que Ciica fioem hC D&rrat: Ut taque utiumque.et ' Imperatoriam pontiflraliutnquo oidinalioDum raa- >
jeStas.ei bgUDl cauOMimque CaUliO CODServe- ^ .-
tur.aique veoer^tione^fflciaiur: nequeoronino hc ^
deeisio di880lveBdt,neque rursusomnino illi ffflca- ^
eia conCudeoda est.Sed
m<dia (quodaiunt) at- que regia euodum est. et Utrumque conservandum, . '
erga decisioais scriptorem illum patriarcham, ac imperalores qui istius decisionis mentionem fece- . runl,reverentia nempe,el ne qufs legibus canoni-
blisque dissona prSBcipiat, quale [qulddam] haec *
dtcieio [in medium] adduxit. Oportet autem ab hae ^
l

1177

NOMOCANON. -

. XIII, GAP. II.

1178

- decisione introductum [matrimonii] contractum,


sijam con8ummatu8sU,etiani8iejasfaciendi(acol (aspelita non fuerit,non distrahi: sed judicio atque
approbatione loci antislilis ita in matnmoniam
conjuBdis poenis gravari iisdemque conjugium
'. eonaervari. Qaod vero [istiusmodi matrimonium]
- pelitur.Boo sine convenientibus poenis et pracep lis, cajus causa superiue [reverentia] dicta est,
, concedi: neque [id] petentibas pro ipsorum] ar . bitrio, autprompte, autcitra criminalionem, sed
adhibitacommonefactionepernUti,quinimo dict
dectsionie, qu&que in ea ordinantur ab Ecclesia
. ipsos aoggeationem acclpere: et ai quldem oracu ) lum [illud] veoerari constiluentes, qnae tn illo
comprehendcratur, inconcussa custodire velint
, omnibus modis laudandi sunt: ain quod ab illo
'. vetitum est, peragere malint, permiltetur quidein
id illis facere, sed nonnisl competentibue pcenie
, sabactis. Nota, quod quse in presenti imperaioria
jnssione ad abrogandam Sisinniidecisionemconti nentur, inlerea nostris temporibus nnllam babue . rint efficaciam.Atque precor equidem,ne unqnam
* ullam habeanl: cum caosam ob quaro statula annt,
* . in nuda voluntate silara esse, ac propterea nihil
. boni afferresciam.Hsc fautem] quanqoameanctie ' , aimi patriarch Sisinniidecisio,ineuperqneimpe . ratoria jussio constituant: ne [tamen] omnescon 8anguineorumsexti gradasBnptialescoiitractosab
, his perimi dixeris.Exstat enim jussio semper ce ' - lebrandi imperatoris domni Alexii Comneai, ad
: '^' suggealionem proedri illius et hetaeriarchi Bardse
: . Zeri,mense Martio indtctione decima quintaedita,
^ etad illias temporis sanctissimum patriarcbam
. domnum Nicolaum ac sanctam divinamquesyno * . dom missa, quse amitam el ex fratre neptem com
: palrao et ex fratre nepote, latnetsi sexti gradua
3 cognalionem ex aWniiateobtineanl,citra impedi, f mentum jungi statuit Quaro jussttmem synodali
) commentario,qui io memorati patriarchae domini
Nicotai codiee reperitur, ioserlam legas. Prolnde
quoniam apud imperatorium trtbuoal aermo a l i quando incidit, an unus atque idem dnorom fra ^ , trom,nep!es in matriraonium sumere possit, quod
, idelicet in septimum affinitatisgradam conlractus
referalur, emissa est jussio potentis atque sancti
' nostri imperatoris, qosa ne id unquam flai etatuit:
Dproptereaquod marilUSetuXOT unius [88] gradus
, existimentur.et [matrimonii] contraclus in sextara
, afGnitalis gradum incurrat.Verum quia haec jussio
in competentem librum relata non est, non faabeo
/. * eqaidem qood amplius acribam. Ecclesia interim
- ietiusmodi malrimonium prohibet.Legas vero eli) am sexagesimum septimum canonem sancli Basilii,
; quaeque in illius interpretatione scripta SUBI. A d
. hsec acias quod cum ante imperium semper cele brandi imperatoris domni Alexii Gomneni aliter
\, , Aeri sponsalia [solerent : | mense Julio indiclionit
, . ' aeptimse aoni [ab orbe condito] 6592 emissa sit
ejuedem imperatoija novella lex qu hunc in raor

1079

P A T B I A R C H i * C P .

1180

amm h*bet: SpMialig optiarumqae lermisof ffo* s s p d ^ l g H n , x i > 6 \


veiosU Mperiori*qoe UUs legteUiio u q u e de
qefcabeit.Eoroaaaleai eiftcieeles eaasas magis '
q*am MyiaraD ei Pbryfem (lermioos ] proter- / vcoptrcipoo
biem(lubel|iodieafil.VOro quisob felieiflaiemo- * %
ri* palriarcba domoo Joanae Xiphilioo *y*odio>e- t w *
ra eoftieeiof esi c#mmeatarii*s,ftii eiitmperpetiio ! ,
ister impenU>P* celebraodom dorooum Nicepho- , *
ram BoUataUm per aoree bull* scripluram aoe- toritatem largilomefaaeompertam e*U|iimuUuiD ,
imiw db tabani.io ueuro eontraxisse eeroitor.
Qoa ratiooe quod a ynodica decisio de nuptiii pro-
ronlgaf erat,hoc ille dUertis verbii de fpoofalibus ceoftt, duobuf fralriboi duas paimalef spooiare *
non permiUent, Alque promiecua qudera plebs fodUtriminaliin rem aggrediens,et [se] in eyno ' ,
dalif ataluli tnsom mergere pronuif oeqoienf, , *
iine ratione quidnam iponsalia eeeent fiugebat, .
peque qno parto eautiuafirmarenturexacte con-
atitutrevaJebat [Quinjinterdum etiam mentissuaB
iocoofideranliam advmus abfoluiam ecclesiae ,
normain enditabat. Verum iinperaioris nostrae 5
majea tatit pieUifcientiuf conei<lerationem [illam] ^
aufpicata, ubi appareotero contrarieialem recte \ '
dijudicafiet.perpmsentem legtalationemoptiraam adinvenit consonantlam. Posteaquam enim vetus ,
l*x iponialia in aola contrahentium volunlale
eonatiluit, nihilque ampliut [quam de] consensu, .
inilrumenlis, atqoe aponsaliliia arrbis elaborat :
noitrit autem |temporibut rommunis) vifae negotia ** ad longe omatius magigque aacrum divina graliac
devenerunt incrementum, atquehinc nonnuptiaB
aolum, terum euam apoDsaba peragendam sa-
eram beoediclionero aibi conjunctam habent: ac
[vero] certum tempui primw conjngum conjun- ciioni per receniiorem lapientiesimi imperaioris
.
domni Laonis aaanctionero est promulgalum (in
maribua nempe.annue etatis decimua quinius: in
faminis, decimus terliue : quod profoclo teropus
ad perfeclam conjugum cohabilationem vetus lex , '
aufflcieni eeaa juwit) necessarium esse poteniia
nostra judicavit,ut per praeene oraculuro Ormiier ,
definiat, proprie illa ease eponidIia,el revera sc-

cundum eiaclm synodalianorroAconaiderationena
com nupliis quipoller6,qu8acuiiquetempu8quod , , ,
imperatorie domni Leonis sanctio determinavit,
integrum sibi [conjunctum habueruut, et [quse] , '
aaora finuper] benedictio confecula est: alque in
illiasynudilUdecisionis obaervationem valerede-
bere.Si namque |iponsalii] cootrahenliumalteram ,
partem |aul) morle forte aliove forlun casu, aul
enlenliao mulatione recedere, ad aiiudque vitaa .
ooneortium tiaDeferri conlingat ; non exiguus
[profacko] bic absurdilatis Iractus exsistet, [si| proambuto nupliarum preces in sponsalibus per- . ' !
acte, ttnquam v^aum aliquid [temere] que ac-
cumulatum.ifpulentur, et indiscriniinatim ea rea
inielligatur,quisi ai Deus per sponsalia inler COD- * penonas intioduclua non aaset. Hoc , OV

juogeadu

1181

NOMOCANON. -

. XIII, CAP. .

1182

. autem commemoralus celebrie tmperator recle


secuius,8ancti universalieque sexti concilii [eom]
cannnem, qui sponsam, dum sponsus adhuc in
vivls est, cum alio in malrimonii consueiudin*m
- coire vetuii,adulterium (VamJ rem [es*e] manifesle
etatuens : cua\ aperta veteris legis contrarietate
pulchre conciliavit. Quoniam [quae] post benedi . ' ctionem sponsis faclam [intervenit| separatio,ea
[demum| secundum ejus vocem justorum sponsa - liorum ost solatio. Quod si sponsalia quaedara
secundum multorom coneuelodinem congruenter
- jam contracta fuerint, et instrumenta confecta
; - sint: nondum autem etatuhim tempus, pro Chris .
tianis debila bpnedictio fieri consuetit,adveoent,
- neqne solemnes super desponsalos preces per sa , Cerdotem pronuntiatfuerint:ha3CSponsalia quan , torn ad exactam ecclesise dissertationem [attinet],
^, - neqne esse, neque dici justa [possunt|nequevero
, adversus bser. synodalis commentarius effiraciam
babet : sed tatiquam hominum plaeitasimpliciler
per stipulaliones confirinata,auctorita!em ieront,
' . - vetusque legislatio in illisfirmitatemobtinet.Hoc
enim paclo cum vetusta lex, quae anteade spon , salibus promulgala est, integra conservabitur :
; ' ' lum synodi judicium secundum bic [positam [ob servationem et intellectura et in'erpretatum,inia - cluro alque intentatum custodieturQuandoquidem
* ? vero baec ad himc modum [constituta ] et hac
era fesse) eponealia designata sunt, quae cum
, sacra bencdiclione, sCalutoque tempore peracta
' '. , esse noscuntur : quae verosecundum antiquiorem
' legislationem flunt, [iis] velut hominum placita
stipulalionibusconslabilila vim habere,atque[in super| soli priscae legi, quae certas personae ad
sejunctam sponsam ingredi prohibilas recensuit,
in bis valere concessum esl: quiddam cum con * -verrenti Christianis, honestate conjuncttim,prae , - senti oraculo nunc etiam addi oportet. Quia enim
oon secundum exaclam convenientemque ratio , nem veleris novseque Ipgislationis [decreta] pera , ^ - gebantur ,sed promiscuum volgus a ntiquiori legum
- auctoritatiadhaarescens posUeplennaletempusci^ - Iradilationem sponsaiiacelebrabat.ac proarbitrio
quisque ad desponsalas ingrebiebatur, conlinua
. consuetudine atque libcrlate ad colloquia congres8 - sus amorieflammamaccendens : sacratior aulem
0

, pars novellam imperatoris jussionem secula,inter


, ^- sponsalia et nuplias distinctionem ponebat, pri , - mum preces sponsalitias, ac deinde malrimonia ; les conjtingendas accinens : atqoe [inde etram]
\ . conjunctim simul et eodem |tempore] quandoiu^ , terea[vel] minimum quiddam incideret, isthaac
perficiebanlur, et sponsalia nupiiscque uno |eo; .> ; demque tempori^] spatio pcragebanlur: hoc lan , quamsine disquisitione fial, noslra pietas corri piq: gens,per prasentem generalem jussionem sancit,
. [ut] qui ad annum contrahentium seplimum.etde hacops usquead decimum quartumautduodecimum
velut imaginarii sponsaliorum conlracios fiunt,

1183

PRATIARCHiK CP.

1184

legitimoram erroorumqaesponealioram vicem non


obtioeaot: sedsaltem tanquaro confirmaUe atipula-
liones habeantur,alquesecundum aliorumcontra- ,
etuuni natoram operentur. Et ad bonc | quidem] . *
modumapud omnessnbditosnoslros illa obtineant: ,
(ut tamen interim[ tetus lex, qu desponsalibae <
promulgata est, in personae ad sejunclara epon- ' ;
Fam iogredi prohtbitaa, plenam efiicaciam habere . ' (1
debeat: idque quo [is] slatue quem in Chris tianorum ,
republica vigere convenil, augroenlura accipiat.
Nam tametsi ea res secundum exactam rationem, .
perfecta sponsalia non sint: attamen quia qood
agitur, sponsaliorum propositum babere videtnr,
atque inde nuptiarum fundamenlum jaci incipit: ' '
magna profecto ratio est,quamobrem a lege pro- '
^
hibilae peraoiMe iteram iropedianlur, [adeo] que ^ ' & <
nemoiropudettterprocari pr&sumat, utinuxorem
asaumere audeat, quam ?etuslexsponsam alicujus ^
factam, diremptis sponsalibus in alterius manura , h
convenire non sinebat. Verumtamen ubi [id] ^
tempas advenerit, quod eponsalibus simul etnu- ,
ptiis cooveoire judicavimus [ubi| neinpe femina
doodecimum anntim, masculue vero decimum ^
quarluro excesseril), tuac in primus aponsalta .
decantandis sacris precibus.illorumque solerani- bua (arrha videlicet, gratoque desponsatis oscu- *
)o) obsertandis perficiantur: atque deinde exigoo * . longioreve tempore, quomodo conlrahentibue
visom fuerit, intermif8o,cilra recueationem legi- 8
tim etiam nuptiae procedant: non autem multuin |inter ee] disjonclaa res eimul uno die, et [ut] , . jap ,
eaape [fieri solet, una| hora effecioro eorliantur. .
Taliterenim ordine in nupciis procedenl6,cumlex
vetus, qtise prohibitarum personarum calalogum '
fecit, illis non permittens ad spjunctara cognat
persona sponsam ingredi,observabitur : tum sa- )
pienliseimi imperatoris noveda jussio decore in
omoibus el valere et in republica obiinere con- ,
spicietur : [quin] et contraheutes persona* ab "
iotempestivisel indecorie congressibue coercitae, ,
caetam vitam ducent,opporluno tempore. quando ' " $

sponsalia nuptiasqueipsisperflci conveniet, cum
**sacra invocatione invicem congressuraa. Quod si
, &^quiscontraatque proseoi i polenliaa nostraconsti,
tulione prohibitum est,sponsaliaconficere prosum*
^ , \ ;
pserit,neque hc generaliter et adversus omnes
,
promulgaia,qaffi in poalerum obtinere debeni,ab
,
ipsis Kalendis ineunti* inensis Julii, instantis 7
' *
indictionis,anni[aborbe condilo]6592,eequi viaus
, ' ,
fuerit,et ante legilimum tempus sacramque bene
dictionero arrhaa pacisci fuerit ausua, aut etiam in
,
mutuuin conspectumcoalrahentibus personiscon .
venire,atque ioier se (omnia] promiKcua babere
permiserit: tabellio qui arrhabonicum conlractum
conscripserit,a euastaliooe removebitur, qui vero

ante temptis spoosalia confeceriol, humanae divi
naeque iro se ubnoxios reddiderunt. Fistus nam *
que propter prsesentis jussionis contemptum per

rerom domesticarum aecretariam positaiq ex,

tfoMOCAtfON.

. , CAt>. .

, ,- stipulalione in inslrumentis poenam ab ipsorum

, , ' - singults integram exiget. Credimus vero eliam


, '
, ;
; .


. * /.

.
; ,
,
. ;

ipsum Deum adversus hos insurrecturum, quod


inter juvenes nequiliam palam [alque] destinalo
introducere non erubuerini. Etenim si velus lex
irrita facta esl, et perfecla sponsalia coniici nequeont : [ac] vero recentiorie legislationis prsescriptumad effectum deducereconirahentesrecusant: quid aliud faciunt, quant homines sibi mutuo secundum legem non obslrictos, contra legera
inter se corrumpi sinuntjuvcnum [que] animis lascivos amores per pollutam conversationem ingenerant? Nota vero ex praesenti uovella, quod male
permissum fuit bellicoso domno Michaeli finatrimonio]conjungi cum rarissimae formaedominaAn-

"

; . ' 7 '
?

...wv..Menn-

na,quae patruelis erat MariffiSerblii [filiae]antea illi

desponsae. Nam tametsi lege mortis anle nuptias


ab easpoosa separatus est.nequecum illase commiscuit.atlameii ipsius patroelem uxorem ducere
non debuit.Nequeenim conjnnctio, sed precationum caeremoniae,ul sponsalia (anquam nupline reputenturfaciunt.Si igilurlaicus tale quidpiam facere prohibetuT,[profecio] consecratus multo magis.Tali namque lemporibus sanctissimi illius patriarchae domni Michaeiis Anchiali per synocjalem
commentarium velitum est legitime coojungicum
[ea] muliere, qaae cognata ejusfuerit, quae obliga*
toriis scriptis duntaxal illi obstricta fuisset, neque
sponsaliorum preces cum ipso exccpissct, quod
aut mortua, aul poenitudine ducta alteri viro con-

7
'


. '
. '
.



. 8 ,
, '
' .

mors arrbabonis inslar abslulerit. Visum est enira


concilio in sexennem mulierem copulae concupiscentiam nonconcipi.Verum hocin laicis non obtioebit.Nam qui altari[deserviunl] soli uniusuxoris,
ejusdemque virginis viri nominari, ipsique ejusdem status esse debent. Porro quse [hacj novella
de sponsalibus comprehf nduntur, ex ipsa manifesta sunt. Scias vero quod in chartophylacii seplo sanctissimi illius patriarch domoi Nicolai
(quidain] coromentarius asaervatur qui haec ad verbum complectitur: mensis Julii die4,indictione 15.
Cum sanclissimus nosler dominus et oeconomicus
patriarcba Nicolaus in Thomaita praesideret, ac
cum ipsoDei amanlissimi metropolilani illeetille,

($
,

. )


;
;

.
^

- juncta esset: extraquam si eam necdum sexennem

' ^ { ' D Dei amantissimus metropolitanns Cyzici Simeon








' , '
; ;


" ^

cumnosiramoderationeconsidens,dixit,quomodo
[qmdamj malricis suse urbisclericusnomineJoanr.es Diabatenus spoosalia inierat cum quadam Maria Theophili dicta, quaa es?et aetale seplennis :
atque intellecto, propter sponsae impuberlatem
praater jtis sponsalia esse [inita], tonc ab illa re-

cesserat, ac post annos octo legitime ipsam in


matrimoniam assumpserat. Atque bsec cum dixissel,quid de clerico [illojfaciendum esset.discere voluh. Audivit igitur a nostra moderatione,
considenliumque fratram coetu, qaod non solum
in naptiali contractu arrhas dari receptum ?it:
v^rum eliam in [caleris] contractibus omni-

mi

PATftlARCiLB CP.

\i$8

bus : atqun |id quidem] non C09Cte, Sed spontO.


, .
*
Sti
.

6
3

, * ; *
' ^
. ,
.
,

Quemadmodum igilur in aliis conlractibus


dicimusquod actum esl,si arrhaedatae non fuerint,
esse irritum : ila quoque in conlractu nupliali, laraelsi arrha sive sponsaliafnon] processerint[quod
actura fuerit],flrmum atquein iivulsum erit Itaque
[quanqoam, qua inler clericum eiMariam (ul dictum est) sponsalia processerunl, subsistere ne~
queant: habebil |tamen] indissolubiliter clericus
uxorem ipsi per solam nuptialem consecrationem
(ut explicatum est) conjunclam. De dooaiiune tamenproplernuptias,propterquam sponsaliaeliaro
fieri consuevere inter conjuges ipsoruunve partes,
non traciabitur: sed perinde atque si sponsalianon
processisseni, neque aotenuptias donatio subse-

cula esset, firmum eritmatriraonium atque indis- .



^

'
, .,

^&. " $

.

,
. ' $

ruplum. Sirailiter aliaeiiam ejusdem imperatoris


de eadera legislalione edita jussio esl, quae hanc
vim habet; De nupliis atque sponsalibus mense Julio indictionis 5,anni ab orbe condilo 6592, statuisse (nos] scimus, quseln illa legislalione alque
relalionecomprehensasunt.Alqtieeorum[quidena]
nihil labefaclari suMinemus.sed in aelernum intentalaetimmulabilia manere volumus.Ul [videlicet]
eponsalia [el] nupli [quemadmodum dictum esl)
coagmententur: ut in [slatuto] tempore nihil innoTetur,et ex consoeiandiaraaequatuordecim annis majorsit,femina vero duodecim.Quoniam vero
nihil tum statutum est,aii eo modo inita sponsalia,
8i [forte] (lirimantur.solveodaB poenaefobnoxia] futuia, an omnino indissolubilia Uiansura sinl
atque ideo etiam eade[re nos] ipse interrogasti
sancimus ut istius modi sponealii.quae proprie [ac
vere] sponealia sunt,immota, immutabilia,et oranino insolubilia maneaot (quippe [quia] Deusinier
consociandos inducalur, eamque conjunclionem
per precum caeremonias coramuniat* et nunquain
i l l a poenis dandis SOlvantur, quae (pCBOa?] neque
contraclibus deioceps inscribenlur: quia non ab
illis, sed per Dei invocationem sponsalia corroboranlur, cujuscemodi [sponsalia] omnino etiam
insolubilia manebunt [ilsque) duntaxat de causis solventur, quibus matriraonia, quibus illa ut
viribus aequalia sunt, slatutum est. Cognatae
vero personie in [cootrahendis] nuptiisvel sponsalibus prout |jam] placitum est, impedienlur,

.
.
' , *
', /

,

, '


,
,
, neque COOtra quam hac COuStitutione vetilum , est, quidquan a quoquam confiet, nisi si quan- ,
do imperator quodam dispensalionis modo et ,
aponsalia et consecraiione peragendam conjun-
clionem intra prestilulos annos permiserit. ^/ Licitum est eoim imperatoribus uti aliter quam , ,
secundum leges dispensent : quemadmodum et , * ,
eapieus iroperator ct vetustiores legislationes /
dixere. Neque vero ipsi cum tempus abbre- ^,
tiabunt, priusquam qui conjungentur, eorum
maseulos quarlum decimum, femina vero ^ ,
daodecimura aonum excesseril, naturalem con- *
gres8um permittent. [Quin ei] parenlee, nequid

1189

NOMOCANOK. -

. XIII, CAP. III, IV.

1190

ante diclum lempus fiat, dUigentem CUram adhi-

bere debebunt. Alioqui et qui intempestivum


coitum peregerit, et parenles ipsius legibus, adversus slupralores datis] obnoxii erunt. Porro si
quando imperatorsponsaliorum nuptiarnmvetempus innovavit, conjungendi ante prsBfinitum [ei]
rei lempus morte disjuncli fuerint : impedientur
tunc etiam prohibitac personaB, neque illis ad
audendum non audeoda bonam occasionem snppedilabit, quod sponsalia nuptia?ve anle tempus quod
nostris constitutionibiis placuit, inorte dissoJuta sint. Qood enim perfeclo sponsaliomm nuptiarumve
terapori deest, |id] supplens imperaloris dispen?alio perpeluum servabit prohibiiis impeditnenlum
ul
nullo modo velilum conlraclum inire [possintj. Quare quicunque contractus ex justis sponsalibus perfectisve nuptiis impediuntur, hi etiam ab illis quae inlra legilimum tempus per dispensationem constituta e( naluraliier dissoluta sunt, arcebunlur.
'
- * '

, ^
, * ?
,
.

. ' .
CAP. III. mulieribus, quw absentes
,
suos obiisse $u$picantes nubunt.
Bmcrito$
"*, ^ * * ', "%
Concilii sexli canon 95 ; Basilii canon 31, 36,

46.
. '
fejctus. Quse de repudiis disserit novella 117,
, . . . , USque ad etc, usque ad ab ipsius optione, ut pag. 903.
.
. ' '
Srholinm. De repudiis 117 imperatoris Jusli , . ' . ' niani novella, esl cap. 3, tit. 7, lib. xxviu Basil.
, et dicit de mulieribus maritos suos milites ab sentes obiisse suspicantibus, qusecunque in textu
, / .
compendiose proposita sunt.
. ' . .
CAP. IV. iis qui divortium faciunU
' ; * "
Apostolorum canon 5 ; concilii Gangrensis ca *
non 44; concilii Carlhaginensis canon 106; con' ', ', ' , '.
cilii sexli canon 87; Basdii canon 9, 35, 48, 77.
Textus. De disjunclioDe matrimoniorum, etc,
. )^ ,
usque ad ignoreiur, ut pag. 907.
, . . . , nsque ad .
. ' . ' .
Scholium. Tit. 2, lib. xxv Dig. est in lit. 11
' , . ' , lib. Basil. xxviu. Tit vero 17, lib. v, cod. posi ' . ' tus est in cap. 10, tit. 7, lib. xxvm. Basil. Jue. ' * . ' , tioiani autem novella 117, posita est (ut eaepius
* diximus) in lib. xxvm, til. 7, cap. i, quae sic pro
' .* .* parle habel, ul in textu compendiose propositum
^ . est. De nuptiis novella 22, posita est in lib.
' ' . ' xxvin, lit. 4 et 14. Quod [vero) noveliae 427, ca. ' ' . ^ put de repudiis disserit, non eat positum in Ba4

, '

sil., sed magis approbatum est cap. 13 novellae


134 : quod cap. 4, lit. 7, lib. xxvm est, ac lemerariorum repudiorum in titraqae parle aequales esse poenas dicil.

' . ' . *
' . ' ,
^, '
.

. , . . . , usque ad *
Textus. Impune autem solvitur, elc, usqve
, .
ad, quinque annoa maneat, si vivat, ut pag. 910.
. ' . '
Scholium. Novellae Jusliniani22,4 cap.in tit.7,
' . ' lib.xxviii.positiim, ail: Praadictis causis visum no bisest nominalim et hasce apponere,ex quibus ma trimonia dis^olvere vel citra pcenam licet: atque
. continuo causas etiam adducit, vitae monaatic
, - nempe,(eisiqui]intra Irienniumconjugem nonat , . tingat,elcaplivilalis [causam denique]. Verumta - meo ex duabus causis cilra poanam atque qualem . cunque dationem conjugiura solvi, ait: Quando
, vero alter conjugam vitam monaaUcam suscipit,
1

1191

PAtfftiARCHAS Ct>.

1192

hc dicit: Nam hoc casu jubemus, ut tara ?iro $ quam mu)ieri,adraelioramigraati,solvendimatri-


raonii simul et divertendi potestas stt: [prius ta- ,
menj brevi aliquo deserlae parti solalio dorelicto.
Quidquid enira contrahentes pacti sunt, ut post
mortem alterius lucro cederet, id ab altera obtinere , debet pars deserta, sive vir sive mulier exsiatat: &
propterea quod etistefquanlum adconjugemi mori .
videatuT,cum alterum vitaeiler pro allero capesait. ?, ' .
Sed et novella Justiniani 123, sive 8 cap , 1 tit. ' * .
lib. Basil. iv jubet, ut uter conjugum in mundo ' . * relictus esl,a parte qusa tonsa est capiat, quidquid
ex morte ejus ratione pacii [conventi] ipsi compe- ,
titurum fuisset.Quod quidem novella 22, omnino
ad dandara ex aliis causis poenam respiciens,par- *

lim etiam solatium nominavit. Siquidem quod . ' '


pacloCdalur] poenanon reputatur.Atque heec qui- .
dem ad hunc [se] modum habent. Quaaro autem, . {
cum no?ellaimperatoris domni Leonis Fhilosophi . ' xupto-j
117, ob tonsuram mariti uxori donationera propter
nuptiaa non dari dicat: ac [vero] novella impera- .
toris Josliniani 22, quea superius scripla sunt sta- '
toat, repetelurne a muliere quidpiaro noraine do- ,
nationis propler nuptias a marito tonso [dat,] an non?Quondam non ex pacto,sed ex lege dooatio ,
propter nuptias dabalur Si quid enimraulierdolis . *>
nomine dabat,tantumdem io communes facoltales ,
maritos objicere cogebatur : unde etiam / ,
[ (id est,objectio,oppositio,suppositio,et lanquam . .
contraria obligatio) ] eat nominaturo. Verum hoc ,
abrogatam est,atqueistiu8modidonationemprop- aA>a ter nu ptias maritus bodie non dat: eed ex paclo par- . tem aliquara dat, quanlam [videlicet ai ipse] pra-
morialor, uxori pacto promiserit. Quod si nibil se .
donationis propter nuplias noraine daturum pro-
mi8erit,neque darequidquam compellelur.Novel- ,
lam igitur imperatoris doraniLeonisPhilosopbide .
donatione propter nuptias, quttexteteri lege co-
gnita est,atque necessario datur: imperatoris au- .
lem Jostiniani de lucro quod ex mortesecunduai
pactum datur, loqui arbilror.Quod ergo ex morte
allerius conjugum superstiti dari convenit,exigel ,
poat alterius tonsiooero qui in [communi] vila re- , , ;
lictus est,qualecunque [landem] sit,ac quomodo-
cunque nuncupelur. Atque i d contingit [quidem]
c

hoe modo,utsi raulier tondeatur,mantiiS ex morte


ejU8|sibi] iupers4iti dari promissam quantitaiem
tamelSl abosive VOCetur, exigat.
Textus. Quod porro conseoeu, etc, usque ad
noo est obnoxia, ut pag. 910.

Scholium. ConsL 9, tit. 17, lib.v.cod.consensu


malrimonium solvi slaluit, quffiin Baeil. non est.
Sed neque [illudj 117 novella cap.quod oonsensu
ffaciendas] matrimonii diesolutiones abrogat, in
Basil.poeitiim est, sed pro eo posilum esi novellae
l34,cap.43,quod est eap. 4, tit.7, lib.Basil.xxvm;
quod cam imperatoris Juaiiniani 117,legielaUone
idem valel. Est autem novella Justiniani 140,

,
. , . . . , USque ad , k
' ,

. ' . ' . *

, , '
' .
, .
' . ' . *0**?
. ' ' . '
' $. ' *

H93

NOMOCANON.

. , CAP. V .

liW

', qUffi Qollo modo Baeil. potita 6tU QlU>d IQteiD


. - indoUta UXOT 6 mariUlibQ8 bonU, CUm
vtiv - [ipsam] citra rationeiD repudiat, quadrantem ca , ' pit, 68t pan imperatoris Jaftilliani 117,
. add oeqve h&C in Baail. posita 68t.
.
.
TeXtiU. UfqUO adeo aQtem matrimoiliOTUm,
. . . . asque ad etc, usqu$ ad irrita eat, ut pag. 910.
.
ScholiumAig.iS,
U L 4, lib. Dig. iLV,est eap. 18, tit. 1, lib. x u u Basil. quod sicbabet: Irritaest
siipulauone conetitata poeoa, si culpa alteriua conjugum divortium factum fuerit, ut ne prifatoram
hominam pactispcena pnbKca perimatur.Qaaraa lib. X X I I , til. 5, cap. 5, et tit. 6. lib. x u n , cap. 3,et
tbema 3, cap. 91, tit. 1, lib. x u n , et tbema 4, cap. 134 ejusdem lib. el tit., t tbema 2,cap. 121, et
lib. u, tit. 2,cap. 243, et lib. xxvni, tit. 7, cap. 7,8,9.DigeaM34, tit. 1, lib. X L T . ttgest. est cap. 134,
tit. 1, lib. I L I I I . Basil.quod habet qnemadmodura in textu acriptum eel. Chamnua io margioescholiura ascripsit, quod paucis [illod] cap. interpretatar: et docet, qoando de futnro mairimonio coascripta obligaliones efflcaciam habere debeant,et quando non.Verom to illi acholio neauscultaverie;
aed notes e i hoc cap.quod matrimoniorum obligatoria instrumenta, ai quidem a solis futoris CODJUgibus eonfecta fuerint.quantam ad poanam ob illorum tranagresaionem exigendam, invalida a u n l :
si vero ab illis qnibuapiam efficaciam habeant, et ei culpa atrioscunquefutarorom conjagum matrimonium perfectam non fuerit, abeo qui se eifecturum, ut ille malrimonium ineat, promi8erit,p<na
exigatur.Qo&rasetiam Pala&um [in] cap. 1, tit. 1, lib. xxviu,et cap. 14 e t l 5 ejusdem lib. et tit.Consi.
2, tit. 38, lib. YUI cod.est cap.2,tit.6,lib.xLiu,quod babet ut in textu scriptam eet. Atqae in his [quidera] civilis lex (vertitur.] Scias vero quod aaepeoumero qusesitum ait, an qui istiusmodi obligatoria de nuptiia instrumenta, aut etiam io infirmis sponsalibus, nuplialea pactiones eum muliere aliqaa interposuit, postqaam obligatoriainstrumenta, vel prater jus [inita] sponsalia reprobari^aliam
uxorem ducere, aut in presbyteri statura evehi possit. Tu igitur dic, quod ai persona, qus ei qui
aacerdos fieri vult, desponsa est, tempore reprobationis instrumentorum sextum annom exceseerit,
non permiUetoT ei qui instrumenta fel a lege non confirmata eponaalia interposuit,ut alteri mulieri
conjungatur, aut sic eacerdos fiat, tanquam bis matrimoniom contraxisse reputetur : [idque
propter concupiscentiam,et quod mulier amoria capax eit.Si vero cum pacla reprobarentur,persona
illa sex annis minor fuerit: firmiter talis alteri mulieri conjungatur, aut ex eo tempore sacerdos
fiat.Astruas vero hsc etiam ex novella legislatione imperatoris domni Alexii Comneni, qua legitima
sponsalia insolubilia esse statuit: etjubet, ut sisponsalia, tanquam legitimis temporibus non facta,
aolvi contingat, facultatem non habeant cognato eorum, qui advereantibus legibus in conjogii socitv
tatem coojixncti fuerant, probibitae persona, ut [cum illis] coojungantur. Quaro [quidem] novellam
cap. 2 prcesentis titali insertam etiam legas.
. ' . , , CAP. V . De fomicatione, adultetHo, Stupro
, xa\ ^.
et pradkatione.
'^ ' *
Apostoiorum canon 61 ; CODCilli Ancyrani Ca ' - ^, non 8 ; concllii NeocaBsarieoaia canoD 8; concilii
^ , ' ', *, ', ', sexti Canon 86, 87 ; Basilii caDOQ 7, 18, 21, 22,
' , ^ , ', ', ', ' , ' , ', ', '. 25, 26, 30, 34, 37, 39, 41, 58, 59, 62, 77. Cre ' .
gorii Nysseni canoD 3.
. , , ^TeXtUS. De 8tOpro, adultario 6tC, USque dd
. . . USque ad, , - inStituatUT, Utpag. 915.
.
Scholium. Tit. 9, lib. ix God. poeitus est in cap. 47 tit. 37 lib. Baail. L X , et tit. 5 lib. Digeal.
xLVni positae est in cap. 3 tit. 37 ejusdem L X libri. Cojos tit. diverta cap. legas, q u multa
istiasmodi docent, cujosmodi compendiose sunt proposita. Yerum qiiod adulteri, paadicones, aut
etupratoree capitali supplicio afficiantur, non eal positom in Baail., sed 73 eap. dicti 37 lit. a i t :
Adulteri ?erberati el tonsi naribua mutilantor : qui ?ero iaternantii atqae admioistri in impio
i l l o ecelere fuerint, verberati el tonai in perpetuum exeilium miUuntor. Novella autem imperatorie Juatiniaiii 134, aive ejoa 12 cap* quod in tit. 7 lib. XXTIII poaiiam esl, circa initiam hac
d i c i t : Si de adulterio maritos putet euam convinci potae uxorem, conveoit,at maritae prias coalra
xxorem, aol eiiam adulterum in crimen subscribat. E l si qaidem adalterii crimeo manifeate prob a i u m foerit) tune tranamisao libello repudii, jubemus, ui Ule pcen delinquenlibus irrogentor
q u a e pr8cribuat leges : illia quoque legitimas sustiaentibus poanaa, qai quidem vel interauntii
a i fniaiglri tam impio crimini exstiteranl. [PrsBterea] de subslantia adultvri, si uxorem habeat,doa
PATROL.

GR. C I V .

58

1195

PATRIAftCiLfi CP.

1196

ei donatioque ante nuptias eonservelur : aut si dolalia inatromenta [] intervenernal, portk


qnae nostra defertnr lege. Reliquam ejus substantiam descendentes aut ascendentes (si qii
sont) usque ad tertium gradum,capiant secundum ordines etgradus suoa.Si nulli bujusmodi snpersint, fisco bsec addici jubemus. Mulier ver quae adulierium comraisit, corapetentibus snbdita pcenie, in monasteriam conjiciator: et [sic] deinceps, qu patriarcha in compendiuro conlraxil. Leps
[vero] eliam novellam imperatoris domni Leonie philosophi 32, q u qnid adnltero et adulterafieri
debeat, slatuit. Proinde deincestu cap. 76 tit. 37 lib. L X , haac d i c i i : lncesti, sive parentes cam li
beris, sive liberi cura parentibua,eive fratres cum sororibua [ae comnii8eant],gladio punittntor.Qoi
vero in alia cognatione se invicem incestarint, puta pater et filii uxor, aut filiua et palris axor
noverca, aot vitricus et privigna, aut frater el fratris uxor, aut patraua et ex fratre neptis, auiei
firalre nepos et amita, aot [extraneua] et duce sororee, aut [extraneua] el mater ana cum filia: ki
et marea et femiaae (si [quidem] scientes [sese] commiscuerint) terberati naribus mnlilanlor. Sh
militer etiam 77 cap. d i c i t : Si patruelea horumve liberi, nec nUra [inter seae], ?el patar et filius
cam matre et filia, vel duo fratres cum duabus sororibas, vel duo fratres cum matre et filia, fd
ex fralre nepos $um patrui sui quondam uxore, matrimonio conjungantar,alioquife carnaliter commercium habeant, snpra separalionem verborantor. [Et] cap. 78 ait : Qoi cutnraonachis,diiconissis, aut ascetriis libidinem exercent, tanquam qui Ecclesiam sponsam Christi coinquineat,
et ipsi et quae com ipsis se contaroinaot, naribas mutilantor. Cap. aotem 79 : Qai, inquit, camcoienbina filii ani aut matrimonii pratextu [se] commiscet, aut alioqui clam coramerciuni habet, m
com ipsa naribus mutilator : ut tamen prius a se lnticem separentur. Verum si cum fllii concobini
maritata id perpelret, poena eodem modo procedito, atque [illi] insuper verberantor. Legai etiam
6 tbema cap. 10 tit. 5 lib. Basil. xxvni quod ait : Qui virginem aut viduam rapuit, banc neqw
consentiente ipsius patre ac delictum condonante, ducere uxorem potest. Calerum qui de santle
baptismate aliquam soscepit, non poteel ipsam postmodom in matrimonium assumere: qoippe
quaa tanquam ipsius filia facta sit: neque [item] ejus roatrem aut filiam : qoin neque ipsiue filias.
Quandoquidem nihil aliod perinde paternum affectum justumque matrimonii impedimentum introducere polest, alque hoc vinculum, quo animae ipaorum mediante Deo coalescunt. Lege ejosdeo
lib. et tit. cap. 3, Ihema 2 et 3, et cap. 11, et lib. , tit. 8, cap. 4, et l i b . XLV, lit. 2, cap. 6,
thema 3, cap. 10, tbema 2 et 3, et lib. n , tit. 3, cap. 8 et cap. 197.
TeXtUS. Proinde fomicatlO non laudatur, etC, . *
usque ad tanquam fur, utpag. 915.
p * * , , . . , uaque ad
.
Scholium.Olgesl. 4, tit. 5, lib. XII,e8tthema2,
. ' . ' . ' p i t o

cap. 5 tit. 2 lib. Basil. xxiv, quod eadem dicit.

' . ' . '

Digest. 6, tit. 5, Ub. , 68t cap. 5 tii. 1 lil).

w *. "* . '.

Basil. XLVII, quod habet, quemadmodum declaratom est. Recle autem dixit, quod qui alienam
ancillam meretricem rapit, non tenealur lanquam
plagiarius, sive in metallum non condemnelur,ut

' . ' ' . ' jk


' . * . ' *
. ' ' . ' Ba*-

est in Basil. Nam qui ancillam q u meretrix non * h


est, rapit, in metallum condemnator, [cujus rei bcausa] lib. L X , totum 38 tit. quaeras.
, k
. , , .
* .
TexlUS. Dicit etiam lib. XXXVIII, tit. 8, . ' . ' w
e l c , usque ad percipere possint, utpag. 915.
, . . . usque ad **
.

Scholium. Tit. 8 lib. Digest. positus estin cap. 6 tit. 2 lib.xLV Basil., atqneait ejasdem lil.
cap. 7 : Haec bonoram possessio omnes vocat cognaloa, licet [jure] civili non vocentur.Undeetfoigo
quaesiti fralree inter se, et in [bonia]roatria,cognationi8subsidium habent,et mater in illorumtbonis]. Eadem quoque de ancillt prsgnante manumisxa dicimue.El eap.9,spurii haerediue ad cogaiioe
palernae stirpis non pertinet; nam patrem non habet.Ejos autem roatri, eademque matre naiis fritribns proximitatis substdinm datur. Atque haec quidem aiunt legea.eoram differenliam qui periornicationem conjungantnr docentes,ac spuriie succedi a maternsa etirpie cognatia : pairem aoiem,
aut paternae stirpis cognatos, ipsos non agnoscere : sed ex sua dunlaxat unica HlegitifBoa
filium palri hseredem fieri dicenles. Yerum [quse] de nuptiis [tractant] leges atqne canones, 4
agnoscunt, ex fornicatione cognalionem, et qui ex fornicatione [invicem ae] contingonl, cognatos, si incestum committant, (anquam legitimos cognatos puniunt. Qoorsum lagas i o
cap. positas canonee, el novellam imperatoris Justiniani 118, qu est in fiae U i . 5 tik. \> W
5

NOMOCANON.

1197

. XIII, C A P . V I - V I I L

1198

Const. 5 tit. 57, lib. vi God. esl cap. 42 tit. 1 lib. Basil. X L V , quod dicit: Si qoa illustris mulier
filium ex juslis nuptiis procreaverit,et allerum spurium habuerit,coi pater incertus ait: quemadmodum res raafernaead eos perveniaot, sive tantummodo ad liberos juetos, si?e eliam ad spurios,
dubitalur.Sancimus itaque,ut neque ex testaraento,neque ab inleslato,neque ex liberalilate inter vi?os
habila, justis liberis exsistentibus, aliquid penitusab illustribus matribuaad spurios penreniat: com
in molieribas ingenuis et illustribus, quibus caslitatis observatio praecipuum debitum est, nomioari
epurios, satis injuriosum, satisque acerbum, el nostrie tomporibus indignum judicemus : et hanc
legem ipsi pudicitiae, quam semper coleodam censemus, merito dedicamue. Sin autem concubina
liberae conditionis constituta, filiura aut flliam ex licita coDSuetudinecum horaine libero habita procreaverit.eos etiam cum legitimis liberisad materna venirebona,quae illa jure legitimo et in palrimonio
suo possidet, nulla invidia est. Digest. 23 tit. 5 lib. Dig. est cap. 19 tit. 1 lib. XLTI, quod a i t :
Qui ex legitimo matrimonio natus est, patrem sequitur; vulgo quaesitus aotem, matrem. Et 24 eap.
ejusdem lib.et tit.: Qui non ex legitimo matrimonio nascitur,matrem sequitur : nisi lex specialis aliud
quidpiam statuat. Tit. 7 lib. xxvDig. non estpositusin Basil.Tit.5 lib. XLVTII Digest.estin Hb. Basil.
LX tit. 37 Digeet. autem 11 non est transcriptum. Verum aitthema2 cap.l tit. 37 lib. L X : Qui muHerem honestam et ingenuam in concnbtnalu habet,neque per conteatationem hoc manifestum facit,
vel oxorem eam habet: ?el si hoc recusat, stuprum, atque adeo adulterium cum ea committit: dum
idelicet corpore suo quaestum [illa] non fecerit, Cont. 5 tit. 57 Hb. vi Cod. non est integra posita, cojus initium est cap. 42 tit. 1 lib. XLV Basil. Cap. 2 novellae Justiniani 12, et cap. 13 [novellae]
18, et novella 19, et cap. 3. 78, et cap. 3, 89 novellarum imperatoris Justiniani, et alia cap. quae
de iis docent, qui ex legitimis [postmodum uxoribus, aut] etiam ex concubinie |nati], eft ex nothis
legitimi filii [fiunt:] posita sunt in tit. 1 ot 2 lib. xxxn Baeil. quos legas.
.

TextUS. Proinde ancillas nOStrai in COIICU-

, . . . usque ad , ; , binatu, e t c , usque ad digest. 144 [traditur], ut


. i * , . '.
pag. 918.
. * . ' . "'
Scholium. Coost. 4 tit. 4 Hb. God.esl thema
, ' . ' ' , 4 cap. 28 tit. 1 lib. x u , quod habet, ot i n com . pendio propositura est. Const. 3, tit. 14. lib. vii
' ' ' Cod. est cap. 3 tit. 19, l i b . XLVIU, quod aic d i , . ' ' . * c i t : S i quis uxorem non babens, cum ancilla
, [sua] consaetudinem babeat,ae cum illa ad mor , ' tem usqae permaneat, neque quidquam de illa
, , , in testaroento sao dicat, sive liberos ex ea ha , beat, sive non, illa libera evadit. Curo autem l i . beram illam fieri ex prasenti capite audis : l i , , beros ejus servituti obnoxios eese ne existimes.
Nani et ipsi liberi fiunt, qnomodo superius cap.
, . ' lib. X L I , et praBsentis cap. veterea [leges] aiant.
, . . ' B Digest. 12 et 13 tit. 5 lib. XLVIII non sunt posita
' . * . ' in Basil. Digest. 144 tit. 16 lib. L Digest.est cap.
. ' . " . ' 1444 tit. 2 lib. n Basil., quod sic habet: Concu . ' ' bina est, quae cum aliquo in domo ejus extra l e * , ^ gitimas nuptiaa ?ivit. Minng aatem honesta, ami ca appellatur.
.
. " \ .
CAP.VI. Si laiei uxor adulterium pasta sit.
' Concilii Ancyrani canon 2 0 ; concilii Neoc * sariensis canon 8. Lege quae adnotata sunt in
' . * . .
cap. 32, tit. 1 prasentis operis.
1

GAP. VII. De stupro et nupiiis vidua, et


quce vidua dicutur.
Basilii canoo 10,24.
' , '.
CAP. VIII. De iis qui matrimonii causa
. ' .
, - G mulieres rapiunt, aut violanU aui virgines con, .
8tuprant et de 0$ qui UltS COtimi $Unt.
. ' . \ , ,

' *
', ' ' ' ' "

Apostolorumcanon67;conciliiAncyranicanon
11. 25; COncilii Chalcedononsie canon 27; COncilii

{'' ', ', ' , ' '

sexli canon 92; Basilii canoo 22, 30, 33, 38, 53.

PRATIARCH/E CP.

1199

1200

LagM q u adnoUta SUIll in eap. 30, lU.9 p r - 1 ( ) * *?. *

aentis Operii.
CAP. . De his

quoe prater

voluntatem

parentiim autdotninorutn nubunt.

Balilii canon 38, 41, 42.

.
. ' .
ntpl * tfc
*.

X V , * \ '*

ITMPiUI.QaiqUffitein alterius p0testatesont,n0O


. , 1} co
pOSSUnl legitime matrimonium COntrahere,
consentientoeoqoiilloainpoteatatehabet:utlib.
, * . ' * *
Cod., tit. 4, 6t lib. , tit 2 [traditur]: extra ', . ',

quam si [quia] filiam viginti quinqne annosnatam ' *


[in matrimonium] elocare differat. Tunc enim >* ^
[illa] libero condilionis homini seipeam [cnatri- ' ,
monio] jungere potest: quemadmodum quae de ingralitudine bseredum [Iractat] novellall5 [docet].
Scholiutn. Tit. 4 lib. Cod. positus est in cap. 27 Ut. 4 lib. Baail. xxvm. Qnale tamen cap. in texto
aeriptnm est, nnllnm in toto [illo] Ut. est. Quod autem qui quave i n poteatate aunt, clrca eoaieasum ejoequi eos in poteslate habet,legitime matrimonium contrahere non posaint: [id vero]ex
tii cap. manifestum est. Tit. 2 lib. xxiu Dig. est in cap. 1 tit. 4 lib. x x v m ; atque ejoadem tit. eap.
2 a i t : Non consistant nupti, nisi qai conjungantbr, qoique eoa in potestate habent, conseotiant. Novella 115 est in cap. 38 tit. 8 lib. xxv, Basil., atque 12 ejna cap. haac dicit: S i cui exprs
dlctis parentiboa fili& neptive saae maritum dare, et eecundum vires patrimonu aui pro ea doteo
offerre volenti, illanon consenserit, sed turpem vitara delegorit: sed si filia ad anoura statis ticeaimum quintum pervenerit, et parentes differant marito eara conjungere, et ex hoc contingai ut io
corpua forte sunm peccet, hoc ad ingratitudinem imputari filiaa nolumua : quandoquidem noa su,
aed parentam colpa hoc deliquiase dignoscitur : Atqne hffic quidem [babet] Bastl. inaerta noielli.
Tu iero animadvertas, quod filia post iceeimuro qnintum annum ee praeter voluntatem patris soi
libera condltionis horaini connubii jure jongere possit, [id] in Basil. non ease aseumptnm, ideoqoe
efficaciam non babere. Aliud Scholium. Nota qu in prseaenti 9 cap. de filiabns in potestate constitntie scripta sunt. Quoniam vero nonnnlli dixerunt, filiam qu poet vicesimum quintnm annom
fornicatur, aecondnm 12 cap. iit. 8 lib. xxxv Basil., qaod hic etiam insertum eat, non posse
exharedari; quae vero nubit, posse: qaod 6liam post vicesimum qointam annum prseter volnnUteo
patria sui ae connubii jure viro jungere posse, non ait insartum Baail., dico, quod cnm eadem, qoc
cansas ob quas parentes liberos exbaaredare posannt enumerat, Jnstinianea novella atatoat, ut qui filitf
prater [consensum] palris cum mimis aut arenariis venatoribus conversatur, exheeredetur, debeamua dicere,fornicationem atque nuptias altaa venia dignandas, aliaa non, Siquidera ai filia, sive aate
perfectam tate sive poit, matrimonii lege cnm viro [noa omnino] vituperabili conjuncla fuerit, et
Aon gravem pater ex nuptiis injuriam accipiat, matrimoniom quidem tanquam qnod consiatere o^
queat, ex aditione patris [ad judicem] dissolvetur, aed 61ia non exhaaredabitur.Qaodipsura sanefodram etiam eil,si simili modo fornicata fnerit. A l ai?e per nuptiaa, aive per fornicalionem [omaioo]
gratem patri injuriam intulerit, exhseredabitur. Idem vero in filio fiet. De fornicatione antem adUbito discrimine qnttretur. Alia enira dinturna, alia Umporaria est.
GAP. X . De muliertbus foniicantibUB, fe-B
. '.
<,
tum pmmenlibui, vel Od necatldos felUS medi- , k

oamenta conflcientibus.
Concilii Ancjrani Canon 21 ; COncilii sexli ca 91 ; Baailii Canon 2, 8, 52.
TeXiUS. Dicitur lib. XLVU, tit. 11, Dig.4, e l C ,
U$que ad datum Slt, Ut pag. 923.

' ' "*


' ' ', ' , '.
. ', . ', . \
, . . . USque ad,
.

Scholium. Digesl. 4 tit. 11 lib. XLVII Dig. est cap. 24 tit. 22 lib. LX Baeil., qnod dicll, ntscritom eat. Dig. 8 tit. 8 lib. XLVIII non positum est in Baail. Dig. 39 l i i . 19 l i b . XLTUI Dig. astcap

9 lit. 51 Hb. L X Baail., ac dicil qiUBcunque acripta tunt. Dig. 38 ejoadem l i b . et l i t eal Uwnw6
cap. 38 Ut. 51 lib. LX Baail., quod, qu compendioie proposita sunt, narrat.

G A P . U.'Deiis
qui abominantur matrirnonium, earncm et vinum.
Apostolorom canon 51 ; COncilii Gangrenais

. ' . ^
lipov, , .
' * *

tanon 1, 2, 4, 9 ; Baail. canon 28, 85.

', , ', ' ', '.

1201

NOMOCANON. -

. XIII, CAP. 1X-XVIII.

1202

. (
- CAP. XII. Zfc Jatct* sibi virilia amputanti .
but.
', '
Apoetolorum canon 22, 24; concilii Nic&ni
' ' cauon 1. Lege qase adaotata eunt in cap. 14 tit.l
. * . .
prwseutis operis.

. ' . , , , ,
.
{"'
' ' ' *'
'
* . ,
' .
. '. , .

CAP. XIII. De laicii qui comedunt idolls


immolata, vel carnes in $anguine vel suffocata,
vel bestiis capto, vel morticina.
Apostolorum canon 66; concilii Ancyrani canun 3; concilii Gangrensia canon 2; coDcilii
eexli canoo 67 ; Gregorii miraculii clari ex epiatola de comedeotibns idolis immolata ; Baailii
canon 81.
GAP.XIV. De laico imperatorem contumclia afficiente.
' - Apostolorum canon 84. Lege qu adnoiata
$ > ^ xup. * sunl in cap. 36 tit. 9 praaientls operis.
%

.
. ' . U*p\
, , ,

,
^ ,
, .
', '
', ' , ' , *, ' , ' , '
', ' , ' *
* . * .
, ' . * .
. 1<'.
,
, xt
.
' .
. '.
, ,

^.
' *
' .

. l e . -

Dept ,

. ' , .

CAP, XV. De orthodoxi$ qui ab hotreiicit


aut Judceis benedictiones accipiunt, vel cum ttlis
festos dies agunt, vel eum Judceis jejunant, e$
quod Sabbati die feriandum non $U sed quoad
ejus fieri polest, Dominica, et, de iis qui in monasteriis aut ecclesiis hmreticorum orant.
Apostolorum eaooo 65, 70; coneilii Laodicem
canon 9, 29, 32, 34, 37, 38, 39 ; concilii Carthaginensis canon 60, 38, 39. Lege qu adnotata
sunt in cap. 15, tit. 3 praesentis operis.
y

CAP. XVI. De laicis, qui clericos monasteriorum, ptochiorum, aut martyriorum sollicitaut, ne sub potestate epitcoporum maneant.
Concilii Chalcedonensii canon 8.
CAP. XVII. De laicis, qui excommunicatis
vel schisma facientibus presbyteiis adhoerent, et
$ine [conseixtu] episcoporum suorum altaria erigunt.
Apostoloruro canon 31. Lege qu adnotata
sunl in cap. 14 tit. 9 prosentis operis.
A?.\mi.^

De perjuri$ et in^jusmodi
9

lca^

Baillli canon 10, 17, 29, 64, 82.

', , . . ., osqae ad, oix D Textus.Oe perjuria dicilur, elc. usque ad con .
troteraia, ut pag. 931.
Scholium. Tit. 2 lib. xn Dig. qui de jorejurando, ai?e volentario, boc est delato, el?e neceiaario, ai? judiciali docet, eat in priacipio tit. 5 lib. xxu Basil., et ait 4 thema cap. 3 : Muliar juraoa se pragnaoteio eaie, miuilur in potsessionem : neqae post [pritiiom] jafjurandani convenitttr, quaai calumoi caoaa ift possesfionem miata sit: neqae in posieaaione viro patitor. Sed
si adversariua ipsam non pradgnantem eate juraterit, noa mittitur. Vanim ex hojoamodi jnrajaraodo non prodicatur qustiooi de partu. Alterias namque juejoraodam alleri neqoe prodest
noque obeet. Bt tit. 1 Ub. i? Cod. est cap. 43 ejusdem 5 tit. lib. XXII Basil., el ait : Causa jurejuraodo ex consensu utriasque partis, ?el adversario inferente, prastito, vel remiaso, deelia : nee
perjnrii protextu retractari potast, uisi epecialiler hoc lege excipiatur. Digeal. 31 til. 2 lib. xiiDig.
est cap. 31 ejasdem 5 til. lib. Basil., ac dicit, quaBcunqae compendiose proposila sunt.
t

1175

1176

PATRIARCILE GP.

vilesque leges editum ait, in posterum oblinereD


[oportere] judicavit, el ot nullo onquam tempore , .
aubvertaiur etatuU. Atque hoc quidem modo haac ' . *
actasunt,aiqoe obtinent. Sciaa tamen quod, licet
sjnodalis haec deciaio.et ipsam confirmans impe-
ratoria jussio.consanguineorum in seplimo grada , ,
malrimonium minanler prohibeat, indictiune la- , , *
men4,anno[aborbecondilo]6694,cumdomnusBa-
silius Camalerus patriarchaeseet.ab imperatore no- ,
alrosanctodomno Isaacio Angelo jussio faclasit,
qusp statuit, ne ex dictis actis malrimonio post illa ?X*w iDterloogefelicissimosCaeeires^domnom Joannem .
Cantacuienom videlieet, atquegermanamimpera-
torie sororem dominam Irenen contracto, quan-
quam inseptimum consanguinilalisgradumrefera- , xfiv
tur.praBJudiceturised quanluraadillo8,et|quidem| ^,
solof, qu a syoodo alque imperatore domno Ha . E l nuele deistiusraodi nuptiisdeterminalasonl.ineffl- '
cacia eint.Quod etiam asynodoapprobatunaest.At- ^ ,
qne de septimi quidemgraduanuptiisconlroversia
,
huac io modumconcilietur.Qfleteruraquoniara roaUiroonio affiniom in sextogradu conjuDctorum(ut , .
diximua) prohibito, iemporibua saoctiaairoi illtua
patriarcbie downi Siainii duo patruetaMati videtur) . **,
dnas sororeanxores ducebanl: propoeita apatriar-
cba decisio eal,qu circafioemhoc complectitur:
moderaJionostradecrevit,ne iatiuaatodi malrimo-
nia inter Gbrialianoa de reliquo ampliaelocum ha- * ' .
baant, neque uJlo uaqaaro tempore coDtrabaotar. " Acaoadet [ipae illara] in trahreream omnibus, el , /
poteatale sacrosancti apiritus in patris dominique ,
morem slatuit, nedecaetero quisquam omnium,
-*
- '
*
- -

quanquam ex poteelatibus aliquis sit, quanquam ,


iacultatibus ac divitiis superbiatquanquam ex mul- ,
[unu$| et ex plebe sii,ad istiusmodi matr imoni-
iun deveniat.Quod si qaiedeincepsfinquitjhocsta- .
tnlum Qoccifaciens.in talematrimooiumsepnecipi-
tet,liberos?e collo6t:hic omnihusdiebusvit duse ^
ab Ecclesia pelletur : neque priusad poenien(iam
recipietur,quam dietraxerit D)atrimonium,(ameUi . ex tlla liberos susceperit.Quicunque vero acerdos
tali matrinr onio preces adhibuerit plense |e sacer- ,
dotio) ejectioni succumbet. Cum itaque hocraodo ;
haecsehaberent.atquedeistiusmodicoDlractuapud imperatorium div.Dum tribunal [qu&dara] imbigui- ,
tasincidissel.emissaest meneJuiioind'Ciioue8,ab !
opiimo seocto nostro imperatore nov lla nnio, .
quc clrcafiocmhc narral: ui tsque utiumque,et fmperaioriam pontiflcaliuinquc onlinatioDum roa-
]estas,ei 1 gum oenonumqoe cautio re^te conserve- 0 :
tur.aiqoe feoerdtione ^fflciatur: neque oranino haec
deeisio di89olveDda>oque rursus omnino ilii efflca- $
eiacoccedende est.Sed
m<dia (quodaiuni)at- que regia euodum esi. et utromque conservandum, . '
erga decisioais scriptorem illam patriarcham, ac imperatoree qui istius deeisionia mentionem fece- . runl.reverenlia nempe,el ne quls legibus canoni-
busque dissona praecipiat, quale [quiddam] haec
decieio [inraediura]adduxit. Oportet autem ab hae ^
f

1177

NOMOCANON. -

. XIII, CAP. II.

1178

Adecisione inlroductum [matrimonii] contractura,


8i jam consu mmaius sit,edamsi ejus faciendi facol tas pelita non fuerit.non distrahi: sed judicio atque
approbalione loci anlislilis ita in matnmoniura
conjunctis poenis gravari iisdemque conjugium
'. conservari. Quod vero [istiusmodi matrimonium]
- petitur,noo sine convenientibus poenis et pracep lis, cujus causa superius [reverentia] dicta est,
, concedi: neque [id] petentibus pro 'Jpsorum] ar . bitrio, autprompte, aulcitra criminationem, sed
adhibita commonefactionepermitti,quinimo dicta
decisionis, quaeque in ea ordinantur ab Ecclesia
', . ipsos soggeationem accipere: et si quidem oracu ) lom [illud] venerari conslituenles, qtiae in illo
comprehenduntor, inconcussa custodire velint
, omnibus modis laudandi sunt: sio quod ab illo
*. vetitum est, peragere malint, permittelur quidem
id illis facere, sed nonnisi competentibua poenis
sobactis, Nota, quod qtue in praesenti imperatoria
jussione ad abrogandam Sisinniidecisionemconti nentur, interea nostris temporibus nullam babue . rinl efficaciam. Atque precor equidem,ne unquam
> ullam habeant: cum caosamob quam statuta eunt,
! . in nuda volunlate sitam esee, ac propterea nihil
. boni afferresciain.Haec [autemj qoanqtumsanctie ' , simi patriarch Stsinniidecisio,insuperqueimpe . ratoria jussio constitoant: ne [tamen] omnes con aanguineoramsexti gradusnuptialesconlractusab
his perimi dixeris.Exstat enim jussio semper ce ' - lebrandi imperatoris domni Alexii Comneni, ad
: "('' suggestionem proedri illius et het&riarchi Bardse
. Zeri,mense Marlio indtctione decima quinla edita,
^ et ad Hlius temporis sanctisaimum patriarcham
. ; domnum Nicolaum ac sanclam divinamqnesyno ' . dum missa, quae amitam el ex fratre nepfem com
patruo et ex fratre nepote, tametsi sexli gradua
cognationem ex aTmitate obtineaot,cilra impedi, mentum jungi slaluit Quam jussronem synodali
) commentario,qui in memorali patriarchse domini
> Nicolai codice reperttur, inserlam legas. Proinde
quoniam apud imperatorium tribunal sercno a l i quando incidit, an unus alque idem dtiorctm fra ^ , trom,neptes in matrimonium sumere possit, quod
, videlicet in seplimum affinitatisgradom contractus
referatur, emissa est jussio potentis atque sancii
* nostri imperatoris, qneene id unquam flat etatuit:

Dproptereaquodmariluseluxor unius [esse] gradus
,
existimenlur,et [matrimonii] conlraclus in sextom
,
afflnilatis gradum incurrat.Veruro quia haec jussk

in competentem librum relata non est, oon habeo
/.
eqaidem qaod amplius scribatn. Ecclesia interim
istiusmodi matrimonium prohibet.Legas vero eli)
am sexagesimum septimum canonem sancli Basilii,
;
quaeque in illius interpretatione scripla suirt. A d
.
hsec scias quodcum ante imperium semper cele
brandi imperatoris doroni Atexii Comneni aliter
\, ,
fieri sponsalia [solerent :j mense Julio indiclionie
,

septimae anni [ab orbe condilo] 6592 emissa sit


ejusdem imperatoris aovella lex quae bunc in rap-

079

PATRIARCHJS CP.

1180

ura habet: Sponsalium naptiarumque terminos , elusta SOperioriftqUC aetatia legislatio SUSque de- 6 *
juefaabuit.Eorum aalem efficieotes Causas magis Upav *
uaiD MjSOruna etPhrygUin [termioos UlJ prover-
iuro[habel]indicavil.VerumqMi8ob felicismemo- \
W patriarcba domnoJoanneXiphilioosynodiope-
aconfecto8estCOmmentariU8,Cui eliamperpetUO , 6
Dler imperatoreacelebraDdumdoronumNicepho- ,
nm Bolaniatam per aureae bull scripturam auc- ariUlemIargitomeaS6COinper(ume8l qusemuUum , *
Dter 8 disiabant in unum COlUraxisse cemilur.
Jua ralione quod synodica decisio de nuptiig - Dlilga?6rai,hoc ille diserti8 terbU de sponsalibus 61)861, duobus fralribllS duas patruales spODSare * \
permittens. Atque promiscua quidem plebs ndiscriminalim rem aggrediens,et [se] in syno- * , <
lalis Staluti fiensum mergere prorsus nequiens, , '
ine ratione quidnam sponsalia essenl Gngebat, . El
leque qno partO eaulius firmarentur exacte Con-
tituerevaJebal [Quin]inlen1um eliam mentisSUffl c lCOnsideranliaiD adverSUS absoluiam ecclesiae ,
lOrmam vendilabat. Verum imperaloriae n0Sira3
oajestatispielasicieDliusconsiderationem [illam] USpicata, ubi apparentem contrarielatem recte \ tUiim
ijudica85el,perpr8BSentemlegislalionemoptimam dinveilit consonantiara. Posleaquam enim vetus ,
sponealia in 80la contrabentium toluntate
onstiluil, nihilque amplius fquamde] CODSenSU, . nelramenlis, atqoe sponsaliliis arrhis elaborat : ?
lOSiris autem|temporibu8 eommunis] vil negotia "' *
id longe ornatius magisque aacrum divina gratiac
levenerunt incrementum, atquehinc nonnupliiB
iOlum, verum eliam spoosalia peragendam 88-
3!1 beDediclionem Slbi COnjunctam habent : ac
vero] certum tempos primie Conjugum conjun-
Itioni recenliorem sapienliesimi imperatoris
lomni Leonis saanctionem est promulgAlum (in .
naribuenempe,annu8 aeUtis decimusquinlUS : in E l
eminis, decimua lertlUS : qood proferlo (eropus *
id perfeclam COIljUgura COhabitalionem vetUS lex , *
ufficiens esse jUSsil) necessarium e88e potenlia lOStra judicavit,Ut per prasensoraculura Grmiter ,
lefinial, proprie i l l a esse sp00Sdlia,et revera se- ;iindum exaclSR synodalisnorroaBCOnsiderationem
:um nuptiie d3quipollere,qua3CUiiquetempusqUOd , , ,
mperaloris domni Leonis sanclio determinafit,
ntegrum sibi [conjunctum babuerutll, et [quaej , ' lacra finsuper) benediclio con?ecuta est: alque in
llissynudalisdecisionis observationeiD valerede-
)ere.SiDamque(sponsalia]cooirahenliumalteram . ^
>artem (aut) morte forle aliove fortunte Casu, aui / ***
ientenliffi mutatione recedere, ad aliudque vilae .
^ODeortium traosferri contingat : non exigUUS
profecto] hic abaurditatiS IractuS exsistet, [sij )rseambula3 nuptiarum preces in Sponealibus - .
ICtffi, tanquam Vnum aliquid [leraere] que ac-
:umulalum,repu(enlur, e l indiscriminalim ea ree ^
Dlelligatur,quasi si Deus sponsalia inler COH-
UDgendaa personas intioducius nOQ essel. HOC ,
v

1181

NOMOCANON. -

. XIII, CAP. .

1182

> . autem commemoratos celebrls imperator recle


secaius,sancti universalisque sexti concilii [eum]
canonem, qut aponsam, dum sponsus adhuc in
vivis est, cum alio in matrimonii consueludinttm
- coire vetuit,adullerium [Vam] rem [es*e] manifesle
etaluens : cucn aperta veteris legis contrarietate
pntchre conciliavit. Quoniam [quae] post benedi . ' ctionem sponsis factam [intervenitj separatio,ea
(demnm) secundum ejusvocero juatorum sponsa - iiorum ost solutio. Quod si sponsalia qusedam
secundum multorum coneueladinem congruenter
- jam contracla fuerint, et instrumenta confecta
sint: nondumautem siatutam tenopoa, pro Chris . lianis debila benedictio fieri consuetiladvenerit,
- neque solemnes super desponsalos preces per sa , a cerdotem pronuntiataefuerintrhaecsponsaliaquan , 5 tom ad exaetam ecclesise dissertationem [allinet],
^, - neqne esse, neque dici justa [possunl| neque vero
, , adversus hsec synodalis commentariueefficariam
babet: sed tanquam homtnum plaeitasimpliciler
per slfpulationes confirmata,auctoritatem ferunt,
. etusque legislatO in illisfirroitatemobtinei.Hoc
enim pacto cum vetusta lex, quse antea de spon , salibus promulgata e*t, intejsra conservabilur :
' ' tum synodi judicium secundum hic [posilam [ob servalionem el intellectum et in'erpre(alum,inla ctumatqueintentatumcustodieturQuandoquidera
' ; ? vero haec ad hunc modum [constiluta | el hsee
?era [esse) aponsalia designaia sunt, qusB cum
, : sacra bencdictione, staliitoque tempore peracta
* '. ^
, esse noscuntur : qu verosecundum antiquiorem

' legislationem flunt, [iis] velut horoinum placita
*
stipulalionibusconstabilita vim habere,a(que[in
super) soli priscae legi, q u certas personas ad

sejunctam sponsam ingredi prohibilas recensuit,
*
io his valere concessum est: quiddara cum con * verrenti Chrislianis, honesUle conjunctum,prae , senti oraculo nunc etiam addi oportet. Quia enim

non aecundum exactam convenientemque ratio ,
nem veteris novaeque legislaiionis [decreta] pera , ^ gebantur,sed promifcuumvalgusantiquiorilegura
aactorilaliadhaerescens posts^plennaletempusci$ Iradilationem sponsatiacelebrabal.ac proarbilrio
/
quisque ad desponsalas ingrebiebatur, continua
.
consuetudineatquelibcrlatead colloquia congres ! sns amorisflammamaccendens : sacralior aulem
, '
^pars novellam imperatoris jussionem secuta,inter
, ^sponsalia et nuplias distinctionem ponebat, pri ,
mum preces sponsalitias, ac deinde matrimonia ;
les conjungendas accioens : atqne (inde elram]
\
conjunctira simul el eodem |iempore] quandoiu^ ,
terea[vel] minimum quiddam incideret, isth^c

perficiebantur, et aponsalia nupltocque uno |eo; ^ ;
demqne tempori^] spatio pcragebaniur: hoc lan ,
quam sine disquisitionefiat, nosira pietas corri
gens,per praesentem generalem jussionem sancit,
.
[ut] qui ad annum contrahenlium sep(imum,etde
hiceps usqunad decimum quartumaulduodecimum

velut imaginarii sponsaliorum conlractos flunt,

1183

PRATIARCHiE C P .

1184

legitimoramermornmquesponsalioramviceronon <

obtineant: sedsaltem tanquam coofirmaUa stipula Uonea habeantur,alquesecundum aliorora conlra- , \>*&)
cluuro naturam operenlar. Et ad bonc | quidem] . !modumapudomnessobditosnostrosillaobtineant: ,
[ut tamen interim[ telus lex, quae despensalibas
promulgata est, in personas ad sejunctam spon- '
pam ingredi prohtbitas, plenara eflicaciam habere .
debeal:idquequo[is]statusquem in Chrialianorum ,
republica vigere convenit, augmeniura accipiat.
Nam tametsi ea res secundum exactam rationem, .
perfecla spoi*salia non sint: atlamen quia qood
agitur, sponsaliorum proposilum habere videtur,
atque iode nuptiarum fundamentum jaci incipit: ' *
magoa profecto ratio est,quamobrem a lege pro- '
hibit persOB iterum irapedianlur, [adeo] que B"?4P' *
nemoimpudenterprocari prasumat, ulinuxorem
assumere aodeat, quam yetuslexsponsamalicujus factam, diremptis sponsalibus in alterius manura , &
convenire aon sinebai. Verumlamen ubi [id] ^ *
tempus advenerit, quod eponsalibus simul etnu- ,
ptiis conveoire judica?imus [ubi| oeinpe femina ! duodecimum annum, masculus vero decimum *
quarturo excesseril), tuac in primus eponsalia .
decantandis sacris precibus jlloruraque solemai- bo8 (arrha videlicel, gratoque desponaatis oscu- '
lo) obsemndis perficiantur: atque deinde exiguo ' . longioreve tempore, quomodo contrahentibus *
visom fuerit, interroisso,citra racuaaliooem legi- oV
timae eliam nupliae procedanl: non autem multuin [interae] disjuncla res simul uno die, et [ut] . E l |
saepe [fieri solet, una] hora effecioro aortiantur, .
Taliterenim ordine in nuptiis procedenle,cumIex
vetus, quaB prohibilarum personaram catalogum \
fecit, illis non permittens ad sejunciam cognat
person sponsam ingredi.observabilor : tum sa- *3
pientissimi imperatoris noveda jussio decore in
omoibus et valere et in republica obtinere con- , '
spicietur : [quin] ei contraheutes persona) ab '
intempestiviset indecoris congressibus coereit, ,
castam vitam ducent,opporluno tempore. quando ' "(?
sponsalia nuptiasque ipsis perQci conveniet, cum
sacra invocalione inticem congreesurae. Quod %\ $ quisconlraatqueprauentipolenti& nostrocon*t.- , tutione prohibitum est.sponsaliaconflcere prsesuro ,
pserit,neqoe hac generaliler adversue omnee , \
promulgata,qu& in poaterum obtinere debeol,ab ,
ipsis Kalendis ineuntis mensis Julii, iostanlis 7
iodictionis,anni [aborbe coiidiio]6592 eequi vieus '
fueri(,et ante legitimum tempus sacramque bene- , '
diclionero arrhaa pacisci fuerit ausue, aut etiara in
mutouin conspectumconirahentibus personiscon- ,
venire,atque inter se jomnia] proroiscua babere . w
permiserii: tabellio qui arrhabonicnm conlractum
conscripaerit.a euastatiooe removebilur, qui vero
ante tempus spoasalia confecerinl, horoan divi- *
tiaeque iro seubnoxios reddiderunt. Fisiuenara-
que propler prsBsenlis jussionis contemptum per *
jrerom domesticarum aecretariaro posilaiq e% vwc

tfO^OCAliON. -

. XIII, CAt\ .

\m

' , - stipulatione in instrumentis poenam ab ipsorum


, ' singulis inlegram exiget. Oedimus vero eliam
, ipsum Deum adversus hos insurreclurum, quod
, inler jiwnes nequiliam palam [atque] deslinato
* ; introducere non erubuerini. Elenim si vetus lex
. irrita facta est, el perfecla sponsalia conflci ne queunt : [ac] vero recentioris legislalionis prae scriptumad eflectum deducerecontrahentes recu . * - sant : quid alitrd faciunt, quani homines sibi mu /. tuo secundum legem non obslrictos, contra legem
inler secorrumpisinuntjuvenum [que] animisla . scivos amores per pollutam conversationem inge ; , nerant?Nota sero ex praesenti novella, quod male
, ! permissum fuit bellicoso domno Hichaeli [matri. ! moiiio]conjungi cum rarissimaB formaedominaAn - na,quae patruelisera.MariffiSerblii [filiae] antea illi
. ' . ! ' desponsae. Nam lametsi lege moriis ante nuptias
- ab easponsa separalus esl.nequecum illase com (5 miscuit,atlameu ipsius patruelem uxorem ducere
, noudebuU.Nequeenim conjunctio, sed precalio num cseremoniae.ut sponsalia tanquam nupline re. ) putentur.faciunt.Si igUurlaicus tale quidpiam fa - cere prohibetur,[prorecto] consecratus multo ma gis.Tali namque temporibus sanctissimi illius pa triarchse domni Michaelis Anchiali persyncclalem
; commentarium velitum est legitime conjungicum
; [ea] muliere, quae cognala ejusfuerit, quae obliga loriis scriptis dunlaxat illi obstricta fuisset, neque
. sponsaliorom preces cum ipso exccpisset, quod
^ aut mortua, aat pcenitudine ducta alteri viro conc

- junctaesset: extraquamsi eam necdum sexennem


; mors arrhabonis instar absluleril. Visum est enim
* concilio in sexennem mulierem copulse concupis centiam nonconcipi.Verum hocin laicis oon obti nebit.Nam qui al(ari[deserviunt]soIi uniusuxoris,
- ejusdemque virginis viri nominari, ipsique ejus. ' dem status esse debent. Porro quae [hac] novella
. ' de aponsalibus comprehenduntur, ex ipsa mani . * festa sunl. Scias vero quod in chartophylacii se
pto sanctissimi illius patriarchae domni Nicolai
(quidain] coramenlarius aseervatur qui haec ad ver bumcomplectilur:mensisJuliidie4,inditionel5.
. , Cum sanclissimus noster dominus et oeconomicus
/* , ' patriarcha Nicolaus in Thomaita praesideret, ac
' . cum ipsoDei amanlissimi metropolitani illeetille,

* "4' D Dei amantissimus metropolitanns Cyzici Simeon



.
^



! ' , '
;


. " ^
^

cam nostramoderationeconsidens,dixit,quomodo
[qaidam] matricis suse urbisclericusnomineJoanr.es Diabatenus spoosa.ia inierat cum quadam Maria Theophili dicta, quae es^et setale seplennis :
atque intellecto, propter sponsae impubertatem
praeter jus sponsalia esse [inita], tunc ab illa recesserat, ac post annos oclo legitime ipsam in
matrimonium assumpserat. Atque haec curo dixissel,quid de clerico [illojfaciendum esset,discere toluil. Audivit igitur a nostra moderatione,
considentiumque fratrum coelu, quod non solum
in nuptiali contractu arrhas dari receptum ?it:
verum eliatn in [cseteris] contraclibue omni-

PATftlARCfiitS CP.
bU8 : atque [id quidem] C08Cte, Sed SpontO.
Quemadmodum igilur in aliis contractibus ^ .
dicirausquod actumest.si arrhaedatae non iuerint, ' 6esse irritum : ila quoque in conlractu uuptiali, ta-
raetsi arrha sive sponsaliafnonj processerinllquod . "
actura fuerit],flrmum alquein iivulsum erit Jtaque
[quanqoam, quaa inter clericum eiMariam (ut di- \\
ctum est) sponsalia processerunt, subsistere ne- ^
queant: habebit |tamen] icdissolubiliter clericus
uxorem ipsi per solam nuptialem consecrationem ; * ; ; \
(ut explicaium est) conjunclam. De donaliune ta- meo propter nuptias.propterquam sponsaliaeliaro ' ^ fieri consuevere inler conjuges ipsoruunve partes, . , ; non Iractabilur: sed pertnde atque si sponsalianon .
processisseni, neque anle nuplias doaatio subse- , >
CUla esset,firmumerll matrimonium atque indis- .

\

'
, /.,

^. "

.

, ;
. ' \

tura, anvero omnino indissolubilia Uiansura ^ atque ideo etiam ea de [re nosjipse interrogasli: .
sancimus ut istius modi sponsalia,quae proprie [ac
vere] sponsalia sunt,immota, immutabilia,et ona- . *nino insolubilia maneant (quippe [quia] Deusinler ' , *
consociandos inducalur, eamque conjunclionem ', /
per precum caeremonias communiat* et nunquam

ruplum. Similiter aliaeiiam ejusdem imperatoris


de eadera legislalione edita jussio est, quaehanc
vim habet; De nuptiis atque sponsalibus mense Julio indictionis 5,anni ab orbe condilo 6592, statuisse (nos] scimus, quaeln illa legislalione atque
relalione comprehensasunt.Atqneeorum[quidena]
nihil labefactari suslinemus.sed in aeternum intentalaetimmutabilia manere volumus.Ul [videlicel]
eponsalia [el] nupli [quemadmodum dictum esl)
coagmententur: ut in [slaiutu] tempore nihil inno?elur,et ex consoeiandis mae quatuordecim aonis majorsit,femina vero duodecim.Quoniam vero
nibil tum slatutum est,an eo modo inita sponsalia,
ei [forte] (lirimantur.solvendae poenaefobooxia] fu-

illa poenis dandis solvantur, quae [poen] neque

cootractibiis deioceps inscribenlur: quia non ab


ilhe, sed per Dei invocationem sponsalia corroborantur, cujuscemodi [sponsalia] omnino edam
insolubilia manebunt [ilsque) duntaxat de cau8is solventur, quibus malrimonia, quibus illa ut
viribus aequalia sunt, staiutum est. Gognatae
vero personae in [coolrahendis] nupliis vel sponsalibus proul jjam] placilum est, impedientur,

,
^
, '


, *
,
, -

neque COntra quam hac COnstitutione vetitum D , ) ,


, ;
;

, ,
* ,
/
^**,

($ ,
*
-

est, quidquan a quoquam confiet, nisi si quando imperator quodam dispensalionis modo et
sponsalia et consecratione peragendam conjunctionem intra praestitutos annos permiserit.
Licitum est enim imperatoribus uli aliler quam
secundum leges dispensent : quemadmodum et
eapieus iroperalor ct vetusliores legislationes
dixere. Neque vero ipsi cuin lempus abbreviabunt, priasquam qui conjungentur, eorum
maseulus quarlum decimum, femina vero
daodecimum annum excesseril, naturalera congressum permittent. [Quin ei] parentee, nequid

1189

NOMOCANOtf. -

. XIII, C A P . III, I V .

1190

6 anle diclum lempus fiat, dUigentem curam adhi bere debebunt. Alioqui ei qui intempestivuna
, * * coitum peregerit, et parenles ipsius legibus, ad versusstupralore9 (latis) obnoxii erunt. Porro si
, qoando imperalorsponsaliorum nuptiartimvetem, * * ? pus innovavit, conjungendi ante praefinitum [ei]
, rei tempus morte disjuncti fuerint: impedientur
tunc etiam prohibitsa personae, neque illis ad
.
audendum non audeoda bonam occasionem snppedilabit, quud sponaalia nuptia&ve anle tempusquod
nostris consiitutionibus plaeuit, inorte dissoluta sint. Quod enim perfecto sponsaliorum nupiiarurave
teropori dcest, [id] sopplens imperatoris dispen?atio perpetnum servabit prohibius impedimentum
ut
nullo modo velitum conlraclum inire [possintj. Quare quicunque contraclus ex justis sponaalibus perfectisve nupliis impediuntur, hi etiam ab illis quac inlra lcgitimum tempus per dispenaationem conslitula et naluraliter dissoluta sunt, arcebuntur.
. ' .
C A P . III. De mulieribu$, quat absentes
, .
3 mcrttOi SU08 obitSSe tUSpicailteS nubunL
" \ { ' * * ', * \
Goncilii sexti canon 93 ; Basilti canon 31, 36,

,
, 46.
. '
Textu*. Qu de repudiis disserit novella 117,
, . . ., usque ad etc, nsque ad ab ipsius optione, ut pag. 903.
.
. '
SrhoHum. De repudiis 117 imperatoris Jusli , . ' . * niani novella, est cap. 3, tit. 7, lib. xxvm Basil.
, et dicit de mulieribus marilos suos milites ab , sentes obiisse suspicanlibos, quaecunque in (exto
, .
compendiose proposita sunt.
. ' . .
CAP. IV. De iis qui divortium faciunt.
' ; ' "
Apostolorum canon 5 ; concilii Gangrensis ea ' "', non 14; concilii Garlhaginensis canon 106; con' *, ', ' , '.
cilii sexli canon 87; Basilii canon 9, 35, 48, 77.
. )^ ,
Textus. De disjunclioDe matriraoniorum, e i c ,
, . . . , USque ad .
' usque ad ignoreiur, ut pag. 907.
. ' . ' .
Scholium. Tit. 2, lib. xxv Dig. est in tit. 11
', . ' , lib. Basil. xxvm. Tit 17, lib. v, cod. posi ' . ' tus est in cap. 10, lit. 7, lib. xxvm. Basil. Jus. ' * . ' , tiniani autem novella 117, posita est (ut saepius
' diximus) in lib. xxvui, tit. 7, cap. i , quae sic pro
' .* ,* parte habel, ut in texiucomptndiose propositum
^ . '& est. De nuptiis novella 2 i , posita esl in lib.
' ' . ' X X V I I I , l i l . 4 et 14. Quod [veroj noveilae 127, ca . ' ' . put de repudiis disserit, non est positum in Ba , ' 8il., sed magis approbatum est cap. 13 novellse
' . ' . ' 134 : quod cap. 4, t i l . 7, lib. xxviu esl, ac te * . ' , roerariorum repudiorum in utraque parle eequa ^, ' les esse poenas dicit.
.
. , . . . , QSqU6 ad *
Textus. Impune autem solvitur, e t c , usqtte
, .
ad, quinqoe annoa maneat, si vivat, ut pag. 910.
. * . '
Scholium. Novellae Justiniani 22,4 cap.in tit.7,
' . ' lib.xxvui,posihi(n, ait: Praediclis causisvisum no bisest nominalim el hasce appooere,ex quibna ma trimoniadis.olvere vel cilra pcenara licet: atque
. ! eontinuo caueas etiam adducit, vitae monasticaa
, - nenipe,[eisi qui] intra triennium conjugem nonat , , tiogat,et captivitalis [causam denique]. Verumta - meo ex duaboa causiscitra poanam atque qualem . cunque dationem conjugium solvi, a i t : Quando
, vero alter conjugum vilam monaaticam auscipit,
4

1191

PAtftttARCHU CP.

1192

httC d i c i l : Nam hoc Casu jubemus, Ut tam viro #


, /
&
" axi
, , .
?, ' .
' V .
' . '
,
*. * *
vom eliam solatiom nominavit. Siquidem qaod . ' ' ; *
pactotdatur] poBnanon reputatur.Alqoe bc qui- .
dem ad hunc [se] roodum habent. Quaero autem, '> . /
cum novellaimperatoris domni Leonis Philosophi . '
117, ob tonsuram mariti uxori donalionem propter ,
nuptiaa non dari dicat: ac [vero] novella impera- . <
loris Jnstiniani 22, quee superius scripta sunt sta- '
toat, repetelurne a muliere quidpiaro nomioe do- ,
nationis propler nuplias a marito tooso [dataej an non?Qoondam non ex pacto,sed ex lege dooatio , *
propternuptias dabalur Siquid enimraulierdotia .
noraine dabat,tantumdem in commuDes facultates , maritus objicere cogebatur : unde etiam \,
[ (id 6st,objectio,opposUio,suppositio,6i tanquam . ).
contraria obligatio) ] est nominatum. Verum hoc ,
abrogalam est,alqueistiu8modidonationemprop- aA>a *ter nuptias marilusbodienondat:aed ex paclopar ^ . E l **tem aliqoam dat, quantam [videlicet si ipse] prae-
moriator, uxori pacto promiserit. Quod si nibil se .
donatronis propter nuptias noroine daturum pro-
iiii*erit,neque dareqnidquam corapelletur.Novel- *,
lam igitur imperatoris domniLeonisPhilosophide . '
donatione propter nuptias, quseexveteri lege co-
gnita est,atque necessario datur: imperatoria ao- . (
tem Jastiniani de lucro quod ex morte secundum xpk
pactum dator, loqui arbitror.Quod ergo ex morte
alterius conjugura supersliti dari con?enit,exiget ,
postalterius lonsionero qui in [communi] vila re- , ,
lictus est,qualecunque [tandem] sit,ae quoroodo-
caoqoe nuncupetur. Atque id contingit [quidem]
hoc modo,utsi mulier tondeatur,mantus ex morte ^ .
ejus |sibi] auperstiti dari promissam quantitaiem
. tametsi abasive vocetur, exigat.
, . . . , usque ad , \
Textus. Quod porro consensa, etc., usque ad ' .

quam mulieri,adratlioramigraoti,3ulvendimatriraonii simul et divertendi potestas sit: (prius iamen] brevi aliquo desertae parti solatio dorelicto.
Qoidquid enira contrahenles pacti sunt, ut post
mortem alterius lucro cederet,id ab altera obtinere
debet pars deserta, sive vir sive mulier exsistat:
propierea quod ettste(quanium adconjtigemi mori
videalur,cum alterum vitaeiter pro allero capesait.
Sed et novella Justiniani 123, sive 8 cap., 1 tit.
lib. Basil. rv jubet, ut uter conjugum in mundo
relictus esl,a parte quae lonea esi capiat,quidquid
ex morte ejus ralione padi [conventi] ipsi competiturum fuieset.Quod quidem novella 22, omnino
ad dandam ex aliis causis poenam respiciene,par-

noo est obnoxia, ut pag. 910.


Scholium. Const. 9, tit. 17, lib.v.cod.consensu
matrimonium aolvi staluit, quaein Baeil. non est.
Sed neque [illudj 117 novellae cap.qaod oonsensu
[faciendasj malrimonii diesolutiones abrogat, in
Baeil.poeitum est, eed pro eo positum est novelta
l34,cap.l3,quod eat eap. 4, tit.7, lib.Basil.xxvin;
quod cum imperaloris Justiniaui 1 l7,legielatlone
idem valet. Est autom novella Justiniani 140,

. ' . ' . *

, , '
' .
, . '
' . ' . *?
. ' ' . '
' $.

im

NOMOCANON. -

. , C A P . V .

il&4

iixi veapi '(ojtrcm4aio< ', quffi nallo modo in Baail. potita ett Quod aatetxi
. - indoUta UXOT maritalibU8 bonif, Clim

U - (ipaam] citra rationem repudiat, quadrantem ca , ' pit, 68t para imperatoria JuftiDiani 117,
. 80d Oeque hftC in Baeil. pOtita 68t.
.

.
Textu*. Uique adeo aotem matrimomoram,
. . . . nique ad e t c , usque ad irrila eet, ut pag. 910.
.

Seholium.Dig.iS tiu I , lib. Dig. xLY,eat cap. 18, lit. 1, lib. xxni Basil. qood aiehabel: Irritaest
siipolatione conatttata poana, ai culpa alteriua conjugum divortium factum fuerit, ut ne printtorom
hominam pactispcena pnbHca perimatur.Qa&rai lib. xxix, t i l . 5, cap. 5, et tit. 6 . lib. x u u , cap. 2,et
ihema 3, cap. 97, tit. 1, lib. XLIII, et ihema 4, cap. 134 ejusdem lib. et tit., *t tbema 2,cap. 121, et
Kb. i i , tii. 2,cap. 243, et lib. xxvni, tit. 7, cap. 7,8,9.DigeaU34, lit. 1, lib. X L T . Bigest. est cap. 134,
tit. 1, lib. XLIII. BagU.qood habet quemadmodum in textu scriptum esl. Chumnus in margioescholiora ascripait, quod pancis [illud] cap. interpretaior: et docet, qoando de futuro matrimonio constripta obligationes efficaciam habere debeanl,et quando non.Verum ta illi icholio ne auscultaveria;
aed notes ex boc cap.quod matrimoniorum obligaioria instrumenta, ai quidem a solis futoris conjttgibus confecta fuerint,quantiim ad poenam ob lllorum tranagresaionem exigendam, infalida aunt:
ai vero ab illis qoibuepiam efficaciam habeant, et gi culpa utriaecunquefuturorom conjngum matrimonium perfectura non fuerit, abeo qui se effectartim, ut ille matrimonium ineat, promiserit, poena
exigatur.Qaarasetiam Pala&um [in] cap. 1, tit. 1, lib. xxvui,et cap. 14 e t l 5 ejusdem lib. et tit.Const2, tit. 38, lib. vin cod.est cap.2,tit.6,lib.xMii,quod habet ut in textu scriptom eai. Atque in his [quidem] civilis lex [vertitur.] Scias vero quod aapenumero quaesitum sit, an qni iatiusmodi obligatoria de ntiptiie instrumenta, aut etiara io infirmis sponsalibus, nupiialea pactiones eum muliere a l i qoa interposuit, postqaam obligatoria instrumenta, vel prater jus finita] sponsalia reprobarit,aliam
uxorem ducere, aut in presbyteri statura evehi possit. Tu igitur dic, quod si persona, qu ei qui
acerdos fieri vtilt, desponsa est, (empore reprobationis instrumentorum seitam annum exceaseril,
non perroitletor ei qui instruraenta ?el a lege non conGrmata sponaalia interposuit,ut alieri mulieri
conjungatur, aut sic aacerdoa flat, tanquam bis malrimonium contraxisse reputetur : [idque
propter concapiscentiam,et quod mulier amoris eapax eit.Si vero cum pacta reprobarentur,persona
illa sex annie minor fuerit: firmiter talis alteri mulieri conjungatur, aut ex eo tempore eacerdoe
fiat.Astroas vero haac eliam ex novella legislatione imperatoris domni Alexii Comneni, quaa legilima
sponsalia insolubilia esse slatuit: et jubet, ut si sponsalia, tanquam legitimis temporibus non facta,
solvi contingat, facultatem non habeant cognatae eorum, qui adweantibus legibus in conjogii aocie*
tatem coDJuncti fuerant, probibite personee, ut [cum illis] coDJungantor. Quam [quidem] novellam
cap. 2 preesentis titali insertam etiam legas.
i

. ' . , , C A P . V . De fomicatione, adultert0 Stupro


, \ ^.
et prmdicatione.
*4 '
Apostolorum canon 61 ; CODCilii Ancyraoi ca9

V ' *

8 ; concilii Neocaeearieosie eanon 8; concilii

" , ' * *, V , ', ' ,


\ ^ , ', ', ', ' , ' , ', ', '.

sexti caDOD 86, 87 ; Basilii caDOn 7, 18, 21, 22,


25, 26, 30, 34, 37, 39, 41, 58, 59, 62, 77. Gre-

' .

gorii Nysseni canon 3.

. , , ^ . . . USque ad, , ,

TtXtUS. De Btlipro, adultario e t C , UtqHC dd


instituatuT, Utpag. 915.

Scholium. T i l . 9, lib. ix God. poaitus est in cap. 47 tit. 37 lib. Basil. L X , et iit. 5 lib. Digeat.
xLVni posltae est in cap. 3 tit. 37 ejusdem LX libri. Gojoa tit. diveraa cap. legaa, qxxm multa
ielioamodf docenl, cujusmodi compendioie sunt propoaita. Verum quod adulteri, pffidicones, aut
etopratores eapitali supplicio affieiantur, non eal positam in Basil., eed 73 cap. dicti 37 tit. a i t :
A d o l t e r i verberati el lonai naribus mulilanlor : qoi vero iaternantii atqae adminislri i n impio
scelere fuerini, ferberaii et tonsi in perpetuum exsilium mittuntor. Novella autem imperat o f i s Juitiniani 134, sive ejoa 12 cap. quod i n tit. 7 lib. xxrai poaiium eat, circa initium haec
d i c i t : S i de aduHerio maritos pntet euam convinci posae uxorem, convenit,at maritus prius contra
u x o r e m , aat etiam adulterum io crimen subscribat. E t si quidem adulterii crimen manifeate prob a t u m foerit, tunc iranamiaao liballo repudii, jubemus, ut
pcens deliaquenlibus irrogentor
q a a a precribunt legea : illia quoque legitimas sustinentibus poanaa, qui quidem vel internuntii
e l miaislri tam impio crimini exstiteruat. [Proterea] de aubslantia adulteri, si uxorem habeat.doi

illo

PATROL. OR. GIV-

58

1195

PATRIARCHJE CP.

11%

ei donatioque ante nuptias conservetur : aut si dotalia instrumenta [] intervenerunl, portio


quae nostra defertnr lege. Reliquam ejus substanliam descendenles aul ascendenles (si qii
sunt) usque ad iertium gradum,capiant secundum ordines etgradus euos.Si nulli hujosroodi supersint,flecohiec addici jubemus. Mulier vero quae adulterium commisit, competentibus subdiU JKBnis, in monasteriam coojiciatur: et [sic] deinceps, quae patriarcha in compnditim conlraxit. Leps
[vero] etiam novellam imperaloris domni Leonis pbilosopbi 32, qu quid adultero et adulterafieri
debeat, statuit. Proinde de incestu cap. 76 lil. 37 lib. L X , baec dicit: lncesti, si?e parentes cum li
beris, sive liberi cum parentibus,eive fratres cum sororibua [ae romniisc6ant],gladio puniunlor.Qai
vero in alia cognatione se invicem incestarint, puta pater et filii uxor, autflliuaei palris uxor tbre
noverca, aat vitricue et privigna, aut frater el fratris uxor, aui patruua et ex fralre neplia, aol ex
fralre nepos et amita, aut [extraneus] et duaa sorores, aut [extraneus] et maier ona eutnfllia:ki
etroaraaet feminee (si [quidem] scienles [sese] commiscuerint) ?erberati naribus mntilantor. Similiter etiam 77 cap. dicit: Si patruelea horumve liberi, nee ollra [inter sese], vel paler et filios
cum matre et filia, vel duo fratres cum duabus sororibns, vel duo fratres cum matre etfilia,?d
ex fratre nepos <?um patrui sui quondam uxore, matrimonio conjungantar,alioqui?e carnaliter commercium habeant, snpra separalionem verboranlor. LEt] cap. 78 ait : Qui cumraonachis,ditconissis, aut ascetriis libidinem exercent, tanquam qui Ecclesiara sponaam Christi coinquiaeat,
el ipsi et quae com ipsis se contaminaot, naribas mutilanlor. Cap. autem 79 : Qoi, inquil, cemco*
cubina filii sui aut matrimonii praetexlu [se] commiscet, aut alioqui clam commercium habet, DM
cum ipsa naribus mutilator : ut tamen prius a se lnricem separenlur. Yerum si cum filii concubina
maritata id perpelret, poBna eodem modo procedito, atque [illi] inauper verberantor. Legas eliam
6 tbema cap. 10 tit. 5 lib. Basil. xxvni quod ait : Qui virginera aut viduam rapoit, banc neqoe
consentiente ipsius patre ac delictum condonante, ducere uxorem potest. Cateram qui de saoclo
baptismate aliqoam soscepit, non potesl ipsam postmodom in matrimonium assumere : qoippe
qua tanquam ipsius filia facta sit: neque [item] ejus matrem aut filiam : quin neque ipsiua filios.
Quandoquidem nihil aliud perinde paternum affectum justumqoe matrimonii impedimentum inlnH
ducere potesl, alque hoc vinculum, qno animae ipaorum mediante Deo coalescunl. Lege ejosdem
lib. et tit. cap. 3, thema 2 et 3, et cap. 11, et lib. vn, tit. 8, cap. 4, et l i b . X L Y , tit. 2, cap. 6,
thema 3, cap. 10, tbema 2 et 3, et lib. n, tit. 3, cap. 8 et cap. 197.
TextUS. Proinde fomicailO non laudaltir, e l C , . *
usque ad tanquam fur, utpag. 918.
* * p ) , . . . , usque ad
Scholium,Digest. 4, lit. 5, lib. XII,eetthema2,

.
. ' . ' . ' !

cap. 5 tit. 2 lib. Basil. xxiv, quod eadem dicit. I* &*P* P' toG t' . ' . '
Digest. 6, tit. 5, lib. , est cap. 5 tit. 1 lib.
Basil. X L V I I , quod babet, quemadmodora decla-

*. "* . ' .
' . ' ' . ' -

ratum es(. Recte ailtem dixit, quod qui alienam


ancillam mereiricem rapit, non tenaatur lanquarn
plagtarius, aive in metallum non condemnetur,ut

;
' . ' . '
. ' ' . ' -

est in Basil. Nam quiancillam quffl meretrix non


est, rapit, in metallum COndemnatur, [cujus rei b causa] Hb. L X , totom 38 tit. quaeras.
, <*
. , , .
' .
TexldS. Dicit etiam lib. XX XVIII, tit. 8, . ' . '

elc, usque ad percipere possint, utpag. 915.

, . . . usque ad *
.

Scholium. Tit. 8 lib. Digest. positus est in cap. 6 tit. 2 lib. xxv Basil., atque ait ejusdem lit.
cap. 7 : Hffic bonorom possessio omnes vocat cognalos, licet [jure] civili non vocentur.UndeetTulgo
quaesiti fralres inter se, et in [bonis] matri8,cognationia subsidiom habent,et mater in illorum [bonis]. Eadem quoque de ancilla praegnante manumissa dicimaa.El cap.9,spurii haeredilas ad cogoaios
palernae slirpis non pertinet; nam palrem non habet.Ejas autem matri, eaderaque matre natis iratribus proximitalis subsidiura datur. Atque hm quidern aiunt legea,eoram differentiam qui perfornicaiionem conjunganlor docentes,ac spuriia succedi a malernaa stirpis cognatia : patrem aoleo,
aut paternae stirpis cognatoa, ipsos non agnoscere: eed ex eua duntaxat unica illegitimom
filium patri baeredem fieri dicentes. Verom [quae] de nuptiis [tractanl] leges atqoe canones, el
agnoscunt, ex fornicatione cognalionem, et qui ex fornicatione [invicem ae] coatingnDt, eognatos, si incestam committant, tanquam legitimos cognatos pnnlnnt. Qnorsum lagas b
cap. positos canonee, et novellam imperatoris Juetiniani 118, quo est in fine Ut. 5 lik. Buil.

1197

NOMOCANON. -

. XIII, CAP. VI-VIIL

4198

Const. 5 til. 57, lib. vi Cod. est cap. 42 tit. 1 lib. Basil. XLV, quod dicit: Si qua illustris mulier
filium ex juslis nuptiis procreaverit,et alterum spurium habuerit,cui pater incertus sit: quemadmodum res roateraaead eos perveniant, eive tantummodo ad liberos justos, sive etiam ad spurios,
dubitatur.Sancimus itaque.ut neque ex teslamento,neque ab intestato,neque ex liberalitate inter vivos
habita, jnstis liberis exsistentibus, aliquid penitus ab illustribus matribua ad spurios penreniat: cum
in mulieribus ingenuis et illustribus, quibus castitatis observatio pracipuum debitum est, nominari
epurios, satis injuriosum, satisque acerbum, ei nostris tomporibus indigoum judicemus : et banc
legem ipsi pudiciti, quam semper coleodam censemus, merito dedicamus. Sin autem concubina
liberae conditionis constituta, filium autfiliamex licita consuetudinecum homine libero habita procreaverit.eos eliam cum legitiniis liberisad materna venirebona,quae illa jure legitirao et in patrimonio
suo possidet, nulla invidia est. Digest. 23 tit. 5 lib. Dig. est cap. 19 tit. 1 lib. XLVI, quod ait:
Qui ex legitimo malrimonio natus est, palrem sequitur; vulgo quaesitus autem, matrem. Et 24 cap.
ejusdem lib.et til.: Qui noa ex legitimo matrimonio nascitur,matrem sequitar : nisi lex specialis aliud
quidpiam statuat. Tit. 71ib. xxvDig. non eslpositusin Basil.Tit.5 lib. XLfni Digest.estin lib. Basil.
L X lit. 37 Digeet. autem 11 non esl traoscriptiun. Veruin ait thema 2 eap.l tit. 37 lib. L X : Qui muIterem honestam et ingenuam in concobinaiu habet,neque per conteetationera hoc manifestum facit,
vel uxorem eam habet: vel si hoc recusat, stuprum, atque adeo adulterium cura ea committit: dum
videlicet corpore suo qu&etum [illa] non fecerit. Connl. 5 tit. 57 lib. vi Cod. non est integra posita, cojus initium est cap. 42 tit. 1 lib. XLV Basil. Cap. 2 novellae Justiniani 12, et cap. 13 [novellae]
18, et novella 19, et cap. 3. 78, et cap. 3, 89 novellarum imperatoris Justiniani, et alla cap. qu
de iis docent, qui ex legitimis [postmodum uxoribus, aut] etiam ex concubinis [nati], el ex nothis
legitimi filii [fiunt:] posita sunt in tit. 1 ct 2 lib, xxxn Baail. quos legas.
. -

TextUS. Proinde ancillas nOStraS in COIICU-

, . . . usque ad , ' , binatu, etc, u$que ad digest. 144 [traditur], ut


. i<7\ . '.
. ' . ' . *
, ' . ' . ' ,
.
' ' '

pag. 918.
Scholtum. CODSl. 4 Ut. 4 lib. VI God.est theiTia
4 Cap. 28 tit. 1 lib. , quod h&bet, Ul 1D COttlpendio propOSltum 681. Const. 3, tit. 14. lib. VII
Cod. est cap. 3 tit. 19, Hb. XLVHl, quod SIC di-

, . ' ' . * - cit: Si quis uxorem habens, cum ancilla


, ;

[sua] CODSUeludinem babeat,ac Clim illa ad 10-

, ^ ' - tem usque permaneat, neque quidqaam de illa


,

, , in testamentO 800 dicat, sive HberOS ea ha-

,
.

beat, sive non, Hla libera evadit. Cuni autem l i beram illam fieri ex prasenti capite audis : l i -

, , ^
o\
, ; . '
, . . *
' . t' . '

beros 6JU8 Servituti obnoxios eS86 116 existimes.


Nam et ipsi liberi fiunt, quOTOOdo SHperius Cap.
lib. X L I , et prsesenlis cap. veteres [leges] aiont.
Digesl. 12 et 13 tit. 5 lib. XLVIII SUtlt posita
in Basil. Digest. 144 tit. lib. L Dig68t.6St Cap.

. ' . " . '

1444 tit. 2 lib. Basil., quod sic babet: Concu-

. ' ' bina est, quffi CUm aliqUO in doOQO 6JU8 6Xtl*a 1-

' , ^

gitimas nuptias vivit. Minus autem honesta, ami-


.
. ". ' .
' * -

ca appellator.
CAP.VI. Si Iditi UXOf adulterUm pOS$a Stt.
Concilii Ancyrani canon 20; concilii NeocfiB-

' sariensis canon 8. Lege qu adnoUta sunt in


' . ' . .
cap. 32, tit. 1 preeentis operis.
. ' . \ , ,
.

' , '.

GAP. VII. StupfO TlUpUis OtdU(B 6%


qiUB Vtdua diCUtur.
f

Basilii canon 10, 24.

. '.
CAP. VIII. W qui matTXmonii CdUSa
, - G mulieres rapiunt, aut violant> aul virgines con, .
Stuprant, de 0$ qui UltS Sttnt.
' *
Apostoloramcanon67;conciliiAncyraiiicanon
', ' ' * " 11, 25; concilii Chalcedononsis canon 27; concilii

{'' ', ', ', ' '

sexli canon 92; Basilii canon 22, 30,33, 38, 53

1199

PHOTII P R A T I A R C H * CP.

1200

LegtS q u adnoUlta $Unt in cap. 30, tit.9 p r - 4 > * . '

aenlia .

. .

CAP. I X . De his qua prmter voluntatem


parentUtn autdominorum nubunt.

B M i l i i canon 38, 41, 42.

. ' .
*.

\ %\ ' .

3VxiUi.QuiqUvein alteriuspote8tatesont,non
. , 6
pOSSUnt legitime matrimonium Contrahere,

COHSentieilte qui illoa in poteatate habet: Ut lib.

, * . * m

Cod., tit. 4, et lib. XXV, tit 2 [traditur]: eilra

', . ', el

quam si [quia] filiam viginti quinque annosnatam ' * *


[in matrimonium] elocare differat. Tunc enim 4
[illa] libero eonditionis homini seipeam [matri- ' ,
monio] Jnngere potest: quemadmodum quae de ingratitudine bserednm [traetat] novella 115 [docet].
Scholium. Tit. 4lib. f Cod. positus est in cap. 27 lit. 4 lib. Baail. xxviu. Qnale Camen e*p. in texti
scriptam est, nullam in toto [illo] tit. est. Quod autem qui quave i n poleatate snnl, circa coaieosum ejnsqui eoa in potestate habet,legitime matrimonium contrahere non possint: [id vero]ex maltii cap. manifestom est. Tit. 2 lib. xxm Dig. est in cap. 1 tit. 4 lib. x i v n i ; atqae ejasdem tit. eap.
2 a i t : Non consistunt nuptiae, nisi qui conjungantiir, quique eoa i n poteatate habenl, consaatiant. Novella 115 eet i n cap. 38 tit. 8 lib. xxv, Basil., atque 12 ejaa cap. hc dicit: S i cui expradictie parentiboe filiae neptive eo maritum dare, et aecundum vires patrimonii sui pro ea dotem
offerre volenti, illa non consenaerit, sed turpem vitam delegerit: sed si filia ad anoum alatia vieeaimum quintum pervenerit, et parentes differant marito eam conjungere, et ex hoe contingat ut ta
corpui forte suum peccet, hoc ad ingratitudinem imputari filia nolumue : quandoquidem non sui,
aed parenium culpa hoe deliquiase dignoscitur : Atqne h c quidem [habet] Basil. inserta notelU.
Tu vero animadvertas, quod filia post vicesimura qnintum annum se prseter voluntatem patris soi
libera conditionis homini connubii jure jangere possit, [id] in Basil. non ease assuroptum, ideoqoe
efficaciam non habere. Aliud Scholium. Nota qu in prasenti 9 cap. defiliabuein poteatale constitutis scripta aunt. Qooniam vero nonnolli dixerunt, filiam quae poit viceaimum quintum annun
fornicatnr, secundum 12 cap. tit. 8 lib. xxxv Basil., qood hie etiam insertum eat, non posse
exharedaii; quae vero nubit, poese: qaod filiam poet vicesimum quintum annum proler voluntatao
patria sui ae connubii jure viro jungere posse, non sit iniertum Baail., dico, quod cum eadem, qoc
causas obqnas parentes liberos exharedare posiunt enumerat, Jastinianea novella atatuat, u l qoifilias
prater [consensum] patris cnm mimie aul arenariis venatoribus con?ersatur exhasredetur, debeimus dicerejornicationem atque nuptias aliaa venia dignandas, aliaa non, Siquidem ai filia, eiva aale
parfectaro tate sive poat, matrimooii legecum viro [non omnino] vituperabUt conjuncla fuerit, at
Aon gravem pater ex nuptiis injariam accipiat, matrimonium quidem tanquam qood consiatere aequeat, ex aditione patris [ad judicem] dissohetur, aed filia non exhfieredabitur.Quodipsara aanefotorum atiam eit,si simili modo fornicata foerit. A l aife per nuptiaa, aive per fornicaUonem (omoiao]
gravem palri injuriam intulerit, exhseredabitur. Idem vero in fllio fiet. De fornicatione aalem adhibito diecrimine qaseretar. Alia enim diuturna, alia tamporaria est.
9

CAP. X . De mulieribus fornicantibus, fe- . '. . ,


tum penmentibuij vel ad neeandos fetus medi* , > .
camenta conficientibut.
Contilii Ancjranl CanOD 21 ; COncilii sexti ca '
**
91 ; Baailii eanon 2, 8, 52.
' ', ' , '.
TextUS. Dieitur lib. XLVU, lit. 11, Dig.4, elC,
. ' , . ' , . \
11*9*4 ad datUID Slt, Ut pag. 923.

, . . . QSqHft ad, \
.

Scholium. Digasi. 4 tit. 11 lib. XLYII Dig. eat cap. 24 tit. 22 lib. LX Baail., qood didl, nt aeri*

tum eal. Dig. 8 tit. 8 lib. ILVIII non poeitum eit in B a i i l . Dig. 39 t i i . 19. lib. D i g . estcap

9 tit. 51 lib. LX Baail., ac dicil qaa&cunque scripta sunt. Dig. 38 ejoadem lib. et l i L eal tbtai6
cap. 38 Ui. 51 lib. LX Basil., quod, quffi compendiose proposita sunt, narrat.

CAP. XI.* Deii$ qui abominantur


monium, carnem et vinum.

matri-

Apostolorom eanon 51 ; COneilii Gangreneia

tanon 1, 2, 4, 9 ; Baail. tanon 28, 85.

. *.

-fipov, , %%\ oTvov.
' *

', ', ', ' ' , ' .

1201

NOMOCANON. -

. XIII, GAP. I X - X V I I I .

1202

. IB' *
- CAP. XII.
iciui* sibi viriUa amputantipt .
bus.
' , ' '
Apoa tolorum canon 22, 24; concilii Nicaeni
' ' canon 1. Lege qaae adaolata sunt in cap. 14 tit.l
. * . .
proaeutis operie.

. ' . , , , ,
.
"'
* ' ' *
' < . ,
*.
. ' . , .

CAP. XIII. De laicit qui eomedunt idolts


immolata, vel carnes in sanguine, vel suffoeata,
vel be$tii$ capta, vel mortieina.
Apostolorum caooo 6 6 ; coocilii Ancyrani canon 3 ; concilii Gaogreosia canon 2 ; coDcilii
sexti canon 67 ; Gregoril roiraculis clari ex epialola de comedentibus idolis immolata; Baailii
canon 81.
C A P . X I V . De laico imperatorem contumelia afliciente.
* - Apoetolorum canoo 84. Lege quae adnotata

"* . * .
. ' .
, $ , ^ ,

? ,
^ \ ,
, .
', '
', ', ', *, ' , ' , '-
', ' , ' *
* . * . O J V , ' . * .
. " ' . \
, - *
, *
.
*.
. ' .

, ,

^.
' *
' .
.
c

. . -

. ' , .

gunlin cap. 36 i i l . 9 prsentlS~operla.

CAP, X V . De orthodoxis, qui ab hctreticis


aut Judceit beiiedictiones accipiunt vel cum illis
fe$tos die$ agunt, vel cum Judceis jejunani, al,
quod Sabbati die feriandum non sit, ted quoad
ejus fieri potest, Dominica, et, de iis qul in m<h
nasteriis aut ecclesiis hmreticorum orant.
Apostolorum canon 65, 7 0 ; concilii Laodiceni
caoon 9, 29, 32, 34, 37, 38, 39 ; concilii CarthagiDeosis canon 60, 38, 39. Lege quae adootata
sunt in cap. 15, tit. 3 praesentis operis.
i

CAP. X V I . De laicis, qui clericos monasleriorum, plochiorum, aut martyriorum sollicitant, ne sub potestate episcoporum maneant.
Concilii Chalcedonensie canon 8.
CAP. XVII. De laicis, qui excommunieatis
vel schisma facientibus presbyteris adh&rent, et
$ine [conseniU] episeoporum suorum altaria erigunt.
Apostolorum canon 31. Lega quae adnolata
auot in cap. 14 tit. 9 praesentis oparis.

p .

perjtiriiSt

inCUJUSmodi [Ca-

Battili cauon 10, 17, 29, 64, 82.

', , . . ., osqoe ad, D Tacfuf.De perjurii dicitur, etc. u$que ad conf, .


troveraia, ut pag. 931.
Seholium. Tit. 2 lib. xn Dig., qui de jurejurando, ai?e f o l u l t r i o , hoc eet delato, i?e neceaaario, fiva judiciali docet, est in priacipio tit. 8 lib. xxu Baiil., et ait 4 thema cap. 3 : Malier j u raoe se pragnantefo esse, millitar in poesessionem : neqae poat [pNaatitam] jusjurandum con?enitar, qnaai calamoie ctosa ift posaesaionem m i i s a i i t : neqae poisessiooe vim patitar. Sed
si adversariof ipsaro noo prognaotem esae jurateril, non mittitur. Verura ex bojuimodi jorejnraado non pwadicatur qu$tiooi de partu. Alteriue namque juijarandam alteri neqoe prodeat
neqoe obeit. Bt lit. 1 lib. i ? Cod. est cap. 43 ejusdem 5 t i i . lib. xxn Basil., et ait : Cauaa jurejjiraodo ex consensu utriusque partit, vel adteraario inferente, prastito, vel remiffo, deciia : nec
perjnrii preteitu retractari potaat, uisi specialiter hoc lege excipialur. Digeal. 31 t i l . 2 lib. x u D i g .
est cap. 31 ejusdem 5 tit. lib. x i n Baeil., ac dicit, qiKecunque compendiose proposiU eunt.

1203

PATRIARCHJE C P .

1204

Textus. Ett tamen lib. i v , etc. usque ad red- . ' *


dit, Utpag. 981.
* *> ^ # * * USque ad, ,
.

Scholium. Meminimus superius legis jusjurandam praestitum non relracttri doeentis. Item et
alterius legis meminimus, nempe cap. 31 tit. 5 lib. xxu [similiter] praeslitum jusjurandura noo
retractari, docentis. At sancti Basilii permulti canones perjuros valde puniri statuunt. QuaBreadom
aat igitur, quando prostitum juejurandum retractelor, ut ad?ersus pejerantea canonic pojna locum babeant : et quando non. Dicimus itaque proprie quadruplex esse jusjurandum : oltralariam
[nempe],quod videlicet de volunlate partium eilra judiciura pr&atatur: necesearium, quod deferente
actore, et ex interlocutione judicis datur : judiciale, quod ex sententia judicis vel invilis litigatoribue conlrovereiam decidit; et [jusjorandum] in litem, quod litigiosae rei pretium, qaaodoilla
dolo contumaciave rei non datur, in certam quantitatera redigit. Est [tamen] etiam juejurandum,
[quod] propter calumniam [datur.| Ac voluntarium qoidem nunquam retractalur. Necessariom
vero in uno eoque solo casu retraclatur, nempe ultimi cap. iii. 5 lib. xxn Basil. Nam tamotei Gobidas et Stephanus, cum interpretantur cap. 31 5 lib. xxn, solum voluntarium non relracUri
dicant: ta tamen illi Dig. ascriptac interpretationi ne aosctilles. Etenim 44 cap. tit. 5 lib. xxu,
quod est const. 1 tit. 1 lib rv Cod., ad hunc modum ait: Causa jurejuraodo ex consensu utriusque
partis vel advereario inferenle, delato et praestito, vel remisso decisa, nec perjoiii praetextu relractari poteet, nisi specialiter hac lege excipiatur : suetulit Gobidse et Stepbani ad Dig. conscripUm
interpretationem. Reliquae autem jurisjurandi [speciesj, quemadmodum id memoratum 31 cap.
ait, novis ioslrumentis repertis relractanlur. Hc igitur cum ita (sese] habeant, quodcunque juijarandum retractari, quo si qui forte perjuri inveniantur, canonicis poenis plectantur, ne diierii.
Sed illos secundnm legum tenorem, taoquain perjuros [caoonicls] poenis feriri dicas, qui ex jurisjarandi retractatione condemnantur. Atque ad hunc [quidem]raodumcanones [cum legibus] concilia. Nam neque sanctus Basilius in jurejurando quod ex consenau dalur, de perjurio traclal: sed
eoa qui jurarint, Deum vindicem habere asserit, atque in reliquis [casibus] qu&alionem de perjurio instituit, et poenas proponit. [Caeterum hinc] mihi excipias, quod a nonnullis per pusillaniraiutem, non [autem] ad delalionem adversarii, neque ex judiciaria necesaitate prestalur jusjurandam:
puta, quaodo quis (se aut) non esurum carnes, aut Hierosolyroa profecturum, aot aliad boni qoidpiam facturum jorat, nec id facil: similiter etiam quando quis hoc aut illud malura (ae) factarum
cum jurejurando negat, et facit nihilominus. Tunc enim tanquam perjurus non puniendus, aed
quomodocunque a loci episcopo (velut adhibita medicina) curandus erit.
Gonat. 13 tit. 1 Ub. IV Cod. est cap. ult. tit. . ' ' . *
5 lib. XXII Baeil., atque explicata est SuperiuS,
, . ' .
' ,
.
T$Xt*S. Item quae de jadicialie, etC. VSque ad
.

facta fuerit. ut pag. 931.


Scholium. NOTella Juatioianea 124 esl in Hb.

,. . ., usque ad^l ' aW?

.
. ' h

Basil. 7, til. 4, Cap. 6, quod insertum est inter-

', . ' , . * ?

pretatlODi can. 15 COllC. CarlhagineDS. quod de


jodiciali jusjorando binCT6tractandoagens,lega8.

' * ,

DigOSt. 13 tit. 2 Ub. XIl habei perinde atque

acriplum eat. Gonst. 41 lit. 4 lib. Cod. est

. ' . ' , (

'

Cap. 58 tit. 2 Hb. U quod dicit, quaeconque COm-

' . ' . *8'

pendiOFe proposita SUnt. CaBtemra illud etiam

ju8jurandum judicialefesie] dixit.Proptereaenimc \ . ', . ' ^,


6 reprobatione ejOS [una] CUm damno infamia

. ' ' . '

eliam eonsequilur. Conet. 42 ejusdem lib. et tit.


68t Cap. 59 tit. 2 lib. II, quod perinde habet at-

.
* (-

que SCriptUID e8t.


^ .
' . . . ' ' . '
.
TextUS. Et lib. IV Cod tit. 1, COnst. 2. Ta. ' . , .
M

metsi etc. usque adoportere, utpag. 931.


Scholiutn. Conit. 2 tit. 1 lib. IV Cod. est cap.

', , . . . , usque ad ^
.
. ' . ' . '

1206

NOMOCANON.

. XIII, CAP. XIX, XX.

1206

<, . ' , ' . ' 44 tit. 5 lib. XXII Basil., quod 81C babet :
, - qui per Deum jorat, periclitatur. Satis enim jus, jurandum Deum ultorem habet, si per ilturo prao , . slitum eit. Qaod si [qnis] per principem quodam
* , calore jaraverit, connivetur. Animadverte igitur,
. quod tametsi cap. [illud] prius haberet, eum qui
calore quodam per principem, sive per principis
, nomen juraeset, non (eneri majeslatia crimine,
, neque puniri: Baeil.architectus omnino connivari
dixerit. Qui vero non calore [quodam] pejerarit,
' . . [hunc] fustigari dicas : [idque] secundum thema
ult. 13 cap. ejusdem lit. et lib., quod sic habet:
- Qui in re pecuniaria [se] non debere, aut [sibij
, , . deberi per principem juraverit,et pejeraverit: vel
* - intracertum tempus [se] datarum, [nee fecerit:]
prfih ' . ^ g fustigatUI*. PoiTO quae de quod perJQTUS Deum
' , ultorem habeat, in dicto 44 cap.scripta sunt, in , * terpretabere secundum superius anobisscriptum
magnura scholium, ac dices,quod isliusmodi jus, ' jurandom sit [autj volunlarium, aut necessarium.
. ' . ' , Nam qui in jusjurando non tali pejeral, graviter
' . ' . , - punitur. Quorsum quaeras 81 canonem Basilii
Magni, et cap. ult. tit. 38 lib. LX ; et cap. 4 tit. 30
ejusdem Ub., ac ioterpreteris, quemadrnodum in
. ' ' . dicto scholio diximos, eos qui calore [quodam],
' . ' , . ' et qui nollo pejerant,alio atque alio puniri modo.
"" . ' Const. 2 tit. 8 lib. ix Cod. csl cap. 15 tit. 36 lib.
. LX, quod babet, ut io texto scriptum est. Dieas
, ! itaque de hoc,quod si calore [quodam] juraverit,
. * . ' . ' - non teneatur : si nnllo tenealur, ut euperius di
. ' ' . ' ^ ctum est. Digest. 7 l i t . 14 l i b . II D i g . esi Ihema
. 15 tit. 1 lib. xi Baeil., quod sichabet,ut in textu
* scriptura est.Dicas igilur ob letinamodi jusjoran , dom neminero puniri, ul perjurum : propterea
* , quod id adversus leges prostitum esse,nec subai. ' stere, mamfestum sii: atque tanquara praestitum
. ' ' - non easel, reputetur. Novelia imperatoria Justi . ' . niaoi 51, quae omne lenooiniuni prehibet, posita
. , est in lit. 38 lib. Basil. L X . Est aulem in fioe tit.
^ , cap.quod eic sonat: Io tabernis proslilutamulier
, iametsi [se] a fornicatione oon recessuram jurarit,
, - dalisque fidejussoribus [caveril]: citra periculum
. . - deeistit. Qui vero istiusmodifidejussionesexege , / rit, perjurii crimine tenetur, et denis pondo auri
mullatur.Notaigiturcap. [illud]quod pejerantem
. " mulierem non paniri, sed eum qui illain propter
/, .
perjorium afflictat, tanquaic perjurum punirido.
' . cet quod novtim est. Item nola, quod perjurium
.

1;' ' .
. * '
' , . , . , ueque ad
. Supra pag. 441, 442.

crimen sit, et [quidem, ut] arbitror, peculatus.


CAP. XIX. De ii$ qui prefance superstltionis jusjuravdum jurant.
Concilii vi canon 9 4 ; Basil. canon 81.
Texius. lo digest. 5 tit. 2 lib. xn, etc, usque
ud non servatur, ut pag. 441, 442.

SehoUum. Digesl. 5 lit. 2 lib. xu Dig. est cap , 5, 11 el 3 lit. 51ib. xxii Basil., quod eadem
dicil.
G .. De apostatis itnmolatoribus,magis,
. *. ^,
f

PATRIARGH4S CP.

1207

1208

ine<mtatoribu$ mathematicis, divinatoribus, etk**\ , , ^


, , .
amulem appendentikus.
%

Apoitolorum canon 62; concilii Ricsoi canon


I I , 12; concilii Ancyrani canon 3,4,5 6, 8, 9,
12,24; concilii Laodiceni canoD 36; concilii CarthaginenaU canon 45; concilii sexti canon 61,65;
Petri Alexandrini canon 1, 2 3, 4, 5, 6, 7 , 8,9,
10 11,12,13 14; Basilii canon 7, 8, 44, 48
49,65, 66, 72, 73, 81, 83, Gregoril Nysseoi canon,1, 2. Lege quae adnotata sant in cap. 25 tit.
9 pnaaeatis operif

' * uxvvt
', '- ' , ', ', " , V,',
', ' * '* * <JUX&J
' "* \%\ '
', ', ' , ', \
, ', ', ', ', ' , ' *, V, *,
\ ', ', <, ', ' , ',
, ' - ^
* . ' . .
CAP. XXI. De histrionibus, mimit et simi-. '. ', , .
.
libus pcenitentiam agentibus.
' , ' ^
Goncilii Carthagineneia canon 45, 63; concilii
'.
sexti canon 50, 51.
Textus. GooiUt. 33 tit. 4 lib. 1 Cod., etc, U5- . ' . ' . *
, . . . , QSque ad, '
que ad lil. 9, conel. 2, ut pag. 934, 955.
. ' . ' .
Scholium. Til. 4 lib. Cod., et til. 4 lib. . ' . '
Cod. transsompti aunt inlib. Basil. xxvm, tit. 4. , ' . ' Haantem conit, noo eunt posits in Basil. Tit 41 *, . .
lib. u God. asl tit. 37 lib. LIV Baiil., cujas 1 cap. * .
itahabet: De reliqoo certamina libere peragantur. '0 ' . ' , .
Nemo inTims certamina edito, voluntarioe enim ' , '
eamptus facere volo. Legaa etiam cap. 2 et 3 . , ' *
Tit. 1 Hb. . Digeit, eat lib. Baeil. YIII ; iit. 2 * *
lib. m Digest. est lib. Basi). xxi, tit. 2 tit. 2 lib. . . jf,
ixni Digeet. poaitoa eet in lib xxvm Baail., tit. 5. *. ' . * , ;
Digeat. autem ejus 48 non eat poaitum in Basil. ' .,. . *. * .
Sana thema ult. cap. 2 tit. 2 lib. xxi, ait: Porro ' . ' . '.
aeena est.ubi qnia COniietit: el deincaps quscnn-
' .
que de hiatrionibus in texto acripta eum.De iis qui ' . ',
com bMliie pognant,loqiittar 8,9et 40 thenaacap. , ' ik
4,Ut.i,lib.Baeil.vm,quaB intextu compendioaepro- V
poaita innt. Qnod athletarom ars tamoeos non fa- ' ' ' . ' . '
clal, eelincap. 4tit.21ib.xxi Baail.Et, qaod lano * ik
eit,qul iitiufmodi qnaatum, etc, est thema 2 ot 3 .
josdem cap., quta ita eipreese habent, qoemad- , . ' * . ,
modum |] textoi inaartom eat. Qosret fortaaaa ' ,
qub piam, qnapropter qui operam auam in artem , (
}

t 0

lodicram locatit, nequa [eam] exhiboit, non ' . (&


tetur: qoi ?ero ut cum baatiis depognaret, sa 1#- . *
cavit, tametai non pognarit, famoaof fiat Tln arte
lttdlcra ipanmfactom,nou autem propoaitnm, in- , * &
fkmiam irrogat.Qood manifeetum fit ex eo, quod .
HOIl [modo] qui mercode, aed [etiam] gloriS^^Enl *
cauaartemladicramfecrant,iDfame8reddaDtur. , *
In 9 0 vero qoi corn beatiia pugnat,non factum, eed , xi
propoaitam, odioeum eat. Nam regee etiam atque .
militei,generositatem raam oatentantee, cum be- , * I
tilf depifoant. Ac propterea quidem, qoi turpia .
locri eaeia vitam enarn prodidit, tametoi com be- .
ttiii non pognarit, famosm fit; qni vero rei lodi- ;
cro faciend caoaa pecunlam eepit, ei eam non ^ .
faearit, non notatur. Tit. 91ib. ix Cod. positus *0 ^est in lib. Baail. LX, tit. 33, cap. 48 ; constit. , , *.
otem2 omUsa est.Eat ioterim eimile [quiddam] ' . '
IBlib. iv God., til. 7, const. 5; Baail. vero lib.xxiy, .' . ' ' .tit. 2, cap. 14, quod eia habet in initio : Qui , '

1209

NOMOCANON. -

. XIII, CAP. XXII-XXV.

1210

', . ' ' . ', . axorem 8uam foroicari sciena tacet, lenociniata
', , f a c i L
, .
. '. .
CAP. XXII. De spectaculis^etrebus ludicris.
i t ' , ', ' *
Concilii Cartbaginensie canon 15, 60, 61; concilii
vi canon 51, 52, 62, 65, 71, 96,105.
-.-,',',.',,',^,.
Textus. Quomodo spectacula, etc. usque ad
. ,
, . . ., usque ad gladiatorum, utpag. 958.
.
Scholium. Tit. 41 lib. nCod.est lit. 37 lib. uv
. * ' ( (
, ' ' , Basil. ac declaratus esl superius.Tit. 42,ejusdem
. *0 . lib. est in tit. 38, dicti 54, lib. Basil.; veruro ejus
. ' |3 cap. nonsunt posita io Basil. neque [vero] (it. 44,
' * . < neque 45, neque46, Tit. autem 41 5 priora cap.
. ' . ' positaeunt (ut dictumeet) in l i i . 37 lib. Liv;reli ', ' . Bqua 1Q tit. 38 l i b . LX Basil. qu& de lenonibllS do ' . ' . cent, ac jubent, ut qui servi turpe aliquid facare
' ' coguntur, a regionis episcopo libereolur. Quem
tit. totum lege, el [insuper] qusB in eo est Justi nianea novella,qqse lenocinii exercitium et quem . cunque lenonem gratiter punit.
,
, ,
. ' ,
CAP. XXIII. De furibus, sepulcrorum vio, .
latoribus, latronibus ei tacrilegis.
', "' *
Basilii canon 61, 66 ; Gregorii Nysseui canon
', ' , ' * ' 7, 8, 9. Lege quae adnotala sunt in cap. 27, tit.
. ' . .
9 praefientis operis.
. ' , .
lextus. De latrooibus dieilur, etc. usque ad
', . ' , . . . , USque ad, libertatem, ut pag. 959.
.
C
. ' . ' . *
Scholium. Digest. 28 lit. 19 lib. XLVIU Digest.
. ', ' . ' . est tbema 10 cap. 28, lit. 51 lib. LX, quod ea' , dem dicit, qusa in textu scripta sunt. Const. 2
. ' . ' . ' tit. 18 lib. vn Cod. est cap. 3 tit. 9 lib. XLVIII
, . ' ' . ' Baail. quod sic habet, ut io texiu compendiose
, est propositura. De iis vero quiroorluoroincap. - sas investigant, ut quae in illis sunt praedentur :
, lege novellam imperatorie domni Leonis Sapien {* tis 96, qu etatuit, ut qui seroel in boc depre bensi fuerint, veniam consequantur : qui iterura
, id mali ausi sint, dorei verberatione tooeioneque
castigeulur. Existimo autem haoc novellam in
. sepulcrorum violatorlbue non habere locum.
* Aliud enim esl reliquiaa mortuorum traosferre,
, et alrad furandi animo aliquid eorum quee ioter
ipsas sunt eubripere : tametsi illud quoque se, * pulcrorum violatio abushe dicaiur. Legas etiam
. ' . * 27 cap. tit. 9 proseQtie operis, quod circa finem
de sepulcrorum violatione proprie docet.
.
CAP. XXIV. Ne in nuptiis ad instrumenta
. *. - 1
musica saltetur, aut tripudietur.
.
Concilii Laodiceni canon 53.
' .
CAP. XXV. Ne viri cum mulieribus se la. ' .
vent.
.
Concilii Laodiceoi canon 30, coocilii aexti ca ' * "'
' ' . ' non 73. Lege quee adnotata sunt in cap. 31, tit,
9 praesentis operis,
. .
Q

1211

P A T R I A R C H i E C P .

CAP. XXVI. De imbecillos subsannante.

1212

. K " \
.
Apostolorum canon 57.
'.
. ' . yjvitxa
CAP. XXVII. Ne mulieres ad altare i n troeanty et quod solis sacri ordinis hominibus , 8 ;
.
in altari communkare liceat.
', ' "
Concilii Laodipeni canon 1 9 , 4 4 ; concilii sexti
'.
canon 69.
. '.
C A P . XXVIII. Ne ex conlribulione convi .
via instituantur.
.
Concilii Laodiceni canon 55.
. ' . $ CAP. X X I X . De iis qui alea ludunt, aut
.
inebriantur.
' * *.
Apostolorom caoon 43; concilii sexti canon 50.
. ' . ' . ' .
Textus. Const. 1 tit. 43 lib. iu Cod ail : Qui
io cotto, e t c , usque ad applicantur, ut pag. 962, 1 , , . . . USqil6 ad .
963.
, * . * . '
Scholium.Consi. 1 (it. 43 lib. ni Cod. est cap. 5
tit. 8 lib. Basil. LX, quod sic loquitur: Constitutio , . ' * . '
)ususprohibet:acquinqueexceptis,quasdam eliam , ' .
poenas adversus eos qui alea lndunt, constituit: , ' praefeclo urbis, provinciarum prasidibus et epis- ,
copia [uii haec] inquirant et quicunque de iis con- ,
tractus initi sint, evertant,injungens.Ex permissis autem lusibusactionem, eorumque quaeinde de- .
bentur,eiactionem dat [Acdenique] adversuseos , qui constitutionem temerari permittunt, decem
librarum mullam constituit. Constit. 2tit. 431ib.
ui Cod. est cap. 6 tit. 8 lib. Basil. , quod ifa . ' . ' ' .
ad verbum ait: Gonstitutio ligneorum equestrium ' > , . " ' '.
(quae yocantur) [lusionem] interdicil : pericolum, ' (& * '
adversus lusores, atque publicationem adversus . ,
domos, in quibus hujusmodi lusos peracti sunt, ,
deposcens.Victo autein qui solvit [id quod dedit], .
restituituT. Alioqui si recuperare nolit, id in ejus
eivitalis publica opera expendi jubet. Unde nota, ,
in Basil. non esse positum, quod eorum quae ex , "
prohibito lusu data sunt, exaclio Iriennium exce-
dat. Similiter neque quod divites ad unum osqoe
solidum in ludum constituant,multaque alia. Quae .
ubi itaseee habent,dicere debes quod quaB ex hu- * .
jusmodi lusibus actiones [exsistunt], quemadmo-
dum omnis personalis actio, triennio terminen-
iur, atque in quinque concessis lusibus deponere , 4,
in certamen liceai, quemadmodum partibus ? i - ' * ,
deatur, non autein secundum veterem legistatio- ,
nem usque ad unum [dunlaxalj solidum. Scias ,
porro quod dicatur cursus : - , saltus : sine fibula, jacula- ,
tio sine fibula, sive ferro,a quodam Quinlo ita no- ,
minata, , lacta: et , circentes ludi. , $ ) .
Caeterum de equestri ligneo aliquando coram im- .
peratorio tribunali [qaacdam] incidit ambiguitas. ) Nonnulli enim id esse dicebant lusum illom, qui .
frequenter a pueris extra circura peragitur,cum in
aurigatione equorum vice hominibus utunlur. Alii , ; aulein id ligneam quamdam esse fabricam, quae .
per ligneos gradulos mulla per medium foramina *
habenles, protendalur in altum. Qui eniin in hoc . *
9

1213

NOMOCANON. -

. XIII, CAP. X X V I - X X X I I .

1214

lusu deposiio pignore certant, qoaltior diversiCO"


lores globulos supra graduloS ponentes, [06]
, declive demittant: ei qui globulorum primus per
foramioa ultimo foramine egreditur, ! qui . " lum habet, victoriarn deferl. Videtur igitur m i h i
quoque, allerum hunc luduxn a lege aversabunde
* - vilari et puniri : utpote qui COltum COnflrmet.
' de clericis qui alea ludunt, lege 87 novel ,
lam iraperatoris domni Leonis philosophi.
. '. .

CAP. XXX. De obsessis dcmone.

" ' * "*,


Aposiolorum canon 79; concilii sexli canones
' ', \ ', '.
66, 67; Timothei canones 2, 3, 14, 15.
. ' . ',
TeXtUS. DicituT l i b . 5 Cod., l i t . 70, COnst. 4,
. ' , . . . , usque ad - g etc. usque ad sobjiciat, utpag. 966.
.
. &
& ,
, ,

, , , ,



. ' . ' , . '.

autem est SODUS IllUSicUS ila a pbilosonancupaiUS,qui Omnium [tonOTUm] COncenseparat : unde et [id e$t dietanlia]
dicitur.Com itaqae COnjUges UIUU8 CODCenluS V I obtineant {eruni enim, inquit [sacra Scripi
)*
^X JUXta causa divisio 6t
separalio quomodocunque intervenial,
*
dicimus, quod i n sponsis proprie lohabet, 8cd [ 60] repudium. Nam tat
] desponsi, matrimonio CODJUDCiioneque nondum initis,conjuncti esse videantur:
tlamen corporibos sunt geparati,queniadm(>dum
q sub jugo [sunt] animanlia. Interim lamen de
coujugibus etiam dici ,quod apud Lalinos
repudium nominator, legislatoribus placuit [Qua
de re] legaslib. n, cap. 102.
' . ' . ' ,
Scholtum. CoiHtit. 4 til. 70 lib. V Cod. est
. ' ' . ' , cap. 21, tit. 10, Hb. XXXVHI quod eadem dicit
. ' . qu& i n lextu SCripta Sunt. Digest. 22 lit. 3 Hb.
* . ' . ', ' xxiv Digest. est thema 9, cap. 22, til. 8, lib. Ba. ' , . ' , 1. XXVIII, quod babet, quomodo in texlu SClip . tum 6St. Verumtameo SCias, quod illud Caput
( . ' '- abrogatum sit a novella Justiniani 117, quae 1Q
' - Ub. Basil. XXVIU, tit. 7, posita 6St, et[cum] cau . *, ' - sas ob quas repudia mitluntur recenseat, nullam
, - [tamen] oninino furoris mentionem facii. At vero
. ' ' 100 et 101 imperaloris domni Leonis pbilosophi
- Novellae statuunt, u l vir triennium duret, neque
intra illud, postquam uxor furere COeperil COn , jugiurn dirimat; mulier aulein, nisi quinqtien nium pra&tericrit, a furente marifo 1 Scparetl ^ . tur. Legas quoque novellam imperatoris domni
.
Nicephori Botaniatae, quae de fureutibus conjugibus eadem disserit.
. '. ,
CAP. XXXI. De laiCO eXCOfnmunicatO, e$
- db alkro prwter VOlutllatem fjus qui eXCOmmU.
nicttvit recepto.
' , '
Apostulorum canon 12, 13; COneilii Anlioche " \
n i canon 6.
. \ /$ % CAP. XXXII. De iis qui Dominico Sabba*
.
twe die jejunant.
P

h i s

l u r a

C U r a

fieri

i n l e r

se

s i

1215

PATRIARCHJE CP.

1216

Apoatoloram canon 6 6 ; concilii GangrensiiA " iV'


" , *, " \
canon 18; concilii v i canon 55, 56
. . !
CAP. . De 0$ qui docent, domum

Dei atque conventut e$se despidendoi.
.
', *.
. '. &|
t
.
"* *
"* . ta*
.
. '.
, **,
.
6*
'.
. * ; CAP. X X X V I . De iis qui privatim catu*
.
cogunt.
"* " ',
Goncilii Ephesioi canoo 6 ; concilii sexti canon
31, 59. Lege qu adootata sunt in cap. 14, Ut.3 ' * ' .
' (. .
prosentis operia.
. '. CAP. XXXVII. De eo qui cummuliere con .
cumbere concupivit, non iamen lecit.
( *.
Coocilii Neocaesariensis canoo 4.
. *.
CAP. XXXVIII. De iis qui Quadragesimam,
.
quartam feriam et Paraseeven non jejunant.
' *
Apoetolorum canon 69
. \ ;
CAP. XXXIX. De iis qui ex sacra xdt ce 1J .
ram aui oleum auferunt.
'.
Apostolorura canon 72.
GAP. X L . De laicis incommunicabilibus Q . II ,
.
faetis.

Tbeophili ex epistola ad Menam epiicopnm. .
. '.
CAP. X L I . Ne laici doceani.

"* '.

Concilii Gangrensls canon 5, 20.


CAP. X X X I V . De laici$ qui dcta concilii
Ephesini reprobare conantur.
Concilii Epheaini eanoo 6.
Lege qon adnotata sunt in cap. 6 ttt. 11 prasentis operis.
CAP. X X X V . De iis qui Scripturas audiunt,
et ad finm u$que non manent, aut non commu*
nicant.
Apostolorum canon ; concilii eexii canon 2.

Concilii sexti canon 64.

; '.

K01NQN .

TITULUS QUARTUSDE OMNIBUS HOMINIBUS PROMISCUE.

C A P . I. Df avariiia.
Gregorii Niceni canon 6.
CAP. I I . De iis qui cum brutis animantibus eommereium habent.
Concilii Ancyrani canoo 16,17 ; Baailii canon
6 3 ; Gregorii Nysseni canon 3.

. '. .
"\
. '. .

"*, '
' * '.

C A P . I I I De homicidis et latronibus.

. '. .

Apostolorura canon 6 5 ; coacilii Aneyrani ca-

^* *

NOMOGAHOtf. -

1217

T l f . XIII, GAP. 1-VlI.

1218

* A \ ', ' , ' \ V , , \ AI10H21, 22, 23, 25; Baeilii canon 7, 8, 11, 13,
V i
P \ **\ *>
<*' 33, 43, 52, 54, 55, 56, 57 ; Gregorii Njaseeni
canon 4.
' .
. *. ! CAP. IV. Ut qui in posnam incommmiCQ

HlitatU inciderunt, morituri eommunicare de^, , - beant, et quid /ial, $i postquam ideo communica .
runt, non moriantur.
' * ;
Concilii Nicani eanon 13; Gregorii Nysseni
*.
canon 8.
. '.
GAP. V . De eo cui in somnis semen fltixe rit, et de eo qui ab uxore $ua sceubat votens
,
communkare, et quo die propter hoc mutua
.
mistione \conjuges] debeant abstinere.

Dionysii ez epistola ad Basilidem canon 3, 4;
*, ' ', ' , ' .
Timothei canon 5, 12, 13.
. **.
CAP. V I . Quomodo oblatio fiat pro eo qui
.
seipsum interemiL
Timolhei canon 14.
' .
. ' . CAP. VIL De eo qui uxorem dmmone o* - sessam habef, ac propterea (Uiam ducere vult.
6.
'.
T i m o l h e i caoon 15.
. .
Scholium. De prasenle cap. sofficienter scrip ' . ' . simus in cap. 30 tit. 13 praesenlis operie. lo cu, ju8 scholio compendiose propositas imperaloria
doumi Leonis pbilosophi Novellas legas, et se , ' - cundum eas dcemoniie obsessorum divorlia fieri
.
dicas.
V

1219

PATRIARCHJE C P .

1220

PATRIARGHiE

INTERROGATIONES DEGEM
C U M TOTIDEM RESPONSIONIBUS.

\,

,
.

Sanctissimi (1) patriarchcc vollectiones, accuratteque demonstrationes de epucopis et metropolitis, el reliquis aliis neceswriis qutostionibus ex synoditis, et hitloritit monumttUit
excerptot.
INTERROGATIOI

'.
ot '
Quanam in re secus quam rationi consentaneum
^ ;
est Romani egisse apparent ?
.
RESPONSIO.
' ' >
Sub Constantio Liberius Romae episcopus post
reditum ab ex8ilio,iideiin Aotiochia expositaescri- , }
pto consensit. Seorshn vero fidei proiessionem ab ^. '
eodem receperunt Basilius Ancyrae, st Eustathius ' ,
SebastisBepi8copi,&queacEleu8ius,qua aecandum , '
omnia siniilem Patri Filium non esse asseverantes ,
damnabat, et nihilominus ab eorum communione , 8
non secessit. Sed et Felix in ejus locum suffectus, . I '
sedemque una cum Liberio regens postquam hic ab ,
exsilio rediit,ordinalionem abhaereticisaccepit,et ,
cum eis libere comraunionem servavit. Praeterea , 9

quaeapud Carthaginem ab episcopis qui illic COO- . ' %


venerant adversus utrumque gesta fuere, eorum ,
animi infirraitatem, malusquesimul mores et do- , *minandi libidinem apte redarguun t Ganonuoi enim . ,
aancliones ipsis astipulanlur, ut et sequenlibus ', $
temporibus alteri Felici Romano episcopo,qui Ze- , ,
none imperante Yivebat, ut aperle colligitur ex lit-
teria ab ipso ad Vitalium et Emesium episcopoe , '
acriptis,qui etiam ab ipso Coneiantinopolim adver-
8us Acacium missi fuerant. In ea enim epistola ' *canonem dicentem Romance urbis episcopum in ,
OBaquaqueeynodoeupremamconfirmandipotesta . ' *^

( i ) Hoooris nomen et digoilaiis, et pielatis putea boc penes Grocoi, a quibua ad noa derivavit,

eoqoe etiam nunc compellamus Roroan urbii


pontificem.

iNTEftROGrAtflONES I III.

1221

1222

^ , tem habere,Nicffin<nasynodiesseimpudenterdeela
,
'
~~
"
~ r a l u r . Sed ei Honorius papaMonolhelilarum am->
" plexus basresini a pontificia dignitate el fidelium
', cummunionedejectus fuit.Sardicensis quoque sy .
nodus Uosium locum Romani episcopi obtinentera

habens, liaereiicum absolvit Marcellum ADcyteDuin.


INTERROGATIO 11.
Quot quosve kgilimos patriarchas Romani non
receperint, nihilque ipsis noeuerit eorum i n considerata rejectio.

' .
'
^ *
; ;
.
^ '
' , *
' apyi:
, .
6 .
, ,
,
. ' $
, ' , ,
,
* .



, $
,
. "
?

RESPONSIO.
Flavianuro Antiochenum tres sibi ordinesuccedenles Romame sedis episcopi in communionem
non receperunt, scque ac initio Alexandrinus Theophilus;
deinde vero illorum terlius, etTheophilug
^
vixsusceperunl. Ric ille Flavianusestqui sanctum
archiepiscopum incomparabilem etdivinumChrysoslomumordinavitpresbytcrum.PraetereaRomani
puntiQces nec Fravitam recepere,necsanctumEuphemium, nec Macedonium eo quia Acacium e d i ptychis nonejecerint.SednecsanctaeTrinilati charuin, omnique sacerdolali virtutepraeditum Chrysostomtim iniiio quidemsusceperunl, dicentes i U
lum Antiochenarelicta, non debuisse ad Constantinopolitanam sedem promoveri; deinde vero ejus
quoque tutelam gessere. Nescio vero anetMelelium Anliochenum a7ersati sint: fieri enim poluil
ut Hlum non receperint Paulini ergo, quem Occidentalesordinarunt.Nam et epistolam magni Basilii esse novi ad Tereniiumcomitem.inqua obaver-

c 8

Melelio animum Occidentales exagitant, vel

ac derebusminus recte judicarent. Verum forte


Meletium,quod in secunda consederit synodo,sua
ipsorum communione non censuerunt indignum.

*.
,
, '
;
.

INTERROGATIO III.
Quinam patriarehm imperatorum odio $ua
ipsorum sede deturbati, deinde ab Orthodoxis
principibus recepti sunt
RESPONSIO.
Admirabili Anastasio ejectoThaumaturgus Gregorius Antiochenam Ecclesiara 24 annis oblinuit
omnibus acceptus, verum post ejus ad Dominam
migrationem,iterumAntiochiamreversusest Anastasius.Loco venerandi,ac mundi salutem operan-

' , *
* '. ,

.
, , Q tis Chrysoslomi, Arsaciuset AtticuSSUSCepti fuere,
^ , quamvis ambo ejus deposilionem probaverint, et
, . ex ipsius inimicorum numero essent.ProEutychio
, Constantinopolitano pari modo Joannes sueceptua
, . est,et post ejus obitura rursusEutychius.ProHelia
, ' - Hierosolyir.ilano Joannes, quamvis pietatis ergo
. Elias persecutionem tolerarel.Nescio an oporleat el
hisaccenseriCyrumab Amaslride,qui postCallini , 8 cum a Jitsliuiano malo, cum secundo imperiiira
, - recepit,excaecatus,in patriarcham Constantinopo, , , litanum estelectus,eo quod,duro illaurbepoeniten . dae causa inclusos degeret, Jusliniano sai ipsias
- imperii recuperationem pr&dixisset.Expubus est

1223

PATRIARCHife CP.

1224

etiam a Belieario Silferius, quasi, Ui mihi Vlde- ' , , '


tar, adversus Romanorum res machinaretur, at- W ,

que alter io ejus locum soffectus est.


INTERROGATIO IV

'.
Quibusnam damnatis episcopis, ordinati ab ipri* * <
nihil detrimenti pasti tunt ?
;
.
RESPONSIO.
, ;
Damnato Paulo Samosateno, nemo eorum qui
sab ipso erant, dignitatis su jacturam fecit, licet ' ^, *
eorum criminum participes easent, quibus Paulus , ' ^.
deponi meruit.Neetorio deposito nemo ex illis,qui , * ab ipso ordinati fiiere,ab ordinatione deacivit. Pe- .
true MoDgus adhuc presbyter a sanctoProterio de- , ,
positus,mox in ejusdem necem cumTimotheo con- <
spiravit occieore,deinde Alexandrinam sedem in- ,
vasit,etGhalcedoaen8em6ynodum inomnibusana-^' /,
*
themati subjecit, et oihilominus ordioati ab ipso ' ~ '
*
' ' licet depoeito,occieore,et hretico,prterea et ip- , * ,
ai ha&resim profilentes,cump&nit*ntiamegissent, ,
in comrauniooem receptifuere. Felix quoque Ro- , .
roae episcopua ad Zenonem imperatorem scribens, '
constitutionem ejus, qua Petrum quidem Ecclesia , ,
ejecit,ordinatos veroab eo,poenilentia acta,susce- ,
pit,divinum typum vocat: cum ipso autem in suis , -. ')
lilteris expostulat cujus rei gratia Petrum in Eccle- ,
siam indmerit, a qua eumdem ante pepulerat, et , ,
Joannem persequeretur. Meletius Antiochenus in .
Euetathii Sebasteoi episcopi locum abhsereticie ,
ofdinatus, indeque Berrhoeam tr&nslatus, deinde ^, '
iteruuiabipsisAntiochiaBepiscopusestconstitutus, ,
illieque hacresi nolalis hunc Ecclesia suscepit. Qui ,
a SerglO,Pyrrho et Macario ob haeresim ab Eccle- .
sia pulsis ordinationem consecuti fuerant, pceni- ,
tentia peracta,inEcclesiamanserunt.Idem sane et
obeervatumfuitergaeos quibus Macedonius Pneu- .
raalomachus manos imposuit. Acacium inter vivoe . '
adhoc Roroani depositione atque anatbemate per- colerunt, post obitum vero, imperante Judtino * ,
Aoastasii succes8ore,et Joanne Constantinopolita- , ,
nam sedem obtiaeote, euradem Acacium ,legatione ,
ad iraperatorera missa,e diptychis tolli mandaruot, , '
sed ordinato8abilloconfratfumlocohabuerunt, et * ,
com iis communicaruDt .Eos praeterea quibus Anae- . *
tasius etNicelah&reticisacramentum ordinis mini-
etraverant, septima synodus ecclesiastica commu- .
, ,
nionenequaquam ceosuitiodignos.Denique Hele
tiu^innumerorum reusexstitit criminum,alienOS , ,
tbronos invasit, martyres moerore affecit, contra , *
8tium pa triarcham rebellavit.eique throoum rapuit, .
com Ario socielalem iniit, imo et persecutionis ^ ' *
tempore, ul inquit Socrates, idolis imraolavit, ^ , easque ob res a Petro depositus fuit; nihilo tamen , .
%

%J

minue, quamvis ejus depositio muhoties confirraala fuerit, sl non ordinandi facaltatem, attamen
episcopi nomen recuperavit.
E .
INTERROGATIO V .
Quando nonnulli simultate adacti, aller in aiterum sententiam tulit, neuter vero ipsorum
quid damni passus e$t nec laceuetu, nec lacessitus ?
9

RESPONSIO.
Ditiaus Joannei contr Cyrillam egit, placide

' ,
,
, * , ' '
;
.

INTKRROGATIONES V I , VII

1225

1226

tAID6D, H6C directe ad ejOS p6f 80D&ID, iOQO 6A qUflB


, , - illum deceret prudeotia,apUquelumloquendilum
, & agendi ratione.Cyrillus etiaiD crnn ipso simultates
* . - exercuit et cum Theodoreto. Quin et dissidii tem - pore aiunt Cyrillum clara voce inclamasee :Joan, .
68 inter patriarchaa, Judas inier apostotos.
.
INTERROGATIO V I .
, Quot acumenicis partre tynodti reciuarunt, id
' ;
earum auctoriiaiem nihil lceserunt f
.
RESPONSIO.
' ,
Novatoi Roraanui ab episcopis exauctoratue
* , fait.PaulusSamosatenuia 12 episcopis, quod 11 . damhominem eseeChristum diceret,depo8itionia
- aantentia multatas eetSymroachietLaurentiicau '^ ' * sam sob Anastaeio imperatorecenlum inurbaepi , 8Copiexpenderunt,et Symmacbum quidem,Utpole
, xal unum 6 septem diaconis, et juxla ecclesiasticaa
, sanctiones 86dem obtinenl6ID,in ejusdem poS868, , sioneretinendum eese ceneuerunt; LaarentiamYa ' , cTvat . * ro qui qoatuoraDnisRomam turbaret,Nuceri8eepi , icopum 6886 decreverunt; cumque deinceps sedi ^. - tionesrursosacturbasmoveret, a Symmacho juste
, depositus fuit.Macedonium SpiritUS sancli hostem
, episcopi ConetantiDOpolicongregatidignitateabdi ol ' . earnnt,inter qoos AcaciasCsBsareaPal&etinseepi , - acopas, ejosqoe fautores emicuera. Angelis ipsis
. prsestantioremsanctiseimumqueChrysoetoroumin
, , ' pristina eedem restiloi debere post 6ju8 iniquam
deposilionem aTheophilo factam 6pl80pi jlldlCa. - runt,seDtentiara ab illo adversus angelis ipeis ma, C liorem sanctam latam pro nihilo putantet. Sed 6t
, - com iterum ab imperaloris conjuga d* epiecopali
, - sede detnrbaretur,Leontio Ancyrano,primae intar
, 6piscoposquituncconV6nerantagent6jpS66Jula08
' , . atque ingemiscens, quod juslitiam CODSequi sibi
, - liceret,qua et sepulcrorum effossores, latro ; El - neeqae non fraudari par eral (utscilicet eorura da
, . - quibus accusarentur rationem redderenl) inexei , lium missusfuit. ita conquestui fuisiet;
kv < 6 nam quis ejosmodi rerum ipso doctiorTSiab apie, copis judicariabsardum COntrariumqueecclesiaf , - Ucis legibns 6S86t.Sed et magnus Athanasius posl
' ' ejusabsolutionem inSardicensi concilio.aliamque
, ' HierosolymisaMaximo confessore factam (qtiando
, et ipeesententiaBdeAthanasioapodSardicamlalae,
6 aynodo coacta, consansit) probesciens quanta, ut
(,
par 68t,aactoritate comprovinciales episcopi polleant in causis uniuscojusqae proitDci dijudicandis, synodum iGgypti epiecopomm congragans,
curavit nt et ipsi haod divarea a Sardictoais et Hierosolymitani concillii seotentiie de se dacernerent, qaam?if nulli patriarch eubeaset.
z ' .
INTERROGATIO V I L
Ootoi Quinam imperatores pro tuenda Ecclesiarum
;
pace dimicaruntf
.
RESPONSIO.
9

'
,
PATROL OR.

GOD8lantinU8roagDUeAriodeclaratit 86^ell6,ttl
qUftBgorebAlCUtuAleiaodroliliDQiciUaaexsiIngueret,

30

1227

PASPRIARCHJB G P .

et qnssticmis arbitram Osiara confeseorem ad ip- " , ,


eum misit,quo temporeetiam scripeit se, cum *
let sancta Hierosolymitanse urbie loca venerabun- , & ,
duspetere, et ibiPascha efficereob mutaas illaa .
diaaeneionea vetitam fuisse.Ario aotem dictisnon , - .
parente,magnam aynodumindixit.Theodoaiu8Dt> '
mophilo Ariano aignificavit, si Eccleaiaa obiinere * !
vellet, pacifice erga Ecclesiam se gereret,sin mi- * , 8
nusEcclesia excederttt: id quod factum fuit, ordi- , . ,
natusque est Nectarias.Idem hic imperator,Inno- ' ceotioacFlaviano invicem dissidentibus, per se ,
*
inimicitiam sustulit e medio, ac profligavit.
',
HiTERROGATlO VIII.
Qutbusnam in synodis, ex diverste lieet archie- ' ,
viscapalibus thronis eollecti fuerlnt episcopi,


vwUlorum sanctiones suo robore caruerunt, eo g , , &

guia me juste, nee seeundum ecclesiasticas re
gulas condtia fuerint.
.
RESPONSIO.
(
Apcidit hoc episcopia apod Antiochiam ConataBtio imperaute in epeciem dedicandae Eceleeia ibi ,
ab ipsoffidificat congregatis.HienimAthanasium ' 6quidem jam antea a eynodo Tyrio epiaeopatu ipo- , &&
liatum, mrsusdeposnere; Gregoriam vero in ejus * ' locam ordinarant episcopum,quomm neutrum fir- , mom aut slabile permansitlnterfuerunt autem huic ^ & I
eynodo Eusebius tunc Constantinopolie, et Flac- ,
eilloa Antiochiaeepiscopi, cumque iiaalii nuroera , '
nonaginta septem. Idem pariler accidit hia qni in . '
Epheeina urbe adversas magnum Flavianam conve- * nerant; aderant enim in illa synodo DioacoroeAltv $ ,
xandrinus, Juvenalis Hierosoljmitanue, et Antio- G ,
chiaepiscopus cum aliis doctis orthodoxisque,qui , ot *
Eutychem quidem haereticum innocentem pronon- ,
tiarunt,acsacerdotale ipsi munus reddiderunt, aan* * .
ctum vero Flavianum condemnavenint.Sed et ad- , versusTheodoretum,Cyrillo Alexandrino poetobi- , , *
tam gratificantes, sententiam tulere,quorum nihil ' w
faconeussum exatititomnia enim paulopoetquar- , ! bnlet
la synodus,aliaqae apud Byzaniium coacta subver* .
Ut,nulIababitaabsurdiinicconvenieDUum episco-
porum conseneus ratione.Idem dicendumde iis qui * ^ h
eontra divum Chrysostomum concilium egere, eol ^,
adfuit Theophilus Alexandrinoa cum aliis quibiuN ttdam episcopia, nonnullieqae etiam ex ipaa Chry- ^ W
sostomi dioecesi depoeitionem ejas urgentibus at-
queadjuvantibus.Quinimo non secas actum est de * , ;
episcopis76orientalibusapudPhilippopolimThra-
ciffl conTenientibua.com Sardics synodos celebran- daerat. Celebrioreaenim et doctiores episcopi ex , | *
oniversIspropemodumOrientis eedibusilliccon- , ^Ocnoy , *
gregati Julium quidem Romanum potiflcem,etOsi . , < .
um confesaorem, aliosquenonnullos damnaront; xaAAtbanasii vero et Pauli magnorum virorum depo- , 5 *
eitionem,ut eibi videbatur,conQrmarunt,quae om- *
niadeinceps mutala et InfirmaU fuere. Marcello ^
quoqua Ancyrano episcopo nihilprofoit, nnanimis , ' episcoporumsynodamapud Sardicamagentiom,in , < ^eo ab iHalis criminlbua abaolvendo, eoaaensus, , , * *
%

INTERROGATIONES , I X .

1230

^ qnamvb RomantlS lpS6 epiSCOpttfl Osium COH-

.
fes8orem ejus vicas gerentem prasens exstitisset,
ac praterea ejnodos illa aascepta fuerit, qnia mmirum nee rite neo jnate Harcellum absolvit; aperte
enim ipsi secanda aynodoa excommunicationem inflixit.
'.

ENTERROGATIO D L

, - Quatldo abMcoU epiiCOpi, iterUmfuXta Oanontt,


velpovulo sibi commisso potiulante, prUti ,
nam aignitatem reeeperunt?
;
.
RESPONSIO.

In ditersis qiudemaynodia^tadiverrisepiacopls
, fd Mpennmerofactam fait qnemadmodam etsaa' , cto Anastasio et Macello episcopo Ancyra,et Ha, , , cario, aliiaque multis, ut ante diximos, accidit
. FavoreautempopaUproprium paatorem petentij
idem evenit Heracto sanctiseimi Alexandri pa , , triarchae,cui anccessil DionysioSjdeindeMaximat,
, , * & mox Theonas,et posi hunc sanctas martyr Petrtu.
. * Res autem ita se habuit: agebatin humanie ejua dem stnctiseimiHeracta temporibusOrigtnea co , - gnomine Adamantius, et qoarla et sextaferia
, In snia ad populnm sermonibua excogitatam a
, ae horesim manifesle declarabat. Hunc ntpole
, - subvertentem tanam doctrinam, et adulteran tam orthodoxam fidem efldelium ccetu tegregavit
. '- idem eanctus episcopus Heraclaa, et Alexandria
, , - pepulit.Ejectusaatemeo pactoOrigenee in Syriim
, abiit,pemnitque ad nrbem nomine Thmuim, cui
, 8 orthodoxus episcopus proerat nomine|AiDmonia&
Hiceermonem proceptoriam inEcclesiaOrigenem
$ habere permiait. Quodcamantedictoapapa Hera" , , clai intellexiiset,Thmalm accessit,et eam ob ean*
^ , aam deposuit Ammonium, tradiditque ambobus,
, , , , Ammonio inquam et Philippo,illius urbls epieco . ^ v c p a t u m . Poitqoam aotem sanctos Heraclas inde
, discessit, eximius quidem Philippua nullo pacto
* * - adduci potuit ut i n communi throno consideret;
, , aed Ammonio aedenie,hoc est sacra myeteria cele brante, stetit retro ipsum cunctis diebus, quiboa
. " , i n hnmanis degit Ammonios; tenim eo obeunte,
, - tone i n throno sedit Philippug,unnsque ex episco*
|& , . * pia rirtute insignibus,et a cnnctis admirationi ha ^ bitis evasit. Ariom, oom adhue diaconua eeset,
, eanctnamartyrPetruadeposall, et extraEccIesiam
. penitas elimina^it.Sanctus vero Achillas ejusdem
martyris Petri Alexandrini snccessor, hunc non
, - modoincommunionemrecepit,8edetpresbytenini
, ' feeil, eumque Alexandrini gymnaaii coram gerere
. " oluiL Eutychem k eancto Flayiano deposilum
, , Avnoi>Alexaiidrino8 Antiochenus, et Bieroeoljmilaniie
, episcopi post ejaa obitam i n suam ipaorom com * munionem recepere.Sanctisslmam Chrysostomam
, humananim animarnm solem el luminare a Theo ( 0 bnb pbilo ejusdem cum ipso fidei episcopo,cfleteris pa , triarcbia insciiaatqne inconsultis (qoomodo pasea
. " , - est juatitia ?), deposituro, oniversa Ecclesia pro
- episcopo habuit,et unanimi consenso in soa com , - manioneretinait.Petnim Heliti episcopum a aanc ^. fOtt (o Melbodio damnatnip wn modo noe abaolvimtta.
9

1231

PETRUS SICULUS PETRUS ARGORUM.

1232

8ed etSardiummetropolitam creavimue. DeniqueA ^


alios plurilDOS Ob delictaasanctolgnatio depOSllOS, , ' nos suscepimus, aliosque a nobis depositos idem .
sanctus Ignatius in sui coramonionem recepit.
INTERROGATIO .
i \
Quot *b (BCUtnenicU synodis defecere ?

^ ;

RESPONSIO.

prima Utique duodevigintl, et hi quidem ce-

lebriores. PlureS ab altera, qui una COnvenientea triginta sex numerum explebant. tertia
trigiota, et pontifex AntiochenDS. quarla infi*
nita mtiltitado, imo et Omnes qtii DlOSCOro 8tudebant, qoique nec eubscripseruot.

*
, ot *6;
*. 4
. ,
xat ot , ,
9

8 DOMINI DGGCLXX DCCCXC.

PETRUS SICULUS,
BT

PETRUS ARGORUM,

EPISCOPUS.

1.
(MowGrroRlus, Bibliotheca Sieula I. II, pag. 188-460).
Petrue Siculus, Ita dictne quia in Sicilia ortua, vir genere claras. doctisiimus ac celeberrimoi.Ot
Saracenorum tjrannidem in Sicilia incrudescentem declinaret, in Orientera fugit anno 830, ei Octavio Caetano Animai. ad tom. IISS. Siculor. pag. 18, ibi dhUarnam protraxit moram; eiob
eximiam doctrinam Basilio imperatori ejusquefiliiaConstantlno et Leoni gralissimus fuit. Apud ip808 permagna valuit auctoritate, qui et nonnullis beneficiis Petrum exornanmt. Ab ipsis legatas
roissas Timbricam Armenise urbem anno 870, ut captitoa Cbristifideleepermutaret, ibique nonimestre spatioro exegit, ac demandatam sibi provinciam feliciter abaolvit. Cum autem plenam hare*
8ls ManichsBonim cogniUonein accepisset, hujas bistoriam scripeit erroreeque docte impagnavil. De
eo Baronius, tom. X AnnaU an. 870, n. 66.; hujos etiam meminit tom. VIII, an. 653, n. 14. At
tom. IX, ann. 722, n. 1; anno 810 n. 4, et an. 685, n. 2, Lucam Siculum vocat. De eo etiim
Caetanus cit. pag. 18 et 27; Poseevinus in Appar. Saer. tom. III, pag. 69. At tom. II, pag. 354,
aub Lucaa Siculi nomine; diversum enim Lucam Siculum a Petro Siculo ex Baronii errore poUTit:
sed ut oculatissimus Gerardus Jo. Vossius De hist. Gmcis, lib. iv, cap. 19, p. 490, Casimiros Ont

dinus in Supplemento ad Bellarminum

Be scriptor. ecclesiasiicis, pag. 261, et Nicolaue Antooiw

in Btblioth, Hispana vet. tom. I, hb. v, cap. 7, n. 395, animadvertunt, idem est. Yide etiam Jounem Bollandum in Actis SS. Januarii tom. die 25. Jaouar, 1125; Hautbertom Miranm, ia Auttar. BibUoih. Eccles. cap. 256, p. 230 : Matthaum Raderum in Observat ad hi$t. Petri Sfailiqni

in dubiara revocat eitne ille, quem Joannes Garapotalea in sua&Jiietoriae exordio, Siculum magistroin
ocet, et Peirum Siculum intelligendum snspicatur. At Caetanus cit. p. 18, putat de Miehaefe Gljca
bistorico aicalo accipi debere, quod ex utriaeque historisBfineplaae colligitor. Vossius vero cit. in
AddicLpag. 542, dabitans an hic magister Siculus Carapotall et Cedreno in Exordiis hi$$. memorstos, sit Hichael Glycas, Petraa Siculus, an Joannes Siculus, verisirailius putat de Joanne Siealo intelligi; at lib. , cap. 21, pag. 499, de Joanne Siculo bistorico sciibens ait: Philippua Labbein,
in Delmeatione apparatus ai histortam Byzantinam, p. 44, alibi nodum hanc dissoiuturom womisisse. Vide etiam Franciscum Seorsum m Epistola ad Lectorem Homil. Theoph. CerfciDsi; rbilippom Labbaeum in SS. Patrutn, etc. Bibliotheca Chronol. p. 106; Guillelmum Cave, in Scriptor*
Eccletiast. histor. Ititer., an 870, . 302 ; Lud. Morerium m Dict. tom. II, p, 357} t L. Elli*
Dapin, in Biblioih, auctor. eccles. lom. VIII, cap. 17, pag. 194.

1233

MONGITORIO.

1234

Scripsit Petrui Siculua Historiam de vana et stolida Manichasorum hceresi quam ms. Grce asaembat Vaticana bibliotheca (Bavarica, ait Voseius cit.). Hujui fragmenta quaedam Latinitate donata a Jacobo Sirmondo Soc. Jesu edidit Baronius, t. VIII, IX, et X , loc. cit. et aJibi, unde a S i r mondo Roma h c Historia ad Marcum Velserum raissa tunc Auguitse Vindelicorum, et ab isto ad
Matthaeum Raderam transmissa est, ut Latinara faceret, ac typis daret, quod effecit, prodiitque
Graece et Latine notisqoe illustraU, hoc titulo insignila: Petri Siculi Historia ex ms. codice biblioXhecot Vatkanx Grctce, cum LaUna versione editaper Malthxum Raderum e soc. Jesu, Ingolsladii ex typograpbia Adami Sartorii 1604, in-4, inde Laline Untum in toro. II. Supplementi ad Bibliothecam Patrum, Parisiis apud jEgidium Morellum 1639, in-fol. cum bac inscriptione : Petri
Siculi HUtoria de vana et stolida Mankhoeorum luvresi archiepiscopo Bulgarorum nuncupata. Et
tandem nova Bibliothecae Patrum editiooe. Lugduni apud Anissonios 1677, in-fol. exstat in tom.
XVI, pag. 753.
Possevinus in Appar. tom. III, pag. 69, alterias operis Pelri Siculi memiait, ait eaira : Petrus
Siculus de Manichais pukhrum elelegantem Ubrum Grxce conseripsU. quem aliquoties Baronius
cardinalii tam. VIII et IX ann. cUat quem item ad se ab eodem caratnali missum vertit noster
Matthau* Raderus ct Augustm utrague lingua vulgavit. Idem quoque Groece Historiam scripsit,
uam Grxce el Latine se versam Matthctw ipse Raderus Soc. Jesu proiulit in lucem an. 1604,
ngolstadii.
Ideoque praeter Historiam eupra relatam aliud Petri Siculi opus de Manichaus tertiaee ac edidisse Radernm Augustae opinatar Possevinus : at io errorem lapsum puto Possevinum; nunquam
enim editura existimant viri eraditi: nec auctorea allati de ipsiiu euitione aliaaid inotiuni. Solummodo hoc opas a Radero memoratur in Epistola ad lectorem, Histori prafixa, ubi ait, auod
Petras Siculus ia eadem Historia aliam lucubrationem promittit, in qua ad aex capita omnes Ifanicbaeorura errores reducit, eosque impugnat; additque Jacobum Sirmundum ipsi dixisse, in Vaticana Bibliotheca duo eorumdem errorum eapila a e m r i , a Pelro doctisaime expugnata. Id ipeum
tradit Du Pin citatue.
Petrus alter et ipse Siculus, nt ex Oratione edita in sanctum Athanaslum patet, fait Argivorum
episcopus in Peloponneao. Octaviua Caetanus in Animad. ad tom. II SS. Stcul. p. 18, incertum
esse ait, an idem sit iste et supra relatua Petras Siculas, qai de Manichaoram bistoria scripsit;
eed leviter indicia, ut addit, hoc euadent, nerape idem nomeo, eadem natio, idam tempus in qao
floruere. At pag. 27, i a eeateatiam quod diversi fiierint, propendeL In aapradictam aaspicionem
incidit Franciscue Blaoditius Cataaansis Soc. Jeaa apud Joannem Boliandum i n Actis SS. tom. ,
Jaauar. die 25, p. 1125; sed eumdem essa absolate affirmant Petrus Garrera i a Mem. Catanen.
%el. II, lib. , pag. 37 ; et lib. u , pag. 351. et Jo. Bapt. de Grossis in aaa Agathia, cap. 30, p.
238, 242 seq. At ego cum Augustino Iogoves in Panormit. Sacr. p. 207 et 208, el Josepho Bonafide Lucensi in libro Palermo Patria di 5. Agatha, part. \, cap. 17, p. 129 ; ot in Supplem. p. 74,
puto alium omnino esse : quod h& rationea saadeot; primo, quia Petri Siculi liber, De erroribut
Mankhoeorum, tum i a aditioae Raderi, tum i a Bibliotheca Patrum titulam babet: Petri Siculi
Bistoria* etc., oratio vero : Pelri humillimi Argivorum episcopi EpitapMum, unde vides in hoc
deflcere verburn Skuli; etsi exstet apnd Carreram, et Bollandam a Blaoditio additum, ut idem
Bollandus fatetur ia Acti* SS. Febr. I, p. 611, a. 105. At nationis nomea ex ipsius orationis narratione deducitur, ut Caetaaus cit. obsemt, pag. 18. Secando colligitur, quia qui de Petro Siculo supra relato scripsere, ut Baroaiue, Possevinos, Raderas, Mirsus, Vossius, Oudin, Cave, Labbaeus,
aliique, nanquam affimarunt, Petruna Argivorum episcopum fuisse. Tertio, quia utriusque operis
5tylus longe diversas. Quam?is autem Grossus, ut allatis rationibae respondeat vane desudet, attamen Grosso abunde reapondit Bonafides loc. cit. Petrus igitur in Oriente vixit, litteris ac virtutibus
clarus, et Argivorum episcopus fuit. Tempus quo vixit incertum, etsi Caetanus, cit. 48, primi
Pelri aynchronum putet secundum. Hoc solummodo certum, quod cum in S. Athaaasium Metbones
episcopam perorasset, qui anao 885 decessit, ex Gaelano cit. tom. SS. Sicul. p. 5 2 ; poet annum 885 claruit, vel orationem in Athanasfr morte, vel in anniversaria celebritale dixent; qiiod
incertum est. Scripsit Petrus orationem inscriptara : Petri bumillirai Argivorum episcopi epitabium in B . Athanasiam Methonei episcopum. Exstat in lom. II, SS. Siculor. Octavii Gaetani pag.
2 et eeq, ex codice ms. coeoobii S. Salvatoris apud Massanara. Quamvis autem Bollandus in Acti$
SS. Febr. lom. I, p. 611, n, 107, suacipicetur, opus hoc forsan S. PeUri Tbaumaturgi; at nostro
Petro ascribit Caetanus, p. 5 2 ; et in Animad. p. 18 et 19. Aliique ex nostris mpra citatis, et ex
eadem Petri oratione non obscure erait Caetanus. Allatam vero a Bollando conjectationem futilem
esse oatendit Bonafides cit. loc. pag. 130. Exstant etiam apud Petrum Garrerarn vol. II, Histor.
CatancE, lib. i , p. 38 et sea , et apud Bollandum 31 Januarii pag. 1125, hoc apposito titulo : De
S. Athanasio episcopo Melhoriensi in Peloponne&o vita, auctore Petro Sicuk Argworum episcopo,
inkrprete Franc. Blanditio Soc. Jesu. Quarnvis autem hanc Vitam versam putet Bollandus a Blanditio, a quo accepit, attameo eadem est versio ab Augustino Florito Soc. Jesu edita, et a Caetano
et Carrera deiata, a Blanditio expolila, el in aliquibus corrupta, ut advertit Petrus Salernus ia
Addict. ad animad. cil. Caetani p. 9. Quod consideranti paiet. Addo versionem a Garrera allatam
non eese Leooardi Pate, u l putat Grossus loc. cit. pag. 239. Pate enim orationis Fragmentum solummodo ?ertit, ubi de D. Agatba; i(a enim ialelligendus Carrera, pa^. 355,
t

PBTRD8 8ICULU8.

1235

1236

ALTHUL

(LmDm, Or. Ori*. t. n,f. 184).


Arasepiftopaa ioii Petrw cenere Scoloa Vits S. Athanasfi etho*eosia scriptar, ifo OntMi
foebris in beatam iHam emones episcopnm : Afhanatinf eo leapore sataj erai qt Saneeaiprimam ia Sieiliam ineoriioBeinfocarant,cirea anniim proinde 879. ScripsiC et Mmtioaca
de MamiclueU, qnam Bnlpromm arehiepiseopo nuneapaYiL Initio operis se * primis teaporibu
Bafilii imp. missom ficnifieal ad hcreticomm illomin progenieai, qua in Anneni partibis pilhlarat : **<* h* * , * sMxs^tiptetuvoo

** . Cai ejnsquefiliisimperatoribas mnltofl annos appreeatur. Akpri historiim kaae edidit eiuD mradam esset Anpvorom episeopos remutiatas, qnoa post amunn 890, NicoUo mjstieo
patriareha ConstaBtinopofittno faetnm ease colligftar ex eynaxanii Grods. In eo qmippa est
eolkcii ParisienjU PP. Soc. Jeso die 3 Maii memoriafaliir S. P . H. Pelri ArgWormm tkaomitargCqul patriam haboit Conatantinopolim, piiisimis illic parentibos natas, qui oun omii bnOa
soa monastics sese dedidere. Coin autem ob Yirtutis exceUeotiim eo adigeretar al Coriitki
ehfepifeopatum admitterei, pra modettia el homilitate tind aon potoit at consentirel. Quacica
ordinaio illiefralreaoo Panlo,ramilloc secutae eat. Verum Argivonun auique fratris predbas dnctos, Argua epiacopoa consecralux. In primia chariUte erga pauperesfalait,imminenten Pek>
onnaao famem prenontiafit. Denram annum agens aeptuagesimam post aexcentos agonas spiritaa
eo reddldit. In Chronieo brevi Grsco <pod typif editom ettpost historiam Dneaa MichaelisNe
potif, ad anoum 0929, Ghritti 1421, JDdict. uv Januarii 21, rer. 3 : Siguotonajiee Latinona
eptfeopoi dieitar taneliafiini Petri Nanplii el Argonup episcopi prelioaas reliqeiaa ab ortoe kip
nauplmm qum epitcopalis aedes est, tranatulisae. Qoi tonc illic prasentes fuere, asseyerani, aki
aanctom monumentum aperUun eat, lerram motu coneassam esae. Odor etiain aoam multas mtnatit locum illom et aerem implens^ aed et sepolcnun lamine splenduit. Pretioss reliquia moJle
bonore depoiite font, quaram parUculii afldelibuaacceptia, complores per illas sanali faere.
8nocti bnin Argitoruin episcopi Pelri Oratio exatal in SS. Anargjroa Gasmain et Damianum.

DE P E T R O SIGULO EJUSQUE OPERE


OBITUM.
(ARQ.

MAI

Bibllotheca oota i. IV, par. II, pag. 1).

1. DePetro Siculo, qni medio nculo non elarnil, verba dlu non faciam, postquam ejoa aoiittia
satis oberem tradidit Mongitoriue in Sicula bibliotheca t. , . 188*159. Nempe is pairiam tjntaide Saracenoram oppresiam fo^ena, Byzantium matnre ae contalit, ibiqae Basilii Haeaaoiii
ejojque liberomm uarom gratiam nactus. in Armeniam lesatas abiit propter captivorum penniH
lationero; atque illic in urbe Tibrica anno rere demoratus, ManichaBomtn mullitudinem depreheadit, qui Pauliciaai tunc dicebantur, ex Paalo acilicet quodam Samoaatenai, qui aliquanto post Mioetis sopplicium, h&resim illam continuavit, perque discipuloe ac auccessores lata ampliiTil. 6
lUa igitur mora ae noiitia ortura eat Pelro coniilium ecribendi bisloriam Haniehsonim, a VMH
mali auctore usqoe ad euam atatem, cum ipgiua hsBreseos refutatione. Fabricius quoqueB. ^
I. VII, p. 829, de Petri opere pro instituto suo breyiter dixit. Wolfiua denique in Praf. ad Aneettt.
Qr. 1.1, comparationemrotri cum Photio, paria argomenti acriptore, instituit. Jamdia dixertt
Monifaoconioi, B. Coislin. . 340, Photium biatoric suaa lucubrationia partem maximam exPetf*
Sicalo def umpsUie. At Wolflag dubitare maloit, utrum Photiue ex Petro, an ex Photio Petnu rea
matdatu* sit. Bgo vero in Montfauconil senteatiam pedibus eo. Etenim quum Petrus non aaclorea
libri tantummodo, sed rei geata actorem seraet dical; et guidera rea atque arcana HanidiaorDa
od eoi praeentem cognotiese, el dieputatioaes cam illis babitas in commenlarioa contaiisie,
lailii regnantia anno aecundo, quis eura a Photlo potios materiam hanc derivaase, credibililtf
dical? Camque Petnu td nobiliasimum scribat praaiulem, Bulgarin videlicet archiepiecopum,
aom tara iropudenlem faiase existimet, ut opna ex allenia seriptis potius, et qnidem homiaii W
vitentii, oompilatam qaam proprium mitleret? Photium contra plagiarii more ae gerere goliMr
tatit me docuiase puto, cum ejui Amphilocbia edidi. Quod si in?idiosua plagiarii titulas displicei,
al Pbotiom cerle alieaorura aape scriptorura recitatorem dicere licet, veluti in Nomocanone tcSj^
Ugmata, et io ipao clafistiml nomims Myriobiblo. Qaid? TnctaWs ejue, ut yulgo creditor, adhoc

1237

MONITUM I N HISTORIAM .

1238

neditos de Spiritoa ancti procesrioue, nonae in pertetere codice Vaticaoo inacribitor aactori
Melropbani SmYrnarum tate photiana episcopo?
2 Nunc ut ad rem noetram propius accedamos, Paalleianoram tfai temporia haereiicorum, qai
Manicbaicam doctrinam profitebantur, historiaro scripsit Patrus uao libro compreheosam; quam
altius repetens ut jam dixiumt, ab Manete ipao, imo et retro aliqoantam, exorsua est. Hac elucubrata, reiqae argumento expoaito, deinde sermonee continoayit, quibus pessimos sectse errorea
viriliter reiotavit. ld tero praatana opus io unico eonsertatom fait, quantum hactenus constat, V a ticano codice 511, membraneo, vetere, et ab aactoris temporibus param distante. Partem ejua
hiatoricam, id est librum sermonibus aex prapositum, exscriptam hinc magnua Jac. Sirmundus ad
Velserum in Germaniam misit; cujna nactua apographum Mattb. Raderus typig cam Latina interprelatione commisit Ingolstadii anno 1604 Caeteroqui Sinnondos monaerat, teste Radero, alia duo
ID Vaticano codice legi capitola, totidem refulantia Manichoram errores, sed ea nudii propemodnm divinarum Litterarum teatimoniis conetare. Revera tamen Sirmondi affirmatio (si forte is memoriffi lapsu ita dixit) bie laborat; primo quia non duo, eed tres, post hiatoriam remanent in codice
Vat. aermonea: iterom, qoia sacrse quidem Scriptura teatimonla nis aermoniboa sublexuntur, neqoe tamen eos constituunU Interim doleudum est, qood aex aermonom a Pelro compositorum priorea tres tantammodo in Vaticaoo exemplari snpersujit, ul poslea dicemue, reliquis aeterna fortaase
nocte aepultia, aut temporis injoria coneemptis.
3. Quaa cum ita sint, eqmdem observato ante hoa annoi Valicano eodiee, qoi cum sit nnicua,
magni pretii est, et periculis eliam fortuoa obnoxius. conslitaeram tres iueditos tantummodo posl
hiatoriam aerroones typoram muniraento aba qoovia fortoito intarita Tindicare, et obralara in h i f
doctrinam ad commonem osum perCarre. Bteoim ex quo Sirmondo9 codicis notitiara protalit, et
historicum librara Raderus tulgavit, duceati fere 61 quioqoaginta anni effioxeront, quin taman operia reliqoi, quantam ibi continetar, editio abe qoofie carata eit. Qoin adeo parti edila nonnulli quidem doctisaimi hominea (loc. cit. apod Fabric. et Wolf) seeondae curaa adhibere proat res poscebat optarunt; aed tamen eaaao aemper effectu id promiserunt. Ego vero Raderi editionem cnm
Graco paramper confereoa, delendam vaide et intolerandia mendis refertam comperiebam. Id aotem contigisse puto, non quia Sirmondae Grocttatia et codicum peritissimus (ai certe manu p r o pria 0808 fait) prave exscnpserit, sed qoia Raderi editio non ex ipso Sirmondi autographo, sed
ex traditis typotheUe echedis derivata tidetor; eujus rei mihi indiciom erant loci nonnulli, obi Lalina Raderi edilio a Groca ejoadem dtffert, id qood fieri aine diverso Groco exeroplari non potuit.
Proterea ioaigniora quadam menda inde manaront, qood acriplora compendia seu verborom, ot
dicimas, nexus ooo sunt iolellecli, ide<Kjue perperam explicati, id qood evidenlibos deinde exemplie comprobabo. Sed enim ne Lalina qoidem Rideri intarpretatio, quanqoam boosa Lalinilatis ornatu coramendat, Graeo textoi qoaota oportaret fldelitate respondet; manifestie imo erroribos
a veritate non semel discedit: qea re mature Intellecta Wolfius prcef. eit. p. 6, dixit, ooTaro Pelri
Sicoli Yersionem omoino requin. H c merei momenta impoleront, nt hi8toria ipsius editionem
novara ex originali codice perquam accurate exprimendam corarem; Latinam quoque interprelationero marte proprio stylo aimplici adornarem 2 non quia me Radero anleferam, sed qaia sic necessilas postolare tidebatur : acholia etiam identidem adjongerem qoa tel institnti mei ratioDem
reddoot, vel Raderi librom eraendant, tel deniqoe historiam aut pbilologiam respiciont. Certe niei
lotom Petri Sicoli acriptom simol protolissem, editio admodom imperteeta foret; naroqoe nt hialoria refutationem, ita naac vieiaeim hisloriam illuetrat, q o conjunclim omnia ad leoloria erodiiio*
nem ocolia aobjicienda faerunt.
4. Pars cateroqoi no?a, ideoqoe nobilicr, libri noatri est, insigne operis addimentoro, nonc primoro ex Vaticano codice somptom, id asl Irea antirrhetici contra Manichseos Petri Sermones, ex
Domero senario aoperatites; quoruro primue adversus capitalem e e c l de duobus principiis errorem : secundus, qoo beatiseima Yirgioia Deipar honor defendltor : tertios denique perbrevls de
sacroaaocta Eocharistia. Atque hic tertioa, vix coeptis aacr Scriptur testimoniis, in codice
abroropitar, revolsia olim nescio qoo caso qoaterniooibns, qoiboa trea posteriores sermones perscribebantor; Dempe aoartos, de sanctaa crucis veneraiione; quintus, de Veteris Testamenti auctoritaie; sextus de presbylarata teo aacerdotio : namqoe hc fuiase deperditorum argomenta aenno*
num ex historia cap. 10, cognoscimos. Porro an hi postremi alicobi lateant, lucomve forte asp^ctori sint, valde dubilo, qoandoqoidem priorea quoque ax codic, ot dixi, unico, tix tandem
aliqoaodo nonc emargoni.
t

1289

PKTRI

1240

SICULI.




(1).

PETRI SIGULI
HISTORIA UTILIS REFUTATIO ATQUE EVERSIO
HiCRESEOS MANICBLEORUM QUI PAULICIANI DICUNTUR
BULGARLE ARGHIEPISCOPO NUNCUPATA.
(Ano. MAI, NOV. Biblioth. Patrum, t. IV, p. 305 )

1 - 5 1 . Etsl atiliter ignorantia silenlio tegilor,


nibiloroiQQS necesse est haod diuUna tacitumitate

[Cod. vat. DXI. f. 80. b.] ' , \ ^p^i^


m

rfi , *

premere, quae tacenda rainime sunt. Dominns

* *? $ *

enim emdit CWCOS ^


Simplicium Verborum CUm
fideprolatorumgratiorembabetbalbutiem,
quam

. } < ;, {
-

rhatoricorum sermonum cassea labyrintbi inslar


COmplicatOB. ErgO et egO,quanquam Sermone dit,allameDtanctamTrJDilatem,solumverumque
Deum noslrum invoeans, qui super omnia el per
omilia et in omnibus glorificatur, qni Omneos ad

* *,

^
Xg&ptvftov.
! / *
.
,

ipSUD) palens replet * ; veslras Simul auxilares *, oV


habera preces postulans, princepe pastorum ,

gacriDUperqueCollectiacpretiosigregisDominici,

camomntbusquitibiadsuntwnerandis paetoribua

(2), *

61 UDiveriO Eccleaiae COetU ; COnstitUl deinceps ad ( , ) f 01 SCribere de Manichaeorum, qui et Paaliciani g , 6?

dicuntur, delestanda bearesi ; undenam, et quomodo, et quamobrem ill hanc ftlriose 4 defectio-

\
, *

evateril. Neque eaim hi diversiab illis SUnt,


eed iidera Pauliciani ac Hanicbaei, qui inventas a

(3) * , , '

se nefandas hsresei antiquioribus connexuerunt

ol [cod. f. 81.] **

* Paal.

CXLV,

8.

Paal. u x x , 11.
V A R L E LECTIONES.

Netcio CUr Radanu in fUO libro addiderit .

Rad. , et mox 4fK.

I U COd. R. .

.
(1) Dolendum est, quod ne noster quidem historicus Domen recitet huius Bulgariae archiepiscopi, quod reapse adhuc latet, deqoe eo disquiritur apud Coletum Illyr. aacr. . VIII, p. 483,
ubi do sede achridana.
(2) Bulgariae ad Cbristiaaam fidero conversionem circa haec terapora, id est medio fere *

culo O O D O , contigisse, com aiii paseim diceat,


tum accurate narrat Goletus loc. cit.
(3) hoc loco dicitor non * religione
sed ab imperio defectio. Nam diserte Cedreira
ed. Paris. p. 541, Manicbaeos dicit aamtia haetium Byxantinoruai adactoa, **<
, ad defcctionm spcctasse.

1241

HISTORIA MANICHUORUM. -

1242

PROLOGUS.

, * b&resibus, onumque perditionis barathriUD


- effoderunt.Quanquam enim priorum turpitudines
ttc Sv * * ut certe ipsi aiunt, noo parlicipant, eorumdem
1 , tamen errores mordicus tenent.
, ,
.
*. ,
n.Hancautem lucubrationem aecessarioconfeci,
postquam regiae cajusdam legationis officio ad
$ iilas regtones veni, eirca initia regnantis Basilii
, aDeo electi.magni nostri imperatoris.omni divi
noram munerum genere magnifice exornati, qui
* *\ ', pie religioseque Romani, id est Cbristianissimi
, iraperii sceptrum tenet, multisque annorum perio - discurasanctisliberis suis tenebit, a Deo coronatis
j - regibusnostris.quorum incessabilisnullaqueobli (4), - vione delenda,immortalis, inquam, memoria,tum
hoc tumfuturo aBvo,precibus etintercessionesan , ctis&imae DominaB n o s t r Deiparse semperque
- virginis MariaB omniumque sanctorum,persevera , / . bit.Nostra vero legalio pro commutaodis captivis
, (5), fiiit, quae etfelicern exitum nactaest, viventibus
? ? atque gratulantibus sanctis imperatoribus. Ergo
. ; diu per hanc legationem apud Paulicianos in ur (6), \ be Tibrica comraoratus, et saepe cum iis dis , putando locutus, necnon ab orlbodoiis,qui mulli
illic habitant perquam accurate edoctus; praete [cod. f. 81. b.] rea cum ab illis quoque impiis ac delirantibus
/ * cognoYissem.fore utaliquos de suo coetu in Bul - gariam mitterent, qui incolarum partem adsuam

impuram traducerent haeresim, fundamenlo dif

^
, ^, * *
, *

'
,
P . f

vinaa pradicalioois fideotes, piitantesque facile


$Q posse sincero veroque tritico xizania sua SU-

perseminare : solent enim hoc saepe facere impii, multosque labores ac pericula alacriter adire, ut pestilentiam suam iis qui ocurrerint afflent : propterea boc ega cepi consilium, quanquam abjectus homo et cujuslibet virtutis expers,
ea q u non sine labore cognovi, communis tutelae causa, vobis egregiis trapezitis tradendi 5.
Tu vero, sacrum venerandumque caput, ?ocabulorumiQveoustatem dissimulans, munus nostrum

BHatth. xxv, 27
V A R L E tECTIONES.
R . addit . ' R . .
. J Cod. . R. *. R . .
. R. . % Deefil apud R,
r

R. R . R. .
R.
Cod. hic et alibi
R. Ao(1

.
(4) De bia Baiilii filiia auguatii dicetur inferiag.
(5) Baiilii naper imperantis bellaadversosManichsBOf et eorum proteclores Saracenos,narrant
passim historici Bjxantini. Et quidem ingens vito
aut libertatis discrimen adiit ipse imperatorapud
Tibricam cum illia pugnaos; cujtis rei meminit
Leo grammaiicus ed. Paris. p. 471, ubi scribit
, quam urbem ignorans Latinus i a terpres,ridicule transtulit Africam.Sea rem belle
corrigit etiam Georgius Hamartolui,vel ejus continnator, in codice Yatic. f. 204, b. ubi eara

narratarae slc i n c i p i t : *
,
/,,
' , . . . Bellum gerebat t m perator apud Tibricam cum Aaarenis, variisque
prceliis patratis, victus est multosque de Rvmanisarnisit, etc. Apud Leonero gramm. corrign*
dum est etiam cum Hamartolo pro
*:, quod cognomentum erat Tbeophylacti, qui Basilium io fuga servavit.
(6) Hanc urbem io Armenia a Manichffiis eadificatam oarraMl |08lea itoster historicas.

1243

PETRI SICULI.

1244

aaecipe, nihil tadignum exigena : neqae enim . , Octa


ullara in nobis comperies virtutis vestigium, aat , **,
orationii elegantiam, ut reapse aaquentibua , exploratum tibi
fiet.
,
, ^ ,
AD BULGARLE PRIMATEM PETBt

PROLOGUS.
.
lII.LacisadventudissipanturtenebraB,^ pastO ' .
ram curafaresacferarum insidifiBpelluntur. Ge* nuinusrationalium ovisumpaetorilleest, qui veri * 6 xm
pastoris imitator fit; qui propriam animam, ut * [cod. f. 8S.J *
Ule prO OVtbus SUU ponit * ; CUJOS JOStilia lucia * *
lnstar diffunditar, qui SollicitO aoimo et COnatU * omni, diaboli raalis artibus apte adversatur. Etsi ,
moltaa veteratoris i n s i d i , tamen .
ejus cogitata ignoremus, magistra adest divina , ' &*>
Seriptura : SCilicet tanquam telas araneorum,la- t *qoeos ipsius debere noa repulare, fretOS auiilio , **
gloriosse Trinitati8,Dei unius COftli terraeque.invi- , $
fJbiliom et visibilium creatarum rernm COnser- * xat
atorii ac Domini. haud perfuilCtorie hi8 , ,
qo dicentur auicultandum est; etenim hinc *
qui perfectiore COnditione SUnt, validiores VireS ' , *ad luctam conlra diabolum pugnamque Ciendaro * .
accipient,dum adYersU8COnlrariadogmatamaDUS
conserent, eaque in ecclesiastico divinomm do- **t *, gmatum pelago VlCta Submergent, Simplicioribaa , )
aatem, 6t adhuc latte, ut CUm ApOStolo dicam,
nutritis infantibus tuta parabitur Statio, ne ali- -,
qnando SUCCUmbant boni deterioribug . Nam C atottv, rapixtraiv,
rudioribus hoc optimam prosidium erit, ai pro- .
fanos illos aversentur atque abominentur, neque illorum inieiragationee responso dignentur : 86d
81 quid ii sciscitati fuerint, idiota qoidem audi- * > xwtorea fileant, ae viribHS ceo Serpentem deti- , F
tent. Nihil enim emolonenti capiet qoi cum illis &&
colloquetur: idcirco enim cum idiotis misceraser- (7) [cod.
mones avenl, ut re$ sanctat pedibus suis concul- f. 82. b.| *Ceni^et COBlestiaatqueaugUSladogmatalacerent, , ,
fi forte qui prudenter COntradicat desit.Quomodo ,
enim quempiam omnino hominem audienl hi, '
qoi Deum unicum lingulia et diebas et horis, in- , ol <$#
numeris injuriis el COntameliis ac maledictia
pulsant Et perutile qoidem est, Ut eos idiota ;
digOOtcant; baud ideo tamen colloquium cum 0 &
UsveDiant, ne forte periclitentur qui imperite , xi#oW4*
aermooes conaerunt: vix enim ab iia transtersi \ .
DODagentur,8iqui8UQt indofiti. Etenim illi Cuncta ** '
UliqaeEvaogeRiApoetoUqueoraCUlaore crepant: *

*Joan.x, 11.

I Cor. 111, 2; I Petr. 2,2.

BMatth. , .

VARLE LECTIONES.
1

* R. . * cod. . Vocabulom * ^ alio transfertar a R.


R. . R. .
R. pro . R. . f R. .
R. hic et MBpe deinceps ponit abearde
compendiariatn litteraro vel *\, pro ol.

(1) Exeroplo e$t Simeon palatinus, dequo in hac historia sermo flel.

1245

HISTORIA

MANICILBORUM.

1246

* ) 6 - tamen doloe hareticorom i l diecornuot, qtii


, ol 6cia< magoopare in difiois 86 Scriptoris oxerceot.
.
'. ' ot ,. tivl IV. Illi quippe oefariicum primom affanturali, , quem, booos sfroulant sa habere moree, etomnia
orthodoxorum Chriatiaoonim dogmata doloae ap - probant et proclamaot verumtamen impie at que ioscilisttine 7 aanctam Trinitatem com alle g o r i t COofitort 86 aioot, ilQO 81 qai 6810 COD * fitODtar, anatbematixara 86 aiOQt. DoDUDOOl qoo , q06 6t D6U1D n08tmtQ factum hominem 10 virgi * ' 06 dlCOBt, ted hoc ipsam impie 6t irreligi086;
- et aoatbema haud ita eonfitentibufl dicunt; Tt>
, *, romtaiQOD 001068 iocarnatioflia Domioica f $ , prl6tat68 alitor ?0C6, aliler COTde, affirmant.Tum
, [cod. f. 83.) Manetem ei rdiqooe com 60 oefarios h a , - rotieOS, D6CD0D PaoluiD Sam08at6O86ID ttltlO
- anathf matiiant : alios qoippo habueronl moltO , que pejoros improbitatis 8U3B magistros, proul
* - paulo poit OStondetuT : 6t 0010100 poljpi ioalar
(8) et chamalaontle. pro tempore 6t usu pewonaque
, motaotor Ut aliquem BCllicet leriorU iogaoii
- homiDem T6D6ntur; qoem 8018 DUgia att60 , dentem OOVeiiot, huic 86 podetemplim COOl 8018
. raysteriif revelaat. Propterea Otilis esl noxianim
< , qooqoa rorooi ooiilia haud 86C08 qoam saluta . , riom. Sooi 60110 C0gQ08e60da, 000 Ot illU Uta , ' * mar, aed Ol 108080t6EQ 6 his peroiciOOQ Tlt6 * * mu8. IgitUT ad propositom argUID6Dtom T60i6D.
doiD.
.
c
HISTORIA.
*. V) ,
V . loitiom 86608 80 SCeleitissJmDi
, draco xiuoioroiD86mioatOr6t 010018 malittoprio , * cape ae raagister,mendacii antesignanasejusdera , , * qoepateP^operbia 0080086 18, jactaQtto ioflr , J 1018800 0llQ6Q, 18 qoi poori iostar a fideliam p6 , diboa COncoIcatOr, qol propria 80881006 a D60

abstraxit pretioeam 6jos creatoram hominem; d6 , - ditq06 oporam, Ot hooc boato paradisi incolato,
' 8ommo raaliti arlificio depeileret; bic, inqaam,
, & 01*010008818810108, toloplatO TltiaCD Comp6D9ail8
- AdaiDQID qaasi fODOOdatOOl fDaoeipioiO, 000 8
[cod. f. 83. b.) - 606 ejusdem voluDlario 0086080, peccati beo I
, taoqoam pretlO COemit, D60 OQICO id proplOT
, Adaml CuJpam 666; 6t laoqoam caTC6P6
D iofororoio rogiooiboa aoioiaa homioum dellneri
, 8106016, 08q06 ad ad*6D(UID 0606 Filii Del,
, Domini Doiq06 OOStri Jesu Chriati, 008 de 880 , CU 6t laadaiisaima TrioiUt6.Veterator idoiD IDOik

VARIiE LBGTIORBS.
R. . k R . . e R. . R. 0101880 , SCTJbit . R.
R . 0101*880 xal ait . 8 R. .
R. * .
R . . J R.
vixv, 6t 10 *. k R . .
.
f

(8) Plioioa Hist. Nat. VIII, 51 : Colorm mmtat Thoophraetoa qooqoe io fri*fmento de animaliehamodeoti sutinde, reddltque semper quemcun- bua colorera rautantibos.
que proxime uitingii. Da cbaroalonte ei polypo

1247

PFTRI

SICULI.

th variisque idolorujn cuh^

nibui t c voluptatibus captivatum hominom, cea ^


nunquam revocandum,apud se retinere sperabat, , * camftamenipse potius sit admodum facile supera- , ,
biUs.SedoondiupotietordoloSUapredaeiia: ecce . *' * &
anim SUa falsus est qui semper fallit. Namque 6 uniganitUS FillUS Yerbumque D e i , Patri eonre- . *0 n ,
gnator, et Cum miflco sanctissimo COnaubstan-
iiali 8ibi SphritU gempitemus, pTO fua ineffabili , bonitate folebS itemm instaurare quem forma-
terat bumo horainem, SUOquO flatU digna Deo ratiODOCOndecoraverat; postea benoplacito Patrie ,
Ot sancti Spiritos COOperatione, semel demittens, ,
6t Virgilie eancta Carnem SUmeni rationall ^
animaetinlellectaali animatam,homo factus est; $, , 8 ,
non id quod erat immutans, est enim inconver- * ' , >tibilis; aed id quod non eral assumens, quia be- q * * * *
nigDUS *8t, Yirginem quam Clausam iogresiUS ^ ^
erat,reliquit pariter virginitatis luce splendeniem , , (9)'
gloriosam, Ut prophetice loquar, ab intus: CU-
JUS VirgilliS praeludia ti propheta oraneS i n - .
iOlitis olim modis praenuntiaverunt, gloriamqUO * cod. f.
ejos praeoccupante ocolo visam praemonstrarunt. 84.] ,
Et alias qaidem clausam januatn solique Deore- , Servatam prsdixlt 7 : allUS fontem Stgillo mUfli- , * ( *
tUtn : allUS : Ertt, inqtlit, de radtce JeSS&Vtr- * ^ 1

go, ttflOideradice ejUS aseendet DominUS DeUS , HOSter ex ip$a COrporatUS Idem insuper : Ecce , *, ,
Virgo,'\nqu\l,inuUro habebit,et pariet
filium
, ;
9 Videlicet 6 Se Dominam incarnatum, facticio
opero in ipsa habitaatem, carno vestitum Deum ( 1 0 ) '
O X i p i a procedentem. Sed CUT jam CUnCta haec *
-testimonia enumarem, qU2B StudlOSis potillS - , !
servanda gunt ?
;
VI.Nequetamen quisquamexi8timet,desemper
(\ Virgine ac Deipara Haria testimonia bactOOUS a ), ^
nobisininedium fniStra eSSO prolata: etenim Veri- * &
UllS hoStCS diviDUm ejUS partum apparenter.non
aotem , peractum censent : quidem pOSt /
divinum parlumaliosquoque ipsam liberoe ex Jo- * U
iephoSUecepiiSefabnlanturiprophetarumdeniqoe
circa ipaam testimoniaDOnadmittunljVelulipostea
, diligeniiUI demonstrahitur. Dicunt profectO ae pov *
aoeliEvangeliiap08toliquediclaminawqui,cate- ;roqidoloeeaC8imulate8tulli88imi homiueS OVium , fellus lapo circomponunt.Alqui tum evangelicU3 xov ot
difimil liber, tum Otiam apostolicUS, COntineoter ; *, xxt
recilaiU ieaiimouia prophetarum, OOSque leates , [cod.
fide digDOS dem008lrallt,qui Omnia Sioe meodado f. 84 b] , c

1 Exech. XLIV, 2.

Caolic. it, 12.

tfca.,. ) isa. , U .

VARLE LECTIONES.
R. Sine diphlhongo. R. . R. . fi. . R. . f R. . ' R. .
Exin novem vocabola pratermittit Raderus. ^R. Cod. mendose pro . R . .
* Ita COd.fortasse . R . . iR.SLuexai. >R. : Cod. .
1

NOTiB.

(9) Psal. XLIV, 14 : Gloria fUue regis ab in-

tVS.

(10) Gal. IV, 4 : Fuctum ex muliere, factum

sub legCt Ita hic inteliigO .

1249

HISTORIA

1250

MANICIL80RUM.

, aarraverint, ferilatemqae testantes,ad perepica, ) , ciam mentisque aeumen anditorea suos excitate ; rint,quominas a veritate jam adveniente aberra*
* rent, quam qoibusdam reluli elemeQtis,pradic $ - tionibas nimiruro euis,impresserunt; et ostensa
, rei fundamentom ipso eventu comprobaruni.Sed
* enim de perpetua puella, proprie vereque glo - riosa Deipara eemperqae tirgine Maria, oratio
, ' aliquantum differatur ; etiamsi dirie Paulicianis
ol ^. ilia rampantur. llluc enim nobis, unde paulo
* * ,
ante discessimus, redeundum est.
*.
VII. Postquam raagnus itaqueDeusac Sarrator
* noster Jesus Christoe in terraapparuit,et nobiscum
, hominibaeversatus est, omnia quidem idolorom
cultus e medio cessit; Dei autem vera notitia unt * versam terram tanquam aqua inundatio occupa4

,
*
, . *
,
, * ,
, ^
[cod. f. 85]
(41) *
,

.
, '
' 6
.

,
* ^\
, ($, , ,
,
.
?$ *

* $ *,
.
,

. \#

[cod.
c

vftU.lOExinccelestiiifii honestavitaccepitio terra


frequentari,Deoque familiares facti homines angeloa virtotibus ttmulari.Gruce enim in terram defixa, viteqae paae de coalo benigne simul cum
deitate demiseo, baud aane eorpore illinc delalo,
sed de terra sumpto,aeqoe ae nos passibili,et in l i gnnm sublato, diviniqoe sanguinis guttis tellurem
irrigantibas,contigit ut hac suaviiatis odorem exapiraret,quae aimirum sanctificatione ipsins pretioii
saoguinisetaqnaBpinguescens, rationalia odoramenta variosque ilores nunc etiam ubique gerrainarenon desinit. Adoratur itaque lignum,perquod
salus humano generi donata fuit; per quod roalorom auctor hostis humi afflictus lethale visceribos
vulnusaccepit.Elenimnalluinalio Christi cruciataum sjrabolo haac tremenda prodigiapatrata fueront, cujusmodi in veneranda et viriGca Domini
cruce: mortui nimirura suscitati ante etiam quam
ad inferos Dominus ac Deus noster descenderet,
velumdisciflsum terra commota,sed obscuratus et
rursus illaminatus; ut priore statu significaret
Judaeorum tenebras, altero autem resurrectionis
laetitiam portenderet. Postremo oranium apudinferos detentarum animarum Ghristo Domino ac
Deo nostro illicapparente redemptio,etip8iosorci
destitufio, quominus diutius illorum, qui in Doraino dormierant, animas retineret. Haec omnia
divina crocis invictavis tremenda effecitprodigia,
virtutc scilicet confixi in ea Christi Dei nostri.
Pudeflant igitur et in fugara vevtanturac pereant,
qui crucis gloriam negaol,neque eam indubiafide
ceu di vinitus datum invictumque tropaeum adorant.
Brgo invidus atque passimua etboniosordiabolus,
capite eliso et corde a eracia basta traDsdxo, jam
y

Isa. x i , 9.
V A R L E LECTIONES.
b

R. .

R. .
NOTJB.

(t 1) In lextu Grsaco Raderiaddit1lrviI traditum tidetur interdam fuisse diversum ab illo


quodvocabulumininterpretatione latinaejusdem quod Raderus Latinum faciebat. In codice certe
oraiUitur^rgoexerapiartvpolbetaliigoialadieiiei^ vaticano deeet voc. .
Y

1251

1252

P B T R l 3ICUL1.

DOQ I I poterat itm aperle, ut eolebat, jacaqdaaf. 85 b] *


animo acelera perpetrare: occulte tamen in- 6 x** felicium Donoullorom aoimasfuriis agitans,raeo-
tesque illudene decepit, per falsorum magutro- , *
rum hypocritim, eauierialam comcientiam ha-

>

bentium **, dignum illoa foroiteni inexstinguibi- * lia ignit tecum fkcieaa.
*
* ,
.
'. ' *0<
VIDL Sed bonoa opUmusqne, imo aapremam
bonura, Deos a coasueto auo more uon deaiil
beiia faciendi bomini pretioe creator sns:eed * t * * ^ *
posuit in Eccleeia primum apottok*, qnt foerant , xal *epeclatorei ejut atque miniitri ut ipatoa corpo-
ridem infinita potentta condescensionem pubB- ,
ee denuotiarent, et difina oraenla Terissime * ,
enarrarenl, neque corporalem Chriali paaaionem * , erobetcentei, neque prodigiia fradem ullam trl- ,
buentes, aed ubique eritatie curam gereotee, ,
el Dei Verbi incarnationera yeraciter prodican- *
lea. Secundo loco prophetaa, qai oceultas insa- ^
nabUetque paasionea ditino atque potantl sancti f Spiiitua gladio radicitns amputarent, et bonot ^ * ^
atque tigentes Tirtutum anrculos insererent.Ter- . lio loeo doetorea utriaqoe prodictia auiiliaree, , (cod. f. 86] qnaqne ab illis 6t aeta el dieta fuerant parfeetins , *
explicantes. Horum divinia dograatibua cuncti , *
ChristianorumBccleeiautolim aic Duncfinnatur, ,
adversos quam portas inferi,6xitiosaa scilicet ba- ,
re868 nunquam prsvalaisse aut pr?alituras,pro- ,
be aciarasjuxta eftatum divinum tt.Despnmave- , *
runl aatem fluctas haeretic loquacilatis, et om- icaVcoxa
9

nino depulsi tunt. Quippe tempora ^


orthodoxiffl propugnatoribue tinguli congreui , , xol
aoni haBresiarch; eed erilatia lumioi hsretico-
ruro tenebra eeseerunl, atque ila Dei Eccleais , *
inconcufts maneerunt. A l miaerrimi hffiretici, * *
etiamei aliquanto tempore abominabiliam auarom
opinionum malitiam parturi?erunt, attamen haud , *
multo postneqoitiae ipsorum falsitai disaipata foil; ^. oWISeaquere omnibua patefacta et exterminala, , 5 *Eccleei Dei splendaerunt, eademque et nuno , .
el in perpetaam splendebanl.
IX.Tenebrosa interim,coenoea,turbolenla, im'. ' roondisaima Manichieorum haretia a canctia gen*
tibo8exagilata,propier desperatam ejus roedelaro,
el cujuslibel improbilatia cinnum, alto ailentio observabatur a suis el colebatnr. Hoc enim illis *
procipue cordi eet ,utrayeteria ena hareaimqne ne-
qnaqoam omnibns consectaneis,nedum externis, ,
commanicenl; sed paucie, quoa in soorum nu- * , [cod.
mero wuot impietale magisperfecloe.Quibusdam f. 86 b] , *
fero reram adjunctis, haad maltos ante annoe, * * tpoataticia tiribua aaiia eonflnnata et lnatrueU,* *
^.,.

.1,8.
VARLB LECTIONES,

R. ^ . ^.

' . .

tefa apod R.

R. .

HISTORIA MANICfijfiORUM.

1253

- 1254

* - malorum principie Satan ducatn pro - Yecta,primam aaam apostasiam peperit, alioi car , nalesdffimonescamduceipsorumdiaboloeffereas,
, - quoscerte nemo essedaemonesdubitabit.NamqaaB
daemones quidem dicere agere ausint ipsi
& * impudeilter S1D6 tlllo rubore,tum adversilS Deum
. omnipotentem, tum COntra homines agUHt 6t di , - CUDi, uti reapse Vldere et hos homlnum SOCielate
extorres, propter summam morumfoditatemdexal * aerta loca incolere ttt daemones faciunf, et per6 * grioa qasedam atque absarda pronuntiare proble * , xal mata, quaai ea aacri Evangelii apostoliqoe dictis
- confirmare queant hi eycophante ac detestabiles.
, Jam qoa 8inl hffic,6t unde 6t quando exstitd * linl, hoc eermonis noatri loco exponemus, pauca
J * quaedam compendioeecomplectentee distinctanu , meris, brevi interim descriptione,Ut facilius me , < moriae mandentur.Deinde postconscriptamde bia
, - hasreticis hiitoriani,66rumdem quoque refutatio. * Qem auspicabimur, Deo auxiliante proalium cum
, - ipais viriliter conserentes; continuoque ex sacra
, - Scriptura demonstrationee ac testiraonia ad ain, , gula capita ordinatim opposila eubjungemus.
* [cod. . 87] .
1*. * ,
. 1 5 Primum 68tapud illosaxioma principia
, doo confiteri, malum 8cilic6l Deum et bonum; el
alterum quid6016886 mundi hujllS factorem acDo, . minum,alterura futarl. AtqU6 hoc Mepe apud illoa
obsemra licet, CUm liberi eunt, et Cum aliquo
, quolibet colloquuntur, iepide dicere SOlitOS : Dic
, * , m i h i , inquam, quid nos a Romania discernil? Se
, * ; ipsos enira hi io&difragi, pravi, incraduli, ingratt
ol x o l Yirtutia 08068, appallant Chrislianos ; C08 autem
, qui veresumu8Chri8ti Yeri Dei noslri COgnomin68,

Romanos mmcupanl; gentili noraine proprium
, ' , nostrura comrautare conantee: qtio lamen noa,qui
* Yeri Ghristiani 8umu8, magis gloriamur, qoam al
- milliaaut etiam myriadee auri argentive aut lapi, - dum pretiosoruin,quotquotin urbe eunt, possidd - remaa. Dicunt autem id nos ab ipsif discernere,
. quiaipsialium affirmaot esseDeum mundi Condi , torem, alitHD quem COBlestem YOCant DdUID,
qui nullam hujusroundi,sedasBculi tanlum futuri
, , potestalem habet: no8 unum eamdemquo
, * Deam confit6mar,rerum omniura factorem, uni . versalem regena et omnipoientem. Aiantque 00AOI obis: Vod moadi Conditorem creditis,n08
, ', , 1 illam de quo in Evaogeliis Dominas dicit,
1

. [cod. f. 87 bj quod Neque vocem ejus uudistis, ncque ipeeiem


Vxttvov , vidistii
Qua in Stulte etolideque blateraot,
03 , ut postea damonstrabitur.
. 4 , .

UJoan. . 37.
VARLE LECTIONES.
1

Abbino desunt apud R. tocabula decem, ueqxie ^d . i R. . k Hic apud


R. inaeritnr , quod d668t in codic6. ' D66st apud R.
R. . D668t { apad
R. R. ) . R. . 9 R. .
m

12S6

frRTRI SIGUU.

1255

Secondum est,qaod celebralissimam et perpe* ,


loo virginem Deiparam, ab ipso etiam bonormn xfiv i v
borainum numero rabide excludunt; neque geni- tum ex ea Dominum, sed hunc de coelo corpua , ' 8uum detulisse,illam autem post Domiui partum, ,
alioiqaoque dicunt liberos ex Josepbo sascepisse. , , ; .
,
Tertinm est quod divinam verendamque sanctorum mysteriorum corporis ac saoguinis Domin*
Dei nostri participationem aversantur; 14neque (12) '
boc contenti, aliis quoque hanc sentenliam sua- , *
dendara putant dicenles, haud panem ac vinurn , 8 a Domino discipulis suis in coena propositum, ,
sed eymbolice verba sua tantummodo, panis ?i- ,
.
nique loco, dedisse.
, Quartum est, quod Oguram atque efficaciam el
virtutem pretiosae vivificaeque crucis non admit- tunt, sed conviciis plurimis eam pulsant; quam , ,
tamen ipsi per aerem diffusi daemonee, si modo ^
descriptam viderint, pavidi fiagiuot, cum malo- ,
.
rum principe dsamone.
,
Quintam est,quod nallQm recipiunt VeterisTestamenli librum,deceptores ac fures prophetas ap- * ,
peUantes,eicut postea proprioin loco accuratins os- , tendetur; nec nisi sancta qoatuor Evaogelia, et * [cod. f. 88]
apofttoli Pauli qnatuordecim Epistolae, Jacobi ca-
tholicaro,Joannis tres, eancti Judae catholicam, et *
apostoloram Actus uti sunt apud nos aine ullius * (13) *
verbi mutatione. Habent insuper magietri soi Sergii .
Deoinvisasepistolas^omnimodasnperbiaet impie- ' ,
tate plenas.Nam duas calholicas magni ac solidiEo . "
clesiaBfundamcnti,regniquecelorum cla? igeriPe- ,
tri protapostoli.non recipiunt,qoia infenso adfer- .
sus eumanimo8ant,etroaledictiiconvicii5qoepla-
rirais prosequuntur,nesciocujus mali sibiconscii:
forlasse tamen.ot ego arbitror, atque uisape ipais ,
coramdixi,quia e?entura pecoliariter ipsisitnpro- , bitatiseoruracausa vaticinatusest^aaebeatusapo- * ' 8 atolus I5insecunda epistola scribit his verbia : * , ,
Proplerea, dilecti mei, hcec omnia exipectantes, , -nempe quce in secundo adventuDomini fient $ata- gite immaculati in pdce; et Domini nostri longa- ,
nimitatem,$alutem arbitremini, velutiet dilectus *
frater no$ter Paulus secundum datam sibi $a- * S, , ,
c

VARLB LECT10NES.
* R. .

* R. .

(13) vocabttlam perperam Raderus D * ' (mendose Rade>


hic interpretatcs, loci sententiaro snbvertit,scri- rus pro ', et mox idem raale )
bens : Quod corporis et sanguinis Domini nostri ;* JesuCbristiconversionem negent. Atqui preter haud scio illius temporis
vocabuli notum eeoeom, ipse aoctor in Manichai usi sint Jaeobi EpUUAa an alia,et opostertio reiuUtionura sermone ait Manicbaeos cen- (olorumAeUbus.Namque hoditrni iuobus tantmm8111886 modo utuHturEvangeliis el quidem LucxpotUti * OporUfBmum, necnon XVsancti PauliEpistolis;
habent
sacrum pretiosi corporis Domini Deique no&tri enimetiam aliam epUtolamad Laodicenses.Episnutrimenlum participare.
tolam ad Laodicenses citari nos Tidimmsin S.An(13) In bunc locum in margine adootator an- guttini quod edidimus Speculo; item in Caveosii
tiqua mantl : monaslerii priaco bibliomm codice, oecnoo ia
, aliquot Valicania; prtHer alia iMtimoDiaTetaraa
(| FaDrido laadaUv
f

1257

HISTORIA MANJCEMEORUM.

1258

, , pierUi&Wt scripsit Vubt8 sictU et itl Otitnibus Epi - Siolis SUts loqueiU tlt et$ <U hi* : quibus SUftf
* qwtdam diffkilia intelUctU, qum indodi Ct IIU, * - tabtles distorquebuiti, $icul 0$ reliquas SCriptU fOS, propiiam ipsorum perditwnm *&. Hfl&C
, i l l i vituperio Yertunt Apoetolo, quffi tamen laudi
, - 8unt; Utpote a libero Vaticinio profecta, omni
* [eod. f. 88. b.] rhetorico artificio remota.
, , ; .
' ' *
^ , ^ *.
",
SextUID 68t,quod 8668 (preibyteros) E c * clesia arcent.Eteaim dicuntquia 8668 adver , SUS Dominum COnspirarunt,idcirCO id nomen OOQ
, - eaae uaurpandum : quare ?6l solo hiyue nominia
* 80110 OXaaperantuT.Ac dd hl8 8iDgull8 p08thinc i n
* plena dispulatione, proprio CUJU8qU6 capi - tulo, lucidill8 dicetQI*. Nonc Qt histO * * , ricum commentariuin exordiamur.Incipiemoe au tem a proponendis iis,qu*B beatUS'Cyrillus in 6 (14) techesibus dicit; quibae p08lea,qu Dap6rin8D08
, COgnovimu.8, adjiciemns, disquiailio i n t i .
flat.
'. 0 X I . Infausli nominis ManeeChrielianue non fuii,
, ! absit! neque ut Simon Eccl68ia6J6CtU8,n6qU6 ip86
, , ol acilicet D6qu6 illo bujua nequitia) Diagialri.
* , Furis enim inslar,6x alienie haeresibue suara con * flavit iniquitatem. Qoomodo autem 6t qua ratione,
, audiendum OSt.Scy thianue qoidam injgypto fllit,
, , genere Saracenue,nihil commoneaivecamJiuteie
- C give cum ChristianiS habeut.Hic habitans Alexail*
- drise,Aristotelicaeaemulator, quataor com , posuit libros: UDum dlClum SanCtumEvangeltim,
, , IUOrliferoa, atltemChristi, actusCODtinentem,

, ' 86d noilline lenus ila appellatum ; altarum dictum


* ^ * - Capitulum; tertium dictum Mysteriorum, qui to , vet legis ac prophetarum, quam Manichsei volunt,
- deslructiom. Quartum circumferunt, VUa thesau * rum VOCantes, qui 6St potiua mortis ihesaarnj.
, Huic erat disciptllus Terebinthus QOmioe. Sed
- 6nim Scythianum quidera cum in Jadseam ad
6 * inflciendam 16 regionem abiisaet, morbo Domi 8 exstinguens, finem pettilenti instituto impo , - auit. Neqtlitiae aat6ID discipulue Terebinthll8,auSn - r i , librorum, atqae haereseos hsBrea, cum i n P a 6, D kestinam pariter ?6niS86l, 6t in Jodaa palam i n , , notuisset, inde 1D Pereidem migratit. Deinde n6
, ex nominei)licquoqueagno8C6T6tur Buddam S6, - met appellavit.Verumlamen ibi nactus est adver - 8ariosMithriac08;multi8quecommolis sermonibue
^ ' et altdrCAtioniboa, COnvictUS fuil : p08lremoqU6
i

UPetr.ffl,

14-16.
V A R L G LBCTIONES.

Deeet - apild R .

D668t apud R . R . .

NOTiE.
(14; ScilicelCyrillasHierosol. inCatechesisexla nostro ob corrigendum quandoqae Cyrilli textaa
a eap.21 et deincepe, in editione TuUoi qoi Petro ueus est.
P A T * Q L G R . CIV.

40

1259

P E t R I SICOLi.

polSQS, ad idoam qdamdam millierem confugit. * lc domi|S teotO COnscenS0 ibiqU6 acriOS doemo- {, * u
advocans, qtJlOS Manichsi USque ad hodier-
nam dietn in SUa nefaria COnfarreatione - ' , ;
Cant, fanatismo percitus, de tedO semet ejacu- , # ,;
laQ8, exanimaiOS est; atque ita secttnda fera - ,
Cisa fuit.
, \ , * .
XII. Cffiteroqui mansemnt hffireticomm COm ' . ' &;
menlariorum libri, et horum haeres simulque
peconi femina vidua : quaa cnm COgnatione et * , spalio quolibet familiari careret, pecunia illa pue * , rum nomine Cubricum emere decrevit, eumque * ,
adoptaDS, Persanim doctrinis exquisite ertldien- , , u:
dum Cravit,atque adverSUS humanum genus ceu *
malum telum exaCUlt. Halas ilaque veroa Cubri- < , CU8 inter philosophos adolevit; mortuaque vidua, ' , ,
opum adiit haerediialem afque librorum. Postea
ne servile noroen Cubricus sibi probro esset,Ma- * ^Belem Semet 17 nommavit, quod in Persica dia- , ,
lecto sermonem significat: nimirum quia sermo- *
cinandi arte valere tidebatur, Manelem senun- . , CUpavil, quasi optimam sermocioatorem. El ille , '
quidem gloriam aibi in Peraarum UDgua conci- ' >
liabat, sed Dei providentia ipsum, licet invitum, , SUimet accusatoreiC fieri parabat; Ut qui in Per-
aMe Semet h0C nomine honorare putabat, apud * W ( ^, ztf
GreeCOS maniacum se esse nuOtiaret.AuSua etiam " (5)
est dicere se ParacletUOl. Blaspheraa?it igltur, * (6)
Spiritum sanctum dicens, prout SCriplum est: , wQui adversus Spiritum sanctum blasphemaverit, " ' [cod. f. 90.]
remitietur ei *6. Sic etiam ex praecessoribus , . ';
6JU8, Scjthianus quideiD auSUS est Palrem se no- ol , minare ; alius autem Buddam Dei Patris Filium, 5 5 ,
6t quidem de virgine natum, 6t in montibllS edu- , , ;
calura ; unde eliam, discipulos duodecim factus * J
AolichrislUS, praedicatores erroria emisit. Qui *'
ergO illia communtcat, videat quibuscum se col- *locet. Perturbavit mandum SerVQS; et in medium * xs
procedens, res supra hominis condUionem pro-
misit.
.
XIII. iEgrotabat regis Persarum filius, neque
\ * ,
medicorumcopiadeeral; sed Manes sanaturum se * '
apopondit: recesserunt medici,8imulque puervila * tw
exceseit. Gon?icta est hominis improbitas, et , *
vinculaconjeclasreratque incarceremlrususphi- >(
losophus,non quiaregi veritatem parsua8isset,non
qaiaidolapro8travisset;8edquiasanitatepromi88a, , ,
9

^Marc. ui, 29.

VARLE LECTION8S.
1

Addo ex Cyrillo. R. . R. .
mendoae . R. . R. .

In cod. eat tantam xoo.

R. .

R. kie

Nom
(18) Idcirco apud Aogustinum hffir. 46: Mani(16) Augustinus haer. 46 : Promissionm Do
choeum, diseipuli qus appellare maluerunt, de- mini nostri Jesu Christi de ParaeUlo Spirti*
vitanUs nomen insanice. Vel Mannichceum.quasi sancio in $vo h&resiarcha ilanichao dicuntetse
mctnna fundentem.
completam*

1261

HISTORIA

MANICHJEORUM.

1262

, spem fefellerat; imo polius,ut verins dicam,hotni, el oet ' , cida exstiterat: etenim euraqui medicinalicorasa , nari polerat,ipse eubmollS medicie interfecit,me ; , delae destitutione ad mortem redactum.
, rou)taejademsce)eranarrareinstitaente recorda , < ,
re lector primob)asphemiamejus;deiDdeservitu , tero.nonquodservilusprobro sit.sed quiaofficial8
'
liberi horainis a servo usurpari iniquum est: tertio
* , * , loco promissionis falsitatem quartO carceris igMH
* , - miniam;nequecarceris tantum ignominiara,verom
* - etiam ex carcere fugara.Nam qui se Paracletum e l
, * veritatisdefensoremdicebat,fugit: necfuit profec , - to Chrisii imitator,qui sponte adcrucem venit; ve, rumiscontrafugase proripuit: quofacto,rex Persa , * mmduci ad SUpplicium CUStodes Carceris jussit.
3 Caasaigiturfuit Manes tum obitUS pueri ob jactan * * ' - tiam SUam, tam eliam Iiecis CUStodum propter fu , gam.Ergone hic mortis auctoret reu8,adorari lan * quamParacletusdebet?Nonneeum oportuitCbris - stum imitari.acdicere-.St meq\ux,riti$Mnilehosabi ; 2 , - r^7?Nonne utJonas,diceredebuit:ro//t^m^ripro*
Et 1*1 . 17 ; jiciteinmare: proptermeenim tempesta$hcec**t
J * " , '

;
' . ,
XIV.Fagitexcarcere,etinMesopotaniiam ?enit.
- Verum illic OCCUrrit 61 telum jllSliti, Archelaaa
, (17) * episcopus,prapositis jadicio philosophis, et advo , - cata Elhnicorum COncione, 81 forte judicarent
, , Christiani,videretur gratiosum 8$ judicium.
. , autem patentis eepulcri inslaros habens *&,a blas ' pbemia adversus omnium reruna Factorem exorsua
, estdicens:VeterisTe8tamentiDeum,malonirae8se
, - inventorem, quandoquidem d se a i l : Ego ignis
, - COnSUmfiM SUtn^.SapieilSYero Archelausblasphe, *0 - miam dissolvebat dicens : Si veleris Testamenti
[cod. f. 91.] - Deus,ut ais.ignem se dicit,cujusnam Filius eslqui
E l , , ait: Ignetn veni mittcre itl terram
? Quod si , , prehendis dicentem: Dominus mortificat et vivifi
; ^ , - cai
cur Petrum honoras, qui Tabitham quidera
**, $ *3, resuscitavit,sed Saphiram leto tradidit*3? 19Tum
, - 8 vituperas quod ignem pamerit **,cur re (18); ^ , prehendis quidicit: Ile in ignem ceternumto ? S i
^ , expostulas qaod dixerit: ^)$ facienspacemet
; ^ , D creans tnala ; cur non casligas Jesum dicentem :
, ^ NonvenipacemmiUereinterram,
sed gladiumWl
, Cumamboparialoquantur,al(erutnira stat;nempe
, ; ? ulvelambo obeaindem locuiionem boni sint; vel
9

tf

Joan. xvin, 8.
* Act. , 40; T, 5.

1 8

Jon. , 12. Psal. v. 11. *> Deut. iv, 84. Luc. x n , 49. I Reg. n , 6.
** Deut. xxxu, 22. Matth. xxv, 41. Is. XL?, 7. M a t t h . x, 34.
V A R L E LECTIONES.

'Cyrillus , Ubertatem simulare. R. . t Deest apad R .


R . . J l U reapse Codex, non aalem . R, . IolerponU R.
R.
. R . ,
SOTJE.
(17) Archelai CUm Manete multO COpiosior dis- , ,
utatioexstat edita egregieque illustrala a cl.firo : atqui tu ipse nos docuisti.ab ipsi$ con. A . Zacagnio, bibiiothec Vat. olim praefecto, iemni Petrum, et aposiolorum Acta non recipi.
in eju8 collectione monum. vet. Romae 1598.
Tamen aliter de apostolorum Actis supra p. 14.
(18) eodicis margine ita:
9

PETRI SKULt.

1263

4264

Si incnlpabilis JeSUS est ita loquenS,CUr illum vi- , * *

tuperas qai simililer in vetere loqoitur? Respon- ,


dit huic Manes : Quisnam vero Deus excaecat? ? ;
Atqui Paulus a i t : In quibus Deus hujus sceculi *
excowavit infidelium mentes, ut non fulgeat ipsto ; * 6
illuminaUo scientice gloria Evangelii Christi *?
Tam rureut Archelaus subdistinguens a i t : Lege antea quid sibi v e l i t : quod si etiam est opertum
Efangelium nostrum, in iis qni pereunt opertum ,
est. Viden' quod iis qui pereunt opertum sit ? * Non enim oporUt Sancta dare canibu$W.?rmle- ,
rea num veieris tantaramodo Testamenli Deus ' infldelium raentes eicsecavit? an etiam Jesus ipse, ;
qui Paalum quoque excaca?it; quoniam dixit: W - .
cireo inparabolis Ulis loquor, ui videntes non vi- ; b
sl

deattt ?Numqoiaodisset VOlebaleoSfi8UCarere?


y

, -

an potias ob indignitatera, qnia oculos suos sponte 6 ,


occlueerant? Ubi enim voluntaria malitia esl,inde (cod. . 91.] ;
ae eubducit gratia illuminans.Etenim habenti, da- , bitur; ab eoautem qui non habet,etiam quod vide- ; f ,
turhabere,auferelur^. Quod si quidam rectein-
lerpretanlur, licebii non inepte etiam dicere : *
Quanquam excaecavit infldelium mentes, nt etiam ' .
Paali oculos Christui, utiliter id tamen egit, u l , ,
i l l i ad sanctitalem respicerenl. Non enim dixit: * ,
Excsecavit animam illorum, sed mentes infide- ,
Uum; ita ut verborum aensus sit: Excaeca scorla- , .
torie acortantem mentera,ut homo sit salvus: ex- ,' , ,
csecalatronislatrocioantem rapacemque auimum,
ut homo salvetur.Quod si dictum intelligere sic , nolueris, esialia quoque explanatio. Excaecat 510 >hebetes oculos etiam sol. etlippieDtesexcaecantur ,
l u c e ; non quod excscantem naturam sol habeat, . * ; 2*
sed quia oculorura slatus infirmus esi. Sic etiam &,
infideles,laborantibus morbo animabus, spectare
Di?initatia radios nequeunt.Et non d i x i t : Excae- * , ' *cavit illorum mentes,quominus Evangelium ful- . xal
geret; sed quominus illumioalio gloriae E?angelii Christi fulgeret-Naraqueaudire E?angelium,con- , *
ctis concedilur; sed tamenEvangeliiCbristi gloria ,
fldelibus famulis reservatur.Loquebatur itaqueper , *
parabolas Christus iis, qui audire non poterant; .
discipulif vero privatim parabolas explicabat 83: , [cod. f. 92.]
nempe gloriae fulgor, illurainatis fit; excaecatio , *
autem, infldelibus. Heec nunc tibi mysteria edis- * ,
eerit Ecclesia, ex catechumenorum classe jam , ,
egreseo : neque tamen ethnicis talia exponere '
mos noster eat. Quippe ethnlcis mysteria de P a - , * , tre, Filio et Spiritu sancto non tradimus : nec .
ipsis quidem catechumenis lucide mysteria com- ,
municaraus ; aed tecte loquimur eaepe, ut i i qui , *
oorunt fideles inlelliganl; et qui ignorant, detri- mentum non paliantar.

II Cor. tv, 4. ibid., 3.


34.

80 Matth. vn, 6. Malth. xm, 13. 9 ibid. 12. 81 Marc.


T A R I i E LECTIONES.

Sic corrigo ex Cyrillo. God. . Cyrillus , interpellans ; reete saae; alqoe ita tert
Dxplicandura videtur , quasi abturbans, ob$i*Un$. * R. .

1265

HISTORIA MANICILEORUM.

1266

* , ,
.
' . X V . H U aliisque plnribus argumentis draco
" - refutatas est; talibus, inquara, luctaminibus Ma . netem debellabat Archelaus. Fugit igilur illinc
* , etiam, qui olira carcare effugeral; e( adversa , rium vitans, venit in quoddam obscurrissimum
( , oppiduno, prout ille serpens, qui relicto in pa * ' radiso Adamo, accessit ad Evaro. Sed enim bo , nus pastor Archelaus, oviura saluti consulene,
, - intellecto effugio, statim concito cursu ad lupi
, persecutionem ferebatur.Hanes tamen conspecto
* - advereario, protinus fuga 86 snbduxit, quae cse . - teroqui postrema ei fuit: nam regis Persarum
, milites ubique indagantes, fugitivum deprehen [cod. f. 92. b.] deruDt; et quam coram Archelao subiturus erat
, sententiam hanc eidern regis rninistri inflixerunt.
1

* Comprehendilur Manes,quem 8UI discipuli utPa8v , raclelum adorant, atque ad 21 regem deducitur.
* Exprobravit ei rex mendaciura suum, fugaraque
, * et captivitatem irrisil; de filii nece reum postula * ( vit 6t condemnavit; atque ob haec, et ob carcera , riorum quoque suppliciom, excoriari Maoetera
, ) - mandavit lege Persica, et corpus reliquum ferie
* , Torandum tradl: pessimae demum mentis recep * , taculum, cutem, inquara, ulriculi instar, poiiis
7 ' - euspendi. Sic ilaque is, qui Paracletum se ap , - pellabat, et futura cognoscere dictitabat, fugam
, euam comprehensionemque non novit.
. ^
"*
X V I . Exstiterat tamen aote hunc alius quoqne
, , neqoitiae magister,Zaranee nomine,ejo$dem atqoe
-c hic 86ntenti. Porro Antichisti ManetlS duodecim
(19)" * fuere discipuli: Sisinnius ejus successor: Tbomaa
* qui Manicbaicom secundum seipsum Evangeliura
, *, *, condidit: Buddas,H6rroas, Adanlue,et Ademantut,
, quem postremum ad diverea climata misil erroria
* - praedicatorem. Hujuaautem interpreleseta com , , , mentariisfuerun(Hierax,etReraclide8,eiApbtho * * nius.Erant huic et alii discipuli tree: Agapius, qui
, , - Heplalogum composuil, et Zaruas, et Gabriabius.
, [eod. . 93.] - Caeterum nemo legat evangelium secundumTho (20) * mam; neque enim aat hic unus de duodecirn apos , * tolis,eed exdnodecim improbis AntichrisliManetis
* discipulis.Neque rursus Agapii Heptalogum,neqoe
epistolarumfarraginem,neque ullunri abhis impiis
* librum cotnposilum legatad multorum corruptelam
, , Q propriaeque aniroaeexitium. Cunctosenim illomm
* libroa, ttt impiis doctrinis imbtltoa, 6t omnimoda
bla8phemia8Cat6nteft,ileiDqueomne8preC6S,Ulill1

V A R L E LECTIONES.
9

R. . R . .

R . . R . . * R . pro ol. R . pro . R . -

. *Mendose apud Cyrillum , de quo falso vocabulo frustra aesluat Tuttous. R .


NOTiE.

(19)Auguslinuahaer.46:Maniehmusduodecim
gistros et tertiumdedmumprineiOem
ipsorum.
discipuloshabuit adinstarapo$tolicinumeri,qufm
( 2 0 ) De Pseudavangelio Thoraaobreviter FabrinumerumManiehmi hodiequecustodiunt :nam ex cius cod.apocryp. N . T . tom. I, p. 379, svte hoc a
electis suishabcnt duodecim, quos appellant ma* Manichoeo auctore foerit, eive ab alio quotis.
t

1267

PETRI

1268

SICULI.

SCribant, praBStigiaS pollUS, Sancta nosfra *1% , Calbolica et apostolica Ecclesia anathematedam ' , , *
nat, una CUm illorum 2 2 SCriptorum auctoribus, een multorum magnorumque malorum in?entO- ,
ribus ac ducibus perditioniS.
*
5'
.
XVII. Nemo igitur ab anitnarum COrroptoriboS
'. &
Mailichscis detrimentum capiat; qui jejunii tristi- * , &
Uam palearum decOClO simulant : qui ciborum * *>creatorem VltUperant, dum hellaailtur; qui do- [,] [ )
C6nt, eum qui lalem herbam Vlllserit, in ipsam \ , *
COnferlendam. Nam Sl iS, qui berbam aut ' 6 quodvis olllS SUCCidit, i n id COnvertitur, profectO ,
agricolaa et olilores i n quodoam horum COnver- j
tenlur ? Nam certe olitorem plurimas in herbas , , !
falcem mittere cemimUS; at in quasnam potlSSi- ; [cod.
transformabilur ? RlSU hercle dignae sunt hae f. 93 b.J * ,
doctrinaB, Vltaperio alque omni igOOminia plenSB.
Idem, pula, Vir pastoria officium gerens, et oven) , , *
mactafit, et lupum interfecit; in quodliam ergO ; IfovtIraDSfigurabitur ? Inertiae fiiii Manichaei, nibil ol ,
Operantea aliorum Opera devorant *. qui illos, a (21) ol
qaibus cibi eis offerunlur, renidenle vultu exci- ' ,
piunt, 6t benedictionis loCO maledicU repen- . "
dunt. Nam CUm ei8 quidquam Stultus aliquis of- ^ , , <,
fert, Paululum absiste, aiunt, et tibi benedicam. .
Deinde panem mantl Capientes, Sicuti narrailt , q u i illorum COetu gunt COnverei, EgO te non , ,
feci, Manichaeus inquit pani ; et mox iu Onicnm ,
Deum altissimUfii maledictajaculatur; maledicit, ^,
inquam, panis Creatori, atque ita rem ab eofac- * ,
laiB COraedlt. Atqui Sl oblataodisli,Clir renidenle ;
u l t U offereniem aspexisti? Si danli gratiara ha- , 8
bes, CUr Auclori et Creatori blisphemiam retri- buiS? Et insuper: EgO te non Sevi, inquit; Sera- ; ' , * n* t V
1, qui (6 eefit! EgO te noil messui; falcibllS * . ^ , qui meesuil! EgO te igne non assati; asselur, *
qui assavil! Praeclaram enimvero beneficio , .
mercedem reddis.
.
aSXVIII.Magnaquiderahaecquoqae malasunt,
'. * '
exigua tamen Sl Clim reliquis COmparentur. Non * '
audeoillorum lavacrum necapudfirosoequeapud
(22) .
feminasprodere.Pudetme cuiquam enarrare,qui- , bnenam miseris intinctam mariscam porrigant. [cod. f. 94.]
HffiCtantumperCOneciasigoa pandantur: viri enim , quaBlibiinsomniiseveniunt,COgitenl;feminaB,quae *
in mOB8trui8. Vere 08 inquinamus talia dicentee. ' " b

V A R L E LECT10NES.
b

R. .
R. .
Deest apud R.
* R. .
R . . R . .
R. .
1

Cod. .

* R . .

8 R .

NOTJB

(21) Augottinus hser. 46, de Nanichaeis ait:


Nihil in agris operantet, nec poma carpentts,
nec saltem folia ulla vellentes, extpectant hcee
afferri usibus suis ab auditoribu$ suis.
(22) Recte Tutaeus apud Cyrillum inCelligil hic
lavacrum baptiemi potius quam balnealiones^uo-

niam mox Eucharistia innuitur, quam vetefts illico post baptismtm eumebant. Utrumque auten
sacramentum pessima parodia Manich&i profaDabant. De secundo quidem tradit horrenda gustinus haer. 46,

HISTORIA MANICILEORUM.

1269

1270

poVcspot ; - Num ethnici his foediores? num Jadaei his scele ; - stiores ? num scoria his impuriora? Nam qui scor, ' tatur, una hora CUpiditatlS SUae aclum peragil, et
, facti po?nil6D8, lavacro lanquam impurus 86
, egere SClt, 6t aclaB foaditatam agnoscit. Mani , , cbaeusautem medio 10 altari,Utputal,hSBC eipooil,
, linguamque simul et 08 COnspurcat. Tunc igitur
* , ,^ Uli ab 06, dic, Sudes, doctrinam SUScipis? Hunc
; ^ ta homineiD CUOl ei OCCUrris, OSCulu salutas ?
; , , - Num, omissa etiam qualibet alia impietate, non

defugis foedoe hos, et quolibel ciniedo pejores,
, ; atqne omni proslibula deteslabiliores ? C&terum
, deountial hffiC Ecdesia, et CCBQUm quodammodo
, * attiflgit, D6 tu inquinerie l vulnera narrat, D6 tu
, . vulnereris. Satis esto libi rem novisse; experi * . ^ mentom capere cave. Tonat Deus, etcuncti tre, , * miscimus; illi vero blasphemant. Fulgurat Deus,
, , et oraaes humi prosternimur; illi interim ad - versus coelum blaaphemas linguas exercent. Je * 808 Dominus ac DeU8 BOSter ait de Palre SUO :
, [cod. f. 94 b.] quod Solem suum oriri facit super malos el i(h
, " $, el pluit mper )U8t08 et illjustos 34 : illi \ero
, aiont plinias amatorio provenire ; an * , denlque dicere quamdam in coalo pulcbram vir * ginem versari cum pulchro juvene : et qua anai
., , tempestale cameli ac lupi libidinantur, eadem et
* illos turpi 24 Corripi; et hiemali praeser tim tempore furiose illum virgilli iostare; 6t hanc
, - quidem fugere, illum peraequi, el prosequendo
* eudare; ex ejus autem 8udoribu8 pluviam fieri.
. - Suot baec in Manichaeorura libris perscripta: haec
. - nos legimus, quia narrantibus noB credebamus;
* nam pro salute V68tra peatem illorum SCrutali
* - SUBIUS. Sed hujusmodi liberet DOS DoiB
(23)
BUS!
' . (24)
XIX Somtes quoqueschola8ticuS,eccle$iastiC8B
, hiatoris 8Criptor,dum 8 ScjlhianiacTerebinthi,
- qui ee Ruddam postea Dominavit, necnon Mar.etis
(25) , breviter narrat, cum magno nostro Patre Cjrillo
* Talde consonat.Sedet sacfaoronisdivinaScriptura
, heBresimipsorumvehementercastigal.Quamobrem
- UlOTUm 8UCCeS80re8,COargUlionum impa , tienleesuamqueimpfrobitatemcelarestudentes.ma , - litiosum artificium 6XC0gitaruBl,D6IDpe Ut memo ' - DratOsManichseorum libros abolerent; SCOpum Unn

34 Hatlh.
n

45.

R. . R. .
1

Cod .

VARLE LECTIONES.
R. mendosiseime .

R. .

1 R. .

R.

(23) Hacteous ex Gyrillo HierosoK Catech. 6,


cap. 35.
(24) Lib. i , cap. 22.
(25) Cave intelligas illum aevo Christiano longa
anteriorem Budiiam,qui toiumpeneOrientem sa-

nonnisi ambiliose nomen veleris usurpavit. $t


ille quidem priscas, lit aiunt praodicti Clemens
ac Hieronymus, natum se de virgine drxit, et in
montibus educatum ; utrum autem hic Manichaeus revera in omnibus, uti dictum est p. 17,
erstitiooesuaoccupavil,etnuncinnnmerosadhuc veterem sit iemolatus, an polius Siculus noster
abel asseclas; da quo sciltcet loquunturClemens bistoricus bunc cum illo, temporem errore, conA\ei.Strom. i , \b,eifi\eronjmusContraJoviniafundat, arobigere licat.
num nA2. Hicenim recentior Manichoeus Ruddas
}

PETRI 8ICULI.
tummodo iHorom,tradiU inter se per tates doc-A

1272

1271

#? [cod. . 95.] ttw


*?
alioin legere libruro iieere,preter Efangelium et "
Aposlolisacniro tolumen; obbanc scilicet caosam, ,
nt deflcientibus ManichaBorum libria, et vetustis , <
etiam nostris,continoaEvangeiiorura,el apostoli- (26) * &
ci olominis lectione, obviam patenlemqueaccu- , sandae teritatis habeant occasionem,et rudes idio- , '
taaqae decipiendi; quasi ipei a Christo aborainan-,
dam hojuemodi haerefiro acceperint, 25 itemque , ,
apraconii orlhodoxaefidei Paoli apostoli magiete- ^
rio; sna?eolente in primis pretiosoque Cbristi no- ,
roine peaeimum inter malos errorem, tanquam , kr & otino vellere lupum contegere satagentes. Hos
enimunicelibros cum Iegant,interpre(alionem ip *

triDa,coromonicarent.Pratereade<;ernuDt nullum

soruro ad euum libitnm distorquerequeuot; caele-


rai*ero divina8Scriptura8,neqaaquara.Quofit ut
*'


*'-
"'

^
Veteris Teslamenli hbroe abjicianl,ut dixi.propler obvenientes inde coargutiones; et deiferornm
* , " 8 <
quoqae Patrom noelrorum acripta,ne ab his roali
, ,
lie su capat debelletur : itaque ab iia tanquam

*
igne concti defugiunt. Al ?ero noa eo vehemen*
, '
tiusad hanc eectara protlernendam incurobenraa,atque exalio libro ad abondanliorein legen- , iium persuasionem testimonia hic proferemue. *
B

e i

, [cod. f. 95 b.]
.
XX. Etenim magnue Pater noster et thauma'.
torgtU Epiphaniug Cjpri, Manelis in ditpolalio- ' *necladem, justumque Peraanim regisde illatac xoc
ttecejodicium mamorans, hffiC ait : Nono Va- ^,
leriani et Gallieni Romanorum imperatororo an- (27) "
no, aacendit de Perside Manea carcere elapsoe, '
propterea qaod regis Peraarumfiliocausa mor- , ,
lia exatitiaset: quo tempore etiam cum Archelao
Garcharorura in MesopoUmiaepiscopodisputatio
ei obligU; a qua viclai diacedens, clam fugit, et Diodoridem iogreesus oppidom, in Garcharorum , * vicinia, ibique cum Tryphone quodam aanctis- 1 *, aimo preabytero quaaitione instituta, ab eo per- ,
fuaue pudore fuit. Qua aodiU re Archelaus,quod * .
idem nempe Manee te contulisaet ad Trypho-
nera, et eum eo disceplaret, coreira illuc profec- , tua eit, denooqae cum Manete disputaos.prorsus " ^
illuml CUm
curo ignominia COOVicit : eralqoe Manea , mox a interficiendas; sed ab. episcopo * * *
Archelao redemptns, in Persidem rediit. Quod ,
ubi rex Persarum audiit, josait ei quaei saccum * ,
pellem 26 detrahi; atque ita Maneefioemvitaa * ^
.
eo8B fecit.

VARIiE LECTIONES.
9

R.

lU cod. R . ) . . Ila cod. At R . . Iu cod. J R. ^. > lu cod. Al


. R . . hft*Cod. At. R. , quod tamen in marg. corr.

NOTiS.

(26) ManichJBosde ipso Testamento Novo,quod gustinos haer. 46.


allent accepisse,et quod nollent reiecisse (ut ali(27) Hares. 46. Sed in Epiphami lexte edito
quietiam faciunt hodierni haretici) et nonnullas dicitnr aono quarto, non nono.
scriptoraa apocryphas antepoauiaaeyteaiis eat Aumm

HISTORIA MANICHiEORUM.

1273

1274

' . [cod.A X X I . Nonnulli discipulorum 6JU8 Venenmt


f. 96.) * , - usque Samosata Arraeaiae urbem, pravum illic z i , zanium serentcs,mu!losqueArmeniseincolasdece * perunt.Post aliquot annos, pessiroeB hojus sationis
, radix fructam germinavit morliferum, ad Pbana , rceam usque propagioem porrigens.Nam Samoea . tensi mulieri, cai nomen Callinicae, duo erant
, *, liberi,Paulu8etJoanne8,quosvelutanguesgeminos
genitrix vipera enutriens, et nefandam edoetos
, - hereeim, pradicatores erroris Saraosatis emisit.
, - Hi vero in fiaitimara deJali Phanarceam, venerunt
' in quemdara pagum, cujus incolas rudes et male
, , firmos nacti,venenura ibi nequitiaB,et amara dia - boli ziiania disseminarunt: quamobrem is pagus
, - Epieparis (Lat. seminariurc) appellatur. Haeresie
" quoque ab his praedicaloribus nomen contraxit ;
, - nam ex ee tempore pro Manichaeis dicti sunt Pau, - liciani.Porro religiosissimi orthodoxique impera , - tores nostri,ne longius serpendo secta haec pesti . lens mulio8 nosirorum inficeret, divino zelucom moli quoscunque diversts locie in Romana ditio , ' ne Manichaeos per tempora deprehenderunt,sup , pliciie afficiebant, juxta Domini in Evangeliis ef ' fatum: Qui nolunt me regnare supra $e,huc ad (28) <
ductoi eoram me interficite 33.
}

* ' , f, .
'.
XXII.Multisaneexslitereper temporabostesEc , clesiaeDei,quaeplurimasde his victorias ubiquere*
al [cod. f. 96 b . ] " tolit.Nam boni 080malique inventor diabolus,cea
* quidam horrendussatvusquehostis.poetquam pha , retram suam in superioribushaeresibusfrustraex 8 hauserat exitio8iorem sagittam suam his postremis
, - temporibusjaculatusest.Siquidem totamsuam ma litiam circa saeculorum flnem haud occultesed pu * blice 27 eierceresinetur ab univereali Deo, prout
iospiralsaaiunt sacratissim LitteraB.Faciet eoim,
, inquiunt, adiabolo inslinctus Antichrislus signa
, - mulla,itout decipianturji fieri potest, etiam elec . , , fi36.Quare cum in omnibus se baeresibiis insolen , , ter gessisset,inhacquidem nefandaManichaeorum,
, , qui et Pauliciani dicuntur, exsultai adeo, Qt etiam
, vulneratis suaserit, quominus vulnera fateri te lint, sed exitiale potiua venenum tanquam vinum
9

,
exbilarans COmbibanl. Altamen draco DUDC om , - nium risui prostat cum suis asseclis, ceu puer CUl
illuditur,postqua:D ejus improbitas debellata fuil,
lemporibus Raailii et Constantini ac Leonie pio rum ortbodoxortim magnorumqtie regum QOStro rum. Nam quffl olim latebant peasima venena,

Luc. xn 27.
f

86Maltq.xxiv 24.
9

V A R L E LECTIONES
R, .

* R . .

R. .

* R. .

V R . .

NOTJE.

(38)Prosertim jussu Theodor Augastae, quae Basilias sacceseit) administravit. Legasis Cedrt)^
imperium pro filio adoleacenta Micbaele III fcui num ed. Paris. p. 541

1275

P E T R l SICULI

etCUDClisprope hominibusignotaeraot.nefando-

1276

(29),

rum scilicet dogmata Paulicianorum, ea nuucpu-


.
blicepatenl; precibus nimirum, curis indefessis,

Deoqueacceptisvigiliis, eapientiqueregimine pa-
cificorum et orlhodoxorum magnorumque reguro , , [cod.
noslroruro. Naro cum eupcriores omnee principes f. 9 7 . ]
latuisset occultanefariae hujus haereseosfrausjus-
tam tamen dominationem sanctorum, magnorura-
qoe mundi rooderatorum, priocipum oostrorura, .
latere non potuit.Oportebat enim hac demumtor-
tuosa malain triumphum publiceduci: et quidem ;, (
hoc plano regalique processu rectaque via princi-
pis revera oplimi, suramo amore dilecti, omnique . "
aevo propter sua eximia facinora raemorandi, cura .
aDeo coronatis filiis suis, magnis nostris regibus,
Constanlino 6t Leone perpetuis AogUStis. Scilicei hsec 28 quae sanctam et beatam vitaeque auspicem , * *
divinam Trinitatem numero exaaqual, sanctorum , ,
principum nostrurum trinitas, puro lumineillus- , .
trata, divina notiliae radiuraper terrarum orbem
diffuodit,eique multimodis prodesse non desinit.
Certe beoeficiorura ejus magnitudinem genles , ,
etiam Jingua barbarae, moribusque efferae, aen- , ) *
tiunt. Sed baec hactenus.
k

; (30).
.
XXIII.Sanequodnam habueritnefam b&C h a '. resisinitium,COpiosejain diximus, ubi de Manete ,
6t aliia,et de Paalo Samosatensi, CallinicaeMani- (31)

cbseae filio, ejusque fratre Joanne verba fecimus, [cod. f. 97 b.] * Verum et hi,de quibus 10 Ioquemor,eliamsi v a - ,
C

oaaliquolprioribua haeresibus addiderevocabula,


SlCUtin sexserraonibu3anobisdemonstratumest,

" *
nihilominusgenuini superiorum haeresiarcharum , alomnifuerunt, prout singillatiro palam Gacieinus. ^. t
Quinam porro hi sint nuper exorti, quibus Pauli- , ciani innituntur,quosqueipsi sibimagistros inscri- '
bunt,mododicendum est.Gonstantino Heraclii ne- ,
pote imperiom tenente,exstitit Armenius quidaro, , *
nomine Constantious, in Samosatensis regionis J
pago Hananali, qui pagus nunc quoque Manichaeoe (32),
alit. Hic diaconum quemdam caplivum, ad pa- ,
triam suam de Syria revertentem (ut accurate ,
rescivimus) et in pagum Mannalim delatum, ; * *
hospitem diebus aliquot domi suaB habuit. Is D ; *| -

V A R l i E LECTIONES.
h

Deeat apud R . .

< R. , i lla cod.

k R .

NOTiE

(29) Rasilium anoo sui imperii priroo (Cbristi


8 6 7 ) Augustos feciase liberos auos Conslantinum
(qin adolesceniulus obiit an. 879.) et Leonem,notissimum est.Cedrenus ed.Paris p.569,et alii.Itaue bi duo apparent in nummis Byzanlinis apud
anduriaro.laem Ccdrenus loe.cit.aliique narrant
a Basilio anno imperii tertio Alexamlrum quoque
tertio loco geniiuro purpura fuisse donatum. Jam
vero cnm noster Siculus hic et alibi duos tantum
Coiistantinuin el Leonem dicat cum patre Augnstos, sequitur ut
hanc historiam scripserit
anno isnperantis Basitfi secundo, anto Alexandri,
de qao reticet, parpuram. Priroo autem Basilii
anno non pottut rem scribere, quam ipse nonniei

oinnino

secundo egit
(30) "Innuit Bulgarorum proaertim con?ersionem eub Basilioimp.
(31) Supcrius cap. 11 seqq. Utinam vero haberemus ?etus opusculum, quem Hontfauconius B.
/ . , 1.1 4 4 c l 6 9 memorat ex catalogo veterisbibliothecaequiestin codicibus reginieSuecae
Christinae,olim Petavianis! Sic ergo loco cit.: Sancti Salvii episcopi etmartyris liber de eo quod Manes n on sil auctor hceresi$ Manichotonim sed quidam Scythianus tempore apostolorutn.
(32) Fuit bic Constautinue cognornenlo Pogonatus,patre Coostante, ato Heraclio. Is imperium
adiit an. 668.
t

1277

HISTORIA MANICILEORUM.

1278

, , - autem captivus duos Syria libros attulerat.iinum


, sancli Evangelii, allerum Aposloli, quos Conslan . lino donavit, hospitii beneficiuro ei remunerans.
, , Hicauteroduobus hisEvangelii etApostoliacceptis
, libris, simulque fidensimpiam suamac nefariam
, - 29 baeresim omnibus eisecrationi ac detestationi
( . haberi, propterinfamias ejusdem ac turpiludines;
, capto consilio raaluro hoc renovandi, elatuit insti gante dmone, nallom omnino alium legendum ee selibrum, praeter Evangelium atqoe Apostolum,ut
, ita posset nequitiae suae labem velare; illorura i n , star qui venenata pharmaca propinantes, melle ea
- adoperiunt: imo sic etiam, qoam ex memoratis
, , Manichaeorum libris singularum blasphemianim
ansam ceperat,eain distortis,cumsatanico auxilio,
g Evangelii atque Aposloliad propriumlibitum inler, ' pretationibus confirmare ?aleret.Nihilo tamen mi nus praedictos Manichaeorurn libros.ol jam dictnm
, fuil,abolevit: ob id potissimum,quod horom causa
librorum, mulios glad videbat interfici. Elenim
/, , augusli et orlbodoxi nostr&r.hristiana&veregentis
. / iroperatoree.intercaelerasuarecteacta^hocquoque
, , ^ - edixerunl, ut in Manichaeos ac Monlanistas gladio
* $
aoimadverleretur; libri autem illorum comperti
flammis traderentur;quos siquis celare depreben deretur,is quidemcapilalisententiaesubjiceretur,
, res autem ejusdem familiaris in fiscum redigeretur.
, * ; ,
' , *
( 3 3 )
'. XXlV.ManelisitaquediscipuluSConstantinU8,ut
SUOsdiscipulosomnino irretitosperdereteldoctri, [cod. f. 98 b.) nam suam faciIia8oggereret,ValentinibIasphemia8
' ,
atquepraBsligias.trigintaseonum.inquam.atquedeo*
, , , rum, praetereaqueCubncidepluvia confictam my, < thologiam ,qui ait ex formosi juvenis gudoribus vir , ginem persequentie, pluviam confieri,et aonoulla
alia, utpote creditu difficilia, antiquanda curavit;
, * ', haud sane ut hanc de medio tolleret summam ne * quiliam, sedutpluresadsepertraheiet. Caeteroqui
, * . infarois Basilid et reliquorum 50 omnium faeli ; dumcoenumamplectens.novellusquidam apparuit
, perditionis dux.Atque hinc accidit, ut omnes qui
, - nunc sunt MaDicbaeorum di8cipuli,praediclasfabu , * ; las ignorantes, Scytbiano, Buddse, alque Maneti,
, - mali hujus antesignanis, ultro anathema dicant;
, , - Constantinura aulem huncqui seinsuperSilvanura
, , nominavit, nec non eos qui post illum apparue * - Q runt,Qt Christi apostolos pari ac Paulum honore
, ' - prosequantur. Hic ergo ConstantinilS, qoi et S i l vanus, Mananali pagO relictO, incolalnm 8UUm
. 6 , - transtulit in castrum Ciboseam prope Colooeam,
9

V A R I f i LEGTIONES.
1

DeeSt apud R .

Cod. .

n R, .
NOTiE.

Ita cod. F R .

(33) Lex civilis in Pholii Synlagraale Spicil. cio puniuntur, et eorum bom publicantur. IbiRotn. t. VII p. 383 : - dem . 385, poen xf?tanl adversus libros h#re : Manich&i extremo suppli* ticorum.

PETRI SICULI.

1279

1280

dicens 8 illom in Apoetoli EpistOUS nomina- , *, tumjSilvaaum.quemPaulusceufidelemdiscipolum , ,


inMacedoniam misit. Ostendebat eimul discipulis * iv iuis etiamillumApoSlolilibrumquemamemoratO
acceperat captivo diacono, aiebatque: Vos Mace- tb * * dones estis, egO miSSUS a Paulo ad VOS Sil- vanus.Et bocquidem post aexcentos a Pauli testi- [cod. f. 99] *
IDOnioannoaanirmabai; CUm is emerserit, Ut jam ,
diiimag, sub Constanlino Heraclii nepote.
* ,
, ,
' .
XXV. Jam vero integris 27 illic versatUS annia,
' . multOS loci incolis deceptis, dignum magisterio , ,

8110 Vitae exitum habuit. Namque imperator nes-

CIO quomodo rebu8 illitlS COgnitie, palatinum

. *
quemdam misit, nomine Simeonem, cum man- ' , ,
datO, Ut homiaem nequitiSB aUCtorem lapidandum ov,
CQraret : dlSCipull aulem ejUS, Utpole ob insci- , ,
tiam decepti, Ecclesi Dei traderentur COnver- ,
tendi alqae emendandi; quamquam ii inemen- , dati manserunt. Illuc ergO negOtii hujllS perfi- * '
Ciendi caasa profedUS Simeon, SOCio assumpto '
quodam regionie prinoipibas, CUi DOmen Try- , ,
phon, CUIT) ad eum locum venisset, CUnctOS com-
prehendit; atque ad australem castri Coloneaa ,
partem iransferens, infelicem bominem in disci- ,
pulorum auorom conspectu COnstituit, quibus . 01
maDdavit Ut eum lapidibuS 81 appeterent : at ,
bi sumptis lapidibue, ac veluti ad proprias zonas * , *
manus demitteules, lapides retrorsum jaciebant, , ,
magialro SUO parcentes, quem a Deo ad se mis- U [cod. f.
sum putabant. Jam bic Silvanus cum aliquot an- 99 b.].
tea anDlS Justum quemdam nomine, filiom sibi * ,
adoptasset, eumque Manicbaica haeresi imbuis- , get, dignam alumnatUS et magisterii tunc tempo-
8 ab 60 mercedem retulit. palatino enim . JU8SUS JustUS, SUmptO lapide, hominem ceu DO- ,
vum Goliathum percutieDS interfecit : reciditque , *
In eum Davidica VOX quae ait : Lacum aperuit, * , *
et effodU eum, et COnvertetur labor ejus in ca-
put ipsius 57. Hle demum locus, a congestis ibi .
lapidibus, USque ad hodieraum diem, acervus ' ,
appellatur.
.
XXVI.PoiToConelantini diecipulosSimeon prout
"'. imperalor manda?erat,EcclesiSBCOnvertendoslra- ^
didiljsed hicODVersionirelucianles,maIoeruntin '
propriamalitiamori,quamp(EnitenliaDeom propi- ,
tiareatqueffiternamealutemconsequi.Ecceauteni , duminhosinquireretSimeon,quiadiviD8eeratins- , litutionisexper8,8edelle?imentepraBditul,pemi , ,
ClOSam illam COndidicit bsereeim ; reversusque ad ,
iraperatorem, et triennio Conslantinopoli exacto, * *
domi 8USB manens,a diabolo mox percitus,cunctie , relictis, Clam aufuglt, veniensqoe ad diclam C i - , , bossam, discipulos ConsUDtini COllegit; factusque , ,
8

57 Psal. , 16.17.
9 R. .

VARMS LECTI0HE5.
R. . Doesl apud R. * R. Ct COd.

r Deest ! apud R.

filSTORIA MANlClLEOllult.

i2Si

1282

tU , impietatis ejus sacces$or,g!oriam etiam,tit caeteri


, priores, ambiens, Titum se nominavit. Ego vero
" , ot , bunc Titum non dicaro ; non enim imitator erat
, [cod. 100.] illius in OetaaPauloapostolo episcopi;sedCetum
. , ( appellabo, quia marino potius ceto similis evasit,
^ qui sub aquis latet.Aiunt enim nonnulli hunc ma ), * * rinum cetum aspidochelonem appellari, tantaeque
magniludiniSjUteitinsulse par, grandi etiam toce
* sonantem: quam rem nautse ignoranles,ad eom an * , , choras jaciunl, clavisque confixis nates 5 2 reli * , , gant; ubi postquam focom inrenderint,calefactura
'. * animal repente se mergens, cunctos sub abjsso
, ) suffocat.Sicelisteeosquiimprobitatis ejus magni, * * tudinem ignorabanl.vocemque immanem non de , - vilabant, sed potius auscultabant, in eoque spei
. suffi anchoras defigebant, cunctos per ignem in
,
, - inferni profonda deduxit : etenim jgne CUm om, , nibus a S6 deceptis consumptus fuit, atqae ad
, flammam migravit inexlinguibilem.
, $ '
, .

XXVIi. Namque ibi triennio demorans,complaribus fraudis deceptis, postremoortacontroversia,


- multisque consertis sermonibus cum sopramemo 7 rato Jostu illo, a quo Constantinus saxo percussus
, , fuerat; cum Simeon,qni et Cctus,deapostolico dic , (o dissererel ad Colossenses, quod ita se habet:
* [ c o d . f. Qvoniam in ipso eondita sunt universa in calis et
100 b.]
in terra, visibilia et invisibilia, sive Throni, sive
, , Principatus, sive Poteslates : omnia peripsum et
, , in ipso creata sunt: et ipse est mte omnes,et omnia
* in ipso eonstant 38; mox inelanie Justo ac dicenO:
'.

, . Agesiseis,nediutiuspopulo8decipiamuS,etanimae
, bominum insipienterperdamus,diversaab aposto , lieis verbis docentes; de quarum animaram dam , natione nos in tremendo judicio poenas dabimos;
* Simeon non est assensus, sed eo magie in more
* - 80 teelimonia sacra distorquendi perseteravit,
* , susdeque interpretationem versane. Orlo itaque
, gravi inter Juslnra ac Simeonem disaidio, accessit
* ad Coloneae episcopum Justos,ab eoque tim apo , slolici dicti diecerevolens,res suas conctasetcon , juratorum sociorom, nec non doctrin genus re , velavit. At episcopus sine mora omnia haec Justi niano post Heraclium imperanli signiilcavil: qui , * bus imperator cognitis, mandavil de omnibua si , mul congregatis qoaestionem fieri, et io errore
, - D pertinacesflammistradi,quod el facium est: nam
9

55 acervum grandi rogo


omnino exoseeniDt.

* ^ ,

prope illum appellatum

inceDSO, CUOCloS

*, *

^,

'. ETc

- \ XXVIII. his taraen , nomine PaulQf,


[cod. genle Armeniua, cum duobus liberis Gegnesio ae

88 Golosa. I, 46.
VARLE LEGTIONBS.

* R. 61 cod.
COtT.

quodfoiiaasaferri poleet. R.

Ita cod. At R.

J R. el cod.

Sed R. in marg*

PETRI

1284

SCCtL

Tkttim, ftaga ei*f*m vesit Ep-jperi-n. 4e fo+ A f , it)f


pag* >m d i i . - o j , txi ** 4e Pa i l > kamsbe
hauMitmi t n a fecixa*, Caii
4. 15; 2 qte
"1
*,
xxpc Dx-J^ ao x s
PtV> ** | r Maftkiue irajua^ni&aj
ttofti Prorr.4yiet iu^se ** l\ur& s u s Gep*tmm ad uftpieUOs raaaiiienaai, q^em efcajB
Bpooxsjkr 'Zrt i
Ttmmhtmm auAtapafiL CoorVjm est Uaea iaur
~>&* *
iftt^r^-rvi
Iratro &tt*eu*m ac Tke*domm djasidmiB,
teafnoT
di *re4 se dmaaro Spinlcs grxuin
r t c e p n a e , alur fkUwra ie in esa gradnx o b tmderet Al\ae 11* c&ctuo dttdideales, sxiaa- t I * T , ^ - K t fc^cr,.
^| " o i mtzJu*
qoe odto tagjraatev, bi a b o m i a a a d * settie pna~
sides fuqoe ad tilac termiaora persereraraaL
pr/pt T2iK

XXULtaperalorrebos boniroboinioamiAtelJec- ' . *0 ^ ^ (


fjs(eraiUlaneLeobaar)cw^ ad seGegnesiom ac- - Aior> ^ ) , ^
cerufit, *eo Tiroolbeum ?ei potins Tbjmotbeum rt-pcjt^r - xai ( Ss epjolcov
(jram Dei etad ConsUeti nopoli Unn m pauriarcbaai xal vxpxzifizci XJTOV c x c p c i p ^ ^ Kwvmml: cmi prawenli airiarchaaii: Cur lo fidem ar- > * ciotv * ^
tbodoxam negastftb eoMra: Aaalhemafidem or- > i^rr 9m ;
Ihodoxam negaati; otelligebat autem fidetn ortbo- & > ||
dosam e*e harres m soais.Rorsus patharcba: Car ; , o l W x v
B O D credia, neqoe obteqoiom ?eocrabili croci ex- atpcoiv. Hai ^ ,
bibea ilto: Aoaibema noo adoraoli oeque co- Kxrauci< - ;
leoti fencrandaui wi6camque crotem.Porroeni- * *t66reminUlligebatCbrislum ipsum, qualeorumana- *
tn exienstooe crucein *ffora>at.Rursus eom inler- , [cod. f. 104 b.]
rogabat: Cor noo colU neqne ?eneraris saoctam . $
Deiparam? llle aatem; Auatbema noo colentisan- * OJ ^ etiMtmam Deipararojo qoam Duminus nosUr J e - ; -
9

IQi CbrislaiiotrOHl,DOelruraomnJum Malrern;iatalligeoi tcilieel superoam Jerusalem, in qoam


PraBCUfWrDOfteringrefSUf estCbristaS.Dcouoilli
palriarcharCarDomioiDOitriJesuCbrifti iaimaetlUlum 54 COrpue ae pretlOSUm ftaoguinem
Omii,ed ea poliue deapicia ? Thjmotbeas ?ero:
Analhama tumenli Vel aspemanli COrpuS aC

^
, -
,

.
*

(34) -

^ , sanguinem Domini nostri Jesu Cbristi, terba aci- ;


lieallllitt intelligens.lnsuper de tancUcatbolica ,
etapotiolica Eccleaia interrogatUi.pari modo - *
fpondebat, calholicaro tamen Ecclesiam appellang .
fynedriaMaDichaeorum.Etdebapliemosimililerlo- , quebatur Dominuni JefUinCbristum baptisrai t

tnine intelligena,et aliud nihil; quiascriptam e s l :


EgO iUtn aqua vivem 59. AtqueiU omniadlStor- , queniThymotheue, e l i o Singulis anathematizans, , * *
Q

? expergcreditUS eel;acceptoqueabimperatore

ligillo^rdiitEpieparim.CollectiiquecuDCtisdisci-

, ' ,

pulis ,migravit ad Deo iniisam Hananalim,und6 fuit OtiunduS prfBdictu ConitantinuS. Deinde
mullOS annOS ibi COmmora(U8 et in euramam -

,
(35) ' ,

*9 Joan. , 10.

VARLE LECTIONES.
R. .
NOTiE.

(34) Confer eupra . 13, adn., ubi Raderum


correximui, qui tamen boc poaleriore loco recte
interpreUtur vocabulum .

(35) Inlellige diploma wectionit, G a l l . saufconduit, paueport. De aigillo diu Gaogiiia G l o .


meJ. et mf. Latift.

1235

HISTOAIA

UAMCHJEORUM.

1286

, saniam aclus,iramque e( rabiero alque anxietatero


^ . sibi ab angelis malis immissas experiens,bubonea
[cod. f. 102] Deo percussus interiil, postquam integris triginta
annis iinpioe SCCl praefuerat.
' , ,
.
'. , X X X .fluicerat filius nomine Zacharias,necnon
, * roercenarius quidam caprarum cuslos, quem olim
, iii via repereratfasciis involulum^ropterea quod
* illegitima impuraque copula procreatus fuisset.
, Soletenim meretnx ventris sui partus, ob culpaa
, metum,in vias projicere. Mortuoigitur Gegnesio,
" , ^? schisma exslitit discipulorum ejus; aliis Zacharia
! , adhaerenlibus,aliis autem spurium Josephum sec . > - tanlibus,sic enimisoominabatur.Hagnaergo ee
, . , - ditiointer liosduosconflalaesl,sicutisuperioribue
etiam evenerat;dum nterque affirmaretsegratiam
, Spirilus essesortitum, qui potius irapuri spirilus
, operalionem receperanl. Mox furens Zacharias,
, ceu qui de palerna haereditale jam excideret.saxo
,, ' - JosepbumSttAphroneiuni appelens,propemodum
. occidit. Post aliquantum vero tempus, sumptis
, ,\ unusquisque propriis discipulis, moliti sunlclam
; , - ex loco aufugere : sed cum paululum a pago re ', cessissent, oborta est Agarenis suspicio velle eoa
, ' , ad Romanam diiionem transire; ideoque ab hie
* , conquisiti.Zacharias quidem Agarenorum incur [cod. f. 102 b.] , sionem videns, desertis propriis discipulis eolus
, , fugit: quos occupatos Agareni, gladiis inlereme * * runl: quee res Zacharise apud caaleros, ceu tner, , .
cenario et non pastori, odium conciliavit.
. ,
X X X I . Josephus autem Aphronetus, ea re co * gniia.currum convertit,tanquam si in Syriam per , , - geret; et supervenienlibus Saracenis dixil se l a ! clarii operis causa et armentorum in itinere esse.
, ^ , Quaderensionepersua8iSaraceni,illutncumsocii8
; ' * abire impunemsinentes.discesserunlJdoneapost , - binc captata hora, Josephus Aphronetus cum om, nibus aufugiens,loco excessit; profectusque in sae , peraemoratum pagum Episparim, libenterab i n * culis exceplus fuit: cuncti enim incensis lampadi / bus magoo honore hominem,multa ignominia d i , gnum,tanquani Chrisli discipulum susceperunt.Ea
re inlellecla, piusquidam vir exloci principibus,
, nomine Cricoraches, magna cum mtlitum manu
, &des,ubi Manetis discipulus versabalUT, cinxit; et
asseclas quideni ejus comprehendil; sed Josephus
, ) elapsus venil in Pbrygiam: indeque abscedens, in
- urbePisidiaAnliochia reseditXumqueet ipse Iri * - ginla annis nequiliara soam exercuissel, ait discl , pulis Suis, S6 Pauli apOfttoli discipulum esse Epa, phrodilum, seque ad illos ab eo missum iuisse. At
, ' - 6gO pro EpapbroditO,Aphronitum merilo eum ap * [cod. f. 103.] - pellabo: eteniin litlerarum prorsus afque phrone * f seo experserat: curaque raultos-scalestis aclibus
%

VARME LECTI0NE8.
R. et cod. . Ila reapse cod. At R . , quod in marg corr.
.
R . . t R. .
b

R. .

R.

1287

1288

PETRI 8ICULI.

Setern pcanae lecisnet obnoxiOS, quoqne in *


loCO qui dicitor ChortOCOpium vita 8 excessit. ,
Hoc adhuc soperetile, discipula ipsios in Arme- ,
nia mulier quaedam, ab uno ex ejUS alumnis . ,
corrupla fllium peperit, Hebraico, Ut aiant, ge- bt
nere, malitia insignem, spurcum videlicet B a - , , ,
banem. Itaque hic Bahanes Aphroneti successor ,
fttit, ejoaque hseresim incolumem prout excepe- . 6 rat a praeceesorlbus Sllis omni impurilate coofer- , &
Um retinens, maUosque StultOS ad extremam perditionem deducens, ipse quoque neqtlitiae * , magister exatitit.
, *
.
. Ecceautem paulo pOSt alius item emer'. ' ait urbis Tabiae territorio veritatis adversariua. #
Est enim ibi proximns pagUS, cui nomen Annia, g *
qaem vir quidaro incolebat Dryinus appellatua, ), ,
Hoicfiliuserai,Sergiiisnomine,diaboIi railes. Ser- , ,
gius, inquam, qui multOS fecit de OVibus lupos, , *
quorumoperaChristigregem diasipavit.SerglUS in , *
OVina pelle luptlS, frauduientUS virtutum eimula- ' '
tor,acmultoram proinde deceptor; SerglUS cnicis , Christi inimicus,el alheismi 08,DeiparaB omnium- ,
que ianctorum COnticiator, Christi apostolomm *
adverearittS,prophetarura 08or,et dif inanim S c r i - , , pturartim comiplor qaas ad fabulaa mendacium- *
quedistorquebat: SergiUS Cbristi hostis, et Eccle- [cod. f. 130 b.| Slffi oppugnator, qui Dei Filium pedibua conculca- ,
fit,etnovi Testamenti a n g a i n e r a profanum judi- ,
cavit, et in grati Spiritum injurius fuit. SergitlS * quiseipsum dixitParacletum, elTychici sibi n o - c *,
,
raen imposuit, atque a suis discipulis ceu Spiritoa , ^
sanctttS adoralUS fuil; SerglUS tenebrarum amans, i , etse nibilominus relucentefB Stellara appellans. Sedquid plura?vel curhaechaud ciliusabrumpo? (36),
Existimo enim ne universum quidem serum, ne- qaitiae ejua digne enarrand tatis fore. HlC ergO vov , SerglUS JU?enili adhUC aetate,farailiaris factus Ma- ' ,
nichaeacuidam mulierculae, atqueab eadeceptUS, ; *
Antichristi 57 praecorsor exatitit. Consentaneum quippe fuit Ut hi turpissira h&reseoe magislri, * >
partim e i Saracenia atirpero ducerent, partim * lltvierrili genere essent, parlim de fornicatione - , CTearentur, partim denique a feminis errorem *
Condiscereot.
D ,
, , *, *
(37).
. videamur temerehuncaccusare,
' .
resipsius singulasexponemuS.Et primo dicemue , *
quomodoinfelixhomoadhanc baeresimdeclinave-

r i l ; deindeexipsiossermonibus, quienamhic 3 *
aerrimuasit ?1 patiusfuerit,paIamfaciemus.Huic
,
1

VAHLfi LECTIONES.
* God. .

R. . J God. .

kR

(36) Hoc locoRaderui defaisse dicit in exemplari


GraecoSirmondi ferbaplura uaquead

Cod. .

qaidemVat ondeexscripiitSinnondw.nihildeeit
(37) Sont h i Scythianus, Manea, Aphroaetai

incloslve.Sdd uicaiique ea ree ea habaat, in codice Balbanea, Sergina, rat ex pradicde eonaiat

HISTORIA

1289

1290

MANICHiEORUM,

viav iiaque, juveoili adhuc aetale, conligit in consuetu ;


'/' ; dinem incurrere inhoneslae cujusdamfeminie,se,$*; [cod.f. 104] , Qta ut diximus ManichseaB, quae diaboli calllda se
. dolosa diseipula ait i l l i : Audio le,domine Sergi,
; , '.' litterisdiscipliniequeeruditum^eiegregiomusque , , /,^ quaque virum.Dic ergo mihi, cor divinaEvange -::, /. ; % lia non legas. Ille vero hujus verbis deceptus,ne; ;. , que latens venenura sentiens, respondit: Non licel
; ; 61 ; ; mundanis nobis hrec legere, sed lanlummodo sa , - cerdotibus. Respondit illa : Non ila se res habet,
; icw , - ut reris quia non esl personarum acceptio, apud
; , Deuni: Vultenim Dominus omnes salvosfieri^etad
' 6 ; * verilatis agnilionem venire *0.Sed quia sacerdoles
;, : * - 7estri divinum Yerbum queestui habent, etEvan * ; geliorum mysteria celant, proplerea ad aurcs ves, ' Iras legunl, qU3B illis SCribriflliir omnia;
^ <
sed alia quidem utique,alia minime^t ad verilatis
, - notitiam pcrveniatis. Scriptum enim in iJlis est
, !/, ;
fore ut illa die nonnuili dicant: Domine DQmme
' ~ nonne in uomine tuo dcemonia ejecimus, et virtu, , *, * ^, (esmnltas pairavimus * ? Respondebitque rex :
, , Amen, amen dico vobis, nescio vos.Scrutare igi , , , tur et dispiee, nonne ita acriptum est? Quinam

vero sunt hi quibus Dominus dicel, non novi vos?


; , Ille autem insipienlissimus indoctusque cum es ; ' * ,
set, ambigens silebat.
, ; b , ;
, .
'. "
58 XXXIV. Reapse tamenevangalici dicti hanc
(38) ' esse imerprelalionem repulare licet.Nonnullisunt
* - usque ad tenipora nostra, qui Chrislianos mores
, ; praB se ferunt,religioseque videnlur vivere; caete ; ^, rum et incantamentis quibusJam ssepe daemones
fugare solent, et acgritudines morbosque curare;
' sicut olim Scevae filii 4,sive qui exorcislae dice, , bantur, ul in apostoloram Aclibus scribilur, qui ; que daemoniacos exorcizando aiebant: Adjuramus
* , vos per Chrislum quem Paulus prsedicat: exite de
hominibus: daemones aulem melu numinis Christi
, , fugiebanl. Sic nunc etiam nonnulli agunl; nescii
; tamen, se propter incantamentasalulis SUJBjactu * ramfacere.lsliscilicetilladieclamabuntdicentes:
, , , Domine, Domine, nonne innomine luodoemonia
9.,
ejecimus etvirlute&multaspalravimus?'Responde ; , bilque Dorninus : Amen, amen dico vobis, nescio
", . vos Sunt et alii quidam qui solitariam et irrepre, "! - hensibilem vitam ampiexi fuerantjsed tamenin , ^ sciliasua ac ruditale in hajreses inciderunt, ideo , r que coalorum reghum non consequentur.Ne autem
, " quidquam illadie justojudice debeatur,donanunc
^- sanitatem accipiuut; utcum posleaclamaverint :
m

40 I Tim. , 4.

41 Mallh. , 22

42 Act. xix, 14, 15.

V A R l i E LECTIONES.
R . .

n R. .

R. .

R . .

1 R . .

r R. et COd.

.
(38) Hunc paragraphum 3 4 ore Manichseae feminee tocit recilari Raderus ; mihi tamen auclor potius loijui videtar.
P A T R O L . OBt

CIV.

41

1291

PETRI S I C U U .

1292

Domtte, Dowdne, nonne tn nomhu iuo tirtutrs * , / ^ *


"r^i^,
mvltas palravtmus, :Amice, non focio , ^ ^ i ; * , ^ - . . t ^ " K J * * , * r - i ~
tibi Htfuriam : quoi tuwn erat acceptsti in vtta '. l\ni'i*z ~> E W . / j n r ; h*"?*r
I t U : ftttH^
ftforf (tttfm / , f/ abi 45.
*, o U . 9z hzsskA^ 2 . ^
, r / -, 2 3,
XXXV.Haee elalia hojiismodi ignoransStrgias,
' . T r ^ i -Vn xal i ^ ^ ^ r , 4
Eftflgeliac<EpitcruUri;coroperlisqoeiHiferbie, , >5 - *>:, *Ex>it qttiBturpU molierdixerat,ait eidem:Age dicmibi, [cod 1 0 5 . ] , ; ^ >

de qtubusnam baee ait Doroioas? Illa tero tonc
xVr- - *
; .
qoidemrespoosam reddidit; sed ulterias per- ; c;% I O W E . '.^
geOI ait:DeqoiboSnamdixitDomiDOS: (>Wi>Jwii/il ' / . :
* * K-isto!-,
* OrienU et Occidente venient, ti CUM AbTOha- / \\)* ^* , .
mo hwco, etJacoboruuw&entin\regnoDeiU. /,
, ! *, ;
Fdiiaotom 59regni expellenlurin lenebras exte- , * >> ; d 1
lioree? Quinam SOOligilur regni filu^ Is aalem di- ; : ^ > ; %
cere nefeienf,hos es*e Israelitas,quorum fuit ado- ! ; -; 41 E i - i % , o r .
ptioetcultosetpromissionesjnamreapseCbristos ,* , /,
hraelilas nUOCOpayit filiof, SlCUt ipsemet Cbana- (,',DSSB dixit: Non esi bonum sumere panem filio- , - ?,
rW|45;fueruotauteinejecli,qoiaipSUro cracifi- * ~
xerant; haec,inqaam,ignoraD8 mixerSergios,eiis- tSX/ onTxv 31, -^ ^ > i ^ timaoique maanadero illam fore sibi ad salutero
, > >
duceil), COepiteam i m t a n t e r d e
roododictisinter -, *:^
rogare.Illa?eroperditioni5dax,oshabenstaoquara <*^V **?; tepolcrum patena, initiam blasphemandi fecit ad- *, -^ ,
fenUISanCtOSdicenS: Filii regni SUnt 18li lui, qui ,
daemonesex hominiboefugaol,quo8quiudeorom ? . .: , ! ' ioatar veneraria, fi?enie immortalique Deo dere, xa! w
licfo. Hiaane i l l a d i e d e o r e j u s l i j u d i c i s a u d i e n l : , ^ ; , ' ^
Nallatenus ego novivos.Atque itaevangelica scri-
pla decurrene, Siogolarum dictionum eeneum, /.$ ,
p r O O t a S 6 r g i o c a p i p 0 8 8 e t i d e b a l , S u b v e r t e n s , b r e - 2 x i !
VI hunc effecit diaboli offlcinam, horrendomque , ;
0XaCUilad?ersU8 humanum genus leluin ; CUJUS- , , ,
modi nemo ineuperioriboseXStilit.Nam praecesSO- ^
re8ejue,ctiam8iobfelidumlasciviaecoenom,turpia [cod. f. 105 b . ] <**
facta, eladverSUS Deum linguaitl blasphemam, in- , gigni SCelere fuerunt; atsaltem vitandi bominibus . ! ?,
apparebanl; qU0 flebat Ut pauci abeie d e d p e r e n - ; altar. Alenim isle lurpitudines multasque illoruni ? , ! * libidineg vitanS,CUndaS taraensimulb!a8phemiaf, ^ . r j r r l o !
ceudogmatasalutariaampleclens^pietatispersona ^ * Sfe>
induta,lupum 8ub OVlIia pelle celabat: CUmque ve- ol ^
rffireligionis virlUlem negaret, videbatur ignaris OptimuS sallitis dux. Imitatur enim ?irtU(em im- , * probiUS,et zizania Vlderi Iriticum Student.His er- , ,
gOarlibU8USqueadh8BC temporainfirmisilludunt. ,
Sed Ulinam Hberemur omnes horum arlificiosa &
malitia, precibus et inlercessiojie immaculatae ac , ;

SanctiesimaB 40 DominiB nOStrai proprie Vereque

DeipariBSempervirginisMariiB, etOmnium sanc- , * torum ! Eteilim donec miseros ad exlremum e x i - * oW


tiutB adegerinf, nuoquam his grande SUUm reve- po
lare tolenl myslerium quod est Dei oegatio.
, y

45 Matth. , 13,44

44 Malth. vm, 11.

45 Matlh. , 26.

V A R I ^ LECTIONES.
e

Cod. .
proxed.

R . et COd. .

R , .

R . x R ,

HISTORIA MANICH;EORUM.

1293

OIVOJ

1294

? ' ; -

.: . <>;

* : ;

^ , : .

X X X V I . Jam verostrenuus diaboli miles Sergius


ab cxitiosafeminahaeresim edoctus,existimansque
, ; ; - ; cunclos homines, qui puram ct inculpabilem nos ^ trumvereCbristianorumreclaraquefidemretinent,
, inpenlitioneversari,saianico ze!ocorripiiur,fUqiie
, ; ' novus erroris praeco, seniet Tycbicum illum nomi ; " nans,qm in apostoli Pauli episfolis scribitur; cunc . , tisque aiebal se Pauli esse discipulum, ad verbum
" Dei prfcdicandum,velpesti!entem poliuserrorem,
' , ab illo missum. Hic urbes cunclas pagosque impi *. ; gce peragransjnquibusApostolus octingenlosanle
; ; ; annos veritalis vertoum praidicaverat,muItos ab or - thodoxa fide avertit,et ad diabolum adduxif, ul ip, ; ; ; , semel in una epistolarum suarum narrat: Ab orien ; jjnqt te ad oceasum, aboreaad austrum decurri,Chrisli
* - ]\ Evangelium pradicans, meis unice genibus nixus.
, Totis enim qualuor et (riginta annis, ab Irene A u <. , ; guslausquead Theophilum impcratorcm prajsen ; - lem hanc aposlasiam conflavil, quam Thessaloni , : censibus praedixerat Paulus, et quam plurimam
; , - Chrisli Ecclesiae partem corrupiUe. Alios enim
,
temporali hacvilaspoliavit,propriis bonis cversos,
, ' et ante tempus exslinctos; alios enim slerna vita,
* . ; ; ulpote ipsius nequitiae faclos asseclas: multoscon', ; , ;" juges dissociavit, illorum tbalaroos per suos disci ; : pulos polluens: infantesmultosmaternis uberibus
' [cod.f.lOG. avulsos discipulorum suorum manu interfecit:
b.] alios parenlibus subtrahens.et a Deo vivenle aba , lienans,qui eos proprio sanguine liberaverat,Aga , , renis vendendos curavit. Mullos speciosa forma
, ; ^ , adolescentes, puellasque unicas a parentibus abs ; - ' trahens, inancipia Barbaris vendidit. Multos fra ; , ; ; tres atque sorores, 41 cognatos amicosque,invi ; */ ; cem distrahens, propriisqueaffinibusspoIians,in
; , ; alienas regiones amaodavit,quorum gemitus plo ; - ratusque usque ad coelestia lacunaria altolluntur.
, * , ?
Complures monialesac monachos,quorum virgi , nitas Christo dicala fuerat, per suos discipulos
corrupit,etcseIibc viia abducto3,Deo siinul abalie , navil Sacerdotes mullos alque levitas ab orthodo * , xa fide abslraclos, et ex ovibus in feras mutatos,
voralores hominum fecit: ut multi in vinculisat que carceribus necarcnlur, causa fuit; alios ex
, ; ; Invilibus pauperes reddidit.Ergone tantorurn au , ctor malorum adorari ceu Paraclctus debet? Nam
* 6 - ' discipuli ejus dicunt orantes : Spiritus sancli
; , oratio miserebitur noslri.
".

- 1

' [cod.

10*>]

.
'. ,

XXXVII. At ille se raalorum horum insonlem


dicit: nam saepe adborlalus, inquit, fueram ut a

46 H Thess. u. 3.
V A R L E LECTIONES.
y R. .

tS5

SEZZL

|r, ^ y J T f * i i r m t i

12%

t* cumct

fiuiem
*erm t ^ a c , *>=*
wargw.5mqm\*Ats>\ J U U n m f c * j c r ^ s i r t r
*x^~z* - r

****** r*t4^yfMrfjiatf^rferit*** *E&demm

l-z-wmz * -= - w : t ^

' ^ .

r*c

OXSM;

fmrUumpkxjbimm arpmt Imndwm *nt

0 - * **

Ufktmmt dimm *** & S* Paaii dgrif+mMpiM^ m


m^nUmm ** <JM
ftrifiimM, aWrtiiw, m i a u s q v e
fyHtbnwi djed*t?41Teftr* I K M U r alor M , ^ ^ ^ ! ^ W n c C a t l ^ ^ M H ^ f ^ ^ Pfcati-

b*A*
^ ^ x u r m - c *oa
9 dtrJU
*; 9 i x i * ^ ,
< s w ^ i
I . * ? -
- ^
i ^ - ^^ ^ * * , c ,
%t
^ 3taxu* ; % -rip I ^ V T ^ c h -

Wottqoe bmse? Te, i 0 q i u f n m i s e r , e B


eiMOf iif ,qOmod4) t4lit ad Mlatein dox eXSiitisU?

i m p a OTSIVTV.
0^7
ratr^
< 7 c V r ^ a m O & e ; , x

Uifiimbo in foveam cadentWT Qtulein vero Tirto- ^ ^< & x a p ^


tem Uum iiUbtiB(ar com eUmae: Imitaiores md
^<
rornpCo~;~m
$$U>U u T*UQ$te ace^plai aroetradiliooe)?
,
lUqoe fldei roafittarii tof germeo grandem pro- tU I p x c v o i m s t ; vtoCar
efitfilimpleUiera.NamdiKipali llli,aaleqoimte CT^oWotmv ; - .
ifDOfeereiJt, OfM eriOl; DOHC la agDi(0 ?el poUnt vtofe, xal < KxptAia|0iUat ln fefaf faoUranifofmati hominom de- s p .
fOriirieMEi paulo infariOf ait : NemoVOUeduCat
UllomodO.Hat Uaque promit$iont$a DeO habtn- < ( ^ t4*<bonoanimO$$tot6. N0$etlim Ve$trU COrdibUS &
COnfldmteiUa $cribimU$*obiS.Oitiariu$pa$tor- , p*xi6MfiTi9T* h
qU$bonUMetdUXCOrpori$Chri$ti acdomUsDetlU' * (

CemaegOiUm; elVObiSCUtn manCO CUtlctiS diebUi ^ .


UiqUC 0d SOCCUll COntUtnmationem. Nam elsi eor- ! , *
pore abiUtn, attamen SpiritU VObiSCUm SUm. De *
&
$aUro gaudete; ei Deu$ pacii vobiseum erit.
, <** *\
, t a l 6 , '
' ' ,
, , < ^
* ,
XXXV[II.Overllatiihoitii,(lii diaboll,etomni', , * $ & < ,
DDodn maliti operator! quomodo aUiUS est hfiec * *
loqul,qUal#m teDeofacieDI? Certequiseeial- , ; 6
v

41 Mitlh, . 28.

"MaUfa.vi, 22.

49II or. 1, 18.


G

80 Matth. xv, 14.

VARLB LECTI0NES.

R . .

1297

HISTORIA

MANlCHiEORuM.

1298

[cod. f. t08*] lat, hurailiabitur : et, glorificantia seipsum, nulla


-\ * gloria est: et qui adversus Spirilaro sanctum blas , / , phemat,veniam non impetratneque in hoc sseculo
, ({ * 6\ neque in fu turo .Tu bis omnibus calpis obnoxiusas.
Rursus aitSergius: Adhucaio,CorinthiEcclesiam
" , * Paulus czdiftcavit Macedonice Silvanvs ac Titus*
', - Dicit porro Macedoniam synedrium in urbe45Ci * * , -^ bossa; Conslantinum veroetSimeonero.Silvani T i ' tique nominibus aenoUl.Achaiam erudivit Timo, ' theus.Oicil vero Achaiurn proMananaIi;etGegne
siumappellat Timolheam,veroThjmo(heum.PAt <['. , lippemium Ecclesice minislravit Epaphrodilus.
->. > - DicilvidelicelspuriumJosephomcaprariumillura,
': vere Apbronitum ; Philippenses appellat discipu' , - los e'}us.Laodicensium, Ephe$iorum necnon Co . - lossensiumEcdeStuS edOCUtt fycAtCUf.NempeCo

. _ , 5
-

- . losscnsesdicitArgaulas;Ephe8ioa,Mopsuestenos;
, ;. - Laodicenses, Cynopoleos, urbera atque provinci ; ; '; , am. De his Ecclesiis geoeratim dicit, tres esse
' * ; - unam,etabuno Tychico repraesentari.Videi^quo ; modo seipsum oblrudat magislrum in Antichristi
, Sv , ' synedria,ulmultiludinemdecipiatappellationibus
. $; Ecclesiarum Cbristi? illarum videlicet indigne
, stulteque nomina usurpans,quae in Apostoli epi stolis sic antiquitus appellata? fuerunt.
, , * [cod. f. 108 b ]
^ ;
'. , , ; XXXIX.AgedlC inihi.SyCOphantrl,veritatisaCCU .; - sator;Paulus, quiabsHierosolymisusque ad Illyri , @ cum finilima CUDCta Crudivit, quomodo SolaiD Co ; rinlhioTUIT) Ecclesiam ffiditicavil ?ElSl Paoli disci ol puli cranl hi qui a te memorantur,quomodoab ipso
, , instituti fuerunt,quovein loco.qui oclmgentuspost
' , - annos genili fuerunl? Gur verilatem oppugnas?Cur
/ ; / -: ; - te non pudeUantumpopulumladificanfibus falsis; (&- que vocabulis fallere? Curhominum gloriam, non
; " Dei, diligis?atqueab omnibus ceuCbristi Aposlo; , , lus recipi vis ,qiiandoquidem ad Leonem Monta< >; nislam ita scribis.Iu vcro tibi cave: de$ine scinde, (39) ' re vcramfidem. Quidenim de nobis ezpostulas?
/, * ISum eijo quemqnam spoltitvi ? Num cuiquam pal< . ' pando fucum feci? Nihil /ivjusmodidicere potes.
; \ \ , ' Quod si etiam dixcrls : Testimonium luum non est
>/ . ^ vernm,44ameabsitul tc oderim: imoorojilquem , - ^ admodum aposlotos prophelasque vecepisti qui
, - SMtt quatuor, Ua Cliam pastores reaptdS atqut
; - , magistroSjhe ferarum pnzda /fas.Alibi quoqae di; , ? xisti: Primn fornicatk quam exAdamo coiilraxh
. / 1 * ' mus,beneficiutn est.Secunda major fornicatio est,
/. , dequadicit ^PauIusjSi: c Quifomicaiur^ in pro * , priitm corpuspeccat Addisquedicens: NosChri*
%

ICor , 18.
VARIiB LECTIONES.
R. ,. c ;, \
, quod iBque est mendosum ; nam codex babel <, quod referlur ad
ires pradictas ccclesias.
Cod. ; R. /, scd in marg. corr.
R, et cod. . * R.
/.
Li. e l COd. .
NOT/E.
b

(39) /, vel ilonlanum preprium nomen, vel appellalivum montanistum*

xrf$

13

*.ra
p^racJ^

# 1
* ~ i ; *:-.-. : -. r
*r-t . . . .4-

t * , ^ it . r i
: \*f ; u r :

- : * . I r

f ^ f t a if*f.f.x*r*. : t V .
. ;r.V.
-.^* . < : : ( ' ^ / ' .
",r* s, rr

,r e i TI-I

ftvift^joi gp:rn r. ;> r,t


. ar.>,. &&\ii' i

^ ","-

;
z-i
trv i*ri4

rerr> %rtt% f,;r

A.;T^T.^VTT

xc^irxt

; r i r a

i t i

- - . : i?
- *\
.' a

. ; > ?

g--

xA-s

f r - A x r x , 5ti

r^" .,

, . J . J ^ n -zz^

titjTJ".* VJ+Z x^csrr-.c^E^; x x i ixsjtiT-nr>c. irpt->.


*". x t r a r y r i v ; " -rzn xix%5*xc - * ^ ,
* * Vx',

/2>v> /x . ; *

; /;3 :

' . TxiTi "--#-> i x 3*5 ^i-I-rx r . i X L . Ilas Je Burr.ero LU;her;.iars r,. '.i> Srg i
dbtipuloryr ';ae ej'i* coarg.:i -ner. se'ec!as hic ) * - : ^ ; / lvrti, xxr Tir X ^ T C O fixb,p^auirr L * , u l parrurn e/./rdi* ej ,s '.hesainirr. pan- ^, i n r ^ i ^izi'\i t U - ^ x w ^ . i
deremus: Etenim ez abunianiio eord * <w / ^ j U ' * - h\ZT*zr/j i/rvj * *Ex ^ip r x ^ i tnrttA^tittwfi nw*^rhArtiurSer^.
tre*.rD ai> ^ , ;,*, ' ixisT S .
UlaManelis diiTerre: ona eoim eadernqoe est.C*^.i / ^lOz ,&' x^ptxit - ; . ' autemdoc^n hicSergioa recit,qaomb! o^ . , : - * ;
saneiscerelar discipalos. rr.a^urr, jue n^T.crurn : ^ [cod. f. 1 0 9 b . ] r 4
abEctleeia Chrisli post&e absraher* t, Lis lerque ii*xt ^ ; , ^ # *;
B^hani Urpi /ii^ipulo ac sja:rnj<Ue soo facitm xi^r.-.x; Xptr.91
rfStitit,pteU'erDqueftirr.uIan^c(piteu[n reprehen* C J / . > x/toO, . 3 *
di*re,cenctis aadieotibus,baud qijiden 45 ol lci , Bxxvr^
rationern^ed ob scelerum irrimaDitatem. Cui res- ^ , * xxi EUAxoetxv {#>;,
ponditRabanes: Tu quidem nuf er, Sergi, eioriusC ', /
; J ^ T . X O V xzvcA*v W ? J
es,neininemque magistrorum no^irorum nosti,aui . , '. ^**^
cum ipsis fer^atas es. A l egodoraini Epaphrodiii ; . *0 , > >
aiumnu ; ei quemadiLodam uleab ini.io me ' . ' . ; j * ^ erudiit iUdoceo. Sergiusaulem (eliduin coenuni, / . , . > "
cujus ille magister erat,stomachar:s,roram queoij- * " *
jurgan0,bifariam hacresim scidit. Qui cum illu i(a- * / , ' * i n qttepenevaverunl, appellavitBaniolas; vicissim- ^ / , ! rp<!s
que ille Sergii discipulos dicebat Sergiolas. Post , " ! 7 *
Sergii ?ero obilun), ignominia; el conuciorum, *! , ;
quibut undique putsabanlur, hnpatienles, Banio- ,
Uf coeperunt occidere, ut infamiam propriam . ^ * *
eluerent.Quidam vero Theodolus, Sergii compe- / !rCgrinUS, ail : Nulluni VoblS CUm his llOtnillibuS , itopa ^ , &<
difigidium sit; universi emm, iifque ad magisln ' , > ; : ; I X J noetrl appariliunem,unam fidein leriuiinus.Atque ; , , ; , %
ita ab occidendo doslilerunt.
. ; (*--*/?'.; ;? * : QJZ,
^, . .
'. ^ \
XLI,Religioeu5veroimperalor Slichael, cognomcnto Ahua8(Rhangabes),et Leo posi ipsum, cum f, [cod. f. 110] * ?

Matth, , 28. W Malth. , 3 i .


VARIiE LECTIONES.
R. et cod. , > lia cod. Sed valdesuspicoremendandum esse . R . . Cod,
hic et alibi postea.
R. '. * R. /.. f R. ; *6.

1302

HISTORIA MANlCHiEORUM.

130!
;

, ott * / ./* multam cernerent Christianorum partera. ab hac


'.' /,, -; /; hoeresi pessumdarijussere per universam Roma " ^, ; ' . 7 ^ nam ditionem quotquot hujus detestabilis sectse
, '.
corrperli fuissent, occidi.Pervenit itaque princi ( , ': ; pum ediclum in Anneniam quoque ad Caesareae
, - episcopum Thomam,et Paracondacem prsefectum.
5 ovcx. ; Quapropler quoscunqueinveniebant,ceu perdilio, ; ; i.is duces acmorle dignos interficiebant.Nonnulli
; ; -wov * postea Sergii discipuli, Aslali dicti, proditione do , ", loque|)roefecluminteremerunt;Cynopolitae pariter
Thomam mefropoiiiam;atque itaAslatiMelitenem
, / confugerunt, ubi regulus Saracenorum erat Mo " nocherares; a quo Aslati pago Argauno donali,
; - sedem ibi defkerunl; el moxundequaque numero
*/ ' ' aucli.Romanas lerras depraedari coeperunt.Sergius
1

* antem cum suis asseclis aliquanto temporedemoralus 46 Argauni, postea justo Dei judicio securi
caesus,velut ipse Ecclesiam bifariam diviserat, in
ignem ieternum projicilur. Nam Tzanio quidam,
Nicopolecs castelli civis,cum hooc in monte, qui
Argauno imroinet, invenissetasseres operanlem,
securi de manu ejus erepta, percussum occidit.
Alque bunc vilae finem habuit poslremaetpessima
omnium fera,anno ab orbe condilo 6303. Hujos
porro discipuli magisintimierantMichaeI,elCanacaris, et Joannes Aoratus, tres iniqui sacerdotes,
cum jam memorato Theodoto, oec non Basilio et
Zosimo.aliisque compluribus.Hi ergo Scfgiidiscipuli,qui eliamcomperegrini ejus dicebantur,velut
impuri quidam sacerdoles, populum Argaunicol, lectum,post magistri sui Sergii obitum, doctrinis
(41), \ , ejus et decessorum corrumpentes, aequali omnes
: rs, , , gradu erant; nullum jam magistrum, sicut anlea
, / ' mos fuerat, crcanles ; sed paritale servata, alios

/ ,
*>

'' /; , '; , ;^ :, ;
0 : O J , J
* ; ,
/.
<; ,
,
[cod.
f. HO b ] ', , ; (40)*
/ , ,
, ,
1

; , ; ;, quoque Sacerdoles Sub se habebaotquos notarios


, - appellabant.
, ,
.'
' , '
'. , ' ;.
'. ; X L l I Jam vero Carbeas,qui eotemporeemersit,
',
- pestilentis illiUS popuu reclor fuil, DUmerom
;, , , ejusdem lantopere atixit, ut CUm ArgaUDO Oppido
/ ,
jamconlinerihaudpossei,illincprofeclusTibricam
, * urbem fundaverit el incolaeril; tum ut Melitenen ; - sium Agarenorum tyranmdem fugeret; tum etiam
,
ul faciaab bominibusseparalione, daaioonibus s i / ; , m i l i o r evaderel;lum deni<jue, ut Armeniae et Ro
- , ' manae dilioni propinquior fierel. Ergo sibi obse ^ , - quenles,foedere secum copulabat,et ad praodandos
, ^ ' homines babebatadjutores; quisecus oblem[cod. f. 111] ; , peraren!, Saracenis vendebat,depopulansinlerini
D

V A R L E LECTIOiNES.
h
:

o.

R. .
R. . Ra
n> Cod. .
4

et mox.

J R. .

R. et COd. .

, R. pro

NOTiE.
(iO) Annus hic in aera Constantinopulilana ab
orbe condilo respondet anno Christi DCCXCV,
non autem anno DCCCXK, ut scribit Raderus
nescio quem calculum secutus.

(41) De vocabulo erudite disserilur in


nova Uxici Stephaniani edilione,cujus verba,quoniam publica suat, bic recitare non interest.

1303

PETRI SICULI.

Romanas arces ad Pontam sitas; 4 7 sireulque ob- /

1304
,

<

vium perfugium parans US qui in imperioRonianO , ; ;


proplerhajresiroadnecem e x p e l c b a n l u i \ o b l a l a ' o - 8! ; ** ' * cu
CI OppOflUniiate.Quio adeo VesanOS homines.qui- ; cunqueintemperanliorisac Iascivioris v i l a i c r a n l i n * 51, }
illlS arcibus,qilibus proxima erat T i b r i c a t u r p i u n ; *
VOluptatum liceillia ad se illuc invilabat.ErgoCar- ^ - bea viveote, partim e i praedidis ejUS Sacenlidi- , / ':;
b03 vila exCCSSerunt, partim adhuc supererant.
' -
, , : xv ! *.
XLHI.Sed postquam is quoque Obiit, peslilcnlis
'. } ^ , -.
populityrannidemiBquearripuitChrysocheri^/OM- '-j *:'.
eobrinaSgenerqueejUS.HujUSnOSergOlemporeTi- ; ; . * ?;
bricamveDimuS mandatoregio,Utcaptivi)S duces , ; Tioptpermularemus;quodetfactum eSt,secundo i m p e - , ; / , /^
rantisBasiliiannoetConstantiniacLeonis, pioruin ; :, - , *
jUSlorummagnoramqaeregUninoslrorum. Ibi ita : Km,quenovem mensibus demorati, Vivenlibus adllUC , ' =
impiiris BasillO et Zosimo, VlllgO d i d i s COIlipere- . - *, *
giinis, SUpradictaS res Sedulo pervestiganles, et , ; :
COITimenlariis mandantes, eUS UlliverSO urbi pale- < ,
facereCOnstUuimUS divinomandato ipsorumsanc- / / . ; :1
tommorlhodoXorummagnurumquere^umilOS - /, ^ r u m , ceu viles famuli indignique m u l t o c u m metu [cod. f. M l , b.] :*.
obsequenteS. QuarumdamautemCXqili?itioru il a- 9; / )*
pudeos haereseon n o t i t i a i n s e q u e n t i b u s v < b i s l r a , ; :, **: , *
detur;tnodonobismisellisfaveatilleCiii^loria P a - ;. / j , ; ;
t e r s c i l i c e t e t F i l i u s e t s a n c l U s S p i r i t U S , verus u n i S - / ' t-; - '.
queDeus reique omnisvisibilisinvisibili^queerc- - > - ^*
ator, c o n s e m t o r , ac Doininus in sa?cula. An en.
- q , , <
,
U/, ! , ',; ; ; , ^, * .. / ,
a

Haclenus operis paisin Raderi libro jamdin edita : cujus nos Gmrum Uxtum peiqua
adcodicem exegimu^ ut plurima et gvams^hha mendu, sive Grccctatis, si*e orlhogra
etiam interpunctionis, excludcremus. Novam qnoque Latinnm fecimu* interpretation
Raderi Latinum texium in singulis mendis nominalim objuvgarc, mhtime plncuit. A.

bis ipsh tantum tribuimus, ut erroribns, prastrlim in opere festinato, imntunes esre p
VARIJE
B

R . .
postulare potius .

R , /.

LECTIONES.

R . *.

^ Cod.

, sed

F y n i a x i s , ^idelcr

1305

S E R M O I A D V E R S U S MANICHyEOS.

1306

, ', ,
, .

EJUSDEM PETRI SIGULI


SERMO PRIMUS
Adversus ttunichceos, qui et Paulieiani dicuntur, duo principia me affirmantes; unum
quidem, Deum hujus mundi ereatorem et dominatorem ; olterum vero, Deum esse futuri
sceculi.

'.
, ,

tvtsiav ) ,

,
/, , ,
,

[cod. f. 112.] , (1).
,
*
, .
'
, *

, ; , "
; ,

, , ',
, > ' (2), )
,
.

48 I. Sinceram et indubiam perfertainque f i dem, irreprehensiliilem puramque conscientiam


erga snpremam et divinilus dominantem, vivificam unamque Trinilalem, unicum verum Deum
noslrum, coeli lerraeque creatorem, omnisque
invisibdis visibilisque rei crealae conservalorem
acDominum, me jam inde a genitoribtis progeniOribusque meis indeclinabiliier esse professum, ifstis est sancta ipsa Trinitas, el cuncti
quibuscuro versaius sum homines; quanquara
propriis fidei operibus ego prorsus careu, peccator et iadignus, sacratissime convenlus ; quem
quia confertim uperiorum sermonum auscultalioni et disquisitioni aiTuisse audio, nunc quffl diconda supersunt, praecedenlibus connectere c i \ tar : vel polius accurationem quam dnlea,nedinn
minorem, faciam commenlalionem. Et primo
quidem palenles apud Manichseos haereses singulis capitulis publice exponam : deinde contraria argumenta el contradictiones, ex ordine singularum, proprio in loco pro viribus exponam ;
4 9 postremo plurima ex divina Scriptura teslK
roonia profcram, ex Pauli quatuordecim epislolis, Jacobi ilem, el Joannis, ac sancli Jtnlae, et
ex aposloiorum Actibus collecta. Narnqne illi, ut
jam dixi, nonnisi his solis credendum esse affir-

' . " ; ,
; (3y,
/ , , - ^
, ;
-

mant.
II.Notissimum apud ipsos raput illud esl, quo
duo principia coniitentur.malum scilicel Deum,ac
bor.um; illmn quidem mundi bujus creatorem ac
dominutn bunc vero fuluri,quein etiam coelestein
Patrem nominant ; infarnis Manelis hseresibus errores suosvicissirn conneitentes.Et nobisquidem

(i) Loquilur auctor cum Bulgariae sacerdolum


coetu, prout fecit etiam in epistola praevia historife; quos quia priorem operis partem studiose audire aut lectitare noverat, nunc aliis jam promis-

sis numeratur sermonibus,id est hrereseos ManichaiciB refulalionibus.


(2) In historia cap. 10.
(3) Item hist. loc. cit.

1283

PETRI SICULI.

1284

Theodoro, faga elapSUS venit Episparim, de qaoAf. 101.] , ' pago jam dixiums, ubi fusius de Paulo ac Joanue ,
Samosatensi verba fecimus, Callinicae filiis; a quo ,
Paulo Pauliciaoi pro Manicbaeis transnominati ,
sunl. Promovet itaque Paulus filium suum Ge- , ' , ,
gnesium ad impietalis magisterium, quem etiam .
Timotheum nuacupavit. Coortum est tamen inter duoa fratres Gegnesiura ac Theodoram dissidium, , *
dum prior diceret se divinam Spirilus graiiam , recepisse, alter vicissim se in euro gradum ob- , , /
iruderet. Atque ita mutuo dissidentes, summo- *
que odio flagranites, hi abominaudae seclae prao- *
sides usque ad vitae terminum perseverarunt.
,
.
XXlX.ImperatorrebuShorumhominuminlellec-
'. '0 (
tis(erati8tuncLeoIsauricus) ad seGegneeium ac- "),
cersivit,seu Timotheum vel potius Thymotheum , ,
(iramDei) etadConslanlinopoIilamim patriarcham
misit: cui praesenti pairiarchaait: Cur tu fidem or- ,
thodoxam negasti?Is contra: Analhemafidem or- * ;
thodoxam neganti; intelligebat autem fidem orlho-
doxamesse haeresim suara.Rursuspatriarcha:Cur , (
non credis, neque ohsequium venerabiii croci ex- . *
hibes ? E l i l l e : Analhema noo adoranli neque co- ;
lenti venerandam vivificamque crueem.Porrocru- . cemintelligebatChrislum ipsum, quatenusmaou-
um exiensiooe crucemfcfformat.Rursuseuro inler- , [cod. f. 101 b.] ^
rogabat: Cur non colis neque veneraris sanclam
Deiparam? Ule aulem: Auathema non colentisan- * $ CtissimamDeiparanijinquamDominusnoster J e - ; *0

' - - ! !

:
*-*

9....

J
I
--->.
.
t

*J
t
^
sus Chrislus
inlroiit,nos(rum
omnium
Mairem;
in*
telligens seilicel supernam Jerusalem, in quara * ,
Praecursor noster ingressus estChristus.Denuoilii ,
patriarcha: Cur Domini noslri Jesu Christi iuima- .
culatum 54 corpus ac pretiosum sanguinem non * ;
eamis,sed ea potius despicis ? Thymotheus vero: (34) Analhema non sumenti vel aspernanli corpus ac * ,
sanguinem Domini nostri Jesu Chrisli, verba sci- ;
licetillius intelligens.insuper de eancta catholica , aTua
* ^ elapostolica Ecclesia interrogatus,pari modo re
spondebat, catbolicam lamenEcclesiam appellans .
gjnedria Manichaeorum.Etdebaplismosimililerlo- , quebalur,Dominuni JesUIIlCbristUin baptismi - * , mineintelligens,elaliudnihil; quiascriplum est:
EgO SUtn aqua vivms 39. AtqueiU omniadistor- ^ , quensThymotheuS, etin Singulis anathemalizans, , *
YlliiexperscreditUS esl; acceptoqueabimperalore *
8igillo rodiitEpi8parim,COllectisquecunctisdisci- , ' , pulis Suis,migravit ad Deoinvisam Mananalim,un- ,
de fuit oriundus prodictUS Constantinus. Deinde & (35) *
mullOS annOS ibi COmmoratUS,et in summam i n - ,
C

59 Joan. . 10,

_ '
V A R L E LECTI0NES.

R. .

04
(34) Confer supra . 13, adn., ubi Raderum
correximus, qui tamen hoc posteriore loco recle
inlerpreiaiur vocabalum .

(35) Intellige diploma tvectionii, Gall. saufconduit pasieport. De aigillo diu Caogius Gloes.
med. et mf. LaUii
y

HISTO&IA

12&

1286

MAKICH^ORUM.

, saniam actus,iramqae et rabiem alque anxietatem


^ . sibi ab angelis malis immissas experiens,bubonea
[cod. . 102] Deo percussus inleriil, poslquam integris triginta
annis ilQpiae S6Cl8 prffifuerat.
' , ,
.

'. $ , -

X X X .fluicerat filios nomine Zacharias,necnon

, - roercenarius quidam caprarum cuslos, quem olim


/, iu via repereratfasciis involulum, propterea quod
illegilima impuraque copula procreatus fuisset.
, Soletenim meretnx ventris sui parius, ob culpse
, metura,in vias projicere. Mortuoigilur Gegnesio,
* , ^ schisma exstilil discipulorum ejus; aliis Zacbari
, adhaBrenlibus,aliis autem spurium Josepbum sec . - Canlibu8,sic enimisnominabalur.Magna ergo 8 , . , - ditiointer
liosduosconflalaesl,sicutisuperioribue
etiara evenerat;dum uterqtie affirmaret segraliam
, Spirilus esse sortitum, qui potius iropuri spirilus
, operalionem receperant. Mox furens Zacharias,
, ceu qui de palerna haereditale jam excideret,saxo
, ' - Josephum58Apbronetum appeiens,propemodum
. occidil. Post aliquantum vero tempus, sumptis
, \ unusquisque propiiis discipulis, moliti sunlclam
, - ex loco aufugere : sed cum paululum a pago re ', cessissent, oborla est Agarenis suspicio velle eos
, ' , ad Roiranam ditionem transire; idcoque ab bia
, conquisili.Zacharias quidero Agarenorum incur [cod. f. 102 b.] , sionem videns, deserlis propriis discipulis eolus
, , fugit: quos occupatos Agareni, gladiis inlereme6

' runt : quffi 8 ZacliariiB apud cajteros, ceu , , .


ceoario et non pastori, odium conciliavit.
. ,
X X X I . Josephus autem Aphronetus, ea re co *
gniia.currum con?ertil,lanquain si in Syriam per , , - geret; et supervenientibus Saracenis dixit se la * ctarii operis causa et armentorum in itinere esse.
, $ , Quadefensione persuasiSai aceni,illum cum sociis
' * abireimpunemsineDtes,discesserunt.Idoneapost , - hinc captata hora, Josephus Aphronelus cum om, nibusaufugiensjoco excessit; profectusque in 8
, pememoratum pagum Episparim, libenterab i n $ culis exceplus fult: cuncti enim incensis lampadi * bus magoo honore hominem,inulla ignominia d i , gnum,tanquani Chrisli discipulum susceperunt.Ea
inlellecla, pius quidam vir exloci principibus,
, nomine Cricoraches, magna cum militum manu
, $ &des,tlbi Manetis discipulus versabatur, cinxit; et
* asseclas quidera ejus comprehendit; sed Josephus
, elapsus venit in Pbrygiam: indeque abscedens, in
- urbePisidi&Anliochia resedit.Cumqueet ipse tri ' ' ginla aonis nequitiam suam exercuisset, ait disci , pulis suis, se Pauli apostoli discipulum esse Epa , pbroditum, seque ad illoa ab eo missum fuisse. At
, * - ego pro Epaphrodito.AphroDitum merito eumap * [cod. f. 103.] pellabo: eteoiinlitlerarura prorsus afqoe phrone f seo experserat: cumque multos-scelesiis actibus

VARIiE LECTI0NE8.
R. et cod. . lia reapse cod. A l R. , quod in marg corr.
. R . . * R. .
b

R.

R.

1287

M T R I 8ICULI.

1288

seternaa pcena fecisaet obnoxios, ipse qooqoe in - loCO qoi dicitar ChortOCOpium vita 8 excessit. ,
Hoc adhuc superetite, discipula ipsios in Arme- ,
nia mulier quaedam, ab uno ex ejUS alomnis . ,
COrrnpla fllium peperit, HebraiCO, Ut aionl, ge-
, malltia insignem, spurcum Videlicel B a - , ulov, ,
banem. Itaque hic Bahanes Aphroneti successor , |&
fllit, ejusque haereaim incolumem proot excepe- . 'rat a praeceasoribns SUIS omni impuritate CODfer- , &
Um retinens, mallosque StullOS ad extremam perditionem deducens, ipse qaoque nequitiSB , magister exetilit.
, *
.
XXXII. Ecceautem paalo pOSt allUS item emer'. ' ait ex urbis Tabise territorio veritatisadversarius. * (
Esl enim i b i proximus pagUS, cui nomen Annia, *
qaem vir quidam incolebat Dryinus appeltalus, * , $ ,
HuicfiHuserai,Serginsnomine,diaboli miles. Ser- . ,
gillS, inquam, qui multOS fecit de OVlbuS lupOS, ,
quorumoperaChrietigregem dissipavit.Sergiue ill ,
OVina pelle lupug, fraudulentU8 virtutom imula- '
tor.acmoltoram proinde deceptor; Sergiue cracis , Christi inimicus,et alheismi 01,Deipara omnium- , que aanctorum CODficiator, Cbristi apostolomm *
advenariaS,prophetarum 080r,et dbinanim Scri* , , pturarum corruplor quas ad fabulaa mendacium- *
quedistorquebat: SerglUS Chrisli hostis, etEccle- [cod. f. 130 b.| siae oppugnator, qui DeiFilium pedibui COllCUlca- ,
Vll,et DOVi Teslamenli gangoinem profanum judi- ,
cafit, et in grati Spirilara injurius fuit. Sergius * quiseipsumdixitParaclelam, etTychici aibi n o - c ^ v , ,
B

menimposuil, atque asuisdiscipulieceu Spiritae , <


eanctas adoralus fuil; Sergius tenebrarum amana, i , * etse nihilominua relucentera stellam appellans. A J Sed quid plura??el curhaecbaud citiusabrumpo? (36),
Existimo enim ne universum quidem ffittim, ne- quitiaB ejUS digne enarranda tatis fore. HlC ergO vov , SerglUSJUfenili adhtlC aetale,familiaris factUS Ma- ' ,
nichaeSBCUidam muliercuUe, atqueab eadeceplUS, ; !
Anticbristi 5 7 praecursor exatitit. Conientaneum qoippe fuit Ut hi turplssima bsereseoa magistri, *
partim Saracenia 8tirpem ducerent, partim * ^ aerfili genere essent, partim de fornicatione * , *46crearenltir, partim denique a feminis errorem
Condiscerent.
,
, ,
(37).
XXXIII.Nevero fidearaur temerehuncaccusare,
' .
resipsius singulae exponemue. Et primo dicemue ,
quomodoinfelixhomoad haDC bffiresimdeclinave-

rit; deindeexipsiassermonibus, qttiinamhic mi-
aerrimuaait fel potiue fuerit,palam faciemus.Huic ,
9

Y A R L f i LECTIONES.
h

God. .

R . J God. .

k R . .

Cod. .

(36) Hoc locoRaderos defaiase dicit in exemplari quidem Vat unde exscripsitSirmondae,nihil deeat
GraecoSirmondi ferbaplura usquead
(37) Sant h i Scjthianaa, Manei, AphroaetQt
inclasife.Sad utcanqae eares aa habeal in codice Batbanea, Sergiue, al ex prodictie conaiat.
t

HISTORIA

1289

1290

MANICHJEORUM,

; itaque, juvenili adhuc aetale, coniigit in consuetu */ dinein incurrere iahonestae cujusdam feminie,se,/?; [cod.f. 104] ,; Qta ut diximus ManicliSDffl, q u diaboli callida se
. ; dolosa diseipula ail i l l i : Audio le,domine Sergi,
; '/ , lttterisdisciplinUque eruditum,etegregiumusque , , quaque virom.Dic ergo mihi, cor divina Evange -:;, ^ lia non legas. Ille vero hujus verbis deceplus,ne . , " quc latens venenum sentiens, respondil: Non Iicet
; 61 ; muadanis nobis haec legere, sed lanlummodo sa , - cerdolibus. Respondit i l l a : Non ila se res habet,
; , - ut r e r i s quia non est personaruro acceplio, apud
m

Deuni: Vnltenim Dominus omnes salvosfieri,etad

; ,
*
, -
" ;

verilatis agnitionem venire 40,Sed quia sacerdotes


7estri divinum Verbum quaestui habenl, elEvangeliorum mysteria celant, propterea ad aures *es ' iras non legunt, quae in illis scribunlur omnia;
,
^ sed aliaquidem utique,alia minime^ead veritatis
, - notitiam perveniatis. Scriptnm enim io illis esi
fore ut illa die nonnulli dicant: Doviwe Domine
, oj/. ;
n

' nonnc in uomine tuo doemonia ejecimus, et virtu , , , ' > ^ tesmttltas patravimus 4* ? Respondebilque rex :
, , Amen, amen dico vobis, nescio vos.Scrutare igi? , , , tur et dispice, nonne ita scriptum est? Quinam

.
,

vero sunt hi quibus Dominus dicet,non novi vos?


; , Ille autem insipientissimus indoctusque cum es ; * ' * , sel, ambigens silebal.
', ; , ;
, .

'.

"

^ (38) '
* , *
^,

*
, ,
;
,

, ; ,

*
, , ,

58 X X X I V . Reapse lamen evangelici dictifaanc


esse inierprelationem repulare licet.Nonnullisunl
usque ad tempora nostra, qui Chrislianos mores
prae se ferunt.religioseque videntur vivere; caeterum el incantamentis quibusJam saepe daemones
fugare solent, et aegritudiues morbosque curare;
sicut olim Scevae fllit 48 sive qui exorcistae dicebantur, ut in apostolorura Actibus scribilur, quique daemoniacos exorcizando aiebant: Adjuramus
vos per Chrislum quem Paulus praedicat: exite de
hominibus: dsemones aulem melu nominis Christi
fugiebant. Sic nunc etiam nonnulli agunt; nescii
tamen, se propter incanlamentasalulis suaejacluramfacere.Isliscilicetilladieclainabuntdicentes:
}

Domine, Domine^ nonne innomine luodoemonia

' i
\

ejecimus etvirlutesmultaspatravimusfRespomle

;
,t..*
IptX bitqueDorninus : Amen, amen dico vobis, nescio

-
-' , . vos Sunt et alii quidara qui solitariam et irrepre, - hensibilem vitam ampfexi fuerantjsed tamenin , * sciliasua ac ruditale in haereses inciderunt, ideo , que coalorum reghum non consequentur.Ne autem
. " quidquam illadie justo judice debeatur,donanunc
^- sanitalem accipiunt; litcum posleaclamaverint :
f

r T

40 I T i m . II, 4.

ft !

A 7

41 Hallh. , 22.

42 Act. xix, 14, 15.


VARIJE

R . .

R . .

R . .

LECTIONES

R.

4 R. .

r R. et

Cod. -

,
:

(38) Hunc paragraphum 3 4 ore Manicheeae feminae ^ c i t r^citari Raderus ; mihi lamen auctor potius lo<jui videtur,
P A T R O L . GRt

CIV.

41

1291

PETRI SICULI.

1292

Domine, Domtne, tn nomilie tUO VirtuteS * , ,


, , " *>
mvltas patravimus, audiant :Amice, facio
; ; (<7.
tibi injuriam : quod tuutn erat accepisti in
vita
, , ^,
tua : nunc tolle quod tuum est, et abi 43.
:

, .

XXXV.H&cetalia hujusmodi ignoransSergius,


'. &fvoo>v
Efangelia coepitscrutari;corapertisqueillisverbis, , ^ ,
quaeturpis mulier dixerat,ait eidem:Age dic mihi, [cod f. 405.] ; ; de quibusnam haec ait Dominus ? Illa vero tunc , ?. ,
quidem responsum non reddidit; sed ulterius per- ; *
gens ait: Dequibusnamdixit Doroinus: Quodmulti . .,
abOtHenteetOccidentevenient, etcum Abraha
mo, Isaaco, et Jacobo recumbent[in\regno Dei
44.
, ,
F i l i i aotem 59 regni expellentur in tenebras exte- , ; !
riores? Quinam sunligitur regni filii? Is aulem d i - ; '
cere nesciens,hos esse Israelitas,quorum fuit ado- ;; ,
ptio et cultus et promissiones;namreapseCbristus , , ,
Israelitas nuncupavit filios, sicut ipsemet Chana- ( ;
naeae dixit: Non est bonum sumere panem filio , ,
rum 45; fueruot autem ejecti, quia ipsum crucifi-
xerunt; h$c,inquam,ignorans miserSergius,exis- , ) * timaneque maaoadem illam fore sibi ad salutem , ducem, coepiteam instanter de raodo diclis inter- ,
rogare.Illaveroperditionisdox.oshabenstanquam
* ' ; sepulcrum patens, initiuro blasphemandi fecil ad- , ? ,
ersuesanctosdicens: Filii regni sunt isti tui, qui *
daemones ex hominibusfugant,quosquetu deorum , QJCVIOinstar venerari*, mente immortalique Deo dere- ,
licfo. Hisane illadie deorejusli judicisaudient : , { , -
Nullatenus ego novi vos. Atque ila evangelica scri-
pta decurrens, singularum dictionum sensum, ? *,
:

"

'

prOQtaSergiocapipoSSevidebat,8ubvertenS,breihuilC effecit diaboli officinam, horrendumque


OXaCuitadfersuS humanum genus (eluiC ; CUJUSroodi nemo in SUperioribnS exstltit.Nam praecesSOreseju8,etiamsiobfetidumlascmaBC0Bnum,turpia

tur. Atenim iste lurpitudines multasque illorum


libidines vitans,cunctas tamen simul blasphemias,
ceu dogmata salutaria amplectens,pie(atispersona
induta,lupum subovinapelle celabat: cumque verse religionis virtutem negarel, videbatur ignaris
optimus salutis dux. Imitalur enira virtutem i m probitas,etzizania videri triticum Student.His ergOarlibllSUSqueadbaeC lemporainfirmisilludunt.

Sed utinam liberemur omnes ex horum arlificiosa


malitia, precibus et interceasione immaculalae ac
sanctissiraaB 40 Domiase nostrac proprie vereque
Deiparaesempervirginis Mariie, etomnium sanctorum ! Etenim donec miseros ad exlremum exitium adegerint, nunquam his grande suum revelare solenl mysterium quod est Dei uegatio.
45 Matth. xx, 13, U .

44 Matth. vni, 11.

- . - - . .

|--

'"
, *
, , ,
*
* [cod. f. 105 b.] ***.

,
. ' ^
/ 6

5
, ; , ,
^ ,

, 6

, * (
, rS1

45 Matlh. xv, 26.

VARIiB LECTIONES.
s

Cod, .

proxoi.

R. et COd. .

R .

R . . * R .

1293

HISTOBIA MANiCHjEORUM.

1294

yT< ^' ; '0: , : . . ?; ,


: ^, ; .
"'. - XXXVI.Jam \erOSlrenuUS diaboli miles SerglUS
' [cod. f i0(3.] ; ab exitiosaferainahaeresim edoctus,existimansque
, ; ; cnnctos homines, qui puram ct inculpabilem nos '>; IrumvereChristianorumrectaraquefidemretinent,
/ , inperditioneversari,saianico ze!ocorripitur,fitque
, ; / novus erroris proeco,seniet Tychicum illum nomi; \ ; nans,qin in apostoli Pauli epistolis scribitur; cunc . * , tisque aiebat se Pauli esse discipulum, ad verbura
* Dei pr&dicandum,velpesti!entem poliuserrorem,
' !> , ab illo missum. Hic lirbes CUIlCtas pagOSqiie impi *. gce peragrans.inquibusApostolus octingenlosante
/. ; > ; ; annos verilalis verbumpraedicaverat,multos ab - ihodoxa fide avertit,et ad diabolum adduxit, u( ip, > ;, semet una epistolarumsuarumnarral:Ab orien * ; ^ - (e ad occasum, aborea ad austrum decurri,Chrisli
* - Evangelium proidicans, meis unice genibus nixus.
popp^ , Totis enim qualuor et iriginla annis, ab Irene A u , gusla usque ad Theophilum impcratorcm praesen - tem hanc aposlasiam conflavit, quam Thessaloni, : censibus praedixerat Paulus, et quam plurimam
, - Chrisli Ecclesiae partem corrupit46. Alios enim
, temporalihacvilaspoliavil,propriis bonis erersos,
, ' el ante tempus exslinctos ; alios enim aslerna vita,
* . ; ; utpote ipsius nequitiae faclos asseclas: multos con, ;, ;" juges dissociavit, illorum thalaroos per suosdisci ; ; pulos polluens: infantesmulios maternis uberibus
3* [cod f.lOG. avulsos discipulorum suorum manu interfecit :
b.] alios parenlibus subtrahens,et a Deo vivenle aba , lienans,qui eos proprio sanguine liberaveraf,Aga , , renis vendendos curavit. Mullos speciosa forma
4

, adolescentes, puellasque unicas a parentibus abs ' - trahens, mancipia Barbaris vendidil. Mullos fra, ; tres atque sorores, 41 cognatos amicosque,invi; */ - cem distrahens, propriisqueaffinibusspoIians,in
, * alienas regiones amaodavit,quorum gemitus plo - ratusque usque ad coeleslia lacunaria attollunlur.
, / , - Complures inonialesac monachos.quorum virgi, ^ nitas Christo dicata fueral, per suos discipulos
* corrupit,elcoDlibc vila abduclos.Deo simul abalie , navit Sacerdotesmultos atque levitas ab orthodo^ , xa fide abslractos, et cx ovibus in feras mutalos,
* voralores bominum fecit: ut multi in vinculisat que carceribus necarcnlcr, causa fuit; alios ex
, * ; bivitibus pauperes reddidit.Ergone tantorurn au , dor malorum adorari ceu ParaclclUS debel? Nam
* - D ciiscipuli ejus dicunt orantes : Spiritus sancti
;, oralio miserebitur nostri.
; ' *
.
'. ' ^, XXXVII. At ille se raalorum horum insonlem
d i c i t : nam saepe adhorlalus, inquit, fueram ut a

46II Thess. i i . 3.
V A R L E LECTIONES.
y R . .

1295

PETRI SICULI.

CaptivandisRomailisabstinerent;neque nihilmo- ' ,


rem ge8semnt.Verumtamen quomodo insontem te
'
[cod. f. 107.J
dicis?Nam si tibi non obaudiebant,cur|populo con- ; * ;, *
tumaci annuebas,quem regere non valebas? Cor us- *, ;;
qnead obitum cum iisdem versatus es?Quod si Chri- ' ;;
stifiamilloi docebas,curnon id docuistiquod Cbri- ,
etasdixit: Cumpersecuti vosfuerint in\hac civita ,
f*, fugite tn aliam *W Et quidem te tuismet verbis , " ,
coarguam.NamqueadColoDeeDsesltascripsisti: Pro- ; ' ;,
bationemvestrcefidei cumprcesciatisjn memoriam
* '
vobis revoco quod sicut prceteriti temporis Ecclesim

* ;
pastoresatque magisiros habuerunt (dicit videli, . ,
cetConstantinum et reliquos), ita et vos lucentem ' ;
lampadem $plendidumque sidus, et salutis)ducem
( *
accepUtu,pr(mt$criptume$l:iQuodsioculustuus
;),
1

fuentSmpkX totumcorpiulu<ndumerit^.iOin-QKOL\ y

felicissime etomni nequitia plene? Si Pauli disci- , f " polua,ut jactas,es,cur magistrum non imiiaris.qui ,
86 omnium peripsema, abortivum, minimumque . &*apostolorum dicebat?4HTuvero totouctor malo- , , ,
r u m ^ u l l i u i rei bonae effector, magis quam Phari- ; *
8aeusillegloriaris?Nonnedictum illudlegisli:^wod , , cwr

nempe qui seammendal^ eihmsi fore veradicat,


}

nibil esl? vero obtenebrataomninoroerateani- ;, moque cum sis, quomodo (e mendaciler sidus ; ,
, , ; i-m
splendidura,lucenleroquelampadem,etsalulisducem dictitas?quinempe tot aniraas pessumdedisli? /
Tune oculuscorporis Christi,quod est Ecclesia,de- ' , [cod. f. 107 b."| ^
mens homoatque furiose? T u , inquam,miser,cum ^
CSBCUS 8is,qoomodo aliis ad ealutem dux eXStilisli? , ;,
Nonnlgisti;qUOdCkWCBCOdCflttmpQ?S- ov ,
tCi ambO tn fOVeam cadent W Qualem Virtu- * *\
temtuamimiUbuntur,CUmclania8: Irailatoresmei , ;

You might also like