UNIVERSITY OF VIRGINIA LIBRARY

ALDKRMAN LIBRARY

PATROLOGI^
CURSUS COMPLETUS,
SEU

BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, USIFORMIS,

C O M M O D A , CECONOYIH

\.

0 SS. PATRII, DOCTOItll S( OiU MOII

ECCLESIASTICORII,
SIVE LATINORUM, 8IVB (iH.KC.nllUM,
QUI AB
JEVO
APOSTOLICO
ET AD CONCILII
FLOBENTJNl

lD

/ETATEM
TEMPORA

RECUSIO
OMNIUM

QILE

JNNOCENTJI
(ANN.
1439;

III
PBO

(ANNO
1210;
GR/ECIS

PBO
LATINIS
FLOBUEBUNT.

C H R O N O L O G I C A

E X S T I T E R E MOIMUMENTORUM CATHOLICvE T R A D I T I O N I S
Q U I N D E C I M P R I O R A E C C L E S L E SyECULA.

PEK

EDITIONEB ACCIIR AT1889, IHTBR SE CUMQUB HONNULMS CODICIBUS MANUSCBIPTI8 COI.LATAB, PBRQUA
DIUOENTER GASTIGATADI88RRTAT10NIBU8, COMMBHTARI18, VAR1I8QUB LBCTION1BU8 CONTINEMTER ILLU8TRATA',
OMNIBU8 OPER1BU9 POST AIIPLISBIMAB EDITIOHES QUM ,TR1BU8 NOVI8B1MIB SA5CULIS DF.BRNTUB ABSOLUTAB
nBTBCTIS, A U C T A ' , INDICIBUS PART1CULARIBU8 ANALYTIC18, BINGULOS 8IVB TOMOB B I V R AUCTORB8 ALICUJU8
MOMBNTI BUBSEQUKNTIBUS, D O N A T A J CAPITULIB INTRA IP8UH T B X T U M RITB O I B P O S I T I B , NECNON RT
TITULIS 8INGULARUM PAOINARUM UAROINEM 8UPERIOREM D18TINOUENTIBU8 8UBJECTAIIQUE HATBBIAM 8IGN1PICANTIBUS, A D O B H A T A ; OPEHIDUS C U H DUBIIl, T U M APOCRYPHI8, ALipUA VURO
AUCTORITATS IJI OROINB AD TRADITIONEM BCCLBBIABTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ;
nuCBMTIB BT AMPLIUS LOCUPLBTATA INDICIBUS AUCTORUM S I C U T BT O P E H U M , ALPKABBriCIS, C H K u \ ) L t i i l C LH
BTATI8TIC18, 8 Y N T H E T I C I a . ANALYTICIS. ANALOOIC18, IN Q/UODQUB RELIOIONIS PUNCTUM, DOOMATICUM, MORALB,
LITUROICUM, CANONICUM, DISCl1., IU9TORICUM, BT CUNCTA ALIA SINB ULLA E X C E P T I U N E ; 8ED fK8 B R T I M DUOBUB INDICIBU8 IMMBN8IB KT GENERALIBUS, ALTBRO 8CIUCET RERUM, QUO CON8ULTO,
(JUIQUID NON SOLUM T A L I S TALI8VB PATER, VERUM 1 UNUeQUISQUB PATRUM, NE UNO QUIDLM
OMIBBO, 1N gUODLIBET TUEMA 8CRIP8ERIT, UNO INTltlTU CONSPICIATUR; ALTBRO SCRIPTUR/E
SACRiE, BX QVO LBCTORI COUPBRIRB BIT OBVIUU QUINAM PATRBB ET IW QU1BU8 OPBRUM
8DORUM LOCIB 8INOULOB SINGULORUM LIBRORUM 8. SCRIPTUR* VER8U8. PRIHO
GF.NEBEOS UBQUB AD NOV188IMUM APOCALYP81S, COMHBHTATI 8INT
DITIO ACCLIRATI88IMA, C^TBRIBQUB OHNIBUB FACILE ANTBPONENDA, 81 PERPBNDANTUR CHARACTBRUH MIIIUIU)
CHART/B QUALITAS, INTEGRITAS TBXTUS, PFRFECTIO CORRECTIONI8, OPBRUH RECUBORUM TUH VARIBTAS. TUM
1 U M E R U 8 . F O R M A VOLUMINIJM PEBQUAM COMMODA SIBIQUB IM TOTO PATROLOGI.E DECURSU CONBTANTBR
8IMILIB,
PRETIl EXlGUlTAi, PR*BBRTIMQUE ,1STA COLLECTIO, U N A , MKTHODICA E T CHRONOLOOICA,
BBXCBNTORUIi FRAGMENTURU OPUSCULORUMQUB HACTKNUS BIC I L L I C 8PARBORUM, P H I U U M AUTEM
11 NOBTRA BIBIIOTHBCA, E X OPER1BU8 KT 88. AD OMNBS 8. LOCO, LINOHA8 FOUMAB0U8
PERTINF.NTIBU8, COADUNA TOHUM.

JUXTA

SERIES GR^ICA
IN
AB

QUA
MVO

POSTERIOR

PRODEUiNT P A T R E S , D O C T O R E S S C R I P T O R E S Q H E E C C L K S I / E G R ^ C O E
PHOTIANO A D C O N C I L I I U S Q U E F L O R E N T I M T E M P O R A , E T A M P L I I S ,
NEMPE M O R T E M C A R D I N A L I S B E S S A R I O N I S .

A C C U R A N T E

J.-P.

MIGNE.

Kibliothecte cleri nniver-a-.

MVF.

CKHSUUM COMPLETOnUM IN SINOULOS SCIENTJ/E ECCLESIASTIC/E RAMOS KDITORE.

TROLOGIsE

GR/ECA?

TOMUS

CXXXVIII

(138)

THEODORUS

I N VIA
D'ENFER

17

BALSAMON

E X C U D E B A T U R ET V E N I T A P U D J . - P . M I G N E , E D I T O H E M ,
DICTA THIBAUD,
O L I M VAMBOISE,
PROPE PORTAM LUTETI- PARISIORUM VULC
NOMINATAM. S E U PETIT-MONTROUGE,
NUNC VERO INTRA MO:NIA PARISINA.
1865

PATROLOGLE
CURSUS

COMPLETUS,

SRU B I B L I O T H E C A U N I V B R S A L I S , I N T E G R A , O N I F O R M I S , C O M M O D A . OECONOMICA,

I I N l l l

SS. P A T R U i , D O G T O R l l S G R I P T O R H Q I E
SITB L A T I H O R U M , 8 I V B eilACORUM,

ECCLESUSTICOUII,

OOi AB MVO AFOSTOLICO

AD JRTATBM INNOCBHTll
IU (ANN. 1116) PRO
LATINIS,
ADCONClLll
FLORENTINI
TEMFORA (ANN. 1439) MO GRMCIS FLORUK&UNT
:

RECUSIO CHRONOLOGICA
OMmUM OUj EXST1TEKB MONUMENTOIUIIl CATIIOLIC^ THADITlOiSlS PEH QUINDECIM PKIORA
ECCLESLfi SjfcCULA,
H f l T KBlTMMIBB ACCHBAT1S8IMA8, IBTBB 8E CtJMQOB RONNOLLI8 C O W . . B I I 8 I I A M . 8 C R I P T I 6 G M . I . A T A B , P R R Q U a M D l l . l C C N *
T B R C A 8 T I C A T A ; BI88BRTATI0IHBU8, <:OMMKNTABIl8 VARIISQUK LECTIONIBU8 CONTINKNTKIl I I . L U S T R A T A ; OMNIIiUB
O r K R i t t i e r O S T .8 E M T I O N K 8 QVM TRIBU8 NOVI88JMI8 S J B C U M S DRHBNTIIR ABftOl.trrA8. UBTKCTI8
A t f C f A ; INM4.IBI.8 ORDINARJI8 T R L E T I A U A N A L Y T I C 1 8 , 8INCULOS 8IVB T O U 0 8 , BITB AUCTORB8 ALICIUUS
m m K H T I S U B f R Q U E R T l B U B , OONATA ; CAPITIILIS INTHA IPSUM T K I T i m RITB D1SP08ITIS, NBCNON B T TITUI.I8
8IHOI'1.ARM PAGIfVARUtf 8I1PERIORRM DIBTINGtlENTIBUS 8UBJRCTAMQUE IIATKHIAM S I G N I F I C A H T I B U 8 , A B O B N A T A ; OPRRIBU8 C U I I BUBII8, T U H A P O C B Y P H I S , ALIQUA VKHO A U C T O H I T A T R IN
OBIINR A B TBADITtONKM BCCLE8IASTICAM POLI.BNT1RU8, AMPl.tFICATA
| . 8 BT QlJAftBAGINTA WftfCtBU* BIJB OMNI B E S P B C T U , 8 C I L I C R T , A l . P I U B K T I C O , CHRONOI.OGICO. ANALYTICO,
ANALOGICO, 8TATISTICO, ttVRTIIRTICO, B T C OPERA, HES BT AUCTOHES EXUIBF.NTIRU8, ITA 1 NON SOLUM
8 1 U D I 0 8 0 . 8RB RRGOTII6 W P L I C A T O , ET 81 F O B T B 8 I N T , PIGRI8 E T l A t f B T IMPKRlTIS P A T K A N T OIINK8
8 8 . P A T R E S , LOCUPLBTATA J 8ED P R 8 E R T I M DUftBUS IMUEN8I8 BT G E N K B A l . l B t l S INDICWUB, A L T K U U
ftCII.ICtT HEIIUII, QVO C 0 N 8 I I L T 0 , QVIDOOII ON SOI.Utt T A L I 8 T A L I 8 V E P A T B R , VRRUM ETIAM
VMlSQUISQtlK P A T R O N , ABSQUB OI*LA EXGRPTIONR, IN QtlOIM.IBBT TflBMA 6CRIPSRRIT, UNO
M

i m t u i t i ) c b n b p i c i a t u b ; a l t k r o SCHIPTUKJS SACItit., b x q o o l b c t o r i
gomF E R I R E 8IT OBYIUM Qt)INAM P A T B B 8 BT IW QWB1I8 OFBROH 8U0RHB)
LOCI8
8INGULOS SINBOLORUtl I . I B R O R M 8 C R J F T U R A YBRSUft. PRIMO GRftRSRO*
VftQllB A B NOVUSIMUBl APOCALTPSI8, COMMRNTATI 81NT :
8 ACCHMATI88IMA. CMTBBI8QUB OMNI8U8 F A C I L B A^TBPYJNBRttA, 81 PBRPBNDANTtlR C R A R a C t R H u M N l T l l H T A S ,
C B A R T A Q t l A L I T A B . I N T B B R I T A 8 , COBRECTION18 . 0P8RUM RBCUSORUtl TIJM 1
TVU R1IHEBII8, FORMA TOLOMINIIM PERQUAM Cl)B)MODA SIBIQUB TOTO PATBOLOCIJI OEGUB8U CONSTANTEN
8IMILI8, PRBTII E I I U I T A 8 , I8TA COLLRCTIO U N A , MRTIIODICA B T C H B 0 N 0 I . 0 6 I C A ,
F I C K H T O B i m FRACMBNTOROM OPUBGtlLORUHQOB BACTEMU8 IIIC II.LIC 8 8 ' ) | , Y E L BTIAM
INEDITOBDII, I^RIMIIM AUTBM IM B 0 8 T R A B I B L I O T B B C A , Bl OPBRIBU8 B T M88. Al> OHNE8
J E T A T B 8 , LOC08, LINCUA8 FOBMA80UR PRBTINKRTIBU8 COADUWATOBIIII,
Bt B* IWI0MEBI8 OFEBIBU8 TBADITIOMBM CATUOLICAM CONFLAMTIBUS, OPU8 UNICUIf M l B A B I L I T B B BFFfCIENTIIIH.

SERIES GRiECA

POSTERIOR

1 PRODRIJirr PATRE8, OOCTORBS SCRIFTORK8QUK .. GHAZM AB PHOTIANO AD

CONaLH USQUE FLORETitlNI TEMPORA, ET AMPLIUS, NEMPE MORTEU CARDINAUS BLSSARIOLSIS.

ACCUR

J.-P.

1G E

BllillihceaB c l e r t ^ .
CUR8UUM COMPLBTORUll 1N SINGULOS 8CIENTLI ECCLBSIA8TICJB UAMOtt BUITORB.
r A T B O l O G t A , AB IN8TAB I P S I t l i BGCLBSfM IR BUA8 F A R T B 8 D I T I B I T U B , 4L1AM R E M P B L A T l N A I f , ALIAM BB JtCO-LATIBABn
A M R i E P A B T B S J A H INTBGRB BXABAT 8UNT. L , 222 VOMJtflNtttUS M O l I 8UA STAM8, 1110FBANCI8 VBNIT : BJtCA
B O F L I C I EDITIOMB 8 B A R D A T A R 8 T . PHIOB GRJECUM T E X T D M U t U CUM VRR8IONB LATIWA L A T B R A l . l COMPLKC T I T U R , E T JOi VOI.I2MINA IN 109 T O U I 8 , PRO PBlMA 8 E R I E , NOB E X C E D I T . P08TERIOB VER8IONRV L A l l N A t l T A H T V M
B I N I B E T , I1R0UR INTRA 55 VOLUMINA R E T I N E T U R . SECUNDA 8RRIE3 GH/ECO-LATINA AD 58 VOLDUINA TANTUM A T T I R 6 1 ; D l i M IIUJU8 YER8IO MBRB LATINA29 VOLOMINIB08 EST A B S O L D T A . UNUMQUODQUB VOLUMBN 6 l t A C . 0 - L A T . N U I I 8.
OnUMQUOItQUE M K R I LATIROM 5 FRANCI8 8 0 L V N H 0 D 0 EMITUR : UTROBIQUE VERO, UT PBBTII UUJU8 BRNKF1CIU
F B U A T I B BB5PTOB, COLLBCTIONBM I N T E G B A M . 81VB LATINAI4, SIVE GRJCCAU C O V P A R B T NECE88B E I U T , 8.8 1
C Q J 0 8 0 U C Y0LI1IIIN18 AHPLITtJBIMRM MBCNON BT DIFFICULTATK8 VARIA P R B T l A JtQUABUNT I B B O i l Q U I S T A N t l . i l
U O B T I N T B G B B , *U> 8E0R8IM, COIXBCTIONBM G R A C O - L A T I N A M , V B L EAMDEH EX GRCO LATINE VERSAU TI.M UlJOI>0UB
O L U H E f t PBO 9 VKL PRO 6 FBANCI8 8 0 L U U OBTINBBIT. 1ST/E CONDITIONES FOSTERlOBI P A T R O L O G I A LATINJI 8ERIRI
P A T R E S AB INROCEimO III AB COMCILICH TBIDENTINUH E X D I B E N T I , APPLICABUNTUR. PATROt.OGlA Q U UANUSCRIPTIB
19 BtBLlOTBBCie 0 B B I 8 UftlVERSI QUIE8CENTIBUS CONSTABIT, NECNON PATROLOGIA 0RIENTAL18, CONDITIONlUUS 8 P K C l A L I B O B 8UBJICIBHT0RV BT 15 TBMPOBB 8D0 ANNUNTIABUNTUR, 81 TEMPU8 BA8 T Y I l S BANDANOI 018 MilN D E F U E B l T *
%

PATROLOGIJE

GRMCM

TOMUS

c x x x r m .

THEODORUS B A L S A M O N .

E X C O D B B A T U R E T V E N I T APOD J.-P. MIGNE, B D I T O R B M ,

f l A WCTA TBWAUD, OLIM irAUBOlSK, PKOPK PORTAM LUTETIifi PAUISIORDM VULGO
V**n&
NOMlNATAMi SKU PETIT-MONTROUGE, NUISC VBRO UNTRA MOSINIA .
1

186

CrO

WON-CIRCULATINa

TRADITIO
SJECVLVU

CATHOLICA.
XIII.

ANNUS

1205.

THEODORI BALSAMONIS
P A T R l A R C H i B THEOPOLIS MAGNJE ANTIOCHUE

OPERA

REPERIRI POTUERUNT OMNIA,

QliM

CANONICA,

JURIDICA,

DOGMATICA.

ACCIOVM

JOAMNI8
eoMMBaTAUA

IK CAHOHU

ZONAB

E T

ARlSTElfl

s s . AtosTOLonun, concmonvu
SS.
riTRUM.

tj

in BPISTOUS

CAKOKICA$

ACCURANTE BT DENUO RECOGNOSCENTB J.-P. MIGNB,

BIBLIOTBBCiC CLERI
C U M U U H COHPLITORUH

CNITBBSA,

IN SINCULOt SCIKNTM ECCLESUSTICJI RAMOS IDITOMt.

TOMUS

SEGUNDUS.

YSNBtMT 2 VOUJWHA 23 FIUHCIS e i i x i c i s .

EXCUDEBATOR E T VENIT APDD J . - P . MIGNE EDITORBM,

T I A DICTA TBIBAOD, OLlll VAMBOISE, PROPE PORTAtf LUTETiA PARISIOttUU VULGO
VM.NFER ROHINATAH, SEU PBTIT-MONTROUGB, NUNC VERO INTRA HOBNIA PARlSINA
18C5

TRADITIO
SJICULUH

XIII,

CATHOLICA.
ANNUS

1205.

E L E N C H U S
AUOTORUM BT OPERUM QUI Uf HOO OXXXVIU OOWTMBMTUa.

THEODORUS BALSAMON.
TiieoJori Bi'saraonis, Zonare, Aristeni Commentaria in Canones SS. Apostotorum. conciliorum. et in Epistolas canonicas SS. Patrum *.
(Continuatio.)
Canones synodi Cartliag nensis.
Commentaria in Episloias canonica SS. Patruin.
Responsa ad interrogaliones Marci patriarchae Alexandrioi, ex Joan. Leunclavii
Jure Gr.-Rom.
Meditata, ex eodem.
Ecclesiasticarum constiluUonum collectio, ex Biblioiheca Cbrist. Jastelli.
Epislola de jejuniis per annum, ex MooumeiHis Joannii Bapl. Cotelerii.
Epislola de Rasophoris sea raso indutis, ex eodem.
:

*Tcitum eoDtollmiu eom adlUoB* AihMloal anii it55.

Ptritlii. - Ex Typii J.-P. MIGNL

&
*bS>

951
3
1077
1335
1339
0

C A N O N E S
CCXVII BEATORUM

PATRUM

QUI CARTHAOINE CONVENERUNT.

rtb

(4) 8 0 e ^ ^ ^ * T n o d u s h a b i U f u i l imperanie
tfl 6 ' , * quidem veleri Roma Honorio , ConsUnlinopoli
, <- vero Theodotio Juniore, ducentis eeptemdecim
divinis Patribos ox Afriet el illi subjeclisregionibui
* xa\ ^ Caribagine congregalis. Esl enira Cirthago pars
. Carchedonis; at Carcbedon est pravincia Africa?.
Sk * Africa auteiu in muliat provinciat dividilur qaarooa
cU , una eat Carchedon. Porro in hanc quoqoe synodum
. ! cum Patribus legati a papa Romano miesi conve*
xa\ \ nerunl. Aposioiicam enim aedem Roniauam ca \ . " - thedram nominarunt, quod Petras apostolorum
' , princeps ibi claruerit, Linumque primum ponliflcem
^ - in et contliloeril. Huic aulem lynodo prcfuit
, *, Aureliut Caribaginentit Eccleaia episcoput, quem
. etfam papam nonitaabanl; et Valentinna, prinuB
, \ ^* provinci Nuroidicae, el alii episcopt diiaram
,\ - Ninuiiliurum et Byzacen et Maorilanis el Caeta !} * \ - riane et TfipoUs AnlbypaUans: lia tnnt enira
, , partet Africs. Eecletitt aulem Romanas legali eranl
xat xa\ , xat - EttiiUDUi epifteopui Piceni lulorum profinci;
&*
)
Potenllns Eccle$i, Pbilippus et Atellus presbyteri.
". \ Quioetiam alii diciis Africae provincitt Iega:i
Guill. Bereregii not.
(!) *r
.
Cartbago olim non Grece, sed Latine primo contfiioii el conflr*
tottu* Airicae caput fuii, ul lelaiur divus Aagu- roaii tunt, Hoc Dionygias Eiiguut dieerle lesintu*
siinuft fpiat. 16i. Ilinc plurima ibidem babita - esi iu prafaiione aua ad codicem ctnonum eccleruni ctincilia, ei omnibua Africa provincii* coU tiaslicorum, qtiibua bi etiam comprebcntlunliir,
Krcu. Aurelio pra>ertim arcbiepiacopalem istam dicena, iV# quid prasterea noliiim ttestrm crtdar
tedem ieuente frequeules ibi telebraii tuni epi- vetU subtrahtrg, ttttuta quoque Srdieen$U conciiii
acoporuui couvemua; t quibua eliain ad iiabitien- *lqu$ Afrieani, qum Latin* odita, $ui$ nobii
daiu eccleiaalicaiii in Airica ditcipliuam uiiilli C numitii cernunlur gut dniinct*. Quo lempore io
cau<ne ediii fuerum. Tandeiu auieui pual conau- Grxcum aermonem conversi sunt bi aynodi isliua
laiuin llouorii XII el Tbeodoaii VIII Augnsiorum Carthaginensis canones ineerfiim e*l. Hoc Unlum
viii Kal. Juuias, boe esl, anno 1H>id. 419, lluii5
ceriuni quod Gneee verai arnit anie conciliom
tliud ibitlem cuacilium babebalur, in quo otnne Trullanum a qno, caooue aecundo, io Grscum
anle coneiituii cauuuea iu mcdiuui prolati tunt, Noiiiocaiionein recepli, ft ittiui eliam synodi
el i*g" eoritm pars ayuodaii rorsua auctoriute aucioriuie conllmiaii t a n l : adeo ul ab eo deaittm
cotturuiau. Canone igimr ub iioc concilio touilr- teiupora omiteg bi canonet ta Ecclesla Orleauli,
mw
codex caaenuui Eccleaia Africaiue, ab eo parilcr atquc alil qaivis, obtinuerinl.
yaqae lempore dici merueruni. Hi auleiu cauonea
FATEOL. G. C X X W I I I .
v

1]

. BALSAMON

12

aderant, eoriim locot, qoi in ayuodnin contentre ' ; ; , ;

poterant, impleniet. Unde ci ,
(id eel loci tervaiorum) noraen adepli sunt, a verbo \ " ol . \ , quod et t, aemre ive implere locuin eorum \ f
a quibus iuUluntur. Cum conveuiaaet aulem ty- ; ,
DOiliis,
.
\ , - , 4 (2). (3),
Aurelixt

epUcopui disit

*7

cPoit dicin synodi defliiilum, ul meminittis, bea (4) ,,

titaimi fraires mulit quaiita suiil, dum exspe- j , ,
;
c ciarer.ms fratres nosiroe, qui nuuc ad prseaeo- c ^^
c letn tynothiin legali conveiiertiiit; qtia in acu re- ,
c ferri necease est. Qtianiobrein Domino nostro de * ; c biijuscongregaiioiiiscoiiventu reaiat graliag age- ) 6 . ) \
re; pailiui quidem,ul Nicaenas eynodi exemplaria, c
quae nunc babemus, el a PalribuV consliiuia c ,
luot, partim ei qua? bic ab iis, qui uos prscea- c | , & \

G u i l l . Bereregii notae.
riianiam in trea provincias po*tea ditiaam &**?
Ca*aarin8ein, SMift*nscni, el Tiiipiiaiiam, gfoicraplii testanliir; ac proplerea loia Afrk-jo di<Bc**8ie
oclo coiisiilisse pariilnis, sive piovinciis, Ncliolia
Flet non inept iradidil. Sd ae anli|iia Africas
divisi<*ne mox phira direinus.
()
.
Iti Pariaipnai
eliiioue p'8t hasc w b a , e4 anle
, Prsefalio qu.edam ad c.nirncA ha
behir, bie verbis, , ' \ '^ , ^: tij *6
, &
* ;, C .,
. \ rapa ; ; '.
; 6* , ;
'^, ;
. Piunum uro$ Itabcs; ; '* / ^;
dictivr aniem et genere feminino, Pieeuus; quewud , motium Arimeuum ei Anmenxt : tncolu Piceuu* tt
/, ; , ..,
Armtnui,
ul /fuauoM, Aicamu. Bicentus urt>$ lia\ ;, '. * b:xcvxicp
lice; dictiur vero ei Pottntu, civis Poienttnx$, telut
, <> ^, \
Piceniia, Piceiiiui, Pictntinu*. Scumtum e>t; quud
; , ; ;, >cclo sunt purles Afriem. 1'rima quidem etl qnam
* -.*
Aktxanir et Penlupolu Libyas el detenum

* ,..* ; ';
luanum dictum eoiupUnl. Setuuda e$t
Byiacena;
" , *
lertia tlurihagmenxi*, qua eltum prveuiutlant
ai/ > $ comulalum /(2)
.
Poat basc verba
in codtce Amerbachiauo tdditur, bia verbit, * \ -, \ \ , , ".
: , ;
* , ,, . * *
, , \

titur. Uttndt Piumidiaf dum. teiut el nova; po$tea

MauritauiB
tre*, CattarcHtia,
quas et
Cttturiuna
dxciikr meiropuit i >siut numiiu Ca>>area; Siiifin$ia ejn$ metropolis eti Sinfensa;
el i iugiuua,
qmm meiropulim
habet Tingin.
Veiiini in i>ivi

tniimorum
int\>eruiOTHM Honohi Xtl ei
Titcvdoiii VIII AugHHurum,
ociuvas kai. Jxniut,
Lariha*
gine iit ttcreiaiw
t/aultcie tuusii,
contenteuiiOut
Aurelio papa. *) cnm Vulenno priwm *idi ,rolincta
Rxmidim,
fuxsimu
hccUtiuf
Poieu
Aiigusmu ekplnnauoue l'tal. 5tf quinque laiiluiu D prot>incia> liutw Piceui leyaiv ticUna; Homuuoj :
pariee siTe provinci;e loii Alricae uio3ceti a<lcii- ted H diuttu leyuin AfricuHarum
pruvimtaiuni,
bunlur : Saiictniiinii
ftuiriius
uique eotiegU per
idett, Sumidiarum
duaium, byiaeen*,
ilamru*mnitertam Ajricum
ttoc e*l, per prvrincium
procunnta Stli(en*is, el Canariame, aique TripolUanaf
:
tularem, JSxmidiam,
Maurilamam,
byxacenain, ct
Hcrn Wmenlio Colutuano,
toriunaitano
fccpo/iTnpolitti
constumn. Aug. iu Pai. oli. Toiidoiu
iatu, el casieri* epuc pis procine
procunuLuri$
eiiain reccnseuiui* cau. 1x8 hujus coucilii. Alias humero 21?, neexon PliUtpputi Aselo
prub tern
MauriUiiia iii dv*$ partce divisa eai; uiicie Hulus ttgatii Euie$i* iiomana. Uac txni qam eitam tU.g
Fnilua sex ibi pioviiu-ias iiuiuerat, Per

ptucuerxnl, astanlibui dinconu. fci ha;c quidom vxi

inquit, Afrieaui itx provinciw jactat, ip*a ubt Car
ipttnu cuucitii praeiaiio ad sua acia el decrcu ,
thago t9l i>rocvHsuiaru
JSumiaia, bytucium,
Tri*
ked in uullis e BaltaiuonU codicibua, nec eiiam m
poite, et dum MaurUuHiaf. Uuf. Kcsu ut breviario. Amerbaciiiauo Zouarae codice h.ibelur; al quas
%

Sic eiiam iu noiiua imperii ubi Maurilauia iu 5/tijenum

el Cce9ureum dislnbuilur, quemadiuouuiii
ei iii prvfaiione ad Uus caiionea, qua scx eua.H
iiaiuerauiur. Sic eiiaui ci Nuuitdia poslea in duas
proviticias divisa , vlav, ui cum
acbotia&lc aupra laudaiu Alaabaeua Blasures, Bafeuuou, Zoiiaras altique aaaeruui. Qmueium Mau-

ea Jeguiilur Balaaaioa el Zoiiaraa iu couimuneiu

uirii|Uti prefano;iuiu ad laauuca a se cipusil$
iiisi*.rucruul; qtias ipsorusii praclaiio hn vcrln* defciiiens, , admiliel
alia iultsr ipaam ei verba ^tquciiiia ab Auielio
proluia uilerponi.
H)

Meza Ti\r dptefotcar

fyttpar.

In Parlsien

13

CAXONES CARTHAG.
14
, \ serunl, esradcmquf! <\nodum cnnfii marunl, n
quac ex cadem fonna per omnes clcricorum
;,
c , \ c gradus a summo usquc ad ulliitium salubriicr
c constituta sunt, in medium proferaMur. Ab
uriversa synodo Oictain es(, Profcrantur. >
c , . c '
t * .
Daniel notarius legit :
AoriqJ
ariyror
c Nicasn eynodi professio Oilei seu decreia sic
,
f , ; . * \ , c se liabeol. > Et dum dicerel, Fausiinus Piceni, Iia; , - lias provincuB, episcopus , populi Potcniini, Uo< man Ecclesiae legatus, dixil : c Commissa sunt
, ,

nobis a aede aposlolica quaedam in scriplis ira*

" , *
; c CUnda, proul in aclis superioribiis meniininm?,
, id eal, de canonibus Nica-ae faciis, ut eerveiilur
t ;, &
decreiuni eonim el conaueludo: qeandoqui , \ dem qaaedain onlinaiione el canone obervantur;
, quaedam auiem cousueiudine informata suni. De
, . 1\ bi* ergo in ptiinis, vcsira? placcat beatiiudtni
c , inquiramus; el postea reliqua, quae acia vel iucbo , , \ ala sunl, ordinata confinneniur: ui aposlolicx cac - tbedro Vestrie rescriplie osiendere potsiiis, et
, c eiiiein venerando papst dcciarctis, quod diligen , \ c ter eoruui rccordali sumus; siquidein et aclionum
, capiiula geslis jam inserla sinl. De liis ergo, si 3, \ < cut iiuperiiis diit, qisid vttblne placeai dilectioDi
. c ei beaiiludini, facere debeinus. 5 1 0 Veuiat
Hep\ , , { ergo in medium commonilorium, ui possilis
- c cognoscere qubl in to comprebeiiditur, ul ad
t . - siogula deiur responsio,
, ,
, .
Aurelius dixil : c Pioferaiur commonHorlum,
* ()
* \ \ t quod fratres et comminisirl nostri in aclis nuper
; , c allegarunt, et reliqua coiisequeiiier, quue el acla
, . c et ageoda sunl. >
BALS. Episcopui quidem Aurelianus, oraiionem
1. ,
, * incboaDu, dixii quod Domino Deo pro Patrum
6 ; convenlu gratiee agendaa sunl, ul quae a Pairibas,
qui N^ceea? conveneruni, examinaia et decreia sum,
, quss a Paurbus noslris baberaus, et qua Paires
, \ qui pnecesaere conOrmarunt, id est finua exislf , \ , , inarunt, ei quaecunque iili expresseruni de omnibus
\ qui in cleruro relaii suat, m medium proponanuir.
1

c l

G u i l l . Beveregii not.
nibus BalsamoDis el Zonane edilionibus, necnon D
iti codice Amerbacbiano priinus liujus coucilii
ranon ab bia v*rbis incipil; sed codei canouuin
Ecclesbe Africanas a Justello edilui, atquc etiam
ipsiii* Dioiiyiii Kxigui colleclio iu primo slatuendo
caitone ciini Bodluiano nosCro ins. conveniuiit; ei
recte qtiidm. Nibil eutm a eyncHii decemilur,
uowse eo veiitum est, ubi ', Primut canon
lu bac ediiione collocaiur, quo priiuo decreium
est at Niesena elaluu observeolur.
(5) .
Ad banc vocem in margine
eodkt Amerbackiiani notalur,
, *? \ . Sic
ettJiin Suidaa
>* : . Quas eadem verba ba

beniur el in veteribus glossis verborum j u r i t

ubi eiiara additur, , ) *
. Hoc sensu vox isia
usurpatura Jusliniauo, diceule, , , ,
. Juslin. Nor;ll. 128,
:

cap. 47, et ab Anastasio in Gregorio 2.

ftescripii*

eommonilorm,
niti ad eaiholuam
converiereiur
fidem, eliam extorrem sacerdoiali
e$$e officw
mandavit. Ei iu codice Theodosiano, Commowlorit competenlibui atqut mandalit instrucli. 1. x,

G. Th. de Curiosis. Sic passim usurpatur hoc

cabulum pro liueris sive epislolis, quibus nuiliut aliquia aul legalua descriplura babei, quidquid a se faciendum t*st.

1S

16
THEOD. BALSAHON
Fatistinut autera dixil : Qimdam nobit a papa , *
rrmuiiissa tnnt tntctanda, id est, toiisideraoda, , *
etaiinnanda, discmienda (Latini enim tractaium , , ,
vocant propositum et consiHiira), el 01 serfentur ( NicirDorum cnnonum decremm et conguetudo. \ ) \ )
Cnm aiiieui dixisset ctnoniim decretum et coneue- 6 \
mdinnii, subjunxit, quod qugedam ordinaiione el . > \ ,
canonc corroboranlnr, qtwdapi w o consueiudine \ ,
infotmaia sunt : uipole qnod conmieiudo tempore \ /
srobtta el cnnOrmaia debci obaenrari. Deinde peli- \ ^ .
vinms, tit in mcdium proferrettir comoioiiilorium,
Feu scripiis mandatu* conniifntarius eonitn quae , fna fi dicla sunt (mog enim eral ea, qtiat in \ ( *
f ongressionibug tiebanl el dicebautur, scribere); \ \
).
vel comnionitorium dicil papae
mandatum,* pcr

> " - /

quod in scriplig mandaverat qospnam quteri debe- , *

rent, ul ea scirenl, et nilii! eos ialeret: quod , * * ,
CHI magis verisimile. Adjictlur enini : Daniel , *
nmarius lfgit commonilorium , et qi sequtintor,
fraiii Fausiino, et flliie Pbilippo ei AHCIIO pretby- , \ ,
tcris:
\ ' .
. (6)
< Re* quae v*8tneflde*credilseiunt non lalenl: toa
c ; , orgo ha, ulveatra lllic, vel poiiut quouiam noslra
c ,
tinvobis ett pntscntia, omtiia peragiie; maximc
cumei boc mairdalum nostruni babeatis, el verba \, * Guill. Beveregii n o t .
() xaraxtartvtirra
. Anle hc verba
? .
\ -odice iEtonienai ol Parislensi Balsamonis -
tioue pracligUtir* cfoc. S d . El propotuit (fvasstiongm epitco sallem superflua esl. Nam qiiii liie dicuntur, pi$, qui tynodo provinci* *uv condemnantur, f i Zosimi papa? Kom:ni romroonilorium ad legatos taviujui canonem diceniein* Ptacuii, ut $i quU
HIIOS. Fausiiiinni, Pliilippum et Agelhiin, in praeephcopui actutatur, et epitcopi tua iptiui provxnciic connttumtt
enm judicatirint,
$t gradn SHO eum
g.nti synodo retidenles, ronlineni: acproinde
ad cuinmoiiitorii inlius iuscriplio- depo$ueriiit, *t qna> dcineep* cttnon hte de npptH*nnn perOnent, qns plone sic liabuil, - tiombut couHituit: quem qui chavit, prima. iVf \ , \ ' C<*II<E $ynodi eae a*eruit; nlii auiem iitum, imer
, . Ipaum uaque canonei Palribu$ iVic/ror congtegaiti non iuveniri
foiiinioiiUoriiiin ab bis verbis recn atifterarunl, dicentt*, hnnc tion ent canonem
incipiU Verum imer bxc vo.rba, el ivtiodi KicaHW. ted quiniHW synodi Saidieen$i$.
, alia iutirseninlur, in codice Amciba- Mota iiaque euutrotersia ponularnnt, ut ad pairiurchiano, qnae bic apponantur nec$se est. Sunl au- cha$ ComtaulmopolUanum tciiicet ei Aleiundrmum
ul eorum, quas fn
tem pise seqitunuir, \ < ei Amioci eiinm uriberclur,
$Unodo fticana acia ei decreta mit, exetuplaria,
confirmata, ad ip$o$ mate , \ , illorum iubnripitoue
, \ - rettt. Potita qna$iio oria e$t de epptUwionibu*
cUrxch faclit, qui ienlentia $uoruin epucuporvm
, \ protocanl. El 0$iu$ episcopu* dixit, Quod tne adhuc
, \ 6 \ mqtel tucen non debeo. Si quis fvrie epitcopm, ad
iram cum tit propentus, qnod nte non debet, cilo
, aul vthemenur conira prabyierum $uum aul dittco , num comnwttti, $un itlum eccie$iu arcer* volu* , rit elqua: itqunnturin eo canone %% ut decimtu
. . quartu* synodt Sardietn$i$ ibi expo$itu$e$t. Adlutc,
cum diciu$ canon iec ns fui$$ei Augu*tittu$ epiprojilemur,
, \ '- tcopn* dixil: Hoc eliam nut trvaturoi
Et
, talva diligentiori $ynodi Nicatnm dirqwiiliQUf.
\ , xnitena lyuetius dtxil, Oimwi quw *unodo AtV^we
ttffit nubit ommbxs plucem. D.* hie ^tiifiu
. )\ durtia
, ctah*aimus vi< Jo;nnes Rudulpbu^ WeUU-nius,
^<. "; qui ea x ma. Anierbaclii < Uecripu, nrcle
, . ' observavii, quod a poleii<>hu*.is, sive iia quaa
, , eeqtiunlni', reipga noii diUerutii; n8i qaod foiic
is, qin iitrumque coiiiiiienlai iui ctMigtssil, alie , . ruiii Zouar* boc lococoiiiracitnu dedcrii. Vont Ux
, , - in eodein codice sequilur sclioltuiii iiud Z<iuara3,
. \ quod iiiopil, . 514, quo
; , liiiiio reptiiilur
- .
,,

CONC. CARTHAG.
xx\ > canoiuini qtue a<l ma]or*m confirinationeitt
f , - < pr&sonti fommotiiinrio inseruimus. Sic enini
c . dixeroni, fralret, qui in Nicaena syno.lo iuere,
c , \, , c quando de epiicoporum appellaiione scntemiaui
f * lulerunt: Placuit autein u l , sl episcopus acctisac " , , \ c lus fueril, el propri ejus provincix coiiRregali
; episcopi judicaveriul, el ipsum e gradu suo mo, \ < verint, cl fisiitn ait appellare, et ad bcalissiimuii
, \ \ 4 Romse epiicopum confugere, oi ipse euui audiii
c , \ c vnlueril, ei aequuui exiMimaverit ul reiiovcmr
) , \ examen, scribore dignciur ad episcopos qui stmt
, , c in finiliina provincia , ut ipsi diiigenler omnla
c < inquiraul, ei;ex vero el quo peraganl. El id^o
, \ - c l i quis rogalcausam suani rursui andiri, ci epif , \ . , c tcopuin Romanum eua supplicatione movrril, ut
, < a lalere suo legalum miual, n sua sil poiesiate,
f \ oltcia ', c qnid velit et quid ineiius exislimet. Et si dec.revct , i rit miltendos esse oliquos, qui proegeuleg cum
c , , \ epitcopis judicenl, aiictoriiaiem ejus a quo niisti
^. \ c auiit babentes, ejus relinquaitir juJicio. 8tn at , t tem ad lerminandam litem epUcopos euflicere
., pulaverit, faciet quod prudcmissiiuo ejue con ;, % J . < eilio visiun fuerit.
r } , ,
t .
. , ARIST. Si cpiscopum episcopi deposueritti, si
ad episcopum Romanum appellaveril, bcivgne
' , audiendus est, rescribenle aul jubente episcopo
, ' .
Romano.
\ , \
Ei liic canon, quemadmodum canon quathis,
, *- C Romano, quem epiecopus depogiius appellal po*
leslaiein 5 1 1 dat, aut iuoa niiilere presb>teros,
, \ et cum opiscopis episcopi appcllanlis depositiouem,
* - de qua 111 appellaiio, ab ipsii jllaiam eiamitiare,
' - aui ad vicinos proviticiae epUcopus scribere, ut
, ab illis illa qaae ad Ecile&iaia oertiociil obser ', \ vcntur.
.
\ , ';
bif leciis, Alypiug Tag.iglen*is F!ccloiiu2 epi* , - scopus, Numulicse provincia* legaus, dixit : Do
;, 11\ c liocjamei \n superioribus ^ynodi noetrac Iitierisre - s ripsimus, ei id nos scrvaiuroe profitemur, quod a
, t Nicaena synodo decrelum cst: mc lamen adbuc
c ; * movel, quod dum velera biijus synoiu Nicxua3
, jy emplaria consuliinus, ea illic, nesclo qua ratione,
f -, nei|uaquain
nequaqus invenimus. Unde revercntiam tuam ro c gatmie, tanciissime popa Aoreli, ui, cum Nicaena*
t , , synodi aiilhentica Conslanlinopoli esse dicaniur,
aliquos cum sanciilatis veslras liitcris iniilere di , i gneuiini: el non soluni ad ipsum ganolissimum fra
; trem nostrum Coitslanlknopolitanum episcopmiH
\ ; - iged eiiam ad Alexandria: el Amiochke vencrabiles
gaccrdoles, qut nobis banc synodum ctim su i , \ \ i rum litierarum obMgnationeinillant, ulo:nniA da ;, f binc dubiialio lollaiur; qnandoquidem ba?cha, i : |
* fraler nosier Faugtinus aliulit, non invenimus. No
, c tainen, ut ante dixi, lamisper servaluros, doncc iu \ f legra el perfecta exemplaria vciicrim, proirtemitr*
;. ^ ; , feiendus cst aulcm liiicrib nosuis ciiam vencra1

1 9

THKOD. BALSAMON
*
l>'H8EcclesixRomawfpiwopa Bonif^iu8 utipt * . " *
qooqee digneiur ad m^moraUi EcdesUs atiqaog t , ,
mktftre, qni e*d*ro extmplaria, Jaxta illa qn* ab
, .
tpto tcripla tunt, ifferanl. Nunc auiera dictat Niac- < \
ntynodi qacliabemttt exntpltritaclit iiliscon- c ' ,
jongeinue.
; , * * t . , , ;
.
Paastinus , JEcclesi Romans legatnt, diiit:
; Vettra tanctitas nollum Romantt Eccleiia; facil pne otv f judicitim, de boc eapilulo, eive de aliit : ', \ ,
qoandoqaidem censuil frater no&ter et comniini* \
sler Alypias dubiotetse eanotiet. Sed b*c aanctit- '
c eimo el beaiitsimo papa nouro scribere digneroi- . ,
< ni, ! sic, com vesira aanctitale inlegroa canonet \
conquirent, |de omnibus decrftis iraciei. Sufficit
, \ ;
t enlm ul, qutmadmodnin vestra aanctiUi apad se
tracui, ste el ipae per seipatrai conqoirat, ne in- t .
ler Eccleeias aliqaa conlentio exoriaiur ; ted potiut * fraterna dilectione cooiulatlt, eo reacribente, qeid
, \ * ,
melius obsenrari dfbel.

, , .
Aureliu* tpiutpus iiiit:
'
t Preier ea, quse in aetit propottiimut, neeesaa
,
t e>l, ol litteris qooqae noeirc parriutii sanclltti- c \ mo fralri nottro ei aaeroriim commioliiro Booi- 4 ; xa\
faclo omnia, qa traciaimit, pleniaaime iigoi6cen- 4 , ,
tnr. Anergo noalra omuibot placcai conaeqaenlia, < ^
06 oinniom ditramat.
< ,
,
5

fi

Uninrta

$tjnod*$ dixlt, Ptaeet.

Novalut tpisfopos, MauriUnic Siulenaia legatut,dixit: Meniiniinttt eqoidem boe fotnmoniio4 rium de pr8l>ylerU, el prlerea de diacoiiit l rt roe conlinere, qnaliter debeant a propriit epiaeo pis, VCJI ab iis qol sunl fiuilimi, aodiri; quod iu
Nioena tynodo nfqnaqoam legioiat. Propterea id
jnbebil vetlra unctilas lgi.

eTxtr*

%6*

,
,
4 \ , ,
4 ix axcot4 ,
*
4 .
Aureliiu epitcopns dlxii: 4 Goram legatur boc qvo * '
qoe quod qiueriior.
4 \ .
D*niel notaritu fepl:
jy
^
'
De appellaiionibut avtem ctoricnram, hoc eti,
4 , * ,
minorit ieci, cerla eat tynodi rftpontio: de qua
, 4quidVelititagei^iatrendun)exit4linarout,quODiain
4 \
tic dl min tat.
, .
5 1 S 0*' * epitcopM dlxit : 4 Qood tne adhttc
4 movei, Ucere non dcbeo. Si qais forte iracnndus . episcopiii (qnod eaM non debeu) acjrertiit pretbytcv , ,
rnm vel diacoiMim euarn cito vel etlara aspere mo- ,
4 iut,eiMnapropriae4!clefia gegregarevolfierll, pro ,
fidendittn 4, ne sino cansa e o i M l e u i n e l u r , vel per \, ,
d a l c o m m a n i o B e i n : babeat trgo potetUteni 4 *
ctvs flniiimo* fjecedeiidi, ut caata ejut andialnr 4 \ , i ti diligenlbis i n r l o l o r . Ei enim roganii audienlia
, \
eai denegaoda : quki cH iMe epiacoput, qui
. t enm, site jare ivt injuria, cjecil,reio discuti pa *

8 1

W CONC. CARTHAG.
S2
< , , c ttenter feret, ot vel coanrmcHar vel corrigitar
, |), c ejus aeateBiia, et cxtera.
\ ,
,
1. xat ; ; ARIST. Presbyter et diaconut segregatue, liber . \
Utero bibet ad viciiios appellatidi Qtiiuetiam
6 qu! segregavit, aeqtto aniiuo ferre debel quod
.
conOrmalum fueriU
4 \
Hic canon confusioni ei tcandalfs orcnsionem
. pmbei. Nam clericuia a auo cpiscopo deposilum ad
'- proviucia? i&lius metropolitantiin confugere el ap
^ xal pellare Juslum eei 61 canonicuin : niclropoliianoau \ , lem absenle, depositum viciuos adire episcopos,
, - eoeque episcopi ipsis non subjecii examiitaiorc
; , \ con*liiuere, a rattone alienuni est, et tumultus cau sa. Idcirco iiaqae non universalis Itabeiidus esl hic
-, , \ - cauoti ei lo aliis valens dioeceeibus; scd nl particu. , \ larii in Carikaginc ei Africa.
, * ,
.
Kai >,
Ei his leclis, Augtistiiina epiecoptis l&ccluei* Hrp~
; ^ ponenait provinciat Nnmidiae dixil:
;
noc qtioque noi servaturos proAfcmtir, salva ; ,
c ililigcntiori Nicacuae synodi inquisilione. >
>
Aorelius e pificoptta dixil: Si prarteroa boc quo \
, f quc vnbis placet, itl rosponsioneowiiinui veatrum
dilcnionis conflrmatc.
.
; * Univcrsa syno^us re^pondil: Otnnia qn.T tti
- raena synodo coiistituia snnl tiobis omuibui plat rfni.
.
Jitcimdus epiucopiH KccleKie ^..*, 'f^g.tt.ts
*3 ; ;
, ^ prorincix Byxacena?, dixil: c Quod a Nir.rna synodn
coiistitulum esi, aequaquam polcsl ab ullrf eub wli.
4 ; ,
Fatisttnus cptsOpus Ecclesi Rontan logalua
dixit: Adliuc ex vesira saticcilatis pariii quidni
J i i ; *;
sancti Alypii, pariim vero fralris noslri Juctindi,
; ',
', profeseione, quaedam credo infii mari, qusDdam vc , , ro confirmari: quoJ uon dehel csse dubium, si ip.si
c canoties bubeantur.Ergo,tU nobiset voliis pluoct,
*
. , c adsaiiclissiintim et colrndissimum EcelesiaB Ro mana) cpiscopum vesira sanciiias refenvdigueiur
xal \ , t x%\ - lel ipee, quod sanctUsimus Angnsiinus decerno
; '^ - re dignatus eat, uiruinque pdesit cons derarcNam
, \ :, \ 61 boc concedentlum es( ei sikinliim, de appellatif^ , f nibus scilicei inferiorisgradus : sin auteai de boc
* \ - i quoqtiecapite adluicdubiuin eal, bcalae sedis rpisco.
\, \ , ' \ t potn debcrc sUituerc, ai bocqiiidein incanonibus
invciiiri admilierc poicsi, csiaiquum.i
t *
/ \, \ \
* , .
BALS. Cuin Fau>liuus veteris Rmitaitx legaius
.
qiKTsivisset, ul de qttibtisdam ecclcsiasiicis quyesiio' ; nibus iractarclur, prout illi a papa nianiialuui fuerat, Aurelius eptscopus boc lieri permisil. El cum,
,
. Daniel notarius commouitoriuni iegere cu?pi?sci,Zo , $ ; siiuui cpUcoptis Uoarje lcg^lb dixil : Non lalent,
D

8 3

TflBOD. BAI.SAMON
81
koc est uon igooratur, qua vobiga sede apostolica ',
ttatidaia sunf, ei examiniri ea debent, perinde ae , , ti tyaodiia Roro fieret. Nam per vestrum legalo- ,
ram pra-gentiam gynodug illic baberi videiur. Et ,
autlm propotitut est quinius caiion Sardicensit
, \
tynodi, ui qai forie eeeet Palrum Nicaen congre-
gaiorum: etcuin oriaegg6513dubiiaiio, an igNicae- . \ t' .
n gynodi canon etsel, Alypiua epiecopuadiiii, quod , neceseariam quidem esaet euro servari. Sed quo- * \ \
niam in librig GraecU, qui acla Nicxns syoodi cou- ,
lineni, non invooitur, tuadeo, Aureli, ad episco- *,
puro Coii8laniiDopolilanum,Alexaiidrinttni ei Amio- \
cbenum gcribi, ut qo illic gunl prtmae synodi ar- ,
chetypa consulant, quo proferaiur bic canon, et ,
dubiuui solvatar* Quse porro in eo dechranlur, ser
, , veutur, donec fuerii golutum dubium. Hoc ipgum \
autero eiiam voluit a Romano papa fieri. Hia vero \ ,
eic diciig, Fauslinug Romae legaiut dixil, nihil ab- , *
Mirdi dixisao Alypium : nam papa quoque voluerll , Ectleaiaruru conienlionein solvi el reaecari. Placuit . \
ergo ec epitcopo Aurelio boc Ueri, sicul et univerga , kynodo. Pogtquain auiera hasc perfecu suni, a Na- .
vaio eplscopo ei aurhania lcgalo qujegitam esi, '
quomodo ei a quibus debeani clericl judicari, et , ' ' *qui ex jtidicaiig a proprio epiacopo provocant. E l , respoitdii quidam epitcoput, cui nomen erat Osius,
Quod uie adbnc inovci, tacore non debeo, ei caue- \ .
ra,qua sant canone USardiceneia gynodi, quae eiiam \ ,
\ , illic otposira gtmt. Hi ilaque iracUlia, dixit Augn
, debere bunc canonem gcrvari, si galva inie- Q ,
rirn diligefiliori Nicaeoaa yuodi iuquisilione seu exa- ;, \
linalione, ejut synodi esse consiarei. Reliqui quo- , \ , qne Palres, quac in Nicacna gynodo conslituta .
aimt oinnibug placere dixcrunt, ei in posieratn \
" ,
acrvari inviolabilia debre. Quaere eliaui quai in
*
tjuinto canone Sardicenaig syeoJi a nobis scripia
\ . \
kiinl.
, , *
,
. \ \ ?| , \
\ , \
.
%

ARIST. Quandoquidero non inventa sunt acia

c concilii Nicanui gcripia, digneiur episcopug Ro- D
i niantig ad Cotigiaiitinopolliaiium el Alexandrii num gcribere, eaque iude accipiat, nobigque
repraeeiitei.
Cum legaii in bac syuodo a papa Romano mi*si, proferemeg canonein a gynodo Sardicensi editum,de eoquoJ depogilug Romanum adeai epiecoptim, ul a Nicacna gynodo decreium, congregalog
in Uibac gynodo Pairea eum ui Nicaina? gyoodi canoneiii confirmare postularenl : quoniam bi, an a
concilioNicaenoexpogitus fuii,memoria non lenentee
ged nec qua? Nicaeae acu gubscriplaque ei conflrmata sunt, profrenteg, dixerunt ge iguorai c ; digiium pra?dicarunt , m Roinaous cpiiiopui ad Cungtaalinopuliiauum cl Alcxan-

. \ , ' \ ,
\ , \ . >
01 ' *
\

" ,
, \
.

\& \ ,
, )

, Jv, '

2 5

1 CONC. CARTHAG.
J6
f*i*vKwv<rtevt vo irfX*)c xat tiv', drfnum milleret, elal> iit eonSrmaM* Nlc** cno.
**\ * - ne* acciperet, eosqoe fpafs notoi faceret. Sahem
, . auftero Ulero canonem, usque dnm verisaima et flr , \ ma synodi Ntenae exemplara reciperent, obtine , ro voluerunt Et ab Hs etiam bic ponebatur primus.
\ \ * At posiqnam isli canones ari ipaos ini*ai fuissenl,
et * sanclo Cyrillo Alexandri archiepiscopo, el ab
Atlico arcbiepisccpo Constantinopolie, et in iis non
:, \ * inveniseent canone sanciium, quod Romanus epi, \ - scopns auos poseel miilere clericos, et per eos*pi ' scoponim deposiliones. instar ejus ad qiiero provoca;, \ * tiir, examtnare; ad Celestinum lune temporia
, Romanorum civitalis papam, ne poeiea i u vellet
' , facere, scripierunt; nec amplius clericoe euos ad
&; , episcoporuin senienlias el depositiones examinan ^ mUteret: ne fumosue MUiidi frsltt Chritll
\ * Ecclesiam introducerelur.

.
Aurelius epiuopui dixit:

c Qnae veatro dileciioui olim a nobia oetens a snnt
*
exewplarla eorum, qu in Nicaena synodo con

eiitma eunl: qiiin et quae a uoslris prsectpioribus

* t
alulariier
secundum ejusdein eynodi formarn, el
\ * qtia prxterea a nobia jam ordinaia tuut, legi et
\ i actis inseri nuuc adtiduidf.
,.
Ummr$a tynodm dixit:

elx* 5 1 4 Exemplaria fldei et decreia Niaen* aynodl,
\
, - C quae nobis olitn per Caecilianum vetrae aanclitatii
> praecessorem, allala aunl: praeicreaet l i ^ con \* ; aequeiilia hiccoostUiiiasnnl.el iiuiiceitaincommu , \ i iil contentu a nobia sunl decreia, his eccleaiasll * , * cis aciis inserla maneanl; si vestra scilicoi beati-.
, c ludo, nt ante dictum en, ad venerabilea E<xlcsia, , c rum, Anliocbena?, Alexandrins ei Cousunlinopoii , , - tanae epiacopoa dignetur scribere.ul verissiitia Ni , \ , - ccsna?$ynodi exemplaria cinn propriaruin liuerarum
;, obaigtiaiione miuant: quo veriiatDmaniresiata ba?c
* c captta, qusein cotiimonitorio fraier ei coepiscopos
- Dosier Fanslinuset compresbyleri Plitlippus et Aselc lussecnni attulerunl, vel illic invetua a ttobis con ,
, iUrraeiiiur;vel ti non inyenia fuerint, roacia adbuc
c \ synodo de Us rursus iiiquiramus.
; \ " , , *
* , \ .
t

ZUNAP. ,
; , . \
<, ,
, *
. .

; \
*Af 3

ZONAR. Commemoratns quo<|ue canon, qtiasi

iuNicsena oecinnenica synodo cdiiue, promulgaius
esl. Quaro illmo Auguslinns episcopus, si quidem
IIOII umissa inlerim ditigemiore iu Nicxnain ^ynoduin inquisilione ejus esse conslaret, servatidum
proposuil ac reliqtii quoqtie syuodi Palres, qna?cunque iu Nicaaua synodo deihnia fueranl omnibua accepia esse signittcarunl. Deindc ediu in K i caena pyiiotio fidei profesaio reci:aia esi.
Daniel noiaritu aynodi NicaRiios confewionem
fidei eidecrcta cjtis in synodo Africana Iegit:

2S
TIIEOD. BALSAMON
'
kr Nmaia

Confiuh fiiei Nicmna sgnodi.

c ! , ,
Gretlimue io vnuiu Deuni, Patrem omnipoleuletn, omBiuin visibiltum cl invisibtliiiin facioretn : et *
lo unutu Dominuiu Jesum Cbrielunt.Filiuin l>ei, uatam . OcoO,
, '
de Palre uiiigeitiiuin, id eil, ex substaiiiia Patris,

, , ,
Dfuin ex Deo, lumea de lumine, Denm veruni de
Peo vcro; geuiiuio, nou facium, coneubsunualetu ,
Pairi, per qtiem omnia facu suul, eiqnte iti clo, , *
1 qtia? in tern ; qni propter bomines H propler , \
iiosiraii) saluieiu desccudii, ei iucarnalii* e*4 el
liomo factus, el passus esi, et reaurrexii teriio die. , \ ,, \ eiascrndii in ccelos, et sedfl ad desteram Palria, et , , \ ,
venlurus esi judicaluin vi?oa et tuortuos ; el io \ , \
Spiriiuiu ganciuiii. Eot aulcm qui dieunt: Eraiqoan- , \ do non eral, ei priusquam nascerelur noo erat, et II \ .
qtiod ex non eisitieiilibus faclus est. vel ex alia . , , \ \ subsiantia vel etseuita esse dueoiet,veJ maiabileit) , \ ,
ci alierabiletn ease Dei Filium; eos anaiheiuatiiac ,
,
caibolica ei aposlolica Eccleaia.
\
,
Similiier ei dtcreta Nicraae synodi in 20 capftu \ !
lis lecia sunl. Pneierea qu& itt synodii Africre tan- *
cita aunt prauemibas actis ingerta decerntitUur.
toic
.
CANON I.
'.
t Quare quas In Nicoeiia synodo consiilaii sunt, "
t oinntbus modis observabuiiiur.
.
87

Aurelim

ephcopm dixit

ttxs

f Haxlla apud not babenlureietiipiaria atatuto- ^

*
c nnti <} lunc Paircs noslri e Nicacna syiiwlo o ,
t ctun dciulerunt : cujus typiini genramia ea qtue * ,
seqmiiiiur, et a nobU couMiiuia tunt, couflrmata *
servcMiiur. *
, .
BALS. Leclo taacto symbolo, quemadmodum in
.
,
prinia ayuodo compositmu eti, giiniliier ti 20 ca- , ;
nonibus ejusdem tynodi; et iis praterea, qu iu ' , '
Africa consllima fuerant; et illsesa aervari qiisesy- , \
uodatiier acta ei pronuuliaia suiit decerueiitibus,
diiit Aurelius; quoJ exemplaria eoruui quas Nicaeas , .
loiisliiulasum a P a l r i b t 5 1 5 Airicania buc delata,
>ic sc baber.l ut lccia euiii, ei bit consequenUr agt H decerni debent, qiiae iis congrueoter edi oporlet , *
cl confirmari, uideiuceps quoqne ser?eulur:

/\ \ , ' \ tlc
.
LONAft. Quod vero ait Aurelius, ejoamodi eai: D ZQNAP. *0 , , .
Suiii apud nos, inquil, exemplaria eoruro quae * ,
nunc lecla siint, quae Paires nostri, boc est, epi- , ,
fcopi qui anle noa fuenml, tiuic cum Nicsna sy- , *
nodus congregaia esi, aitulcnint. Erant siqiiidem , ,
in illa synoilo, ul probabile esl, Africani qaoque * ,
^piscopi. Si sic se babeut, videlicct, m lecia sunt ( \
<adhuc eiiiro de iis dubilabanl ; ac propterea a , \ , ,
pairiarchis poslulavcrunt, qiicmadmoduiu diclum
*
est, ul ad eos exemplaria ab ipsis conflrmata mil- )* *
. ierent,) si ea quoquf, qu a nobi* consiitula soni, ), \ , lypum illoruui serveni, cl cum iliis congruaul, rala .
tonserrabuntur.

IN CAN. CC
. , ,
'
, .

\ , \
, \
.
*.
,
,
,
i * c c . c \ c
* ' , ,
\ , \ ; , / .
\ .
.
:
* , , , 4 *
c ,
. \

,
, ,
, * ) ,
. , ,
,
, ,
, . & ,
,
, , *
, \ , ,
, * ,
\ . \
, , , \ , \
, ,
.

rC. CARTHAG.
30
AR1ST. Exemplaria eornm qtiae Patribu
cawig viga gqnt, qua-qne Patrea noalri ei bae
aynodo cum ipeis detulenml, observeniur.
Quae a sanctig Patribns Nicap coaclis priroo
tradila fuerunt et tancila, bc eiiam lynodug
conflrmat el senrari jubol.

. <

?
, , (
*
, * , \ .

ARIST. Nulla i Trinilate differenlia cognoscit lur, a u I docetur secundum Palrum Nicaenoram
t constiiuiioncm.
Sic accepimus, sic genlimng, nullam differenliam in eaucia TrinUate scire aul docere: ged
eam ejusdem esstnlise, ejugdem potentiaa, et ejuadcm boaortg agnosccrc.

39

CANON H.
Deo voletite, pari tonfasgione eccleniaslloa fldeg,
per noa iradita in bac inclyia congregafinne,
' prlmum est confltenda : imn ordo Hictoiat giictig cam uniuscujusqne et omniwn bhnul con sensu aervandns eal. Ad conflrmaitdag autxn
fralrura el coepigcoporutn noairomm ntiper
ordinaiornm m>nte*, b*c arfjicere oporlel, qu
firma consiiiuiione a Patribus accfpimna :
qtiare Trinilaiis, ideei, Patris,ei . et Spi rilng sancli uniiaiem qoae nullam habere
riiflWentiam gialititur, in noalris meniibus
consecratani delihemne: et sicul didicimus,
iia poptiios Dei docebimtie. Sintiliter abomnibug episcopis nnger promoiia elare dicium
fuil: c Stc suscipimoa, slc teneroug, tic docei mua, fidem evangelicam glnoul cum veatra
doclrioa gequenUw.

B.VLS. Dicuiit Patrct, In hac congrtgatione,

primwti quidem fldem ecckgiagiicam eonfltemur,
scilicet quae a Odelium Ecclefiia rreditnr, q per
nos gcilicel cpiscopos iradila fuil: deinde cccleslaelicuin ordinein eervare coneiiniimus, unoqnoqne
nogirnm ei rei el simul omnibug asaeiUifniibug.
Ad frairum auiem nogtrorum et coepiMopornm
nnpcr ordinaloriim mentem conflrmandam, adjicl
oporiei qu a Palribu* noglrig,'boc egt, ab antiquig
cpigcopi, ilrma ordinatione, gea nt flrmum et
certum cannnem, accepivnug. Ei gialim gubjiofnnl
quae acreperuoi, gcilicet de Trinilate, qnod Trinitag nnllani babeai differentiam, id egi, nfliU imer
ge diffrrunt Pater, cl Filius, et Spirilitg sancius,
exrepiU gcilicel iiniiigcujiigqiie proprietalilm* :
gfd uoitag ipgig siatuUur, nimirum quod Creg
pergona? iinum gini, el ubgtaniia et gtnria el poltnlia. Et gic fidem noslris menlibus roiieecratam,
id egl iinpreegnm, el deflniam cogiiogcimug, inqoiimi Patreg, et sic populog doceblmug, quemadmodum docti guinug, eTangelicam doctriiiam gequeotes.
r

T Q K O D . BALSAMON

Sl

32

KANON r .
J7epi irxparalac

*!***"
icf \0 *
; \ , ,
4 ,
4 (
4 , ; \ ),
4 \
\ ; ,

!\
4 ,
, \
.
BALS. Hic canon vuli omnero exercere virlutem, ^ .
qoi tancia mygteria conlrectanl, epiacopog gcilicet,
gacerdote g ei diaconot: et este continenleg, non , ^, \ ,
per totam temperatiiiam , ged in orani faclo et , \
opere. Sie enim. inquii, a Deo exudientur pro . , \,
popnlo precaniea, et revwa ogrendcnt te ea aer-
vare quae a sanctis apostolit iradiia gunt, et ab , \
aniiqua, liiteria non iradita, cccleslasiiea cootue- , \
ludtne.

ZONAR. De illornm qnl gncrig inlliati sonl teinZQNAP.Dcp\ \; (
pemnia coniinenfiaqtie bic eation diggeril diceng, ,
treg ordineg, qui tete gua ipgi profeegioiifi cagliuti ,
addixere, epiacopog tidelicet, presbyterog, el levi- , ;
Ug, boc est diaconog, oblaiionibas Deo dicaiit, glve , , ,
Incrnpnlo gacriflcio, quod Numini religioge offertor, ,
tninigtranifg contiuentiani in omnibug gtrvare ,
oport>re. Neque in tina quidem aliqua re moileralog pgv , \ \
t*ge, nulluin vero vlcigglin reliqua viige ralione , . *
delacinm adliibere, ged Iftnperaniiain in omnibug , ,
aeciari, hoc egi, omneg numerog viriiitlg implere, , , \,
at qu a Deo simpliciter, boc esi giue ulla trepi- ; & , daiione, aui basgtiaiione pogialant, consequaniur. \ .
Sooi bi namque inier Deum et honilnes interceav \ , I
goret, qai Niimen ceterU bominibug concilianleg \ \
fldetibug galutem, utiivergoque lerraruui orbi pacem . , .\,
rfepogciiitt. Si ee Ifiiur in omni firiutiim genere, , \ ^ , inqtiii, exerceant, Deuntqod proinda fldemer allo- \ , ^ quaolor, iia prorgug ab eo qua* poetulaverint, , ;
iiiipeiralHint: at gi libere loquendi iacuhale ipginiet \ *., degtiiiianiur, quo pacto deprecalorfg muiing obire , \ .
pro aliig queani? Proinde hac raiione, el q-ue ab 1> xa\ \
apogioiig tradiia, cl quae antiqui temporli congiie- \
ludine bucusque usurpala gutit, boc esl, tum
.
ea quae gcripiig legibug , tum ea qooe gine gcripiig longa ei antlqua contueludine coniiueiitur,
gcrvabirous.
5 1 6 CAMKN ni.
Di coniimntia Aurelius tpiicoput

ditit:
c Ciim io priore eynodo de conlinenli* el cagiiiaiig
c modo quaerebaiur, plactiit, ul bi Irta gradeg,
c qul vinculo quodam catliiatig per congecra*
c tionem implirati tont (episcopi, inqoaro ,
c pregbyter! *t diaconi), uttanclos ep*scopot et
c aacenloies Dei ei le?iiag et difinfs gacriflciis
minisirantea decel, in omnibug contlncniet
aini; quo poggioi quod a Deo simpliciter peiunl
c impeirare : ul et quod per aposiolot Iradiium
c et ab ipsa aniiquitate aervalam eel, nosquoque
c tiroiliter aervemus. >

ARIST. Epiecopug et pregbyier ei diaconug caguig

4 sit et couiineng.

. 4 , \ , \
, \ ,

CANON IY.

'.
; (7) \ \

Placet, nl episcopug el preabyler et diaconug, et

Guill. Beveregii no'.

(7) tra .
In Balgamonig ei .
Zonarse commentariig anicbac impregsig, necnon ,
in todice canomim Ecrlegiau Arricana^, pr.TRens ', "
bic canou boc modo lcgilur: Tlt(>\ ; ,\ ;, \

34
33
IN CAN. IV CONC CARTHAG.
, omnet qui uera conlreclant, lemperimte
custodes, feminit absiioemt. >
;;*/ .
BALS. ti ZONAR. Prscedcns qoidem canon de
. \ ZQNAP.
*\ \ - tpUcoporum, presbylerorum el diacononim conil*
, neniia ditscruil, bic vero sptrialius de trmperaiitia
. el abaiinfnlia a feminis. Ex liis aatem cattoiiibus,
, , ' et maxiroe prseeenii, Romani, ei quoiquot sunt
, efusdem cum illis eetiiciiiis, opinaniur, ne preaLy ; leros qoidem vel diaconos po<se legiiime cum
, ' elvai. ( uxoribus coujungi : eed cos conjngii experic* re*
\ . manere debere. Falluntur atitetn eiiam in boe,
, ;, \, quemadmodum et in aliis. Quintus enim canon
saucloram apostolorum, Episcoptii, inquii, vel
. \ presbyter vel diacomis siiam uxoreni pieiaiU praetexiu ne ejicial.
Et forlasse dicet quispiam,
qnod
\
*



"
"II
"
l
~
g

'
*
t
; etiam apod nos epiecopi uxorea noii babeul: ted
, ' boc consiiiaiutii eat a Pairibtit sexla, ut diciiur,
; aynodi, dicentibui in canone 4 : repugnantea
* , iis, quse ab Aposlolis con*lUula sunt, boc dirimtis:
\ aed salutls el ad meliora progressionis populorum
, coram gerenies, ei ne deuur occasio reprebendendi
. aacerdoialem consiiluiionem. Eadem aulem syuorius
caoone 45 preenteni canoneui inierpre' , - 5 1 7
\ taRir, dicens : a presbyleria el iliaconts vel sub diacouis, ut a propriis uxoribus abttincant, exigi
* \ - leinpore contrectationis sanciorum mysterioruin :
, - 6t subjungens : Quod si quit ausue fuerii prcsby*
teros tcl diacouos fcl stibdtaeonos legilitnat uxoiis
\ ;, . conjumlioiie et socieiale prifare, depotialur.
\ Canon quoque 70 prsesentis syuodi convincil fca
. liiios dc bac re niale seiilicnies. Dicil eiiim :
, \ Placuil, ui presbyleri ei diaconi et cpiscopi secun \ \ dum proprioa lerminos eiiam a stiit uxoribua
. ; abiiineani. Ui ex boc osiendatur, et episcopot l
presbyierou ei diaconos cum uxoribua viiissa. Nee
\ , \ probibuil eis synodiis cum ipsls coHSuctudioem,
- nUi secundum proprios lerminos, id est, iu pra>
, , , titulis uniuscuiusque vicia diebui.
.

, n

(8).

Atlera

interpretalio.

feminis absiinere, non solum eos qui sacris

G u i l i . Beveregii n o l .
, . " ' ,

atxrfii. Fauiinut ephcopu* Eccletia Poientia, pro Hinc apud Romanot obtinttit, ut neqm pretbgter
%i*c\m Piceni, legaiu Hontana Eccluict, dixit:neque diaconut in Ugitimii HHptiit vertentur. Uoe
Piacm i epiteopm, pre$by(er et diaconus. et om*e$
auitm et e %equent\bu% canonibn* manife$iiug * vadit.
tai ia{TAtu$Hla conirectanl, pudicitia ctuiodis ab
Rotc enim $gnodu% kgitimum pretbyleromm et
uxohbui $ abtiintani. Ab unwriit $pi$copi$ di-diaeonorum conjngium prolt*bel, co.itrudueu* ,
cinm e<l, Plucei, ul omne$ puaicuiam cuitodiant,
qui iwtulyent $uaatji. legiiimo adhuc comisienU
* aUare acc<dt*ul ttl illt m$erciunt. bcd laui
malrimomo. Sed dicere licei, quod [Paire*\ nou
Uu, qiue canuiii, ul x ms. Bodleiano a nobis abtolute lioc dieunt : $ed quoa eot$oio nnr<r ceietdilo, pnreiuiliuiiiur, quaiu h&c, qu posiponunlur, bralionn el aihrum sacrorttm ininineriorum lemeiiaui in codue Amerbacbiaiio (lesideranlur; in pore ab uxoribut *ui$ obttinere voiunt; quod juitttt*
quo praeiorea boc buic canoni amieciilur. ett, et divino Paulo generuiim ante couhiiiu ^ ' , tum.
t,8) ' .
Hc aliera hiijus canoniff
/ - inlerprcialio iitiuc piiinuin ex codice Boisleiauu
*. Gnece cdiuir. In Aiuerbarbiano les:deratiir; *e<l
\ , -f- iu siippieiuMilo ad Pansienscm Balsamonis edi^ -.;, > f/ lioncm L.iiiua illiits vcr^io babctur.
t

35
THfiOD. BALSAMON
3
tuul taitiali, sed tiUm oamet fidtles atncta par- , ; :
ticipatiotfU iciupore, etiain ab Aposlolo tlatuiam ,
, * & ,
ett, dic-nie : Probei quitqne $eip$xm, ei$ie de ptnu
erfnl, et ex calice bibat. Et runttis : JV# defrmxdfmi , n\f.lcv
$eip$o$ comjmati* ni*i (orte ex cox*4xtu qxaxdo
ad
tanctK commnxionu prtcet accedere wolxtrixl . * *
Ptrro, et Davidem H eos qui com illo eraoi, ctiin Q
Abialbarein poniiflcoui <le panibus propoaiuonia . , comedere peiiiftscnl, an a ctibili lualierts nwudf
eesenl, priut ioierrogavii poolifex, U quod in , dititiorutu niyaieriorini celebralioue didlur, SancU .
tancltf, tamrfeiii babei inielltgenUain, Qoi etiiui a , ,
niuliebri coiicubilu TCd aliler pollati aunt, non tunl .
taucti; nec tdeo dtbeulcoiuiuuuicare. Quamobreoi - * *
ei bia omuibiia colligitur, quocl uec ipsi coujuges .
qnideui, qui corporaliler congretai , eo die ol
saucu coiiimuiiioiie digni babeliuotur. Sanciisaimiif '
auletn ille pairiarcua d-miiiiu Lucaa de boe in- . : tenogaius, eyiiodalilcr proiiumiatit, tribua aole , ,
diebaa a corporali cougreiav abalinere Uebere coti-
jiiget, qui amil divinorui sacrauieiiloniiti fulnri
parlkipes. Qniu et tpontot, qui ipao oupliamin . ;, ;
die poil aauciani pariicrphtioueni coogrediaotar, pcrsiiit suhjecii. El lege ediciuiu, quod neuN Se- , .
plembrt iudici. t iacium esl. Siiuiliier el e canonicis ad quatsiioue* respousionibut Timolbei Aleiaudrinl . \
qtiimaui el duodecimain : quae Edele* a muluo
coogrestu abaiinere Sabbaio ti Domiuica debere ' {*' ;
cicceriiuai. Quinetiaui in librit Mosakit Ui hiodo
luec a i i : dixu Dominuu Moti: Detcendt et teiti- . '/
ficar* huic populo, el tunctifiea ium kodit ei crai,
* Kal
ei lavent vtgtiiuenia, $t itexl pxrali in diem tertixm.
,
Tertio $nm di$ descendct Domiuut super monltm
,
Sinacorum toto popxlo, Eirursus : Detcexdii axitm

Sotet de moitU ud populum, tt laneiificarit eo$ ei*i * Ai^PQ *U *
laurxnt wetumentM $ua ; et dixit populo: E$ie p<t
rati iribu diebtti, et n* accediie ad tnxlitnm . *
, , *
.
AhlST. abatioeoiea ab uxore aiut, ui
. \ ,
c poatulata impeirare poisini. >
.
Ilic el vicesiiuua quimui canon septuagesimo
, \ , caiioni prasenlis syuodi collaii IIOD videniur ext- .
gere, ut episcopas, ptesbyier et diaconus conju- ; , giuiu eolverenl, el ab uxoribus omniiio abatine- tj , *^, .
reni; sed aecuuduiu propria lempora te ab iia con- , \ '
linere, neuipo qaando vel precibus vel jejuuio (
v.ir.ant, ei sacra iractant. At -duodecimas aextse , / } 5 iit Trullo tynodi canon epiacopis una cum tuia , \ .
uxorihus babitare non permiuii, postquam ad epi-
copaiiiui ordinaii fuere; scd solvere cum iia con- ; ; Juiiclionem. Iloc auiein uou in conjtigii contemptum,
cl eoruui, qiue apottolice sancila fueruni, everaioneiti ' ,
kiroducii; aed ob salutii ei ad meliora populi . *
progre*aionis curam, 5 1 8
occasio repre, \ > *
hendendi tacerdoialeni coumitutiooem daretar. Sed , '
deciuius leriiui ejuidem sexUe synodi cano im-usal \ \ ,
9

t%

6 1

u e

" 1 Cor. , 28 ; , 5. " . , 40 seuq.

CAN. V

C O N C . CA7.TIJAG.

38

- - W u J , quod ut canonti ordioe in RomatioruiN

. '. Ecclesia iraditur, nempe diaconos el preabyteros,
qui ordinanrii sunt, profiieri te poatea nou auipltus
* , uxoribus stits conjungi, et mandal legitima lio ;*. minuin eacralorum conjugia non dislrabi, scd Artna
- manere, et ab iuvicem disccitere; sed lanium
, \ propriis lerniinis ab uxoribus suis se comitiere,
, ul ei Aposlolus iradidii, el iterum coiivenire.
duA ^, \ * , '
, , .
'
CAMON V
, Avaritia cnpiditatem, qiiaiu omnium nialnruai
,
malrem eese nemo dubilat, reprimere opus esi;
; - ^ ut nemo aliems lerminU abtilalur, nec quiftpiam
, c propler lncrum Palrum lenninot iraitsiliaf,

neque ul ulli omnino clerico liceal ex quavit
' ;
' re iisuram accipere : 61 quae receni quidcni
. c edila, cuni obsciira sinl, ei omuino lalentia, a
, \ ,
nobis consideral formain accipienl. De qiiiliu*
c * *
< autem divioa Scripiura apertissime consliluil,
,
c non decernere, sed illa potius sequl oporii-f.
, .
Consequenier enitn, qjiod esi in laici reprelien
i dendtim, mulio magis debet in clericis coiidcui ,
c nari. Unive^sa syiiodus dixit.: Nenio adversua
f \ , propbeias, nemo adversus Evangelia sine po -
c riculo fecit.
. >
. & *
BALS. Quadragesimtis quarlns cannn innclorum
xa\ * - Q apostolorum, el qttarlus synodi Liod ccnae, clerlCdvsiv * ' cos nsuras accipere prohibent. Decimite sept tuus
. aulem primae synodi caunn eos deposiiioni aubjicit
, Hos ergo canones Pairrs icnuinos vocanies, avarU
- liam ac ttirpe lucrum usurarutn accepiioneiii no, minanies, stattierunt lcrmiuos P.Urntn sive canouei,
, , \ nou esse irausgredienilos, nec clericis ex re qua ' , libel ostiras accipiemlas; sctlicet, non ex pennii*
trijxt , rouiuo daia, nec ex frtimrMtU) cotiiuiodaio, nec rx
, . ulla alia sp<-cie. Adjeceruiit antem, qnod qna?
\ , , recfns quidem ediia siiui eon decrcia, ea stiut
, \ obscura et evanida, ui quae ignoreiilnr. De quibus
, auteui divina Scripiura consliiuil, seu legem lulif,
, - oporlel decernerc, sed ea poiius, qti;K decreia
;. suiit, sequi. Divinam aul<in Scripturain iuin sacros
, \ , , D cuiioiiee iiominaiiK, (uin dicfa Scriplura , u l : fion

<rcv ddeJp^ \, dabii fralri iuo pecuniam ad usuram
<M, Peeuniam



$uam non exposuit fenori *', ei <|iiac stint bujnsinodi.
. Dctude probani, quomodo lurpe cst et indecoruiu
\ iis qui sacris iuitiali suiii feticrure, cl dicnnt quod
, si in laicis quid esl reprelieiideiidinii, hot cst, vilu^ \ , peranduin et viiio 5 1 9 verieiidiini, conseqtietiter in
^ . derici debel inulto magii condciunari. A i bxc
; 1* , - synodiis dixit : Nemo adversus prophetas, iiemo
\ adyersus Evangclium - sine pcriculo ie<ii:id el,
, \ ( quoniaui ei Veleri Tfstatnenlo (id eniui per pro ) \ ( pbeias ignincalani) et Novo (quod pcr Evaiigeliiim
Va ) osteudebaiii) probibitum est fenerare; neiuo qua?
in illis prohibita stinl faoierg pcrirulum cffigfcl.
%

ftait. xxm, 4^

F I

P M I . XIV, 5.

TREOD. BALSAMON
40
39
Dc lua enim dignitite in periculum venici, boc .
, *).
eti, deponetur.
. \
ZONAR. Cum de inlerdtcendo clericis fenerario
qiurtiu bic canon aciurus aii, de avariiia primo ,
disserit, eamque omiiium maloram parenieui ap- ,
pcllal, coniiuendamque, boc esl coercendam aique , \ , ,
amputandain cise decernii, ne rea alienas invadat, , ],
ebque abulaiur. Abusum vero iuconcessum allcu- . *
jus rei usum uominavii. U*us vero rei inconceasns ;
eiUm est, aliquid bonesiae caus* praeiexenteni rea \ ; . 01
alienas auferre. Nam, et qui (jneranl, quasi qui 4\ ,
fenore accipiunl illud in stium coiurooduin con- , \ \
veriatit, iia cx fenore lucro sese [poiiri affirraant. .
Hesecaiidam iiaque aliier aYariiiam auiumai, ac, , \, ,
ne lucri cupldiuie constiiulos a Palribus lermino* ,
qtiispiam Iransilial, provideitdum. Termino* porro .
Pairuui sacros canone noininavit. Nam el tanclo-
ruin aposlolorum quario ei quadragesiroo canone, \ , aacri ordiuia bominibus feuerare ne liceat, consli- \
tuuim. E i prioiae oecumenicae synodi decituo sepuino, \
qui recenseniur In canoue, si fenus exerceant, .
depoaitione muluntur ei condemnaniur. E l Laodi- *
eense synodi cauou 4 aacris initintos rcm aliquain .
fenore locare orauino velai. Hos ergo canonea Pa- . ' , , ,
irum lerniiiios ounci-pavil. Resecetur vero, inquit
inexplebtlia babendi cupidiias, ul ne clerico cui- .
quain usiirae, quacunque deinum ex re, percipere ,
ullo modo liceai. Nec eniin pecunia solutmiiodo, .
aed fruuieoiuin qiioque, vinum ei oleum, aliaqtie , \ rerum genera innumerabilia fenori locantur. El Q . ,
quemadinoduiii in pecuuia, ita ex condicto usuro
in aliii rerutn generibua exiguoiur. Datii nempe , \ \ . "
quispiaiu, exeiupli causa, iuiiiuia ceuium fruineuti 6 ,
modiis, praellniio tempore elapso cenlum ae insu- ,
per modiorum numeruin accepturum paciscitur, , ,
idque io aliis eodem inodo. Ne quia igitur ceaei in ,
adulierando canoue fraudi locus, iia ut a pecunia , , ,
quidem ieneranda, non tamen ab ueuris ex aliaruui , , , , \
rerum mulalione colligendis aacrati horaincs abs- * , & \
tiiiereui; Idcirco Paires, neex quacuiique re de- , , .,
inuai usuras percipere liceai, addidere. Ac ea qui- \ , dera, inquiunt, qu relala nuper, boc est, uobie , \ \
aiguiticaia siuti, obscura quippe, id esl, incerta, .
iuvoluia lenebris ei ignola, effurmabuniur, boc eal, , |>, **
a uobis accuraie mediiala deQnieniur: qua verodi- *? , , *
viiiaj Scripuirse oraculis pnescripla, iWe coniti- , \ .
luia, decreta eunt, nibllde iit qnidquam decernere, \
boc e*t, consiituere, sed ea , qnss jam deflniui \ ,
aiim, sequi ac eervare oportet. Divinae porro Scri- , \
pturae appellaiioue aacros canones ac Scripiura) , teaiimoiiia signilicavil, quale illud esl: Non dabii .
(rutri tuo peeuniam ad uuuram; el lllud, P$cuniam * \ , \
tuam non didii ad uiuram, el quaconque alia bu \ . '
jusmodi reperiuuiur. Hiuc raiionem quoque, cur * , \ ,
sacraiis boiuhiibus fenerare Indecorum ac lurpe , ,
ait, explicanU Quod eniiu iu laicia, inquiunl, an< , \
sain reprebensionis praebet, boc eat, tiiupfraiioni , criiriinaiionique obnoxium est, mulio magis in . \
clericia fueril condemnandum. Ad bc tynodus ne- , .
#

41

1 C A N . V I C O N C CARTHAG.

42

ioeai advems propheUt, rnnmnem advereae Etangelia sine periculo fecissc, pronunttavii. Quo.l
qiidem i U rccipiendum est. Qooniam iuquitiol, ti Veteri Tetiamento, id namque per propbeias i>
dica?ere; el , qod per Evangelium inlelligi voluoi, fenerare ne liceai ioterdictam esl; nenii*
nm, qai coaira ea quidqaatu adinirttril, a pericolo iimnuiieiD esie: erum. d* dignitaie in peri
culum vettire, boc e*i, depo-jiUone mutlari placei.
. , ARIST. t Quod in laicia reprebendiliir, cujiismodi
c , ; esi usuram acciperc, in clericis mulio oiagis
c . >
c condemnatur. t
\ ,
Et quadragesimus secondns canon aposiolictis,
et decimus sepfimus prima? synodi Nicxua, el de, ; cimut gftix iu Trullo synodi, pre*byierum vel
, diaconum, qui usurat exigit ei iioir ceasal, de.po, , - eilioni reddil obnoxiutti. Si eniui boc eliam a
. - laicia factutit culpandmn eat; el lucri ttirpis sludit
, et avariliae infamiain iis infert, et nec ad sacerdo , \ llum admUliinlur, nisi injualum iucnrni panperibus
, ; hmpendani, ei proiniliaM se non ainpMua in ituni
, \ avaritiae viiium ineidere, secundum deciraum qaar , luin magni Basilii canonem : imillo magia in cle * * ricia condeiniiandani esl.
; .
1
RANON Cp.
CANON VI.
In prioribot synodis b*c foitae cofialituta memi , (9) nimua, ui chrisma, vel powillcniitim reconci
i liaiio, vel pnellaruin eiiemplorum consecralio,
. '
a presbyierla oon flau 81 quis autein boc
, ; facsre comperHia fuerit, quki de eo siaiuerc
t
c oportel? Aureliua .episcopua dixit: Dignitaa
\ veeira aoditil qaod a fratre et nostro in
.
aacria commtoieiro Fortunato protalum esi:
< );
quid ad ea dteiiis? Ab oftinibas epitcopi

dicttiin ett; Chrismaiie confettio, ct puellaram
* *
contecraiio, a prcsbyteria ne fial: nec aliquem

pobltco rei sacrx mysterio reconciliaro preeby * ,
^
lero lieeai; boc omnibas placet. >
. - '
BALS. Chrismaiis confoctio eai aancii unguenti
G u i l l . Beveregii .
(9) Hcrrt . Scholium in communiontnt tacramtnterum p*r janmam reconcicodice Aioarbacbiano, liatiouit admiitereni. Leo l ep. 94. De hac re Mar ' cus. Alexandrinus ad Tbeodorum Balaaiuonent banc
. ' , qiuesliontm propoavit.
.
xpiciv \\ , , ; Suc*rdo$ $aculttri$ reclenc
. confciiiouei aliquorum koinmum eum permiuu , * - tcopi ttucipHt,
au uon t R^pondU Baltamon, 01
\ .
, ,
, !\,
. Uoc foru Homanm
tta ti ; epud $os enim obiinet S*d .
$i puelUrum conucrutio negUetxi kabtiur, etiamti, *
mom ab omnibus. ChrUmaiii auum con\ectionem

non ttoeai inunaionem modo iUwmtHatorutn,0 ud
/ ,
matiicam
ip**tn umcii unguenti peraetionem. Hoc
. Divini
Jttae 0bliHttit, nullo pr$tbyUr$ mytttcs illud pera*
canone$ qui eonfenlonem rtconcUiatioxU $acerdo9*4 wmleuu el axto. Oburvti a*i<m, quod pf*$bg-iibui cum epucopall permf*tofif commiliunt, muito
ttro non Ucei teniam pamitenii dare, xeque pmmg
antiqmiorei tunt mnclo Pachomio, qui dignut hanbjtctam
toiutre, citra loci episccpi tenttnliam. bilu$ e$t, ut per visionem mngelicam moxachorum
1i*ut oUiiua fccholii terba inodo a pra^nli habitxm videret: quamobnm monachortm nutqumm
caitone, verum cuam a Leoue 1, papa Roiu., con- meminerunt, %td prnbyurorum abiolule. Epitcopali
firauniur, d\ctiiia.4diarJ)ei I homixum, hotuoergo judicio laicit sucerdotibm ju$ confnsioni*
Je*us Chrislut, hanc prapotuis Ecclettm tradidit ef/icaciur conctdctur, ti ptr $am rtconciliaiio peptWMiem,
ui ei coHpuniibUi
aetionem pmnitentia munliam. Bals. resp. ad Marc. Alex. inierrog. 49.
dertut, tt *o*d4M tatubri %eai%{*ct\Qn$ pxrgatoi a<'
v

P A T R O L . GaY. C X X X V H I .

32
THEOD. BALSAMON

5 1 6 CAN03 III.
>

9**"
De contimmU Aurtliut epiicoptu dixit:

\
(5
Cum io priore synodo de eonlinenti* et casiitatis
; \ , ,
nnodo qnaerebalur, placuit, ut bi Irtt gradttt,
, \ 4*
qni vinculo qtiodain eantiiaiia per consecra ; (\*
f llotiem implir.aii sunt (episcopi, inqoam,
, \ ),
preabyieri * i diaconi), olaancios ep?acopot et
\
c sacerdoies Dei ei leviiai et divinig lacriflciif
,
minitirantet decet, in omnibus contincntea

c stnt; quo possioi quod a Deo simpliciter peiunt

f inipetrare : ut el quod per apoeioloa traditum
, \
et ab fpsa aniiqniiate tervalum esl, noa qtioque
, *
t aimiliter aervemus.
. >
.
BALS. Hic eanon vuh omnem exercere virtutem,
qoi tancta tnyaieria contrectant, epiicopos tiilicet, tacerdoti et diarono* : et esae conlinente*, noo , , \ , \
per inlim t*mperaiiam, aed in oroni facto ei , \
opere. Sic enim, inquif, a Deo exaudientur pro . , ,
populo precante*, el revwa osfendant se ea er-
vare qua a sanctis aposiolis Iradila aunl, et ab , \
atuiqaa, liiteris non tradila, ecclesiasdca coosue- , \
tudfne.
.
ZONAR. De illornm qnl gacris Iniliati sont tera.\ \;
peramia coniinenliaque hic canon disserii dicen, ,
tres ordines, qni aese eua ipsi professtaiie castitali , \
addixere, epiacopos tidelicet, presbyterot, ei tari- ,
Ut, boe est diaconot, oblationibus Diso dicati, aive \ , , ,
Incnwnto aacriflcio, quod Numini religiose offertar, ,
minlsiranlfa contiuentiam in omnilxig gervare C ,
oport>re. Neque una quidem aliqua re moiteratog , \ \
wae, nullom vero vlciggim in reliqaa viias raiione , , *
detaium adlribere, sed tRmperaniiam in onmibns ,
aeciari, boc esi, omnet numeros virlutit implere, , , \,
oi quas a Deo simpliciter, Ik>c est aine ulla trepi- ; , dalione, aul baesiiatione posiulam, conseqaaniur. \ .
Soni bi namque inler Deum et bomlnea hiterces- \ ,
aoret, qai Numen casterU bominibus ronciliantet / \
delibue aalutem, aniTertoque lcrrannn orbi pacem . , .\, %
depoaciint. Si e igiiur in omni vlrtutum genere, , \ ^ , inquit, exerceant, Deumqiie proinde fidenter allo- , qnaoior, ita prorsus ab eo qtia postulaverint, , ;
impeirabunt: at ai libore loquendi faculiale ipsiniet \ *., deaiiuiauiur, quo pacto deprecaloris mumis obire , \ ,
pro aliie qaeani? Proiude hac raiione, et qi ab \ \
apotioti iradiia, el qu anliqul temporii conetie-
ludine bucusque usurpata tunt, boc esl, tnm .
ea quxe acriptis legibus , tum ea qn* siue scripiia longa ei antiqua coniuetuditie coniliietittir^
aervabimus.

31

ARIST. c Epiacoptis el preibyter el dhcontis castut

c eil ti conlitiens.

. c , \ , \
, \ .

CANON IV.

'.

Placet, episc*)pus et presbyter et diaconus, et

; (7) \

Guill. Bereregii noiffi.

(7) " tra .
In Balsamonis et
Zonarae commcnlariie antcbac impressis, n^cnon
odice canonuui Ecrlesiae Arricanro, pr.tsens
bic canoit boc modo lcgilur: \ ^

. / ,
', ; \ ,\ , \

3
IN CAN. IV CONC. CARTHAG.
3
, ol omnet qui lacra coiUreclant, lemperiMia
custodea, feminis abslioeaut. >
; ;*/ .
BALS. et ZONAR. Praccedcns qoidem canon de
. \ ZQNAP.
*\ \ - tpiscoporum, preabylerormn el diaconortim conti*
, neniia dUecruit, bic vcro sptriallue de trmperantia
\ . el ahaiinfnlia a fetirinis. Ex liis aatem cationibus,
, , ' el maxiroe prsttenti, Romani, et quoiqnoi sunt
\ , ejusdem cum illis eenicntia?, opinaniur, ne preeLy ; leros qoidem vel diaconos pofge legitime cum
uxoribus conjungi: sed eos conjngii expene* re, ' . f
\ . manere debere. Falluntur auiein eiiam in boe,
, ;, \, quemadmoduin et in aliis. Quiutus eiitm canon
aaucloram apostolorum, Episcoptu, iiviuil, vel
. Ipci presbyier vel diacomia auam tixorem pietatlt praetexiu neejiciat. Eiforiasse dtcel qnispiam, qtiod
(* {
" " " " " "

"II

, '
;
*,
\
,
.
' ,
\

* ,

\ ;, .
KaU g
*

, \
\ \
. ;
\ \
,
, , ,
.
J

'

eliam apud nos epiacopi uxorea non babcni: aed

boc cottsiUuium eat a Patribut texUe, ut diciiur,
synodi, dicenlibus iu canone 14 : Non reptignnntes
iis, quae ab Apuslolis conniiioin sunl, lioc dirimus:
aed salutls et ad mHiora progrestiouis populorvm
caram gerentet, ei ne doiur occasio repreliendendi
aacerdotalem consiiiutionetn. Eadem anlem synodus
517
canone 15 presentem eanoneui inierpretafnr, diceua : a presbyleris et diaconis vel subdiaconis, ut a propriia uxoribus abslincanl, exigi
lempore contrectationis sanciorum mysierionnn :
el subjungena : Quod si quii aiisus ftieiU prcsby.
leroa tcl diaconos vcl aubdiaconos legititnae uxoiis
conjumtione el socieiale privare, deponalur.
Canon quoque 70 prsesentis synodi conviaicii fcatinot dc bac re niale geitticnies. Dicil cnim :
Placuil, presbyleri el diaconi el cpiscopi secuiidum proprios icrmioos eiiam a stiis uxoribua
abtiineani. Ui ex boc oslendaiur, et epUcopoa t
presbyiero^ ei diaconos ruin uxoribus viiisse. Nec
probibuil eis *ynolus cum ipsis coHSucludinem,
niai secunduin proprios (erminos, id esl, iu pra>
atitulit uniuscuiusipie ticia dicbui.
i n

AlUra interpretalio.
feminis absiinere, aoluin eoa qui tacris

(8).

G u i l i . Bevcregii nolffi.
, . " ' ,
. , U ,
^ .


;
,, - ' ;,
. $ ditgrtis ordmibui ab uxoribut
ibut abtti- , \ : ,
atadtt. Fauttmui qri$capu$ Ecclgtim Poienlia*, pro
Hinc apud' Romanoi obiinuit, til nequt pteibnter
ttfttie Piceni, Ugaiuu Hontana Eccletict, dixit : ntqu$ diaeonu$ in legitimii vnptiit veneniur. Uoe
PIQCMI ui episeopns, preibyter, et diaconut. tt omna
auitm et e $eqnentibu$ canvnib** manife$tiu$ >vadii.
*i mnmtnla cottirectanl, pudicitiw ctutodt* ab Hasc enim $ynodu$ kgitimum presbyleromm H
uxonbu$ ie abtiiuiant. Ab univ*rti$ gpitcupi* didiaeonorum couJHgium proiabet, coiiruduem iit
cium est, Plucei, ut omne$ puaicuiam cutioJiaut,
qui iwlulyenl $uciati$. leyiiituo adtmc couiinenig
ud aUare acceduul, tel ti/ mscrviunt. bed lammalrmomo. Sed dicere licet, quod [Puire*\ iton
Uu, qus canoiti, ul x ms. Bodleiano a nobis absoluU hoc dicunt : sed quoa eonoio >a<r<r cetetdtlo, pneiiituutnur, qiiaiu b<:, qu* posiponunlur, bralionii ei alurunx $acrorum minuierivrum Umeiiaiu iu cudue Aaierbacbiano Uesideranlur; in pore ab uxoribu *ui$ obttinere volunt; quod juttum
qvo praeierea boc buic canoui auueciilur. ett, tl divino Paulo generuiim auie conttitu * , lum.
; (8) . Hac altera biijus canontf
/^ inlerprcialio nunc ptiiuum ex coilicc Boideiauu
. Gnece edhnr. In Aiuerbai liiano iles.deraiur; aed
?, -f - iii enppleiiionto ad Pansienscm Balsaiuonis cdi .;, lionem L.nina ill.us vcrsio Uabciur.
n
D

35
TBfiOD. DALSAMON
3
tuul initiati, sed eliam ottinet fideles Moctae par- , ; .
ticipatiotfU letiipore, eliam ab AJMKIOIO atatiuuiii , , ,
e*t, dionie : Probet quiiqne seipsxm, ei%%c <f<
, edni, e$ ex calue bibtu. E l rursus : difrmmdext
uip$oi coxjnqa,
(orie es conientu, qxaxdo ad Tf\f.lcv \ *
*
tantix comnmmonu prtcei aeceder* wclmtrinl
.
Ptirro, el Davidem ti eos qui cura iik) eraui, euin tj
AbiaUiarem poiitinceui <le panibua propotiuonit . \ \ , coiuedere petiifttciit, an a cubili iinilierit muiidf
easenl, priua koierrogafil poQlifex, el quod ia , I diviiiorum niyaloriornu cclebralioiie dicilur, SancU . \ taiictie, tatiufeiti babei iiiteUigenUain. Qui etiiiu a , ,
luuliebri concubilu vel aliler pollali ttunl, noti lunl .
taucti; nec ideo drbeut coimuuuicare. Quamobreoi - * *
ex bis omitibiia colligiiur, quod nec ipsi coiijuges .
quideui, qut corporaliler congressi tuoi, co die
aaucu coiiiittuuioite digtii babebuolar. Sanciiaaimiia * autetn ille pairiarcba dotttinas Lueaa de boe in- . tenogaius, bjuodalilcr proiiuiiiiaiit, tribua aote , ,
dleboa a corporali congreuu abaiinere debere oon-
juges, qui auut diviuomui sacramentonim futuri
participes. Quiu ti sponsoa, qui ipao Dupiiarmn . ;,
die poti aanciam pariictyhiiotieni coiigrediantar, poeuit tubjccii. lege edicitiiu, quod aaoiiao Se- , .
pleuibri iudicu 2 faciuni esi. Siiuiliier ei e canouicis ad qiueiiioues respousiouibiit Timoibei Alexandriiil .
qtiitiiam el duodecimain : quac Edelea a mutuo
coogreasu abalinere Sabbaio el Dotuiiiica debere ' \ ' ;
uccomuiit. Quiiieiiain in librit Mosaicie in t.iodo : b;ec ait : Et dixil Dominus Moii: Deicendi ei tiii- . \
ficart Huic populo. et lunciifica txm hodii ei crat, * Kal elxs
,
ei lavent vcilimenta, el tient pmrati in diem tertium.
Tertio *HM di$ ductndtl Domiuxi tuper montem ,
8 T^r
Sinaeorum toio popxlo. rursus : Detcexdit axiem
Noiet de montt ud populum, et lanciifieawi eo$ ei rp/rg *

lat$runt wainnenia sua ; et dixit populo: E$te prali iribu* diebu*, el nt accedili ad muli$r$m . *
, , , * *
, .
A1UST. abaiinente* ab uxore tint, ut
1. c \ ,
c postulala iaipeirare poisint. >
.
Ilic el viceaimus quinlui canon sepiuageiimo
, \ , catioui praesenlis sytiodi collaii non videniur exi- .
gere, ut episcopus, piesbyter el diaconus conju- ; , giuiu eolverent, el ab uxoribus omnino abetine- , , .
reni; sed aecuiiduiu propria tempora ae ab iia con- , \
linere, oempe qaando vel precibus vel jejunio (
var.ant, ei sacra iraciant. -duodeciiiias aextac , * ^ >
iu Trullo synodi canon episcopis uua cuin suia , .
uxoriuui babilare uon permiuii, postquain ad epi-
ecopalum ordinaii fuere; ted aolvere cum iis cou- ; Juiiclioiiem. Iloc autein in coujugii coniemplum,
ct eorum, qiias apoitolice aancita fueruni, everaioneia ' ,
kiroducii; ted ob salutia ei ad tueliora populi . *
progrewionis caram, 5 1 8
occasio repre, > vc
hendendi sacerdoialeni coiisiitutioaeni dareiar. Sed , *
deciuius leniuiejuwlem aexix synodi canou iiuusat \ \ , \
?

t%

e l

u e

1 Cor. , 28 ; , 5. * . , 10 seqq.


CAN. V C O N a CAUTHAG.
38
; - ^ illu I, quod ul in canonls ordioe in RoinatiortitH
. Ecclesia iraditur, nempe diaconos ei preabytcroa,
qui ordinanrii suut, proflieri se poslea nou ampltiit
,
uxoribtis suis conjungi, et inandat legidma ho ; \ minuui eacralorum coujugta non dislrabi, sed Arraa
- manere, et ab invicem discedere; ged laniuiu
, propriis lermiuis ab uxoribus suia se coutinere,
, ul et Aposiolus iradidii, et ilcrum convonire.
* ^, * , '
, ; , .
'
CANON V.
, Avarfria? CDpiditatetn, quam omnium malortim
,
malreiti esse nenao dubitat, repriinere opus esi;
; - ^ utnemo iliems lerminh abtilalur, nec quispiain
, propler Iticrum Pairuin lerininot iransiliaf,
*
neque ul ulli omnino clerico liceai ex quavit
' ;
' re tisuram accipere : 61 quae recena quidcm
. edila, cuni obscura sint, ei omniiio laientia, a
, \ ,
nobis considerala formain acctpienl. De qiiibuft
* *
autera divina Scripttira apcrlissime conslituit.
,
c non decernere, sed tlla poiius sequl oporut.
, .
Cotisequenier enitn, qjiod cst in laicis reprcbeii ;
i denduin, mulio magis ilebrt in clericis coiidem ; .
nari. Uuiversa synodus dixii.: Nemo adversua
* \ , propheiae, nemo adversus Evangelia siiie pti \ '
c riculo fecit.
.
. *
BALS. Qtiadragesimtis qtiarlns cnnoo snnctortim
* - Q apostotorum, et qtiartus synodi L>od cena? cleriCdv* * ' cos uauras accipere proliilient. DeciuniB sept tnus
. aulem primae synodi cauon eo* deposiiioni subjicit.
; , \ Hos ergo canones Pairre tcrmtnos vocaufes, avarU
liam ac ttirpe lucrum usurarum accepiioneui no, minanies, sialuerutii lcrininos Pairuin sive canoues,
, , \ nou esse trausgrediendos, nec cloricis ex re qtia*
' , libel osurat accipiemlas; scilicet, non ex pertuii*
, muiuo daia, nec ex couiiiiodaio, nec rx
, . ulU alia spccie. Adjeceruut ameiu, quod qua?
\ , , recens- quidcm ediia eou decreia, ea atntt
, \ obscura et evanida, quae ignoientur. De quibus
, autem divina Scripiura constiiuil, aeu legem tulit,
, - oporiel deceruerc, sed ea poiius, qu;K decreia
;. ; stiul, sequi. Divinaui nut< in Sciipturatu imn sacroa
, \ ; , , D canoi*ea uontinaiit, ( dicfa Scrtplura, u l : ^Voit
ccv , dabii fratri pecuniam ad usuram
>(, Pecuniam
, \ luam non exposuit fenori
ei qux stiul hujnsmodj.
. ^ ; itaiude probant, quontodo lurpe cst et indecoruin
\ * iis qui sacris iuiliati siuil feuerare, el dicuiit quod
, ti in laicis quid esl reprebeiideiuliiui, hot csl, vilu* \ , ; perandvim el viiio 5 1 9 verteiidum, coiiseqweater in
> . derici debel mulio magis coiidentnari. baec
; 1 \ , - byuodut dixit : Neino adversus prophetas, nemo
". \ adyersus EvaiigclUim - sinc jHiriculo ier.il: id esl,
, *1 \ ( qiioniain el Veleri Trslamenlo (id eiiim per pro ) ( pbeias signirtca!ant) et Novu (quod pcr Evaiigeli<nii
) ^ oslendebaui) probibitum est feuerarc; netuo qaj
\ in illie prohibila snnt faoiot*s pcrimlum ctTcgtcl.
w IHui. xxin,

t e

Peal. xiv, 5.

TREOD. BALSAMON
40
39
Dc ftua enim digflilale in ptriculum venitt, hoc .
, .
eti, deponettir.
. \
ZONAR. Cum de interdlcendo clericii fenerario
qiisstu bic canon acttirus sit, de avaritia primo ,
diaseril, eamque omnium inalonim parenieui ap- ,
pcllat, coniiuendamque, boc est coercendam aique , \ , ,
amputandam ctsc decernil, ne rea alienas invadat, , ,
ebque abulaiur. Abusum vero inconcessum allcii- . '
|ut rei usum uominavii. Uus vero rei inconceasus ;
etUm esi, aliquid bonestae caus* praetexeiitem rea \ . 01
alienas auferre. Nam, el qui fafierani, quasi qui ,
fenore accipiuul illud in suum coniroodum con- ,
veriani, i u cx fenore lucro aese [poiiri affirraant. * .
t 9*)* ,
Resecaiidam iiaque aliier avariliam auiuuiai, ac,
ne lucri cupidiuie coustiiutos a Pairibus lerminof
qtiitpiam transilial, provideuduin. Termino* porro . "
sacros canones noininavit. Nam el uncio
ruin apostoloruni quano el quadrageaimo canone, , !aacri ordiuis boiuioibus feuerare ne liccal, coosli- i f \
luuim. E i prioia? oecumenicae aynodi decimo sepiimo,
qui receneemur in canoue, si fenus exerceant, . \
ckpotiiione mulianlur ei coodemnantttr. Et Laodi- *
ceiiac syitodi cauon 4 aauris iuitiaios rcm aliquam .
fenore locare omniDO velai. Hos ergo canones Pa- . , , ,
Irum lenninos Duacijpavil. Reteceiur vero, inquit, \ )
inexplebilie babendi cupidilas, il ne clerico cui- .
quain uattras, quacunque deinum ex re, percipere , \ \
ullo modo liceai. Nec eniin pecunia aoluimuodo, * .
aed fruuieoiuio qiioque, vinum ei oteum, aliaque , \ reruro geitera innuuierabilia fenori locantur. El Q . ,
quemadinoduiii pecuuia, i u ex condicto usura
in aliis rerutn generibue exiguntur. Datia nenipe , \ . "
quispiain, exempli causa, iuiiiuis cetitum fruineiiti ,
modiis, praeUuito letnpore elapao ceiitum ae iosu- ,
per modiorum numeruin accepturutn paciscilur, , ,
idque in aliia eodein inodo, Ne qtiia igitur etset in . \ \ ,
adulierando canoue fraudi locut, ita ut a pecunia , , ,
quidem ieneraiida, non lamen ab ueuria ex aliaruui , , , , \
rerum muiaiioiie colligendis aacrati bominea abs- * , & \
tiiiereni; idcireo Paires, neex quacuuque re de- , , .,
mum usuras percipere liceai, addidere. Ac ea qui- \ , dem, inquiuut, quse relala nuper, boc esi, uobia , \
aiguilicaia siuii, obscura quippc, id est, incerU, ,
iuvoluia tenebris et ignoia, effunnabunlur, boc tl, , ,
a nobis accuraie meditau deQnieniur: qua verodi- , \,
viiias Scripiurse oraculis prsescripla, aive conali- \ . 1
luia, decreta suut, uUillde iia quidquam decernere, \ \ %b
boc esi, consiiiuere, sed ea , qu jam ditflniia , bxg
Biint, seqtii ac eervare oporiet. Diviuae porro Scri- , \
pturae appellaiioiie aacros canonea ac Scripiora) ,
teaiiiiioiiia siguiliemvit, quale illud esl: iVon dobii .
frutri tuo peeuniam ad uturam; ol Ulud,
Peeuniam
, \
iuam non d$dii ad u$uram el quaconque alia bo \ . *
jusmodi reperiuntur. Hiuc raiioncm quoque, cur , \ ,
sacraiis bontinibus feuerare Indecorum ac lurpe , , &
ait, explicanU Quod eniiu iu laicia, inquiuitt, an< , )
tain reprebenslonis praebet, hoc est, vjiuperaiioni , \ criniinaiionique obnoxium esl, mullo magis in . tcc J^. ^
clericit fuerii condemnandum. Ad bc tynodus nc- , .
w

41
1 CAN. V I CONC. CARTHAG.
42
Mioem fttlTertOB propheUs, nminem adversus Evangelia sinepericulofecissc, proMmtiavit. Quol
qtidem Ua rccipteudum est. Qoouiam iiiqtiiant, Veteri Teaiamenlo, id namque per propbeu* i>
Aicavere; ei Novo, qod per Evangelium iolelligt volum, feuerare ne liceai inlerdirtum eel; neniinem, qui cooira ea quidqoam adttiieerit, a pericoio iiiimtnteio es*e: veruni do digoitaio in peri
veoire, boc ei, dopotfitione nuluri placei.
. , ARIST. Quod in laicie repreliendiliir, cujnsiuodi
t , esl uturam acciperc, ta tlericit mulio magist
c . >
conderanatur.
K A \ ,
E l quadragesimus secondos caiion aposiofictis
\ ei decimvs seplimus primar syuodi Nicxiue, el de, \ ; cimus tfxtae in Trtdlo synodi. prebyterum vel
, diaconiim, qui ustiraa exigit ei noir cessat, dfpo, , - eitioni reddil obnoxiiiiu. Si eniin hoc eliam a
. - laicis iaclum culpaiidntn eat; ei lucri turpisettidii
, et avariliae iiifamiain iis infert, et nec ad sacerdo , \ liuin admillnntur, nisi iftjiiftliim lucram panperibua
, ; impendaiil, et promiliant se noo ainpliua in fetuni
, \ avaritiae vitium ineidere, secundum deeiroum qaar , luin roagui Batilii canonem : imilto magia in cle * ricia condeiniiandani esl.

.
CANON VI.
KANQN CTIn prior&bot tynodla barc fuiaae conuituta memi
i nimot, ut cbrisma, vel pflwiiteniiiiin reconci , (9) c liatio, vel pnellaruiii eliemplorum consecraiio,

a presbyierit oon flaU Si quis autein boc
. 'fSav
facere comperHis fueril, qwid de eo eiaiiterc
4 , ; c oportel? Aurelius .epitcopos dixil : Dignilaa
c
t vestra aodivit qaod a fratro et ootiro in
< \ aacris commJnistro Foriuoato prolalum esi:
.
quid ad ea dteilis? Ab omnibus episcopis
>;
dfctom est; Chrismatie coftleclio, et puellarum
\
contecratio, a presbyterit ne fial: nec aliqtiein
* *
pobltco rei sacrae mysterio reconciliaro preaby
tero lieeai; boc omnibas placei. >
* ,
BALS. Chriaroaiis confoclio est tancii unguenti
. G u i l l . Bereregii noUe.

iaerimgnlerum
per jamuun
reconci9) xaraA2arf - Scholium tn communionem
lice Aioerbachiano, iiaiiouh admitttrent. Leo I, ep. 91. De hac re Itar*
* - cus Alexaodrintis ad Tbeodorum Balaamonem banc
*. ' \ , quaeslion^m propoauit.
. -
, , ; Suc$rdo$ ascuUtris rectenc
epi . conf$iio**$ aliquorum hominum eum ptrmiuu
*, ' - icopi ttucipHt, au uo* ? R^pondil BaUamon,
.
4 , ,
, & \,
. Hoc foru Romanm
c*a* eti tkttrtmlionii : upud $o$ enim obiinei, Std .
, *
ei pueilarum conuerutio neglectui kabelur, eiiamii
^
mom * omnibu*. Chrumatit autem con\ettion*m
tocai iuunciionem modo iliuminutorum, ud 0 /; , \
m$uic*m iptam $ancti unatunti peractionem. Hoe
. Divini
mnqm* oklinuit, n*tlo prubyUTt- myitue illud pera-canonet, qui eonfenionem reconcMationn $acerdof*r waleute el au$o. Oburnu auiem, quod pU.by- tibus eum tpiteopali permintQn* committunt, mulio
tara mon lieet teniam pamitinli dare, neque pmme antiqnioret tunt $ancio Pachomio, qui dignu$ ha>
Mmkjactam goietre, citra loci epi$copi
Knttnliam. bitus eaf, ut per visionem angtlicam monachorum
Q
aUiiua scnolii verba nou iiiodo a pra^nli habiimm vidgrel: quamobum monackormn nmquMm
ca(one, verum ctum a Leone 1, papa Roiu., con- memncrunt, sed preibyurorum abtoluu. Epiuopali
irmanlur, diccule.tdiatorDei et kominum, horno ergo judicio laicit tucerdotibus ju$ con(e$$ioni*
Je*n* Ckri$iu$ hanc prapositu EecUvm tradiditefficaciter conctdelur, ti ptt $am reconciliaiio pattwftttlof*, tu ei confiunitbu* aetiomm pmniuntimmunliam. Bali. resp. ad Marc. Alex. imerrog. 49.
umramU ti 0$d$m $atubri uUiifactiQM
purgalot a*'
M

P A T R O L . Gar. C X Z X V I I I .

*3
THEOD. BALSAMON
41
mytlica peraciio. Reconcilialio pcBiiiietiiiani esi
eoram qui peecanl, cooieasionee audire, 01 cot a ,
poena solvere, qaibus poena forle injoncla esl. .
Medicn* eoim anituaseosSSO^conciliat, p*r poe- nltentiam ei ad id quod oieiiaa est coaversiooeai. .
Puellartim autam conaecraito, non eai diaconitta- \ *
rum perroanuomimpoaiiiooem ordinatio, ua mot * 16
eral puellat virginiutem profiieniea ad eeclesiam , \ * *
addud, et eas epiacopi, ut Deo dedieaias, per pre- , >
ces constcrabanl, earamque cuslodias curain gere-
bani, ut ex 44 eanoite praeaentis tynodi declaraiw. * .
Jlacc ergo a presbyreri* Oori probibuii tywodos,
qaeniadjnoduni et templortjm conaecrationeui; et \
corum facaltaieui dedit aniinilibus. Illud autetn, \
Viiblko rei aacrai minisierio recondliare, eai ejaa- * *
modi. l i , quibua poena injuncla eal, quique arceo- . 01 , uir ab ecclesia, Don permhtuntur CUID fldelibiM ,
eoiisislere, sed per se Deuro laudare non prohi- , ' .
benttir. Quando autem a puaoa abtoluli fuerint, " ,
tttnc coniaiunl caro fidelibus, el publico teo palam , \ ,
f)cum cum populo laudanl. Lego ei 43 canonem . *
licc eniis synodi : nec libi repugnare videatur 52 ' cauon aposlolicus, qui dicil epUcopos et preeby- ,
teroa suacipere eoe qui coiitertaoliir. Sed dic, . *
ikios preabyleroa epiacoporoin adhoriaiione pceui- *
leniea sutcipere. Quare noia, quod qui, aine episco- .
pali peruiitsioite lioniinaiu confeaeionea excipiuni, gacrali monacbi loale faciual; multo auiem tua-
fia profanl. l i enim nec cum adboriaole episcopo ,
postonl lale quidquam exercere. t Ideo ayoodalia Q * .
qitoqtie declaraiio
et, ex supplicaiione
. .
, . facia
*
. 1 ^ . iooe- . \ *
rabilit monaaierii Evergeiidii; quod, qwouiam ia- (10) luiuin moua&ierii decernii eum, qoi alaila lempo- ( ., , \ ribua ejus pmfeclus esi, tnonacboruro coiifeaaiooes
aiidire, profano auietn BOII penwiltiiur eoufeaaioues
c&cipere; neceasario sequiiur pnafeciun esto aa- ,
rerdoiciu. Preiecti auiein, ul po diiimua, honi- . *
ues profani Aunl. Nam ei malierea quoque mona- ,-, , .
bleriU praficiuuiur, aed bomlAuru conrefaiooea ,
uon audiuni. His Ua ee babeitiibua, dicom aliqui, . ,
qriud, quouiam ab auli^lilibug fll puellftrum COII, \
secraiio, DOD iicebil inonatierii pnefeclo, qui eal , '
aacraiua, ?el simpliciier aacerdoii monacbo, quem*
via monachum lODdere aiue epiacopali perniiasioae. \ .
Idain eniiu esl pueUarum coneecralio el monacbo- D xofxuv . roni toiiMira. Mibi auleni vidciur, aaccrdole prte- . \ fecios poaae cilra olluni inipedimeolum londero, eliam aine episcopali permiaeioDO. Si cuiim decimua . ' '
quarlue canon sepiinua synodi prsefeelo permiiiii \ TOUIV
eiiaiu lecloris cliaraclorera in proprio niooaaierio ,
facere, raulio uiagia el londere permisit. lego . *\
quaa In eo ipto quario decimo eauone acripla auni. ' .
Qui anlein aunl aiinpliciicr saccidoles inouacbi, ob
pruteiiieni canonem lonsuras cum scieniia ^pi-
9

G u i l l . Bevere^n uotie.
(10) cvrodiuor xpoceJW"

*. Ouiues
codicet,
UIII inanuaciipii quam
presai,prsier Bodieianum, legiiul,
-

, etc. Stpttdatii duUrttio

j
t $ancti$$imo palHarcha domino Tktodaatla

gn


1 CAN. VI CONC. CARTHAG.
46
XA\ *pi iVere debenl: ttlsi qit forto boc qtioqne
. eola monacbi aacorrioii* volunuie flm velti.ex
looga constieludine, quae pro lcge el canotte bucus .
que oblinuiu
ZONAR. Cbrbmalis confeclio cti eaeri olei ex
.
\ . myslico ecremoniarain rito consecraikK Porniten , - liatn vero reconciliatio fit, eom quispiam crinien
. confetias, poalqoftin ioler pccnitentes egit, tnuU
, Umque peraotrii', a poena in iuturura letnpui ab , telvitur. Tanqnam enim U forte jam taiis supplicii
, , , \ taerit, vel eiiara qoia deflnkura lempua ifnplevcrii,
, ae eaiis magnuin anlmi dolorem pro raiiooe eriminis
. lndicarit, a pcena liberamr, eiqoo vel cum tldelibui
, \ consistere, vei aacria eiiam mysieriia communicare
, permiuitor. Deo enim quodaroinodo concilial eum
\ * \, anlistea, inlerccdenie pceniteniia, ac io eccletia
, ctjtn Adelibtit coostitoit atque ad saBdorum com, \ , municationem adniiltif. Concilialur praeierea qais
. aliqtiando, licet poenlieutia lempore nondura elapso,
\ * ' si de vita videlicet In pericuhim veoiat, ul de bac
re canoo io eequenlibui diaserit. Virginea porro
, , coosecrare non idem eat, ac diaconissas manooua
* , imposhione constiluero; vertim antiqui moris ftiit,
, \ paellaa, qoc virgtoiialem profiioreiitur el casiinio , ttiam vovereni, io templo aiatere, quas epiacopi
* dbibiiia precaiionibus, veluii Deo dicaias, conae . c r a b t D l , earumqoo cualodis ac insiitaiionia ,
. postquam a pareniibus eeceatissent, caram ipai
\ , \ tuscipiebant, utex quarto et quadragetimo hujue $y . Q noilj canono facile apparol. 5 2 1 Hc ergo a preaby
, * . \ tefUfiertsynodus veiuil. Per aniisliies enim ei tan , ciuniebrisnia tolerani riluconflcilur et sancliQcaitir,
\ , ei p<Bni$ obnoxii concilianlur. Qnibo* enim ligandi,
. iiadem ei aoltendi poiesus permisaa ett. Soierti
, pranerea judieio esi opus, u l , an ex aiiimo doleal
, qal peccavU el aalia aupplicii luerit, inveailges;
ad quts providenda minm idoneus forie aaeerdos
. - fuerii. Virgines quoqoe per anlittltef coniecmri
' decreium eel, ot cum eas inJiiaus esae episeopi
norint, earom insiiluiioni el cuatodlas singuli
* * deservianl. Quod auiem dicilur, ad publicura rei
tacre tniaisieriuin couciliare, id vero esi ejusmodi:
* , Quibua multae indictae aunl, quiqoe ab Kccle#la
, , arceniur , iis in conrenla lideliura conxistero
, , , ^ baudqaaqaam licel; privatim lamen dlfinis laudilm*
, ac precaiioni vacare ininime probibenUir, Ubi
. ' \ vero p<Boas obnoxii eate desieriDt, lunc ad idelium
\ .
congmsum admiiiunlur, el publice, boc eal, cum
popftto, fldelium vidoilcet miihiiudhte, rei sacr roinisierjo vacaol, boc eet, luce palam divinis
fendibue xt veoeralioni inservienl. Hoc loco nauique veneralio ei laadoa per rei eacra miuitleriuin
R

sigiiiftcaDlar.

. * , ARIST. E l ehrismatia confecdo, aire unguenti

, , \
c prjeparaiio, puellarum consecraito, el reconc , i ciliaiio cujuspiam ad aacra publice celebranda,
.
a preabyieria ne flal.i
, ,
Sancli cbrismaiit prcparalionero, el perfeciionem,
\ , ei conttcrationom virginuin, el perfeciatn eorum,
, qui pnenilenliaai agunl, reconctliallonem, ul illi
, , \ - publice cuin fiddibue consistaut, ei divinorum

47
THEOD. BALSAHON
18
sacrameuiorum flanl partklpef, presbyiero faeere , )uon pertniuiMir : sed ea ab epiacopo Aeri debeut icoulv
(
CANON VII.
RAMQN '.
Si quU in perieulo cooatituius aeiptoin aacrU c
t altaribus, abaeote epitcopo, recoociliare peiic ,
t t e r i i , jore debet preabytor tpiacopum conautore,
, ( c et ttc p 6 r i c l i u n i 6 i n ex ejos p r e c c p i o recoiici< , \
t l i a r e . Hanc aalem rem salatari coneilio
t c couflrmare d6b6aius. Synodoi d l x i t : Sufficit,
t .
quod T6agra eaociiua noa oecoasario juvare
. *
seqoum conauii.
'Apxcl
c .
BALS. Confeeelooe* h o m i o u m audire 6l peecaia
. \
r e m i u e r e , eioe episcopali p6riniesion6, aacerdotibut ^
IIOD licere, ex preettnli quoque canona evidotiter
, \
oftteuditur. Dicii euiiu . Si quia iu periculo niortia
\ . \ ,
fueril couelitulus, 61 petfverk rocouciliari, id 681,
\ , \ aibi p e r m i u i , u l p o s l coufeMioDom divinoruiu
, ;
acramemorum sit p a n i c e p s (ab6St auiem epitco (
pus), nou poleai aacerdos 6un reconciliaro : i6d
), , '
iiU6rrogare debei epitcopuiu, qui obliitet locum

a p o t l o l i , 6t ligandi ac solvendi p o i e a u i e m a D60
, \
a c c t p i t , 61 -cjus bortain facere reconciliaiionera, si
, \ modo expediium sit ini6rrogatiou6m fleri. Si euiro
, \ .
longc abeet epiacopua, c l ntora i w m i n e l , e l i a m , \
absque inlerrogaiione epitcopi dabitor reconcibaiio
,
aacerdoto, i c c u n d u m cauonem 43 pnMenlia
, *
gyuodi. Si ergo itec extroQiaiu quid6m reconcilia
> lionein d a l sacerdos absqoo episcopali p o r m i u i O M , C * w 6
iti qui ligandi 61 solvendi potesutera non b a b 6 a i ;
, \
iwulio magi ncc ani coiifessiotteoi r o c l p i e l . Hie
, *
a u i e i ita ao babeitiibua, 61 cum canon 6 nou
. , '
t t a i u a l , quid iii aaecrdot6iu, qui aino p6riuitsioiio

eplaoopi cotifeaionas aodnrit, aocunduoi F o n u n a i i
,
iut6rrogatiou6in fleri debeat, td
nec p r a s e a t
.
canon quidquam d6 6 0 d e c 6 r n a l ; dixerunt quidani,
* e p i w o p a l i Judicio relioqui tupplicium 6jus, q u i

canooem i r a n s g r o u u s 6 s l . Saticiissitnus autem ilte
. p a T i a r c b a douiinua M i c b a e l , q u i fuil aupremus
,
pbiloaopboram dieebal eura gacerdotem Ueponl
,
debere, secuiiduin caooaet qui s i a i u u t u , deponen , ;
doa easeeos, qui ultra proviuciainaliquid sacordouta
*
exercent, e i CMIIOIIVHI iransgrestoret.
( , \ .
5 2 2 ZONAH. Hic quoque judicandi faculiatem po- & .
U6t 6picopotaiioii6St6 deceroil. Siqaiteiiim, i n - . , \,
qult, vel ex tvorbo, t e l ex alia caaaa de v i l a pericli \ , letur, q u i pcBuis l o t n d i t ait addictut, a l q u e a a a o c l o
, \ a l i a r i procul a r c e a i u r ia Vero aUaribus sacris
, \
u>nciliari, boc 6*1, ad d k i n a m cominunicaiioneni
( ;,
episcopo ab6iii6 a d m i t l i p o s l u l e i ; p r e e b y i e r ,
, ;,
i o q u i i canon, episcopum consulert, ac eum, qui i n
, \ ,
periculo vcrsalur, ex illiua proscrpio conciliaro
, \ .,
viebeu Meriio aulem a poeais liberaudi poieilas ; . ; ;
epiacopts adjudicata fuil , c u m ob expiicatara
^
l a l i o n e m , quia suminis sacerdolibus, quos
, \ ; j enes ligandi ac solveudi auctoritas e^t, proprie
, .
vcrborum illa prolalio c o n v e n i l . Quiii&mo uionacbi
,
quoque, qui boc temporc conieaeioncs excipiuui, /tcp-w; ,

1 CAN. VIII CONC. CAKTHAG.

50
*. ni&i episcopo concedcnte id faciant, neque llgandt
6 , neqne solvendi ullam far.tiUalem babenl. Sacrte
. enim apostolis ea poieslas a Clirielo data. lo
apostolorum porro locum auinnii sacerdoies
subaitttiii aique sotfecii auni.
. AIUST. Sacerdos, quetnpiam in periculo consli tuiiim tacris allaribua reconciliare ciipicns,
f ,
epifcopnm consutat; ei, quod ei visum eal,
, . >
c facial. >
Canon aiuescripttu ab episcopo fieri reconcilia * * , lionem mandavii: ai prasens etiam a presbyieri
, CIIMI episcopi voltintate eam fieri jubel.
.
CANON VIII.
KANQN .
c , \ De iis qnl majorea naiu crtt)iinantiir, ei nl nulli,
c \ cujos vila infantia laborat, liceat epitcopum
accusare. Ntimidiusepiscopus Uamliiauos dixii:
. ;
Stini tnuhi non bonae conversaifonis, qiii exi * 1\ ,
stimant majores naiti el episcopoa debere pas i sim cl tcmcre reoe agi : eosne oporlei adm
(11), ,
t*re, an non ? Anrellns epiacoptis dlxil: PlacM
! , ;
ergo dittctioni vesirae eos, qni aliqnibus sce
t leribns illaqueill aunl, accnsaiionis vocem

adverstis Patret edereTAb omnibus episcopif
c ;
c dicluro eal: Si quis iufamia laborel, ne admit * i taiar. >
,
. *0 *
BALS. Sexioe eanon universalia secuiids tynodi
atatiiit, non esse omnea ad epiacoporuni ei cleri*
* corum accusaiionet adiiiiUentlos, sed eoa aolura
- qui tant a reprebeiisione alieni. Lege ergo eum
cauoneat, qai esi aniiquior; ol prsoseiuit synodi
\ ', ' \ '.
canones 128,129, 150 el 151.
ZQNAP. \ ' ,
ZONAR. Ceiilesiiuns quoque vicealmua ociavua,
\ ' \ ' \ vicesiinus nonus, ei iriceaimus bujua synodi cano, \ nes eadem hac de re disserunt, ei ftisiua, quibua . \ nat episcopi notnen deferri haud liceal, expo , iiuou Sectiiida quoque (ccumeiiica synodus, qnae
, bac synodo aiuiquior fuit, idem boc argtimenluni
( - acxlo canone perlracians, quinam epiecop^riiin ac
\ . tlericorum accusalores admillendi aiitl, defiuivii.
\ . , Is ergo canon cum sua explicaiione legendus. Hlttd
, tcni, converaaiionis non bon, pro vha moribosque
;, , .
miniine probaiie, accipienduni.
. ( ARIST. Visum est, ol isli qui aceleribus sunl
' illaqueati, accuaalioncs non edani; ncc ad
.
crimen alicui inferendum admlttanlur.
Diciutr ei iu sexio sanciorum Palrnm Gonsian ttnttv

Guill. Beveregii n o l .
(11) xatipac
xa\ .
Graecus tibiUs apparuerint, et aetit puhlicit doeuerint omni
bomra eanomim inlerpree, majoret natu, imerpre- %e carert nmpicione atque intmicilia, ei
irtepnhinlattir . In Latina enini edilione, ex qua liaec iibilem fiitm atque eonvertationem d*cer$. Jul.
veraio Gratca bautia eai, locua hie aic legitur : resciipl. cap. 20, necnon a concilio Carlhaginensi
Pralere& sunt quatuplurimi nou bonm conwenalio1 sub Gralo babiio, auuo Domini 548, ubi dicilnr :
viV*tti exutimani mafore$ nalu vel epi$copo$ tim tmgequt in accutaiioium
puttandot ; qucmad-

modam iltonysius Exignug in sua boram caiiontim

eoilecUooe legii. Ubi ^piscopi diserie vocanlur
M|orea natu; quo eiiaut nomine app^llanlur a
Julio, papa Romano, in rescriplo ad Oheniales
pro Albanatio e^ojiis, dieenle : Cnminationet maUnm
aofx wer alio$ ne fiant. nitl p$r ipsot q*i
trimrxo tafiftojraf. u' tamen diam ti irreorehen-

Graiu$ epitcopui dixit, manifutum

t*i illum non
es$e l>ei. qui humilitatem
coniemnit* ted
diaboli,
qui tuperbtat inOemor et pnnctp* f i i . Vnd$ $i oni$
tumidut
vet contumtliotu*
esttiurit
in majo>em
wtiu, vel aliquam causam habuerit, iribut
vieinh
tpUcopn, lidiaconut , arguatur; pretbyter, $ex;
it tphcopui, dnoduim contncerdolibui
audiatnr_

Concil. Carlbac 1, can, II.


TDEOD. BALSAHON
52
tinopole cnngregaiorom c*T>onc, accusaioret ad opiscopos accnsandos aine exaininatione non ad
;
ittiui. Sed primo religionem eorum exaroinare, ne
liaeretici eint; deinde et opfniones eorum inveaii- , * ;
gar<vue forle condemnaii sint, aul ejecli, aut ex- , ,
communicaii, aut ab aliis criininibus accusali; I \ , , '
nui forle se criminum ipsis objecioruni innocenies ' *
non oeienrfant. < iiaque et prarsenii videtur ca-
nonl, ut nemo, qui et ipse rriiiiiniiin reus rt, ad . ,
epltcopi tcciiftaiioiiem admiitalur.

.
5 2 3 CANON I X .
KANQN *.
c D * iie, qui pro stiorutn poccatoruni meritia ex c \ *
t ecclestasiico caelu fjiciuiittir. Augustinas epic
t scoptis et Numidicas provinci* legatus dixil:

c Hoc decernere veliiis, ut eos, qui pro suorum
* ,
crimiitum mtriiis Eccle>ia ejecti sunt, ei
;
qnif episcoput vrl presbyler in communio ,
c nen reciptat, ipse qnoque piri cuin eia cri ; *
i mini obnoxiiia videalur, qul proprii episcopi

eaooijfcam eenlcutiam effagiunl. Ab omnibas
;
< episcopia dktum est: Omnibti placei.
.
* . t
.
BALS. Lfge aanciorum apoatolornm canonef 11
12, 32, Aoiiocbena) aynodi canoaera 6 ei Sardi- \ \ ', . \ \
censis tynodl caBonem 13, doceulea quid debeat . ',
fleri eis, qui depoailot vel segregaios clericot ie- ^. clpiunt : aimiliier l iis, qtri laicos segregatot re- ; *\
eipioni. Prasens aulem ctnon doeeroit, ut dericos .
Eccletia ejeciot propier Juetas ab ipsis porpeira-
tonim crimlnum poanas, si alintepiscopus vel pre- ?.*
abyier ad communionera sasteptril, U quoque, ;,
aiiniliter ac qni suectpitur, puniaiur. lis ergo, qua , \ ab allit canonibus 61 a pnetenti consliiuta aunl, .
rolleclia, dic quod si clcricum depotiltnn alios , ,
episcopus tn aaeerdotalem eommunionein susre- 1
perit, dcponetur: sl autcm una cum segregalo ,
oravoril, eegregabilur. Propteroa eniro pra^ena , .
quoque canon dicii : Similiier ae is qui Ecrlesia \ ; ejectus est, episcopiim, qai eum sutcepii, esse pu-
nlendnm. Nota auiem, quod eiiain prsteni canon . \
non cilra eiaminaiioiiem, ted post condcmnacio- ,
nem peccato convenienlem, vnlt ciericoi deponi -^
.
vel segregari.
ZONAR. Hoc idem sanctorum aposlolorutn on- D . \
decimus ei duodecimue et iricetimua secundua /, {?, \ Xf .
conslUuemnt. Qa* igtiiir in iia scrlpta sunt, bic , . \
ellam sufficient. Qtiinetlam synodi Autiochentt ca- \
, ' .
non 6 de eodem loquiuir, ei Sardicensis caoon 13.
. c .
ARlST. 4 Qui cum excommunicalo cominunicat,
i ipse sil exequimuiiicaiiis.

Qtii a propiio epigcopo cxoommunicatuin recipii, ei ciun eo aacra niiniairai, tegregationla non , \ ,
ignaras, et ipse sil excoromunicatus. Similiur et , ; \ .
qol bttreiieis commimicai, iisque comprecalur , \ , \ #
etiHi fldelibut ne coromotiieet; ted Ecelesia ex- ; ; ,
4.
inidaiur.
.
CANON X .
i *V picibylcris, qui a propriis epigcopii coiuk- \
9

54
1 CAN. IX C05 C. CARTHAG.
mnautnr, Alypius epitcopui regionig Numidica?
t lcgaius dixii; Nec illud prastermitlenduin esi,

ut 8i quis forie preabyter a proprio episcopo
t , , condemnatus, tumore quodam et arroganlia
f , ,
elalus, exisiirnaveril debere eeparalim Deo
\ , gaocia offerre, vel aliud allareerigendum pataf c verii adversug e.ccleeiaaiicam Odem et congti ,
c lulionem: is ne impunia evadal. Valenlinus
\ epigcoptig primae calbedrre NuinMicx rcgtoni*
. dixil: Necessario eccleeiasiica* fldei et ordiiti
t
< congentiuni, qtiae a fraire noslro Alypio pro '; laia stint. Quod guperest, quid vcsirae vidcltir
f
c dilectioni dicite. Synodus dixil : Si quis pre . c abyier adversus proprium episcopum inflaius
. scbisma feceril, silanalhema.
,
\ ,
c .
BALS. Tricesimue prlmus eanon apostolicue eos,
. / , , - qui a congregaiione divertunt, si tini quidem cle , , rici, depositioni eubjicit: laicos aolem tegregandos
\ \ . decernit; aed post primam et secundam ci lerilam
> admoniiionem. Priesws aviem eanon et aexlus
. . GangreoiU eos anatbematizai. Quid ergo tequi
\ - deboamus qaasrendum eei. Exisiimo ergo, qtiod
. utramque fict ex canonibug. Priimim enim aectinI \ - dom eanonom apoaiolicum scbismaiicis denontU* malo abatineanl: ei, nisi paruerinl,
\ , - bitiir, 5 S 4
, dcponenlur vel excommuntcabanlur. Sin aulem
, , - aic qioque in inflaiione, boe esl, vana gloria el
, ( inobodientia, porsiiterini, anaibemaii aubjicieiiiur,
; % . ui metnbra putrida e sano Ecclesiae eorpore aut - polali. Ex boc enim ipsos esae analbematixaios, qoi
, non propler caaum dogmaticam oflendenint, eed
propief.arroganliam el meniit lcviiaiem advergue
, , \ ecelesiasiicam constiiutionem ee insolemer gesse. ' mnt, esi graviggimom, ul mibi quidem vidctur.
, , Lege etiam cauonem 1 magni Bagilii, qui docei
\ . differeiiliam basreiicorum, gchismaticorum el eorum
\ qui a congregatione divertuni. Hic autem abusive
> acceptom est gcbisma, ei a congregaiione divcr
gio, pro iis qui ex arroganlfo advcrgus 6Uinn epi .
scopum inflaii eunl ei ab eo absrisgi.
ZOMAR. Si quiisacerdos segregaiione forie mul.
, , Utug, inflatioue, hoc esl, arroganlia superbiaque
, * , ] ) efferatur, ac Deo privatim offierat, aliieqao notr
adbibitis eacrafaciat, autnovum rpgeallareadvergua
; \ * eccleeiaglicam lldem ac congliiulionent cxcilarc , - r i l ; evertii ille giquidem Eccleeia (onslituiionm,
,, qui cum epltcopo audienies egse presbyteri de \ , \ beani, obluctatur fpge, el obsistil; fidei vero qao\ , que est injuriog, qnm infloV.Huni irrigione, posl , quam tacrie initiaioa boniiiies perverse viiam agero
* , nDimadverterinl, lodetur. Ejugmodi igilnr ho\, , \ niinee, neqtiaquam impmie abirc oporicre synodns
. * asserii, illosque proinde anailiemalig pcciia tc . neri jubct. Eamdcin quoque anatbemaiig poenam,
' aexto canone in eoa, qui privaiim ecclesiam b;i
.
bere , Gaugrensia synodus staiuii. Sanciorum
vero aposlolorum primua ei quadra^csinnis canon
dfposiliouig in cos pcenam dcccruil.
53

u Y

,
ttra
ARIST. Qo\ b eplacopo condemnalur, si pnaiea .
, , discesserti, e4 aliare fixerh, vel obioleril, pu
, '.
< oiemlus.
, \
Qui a proprio eegregalue episcopo, ad syiioduni,
cui opiscopus suus subjacet, non accedit, ul qiue ,
ad tcgregationem ejua pertineui examlnaret, et , \ ,
quod praeier raiioiiem factum eel corrigerei ; aed , ' snpcrbia el fam elalns, eo qtiMcm coittempto se ,
ab Ecclesia separaverit, ei aliud siruxerii ahare, , l sancta Deo obluleril; lalts, 1 contra fidem et , \
< onsliiuiioiiem ecclesiasliram bec faciens, non Im- ,
, ,
pnnc feret, sed anaibemale pcrcuiieiur.
*
55

THEOD. BALSAMON

'.
' (II)
c ,
c , f , \ * * ,
c \ ,
.
\ ,
, \ , ,
, .
. \
BALS. Hic quoquecanon tadem citm precedenle
dicit: siatuit eniin ul non eolutn deponantur, tod ,
etiam anatbematwentur presbyteri, qui ab epiieo-
pie eondeinnali nolunl rem pacifiee compopi por G ** , \
examtaaiionein vicinoraniepiscoporum. aed seipsoa
abscindunl, boc et, aeparani a proprio epiteopo, , , ,
el saporatii tacra celebrant praeier illioa aenien- ., ,
tiain. l>ge ei canoiiem 6 Anliocbenac synodi el \ ( .
14 Sardieensif. Oporiei auicm, inqail, conaiderare
\ *
el xaminare, nuniquid proprium epitcopum juste , \ * . , \, acctigol clericus, ei commiinionera eum eo Jure \ ,
declinel. Lcg el canonem 19 itiiua synodi, et An- , '
Uotbenaa canonem 4. Adversus epiacopum 5 2 5 . \ '
aulem expo8lulaiionein ne dixeris caee ex peccaio, , *.
\el ab alia crimioali accuaalione; scd vet ex caasa
dogmatica, vel injuata ejus vilae Inslilnlione. Me- .
que enim debei clerkus a proprio epitcopo anie , .
coinlemnalionem separari, nisi eum videl manifesle
injuriain faciejilem, velreclodoginati repugnanlcm. ,
Cum autem ille mclropolitanos Pbilippopolia lulicua .
propriuin clericum Campioryinoin segregas^ei, agi-
talum esl apud sanciissimom iHtiin palriarcbam Muxalonem, eom miaericordia dignum esse, , iil qni, secundum bonc canonem', ad fiitilimos epi !1

xeopos non accesterii, et ad synodum qna erai in ,
ta regione, ui per eo reeonciliareiur melropolilano; \
sed aedi prinum pairiarebaliroolesliamexliiboerit, *
CANON XI.
t Si quU preebyter In tuas vita agetidie ratione
conileiiiiialus fuerli, debet is vicinis epistopis
reiitinliare, nl ipsi rem amUanl, el por ipsoa
proprio episcopo reconcilietur; si boc autem
non fecorit, sed (quod absit !J) auperbia inOat iiia, ee a proprii epiecopi commniiione aepara verii ei una eum aliquibua scbiama facieus
c Deo sancium obtuleril, is anaiberaa repuubi , cl proprium locum perdet; boc tcilieel
coneiderato, numquid advertoa episoopuai joi slam babeal expeetulationem.
9

G o i l l . Beveregii n o t .
(\%) . Prler Balaamonia ', *, ', ' ,
* t Zonarae inlprpretaliones in codice Amerbacbiano, De $enientiarttm epitcoporum retractaiione
boc eliani in prasenieiit eanonem babeiur, synodi AntiochetHB canonem 6, et SartHctntis COIIO\ ? nes 5, 4 et 14, e/ ibi prmtntem canonem 11
5 *, ^

57

IN CAN. CONC. f.ARTJUG.

58

, 61 proprium episcopum ad judiciariam contenlio-

, \ nem deduxetit. Guni atttera dixtf*el Gampsorytite

. per multos meiropoliianos sui meiropolitaoi
misericordiam pottula&ee, ei non exandiium eaee.
, \ ,\ ei proplerea d magnam synodum venisse; judi 1 , calum esl eum nibil fecisse coulra canones.
.
ZQNAP. \
ZONAR. Hic quoqtie canon eadem cnm sope , , riore congiituit, ac sl qnis presbyter, inqaii, in
suavivendi ralione, hocfsi,velaii liceniiu* ntta
, , vil ab epfecopo condemnatns fuori t; eum vicinis
, - epitcopia renuntiare, hoc eH, de sna damnatione
:, , ( certiorea faeere oportei, ui illonitn opera, ubi loia
da re edocti fuerini, sno epiaoopo concilieiur.
. ^, ', Quod ai id facere neglexeril, el ambitione (qnod
, abeitl) infialos, ae ab episcopi communione separa , , \ - verii, ac nna, boc ett, privalim com paiicis sacra
, , , fecerii; illum non tnodo de soo gradu excidere,
, , vcrnm anaibema quoqne esse decernit. Animad. , \, , veriendom porro est, inqnU, atqae invesiigandmn,
, nnmquid jnslam advereut episcopum exposlulandi
, ' caueam habeal, criinenque illint aliqnod noverit,
. * ex quo Jnre ab illius commonione aubilucal.
, Con&ule bujus qnoqne eynodl nndelricesimum
, canonem, ei Antiocbena qoartum, el synodl
, ', * '.
Sanclorum Apostolonim lemplo congregaia caiiones 13, 14 el 15.
. * ARIST. Preebyter ab epiacopo condemnaiue, ad

vicinoe epscopos appellare permitlelur : si
, Q c tero non provocaveril, ed aehiama facient, et
t \ , ,
ftfiu elalus, Deo sanclam obiulerit. sll ana .
f iberna,
\
Ejuedem aentenliae cum prscedenle esl et hlc
.
cation.
%
CANON XII.

Felix opiteopns dixii : Reforniur secundum ea
, ,
quae ab anliquis synodis dccrela sunl, ttl ai
( )
c quis episcopus (quod absil!) in aliqnod crimen
,
c incidat, el fieri non posail omnlno, ul niuhi
,
c convenianl, ne ipse in crimine baereal, a
,
duodecim episcopis audiaittr, el presbyier a
(13),
tex episcopis ima cum proprio, ei diaconua a
! (14) \ , \
c Iribux.
f ,
. * D RALS. Cum canon Anliochena? *yncdi decla rassel preabyieros el diaconos ab uno episcopo
, deponi, episcoporum aulem deposflionea a synodo

Guill. Beveregii notffi.

(15)
. Gon- .
stantimis Hannenopnlus pnwentpm canonem liis Iihir. Lucns patriarcha motu$ irritam censuit Ama*
verbia conlraclum dedil. - thunii epxuopi Joannis depoiitionem ab archiepi. $copo Cypri factnm ; quod cum ei duntaxat 11 epi, tcopi adessent, duodenarium ipte numernm non iw* * . Cum perarrt. Harmenop. serl. l , l i t . 5.
iputotnu mccutalur, $% difficite $it untvermm con(14) . Quod bic consttttnm itjnodum, duodedm saltem efiuopi eamam
liiilur, causa scilicci episcopi a duodocim,
ex*mineml; $i presbyter. itx* si diaconus tres.preabyieri
Ubi
a sex, n diaconi a iribns episcopis
tfbeJjaeles baec observal, audialur, a concilio Ganhaginensi, snb Gralo anno
- Domini548 babilo, priiw constilulum fuil: cujus
^ , verba supnpiua, fn aimolalionibus ad oclavtun
' , bujus concilii canonein reciiavimtig.
9

(8
THEOD. BALSAMON
60
fleri, vicleinr pnesens canon ei adrerurl, decer- ,
nens a doodecitn ad minus epUeopie epUcopum in ,
canta crtininali judicari, preabytenim a M X , tt
diaconum a tribus. Non pugnant autem inler ae , canonea : sed Antlocbeo quidem synodl caoon , \ .
ba?c judieia aliier consfiiuenda dcxrevit: prsetens ' ,
auteO c non, qai longo posl lempore factus 6l, ,
ha*c jitdicia eaulius fleri slaluit. Caniior aalem ,
legisUtio non ioduch repngnaniiam. Quod autem ,
majoris aecuritatis graiia ba?c caula tior, ex eo . \ declarahir, quod dicant Palres, baec tunc demum . "
flerl, quaodo est difficile ui plurea episcopi coove- , \
niant. Tunc enim necease eet 5 2 6 plures quoqne ,
eplscopos causaa criminales audire. Illod autem, na episcopuaincrimioebapreai,niceal, interprotandum . \ ne dom dubins est episcopus , a eoo populo
contemnatar, nl qui accofatui est. El in bie qul- . |
dem consfstii canon.lnterrogaverilanlem qnispiam, , ,
eiim cinon cauiaruni solum criminaliura memine- , '
rit, an iini metropoliiano >el eplscopo permiitalnr , . \ examloare episcopum, vei aacerdoiem, rel diacontim . , ,
In causa civili tt eonlracln, qua? infamiam irrogai, , scilieet depoaiii, vel commodati : ftimtlUer et in \
causa quas ex deliclo oritur, scilicel injnria, fnrlo,
vl, el aimilibnt. Soluth. Quinqnageelnme quiiitus ; eanoH apoftlolicus, el octogeaimna qttarlus jubenl, , ; * \ \
ui ii d^ponantnr, qui reges, tpiscopos et magittra- .-, ,
lus injnria afflciunl. Et nonnulli qnhlem ad ejna- , , , . vt'
modi injuriaa eatque aolas deposilionem rediganl. '. *
Mihi autem videlurex omni aeiioacqtiae infamiam C , ; \ .
Irrogat, pecttniarSa arilicet et criminali, iig qui \ KUIII sacrali infamiam inuri, secundiim universalem .
et indialinclam legum conetiintionom. Vidi enim ,
elinm mulios sncratos propter *ynodaliier , \ ,
deposilos. Si aiilem inlerroffaveril quispiam, quid \
debet fierl lecloribus; audiel, quod vicesimus . \
cation praesentis synodi reliquos clericot, praeler .
pre>bylerum ecilicet et diaconum, ab tnio epiecopo , ,
jiidicaudos esee statuit. Praeterea hiterrogavorit '
quispiam, cnm canon conlineai, tune fieri a dno- ,
decim episcopis et solif epinroporum deposilionea, \ ,
quando fieri omnino non polesl ut muhi convcniani; ,
ei dopoftilus fuerit episcopns a duodechn cpiscopis,
idqueciim sil facile ul inulii cou?eniant; diseolve- ,
tur deposiiio anuon? Solutio. Dicunt quidem ,
rtonnulli boc modo non infirmari t6nlentiam. Ciim ,
auiem Joannea ilU Amaibunii$ episcopne a Cypri \ ,
arcbiepiscopo domino Joanne fuigsei depotitua, 6t ; . deposiiionis cdicium iribunali iniperatorio le-
*
cimw eeeei, quoiiiam iaventi eunt undecim epiacopi
6t arcbiopiacoput depositionem fecisae, sialuii
tanclissiimia ille palriarclia domiiiua LUCAS cinn , \
pnescme illa synodo, quin ei assislens senalus, \ ,
6SS6 infiniiam el nnlliue motaenli dopositionem; et
ro qaod non accerslla/uerit universa synodus Cy- r,
prioium Eccletia?, aul saliem major pars ejus,
cnm magna essel 6jue cogend facuhas; 61 quod , \
.trcliiepiscopiia noa ulira duodecim episcopos, sed , ,

uitu CIIIII illis cssct conminicralus. Praierea atiieni
B

61
1 CAN. XIII CONC. CARTHAG.

, i | , , \ ^ allegaruotet cauonemiO prasenlii aynodi et M ; e l ,

, - quamvia dixitsenl nonnulli boc de preebylerU
el diaconis diclura eeae, Umen non eunt exau, . dtli.
\ * , \ '. *
\ , ' .
. 01
. Episcopos, qni accusaultir, n sua quem . - aynodo jndicari decreltim e$l. Qnod si delato
\ cujuspiam episcopi nomine, aut omues nd synodum
, , aul plures cerie convenire admodum diflftcile sit,
$, , duodecim, inquil, episcopi coeanl, et causam qnae
, in judicium defertur examinetil, ne in crimino
, , accusaius episcopus bareai, id est, nedum ambigna
, ' , ejns ittiiocentia est, lanquam accusaiioni obnoxios
; . - a popnlo cni praeest de&picialnr. Prcsbytero vero
. in Judicium vocato aex eplscopi jiidicinui saliefa cienl. Trium porro episcoporum cognilio diacono
. cansam dicemi stifllciel. Tideiur atitein bic cation
V " * quarlo Antioehenac synodi canonl repugnare. ille
, aiquidem eplscopum a sytiodo, pre*bylero$ vero
\ el diacanos a suo quemqtie episcopo deponi debere
. affirmat. Ulruinque lamen boc pacto quispia
conciliabil; ulAntiocbenum canonem qua crimioa
presbyleris anl diaeonit objiciuninr, eorum crimi , - nuro qnaalionea primo ad epiacopnm perlinere,
\ * , deque iis sUluendi penes illuiti factiliaiem es*e vo luisae: bujus vero canonia constilutione, ei quis
, \ OU injutte se ab episcopo suo dantnatmn quaraiur,
presbylero qoidem e#x, diacono vero iree cpiscopos
eWi , \ .
ratisae cognitores praflniios cs*e defendal.
APIST. 4 , 5 2 7 ARIST. Episcopum in jue vocalum, sf non
,
c sil perfecia synodus, duodecim minimtim epi \ , \ * \
ecopi obeervani; ei presbylerum, wx el proc .
c prius; et diaconum, ircs.

EpUcopum qul accusaiur a loia jtidicart synodo
oporlet: ai omnes atilem convenire non esl possl, bile, a duodecim minimum episcopis judicari;
* , \ preebyierum auiem a sex, el diaconum a irihus :
* \ el proprina insuper accnsatorum episcopus ibidem
* , adesse debet, el accusalioues conira eos laiaa si\ ^ .
mul examinare.
.
\
CANON XIII.
c , Quod non licel episcopum nisi a muhis eligl:
. sin aulem necesse ii, eiiam vel a iriluts eli-'

galur epiecopus. Aurelius episcopus dixil:
;
Quid ad haec dicil veslra fanclitae ? Ab omnic " '
f 1)08 episcopie dlctum esi : Yelernm sutola
* *
debenl a tiobis aervari: qua quidcm lemere

ti inconsulte, qui in quavis proviucia prima .
lum obliiteni, non audent negligere. (Mulli
ergo rongregaii episcopi episcopmn eligeui.
* 1 , ,
Sin aiitem^necessUas incumbal, ires ^piscopi,
c ,
in quocunque loco fuerinl, primalis jussu
.
c eligenl epiecopam. E l ei quis in aliquo conira
<
proprian confessionem vel siibscriptiouem ic< ,
i cerii, ipse seipsam honore privabit.
t . >
.
RALS. : noc iti IOCO, uon pro *
c

63
TIISOD. BALSAMON
*
, cst, manuum imposiilone ot orlinaiione, \ , . "
grtt coneecratione intellexerig, sed pro electiont,
Nam et hoc ex fine caoonig ostendilur, qao ctte- \
tur, nt depoaatar epUcopus, qul contra propriam ,
sohscrfptlonem et confetgionera fecertl, qwa aeb- ; ,
gcriptlo non fit ad ordinaiionem gfto c*ogecraiio- * \ nem, ged ad eleciionem : ei quia, com prlmus ; ranoo aposioliens aiatuai epigcopum a duobos eue , *
rpiscopie ordniandum, si * pro ordina- , 0
tiooc boc in loco acceperimua, diclo canooi con* . *
iraria dieere admKtemna. Com antem canon 4
primse Nirsenae gyaodi jubeat elecliones ab om- *
iiibiis protincialibtit congiiini, gin aulem boc , , *it difflrUe trea aimul rongregari, rellquig quoqtie \ ,
per litfrag eoflTrtgium ferentibug, metropobtani
(
qnidam, nt est verUtmlle (eog enim prarseni eanon )
primateg provinelas vocat), non obaervabant caooneg. .' ,
Unde et a Patribug deflnilam egC, a mulitg *
rpisropisfferenieleciione* : sin aulem boe nou git ,
facla facile, neceesario a tribtig, qui debeni com \
Kcientia et pcrmissione primi geu metropolitani in , ,
quocnnque loco convenire. Si qaig amem eortiin
qni in elmione anffragia dederaat contra propriam , .
^nbgcripiionem fecerit, depoaeinr. Ac in hig qul- )
dem consisiit canon. Gom autem quidam mlro- ,
polilamig fuisget aliqnando accngatag, quod oon ,
enm snis provincialibug episcopnm elegUset, ged , cuni inelropoliianig, qui in regina urbium verta- ,
* , \
bantur; qnidam prs&seatem eanonem pro eo addo
cebant : et dicebant quod, eiiamgi ex cinone C
^ 4 prim ynodi Nicxrn necess* eel a proviiw ,
cialibug ad minimum iribug clectionem fleri, a
praeoonli lamen canone, qui esl roalio posierior,
meiropolilano conceesam est trex epigcopos, quog , \
votnertt accersere, el per eos eleciioneni facere * * \ in quocunque loco voluerti, et volehant metropo-
Jttanmu nulli repreheneioni obnoxium ab boc * . ,
ranono congervari. Andiernnt auiem quod, quo- , niam pnegeng canon nibil novi decernlt, aed quae
a Pairibug anlea definiia snot, deincepe qtioque ,
sorvanda giatDit, debent omnlno, qusedeconvocatig *
piecopis dicnntnr, geoundnm illum eanonem intel- ,
ligi, cl eleetiofieg neceggario a provincialibug flrri. . 6lllud amem quovig loeo procedcre, non affert , ,
pnpjudiciura eleclioni, golum (iai cum iribug ad ^ utinlmtim episcopig, Juxia hunc canonem el, , \
quae ei conseqnentfr oblinet, coasuetudiaem. Cam . ;
anlcm caooo decernat elccliones fleri a fribng epi- ,
ncopig, gi sit innltos convenirc difficile, interroga- , ,
verit quixpiam : Si mnlli possint facile coavetdre, , ,

rlectio infinnabilur, an non 1 Solutio. Qurcde episco- ;
pi aduodecim facla d6poiiione supra 5 2 S ficnpia .
gnat, quaado pltireg poienol facile convenir*, ad \ ,
praegenlig qnaesilonis goluiioaein gufflciunt. Illml ,
tem, in qtiovig loco, tcriptam egl, propler oog , ,
qni dicunl debere fieri acclegiarum electioneg a ;,
meiropoliiano in eiia meiropoli, quo I qaidem * non receptam cgt. Lorus entro aoa conuitait epi- , .
copuin, sed suffragium el antistilani electio. NoU * , \
R

i v

65
IN CAN. XIII CONC. CALTMAG.
66
. ergo cliam ex lioc canone, quod ptinias sive mo , iropoliiantta non debel inleresse elcclioni, scd soli '
, episcopi- Quid vero, si quis eoruni qui tlegerunt
*.. ( , sua? subscripiioni conlradixorit, eone ipso depone , lur, an posl examinalkniem , cuui ea quse propo, \ nil probarenon possil? Sotulio. Si car.ouis quidetu
; . terba accepla fuerinl ad boc, ul is qui elegii pro * priano sub*criplionem agnoscal,dicai auiein poatea
, 86 accepUse aliquid, qood veiei quouiinus ia, qui
- cleclus 681, ad diguiiaiem epiacopaleni provebatur
, - non alias deponetur, quam si in probaltonibtta <te, . feccril. Sd si stibscripiionis coiuradictio pro ejua
, negaiioito accepu fuerit, re per Utieraruni proba lionem, vel aliquo alio modo eonvicla, eo ipso
deponeiur. Noia ctgo praeseniem cauoneai, qui de
, ,
. subscriplionis inficialione ioquiiiir, ul mihi quid6io
\ , videiur. Lege el capul 75, primi liiuH, lib. xxir
. ' ' Baailic, el cap. i . lil. 5. tjusdem libri, 61 loium
x$t , \ . ' * til. fjutdem libri, 61 cap. 60 liluli i . libri xxm,
, \ ' 61 dicc** quomodo, aliquaudo quidem p6r licieraruui
* * . ' * collalionein, aliquaudo aulein per tesiei juranles,
, - conviitciiur isqui negal propriaiu subscriplioneui :
, el quod posl probatioiicm, qui conviclus 6Sl, cogilur,
, nou tolum eatieiacere advereario de quantiuie qu
in scripiis conlinelur, sed cl allenim lantunideui
aolvere. Sepluagesima secunda aulem itnperaloria
, \ . douiini Leoui Pbiloaopbi novella slaluil, ut quod(? cunque scripium, iii quo fcnerandae 61 vivific
, crucis Ogura per manum ejus qni ipsum composuil
Q ecripla 6*(, firnuiii ei imuiulabile maneal, eliatnsi
, \ - non gii adjeclione poenac muniluni. Lege quoque
, eaindem novellaro. i landeui conclude, quod depo. \ . ui antistiies qui [oegani suas in elecliouibus aub acripiiones, spetiale est, 61 debei in bot solo facio
; \alere. Si enim aliud suum acripiuin negaverii
cpiscopus vel clericus, ul mibi vidtiur, non dcpo . iieiur, ul dicunialiqui, sed 6x legibus supra pd&iiis
, puuielur.
, , ,

ZQNAP.
ZONAR. Episcopum qtiarlus Nica?na? prima;
aynodi canon omuiuni proiiici:u episcoporuw suf . fragio consiiiuendum 6se decernit. A l si quonitnus
, , ld lieri possil, cau?a aliqua gravior obsliieril, luin
xa\ , \ 0 vero Ires aimul convenire, ac catterit per liileras
. "
aweniieirtibuu episcopum illomui aucloriiaie crear**
, , \ placei. Quae igilur illo canone praracribuniur, ea
, /, liiinirum a uiajoribus slaluia servari oporlere iiujus
. * synodi Paires aflirniaiil. CreaiionU pono noraine,
\ , non manuuin imposilio el coneecraiio, sed eleclio
, boc loco iulelligi debel; ne primo saucioruui apo , \ fiiolorum canoui, qui a duobus episcopis creanduui
, . eese episcopum decernii, bic canon conirarius esse
, ' exisliinelur. Nam illi quidem iiutlo modo advewari,
, \ . in xplicaiioue canonift 4 Nicscnae priroac synodi
* - demoiistravimus ; IU eam vide. Priinatce vero bic
, , , provinciarum , melropoliias nominat, eoruuiquo
, , mandalo, boc esl, jussu, ab episcopis creaiiduio,
bocesi, eligenduin cs8C epiecopum deceinil. Quod
. , ,

67
THEOD. BALSAMON
68
ti qufa, inqtitt, snffragio lalo postea conicteioni
u&aul subtcripiioHi adveraalus faerit, boc est, ,
qiiem priue epiacopali gradu dignura suffragio, vel ,
eliam eubscripiione, duin de eo decernereUir, de- ,
claravii, mox dignuni negal, atque a ae ipse dis- , \ ,
seiitii; ipse se eumiui sacerdoiii bonore privabil, , Id est, depositione, wisi illiua, quem accusat, pro- , bato crhnine, condemnabiiur.
.
5 2 9 ARJST. iPrimate jubenie, eiiam tres episcopi . c , \
conaiiluunl epiecopum. El qui eu* confessioni
* 6
vel subscripiioni adveraalur, suopie jodicio

bonore pritabilur. >
c . >
Omnee, ai fieri poiest, pro?iticfa episcopi adsinl
; , ,
neccsseesl, quaudo in vacaniibus episcopaiibua ,
episcopi eunl eligendi; queiiiadiiioduni et quarlo i * &
syuodi Nicaenae canoni vtsuiu esi, ei undevicesin*o
Aiuiocheiiae. Si boc autem difflcile fuerii, aui , ct
proplcr vias longiludineui, aul aliam quaincunque , , V
necessiiaiem, irca saliem jtiesu ei eenleiiiia me- , \
iropoliiani sui eleciionei facienl, absentibus ellam per litieras coosensum suuiu prsbemibus. Si quis , \
aulein episcopus confetaus iueril, el affinnaveril .
quempiam episcopalua gradu digntim esae; deinde
aulein per paaiioirem aliqoam suas confessioni vel
fubacriptioiii adversaius fuerii, et ejum qui ab ipao , \ eleciua fuii, indignum vochaveril, cum non igno- * ,
ravil eiiam aule, qualis fuii, suo bouore priva- \ ,
bilur. lex enira eos, qui uiendaciler el sibimei .
conlrario leeiali suni, per roagisiraius, qui ju- risdicllouera babenl, pcenis subjlcit, ttl deciinum Q .
quartum primi liloli viceaimi orimi libri capul jo-
bet.

.
CANON XIV.
'.
Ui unus ex Tripoli epiacopue in lcgaiionem ve- " , t niat: el ui presbyter illic a quinque atidiatur
; \
episcopis. Similiier placuil a Tripoli, propler
c .
regionis iiiopiain, unum episcoputu In lega "
liouein venirc, el ul presbyier illic a quinque

epUcopis audialur, ei diaconus a iribus, ut
c , \ )
snpcrius diclum eei, proprio ecilicel episcopo
, \ )
prastdenie.
, ,
,
BALS. Est eliara in Airica Tripolis; el quoniam
. \ \
iir ea eratil pauci eplscopi, aialuii eynodut, ul unus D
^
%
4, quidera illiuc miuaiur legalus ad anriversarias ty- ,
nodos: a quinque aulem episcopis, propler anli- * ,
btilQui pauciiaieui, examinenlur causse sacerdoimn ,
crjininalea, ei a iribua diaconorum ulira illot ; ,
epUcopis, aub quibtis aunl livigaiores, praeaidenii- ,
bits. Quare noia ex boc quoque canone, quod xai , ' ; epucopi, quibus 6ubjecii eunl litigatoree, debenl . " . \
cise ulira duodecim, el iree conjudices. , '
qnod si AOII aii episcoporum inopia, plures bif ,
cpiacopi debeni causas eomiH, qui suni eacralf
' .
cognoscere.
, ,
/ U
(

. TripoHm illam quse in Afiica iirtclligil.

()

. ^ /.


1N CAN. XV CON& CARTUAG.
70
, . Eral aiquidora in ea qnoqoo regione TrlpoIU, in
\ qua epiacopoftim numeras lanoexiguosfuit. Proindo
ei itnotn ex eo loco legatmn aynodo dealinari pla cuit, ei eaokiem ob catnatn, non antphus quam
, , * quinque epitcopox, eo, cui subjecius ett reug, quao
, ttiooi prttfoclo, eom qno aex videlicei cognilorea
conalUaanlur, in aacerdolit cauia judices necesaa .
rio adhibeodos esae deceruii,
. c ARJST. c Propier inopiam Tripoli epiecoponini,

f unus eiiam epiacopus ad legaiiunem auflU
r .
c cit. >
Alii qoidera provineiaram prassidos daos vel eiiam
01
plirea epitcopos legaiot eligere iu mandaiis accepe, \ ]) * runi, eoiqoe ad eynodum Caribagiiie quolanois
babiiam miitere. Tripoli auiem el uouiu epiaco pum d legaiionem sufficere propier episcoporuai
.
inoplam.
KANQN Iff.
CANON XV.
< Htpl De divereis ordinibus Eccleii tervieotibtie, ui ti
quis in 5 3 0 criminalo ncgotium inciderit, el
(15) * ,
abuueril judieium ecclesiaslicnm, debeai in
, pericalum venire, el ui fllii eacerdoinm aJ
, mundana apeciacala non accedanl. Simililer
, \
c placuit, ul quicunqne epiacopvs vel. presliyier
; .
vel diaconus vel clericna, crtminali vel civiii
,
coulrovertia in Ecclesia adtersus eum mota,
c ,
si recuans forara ecclenlaalicum velil publicla

judiciis purgari, eliaiiiei pro H> seiiteulia lala
c ,
aii, lamen propriom locum amillal. id qui

, dem In criminali; in chrill aatem, perdat id
pro qoo aciionem toteadit, ai propriuin loeutn
, oblinore voluerii. Atquo boc quideni placnil;
. \ *
ul ai a quibuecunque ecclesiaslicis judicibus
, ,
ad alioa judiees eccleaiasiicot, niajorem po . \
c leatitem babenles, flai appellaiio, id nibil eos
, ,
c lasdai daomm aenienlia olviuir, ai convinri
\
c non poeeinl vel odio vel aliqua anhni affe , cliooo judicasse, vei gralia aJiqua corrupl*>a
, ,
esse; sin aolem ex consenau parliom elecii
, sinl judicea, etiamai aint pauciores, qoam sii

deflnilum, non licore appellare. ui aacer , *
doium filii, saecularia epeciacola nec pcragaui

nec tpeclenu Uoc aulem el omnibua Cbrisiia \,
uis sempor eat interdictutn, ul ab iia abttineani,
, .
. & f tit ubi tvftt blaapbemi et maiedicla ROII acc cedanl.
.
,
, r
. \
kULS. E i a legibus et a canonibus Iradiium csi,
, * * non licero unlcaiqne apiid qaodcmique vclil foram
. * citra prjpjudiciuro agere. Sed laicie quidein Iribuia
auul fora civilia : eis aoiem, qui aunl aacrati, ei
, roonaebia ecck*siasiica. Si quis ergo, inquii canon,
' , - acraiua, bac constiiutioae couiempta, civili
(15)
.
e

tovtovxw.

G o i l l . Beveregii n o t .
In mas. Amerbacbiano ei ifiloa ieasi reciius legilur, Tg

THEOD. BALSAMON
6S
67
si quia, inqtill, gnffragio lalo potlea confcwioni
gu&aut subtcriptioHi adversaiug fuerit, boc e&t, } ,
quein prius episcopali gradu dignura guffragio, vel , iv
eliam gubscriptione, dutn de eo decerrierettir, de- \ ,
claravii, mox dignum tiegat, atque a le ipse die- , \ ,
geniil; ipse se suiniui eacerdolii booore privabil, , id esl, depoailione, uiai illius, quem accusat, pro- , ..
bato criinine, condemnabiiur.
5 2 9 ARIST. iPrimate jubente, etiam tres episcopi . , \
c consiiluani episcopum. qui gu* confesgioni
* 6
c vel subscripiioni advergaiur, tuopte jadicio

c lionore privabitur. >
.
Omneg, gi fieri poieat, pnmnci episcopi adsint
, ,
neccsseesl, qnaudo in vacaniibug episcopalibua ,
episcopt eunl eltgendi; queniadniodaiii et quarto *
syitodi Nicxnas canoni visum eai, et undevicesinto
Aiiiiocbenae. Si boc autem difflcile fuerii, aui , \
propicr via3 longiludiaein, aut aliain quaincunque , ,
necessiiaiem, trcs saliem juesu ei eenteuiia ne- , \
tropolitani sui elcctioneiii facient, abseiUibus etlam
per litteraa coosensum suuiu prsebemibus. Si quis , \
aulein episcopus coufessus fueril, ei affinnaveril .
quempiam episcopalus gradu dignum esae; deinde
atilem per pasitoireni aliquam suas confeggioni vel
pubscripiioni adversatus fuerit, et euin qui ab ipso , \ eleciug fuii, indignum vociiaverii, cum non igno- * .
ravit eiiam ante, qualis fuil, suo bouore priva- ' ,
bituir. E l lex enira eoe, qui luendaciter et sibimel . \
conirario teslali gunt, per magistraiug, qui ju- riadiclionem habeni, poenig subjicii, ut decimum Q .
quartum primi litoli viceaimi orimi libri capui jo


bet.
.
CANON XIV.
KANQN '.
Ul unus ex Tripoli episcopue in lcgaiionem ve- " , niat: et ul presbyter illic a quinque audialur
;
episcopie. Similiier placuit a Tiipoli, propter
c ,
regionis iiiopiain, unum epiacopum in legac
lionem venire, ei ul preebyter illic a qitioquo

episcopig audialur, el diaconus a Iribus, ut
c , \
giipcrius dictum eai, proprio scilicel episcopo
c , \
c prastdenie.
, ,
. >
BALS. Est etiara in Africa Tripolis; et quoniam
. \ \
itt ea eranl pauci epiecopi, gialuii gynodua, ui unus D \
j j $ ( , quidera ilLiuc miiiaiur legalug ad anniversariaa sy- ,
nodos: a quinque autem episcopie, propler aiiu- * ,
biiiom pauciiaieui, examinentur cansae sacerdomm ,
crjminales, ei a iribug diaconorum ultra illos ( ,
episcopig, sub quibug sunl li'.igatoreg, proeeidenti- ,
bitg. Quare noia ex boc quoque canone, quod , ' epUcopi, quibus 6ubjecti aunl liligalores, debenl . " \
ese uiira duodectu), gex el ireg conjudices. , '
qnod gi gii episcoporum inopia, plures U\s , ,
rpiscopi debent causas eoruix, qui guni sacrali
' .
cognoscere.
, ,
/

a o x

ZONAt\. THpplim illam qu in Afi ica intclligil.

/, ' /.


1N CAN. XV CON& CARTHAG.
70
, . Eral siquidora in qitoqoo region* Tripolia, in
\ eua episcoporumnumeruB saneexiguaeftitt. Proindo
ei iinom c i oo loeo legaiom synodo deslinari pla cuit, ti eamdein ob cansam, non aiuplms quam
, , ' quiuqua eplicopoa, eo, cui subjecius etl reus, quae
, ationi prasfoclo, cum qoo aot videticet cogmlores
conaiUuanlur, in eacerdolis caaaa judicea necesaa .
rio adbibeodos esae deceruiL
. c ARIST. Propier inopiam Tripoli epigcoporum,
c UDua eliam epiacopui ad legaiiunem eufllf
cil.
r .
Alii qoidcra provinciarum prasaides duos vel eiiam
01
ptoret epiecopos Jegaiot eligere in mandaiia accepe, \ * runl, eoaqoe ad synodum Caribagine quolanoia
* babiiam mittere. Tripoli auiem el unum eplaco ad legalionem suffieere propier epitcoporuni
inopiam.
.
CANON XV.
KANQN \
De diverela ordinibus Eccleii servieotibue, ut fi
c \
quia in 5 3 0 criminale ncgoiUim inciderit, et
(15) * ,
abnuerit judicium ecclcgiasticum, debeai iii
, perkulum venire, ei ul fllii gacerdoliim d
,
mundana speciacula non accedanl. Simililer
, \
c placuil, ul quicunqne epiacopvs vel. presliylcr
; .
c vel diaconus tel ciericus, criminali vel civili
,
coiiirovergia io Eccletia adversut eum mota,
,
ai recuans forum ecclenlaiiicam ?elit publicig

c judiciis purgari, eliamai pro H> aenleiilia lala
,
sil, lamen propriom lociim amittal. E l id qui
, dem in criininali; in cWili auiem, perdat id
pro qao aciionem totendil, si propriuin loeutn
, obiintre voluerit. Aique boc quideoi placuii;
. *
ul ai a quibuscanque ecclcsiasticis judiciiius
\ , ; ,
ad alios judices eccleaiaslicos, luajorem po .
c lettmlein babentea, fiai appellaiio, id nibil eos
, ,
todal doonim aenleolia tolvitur, ai conviwi
\
non possinl vcl odio vel aliqua anrtni affe, i ciiooe judicaase, vel gmiia aiiqua corruplos
, ,
esse; sin atuem ex coiiaensu parlium elecii
,
sint judicea, Oliamsi siol pauciores, quam aii

definilum, non licera appellare. ui aaccr, *
i doium filii, saecularia epeciacola nec peragaut

nec specleni. Uoc auiem el omnibus Cbrisua,
c uis aempor eal interdictutn, ul ab its abeiineant,
, .
.* & iii obi wol blaaphemia ct maledicla ROII ac cedanl.
.
,
,
.
.
BALS. E l a legibue el a canonibua tradiiuui e$t,
, * * non licere uuicuiqiie apud qoodcnuque vefit foram
. cltra prvjudiciuin agere. Sod lakia quidem iribuia
; auni fora civilia : eia autem, qul sunl aacrati, el
, roonacbis eccfcsiastica. St quis ergo, inquit canon.
'. , eacraiue, bac constiiuiione cotitempia, in civili
G u i l l . Beveregii n o l .
5

J3L v^^

n W e C

^ ^ ^ ' inww.AmerbacblanoeiiEloniensi reciius kgiiur,

72
TflEOD. BALSAMON
11
judicio advcrsas sacrtluni YCI mooachuin criiuiua- , ;,
leiu aclionem intenderil; vel fi quis ad cotnpeiene
forum ccclesiasticum Iraciaa, id recusaveril,el *\ ,
publicuiu eu civiic elegeril (Kl enim eal velle ,
purgari, atm a criroino velle abaolvi ioooceiitque *
declarari per publicuiu juMicium), eliamsi in iilo
pullico judicio vicorli, sive aclor, sive reus : la- (
men propriuin locum, sive graduni el booorein
saccrdolaleui umiuei; propier lioc iptuiii soluin ),
deposiluS; quod eciiicel foruiu eccleaiajticum Tecu- , , ,
saverii, el t mle clegeril. Et quando fueril quidero , .
criminale judiciuiu, sic eril: quando auiem esi * \ civile quod moviiur, seu pecuiiiariuin, eiiamsi sa- ,
cratos senientiam obtitiueril, sic quoque a proprio , \ .
gradu excidct, uisi reiu coiueiupserit, pro qua ,
sctueniiaiu obtmuit, el ea ceaserii advereario euo *
a se superalo. Practerea decreveruul Palres, ul si , ,
quu adversua ephcoporutii vel aliorum ecclesiasli* ,
coruin judiciuii senieniiam appellaverit, et appel- * ,
!alio ad uiajorem jtidirem, ecclesiaslicum videlicei, .
redieril, juxla uuiveraaleoi juria rrgulant, qaae , ,
alaiuti, judicea, ad quoe appellaiur. oporiere *o
iiiajores iis qui priuium judicaveriul: el couiigerit , a judicibus appelJatiofils pritnam seiilcntiam eterti; ,
iiulia lo re tedaniur ii, qui pritnaiii tenlenliara IU- ,
lervtu, site *ii cauaa criiumalU, aive pecuoiaria;
uisi li convicii fuerim aenieiuiam luliaae propier ; , \
odium ejus qoi daninatue eal, vel propter affeciio-
neui in euui qui eei absolalus, vel ui muneribus ,
corrapli; id euim eal graiia corrupluin etie; aut ,
iuuneribus corrumpiiur quispiain, vel pecunias , *
accipiendo, eo qtil ipsum corrupii, aliqua graiia vol beneficio demerome. Nou ergo preseiUeii) ca- , ,
nonein, boiMuea sactaioi vahfe panienloin, qui * quomodocunque in polilicis jodiciia liiigaiil. Nec - ,
llbi coulrarium videalur cap. 00, l i l . 1, lib. xi
Baailic , et cap. 9, . , lib. in quod dicil, aacra- . ,
loa reininiiarc posae aaoerdolii prseacripiioni. Quan-
tuiu eniin ad adversariuin allinet, valei hoc pa- .
cium. Esl aulom alia raiio qood secundum prae- . V ' '
seiiietn canoiiein laadiiur. qui eum coulcmpserit , \ ' . ' .
aacria iniiiame. Lege ei cenieaimum quanum ^ cauonen synodilprftseiiiia, el Cbalced. ^ynodi *
caiionein 9. Cum auiem canon auperius siatuerii, ul ^^ .
epiacopi 5 3 1 duodeciiuepiicopisjudiceiitur, n sex D " \, auiem oacerdoies, el diaioni a tribus : mbjunve- ;
ruui Pairee, quod qiias- de appellalionibna dicta \ '
sutii ei reiiqua locum babenl, quando judicia ec- '.
cleeiaeiica apud lol compelenles Judicea fuerinl :
auieui, quando ex accosatorig et ejus qoi ac- , ;, \
cusaiur voluutaie, apud aliquos electot sen ex ele- ,
cliono su8ceptoa Judioes, qui eaepe suni paucioree ,
qiiaRt canonibus coiinilalum sii, aliqoi judicio
eoiuendorini. Tunc euim in eoruin senieniiain ne * .
appelialio quideiu cadil, ul dicil lex in lib. ,
lii. i , cap. 27, ibem. 3, quod bic ae babet; Sive , ;
jueia sive injusla esl elecli judicis sentenlfa, ei
alare oporiei. capui terlium ejuedem libri ac , . >
liiuli: Noo indigent promaiione judicis elecii len- % , ;
v

78
CAN. XV CONC. CAHTHAG.
74
, >, . % tenlia.Poal bsec cancn de fitiii Mcerdotein, diciu
, spectacula peragant, nec aliia perageMibas In , ' \ * lorsint et epeaenl: quia et omnibus Chrfstianis
. \ intordiclum esi, ne accedanl ubS sonl blaapbemi
. et maledlcta. Speciacala aulem dicunlur, non aotam
\ equorum cunus, aod ei omois generis speclatio,
\, , belluarum ecilicei ceriamina, hiatrionum ludicra,
\ \ aaliaiione*, tt bnjuamodl alia opera diabolica.
Haec autem decernente eanone, die qaod illud,
. eiiamsi pro eo eentenlia lata sit, adjeclnm esl pro, , , pter eos, qoi dkunt, eaiu aolum debere deponi aa , , - cratuai, qai aic Judicio conlendil in cauta crimi . , nali, ei victue est: non autem eom qui vicil, nt
, , qui justani causam baheal. Ambo enin deponenlur,
ut qui kcdesiam itijuria afficiant, et canonem
- & contemnani. Sacratus qtiidetn qui iraxii eeclesia , eiicum in ss&culare judiciura pro cauaa peeuniarla,
, . \ et vicil deponiiur, ai aenieniia*, qe pio se laia
, \ , eal, steierii, ei voluerit rem babere quam v i c i l :
\ . quemadmodum et reus, ei jndicinm ecileaiasticum
fecusavii, et civile poiivil, ei vicit. Si enim cedit
\ * *e,proqua liiigavil, auum bonoria gradam relineU
, , , \ ,
, , .
, , .

b*i quidem canon consiiluit. Hodie aateiri
. - bc negligiiultir, propier quam causam neacio.
, , \ , - llulli enim, soluui laici, sed eiiam eacraii,
, - f piscopos, clcricoe el nionacbos ad citilia judicia
\ , ^ Irabunl, nec imperaiorisj qnidem mandaiuro de
\ , - ea re exbibenl; ei ncque incoinpeteiuie judicia
- prasrripiio 011 exeeptio prodoel lin, qui rei agun - lur: eos enim rogunt ?el inviios judicio conten dere. Nec sacrali, qui coa traxcmnl, aliquid peni , ' lus damni sensere; *ed nec mouaclii vel clerici,
, advereus quos in foro ecclesiaaiico agitur, si id
, qnideni recnsaverinl, civilem auimn exainiiialionein
, peliverinl, ulla in re puniii suul : qiieinadmoduiii
nec clerici vel monaclii, qui in sxculare judiciuni
, \ - tracii eiini, ti in eo liiigare non recuaarunl. Cum
. auleni monachus ille Ueleliue, qui prwpositus fuit
, nionaalerii Pauiepopli, ad synodale judicium ira , - clus, ipsiini ul tibi non gralum recusassei, el cau , \ - sam ad sxculare iribuna! iraduxistet per maiida . - |> lam Smperiale; aancliftaimua patriarcba doiiiiuua
, Lucae id aegre ferene, pluriinuro siudium adbibuic
, - ul corrigereiur quod laeiaro fuerau Audivii au . lem a cmlibus judicibus, quod imperaloria poiesua
omnia facere poiesl: el quemadinoduiu priino loco
* \ poiuil imperator civiteni judicem pro judicando
epUcopo tel alio sacraio, adversua quetn agliur
consiiiuere : i u el por tranaposiiionem, judicium
\ ecclesiaalicum ex legilima exceplione in civile ira - duxerit. Sed eiiamsi qai bic dicilur monatierii
. prsfecius exaudiiug esi, aynodale judicium recu, - sans, el sine praejudicio conservalus esl : lamen ex
, \ * canotie 104 pra?Beiuie synodi deponi debuil, quem
* , lege : decimum sepliiuum eiiim capul primi liluli
, . lerlii libri, \icel decernal cum tmperalorie mandalo
3
PATROL.GR
CXXXVIH.

75
THEOD. BALSAMON
7
pooso adfoTaos episeopot agi, ol eus *iii coram . ' ' , /
civillbus judicibus: koc Uuien, i l mibl videlur, non quadral canonicae docirinse. 5 3 2 Dcbeinoa enim ,
dlcere, tunc irabi epiaeopum pro re, qu prttalim , >,,
ad ipsum periioet : aulero pro qtiaesiione ec- . '
eletiatiica. Re enim ejuemodi propoeila, uon de*
bonl civiles jmlicea ullam ejus babere cogniiionem. ,
Jam vero uiagua quoqne eel ejaa diflVrentia, qai *
bua tponle eccletiatlkuin Judicium recutal ei aaa- tTvai \ . \
citlaro cx Imperaioris roandaio quasrii, el cjus qui
jussu imperatoris iiivilu* tractua eal ad saeculare ,
judicium. Lcge eiiam cap. 1 lit. 9 pnescutis ,
oporie, ct qua iii ipao a uobia acripia auni. Pelcre
attiem conjudicem civilem per maudalum impcrialc . \
Bon eat, ut mibi videtur, probibiltim vt iuaxiinft . ' ' .
quando 681 caasa pecuuiaria, quae esl eyuodalUcr \
| ^ f
.
dieenda.

, , , \ ,
.
ImerrogaToril aulero quispiant, Cam lex dicat,
, cain ab actionc sua excidere, qui suum adverta-
ijuin ad judicium incompoiena iraxeril, qoi ta- , ,
cramm ad civile judicium iraxeril, annoit 6X boc canone suo juro cxcidel ? Solutio. Incompetenlig

judicia prsscriptio in priucipio judicii soluiu pro- ; .
pouilur, non auicm oliam posiea. Fingo ergo, quod ,
ea a principio non 6si proposiia a reo : vel pro- ,
potiia a judico adoiissa 681. propierea de- ,
fluieruul Patrce, quod, eiianmi aclor viceril, 60 . quod iiicompeicnlia judicis exceplio quomodocun- Q , ,
que iucNicax fueril : sic quoque lanien propl6r
boiioreui Ecclesiac eornni victoria nibilei proderil; ,
tod dcpouelur, 8i eam reiineai. Prxlerea inlerro- '
gateril qttispiaiii, quam poboam augiinebiiui ?c- , ,
cleaiaetici judicce, ei couvicii fueiiul, ex odio, vel ,
affeclione, vel propter graiiaiu eeuiemiam luliwe, ,
cuin canoii de eo niliil Jubeal ? Solutio. Genua ,
pana?, elsi ex canonc non appareal, ex legibtis la- ; .
IH6I1 dorlaraior. Jam cuim de judice niuneribus ,
corropto dicil cap. 5, til. 23, lib. ix , liagUtralae, , .
qui pecuuiaa accipii ad jus rticendum, vel dccer- '
nendmn, vel ad plaa vel miiius euo officio facien- . ' *
dum, 61 inagislraluum quoquo aaseaaorea, lego , , \
leneniur. Ei ibema 3, cap. 8: Poena legis est ex- ,
iraordiuaria, 61 ul pluriiiiuiii exaitio condemnal, jy \ oi .
noiiiiiiiiquaiii oiiam gravius. E
" l thetna
'
"2, cap. *9 : \ ' ' . ( Qui bac I6g6 coudcmnalur, nec pute&l pnldice \,
le&linionium dicere, nec judex cs^e, nec ausas , * . '
agerc. Lege ei ibema 2, cap. 6 , l i i . 4, lib. tx, ' .)
quod quideui e*l parg 124 Jueliniani novellu.*, quaj , ,
aic dicil: Si qui aulcm coruiu, qui liiigaui, dixe- . \ ' *
ril 86 aliquid dedi*86, T6l 6886 poUicUutn, cl per- . " f ,
sooam nomioateril, el boc probaverii, ipsoquidein * ,
iu lilie 6xilii venia dignus babeaiur. Qui aulem
donmn V6l prowissuin admieisse convicliis fueril, , \ , \
8i eil quidcm cattaa pecuuiaria, quod daluia est, , \
Iriplum, quod vcro promissuni, dupluin a rotnitc ' privatamiii nosirarum facullaium exigalur, ei di- , ,
^uilalcui 8cu iuagiMratmtt, qucm habo^, in uiroque , ;
% a

x a

18

CAN. XV C >NC. C A R T H A G .
- i caau perdai. btn auieaa ait crimlmHf teensalio.
, \ ' propriaruui facaltalaro coafltralionem patiatur, et
. in exailiam miiitiur, ut qni tccipieudo tlienam
, crimen in seiptoai irantferre tioduerii. Si autem
, , donaiionem vel promiwionem liligaior osienden
- non potuerit, jorei peraona, quae doiiaiionetn vel
. ! - promiasioiMm arucepiaae diciiur, quod iiec por ae,
, oec per aliam persoaam, vd aliquid aceepit, *iel
, promitsiin babuii. Ei boc d*io jurejurando, ipse
* * * quidem liberabilur : liiigator vero, qui probaro
. non poluit, in caueit qaidetn pecuniariia, lili aesti, mationem a coniiie prWaiaruni noatrarum facol Uium exigatur, judicio scflicei euura evenium ex peclanie in crimiiialibua auiem bonorum suorum
, pyblicalionom auaiineat, ei a confeoientibua judi cibua ex legum ordine negolium lerroioetur. Sin
auieta pertona a liiigaiore declarau pradiclani
, juejarandum reeaaaverit, 4am in crirainalibns,
. quam in pecuniaiiia caaeie, pntdictis poanit aab Jiciatar. 81 quit aiMem eoruin, qui liiiganl, jura , verit te nibil dedisse, vel pollicltum eate, intra
, qaalttor autemroetiaea,postquatn588 aenieoiia lata
, . eat oumeraiidos, daium aliquid ?el proioissatn
oftentttm fuerit, pradieias poena? tam adversus
, , dantea quain advereut accipienles locum babebum.
, Et b c e quidem, i i propier sordea aou pccuniarum
, accepiionem vel ainorem vel odium aentemia iaia
lt .* ejuadeoi onira vinuiii baec iria. Si au
.,
lem noo propier ejusmodi uilam caaaani, sed per
,
inipertiiaro adversoa aliquem ferl aemeniiam epi , - <
acopoa, qaid fiei? Soiutio, Magiatraius, eeu qui
*
praeauot jadicibue, non coguntur legea exacte scire,
, ut qai in niultia aliia magnis occopaiionibus ver , ; At>fenlur; otpropieroa si per iroperiiiam aeiiiemiaiu
, 01 ,
ferant, eia venia daiur. Eororo aulem aasessore*,
,
ai conira legei feraiii eonteniiam, puiiiumur. Oicii
, ' *
euim lex in lib. vn, liu S, cap. 24 : Doluro magi , etratue reqairiinua. Si enim per imperiiiam assea. , soris aliier judicatum fuerii,uon facii injuriam pra>
, . *\ \
ses eu magiairaiui, aed qui ei feri auxiliuui.
', * . et probabilia quidem ratio. llagislralua euini,
. propter eam quae dicia cauearo, non iiiairoulaii, , ' . lur : judicerautem, quomiu est proprium uiunus
. 01 , * judicare, si coulra legea fecerini, teneniur ac oi
, , dolo fecisxenl, aecuuduin iegein qusc dicil: Jmpen.
, - ' iia negligeniiae cquiparalur; ei rursua : Doluiu
, , quis faoii qui perfecie oeacU quod e acire profiie * lur.
*
.
Et boc quidein dictum eat dc civilibua judicibuv.

. judicea auiem eccleaiaaiicos alia quasdam takba
, , * \ comequeniia, ui uiilii videtur : et ea quidem se . cunduin praewniem conslilutionem. Si ehhn con irariam canouibua eontentiaro episeopua proiulerii,
, , , punieiur sive deponelur, ul qui non posail igno . ranliaro vel iinperitiam allegare. Neque eoim crii
, ei ignoscenduro, ti dicat se netcire cauones, quo
. cogilur in lingua seroper babere. Sin auiem aliquid
, proiuiDiiaverii, quod a legibas non admiuitiir, \d

79
THBOD. BALSAMON
80
t*i exlra judiuiariam consequenliara, veuia dabilur , propter imperiliam , ul qoi ntc perfecte leget , .
scire debeai. Basc aulem obaervabunlor, quando * ,
eriuiinalem eauiam judicaverit epiacopua, vel aliam ,
eccletiasiicatn qusestionem, quas indocit deposi- .
liooem. bi eniro pecuniariam oonlra legee aeoieti , liam proiulerii per iinperiiian>, id ei prajudiciura . ,
jon afferel. Prelerea inierrogabU quiapiato, cnm
canon permiiiai aacria inilialos judicee lectiiios , ;
Higere, eitue licebil civiles eligere? Soluiio* Quia . \
ttiaiuii canoii, ul eleclorum judieum valeat aenlen- , \ ita, ncc aippellaiioni sil obnoxia, etiamai ii aiot , ,
pauciorea quam duodecim, qnam M X , ei quam ,
irea, evidcnler apparei civiliuro judicura eleciionera
, ,
non adniiui a canonibus. Unde, ul mihi videiur,
w

'

n
D

* !

iecunduin
prc&eniem

*

qui a civilibus
judicibuecanouem
judicari punieolur
elegerint. aacrati,
Videlur
aaiero ex verbis canonis, qua dicunl deponi sa- , cralos, qui liligaverinl in foro civili pro caosa
pecuniaria , el yicerinl, nisi a aua aenieoiia de- ;, \
bUuni, quod judicium quidem faclum ab incoiu- ,
peicuii jodice, ex volonlale ejue qui est eacraioa, ,
leiicndum est et noo labefactandum. Qui autem (
ecclcsiasiicura recaaavii judiciura et fori prescri- \ *
piione non eal uaua, aacraiua puoieiur, ui superlus
dicmuj eei. Eleciiiioe auiem judices bic ne dixeria ,
cujusmodi l i l . 2 libri vn dicit, qui tcilkei cum .
;)4
alipulatione judicani, sod ecdeaiaelieos ' . * ,
rdinarioa. llli enim non poaaunt lausam crimina- *
Jeui jodicare : bi vero, ul ex pnetenii canone Q .
Metidiiur, oninem causam judicani. De epeclaculie
aulem, el equorum curriculU, et Teualioiiibus, i , ,
isceaicis aaltaiionibas, talii dixiniaa in canone 24 .
syaodi in Trulio, el in 51 ubi eiiatu presenlU \
canoais meminimaa ; et lege eos. Qutere eiiani *
banciorum aposiolorum canonein 74, aynodi An- , \ ',
tiocbqne canones 14 el 15, syuodi Chalcedonensis * \ canoaea 10, 17, ayoodi Sardicensis canoues 5, 5, .
14, ei bujus caneuea 28, 120 ei 121. Quod auieot \ '
possint sacraii renoniiare pneacriplioDi fori, quaere ', . % *,
*, ', ', ', \ ',
cap. 9 l i l . 3 lib. Baeilicorum.
'.
. * ' / .
534 0?*. oiiiiHiiui,qtii sacri* iuiiiati aunl,
ZQNAP. ,
quin ei io monacboruin comroveriiis, ejue cui D \
siibjecii suui episcopi propria cauta cogniiio eai. , .
Sife igiiur aliquis horum deferatar, .aive deferai , ,
conclericuin, coram ipsius episcopo, si?e rei capi- \ \ ,
talis, seu civilis, aut pecuniaria? quxaiio aii, rcni ,
irausigi oporiel. Quod si ex iig quispiam, ao ab . '
ccclesiasiica juriediciiooe sublrabens, publico judi- , cio, apud magisiralus uiiuirum popularea, boc esi , ,
civiles, purgari, id eat, se a colpa iminuoeni pro- , , \
bare conieudal; quamvis iii eo judicio euperior ,
cvaseril, eumque ab objedi iacioohs culpa oiuuino , \
procul abfuisse judicea pronuiiiiarini; locum lamen ,
proprium, gradum videliccl, ac sacerdotii digui- , ' , ,
taiem amiilei, aique vel ob id ipsiim, quod ab , ,
,
cclesiaslica jtirisdiciione ao subduxerii, deposi

Sl
IN CAN. XV CONC. CAHTHAG.
8
. " , \, - Uone punielur. Alque bac quidetn, quocunquo
(, - detuiiiii crimine sacratus accusetur, ila servari
*
placel: at ai civilis sive pecuniaria? rei aU cotilro, , , versia, quainvia secandum euro, qui sacria iiiiliatu
, ett, Hs data fuerit; nisi tamen ipse rem toiain et
, ' , eam, quae eecundum ipium pronuniiaia fuii, aen . teniiam cotitemnat, gradu suo nihiloroinue excidet.
, Quod si ab episcopie, aliisve cogniioribus, ad alioe
, , ecclesiasiicoa judices, meiropoliianos videlicel, aui
, pairiarcbas, quispiam provocei, Uliqoe cauaa exa , \ , mioaia, Judicaium aolfl, hoc esi, reecimtt placere
, \, - decreverint; nibil in eos, inquil, qui prins judi , citim exercuere, grave cotisiituaiar : niai foric
, iltos, aul odio impulsos*, quod videlicel ei, quem
, condemnarunt, iiifemi forenl; aui aludio, quod
, quempiam benevolentia erga illum addocii abeol . , - veriol; aut niercede empios, id namque esl, graiia
, - corruptos, judicasee probalaro fuerit. Meroede
. * namqiie emplat is dicilur, qai pecuoiam accipit,
atu aliud quodcunque beneficium, ab eo a quo
, - rorropius esae dicitur. Nam quiconqoe ant odio
. , aul amore adducli, aul Urgilione corrupli, judi , , ciura minus fideliler exercuisse deprebensi fuerini,
, \, , propria illos dignitale muliari decreium esl. Quod
* , , %\ judicee illi ipei, qui Ioier se judicio coDOiciautur,
, ' accnsator nimiruin ei reus, elegerint, quainvis,
. iuquit, pauciores, quaro prslinilum esl, designen ,, tur, nempe in eptscoporum cauaa duodenie, presby \ . ', \ \ . '
terorum sex, diaconorum tribus: tamen ab his
\ - Q Judicibus daionaio proYocandi iaculias non eril.
, \, Qnod civiles quoque leget eodem modo sanxere,
. ui teriio libro, liiulo primo, capiie quadragesimo
quario, el libro nono Basilieorum videre esl. His
, , absoluiU, de tlliiax presbrtfrorum, ne aal specu , \ (, cula ipsis exbitare aut quae ab aliie exbibetuttr
\ , tpeclare liceai, canon decerniu Eat vero boc qnod
, dicitur de speciaculis exbibcndta ejuamodi: ioere
, siquidem in roagoie urbibug Ibealra, lum equi
\ \ , qooque ad ceriamina besiisque ad pognam aleban . tur, aque, tum equorura ac beeiiarum, tum reli . quorum speciacolorum, qu in ibealria exhibenda
\ forenl, cnralio nonniillia ex civium numero com , , miiiebatur, quibue, ei equealre cenamen, ei besiia
- rum pugna, et quaxunque alia iu ibealris pneberf
, \ ^ golila, eurae fuere. Rerum igitor bujusmodi <urtktrti , , torea esse sacerdolum filios blc canon veiai.
4 . , Sacerdoies enim fllios tuoe in docirina ac lege
, \ Domini insliuiere debont, ut eai apud divum Pau * luro, qui eliam EpUlola ad Tiluro, dum eonim,
. * qul sacerdoies ereandi sunl, eondiiiones exsequiiur,
, ad alla boc quoquo addidil: Si quitfilio*habet
, , fidelet, non m aceuiaiions luxuriai, aut inmon . \ - geroi . E i Epialola ad Timolbeum, dum eum, qui
episcopalum deaideral, qualcm oporteat esse de * \ \ acribil, pnaier caelera id eiiain apposuit, lllios
, . babentem aubdiios com omni casiiiate. Qui vero
, - mimorum cquorumque specuculis, aliisque bu~

Tu. i . C.

83
TIIEOD. BALSAMON
84
jasmodl litdicrit, oecupantur, neqoe Intemperaoti *6 ,
crlmen effogient, neqoe inlegriiaiis el cuiimooi
lestimonio commendabunlur. Nec vero mirotn si haec viise degendas ratio a Oliie aaeerdotum exigatur: ntm et Chrieuania omnibm, ne id ea loca abi btatpheniiae sunt accedere Hceat, iiiterdictum
fuit. Blasphemi vero nomine ea, qo lieenier ac inverecunde ftoni, elgniflcavit. Ob illa quippe fiifclea, quasi lemperanlhc inlegrilaiisque eontemptorea, ab infidelibus blasphemanlar
535 ARI8T. vel clericus, cauaa crimi- . c xtc , ,
nali ei inaiituia, sl, relicta ectleaia, ad judicia
, ,
f publica recurral, eiiam injoria affectua, proprfum
c .
c amitlei gradmn. 8i vero et vlcerii in negotiia
, (,
* c politicis, si boc sequaiur, proprium gradum
*. c amiltei. Eccleeiaelicoa auiem judicea, niai gra ,
c lia aut odio aniea jadicaueconvincantur^appel , f latio ifislitula non propellil. Si paries vcro Ju . c dicea elegerint, ab lia ne dlacedant.
, .

Non oporlai epUcopum aut ciericom jedicium eceleaiasticum recusare. Qaaproplerai quU ex iia cri- . "
miDaliieraccusatae, eccleeiaeiicum recosaverii judi- ,
eium, et ad cWiles judicet accesserii, et coraro iis, ; \ qoas ad accuealionem suam spectanl, denudaveril, , * *
qaamvis innoeena appareai, et pro eo lata eii aen- , \
leniia, proprium graduin amitiet. Si auiein non , .
critnfnalis ait conlra eos accusaiio, ted pecuniaria, * ,
el accidal de itia evadere eos, judiciam ipsis conve- , \ \ ,
niens recusantee, el ad aaecularea judices accedente*, ,
et ab iie judicatoe; si qaideni seuteniisd ab iis laia? \ , \ *
acquieacere vellent, et id pro quo coutendebaot, exl- *
gere, propriun gradom amiiieol. Si aoiem de* , \ apeciui baburint cauase sete prolaiionera, illodque C
rj
. pro quo contendebanl amitlere mallent, locum , \
saum reUoebant. Si qul auiero ab episcopia accusa- , .
tna el condemnaius, ad majores eccleaiaaiioot judi- , \
ces appelbverit, eoramqne senienliam evertero , ; potaerh, nullaui boc illis judicibus eccleaiasticia , \
quorum senlcnda efertiiur, noxam afferret, nitl * forsiian propier odfum, aul paasionem, vel gratiam ,
aliquam cum affeclo senteDliam tulisse convfncan- , ,
tur. Quiconque autem tx aceutaiis epitcopis aut
deridi, oecleaiaaiiooe jndlcea elegerinf, et ab iia ju- .
dicari voluerint, quamvit conlra episcopoe accusaloa , ,
duodocim epiacopia sint paucioree, conlra presby- \ * ,
teroe autem ti diaconos septetn vel eiiam qualuor, \ ,
qoomadmodum et in duodecimo praeacnlia synodi , \ , \ ,

aerinAimnft.
AndAmnaif nnn
IIAKAIII conlra

^
^ ,
eanone
aeripaimaa, condemnaif
non debent
jodicium eoroin appellare: appellaiio enim judicis , iOfciUam vl injueUliam corrigiu Quomodo itaque,
qoi Judicea eeeleaiaailooa elegit, quoa et aermone ei .
vila locolpaios este judicavil, dicene ae insipienler .
tt injueto ab iia Judicari, et repreheoalonem quam- , \ ,
daro horobiibos aacerdotalibus ab ipso judicaiis \ , afferre tdttiiiiaiarl
, , '
, "
.
CANON XY1.
1<?.
Similiter placuit, ol ejdacopi, preabyleri et diaconi , \
\ condnetores vel procuraioras non flaDt; nee
:, 8 ex lorpi aliquo vili negolio victom sibi quast , < rant; debenl enim ad id quod scriptum csl re

9 ( >

cov

85
I N CAN. XVI C
kavxtr
* &\

. .
, ,
*- ,
.

\ .
\
' . ' ,
' \ ' ,
i * . \
' '

, \
.
,

. '

, \

. \
, (
,
.
,
, \ *

, \ . *

,

, ,
, .
' .
,
, .
6
, } * ,
, \
, ,
,
. \ . \
,
. "

, , \
4

* Tim. ,

NC. CAHTlfAG.
86
c tpicere, Nemo De& mituaus tciptUM implicat
$acxtaribx* negotiii , et, ul lcclores a<t
pobenaiis lenipus veuientescogantur, vel uxoc res docere, vel conlineniiam proliieri. Simili ter plaeuit, nl ti clericua mutuas pecuniaa ile deril, pecunias accipial: ain auiem epeciem,
qtianlom dederil accipiat. ai anlo quinque
c et viginii annos diaconi non ordineniiir. Sed
c et Icciores populum non aalulenu
BALS. Do clericis quidem. qui ae negoMs eaec.iilaribos ingeruni, scripsimus in decimo lerlio capiieoctavi tiluli praesentis operis ; in sexto ei ociogeaiino lerlio canono aposlolico, et in leriio canonc
quarlae synodi, cl lege eos. ln prapsemi auiem inlerpreialione poneiur el quae ociavo mensis Decembris sexia indiclione facla est tynorialis declaralio,
lempore sanclUsimi palriarcbac domini Lucac, qua3
eliaro decisionis locum oblinet, Simililer ct promulgatio pairiarcbae illius domint Joannis, quae facla esi,
5 3 0 ne caasas agerent qui eacris iniliaii eunl. Et
|8 eilicii sanclisYiiiT^alriarchaB domini llichaeli
philoeopborum summi, quod prodiii, ul qoe, ac
diaconua ei sacerdos, leclor qnoque proliibereiur
ab exercendisftSBcntaribusofflciis. Quoniam atiicm
prseaeoe canon staluil, ne qui suni sacraii viciuin
quseranl exrebus turpibus et vllibus, eaepe qtittsilum oai, quaenam sinl ea3. El nonnulli quidem dixerunl cae esse, lenonem esse ac merelrices alere,
canponaioriae labern praeesae, el similia. Sanctisetmus auiem palriarcba dominua Lucas ungtienlartas quoque olficinas el balnea iiirpis essequsestus
dicebal, ui qu mendacii quoque causae essenl. Sed
nec arcbialros fleri sinebal diaconosvel aacerdoles,
dicens non esse ferendum, ui qui cum infulis ct
caeulis sancia iracianl, aaecularibas veeiibaa ii>
duanlur, el coro laicis, viris ecilicel medicis, incedani. Postea aulem canlutn esi a sanciis Palribus,
leclorea in lempore puberlalis posl annum quarlum decimum coganlur vel malrimonio conjuogi yel
coelibafum profllcri. An boc aolem apud Africanos
observamm sit, nescio : aed apud aliat Ecclceias
non aervalur. Exiaitmo autem, quod nec in ulla unquam regione boc aervalum s i i ; ui qnod apotiolico
sexlo canoni adferselor, qui decernit, tu lectores
et canlores, eiiam posiquatn in clerum provccii
fuerinl, nxores duogni, ei nee uxorem ducendi lempus definil, nec, ul conlinenliam profileanlur, exigit. Dare aoiem pecuniam muiuam ad ueuram mulii
canoooa clericis probibent. Prasens quoque canon,
non eolom eos qui sunl e tribunali, scd ei omnea
clerieos fenerari prohlbet. Quia aulem, cum usurae
dabanlur ob pecunias muluo daias, verisiaiile eral
dicere aliquos hoc quidem csee probibilum; dare
aulem frunicnlum vel aliquaoi aliam epeciem, ol
plus accipere quam daium sii, non essc prohibilum : Palree boc quoque cxpressc prohibuoruiii.

TilEOD. BALSAMON
88
8ed el illud, ante compltiog quinqoe et liginil , ,
annos non ordinari diaconuro,
diaconuro. in diveraii
eononi-
AwcV *n\
aiinoe
diveraig canoni
. \
bus decreium etl. Probibiiam eti autem lectoribug, '
no etplelo minislerio ad populum convergi outu . ,
saltiieni : ui qui aolot lunc debeui tacerdotef tt
antitiitet adorare, et non Uicos qui in ecclesit \ ,
eongregaoiur. Ipti enira sanl aacraii: popalos vero \ ,
procul egi a gacerdotio ei cotvieeriUoae. Ae ipse
poiint leeloreg adortre deberet propter miuifleriam , /*
eoram. Lge uoctorum apotloloniin eanones 17, . \
18,19,25. 26, gyoodi Aneyr. canooem 10, t Cbal- ,
cedonentlt canones 14, 15, gexue canooem 3, 4, . \
6, 12,13, 48, 58, ei gaocti Bagilii caaonea 3, 6, ', ', ', *, ",
49, 70,
', ' * ', *, %
g iff, ', , ', ',
/, '\'.

ediclum quiden tanetissimi ptiriarch domloi
Lnc tie u babet : Mense Decombri die 8, ita- * ',
dicl. 6 Sin auiem ciiatu ille Oxan, qoi divinam ar- ' .
cain, quae everfebaiar, atiigit, BOQ parvo aoppllcio )
affeeiug egl(aiqui ejag erat ingUuuum illam erigere, (
non dimere), quia ett adeo audai, ot ad extremam , ),
eiqoe impodetiliam arroganliamque elatus, malo
omoino tpiriiv dottus, qui noo eolum divina el \, ,
apiriioalia mandau in integrmti non vull/icd eiiatu
in eootrarium detorquena, ea labefaciare ae de- , \ simere impadeoier tnoJilur, eaque digaolvere qnse , \ irme ae aubilitor loeata guni, ei ea eommovero , \ , \
qus cooquaasari non pottont, m quae ainl ditV , , cau, ot aioot, wpra fandamenlum apottolorum et C > **t ;
propbeiartjml Propterea oottra quoque rooderaiio \
fereuduro eaae rata roalain eoneuetudinem \ , adhtjc servart, qoai divina el butnatia confundil, ,
et IScctegise, qu ett ab oroni reprebensioue aliena ,
Oei aponsa, consUiuiioni non vulgarearaaculasinu- , ,
rit, qiueque euperbia et vana negoliaiione, et io iis, \ \ , \ \
qcue aoiil abjecu ab eaque abborrentia, studio et \ ,
labore, et (urpibua pneierea lucria, ejua bonettaiem \ ^nplendoreinquo polluit; viium ett eam etae radicilas , ^ ,
etellendam, ot noo ampiius enascatur radix ainari- 8 , tndlnit, seeaodom divinum apoitoluin, p^r pne- ,
fenteni noilram spirilaaleni ei 5 3 7 paiernam do- ,
drioam, quae icopam quidetn aperie declarat cau$
propoaitte da iis, qoi aacram auctoriiaiem aoriiii , \ uni, tt aaxolaribotseipaoa magUtralibus ti digni- \ \ ,
lailbot cnrisqne ac negotiig iroplicani. Ad verbum 0 , (,
nuietn gic babel: lie, qui ueerdolalem, inquiunt , ,
Paireg, digniUleiii gortiti gum, teglimonia et pra- *
clara facta sunt canonicarum conslilaiionum in- , , ;
fbrmafioDeg, quag etiaro lobenier adinitienieg, ad ^*

Dominum Deuin cnm Davide Dei praecoue canimua: ,

i n via Uitimoniorum tuorum dilectatus *um faa- * quam in omnibut dMlih *. E l ruraus : Mandatti 8 iuitiliam; mtimofiia tua tn aiernxm doce me et vi- , %\ . \ vam . Quod gi vox propbetka noa jubet in a?ter-
nii Dci leaiimouia cuslodire, et ipgis vivere, , \ ,
oftiiifegium eti ea ioconcugga et nulla raiione la- \ . " \
9

eiv

1$. cxviii, 14.

ibid.

138

89
1 CAN. XVI C
* , * apeAsiv.
,
' , ,
, , \ \ . \
,
\
, \
,
, ,
, . , , \
\ ,

4
,
\

.

,
\

* .
* * \ \
I,

, \ \ ^, , \
*
,
. ,
,
,
, *


, .
' ,
*
, .
,
. *
.
, \ , ' , .
, , , .
' -'
* ,
\ \ ;. \ ' *
/

Peul. iv, %. "MaUb. ,

18,

*C. C A R T H A G .

90

befacunda permanere. Nam divinos quoqne Uoses

tlc inquil: Non UceteU addere mc dilraktre*. Cotn
hsec iiaque iia sint, et nobis legiimonium ferani, in
eit exaullaniee, lanqoam si qnia multa epolia invenerii, divioog lubenler canones aaipleciimur, ei
eorum contlilalionem iniegram et incoiicnasam manere lolo animo eligimua. Qooniam aulem nonnullos eorum qui eunt in clero coosttiuii novirout se
ss&cularibug negoiiia conlra canones implicare : tios
quldem domorum magisiraluiim vel posgessionum
curationeg adminUlratiooegque euscipieitUis ; iilos
vero eliam pubHcorum vecligaliara exacliones, vel
aliorum eapilom, vcl eorum qus navibug poriatiiur
peneionum petilioneg, vel colligendarutji pecuniaruiH
ralionunique reddendarum munera, vel aliquod ejugmodi officium; non in ecrlesiasUcis, sed sjecutaribus negoliia ; nonnullisque eorom civiles eliam
roagisiraiug digntialesque egge aliribuiag': eU
prsecipimug ul deincepg a praedictis omnibug cessenl, in eeclesiaelicia auiero negoiiis ofliciisque vergeniur; niii velint ei, quaa gacris divinisque canonibua placuit, gradug quem babenl ecclegiagiici
depoaiiioni gubjici. Eui enlm longa consueludine
coufirmari gubiliriquo quidam exiglimanl, quod
iion pauci anle eos illa gueceperiui; proierea aulem dicuni Imperialea adminislraliones, qiue eculareg digoiuieg el offlcia, aut gimilia munera geu
roagislratug, gacralia hominibug commiliuni proceggiggo : eed lamen non traheiur ad exemplut.
Quia eoim csl efira controTereiam, nec gacroa ac
divinoe de iie canoiieg iuiercidigge; nec ulla cognilio aul examtnaiio litierfs mandata ab eo qui illo
lempore imperialia sceplra lenebai, nec a sancliggimig palriarcbig cl synodii eos ipeos eTeriena,
procexsil : acriplog canoneg ejagmodi dispensalioneg et non probala consoeludo omnino non labefaciabaot; sed ips potiueabei peniiue conlerenlur,
gicul oila, inquit Solomou, quae lebeli alliaa e*i.
Portm enim, inquil, inferi adveriui Eccletiamnon
prctvalebunl " , qua? a Doroino supra Dei praeconem
Pelrum aedificata egl, qui cum reliquis sanclis apoglolig iu gexio eorum canone gic decrevit': EpUcopug, vel preabyler, vel diaconus eaecularia negotia
non recipiat: gio miotis, deponalur. Similiter el in
ociogegimo primo diximug, quod non oporiet epigcopum vel presbyierum ad publicas adminigiralioncg descendere, sed in ecclesiaslicis negoliis officiigqne vereari : vel ergo boc Don facere perauadealur, vel deponalur. Nemo enim poiest duobui dominii
urvire " , nt est praeceptum Domini. Prselerea ei
canon S3 inquU : Episcopus vel presbyier vel diaconug inililiae vacans, el volens utruinque oblinere,
Romanum magislraluni el sacerdolaleni adminigiraiionem.deponaiiir. Qua/ emm $unt Camris, Ctv$ari et qum $uni Dei, Deo *\ Jant vero ct Canhaginensig decimu gexlug sic pracise dicil : Siinililer
placuit, ul episcopi ct presbyieri cl diaconi non gint

" Mattb. vi, 21.

,v

L u c . xx, 25.

91

THEOD. B A L S A M O N

92

admintgtralorea vel procuraloreg. E l paulo po*l :

eiiim Deo militans implieal se aculartbiis . *
negoliig. Cmn his quoque canon 77 Cbalcedonensig , \
5 8 8 aynodi: Eog, qui aemel in clero coosliiuii \
iint, vel monacboa, gtatuimna neque ad miliiiam ,
neque ad gccularem dignitaiem accedere : ei ,
boc audeanl, el non pceniientia docii ad id rever- , ^. \
taiitnr, quod propfer Deom elegeruni, analheroa- ' \ ' '
lixari. E l Constantinopolitani primi el seeundi un- 0
decimug, hasc ita ad ferbum persequilur: Pregbylo- ,
roi vel diaconot ssculares magistratus vel curas ,
anscipienies, vel qua in rnagUtraiuam aedibug di- \ cantur eurationes, divini et aacri canones deposl- . ,
(ioni aubjiciunt. Hoc ergo not quoque confirman- tea, eliam de reliquis, qui in clerum ralali gunt, , , ataluiinue, ut, f quig eorum eacularia negotia ag- * , grediaior, /quae in magislraluum aedibug vel gub- ,
iirbanig curaiioneg dicunlur , gugcipfat, ig ex elero .
expeflatar. Nemo enfm potest, gocnndum Chritli ,
veri Dei nogirl dictum et veriesimam vocem, dxo- ,
bus dominii $ervin. Et omnino manifegli guol et . \ aperli bi divini canoueg : et ideo noo snnt trang-
formandi vel alilcr accipiendi. Si aulera eliaiii .
caugse procnraiorein qus ad ecclcaiam, cttjug ett
clericug, non perli.iet, fieri clerico prohibiium est, , , ,
ne, Inquit, divina roinigteria impediantur, quanio ,
magig proliibiluin eglroajoribaggsacularibag nego , tiig implicari, qu*e impediunt, ne poggii ecclegiaaii- eii negoiiig vacare. Oronibug ergo religiosigaimig .
ganciisginugque clericie in gancio Spirilu pncripi* Q
niug, ut a diclig abilineant: vel ecitnt, se qtiideiu *
gegrcgalionia poen gubjeciog fore; qnin ci qnod , {
majorem quoque et canonicain acerbitaiem non ,
effugtent, cjuamodi gaccularibug negoliig teipsos . \
implicanteg. Ad hoc enim pr&geng quoque nogtras
iiiediocriuiis decretum gacraliggimig anliglilibiig \ acriplis iradi jiissum esi, ui eiiam clericis, qui gunt ,

ubicunque, sit manifegtaro.

.
Edicium palriarch* domini Joannlg gie se habet:
Mmse Febmario die decimo eexio, feria lertia, \ ', ', indiciione ociava. Cum mullos ecclegiasticog et ',
Mionacbos videremua alienag cangaa gubeunteg, et ,
pro Hs decerlantea, qni in civilibns el ecclesiasiicis jediciis liiigani, ab ecclegiaslica conaueiiidine et ,
legutn gravitale, quod (iebal, indignum judicanteg, D \
guiuimug, ul nemo deinrepg, nec monacbug, nec ,
ullus occleaigglicug, alienag causag guscipieng in
Judicio defendat. ld enim esl aporie mercenaria
opora. Et nemo tale quid agens noelrae moderatio- .
nie gupplicium efltigiet: praeterquam, gi forie cuin .
sit cauga ecclcsiagiica, a nobis jubcaiiiralieriiintig liligaiuiom pariig lefensiouem guicipere. Tunc ,
enim praeterqtiant quod a reprehenaione erii alie- *
nn5, in poenam quoque nou cadec. Pra^geng aulfini .
cdicttim oronibug quoque civilibae judicUius legi \ .
jugsuin C3gl, ut, cum nogtri decreii scientiain ba- \ bucrinl, cog omnino noo admiitanl ad ullorum cau* , ', 5
saa agendag. Vig auiem edicli domini Michacl bxc ,
c s l : Mensc Jaouario diedccimo leilio, foria quarla, \ ; .
01

D f C A N . X V I CONC. C A R T I I A G .

84

indictionis quarta, cl detnccps, consliiuil ne leclo ', *, \ \ ree xque ac iliaconi el eacerdotcs saicularia offlda
, \ suscipiani, vel exacioruin inunera, vel curaiiouet,
- propler undccimutii canouem priinsc et *ecumto
- Constanlinopol. synodi. De sacralis aui<m bomini, * biis cau<ae ageniibtis galis scripsimus in fap. 13,
' ' . lit. 8 pracsentia operis : et lege ea. Ac canonea
' . ' quidem el *ynodalia odicla in liis consislunl. Di . cnnt autem quidain, bsc locum babere, quamto
sine jussu imperatori sarraltis quispiam satfiilare
. , minlsierium exerctierit: si enim ex dispentatione
imperaioris quis boc mtniiterinm sueceperit, a di ' ctis canooibus non probibebitur, nec laedeiur. Et
, adjiciunl, quod imperalor nec cattoiiibus nec legi (5

,
- t bus subjiclmr:
ei ideo esi
in poiesiaio
episco
1
"
' ~
w
w
. pafus in melropolet erigcre, et a auis metropolibus
\ * alienare, similiter eliam aulistilum lerminos divi , - dere 5 3 9 ei de novo epiecopoa el melropoliunoa
, \ consiiiuere; eijubere episcopis in alienis dioeccsi , bus absque ullo praejudicio sacriftcare praier een , \ - lenliaro epitcoporum illius regiouis, Al alia eju*inodi
episcopalia jura exercere. Utuniur aulem etiatn
, duodecimo et decimo eexlo canone Clialced. syn.,ei
. - triceiimo seplimo oauone synodi io Trullo, qui ea ' * dem precipiunl. Ilihi aulein videiur, quod exquario
, \ ' ranone Cbalcedoneneis tynodi imperaiori vel
, . \ maxime coucessum esi saecularium munerum fun * cliones aacraiis ei nionacliis, ex ralione dispensa lionis quae
videlur Iribuere. Si enim hoc polesl
\ , Q regionis episcopus, mnlloraagisimperalor, qui non
. cogitur sequi eanonea, decemenies, episcoporum
, elecliones a provincialibtis episcopia lieri, aii , lem a magistraiibtis : et qui exinde, nulla facla elo, ctione, pairiarcbaa ei epiteopoe provebit. Ei loge
, \ quae io eodem quarlo canone Cbalcedoneuiis synodi
scripia sunl
. \ *
.
. \
ZONAR. Non licere cuiquam ex aacro ordine
, - alienae posaessionis conducloreni,roercenarium, , , delicei, neque procuraiorem eivo publicanum vel.
, adminislralorem flcri, leriio quarl gynodi canone
* . * fueius explicatum est. Qui vero se publica admi nisiraiioni inimiscuerii, eum priniua et oclogesimus
* \ D sanciorum aposlolorutii canon deponi jabei: eoe - dem ex aliquo lurpi ac sordido negotio viclum sibi
. parare bic canon veiat. Ac turpe quidem fuerii,
, , - exeinpli causa, si quis lenouiam exerceat, boc esi,
, \ * alal merelrices, ui ex eariim niercede ipse lucre * , \ tur, alque bujus generia alia. Sordidum vero.
. ' cauponari, el similia. Victum igitur aibi ejusmodi
anibue quasrere boc canono sacris iniiiaii taoinincs
, . prohibentur : neque vero locruin dixit, ted viciuni.
, , Quarovia enim eo inopia rediganlur, ul alimema
quoqno deflcianl; oe IUIIC quidem eot lurpi aul
. , \, - sordido artiflcifi genere viia aubsidia comparara
, oporlei. Eos enim, inquil, illius apoaiolicl prscepli
* *
nieinorea esse decet, quo4 ail : Nemo miUtant
fra . - implicat $e negoliis uecHlaribui, ut ei plttceai gui
r w w

95
THEOD. BALSAMON
milint etegU **. Qiiod ti de proiana militia venim ,
eal, certo in eog, qui divtnae imlhiae in gacro or-
dine mancipati guut, longe accommodatlug qua- .
drabit. De Iectoribtis fero quod gequilur, ut pu- , '
bertaiig lempore, qnarto decimo scilicei anno , ,
explelo, vel matrimotiio jungi, vel coelibaltim profi- ct .
leri cogantur : an ea in Africana Ecclesia consue- *
tudo inoleverii baud facile dixerim. In aliig ctrie , -'
Ecclesiig haud viget; imo nec allo onquam lempore ) , \ ,
vignisse ego quidcm exigtimo ; advergatur quippe *, , \
sancioruin apostolorum yicesimo aexlo canoni, , qoi lecloribua ei canioribua, poslquam in clerum . -?
agcripii fuerini, uxores ducendas egge gtaluil, \
neqoe certum aliqood lempus nupliarom prxegcribit, ,
aut aliqua eos conlinenli professione obligandog ,
esse deccrnii. De fenoro porro a clericis non exer- ^ ,
cendo mulii canonea exsiant: ideraqne boc quoque ' , ,
canoue ne liceat conslhftlum; ac si quidem, inquit, , , , \
pecuniain aui nuromoe utendos cuipiam olericus . '
conceeseril, boc est, muluog dederil, lotidem gibi , .
vicisiim, nec plurog ullo modo, curel reddendoe :
&i Tro rei speciem, frumenlam quippe aul vinum, ,
aul ejutmodi quidpiam dederil, lautumdein, quan- .
tum dedil, nce plus aliquid vicissim accipjal. Illud ,
quoque, ne minores quinque ei vigiiui annU .
diacoDi eliganiur, coinplures ilem canoues decre- , vere. Dehide leeioribug, ne explelo niinisierio ae \, ,
ad popnlum ealulandi gratia converiaut, inler- .
diclniu. Solos nanique eo tenipore aniistiles ;ei aacerdoies, non congregaiam in ecclesia muliilndinem,
ab iis saluiari fag esl. Ipgi enim eacrati eunl, muliiiudo vero a eacrie ordinibug longo inlervallo
disjuncla : ut proinde iis poilus a populo bonorem exhiberi, praesertim duro in sui miniglerit funclionibus veraantiir, oporteat
ARIST. c Episcoptu, presbyler, ei diaconus C . , , \ .
fiuni conduclores, neqne procuraiores. Leclor
, .
c pubes faciug vel mairlmonium conirabai vel
' ,
< conlinentiam profitealar.
.
Episcopog, et presbyteros, et diaconos fenera , ,
f ore, 5 4 0
poasessionuro aliquarum conducto- \ ,
res, vel eiiam provisores fleri, et pnesena canon , , \ ,
probibel ei diverei alii. Leclor autein, qoi impu- \
berem aeuiein transilierit, ei viginli fere aooos , \
aliigerit, ei bypodiaconua iieri cupil (nam viginti , annis junior hypodiaconus non ordinalor, ut de- (
timus quiulus sexta) in Trullo synodi canon statuil), ,
tel uxorero anle ordinadonem ducat, vel cselibein )
agere profltealur. Nani posi ordinaUoncm nec , presbyiero, nec diaeono, noc hypodiacono mairi- .
moniale jugum in se guscipere licet: sed lecio- ^ , , , ribug golig et canloribug illud permiitilur, quero- *
admodum aexlus sexiae in Trullo eynodi canon \
siatuit.
,

'.
CANON XVII.
Placoit, ut Maariiania Sitiphengie, ut peimt, ", (16),
a o t

Tiro. i i , 4.

Guill. Bevcregii nolffi.

(16) "Ira Mavpttarla .
Ilic canou o.ain proprie sic dictam, give traclum iglum a
ul recle intelligatur, priino ieuciulum cal, Afri- fr*to Gadifano ad Cyrenaicam rcgionem porro-

98
C A N . X V I I CONC. C A R T U A G .
, , primatem Nunridica* regionii, a qua ox aynodo
,
eeparata est, babeal proprium pritnatein. Cou .
c sensn omniiim primalum Africanarum provinc
4 ciamm el nmniuna episcoporuin, ob magnum
c
4 inlervalluin, habere peramsa esu
. .
BALS. Locnlis eil canon.
ZQNAP. ,
ZONAH. Hic quoque ca*on est localia, ae eam
, \ laMummodo regionem, <le qua proinulgalas ost,
, .
compleclilar. Alibi oon andilur.
. c , ARIST, c Clericus, qui muiuo dedit, quod dedft
c
accipial, vel lanlumdem. Qui anle annot vic .
ginii quinque fll diaconus, non esl diacontift.
c . t lecioreg popnlum ne ealuleiii. Mauriiania
c
c Silipbensis proprium primatem propier ma .
c gnam distantiam babere permiltltur.
Plus quam clericue cuilibet in mutuum dedit ant
* * usuram, non debet accipere; ged illud umum
, , quod dalum fuil, aut sr illud non tnpertit, aliml
\ . aliquid ejosdein booitaiis, qualilatis et quamiiatie.
'' Sed nec anla viginli quinque anoos ordinalur
. diacouua. Nec leciores com populo peruiiliuntnr
eollocari, ei e]ai sabeato poiealail, mandaa ex \
97

G a i l l . Bereregii note\
ctuai, in tres olim provincias diatrlbuluin fuisae, Csesariensis , cui etlam auffragalur intcriptio poxita
in Nutnidiam, Maurilaiiiaiii, et Africam specialiter L. AredioValerio Procuk), sic se liabens: Proconsuth
ftie dictam, ubi Carlhago siia esl; qua3 eliam Pro- provmcia Africaviet$aerejudicatiU eidemque judicio
consiilaris idcirco dicla eat, quia ipsa prototisuli $acro per provinciat proeoruularem $t Numidiam, Bytubjecta fiieril, curo reliquse dtue pnefeclo pr*lo- xaeium ac Tripolim, U$mque Mauritaniam Sitifemem
rio. vel vicario ejus suberanl. H trea parles ab et Cmariemem perfuncto oficio prafecturas pnv/oipso Conalaniino . iu epislola ad Cascilianum rio. Sic eiiam canone 128 praeseniis concilii, ubi
episcopuui Carlbagiiienseni iiidigilantur, dicenie, omnes provincia receiiaentiir, Maurilania! S
' , aoUua el Ca55rifneis facia est menlio. Siiifennit
, \ , . aulem Ilaurilania e Ntiinidia dielracia est; ciijus
EUueb. ilitf. Eicles. I. x, c. 6. Hanc eliam divi- rei rationem e Procouio colligere esl, dicenl':
sioneni divi Cvpriani diebus obdnuisse ex Aciis Maurusii, pottquam e Numidia iuperaii, refugiente$
eoncilii subeo babilide baereiirig baplixandie dieci- Zeben regionem petierunt, qum tupra monlem Auramof, quippe quae tic incipiunl, Cum in unum Cor- Bium ett, ad Mauritamam perltnens, Siiifim m*ikaaintm connnuunl Kaletid. Sepiembrii epucopitropolim habent, Romanorum imperio tribuloriam :
pturhui provincia Africa, Piumidia, Uaurilania, Mauritanim tero alteriut Cataiea eaput ett. Procop.
prttbyiert. et diaconi, prmenle etiam plebu maiima
De Bell. VandaL lib. ii. Hinc in praesenii canone
purie, eic Ex Afrita illa proconsulari duui poslea concepiis verbis aseeritur, Maurilaiiiam Sitifensoiu
provnictae divuleae suiil, Byzaceua, el Tripolilana; primalis Niimidi* provinciaB CODIU, id esl synodo
qiiaruui illa Byz.iciuin, baec Tripolim melropolim aub eo babila, eparaiam fuisse. Quandu aane
liabuit. Uiide qniiiariwj Africauaruiu proviuciarum i%M* a^paralio primo facia eel, iioiiduui < unslai;
numerua etnerail, a divo Augualino uieiiioraiiis: aed quandocunque ca fueril, boc canotie a syuodo
Sxnclittimii frairibus alqu$ coUegit per umvertam
aliqua auteriori prius conaliiula videlur, ei a
AfrUmA , hoc eit, per provinciam contulareni, Aw-raesenii deiiium conlirinala csl. Oanon auicui in
miaium, Muurttuniuin, Byzacenam, el Tripolim con~
aliua Diouvf \i Exigui collectioiie bis verbis roncisiiiuii*. Abg. iu Psal. xxxvi. Maiiriuuia eliain iu pilur: Piucuit, ut auritania Sitifentis, ui poundua* parie diviea el, ui ex D . Cypriano cullfgi D lavil, primattin provinciaflumijlict,ex cujus cvlu
mus, dicwile : Sed quoniam laliu* futa >t$l nusirauparaiur, ut tuum habeat primaiem ; quein, con*
prooincia (procoitsularia), habei enim Nuinidiam eitenlienlibus omnibu* primalibHt protinciartim AfriUuurtiamui dua* tibi coharentes. Cyprian. ep. 45canarum, vel omnibus episcopit, propter luuginquiad Coruelium. 11 duae Mauriianiie diclae aunl; tatem hubere permiua esl. Prima pars cauoins
illa quideiu TmgiUiia, ba;cXu;ariensis : qu divi- Gneee sic verliiur: ", sio a Claudio lacla esi, ui L)io hia vcrbis leelalur : , ,
Ctuudiui Mauroi divisil in eo$ qui ad Tingin, et , ',
. El quidein in oimiibus l.aiinis
qmi ud Ctvsaream, unde et nomina habeni, et dobut equiubu* pmpotiln eot perminl. 1). I. LX. codicibus posl potUdavU, Graecis ,
Veruiu Mauriuuia illa Tingiiaiia quiiiqac aliis - comiiia sic iitimcriiur, quud uiallem cxpiiugi.
fpani.iruui provinciit aiiutxa ettl, ui obsorvavil Naui primalem provincias Numidia ad aliinn milKufttt; quo faciuui esl, ul iila iu civilibus ajque Jum relerri poleal vcrbum pra3ler posluluvit: ul
ac ecciesiaslicii Airicai apcciaiiler sic diciac ue- sensus caiiouis sil, provinciain Mauriiamam Sitigcnplionibua oniilialur; el Maurilania Siuleiisis fensem Nuiuidue pnmaicro postulasse, iil suiiui
ejutf ioco tubsliiuU eii. Uiide per oumcni Airicaiu baberel priqiaieiu ci Nuniidiai diulius subessct;
ideiu Kalii* aex faclae ease proviiiciaa aniiuiavii, quoil, a priuiale Nuiuidia priiis conceaaum in prqaae eiiain ab eo eic rcceiiaeuiur, ipsa, ubi Car- euii canone ab oiniwbns Alricauarum pruvinciaiuago eat, Proeoofularis, Numidia, Byzaciuin, I r i - rum primalibus conlinualui
poltf, tl dose Maurilauiae, boc eai, SitifeusU ci
9

95
THEOD. BALSAMON
9
milites etegii ** Qtiod ai de profana mililia verum * ,
eat, cene in eoa, qui divina miliiiae in sacro or-
dine mancipati euut, longe accommodailua qua- .
drabii. De lecloribus vero quod eeqtiiinr, ul pu- , '
lieriaiis lempore, qnarto decimo scilicei anno , ,
expleto, vel malrimotiio jungi, vel coelibatum profi- * .
leri coganlur : an ea in Africana Eccleaia consne-
tudo inoleverit liaud faciie dixeriin. In aliis Cferte , -'
Ecclesiis haud vigel; imo nec ullo unqtiam lempore ) , \ ,
viguisse ego quideni exittimo ; adversalur quippe , ,
aanciormn apostolorum vicesimo aexlo canoni, , qui Jecloribus ei canloribus, poaiquara in clerum .
ascripii fueriiu, uxorea dueendas eue staiuii,
neque cerium aliquod leinpus ouptiarom prxescribit, * ,
aui aJiqua eos coniinenli professione obligandoa ,
esse deccrnil. De fenorc porro a clericie noit excr- ^ ,
cendo muhi canonea exslant: idemque boc qaoque * , ,
canone ne liceal conslUolum; ac si qoidem, inquil, , , ,
pecuniain aui nummoa utendoa cuipiam olericus . '
concesserii, boc esi, muluoa dederil, lotidem sibi , .
vicistim, nec plures ullo modo, curei reddendos :
&i voro rei epeciem, fromenlam qoippo aul vinum, ,
aul ejutmodi quidpiatn dederit, Uniumdem, qttao- .
tum dedil, nec plus aliquid viciasim accipiat. Illod \ , \
" .
quoque, ne minores quinque ei vigimi annU
diacooi eligantnr, complures itcm canones decre- , - vere. Deinde lccioribus, ne explelo niinisterio ae (\, ,
ad populum ealuiandi gratia converiant, inter- .
dicUiiu. Soloa namqtie eo tempore aniiatitea ei aacerdotes, non congregataro in ecclesia mulfjtudinem,
ab Hs saltiiari fas est. Ipsi enim aacrali aunt, mullitudo vero a sacrie ordinibos loitgo intertallo
disjuncia : nt proinde iis poilus a populo booorem exhiberi, praeseriim dum in eui minisiertt funciionibus versanlur, oporleai
ARIST. c Epfecopni, preabyler, ei diaconus C . , , \ ,
fiunt conductores, neque procuraiores. Lector
i , .
c pubes facius vel mairlmonium conlrabal vel
,
< conlinentiam proflleatur.
.
Episcopos, ft presbyieroe, et diaconos fenera , ,
toree, 5 4 0
poeseesionuro aliquarum conduclo- , \
res, vel eiiam provisorea fleri, et praeient canon , , \ ,
prohibel ei divergi alii. Leclor aulein, qui impu-
berem aetaiem iransilierit, ei viginti fere annos , \
atiigerit, et bypodiaconu* iieri cupit (nam viginti ,
annis juuior bypodiaconus non ordinalor, ut de- (
cimus quintus sexto inTrullo synodi canon staiuit), ,
vel uxorero ante ordinaiionem ducat, vel cselibein )
agere profiteatur. Nani posi ordinationcm uec , presbyiero, nec diaeono, nec bypodiacono mairi- .
txoniale jugum in se suscipere licel: sed leclo- ^ , , ,
ribus soiis et canloribue illud permiititur, quero- * *
admodum eextus sex(a3 in Trullo synodi canon
eialuil.
,

CANON XVII.
1\
< ", (16),
Placuit, ut Maorilania Sitipbensia, ut poiivit,
a o t

l i i i , .

G u i l l . Beveregii .
(16) " . Ilic canon o.ain proprie aic diclain, sive (raclum isltim a
ul rccle iutelligalur, primo icnciulum cal, Afrifreto Gadilano ad (Jyrenaicam rcgionein porre-

98
IN CAN. XVII CONC. CARTHAG.
, , primatem Numidica* rcgionis, 8 qua ex gyuodo
c ,
c geparaia est, habeal proprtam primatotn. Cou .
f sensu omnium primalutn Africanarum provint * \
i cianim ei nmniura episcoponim, ob magnum
c
c inlervalluni, habere permissa eal.
.
BALS. Localis esl canon.
\ , \
ZONAH. Hic qtioque caaon eet localis, ac eam
, laniummodo regionem, tle qua proinulgatug wt,
, .
complectilur. Alibl oon aodilur.
. , AttlST, c Clericug, qui muluo dedil, quod dedit
. \
4 accipiat, vel lanuimdem Qui ante annot vi .
c ginti quinque At diaconus, non esl diacoims.
. t leciores populum ne galtilenl. Maurilania

Silipbensis proprium primatem propter ma . >
i gnam dislantiara babere permittitur.
Plus quam clericug cuiiibet in mtittiura dedit ant
* * usuram, non debet accipere; aed illad untum
, , quod dalum fuil, aut st illud non gnpergii, aliud
\ . aliquid ejoadein bonilaiig, qaalilatig et quaoiiiatie.
* Sed uec anle viginii quinque anoos ordinaiur
. diaconua. Nec leclorea curo populo permiuuntur
eollocari, ei ejue euboaae polealad, mamlaia ex
97

Guill. Bereregii nota

ctum, in tres oHm provinciag distribututn fuisse, (tteariengis , cui etiam goffragaluriwcriptio posha
in Nutnidiam, Maurilaiiiatn, et Airicam gpecialiter L. AredioValerio Proculo, sic ge babeng: Procontulh
sic diciatu, ubi Caribago siiaest; quae eliam Pro- provineiat Africasvice sacrajudicanli, eidemque judicio
consularis idcirco dicla egl, quia ipsa protonsuli $arro perpromnciat procomularem et Numtdiam, Bygubjecla fueril, cum reliquae duje prsefeclo praHo- xacium ac Tripolim, itemque Maurilaniam Sitifeniem
rio. vel vicario ejug suberant. Hae ires partee ab et C(t$arien*em perfuncto ofieio praftclnrm praioipgo Conalaiuino' . iu epUlola ad Cattiliaiium rio. Sic eliam canone 128 praegenhg concilii, ubi
episcopinu Carlbagiiiuengeni indigilantur, dicenie, omnee provinciae recensentnr, Maurilania S tifen>ig
, solius el Cae^arifnsie facia et meiilio. Siiifengig
, \ , . autem Ilaurilania e Nuuiidia distracu est; cnjug
Euaeb. . Eccles. I. , c. 6. Ilauc eliam divi- rei racionem e Procouio colligere eac, dicenl-.:
aionem divi Cvpriani diebus oblinuisse ex Aciia Maurutii, postquam e Numidia iuperaii, refugientei
concilii subeo babilide baereiiris baplizandia disci- Zeben regionem petierunt, qua tupra monUm Auramus, quippe qua; aic iucipiunt, Cuin in uuum Car- sium est, ad Mauritaniam pcriinen$ Siiifim meIropolim habent, Bomanomm imperio tribuioriam :
tkaainem eonvenissent Kalend. Septembri$ epucopi
pluriini provincia Africa, flumidia, Maurilania, Uaurittmim tero alteriut Castaua eapui ett. Procop.
De Bell. Vandal. lib. n. Hinc ju praegeuli canone
preibytert. ei diaconi, prmenle etiam plebit maiima
parie eic, Ex Afrita illa procousulari duuj poslea concepiis verbis aseeriiur, Maurilauiam Silifeiisciu
provmcias divuUaa sniil, Byxacena, el Trtpolilaua; e priiualig Numidia; provincia3 CODIU, id esl synudo
qiiarum illa Byz.icitim, bc Tripulitn iiielropoliin gub eo babita, separaiam fuisse. Quando gane
babuil. Unde quhiariiis Africauarum proviuciarum i%U g^paralio primo facla egl, iioiiduiii onslai;
iiunierus emeraii, a divo Augusiiao uieuioraiiis: sed quaudocuuque ea fuerii, boc cauone a syoodo
aliqua aiiieriori prius consliiula videlur, ei a
Sanctiuimis frairibus alque cotlegis per umversani
AfriciuA , hoc e$t per proviuciam eoiuuiatem -raesrinii demuiii coiilirmata csl. Canou autciii in
miaium, MuurituMum, byzacenam, et Tripolim con-alitia Diouv^: Exigui colleciionc hig verbis roncisiiiuiis. Aug. iu Psal. xxxvi. Maurilaiua eliam in pilur; Plucuit, ut Mauritania SUiferuis, ut poutiduas panea diviga ebl, ui ex D. Cypriauo culhgi D lavit, primalem provincimftumijlict,ex cujus cvlu
teparatur, ui $uum habeat primatem ; quetn, ronuiiia, diceule Sed quoniam laliui futa > e$t nusira
provtHcia (procongulurta), habei emm Numidiam elsenlieitlibus omnibus primatibus provinciarum AfriMuurUuniu$ dua* tioi coliarenlet. Cyprian. ep. W canarum, vel omnibus episcopU, propter lunginquiad Curueliuin. tl& duas Mauriiaine di<:Ur. aunl; tatem hubere permitsa ett. Priina pars cauoms
illa quideiu TuigiUna, baicX.fsaneiisis : quae dtvi- Cracc xic verliuir: ", gio a Claudiolacla eai, ui L)io big vcrbis teelalur : ;, ,
Cluudius Uauros divisit in eo$ qui ad Tingin, et , ,
qui ud Cxtaream, unde ei nomina habent, tt duo- . El quidem in omiiibug l.aiinis
posi pottulavit, in Graicie pugt ,
but equtttbus prcepo$ili$ eot permint. Dio. 1. L eodicibug
X.
Veruui Maurilania illa Tingilaua quiiiqtic aliis Hi- coinina sic inieisciiiur, uuod uiallem ci|iuiigi.
gpaui.irum proviuciig auuexa el, ui obsorvavil Naui primatem promncios Numidia al aiiiiiu uulKufua; quo iacluui esl, ul iila iu civilibus aique lum relerri polegl vcrbum praeler posiuluvii: ut
ac ecclesiaaiicig Airicai gpecialiier gic dtciac de- gensug caiionis sil, provinciain Mauriiauiaiu Siiigcnptionibua omillalur; el Maurilauia biuknsis fensoin Nmiiidia: pniuaicro postulasse, ui siiiiui
ejus ioco gubslituia git. Unde por omuein Airicain babcrel priqiaiem ci Nuiuidia: diuiius non gubessct;
ideoi Kufug gex faclas eage proviuciag auiioiavil, quoil, a pritnale Numidia; pring conceaguui in prquae eiiatu ab eo gic rcceiiseiilur, ipga, ubi Car- euii canoiie ab oiunibus Alricauarum provinciauiagu eal, ProcoaguUrig, Nuiuidia, Byzaciuin, Tri- ruui priuialibus coalirinalui
Duht, el du Maurilauia?, hoc esi, JSitileusU ci
r
u

99
THEOD. BALSAMON
100
pleotea, tt i d enm ee honorii ergo conv^fttniej. , ,
eril tab Numidictc regioiris primite ei Mauri- * .
lauia SitipbentU, quia procui ab ea jacet. Sed el
bnic provincise luum pritnaiain babere aiuiaiiietu , *
coucedilur.
'

CANON XVIII.
IkT
t Si quis clericua ordiueiur, debel admoneri, al
(47) ,
c servei decreta; el ut mortoorura corporibtie
* \
c eucbarislia non deiur, nec bapibmus. Et

c singulis annit in oroiiibus proviuciif ad eyuo , . '
duni nietropoliiaiii conveniaiit. >

.
BALS. el ZONAR. Ouando ordinaiur epitcopiis
. \ .
aul clericut (ptr clericum aulem bic pretbyier et (
diaconus el inielligendue : ii eiilnt proprle ordi- * ,
uatiiur, el ii aoli eucbarialie coraaiunicaitt), opor- \ ), ,
iei iuquil, eos adnionrri, ui decreta tervent. De- ,
creta auleoi, vel fldel exisliiuare oporiet, quae . ,
acilicei a aaociis apoaiolit vel Pairibiib suiuia
auni, vel canonee, vel potiue uimmque. Ei ue , ,
moriuis corporlbus deiur eurbarisiia flive sancta .
dona : hor eoim flebai. Quod eliam canon 83 ay- , * *
itodi quar* diciiur sexla in Trullo probibuit. Sed * . '
neque baplizenlur inortui. Nam boc eliaui facium . csl, nonnullia quidein auos inoruio* baplizanlibua ,
. \
qnlbusdam vero eliaui alios pro morinis. lia, qui ; if, xat
hrc agebaul, verba magni Pauli Epislolac ad Co-
rintbios afTeiYiilibut, qtise dicaiil : Nam qxid fa-
cient qui baptizanlur mortuii f Si omnino mortui
, * xl
&
; el ranoti returyunt, 5 4 1 qxid eliam baptizaniur pro morC

tui$ 1iQu\ autnin bsec aff<*rebiii,eimor'aoe baptiza- npol * /portat,

bant, aposioliconiin verboniin tenteaiiain iioti recie ; 01 \ capiebaiK. Neque enim ApoMolue dicil bapdzari ; ,
tnoriiios, tcl alios pro illia : aed quia, qui bapii- ".
xamur, vim nuslri iuysierii disceiiies, CIIIII aiiia ,
iiioriuorum quoqne reaiirreclionem aperare do- * * ,
ceniiir, el deiiiertioneiu in lavacruro nioriem si- ' ,
gnilicare, reaurrectionem rorsua per emcrsioneio \
ostendj; dicil Apostolus tis qai de resurreuione , \
" I C o r . xv, 49.
t

Guilt. Beveregii n o l .
(17) Prtesens bic canou - perniciom plebtiini stepe veicrascnnt, ingulis
lill aliud eei, quam liialua irium sequcnlium
qitibuaqiie annia conciliutn convoceiur, ad qiiod
canoiium. Enirotero duodeviceaimue bujus conoonies provinciae, quw priiuas sedea babeoi, dt
cilii canon in colleclione Dionysiana bis verbis
couciliie suis binos, aul quaiiio delegerii,
coiii:ipilur:
epiecopot legalos miilam , tu congrcgaio couSi quit clericus ordinatxr, moneri debet conttituiavenla, pleua possil exse aiiclorilaf.
sercure; et xt eorporibus defxnctorum euchn- Hnnc Grjeci acholiaslet in tret dislribwunl carmia noft detxr, nee bapthma; et xt per
tiones ; el aliuin qiioque ex ipao lilulo prttiniaao
gutos anno$ per omnet provinciat nd cencilium
conaiiiuuiii, quem aolum duodevicehiuiiiiii ap|ellaui, siib quo noHiine a Balsaiitnne . ad
metropoliiani coHvematur.
codigi ,
c Item placuil ui ordinaiii epiicopis vel clericis llarcuui Ai^xandrinum cilalur: ubi ex
poenas ab iis cxigendas csse, qui u onuos uprins ab ordinaloribiia suis placila conciliorum
auribu eorum inculcenlur; ne ae aliquid coiilra
;uenlo deliniuni. Posl verba euiui bujuit cauoira
coDsiiluu concilii fecisse pcenileanl. Ilem placnil
audata, addil. :,-
ul corporibus defuuciorum cucbarislia non de- , ,
lur. Soripiuin esl enim : Accipiie el edite (cada- \ , ;
tera anlcui nec accipcrc possunl, nec edere). , ; _>/ , *,
ne jam mortuos bomines baplizari faciat
pre8bylt*rorum ignavia. Pio qua re confirma:- , \
dum eai iu bac eynodo, ul secundum Nica^iia . BuU. resp. ad Marci
iuterrog. ti.
siatula, propter cautas rcidciasiicas, qu* ad
1

WI
1 CAN. X i X CONC. CARTIIAG.
102
, * dubitabani: Si non t$t resurreclio? quid (a knt qui
\ tub hoc spe bapiizantur, quod mortui resurgunt t
\ , quid baplitantur ut txspcclaniet returrretionem
? , r/ - mortuorum f Deincepg frusira laboranf qui bapii * / draemp-a* rcfcc ; zatiiur, gi de reeurrectione dubitant; cum eoquod
* 7 [< baplizantur et iit aquam lavacri iminergumur et
; - emergunt, morlem et resurrectionera annunlianles,
, \ , per ea qtjte dicont ei non eretlaul. llaec crgo ab
Apoelolo dicta eunt. Qui autero verborum vim non
intelligebant, vel morluog baplizabvitt, vel aliot
, * - pro moriuis : quod non fieri matuil canon. Et
. epiacopos gingulig annls gynoduni faoere jubcl:
. 01 cum aliae anie banc gynodum et poai eam boc
, giattierint. Lego sexi synodi canonea 8, 85,
. saiiclormu apoaloloruni 37, Nifacuce *ynodi 5,
* Amiochen *0, Cbakedoneusia 19, ci Nicapn
\ aecundac 6.
* ', ',
\ >5* \ ; ', ; ', \ . ', *.

CANON XIX.
KANQN W.
(18), - Siiniliier placuit, ui, cuin ordinauir epigcopug
vd ctericng, prios ab ordinatoribus euis gyno , i dorum placita eotum auribug indaniur : ui si
:

ez gynodi decreio non agaiil, eoa poenileai.
4 \) . >
BALS. Ilic quoque canon glroiliter decernii, or \
dinatoa doceri quae a sanctis Pairibug decrela siint,
, \ ei adjicii, quod eos pceniiebil qui non sic aguiu.
. Quod 8ii auiem eorum poenileuiise genus, i quav
, nam correclio, ex cauone quidem apparcl.
. Exislimo aulem, quod uiai ii dogmaticorum decre, ioriiro et canojiicorum prsecepiortim aceuraiain
\ , coinprelieneionein babucrint, ei vel docenteg, 1
, sentenliam auaro pronuntianies, a recta ei regia
*ia ad impias et non canonicas eonieniian deflexc \ , rinl, canonice deponentur, el nihil ei poeniten, \ tia proderii. Lege et qn a nobis scripia auui in
6 . \ * 15 canone de aenleuiiis non canonicis.
' ,
Alia interpretatio.

pnesenli, ut verisimile ee(, canone forma in ,
trodocu esl, ot antisiei, qui ordinandue est, uo ceisario anie ordinaiionem ia codice ejus, qni
:b ordinat eum, eancium fldei Symbolum, ei reliqua
, \ . divina doginaia inecribal. Yidi enim antislUem iti
, - roagnum diacriraen adductum, co quod non riili \ . genler el ex consueiudine scripserii. Clericos :*u lem sacra dogmaia doceri canonicuni ci jostum esi.
\ * InscriUcre autetn bucusque non vidimus
.
. ZONAR. Qui ab aliquo, inqnil cauon, episcopi
9

Guill.Beveregii notffi.
(18) . Caultim est boc caitone, non debuit$e, ut vero $uo episcopo oidinaretvr. et
a( cum episcopas aliqots vel clerictig ordinatur, dixit. $crip$il propler concilii univertalis NisynodoruDi placita sive canones ecclesiaelici auri- cmni ttlilum, quod jam ordinaltti didicit. Nec
bua eorotu mculceolur. Quod quidem sancii Augu- quod tibi factum eise doluit, aliis fiiri voluit. Uude
etiam tnlegil, ul conciim conttUueretur tphcopoi l i n i , qui concilio bnic iniererai, suagu decreiuin
egge, Poggidoniug in V i u ejus relulil; ubi de ordi- rum ab ordinatoribu deberi ordinandit vel ordinnnalione ejuacoiiira canonee a gyuudig edilos cele- tis omnium itaiula mcerdolum in notitiam t$$e debrata loquens: Quod in$e ipio iuquil, pottea fieriftrenda. Possid. in Viia Augusi c:ip. 8.
9

103
THEOD. BALSAMON
104
aut clerici ordioantor, ab eodem in iis quas fyno- xov , \ 6 ,
dorum decrelo de fide, et vits inetiiuendae raiionf, \
deque ecclesiaalica adminiitralione sancila unl, , erudiri d<;beni, ul proinde illi conslilutionea Pa- , (
trum cogniiaa servenl, nec eo* iisdem violatte ' , \ 'pceiiitentia facli posiinodum consequaiiir. Conse- .
quetur ea namque, cum admiasi criminis, vel in. \ },
hac quoque vita, vel in fulura cerle poenas judicio .
inexorabili expendenl
ARI8T. Syiiodorum placiu atiribus ejus, qui . c . >
ordinaudua c*l, iiiculcabmitiir. >

Qui episcopus vel clericus ordinaiur, qua? a
synodie decrela eunl i anres ejue, ab eo qui ip-
auni ordinai, tradiia debel recipore, rt, admoneri , \ .
ea observare.
'
CANON X X .
c Simrliier placuii, ui niorientium corporibue , c . ,
c eocbarialia non detur. Scriptum eal |eiiini,
AdtTm, *
c Aeeipite, manducate
: Mortuorum auiem
c , . \
c corpora nec accipere possutu, nec comedere.

ne eoe, qui jam suni morlui, bapiixari fece . >
c rit preebyieroruiu ignoranlia. >
.
BALS. Rorsut bie caiion jubet non bapiizari
morluos, oec sacraiuenlorum communiorie dignoe ,
baberi. Moricutee autem appellat eos, qui jam .
morlui sonl, non qui moribundi. Hi eniro raagis ,
debent sanciorum myeterionim fiaticuro sumere,
ti tacrum bapiisiuum accipere, ai oou eint bapii- ,
,
xaii.
ZOXAR. Raraam de eucbarlsiia morluia uon C ZQNAP. \
impertienda baec synodoa agft. Quamvis enim flla .
diclio, Morienliuin, non eoe qai vita functi eunt, . \ ai propriam ejos eignilicaiionem speclea, aed qui
jam moriuntur, signiflcel; tamen quae neqtiunttir, , ,
de mortuii sermpuem este salia apcne indicant, ,
quia inquitroonuorumtorpora necaccipere poiaunt
nec comedere. Qui vero adhuc inier vivos agunt, ,
qtiamvis couclamata taloie exiguos deflcieniibua * ,
gpiriiue relinqnatur, sanciorum niysieriorum com- ,
niunione non privandi. Quin bapiismum quo- .
qoe morluis ex sacerdolom imperitia bic canon
conferri veiat. Ubi eliam verbum, Morienlei, eodem . .
modo, quo dixitmis, inlelligi oponet. Duru enint , . " spiral quis, divinus bapiiauius ei conferri debfet. , .
ARIST. c Corpori viu defuncii eucbarislia ^ .
| * , * \
dalur : non enim edit vel bibil. Ignoranlia
.
c eiiam presbyleri non baplizabii morlutnn.
, , ,
Doinino dicente, Aceipile, edite, quoniodo qula
morluo de corpore divino iradai ? morluug enim ;
uec accipere poleet, nec edere. Sed nec bapiizol .
' .
quispiain vita funclom. Preabylcrorum eniiu igno- ramia morluis non erit adjumemo, ut baptizati
, .
repuiareniur*
'.
CANON XXI.

\ ,
idco in bac suncia synodo conflrniandura el

ol secundum Nicxni concilii decrela, propter

,
c causas ecclesiasticas, qua? sanpc ad populi per , * ixaorcv
c niciem amiquaiiiur, singnlis annia liat syiioiliis
B

91

IT

Halib. xxvi, 26.

195
CAN. X X I CONC. CARTHAG.
106
c , td quam omncs, qui proviiuiariiiu primas <a tbedras obtinent, cx propriis ?ynodis duos, vol
I
quotcunque elcgcrint, cpucopis Irgalos inil , , , ; *
c lant, ut in cottgirgalo convemu plcna possil ess

c aucioriias.
,
BALS. De annuis tyno.tis in qtiinio anoiie pri. \ '
, - ut% synodi Nicarna el in aliis ftisius Iraclalum e*rt.
. Prxsen* atiicin canon dicil fyuodos quo-annis <lc , bcre fieri, ne tcmpore cxftiinguanlur quac a sanctis
. Pahibus con&lilula sunl, scd per eoium con prc benslonem aolrantur ecclesiasiicae quxstioncs qutc
, cmergunt. Ciim auiein qniilam, ul est verisimilc.
. , imirmorarenl ob annuom ejusinodi convcnium,
, qui essel diflictlit propler vi longitudincin, sia - titerunl Palres, ul a provinciarum primalibus scu
, ,
nietropolilanis mitianKir legaii, qoando oportebil,
, , - scilicel quando ii acceraiti fuerinl, duo necessario
, , cpiscopi, vel etiam plores quoiqoot elegehnl:
, * \ pcr eos ipsi quoque inlercsse videantur, ei perfecia
, \ , shil eiatula, ui quse ab omnlbne fleri videantur.
. Hi aiilcm legati diciintur (id cst loci
, , conservaiores), eo qtiod locura conscrvent, tcu
. obtiiieant ac impleanl corum qui ipsoe miseruiu.
, Cuin baec canon decernat, qula vcrisimile 5 4 3
, , - dixiiae aliquos, quod si melropolitani, qui di \ , cnnlur esxe priini provinciarum, coguntur a pa , \ iriarcbis quotannis convenire, et opiscopi rur ;, sas a melropolitaois, evcuii ol unnm ex fis non
, ^ fiat, quod Oeri non possii, ul Dyrracliii forte me
, ^ , tropolitarios ad patriarchain conveniat, ol codcm
, * \ lempore faciebal et ipse synodom in soa provin , cia : dic, qood facile esi ulrumqtie Aeri. Provin ? . 01 cialea enim apod ipsoniin primatem congrpga * btinlur; ipsc vero apud palriardiam conveniel
^ * per procuraiores seu legaios, ticiii ei prac cns
, , canon dcctrnii, diflicultati remediom afferens
meiropoliianorum praeseniiae iu duabus tynodis.
. Legatoa auiein miui cpiscopos exstimo nou esse
- nccessarium. Nam ti sacerdotep, quin fiiam dia. \ , \ - coni, millentur nt legali. In pluribus cnim oni, . versalibus synodis etiam episcopi legaii adfueruni,
\ el encerdoies, et diaconi, tuin ex aliis provinciis
, \ (, \ , lom citam ex ipsa Roina.
e s i

, > \
.
. \
ZONAR. De anntia syno !o soblala omni peniius
, ;. tergiversaiione, celebranda rursiim bic qiioqui*
, , , Palres decernunt. Quod igitur hr Nicacna synodo
* consliuitum csl, u quoiajinis ob ecclesiatiicas causa
. ; aynodi babeantur, id vero, iuquiuni, a nobis confir ' mari oporlel. Nani posl Constituiionem a sancii^
* . - a|H)sloli edilam, decretum de pynodo qiiolannin
\ \ babenda, Nicanae pritua synodug qoinlo canoiio
, proniulgavit. Ecclesiaslicai vero caosx suul que
, in fecdesiasiica adminiairaiione in dies emergunt,
quae quidem, nisi extricentor, invelerani, lioc esi,
ad populi peruiciem lemporis diiiltirnitate iuvale, ; , ; scunl. Ad cain porro synodum, qui primam iu pro>
P A T R O L . 3n. C X X X Y U I .
4

107
TliEOD. BALSAMON
108
vinciie tcdem obtineaL thiof pluresw, quoa ipsi /, .
dtgcrinl, episcopos lcgaloa millaM, ut perfccla iv , ,
aut mritas *eu poiesiai in conveniu non detidcreiur, *
hoe esi, nt ad a qit in synodo decreta /ueritti, , \
quippe auiUtiium, qiionim in singulis provinclie
prareipua digoUas em, per lcgntos accedeme con * .
sensti, perfecia anctorius adjiiugalur. Lcgali porro , , ^
\ (id e$l, loci foiitenralores) dicutUur, , , .
qnod eorum a qnibus mitei ftunl locum ftcrveol, id
e$t, occiipait, intpleaut.
AHIST. f Juxla Palrmn Nicaworuin decreia, ayno- . . ,
c dus quotannU couvocelur : et duo, vel quotqoot
* *
c clegerint, legaiia priraaiibue iu unaquaqoe
} ,
c provincia uriuanUir.
\ .
Ui Pairca, Nica&e uabitam saqiicniet synoduin,
, quotanoi* Cartbagine cefebrari iyiiodu:n iuaudanl, |> , * cl e eingolii provinciie a provincianim ineiropolilif , \ '*
miui duos, vel oriatn quoicuiique elrgcrini ipsi, le-
gatos.
, , .
CANON XXII.
.
Si quif tpiscopus accuaeiur, ad ejus regionii '^ ,
c primaiea aceuaalor reui ikferat: nec commo c iiioue arceamr ia cui crinieti iaiendiiur, niei ad
* \
ao iu jndfcio dcfondeiidmn eonini, qui ad ji>
, '
dicamlum elecii titai, tilieris efocaius dte pra>

c aliiulo ntqaaqoaiii sliieril, id eti, inlra spaiiain
,
< tneiioia, ex quoeuni apparuerii liiieras acce ,
t piste. 81 *ulem veraa aJiqnaa el necesaariae
*
cautaa ofienderil, qttas iwpedimenio fuerini,
. \
quowlmis sUleril ad reepondcnduoj iis qua
:; , f adveream euin proposiu iuere, intfa alierum g c ; *
t mentem iniegram babeal facukatem : scd posl
,
aecuDdooi tnenaem non cotnmutiicabii, douec

pvrus otlenttis feerii. Si auieni in universali
, eynodo aoniferearia ae sisicrc nolueiii, ui vel
. |llie cauaa ejus lerininctur, ipsc adversu* ae
c ,
t coMdemnalioaie aenlenliam proiuli*ee judicabi , '
i lur. Quo vero lempore noo communicat, $ 4 4

c nec in soa cccleaia, nec io parotbia communi .
i cabiu Ejus aulera accusaior, ti nunquam ab , i foeiil, iia diebus, qwlbus negoiium agiUlur
c . ,
eoninmnione oequaquam arcealur ; si vero ali*
,
qoando abfueril eciptum aubducens, retliiulo
c , ; r communicailoni epitcopo, ipse aecusaior cz
,
c oommunioiie ejicialur, Ua lamcn ul ncc ei
accusaiionia iacullas aufofaiur, si poiuerii ot- D ,
c lendcrc die prjesliluio non noluisse, ted non
; * ,
poluiaso sigtere; illo quUleui manifeilo ezsic
c tienie, quod si, dum rce inoreiuT in episcopo , f rum judicio, infame(ur accueaioris persona,
, < ad accutaiionem non admiuaiur, nisi de
* , ;
c proprio nrgoiio, non tainen eccleaiuiico, velii

agi. >
,
, , *
, , .
BALS. Quia e^tcopia e$t compeiene melropoli. \
Uni jodiciuin, dicil canoa quod, ti episcopus ab ,
aliquo aecuseiur, debei a eoo priinaie sen mciropo- , , %

109

1 C A N . X X I C O N C . C A R T I I A G

110

, Hlano judicari anie condeuinalioncm autcm ba beat accusator proprium boupretii iaconcussuiti,
, - gacra ceiebrei; nigr forio acceraiiua *e in judicio
, Don liieril iutra meosem, qui itumcrari debei cx
, ; quo liUerag, quibus in judicium vocatur, acceperit;
tunc euim in poenam inobedieniiae exeommutiicauir,
* - id ett, tegregatur. Sin auiem ex aliquibue jugiig,
, , quc eveneruui, cauais apparcai euni in jodicio ne cesaario non stitiase, nec respondi*gc, aliti ei rur - sus ineneis dalur dilalionis, ul ad judicium acceJat:
, et si nec aic quidem giiteril, gegregaiur, donec do
, * accusaiioDe decianm fueril. Si vero neque ad pro , vincke primatem accwsorit, neque ad gynodum quas
*. lii quotanutg, gil, inquit, coiidemnaiae. In leinpore
, porro xcommunicalionis uon lieot ei tactuin

---- --

- -|"

w.-^-^-j^w,

" " - f |

~ " '4

"

|- |

*> , , quomodocunque celebrare. Accusaior autom, si gii

.. - qaidem prsegeiig, comiuunicaro polorit : gin vero
. sub prseicxtu abfuerit, ipse quidein segregabiiur;
, , * ipigcopug auieui a xegregatione liberabiior. Accu
, - aalor tamen posi legregaiionem non probibebitur
, . causam diccre, et qnod non nisi ob causam neceg sariam abfuertt. Poal bxc vull canon, conttqtien , \ - ter canoui 6 ecconda* gyuodi ab oinni essc repre*
. ; bensione et iiifamia liberom accusatorem. Si- enhn
' mala fuerii vel dubia ejua exislimatio, uon cril
gtvai . admiueiidu?, nisi auaiii adverius episcopum causatn
, , propouat, scilicel pecuuiariatn, iioa Uineu ecctetia gllcam, qufe deposilioni subjicil. Ac in iis quidom
, , - conaistil canon. Tu auiem scias, quod bodie, qu*
. g bic pnegiiluilur lerniinug, locum non babel : ci
. ,
per iria irigima dierum edicu onitm actorcs cl rei
accersuntur, cujuscynqae sint staius, et cujusmodi. euitque cauaa eit, secundum novillam potcntis ci
, aaucli imperaiorie irtense Julio edilain, iudicttone
& , - deciina quarta anno 6074. Sod Itoc quidcm ter?atur,
, quando per libellum el reliquam judicialetu con*e*\ ;, quentiam pocuniaria vel criiuioalis cauaa adversus
., ' ;. episcopuin illala fucril. Si aulem per ordiitom ad , verfttis epivcopirm vel clericom aliqua ecclesiasiica
qaseitio. deiiunliaia fiierit, qnando nec libello opas
- cst, vcl aliqua alia Judiciali cousoquenlia, et qu'
; accusatur, seu deftriur, imn adeai, punietur ee , cundum canonem 74 apostolicuin , sicui condemna , \
lur seu puuiiur eliain a l^gibus couiumax ac inobt, , *- D d, a. Praelerea no:a, quod aegregaius non impe , , dimr propler eegrcgaiionom, quoiniout quam pro , \ potuii accusaliooem periequaiur : et quod, qui
; . sunl malas aeu dubia* cxistimaiionis, ct intillo inagis

liifamet, criuiinalem qttidcm accugaliooeiu non ii \ , \ iiruunt, sed pecuuiariaa proprias causai agitani.
\ , , ^
; .
,
5 4 5 ZONAR. Si episcopus accuseiur, con.in
; regionis pritnale accusalor aciiouein insiiluent
. dcbet. Neque vero dclato iiomiiic, epUcopui, qui
, accuaaUir, jura eua ae diguilatem iUico auiitiil;
\, sed dignilaiem ac locum, quoadusque de illo pro * \ ntiiilialuni iucrit, dulinebil, uisi f.rio ad judiriiir.i
, - ciiatus uiiiua uicnsi* imervallo uon adfucril, qiiciu
7

1 1 1

THKOD. BALSAMON
2
quidem ab eo lcmporc designari oportcbit, qtio -
teras qtiibus ad judicium cvocatur acccperil. Nam . lunc quidem pcninaciar culpam (ommuniom* pri- , .
vaiione, boc est, segregalione luei. Quod si aliqua- , ,
rum causarum iulerveiilu, quas veras, non com- \
mentilias css constel, neccssario bomincni impe- , ,
dilum fuisse appareai, quo;i)iiius in judicio aliterit ; ;
et rcspotiderii, in allerum inensem rurtuiu ipsi .
praefinitaoi adeundi judicii dtem prorogari placel. ;, ,
Ai si, illo nosquam apparemc, irriius aller quoquo ,
mensis abierii, ab co lempore, quoadusque ae, in
*
quoaccusalur, culpa vacare osteudorit, coinmuuione
.
privauim csse cauoa decernii. Quod si neque ad
, *>
primateui provincix, ncque ad episcoporum tyoo ; ,
dum quolatinis haberi frolium, ut in ea de criiuim
_ . , ..
" * ,
b. , . i objecu. quaralur, i,oue K>U ,b*ol- ^
^
^
vaiur, accesserit, jain ipsecotilra se auffragiuin L..
lisse, boc esl, ipsc se condeinuasse exiaiiiuandua

esl. Porro illo segrcgalionis lempure, neque iu
, ,
ipeius eccletia, neque abbi, velui in subjecia ipi
. ;,
purobcia, cutu co cuiiiinunituudi facullas crii.
, Accusator vcro, ti quideui iu judiciu proraio fucrii,
, ,
a f.omraunione ncquaquaio arccbiluf : ai si sc eo
, , \ ;,
deseriosubdiixcrii, boc eai spoule se, neque ulli
, *
ticceasaria causa eoacius, proripun, ac lalebras, ne
,
invenireliir, quuesivil; epiacopum quidem, cui dicta
.
dlce fuerai, a tuulla coniuiuuioiii rcaiituluiii absolvi,
, \
accusatorcm vero ipsuro vicissim imposila pceua
puniri jubcl Aclori lamen acciisalioueiu persequi
. .
..
.....
,
. .
, ,
c judiuo expenn adbuc hccb.l, s. nodo non ipiu, ^ j
,
.
Yoluniaie rem coaieiiipsisfe, aed JUSUB ac necessa
. , \,
liae causa? interventu, quominus ad prxfljiilam ad- , .
csset, faciuiu fuisse ^sienderit. Jilud autem, inquii,
, omnea iioriui, lunc episcopi delalori locuui foro
, , judkio, si niilU ipsc crimmis infamia uoialus ftil.
, **
Oujus nauiquc delatmn nomcn ad judices, aut de
, ,
quo cliani dubia cxistimalio fueril, nisi de sua re
privala, pecuniaria nimirum, aciionein cpiscopo
. \ \ '
hiieiidat, ecclesiasltcs vero controversiaB, lioc e^t,
, ojus ex qua cpiscopo periculuiii auirllendae diguiialis
crcetur, parleiu nullain ailingal, audiri omnino . *
vcui. Dc eadem rc scxtus quoque secundae oecunv -
nicui syitodi canon deccmil. Quae iu eum scripta , \ ,
iuul vide. Quartus vero el sepluagesimus sanclorum * .
L

qua

AT

1 (

npifct. can. accuxalum episcopuiu ler ciiari; ac, nisi dcniqnc jus eat, alioruiu rpiscopormu auffra*
gio condenntari jubet.
AHIST. Episcopus ac(usalue cl ia judicium du- I> . 2 \
,
i iliis, duoruai uiensium spalium babeat; si quii ; ; dcin cx altera parie lardius venial auxilium :
, . t posiea auiem cxcommunicabilur, ai non occor ; , i rerit. Si autem, Jpitescnie accusaio, accuaalor
, '
aufugial, contmunioite privabitur. Accueatur
;. >
autcm infamia laborans, non esl accusaior.
; ,
Episcopus a quopiam accusaias, a synodo cui
iubjaccl, per liticras ad se defendcndum venire , , >
cvoceiur. Si aulem, postquam ItUcras acceperii, se ,
judicio non sliteril, u^que ad unum couipletum ,
iiicnsein, a necc sanis quibusdam iinpediluscausis, ; , fjo>i
ad dilationcm babcal ci allcrius uuius mensii con- , \ ^ -

114
Itt
1N CAN. X X I I I CONC. IN CARTHAG.
\ - etitutfonem. Si autcm cl secundus frusira ciapsus
-, \ fueril, el judicio se oon slUcril, segrcgatus sit, nsqtie
, , . dum tnnoccns appamcrit. Si autera e conlrario
episcopti* acciisaiiis adfuerii, el accusalionis conira
, \ * ae lat exilum qussiverll, aecuaaior aulcin nequa qnam appareat, setl aufug?al, ipse accusaior cxcom ), mtmicaiiooi stibjicielur. Idcirco iiaque accu>alorcs
. - examinari debent et qnoad pietalcm cl qtioad opi , , \ nionem; ei si ejecli sint, ad ecclesiaslici ncgoiii
\ , acctisationem non adniitlutitur
.
t

.
5 4 6 CANON .
, f Si prcsbyieri atiiem vcl diaconi accnsali fuerinl.

f adjunclo logitiino numcro elecliiiorum episco - JJ c porum ex propin rtgiontbus, quos ii, qui
, ,
accnsaniur, peiiverinl, id e&l, in dilatione no * ,
c niinis presbytari aex, el diaconi iribus : cum

bis proprius accusaiorum episcopus eoriun
; cansas exaininabit, eadeni dierum et dilaiionum
c ,
< et examinaiionum el personaniro, nccusatorc;
\ \
< inter el oos qui arcusaiilur, iorina servata.
\ Reliquorum antem clericorum causas vcl solus
c .
ppiscopus loci agnoscai ci flniei.
) c ,
. ,
BVLS. Hic quoquc canon, simililcr ac praecc, , de, videlicel secundum easdcm distinclioncs,
ttaliiU ut jtidicMitur ei presbyteri cl diaconi. Cum
. ' atilem andecimus canon dcfluiat, a quot episcopis
, C dcbeanl judicari episcnpi, presbyteri el diaconi.
\ , n:inc jubent Palres, ut ulira dtiodecim sex et ires,
, ; ; \ siiqnoqnelociepiscopusjulex compclens; qni aiiiem
sunt prailer eos, leclores sciliccl et reliqui, ab uno
, golo compcUenli episcopo jndiccnlur. Electitii aulcm
, \ dicuniur eplscopi, non qnl in secundo lit. lib. vn
. Basilicorum contincnlur, qui ctliccl cum poena da " tioiie jodicani; sedqnos eHget is qui accitsntur, cx
C , ! fiuiiimanun regionum episcopis.
, , ,
.
ZQNAP.
ZONAR. Sitpcriori quidcm de episcopte, qui a* * \ - cusanlur; hoc vero canone de prcsbyteris ei dia \ , , - conis deflniiuin : , si quia, inquil, presbyter aul
, - D diaconus in judicium vocetur ab ipsorum episco, \ , aliis ex eadem provincia episcopis in consi , , liiim advocatis, sex in sacerdolis, iribus in dia , . coni jodicio, accusalio examinabiiur. Episcopi au , tcm ejus qui accueatur arbilrio eligentur; cos nain* \ - que proplerea , id esi, elettilios canon
, . * , appellat. Beliqua vero, de prjefiuienda scilicet die,
de poenis soUendis, ei quaecanque de epiacoporum
, quaesiione decreu sunt, serfentur, ulibi constitu, . inm e&U Aliorum vero clericomm causas vel solfus
\ ^piscopi propcii coguilione jndicioque definiri pla cet.
.
. . - AIUST. c Presbyicro accusato^ sex e vicinis opiscoi pU, una cuui ipsius rogionis opiscopo, rcm diju*

115
THKOD. BALSAMON
116
dlcabant: diacooo at**ai, ireg. Qaa ad reli-
, .
quof apecunl elerlcot, vtl unua
.
c examinabll. >
\ ,
C3C dtttdocirao eanone dlcitar, pre*by
, lero accugato, aex eptscopl eom jodicabuoi, t inier
eos eiiam propriua iptioa eplacopai corueniuw , \ suura prebebic. Oiacono autem aeeugalo, trea el * ,
auna. At reliqoi omnes ctoricl, qul gvnt lnfra dla- .
eonot, el a tolo soo ip*>roin epiacopo ddicabeoiur, \
, * quiboscanquA criminibus accagcDlur.
.
.
CANOn XXIY.
Sliniliter placuU, ol filil clericorum geaitlibog c , .
hareiicia roairimottio non conjunganlur. :
.
BAL8. Genlileg bic oporiet infldeleg Imelligere
ai qoit enln genillla eal fldelia, ooo probibebllur . , "
r.tjin clerioi filia coitjungi. Lege Laodicenxe ynodl .
caoonem 51, Cbalcedonengig eaoonem 14 oiaynodl '
iii Trullo caoonem 72 et qoa in eie acripia genU ', \
.
ZONAK. Eibnici boc loco infldeles fnletiiguntur.
.
Elhiticue namque fldelis clerici Alitm tibi mairi- . ,
monio Jintgere baud vetabiiur. \lde Laodicetias .
aynodi canonetn 31, Cbalcedonengig dccimum qoar- ', \ ',
lum, et gyttodt in Trullo gepiuagtgimuni gccandom \ ', \
ct quae in explicalione eortnndeiH ecripgiinug.
.
5 4 7 AUIST. Haereiicig et eilmicig elericonim . \
c liberl matrimoiiio non coiijtttiguiilur.
c ,
Sed nee lalcorum liberi basrelicia in malrimonii
'
c.tnmuttfonem conjunguntur.
.
CANON XXV.
C
'.
Ut epigcopi 61 clcrici iu hon orthodoxog Chrl-
c alianoa niliil conferanl: el gi sini adhuc co * g|
c gnaii, ribll per soamm rcrum donaiionem, ul dl< \ ,
c ctom e*l, epigcopi vel clerici in eoscoofernnl
, ,
.
BALS. flsrctioi quidem dieunlnr, qui de rebug
. AlpiTtxoi
Cbrktianoraro non recte geuliunt: iufldeleg auient, *
qni iiiearnaiaro Verbf Dei economlain orooiiio non credunt. Dicii ergo canon, nullom epigcopum vel . \ clericum, raltone legati vel bxredilalig, iig qui ) gnnl fjugmodi debore quidquam reliiiquere, eiiam* ,
gi gini ejug cognati : ged oeqae vlu rem pro-
priam iliig dare. Lege canonem 83 praegenllg gyoo- . *
di, ei lib. Bagilic. ,^. 8, cap. 38, quod docet, _ , ' '
non

* mkMtilSUna
/*
*
t . t . A
. c i
\ * m*A**
debere fllinc
flliog bsreiicog
pareniibag guccedere,
. ^'
n

vel conira. Et lib. primt lil. primo, diversa rapiia , *
dkeniia, non goloin clericog, god et laicog Impediri, ' '
quoroinog ad bserelicog vel infldeleg quas ad ge , \
pariinenl qnoraodoennque irangmiiianl; ondecimum
itvtem cap. lil. 5. Ilb. Basilic. dicil: Neque ex . *
locatione. neque ex eiriphyiotjgi, neque ex empiione, '
vel nlla alia ralion*, debere bnertjlicog ulla iranrio-
bllia cx qtiavig ecHegia vel ex alio venerabili loco *
accipere. ejtigdein lib. el lit. ei cap. ihema 5 : 4
Si oribodoxuH, babeng poggeggioiveni in qua esl *
eancia ecclegia, eatn ad iufldelem vel gimpliciier \ . '. ,
lixsreiiciim, quavig raiione Irangmigerlt, ecclesia ,
cjiigdem Yici eamdem ecclcaiam vindicet. CIIRI * ; M

1
IN CA3. XXV 0& CARTHAG.
118
, - ttileni audia caoouem diceiiiero, non llcere epitoo . * pis vel dericis scribere baeredes baretie* vcl
' iufldeles, dic debcre fleri *b episcopia qiue in
qnadragetiiuo cnooe apoatoHco contttienltjr. ei
;, qnae in ?icesimo qaaiio canone Aniiocbens ayiwdi
' ) , \ declarantur. Sic eniai in torum erii polettile id
* . onbodoiofl sua iransmitiero, haerediiate, legato ei
* donaiione : ininua, nec ea qnidem polemiit ad
, , oribodcxos transmitlere.
* ,
.
ZONAR. Ne quidquam ex rebus sui*, haeredi
- Uli* aul l<-gtl noiuine, avf alia qacunque ra , lione, bareiicii infldelibo* Cbrisiiani onbodoxi
. \ relinquani, legibus quoque civillbus catiium esl
, Idem igtiur boc quoque canone consliiuitnr; Epi ecopus enim, inquit, aul clericos, ne quoroqtiatn
, bxrelietim aoi a fide alienum in partein barediia , !\ lia aut legatl cum Cbrittiano bomine cobacredoin.
, scribat, qoamvis aul ei qol teatamcnttim aeripsit,
. ' aui ei qui bxeree itmilulDt est, hxrctici Uli et
. infldelea consanguioiiate junganlar; imo ncc ali ' , ', . ', quid ex Sttia rebus ejuamodi boroinibna largialor.
iloe idem bujus qnoqoo aynodi eanone primoei
'; , - ociogetimo fusius explicattir. Quioio vero cl trieo , aimo Basilic. Jlbro, til. oclavo, cap. triceeitno
; oclavo, neque filios baereiicos baerediiaiem parott
, tum cernere posse, neqoe haereiicie parenUbes,
, - praeter filioi qui aiot Cbristianl, alios bxredes
, , Insliiuere licere; aique alii filii sini haretici, qunm ie*Uti>ento parentum baerodes acripii iin(, eitra
. baeredttaiis aoriem esse debere; ti vero nnlli or; , tbodoxi aint libori, ad propinquos orlbodoxot lcge
, , perwnire baerediiatem, reptries.Cum vero neqtie
, fllii oribodoxi nec bujusmodi propinqui fiierim
, . illis, clerieoruin vero babilu incedebanl qui dece
\ ' sere, nuius anni iniervallo, ab illorum obiiu defi , niendo, ecclesias ejtu urbis, In qua illi dirersa , \ ' bantur, clerici posseseloneni adeanl. Primo quoquc
Samaritis, anl haerelicis
. Basilicorum lib. 5 4 8
. ' ' quibuscunque, vel bacredilaicm obire vcl donatio ' , uein accipere liceal, edicitur ; el qusccunquo
, * , deiuceps ejusdem libri capiie 53 tum de aliit luai
, do Samaniarum agricolis explicaiitur (buc spe. ciant). Teriii vero lit. lib. , cap. II, ncquc localione, neque emphyieusi neque cmptionc, aul alio
\
quocunque
inodo, quodlibet huniobile ecclesi*
* * ,
, * alicujus aul alteriut sacrae doinus ab baereiico
, arcipi licere deccruilur. E l vero cjusdem libri,
liluli, et capitis Ibema lertinm dicil: Si quis oribodoxns prwedium, in quo sancta ecclesia cotidila
,
. infideli, abt liaua barelico, quacunqne ratione iransmiseiit viii cjus ecdesia prasdii poaR

n e

fe^sionein viudiccl.
. \ .\ , *
, > ,
c .
KCT.
;

ARIST. c Episropi el clcrici uibil e bonis suis

dabimi ba?reticis, rel in eos couferenl, nec
c 81 cognali fucrini.
CANO.N XXVI.
c Iteni, episcopi lra;;s mare non proBciscantur :
c nisi ciim decrcto |niu:oc caihedrae proprii uuios-

119

THBOD. BALSAMOX

tujnsque regioms episcopi; boc el, oisl ab

ipao priinale pne< iptie acceporiieara, qtue dicilur
diniisxoria, fonnalam vel eonnnendailonein.

< WJ ;
' et * >
c * , c ^., , . >
. &
BALS. Quomodo eplacopi debeani peregre proticitci ab el, quae illot sortiue auul, eccleail*, di- ciam est in canone aposlolico, 14, 15 el*55; in ', ir* \ * ,
AttiUx ben. aynoil. 7,8, el 11; insyn. L*od. 41 <n 4 ; ?, ' ' , * {^
in Chalredon. 5; in Sardic. 5,16 cl 17; ct suffiiiunt , \ ' * '. \<?
qux in il is scripia tuui.Cum auJem audis canouem ? ,
dicenlcm, cum denreto acu cogniilone priini, ci- .
licet metropolitani, debero epitcopuni peregre pro- , )
i i c i , ne dixeria cjue snliqa cognilionem sufficere, , sed el aniverase ejiw tynodi esto adbuc iiecetaa- , \ riam seutenliaiu; ut viih canon 41 Antiocbeii g , '
*yoodi. Prcpterea coiui caooni adjicitur illad: \ * , iof
noeessariam quidetu eate reliquorum quoqae epi- .
scopoium aenlenliain, aed prrcipue primali*. \
Furmaia aaiera dicia eat dlmisaoria episiola, ut- * *
poie qmc TCI iiecetsariaro exprimat epiacopi pere- . g fnationis causam, vel obtlgiiaiioneni et subacri-
pUonecu primatia syoodi babere debeat. Eadem , *
tiulem coimueiidatio dlcla eai, ul qu iis, ad
quoa vadii, ptregrinanlem episeopum coaiueudcl, . ,
fcive ad eom periinenila declarel el probet.

,
\ .
ZONAR. Episcopot cl omnee deniuin qui ration*
ZUNAP. \
uienii gregi pnefccii sunt, porpeiuam In euia eo , \
ttesiia ataliouem babere, populisque, qui ipforum C \
cvra comroieti aont, paacendia iitaUtuenditqtie , \
optram dare, cum ipta quitai, lum qua? aeqoiuU .
iuaxime iuoiiitor canooam auctorius jubei.Proinde ;, *e traua mare abire, boc e*l, no longutn iier sua- , *
i ipcre epitcopo liceal, bic caaon edicil quod, ai ,
rjttg rei necessllas aliquando inciderii non aliicr,
quam ciiDi docreto priints catbedra? provinciac i l -
liue episcopi, proficiscendi faculiaiem ipai ease * , ,
teeertiii. Decreii auleni propierea raeminit, ut nisi
rcgjonia ill:oe ptlriarcba aut metropolitanut pro- , *
fcctiouis epUcopi canaain examiimerh, ac iiecca- , \ :,
ariam esse judicaveril, epislolamqtje, qoac diinis- ,
soria diciiur, ci doderit, neqiiaqiiam ipsi ex cano- .
nutn praeacriplo proficisci licere demonslret. Dccreti ^ \ . *
porrri nomine coguitionem xire approbaliooein , ,
tnlelligU. prlmaie tero pnecipoe episiolam \
ffcrri jubet, quoniaro alieriu eanonis conetiiutione, .
ab eqNtcopia quoque illius proTinciae is qui peregre \ ;
proficiscilur lilleras jubelar afferre : idcirco a pri * , , /
maie proviutie pollasiniuui obtineudas este decer- ,
quasi dicere velh, omniam quidem epUcopo- * , ; ,
mm regioaU epieiotas btbcre laudabile ease; sed
, , a pritnate pnecipue aeu proprie dimissoriam, forma- , laro, aive conamendationein afforendam ; qua tide- , , lioet ueceseariam este profectiouia cauaaro expn , . , ,
mai; vel forraaiam, boc est, signo subseripiioiieque \ ,
iunuium. Illud tcro, *ive couimendaiionem, boc
, \ , cal qiitt illum iis ad qaos proOuiscilur commendcl, .
fcftt noium facial, pro eodcni precibun iulerpcllci,
illiim *i< aislal et exbibeai.

121

1 C * N . X X V I I I C O N C . CAHTHA^.

122

12. - 5 4 9 ARIST. c Eplecopas Irans mare non percgric ,

nibiiur, tiisi a regionie pHinate diniigsoriam
c .
c acceperit cxpogttioiiem. >

Nec epiaeopiis nec clericus peregre profieisci <le \ bet, fcine eementia ct liueris provieciai primalU:
\ quemadinodtuii et Sardiceugi gyoodo ei Laodiceiiae
*
vifum cst.
.
CANON XXVII.
. Ilem placnil, ut pneier caoonicas Scripluraa uihil
*
in ecclesia Ifgatur stib nomiue divinarum
?. \ *. ,
c Scripiuramm. S:\ni atiiem canonica? Scripioc , , , \, r, Genegig, Exodug, Leviiicue, Niiincri, Deu< , 6 , \, ,
c lcrononiimTi, J<sus Navc, Judicfg, Ruth, Re ,
gnoruin libri quatuor, Paralipometion libri duo,
c , *1, ,
Job, Pgalieriuin,Solomome libri qtiiuqne, Pro , , , c phelarum libri duodecim, Uaiag, Jeremiag,
, , , , ,
c Ezecbiel, Daniel, Tobias , Juilitli, Egtlier,
', .
Egdrae Ubri rfao; Novi Tegtamenti Evangelia
,
c qtialuor, Aclorum apogioloruto liber unng,
c , ,
Kpiglobe Patili qtiattiorderim, Pelri apogtoli
c ,
duo, apoaloli Joanuis trcg, Jacobi apogioli
< , * ,
una, Jud* aposioli una, Apocalypgig JoanuU
, ' .
liber unug. Uoc atiiem fralriet noairo in gacrig
c )
comniinigiro Bouifacio, ei aliig earumdem re*
<
c gionum episcopie, ad propogiti canonig couflr i inalionem, signiflcelnr , quoniaiu a Patribug
<
bxec in ecclesia legcnda acccpimtig.
.
BALS. Qaognaro librog legi Sn eccleaia opor. \ !
* Q tf*at, qnaere gaDClorutn apostolonnn canones 40 cl
85, Laod. gyn. can. 60, sancii Gregorii Tbcologi
\ ", *,
- , ea quse meiro gcripgit, ci gancli Aibanagii canonii a
\ et eancti Ampbitocbii.
.
ZONAR. Qnog librog legere in ecclegiis oporleaf,
. \ <
* ei poitnmus apogtolorum cauoo ei Laodicena?
, gynodi aiidegexagtgiaing gtatuit: et magnug Alha*
* , * , nagiug, qui libri legetidi gint, oinnes enumcrat, et
, \ mtfgntig Gregoriug Tbeologu*, et eancius Ampliilocbios.
, \ (19).
. ARI5T. Nibil pr&ier Scripturag canonicas in ecf clegia legalur.
.
Praeier ;iibrog in ranonem receptog Veieris el
\
Novi Tegtamenli, alii falso gcripli impiorinu libri,
* , , , - D i eccleaia, ul gancii IK>II legenlur. Sed clericog,
%6t * ' * qui bo feceril, depouctar; ut et gexageshnug
ganctorum apostolorura canon gialuit, ei mutii
alii.
, \ .
CANON XXVIII.
*.
* , Aureliug epigcopug dixit: His adjiiio, fra!rra
t imprimig venerabileg, dum de cominenlia quo , ,
c riimdam clericonim, practcrquain lectoruiu
\
Guill. Beveregii noUB.
(19) Kai . Poat hnec Zo- deniet qnoi Hbrot legere oportet. Shmliier Hsxw
naras vrba in tng. Gallandi addilar, : xa\ e*t , hune canonem communicari etiam eum Bo , ttifneio papa et episcopis islarum pariiuw, .cilicet
. Jialltv. Sfd rodcs Aincibncliiamig liacc vcrlia non
\ ^ aguoscil, ctiaiusi ZonaVo: reapsc cssc vidcau , / *1- tur.
. WMOf, ownar, nominaruat Puirct, ira-

123
THEOD. BALSAMON
124
t erga tuat tuorei refertor, id qnod in diversis c , ,
caoonibus cooflrinamm esl: ui bypodiaconi,
c ; * *
c qui sacrt mysleria eotilrecianl, et diaconi, ei
;
c pretbyieri, quln eiiam cl episcopi in propriis
, ; ,
lerutinit a totijiigibus abstiit*anl ul sinl lan \
c quam nou habtnics; quod nigi feceriut, ab ec , taf
c cleeiaitiro offlcio iuoYtaiilur. Rrliqui atitf ni cle tl ,
f rlci ad boc cogantur, nisi in provecia
.
ztlale. Ab universa gyiimJo dicium e*i: Qnaa
; ,
c veaira ftancthag jusie coinposail , cum gancta
.
t aiul et Deo graia, couflrwaiiiiig.
c / ,
^. \ c , .
. *
BALS. Qtiae in qaartam canonero pragenlig gyiiodi tcrtpia guut, qui glatuil ul a proprilg uxoribug , ,
omnino abgtiiuaiii prehyteri, diaconi et subdiaco- , ;
ni lempore guae */ici*, gcilicel quando iraclanl gacra,
3 5 0 suillciunl ad pnrsentia canonig iiiterpreia- , *
lonem. Ler toribug aiilem Pairea coocesterunt, ui a , !
tuig aioribna non conlineaut onmino (enipore gtia? . vicis : nisi iilique hiquiunl, provecti gint a?tate;
<nlm pro , boc et, wiale, acctpilur. ; *
Nota ergo quod eliani Iiypoc|i:icoiii sacra traciaut. ', , \, .
Nee tlfras praexeutem cauoifm repugnare canotii , *
21 fynodi Laoriicen qui tliclt, gilxliaconog nnn .
babere locutn iu raiitigirandi oiflcio, nec dcbcre aa- '
ra langere : sed ilic quod aiitid eti fotiircc lare el
aliud Inngere. Conlrectare eniin, aut a loco in lo- ,
cum mtiiare, egt miniiterii; ei uec gubdiacouug * *
I oc faccreimpfdietur : laugere aulcm, golig naccr- Q ^, \ . doiibits foiicessnm egl, ei iis qui gactiActo subser- ^, ,
viunt, seu diaconi*. Debeui atilentcx praetcmi ca- \ ;
noiic, noti golunt qui sacra langiini, ged ct qut ea * ,
roiilreciaul, gua; vicig ttmpore coniinere. Uiclcrid \ ,
aiiiein, qui suni *xira inbunal, a propriis uxori- . '
bus abglineanl provecia tetale, bonestum qul- ,
ilem e*t. Ui ii auiem puniantur a naiura fompulii, \
non esl, ul exisiiuto, aanctorum Patrum judUii. i ;.

proptcrea, ul eel conteotaiieum, ne canon quidein
>oi punieiidoa esse aiaiuii. Lege prcaeniis synodi '
canonem 3, et sena 12 et 13.
, , . , . ' * . ' \ '.
ZONAR. Ilic quoque canon eot, qui sancta con- D ZQNAP. \ \
treclanl, continenliae (legibus tnri, proindequo bypodiaronos, diaconos ei saecrdoles, qui nimiruin , \
divina mysieria iraclanl, a coujugibiia absli- \ ,
nere Jubet; ei proferi in eam acnieniiain Aposloli ,
verba, ut, qtti uxoret habtnl, direus, sinl fan- , , \ ;
quam non kabentei**; quo niiiiiruta ieui|K>re , *
eancla illorura manibus adininieirantur. Qu >d si, , \,
inquit, iia fecerini, ecclcaiaslico ordine inove- >.buntur: natn offlcii nomine boc loco ordinem et .
,
bonorein intelligit. Alii vero clf riei, nisi provecta
aihnoduiu iriaie lint ( enimatalem eignificai), ,
,* ,
boc esl, uisi jam mulium aencctute processerint,
ad id ne coganiur. Exirerose enira tcneclulis boini- .
9

1 Cor. , 29.

1 2 5

IN CAN. X X I X CONC. CARTHAG.

125
. , omnino decel eite lemperantem. Quin poilot,
, - mngno Boiljo visutn
necerit eur lcmperaii . - xtm dicamus, qtii mulierie commercio effeitui
, * . abaiineat. Temptranlia enim, inqtiil , in oenili
, , taie, non lemperantia, ted quxdaui tuis viribus
tlvai . ; desiiiuU libido cst. At vero qui ne in teiiertuie
, - quidemtempt-ntqe. longe illum neqnUite fordi bita conuiuinaiissiinuin otse nereaso rat. TMem
, * vero clericiim ewt bau.l decet. Alque bimc quidciti
, caiioncm, si Ua acc ipialitr, ul quo lciiipore tancta
, tractanda tuul eacrt iniiiaii, quoa dixinuia, ab
* * uxoruni ctuntuercio aliilintffctU, quoque admil\ * . ! ' (jmui: sin vero pcrpeiuum indicit ab uxoro dl~
; - vorlium, ipsuni poliux, apoatolicit qAippe f I , - dicie coitaiiiulionibiie adversaiiiem, ex lacrornm
caiionum nvmero ejiciemus. Quin et alieri canoni
. cx alio qnodain capile eal coiitrarius. Nam bypo . -.
diacnnos aacro minisierio arceri, neque aacra
, ;, contingere, Laodicen tynodi canon 21 Jwbet;
(20).
bic ?ero, inier eoi qoi tarn contrectant, bypodiaeonos quoqne nameral. Dixerii igiiur quisptaro, fortasse io iia regionibua, Africa nimirum t Cartbagine, fuisae boe In more positiim, nl hypodiaconi quoqueaacra mysteria coiiilugerent.
. 01 AKIST. Qui res aacras tractanl, etiam a proprilt
c ' .
c uxorlbus suis lemiinis abeiinoant. >
;
Oportel eos, qui allari attideiti, leinpore qno sa \ cra iractani, ei a proprii* uxoribns te cmitinere,
* eonscqui omiiino ooftsint auod a Deo potiint.
.
'
5 5 1 CANON XXIX.
, -** Similiter placuil, ul rein ectlesiaslicam ncmo

rendal : quae rcs, si rcditus non babeal, el
, , c magna aliqua nere&sitas urgeat, id eju* proc ,
vinci* priinati ostendalur, et ciim pra?flnilo
:< cpiscoporum nnmero doUberettir, quid agore
, .
< oporteai. Sin autem lania pre nal ecdestam
, ,
necessiias, ul non poasil, anteqnam v^ndal,
f , , consiillarc; saltem ticinog ad leeiiiooniuni
c ; , vocet epi^copua curam adhihena, ni eyuodo de r-
moaetret urgentes omnea ineomiuoditates, q
^ *
guai fcc'esiae evcnerunl : qtiod nist fcceril, et
, \
Deo ei tynodo rationi reddendae obnoxius vl , \
debilur vendllor, et a proprio boiiorf aliec . >
<

. ^
BALS. Doodecimus canon universalia eepiim
- synodi de prasiliorum rnsticonini, epUcopalus vel
, monasleril alienaiione iraclal, el eliam de eloca\ * \ * tfnne : el lcge qua3 io enm a iiobi frripla aont.
. Prapaeus auiem canon slaluil, retn ecclesiasiicam,
quae redUum liabel el e$l videlicet imroobilie,
(), \ . * , \, alienari. Sin aulem, inquit, mnlla necessitas urgeat
, ecclesiam , tt oroolcrea ooorleal alieuari reiu oc

G u i l l . Bereregii not.
(20) t&r Up&r . . 8ed Dionysius Exlgtius legit, qvamvh lecio*
kmc altima Zoitarr. in praes^iiteni caitoucui verba, rum, el in omuibus Giacis codicibus
in codice Galandi adrfiiur : ' , leglur.
, ?;
(21) . Ita quidem legil Bodlela
, . Illud mis noslcr BaUaiiionis codex. Sid Anicrbacbiauus
auletn prwcipne lectorum, vi iCtonieuaia cum Parisiensi editioue reciius
ifHp(ori erratum e$*e iuipuvr. S e euim scribi particula mgaliva inleraerta, lcgum
debmt, , txctpiu lectorh .

123
THKOD. BALSAMUN
124
erga tuai nxores referlor, id qood in divenis , ,
c caoonibu eonflrinauim eti: ui hypodiaconi,
f ; -
f qui tacrt mysteria contrectanl, el diaconi, ei
;
c presbyteri, quln eliam ei episcopi In propriis
, ; ,
leruiini* a totijugibua abatiiteant, ut sinl ian
\
quam non batenies; quod nisi feterint, ab eo
, <
i desbftliro officio itiovfaiilur. Rdiqtil atitmi cle ,
i rici ad boc nou cogaiitur, nisi in provecia
.
ztlate. Ab unlversa synedo diciuui e*i: Qiias
; ,
c veslra aasictiiaa juaie composail, cum aancta
. '
t aiiit el Deo grata, couflruiaiuus. t
/ ,
. , .
. *
BALS. Quae in qnnrtnm canonem pnttenlt tvuo
_ ,
di tcripla sunl, qui alatnit ut a_ propriit
uxoribua <, ,
oronino abalineatit prehyteri, diaconi et subdlaco- ^ , ;
lempore tuae YICU, ecilicet qaando iractant sacra,
3 5 0 swiHcinnl ad pnrsenlia canonie inlerprela- , *
lonem. Lectoribm atilem Patree coocesaernni, ui a , \ !
Miig nxoribus non conlineant omnino lempore sna? . vicie : iiial ulique, iiiquinnt, provecli sint atlate;
rnlni pro , boc et, ftlale, acctpilur. ; Noia ergo quod eliam bypodiacoui sacra iractant. ', , \, .
Nee dbas prsetonlcm cauontm repugnare canoni , OJV
21 ynodi Laodiceiue qni dicil, anbdiaconos nnn .
babere locum iu miiiisirandi ofRcio, nec debcre sa- '
i TA langere : sed die quod aliud esi roiitrcciare el aliud langere. Coitireciare enini, aui a loco in lo- ),
cum imiiare,efl minislerii; ei ucc eubdiacoiiue *
I oc faccreiinprdieiur : laugero autcm, aotia *accr- Q ^, \ . doiibus concessiiiii etl, ci iia qui sacrlflcio subser- , ,
viunt, seu diaconi*. Dtb<?nt aulemcx praetcmi ta- \ ;
nonc, noit solum qiii aacra laiiguiii, ied qui ea * ,
roiilreciaiit, suas vicia Itinpore coutinere. Uiclericl \ ,
aiitein, qui gunl *xlra inbunal, a propriis uxori- . *(
liug ttbslineanl iu provecia eiaie, bonestum qul- ,
deiu e*t. Ul ii aulem puuianlur a natura compuUi, \
non eai, ul exisiimo, gincKinim Patrum judicii. fcl ;.
*
propterea, ul esl consenlaiieom, ne canon quidem
x>a puniciidog tgge ataiuit. Lege prcaenlie aynodi
canoneni 3, sexia 12 et 13.
, , . \ , . * ' \ * . ' \ '.
ZONAR. Ilicquoque canon eot, qiti sancta con- D ZONAP. \ \
treclanl, conlinenliae (legibus leneri, proindeque bypodiaconos, diaconos ei sacordoie, qiti nlmiruin , \
divina mysteria tractanl, a conjiigibiia absii- \ ,
nere JubeC; ei profert In eam aenieniiam Apoaloli ,
verba, ui, qtti uxoret habcnt, direns, itnl lan- , , \ ;
quam non knbentet \ quo niiniruta lempore , *
ancia illortim maitibus adminisirantur. Qu >d st, . , \,
inquil, iia fecerini, ecclctiastico ordine niove- >.
buniur: uam offlcii nomine boc loco ordinem et .
,
bonorein iutelligii. Alii vero clf riei, nisi provecla
admoduiu mlale giot ( eniin aelatem ignificai), , hoc e$l, iiiai jam muUum sencciute processerinl, , ,
ad id ue cogantur. Exiremae eniro scneclutis boml- .

wf

l%

1 Cor. , 29.

1 2 5

IN CAN. X X I X CONC. CABTHAG.

125
. . em omnino dectn esse leinperatitem. Quin poilue,
, - ul inagno Bagiljo visum egt, nec eril cur temperan . - tcm dicamug, qni mulierig commercio effeirj*
, * ; . abgiineat. Temptrantia enim, tnqtiil illo , in genili
; * , , late, non lemperantia, ted quadam gnig vlribug
tlvai . degtiitila libido eat. vero qul ne In aenerluie
, , - quidtm i*mp-raqg fii, longe illiim nfqwili aordi bna coiiiiiiiiinatisttiiiam oste neregse rat. TMem
, vero clcricitm esae baud de*l. Alque bunc quidein
, canonem, ila atrlpiatur, ut quo lcmpore ganela
, Iractauda siiul gacrig htiiiati, quog dixiniita, ab
' ; oxonini coinmercio ahglintfaal, noa quoqiie adoiil' ' . '
limus : sin vero pcrpetuum hidicit ab uxoro dt ; - , ipgum posiolicis qiiippo f I $ , - dici congtiiulioiiibii* gdversaiiiem, ex facrorom
' caitomim numero ejiciemug. Quin et alteri eanoni
Upa . cx alio qnodam capile esl coulrariui. Nam bypo ,
diacnnos sacro minigierio arcerl, nequo aacra
, ;, contingere, Laodicen gyaodt eanon 21 Jubei:
(20).
bc vero, inter eog qui tarrt conlrectanl, bypodiaconos quoque nomerat. Dixerii igiiur quigpiaro, (ortasae io iit regionibng, Africa niinlruai el Cartkagine, fitisae boe iu more posimm, at hypodiaroni quoqueaacra mygteria eoiiUiigerent.
. 01 \ AHIST. < 0" res sacras tractanl, etiam a propriia
c ' .
c uxorlbug auig terminU abeiinoant. >
;
Oporiel eoa, qtii allari aggideni, lempore qoo ga \ cra tractmt, a proprii* uxoribog ee coiiiinero.
congcqtii onmino oossiitt auod a Deo potunt.
.
'
5 5 1 CANON XXIX.
; , - Simtltter plactiit, ut rein ecclestaslt.cam ncmo
*
vendal : qu rce, i i rcdltua non babeal, et
. \ , < magna aliqtia iieccssilas urgeat, ld fju proc ;,
vinci* primati osiendalur, el ciim pra?flnilo
\ opiscoporum nnmcro deUberetur, quid agore
c , .
< oporieai. Sin autem tania preuai eccteeiam
, ,
necessila, ul non possil, aiiteqnaiii vtndaf,
c , ,
consullarc; saltem viclnos ad leeiiiooiiium
, cei epi*copis curam ad!iibene, m eynodo def .
moostret urgeutes omnes incommoditaies, q

< suai ecc'esiae evcneruiil : quod nisl fcceril, et
, \
< Deo et tynodo rationi reddenda; obnoxius vl , \
c debilur vendilor, et a proprio bonorf alie*
..
.
.
BALS. Duodecimns canon univerftalis aeptimro
. - synodi de prasdlonnn rueticorum, episcopalus vel
, \ moiiasterii alienalione iraciai, el eliam de eloca\ * llnne: el legc q3 in eura a noliib srrlpta gunt.
. Prageng auiem canon glaiuit, re^n ecctesiagiicam,
quae redUum liabol el egl videllcet immobilig, now
(21), . , , alienari. Sln autem, inquil, mnila neceggilag urgeat
, erclegiam, t l oroolcrea ooorteal alienari rein ocG u i l l . Beyeregii not.
f

VO

(20) *8< to> . Pogi . Sed Dionygiog Exigtnig leglt, qvamvii lettobatc uttiuia Zonara?. in prae^iitem canoncm verba, MIW, el in oiitnibtig Graclg lOdiribus
m codiceGalandiaddilur : , leg*iur.
, ^;
(21) . Ila quidem legil Bodleb*
, , lllud nug noslcr BaUamoiiis cotlex. Srd Anicrbacliiauus
autem pracipue Uclorum, t*l iCionieuaig cum Parisicnsi edilione reciiu^,
tcriptorit erraium e$*e sutpieor. S c enim seribi particula ncgaliva inieraeria, lcguni
debmt, , exesplis lectori I/ov.

127
THBOD. BALSAMON
123'
cleftta&itcam imniobilctn , qn nulliws esl omnino
rediuis (quae enim atfcrt redittim null.i rnlione (
atienatur), oportei hoc ad primatetn Ecclesis ), \
sen nwiropoliianiii reierre, ei cum prefinUo ; ,
epiftcoporum nnmero, duodecim scilicct anlili- , \
Utm, quoe convenientes adversus cpscopum cri- , , minattones aodire, ul taepe dictuin esi , consul- lare dotare staloit quld aii agendum. Sin aniem
. ,
ma*na orgel ecclesiaro n>cestilas ad altonandtim, .
ei non poiest eplscoptis ad melropotiianum l com- ,
petontet episcopot de ea re referre : deoot vicinot \
epiecopos accersere ad lesttflcandam acrem ti ur- ,
gentem necessitaiem alienands rci. Si aulero hoc ; non fcerit, et Doo eril obnoxins et deponelnr. ;
in bis quidem consiaiit canou. Tu autcm lcge touim , \
aecundum liiulum quinli libri Basilic. qua est no- f , \ .
veua Justiniani 120, qua? quidem docei ile ompyteust, *
vendilione et de omni, ut aemel dicam, alienatione ' ' ,
rerum non soluro epiacopaliimi, sive eccleiiastica- \ \
- mro, sed etiam monasierialium , el ad sacroganclas , ,
asdea penineniium : siroiliter el de afienaiione ea- , (22)
crorum vasoram. Elseeundum quldem banc novel- , , \
kun, qaa est praesenli canone multo recentior; , \ quio el secumlum contritnlionem Nomocanoui, .
quas in Rasilic. admisaa et ibidem sita esi. dic
?liquando qtiidcm non probiberi alienatiooes ec- , cksiasticorom vcJ etiam iuouasierialium mobilium \
ei immobilium bonorura, aliquando vero probiberi. , ,
Lege el aecandura caput episiobe sancii Cyrilli ad Domntim. Nola auicra ei pnnsemi canone quod Q * ,
. \ ' .
qn synodaliler flunl de causis qiiibusdain ecclesia
siicis aiatola. et decreii locum obiiitenl, deuonl ne- .
Cfssario flcri a primale provinci* ci duodecim an-
lietuibtis; el quae aliquo alio modo flunt, vim suara ,
non oblinebunt, ul mibi videtur, utpoie qn cou- \ ,
aisitre nequeanl. Praeterea nola, qnod dtponimr '
,
e.iiscopiis, qui non aecunduro dictain Jusltanini
iiovellam ecdeaiasiicum tacrnm vel inmobilo alio- , \ . "
nai, eiiamsi hoc Jdict novella non sit adjectum. ;,
Eat enim mauifette aacrilegiiim, qure noo eii aecun-
,
dum novellaiu alienaiio.
.
.
.
ZONAR. Eccleaiasticas possessiones alienare
omnino haud Hcei. Quod si ejiu rei gravit aliqua D ^ . ; , \
necessitas contingat, ailque alienanda posseisio . * ,
sierilis ct infructuosa; lom vero, et inirugiferaiii , ,
cam rem esse, el gr.item cjus alicnaiidas necessi- ^ ,
talem insiare, provinciac priiuati, metropolitano vi- ;, ,
delicel indicare, ac de rc loia 5 5 2 cum pnciluilo \
cpiscoponiin nume.ro delibcrare oporict. Praiiiui- , . ,
funi vero ntiineruiii, duodecim, qtios in episcopo- , ', ; rum criminibus cognilores esae vuli, inteliigi arbi- .
tmr. 8i vero necessilalis ejus magiia sh cpiscopo Ttc , mctropolitantim adcmidi, e.i cuin episcopis delibe- , :

G u i l l . Bevercgii .
(22) . Wxc pquo ad Parisicnsi Balsamotiis cditionc dcsiderata, not> ct
r.zoi ; lam in ms. bathiano, qiiam codicc Bodlerano rcslituimug.

129
IN CAN. X X X CUJIC. CAHTHAG.
130
, randi, facaltatcm adiinal; tunc taltcm vicinot
episcopos ei magnas necessiutit, et ncgotii toiiua,
, , \ el rei alieualionis ab episcopo leetes adhtberi opor . , lel. Quod si faccre neglexeril, el Doo erilob , \ *- noxius, hoc tii, cl facii rationem Oeo reposceiite
, \ reddel, el a synodo, proprio honore, boe esi sim , ; . nii sacerdotii diguiiale privabitur. Magnns vero
; Cyrillua in episloU ad Domnum baec habel: Vasa
\ ; - preliota, inquil, ac possesniones inutiobiles talvas
; . \ atque incoluroes ecclesiis conservari oporiei. Legc
pneierea oecunieiiicae sepiiiiue synodi canoitem
' * .
duodeciinum.
. ' . ARIST. c Bona ecclesiaslica non H U M vendenda.
c Si vero reditus iton babeaiii, aeiitcnlia episco ,
c porum venduniur. Si vero necesailas non (
.
rel ut consubilur, qui ^vendil vicinos vocabii.
,
Sin i u non fecerii, Deo ei tynodo reus le * , oetur. >
,
Episcopi non debeni ecclesiastlca bona alienare,

* , illa enira divini ennl juris, alque ideo non venalia.
. Si quis auieiu possessioneiti babeal redilue uou
, , profereniein, ei ecclesiain taain debitis gravaum et
, \ aliU prestain iiicoinitiodiiaiibu ei earo divendere
, vellel, ut preiium illiua indebitoruia aolalioaem
, * conjiceret, aut ad aliaa qnasdam urgeulee neceasi * tatea; illam non vendat sine provinciae iaiius uie \ - tropolilani ei coepiacoporuiii ipsius eenteiitia. Si
* autem leuipus babeal, propler imiiihieaiciu
, - ipsi neeeseilateiii, cuui iis de imuiobili rediiua non
, - C h*benle contuliare, quomotlo illud veudilurus tit,
* , aallein vicinos iu lesliinoiiiuni coavocel, ui qu
, ccclesi illiaa acciderunl iiicoromodilaies, pro-* , , pler quas iiiiroobile illud vendit, cognoscaut, el ea
\ . synodo etiara posica exbibeaut. Si aulem baec non
, * obacrvaverit, sed eua aponie vendilionem fecerit;
- \ ei Dco el synodo reddenda ratioui obuoxius erii,
, \ ,
ec ab bonore alietius.
'.
GANON X X X .
, , Similiier coiiiirinatnm eal, -ul, ti quando presby
ter vel diaconus alicujus gravioris criminia
couvicti Tuerint, quod eot a sacro miutstario ne , c cessario movei, nou esse eis mauiia imponeii ,
i das, ui poeuitemiam agenlibu*, vel ui Adelibue
, , ;
laicis; neque pcnniui ei, lanquain rebapiixa . >
'
i lis, ad cleri gradum proinoveri.
. ,
BALS. Quidain eoruiu, qui locura babebant iu
, , ; , pulpiio, deposili propler crimiualea cauaaa, vole bant, tilesi ?erisiinile, lectorea ordinari, vel iu
* \ , , *\ - alios gradu* qui aunl cxira piilpituni : et dicebanl:
, Quouiatn poDiiileniiam agimus el in laicofum locum
, redacti tiiiiius, debemus saliem ad eos gradut pro . vebi, ad quos laici provebuiiiiir. Iloc ergo non ad, mitienies Palres siatueruiit, nl deposiiis non iui| o )- naolur manus, ob qualeuicunque in clernm rece * , \ - plionein, eiiamti poeniienliaiti aganl, et ul Qdelee
. *\ ; laici recipiaiilur. Quia autem dicebani noiiiiulli
, - bapiUnuiiti sordcs onmcs abluere, et petcbant ue-.
, cuiido baplixari, ui elu;retnr forsan crimiuia ma, * , \ cuia, propicr quam suul dcpositi, ei sic io cleruui

127
THEOD. BALSAMOX
12S
cleftiasticam iinn.obilom, qnre nullins eal omnino
rediiut (qu enim attVrt reditum nulla ratione (
alienatur), oportei lioc ad primatetn Bcclesi ), \
sen meiropotitaiKim referre, ei ciim praeffniio ; ,
episcoporuni namero, duodecim scilicel aniimi- , \
lum, quoe convenientes ariversut opscopam cri- , , mlnationet aodire, ui saspe dicium est , coitsul-
tare detaro tialuii quld slt agendum. Sin auiem . ,
magna urget ecclesiara nccessiias ad alionanduin, . *
el non potesl episcopus ad melropolilanom e.l com- ,
petntc8 cpiscopot de ea re referrc : deoei vicinoi
episcopos accersere ad letliflcandam acrem ei ur- ,
gentem necesshaiem alienanda rei. Si aolero hoc ; non fcrerit, el Deo erit obnoxins et deponcHnr. ;
iti his quidero eonsistit canon. Tu atitem lege tolmn ,
tecunduiii liluluro qiiimi libri Basilic. quae esl no- , .
vella Justiuiani 120, qua? quidem docet de empyieusi, *
vendiiione ei de omni, ut aemel dicam, alienatione ' ' ,
rorum non eoliim epiacopaliuin, tlve ecclesiasiica- ', \
- rum, aed etiam mopasterialium , el ad sacroxanclas , ,
sedes pertineniium : siroiliier ei de atienaiione ea- , (22)
crorum vasoruin. Elaeeundum quidem hanc novel- , , \
lan, quae esi praeeenli canone mulio recentior; , \ \ quio et aecuttdum consiitnlionein Nomocanoui, ; . \
quae in Raailic. adnmea ei ibidem tita esi, dic
rliquando qoidom non probiberi alienaltonea ec- , clceiasticorom vcl etiam monasierialium mobilinm
irantobilium bonorum, aliquando lero probiberi, , ,
Lege et aecundum caput eplaiobe sancii Gyrilli ad \ Domnum. Nota atilcm ei prasemi canono quod Q * ,
qn aynodaliler fiunt de causis qnibusdam eccleeia- . \ \ ' .
sticia statota. el decreii locum obtinenl, debent ne- .
c'SS:irio ficri a primateprovinci* ci duodeciin an-
lisikibus; el quae aliquo alio modo flunt, viro suam ,
non oblinebunt, ui mibi videiar, utpoie qu cou- \ ,
sislere nequeant. Praeierea nota, quod deponiiiir \ '
e.dscopus, qui non aecundum dictain Justianint
, \
novellam ecclesiasiicum tacnim vel iinmobile alic- , \ . "
nal, eiiamst hocldJclao novelbe non sit adjecium. ;,
Eat enim manifette aacrilegiuro, qu non sit secan-
diiro novcllam alienatio.
,
.
.
.
ZONAU. Ecclesiaslicas possessiones alienare
omnino baud licet. Quod si ejii* rei gravi* aliqttk D ^ . ; , \
necessitas contingat, sitque alienanda posseasio . * ,
sterilia c( infruciuosa; lum vero, et inirugiferairi , ,
cani rem essc, et graTem cjus alienauda? neceesi- ^ ,
latem insiare, provincias prtmati, melropolilano vi- ;, ,
\
delicel iudieare, ac do rc lota 5 5 2
pncflnilo
cpiscoponun ntimero delibcrare oporict. Pi-ajUui- , . ,
tii vero luuncruin, duodecim, quoa iu episcopo- ., ', ;
ruin crimintbus cognilores esse vult, intelligi arbi- .
Iror. Si vero neceesilatia ejns iuagna via cpiscopo , ;
iuetropolilanttm ademidi, ei cum episcopis delibe- , :

c u m

Uutll. Bevercgii notaa.

(22) .
Wxc usquo ail
tam in ms. Aiucrbacbiano, quaiii

Parisicnsi Balsainoins oditionc dcsidcrata, nos cx

codicc Bodleiano rcslittiiiuut.

 CAN. X X X
129
,

; , \ , \
. ,
, \ , \
, ; ;.
;
* \
. \
' .
. ' .
,
.
,
* , ,

* ,
\ .
, ,
, \
,
, *
*
, -

CAIITMAG.
randi, facaltalcm

adiiual; lunc sallcm

130
vicinot

episcopos ei magruc neceetiutit, et ncgoiii toiiut,

el rei alieuadonis ab episcopo teelee adhiberi oportel. Quod si faccre neglexeril, et Dco eril obnoxiut, hoc et, ctfacii ratioiiem Oeo reposcenio
reddei, el a eynodo, proprio honore, hoc esl e i m nii aacerdoiii digmiale privabiiur. Magnns vero

Cyrillue in episloU ad Domnum ba;c babei: Vasa

preiiosa, inquil, ac po$sesiones iinmobiles salvas
atque incolumes ecclesiis conservati Qporiei. Legc
pneterea oecumciiicae aepiimae synodi canoncni
duodeciinum.
ARIST. Bona eccleeiastica non aunt rendenda.
Si vero reditus non babeant, teutcnlia episcoc porum venduniur. Si vero necesailas non (
rel ut consulalur, qui .veudil vicinos vocabii.
Sin i u non fecerii, Deo et aynodo reus lc oetur. >
Episcopi non debeni eccleaiaatlca bona alienare,
iila eniro divini aaiil juris, alque ideo non venalia.
Si quis attieiu possessionein babeal redhus uon
profereuiein, ei ecclesiain saain debiiis gravaum ct
allis prestain iucoinitiodilaiibu ei eain divendere
vellei, ui pretium illius indebiioruin solutiooeiu
conjiceret, aul ad alias qnasdam urgenlee necessilatea; illam non vendal siuo provinciae islius uietropolilani ei coepiKoporum ipgius geoteulia. Si
autem teuipus babeai, propier imiuineaiciM

ipsi neceggilatem, cum iis de iromobili reditus non

, - C h*oen(e consuliare, quomodo illud vendilurus sit,

,
,
, ,
\ \ .
, ' .
* \ \
, ,
'.
, ,

, , ; , , ;
. >
'
. ,
& , , ; ,

* , , \ ,
,
.
,

, \ . ;
, ;,
, , \

eallein viciuog iu lestiiuoniuni couvocel, ui quau

ecclegias illius acciderunl incoramodilaies, pro~
pier quas immobile illud vendii, cognoscaui, ei ea
synodo eiiam poaiea exbibeaut. Si auleiu basc nou
obgftrvaverit, sed eua gponie vendiiionem fecerit;
et Deo ei aynodo reddenda raiioni obuoxius erU,
ec ab bonore alienus.
CANON X X X .
c SiinUiler coniirinatiini eal, -ut, gi quando presbyc ter vel diaconus alicujus gravioris criuiinia
c convicli fuerint, quod eoa a sacro roinistario nec cessario movct, no esse eis mauiig imponeui das, ut poenilemiam ageulibus, vel ui Adeltbug
laicis; neque pcnnilti eie, lanquain rebaptixa iis ad cleri gradum promoveri.
BALS. Quidam eoruiu, qui locum babebant in
puipilo, deposiii propler crimiiialea cauaaa, volebant, uiesi verisimile, lectore* ordinari, vel in
alios gradug qui aunl exira piilpitum : et dicebanl:
Quoidain paDiiilemiam aghnus ei in laicoruiii locum
redacli tumus, debemus saliem ad eos gradut provebi, ad quos laici provebuiunr. Iloc ergo non admiiteoies Palres suiuerunl, ut deposiiis ini| onantur manus, ob qualeuicunque in clerum recepiiunein, eiiauisi poeiiiienliam aganl, et ul Ddelce
laici recipiaiiiur. Quia autem dicebani
bapiUmuiii sordcs oniucs abluere, e( pelcbani ae*
cmido baplixari, ul elufreiur forsan crimiiiie macula, proptcr quam suul dcposili, ei sic ia clcrum
t

131

THEOD. IULSAMOX

reciperenliir: dccrercrant Patres ue boc quidcm , ol ,

fieri qnod unuui bapliiinutii facere nobi* tradi- . "
tdin ctt. Quainobreiti iiola eliaiu ex boc, quod qui \
post dtfpoaiiiunem legunt io suggettu, vd orecao- * ,
tur el dani benedicironeiti, uiale faciuul.
, :.
ZQNAP. 01 ,
ZONAR. Qui ob adiuista facinora depositi ac de
suo gradu dejecli sunl, pracierquam in ccrtis qnl- \ ;
husdain |Hccaiia, baud stgregaiiiur. Aliorum nam- . '
qne oiiiuiuiii sitpptirioruiu iustar illis drpositio csi. \ .
Quin ct Hiaguus Biailius cauone 54 : Qui derici, \ 4 ; ' xavivi
iaquii, percatum ad inorlem 5 5 3 P< ccant, degradu
quitlero dejiciuutur ; a laicorum autcm couiiiiuiiioue \
arceulur. Non e niin vindicabis bis iu Mipsum. .
Mein igiiur bic quoqne canon asserit: Si quando \; . \
ciiiui prebyler, ioquil, aul diaconus gratiorie pec- . * , ,
<aii, ad dipusiiionrm hecesaario iufereutis, convi- , < tus ftterit, ipnuiii togrcgarc, ac quaai in pceuiteiitia , , \.
degeuii mauus impouere itequaquam oporlci. Ae- *;.
cedeulibtis euini ad ecclctiain el pcccaia couflieo-
tibu* episcopi, aul eoruui cutiaeuxu tacerdolus, ma- ,
rnu iiipoiiebanl ac prccibtif adhibilis sagregaiof, ;,
uiiiiiiiqueuiqiie in locmii poeua luetido contiiiuluiu , *'
pro raiioue crimims, deduc.tbant. 1.1 er$o, iuquit, . , \,
in iU, qui niinuieiio excideruni, sacerdolibus i*t \
diaconi* usurpari, aul eo* in laicoruin tldeliuiu, qui ,
wgrrgaii SIIIII, aialionibu* collocari nou oporiei; ,
ncquc vero, qnia iiiuiirtmi torJot Ouiuea sacra ba- ,
pliauii lyuqiba elui cred.nnus, ais ul aeruui bapli- ,
xcnitir penuiuere, ul proindo quati ptirgaiis pec- ,
iMli inaculis iu cleiam deimo coopleuiiir. Naiu elui ; ;,
qutdeui diviuilug iii^liiuio lav^cro maculat oinncs .
flagUii crediinut; *ed uno queuique bapiisutate ^ ,
iuiiiari licerc a uiajoribus accepitnus.
.
%

AIUST. Pro*byicr ouvicuis et rOMipisoeut, non

iteruin bapiizaiur tanquain promoveiidu , tie*
que ui l.dcu* itcrum ordiualur. >

. , *
.

Presbyier vcl diaconus teiufl dcpodhiiob ali*> \, ,

qno I delictum, ei de eo poeuileiiiiaiD ageut, non , ; \ , ,
postea, ul lalcu, il<riim ordinabiiur: ted neque , * ' rcbapiixabitur aJ abluenda peccata , el eacerdo- . ,
HIIU ail diaconoriiui graduin iteruro as^equen- \ dum. Uiium enim coufilemur et agnosciinua bapii- . " \ :suiutti.
D .
CANO.N XXXI.

'.

SlmiKter plactiil, ut presbyieri ei diacoci, et re< iiqui inferiores clcrici, in iis qtias babenl ca
sis, ti rit prbpriormn episcoporam judiciis
qua.*raiilur, vicini cpUcopi eos aiidiaul: et
cum proprioruiii episcoporum conscnsu, qua
iuler eos intercedunt, coutrovcrsias ab ipsia
c evocaii episcopi compoiiaiil. Protnde sl ab
ipsis eiiam provocandtiui cssc pulaverinl, ad
irantfiuarina judicia ne appelleni, sed ad pri iuatca suaruin provinciaruin, quemadmoduin
ct de cpiscopis ssepe dcflnilum csi. Qui autem

, \ ,
\ \ \,
c ;,
,
, ,' * . \ \
, ,
c , \

133
1 CAN. X X X I CONC. CARTHAO.
134
c . 01 ad iransmarioa judicia provocanf, a nulto in
, *
Africa ad comoiunionero recipianlur.
f ; . >
. ' ;
BALS. decimo quinio canone prfe*entis ayti.
odi tatis aeripaimat de jtidiciis ccc esiaucii; t\
* . l*ge qtta In ipso scripia sunt. Praxens atitein ca ;, \ \ noiidicil qvod qnoniam est verisimile fore ut aliqui
; \ clerici soorttm cpiecoporum judiciis noti acquie , acaul, optts est, ui cum eomm roluntaie ipsi vici , nos eptscopos otuniuo sufficienles appetlent, et
, \ - pelanl advernns so piolatam senieiitiam ab IpsU
* . , , resolvU Si aulcui, inquti, eliain ftcinoruin epieco portrni aetttenlix non acqniescaui, non debonl ad
, transmariua judicia appellare, scilicet ad alraruin
.
proviHCiarum meiropolitauos , ted ad primaieiii
, , coiiipetemi* provhiciae. lluc eiiim in episcoporuni
. jmficiii ante definiiuin esl. Qui auieni pr.uter hacc
. fachiHi, segregemur. Noia ergo, quod cpiscopi non
. dcbenl a?gre ferre, ei sui clerici eoriini aenlentia)
nou acqtiieacaul; aed ipsos poiiti adniiucre, el
\ - cotiseiilianl til a vicinis episcopis sua exaitiinctur
, , senteiilra. NouiiuIIi auiem caiiontsni audiemes di - cemem, qnod vicini episcopi eoa audicnl, r l cimi
. consensu proprii episcopi coutrovemas eorunt
compooant ii, qui ab ipsis appellaii suui, eptsco*
, pi; dicimt esse in poleelate ejus qui primum judica vit episcopi, ul fiiiiliiiiortiin rpiscoportim judicio
, * intersil. Mibi auiem vidclitr. Qtii enim scmel
seiiiemiam lulii, ceasat csse judex. 5 5 4
"
. Q tciii, cum consensu, dicium esl, ul non per iinpu . demiain ei stue sciemia epiacopt ad appellaiioitein
. , prorumpereni clerici, eed ejus defltiilione. Qitia
xx\ auicm preeseutes canoiies Carlhagiue sen in Africa
, editi sunt, transmariiia omnino jtidicia appdlabunlur Romana. Et nola ex eo quod frustra se jactani
.
, , - qui sonl Romanae Ecclesix, dicenies earo debere de
' omnium Ecclcaiarum quapsiionibiis pcr appellalonem
. decMere. Si eiiim ei uoiipermiuiiur appcllatioiies co , ruin qui sunl inAfrica cxaminare, mullo magit
boc jua non babebil I aliig regioneg.

* . , ;
* ,
Z0NAP. ;
ZONAR. Cleriros conlrovcrsi* aliquid habentes
- ab episcopia sirfe judicari canones voluernut. Igitur,
. - ei qui clerici senteniix ab epfscopo tuo proJata!
, noa acquie*cam,advocari vicinos episcopos, ac ab iis
, - catisam, nonsineillius qutjudicavii episcopi ajpro ; , balione, cognosci placet. Qood si ab episcoporum
. \ quoque, qui advocaii sutil, jtjdicio provpcaiion^iu
- sibi dart postuleui, ad meiropalilanuin proviucia?,
, - quod detpiscopis quoque deilnitum eai, convcuie
, \ \ . debent. Si vero qui sibi provocationcro concedi po , - atulaDt, nltra mare, boc esi, In alias prorincias
3 cl , looge disjunclas, ut in iis judicium exerceanl,
, , \, - iransmearinl; segregaii, inquil,eint, nec ad coin, . manionem in Africa recipiantur. Hic ccrie vcnlosa
' illa Romanorum Ecclcsiae superbia, iil ab aliie
, omnibos Ecclesiie ad illam dentur provocalioncr,
. sibi concessatn e$se jaciauiium, eubsidat necesso
w

i , , u 1

1
. BALSAMON
'36
csi. Si enim ab Africanis ecclcsiis non datur (est '
qtiidcm certc Roma irans mare, si ait Atrioam ; '
comparciur), mullo miiius alias regionesjus ejua- * ,^
inodi obiinebil.
(23).
AIMST. c Cierlci condemnati, si judicetnacctisent, . :,
irans mare non appellent; scd ad rpiacopos
c , \
vicinos, et ad proprium : alio |nin in Africa
f , \
excommuniceuiur.

. >
Patres in omntbua decorum obscrvani; adcoque
,
ul epistopi, uti accidil, molestia nou afficerenlur, ; , ,
decrevil baee in Africa synodus clericos, qui ob ,
culpas aliqnaa a propriis cptscopis condemnanlur,
eque injuria aiTecios putant, ulira mare ad Romae ;, \ ,
forsan episcopum ant reliquos non provocare, sed '
ad vicinos episcopoe, el ctini proprii episcopi een- ^ ,
itatia quas inler eos sunt exaininari el dilui : sin , \
minos in lola Africa ad coinmuuioitcit* oon admit- \ * ,
teudos esse.

.
CAKON XXXII.
\
< Simililcr piacuit universa; synodo, ul qui propter ,
suam socordiam communione moius est, eWe
; : c episcoptis tive qnilibet clericus, si in tempore
, ,
suae excommunicalionis, aniequain aodiiua fue , 1 rit, ad communionera ae ingercre ausus fuerit,
, , * ipse adversus se condeinnaliouii senleuuam tu
f liase jtidicettir.
c . >
BALS. Ex decinio qnarto canone xyitodi Sardi. ' ' ; c ensis, el ex pransenli canone dicunl aliqui, debere ^ , xaV ;
oiiiiics, qui qtioniodoiunque ab episcopt*, segregan

inr, segregaiioueiu obedienlcr suscipere, el eam
eervare donec decrelum fueril au recte an male , \ ,
Inflicla sil. Dicil enim biccanon, clericum qui .
propier socordiam eu peccaia depositus esl, oon
po>ee ibi jiia dicerc, ct aegregationeiit conlemnere \
nnte examinalionem ; si aiiiein boc feceril, con- * %
dcmnatioiii subjici. Ac mulii quideni boc canoncs , .
sic accipiunl. Alii autein uiidocimuiii capul ooni *
litull pr&aeniis operis repcrieutes, quod ex qui- ' . *
basnam causts epUcopus vel clericu* vel laicua ae- ,
gregaiur, exposuil; el decimum quintuin eaput , * '
ejusdeiu lituli, quod dicii ex quibtiauaiu causia ei- ,
mul dcpooilur el segregalur; el cap. 16 ejuadein * -'
lil. quod dicit ex quibusnam cautis clericus 5 5 5 l>
vcl laicus aitatbematixalur, dicunt quod, ti ex causia ; ,
quidem in dictis capitibus dcclaratia segrcgalus ail >
ab epiecopo clericus vcl laictts, debelservare stgrega- lionein, quoniodocunque prolata sit,eleam noncon- , , ;
Iniinere, donec ejus causa fuerii examinala. Si auiem \ , \ ;
propteraliquam aliani causam episcopue inconsidera-
ic laicum vel dericum segregavit, forle qwort sediti-
ones non exciial conira proprHim cxactorem, vel quoJ ,
non iniquje ei lcineraria*. jus voluntali asaeuliiur, , ,

G u i l l . BevereLrii notffi.
(i3) . Posl liaec qllima Zonarai iu iMinc caiioncm vcrba in nts. Augusi Gall.uidi J. G. codice adililnr, \
:: !:; ; , Nolandum

ett aulem, quod etiam ueunda provocatio clerich

cuncedilur. Sed bxc niargitnlis lanium uola vidolur : quae proindc in codicc Aincrbacliiauo reciius
oniitlitur.

137

I N C A N . X X X U I CONC. C A R T H A G .

138

aecnre stgregaiionem contcniuet ei is potiue pti, , iiieiur qtii segregavu. Si enim daiiim fuerii episco / >. po, aeu recie eew pcrperam , clericos el laicos se
* gregare, ei oeceese babere eot, qui segregaatur,
, eegregaiiotiem servare;' lyrannidem excrcobunt
<- epixoopf, et in orani re domlnium obllnebunl, neo
, , auiftquam eis resitietob metum aegregationis; forie
;, \* auteitt el ipsi eiiam pieiaii in*aliabtint, ei d i v i i i
- canones erunt iuultorutu nialorum auciores, quod
; - , csi abstirdum. Viie enim pneeentem canooem, qui
- dicit, lunc debere tegregatioiiem aervari, quaftdo
, . * * propter socordiam ioflicia fuerii, seu proptcrpec tattim, quod est onnino canonibm coitdemnaiiHti.
, , Ac ipei quidem baec. Ego autem non habeo quem . \ nam eoruHi eequar. Nam elsi a pietale (rahor, ab
* eo lamea qood flt conira canonee retrahor. Cupio
. , ergo diacere quid agendum, et qui lota r i u ituim
. esae pver ei disclpulue. Nola preseniem cafioneM
, ; eoe, qui po*i tegregaiionem aiiqoid taetrdeulo
\ . - peragmit, deponi staiuentem. Lego el qua Hri a
- nobia scf ipta sunt.
. * \ *
.
ZQNAR. Quibus pana aliqua, segregaiio nempe,
Z0NAP.
fadicta
*st, donec ab eo, penes qiiem in {iiamodi
, , ^, coueis judicandi faculu esl, audili foerint, mul . lam, quamvia injusie irrogatam asserant, periolrt>
re oportct. Quod si quis utultas nomine coromuQitino
, , tttoius, priusquatn jurene au injuria damnatns tU
, , , . C ""diiaium 1 " commutifoneiti fldelimii
\ ' \ - iMiuuare aude<tl, itto ee, inquit, cal<ulo condetunavil. Hoc idem S.irdicensie quoqne synodi decinftt
.
qaarto canoire explicaium reperias.
. , ; - ABIST. Excoiuniunicatne, qui coinmtinkaverit
auie conimieerationem, comra se condemna , . #
lionia aenieniiam tulit. >
Qui segregatur et, anteqnam a segregiikme so4 , \
;, * viiur, aacra peragU, ipse cotiira $e coudemnalionis sententiaii) proiuKt.
.
CANON 11.
.
; , / t Similiier placuit, ut qui accusalur,. vel qui act cusat, in loco, in quo esi is qni accuatuir,
, c lemerarU muliiludinis vim aliquain limeai,
, c locum sibi proximum cligat, in quo nulla trn
*, ,
t leslee produceudi difficiiliag, ubi uegotlum ter 4 iiiiiialur. >
< , .
BALS. Quia erai veri&lmite, majorein essc aiico
.
jus
eoriim qui litigabaul poieuiiam, in loeo in q^io
-. ? .
, , , ; disceptabatur, decreverunl Patres, ul ai quis corum,
, sive scilicel qui accusal sive qui accosatur, iu foro
, , proprio, sWe eo in loco in quo babhai, suspicatnr
, fore, ut ab incondita hisolenlis populi et numeroa
iiuilliindine vim paliatnr, propter melum advers
, rii, vel propler eircdem causaui difficile fuerit lc , * eics product;re; b\t iu ejus poteslaie alium Uy&m
, Giuiiiiiuiu cligere, ut illic procedal judiciumabsqius
, > ullo limore, et facile fieri poesii produclio le , gtiuni el *rc cauna facile decidalur. Polclire aulcu
. 4 dixii canon, locuni propinquum el gi dvbcrc. Si
5
PATROL. G R . C X X X V I I I .
1

139
THEOD. BALSAMON
140
eniin proeul silos sit, non cogeiur judex tul adversa- , cl .
ius banc eleciiouein aeqtii. Existimo autem ba?c lo- ; *
cum uon babereia patriarcuaIibue]udiciU;55e l
nemo potesi nieluin causari, ulii palriarcbalis ina
guitudiuis poteatas oinuetn superal poteniiam : aed \;
de episcopalibus inferioribus judiciis baec tuiit acci-
ptenda, nbi et judicia ci litigaloram facilis est a '
, \
loco in locum translatio.
** .
ZONAR. Si quat, inquit, exsiaiai inler duos de. , , *
licos coulroversia, corumque alier, quo io loeo , &
tribunal crigitur, vim periiuiescal, quasi acilicet , )
populus propenso in adver*arium ejus aoiroo im- , peium forie in illuni faciurua slt, vel leilibus ab * ,
co proiliicindis inipediaieiiio fuluriii; iili alioin ,
pcrsequendi Judicii locum ctigcndi facullas libera *
relinquatur: locum vero proximc situm, non lon- '^ ,
go inlervallo disjuiiciam, ne advcrxario et jtidiel- ,
bua iHuc convenire diifieilo sit, ulque illic faeile ,
lcsles exbibere conlroversiamque dirimere ticeaU , \ .
Karo si longe judicii exercendi aedea abait, lettea
tuoque producere diificilc eril. Neqoe enlin al lon- ,
giua percgrtnentur tesics addaci poierunl. Nam
propriiiin ofQciuiu neinini detriuionio ea$e debere, .
lege decernitur. Offlcium ?ero Latinuin e$i verbum, , .
adininiairaiioneiu niiniineque dubiata fidem signift- , caiis.
\ .
ARlST. t Qni accusat, vel eccuiaiur, viotenliam . , , c limeni, locuui aibi luliim seligat.
, .
Qui aliquem accutat, et iuapicatur ae im ab C ,
accusati parte pauurum, el tice versa accutaius ab , accusaiore; quemcunque volunt locum ad aecu- *
rhaiem suam eligani, ubi faeile pottinl ei cun ,
ipsie, qiios forie babcni teaiibus converaari, ct ja- ,
dicio tiue periculo sUlere : ne propier ittiuamodi
liinorem accnsaior ab accutaiioue deaisUt, vel ac-
cusatua a judicio claiiculmn recedat, et abacns ,
condemneiur.
,
.
CANON XXXIV.
'.
Si qui clerici a propriia episcopis promoti cos c comeiniianl, nc illic qitiilem maneant unde re , ,
c cederc nolueruni. Similiicr placnil, nt cujue . ,
c modieunquc clerh i ct diaconi, gf suis cpiscopia
,
t propter urgenles aliquae aaarum ecclcsiarum
,
c causas coa ad majores in ecclesla sua bonoret

< provebero voleiiiibua, non paruoriui, ne in

c iilo quideni gradii minUtrent, ex quo reccdere
,
c nolueruut. >
, .
B.VLS. Quidatn clericl, ut esl verisiuiile, a suis
. , ,
f piscopit ad niajorcs gradus cvocati, proptcr ec-
ciesiaruin utiUiaicm, non persiiadebantur boc fa- ,
t cre, eo qnod acqoicscerent iis qooa jam babebanl ,
pradibns, lucro fortaxse tei corporali quiete adducli. , Siaincrunl crgo Patrca, ul si qui clerici, cujnsino- ^ . ;,
dicunque sacerdolale ministcrium exercenics (nc-
qtie enim bic accipiuntur diaeoni pro Us, qui in (
aaucto tribunali minisirani; sed pro iis, qui quod- : ,
< u5a

1 1

141

C A N . X X X I V CONC. C A R T H A G .

14

* cunquc eiclesiasliciim lniiiistcrium exerrem),

) ; pareaniauis episcopis, adiuajoret gradus propter
, nrgemem aUqttaro ecclesiarum aeceasitaieui, eoa
provehcrs volentibue; aed bsereani iis gradduit
, * , seu locis quot teoenl: ne in illo quiitoiu gradu sint
* \ - el niinistrenl, ex quo disccdere Boluerunt. CUIII
vtiv, * . canon tucc- deeeroai, qui iatn dicunt, ex lioc pa , triarchis ei reliqiiis episcopie dataui esse faculiatem
eos, qui sibi subsuni, roagislraius, et alios aacri
* \ ordinia, ab offleiis euis movere: maxhne autetn eos,
, qui ad quaalibei eccleaiat eligunlur ei eleciionem
* ^ non admUtuDt, deponere. Mibi aiaiem videtur, qtiud
\ ; ex boc canone non coguntor ccclesiarum inagi. iraiua, aul aiii clerici, vel inviti suacipere, quac por
opistopalero elecHoneni eis dantttr, ecdesias: scd
f \ ; de iis accipi caneiiein, qui quacllbel ecclesiaslica
* minieicria exercent, cl ad majores aliquos honorcs
?el gradu fOcaMur ei episcopali vocationi nonpa , reni; ec maxkne, quando ea 5 5 7 propler eccfcsi
;, yliliiateui Oai. Si eniin inviUis quispiam episcopal a
. dignitalii ordiiialionem non auacipiat, est vcuia
. dignus; dum ob iaudabilem quaincunqoe raiionem
moremque ordinationem foriatfe tnodesie viuc.
\, Clcricox aulem vel magisiratua non obedire episco pia eos ad tnajora offlcia vorantibus, non toUim
, non eal ignottendum, sed eiiaro animadverrio \
ne dignum. Si quie eniro, cum sii forle in dfacouatu,
OD morem gerai, ul referendarii cbaracterem nc, . , cipiai vel doctorit, propier laborem, et ut eccksto
, - acrviot, punieiur: et *i quis, qai prinitisett dcfen \
sor, non vuk ad offidum jediiui protebi, quod t.i , ' \ , bil inde loeri perdpiatur, liam a primi defeueorm
, - oOicio ejicietur; et l i quia, cum eit iecior, noii
, vulladmajui, aed laboriosius, ofncium promov<r!,
\ * \ , deponelur. Atque boc ex eo manifettnm eit, qno.I
, , non a quovis episcopo nd digniuiemcpUcopalen
, , \ ellgliur clcricus; aed ab Hs eolts qt#i babeut eplsco paiua : melropoliiani eoiin, qui non liabcnt episco , paltis, similiier ei epiacopi qui subsunt metropo * , JUania, nec possunt suos clericos eligerc, nec e<s
, , ex cationibus puniut>t, quf stbi non obediuiii. Pla
, cuil ergo, canonem de iis aceipi, qui ad ecclesiasii , ca officia provcbi non pentiadentur: ci bic in omucs
. "* epUcopoe clericoeqiie valere. Curo auiora audis
; - 0 canonero dicentcm, clcrieos euls gradibus moveri,
, \ qui non parcni episcopis, eos ad majorca bonores,
; propler auarum cccieeiarum urgeniet causae, vo. ' ' - canlibus, ne dicas, quou nisi adail causa necesaaria,
, non possunl episcopi suos clcricos promoverc.
; Nam, elsi non se pracbeai ejusmodi cau*a, rite |K> lesl episcopue clerteos suos ab bcc gradu in niajo , ; rem vel inviios provebere sccundum ordiuem ec clesiasticum. uola, quod rpiscopis datum csi
. clericos auot ad uiajores gradus provehcre, non
auletn ad minoret depriinerc : qiiciiiadoioduin ncc
ipsos injuria cl ignoiuinia afflcere in eacn.rum
graduuui confundeudis ordiirbus ; ci eum qui fuii
. beri furussc magUtraius, supra onincs aniiquiore*
magistralus collocando, vel euro qui uc fuil quiilvm

THEOD. BALSAMON
143
1U
oranino mogbtrattis per promoiionetn in niajorl - *oT; , *
co COH8Iiiucmlo. Siinililer uola, quocJ ecclesiastfca ;
officia seu magUlratns non aunt episcopornro polo- * \
aiaiis, ut dicunl nonnulli;sed cuionuiu auciorilaiia
ei dignitatis: eicul nec reliqoorom ordinum jura, $ ,
scilicet diaconoruiu, sacerdolum, et reliquoram. .
Nisi enim ita estet, non cum dieilnctione, tcfHcet ,
propler inobedieutiam, clerici suit gradibns excide- , \ *
rent; sed, seu bene, aeu male, quando vellenl epi- ,
acopi hoc fieri. Hoc aulem sanclie Palriboe miiiiuie \ ,
vigtim est. Praelerea noia, quod nulla eat differeniia , taxovtov, *
clericalHs el magistraias. Ex eadctn enini cauea . , ,
movelur eliain princeps ecclcaiasiicus a suo princi- ,
paiu, ex qoa sacerdos el diaconus. Prelerea noia, , ' , , \
qood quoniam sub clericoruin fiouiine etiam mo- .
nacbi couliiieiHur, recte accipieiur caoon cliam ad . minislros monasterioruin.
. '
\ , ' *
. , \ \ , ; \ (24).
ZONAR. Obedile prapo$ili$ vatrit, obtequiZUNAP. 11**
^
mini , inquil divinus Aposlolus. Si ergo quicunque , \ 6 .
( *
clericus el minisler (diacoui ?ero noiniue bic, non
eum qui diacouatus ordine insfgnjtus est, ted cle- \,
ricutu quemlibci, qui aliquod in eecletia roinisie- * ,
riuin ciercei, canon intelligil; idque tel ex iit , verbis facile apparei [ ne io illo quideiu gradu mi- * \ ,
iiisircut], euo nainqMC gradu niinistrantiam
noraine leciores quoque cl alioa deiuceps signiflcat). \
Si quis igiiur clericus cpiscopo aite Ipsom ad al - ),
liorem digiiiialis gradum, a draconaiu quippe ad C , tacerdotium, vel ad diaeoiiatum ab bypodiaconi , , ,
nmnere, aique ita deinccps, promovcre volenii noa \ , ,
obiemperel; ab co quoque gradu, qucm lcnebat, , .
quemque is dhniiterc noluil, amoveri placel.
5 5 AEIST. t Qoi majoreui bonoreiu respuil, et .
. t
c quem babot ainiuei.

Qui majore judicatur bouore dignue a suo epicopo, el propter necestariam ecclcsiae causam ad , *
eum proniovetur, ei morem non gerii; non propier ;, pteuiem scd per coniemplum; eiiam gradu, quo , ,
minisirai, amovebilur, oumque amiuei. Foriaste , *
euiin bypodiaconus eral, ei diaconus flvri dignus . ,
judicabalur;ei boc necestarium erat ab episcopo \ ,
tieri, quta sufficieniei non babuil diaconos, uec ,
iuvenU aliquos Jllius ad inslar viia inculpalus el ,
probalos scrmono.
' , ,
.
9

Mlcbr. ,
G u i l l . Boveregii noise.
{ii)
.
rouicc nosiro Dodleiano, co;uc solo, ullimia
hiscc Balspmunis verbis ba?c xiibjiciuulur.
.
. , ^ . '
' .
. >;
, ;,
, 5;, \ .

. interpretaiiomcm ftmunlit canonit, mulla nictuaria d* ecctuiautci* rchonliciit docentem. Reqne mirum vidiaiur, qmod
eccletiustica archonticia vocuvimui gradu$. Namqm*
17 ei 18 cau. .anclorum apoitolorum ea gffdn*
abutive dici $crip$im*$. Proprle enim clericihi*
vocantur gradus, nimirum $acerdett$, diaconi, *diacoui et tectores. Lege auum it qum in diflia
canombut fusiut de gradibut icripla $uni.
w

1 CAN. X X X V CONC CARTDAO*

146
AE*.

CANON XXXV.
t , Si qutg clericus pauper, in aliqaem ordinem proc , ,
i 0 1 1 1 8 , qnidqnain acqaUietit, epigcopornm poie . ,
t staii snbjiciatnr. Simililer placuit, titepisropi et
t , , ,
presbyleri et diaconi, vcl tfuicnnqtio clericl, qui
, ,
nibil babent, si promoli, lernpore epigcopatug
ve4 clericalas eorum, egrog vel quatiacunque
, ,
pnedia nomine proprio emertnt, lanqiiam qui
* , ,
Bominica bona itvrasetint, toneantnr : nigi
,
utiquo admoniti ea ecclfegiae retuferint. 8i auiem
t * , ,
< alicnjiis liberalitate vel cognaiionia gticcea . ;
c sione aliquid ad ipsos proprie deveniret, eo
faclem id, quod eomm proposito congrult. Sin
( ,
vero, etfam pogtqtiam propogtieHnr, retro oon< . g verfanltir, eccleaiastico bonore ind gni, <il re- , probi, judicenlur. *
, , (*). >
. '
BAI.S. Qtia Irsgesimtis canon apo^iolirtii ftUtait,
tit episcopua lempore ordinalionis rea guag dencri * bai : tdtnililer ai canon f 4 Antiocbeneis f-yuodi ut
* ; , ee sint manifesta?, el ilidem erclcghe reditu*.
Prrapng ergo canon decernil, ni si episcopi vcl
. , , preabytori vel .diaconi, vel qtiicunqne ctcrici, ad
, , , ecclesiasticuro ministerium et bonorem paitperca,
poatea prornoti fuerini, et tempore epiacopaius tct
\ , , \ ctericatug qiiodvig immobUe nomlne proprio eme rint, reputenlnr ut raptore* bonocum Dominiconim,
. , scillcel eonim qwae Deo snnl deriicaia. Hoc antem
; , C sipnificavit canon, dum dixit : Ul qoi iovaierint,
.
teneantar, nisi bujus admonili, id est, ab boc leme , rarto incepto dcslstere jusxi, ea ecclesi dominio
, -: \ adscfipaerini. Si auiero ex baerediiate vel lcgato.vel
, donatione atiqaid ad eos devenerii; cornm quidem
pariem aliqoam, qns illia videbiiur, ecdftii* do ? minfo trfibnere debent, reliquorntvt autejit babere
, cortuo) et indubitalam domiaiiiin. Sed si po$tqiiam
, , propoioerit ex iit aliqoa ecclesia conaecr.ire, si
. - euiti poaniienlia sobient, a aacerdolali bonore ex * , eidet ut indiguus et reprobus. ilxc cnm dccernai
, canon, dicunt aliqui, ea qtirc in ipso sunt infelligi
. de omnibus, quae posi episcoptiue vel clftpiranm
, adoptiooem ui>decuDqtie tmpta anni, \c\ rliam
- acquieita ab epiecopis vel clericie, pr:tlrrqam ca
;

- -i-

ir

-i t*

- -

, \ - quas ad ipsox ?el ex donalione vel ex Irgaio vel

, bareditate devenerial. Alilit aulen videiur, qimd
^ . in epiacopia quidem boc locum babebit: qnia nullus
\ , eai eis aMue modua per qucm res acquiranl, pnr * - terquam ex jnribus episfcopalibue, cl cx eiierui
GuilL Beveregii noUe.
(i5) Oc . inter ba?e nltima ; .
eaobnia verba ei Baleamonis interprelaiionem in prnrtentem canonem, mirum * de ?#, qttm ad
nif. noatro Bodeiano ha?c hab^ntur. epiicopot et cUncot pertinent, docentem. Nola
, \ prcrttntem eanonem. et mirqre quod eum nnquom
\ ;. obtinenlem non videmus; idque eum mutli diaconi
, et epi$copi tjnt obtentu potl ordlmliomm'dhites
, \ evaserinl. el tamen nihil ex iii, q*a $U aliter
\ pottidenl, ad ecclesias iranmUitrt volnnt, hi <7
, \ - ordinatltunL
;, ,

147
THEOD. BALSAMON
148
rfonaiionibua et legntii. Ac episcopaKa quidem ^ , * 4
* ' iradenlur : rtiiqui attiet erant eoruin .
dominii, quemadmodum hie qaoqoe canoa boc \ , ,
tractai. Clerici auienrt ! , postqutm 4n clerrjm
recepU smt, altia modia et non ex eectoia rea , 4 . (
emerint, oon cofenior ea ecclesf* addicere : si ,
quis eaim iortelciericw 6at paeromn ledimagitur, , ,
vel tertptor, magnl alicujua viri amaooeafia , secrelity et magnaa e i oo faculUHes paraverit; , ;
qnare cogelur ca, quae bia ralionibaa aeqaitita
Kimi, ecclettse addfeere? Praeaens ootem iniarpre- , l.tlio verbiicanouisdependel, tlaluentis qua e i .
liberalilale vel bseredilalibua proveiierunt, eoa ba- bere in poieatate. przeierquam tpiod part qnatdam ;
eccleste dari deboi. 5 5 9 C
sttlem canon iraciet , de immobilibus, rogaveric qaispiam, an ideni aer- *
vari debeat eliam in mobilibus. Et exlstimo cpiod / .
blem eiiam in bis floi; propterea qnod nulla cet ,
rikTercniia mobiHmi) et i m m o b i l i u m , qnod ad ae* , \ \
qiiUitionent auinei. Propria auiein dixil, pro, ai ; ;
direclo ei lelicta sint, quoniam mvlta qvibitadam \
relioqvuiriur, ea aliia qeomodocoaaiie reddaot . , \
ae resiiUianl. Ex bojusmodi ergo noa postulat, ut \ qnldquaiu eccletia consocret; aed ex el tpise ,
proprie iea pwatim ei relicia acrat, el qoorum iUe .
tt dominos. Nota igitur canonem, qui dicit, quod , '
epiteopi ei elerki debent nacestario tuia ecclealit , , , \
partet* a l i q a a m , qua illit videbiior es lis qua iiv .
proprio ad eos pertinent, relioquere; omaino
auietn exiremo splritu : et in hoc, cujoimodi al *
qoantuhimeonqoo esl, oon repvdiabitar.
, ,
, , xaV
\, .
ZflNAP. /
ZONAR. 8 qul bomines, cum re\ faroiliaria
inopia laborarent, ad epiacopatuin evocU aut in , , \ ,
fleroru cooplad tanf, deindo vero divitiie affluanl, , agrosqae aut praedia, poaiqaain epiaeopi aut clcrki ,
sunl, proprio nomine emercati pottidtant; ilta es ; , \
biinia ecclesix qaaesiiiso renaentur, ac nW ecdesie , ,
coneecraverinl, Domintcas, boc est, Deo dicatas , ( ,
poftseosionea, dlripuisse judicabunfor. Id namqae ),
illa signiflcanl: tanqaam qui Dominica bona inva- . serini. Proinde civilibus quoque legrbus cauinm egt, , ,
episcopi, cum eugcndi stini, quid in ipsorutn - & , ,
scssionibiis sil leataliini faciaul; ut illas, quibuaciiii- ry , . \ '
quc collibilttin faftrit, ex legum pncscripio relin- , ", ,
quere liceal. t^adragesimue Tero aancloritm apo- ,
aiolorum canou, Nola ttiii, inqnit, propria epincopi , , .
lona, si qnidem propria qiioque baliei; nolaque *
iiem Dotuinica einl ei qu* aoquonlur. ldctn vice- . \ )
eimo quario, quoque Amiochenae synodi canone ,
cautnni et. Quod sl episcopo cuiquam aul clefico , , ,
aliquid alicujns liberalilale ipai proprie addiclnm,
legaimn quippe aui donaiio aul cognata bscrediias, . , \
obvenerit, ex eo qooqne eccteaiaB parlem pro suo , arbitrio con.ccrabit. Propric vcro dixii addicUiin, , ,
boc esl, qtiod bomini ti direcio foerit relictom; ,
quoniam mulla aliquibus retinqtmnhir, aliis tra- , \ .

daut, aui in caplivorum re 'e-tpliuitcm, aui in
Q m

149
IN CAN. XXXVI COKC CARTHAG,
150
, , , sacrarom aeilitim cdificalionem, aut in alioa ejua , \ roodi $ itiaumaiil. Nibil ergo ex liajusmoill rc. \ - bus, sed ex iis tantom, qa* ipsl proprie ac pecw , , \ liarker SUBI relictae, quaramque ipse dominiis est,
, occlexi consecrare neceasario cogeiur. Quod si
qui, pane aliqua jam eccles'se desiinala, poslca
.
retro couversi sunt, boc eai, aenteaiiam muiarunt,
sarerdolii bonore indigni es<e judicabuntur.
- ARIST. Qui posl promolionem, nihil babcns,
t agrum emerll, in fcclesiam eum conferat, nisl
, ,
successione cognalionis aut pura liberalitate ei
,
c obvencrit. >
.
Qni anle episcopalnm propria non babcnt bona,
,
\ , rel eiiam clerlci, qui aniequam in clerum cooplali
, faerini, pauperrimt eranl; ti postqoam promoii
>, , eunt, immobilia aliqna rcdimanl, ea ad eccleslam
* afferent, ul qni ei illius rediiibus eadem acquW , vissent : niai forle ab bxredilale, aul ab alicujut
*. douaiione, vere ad ipsos facta, appareanl ea ad

ipaos obveuire.
ACT560 CANON XXXVI.
" , c Ul pmbyteri rea eccleai, in qoa conseerantur,
, , \ c non vendanl : et ut nulll liceai epitcopo re
\
abull, quse csl ex lilulo ecdeaiaaicas malrlcul*.
.
c Similiier placuil, ut pretbyteri, praeter mentem
,
< 80orum episcoporora rea cccleaia, in qua con4
secraniur, non vendanl: queroadmodum cpi : , i scopi quoque praadla eccleai*, ignoranie ey4 * \
i nodo, vel suis preabyleria vendere non licet.
4 , g Non exsisferiie ergo aecessitate', non liceai
c , .
eplxcopo re abuti, qua? esl ex liiulo eccletta*
c ,
t stlcaa malrjcul*.

;.
. ,
BALS. Ul eal verisim le, quirfam sacerdolrs ree
eccletiasiicae, preier saoruro episcoporum senten. liam, vendebanl. Qutn etiam epiacopi auarum ec * clesiarum praedla emanclpabant, prster synodl, vel
, . ciiam suoram sncerdottim aenlentiam. Dicit ergo
, canon, ne boc fial amplius ; sed qnando tale quid
, faciendi neceseilas premit epiecopnm, id cum synodi
* consinsu el soorum presbylerorum faciat.
{ * autem atiler re uli non licear, qoae iii brevibu*
1{ ecclesiagtici seu iu mairictila scripia est, hoc csl.
, ^ reperlorio acclesiasiici lituli seu libri. Tilnlus
, cnim dicilur aliqnando inacriptio, aliquando vero
, . causa, aliquando aulem et liber. Gum aatem aud>s
, , canonem diceniero, nec episcopnna prjeler "synodi
. eentenliain ei suorum pcesbylerorum eccler* prae dia vendere; nec presbyteros pneier senteniiaiu
, suorum episcoporum vendcre res ecclesiaslicae; no
dixeris, quod ad boc allinet, preabylaros xquari
, episcopit : aed dic quod pretbyteri quldem, praeicr
cfaflC - episcoportjm sentemiam, quamcunque rera mobilem
* ' vol immobilem vel eliaro qo facito corrumpi poicsl,
vinom foria vel frumenlum, veuderc non poteunt;
, episcopua aulem ea qnidem, qtue facilo conumpi
, ; possunl, mobilia, ei qiue per sc niobilia, eiiam
\ praicr suoruin clcricorura scnlcniiam, potcsi alic9

151
TOEOD. BALSAMON
152
.nare; sed non ilideai immobiiia. Proptcrea eiiiro : ,
praesens qnoque ranou jubol presbyicros uon ven- .
rlcre bona ecdesiasiica siite episcopia : epicopis
autem prouibmi iiiimobilia, s!n* necessilate et tinc *
tynodali ci presbyterorum senteiiiia, vendere Quod
aiitera babel episcopoi poleslatcm, eifam prster \ \
suorutii presbytcrorum mcnlem et syiodi, vendendi . 4 \
per 8- uoroobUia et mobilia, qiue facile corrumpi *
posswtt, patet c i 58 ei 41 can. apostolids, quos
eii.ani tege : atqne eiiam ex presenii canoite, qui , ' proliibcl cccleafasiicornm pracdiorum e( fundorum ) \ /, *
nlirnaiionein tine cognitione ei examinatione facien-
dam. N bitic auiem iuterpreiaiioni repugiiare ?i-
dcamor canones, qui sacra eeclesiastica ab episcopis . -
vfndi probibfnt. Etsi enim ainl mobilia, itmuobi- ,
lium tatnen locum oblinent, aicut el boc t&pe in
legibu* invcnitur. Porro quando eccleslasiicum im- , mobtle ob pre enieni neceuiiatem vendendum eai, \ non debct eptscopue rem rediium babenteni ven- . \
dere; sed qtialcu canone 26 praesentit synodi caoi *
csae tolt, et secutidum (JicUs lllic dirtinrtioiies.
Abusos aultm canon meminil, ne dicas prohiberi , * ^
aolmn tfnditionem immobilium, non antein eiiam
, .
aliai alicnaitones. Neque enim per empbyleusin, , ].
,
neque per donationem., neque pcr perniuiatioiieni,
neque ad midium lempn* potest episcopui rem . * , , .
ecdeaiaaticam alienare, nisi urgeal neceasiia*.
\
.
ZONAR. Sancornm aposlolorum canonee, irice- C ZANAP. 01 ,
fJmve oelavat ei quadragcslinus prinius, jus adini- ' /
nUlrationemqiic renim ecdcsiasticanim peocs epi- ecopoe ease voluere. Proinde ne aacerdolibua re .

eccleaitt, 5 6 1
adacrlpti ennt, aine episcopi
faculiaie vendere 1'ceat, hic canon decernii. Tum , ne concessa ipsis pcr apoaiol. canones auctorilate .
epieopi abatenies, domtnalam sibi qtiodammodo
vindicciil, iiaqne ecdesiasticas possessiones abdi- \ ,
catum eant, ne Ipsi quidem episcopo, nisi re cuin
synodo etta auhjeclisvft sibi preabyieris communi- , ,
eaia, pr*dia eccleiaslica vendendi facultaietn esse * , .
alaiuit. Neque enim rernm ecclesiaelicarom admi-
iiistraiionem ab ipsis ignorari oportei; ne, si sine , ;
icaie sii, 'ffonsiones in episcopos exorianiur. Nulla ; ,
crgo neceasilate cogenle, re in ercleglastlca matri- D .
mU vol reperlorio desrrtpu episcopo qitoque abuti
ne liceal, Tilnii vero nomine ei inseripiio ct causa , .
quitiimo ct liber, nt in lcgibus ecripium alicubi re- ,
pcrias, signiflcalur. El vero, cum atienare aliquid \ , .
immobile cpiscopus volct, ejus ge.icrii id esse de- \ '
bol, qnale litijiis synodi carone
ti viccsiino , , *'
rxplicalur, ac il>idoin indicaUe caulionea in co alie- >, \
.
nando scrvcmur.
.
ARIS1. c Prfgbytcr rcin quainpiam cecl.s-asiicatn
* s*uc rpiseopo tendii; m*quc eprscoous prae , .
f (liinti, syuodo non approbanle.
.
Bona ccclesiaslica non alienau manore dcbcni.
Si aulcm nccessilas rcquir.it, ut immobilc aliquid ,
aUcnotur, rpiscopus sine symdi scnlcutia iilnH non B

C U I

1&3
IN CAN. X X X V I CONC. CARTHAG.
154
, Vendel : tiiii vellct juxla vicegiimim sexturo pr ,
seniis synodi canonem et Deo cl syuodo gemetipgiim
, , . reddend.-c ralioni obnoxium facere, el honore alie* , num. Sed nec pre*byler, coi dispciigaiio aliqita
, episcopatus concrcdfior, aine aui episcopi gcientia,
, , bonum aliquod ecclesiaslfcnm, sivc immobilc sive
, .
gititptt. nattira mobita, diveudal.
c c In bac pralerca synodo reciiala gunt umveiwe
, - Afrornm regionis diversa concilia iraugaclig An ; relii episcopt Carilmginengis temporibus celebrat:.
.
" < Ex synodo quae in ' Rbcgio facta <M.
t c Sub clarissimo imperatoro Tbeolosio Augtisio
, \ c UTlium, cl gub Abundantto illustnisimo consulc
g t octavutn, Idibug O*tobrig, in llipponc Rbegio in
- < gecrilario erclesias Paci. Et reliqua bujus gynodi
* $ acta prnpferca scripia non *onl: quia qure iu ea
, c cGiisiitma suul, in gtiperioribug gfta esse osien - c dunlur.
.
. $
BALS. Qiiae iti bac gynodo acta fuore, non in
, * . una coiiYCiifioue, ged in divnrsis acla gunt. Solulo
, enim concessu, nirsug alio lempore conveneruni.
, , ci propogiias qiurstioneg cxarainarunt, quacque illig
\ , visa suni dcfmierunl, eaquc praiccdontilmg con .
juiixerunl.
,
Actio tecunda.
,
Ex synotto Cartbaginengt, in qua episcopi pro c consutarig provinciae legali ntiesi snni ad synodiim
\ C Adruiiicii, gb ctari*sim!g fjmperaloribiM Aroadio
c tcrtium cl Honorio gceundiim Auguslis r ougtiUbug,
, , c dccimo gexfo Kalendas Julias | 1 . in bac gyn . i odo legaii proconstilarcs elecii guni opi&opi d
t Adruineianam gyitodum.

.
, < Fx tynodo Carihagiinnsi, ubi irjiilia dccreta
, \ \ , gnnt, sub Cagarirt el Anico illusirtssttnls COASUH , c bug, quinlo Kaleud.is S^piemlnis, G:iriliagiue, in
, secreiario ecelnshe Rogtiiuia?, dum pra?sidcrel , relius epiacopug, cpiscopos assislcmibiis

diaconia, pwegenlibiig pra-ierca Viclore snne Pupi,
niale, Tito Mtgripetano, Evangclo Assureiauo,
, - ^ oralionem ad episcopos babuil Aiirelius cpis<o, ,
pug Carlhaginengig * aui etiam gic dixit:
*
*
Pom pnpfiiiUum diem synodi, gcdcntibus nobig,
,
, , - c ut meininimug, batissimi frairee, cl cxspccian, i tibug, ut ex otnnihus Africa3 provinciis adcsscnt
c legali ad dicm veslrx disquisitionis, qunc, 5 6 2
, , ui dixi, praifiniin cgi : scd cliam lecla cpisiola
, * noslrorutn cx Bysacio in sacrie comniinislronim.
c lllo ctiam pneierca lecto veslrae dilcctioui, si .piid
. * - uua mcctim conquisierunt, qui lempua el dietn
, c synodi anticipannil. Praelerea autcni Iecia esi, ct
a (ratribus llonorato, c( Urbano, qui nobiscum
.
< bodie synodi paritcipcs, mi*sa icgaiio Silifcngig
& *0; -, ,/
t rcgionis. Rursus auieut qnoqic Rcinus \>gci*e%

155
THEOD. BALSAMON
156
t liiaitte rogionis Hilerag mcae mcdiocritali ogtemtil ,
a Cregc-ntiano et Aundio cof pi*copig noatris pri- * . *
c m aedia tluaruni Ntiimdiarinii : iu quibne qul-
t ihcm liileris meininil fetlra rucenm una dilectio, c
t eoa sigiiiQcaise, quod vcl ipsi ad hane gynodam
venire dignarruhtr, vcl pro morc legatot niitte- ; renl. Qtioniam aittetii boc ntillo modo factww est, c ,
t irg'in>antur, qui a lain remoia Mauritania Slli- ,
i fenslg irgioue veneruiii legaii non possc t* am- t pliits moram Iraliere. Propterea *rgo, fratres, ai , ;,
c vesine videatnr dileciioni, littene rratrtim noiro- f ,
ittin ex Byacio, et breviariiini, quod ipgi epi- c g'oto alligarunt, in bac cnnvocala congifgatioue c
lcgantirr : ut si quae foric ex iis veatrae dilectioiti . , ,
t minug placeaut, quaecunquc rura ac diligeniia ,
c corrigi poluerint, in inelius Iransformeniur. Hoc , ,
enim frator et cocpiscopus Mixoiiius, vir prlmae , c selis claiissinius, pro giiae auciorilalis ei pruden- f , ,
fuB dignliale scribens ad mcatn buniilitatem pe- c ,
t livii. Si crgo placei, quae suui conqnisiia, leganiur, ' t et singula a veslra dileciiou^ coitgidereiiiur.
. \ c ,
c , \

(. * , c , < ,
BAL8. ei ZONAR. Dies, qito conTenimit, IIDJUI
\ .
gynodi Patribug pr.ifinita cst; qui qutdem gperabant ,
cx ownibm Airicai provmoiis lcgaiog ad iynodum Q
etUuroi ; qiiomiii aliqui quideni venerunl, aliqiil ,
vcfi) nnn siiteritnt, aliquoram auleui allatat iiint ,
Hitfnc. QHI ergo pcrcgre adteneriinl te uon poi<>e . ,
diutins prrseveraro dicenies , Aiirelius episcopui ,
dixii syuodo, qtiod quouiam legali, qtii ad nos vc- , \
aerum, iliuiios manere non possunt, legatitnr lit- \ \
leraR frainnn nostrorum ex Bysacio, et breve etuis- ,
sam cuin lilteris. Byj>achim autcm ei Silifen el , d -83 Numi lia? ct Sellilana eunl paries Africae rogio- . ai. Lcgauiur aulem, inquif, ut si aliqua eorum , ,
veslrse dileclioni repugneiit, hoc eat, si honim ali- \ . ,
qua vobis advcrseutur, ac, ul non recie italtila, :, ,
vos offendaiit; ca diligentia corriganlnr, ei in nicliua , \ ,
trangforineiilur. Hoc rnlin, inquil, Miionius qiioque , .
pelivit, corrigauliir qnac correciione iiuligenl. D * , \ ;
Convocalain autein congregationem dicil vel ul ex . , ,
ni mulua convocalione congregaiain, vel ad cor- , . reciionein adliorianteui, per ca quae ab ipsa defi- nita sunt, eos qui nou recie vivunt, vel do fide non ; recie sentiunt.
, *
,
\ .
'.
CANON XXXVU.
Quod nihil comm, quae in llippmiensi gynodo acla !
.
f sum, ait corrigendum. Epigoniua episcopus
, f dixit, ln boe brcviario, quod ex Hipponensi
, synodo decerplum esi, nibil esse corrigendum

?e) adikinlum putainus : nisi ui dies gaucli
. >
Paschalis in lcmporc syuodi signiiicciur. >
B

157
IN CAN. X X X V I I I CONC. CARTUAG.
158
. , BALS. Ilippo utbs esl Carihagrnensis diliouis, iu
, q ; collecli eyoodo muUa conslituta suut: ei qiii ( bui panca qttfpdain (id entni breve apud Lalino
) , \ significai) decerpta allata sunl, et recie batare viaa
. sunt. Iloc aulem solum dixeruiii Paires esse ueces , tarium, ut aancti Pascbatis dtea manifeilus cvadal.
.
5 6 3 ZONAR. l>ctis litteris ot brevi, qtiemad. ,
\ , modunt ab Aurelio -iroposiiiitn fuerai, Epigoniue
, * dixl: Nihil videtur noliis in brevl, quod e i syuodo
Hppon<-n*i decerplum fiiii, corrpclione dignum
! . reperiri. Hippon aiitem nrbs eat Caribaginieneiuni
, {, *, , ditir.ni*, in qua collccta synodo mttlia consiitult
aiiiii, f x qtiibus pauca qiuedam ad hane aynodum
. ' , - airol allala. Breve namque Laiinis idem qood par . , , , * nm. exignnm riicilur. Hoe vero sobim nocesiariom
ewe ait, aancit Pascbatis dies aynodi tempore
, , aigiiificetiir,boceet, que tempore babeiur aynodos,
.
drtiaiitfotiir.
. - ARIST. Nihil in synodo Hipponensi corrigendiim,
c *
c vel ei addendum : nisi nl diea Paschatia celc .
bramli lcinpcre synodi afgnifleetnr.
"
Yarlae nynodi in lola Afrorum regtone prner , lapeis lemporibua babilae /ucre, ei in bac *ynolo
, locfcr, et vJaa eat in Htpponetisi regione c<debrata
" synodus bene se babcrc: el decrererunt Paires
isiam synodum, nec correctionein alWpiaM acci , ' pcre, nee addiiionom, aed tantiun, til d.fot Piscb:u
in lempore synndlCaribagiiic habita aigiiiQeareiur,
, _
aliqui fortasse de eo ballucinentiir.
.
'.
CANON XXXVIII.
\
Ut episcopi et clerici suos libcros non Jacile
.
emancipent. Ut episcopi ei clerici suos liberue
" :
c non sinanl per emancipatiouein sui jum flcri,
$
nisi de eoruui moribns el aMale securi fucrinl:
,
ul eorum peccaia deinceps in ipsos confe
c ranlor.
.
.
BALS. Emancipaiio apnd Ronianos dicilnr li - bertaa qn a pairibtis filiis, qui suni in eoruin po\ . teslaie, dalor. Dicit ergo canon, non dcbere sui
Juriu fleri episcoporum el clericormn filios a pa , 0 tribua aiiis, nisi ex selate el bonis moribus cerlam
- aciotitiam dederint, ae posae sna prudenier, et nl
, \ * oporiet, adtninistrare. Hoc aulem niei iia Dat, di . , cunt patrca reddituros raiionem pro peccatis
flliornm. El baec qnidem canon de episcoportim et
clericornm flliis decernit. Leges aiiiem Jubent, ut
pcr acium legiiimnm, sive cnm legitima examina * lione flal emancipalio; noB dislinguentes an eint
, , - clericorom vel laicorum iilii. E l propterea uec
, clerid nec epiecopi, siue Judiciali decreto, ul niihi
\ . videlur, filios suos ani juris efflcieut. Eorum enim
, vila et aetalie secundom canonem examinatio debct
, . a judiee fieri, non anlem a solo paire. El legc icr . liam caput liluli 3 libri xxxi, qnod diclt: Non na , dus conecnsus patrie liberat GHum a patria polee

n C

160
THEOO. BALSAMON
nrc qtudcm causa
requiriliir, aed acitit accurala subltl las. Forlapse ' xc. ' / , *
aiiteui dixerii quUpUm, pra?$in'em canoneiii corri-
gere quinlum rapul litvli 2 libri H X I * qood dieit : , ; *
Qul diu filio permisertl agere, quai ab iis, qui sol , .
hirU tiuii, fiuni, ei esne aub luloribui, (o poietUie ,
in fllifiin prsjudicium palilur. Curo eoira baec lex di- ' . . ' , *
e*l poiesiaie pairiseum Hberari, qui pcrmiasu patris \ ,
propria adtpinislral longo lempore, scilicet biennio, ,
diiileanon, noadebere hoc fleri eliam in episcopo- .
rum vel clericoruro fllioa : ao episcopi ?el clerici
fnjuria atQcianlor e i oo, quod ipsonim filii propter \
oorura palieuliam profuae ac luxiiriota vivani. , \ ,
Excipo uiibl episeoporum et cleriroruni 'filioe \
Magnas Eccletia? offlciis bonoralos. 1H eniro eo , fluol sui jtiria legum auctorilale : nec reddetit ^ ix
palrea ralioncm eorum quac ipsi forie peccaveriiit.
Eegc el canonem 18 prim aynodi et cjue Inler- .
preialioucm; et canonein 7 564 *y"Odi iu Trullo
et ejus hilcrpreialionem, el commentariuin 56 .
cap. priuii lit. prxaeinig operia. lu bis cjiira iusiua , :
iraciaiuin esl, quod Maguac Ecclesttc inagUtratua aeu
ofliciates, ulpoie digjiitate auctoritaieqne pratdili, . ' ,
eo ipto a patria poieslate liberamur. Reddere aqiein , *
patroa rutionera d* peceatis filiomm, qoi nox sunt ,
fui juria secundvm eanonem, quantuin ad Deutn et , \ ' .
ad auiiiis rondeinnationein accipe. Ex pcccalit .
eniai filiorum, tam eoruin qui bunt, qnam qui noti
suiil iu polosiale, palres nnllo modo lenenlur, nec
puniiintnr. Percaiaenim, inqui(lex,caput aequoniur. ^ .
,
. , \
^ [(. ] , . ,
\ , .
ZONAR. Epiacopl, iiiquil ca, et clerici, ne C ZQNAP 01 , , \
Hberoa pr emancipaiioiieai eui juris facianl. Eei
vero ea Lalina . Einancipaiio porro liberlaiem . \ *
ab eo, qui subjeclum aiiquem babei, ipsi conccsaam significai. Libcrod igitur, prinsquam oinnino pro* .
biiatem illoriira perspeciaiii babeaui, ac per a?ialcm , \ eos per ae aapere poase iiilclliganl eraancipare pro- \ ,
bibnior. Si namqiie anie id tcmptia fllios ani juris , \ \
fecerini, peccatorum quae HH adniieerint parlicipes .
, \
esse judicabuirtur.
.
AUIST. c Episcopi cl clerici liberoa soos, ante mo- . c ,
c ,
f rum stabiliiaiein, ne einancipent.

Episcopi el clcrici liberos stioa de cura propria
dimiilcrc, ei snt jurie facere non debenl, prius- \
qimm perfeclflc sint acialis. el acliouibus moribueqno ,
.
aiabiles.
>
W .
CANON XXXIX.
No episcopi ct clcrici ordinentur, nisi omnet c c , fecerint Ghrlsiianoa. Ut piecopi et pref . " c abyieri el diaconi non ordinenlur, priusquam

oinncs, qniaunl in sui aedibus Cbristianos
c *
oribodoxos feccrinl. >
4 ; .
.
DALS. Pr.Tscns quidem canon prohibel aliqucm
159

M\e,

ged actua lcgiiiinus

161
.
TN CAN. JLL U>.N.. CAHTHAO.
fti
, ) - orditiari, prhtsquatn irifldeles Ct bsivjlici, qni cum
;* eo babttani, flaul oribodoxl Obrigliani. Atii miem
\ , - canone* boc Ipsiiin qiioqne punitinl; si ortbodoxus
. cilicel ana coni infldetibus vel baereilcis torseior.
Si ergo laico cum tnlidefi vel haereiico versari MHI
, permUifiur, inolio roagis boc epfecopo vel clrrfco
. - fion concedfctar. Qaamobrein non solum cltruin
, non rofereiur oribodoins, qQi-cum infldeli vei bare . ilco ifegTl, *ed eiiam coimniroione ejteietnr. Qu!
. etiitn communkat cum excommtinicalo, esi xcom * nianicatus. tasecqnidem de iie, qui et ortbo\ doxorum genere descendunt. De iis eniiti qui ex
V . ' ififtdeHtras sinciam wamque nostrnm ftdein
, \ , scribimlur, Jege cap. 10 . 1 prsesenlia operfe,
ei qn* ln eo rottt, ei eanonem 78 syttodi in
*\ ' .
Tntlto.
ZONAlt. Epiaeoporttfn mtmtts eat infldeles orn*
ZQNAP. * \
, \ - dire) atqne alHcere ad fldem; tom Cbristianis a flde
; fttpX aberrantitras reclaiti orlliodoxae dociriira* aefnitam
\ \ - praemoiwtTare: quod idem aarerdotes quoqite et
. ^ , draconi prawlare debcni. Si qiiie ergo, ipae qitidem
, ; Cbrisiianai sil, domesltecj vero, uxorem itftmpe
, vMitfsqiie ei aervoa, iofldeta cum tint vel ktereitri,
, , entdire negligh, eam neqnt epiatepum, rteque
, . presbytenim, neque diatjomtiu creari licere camm
, - deceniit. Qnisqnis enim dotnesticoe uos erudlre,
, aiquo a pravo tensn ad rectem tenieotfani trada , ; eero non polett, aut ntgligii, qoo pacto aifts ere . cticndte Uie safticiei? Quinimo dubise iWel
^ i p e i on carebil. Tero magnns quoqaft
Paiilus
ad Timoibeom acriben*:
Si qui$, inqnit,
dvraxmi,
'
~"
dotmti
$M9
praMH
neicU,
tuomodo
EcctetkB DH

;
diligenttom hnbebil**!
ARIST. Non ordinalur, qui omnes ejm
.
doniesiicoe oribodoxoe non fcrdt.
. #
CANON X L .
KANUN W.
Non licere ullra panem ci riniim aqna iiiSsium
\
t quidqoam In aanctts offerre. Ut in stnciis nfbli
;
amplioa quam corpus el sangois Domini offie
raiur, vi eimm ipee Domious trtdidir, hoc est,
\ c panif ei vinum nqtia mlsliim. Priiuiiia autem,
, \

eive mel, aiwj lac, ex more offerantor unodro

c ' , \ .
c
consueio
ad itifaniiam myaierlum : elsi enim
, , , ,
maxioie iu alteri offerantur, propriam lamen
c $
-; D c ettam babeanl benedktionetn, ul a Bomiutci
corporis et sanguinis facramento tejonganlirr.
,
c
Nibil aulem in prinihiis ainplitia offeraiur,
,
quam ex uvis ci frumeiitls.
. c
.
. '
BALS. Tricesimua eccundus canon synotli in
Trullo abunde consliluit, oi ineraenlutii flat aen * flciura curo pane et vino aqoa misto; nipate pape
, , quiuf m typiim gerente Ootniniei corportt rino au . \ tem lypuin sanguinis. Quia auum non solum aaii , guis ex tatere DoroiDi effloxH, aed etiam aqtia ,
, propierca viuo, quod offeriur, aqua qeoque comB

" I T i t n . u i , 5.

THEOD. BALSAMON
163
IM
miscetur. I*ge eiia canoaora 5 aiaclonjm apoaio- \ . \ *
loram. Cooi iis am#m eadem praaaans aooque ca- . tt *
11OH pnecipil, iljiciem qeod ctUaa ti t+Ieal ia . , tl \
allari o&ni mel f d lac, lanqvas* pr'miiitc \m die , 4 ,
uoo conaaeio, ail iit/amivn wyaleriiino, acilieet pro $ , 6
infaniibai : ea laraeu D M debetH ooa tmm divinia . * '
facrameniii repeni aed aaoraam iocari, el mafis *
ab illit beaedici. Ul priallia aulem aiail ampliaa , * +, ^
oferaiur, quam froroeaieni Bovum tl ava. Qoat * ' 6%
autetu de lacie el melle dicta tnnt, probibila fueruat JOITOC \
eiian iB cauoiie 9$ synodi.
. 4* \
* ? .
ZONARv Teriio qooqae, el qaarto saacturum apo.
siolorain canoae da bac re eonatiiuitur. Quoniaia * \
vero Ulos adbuc aonmilli negligebanl, ioier quos

Armeoii, qui vinuio aolainniodo inler taucta , , rcbaut, neque aliquacn aquai parletn admtaeebani, , * \ \ ,
ul aeiite syuodi in Trullo irjceaimo aaciindo caoono * aaaciium eat; fecii bsc sypodua, ui aoam i p a quo- , , ,.
que decreium bac dc re inierpcmerei: qvo qoidtia , \
aliui qublqaam, prse:er panom at viuttta aqoa mi- ,
alats, in aanciit offerri v e U l : paaota qaideta, qui , , '.
Doroinici corporie, viDam vero, quod ungaiul* . *\
ijlum acftguraingtrau Cu vero pon aolaa aao* , ,
guia tx Dominico latere, ted aqea otiam effiaierit, *
idcirco viuo, quod in allari otTertur, aqua quoqoo . " ,
pweierea adinitccri itoceaae esi. Qaod auiem ait, \, , ,
priiui&iarnin notiiine u*el aul Uc, eerlo quodacn die, . pif ad iDfaolium tuysieiUim otTerti ^onttjetuiti eat, et , \
in allari offeralur, laaifA cam dhritio %U Q \ , *
iuol fiooqne ixiermiiceri concoaaoni sit, ted teor- ,
fiiui ab illia, propria precauonis adbibiia rortnub, . , ,
benedicaiitUT. Illud vero [ad infaniiainttysieriuni|

qaidain sic iuielligUHt, m ea parvulit aacroruni , *
tnysleriorum loco prasbeanmr; quoJ ego qoidem ,
h a u d prohaverittt. Alii vero, qnaai lac primiliarum
.
ooroine, proptor iniaiilea, quippe qJ tolo latie ? .
alaoiur, oflerri aoliium fueril. Terum id ex qiiin- , >,
i}Lafcairoo aepiimo teitas syaodi canone ouniino \ ,
v^liium eai. Priuiillaruiu aalero aomlne, inqait, nibil pneier uovum fniineiilttui tc uoviMiiue
taritiicDi aaaecttioa uvarum raeeinoa uflerri concettum ail.
ARIST. c Panis ei viuum aqva nitluoi, idqoo
. aoUim, offeralur.
t , \ ,
Niliil enim pluiquam corpot cl aangnis Domini

oAVreitir; aod pania lantum ei vitmm aqoa mifiaoi: , * \
cl ipse Oouiiuvt indidii.
* .
'.
GANON XLI.
" *
Ut clerlci, vel qul contineniea, ad virginet
.
1 vel viduas uon ingrediaolar. Clerici, veJ qni
c , *
4 auiil coniiiieiitea, td vidumt vel virgioes non
t \
ingreditnlur, nisi ex penBiisiono e i conaenau
, *
proprti epUcopi, vel preabyleroram : ei boc
, quoque non aoli faciant, aod CUID eoaclericii,
, , *
vel cam eit, cum qaibtu epiicopaa vel preaby
1 leri aoli babeot adHotn ad ejaamodl molierea,
,
vel ubi adauni ckrici, vel aliqui bons exisli .
4 maiiouU Chriaiiani. 1
.
,
BALS. Comiueuiea dicunlor mooacbi; ul hoc ti
9

165
1 CAN. X L I
'
. ; ; ,
,
, *.
, ,
* \ \
,
. *
,
\
,
, ,
.
' . ', *
\ *
. \ . ' * ,
*

.
, ;, \
, /,
", . *
,
\ ,
, ,
. ,

' *
,
, . .
,
,
, ,
*
, .
* , * , ;
*
, ,
, . * , ,
. " ' ,


.

.

,
f *
.

, , * ICor. x, 5*.

)NC. C A R T U A G .

canone 19 tuagiii Basilti osleiidilur. Dicii ergo pia*seus ranon, nec clerici vel monacbi cum viduie vcl
virgiuibus, qtue sunt omniuo consecratx, colloquau
iur, nigi itl eis ab epiftcopii, vel presbyteris, IK>II
praesenlibus ecilicet episcopis, pcrmiiUlur. Porro
ne lunc quoque soli ingrediantur, ted CUIII couclericie, Tel cum illis, cum quibus eiiam episcopus ei
presbyteri ad eaa iogrediuDiur : vel eas Ulic alloquantur, ubi aunl c\?t'u\, vcl aliqui bonac exiftiimaliouie Cbritiiani. Illud aulem, ex permissione \A
consensu, dicium esl, eo quod vel propler aliquid,
quod csl episcopo ejusque Eccleaiae conducib:!**,
riiin eit oolloquium babelur, idque permiuuni cpiacopi; vel propter anam uiiliutem el peiiiionciu, <
debeni conaeniire epiacopi. Lege praesentis nporis
lii. i i cap. 5 , synodi aexts canonem 07 ei Jusiiniaui novella 135 cap. 2 , aive eap. 15 libri iv B J silic. quod fiiuiu eat !n cauone 47 sexDe synou.

ZONAR. Non committendaro ut Incommodins

aliquid de fidelium nioribaa, quamvie falso evulgeiur, dlvl quoqae Pauli oraculo admonemur : Sine
Ifeniiont, inqoil, e$toU Jxdm$ et Oracii, ti Eccleiias Dei . Qtias quidein prscceptiones, et vcro
alias quoque aeiuii bujus synodl Paire*, ad viduas
aul ad tlrginea, eas videlicel qu sacratac auui,
clericos aui coiiliiientiani profestoa ingredi baudquaquam licere decernunt. Eorutu porro notuine,
qul conltoouliaro professi ftuiit, monacbos deeigncronl, ex tnagno Batllio, qui de profeteioiie virginitatis preecipiens, aiidcvicetinio canone : Virorum,
Inquil, nollam iiovimiift profesaiouem, preierquam
ai qui aeipaoa monacborum ordini niaiiciparunl,
qni quldem silendo ccelibaturo videnlur adiniltere.
Cleiici igiiur, el qul coniinentlam profcssi sunt,
tiisi ab episcopo, vel a preabyteris, tllo videlicci
abeente, facultaleui impeiraverint, commcmoraus
niulieree adire probibeniur : et vero neqoe tuuc
quoque soli, sed vel cousociaii clericis, vel eorom,
quos aecmu episcopus oi presbyieri ad illas adeuntes adblbere soleut, comiiaiu septt ingredianiur;
aui ubi clerici aliiqne boncsii bomincs Cbristianl
Interaint, ul nullius suspicioni relinquaiur locus,
eas alloquatitur. Ex permissione auletn, inquii canon, proprii episcopf, vel cousensu. Nain vet is
ftua sponle clerico ob utilhaiein aliqoam id perroitiet, vel ab aliquo eorura quoa dixiniiis togulus,
qol enumerataa mulieres, jnsu causa iulercedcule,
convenire velii, episcopos annuet.
ARIST. Clerici el conlincnies ad viduas vel vir gines ne accedanl; nisi jussu episcopi et prec sbyleri: ei sic non soli, sed cum iis, quibuscuin
presbylcri ei diaconi ad eas accedunl.
9

4 I

Oranein oportci adbibei i curam virginum et viduarum hi Ecclesia coiiiftituiaruin, et ab ea aliarunu

167
THEOD. BALSAMOff
m
ciencl neqite iTOtiacai, ncc ilii da reli- ; . * gtoais viria ad oaa tegrediantor, artto opiicoporu.n \, ; ei prcsbyierorwn imptjlta. Sed justi, 06n soli ,
iitercdScflKtr; 86(1 eiiin iis quibuBCum aoUti fueiuul . * ,
epiwcopi m presbyiert *d eas aocedere.
* *
, \
.
5 S 7 CANUN XLfl.
KANQNMF.
c Ne prhiras ephwpiis appeiletur princapt aatar- I dotuin. Ul prima aodis epiacopot noe dicatur
. *
gacerdoiotn princepa, vel tvmmoi aaterdos,

vel aifqnid hn)rtiinoai: aed Itiitom prioias aedta
, , *
eplscopus.
.
.
BALS. Nonus canon uatcedonensit fynodi, et
. ,
6 et 7 Sardimisis exaftho* provhtciaruni appellani * ?
tneiropoieon epticopos. Atiende airtem animaia ad .
cauones Cbateedoaenftia yitodi qnm esl posierior.
Probibita suiit autem baec iiomina ad lolleiidatii . arroganthm : ei propierea plureg patriarctue et * oi
antUtttoa veipaos vilea bttffiitaqoo appollanl in
auit toscrtpiioitibua.
\ .
ZONAR. AHi qtitdom eanorjee, et vero ajcameZQNAP. " , \
tiica: synbdi Gbatcedonantn exarcbos pro?kicianim ,
appdlatil, noiuis mtuirutn 61 decimas aepliiBiM ba- , , "
jua ayuodi. Sardicetiftii quoqae fynodt sexto cn- *
wone exatxhi pfoviiiciamm metropoliuni apfecopi
irancupafitar. Hic vero canon cuin aliit noinlnibus **
hoc qHoque ropudiai, aliam, opinor, ob eaa^ * * , .*
aaai, qnam arrog&ntbin eialtantniqae contprf
* \ , \
mcrei, fastuirrque e commonl viia omuino iollerei . , ac delerei. Cutn Ghafeodofleu&le synodue qtne ,
ei ttcuueiiica ei bac poaierior furt, provinciarem , , ,
exaicbos, ul dixiinua, nominasse reperialur ; nif- ,
nime iili caooui Irnnc ptacuisse, sed Sardiceasi .
inagie probaltun fuirte, facile apparel.
AUIST. Primue epiecopus UOH vocabiiur aacor- . c tloiom priticei*, nec sutnmus sacerdos, aed
, , *
primse aedis episcopos.
.
Sacerdoiii dtgnitas uiia eademqua esi in omni
bas : ct OOD vocabiiur bic qnidam atnnmws wreer- * ,
dos, ille aaiem saeerdoa imperfeetos, ied omnos ; ,
aftqutUtcr sacerdotes, oranee episcopi, ai qui taii
, * \
ctissimi Spiriius gratiam ftqualiler aceepeniirt. D ^
. H>
Metro^oHa itaque epigcopug, ui prttnaui babeas , caibedraitt cuui addKionft dieelur tprwoous uie- ,
iiouoiis.
.

4 l t 0 T p i l t f t

CANON X U l i .
Ne rn canpona verseiitur cleriol, ntsi hosphio exf copti. Ut cterici comedendi vel biiWndi gralia
c cauponam iton ingrediamiir, nrsi boepitii ucceseiiate compulsi. >
BALS. Lege sanclorum aposlolorum ranonem
50, el sexiae eynodi canonem 9 qoi de bis fuaius
doceirt.
ZONAR. Hec soiiclorum quoque apostolorunj
quj'iquageaiiuo quarto canoue veliluin eal, deque
t

.
, ,
, "
,
. >
.
\ ' . ',
.
.

169
. . XLIV CONC. CARTHAG.
170
. eaitem re aexta in Tnillo qu didlur synodua noiio
canone decernil. Vtde ergo, qa ibi scripai .
fnus.

, ,
.
* , \
,
,
* .
KANQN '.

ARIST. Clericot iler facions in catiponam ingre diftiup. alioqui non.

Bi clericus poregre agens, et convenieniem aliquero, qoo divertat, non babens locum, obi el ad
vilani neceasaria sibi iuveniai cauponam ingredialur, ad romedeadttm et bibeadum , reprebeiisioiii
uon subjicielur.
CANON XLIV.
Ut a jejtuiia gacrificia Deo offeranlur. Ut uacroc mema atiaris nountei a jejuni: homiu'<iMis
< peraganlnr, excepio uuo die anni, in quo ><c ruiniea coena peragihir. Sin aulem aliquorum
vesperlino lempore morliiorum, sive episcopo riini aive cseierorut, coiomendatio fiai, aol f
c precibus peragalur : fii i i qui illam agunt*
prausi csse iuvenli fuerint.

*
. " , (26), , ,
'
(27),
, (28).
. '
5 8 BALS. Yicesimtia nonua synodi inTrulloca . noti bujus canonieroeminit,el pcrmiuit in itte, *
* , quo coBna Dotnini peragilur, eos non eese jejunos qtii
. * sacra peraguni. Legcnda suni ergo qose illic acripta
. suui. Quae autem in hoc canone deinceps coiwe, , qiiuntur, de iis qui vespere imiriui eum, videniur
\ esfto ejusmodi in niortuis et eorum commeftdaiio , , - nibus, sive quando proferebauitir scu pfferebaiiiur,
* ; , , \ ut funcbria in eis canlica peragereutur, ol eon .
senianeum eat, et oblaliouis aar.rittcium perageba, \ , , C lur : Si ergo yespere, inqoil caiton, nioriuua fueril
, - qttiftpiam, el fucrint jejnni qul baec peragun,
. .
solia precibus peraganlur. Uoc aulom bodie nod
aervaiur.
ZQNAP. '
ZONAR. Ticesimus oonns synodi inTrulloca , non memioil bojut canonis, et permiuU in dle, in
, * , quo ccena Donilui peragiiur, eoa non essejejonos,
. qui tacra pcragunl. Lgenda sunl ergo, qtts iltic
. aeripla suni. Qua? autem in hoc canone deincep*
, , conaeqounlur, de iis qui vespere moriui anut,
\ videntur esee e)usmodi la mortuis el eoruin con , , * raendalionibus, aivo qiiando proferebanlur
$, , \ - efferebaniar, ut fuuebria in t\* camica peragcreuG u i l l . Beveregii n o l .
(26) d*6rr\cnxwr . Aliquam D edil. Savi.
antiquioretn exstitisse ecclesiasticam logem', ul
(27) Etre Uotxar h*
EocbaHslia non nisi a jejuitis celebreiur, ex eo commendatione deiunclorum bic cotiimfmoriiia <
Teresiinile Ut, quod eancto Cbrysoslomo objeciiim
Augosiinus, ttoc mim Palribnt iraditum awifueril, eum comniunioneiu non jcjuni? so couces- vena oburvat Ecclesia, nt pro ni, qui in corpori*
aisae; ui ipse testalur, seque expurgat, bis verbis, ei iangninis ChriHi communione defuncii suut,
* , eum ad ip$um tacrificium loco $uo commemoranthr,
; ;. \ orelur : ut pro illii quoque id offerri commethore , tur. Cum tero eorum commendandonim c*u*a cpera
, misericordid! celebreniur, quii tot dubitei $*/fta 6 *- gar% pro qulbut orationet Deo ito* aUeganiur. Aug.
de vorbie Aposlolt/ aerui.
.
(28) EftpsdUHTtr. ScboUuiii in ms. Amcriia*
, , cbiano : , ; i , |
. */
, ; * ^
. Cbrys. , ; ;
epist. 143. Cyriacutti episc. . VII, pag. 109, . ; .
%

PATKOI. G K . CXXXVIJl,

171

TMKOD. B A L S A M O N

171

titr consenuneum c*t, el Oblalioiii quoqoe * ( iy(vt:o. ! x * t i ,

ftjcri()ciuin peragobaiur, Si eigo vesjteie, iuquii , * ; %\ cir.ovv caoon, inoriuuf fueril quispiam, ei uon fucrint , KJani qoi hmc peragitnl, tolig precibti* pcrtgan- 94.
lur. Nonnulli aulem , qu per precet ad \ .
Devni facta eat, coiuniendaiiooein, concitialiotieraque moitui etae dicunt.
AIU3T. c Sancta, nisi a jejunif, non offerunlnr. . < )
*
Licet enim Doininua posl i*oanain diacipulot
Paacba docuii : uwen uon oportel nos, juxta , ' ? ,
divinam vocnn, exeinpla quaa aiiui aupra ,
sequi; sed Ecclesia coiisueitidinein obscrvare, l ,
uctrdoies jcjtino* altari aer* offerre, et qoi ea \ ;
, \
paiiicipaol shniliier jejunos esae.
.
,
CANON XLV.
i Ne convivia in ecclcsiis ullo modo peraganlur. \
. " {J
c t)i cpisropi vel cleriei in eccleeia non convic *
c veniur, nini forle bospiiii uecesftiiato irana eumea illie difcrsciaur. Quinciiain populi
.
quoad ejus ficri poiesl, ab cjnsiuodi couviviii
\ ,
c probibeantar.
, .
BALS. De li, qul lo prxsenli canone cominei.
. ^lur. fuYiu* iracialaui esl in tanoue 74 texue ' * , \
tynodi et lege qu* iu ilio tcripta luut.
.
tONAR. Perlegendus esl syoodi iu Trullo canoa
. *
qtiariu ei itpluagetiiuug, qoi agapas iu ecclesiis ,
fleri probibel; et quacmique iu illutn acriptimiis. , \ .
Ilic atilem cauon in eccleaiis conv ivia imlaurari,
inio vero cibo qaeiitquaiu in ecdeaia refict, uUi ^ ,
iorte, tnqoit, in exiorna tellure bospitio deaiituiua , , , \ , **
,
ecekcsian necetsliale compaUa ingrodialur
.
ooinino veiai.
AUIST. Clerieus in eccleaia ne confitettir, niai * ,
* .
c (oriiian bofpiiii nece*iiale illic dlveratiur.
\ .
lloc eliain cl laicia itilerdicilur.
, .
INon opoilei tacraa scdca profanare, eaaqne conieinpiui babcre, tl in iis conicjdere ei accobiu ; \ , ;
tierntre, qaeioadmodum et iu viceaiaio oeuvo ,
jaodi Laodicentft canone eeripium esl: niei quis- *
pltin foriatte iier faciens, iilud per neccasiiaiem
.
fuceril, babeua alibi qno <liv ertai.
CAiNON XLVl.
<7'
De posnitenlibut. Ui poBiiiieniibut, pro peccato- ^. *
t luiiiditTercniia, epikC4>poruni judidopoBniieotias D
c teitipus coutiiiuaiur. Presbyier aaiani, prtner

ineniciu episcopi, pcBiiiieuieitt non racouciliei:
. *
ntai itnpetleiiie nccetstiate569" absaniia cpi *
c sropi. QHO?tt aiitein pasiiUeiuiaut ageaie, si sil
; ]
c tjtis publicuiu el vulgo jaclalniii tritiirii qiiod
c .
oinneiii niofet Ecclciiain, aae absidui et
\
t mautta iiuponalur.
, .
. >
. ; '
BALS. Poslremus aexl.x gynoii c.anoa dnl rpi*
\
saopis faculiatcm angendi el dimiuuendi pa*nas
cuiittqueiiter prxsculi canoni, qui VM atiliquior.
Adjtcit aatciu bic, prebyieioi uoo debcre botuiuuin .
coufcsiionci audirc ei pccc.ua remiuere prse.er \ ;
episcuporuui aetiieiiliam : uisi lorie iuoriaiur , ^
9

173
1 CAN. X L V l GONC; CARTHAG
174
. quiapiaiu abseute epiacopo. Tunc enim poenSienkui
, recoiiciliabit presby.er, ve! poena tolvet, propter
, , : rei nccenaitaiem, ne pttntg obnoxius inoriatur. Et
, ; bac qoidem tlicit ia eos lieri qui sua sponte coo. fltetiiur: eos auiem, qni non atia tponie ad tcclesiatn
; arcedunt, ecd propier puiilicum crhncti, vulgo
, jariaiam seu nianifeehiin, ei quod poiesi rcclcsiiut
, l>enurbare propter eccleris inagiiittidiiiem, extra
, \ absidcni seii ecclceiat, stiscipere debetiHia el iliie
, dare ipsis manum purniteiiii**; ei non fccitiidnm
, - epiicopale judichini, ne lnulios oiTendamu, in
, crimiiiibus adeo manifestix preceptum ranojiicoiit
, negligentc*, ei pa*nas iriolliorea injtiugeniest Nota
, - ergo qtise in hoc prasenti canone coiiuiifiilur,
, propt>r bomicutas qui ad Magnam Ecclesiam
. & accedunl, ei pemni, p<cn* caitoitiav miligcnhir*
- l>ge eliam t*ptiiiium cauonero prttsentfs syuodi.
, . \
,
ZQNAP. \
. suit Dotninus noster Jetoa
: * Cbristus llganili ac solvcndl poUeialera dedit,
. eanetortiiii inteiu apottolbrutn lyputn luinmi aaeer doiet geruni. Qaainobreni blc qnoqtie caiion epiact><
, , , - pla arbiirio *uo decf rnendi, lioc est, prttflnicndi,
siatuendi , declaratidi pro criniiuum varieiate
, , poenUeulia lempora, id esl, quandiu etiiii, qui
\ lapxus esi, couatriciuro pccn vineolU reiioerl,
. quando aolvi oporieal, poteaialetn adjudica?it. Qna
; * , de re vlliuiam quoque, texi eyuodi canoncin el
. quas io eum scripta aum tride. Saccrduti vero
. - quemqoaiu conciliare, opiscopo abnueiitc, baiid
, . llcet. (Cui namque ligandi jua, oidain eai et cou*
* ciliandi facultaa altrlbuta. Est vero conciliare,
, , ; euni qul pans loendae addiciuf est, aui omhino,
, \, , aot td tompus, ob peiiculoui forto aliqood iiiiini . \ C* neoa, a powu abaolvere.) Nioi (orie, inquif, episciH
. po$ abaii, ac la, qoi oioltas obnoxiiia eat, iti
diacrimen capiiia oil adducius. Quaere bujus
. . - quoque synodi canonem 7 ei qu in illuin acripsi^ ( mus. PoBnitentea proprie dicuutur, qni pcccaii
sua, qu occulta erant, ipai cotifiifnlur. Qui verti
* ad Eccleatatn ob criinina nota iti vnlgue accedercnt
) \ , - (publicam enim idem etl qitod vulgalmu aique
, , ,- D tosUtum, dlciione a Laiinis iranslaia), quxquo
. \ ; jaciata, seu sermone liominum ci fama ctdebrala
, easent; ea ne conflieri quidcm quodamiuoilo vident , lur. Quamobrein et illis exira eccleaiam matms
, , inipoui, in ordine poeniieiitiiim, ui extra facr.i
. xepia io aiaiioue Ouenliutn consislant , collocari
cauoa jubei. Illud namqnc [ante abaideiuj, lutim
. ac ante porticum aigniAcat. lioc vero (quod Coum
, * Ecclesiam ir.ovei) flagiiii graviiatem losiaUmquo
, . omniiini ocubs foditaiein demonsiral. Tale uainqoe scelut eesa ah, ul univeraain Ecclesiain, vtl xclo corrigcndae ura\itulis, vcl lre^ucnli ejusdem
cowmeiuoratloiio, comiuovorii.
. AIUST. Pucnilontiam agcntibus juxla peccata
*
pa>nitci:ti;i' lempus f piscopus determioabit*

175
THEOD. BALSAMON
171
t Preabylcr aotem pweier tjus lemenllam, ne-
c cextilale Unptltaue, paniteniian agenlem wm
t .
reeoticiliabil.
Oi
Qut a Deo ligandi ct aoWendi potet latcm acceperutit, secundiiiit delicioruin qitalitatem et dcltn-
qtienlibue convcrsionem, snpplieia decerneiii. .
Prcabyier auteni, prseier epiacopi senieoliam ea
uec atigcre pcieat nec ininuere, nec pceniieittiaitt ,
ngenics ad graiiam recipere, cl divhiia cos dignari :./ , ,
swcratnentis, quanivis pcregro profeclu sit epi- .
sropus.
K A N Q N 117/
570CANON XLVII.
. " ,
f Do virginibus. Ul aacras virgines qaando a
, ,
t palribtis qnoruin orulis domi obsenrabanmr,
,
c soparaiae fuerinl, episcopi, vel ipso abaenie,
c pmbyleri provideinia venerabilioribiia fcmi- 4
, c uis commendenlur, vel m aiinttl babitantca ae
, c invicemciislodianl, ne pasaim vagando exislit .
t niaiioiieiti Eccleske lxdant.
. * ,
BALS. Ceitiesinia viccsiina teriia Jusliniani
iioiell, aeu cap. 4, primi lil. lib. ?, hsec dicil * . ' *
nperte : In cmnibus aulcm nioiiasieriis, quae (5 ,
coenobia rocantur, jtibcmtta, tii, kccundiiin canonea ,
monagiicos, in uua domo omnet habiicnl et com- ,
uitiniler alaniiir, et aimUiier in una doino omnra , ,
tcparatim dorniianl; ui aibi invicem inoderaia ,
tempcrantisquo viue rationia teatiinoiiiittn prae-
beani: iisdeui omnibu eiiant in feminarum mo-
naieriis asceleriUqne tcrvatis. Praeseua auieio caiioit taluil, ul virginee Deo dedicaue, a propriis ^ * pairibus separata, pcr ae deganl: sed qnia a ,
patribua servabaniur, posl earuin aulcm in ectle- , ' , *
aia dedlcalionem, ea pairiim cusludia et obicrvaiio ,
cexsavil; debeniepitcopi, vel iis abseniibut preiby-
leri, eaa venerandii nittlieribus iradere, nl ab iis , (
per comitiunem viiae aociciatcm srrvtuilur. Siu miiius, omncs tacra virgincs simul babileol,ul , *
simitl vivontca seiptas invicem eertenl : ei nou . " ,
erraulcs, aeu bic et illic agenies/ecclesiaeticam ,
viiae boneaiaiein et moderaiionem polluant, quoniam , ,
noii bou&m sui cxltlimaiioucin prebeant. E( bacc quideni leges et caitoncs. Hodie auteni paruin qnid *
eorum vcl propemodum nibil Ol. Nani ueque mo- . \ *
nacbi nionasierioium viroruin siinul babiUnt,
tieque ascetriac : iu solis aoleni niulicrum ccpnobii D * ol
liionasterils xer?aiur haec communis simul vivcndl , aiio ct babiiatio. Apud Lalinos aulem bxcusquo * (
servatur ea vilx raiio. Onmee enim monacbi simul .
comediini ei dormiujii. Logc el canonoin 6 pr*
scniis synodi ei qux in eo suitl (fiiaivs euim illic .
iraciatiim esl, qiiomodo cousecraniur virginea, . \ '
litiam sine tuooacbali babilu), el caiioiieiii 18 tancli , (
,
Basilii.
) '
.
ZONAR. Sexio bujus synodi canono de puellarum
ZUNAP.
roiisecnilioiic cxl artiim. Quas igilnr ibi tacratas \ .
puollas, boc loco sacras virgines nomiiiavil. Nain , pro vlrgitiibus pucllaruui itomon usurparo mos ekt. . 3: ; t

177
IN CAN. XLVIII
.
,

, , ,
' ,
, , ,
, , , \
, , ,

.
.

c ,

* \ , * ,
,
; .
'.
\ . ,

, ,
.
<
.
* , *
; . , ~

,
, , *
. ,
$
.
, ,
, , - 1
; . \ . ; ,
,

, ' ,
; ,
.

,
. ,
,
, \ !.

OXC. CARTF1AG.
178
Qua te ergo virgioes Deo dicabatil, roiiiineiiiiaiuqae profilebantur, ea$ episcopus cxciptabat. Epiacopi igiliir vel presbyierorom, 8i ls abcsl, cura
provitfeiuiaque eaa regendas esso : el quoniam a
parentibu diviaae aunt, qnorwtn oculis dnnii
obaervabanlur, honeatia imilieribus, cum quibus
una degentos ad \irluiem iiiformetuur, cas commendari aclradi,canon Jubet; vel in uno codemque
conlvbernlo eimul oinnes ejuamodi aacma virgiues
degere, ul mutuo sese aspeclu vitiasim ctiMndiant,
nequevero bnc illtid errantos ac vagae exiit'uaiioneoa Ecclesiae laedani; hoc ef, suepictonibus de
Eccfeeia pariiro commodis occaeionem nonnullispnebeant. Esi vero Ecclesia fidelium multiiudo
sive r onvenlus.
AIUST. Qu a patre virginilatia graiia secesi eeril, venerabilioribms ferainis comincndo lur.
Oporiet episcopuro sacrarum virginum ciirani
habero, 61 si illae a suis palribus, quibus cuslodila.
fuere, tepareniur, venerauilistiutis imjUcribus iu
obaervaiiondiu tradaniur, ul aecum inviceii) cobabilent.
571CANON XLVIll.
c Da iis qui soni inflrmi el pro ae reapondere ne qtieunt. Ul qui eunl inflrmi, qui quidem pro
c respondere non poeauiil, lunc bapiizcnlur,
qtiandu volunlale aua de ee lestimoniuoi proprin
c periculo dixerinl.
1

BALS. Quidaro petebani, ut infldeles nonnulli ad

extremiiHi epirilam bapiixareniur : nec fuerunt
exaudhi, eo qnod non posslni inflrmi per se sancii
bapiismati* pacia ei convcnta profiiorl. Dicnnl ergo
Paire, quod si i i , qui sunl inflnni, se bapiizari
velle osienderint, seque proprio periculo bapjisminn
quaerere dixerint; aine impedimenio haplizabttnitir,
por alios pacta promissa facienies. Aique boc quidem quando forie inter moriendum latia eornm volunlas aperta fueril. Si aulein lunc quidem nuiil
possunl ejusmodi dicere, propter morbi neceftiiatem ; lesiilioantur aulem aliqai, qiiod anie furore^i
fortaese vel aliquem alium periculoainn niorhum ii
ex lolo vellenl animo baplizari, rogo, liaplizaluinlur |nnon ? Solutio. Mihi videtur, quoil sine pericnlo bapiizabunlnr, propter bonam eoruni ineanitale
iiilenliotieni. Cum hc aulem ila eo hal>eam, n
dixeris, quod quoniam prxeens canou eiaiuil illos
baplizandos, qui bonam voluiitalcm oslenderint
ante morbum, val in ipto uiorbo; illi quoqtie necessario lonsuram aasequeniur, qui anle cempns
roonis et extremi spirilus, ui tonderenlur, voluiilalem oetenderinl. Hi enira exlremum angellci amiiltis viaiicnm indisiincte assequenlur, si ejua quod
lil seneum habeant. Orlhodoxis cnim, ul qni fuitimm Dei judicium soerent, pcenilenlia cobabilat, el
qnilibet proposiio Gbrislianus desideral, ul per
lonsuram ei aua peccaia remiitantur. lnliclelibus
aulem nou est nccessario consequens baptibfiii de-

179
THEOD. BAL5AMOX
*iderium : magis ergo dicimus eorum exfte lusifcn- ;
tuin, ut cum propria ntpersiitionc moriantiir, et *' |
tanciuin eiiatu bapiismuin irrideaiil. WUi ergo *
osiemlniur eo* dum cisenl sani, bapiizari voluisse,
vcl sahent dum acgrotant, Intcr moritnduiti baplismo , \ digni non babobuutur.
$ .
, *
.
ZONAR. Qut ex niorbo allove'ditcriroine lam
ZQNAP,
tvale aflcrii stini, ui neque ecrntonee conferre, ne- , , * qne, an baptizari cttpiant, rrganli respondere , ,
<|ucaiit, w l eiiain iia sibi animo nnn conslent, ul \ ,
ne ea quidem, qu& rogatiltir, intelligant; ttim de- , ,
mnm baptizari oporiet, at se baptiaari vclle non *
obscnria anlca indiciis probaverittl,
seque
--. . . . . .proprio
..
, , !
p^rioulo baptismum quaerere diiorini, lla nimiruin, " , . ut tiisi lldei deposiliun cueiodiverinl, ipsi in peri- \ *
riilum veniattl. Quod si ab aliquo, prhiaquain morbo , * , \ ,
premerelur, bapliamuni poslulaium, aliquibos la- , .
e i causls dilatum fuisse, leaialum eil; bominem, quamvia retpoqdere noqvit, nitailominus bapllzari placei.
ARIST. Qtii propter inilrntilatem pro te non . c *
respondel, lunc bapiizelur eum sot ipomo
, leaittiioiiiuitt dederii. *
4 .
,
Oportel eum qui baptizalur graiiam percipere,
ei myslice imerrogau Juielligere, et ad ea retpon- \ ,
dere. Si qitia aulem eum, qui repondere neqail, .
nipoie infinnum, bapiizari copit, ttioc baplizelur, , , ,
quando ille, qui boc ctiph, soo periculo lestaiiu , , ,
fueril, exacie inflrmi acire volunlalem, qood ba-
pliamuin iu desiderii* babeal, el adbue deaideraue ,
maneat.
,
5 7 J CANON XLIX.
KANQN Mcy.
4 De tcenicis poenueuiiam agcniibus ei ad UomU c \ num converais. Ul acenicia ei niimlt et reliqois
.
c ejusraodi pertonis, vel aposuits, poeniienilaiu
c \
ageniibus, ei se ad Deuai converlenlibus, graiia
c , f| , \ vel rccouciliallo non oeeuir.
,
. >
BALS. Scenici ot mitni sunf, non tbyraelici, qui
. \ ,
ranliis epUbalaiiiios cnm musicis canuul insiruipen-
lia, ii eiiitn stifil intcgrne ezisiimaiionia: gfd bisirio- $* * %\t% *t ludioiiea, qoi fmoa ei miliiea ei mulieroa
el \
,
altas quasdam peraonaa iiuiiaiiUir, el in facicui fe- , ^^
riunt. Sicnl boc ex primo quarlo capile, l i i . 2 ' '
lib. xxi Basilic. osiendilor. Dicunl ergo Pairea, * . ' * .
omne qni sic peccanl, tt lemcre ac ciira deleciuui \
viiani ineiituuni; quin et aposlalas, boc ett, eot , \
qni Cbriaiianismnm abnegaverunt, ad Deuin ao con- , vcrwiiiet, aeu poeniieniiain agenlea, non ewe ainan* , datido^, scd eis dandain eate graiiam seu peccaio- , ,
rum reiuissiunein, ei reconcilialionem ive poBiianiin , , \ ,
wluiioiieii).
.
ZONAR. Scena imilalio diciltir. Qui ergo KIJIIC
ZQNAP. >
ducea, IIUIIC sorvos, nuiic alia pcrsoiiartuii geuera
, ,
intilaiiinr, scenici oominanlur. Ex boc iiumcro, qui * , .
corain imperatoribus arlent faciiiarem, bges civiles ip bouor^ habuere : qui vcro in publtco cociu ple-
pctul^ue conTcmibui bUirioniaai cxcrcercni, ; .' \ .;
w

181

1 CAIf. L , L I CONC. CARTHAG.

18

, risumque asUiiliuoi imilata shnulationfr, ac coiaphia

, >^ sibl viciMim impactis incoodiiaqne tirependi ra0 ^ , ; lione captarent, ignoiniuia notavere. Ilicvero canon
6 4ntnes liujusmodi, siiie discrtmliie pccniienlia Indi , gere afDrmai, quippe qtii el ipsi negligenter vitam
, \ agant, el aliis diisoluie ae effute vivendi causam
. praebeant. His igiltir ac reliqui ejuamodi bomioi ; , bus, qualea eunt prestigiaiores cl aaltatores, quiu
, , el apostaiis, qui videlitei a Cbrialiana reiigiono
, defeceruot, si poeniienliam ag:>nl, graiiam et con , \, ciliationcm minime denegainlam ease pronuntiat.
. Graiiam quidem appeDat, per quaiit peccalorutti
, , reulatn conseqiiitntir, qnud ca nobis a Peo per gra*
4* , Xdpirl llam donelur; quemadinoduni beaius quoqne Pau$ ' ^ lus a i l ; Graiia / facti e$th " : Conciliaiioneiu
. , vero, abaoluiionem a poanit. Tunc eniin qui poen*
, obnoxiui eal a vinculo absolvilur, cum illi Deum ob
auscepus popnas placaluni et qiiodaiumodo conci .
Itatmu eaae roulia exacior iiiielligii.
\ ARIST. Et sctnirus vero sete converlcus ad
pcsiiiienliain recipiendua r*l. >
.
Oimiis autem qui peccat ei resipiscli, ad pcBul , \ ,
, ; , , teBiiam reripiendtis eal, licel aceuicua til, licci
minms lirei aliain quamttinqiie fivcndi rationcm
.
coiiscclatus eat.
KANQN *.
CANON L.
. De paaaiofiibut iitariyrwn. Liceal prxlerea tegor*
paationea mariynim, qoando aniiifcrtaru ooriim
, diea cclcbrantur.
.
Q
. *
BALS. Eiiatnst in canone 24 pnrsemig synodi
Pairea doflnierinl libios, qui lcgi dfbeanl; nuuc
* lamen adjlciunl esse quoqne kg^mlaa coinmeino raiioiiet patsionum martyrutu, in aoifereariis eorutu
; . niemoriia.
. * ZONAR. Viceaimo quarto eanotie, quinatn ex
Yeteri Novoque Teeiamento libri in ecclesia bgendl
, * aint, barc syuodu reeonsuii, aliorum oinnium utii
* peuiius iulerdicto : iiiinc vero praeiere* commen tarios, in qqtbus mariyrum ceriamina deacribnttCitr,
, adjungit, qul per eoa diee, quibtu ipftorum mcmonx
- aiino veriente celebraiur, pertegi debii.
.
573
ARIST. Paastoncemaifymiu i eutinn 4<UH.
. ,
^ t iiieinoralioiiibus leganlur. Per#piciii.
CANON L l .
KANQN '.
\ -\ * DeDonati*4lseipueria,qui a Doiixiialis bapii*:uihir.
< Placuil ut Interrogcmua fratrea, et nos in
.
sacrls commiuistroK, Siricium el Siitipliciautnn,
,
de solis iafaalibua qui a DonalUli* baplixantur,
xaV , \
oe boc, qaod propria voluntalo non fecerunt,
;
c pareutum error ipsos impediai, no promo. ,
i veaulur ad oaiicti aliaris miiiiileriuin, quaulo
,
c aJ Diu eccleaiam salttiari propoeito convorsi

fueriuU llis aiiittto iucfpils, Honoralu et Ur ,
f banus Mauriianiaj Silifeusis epitcopi dixenmi:
.
iainduJuin quaihto ad vcslr.nti s;.c-iilii.m
1 , : 1

* Epbes. i> o.

THEOD. B A L S A M O N
1M
{83
6avbi,
ot

inissi nnm5, qna scripit eratu digiiilintns,

, st*ov , 6 liac coiiaideratione, quol espcctaremai ai fra ,
c trt* notlri adeaacnt o> Numidia legati. Sed
^ *, quia non poaci sanl dies, c i qwo qni ex
t fipeciaiiiiir, nequaqnam accesecrnnl, ulleriiis
. '
c praeienmiterc quae nobia a notlris coepiscopia
\ *
mandata ennl, nondecel; elpropterea, fralrea,
,
I iiostram rclaiionem alacri animo inscipiie. Do
\
fide enim Nirani iractalus atidivittiua: verura
, ,
4 esi de sacriOcfa, quas finnt potl prandium, ut
. \ *
a jejiiui, ul par eti, offeranlur, el tunc con*
\
< firmatam esl.
,
, , ,
.
BALS. Qui ex liasresi ad fldcm orlliodrtxam ac- ^ .
vedonl, lai quidein baplizaiitur, illi vero sanclo , >
aniuni clirisroaie iingnntur, potiquaro eorum hsere- ,
K S analberoaiixaverint. Ci esi crgo Terisimile, ad . * ,
vfram et iticiilpatain fldem noslratn quidatn in in-
faxlia a Donaiiatis bapiizati, panmiuin saonira vo- ,
lunlaie, qui eranl ctipsi DonalUlss, Tolebant eliatn \ , \ ad sacroa gradua proiuoveri, potiquam autcepii ,
fuerani. Quia auieoi facile ad boc non admiasi ^ ,
stinl, facta eat interrogaiio, quid de iit fleri opor- , . &
teai. Aique bic quidein canoa nibil de eo, qtiod
interrogaium eti, reapondet. Nlhil tnim dicit, an .
cbrismaie inungi, an baplizari oporltal, neqae do- ,
finic non iinpediri eos, quominua ad gradum eccto- ,
aiaslicuin promoveantur; quemadioodnm nec con- . &
iia. Tu vero lcge rattouem 7 tecunda synodi cl ' , , ^
qua5 in eo snul. el sciet qtiid in bis Aeri debeai. \ . ,
llis aalfui aic prolaiU, dixerunt Mauriuniae epi- , \
copi, qtiod eiiam buc atquedislulorwnl ecitciiari ,
qaae jussi fuerant, qnod epcrareul venluro a Nu- ; ,
midia legaii, quia lamen molluni lemporia , ' \
ci qui exspectabatitur non accesscrunt, non oporiet ,
amplina differre inlerrogalionem. Qaamnbrem .
dixerunl non oporiere sacriflcia a aacerdotibus of- , 3 , '
ferri, posiquam iitilrimenlam gualaverinl, sed a je- , , \
junis, quia, inquiuni, boc quoque a Palribu* Nicsraa \
conftrmnitim esi, in iractalu de flde, aive in dix- ,
qutsiUoiie lidei ( iraciatoa entm apud Latinos est (
fnqiiigiiio). In canonibus auiem primae Nicaen* sy- .),
D
ucdi nibil de ea maleria invenium est.
.

ZONAR. Ex ii8 qni ejurata haeresi reclam fidem

^inpteciebaiiiiir, parlim libellii datis, hoc eal,
* ripiie publice edilis, damnareeuas hrexo* jubentur (libellus enini Latine edilio esl), easqoe obi deftfati fuerinl, sacro onguemo liniuotor; partim
sncri bapttsmaiis fonla luslranlor, quemadinodum
bacde re scptimiis serunda? oecumenicae fyiiodi
Vanon elatuii. Hujiis igiltir synodi Palres, de Dor*aiisiaruni (iliia ad Hcleuiam Df.i acccdentibns, ba~
p-ismone inilinndi, an vero sa<'ro]<hrisniate lanlumpiodo inuiigcntli orcnt, ut credibile e*l arobigeniea,
fa de re cocpisco}>oroin suonim gcmentiain exqni\?r% tJecrcvirmit, ue, inquiiini, quod ab ip?ia non
9

.
,
*
' * \ , *
,
.
, , ; ,

,
, ,
; , , \,
- , '

185

IN CAN. L t l CONC, CARTHAG.

180

, eponte, *1 parentam errore oeccalom est, quU , - roiruma Donatistis slni baplizali, 574 orthodoxniii
, ; fiilewi amplccientibus ad altari* mtaisirrium progrc , dieudi, hocesf, tacro8ordinesadipi8cen<H,iinpediineii . hiiii alTerat. Ex Numidia vicarios anliftlilum venturos
eiiise synodi Patrea speraveranl, quaeslionibus Idcir , : <o, quarum Iraclandarum caiua conveiieraiil, liu . " ^- casque dilatis. Cum vero longo leinporis inler0 \ , vallo Hli nutquam apparerenl, comraemorati epi . acopi satis Jam eiapectaltim esse promiutiarunl; ac
de sanciis a prandio non oflerendis, hoc esi, do
, > oblatione non ab iis qui cibum sumpsiweiii, t%A a
, ' . jpjunie sacerdoiibas peragenda, proposiiernnl. Qwod
, \ se eiiam in Nic*na lynodo ronflrmaiuin, in eo qui
, - de fide esl Iraclalu, audisaa cominemorant. Tra. , ciaii vero Laliua vox esi, acopura coiuiliumve si , . gniflcans. Verum in canouibua prira Nicaen sy* nodi nihil de hac re iuvenUur.
.
. c ARIST. lig qui in infanlia a Dooalislia sual ba *
t piixali conversf*, Ulud nihilo erii inipediinento.
, , *
c El taticia, ul par csl, jcjunb eolis offeren *.
c lur.

Donalisi* sunl, qui a Donalo qaodaro in Afrtca
. originem duxerani. Hie enim iradidit eisos quoddam
\ , in manti sua lenere, quando aacrameiiia pariicipa*
, \ luri giiiil, el illud priiiiiim aaluiare, el tnnc eonun
, parlicipea esse. Qui ilaque in infanlia ab eU bapti *
. * - xaii fueroni, ei converiuntur, el baereein .eoruiii
, , anaibernalizaul, non iinpedienlura parenlum erroro
, ' ad eacerdolale minisiarium promoveri. Illud aulcni
quod sancu posl prandium non sunt offereuda, sed
* - a jejuniaeaceidoiibuacolebranda ei in quadrage iiuu
- , , priino canone scriplum csl.
.
CANON LII.
*.
Dc rcbaptizalioniluis el reorclinalioiiihus vcl
\ c Iranslationibiis episcoponim. Porro illnd quo .
c que nobU maiidatuiu rcferiiiiua, qnod in ftyiiodu
, \ Capuoc de<reluin esl, ui liccal fiVn rel>:< ,
p:izalioiiC8 vel cpistoporum reordiuaiiones.
.
c (liesconius iiaqne Recensis agri cpiscopus, nc '
glecio proprio populo, Beccues Ecclesiain in, ,
t vasil : el in bodicnium nsque diem saepe, skul
, \
D (lefliiihim esl, cam ecclesiaui, quam inv.isil,
c relinqucre adnioniliis, noluil. Oe co aulcm,
, ,
c quac priiis renunliala 81111, firma audivimus,
.
cl peiiir.iie, secundum id quod nobis ntaiidaiimi
. \
c esl, nt digneniini nobis darc facirtaiom, ul
^
1 lireai, quia ila urgei noccssilas, ad prxMdem
* ,
regionib advernus illuiu arcederc, accuiidiuu
'
c clarUaimortiin imperaloium constiiuiiones: nt
,
c qui benignae vesirae aauciitalis aduionilioui pa , 1 rere nolnerit, ei KI quou 11011 est concedenduin

rorrigere, gaccularis niagi^raius auciorilaleata *
1 lini proliibeaiiir. Aurclius episcopus dfxil: Ser .
c vala conslitiilionts forma, jiidiceiur es<i

* synodi, si a veslra dileciione valdc rogaias ut
,
c dibcedcrei, recusavit: quoniam cx proprio con, , *\
9

188
TKEOD. DALSAMON
,
;
.
;
;
,
.
BALS. Diount Patrg Capna faciam ! " gyno<lnm,<M in ea flaiiiitim ggge na rebapitxarentnr, , '
qui *b oriborioxig baptixaii fcierant, vel reonNiia- , reiitur, qni abtpigropig orlhorioxig ordinali fiiftrant:
et consaqiienfer iis. quae in ea gynorfo constilwa * \
gttnt, qs* a uie quitlem ignoratur (neque eiiiin cam , (
lopirit tynoMis ronnnmeratiir), dixeruut ip*i Mau- ),
riiania Sitifengia legaU , quod quia hatc sunt pro- tiibila, delienl etitm corrigi quse ah episcopis ah bat , \ , B
in aliam ecclegiam flunl iramiiiones, eo quo I hoc
repuietnr, velati rebapltxatio reorditialio. 575 ,
Et factiim giaiim propotneronl, qttod Cregconiiig epi- \ gfopas propriuin populnm contempgH, ei aliam ec- . , cletiam invagft. Et propterea gjepe admonftus, tit ,
atienam fccfosiaai, qoam inraail pncier catwne% \ . rrliiiqueref, *uam relinerct; non 6*1 boe facere ,
perxua*us. Quia ergo boc flrnmnt 61 verim asl, , ,
paloal, seciindum eif dalutn mandaitim, ai regioniv . "
prasaidttni adenndi suas gynodl concedaiur poteatag : , , ,
et pcr eunt cogaiur Crearonias disceilera ab cccle- *
sia qita ad eum non perliitel; quia cl iinparAiorig 6V riHi>liiuiioues eive Irgtg boe rioteriiiini. Dixit au-
lera ad ba*c Atireliu : 8i aenreiur forina ecclesia- * ctica consiiimioiiia, na judiceiur esae synodi Cre- C * .
aconius, xed ni laicua Iradator, garctilari potexiati*:
nac eu qticxl id aibi fleri queratur. oniiti gt> ,
iptum, pcr auam pervicaciani et gynudalium prne- ;, *
replorum coniempium, in saecularem polaaialem \ tradiilii. El in bis quidein consUiil canon. Foriua .
aiiiem consiitutionia, quam aorvandani dixit Aare-
lius, el, m xecaiiduui cauonei interpellelur qui \ . \
alieiiam eccleeiam nou camniice arripoil, ei poat
daiiuiiiatiAiiea seu edicia daponaiur, vel una lan- , ,
lum, vi-l uiriaque paitibus prxeaeiilibu, propier
inobetlienliam. Neque eniin fas est sacratoa boininea , \ a.Tciilari magistrattii pnniendos iradi, priug / , ,
depo&iii fiierinf. Ut aotein qui siint saorali, aircn- . ( laribaa magistraiibus, deposiiionem iradaniur, , fit, non sohtm quaiitlo ayuodus non facile polesl ^ .
iuarn exseqai aenleiiiiam; ** eiiain quando ma- (
gnum eai pf ccaiam. Ei una CUDI eccletiaaiira poena
, / Meciilaris quoque magUiralus aiiimadverbionem , \
coiisequi oporiei. Forieenim inventus e*i quispiam , \ {
aacratux, imperaloria insidiaa parasso, ct de|M>si- \
cta eat: b poai deposiiioneiu tradeiur 8.Trulari po- . ( *
leslati, ut quaesiione babiu dicat cotiacios. IIJPC \ *
auifm i u ftmit, iccuiidum canonea 56 *l 37, lit. ,
I , lib. Bagil. quae sanl pars 123 iusl. novcl- .
1, ei iracfant prtabylero* at diaconos, in canaa .) ^' * . '
criminali falaiun tesiimoiiiiim ferentes, non soluiu ' ,
deponi.aed eliiin pcanis legiiimia auhjici, et clericos * ( , \
qni pro critninali causa coiidisiniianlur, ab cpUcopo \ ;
.; ;;^ ,
grfcdu moveri; a s.xculaii auieiu magtgtraiu legiii187

f (eirptu ei pervicacJa ad aascularis magigtraius

poiegtattm redactug csl. Honoraiug ei Urbanuj
epigcopi ilixemnt; Hocilaque placel oinnibus?
c Ab omitibus cpiscopia dicluin e*t; Jugtum gt,
c placel. >

o l

189
IN CAN. L I l CONC. .
190
, nris poRtiis subjici. Die autam tioe in eo, ln
qno expresaom est. Qui cnim banc legem trabit
: eliam nd episcopos, qui forte in cauna criminali
, - condemnaniur, elvult eiiam eoa poal depoxilionfra
. , - *a*culari poteniali tradi; is vanus fuerit et blaspbe. mus. ideo quo I a eannne detptacopo d<*c<Tnittir
dnhes acri|*re, cogaiur i*piscopus a sofa sequi,
, \ qua synodalil<T illi praecipiuniur. Dc rebapiixat ione
, anlem et reordinatione lege apo*iclicos canonea
.- \ - 47 el 68.
vov
\ . \ ,
'.
ZQNAP.
ZONAR. Ne quis iteram baptiietnr, nui qai ab
\ ; * luipiia aniea bapiixatua fuerit, aauctoram qaoque
, ' apoaiolurum caitooe 47 caulnm e*l: tttique at oe
. qiiU secttndu iisdem ordinibns inilietur, canone 68
\ iidem aanxere. Horum igitar canouum auclorila , lem secmi bojns qiioqua synodi Patree, eadem decre . vere; N* qnis viddiert bapiininiiin repetal, qni ab
, inhio rite fuerlt bapiixame. Quod ai quia ab baere*
. , licl* afoiirdo aliquo el peregrino baplisini gcnere
, , . initiatiu fuii, illum baptixari oporiel. Neqne enim
, bic xecando bapiixaiur, ciim ablulio illa prlor iu , $ - qumamentum, potius quam bapiitfmus, fubse jndi . \ celnr. Ne cuiqtiam praterea iieruin \U\em ordiites
, conforantur, oeve episroporum tranalaiiones flanl,
, ul icllicet eo qnem obtinel ralicio, in alinm opi scopattitp quispiam apiscopus (rauailiat. Quo loco
, \ , Q deincepa bujiisraodi quoque nnrratiutiem aubnecltinl.
. \ , , Qunnidain, aitinl, negtacta populi eui cura aliaa ec ctesia* inmi&se; sa?pc vcro illura bac de re admo , niinm fuiaae. n<;quo unquam, ut eam ecclcsiam re , \ ;, . liiiqiiiret, qnarn contra canonef o^cppaveral, adducl
potniese. Rcliqtitnn eai ergo, inqiiiunt, ac propter
, boiniuis pervicacinm necessario faciendnm, 5 7 6
. ul magistraluin ejtis regionia adeaimis, itt.qui he, ! , . nigna adiiionUione per^uaderi nou potuit , per ma gialralum dt ea, qnam occupavii ede, |eilalnr. Ad
, -. bsrc vero Aureliiis dixii : Servala constilutionia
, \ ^ forina, illc synodo moiua esae jndicelur. Sacrix
. natnque inhtatos profauo magislratui pnniendoe ,
, nisi prius depostti ffieriiit, iradi baud llrel. Nam si
, quis aacraiiia, ob neiarium scelui adinissiini poeua
, \ , D dignos ail, sacra digniiate prius spoliatiir, tuni de
, illo magistratus siippliciiiin sumii. Qnod ergo ait,
, * ^. \, servaia constitiilmtiis forma, iia esi accipiendiim ,
, ? scilicol si coiisiittiiioiris fonuula servala esl, fti
. , . nimirum ille nx canonuni prflpscriplo adinonitua cai,
, neo paniii, ne aynodi essc censeaiur, boc est, ne
, , : babcatur aniplius in episcoporum numero, sad ve .
lul cjecii, tt ex. catalogo aacri ordinis expunCIIH, magUiratus profani poieslati dedalar, lloc auieiii, quod scilicel niagislralui mancipalus s i l .
pervicaciae suse, hoc est, contumacia ei iiiobed&eiitise, cx qua epi&coporum facililaiein neglexil. acc*piiiui feiet.
1. , ;, \ ARIST. Rebaptixatione8, et reordioaiionos, ei
iranslaiiones episcoporum non fiuni. Creaco . c nius iiaquc qni propriuni populum derellquit,
, , \
c et Ccueensem Ecclceiam invasii qaamloquidem
,

192
191
rilEOD. BALSAMON
c ecctoiasticft admottitns nmi mutaHi eat, au- ,
c .
rtoritate judiciaria probibcaliir. >

Qui ab ortbodoxie baplixalur, aul ordinatur, eccunduni haptUmum ani Mcntidam ordinatioiiera .
non recipil. Sod el illud, ab una civitate ad civiu- \
lem aliam irautferri episcopiim, ei prawont canoo* , f
ri alii non pauci diverearum synodorum probibent. . llic Uaquc Cresconius episropus , taam relinqaetu ,
Ecclesiam am parosciain, et ad Ceneftisem tran- ,
siliens Eccleaiatn , ei a?pius fraieroe adinoniiua a , \
ronfralribay et comiwnielria suls eam relinquero \
Kccleatam, et non persuasus, effecil nt el invili rc- , ,
Ciotiig magifttraiiiin adirerit, ab eoque aucioriiata
, \ '
judiciaria pellerelur.
.
.
CANON L l l l .
t Quol episropi opigcopiim ordlnare debatii. _ , ,
' \ '
c ooratus et Urbanus epigcopi dixerunl; Itlud
c
< quoqiie nobis mandaliim esl. Quia ei ticinie

# duo frairea noslri Nmnidia? episcopl aacerdo ,
i triit ordinare auaj auui, uonuisi a duodecim

c Aeri debere ordinalionero ccnscaiis. Aurelioa
.
epiftcopus dixit; Anliqna forma atmbilur, nt
,
* nou pauciores quain Ires constiluii ad epiacopi
ordinaiionem eufflcianl; eo qaod Tripoli forte
* \
et Ar/.uxs barbar scilicel gcnlea prope siUe
c . c auul. Tripoli aulem quioqae, lique soli sunt,
c , , ,
$ nl iciiit, eptscopi : et fleri pol#si nt 88pe ex
*
c eo nomero duo aliqua necessiiaie delinraniur.
c Esl enini diffirile, ul ex qiiovis ntiinero pneainl C \ . c
omnea adese; ei boc non debct iropedinteiito
,
csse militaii Ecrlei. Nam el in bac Ecclcsia,
td qitani veilra sancliias conveniro dignala
. ,
t eal, frequenliue, ei fere die dominico, qui or ,
c dinanltir, liabemus. Nnnquid ergo (Yeqiifiuer
\ possiimiis diiodcciiii vel decem, vel noti iuiilio
.
pauciores convocare ephttopov? Sed dtos pro \ ; pinquos conjungere eel mese parvilaii facilo.
f .
f Quainobrem Tcslra inecum videt cbaritat boc
. ^ \
non poase acrvari.
c *
.
BALS. Dno epiecopi in Numidia episropam or.
dinarunl. Saccrdoiegi eiiiin pro epiiropo bio debe- * irnis inlelligere. Qiioniam saeerdos vel ab mio solo ^ .
rpitcopo ordinalur; ul 2 can. S. Apoit. Peli- ,
rcrunt ergo Honoralus et Urbanus episcopf, eicul . '
II mandaium iueraf, iil non an.plius a duobus ; , ,
piscopis ordiuelur episcopus, sed a dtiodecim : el ,
rrspondil Aurcliiis, debere senari 5 7 7 aniiqiiam *
fonukm sive canouen, snflReerc ad episcopi or- , \
dinaiionein ires episcopoa, quia sacpe inulios con- ,
venire difficile esl; ct ne boc sil ititpediioenfo uiili- *
l i i i Ecclesine, episcoporum sciliccl ordinalioni, epi- *
ecopiis dcbel vel a iribus solis ordinari episcopls, , ,
vcilicel a meiropolilano el ab aliis duobus. Sic enini r.ril facilis episcoporum or.linaiio. Nota ergo ex ,
p; ttscnli canone, quod uon necessario a iribua .
provincialibus eptsropis ordiiiatur episcopus; scd a .
B

193
IN CAN. LIY CONC. CARTHAG.
194
melropoliiano et duobtis aliis, etiamsi non iiiil ipil
;, provinciales. Ille autem Epbeai roeiropolilanut do , miniia Cbriaiophorus, qni Isealonem eptscoptim or . dinavit ln bae regma urbitun, absque praesentia
, cojusvis provincialis, praeier rationem, nt roilil
videlur, accusatus fuit. Dicebanl enira uonnulli,
- debereroetropoliianum,cum provinciaUbus ad mi, , . 1103 duobue, episcoporum ordinaiione* facere, sicut
' ot cleclioncs.

, \ .
ZONAR. Duo epis'opi, Inquinnt, aacerdotem
. *
* quomdam creavere (sacerdolis vero nomine episco , pns inielligilur;nam presbyierum vel unua epitcopns
* creai, ex eanctoruni aposioloram canooe 2) alque.
. | duodecim in episcopo consecrando adbtbeantur.
, decerni poshtlaui. Auretius vero aniiquaui formam,
, canonem videlicei anliquam servandnin esae re . spondil, ac tres episcopos uni consecrando sudicere
, ', pronuaiiavit. Caiisamque deinde subjoiixii, Arxusr,
, dicens, barbar gentes adjacent, ut propteraa epi scopos convenirc diliicile e i l : Tripoli aulem, quiti* , , que soli auiil epiicopi (Tiipolim, eain quai in Africa
esi, inlelHgii), ac cx qiiinque illis unumaut altenmi
/ , \, necessario .impodimento deiineri facile eet. Ho<:
, igiior, inqait, cccleaiaslicae ulilitaii , crealioui
. , i>empo episcoporum, obslare non debet. Ulile enim
;, , a*t Ecclesia, boc esl, fidelibus, episcopos constitn ,
. - id est, coinmodum neceanaHmn eat. Quamobreui
, , , ^ hoc, inquit, iu episcopi consecralione plures api
.
aropi adbrbeanlur, soivari noo posse, vos ipsl f.cile animadvcriiii*.
. - ARIST. c Tribtis paacioree episcopie ad episcopi
.
ordiualionem hand sufflciuni. >
, ,
Omiies quidem, *i fleri potcsi, provinciae epfscopl
nieiropoliians eementia convenire debeni, et epi, * ecopos ordiuara. Si iropossibde aiitem fueril omnes
, convenire, proplcr aliquain necessitateni, galleiu
, irea imujmum adesse oporlel, eiiam absenlibus |>cr
.
liilcras couscnsutn suuiu pnebentibus.
CANON LIY.
KANQN '.
- t vluoi cpiscopi adjlcl debeanl nomero eoriim qul
ordiuaut, ei de ordinando episcopo fueril cou , \
c iradiciio/ lllud aulein deflnire oporict, ol si
.
, , ad cpiscopi cleclioiicm quandoqtie convenerU
mus, oborta fueril aliqua conlradicli >, , \
c quau ea a nobls iraclaia fuerinl esee deincop*
t , * nimie audax iiiceptuin, ircs solos ad eum de
,
poneiidum, qai ordinandue esl, invenirl: M d
*
pnedicto nutnero adjiciatilur unus, vel dno, ei
{)
c iu eodcm populo, cnjus eet ordinandus, exami , c nemtir primum personas eorom qui coulradi ,
c cunt; posiea Auiem el q?e sum proposiia con * \ c jungantur; el quando in aspectu populr purtjs
, \
t el innoccns apparuerit, deinde sic ordinclur. Si
\ , " boc ergo admitial vestra sanctitas, concorili
.
veelrac digiiiiaiis responeionc atabilialur. Ab
c , omnibus cpiscopis dicliim esi : Valdc p'.accf.
>.
c - ipizxti. >
U

195
THEOD . BAiSAMOff
196
BALS. Rartag qooqua AurtUug dUit: Si conte- . /. l ttiuv neriiniig ad elcetiohein epiacopi, ei exorttis forlo , xa\
fufril qoisplam qoi dicat, aou dobere euiu qiii 6(
ebdus e*l, ordiaari propler aliqua crituina (hoc ( eniiii gcpe imciataiti vel rartuui rgi), awdax ett )
cepiuin, 5 7 8
epis opos, qui acilicei elegfninf
';, ; ,
secnuduni canoneg, exainiiiare ea quae diciMiiiir, et , \
eutn qtii esi ordinandus, a criiitiiiibas, qia? obji- \ ,
ciitninr, puruui pn)nmiiiarc, vtt cum contra con- / * demaaro : %m\ oportrl uiiuui vel diios alios episco- : ,
pot accersre, cl prxscme populo, ii qno elccius * ,
eal ordiiianditg, examinare priimun persoiiag oonim ,
qtii coiitradicnut, an accmare (n.m eiiim (
omnee ad aceaiaiicmem adiuitiuntiir; trd quog gc- , *
cundae gynodi canon goxtug cotiipivheiidii, et prc- C* , \ '
tenlis syiiodi centegimttg vicesiiimg octavua, ei cen- ^ , ' ')* \
tegiinttg viceiNiig nonus.ei coiitesiiuot iriceainius): ,
ei quando cos ad accatanduai admiiiendot visum
, \
fueril, lunc proposiia qiioquc crimiita coujungaiiiur, ,
id est, in exaiittnalioneiii deducamur ; et quaudo ia , ; ;,
popali eougpociii purue visus fuorit, id esi, iu manl- -
fegia examinatioiie , tuitc iptntn ordioari oporlel. . *
Itixertmi ilaqtie ocieri epigcopi: Hcc valde placeal.
Alqui in bia qnidcm eonsisiit canou. Tu auiciu dic , ,
cantradictionem Itic fleri adrergiig eom qui elecius .
e*l, si non il sacerdo*, ged dlaconus vel laicua. 8a- , . \ ,
cerdoiem eniiu oon judicaiit quinqua epigcopi, ged ' *
seplcui. Eia boc i u dixerig, non coiilradicetcanone 12 I'
prtfMiuU syaodi. Lege prsesemis oporig tii. 9, cap. 1, ' \ ' ', \ *[ lii. 4, eap. 8, cl quod eilra Iptnin siiam ost cap. 8, Q ' >. '
lU. 1, lib. Bagilic. qaod asl uorella Jusliniani 137, / , 4
ei dic, inagie tecundum illud fleri oxaiiiinatiQjicaeo- ; *,
rum qui couiradicunt in ordiiiationo epiacoporaui,
pregbyteroruni, d acoitormii, dericorunt et pratiecto- , , ,
ruin iuonasieriorum. Quid voro, si quie aon opponat . ,
eatn qui ordhiaodus eai, aed crituiiia objicil alicui, ,
qui iujitste forUaae e*l deposilug, ol petii reilhuiio- ,
oero, idemncftci?Soluih. Curo Nicolatts Musalon, qui \ , ;
Awycliitas episcopus dictui est, vl iuagiglraiiig ar- * *
cbitpiscopatuui retianliaggel, el a inagna gynodo
regliiuiioiiein peteret, adftieroni quidam, qui dice- , \
baiii cuin non dobera re^tltui, caogaa eiiam ad- ,
vergug eum criminaleg profereiitel, quat ab ao e
,
aaia el poal reiiuiiUalionem comimsgas fuigre di* ,
ctutn est, quac euiii egge anUgtii^in proliibeani. floc D *
argo niuliuui fuii agUalum. Alii enim aggaverabanl, , * .
non debarc fieri regUtiuiouf, aniequam, qimj ob- ; \ . 01
Jiciebantur, criinina aggenl cxaininata; praeaenli
quoque cationa iilenteg, ei prasicrea cap. 8 tit. I ,
lib. Baailir. el retltbilionem ad etiigmpaium \ ' .
ordinailonl, qn* nuiic priniuin fii comparantes. ' -. , . Alii vero conlendebant, bsc iton babere locum in ;
rcgliiutioue; el Yolebant regliiulioitcm priue fleri, dciude sic da crimtiiibusqtiscri; quoniam, iuquiunl, \
ItQC quoque in civilibus 01 coniroversiie : eo- \
raro enim qu* abbta sout, renilutfo nulla raiione , ' * ,
ncc niodo impedilur qticiuadtiiodiiiti boc quoqnc \, \ ;.
lrgibus placei. Alii \cro asserebani ea quidem, *
qnic posl renu::iiilioiiem favta cssc d< unlnr, tnipe- ,
9

l r e t

197
IN CAN U V CONC. CARTHAG.
198
; ; . dire restituiionem : vero aute renunlifUouiin.
- tutpedire. Synodo xulcm placuit onmia prius,
* quae objiciebaulur, crimina ftxcuii, el sic, si opor*
. " - tuerii, fieri reiiiiiiiioiiem. Dixit euitn, maguam esae
, xaV , diHercutian) tivilium et criniinaliura cauaarum.
, . Illa enim, sive civilia jura, sape ab lioc iu illum
Iraitslata, iiullum praejudicium afferunl, ncc iis qnaa
. , a<I Deiim spcclanl iiicomiiioduni hnporUul. S<:d si
, i*, qoi peiil resiiliilionem, ludigne restituatur, an , , loquaui scilicel, qna? adversus emi iiiiciidtinlur,
. . crimina exauiinata fuerinl; post reriiaiig c&aaiina , ', - lionem fiel inagnum prejudicium iis, qui iucoiiside*
* raie ptmiigertuil etun, qui esl iudigtiua, ad sacra
, celebranda adtuiui, idque cucu auia resti , ititimieiu veritaiein invcnire, el nibil iale facere*
, * Ad ejiis autcm coiifiriuaiioiioiii quario quoqtie Anlio
xal c bena gyuodi cauone usi suui: quin eiiain noua aciio, . ne, decima, undecima, duodeciiisa Actoruni quaruc
\ * ayn. iia enim, cum Ibas, qui erai Adesa rpiscopus,
, ' , resltiulioiiem pelerel, ul qui Hiia lantvm parle pras*
*, ' * . * gciiie eesci deposilug: quin liaia Basiaiiiit, 5 7 9
*6, *, - qui cral episcopus, Epbesi, ti vi a *nig clcrieig erai
, exirustia, ci giiuiitlcr pelebal resliiui; iovenlum
, egl, quoJ admissi sunl, qui ariminalUiin causarjim
, \ Hbellos adversag cos dederum, quas quidem (actjti
, . , eese fiiccbaulur, el autaqttam movereiitur ei po*iea, r
nec Audilisuiii,dtun velleni prius resiilui, ei sic judido
, conlcndcre, sed criiuiaatione* quidem priugexaioiiia , \
i fuere, ei posiea quae ad rcsliiuiioiiem pertiiicbatii.
\ ,
, % .
ZHN. -C ZONAR. Urbanse muIiUudini, ne gibi pro arbi , , . irio quos vellet episcopos eligeref, jam aniea iitter*
diclum fuit. Ruigum ilia decurgu icmporig ad eoa
, , cutiOuons, peneg quog crai eligeudi laculiag noini ' , iiaiim aliquog depogcebat, ul ex bujug eynoili ca
, , nona 55 imelligere facile csi. Qui quidem, exami. \ nau ipgorum vivendi latione, si digni judiculi eg . aeul, epigcopi renuiiiiubauliir. Dc epi&copo pnelarea
, , a tribug epigcopig cligcndo conipluriiitti canoiuim
, \ decrcia cxxlauu Si ergo, inquil Anrelius, ad epi, * , * gcopmii eligcndiim ronveneriunig, adverseniur porro
, ,*, aliqui forte, non episcopi qnideiu illi, xcd alii q , cunqiif, conlra ipsuiu c riniinia aliquid aflortuu*s
, tres eog episcopog, qui ad eligeadum vidcUiel cou, * vocaii gimi, ox prascriplo caMoinim ea qu reium - D liato opigcopo objiciunlitr indagaie, mimquo
, pnrgare, boc esl, oumibus qua; uuiira aflerumur
, * , a culpa liiiinuiiein proiwnliare, audacia iii^epli
, futihl: veruin uiiitg aul alicr prastci<:a < pUcopus
. advo^andug, ae in poj>ul) cui Ule pia-iictfuidug eat
, * coiiapeciu, de pcrgunig atcusaiortiui iiiipriiuis, an
, ', ', eis accugare liccai, cognoscciiduiu. Ncc cnira qul
' . \ gaccrdoium uoiiien dcfei re veiim, oiuntg audiuuiiir;
, ged ii laiiluin, qui secumla byiiodi kt:xio canoiie,
el 130, couliiteuiur. Ac
, ei bujus 6ynudi 12*8 el
* si quidcm ad aecusandum admilti possc illi videan, \ , tur, tnnc eiiam propogila criir.ina cuiijungauiur,
boc es:, siiuul omoia disquiiiiiuni giiljioiaulur,
. 01 .

199
THEOD. BALSAMON
200
lom si reus in populi conspeeiu, id e*i, in aperta illa disquitiiione xa iunoiiam probaverit, ita deiuant
ari eptscopatus dignUaiem evebi liceat. Hanc silii seoieiuiam oroaes epWcopi vebeiiienier ptacere ragponderunl.
ARIST. Episcopo a tribos episcopit clecto, si c , ,
c controversia de eo moveaiur, alii duo adianc *
c gantur; el aic, quas ad enm epcctant ab iis
c * ' * .
eiaminenlur: el si parus apparueri^ ordi , ,
c neiur,
'.
CANON LV.
f l ab' EcclesU Carthaglnensi dies Pafcba nan- c " c . lielur. Honoralas ei Urbuwis fpiscopi dixcnint:
c I *
c Quia omnia quas sunl in nosiro commoniiorio
, t conjungere oportet, adjicimus prauerea quod
< nobis iandaUiin e*u de die Pascha, fdcul
,
t est consaeium, sempcr nb Eccle&ia Canbagi ,i itiensi prcparcimir, el non in angutlo lemporig
c intorvailo. Anrelitis epiftcopua dixii: Sivideatur
. vostrae sanriitati, quia unniinimns nos jam diu

c m a profcs&of, sitigulit aiiuis conveniro ad t 4 ,
qiixreiidimi; quando in umiiu coiiveiieriiuiis,
c ,
c lunc Citilgabittir laucli Paxi ha dies per legaios,
4 . , c qui in synodo invciiieniiir. iJonoratus t i Ur4 , :
4 bauus rpiscopi ilixerunl: Nuuc per praesentaro
:
c convoiitum pelinms, m tioplras provincias lit4 . \ ^
c ieris inforoiare dignemini. Aureliue cpiscopus

c dixil; Nccme eat iia flcri.
,
.
' ,
. ' BALS. Cum Honoraius el Urbmue peti?iuen(,
iil cognoscerelur diea Pascbse ex Eccleaia Cartba-
ginensi, ut cognilione longo ante tcropore daia ad , ,
eam pnrpararenlur; reipondii Aurelius quod quia ,
consiilulum esl, ut aingulis annis l a l syuodus, boc , , \ *
qaoque flei. Siinililcr cum iidem pelm&seul, ul eo- \
nafi qnoque iuformarciitiir provinciae, boc quoque . * *
fieri euiuium e*l
\ , \
.
ZONAR. Plura illi in mandalii liabebanl, dequi. \
i)us io syiiodo verba facere jussi fueraiu. Quoniam , ,
igiiur, inquiunt, omnia conjungenda sunl, boc eat, , *
luperioribua amiecienda, qtiae in Cornmoiiiiorio uo- , )iia tradiia aunl coiiftcripla, illud quoquo uoelro ,
bypoiiiiieinaii adjiiiigitnus de die Pascbae, ui ea
scilicct nobia ab Ecclcsia Carihaginensi declaretur, , \
quo nos ad eain cclebrandam mulio anle compa- ,
tetmis, ncque in angustias lemporiim deducti*, tum . , \ *
clemuiii ea nobis indicclur. Ad quas Aurelius: Quo* I ,
niam, inquit, ynodum quol aimis baberi consii- D \
luliim est, synodi lempore Paschae qtiaqua diea .
proferelur. Quod vero dicii opibcopi postulabanl,
id crai, uttunc lewporis, in provincixauaecoiiventu .
Pascbae dies defmirciur. Vcnun id faclum fuerit , ; , .
necne, boc canunc miaqitam explicntur.
AftlST. ln synodo aniiivergaria celebrilalls Pa- . *
4 .
< acbalisdiesab Ecclesia Caribaginensi rentimie4 /;.
4 iiir.
*
Quod in synodo quolanis babila in Ecolcsia Cartki-igitiengi dies Paacbx significandua esl, el iu ca- ^noiic 54 decrcluro fuh.
\ ' xtvcvi .

201

1 CAN. L Y l CONC CARTHAG.

N<7.

202
CANO.N LVI.
De risitandig provinciis. Honoralus ot Urbanua
f episcopi dixerunl: lilud quoqae nob s varbi*
c mandatun egi, t>4 dignemini (quod a gynodo
Hipponensi defliiitiim eai, debore xcilicet uitam qaaroqae proviiuuam icmpore synodi vigfiari,
et quia boc ei alio anuo diatuliatis) ordine
ailare Ifaiiriianiam. Aureliu* epifcopua dixit:
Tunc de Mauriiaaorum regkwe ntbil defluivi mus, quod ea gila ait in lnibus Africse, elquod
barbarico aini vieini. Dens aoiem largiaiur, el
abcinde eliam iion pollicili boc aganwi, ei ad aimng in veaira regionc. Debetii enira cogilare,
< fratres, quod ei raiioboc potlularei, Tripoli4 lani qaoque et Arxuiani fratrei pro id
4 exigere posaent.

t \ .
c \
c , \

,

< .
*
,
< . t \ ,
. , , ^
, ,
\
' .
BALS. lidem epigcopi peiiverunt, ul vuiiareiar
. \
, quoqua llaurilania, quod tluobug anie annis non fiiil
. , faclum. Ad quod respondil Aurelius, quod hoc fa , CIUIII nou esl, quia inttoibusAfrica prope barbaros
siu eat Mauriiauia : ted Oens couceweril ex
abondami Aet, aen et plnsqoaro proniiggain fuerit.
, - Si hoc enini fleri poggel, neceseario eiiam Tripoli. , lani et Arxuiani id peiiviggenf.

.
ZONAR. Alia qoidem bieca epigcopis, de qoibus
. ^
* - gynodum rogarent, io acriptta iradita fuerant: hoc
, vero gine tcripiig, ut provinci ctijugquc giaiug
, synodi lempore gingulig aniiig inspiceretur, bocesi,
abirent, ac exorieuieg in uoaqnaque conirovcrsias,
, * qoaeslione de iis babiia. componerenl; idqite in
. Mauriiania biennii gpalio jam iiilcrinissmn fuigse.
" Ad qttae aic Aureliua : Manriianiam in Africsc finibiig
sitam SM , barbaricisque conlertniiiam, ac de illa
, , . propurea nihfl raasiiiuium. Uiinani vero bocquo , , qui> nobis ex al.umlanli si\e cx acccssionc (aceaa ( giooem appellang, cnm a, quxe nenio polliciiug csi,
), reipga exbibentur) praegiare, aique in vcgsr.uii
. , \, rfgionem venire Uceat. CogUate enim, inqiiii,
, quoil gi quig exigtitaaret in Maorilania barbari*
, ry adjaccnie libere venaudi facullaiem egso, id a nob-h
\ Trqiolitaiii quoque fratres ac Arzuiaui poaiulaie
posseni.
.
. * \ > ARIST. QuciitadinoduDi el synodug HipponensU
c dccTcvil, gynodo qtlolanuig cetebrala tu;a , * /
j
t
qiuqiie provincia iattciur.Y
.
synodo Canbagioa qaoiannis babenda P.iirc$
*
, ea, quae in syuoda Hippouengi decrela fuqrunt, sc , queiites S 8 1 liecrevemnlBa, qia tncnjusquepn; - vinclas eccteaiigfacta guni, ai obeervare ei visitarc;
\ et si qaid non recte faciuiu iuerit, cmcud-ire, ei
, , \ , proposilig quaBgtionibog canonicis eas, qtix no:i
, * golvuntur, acd propter difficuliaieiu fortasse irans , iniiiuntur, aui etiam dubix mancnt, solvcrc, ct
pcrsplcuiiate donare.
. :, .
7
ParaoL. . C X X X V H I .


TIIEOD. B i i.SAMON
C^NON LVH.

Ui dtoeese*, nlsi proprii cpiscopi consensii, alius

"* , tl vvafvcffiv r>0
episcopui non gu&cipiat. Epigotiius cpiseoput
c , IKCOXOIROV .
c dixil: In nmhis tynodig constitulatn el gacer - ( clicty *
c douli congeggu, ui populi, qtji in paraciis ab
4 tva
c eptscopig conlincnlur, qul ntinquaiii proprtani
c cpicopum bubucrunt, nisi ex coti.ongu epi4 ,
t *copi, a quo a principio leneuiar, proprlo*
.
4 * ,
c dtrecloreg, id esl epigcopog, Don accipiani :
4 , * *
t quont.im tcTticel quidain, lyraiintdein quam4 Tivc , ,
c daiu as.tecuii, fralrura cormuuuionem aver *
c gaittur; porro ei qnando vilet abjcciique eva4 \ ,
i serint, riimin quadam velul antiqua ijrannide

t siUi doriiinia veodicaiil. Mulli aaiem eiiatu ex
4 ,
t presbylerift, iufl tli ei siulii, cerrice advertug
c episcopos eriguiti, niuliUudinetn eonviviis et ^ vot \,
,
4 maligttig coiisitiig instfgaiileg, ut iuordinata
4 ,
4 benevoleiiiia eot sibi direciorei conatituant.
; 4 Hoc aiilem iusigniter oplaiidum a vextra he .
4 nevolentia obliiiemug, ndcltigiine fraier Au ,
4 reli, quod eatpo ejugmodi eorum appoiitioiie*
,
4 nou admiUens probibuigli. Propler mallgoaa
t .
4 aulein conim cogitaiioues ei improbe coiigenlteii4 , \ 4 Ua cousilia boc dico, nnn dcbere propiiuqi in4 , ,
4 siiiuioreui populuin accipere, qui in ea qus
4
diciiur pnroecia, aitliquo ephcopo subjcelos
, ncquaqtiaro proprium epitcopum babuii. E l
4 ,
ideo si quod dico univera sanciissiiiiae gynodo
: , ^ % placet, coiiflriiiclur. Aurelius opiscopug d i x i l :
4 Fralrig et coepiscopi nostri prosecuiiooi UOD Q 4 ) ' ,
. ; * \
4 rraii-io ; aed hoc me et fecisse et factunim

proftieor, acHicet apud eog qui coneeiitiunt,

4 non toluro Garlbagineiisi Ecdesi.T, ted eliatti
, \
4 univereo aacerdoiali couaortio. Suni eniin
,
c plurtiiii, qui curo propriis populis conspirant;
, \ 4 quoe quldera, m dicturo eat, geducunt, aurea
4 . \
eorani liiillanlei, ei boitiines
de&peratJB
, , damoaixque adulaiionibus ad ae allicieiHeg;
, ,, pollus aiiiem inflaii, el ab boc consoriio e i ip*og aeparamet : qui quidetii proprio populo
4 *
4 Inniieniea, tsep evocaii, ui veuiatii ad gyno4 ^
i dum, rectigani, ut qui linieanl ne absurda
,
ftorum facla manifegtenlur. Dico ergo, gi vi
4 deuir, otmtibut modia com eis conteiidero
,
debemug, m non soluni iia non serveniur *
. , {,
ejusroodi dicwttsei, sed nee propriae Eccleaia
,
t qiure inale ad ipsoe per?eneruoi; ti I atilben
4 tice publice tjicianinr, ct ab ipsa primalum
,
i caibedia moveaniur. Oporiei enim oog, qui
, 4 uni?ersU frairibus et toii gynodo agglulinan4 , \
f iur, non soluni propriain caltiedraui jugie ob .
4 linere, sed eiiain ejnsniodi dioecetef poasidere:

4 eos auieni, qtii Tideniur sua etge mulliludine

4 contenli, el fratcrnara dilectionein conlesv , * ;
4 nuni non soluiu didecexex amitiere; sed
4 ; * c cii:iiii t dixi, propriis locia saeculari poieaiaie
4 ,
< privari, ut rebeliee. tlonoratus el Urbanus
4 ,
rpis<opi dixerunl: Maxiuia proYideniia vesirs
, ' ,
euiiciitatis ommurn inenlibus insedit; exisii-

83

20*
CAN. LVII COXC. CARTIIAG.
205
c , \ psl maiuiig debere oirmitn respmisioiie Tealraw
c conflrmari protemiionem. Omoee episcopi
, ,
ditcrunl : PUccl. pluel.


,

.
*, .
. >. ZQNAP. '
BALS. d ZONAH. SfXiiis quoqtic ca....tt aynoal
Sar<licen&is decetiih, ncqiie in parva riviiaie, noqoe
. in pago, episcopum tg*e constiMienduni. Porro liie
, *
qooque canon dicil, in partscii*, qua ab episcopit
, , 5 8 2 icnentnr, debere fleri cpiscoputu, nUi
, t\ menie eptscopi, ad quem ab initio poriinclnt
. * , paroecia. Direclorea autem appellat tpiacopog, m
qiii populuin riiriganl, ei ad vcram fidei viam vir ; luiisqne deducant. Iloe aiilem dicnnl, quod non , - uulii lyrannidem geu paieuliaiti aliqiiam a&ieculi,
, , , iYairom, episcoperuro scilicet, communioncm avci
* , aaniiir : el quando viles abjeeiiqne evaserint, *ivi
reprobaii fuerini, ei eomtn maoifesla fuerii im ;,
, probilas, lonc gibi domitiitim vendicani, ul ox nn , liqua forie ronsoeludine aliqtiod jus liabente*.
poleniiam porro lyrannidera uomiuarunl proptrr
.
. violenilam. Ifulti auiain preebyieri inani g!otia iit , , oiUli, el sluliiiia elali, adversns proprios episcop<
excitaniur ei ingttrgunt, populot commoventes
, , \ - sive insliganles conviviigel improbis consiliis, m
. ^ " , eot direciores, id esl episcopos, sibi constiiuanu

, Q lanquam boc forle propier beuevoleniiam iin eos

* - facienteg, qute esl ioordinala bencvolenifa : neqtie
, . enlm ordinate, neque cationice fit. Hoc aoiem,
. , \, inquil, insigniier obiiiiemug, id est, liquido et
, \ - aperie obiinemus; in noaira roente optaudum, geu
, opinione dignum, ul sic flal. Cujoamodi auiem esi
, . ; " lioc? Quod e*pe ejusmodi appeiiiiones probtbuist?,
- eas nou admiiiena. Propler aliquorum autem itn; . \ probiiatem malaque consilia el conventa conflrmo
lur, non admiiii proprium inttilalorem, seu episco , , pam, ab iis qui aunl in paroecia anliqtio episcope
;, subjecta, et qo proprium episcopum nunqnam
, . babuit. Cum dlxiseet aotero Epigoniui ca qua
, priua dicia sunt, Aurelius respondii: IIoc vido* , , licel iniroductuin, ei feci et me facere proflieo*
. \ D Sunl cnfm mUlll quf propriis populis coirsenliiinl,
; , * a quibus ocilicei wnl tnciiali : eorum autem con . soiisus frausesl. Titillaniet aores eoruin el adu , \ lantei, boc etl, verbia fallacibua anres eoruio de; ; - iuulceiiiea ei delectantea (id atttem per melapboraui
( ; ( - ab animaKbuf etrnipiuui eat, animalia eniin bo* ( mlnom manibug confrtcla ac liiillata ddectaiidir
ei mangaegcuat et iraclabUia fiuui), per adulatio ), nora boininea viiae condeinnala? ad ga aurhi?nte,
>; vel poliug inflaii, eH ab boe clari contortio aeu
, , \ ; - epigcoporum coavenlu aefpsos gcgregantes : qui
, - quidem proprio popalo conndenieg, ipsiqae inui
, , ^ ; temeg cl confinnaii, in quo acilicel consiltnii gnnl
, \ \ episcopi, ad gynodiim veuire racogaiH, licel
, - vocali. Quare auieni venire recuganl? Ouia liinem

507
THEOD. BAL5AMON
08
nc almit da Mia fncla coimnca.diir. Dcbentui efgo, , \ " .
iuquii, i vioVatur, omnibu modis contendere, ui ; "
uon noltiui, qii;e lic male sinit admiuislrala, nnn . ,
Herveut, ei iiudere ne deinceps fiaui; sed cl Ec- \, , ^
rletia, qiue ad eos iuale devenerunt, ab illts au- ; ,
ierre; ct ui cum poicstale aptrie cjiciantur, et , \
pir primatum calliedras aeu pairiarcbarum, , ?,
vcl iiieiropoliianorum, abiganlur. For primaium , \ -Aiiiein catliedram, epiecopalem polcnliam signiflcai. , : ?,
jEqoum euiiuest, inquii, uiqui fratribus adhjerent, *
qui iiilicel uoiver&a synodo consciiliunl, non s<>- .
lunt proprias sedcs babeanl, sed eiiam ejuaniodi .
di<Bce*ee possideanl : ii aulein, qui conrordiam el , \ ,
fraiernam cbariiatem negliguut, ut qui proprios ,
popnlos ibi eufflcere cxisliiuaui, a quibos eiecii ,
1 ad episoopaiuin, soluin diopceses, iu qul- *
bus fuerunl tpiscopi, perdani; sed eiiam propriie ,
locis priveDiur, ti proprios
ullos babeant, g- , *
culari poleuate ab r i ut rcbelles exiurbali, aeu , > ,
qni manus comra crigunl, et canoflibus et pi- , , \ /
>eopie adversaitttir. Ad basc nounulli qoidam di- ,
xi-riiiil, quod ipea provideiiiia oinnium mentibui ,
insedii, id 081, placuit, acquievil: tcdere cmioi ,
\ :.
qtiieient eflDcil. Synmlu* auirm dixit : 1'lacei.
, \ , . * ..
5 8 3 ARIST. Qi vocalionem a synodo factam . c *
, ^
aversalur, et inuliiiudini au* conflsos fraternam
c ,
despicil amiciliain : suis ctiam pcr aoclorlta .
c ivm imperaioriam privabitur.
Q
\
tyui aliena appetii, cl eorutn, qoa* ad tp^iim
.
perlincni, aiuissionl autjicieiur. Si qiri ilaque ex
rpiscopis aul prcsbyieris ad ae irce* foe aficujas ,
. \ poptiium aitrabentes, eique framle ei adulalione
peretiademes sc praccpiore* fju* ei directorea, \ ^ or \
, * .,
lioc e*l, cpiscoposcoiisiilui, et rccedere ab *pincopo, ctii isia paroecia aniea subjecia fuii; et ad , nynodom vocaii, ad raliones redd^ndas de iia, * )
qiiibus propicr Uiam causam accuxaniur, adveirire \
KoUiiil, ui fraleriiain contempiui habentea amlci- , :,
, \
liatu, vt muliiiudini coufldenlea : per aucioritaiein
^, \
imperialem eliam suih privabonlur Ecclealle.
.
CANON LYlll.
KANQN '.
Quod ajieni clerici ab aliii piscopia nullo modo \
t siifcipiaiuur. Epigoniua
- " " rpiicopus dixit : lloc
. *
t mtiHis fynodis conalimtum, miiic liam
* *
adhoc a vesira prudeniia confirmalum eai,
\
beaiiasiuii fralref, ui nullue epitcopua alienum
, ^
4 stbi clerkuiu tendicet, pneter eoiiiciillam

c prioria ejna epwcopi. Refero auiem Julianaro
.
c ingrate iu loi per neai parviiaiem io etini
<
c congexia Dei beneficia se geaaiate, ei tam
\
c lemere ct confldenier versatuiu este, ut qui a
,
f icnera alale a me baptixaius est, propter
\ ,
4 iiiiiham inopiam mibi ab ipso commeni'atus, et
* inuhUannis a menutritus el aucuis, qui, ul
, \
c dm, in ecclesia moa nicdiocriuiis nieae manu
, \
4 baplizaius esi, ct in Mapaliiatiorum pararia
, , , *
t

IN CAN. L Y I I l CONC. CAHTHAG.

210
publice lecior !a< tus e$l, ei duobu* jam
,
iliic legil: euoi, nescio qtionam wem tncdio4 criUlig eontempiu, turripuii ipse Juliaueg, PI
t ,
4 dicil eatu eag* civero loci BaaariUni ad eum
< *
pertiaeniii, eoque preier meatn geulcnilam

ueug eal. Eum eairo diacoaom ordinavit lloc
,
gi Itoet, a vobig decernatar ejugmodl faculiag,
t ,
c beaifggimi fratreg. Sin minug, quod adeo ita . \
< poilong eg| proliibealur, na diclug Juliamix
. ,
4 aliena parlicipei. Numidiug epigcopug dixil :
,
Si non coneulig nec rogata lua digniuia boc
% & , ,
4 fccisga Juliaaum appareal, jiiilicaniiig omoes

id injugla indigneque factuoi egge. Qnare niai
.

ipge Julianiig propriom errorein correxerit, ei

< ;
4 cum gatigfaciione vealro popolo eamdetn clec ,
4 rlcuro, quein augug eat ordiuare, regiituerit,
\ .

coavetiienier ei quod gyuodo congtiiulum eai

aon faciang, et a nobis geparamg, guae pervi , \
< cacia jndicium referrei. Epigooiug epiacopug
t ,
dixil: Qui taUle pater eat, el ipso profectu
4 , >
4 auliquiggitnog, laudabilig vir, fralar ai uoaier
, * , 4 in gacria comuiiniglor Viclor gcneralem liiuc
. peiiiioneni tull in orouibu* cffici.
< ; ; ,
\ ,
,
c
.
BALS. Episcopug ifyigamug paoperem qoeiudam
. ;
adoleaceniulniti, ab epigcopo luliano miasum ,
, C giigcepil, qui erat ex loco Bazarilano dicio, ct
>0 rcgioui ipsius Juliani gubjeclo : el Ipsnm bapiiiavit,
, , eieducavit, ei leclorem ordinavii iu piroeci>
* - Hapalitaoorum, qoae|ai aubaral. Qnla autein
. " duos *jwa creaiiouia anooa eutn rapait Jtilianug, et
, prxler Epigonii ntenlam diacoiHini ordinavii, boc
, ISpigoniug ad gyaodum retulii: el dixii, qaod aba^
: 6 * - quoque synodi decreverunt, wl epigcopua alieniM:i
clericum non adtnitiai pneler Dieniem episcopi,
qoi eum clttricum effecil, acd etiaro boc ipauai
. * * quoque nanc a vobfg couflrmaium esi. Refero ergo
. * ceniemplnoi in nie factum 5 8 4 Jullano, " * roe
- bcmeflcio affectug eai, el qtiatro ul audax ejua incoa * , ptum corrigaiur. Dixil ergo Namidius : Quod gi ie
. , non pertnilttnte fecil hoc iulianus, iiijuglam egl :
, gi proprium errorem non corrigai, ei cleriouot
* , , reaiilual. a nobis aeparabiiur, el ex gua obtlina*
, * lione aau Smptidaniia condeinnaitonero gugcipieU
, Epigonius aulem dixit, quod, qui a?iaie pater esi
, . - ei leaiporig progressa auliquiggimug, Vicior vuli
fovio; *0 banc ikeri generalem pelilionem, acilicel ul boc non
adversug goluir. Juliayum dicalitr, ged communiiar
advergua omueg. qui alienog sibi clericos viudicai. Ac
, - praeseng quidem canon dicitJulianum a fraierniialese, paraiidiim, cl obglinalionig condemnaiionem relatu . rum. Tu auieui lego vicesimum gextum caput primi
- timli praiseinie operig, el canotreg qui in fpgo gunt;
, ra\ prsBcipac aulein canouea synodi in Tmllo. Sciagau ' ' lcm< nmltura gapeagiuiuni cgl iu CoD&iauli, * ^; opolilanonim Ecclesiac synodo, an divini caiiont',
209

21!
TilEOD. BALSAMON
212
qul staluunl non anscipere debera episcopoa alia- .
mm regionum clericos, exandianiar eiiam in
laicos : ot probibealar foriasse Alhyrsa epltcopos ,
aliqoem ordinaro laicunt, qui ait ex region* Sylem- ,
bfi epiacopi, ei ejos canofii pcenisquo aubjeclui )( , aii, ei pro ono ex cjus ovili babealitr. Dicebant \
enim nonnolli, qnod ex prsesenii canone, qui *
dixisie Epigonium sa a iuliano Diiaauin susccpUie , \
laicom ejus dvem, ei eom in ana dioeceai clericuw ,
ordiiiatte disaerit , el ex eo quod boc prseiexlu .
uleretar Julianoa, tum a se juro fuUse ordinalum ,
diaconum, ut qui a soa Baxariianoniin rcgiono
excf saerii, osiendiier; quod aec allerius rtgiouia ,
laieatn poteot epitcoput ordinare pratlar cpixcopi. , \ qoi eam oblinel, senleittiam. Tanqaain enim pro- * bibiia etaat, ab Epigonio faeta ordinaiio ejoa, qui xovov,
ab illo eduealas fuerat, qood eaael ipte alieriaa *
regionie, adjeeii Epigonins, ae Juliani voluntaie
eain acrepUsa, de qno agebaiur, et propterfa nec . *
exisiitnari debere eum ease illiot dtaecetis : et
diKtptabant eum recte a Juliaao fuiase ordinaium * ,
dtaconam, oi qui ex ejus dioacesi easet, ejuaque ,
tivie rcpolareiar, ei nee ad Epigoaium revemis
axatu, niti Julianua eum prius a aea ragiono ,
abalienasaet, axtertiumqae feciaael, el ad fipigo* .
nlom mittatet. bcc quideto bi recte,ut ei mibi
videlur, dicebant. aoura niemoria leua ayno* , ,
dalem decbiralioaem satxHiitimi pairiarcba domini , ^
Miebaella pbilosopborain eammi, qu httc ad , ^
verbtim coaliuei : lleata novembri, die primo, Q
u , , \
itidietioae quarta, prxtidettto aanclisaino domiao . ,
batlo in Alexiac is catecbaroaniis, cnm nagna . ejus eauclilate una assidenlibus xaDciiuimia
aiiiisiiiiboi, Stepbano Camrea Nicolao fipbeai, ,
Micbaelo Heracleaf, ioaane Cyxioi, Loone Atnaiee, \
Sficeu UelUenes, Baailio Neoranare-, Luea Moce- ,
aoram, ioaune Crete, Loiia Adriaaopolis, Constau- \
tiuo Euchaiiorum, Georgio Alanias, Tbfodoro '. ,
lletbymiiat, Joanna Bixyes cl Bomano Apro, pr*- .
icnlibus aiiam Dol ainanlissimis dominicii niagi* , ,
airaiibna : Pairiim lerminot non iransgredi, quoa , , *,
ii piikbro et euin ea qua per esl ditqoisiiione ab , ,
iniiio posueruni; xad DCC ioxsas ncc vallom tran- , , silire, qui extema a anis juribus dividii, decretom , , ,
eaicocletiasiicvfnei lex divina muhia
|| , , \ slatola. Oporiebal ergo boe non ignorara eoa, qui ", xa\
Eccletiis, qcas eila* sunl, ubiquo pratsunt, ei tyno- * ,
dalia decreta leguniqnaconftiintionas ae aervaiuroa
proflteniur, ei dcboni in eie permanere, ei propria * qaidem Jura reiinere, ab alienia autam abatinere. , \ ^.
Sed nescio quanam ralione quidam aaiicMssimi \ ,
anllsiites, 585 Q ' ttnm proximo hanc urbem .
icnperialem aedet episoopalet aortiti suut, diacono- *
ruro el saeerdotutn suis dioaaoaibus non eubjeciorum ,
ordinalionea chra iillaro observaiionem facere
deprebeiisi suni: qui eliam de boc a aanelisaimo *
pairbrcba domiuo Luca decessore noatro admo- , ,
aiU, ei in mandaiia babenica, ui bjec contra ctno- . * !* .
Maafacefedesinerent, exira, inquam, suc r^gionia '^, ! xoi
t

e O T O

11

213
IN CAN. L V I H CONC CARTilAG.
214
limiies ordfnare, ei '. qut ex Aliona r*gion ad
; , veniunl lim libere manug impontre, oblivioiw*
\ pofimi, qu illit anlc faclat eranl, decbratioimm
6* - non ceasavertint u*qne in hodiernnm diem. Quia
, ! \ \ aiitftn nosiraeroediocrilatta noelro pio cbariophy \ - lace renantiatum et, mnlios ex nosira regione
, prapler ejus voluntaiem ad episcopos cl archiepi -. , acopos, qui giinl circumcirca magiiam banc clvi tairm, accedenirs, gacerdoiali imjnere ab cU
, dignoa baberi; deindc rumis reverii ad banc
\ - noalram tvgionem, cnm lilteri* forle fomroendali. - liia ; qnid gibi agendum sit in iis, a noxtra iiilelli - gere mediocrilata poalulavil. Dixit eniiu te non
; parutn dubiiare, ne ipse altenii forte judtciis
\ Q commuatcel. permiilens eog ad eacra admilli, quo*
> - ipse qnoqne non examinavil, de quibus ncc lctties,
* ul ipse mos eo4, astantcs inierrogavli, noc, an
, ' prsefiniloe annoe complevprim, cercior fadue est,
* , \ nec orufti vitaio examinavii, nec fidrs sitti faci*
- \ ffi ex Kcripio eorum leslimonio, qiii illos secundum
. eptrfuitn pepereruiil, eos esse aua profeasione
, ? dignos; idqno cum ta^pe in nonnullia mauifeetc
, advere<*tnr aspectas, qnrd ad annoru.u coroplemctt , \ Uim tuinei, el qui tricesimoa anoos naltis <?es*.
, \ deberet, ab eo tempore longe i l l u m abexxe, ex
^, imperfecfa pro ilaiiira, corporis eonaliiulionr,
, qtia rernilttr, apcrlc tesiarHo, et ex ipsa adbur
barbae rarilaie; cum in aliU qnidero pili millo
- modo apparcanl, in alils ?ero brevis et mulio m i n o r
\
, dicens, eiiam ci orcurreniem dubitationem non
, , eaae iiijn^tam faciis ipsis osfendii, noaira medio , - criiiit, synodtce bodie praesideoli, duoe vel tree,
; qyi boc cranl asptciu f conaikuttone, et ad sacros
, ordinen promoti erant, exbibens; bnuc quiden
^ * , a Dui amantissimo Derci epiecopo; iltoa vero a
* , * Dei ainaiilibu8 epiaropis Pneneii el Ghalcidis : ci
dicens : alioa divi rsis sic ordinalos bic <*8e et
: versari, el velle uli sacerdoice xacra cclobrare.
, Hanc ergo religiosiasirai noatri chartopbylacis
- qu:rsilu dignam propoeilioncm noslra mediocriias
, , - baud iiieolnlain reliiiquere volens , rommuuiier
, - considerantluro divina3 el aacre, qu bic agii,
: \ , fraten.iiaii permisil Ergo el de propoaito djice
ptare Tolentee, priue dlsrernalur peiivimus,
*
. , qiiseiiani sunl aniistiium qtii abique sunl commtinia
.' mitnia, el quae specialia, ld esl, qiiTnam ejusdcm
regiouie episcopl peragere non proliibenlur in iis,
, ?6 , (- qui ad illoe undecunqite accediinl, cl qua^uatu
e\ira suae dioicesis lerminoa facere piobibenlur.
qnoiiiam de ea re sentenliam ferre cupicntes iuve '. , iiiiiMi8, eoe qnidem qui niysieriis non sunl itiiliali,
\ fi<!i rationcm dorcre ei cafechizare, deinde ei sic
$ . ' \ eiiam illuminadone dignari; quin eldivina el vl,' ^ , viilia mysieria fldclibus, ex quacunque landem
, n^ioue imperlire, oQlcium essc; hoc communc
\ , - esse judicaTimua ii< qui ex propria regionc acce
, - diinl, ci iis etiani qui ex alteua regione vcniunl :
mautib autciii.imponerc et snoros ordincs confcrtc,
!\
C

*t&

THIDD. BALSAMON

flf

ih qmi aaiaqayjqae ,., aed tttlis, qai ^ ^ ^ ' vA wtttV

avjri q t i i ilosrcaU, oaievioae aaitaiiti cjfttme c t t - 6 n p c > t . t p \ ^toaa c t i ; ioier ooa eoafasJo t^Uioaoe varaa- , ^ *;
l a r a qaibaa et ord* * pacia btmam alHs qvoqat *\ f t l ' \ certa debe* rrgeb irodl. Q*ooJam crgo b x x qaav , Cwatfiv
atta sle imftalmm*, eaa qaidtfti, qi aate faaraat, (|* ^*
aaare, et tte^doolta aaaaara
tlvat,
Jata obieraal ialratare, et ?el eao, qrri
erdiaaraot, M f rcpiiotilK fobjicere, ? d eos qai ardi, \
M U *al, ttceriotali aadara dJgafealev aarere ; UparTxvK *aaiwoet iobataaaaiii n\*tiu%nr\mm* : aedao* aoa
cv >, *
aapltot ferre, qi in itoatrava pt^rWicJaaa lam a
apvuptl , fva
ralioae alieea foeeraat et q*a prtmt faiatm faeU ,
sant, faxmaat lrt^emiuerf aalaai qmoi fattjrvai (
aat corrigettdo lolaai reddeft, mw*d aoaia tpaia- xavoviCtoAau *
9

caoferat, ccaoaimat, E l dtiaeepa ^ ^ ^ , '* p r o n a o l i a n t u , qtrit Jelaeoaa ex iaitiaiif

/, ArcvfSoai
ooVal ambiiiibfii, nee ex tdi^rietirMt, tiva ex ^ , tfxt ROtira titu tWe ex aliena tyaodo, axoai tacroa
ptaatp xafvxooaUcv,
f d l o e a conlereoita impaiiere alicai aomai, qal
^ .
a a a t aajst i m p e r a l a r i s et t a a g M eiviuiia d i t t e e
Ua ote a l l o M r r a t o r a m loea ei frada eot cUfaoa
)Hdkar?; i t a sclai a a a f t q a i q a a soa, e l ila vel Mitia t i i eotiteaias : e p i a c o p i l i a n a l e m j a r a qoas ad
II
aUaa p a r t i a e D t a * lefMicieniar ei e * a i n o coultm * *
art ftlm l a v a d a L Cam debeat seira i i q u i a a o b i a , .
nc c a a o a i c a eottftluiu ttiermara c t a e g i i f e r e aaai *
Itierinl, c i q a i ad eoi a c r e d a n l , et taeardcHlo digai TOOSC ^****
a b i t i i t i n l ; q u o d qoldom, q u i pnttor c a o o a e t
tfu ^, :
f

ardloati $aat bie nallnm na>ai laoerdauto cier- Q , rt' ^ ' aad
"
' lifia rtfioaiiioa
'
^^^^^
febant,
ia
eeare aacra eelabrtbani, fn quiboa eriam taeanhiii QDctioRoai , >aeceperanl: qoi aatem ordinttenrat, ex qaacoa-
c]u tiol tytiodo, non celabraBduraia aaerornai , ' tllivai ,
pcsne aram daioceps obnoiii, ai qoi nec poat . prinam vel aaoindain adroonittooem (prlaiam aa-
lein dicimns eam, qaas a aanctiaalma pairiareba . noHiro pncdeeeatore domino Laca tynorfaliier da , ro facta aat, acriplam danuDiiationeni) ab ea * ,
ttfiione, canonibaa repugnanio aejangi vola^rinu , xal UpoiavvT^ ,
tyiotirca eiiam cautuin atl baoe amiui ai dari , , Upaleclaralionem. 8egrgaiiotiit auiam posnatn ai im- , '
puaiiiiot, qai priuiua baa noa canonieaa ardioaito- ,
nes racieniium, Iwc a nobit deflniu cognoveril: ( * iilii ta aliain Inilimia anliaihtbiit Iradiderit, , ,
qii dacreia auni \\% qui igaorant, noia feceril. ,
Qw qublem in ouiiHbiia reglonibua qwa aonl aab (
annriiaaiuiia tib que ecclesiit,
niotropoJibn^
acliicpiacop^libus cH epiiropaiibnt, viut soant
orlietiltir, ei iiumutabiiia pcnnaoebaau Et neme cfTiim, qni dcinceps *anl sacraudi, ad aliuin an- ,
tiaiiiem ulira regionein aceedet, ai ab ilbiMcerdo- .

tali uneiiona digitut judicabkur. Ablilnc anim
abttoxii eiuui uirlqiit, lam qui ordtnaiiir aacerdoa, quain qul urdinaTii ettm antitlt?a, qtue da hia *
}am prius synodatiur tUiaimui. Na auiaai ait * praticxtua, Uqna aaiia alcgaaa, lia qui Dolunt hie ,
ordioari, ad ra!igio#uin noairum cbariopbylaecm . "
at%edeutlbu, quudroa[oieuiforta subcaai bnorii- , "
9

1 CAtf. LVIII CONC. CARTHAO

21S
, , tionetu, qttam ulini tlari fuerii coneaehldo; I
tt , xa\ quoqae rei nuftlra mcdiocrilate hodie provituin
, \ ett. Caniiim csi enhn, ne auiiqua in iis connoeludo
* , transUiaiur : aed illa ao'a drittur epiecopi ininl * tiris cl religioaiosimo pro tempore chartophylaci,
. * \ quae ab , qui urdiuaniur, jaro olim dari conaae, \ ?ere.
'.; . "
a&l, , ; ; , ; , ; ; ,
,
, .
. ; , . Ciim mtrittt syuodi eiatueninf, ne cui, q o a m episcopo alteimm <-hricum, ab*que illiii, 11
quo in clerum leclus est, eptsropi facullate, mlmiu
, \ , . tere l i r e a l ; tnm vero M*ni, inqnit, i l e r r e i i i m
1) , vobUquoqnr, fratrcs, in bac tynodo conlirmeiur :
\ , ", liis U m e n sprelis, ac e o r a t n , quibo* a me plurini *
; , * , - o r n a t o a eal, betieflcinriiin iuuuemor Jnliaiiti* ,
' , lenwre pcr impudeuriain vldtlicei, botniiient a
, b.>|>l'zalnm, q u e m ad roc ob i m i l i a m iuopiam, bnc
, * , eal, vel remm necessariaruiii copia deslitututv, vel
, . ad me clericorura penuria laboraalein, ip*e allf * , ' * garai, q i i e i n ego deniqtte ipae leciorem fe(i, arri, , p t i h , ac diaconnm consecravtl. An hoe Igiiur fieri
. tic^ai, vos ipsi decernile . Si vcro non licei, faciniiA
, > - aden Indignum aiqtie hnpiideits prolilbaio, ne pcr
t

~ " ' " " 1

" - w

, vo*Juliano buic alienia comiiiuiiicare conceasum sii.

, . ' 587 <1 quidatn duoluta modia intciligi poleat;
, YCI na allcnos sibi clericua arrogel ac uaarpel; vel
, , ne Mbulliauliis epiacopisad eoiumunionem ad.mil , lalur. Ad ho<- vcro lla Numldius respondri: Si, le
, b a u d periuiuenle, iulianua id fecit, iniqnns eai, ac
, , i nrinus errorein correxorii, derirmnqiie resii * , laerit, quippe qui conira ea, qme a syuottor decri*ln>
: unt, faciat, boe eat, synodicas consihmioiies violet
, . ac everlat, aepsrabiiur a nobis, hoc cai, aogrga *) ttoiie aul deposiiionc pauiciiir, suxqiie pcrficaoiuv
, , , hoc est, Impudenli ae periinacia? poeim persolvet^
, Epigonius ?ero ita ceuauii: llic vir, ail, aenfcinli
, - paier ac progre88ione, selalt* vtdclioet, aniiqiw$si, 0 mus, lme geiiore poslulaiom e*t ad on.ne
?, ;,
periinare ee velKs demiHistrat, nt scdicT i
.
olnin iuliaiium, sed eomir.iiuilcr in oinnes, qui
alienoa clericos ad se irascriiH, taiioiietn tinne
promnlgaiiiin esse inudUganiite.
12. '* ARI&T. tEpigomi le torem cirm lnlianns (Hacomiii
t , ^ < ordinavent, nisi polesialeiu ab co acrrpiai
t ,
cxliibucril, poeuas auae cuniiiniacia; angcbit. t
. >
,
omiribns fere syuodfe boc de< rettnn esi, iitrt - liirn cpiseopuin aliemtui cliMrcum reripere, pija?ier
, , prnprii epU opi seitteiriiam, ci oum tviii vendicare
. fttitiiuque facere. Idcirco iiai|uc el epiacopus hir

Juliattiis euni Epigonii episropi recfpissei clerfeuiiv
, ^, qui fuil, eutnqiie di.tco.uim ordinanscl, ii>
; , : uiaiiJuiis liabcl cuut Ec Itjaier, in qua auie^ ti> tW|0

119
TIIEOD. BALSAMON
2W
rom eooplalus fuh, itorum refttitaere; nisi aegre- ,
gattis este copiai, jaxia vicesiiuuiti tyno li Cbal- c( , x i t i tlxocodonensia canonem; utpote qni eanonibas adver- ,
setur, el propriae adhoreal voluntaii. Al dectinua ^ vo: * \
aepiimus sexlae in Trullo eynodi canon eum, qtii .
alienutn recipil clericum, illumqae ordinat, depoui
, \ ,
]ubet, una cum eo qui ordinaitia fuii.
/
m.
CANON LIX.
c UlCarthaginis ppiscopo lireat,nndev<>lii, clcncam
c , . 4 orclinare. Anrelius episroput dixit: Sermonetn
c
? * , ,
nieiiin audiie, fralres. Saepe evenit, ut eccle siafttici, qui indigenl, diaconos vel preaby*

leroa vel epieropos a me petani : *go laiitett,
mcinor eonim qtias conslitula sunl, illa srquor, g * \
,
nl coiiTffiiam epUcopttm clerici, qnl petittir,
,
et ea illi ostendattt, qnoil qni tunt cujusvia
,
Eccleaia?, ejua clericuro po^ttil;ml. Ecce autem
.
in pnesenlta non conlra<liciinC : ne autetn
*
(KMea coniingat, boc est, tie mihi adver , *
senlnr, qui in boc tiegotio a me pelunltir cle
rici (quia tcitit nie muliarum ecilesiarotn et
* (
ordinaiionnm ciiram genere) qut ftirunquo con Mcerdoium convenero, cum duobns vel tribus
) <
teslibiit noitri coiiclericaius, si non hnpius ol

iitdtT/oiut invenlus fwerfi, cqutiro eat fesiratn
;, ,
dileciionem judicare qutd facere oporteal. Ego
c ,
enim, ut scilis, frairee, Dei permiaau ir.iillarum
c . , :, ,
eccle?iarum enram gero. Numidiua epitcoptia
dixi!: IKrc tcmper fuit buic tlirono auclnritas, C
< . *\
ot nnde vellei. et de quocunqne nomine adc
,
nionila fuciit. conveiitetifer iiiiiusciijti*qtie Ecc ,
< ctosia? dosidertA orditiet episropnm. Epigonius
c 4 epitcopiis dixil : Bona lua voluniaa moderaiur
. potetlalem: minut eniin atidea, quam potea,
c * In PO quod teipsnni omnibua, frater, bonum
c , ,
el bniiianutn oslendas. Nain boc quoque in
\
loo jmlicio siluin csl, ul uniiiscojusquo epi .
ecopi person im corrigas: iilqti* in primo et
c , solo congrcasu, si intelligag in biijns esso ca * \ *
tbedra potettaie ptinire; qiioniaiti Ipsn neceese
c , *
habeas onuies ecdcaius fulrire. Uade noa libi

factiliaiem non damtis, aed ea tua volnnlaie
c
obsignamus, ut semper liceat ea obtinere qoas
velis, el promovere qui pra*sint ecclesiie, el D < . " ; , *
c ,
reliquos 5 8 8 < quaenintiir., unde ttlins
, \ esse pi>r<q>i'xnris. Posluinclianns episcopua
, \
dixi : De nde ai qnia unuin eumqne aolum
;, . 11preslyi rum babeat, ntiin debel cliaro ipao
c * ,
IIIIIIS ab eo auTerri? Aureliua epiceoput dixil :
,
Itei permissioiii poiesl unus epiacoptis mulios
c ;
prcsbyteros ordinare : presbyler atitein apius

episcopalui diffkttlter invenilur. Quare si qtiis

inventug fuerit uoiim eolum babens presby
lerum, eumque aptnm episcopauii, ipstim quo .
qoeunum debei daro ad ordinalionem.
,
< siaineiianos cpiscopus dixil : Ergo si- alitie
,
< episcoptia babeat clericorum mtdtiludiiiem,
2 : .
iu\l\\ debcf alia niulittudo roiivniirc. Anrrlius
t

ui

SC. CARTIIAC.
ATJ
CAN. u x
c ; ,
episcoptis dixit: Scilicet quomodo fn alii Ec*
* , to
cfesia tfubvenisli, compolletur cl qui plureff
t .
t babei clericos, ex ipsis ad ordinaiioaem tibi
.
c soppediure. >
c , \
.
. "
BALS. Qtila n sancti3 P^fribus dcorelnm eei, ft
in proximo canone, et in alii*, uori licere episcopo
* ; clericum ex alta dioecesi accipere eine voluniaio
) , jpsiue epiecopi, dixii Aureliiis ad fralernilatoui
6 synodi, qood sappe cum ecclestastici, qni sunl ex
alia regione mihi subjecta, a me diaconos vcl pro , sbyieros vel episcopos ex aliena regione pelivhi , eeut, cum eis idotieorum homiuuin magua eesei
, iuopia, voloi hoc facere : seJ canouicaruin Coii siimiionura niemor, quae staluuol esse aufe randos clerico* prater epiecnponim volunlatem,
et io altaui regionem iradendos, serutus sum ea,
, , qtue sic coostiuila sunt, el eum clerici qui qtuert , baiur episcopo dc ea re commatiicavi. El nwic
. quidem nemiucm inveni coniradicenlem : vereor
aulem ne quie in posierum mibi retUtai eptscopits,
, et eanone ulatur. IIoc aiilcm facio, non (anquam
. ' canonicis decrciii repugnaua, aed quia, ot vos
-.^ . (., ' qnoque scitig, multaroin milii Ecclesiarum cura in, ctimUii. Si ergo in idoneoriim bontimtm inopi*
.. , conslkutii*, exalia regione clcrictim pelivero, el non
, ; , fuero exaitdiiu*, ti iutle ad episcopum, qui babn
,
laletn clericum cmn doobus vel ttibue lesttbtis ex
-. jiosiro conclcricam seu coepiftcopU, accedcre c - actusfuero, ulqui a nie qna?rilur clericua ivci, , * - piaiiir, si non expiandus inveniatur, id eat dignus,
* , ei quovis crimine superior : porro ille ne eic qui , \ dem suum clericutn mihi dare persuadeiur, siaittittr
; , \ ; quid mibi sii iaciendtim. Rcspondit Uaque Nnmt , dius quod Caribagtniensium calbedra a nmllt* autc
. * : saeculis babel poieslatem recfpiendi clericiim ex.
qua velit ecclebia, el eum ordinandi convenienlf
* pojMili desiderio, qtii etim ii gradom eeu intiomeir
, elegii.quod ei oblalmii et. Epigonius vero dixil
, Aurelio : Eiiamsi boc luo arbitraiu facere poics.
\ . *0 aed boua tua volttiitas te moderate qnodamiuodo
, cogil iua uii poicstate. Judieaa enim ab oflendicittu*
, aUeutiin e&se fralrea luos benefbiig demereri,
. non propria aucioriiate, sed cuin illoruin >oluniaie
clericos eorum recipere. Si ergo per primum so
, \ , tuinqtie congressum, seu testiinoniiim, episcopi, ar
. quo pelilur clericus, conscieiuia subjrcla rueril
, boc ast, clericum dederit, bfiie est : sm nunos^
, tuere ibronuai luuin per poteeiaiein qnae illi jam
, inuliis anie sxculis adest, scilicei accipe clericum,
; , * , vel ejtis nolenie episcopo. Necesse enim babrs
*> ; omnee ccrlfsiag canonice stabilire. Ne qui autem
, >, eo oJfeiidereufur, uipoie boc de novo permitienie,
. gnbjiiNxil: Uoc jus non i" i nonc datnm esi a
; nobis, sed libi quidem prius aderat, verum a nobi*
. * , obsignatur, boc est, couflrmatur. Uia autem aic
-.; , > diecrelU cl di*liuctis d xil Poitumctiauus : Si
1

3
THEQD. BALSAHON
4
qtjit autem episcoput bat*al unuin cl<ricam, it 6 *, * , **
qvOi|u^ eo ^ufcrolurT Ad boc aulem rcspoadit , '
Aurelitta qnod pretbyierorum qtiidem ordinaiio . ,
5 8 8 facilieeat. liulii enim ad boc apii iovenicutur ci ordinabuaiur ex pernii*io teu bona - , \ * ;
ttl% Epitcoporum aulem proinotio difficilin ett et ne- , *
cmaria. Dorendi eniin faniliaiepncditiiin aolerlis- . que iugenii
oporlef epitcopum : qitod difficile iuvenilur. Quare si apad aliquem eptoopum fueril , , * .
inveutus lalia ta<crdos, ctiun 't unus toltift etl
apud ipsum , ipse quoque aufirettir, ci ad episco- .
patus dignitalem protebeiftr ; iieirtpe coro alios or- , . ,
dinaresacerdolessit ei faciu facHe, qni eju* loco ,
lint el aacra celcbrenl. IMnde intnlil alius epitco * ,
pus. Deinccps ti quit aliua babel cleriros , j , ;
det non bahemi. Aurelius quoque ipsedixit ad boc : , ;
Quemadroodtim tn, qni bahei clericum, cogerit ; * ,
dareipauin ad ordinaiioDam epi*copl, ita et qui . ! ;
habel ptureacotiiptllciur, id esl.cogeiur vel invitua ,
dare libi ununi ex ipai. Ilac cnin deceroai canon, , {. \
Inlerrogaverii qoiapiam, cum Conaunlfoopoli con- , " *
cessum sit a Juaiiiiiani Novella 5 , icu a cap. 2 ,
ib. 2 lib. tu Dasil. qtiod exira quoqito cap. 26 \ ,
primi ih. praesemis operia potuim-is, alieoos clerl- \ ,
C4if siiie prafjudiiio autcipi; aimililer et arcbie.pl- . ,
acopo prim Jittiioiantc teu Bnlgariae a Jastiniaiii ,
Novella 153 quae tita e*t In rap. ! tii. lib. Ba- ' ,
atl. quae a nobi* posil ctl in cap. , liluli i pra> ' ? . , \
aetvia oparift. antiquae Rou>at at Cartbagiitinia Ec- * . ' .
0

cletias jura concetaa tunt; prsierea aotem el ar- C af * , ibiepiscopo nov Jusliuianopolis , gru Cyprl , data * sonl per canoiiem 39 synoli in TruMo privilfgio
Consiaminop. Eccleii* : cogenlor ei ii cuin scien- * tia 'piftcoportim clericoi habentium iptos n i K i p o r e , . ' :.
qtKmadmodum Canbaginiensein quoqu epitcopum , * \
facero cauium eal, an non ? Soluiio. Quidatti dixe- ' . '
iQiit, qnod qiioiiiam iudulincle pertniaiuin ett ;
alieiios clericoa tuscipere non cogemur primam *
daiiimiare, aicnl praBtanti canone Canbagiui*naem -, ,
tpitcopttin faeere oportere consliumim eat. H\\\i '
aniein videtur delicre bvc prima capita, quemad-
modum pratsenli canone cotiilnctiir, atieitos clericoa * *
atifcrre, siniiliter acGarlliaginieiisiaepiscopus: luro ; ; , *
quia boc t$i ab omiii off<:niione alienum ei fralcr
tium, luin eiiaiu quod pratdicia Jtislinlani Novella * , ; / 132 ittendonem facietis eiiam Just niaiijc Carlbagi* ,
nis Ecclesi*. qua* esi in Africa, quod ad cpiscopale ,
jns atiinei, eas exaeqnai. Cum auiom presena ca- ,
; .
DOII doccrnal, ui qui bal>el ctericorum mulliiudinem,
\ .:
cngaiur dare ci qui aon babel; cogelur eliain, vcrbi
f ratia, CoiKlaiilittopoliiaiius opiscopua darc vel iu-
\ini-, posi denunlialionem, llerarleac, vcrbi gratia ,
episco o, suum ctcricuiit, m ciim sarerdotein , vet *
O.aconum, vel episcopmn ordinel? Suluiio. Non ,
puio. Iloc cnim concesso, fiei ouuiiiiin episcoporunt '
' xa?qnaiio, qnod ad boi*. capul atiinel : et ad nibi
Itiai redibil prWilegiiim ^piscopo Carlhagiuiensi c! ;
rrli |ii:s datum. Dcbcmug crgo dicerc qnod cpiscopi , qili *C:il J't'ivilc-i.il', IIUII yulutll III ('ptSO>pO$ , 5Cd ; : '
D

515
1 CA^i. L I X COXC. CAHTHAG.
**6
, etiam in prcabyler;* el diaconos alienos dericos
ordinaveriut, prasenti canoneoonlineliir : rcliqtii

, ' auien; cpiscopi ab ipsis non pelent, uec cterirot
, *, , ; . aliter siiscipittnt; nisi episcopiim ordinaro ipsis
. opus fuerii. IIoc enim vel es prassenli canone pro batur, qui dicit, non es%t tdeo necesaarlam aacer \ dolum et diaconorum ordiiiatioinm , *ictil episoo . * porum : et propterea vel uiium auferri, ct in epi copum proinoveri. Si iutem clericos, qoi ad epl , \ scop.de n diguilatem evocatur , ab Eccleaia, verbi
, , graiia, Cotisuniinopoliiana, eleciionero non admii * lul , cogetur patriarcbi secundum prvseulem
, &tno*ieni admilli ? Solutio. Nequaqtiain. Neqiie
; , - 4nim cogeiur quisplam vel Inviltis fferi antisie*.
. Hie ergo caiion est accipiendns de oo, qni elec us
\ , est, et epiacopaiura quideui suscipiu *ed el non
\ pernriuhur.
, *
. . ,
, , ,
; #. . ; \
; \
.
ZQNAP, ; ;
5 9 0 . Cum svperiori mone, ne eui . - quam episcopo liceai alterius opiscopi clericum
, , - silri vindicare, ordinibusque insigiihre derreiuio
, " ait; in hanc aenteniiam tnox Aorvlius sennonem
. , babuit, viilolicei, miiliarum sibi Eccleaiarutn curani
, ease commisaam. Saepe vero, inquii, ad nie con . . fluunt, episcopoin aul presbyicram aut tliaconiim ,
, \ modo hun", modo illum, sibi dari poelulantes. Cuui
, , , tero ba?c decreia noverim, pareo, < foriqueqal a
, me posciitir, epiacopiim atleo, eiqtte clericum
, , - ab hnjus icilicel EcclesiaB conveuiii effligilad t i , * gniflco, boc cit, indico, ac cerliorein lota de re fa , cio. Alquehactenus qnidem, iiiquh,baud r-pignanl.
; el clericos su< s non inviti iradunu Ne qui vero in
, , poslcrum forte refrageiilur aul obstent, quominus
expclitus aliquis ad episcopalum aliunife l i clero
, gradum eligatur; si episcoputn qiienipiatn ego con, ; , vncro, duobus pralerea aut iribua cx noalro nu, , ; mero , episcoporom yidelicet, adbibilis , isqae im * 6 pius, hoc est, morigrrus ac perlioax fu rilinvenlui,
. D quid mibl tunc facietidtim piiteiis voa ipti staiuile.
, Quae quidem quamvis ciiui Terborum signiilcaiione
{/ ; miiios cOiiveniant, scntenlia tameti bujui loci,
, aique orationis conlexius, aliain expllraUoncm nou
* * adiniltii. Ac Nuiuidiut quidein , Aurel.i ibrono jani
- oliin id prrogaii?ae concessum fuisae lestatus,
. ul cx quacunque provincia qnos voluiasel ordinibiis
, insigniret, id ei concesMt, ut clericos, iiitdecunque
. " , , colltbiiuin cael, ad se vocaios ordintrel. Ad qu
lum Epigonius, Bonilas, inqnit, lua teinperal poie\ * elatem. Audcs namque mintia quam licoat, dum te
, omnibua probtim ac bumantim ostfndie. Qtiod
, auiem dicit, ejusmodi esi: Cum tibi quidetn, alieni
. clericis ad tc iraducli conferre ordines omniuu
* lireal, quanndam tamen in USII aticloriiatis nmlo . ralioneiu bumanilas requirit, ut non rro poiesuto

227
TIIKOD. BALSAMuN
223
it itnporio, ted cum episcop; quoqnc sui fatult.ue ,piait . *
Itriri auierantuMu-oinmbus namqae beuigiduu*ui ,
el bninaniuiem osiendere miitutqniddaai ett, quaai :, .'.
\ ', :
pro imperio ac poietuie clericos abdocerc. lcJ enim
in luo judicio po*ilain eei, 111 uniusciijMftqiie cpi- * ,
scopi perionae medtcinam faeia, boc esl, tibi quo- -., $
que boc proposilum etl, ul episoopoc onines btuua- , ; < ,
niiale demulceas. In priino auiem tl coiigrewu \ ,
si jus butc calbedras indicandum eise pertpexeris, :,,
boc eai, ubi primum temel convcnlo episcopo cett- * silium de ejua clcrico abducendo, alqne ad ordinea * .
promoveudo, coinmunicaris, si ao ille ininus obse- > * ,
queiitem pracbueril j u s buic calhedrae dalnm, cle-
ricosunde velit suitteud*, iisquo ordinet couferetidi, ,
ipae vitidicabia. Deinde Tero, ne ciijiuquam offen- ^ OJX . ,
ionem subiret, quasi elcrtcos ab epiacopo auo vel * , abducendi iniiiaadiqtie facullaiem ipae cou- : , '
cedercl : Non hanc, iiupiit, ipsi libi largjmur facnl- ; ^, \
Utem, eed antea iradiiam confirmamus, illud vide- , .
licet tuo arbiirio relinqtieiues, ut ncquaquam alio- ;
iioa clericos pro Imperio et poleslate, aed re priue \ , * ,
eoiti ipsoriini epUcopit conimuiiicala, tittdtcet atque ,
abducaa. Cum jam consliluluiii esael, licere Aorelio ;
atienos clericoi assumere eisqtie ordiuos tonferre , , ;
rogavit quidain : Qoid ai unum lantum sacerdoietn e.pitcopua babueril, nutn co quoque privabiiur t , , ,
Proposiue tero inierrogatioiii Aurelius ita ivsponiii: ,
Posse ab uno eptacopo , Deo danic, iMiling acer- ,
doles creari; boc nimirum significans : Quamvis ; magna til sacerdotii dignilas, omneiiique buiuauain Q * *
nobiliialem ac potestaiem aacerdoiea creandi facot-
lassuperet, lamen Deo permiiteiiie poase ab uno , ,
cpiscopo oiultos kacerdoles conotitui : al vero bo- ,
miaero epiacopali inuneri gercndo opportunum iaa \
vcoire perquaiii difficile est. Oporlct eniio epiaco- , \ ,
pum, ex divi Pjuli teiiieuiia, pr.Tter CPlera , nni- , ^ \
plecti eum, qiii aecuiidum doctrinam t*l, fldelein ' , \
sennonem, nl poaail eibortari aaua dociritia, eos .
qni coiitradtconl argnere; lutu ejusmodi esse, q>i
Ecclcgi* praicssc iioril, boc eat, luin fidelinm curas . >,
euscipiend* 5 S 1 acgerendx, tinu Ectleeia nego- ; ,
prudculer ac proaibilrio divina? "/olunlatU ad- ,
iuiiiUiraudia sil idoneus. Ilaec vero uon OIIHIU pari- . :
ler eiiain a aacerdoilbua exigaiiinr. Ergo ti quis ,
sacerdot ad episcopaie munus obeundum idoneu .
reperiatur, vel alium oetninem ipaius episcoput ^ , , babeal,ouin nibUouiinus eligi consecrariquo neeesse \
fuerit. Deindealius quidam iniulil: Si quU aliuadc- , \
iiiceps imilloeelericof babuerit, dei babcnti. , : .
Ad quem Aurelius : Quemadmodum, aii, iu clcricum, qui apnd le eat, ad episcopoto munna neceasaro
iransmiui: iuiet cui plurea fuerim, ui.um aliquera libi ex illis aeponiTe compelleiur, boc eti, voleoa
nolensque cogetur.
AiUST. Cariliagims prxndi liceal,quoscanqtje vo- 1.
t lit, eligcre praCcieudos Ecclesis : etiamsi
, iiiiniD laniummodo presbyicrum pnrsioVtnlia
, < dignum quispiam babcat. Uniia eniin cpiecopu*
< ..
|>olerii routloa ordinare presbyteros. Qai vero
.
< episcopaiui sit idoucus ditlicultcr inveniiur.
< \ ;. >
lixc syuodus, cuiii proviucialis fuit, non oenuue' , , ,
D

129
IN CAN. L X COX. CARTHAG.
230
. uica quvdaiu delace Carlbagiae oblinere de< eriiit.
; , ; iNam Aurelius epiecopns Cartbagitiiensia canones se, \ queus, ei praeler cpiscoji leatentiaiii clertciiui iiliu*
, - auferre ei in alia civitate eum iu clerum eligere aui
, episcopora crearo nolena : aed meiuens itaiim, iie
' aliqui episcoportim ipsi eubjacuntiam, non pcrsua \ deanlur aliquos e clerici auift darv, ul in ala civi; late presbyieria ei diaconis indig^nta in cJericoruiii
, - Dumerum recenaeamur, aoi, ei eo jadiceiiiur di^n ,
, * \ ad epscopaleai graduiu protuoveanlur, boc eyoodo
\ conimunicavii; el ea suffragio suo decrevii, Car * , ibaginis praeaidi licere, quia oniuis ecclesiarum,
quas ibi tunt, oi coinmiuiiar cura, quoscunquc
, ; ' episcoporum ipsi subjeciortim dericos ad ercleaia , rum praBaideniiara hivenerii aptos, ees deligert.
* \ Licet vero ei inulloa quispiam non habeat preby , ' , leros, aed unum et solutn, ei eum episropatui ido , neutn jodicel, baud dubie euiu consliiucre : quia
* difficila etl quetnpiam epiacopalui iuvenire apium;
* \ ei poasibile eat episcopum mulios preabyteros
ordtnare
.
CAXON L X .
2*.
< 4 Ui epiacopi qnl in parcBciis ordinaotur, nullam
; .
fibi diOBceiifftr viodiceut. Hottoralus eH Urbanus
.; : *
episeopi dixerunt: Aadivimas defloiluin, ne
, 4 paraicia digneniur episcopos aceipere, nbi ex
c . (29), conaeogo ejus, a quo cousfiluiac sunl. In noslra
aoiam regioaa, ex permisaiotie ejns qui ab initio
, ' .
dioaceaes obiinei epiacopi, quidam in th lcm
,
, Q parociia ordinati cpiseopi, adliae etiam alias
aibi vlndicanl. Hoe vestri Jndtcii charilaie el
prohiberi ei doincaps ubwii debeu Epfgoiilo
.
epiicopiii dixit: Uuicuiqne api>copo, qood de*
, \
cei, senralnin e*t, ex unaqaaque paroeciarum
c .
f pocaeaaione niliil decerpatur ad propriom epi4 *
f scopuin habetjdum, nisi tx conscmu ejus qni
,
babet poleaiatem. Sin anlem ille concessrril,

4 ni ipsa pertuiasx dioeccaia proprium babeai
c ,
< fpiacopiim, U qui promoluf o*t ad alias dioe .
i ceaes nianum non exteodat; quoniam nna ex
y ,
muUorum corpore ablaia, rel tola digna ba ,
i bita eal, qu proprii epitcopatus honorem ac4
i ciperet. Aurelius episcopus dixit: Non dubiio

c veatrtjro oinBiuro dlleciioni placere, ul epieco
; . * 4 put, qoi ex priorla epiacopi in dioaceti por missione proinotua est, enm solutn populum
,
v

Guill. Beveregii nota.

(29) "ha
.

al xapotxioi

Iu laiina boroin i-aiioiHim (ulieciioue

legiiar : C/l diactte$ non mertantitr episcoptn accl

ftre; ubi oba*rvare licel, ul Gra?cua interprc*
diaxe*4$ ptr venii; rerte ouidein.
Kiiatnai eaim , in noiilia iinperii juxta
ac Ecclesia?, plurituuui ptoviiiciarum colleciiooeua
proprta signsfloet : boc lauieu iu loco, ei ubique
fera per canonea hosce Africanos, vox dicecaU
pro aingolari uniua*taalum cpiacopatua lerrilorio
asurpaiur; quaiu Gnei vocanl, sive
ptraviam ; qiiam /iiccm Dionysius Ksiguus in sua
canonttin veratone coinwrvavji. Aiii parochiam
auie scribunl : qna antiquitiia, aliior aique hoiie

epiacopatiis lerritorium denolaluin fuil, sive dtosnl bodie vocamua, juxta Ecckaia) Airicanan
uautn. Graftci autem scripiorea, et nonnulli e.iaui
e Laiiuis, perpeiuuiu obaervant discriiueii inler
, , . Nam
pluressub te sive proviiuias comprebeudit; unaquxque eliam ex pluribua parocciiscoastai; et paroeciai singulos pluriiuos gibi
ubjcctoa b&buerunl vicos, quibus cpibcopus paroecis pradfeciua esl. Adeo ul pairiarchje
, melropoliiani , et singiili
episcopi curam oinucm alque aa!Ikiittdincm gesserini.
e$ti$ ;

831
THEOD. BALSAMON
231
obtineat, a<) qticm fucrai ordinaius. Quoiiiam t ergo oir.nia ess tractaia exisliaio, si omnia
# ralioni veslrsB coitgruanl, ca veatra aeolttii*
c ,
comfirmaie. Ointtea episcopi diierunl; Nobii
.
lOiimibus h.ixj placuerunt, et uottra tubacric , "
c ptione confirniamui. E l -wbacriptcnint, 5 9 2
. ]| ?
Aureliut Ecclesiac Cartbaginienait epiacopua
. ; \
c pnesenti decreio cousensi,, el leclo tubacripti:
,
< simililer et reliqd episcopi subftcripaernni.
. \ , *
c \ >
BALS. aliquas, ut m veriftimilt, pnrtsciat.
, , qua non babebam anlistiiea, elecli suni apiscopi
;,
voliiuiato epi*oporum qui eas babebanl: uipoie ,
qua eMenl foriasae populosa, el proprio epitcopo , \ ,
opua halxreiii. Sed cu.n i i , qoi ad eat ordinali *
fiueraoi, bu, quse illis obiigeraui, non conleitli \ ,
esseni, acd ciiam aliena eibi Jura vindicarenr, , "
dixeruni Honoralus ol Urbanua epitcopi , quod ,
qoouiaro cauium esl epUcopot non alher in paroe- ,
c ia eligi, nisi volunule eoruin, qui illas babttit ab ,
iniiio, hoc quoque iia factiim eti in rcgione tpso- "
rum. Quia aulem, qui auul ordinati, alias quoqne partvjcias aua sponle aibi vindicaiil, debenl ea qui- , dem, quas improbe \indicarunl, corrigi: qus autem *
uon canonice tfim vlitdicaturi, problberi. Ad baec . ' 6
crgo Epigouiua dixil qnod a di?iuia canonibu* unU

cuique epitcopo paroacianitii rtglone* liimiesqua
, allribuii aunl et ex ipsarum paro&ciarutn posaei, ,
ftiono nibil poieal decerpi *u auferri ab aliquo. _ .
.
&

c,,,,^
\ . . . . ..^. .... .
....

Sed nec ipti patucix babiuiores pounnt sibi aua
**
aponle epiacopom coneliluere, oisi voluntale epi ,
acopi qi babet polesialein iu parmiiu. Si auiem

iile quoqoe boc perniiaerii, dcbei is, qai orli.
natue eti, propier joa hujus paroeciae ae ad aliaru u

qooque paroeciaruiu aduiiiiisiratioiioni eiiendcre.

Sola eitiui qua? hoaorala ett paroacia, erii sub eo
;.
q\ii etl ordioatus : reliqtias aulem erunl sub capiie
*
a qtio ablaiio faciaesi. Dixtl ergo posl haec Aure .
liug , eoruin fraleriiilaiis esso adiuitteiidam senien
tiain. Et ipae eadcin quoqua alaluit : el propierea
.
peiWit, ui qu* cousliluia eranl, aubscriboremur,
,
quod cliam factam csl. El bc quidom i u : Tu aut^m
cias, quod epiacoporuin quidem regiouea iiiimoia , \ . \ ai
uiaiierc, ul canouicuiu orv;inir : fieri auiem epi- ]
scopalus de uovo in par riis, quas siinl aliis epi- *
svopis subjedae, sine regio maudaio uon |criuitiilur, *
eiiainsi millies coiitonserii qui eam babci epiacopus. ; ,.;
Synodice eiiim consiitulu esl, ul IMC ipsa magna ,
ynodua sine jtissu regio posail novuiu coiistiiuere
i*picopaiuiu. E l de eo in alios canoues a<ripiuni ; .. >
091
; .
ZflNAP. , , :,
ZONAR. Delinimiii es(, inquiunl, ue ioparoeriU,
regionibu$ videlicet parvis ej;i^copo subjecli*, cpi- ;
scopus qui&piam, uisi eo, qui proiOkt, episcopo con- , ,
seulienLe, slatualur. Uuod si aliqucm, ctun ea niini- . ,
rtixu approbaiione creari couiiiig.a, ejus paioeciae * ~, ;
(inibus populoque cmiieulus deg.u, n^qae alia? ; 4< ; ;
kibi arrogel scu viudirel, ac v^iul ad ip9>iiu ^pe- /, ': ; :, .,
9 %

233

1 C A N . L X CONC. C A R T H A G .

234

, ; ;. ' cumtes iavadat. Arxua enim, qu ex tpiacopi fa culiaie digna epiacopatus booore liabila eai, sola
, ^ , eum oblinere debet, non aiia quoque decerpi, seu
, , dietrahi ac divelli, ut propriani habeal episcopiim,
, itisi eo qui illic praesidei apttcopo comprobanle. Ad
. ; ba?c Aarelias, ul eorum aniaooa qui in aynodo ade , rani, ad asteotienduoi idonee compararei, Nou
- dubilo, ait, qain hmc omoibae probeolur, ei quia
. - perlraelata saiit, boc eat, madiiaia, examirula,
, \ , , probau, otnnia ease arbilror, ea vos quoque vesira
, sentcniia conflnnate. Tum reliqai, nobia bsc
. placent, e! noslra omaiain aabacriptiotie firiuabi\ .
moa.
. ARIST. Diaecesie ejat qui poieslatem babel aen
4 lenlia proprium babere epiaxotwin penuiualur,
- reiiquas ille diceceaes nt iavadai.
.
I>ocreifjiDC8i, prarler primaUaMiiieuiiaui una
, qaaqua provincia, oeminein epiftcoporum fieri. Sed
< aliqno aoi par?a civiiaie, io qua
, \ ), 593
, ei unus preabyier xufficiai, consltttti epiaeopum;
- uiai forie illa popukt abundanies digaae Jadiceutur,
. , qoa uominontar epiacopatos. Si iuquc in parcecia
, aliqua, io qua amea non inii epiicopus, per epi scopi in eo poleitatem babetrtis senteutiam episco , , pu$ fieri permilUlur, populuni aolum in quem ordi, , \ uaius fuii, reiinere debei, noo auietn et aiiatn vin .
dicare paraciaro.
, ln baetynodo contHUaiiiaia 4gt, ut epiacopus aire
;. . Q dimiesoriit lilleris non navigat. Sab C*sa , ,
4 rio et Ailico, iiluslriaaiinia conaulibuf, icxio
4 caleiidas Juliaa, Carlbagioi plaeuit, ul nuilus

apitcopua sioo primalis diiuissoriia epistolis na .
4 viget. Qui acta qucril, iu auibeolicis inve ; .
4 niei.
. * ZOMAR. Dimiasori nomine paciflcaiu episiolat,
primatia vero appellalione pairiarcbatn aui metro * - polilaiium intelfigit. Navigaro porro esi .tuariiiwo
iiioere iu aliaa oras peregriaari.
.
- Ex bac aynodo legaii ad iniperaiores, subacripii
episcopi miUunlur. Posl consvlaiutn gloriotix ,
4 aiinorum iioperaiorum, Honorii Angusli quarli

> ei Eoiyebiaui V. C quioio caleadaa Maias Car ' , i ibagina in aecreio Reatituis ccckaiff. >
: D
' , t
Actio Urlia.
.

lu bae synodo legaiioaein suaceperuoi Epigoniua

ol Vinceaiianus epiecopi ui legem ferre di 4 gnenlur gloriosUfriaii imperaiorea de ilt, qui
4 . ; ,
ad acdesiain coufogeruoi, el quibuxcuoque cri \ ,
aiiaibus.involuii leuenlur, m uenio poffii eos
4 .
avellere. la bac aynodo legalio miUilor adllo4
manuiu ci Mediolaoeniein epitcopoa da in fau '
4 libus qui ab barolidi bapiixali aunl : quiii
; oiiain ad imperalorem, ui idotorani reliquiai
\
4 auferaaurei dcpbirimisaliia rabtis.
,
.
n c c

i n

vi

ft

PATROL. G K . C X X X V M .

235

T I I E O D BALSAMOV

Posl ronsuUiutn Flavii SiilirhonU Ultulnaaiard,

c decinio aexlo talendaa Jalias Cartbagine lo st*
i crcHO lteatiiuia e?ccleaie, p n w l d e o a t4mil ctnn
< aaUcoepifcopis, assitieniibiis dUconls, Aurei liua epiacopoa d i x i i : Eccletiarum D d , q o * in
loia Afroruio regioae rrita eonl, naceaaiuiea una
macum perfocte acii vaaira dtleciio, saBCiiaaliai
t fratret: ai quia Dotainua prftslilii, ul aaltea ex
c parta coagregaia ait pneaaotia taacii veairi
veuios,mihiopportanum videtar oasdem, ui dl ctam est, neceatiuies ia roedlum afferre, q u u
c propria wllidWdineinvesUgare poioi ;qoaiqoli dem qutndo Taatra conlnnabit alateriUi, coai tequeoa aril, ot aoum sacerdoiuin a i ootiro
c numero declaremas, qal Dei auxilio deboi proc pier veairu precea easdem naceasitaiea autd-
c pere, ei f o r i i l a r peragando deferre ia iraoamai rinas l i a l i * partet; qai banc aecesfUaiem,
laborem ei inopiam possit aaoctiaiaiie at aacroc ram comardnlslri* frairiboe n o t l r i s oueadere;
c partiai quidem veneraado aaac4o apotiolica*
c eaibodre eplacopo AnatUaio; partim auieroet
c aaacilaaine iratri Veoario sacerdoii eedealc
MadioUiieiiaia. Ab iia aaim tbrooia probibiiuai
faerat, qaod c o n n o o i pericalo magnopere
c provldeodom, qaia u a u etrt d e r i o o n i D i iaopia,
c ai B n l t a eeclaaia adao aam d e u r t a , a i nellua
poftait diacoDOt *#el iUiiteraioa Lnvoniri. Da reli qala aalem supertoribua ordiDibua ei fradiboa

238

t ,
<
<
c , ,
* 9 ,
" c ,
, * *
<
c c , ( 6
< , , ,
c $ ,
c ,

<
, \
<
\
\
\ *

*
< \
< .
< ,
*
\ , \
uceodum eaaa exiuimo. Nam cam, ut dixi, Q
,
< diacoai ardoiaierium non facile lavcaiaiur, de
.
aaperioribaa hoooribae mulio ettapertiue. fit
\ \
c qaoiidiana dlveraorom e i fera emorianiium
. ,
populorum laraeaiaiionea deiacepa , mue : qnibua niai aaxUiom ferra tdimoe,
, \ 5 8 4 graviiiioium el laexcuubile propier per*
.
d i t u a n l m u deUctum not apod Deam excipii.

* ,
\
%.
.
R A L 8 . P r e i e a l i iciiplo Aurelius ceriiorem
Aori papaa el MedioUneotom epiacopum, quod A f r o
\ ,

r a m regiones s u a i magnas a n g u a i i u adducia?,
non aolom aacerdotum Ul apiacoporum, sed e i i a m \ , >
, ipsorum d i a c o o o r u m ; et u i curent aliquam
fieri
.
dispeasatiooem sea p r o v i i i o n e m in Chriaiianoruin

auxilium.
ZONAR. QUSR superiore o r a l i u n c u l a c o i i t i n a i i a r
hmc a u n i : , f r a i r e a , [ i n q u i i Aureliua] quibua
tnaloruai a e p e r t U i t b u oiunea Africanae ecclesia
c o n f l i c U u t u r . quouiamai aiiuus oaiversi, plures
terte ad s y n o d a n i coDvenimux), quaa ego qui<kin
diftkuliaiea a o i l i d t u a iavaaiigavi, boc c*t, itmlu
c a r a ac diligoniia adbibHa c o a q u i a i v i , eas boc teiupore i a inediuta profeiTe e o o a i i l u i . Reliquum e r i i
d d u d e , ut aliqoeiu ex aoatro numero delegairs, a

. * , , ,
. \ \
, ,
,
, . ,
,
,

237
1 CAN. LXI CONC. CARTHAG.
238
\ <Pofaaeciu lUliain deforar.lur, seu pa ct Med.o , , Janeasium epiacopo noxira difficutiaies, labor ino ' , piaque significenlar. Nempe lanlara apud nos eto*
, . , , clericoram paudtalem, uiroultaeecdeaiae ne dia , , conum qujdetn, vel illkteralum, babcanu QuocJ
, , - diaconis, inquit,inveniendis nsque adeo laboralur,
* quid de aupertoribus ordinibus, sacerdolibus niini , , rura et episcopis fulurum aii, cogitandum; neqne ve . ro quotidianas popolorum querimonias, idolore paue
, , , labescentium, quod episcoporum ei *acerdoium
, miDisleriie deslituti sinl, diulias a nobis perferri
posae. Quos quldem, taquit, nisi adjuvare nitamur,

acerbiasima atipplida, ob a D i m a r u m pereunliuni
jaciuram, nos a Deo manere pulandum eel.
CANON LXl.
2'.
" - & Ul parvuli, qiii a Donaiisiia bapuzanlar, in caibo< ., licaEcdesiaderidordinenlur. Proinde quoniatn
,
in taperiore synodo decreiuro esse una mecuoi

?eslra merainil concordia. al parvuli, qui a Doc ,
c natislia baplizaniur, erroiis auf pernidem co
i gaoseera noa valeoies, postquam ad anaietn
c ,
raiionia capacem pmenerini, agniia vcritate,
illorom improbltaiem abborremea io uulvcrea ,
i lem Dei Ecdesiam, qnee per univeraura moo ,
t dom diffasa e$f, aniiquo ordino, par manuum

impositionem redpianlar, quoroinus bajuamodi
,
c in clericalua ordinem provebanlur errorie no ,
c miae impediri non debent: quando veram Ec ,
i deaiam auaia propriam exisiimaruni ad fldeiu

, - Q accedentes, ei io ipta Gbrislo credeniea Trini4 uiis sacramenia auaceperunt. Qaxe quidem oia
4 aia vera et aatjcta t l divina ease darom eai, ei
,
4 io iis omnem spem aniroee esee sium. Eisi
.
4 maxime ergo eiiam bsreiicorura prtecedens au*

4 dada ad quasdam coutraria aub nomtae variu , 4 tradenda prompla aii; ea quooiam sani
.
simplida, ui doeet aaoctoa Apoatolus diceut:

4 Unue Deus, una Qdes, nnum bapiiema ; et
quod debel aemel dari, non licei hirsus recipi;
, ,
4 aoatbemalizaio erroria oommo, per manus im , , ,
4 posilionem in uoam illam Ecdeaiam suseipiaii , ,
lur, quae, ul diciom eai, columba ei sola maier
, ,
Chrulianoruoi, inqua omnia aacramania aalu *
4 lariior aeicmaei vivifica accipiuniur, qiuequit '
; , ,^ , - D 4 dem iis, qui manenl in beresi, magnain prae
> beai coudemnaiionis poenain, ut quod erat
,
4 ipsie in verilalf ad vUam seternam clarius 8
i quenduta, boc sit cis in errore lenebricosius ei
c , 4 magU coudetnnaiuiu. Qua3 quidein nonnulli T i c
4 taruitt, ei i^cclesi calbolicae roairis agniu ve > ,
4 riiaie, omnia illa aancia mysieria a veriuie

illecii credideruni ei ausceperunu lis qnan io
,
4 bonas vila probaiio acceseeril, oon dubie ei
< 4 iategre ad aacramentorum ininisieriuin confir . " ,
4 mabotilur: ei maximcin u n u rerum necessiiac ,
4 le nemo est qui Iioc non concedat. 585 ^ 4

4 auiem bujus dogmaiit clerici cuin inuUitodiiia
.
U I

Epbea. 5.

THEOD. BALSAMON
9
SiO
4 ti eisdera bonoribaa ad nos voaire desideraiii, & < , ,
c \ ;
4 qui qtjidem propier bonorU amoreta ad vitaa
< :
c auadent, ei ad aalaum reiiaeai : boc auqaa
c
c majore prsedklonim frainna 0aleaiiaiu fec .
c rentium inielligemia eotppreboadeodaoa asaa
<
c axUliioo, ut aapientiore suo coaailio noatra
< ; .
c ralalionia rationetn disceraatu, et oos cooflr<
c mare dignentur ad Id quod a nobia de ea ra
c ) \ ,
c slaiaendatJi etl. aolcm da iia, qui ia
c c iofaniia baplixati tuut, aaiis babemoe, ul, ai
4 ,
c IptU placei, senletula ooatraB conaenuaal da
c
iis ordittandia. Omaia ergo, qme superioe apad
; , tanctiasiinoa eplacopoa cotlegimua, facieoda
c , ,
esaetequuui ceoaei ona mecum veatra veaeraada
*
c fraterniias. *
< ,
t , ,
c \
c ,
,
. >

. ~
BALS. et ZONAIL Donatoe qoidam aomiac fail
aucior tueretis, qui noo alias ditiooram eaaa my*
sieriorum pariiclpem docebat, niil ot lo taanvoi ;
, ,
teaema boc prias talaiarai et alc comioonicareu
lllias argo bsretiin leqoenies nomiaabanlur Do- .
intistte. De iis argo, ut ia canooe 47 bujua syaodi . ,
iictoai eat, vitum ct4 Pairibas iulerrogare, an ln- * ,
, faoies eorum, qoi bapUiaii fueraai a pareoiibas
quieranl ipai Donaliata, doiodo acatholica Eccle- , la aotcepti sunt, ad ordioailoaem quoque clero , ,
aaacipiendi aint, aa non? Hoc ergo ruraus quoqae , ; >
iairoducit ayitodut, ei fert MoleoUani, qaod a Do- ,
aiiaiis ln infaatia bapliiali, ut qai luoc aoo , -potueriol errurit pemiciem agnoacere; quaodo ad ,
uaiam raiioait, boc ati. prudeutiae capacein pet> ,
vanenDi, ul potaint variuiem intelligere ei illoram , . ,
improbiuteta odiaae : ti ad ecdesiatu aecaaieriat, ,
iiper tnaDonm impoaitionem ausciplantur ordina * qoodam et e?x forma aatiqua; et aoo impadiantar ,
quominas in clerum adiuitlaolar, Cbritto pure cre- ,
deoias, el sancta* Triniiatit tacramenU aea daaa
dWiaa auscipienles, qoa eonl corptu at sangois ,
uaiua taucue Trioiutis, el vera et saocu nobis a , ,
Sarvatoro iradila, qai eiiam a Palra ad noatram ^
xahitem missua ett, saDCliflcaia auten adventn ,
aaocU Spiritua. Sic eoiro cenaenlnr TrinliatU aa- , \
crameou. Quando ergo, inqaiool, crediderint, et ,
aaerameoia euaceperiul , ti vita qooqoe ipsonim .
exataiaaia bona laftnia iueril, cleriei eUaro flaat. . " ,
I>e bae ergo liifaoilani caaaa et a papa et a Medio- , ,
laoenVium epiacopa petiverual, aa eis ita vldealar. , \ Si qai.autem, iaqulunt, Donallaiarum clerici, curo . \
populo qui eat apad ipaoa, ei iiadeio hoooribus aao
gradtbus, valiol ad fldem oribodoxam aceedere; , .
qui quideiu clerici rolentea etiatn apud oitbodoxoe , , ,
in aao booora poruiaoere, consulont popolo, qoi th * ,
aobeai, ea qua ad vium et aalotaiu j^rtinent: ,
qaid eia iaciendam esi ? Sed hoc, inqoiunt, a diciie ,
9

241
IN CAN. LXII CONC. CARTHAG.
142
, fralribiif , i U ut l DOI confirmenl , quod
* do hac re facere debemas.
, * ; , ,
, ( \ .
; c ARIST. c Qttt propler necettiuleiu parvuli Doaa lisiis aanl baplisali, raipoerinl, ei btareslm
. , *
,
anatbemati subjecerint, et alias dlgni fueriui,
, .
ordinenlur.
,
Alii infantes a Donatiaita baptfzali, et eoa tolun taie nibil peccaoies, sl basresim suam aoalh*uuii , - zeni, et ad caibolican accedant Eccleiiam , vium
, , aotem ct iaculpatam aganl, ad tacerdolalet pro , veheniur gradue, quia Afric* opus eal doricis.
.
*.
5 9 8 CANON LXH.
^ De idoloram reliquiis, ei templis qusc debeni
.
deleri. Qaamobrem a religioaUsimii Imperaio ,
ribu petendum esi, ul idolorum rdiquiaa, qua
,
suni in omni Africa , omnino exscindi jubeant
, (io rooliit enira locia mariiimie, ei dWerait
( poaieaaionibut, adbuc vigel bujus erroris iui<
i qaiua), ol praaciplanlur ei ipsa aboleri, el tem ) ),
pla ipsoruni in agria occultia locis oroa , ,
f mcnlis spoliata omnibus .modis jobeantur

everii.

.
.
BALS. Per prsesenlem canonem volmil Patres, ul
rcges everunt idola, quae poel Evangelii prsedica .
13 lionem remaneerunf.
.
ZONAR. Qoamvis promiilgalo in omnee parte*
, Evangdio, adbuc tamen eiiaro elito capile, caodam
. " draco nefarios agiiabal. Adlmc enim qoibusdam in
, \ . locie idoia eorumque lempla supcreranl. De bis
\ igiiur ad eoa, qui rerora lunc temporis polleban , Inr, synodos referri vull; ul idola omnia de roedio
, tollt, ne ipeoram tempia jam spoliau ornaroenii8
omntbua everll jubeanl. floc aulero appotoii , non
. , , veluii diecrimen aliquod ataluens, qoasi eas taalum,
, quae ornaio carent deleri, reliqoas autem aervari
, veiit; sed nljam ioiliam illorum ruiose faclum, ac
, ca spoliau omnibot ornamcntie jam veluti semie , - vcrta csse dedararet.
.
Guill. Beveregii n o l
(50) Uepl . I ms. Amer- D iimplicUer errothet ptrdiiionis monumenta dettrm
eodesiasiica, sed. r l
badiiano ad prjesentem canonem hoc insuper - mut. Neqne 'le?es lanltim -^^-^^..
Itabetur : ; ' - civiles omnia E<bnicorura templa dirut praccipiunl.
; {* Si qu& in agrit templa *unt turba et tumultu
. diruanlur. His enim dejeclii atque tublatis omnit
, - supernitionii materia contumetur. I. xvi, c. Th. da
, , Paganis. Sic eiiaro divns Aitgustimts, Porro te , \ * qucnli anno, cum locinm accepiiset Honoriu$ con. tulem Martium Theodorum, quando jam secundum
, illud oraculum dcemonum aulfigmentumhominum,
. Quid ilaquc (Tem- nulla eue debuit religh Chrisliana, quid per alias
terrarum parlei factum tit non fuil neceue perquipla] cum ornamentit nonne toilenda sunl? omnino
eradteanda ; puichritudine nlhil conferente ut iitrere. Inttrim quod $cimu* in civitate notittima et
emineniiitima Cnrlhagine Africtv Gaudentiui et
parceretur. bieque isla sola everlenda sunl; hoc
Jovias. comite* imperaiori$ Honorii, quarlo decimo
euim manifettum e$t; ted et quce iu agrii consticalendas Aprilit falsorum deorum templa evertetuuntur, ei propler deformilatem tatere videntur,
iita eiiam diruenda tunt. iVon ctnm ut pulclnitn- runt, etrimulacrafrtgerunt. Atig. De civifaie Dei
1. xviii, C. 54dini invidentes Gwcamca solo adccquamut, sed

243
TBEOD. BALSAMON
24
ARIST. c Idoloram rdiqoiae peniius abotearuar. . <
< .>

,
Pielate prssvaletite, e iondatnoniUMix eradicanda
arjni idolorora fana, et nulla omnino erroris islo- * \
.
rain rdiqtiia contfrventur.
.
CANON LXII.
Ui elerici pro proprio Ipsorum judicio non cogan- <
<
c tor publice loslimoniom dicere. Pracierea pe . , i lenduro eat, oi siatatre digneniiir, ol si qui
c , ,
t in Ecclesia quamvit causam , jtjre apotiofico,
qnod iti ecdedta situm est, agitare vnlnerinl,
,
* ei clericortitn ded*io uni lorte paril dUplicue , ,
c rii, non licere in jadkiura ad tottioaoaiuD) di c \ \
cendum vocare clcricaro iltum, qui prios rem
,
c ipsam exaroinavit, vel examinatiotii iolerfait :
c * ,
< ut nec qaltad perfonam eccjeflasticam auiiieas g
in jas Yoeoiar. ui ferat teatimoitiam.
\ *
.
. *BALS, Quidtm derici, curo eatjtam eeelesiaftti
cam jure apotiolico egissent, boc etl, diclo aposto- ,
lico conscqueoter, quod dicit: Audet tsfc tHttrnm, ), '
Habtxs negotinm, tub inignit judicio coni$ndert xpivtcfku ,
ei non ittb lantlit t vel eiiam, evm in ecctoiarfcom * ; \
judieiom iiiddiasetjt, a parie cui displfcebat, t}t iis , qui jndicaverani, ad judiccm appelliiiotiis letiimonil
fercndi gratia irabebanttir. Visam eat crgo Palribue, . "
de iis ad imperalores refcrre, ui ipsl staluerent, ,
uibil ease ejusmodi iu posteruni faclendum, led ncc , * $
cnni , qui genare vel aiiqoo alio modo ad aliquem *
ecclesiaslieum altinet, in leatimonium etfc traben- C
dutn. Ac in bis qeidein consisiil canoo. Not autem . .
aliqui scriptnii eramos d* l i i qui litigaraoi, el de
ligquisuiit clericis neceasiiudine conjuncli, quando ,
trabi debenl, et qnando non. Quia aoiam bic cauon , * . "
iion esl decrelum , ted coniiliam , ul imperalorcs , ejus admoneanlur, noti est aniem prolata deAniiio, ,
ixalla praBtcrmigiinus. Hoe aoiem soloro ei prtesenli , . ranone nolavimua; qood judiciaria offlcia eccle- ,
aiaslkoram maglstratnniu preaens qooque sjnodua
agnotii, eo qood dieat clericot alicujui eaae caos
jtidicei.
.
.
5 9 7 ZONAR. Piteierea ad imperaloret rcferre
constiiunDi, ut ai qui in Ecclesia, boc eat, in derum , ,
nacripli, liiem qnamlibel, aut controvenlani, jore ,
apostolico Ecdeiiii imposilo, hoe eat, defluilo , ,
aique dcscriplo, dc Judieiis nimiratn apud Ecde- , hiani exerceudis, pertequi velinh, (diTinus namqtie , ,
.ipoatoliis Paulus ad Corinlbios scribeng : Audet, . ,
iiiquit, aliqui$ u$trum, negotUm habtn$, tub in- , *
fnsto judicio txperiri ei non sub tanctit ? Proinde ,
tioe apostolico jure ecclesiae deberi, tanquam Apo- ;
tioli decreto iia conitltalum asaerani). Si igilur ,
lerid, inquiunl, apud ecdesiam discepieut, ac . \, \
deciaio catua?, boc eat, senteulU, per qnani , ' \ ,
Iroveraia decidilur, uni ex partibusroinimeprobata ,
fti^rif, ne laiueii alieri parti liceat cuoi, i^rquem ,
y

4%

*' I Cor. , I.

145
1NCAN. L X i n

,
, \ ,
,
,

, ,
', . ',
.
. , , , * *

.

, ,
4\ , \

,
, \
*
'
, ,
, .
.
,
*
* , , '
*
*

* ,
,
? ,
,
6 ,
c *

.
]
"
,
;, ,
, , ,
*
,
,
, ,
, \ ,
( .

; \
,

ONC. CARTHAG.
246
, caata priai examjoau , ?d qui ra judicala adfaii, ad provocaiionis foram leatlmoaii dieendi
caata irabere; neque pneierea qnitquam e i cognaiit, boc eat, eccletUttico boniini propinquiiaie
aul alia ralione eonjuncliit, ad dindura lestitnoaiam
cogatnr. Nam et legum civiliom decreto quidam
eoumeraolur, quot la?ilos ad leeiimoniora dicendum eompeiii noo siDQDt, ol In lib. xxi t>it. I,
diveralt in capiiibtit invenialor.
ARIST. Clericus, qui caotara jadieavit, sf displi cet, ad dandum de ea leaiimonium ad tribunal
ne voccier: et ecdeaiaatica omnino peraona
c ad testlmoulum rcddeodum ne compellatur.
9

Si qoi a clericontm aliqao judicari elegaront,

ei eaasaai suaro indiearunt, potlea in judfeio cjtu
DOII acquieacenl^ sed ad Iribanal iU apmm accedunl: non vocabuntin lealimonium deHcum ialuia
qoi judlcavii, el ut exeotaium a lege, el uou
coacloro invite letlimoaium dare (qai eoi-n aacro
vacaot minlaierio, ioviii noo teoianiur); ei ni probibltum I negotio, in qoo a parlibtji acceplut eral
judei, lesiimooiurodicerc.
CANON LX11I.

Ui aaforantur Grtecorum convivia. lltad prasleri ea a Cbrlatianit imperaioribus petendum

esl: quoniam prsler divina maiidala in roullia
locia coovivia tie peraguniur, ex geniilf errore
ioducla, ul eliam Chritiiaai ad paganoa claoi culooa in eoruta celebrailone accedant: ui
bsec jubeani el e i urbibat ei cx posaeaaioni< bus areeri; maxiine, quia ei in ipaia bealo4 ruta martyruin aaialibus, iri qnibutdam urbibus
eiiam In aacris locis, ejasmodi peccata
commillf re non reiormidaiii; in qaiboa die
but, vel pndor ettdicere, etaecrandat eallaiioc net in agria ei plaleis peragont, ui matratn
familias bonorem, ei aUarum iauumarabilluiM
ptarum mulieriim, qua aanelo dio adionl, vere ttindiaui lascivit coniameliia aggredianir:
c adeo ul eiUm ipsiut saocuafideipropeinoduiJi
aufugiant aceeuum.

BALS. Sicui bodie in tanctoram anniveraarii

eelebriuiibns, non so!nm in nrbibaa, tod etiam in
vlcia el pagii, flunt bomionm convenius cboreatquo
ducunlur, et alia qiisddam ludicra : tic, ui esl veriImile, oliro quoque peragebanhir; aed ea erant
exsecrapdo* El idoo dicunl Patres, quod quoiitam
mullia iu Ipcf* convivia peragunlur, quse a Gneco
errore babuemni princlpium ol in eia eiiam convenirem Cbrisiiani, al eadoin cam Grels perage*
renl: admonendi iunt imperaiorea ul ea probibeani; el eo inagit, quod eliaot io sacra loea peo
caut. Eveuii onim, ui nec religiosioret mulierea ia
ecclefiaro conveuiant, propier eaqaae lu^piier ei
indecore fluiil: nempa cum i i , qui bxc audent, im-

247

TIIEOD. BALSAMON
e l

248

pudenler 5 9 8 toatfrc ejusmodi muuerei aggtv ,

diantur. Aique iu quidem est scopus canonig. . 4
autera scba, quod eiiatvgi hrc imperlale decre- . ,
luin non vcltiii: umen synodus, qoa in Trullo , '
babita eat, io eos, qui baec aodent, vebcmeoler
animadverlit.
.
ZONAR. Io imiltit adbaclocigconvfria celebrari,
.
dncta ex Grccorum erroribas consueiudiue tynodi ,
Paircs affirmani; adeoui Cbrisliaui qooque eon- , vcuiant, ac siniiil com paganis eadem eelebrenl. ,
Qoinimo, inquiunl, et anniversariii aaiictorum ". \ ,,
marlyrum celebrhaiibug quaedaiu fluni, quae vel , .
ccmmemorari algqtie pudore non potsunl: talia- , \,
tioiea scilicet cxsecrandst, et alia qnscdain eootque, , ,
ul in raulicrcs bouesiat ad eanclomin delubra , *
coaflacnles, illi sctd rnm arltflcce lascive impeiurtt & , !*
faciani, ul illx proplcrea abaccossu fidei iieccatario ,
reiugianl, boc csi, eiiam ab eccl<;gia, propcer In-
temperaniis iicquitis Tacinora.procu! abesae cogan- .
iur.Dc bit igiiur imperatoria auctoriiatc tollendiKCOro
ipso imperatore precibus agendum csso derernuni. .
ARIST. Convivia Grtecanica, propier propriam .
c iofereciindiam, ei quod muhof Chriitianonrn
, \ *c seduciint, in diebua etiam, quibut raariyrum
c , \ .
c coromeinoralioncs eclebrantur, flcri rcssent.
SaJtationes eniin abomifiaodaa, eC alia quxcux/
que indtcora, qua Craecanici annt erroria, nec ix * ,
acria locis ubi inariyrum commeinoraiiofics c<-le- ,
branlar, itec alibi fieri concedit caoon: aed i?iius- 6 *
tnodi confivia perieclc cetaaro mandal, tit qux Q ,
inulioa Cbristianoa sedticuni, et ad perdhionem ,
eos redigoot.
.
CANON LXIV.
'.
c Ne in Doimnico, ei in reliquis faottorain feuU, \ ,
4 gpeeiacula ullo modo peragantar. lllud qaoqae
. ,
prseterea pctendum eti, ui tbeairaliom ludi4
crorum tpoctacula in Dooiinico et reliquit
c *
4 Cbristiane fidei dicbtit tolemnibus probibtan4 *
< tur; maiime, quia in gancii Pascbae octavjo

lurbae niagis in bippodromum quam in ecc
4 clesiam contenianl: dcben* prsttlnilos iptorum
c * & dier irantferri, qaaodo iia eveniat, nec ullum
c , ,
Cbriflianum debere ad baec speciaeuta cogi.
c
4 .
BALS. In Dominicit, et in reliquia fealis diebas,
.
oi in magnae Pascbae bebdoinada, Aebanl equornm ;
curricula, el retiqua apcctacula. Caiiium esi ergo .
imperaloribus suaderi, ul haec probiberentur: et ,
quae bis diebusfiebant,in alios dieg transfcrreDUr. ,
Lega et eynodi in Trullo canoncm 06.
.
\ ) ^
. ZONAR. lllud eiiam gynodos posiulavii, ne spctacula videlicet Dominicis, aut ieilis diebus, iiere ,
equestreg ludi Paecbatis bebdomada prnebeanlur , ,
verum in aliud teropua iransferaniur, ne bis occu- ,
pali ludicrig ab ecclesiis freqtientandis bomines ,
Clirfstiani desislanl: Utm ne fidclium aliquia in , J ilicalrali con$essu adeisc cogatur. Synodi qnnquc . ; >.0*:* '.. :' *

250
1N CAN. L X V COXC. CARTIIAG
in Trallo canonc 66, umveream Paecbaiia bebdo madam in ecclcsiia ngera, tempusque psalmts alqiia
; , \ bymnis concinendis iraducere, fldeles jubealur,
cqnoruiuquc certamina probitenttjr.
.
. ARiST. Tbealra Doroiuicia ei festit diebus non
celebrantur. t
t ,
In bilaribua enim diebas i*lis in ecclesia Cbri

atianos convcnire decei : ei non oporiet equiria in
* iis celebrari.
.

'.
599 CANON L X V .
-. De clericis, qni conderananlur. Illud quoque
, ,
pelcndum esi, ui slatucre digncntur, nc liceat,
c , '
clericum qiiemcunqne bonorem obiinenlero,
>)
c in qnocunquecrimlne episcoporuin judiciocon ,
i demnalum. vel ab ecclosia cnjus fuit, vel ab
; ,
i ullu bomine liberari a poena; alioqui bunc oo ,
c funia et.dignllMe muliari, ncc aelatcm nec aa
c luram excueandam csse jubeani.
c ,
.
.
BALS. Clerici quidam in caaait crimmalibut
, condemnaii, cl nec appellationia anxilium babeotes
( ) (ita est enim intelligendue canon) rastilui sala . " gttbant. Placuil ergo Patribtis, imperalores ad , moneri, ut sialnant patnae peciiiiiari el privaiioni
bonoris eos subjici, qui illos defcnduut ac liberam,
, sive sini eccleslastici, sive ciiam alii, cnjuscuiique
, 5, , Q |
vel naturas
.
.
ZONAR. Praeierea nequem clericmn a *uo cni scopoob critnen aliqnod condeinnatoni; aut ab
ecclesia, cnjus.clcricus fuerat, aut ab alio viro,
, dynasla forte, absoWi liceat, Patres decerni volue runl Ac si quia hominem absolvcrit, cum el pe~
cnnia simul ct dignitaie muliari; ila ul quiciinqne
id aggressus fueril, el pecunia mulloutr, ei bonnre
, spoliatus dtgnitalem amiual. Neque vcro, aut auta . lis excusalionem admiiti: pnia, quod adolcscens
, adtnodnm, qui id fecil, vel aflocia actalc sii, nc
, , \ - proplerea crimcn aclali condonari nporteal (
: ( iiamqtie aeialem significat ul saepc diximus) aui
\, ) , sexus, vcluli quod a imiliere id fai:inu3 pMraitim
. - &
m d autem verbum , boc loco,
- non pro eo sumilur, quod esi alicujus, qui ee
, juste damnaluni qucralur, sibiqtie piovocarioiieni
, ; - dari poslulet, palroctnium suscipere ; id euiui qui
, dixcril, mtiliis cauonibus adversabitur, quibus, ti
iniuus episcopornm scnle.iliae derici acquicscatil,
* , - eisdem provocatio concedilur: sed eal, jnslc con, dcmnato clerico, episropi sciUenliai cxscculioneni
.
vi qiiemquatii el :truiis iiupedirc.
. , - ARiST. iClcricus episcopi judicio condemnalus, a
ncmine lil>ereliir.
, . *
Clericus, qui ob [delicla ab cpiscopo cortdemna ' "
, , - lnr, si sibi vidciur injitria aflcclus, appcllci, ciim
, -. ' ; auclorilalc aulcm cl potcslalc a quopiatn nc l i 1,..
.
g

n l

?51

THEOD. BALSAHOIf
252
CANON LXVI.

XCT.
Do raiiitjs qui fiunl Ohritliani. De bit pmterca
c . Dcp\
t pctcodum esi, ot si quis ex qnorunqoo exerc , , citio ludicro ad Cbristianismi graliant veaire
<
i voJuerif, purus ab itlis mactilit parmaoere ;
), \
< ne ulli liceat eum ad ejustnodi exercilifjm pror * ,
i sus vel incitare vel cogere. >


.
.
BALS. Speclacula anliqnitua cam popaloram
suppoditatloito peragebaiur, propierea sceaicot ,
quosdam ei iuimoe, spe einiagna ex paiieGrstot .
babebant. Petunt ergo Palrta, m imporalores de- ,
ctrnant, quls earum, cuin Grsecus til, bapliz<)- , " ,
tur, enm a populo eadem ludicra exblbera noa
.
cogl.
. ,
ZONAR. Scenicot cl mimos, ludoram arliAces,
antiqui Patrcs unire averaabantur. 8i qult borani , !;
igliur ex profana Grutcorum superstiilone Chri- .
aiiaoa tacra ainpleclalur, exnltisque iif quibua " ,
notams fuerai macuiis sordidutp iltud viddicei viua , ^
geuus deieruerit, pelunt ne honiinem ampHuicujni- ,
quam ancloriiate ad ludirra itla Herum exercenda li-
eeai compelti. 6 0 0 &' qttWcm in magnia urbibua ,
tbcalra exstabant, in quibue slaiit lemporibus po- ;
puli conveniu ludi exbibebantur, ad eamque mn , \
fccenicorum opera ei terviiium, nulla excnsatione ,
ftdinitaa, ha flagilabaiur, ul ad ea tniinia vel invili .
traherenlur.
ARiST. < Qui a ludicro exercitio ad bontsian *Q ,
c ,
c converiit vitam, ad idetn ne retrahaiar.
.
,
Qui ecenicam relinqnit ?iiatn, el aliara vlfendi
rationcin Cbrisiianit ckceniem amplectilur, na ,
compeUaiur in ludicro exercitio iterum vertari.
Eraui eniiu quidam lodicrit itiitistnarii exercitiii .
,
atcripli, et graviier tulerunt ea coutcctari.
.'
.
,CANON LXVll.
De manamitsionibus, quae flonl in ocdesiis. De
(51).
f maaumieslonibus aeilicel in ecclcaia proda (52),
c mandis ti boc iiotiri conaacerdotea in Iialia
{

Guill. Bevere^ti n o i * .
(51) . $ rtj . - \y ittaUm Remauam vocant.tliam uoUntibut dominit,
. nis. iEionieusi el impre**i$ antebac diffieile admodum aequireretur, tret tulit Ugtt, Balsamonii ei Zonara codjcibtts addtlur conttituit. ut quicunqu* in eccleti* $ub . Sic cliam in Dionysiana borunt monio taeerdotum Ubtrtati donati *, dvtlaUai
i-anonuni collerlione legitur, D* manumi$$ionibu$Romanam con*equereni*r. Soxom. Hisl. EccU$. l . i ,
in eccleiia ctUbrandh ab imperalorg potcendum.c. 0. Unam ex taiace legibut a Consianlino lalis
In codice Ainerbacbiano lolus lilulut omilti- Regino abbas Prumienais ciui, bis verbia, /
rator Co*tt*nii*Ui Augu$tM$\ Otio ipi$copc Cardatur.
(52) $ * irtq
^ benti. Qui menumiUendi i* tacrosancta iccUsi*
. Ul i i , qui in eeclesia iranu:iiissi habutril voluntaUm, lanlum , af lub prmtendn
auot, ciim libertate civiiatem cliain Romanam iAcerdoium tervot tuo$ volutrit abiolptn, nowerit
consequerentur, ConeUniiuus Ihgtuis li ges lulic, eot tutcepia liberiate cicet . Nem
nli tealaltir Soxomenus, qui deanloqtiens ail, rterici maneipln $ni$ dare toluerint HberliUm,
\ etiamsi extra eontpgclum feeerint wcsrdolum,
- scripiura terbii iantum funrinl ab$olull, maa*
, ' ., bit iieut cwbu$ Romanit inltgre et pUn* .
; , ; , Regin. De discip. EccUt. 1. i c. 06. ExtUal eliam
; in interprei. I. i , . Tb. dc mannmiuioaibita in
, . Nam cum ecclcsia* Quineliam cx legc eccleaia^lica oronii
in*3cdesia iicri debet. Instrutndi ianf
uimiam lajnm tcwitatcm potior tibcrtas, quammanumbsio
r. k

253
CAN. L X V I I CONC. CARTHAG.
254
, < Tacere repertaiiiur, notlra quoquefiducia,mac nifeslum esi, eomm orilinem aequalur, tnissi

legaii potesiaie palam dala, ul quaecunque
t ,
fide digna pro ecclesiaeiico stalu et aniinarum
,
aatute peragere polueril, noe qnoque eaomnia
\
coratr. Doiuino landabiliter sutcipiamus. Si
\
veslrae placeat dileciionl, dicite, nt meam rc c laiiouem firmam et.se vobis ostcndat; et no .
c alriim omnium consentum vestra siticerilas
c , ,
c jucunde accipial. Ab oronibus epitcopis dirc *
luin esl : Omitibus placenl quae proposiia,
ct, qoai tapienier a lua tanclilate auoi expoaia,
.
* :
pcrlici debent.
, ;
.
. ' , , - BALS. Ui est verisimile, dubltanl nonnulli, an
* ;, aerfi in ecclesia mamimitli debeant, vel aliqui
, ; - alii, qui ad eam confugenint, uUqui tiot aliqtitbus
,, delictia obnoiii, el auxilium quasrant eccletiatlicuiii.
. De bit enira eliam bujut aciiooia principium ira clai'; aiqae eiiam praseniit canonia colloctilio.
. propierea diierunt Palre* : Ioterrogenlnr per le, gatos ltaliac sacerdotes: et ai illi quoque boc fa* , ciani, seu proclameni el facianl libcnatea, cum
, confidenlU ipsi qtioquo ea, qti aic flunl, ecquan tur, ad antmae saliitem respicienlia, el ad juriue
, cccletiaslicorw coiiservaiionetit. Hoc aulcix ic
, proviso, fiel flrma ad impcratoree quoque relalio,
. , - ei ab eormn siuceritaic suscipieiur, quod commmti
, - consensu relaluin fucrii. Ac quac ad eos quidcin
' gpectant, qni ad ccclesias confug uni, prasens ca /. \
non imperalori aulienda remiuii. Tu autem lege
primi tiiuli quinll Hbri cap. decinium leriium, quod
sic dicil: Slatuimut neiniiii licere eos qui confu:

G u i l l . Beveregii nota.
prmtirea Urici, ul iciant quod nuhttnu* nlio loeohaetinui addlelnm tenuit, iuier hujut Eccie*ht>
familiam, quia (ratrum Uttimomo, inter quot enumanumittere propriot pouuni servos, qvot dominicit
iritut et, dignui ad tacerdntalem honorem sttteipiencattrii agqregari decreverunt, nisi in tncrotaneta
eccle$ia. Reg. ibid., o. 405. Burcbard. I. n. c. 2$. dum prcedicarit, centeo le atque ttaiuo, anli $acti
l*o Par. 6, c. 429. Ncque coe solos, qui ad cleri- allnris eornu in respectn tacerdotnm itcleri et
calua g-adum promovcndi suni. in ecclesia manu- pvpuli adttanli$ aprasenti diiet deincep* ab omni
niitiemlos easc, verum eliam alios qunsvis, dii.liia jugo tervitutit humatut abtoltttum fore eivemque
Regino ex pacio Francoruni probat, x qno bacc Romanum appeilari. Aliam etiaui fnriiiutam Rcgiuo
rital: H0C eliam volumtn, nt quathcnnque Fraucutenpradictns cominemoravil, ad liunc modmn : Qui
Ribuarius tertum tuum pro remedio anima debitum sibl nexum atque compelem relaxat servifiNtn, prasmlum tn [uturo apud Dominum $ibi proueundnm Ugem Romanam liberum facere votuerit,
ui in iccletia coram pretbyteris, diaconibus, seu D venire non dubitat. Quapropter ego in Dti notnhte
cnncto elero et plebe in manu epitcopi tervum tuum
ille pro remedio anmas tneof. tel merna retributione
tabulii tradal, et epiicopui archidiacono jubeat, ut
in eccletia Sancti Petri vei illiu* tnncli, $ub prtrei tabula$ ucundnm legem Romanam, qua eccletiw
seutia epitcopi, t>*7 iaterdotum ibi con$titentinm ac
viuunt, icriben facial, et tnm ipse quam et omnis
nobilium laicorum, antt cornu aUarh illius eccleprocreatio ejus liberi permantant, et ub tuiiioHe $i<B, abtolvo tervum meum i//um, per htrnc chartam
tccinia consUtant, el omnem rediium ttatu* sui ad
abtolutionis ei ingenuitatii. ab omni vineulo unitccleiimm, ptrsolvanl, et non alibi nisi ad ecdesiatn,tutit, ita ul ab hac dit et deineep$ ingenuut
ct
*bi relaxali $unt, mallum leneant, et si ,absqu$ingenuus ptrmaneat, tanquam $i ab ingenuh parenlibtrU dheesterinl, nnllum alium niti eccluiam re-livut fuit$t naiut vel procreatus, iamque pergoi
linquutit karedem. lbid. c. 405. Formula bttjus* partem, qnam waluerii, vd quam ei auctoritat
iuodi maiiuiui*KH>nte, In ecclcsia protnulgari so- canonica permittit, et ticut alii c\*t% Romani vitam
1'lse, eisial imer veiorea foruiulae a docii&eimo ducal ingenumn, clc. R<;g. I. i , c 402, ubi cliam
liignonio non ila priilem ediias, hU vcrbis : Ego capile praicedenle oliml cxcmplar hberiaits tradiiile minimut $ervorum Dei famulus, eccletia Senotur. Quineiiam dociisftimus vir Sit*pbanusB.iltiziiis
nictc archiepi$coput , tanta $erem$$imi Lndotici
iu appendicc Auctorum vclcrum duas manumissioA*gu$ii auctorilule, q>e Stnom$ m arcibo EccUtias
uia iormulai ediJil unam Coiulanlix cap, II,
tpucopit scrvatur fultnt, per hnnc libellum *ann-alicrain Nicolai dc Marisiaco cap. 55,
ntittioitii te [ratnm noitrum, quem sercilh conduio
t

S55
THEOD. BALSAMON
25
gianl, cujiiscunqiie tintrondilionis,ex aanctaecde- ' r* \
*ia orlbodoxaefldeieilra banc iinperialm dviialem , ,
oxlradere. Si qui atilem ule qtild nioliri fel facere ,
aosi fuerini sacrilegH crimini uibjidan'ar. Sed neque ;
cos ttc in venerabiiibus ecdceiia detineri vel coa- . Ftringi, ul illic a rebus escnletHis, vel vasiiraenlis, ,
vel quiele, vel soinno probibtantur. Et undeci- .
capui qnod dicit: Usqne ad ccclesiae lermi- , qoi sunl anle foraoi ptiblicum, luli sint qui ,
ad eain coiiffigiunf, inlerioribns lavarris, vel borlis, .
\e1 aulis vel cuhirulis, vcl porticilms ufenlea, ' :
vi prohib<aniur imra lemplum dortnire vel co-
incsse. Ne armii aulem sibi sectiriiatem parent, , ;
HCd ca apud episcopmn deponant, vel persnasi pri- , niura, vcl posioa ejecti jussti episcopi el judicum
. '
capul 12 : Servus cum arnds coniugicns slaiim ' ,
cjidainr : st auiem resislai, mnjoribtts viribus co- , ,
gainr; el si pugnans ccciderit, dominus occideiis non
tonealur. Lcge ciiain decrelum 5 dccimi lerlii capi- . ' *
lis ejusdem liiuli, quod dicil: Apod compeienles *
jtidices liiigare oporiel eoaqui confugiunl,
,
non ad ecclesiam eoram adversariot evocari. El ,
poatreinutii respormim ejusdem capiiis quod dldt: . ' '
luierea autem pientissimoa oeconomos seu ecdesias ,
defensorei curam el diligenliam adbibere oporicl, ; ,
ul oniu&cujuaqoe eoruni, qiii ad ecdcsias ccnfugiunl,
oominaoi caatas tinetuora inquirant.PrsUtrea au- .
lem magisiratus, vel illi ad quos negoiia el personas .
periineni, baec scieoles, ea qua par esi rectiludine quap illis conveniunl diligenliut slaluaal. Quare Q \ ,
nola, quod qui non deecribuotur, non sunl ex ~ corum numero qui confugiunt.
.
, , .
^. " *
(33).
. ,
ZONAR. Dubilabatil synodi Pairee, an in ecclesia
mamimissiones prodamari ac pcragi oporlerei. , ,
Proposilum csl igilur da l<*gatis in Iialiam miiten- . ,
dis; aa ai quidem, qui eo loci degonl episxopi, , \
rem probaverini, nos quoque, inquiunt, eam con- ,
uetudinem, daia palam ejtis rel gerendae facultaie, ,
ampleclimur. Illud auiem [uotlra fiducia eorum . ,
ordinem sequitur] ejusmoJi est: Noe quoque, ahmi, , ,
nibil in ea re peccari, neque conslinnionera ecde- , !
,
aiaslicam violarl arbilrabimur, eorumque judicium equemur, ae intliiuium, quasi laude ei coin- , , ,
mendaiionedignum, probaviinus.

e l

Guill. Beveregii not

memoria tene ieget fn ea ', eorum gratU, qui
(33) .
Posl baec ullima
ad eccletiani corifngiunl. Lege eiiam tomum nobh
llalsamonis in bunc canonein verba tn <na. llodcontcriptum. De officiii chartophylacit primi deTriano linec addunlur, rubrischaraclerihns scripia :
fcntorit. Ibi emm multa $cripsimu$ ueceuaria.

- ; indicnnliu, ubi ci qnomodo eccUnuitici fugitivi
dijudicori debetn. Exstat anUm dedaratio, quod

nisi confugie tx primi defensorii codice de$criban. \ '
\ lar, ecclesiastico auxilio non (ruentur. H&c rubris
" licci cxarala characieribue, Balsarootiie lamen
rcvera esse, ex co conslai, quod qui hasc conaeri,
psii, lomum />e offictis cartophylacu , el primi
.
defensoris a ec scriplum asscral; qualis a Balsa ?, ^^
inone conscriplus, edints csl iu Juri$ Grtuo-Rot ^ ,
/. Nola in in- itiani lib. vu, pa*. 4>3
Urprctalionc priv*en!i$ canonis *cripta *nnt ei

258
J57
. L X V H I C NC CARTHAG.
AHIST.

Ab
impcralorc
petendurn
e&l
d<
inanu. c missionibus qttss in ecclesiis fitini.
,
Lcge lunc obiirtente, servi ntanumissi nullibi

, * libcriaiem acciporeui, nisi in imperatoruin cippia,':
, : ynodus bc legatos a se niissot impmioreni
* orare horialur, m manuniiesiones in ecclestis
, ; fac* pcr isiain legem non everierenlur; sed
iis liceniia illud facicudi manifeslo cou&deretur.
, * .
CAKON LXVIIL
SIP.

De
Equilio
episcopo
condemnato. Aureliut epi \ .
i
scopui
dtxil:
Equilii
praclerea, pro merilis
*
jampridem cpiscopali aeoicnlia condemoaii
,
c ncgoiium non exislimo esse legalioni pratcr ,
< tuitlendiiro : utsi eum forie iti iilis pariibua
* ,
c inveneril, cura sil ipsi fralri uoslro, pro slatu
,

eccleiiaslico, ul oporiel, el ubi licuerii, adrcr

f
illum peragere. Ab omnibus episcopis
,
< diclom esi, MiiUum placel baec quoqne con , * .
< sequemia : maxime qoia jain oliin condemnama
*
csl bic Equiiius, ei impudena ejua iirquieiudo,
*
pro aiaiu ei aaluie Eccleaiae, magis et tnagi*
,
ubique esi oppngnanda. E l Ettbscripseruni:

c Aurelius cpiscopus Carthaginensis eccleei

praseitti decrcio consenei, ei leclo eubscripsi.

c Similiier cl reliqui cpiscopi eubscripscrunL
*

, \ *
,
. .
BALS. Equilius fuil u.positua, ei non quievit.
, Dicii ergo Aurelius, quod si eiim lcgaii invencrini,
, , , curenl, ui possuni, aliquid agere in bonorentataius
, ecclesiastici, eum cessare faciondo. Dixcrunl aiilcin
omnes boc eis placere. Mulla eiiim impudefilia ei
. / lurba Equilii ei adversaiur, boc esl, facil ui ipsi
, nulla ejus inisericordia inoveaiilnr.
.
.
ZONAR. Eqiiiiiiis ab epi&copis condemnaius, ac
, digniialc sua spolialn3, boc esl, depositione niul * , * . latu8 fuil.Iile vero iuquielus cuncla lunmltu miscc , bal. Eum igilur jain oliro, ul coimnerilua fuerai,
, dauinatui iuisse asserunl, iicque vero ipsius rtego , lia, boc sl, aciionem ei caoaam ipaiua csse negli, * gendam, sed ei, qui legaius in illag oraa profc, , cturui esl, pracipiendutn, si bomiitem in iis
, , * i regiontbus invenerjt, oiuni siudio et conilu contra
, ilhim pro ecclesiasiica iranquiUitate pugnet, 6 0 2
. ne quie ab eo in Ecclea;a iumullug exgisiat. Cmu
, , , euiiD itlius, inquiunl, irrcquiela sil impudemia,
- boc esi, cum propier iinpudeuiiaiii,qii:etera agere no, , ;, ! i l ; lanlo magia nobis facieuduro csi, ut contra
, - euin pugnerous, boc eal iJli obeislainut, ejusque
.
conalibu8 refragemur.
. ARIST. Equiiius jampridei eptscoporom judiclo
,
condemoalue, cl impudenler se gertns cou*
, ira ccclesiasticam coueiiialionem. oppugttau ; .
dus cst.

259
THEOD. BALSAMON
260
Epiftcoput CAiideinnaiits ob c r i m i i i a , ei dcposi- ; * ,
, si ) injnrla affcaum judicat, ad majorem *y
, ,
nodntn appeilare delHU. SeJ impudeiiler ae gerere,
* ,
el aacerdoiiiitti rclinrre cuna aucioriiaie et vi co-
narl, oibil aliud est qium ecclesiastictt coiietiiu- \ , \
lioui oppugoare. Iltc itaqao fadena cl Equiiitis ,
isie calbedrat llippoiieiitia epi*copus, poU - ; , )
porutn aeatefitiaiii (omra cum lalaro, ut ecdesia* ;, '

siicie cousiiiuiioiii adfcraarius jodicatus est

Aetio quarta.

fn hoc convenlu leria Anatlasii pape Roniani 4 < epielola, de Doualisiis a t tynodum tcripia, iil
4 '
Ipti redpianttir, et clemonier cum iis agaiiir,
,
t Palrea Dco ct paprc graiias ngebanl. hoc
4 , c roodlio legimtur litierac Anastaaii papa&Roinani, 4 \ .
c de Doualisiis Calholico epiftcoposadraoneates.
4
4 Sub Vioceniio cl Flaviodarissimtscotisulibu*,
4 ", \ Ac
f idiboa Sopiembrit, Caribagine io aocreio Re
i alilutaB ccclceiar, ad *ynodum congrcgali ei
4
t pra-sideniet ex omnibus in Africa proviociis
4
c epiacopi, boc etl, Aordius cjusdem todis epi4
scvput cnm suis faiiiiliaribus, quotaua indhoi
aubacripiio, dixit: Lcciii liueris beaiUtimi
4 4 fratris el consacerdoiif nosiri Anasiasii, Ro4 , *
4 manorum Ecdesiac epUcopi, per quas fraterna,
,
4 vd poiiun paternne, dilccliouit cura et sinceri . , tate DOt adboriatui csi, ut debsreiicorum ei
4 acbiamaticoruiu cl DoiiaiUtarunt insidiis ei
4 \ ,
4 iinpudentia, quae in aniversa Afroruin regioac
4 , * 4 calbolicam Eccletiam graviter dcpopulaiur,
, ,
ni(llomodo diikiiiiulcniua; graiiaa agiiuua Doo
4 ,
4 Domino noslro, quodphm banc curaro inspi
4 rare digoaius aii, excdlcniitsiino et tauciisairoo
4 ,
ejus taccrdoii pro membris Cbrisli; qua eui

in diverait quidem tcrrsc partibuf, In una
,
lameii corporii compage ei harmonia consii4 || ,
< tuta suni, >
4

4 ,
, *
. >
'.
CANON LXIX.
llt cnm Donauaiis cleinenter agalur. Poaica ira- 4 4 . \
4 eiaiit et coiuiderali* omoibui, quae ad uiili
i taletu eedeaiaiiicaui concurrere ideniur, an

, 4 nueute el iuspiraitie diviuo Spiritu, salius

4 \ ,
otee duximus cuiu mcmoralis bominibiis teni4 \ ler cl parflke agcre, eliamst maxiuie a Do4 ,
c minici corpoiis uuione inquicla disseusiooe $e
4 4 abscindani; ui, quautuui est in nobi*, omnibii*
4 4 omuino notu.u sit, qui illoruto comrounione ci
4
,
4 fainiliaritate suul irrelili in oroiiibua Afric*
4 ,
4 profindis, quatu tunl mieerabili errore illa4 , f queati: forie, ui dicit apostolus, nobit io mau ;, :
< soelndine eongregtiitibui eoi, qni diversa sen< ,-
i liunt, dabit eU pcenitenciam ad agnoscendam
,
4 veritatem, cl ut, q<ii diaboli laqtieis capti
c
4 &om ab ipto ad ejus volunlalcm deducanlur.
,
A

262
261
IX CAfi. LXX CONC. CARTHAG.
alitid
dicll,
quam
. BALS. Praeaene canon nilitl
' \ ; Palres leniier et placide debere in Donaiistaa
, agcre, etiauisi ii a Dominici corporis unionc se
, abeciiidant. Domini aolem corpusvel Eccleaiai in**1 ChrUtue :
* , letligcre oporiei, cujut 0 0 3 P
, vel divina roysicria, uipote illit a Odelibos in iit
, ditaenliettlibue, ul antca dictiim e*l
.
ZONAR. Quemadmodum snpra diximus, quaedam
ZQNAP. ' , ab
bac syiiodo ad Roinanum epieropuin relau tant,
,
a
quo
posiea litierin acceptit, clemenler *t bu
matie
cuiiKDonaiistit
agenduin esseataluil; quam ,
vis se maxiine, inqniunl, a Dorainici corporis tini , ,
lale gtjunganl. Doroinicum. vero rorpue, aol Ee , ,
clesiam intellige aeu orlhodoxoriim conveuluni,
, ,
R cujuft capui Cbriatua eaae cenaeiur, aut Dominiei
,
corpori* aacraia myaieria, quod in iia videlicei
,
maxime tlli a fldelibus diueniireiti, ac eia longe
, ,
divena raiioue ab ea quam Eccleeia praescribii, ut
, ' , jaoi amea diximus, commuiiicareni. Ut, quanium
* , ,
in nobia eat, oranibus, qui illa baereai teuentur, aii
,
nolum, quam miserabili versentur in errore, per , apeclaqae veriiale fortasae ad aanitateiii redeanr.
, Atque baoe quidom aposiolicie el aenteniiia et ver.
bia explicavere.
{:
. ARIST. Visum eet, ui leniler el paclOce cum Do ,
uaiisiia agalur, eliamai se ab Eccleaia aepara * ,
f mnt: ai forie eximiam nosiram revereuie* le , f niuiein a capiivitate libereiitur.
# .
C
Oportel miiis ei pacifici Chrieti discipulos curain
babere coruni qui se ab Ecclesia caibolica aepara runt, et omnino aiudere cum leniiaie et mansue*
,\ ludine reducere, coaquo Ecclesis ilenim unire: non
quidem auum Uolum quaerere, ei aliorum ealuiem
, negleclui babere. dcirco ilaque Donaiistas, qoi a
. Dominico corpore abacideruni, ei erroro deicmi
fueruni, ayuodua dccrevii cum mansueivdine adire,
, , ' - ei adbortari errorem deserere, ct agnoacere veri , taiero-; ut adbortantium charitalem et manauetu! , dinem forte reverenle*, a captiviiaie liberentur.
, \ ,
.
.1
CANON L X X .
- De lilleris quae mitti debenl DiagialraiibuaAfricsr,
,
ut clara itnt qu inler Donaiisiaa et Maxi
< mianiaus acta aunl. Placuii ergo ui ex noslra
. < eynodo liiterae ad Africae magisiraius deniur, a
; '< quibua pelere consenlaneuiii visutu esl, ui COIM
, * mttiii matri catlioficx Ecclcsiae opcm feraui,

ito quod episcopomro aucioriiaa in civitattbus
,
c couieinoitur; id esl, ui sua poteslate el auc * *
< clorita!e sltulioque et Ade Cbrisiiana inqut . \
i ranl qu* in omnibua locis fitinl, in quibun
MaximianiaUc ecclesia deisnuenint: praeterca
, auitim, ut qui ab ipsis abscissi suul, omnibus
* *
Ormaro ac stabSlcm dc iis cogniiioncm necesea , \ t rio aclis publiiris interi facianl.
;
.
c l

u l

263
TllEOD. BALSAMON
264
BAI>S. Hie ftlaluitnr, lillcras ayoodales ad tuagi- .
tiraias qoi w n l ta Africa dari, ul Eccletias opem . ; ,
feraat,abi episcoporum aucloriiat tontctaniiar; ,
ci per eoram pnusuiem oorriganlur aodada ha> : raiicoran incepia, *el per acta poblice K r i p u , ?el ; ,
per maoifesuoi panilioneta.
'..
. 02 .
ZOXAR. Ilann$ episcoporuni fuii populum eradire. Quod ti essenl sediuoii ac iiiiporluni, qui ,
lamulius ac perturbaiioae* in Eccleata condia- ,
reiil, ad ea* toercendoa auxiliuni a ojagutratibat .
ituplorabanl. Idetn igtiitr boc loco slatailar, ad ,
coaque roagisiraias, ui Ecdesia catbolics com-
nmnie Ofuoiiim parealis pairodaiam soKipiant,
.
lilleras decernunlur. Parena vero fideliotn commu- ,
ni Ecclctia didtur, qood in ea divino bapiUmalU &
muiiere ioiliuro viiae duxcriiiius, ac ejus quidem , \
vltae, qtiam in diviua luce ac liberlaie perlisrba- .
tiouoiii tincnlis soiuli degitnu, cujusque bcnc6do ,
ad coaletlit fila fdidlaiem perveuiinut. Pairodnari
c r o | 3 0 4 ^ o in " rebua. maxiine voloot, iu '..
quibtu avciorilat epiacoporumcontouiithur; al ma- , ,
,
gitlrataum opibus adjuii ea, qu* a Maxiaiia.
uistis patraalur, inqairaut. Maximiaiiisia porro
qaidam eraut ex basreai Douaiistaruin, qul a grc- , ,
galibua tuit bacreiicis tacessioae facta oribodoxo- : , laai Ecclesiat.occupaveraiit. Da bif ergo ayiiodi ,
Palrea, ul inquiraiur a magUlralibui, roganl, ac iu , \ , :pubLcii aclii, tive coinnieiilariis publice scripib, .
borura cogtiiiioiietu oinnibui necessariain, id e&l uiilcia, cx qua vidclicet ad omnet uiilitas 'pcrtaiu
lora ait, inscribi atquc ioscri posiulanl.
AR1ST. c Liuerie synodicia rogandum eti magi- C .
/ \
4 tiraitis, ul commuBi iuairi Ecclesia? catltolic*
,
opom ieranl, iuter eos quibus cpiscoporoin aa .
c clorilae despeclui babeiur.
Quirationo ci canonicis coaaiilulionibat non
persuadeaoiur, magitiraius iis manii ad correclio- .
nein oput esi. dcirco ilaque et baec synodus ad
,
Africac iiiagUlralu* scribere congruum judicabant,
rosque poslulare coinmuiti niairi Ecdesix calbolic
op4*in fcrre quibui cpi^copi poleacale sacerdotali ,
mi iion possuui; despeciui forailan babiii ab ba> , ; ,
reiicit vel cliam a fldelibut iimnorigeria.
.
CANON LXXL
'.
IH dcrid Donaiistartiiu iu caibolic* Ecdesix 4
t clerum racipia.nlur. Postea placuil, ui iniuaii- j> 4
mr liiicra ad fralres ei coepUcopos nostros, ei
4 , ?.
maxiuie ad ledcm apoetolicam, cui praesiiku
4 \ ,
ineuioratus voueraiidus frater ei coepiscopus
4 ,
> nosler Anasusius; quoniam 6 d l Africa.u
<
4 magnam babero neccssitaiem, ui propter Kc : ; *
c
4 cltmm paceui ei ulililalein, et ipsorum qaoque
4 ,
c DoiiaiifUrum, qui quidcm clerid, tnulaio coii4 , \ , *
i Uio, ad caibolicaui unionein tranaire voluc4 , 4 rii.t, secunduin uniuscujusque caibolid epi4 ,
i scopi volunlatem ei consiliuni, qui iu ipso loco
4 , ; /
Ecclesiam guberuat ; ei hoc Cbrisiianorum
\ ,
pad conferrc vUum frerit, \\m i propriis
9

205
865
IN CAN. L X X I CONC. CARTHAG.
, ( honoribat toscipitnlur qaemadmoduin in
prioribus lemporibus dc edem ditsentione
4
< facium esae manifeaium esi; quod quidem
, c mulurura tlque adeo iere omnium In Africa
\
ecclesiaruro, in qmbut bic error exortot eti,

exeropla lcataoiur. Non nl ayaodus, quss do ea
c *
< re facta -eat in iraitsioarioi pariibus, dissol , ;
vaiur; sed ui tllud maneat apud eos, qui sic
, *
c voluat ad caiholicain ccle*iaiti iransire, ut
c nullaro in eo uuioois coiicisionetn efficiai. Pcr

c quoa autetn omnibua modii eflki et adjuvari
, '
caibolicam tinionem, manifesio lacro fraterua i mm animanim,apparuerilin iis locis io qtiibue
, degunt, ne eot impediat quod advmus eorum
. '
bonoret in trantniarina syoodo consiiioiuni csl:

quandoqnidem ealus nulli persouse exclusa esU
Hoc eai, til qui qui fuerunl ordinaii a pane
, ,
DonalisUniro, ad catbolicam Bdem cor
recii traosire volaerint, non secandum irantma ,
< rioam syoodum non aoacipianlur in propriis
, *
honoribui: aed ii inagis siiscipiunlor, per
t quo caibolicse unitati providetur.
,
,

, *
.
. .
BALS. Hic quoqoe canon esl ipeciaht. Placuit
eoim Patribua, ui qui ox Donaiiitis ad fidem or , ^ ibodoxam aceedunl, ila euscipiaaiur, ul suoa ea * cros gradus obiineani: eliatnsi aliter do eo visum
\ ait in iransmaritia syaodo, seu iu lulia.
, .
.
ZONAft. L)e Donailsiis bic quoque canon la, loil. Etqaidem, quamobrein in halia babitas sy nodo adverteiur, qua Dooalisias, ad Sdcm or, - ibodoiam reverierentur, 6 0 5 aacroruin ordi nom gradibua permanere veiitum fueraC, muliis
, exponil et excosaiionein coulexit. Tum vero ut
. clerici, qui a BonaiUlis ordines tuscepere, ti ad
, Eccleaiaro caibolicam se couferani, in tuis ordi , nibti uianeani, eorunique praerogalms, pro cu , jusque ordinis ratione, froaotar; neque vero iia
, * . spolienlur, qoemadmodum in transmarina synodo
, ^ consiitoium fueral, decernunt. Tranamarinam vero
. tynodum, eam quc in Ilalia, ut dixiniua, coacia
, - est, numinat. Cutn enim Donatiaia*, inquii, in auo
. , \, quemque ordine sascipimtis caibolica simul oni , u i i prospicimoa. Ex hoc namque fiet, ut plures
* oribodoxam fldem amplecunior, ac proinde magis
, ac magis in diea credeotiuui uuitas coalescal.
.
. ,
, * \ ,
.
,
, \ *
GK.

CXXXVHI.

ARIST. Qui a Bonatitiis ordinanior, eifamsi a

6ynodo iransniariaa raaipiacenle* exclusi sunc,
< cum vero bonam sii ut omoea aalveniur, ei aa
< corrig.int, recipiaolur.
Ui Doiialiauc poeuilenlia acli, ei propriam anxibemalizantes harcaiiii, in proprio bonore inanera
9

27
THEOD. 5
268
permUtuntur, cl in caibolica Ecclesi clero collo- , \ < ari, quia Africa mulu laboral dericora ejrcjttalc. , ' /
Ivltisv .
CAiNON LXXH.
.
c Ul ltgatio miuatur a<l Donaiiaus de componenoa *\ icpto6tti?v c pace. Pottea placuit, ui bis aeiis ex nosiro
!) ( ouvdtlvi.
immero miilanlur legaii pro pra*dicanda pace
4 Hpcotv , 6 m 6 c el unione, ine qua C.briaiiauorxni talns noa
\ \ 4c poicsi conaisiere, ad ipsoruoi Donalistarum,
f , \ c sive quos babeiil episcopot, a m Iticot; por
4 ( ,
c quot legaloa omiiibut innoietral, qeod nibil
4 babeni jufttum raitonife conaenlaneuro , qeod
4 , , tXxt
c dicanl advertiis caibollcam Eccletiam : maxime
4 * *
< ul manifealuai til omnibai per acU municipa4 ,
c lia , ad Odcrn demoDslratioiii a&trueudam, aicot
> -
c ii de Maximiatiislis proprii* schitmaucii fecc- ' ruut;ubi ipsie diviniius usieiidtiur, si eonside4 ,
t rarc voluerinl, eot latu injusle IODC ab ocdc \ aiaiuica unione abacitaot, quam ipai clamanl
4 , ; 4 injunie Maximixuiaus a ae tut divuUoa. Ex
, ,
4 eorutu auicm nutnero, quoa aperia proprii eonc ;
4 gilii auctoritale condemnavemol, potlea i *
, *
4 propriis konoribua suieeperuni: el bapiiseuw,

c quero dedcre i i , qui apud ipios condetinati ft
, $ t ejecli sunl, adiniteruol, ut ostendalur quomodo
f ,
amlio cordo paci Ecdetias adrersauliir, quac in
c * \ 4 uniterso orbe aiffuaa est. liacc agenlet pro
, * c paric Uonaii, et dicontea aeipsot non pollui
, ,
4 coiurouuione eoruni, qui a ae propier pacif
, ^
4 itece*ftiialein auscepii sunt: iiobiicum autem g 4 *, \
couieudciiles, boc eai, cum calholica Eccieaia,
4 . c qu* vd in exircinis parlibui orbii consisiil,
,
4 per polltiiaiii eorum cottituumoiioin, quoa priut
4 *
4 oiunes accuaabaui, ipsoi coarguere uoo polue *
i runl.
, *
4 ,
, '
;,
, .
.
DALS. Uic quoque praeaens canon de Donaitsiit
loqiihur. Visum eal enim ol aliqui ad eos milteren* .
lur legati pro pace cH uuione, el ad osietideiidinn , ,
quod ii rccle adveraaulur caibolicae Eccle&he;
(i quod aliqui ciiam eot ex Maiiniianiiltf, qui ab , *ds iiijuste, ut ipai dicunt, deiciverunt, suadpiuni, * ,
cl cuni illis comniunicani; et qooe suo proprio , \
constlio coQdemnartiiii, poatea in propriis bonoribue \ ; ,
susccpcruiil; el quod eot, quos qui ab ipalt sunt * \
Cinidcnmali, ei ab eo quod illis esi sacerdotio ejecli, , * bapiizavertini, tuseepere; et quod baec ageniea non * , ,
ae pollui dicunt.
*
.
.
4906 ZONAR. Haec qnoque de Donaliiiis. Ad eos
lUHiiqae tuilii e tynodali conveuiu Jegaios placuit, :
qui ipsos ad pacein, unilatemque cum Eccesia ca- \
tbolicaflrmandamboriareniur. Doceani eotpneier- ,
ea, minime recie facere, quod ecdesiasiicat quicii ;
coutuiutionia advereentur; neque jnre propter d i - ,
\itain iptoruoi coroinaiiionero cuin Ecclcaia calbo- -

869
JN CAN. L X X I I I CONC. CARTHAG.
270
. , \ Kca coiilentionetn babere. Quod vero eliam ex Ma ( , - xiinianhiis quoadat auacipiunl, qui ab iis, ut ipsi
* , , a&seruni, iaimerilo defecere, ot cuni iis communi\ , \ cam, quosqoe aniea sua seiiteniia damnarniil, posi , * moilnm bonoribut eonim couservatif admiacruul;
!,- * , * quod etiam alios ab i i i baplizatoa, quoa ipsimet
\ * cotideroiiarnnt, ac eo, qui apud ipsos esi, sacro or, , dine noverunt, aon repudiant, nec ullam ae ex boc
iabem conirabere arbilranlar; in bis quoque ip&os
.
BOD mediocritar peccare demonstreni.
. " , c , .

ARIST. < Placuit, ul lcgall miitaniur ad pacem et

anionem Donatistia ad fidem ortbodoxam con yersis predicandam. t

Palres bi non tanlom jodicarunl Donatistas ad

ol Ecclesiam caibolicam accedentes admiltendos csse,
, - - sed el legaios ad eos miUendos ad pacero Ecclesia \ , ruin ei unitaiero predicandam , st ad orlbodoxam
fidem convertanlur.
.
.

CANON LXX1I1.

< Qainam ex clericis debcani ab uxoribut abstiuere.

. Ad haec autem dum de aliquorum clericorum iu
<
c suat uxorea concinenlia meniio flerat, placuii,
, ,
c ut presbyieri, episcopi ei diaconi propriis ter
f minis etiani a tuit abslineanl uxoribue; quod

nisi fecerini, ecclesiastico ordine moveanlur :
,
c reliqui aulem clerici ad boc aon coganlur, sed
*
c debeol uniuscujusque ecclesiae cansueludiiiaai
t ; servare.
, * Q
.
.
BALS. Quomodo debent se a suii uxoribas con , tinero cpiscopi et presbyteri el diaconi tcropore vicis
, , soaB, in canone 15 synodi in Trullo dictuin esi.
' * Praesens quoqae canou dicii eoa deponetidos, nist
. tunc se coulinuerint. Hc autem a reliquis clericis
; I . non exigtmt, ui qui sacramenla non comractent ,
, aed eoe jobent aervare ccclcsiae consueuidinem.
, Lege el canonem 5 arcbiepiscopi Atcxandrhe
. nysii. IXoia ergQ, quod temporo prasenlis synodi
' babebant episcopi auas uxores sitie prajudicio. Sic
. iiaque baec canone sancita sunl. Quomodo autem
^ - di poncnlur, qui forsiian non absiincnt, cum res non
. ^ sit roanifesla. Quis enim contra sese confitebitur ?
: * vel qnis eum convincere aggredietur ? Quapropter
mea est eenlenita, ul sacris initiaii aon perpeiuo
* * ; aacra celebrent. Propterea eaiin et iti deciino sy ; nodi in Trullo canone Patres de vicibog memine ' . runi. El idcirco in magnit el caibolicts ecclcsiit
' sacratorum mioisteria divisa aunl. Qui enim quoti ;. die sacra celebrani canoni sunt obnoxii ex prasum piioue, quiMj cum uxoribus cohabitant: et aperte
. 01 * populua offendunt. Propter hoc entin, ui mihi vi (* ur; ne quis in multis ecctefriis fial clericas pro, * - bibiiain est, et eiiam ne eacrorum celebraiio et ba - plismaia ia oraioriis Oant, qu;t suni in domibus.
; boc exolevii propier aliam raiionem ex Novella
domiui LeonU Philosophi, quam etiam in diferao-

ALSAMON

271
THEOD.
rtifii canonum initrpretationibas iutn legat * d -

ZONAR. Hic elia de continentia eoruna, qni sacris iniliail eani, ab uxorum tuortjn eommereio
Pairea dexerntjtit. Epiteopit ergo, pretbyusris et
diaconr* ab eit absiiaendum eate pracipinnt; ae ti
qoi contra 607 fecerinl depositione punieadot. Ab
iliis w o clericit nequaqaam id exigaai; sed ab
ouoqeoqne ccclesiae auaa eootaetudioetti in ea ro
aenrari jubem. Atqne bic quoque coMaeindioeiii
vlm lagis obiinere anintadvertere. Do coaliaemia
porro a propriis uxoribua aenranda, ne tnm iia per
lempui aliquod conveniens rem babeanl, qul aacra
iracianl, icrtiue decimuf aextai aynodi, quin ei ler*
lias Dionysii Alexandrinl archfepiscopi caaon, uberius ditaeruiiL

ARIST. c Episcopl, preabyteri, ei diacoai a prof priii uxoriboa abaiineant, vel ordiiie ecdeiia siico dimoveanlur. Reliqui vero clerid ad idetn
c na compellaatur : aed cotuuctudo obaenreiur.i
Hie canon de omnibuft tine ditUacliofte aUluil,
apitcopis, presbyieris, el diacouis aeceadum propria tempora a aait abtilnere uxoribwa. A i duodeeimus aexiaa io Trullo syaedi canon epitcopis non
, poaiquam ad episcopalijni ordinaii foarunt, eum stiii uxoribos cobabilare , oa offenaionem et fcandalum eiiiide populie darenL A l fjutdem lynodi canon 15 mandai preabyterit ei diaeonit, cum ordinatione babeaniur digoi, a sois oxoribui socedere non proQieri; quemadmodum in
Romanoruiu Eecleaia canonii ad inilar illud obtiotierai: ted cuin iia babiiare, et nmiua couveuienii
lempore convarsalioue privari. Prroaleat iiaque Uii canoaet, ei tecuaduui eoi Ecclceia bodio
gubcrnauir.

CANON LXXIV.
< De iis, qui proprioa populos reliaqaant. Rursut
c pUcnil, ui nulli licaai apiacopo, relicta ana aede
principali, ad aliquan eccleaiam in dtoced
c cotmiiuiara teipsum conforre; ?d de re propria
c plotquain oporiei solltdto, proprias acdit curain
c et tolliciuidiiiem ncgligere.

BALS. Quidam episcopi aoaa primiiifae caibedraa

rdiiiqaentea, i aliquag aliaa ecdesias paroeciarum
ad *e periiiientiuin, quae eranl fbrie tnagia populotac
aul majoris reddilu*, se conferebani, ei iUtc aedebattt. Suiueruni ergo Paires, nolli licere boc facere : sed neque proprii negoiii gralia diecedere ab
ea qu* illum diu soriiia eai, et sic populum aasidue doceodi coram noo gerere. Ei in bis quidem
9

rn
c ta * olxov & Ka\ TOOXO
' Ittpov fftapag , \ .
. ap\
(; \
\ > \
,
,
. "
,
*
, . "
. \ '

,

, \ ' ~
.
. ,
, . 01
\ * *
.

, , ,
, *
*
*
*
\ .
; , ,
, *
,
.
, *

'.
.
^ , ,
,
, ,

.
. ,
,
,
*
' , *

\ , \
faKxltiyArta

273
IN CAN. IXXIV CONC. CARTHAO.
27*
. i vorutar canon. loierrogaferi. aulewl quixplam, an
. , tl qua boc cinone dicuniur locum habeant etiam in
\ aniiaiiliboa, qul suas primiiivat eccleaias perdide , - ronl, ut qase a geniibtie ocrupate fuerinl: au it
* \ - poeaint citra prasjudlcium migrare in ecctesiaa sua ; rum parcaeianimT Solutio. Quidam dixeronl eplsco*
. pum ex propria voluniale boc facere . Alii
. " \ dieebani eum etiam synodali cognltione opus ba . " bere. Alii etiam par mafidattiai impariale boc Aeri
. , dicebant. Mibi autera vldaior quod i ia qufidem
melropolitanut vull in ttil epitcopaiut aedem roi , graro, eo quod a genlibas ail occapala primiiiva
, eorum eccleaia, debet cum mandaco imperiali ot
\ aynodali cogaiiione in ea coDalltai: qaemadtnodum
- In tyeocttsares tneiropoliiano factum eat, qai pro
, aedo aecepil proprium episcopuum GEneujo; in
melropolitaoo Pitldiae Antiocbia, qui Soxopolin pro
, aede accepit; at in multla aliii. Sin anieni sede
, epiacopali DOO fuit honorata 'paroacia per solam
. aynodalem cognilionem, ut in ea contliioaiur : aec
, ex propria volunlaie,quomadmodum quidara dicunt;
, , ne canooi apoalolico adveraetur, et retiquit, qtii
) , staiuunt epiecoptjm nihll posse ionovare praeter sy ;, aodalem ienientiam. Praeterea inierrogaverlt quii - piam, ai cuoi canon liaec dacernai, poteat epiteopas
. , , 008 P^ naandalam Imporiale ei synodalem cogni , ttonem a aoa primiiWa aede migrare, licei noa a
, geoiibiit oeeupau, ia caibedram aui eplscopalua,
, vel in eecleaiam suae paroocia? ? Solutio. Cum Impe , * raiorit mandato ei synodali cogniiione uirumqua
, . . apiacopo coucedelur : atias auiem, noHo modo.
Propterea tulm ei arcbiapitcopue Derci, cuni saepo
petivissei ut a Derco migrare litwei, in emporinm
. quod dicitur Pbileaa, eo quod id eatet poptiioaius,
non e*t exaudilaa. Porro et alii diversi antitiices,
, - inopes quidem ecdetiat babentes, dlvites aulein
, . parcaciae et populosas, cum boc poiiviasem, uoa
, fuerunl exauditi propier prxsenlem canonem. Noia
b*c et memoria iene propler translaiionea qua* pe, , itinlur ab anlisiilibua, ei flunl ln aliquibus. Qua?re
. , Chalced. ayn. canonea 42 et 17 qui dteunt debera
eccleaiasiicos seqai ea, qu* decermiuinr a poiettate
. * Imperiaii. Quia autem prasans canon statuit, non
' \ debero episcoptnn poregrinari plu^aam oportct, ab
ea quae illum aoriiiue eai (esi aulem boc iiicertum)
. lege decimum aexinoi canonem syuodi quae babiu
, * , esi in sede Sancloram Aposioloriiin, et interpreiare
( ), praeaentem canonem aecandutn leges qus in ipso
* , gunl potiiaa.
* ,
.
ZONAR. Ab epiacopis cura ipsa rei naiura, lum
&. , ,
, decreta canonam aa de re saepiut edila, posiulaut,
, ul in sua episcopali eutione perpetuo degant, ac in
, , - populis enidiendis, aique ad reciam virtulis aetni , Uni dirigendi8, laboreal; non atiiem prlmaria sua
, sode relicla, in aliain ecclesiam sc coarerant. Muiii
. naiDquc cpiscopi in aliis suac dioecesis locb ecctesiat
* babcut, quae ct paroeci* a canouibus vocantur :
r

275
THEOD. BALSAHON
2T6
quibtta ntjlli peciliaret episcopi pnefici coouievere. 044(>, & \ epaixiac al .
IgUnr bie eanon in aliquam juraodi ecdeaiam *1 (6.
cpiaeopum proficisci, ac in ea popali sui eura ne- ( , \ ,
glecia diuiios morari, veiai; sed val in ea cborepi- 6 , \
tcopam coiMlitoere, vel pmbyiero prociraHoneni olxtfou * ! 4) yt^vHaxonov ejua lod rernm mandare,- pibtil: epiacopot ?ero in torf 4) 6
aoa quemqoA eeclesia cootinealer obdurare, ae na * ' ; proprii quidem negoiii Iractandt cwaa diatiat, qaam , \ kW ofxtlov
par est abease, caramve tolliclte ia epitcopali sia- , ^
Uone permanendi, populumqao salutarl docirina ;,
iDrormandl', deserere. Alque illud qaidetn fdiatiaa \ ( . \
qaam par est] boc loco nulla clrcomscripitone de- . , ,
tlnliur : decimo sexlo autem canone in lemplo San-
eloraiii Aposlolorum babiUe aynodi, quae prima ec ' *
aecunda noininatur, ne ulira semestrc tatnpu* epi- , , ,
scopo a sua sede abesse liceai, dmni Pairet, poena
depotiiionis propotila, conslilueruiit. Undecimos vero Sardic. synodl canon, breviua adbac ipitium , * episcopi absentia, nlsi neceiaaria cauaa aliqna iit- . / lercedal, ut ex eo quod ibi affertor exemplo colli- , ,
gere est, vhleiur preflnisse. De disceata epiteopa-
rtim a suia ecctoiU slalouni etiatn dWerac Novella?, , \
qu* in teriio Baailic. libro, limlo 4, diverais in ea-
,
piiibos repcriuniar.
, ',

ARIST. c Viium ett, ol nullus epitcopti prineipali

. ,
c aua reiicia ede in aliam ae couforai , vel da
, c ra propria aoHicittia, tbronum auum uegligal.
>, ,
.

Non tanuim boc, a tiritale ad civiiaiem migrara ^
tpitcopuni, divergia canonibas probibeiur : aed et , ; *
illud, eam, qoas proprie eral a prlncipio, caibe-
dram eccletis ipiiui relinquere, ei ad aliam eo ,
cletiam in eadem paroocia Iranailirt, et in eam ,
iransferre lionorem, liic canon non pcrmiltit. Sed
Dec in rc propria ei plusquaro oportei sollidlo a&te, * el curam et inslrucliooem ooouli negligerc licet.
,
.
\
\CANON LXXV.
< De iufamibus qui debcnl baptizari, qnotiet de iif
4 dubttattir an bapltzuii fuerinl. Siinililfr placiiit
4 . ,
4 de iuianiibu*, quoiies non iiiveuiunlur firmi
4
leste* qui cos sine coniro?crsia bapiizalot eaae
4 dicam; et nec ipsi propier aeiaiem de tradilo D *

eis myslcrio apte | ossiml respondere; sine ulla

offcnsionc posse eos baplizari. Nec tinqnain
4 ,
haee dubiiatio cos tati sancfificationii luslra i lione privabit. Hoc enim Maurorum legaii ,

fraitrs notlri, idco coiisulitcriiiit, quod mullos
4 . e usmodi a Barbarts eniaiit.
4 , ,
4 ,
,
.

BALS. Logc synodi in Trullo canonem ei ibi
prueaenlis cauonis interpreiaiiotieni sine ulla iinmu- ,
,
laiionc, qucmarirooduiti et vorba invenies.
.
.
ZONAU. llunc canuncin, pauculis qnibusdain
9

278
877
IN CAN. LXXVI CONC. CARTHAff.
\ tv , exceptis verbia eumdem prortue apud synodum iii
Trullo, quoe aexta dicitur, te ibidem eiplicttutn,
, ;, .
rcperias.
< \, tl - ARIST. 111 i de qtiibtis atnbigilnr, utrum baplizati
4 , , *
iuni neene, placuit, ui baptizenlur : ne proc ) .
i pier atnbiguiialem divina luairalione deatiioan lur.
, tl
Secundo qoidem baptizari quempiam, oiti ab
, . impita baptizaltit fuerit dirersi canonts probibent.
, Si qie aulam ambigti, an baplizaine fueril, ulpole
, nee ipeo ob infaoiilem setaiem illud scienle, nec
aliia affirmanlibua el lestantibuft euni baud dubie
, baptizatum faitAe; line ulla diibilatione bapltzari
* del>ei: ne propier dubiuiioneni dmna piirgatione
.
privelur.

KANQN 0<7.
CANON LXXVI.
c Ul diee Paschae in die synodi annunticlur. Hoc
i . ,
quoqiie similiier placoit, nt dtos vencrandi Pa
*
c schae per formalarutn subscriplionein omnibua
ostendatur, diea auiem eynodi idem servetur,
c * ,
qui in Hipponons! aynodo fuil conslltiitiis, id
* , *
esl, ante decimiim Kalendas Septembris. Debcl
t ,
4 enim eliam ecribi ad primaies omnitnn pro * \
4 vlnciarum, tii quando apud te concilium con , , *
4 grcgant, ab co die abtlineaot.
,
.
BALS. Alii qnoqtie dlvcrsi canones alaluerant,
,
qnamlo dcbcat flcri synodus a provincialibus, ut
. solvaniur ecclesiasticas qusesliones. Dicii auiom
\ \ eiiam prascu* canon, nt letnpore fynodi (id est,
( anlc 10 Kalend. Seplembris, 21 scilicct mensis Ati, ' ; giiati; Kalcnda cnim MIIU pritnus dieg meutis) die*
) , Paach declareiur, ul cugnoscalur ab omnibus qui
, siuil in Africa. Ac in bis quidem consistii canon.
. * \ Quia antem, nec a praesenli canone, nec ab alin
* cognoscitur diei Pascba instilnlio (uam canon i
sanctorum apostolorum sialuii, ul poel vernum
( aquinoclium Pascba celebremus, el nibil alind),
4 exisliroavimus oportere nos per praesenlis canoais
) * - lnierpreialionem docere eos, qoi velint, quomodo
inveniaior diea legalis aeu Judaiei et Cbriatiani Pa , ; schae, quin ei Carnisprivium. Fieri eiilni poteai, ut
, ortbodoxug quiapiam in loca, ubi bc non curantur
* . D nec cognoscoulur, incidat, *t per ignorauiiain non
, convenlenli lempore vel a carnibua abstinoai vel
, Pascba celebret; quod non esl comlonandum. Ante
omnia ergo sciendum egi, qood nlsi qais legalis
, \ . Paach diem 0 1 0 overil, nou potcal scire quando
, Cbriaiianum Paacba fieri dcbeat. Prxterea ecieit . , dnm est, quod legale Pascha ftt a vircsimo primo
. " mcnsia Marlii usqoe ad decimuni orUrinn Aprilis:
' Clirielianum aulem a vicesimo lertio Marlii usqae
ad vicesimuin quintuni niensis Aprilis, His autcm
aic primum contideraiis, velis iudaici Pascba
/ ; ' diem exacie scire, ei itidem Gliristi.ini, quxrc prt. , mum el ittveni cyclum luna?, qtii sic inveniiur : Nu tnera aiiuos a ercaiione mondi, et per noveiiideciin
, eos dividc, et qui rcmanscrint, cyclum louae decla-

279
THEOD. BALSAMON
280
rabuiit. Deiude ettam cyclum solia inveoi hoe modo: , <
Numera aitnos a creaiione mnndi, el eot dlvlda per ' ,
viginii oclo, et qui rastanl dic eot cyclvm toUren \ \ declarare. Cycli qaidem lun*,qai wni twemdadtii, .
incipiuni a menae Jaoaarto: cycli aatem solis, qai unl vigiuii oeto namrro, incipiunl a menae Oclo- , \ \
bri. Cuia ergorycli laa et solia aic invenianlar, \ ,
muhiplica undecta lonc carrenlem lam cyeiani; .
detnde adde osque ad ctecimum aaxion cycloro
, , pro aarculii elaptittei diea, qul epacue dicunior; , \
posi deciinam sexiam eyclum utque ad decinaro , noniim,adde aimiliter aeptem dies; el potiqaatn boa .
omnet diet in unam sumraam collegeris, divide eoa ,
per iriginta , el catn veneria ad numerum triginla
ditbus minorera , eom tame, ei loi diat ex manae ] * MarlLo vel eliam Aprili illi adde, qool iofflciaoi, ut flai niimerus quinqaagefium*, ei dic aialim in floo . -' {'
q*iinquagenarii debere aasa Pasaha lagale. Dl aatem *
quod dictam fgt, per exefnpluin fiat manifeathis, ,
labeniis aoni aexiet millesimi iexeenieaiiDi octogo- ', \
flmi texii Paacbales diae quaere, et dic i u , Cycltit ' \
ioos esi eo anoo tepiemdeeim qoi per uadecim *
mukiplicatut efftcit diea ceotam oeiogtou sepiem. \ ' Uudeciet eniin aeplemdeciui atiai ccnlum ooibgiata . \
aepjein. Hit pro aaculis, ol diclum , diebua quo-
que aepiem addictia , ifficltar numeroa dierum . \
cenintn nonaginta quatoor. Qoo quidem numero , *
per irigiaia diviso, relinquuniar die qualuordecim: *
aaxiea enim triginta c a n l u m oclogiota. Ut argo , \
fiai numarua dierum quinquaginia, quo in?enialnr g ,
diea Paacbae
^ legalit, adde
. . . diclia
. . . quaiuordcclm die- * bua unum el iriginta diea Martii el Aprilia diea qain- *.
qne; el sic cam quinquagintadierum Dumeroni , ,
cffeceris, dic debere fieri Patcba legale quioio dia , p^cT.
niensia Aprilia. Quia auiem nienaia quidem diea tlc ',
comprebendilur; teptiman auiem diea lncarlat *. 5 \
e s l : est to quoque eam doceri. Ei quoniaro ,
hoc anno cyclua solit eal viccsimut ocundo8, cy- , 0clicum hwic niiroerum snme, ei pro unoqooqtie
quadrienno propter bisaexluin diein unoin ei adde,
acilicel pro viginii duobus ryclis dies qubiqua, qui ' *
cliam epact.x diconiur. Ita hit adde, quidem in V
menae Martio legale Pascba inveoilur, ratioae prsv *(
teriioriim mensiuiD, qui nuineraiitiir a mense Oclo- . " bri , dies nudecim; scilicei pro Octobri dies trea, , ,
i)o quod babeai hic meutli dies triginla el unum; .
pro Nofenibri, doos dies, quod ie babeal dies iri-
glnta, ei pro Decembri el laauario dies icx , quod ', unusqutsque eorum babeat diea triginta et uuuiu. ,
Pro mense aotem ebruario nibU addes, eo quod
ei desit : si autem inveuitur Pascba leg^la tnense , x f \
Aprili, ui fii in praesenti lempore : adde etiam ires . ,
alios dies pro mense Manio, ut &4ni pro meniibut ,
dies qnaluordecim. Legilimo ergo Pascha* dio in-
vcnie, ut diximue, quinto mengi8 0 H Apriiis, bii " , ',
adda 22 diea solaria cycli, ei ex biasexlo quinque, " ',
qai eiiam epactas dicuntur, ei U mensium ; el eos ' $
omncs 41 dierum summam collige ac mrsui in sex ',
sepiiinanas rcaolvc, aic dicendo, sexlics sepiem \
9

281
1 CAN. LXXVIl CONC. CARTHAG.
282
, qnadragiuta , iiivcnies reliqtio* diet fleri eci * 61 licet Paseba lagale quinlo dia metuia Aprilia, qui
, etl qoartua diea seplitnatue. Quia argo Iradiiio eac
' e<3leaiaiiea, post Pascha lagale tteri Christianum
, ln ana el eadam aeptimana in priroo die; dic debere
, necestario fieri Paacha Chmliannm,[nono die April.
His ergo Ua aa habeniibas, a die Pascbali diee 50
. aabdaxetia, iavehiea Gamiaprivium. Si auieio nolis
, , * eognoteera CarniaprWiuui aubdueiiona 50 dleruni,
' , {? aed ctim majori raeilitale, qula nanc ,
, , adde dies A, al dic, 9et iredectm : ai ait Carnis , \ ' , priviom Febroaril 15* floc anlam fit propter bla ', iexivro. 8i eniia non eet bitaaxtat, non adjiciuntur
, dies quaiaor ted irea. Qvia autem io diveraia locia
, , biasexii nMrainimoi, debea scire, quod nnutquitque
, * annua babat 565 diet borat 6. Qui ergo annoa
' ' meiisat io qoaDtitalem redegerani, aiaineruni ut
* . " menti Febraario adjieiantur 6 auperabundantea
borse ultra 565 Et ideo habeat tneaais Februariiis
post uiiomquodque quadrienniuiti , nuineralum a
,
priroo cyclo solari, diea 29.
0' ' . ,
', . ,
, , \'
\ , ', , ' *, ' * '.
. , ',
,
' c .

. '
'.
. C ZONAR. Pawh diem, per eam quas singalfs an fuiara eat aynodum, Afric* regioitibas decla * rari atatuttmi eat : lampaa aulem synodi habende
, anle decimum diem Kal. Septembr. definivere, qui
' . eat Aoguali menais primna et vicesiirnis. Kalendae
, , ! enim, ot aniea dictum est, primi cnjueqne menais
. , dioe appellaniur. Si ergo decem dies anle Kalendaa
, ' Seplembria abatuleris, Augusto mensi, qui uno el
, .
trlgiota diebus absohllur, unus ei viginli nimiram
reliqoi fient.
. , ARIST. Viaum eet, ol synodi annlverearias die,
,
aive detimo Kal. Sepiembrium, diea saneias
>
Paaebae pnedicetur.
,
E l lllud aynodut varie decreril, ut Paachae diea
' in sraodo ouolaniiit bablla in Africa aigniflcareliir.
.
'.
CANON LXXVII.
Non debere epitcopum intervenlorem tedere in
. '
cathedra, eui inierrenior daiua eai. Simililer
,
placuit, ut nulli liceai inierceaaori lenere ca , , i tbedram, cui intereeaaor daius eat, propier

quodcunque poptilomm studioin vel dissenaio
nero: sed siodere eit intra annum episeopum
. profidere. Si aulem praeter ba?c fecerit, post
,
anni flnem aliua hitercessor eligalur.
. >
. , , BALS. Gum oliin vacasset episcopotus, pro pa , - ciflcando populo luiiiobaiur aliqnis, quem ciiaoi
f

581
THEOD. BALSAMON
84
iuediatnrrm nomtnabanl. Oicil ergo canon eunt uou . '
debere episcopalum tibi viudicare : aod uisi poliut * ' tt
studiom adbibuerii, ol flai episcopus, eiim debere , :
a mediatoria mtinere removeri, el alium ellgi. Quas , .
autem d<5 eo tnedialore dicuutnr quoniam bodie noti ,
snui IQ uui; std oniuino aecesae e*t ui, si Qeri , ,
poiesl, mox eliganl ecclesia: ideo nee noa pliira * '
acrip&imtis. Hic autem medialor erat episcopua, ui . ,
apparet ex tiiulo canonU.
.
ZONAR. Anii|iit morttfttiti, qaando orbala epi. , scopo ecclesia vacaret, niUli ad eam quem inier- , ,
ccssorem appellabaiu, vel ut *edtiiofiem forie alt- , ,
quam 6 1 2 poptill sedaret, vel alias eliam ob ran- * .
ga.. Ergo nisi nni. anni saliein non inler?allo opi-
ftpttni populo, apud quem agebat, dandum inier- , , , flir*Cftil * i n c A viii.ljtnt k ' . . . t m l _*
#_ ^ 1

X*fft>_~
cessor ciirasscl;
Ipse quidcm ab iul<rce*sinne -amo- .

,
%_

vebalur; lum alius, qui apud populum interceatoria .

niuniis ejus loro obirei, stibfdiiucbalur.
ARIST. Visum c s i , cpiscopo ad inlercessio- .
c iiem dato, qunlicunqtie populorum aindio aul
* disseniione, raibedrain, rujtts esi intercessor,
,
lenere non liceai: sed inlra annum fpigfopum
* *
providcal, vel anno vcricnte, aliua iiitercesaor
,
oligaiur.
.
Si populo inier so distidente et diviso, et ad dis*

aeaaiones et pngnas accenso, roillalur ad intcrce- , deoiluai quispiam epiicopomm, ot eoa reconciUet, , ,
debct illius civitatia caibedram , cai daltis foil ,
ifiierccasor, occupapa. Scd conari intra aitniun - , '
iliiionem coercere, ci eos pacare, et pertnadere G .
cpiscoptim accipere. Si auiciti iulra aunuai nihil \ ,
omnino efllccre po*set, ad populi ulilUaiem , pott .
cl.tpsum annuiu alius inierceasor deligaiur.
,
.
CANON LXXVIII.
(*.
De defensoribus ecrlesiartun qui ab imperatoribus
peli debenl. Oinnibui viaum esi petore ab im .
i peratoribiis, propier paupertim vexationem,

c quortnn molesliis asaidtie fattgalur Eccleaia :
, ^ ul iis defensorea ctim episcopomm providenUa
*
eli^aniur adversus divimm tyranoidem.

.
BALS. Necessft babeni omnino episcopi eos, qoi
\, *
lnjiiria alBciuiiUir, defendere. Quia aulcm nonnulli,
. \ ,
esi verisiinile, cpiscopi, ctini de paaparibua el , ,
.imicti^ diccrent, exaudiebanlur : aialuerunt , *
Palres ul Imperatorcs adir.oncreiiUir, ui cum epi- , scoporum electione ab efi riareiiftir dcfensores pr.o
roprimenda diviium lyrannide; ui ic ceasel astidua
luclesi 'ruin perlurbatio, qua nb cis affiuiuniiir qai ;, ad eas acccduul, quod a potciuioribua injuria affecli
sinl. Ac in hie quidem cpnsistU canon. Tu aniem / ;
aoiaa, quod defeneortim darto, qtti Gnece .
dictiiiiur, tivc a prarsenli canone coepit iniiium, xive * *, ,
ctiam aniea cognoscebaiur, per aniuscujtisquc iirbif ,
iiirolaruin elcciionem flcbai. Esl aolem etiam Ju- ; ,
siiul ini Novella 15, qux corum eleclioiicm ac pro- , * ; nioltonem describal: cl etaiuil ul in unaquaquc . " \ ',
< iviialc ab cpiscupis ct clcricis et civums paulo \ ,

5
IN CAN L X X V I H CONC CARTHAG.
M6
melioris exiatiniaiioni*, eligtnlur defensore* ufli \ - cienlet i d quaolitaiein mulutudinis civitaUa,
ipsi jtidiceni osque ad qnanliiaiein iriginia numi , amatunt, ei criminales cansat leviores; nec permii (3), tanl potentibus ul imbecillioret ei pauperes oppri ; , maut, ei repritnani publiconim exaclores, qui plus
qoarn par esi exigum. Quineiiam hmt qtioqoe No \ , velta, qua eis alia privilegia largiuir, adjicit, ul
. poel btonnium deaiatant qoi boc rounua lanlo lem pore obieront, et alii promoveaniur. Hc autem
, , * Novella hic aila non esi, eo qtiod non ait in nsu :
- nec enim dieuniur esee in olla civitaie ejusmodi de
, \ . * fensores. solo auiem Conslaniinopolis episcopo
, characlerem suscipiont defensores, el qtii prinni de . fensore* dicunlur. reliqnis autem anliaiilibtis soli
primi defensores : aique ii qufdem nullum babent
\ privileglum ex iia quae Novella coiiliiienlur. Solvis
* enim primus defeneor unciittimse Dei Magna? ec . clesia, el qui ei subsunl defcnaores, solas liberta luin cauaat jiidicani. Ipae atilcm exislimo, quod ex
! ' dicta oovella primut defensor jus babet jadicandi
. onmea, qtii ad eum accedunl, de causis pecuniariis
ei criminalibua levioribu?, cujiucunque tinl stalus
cH condiiionia actores et rei : et inaxime 6 1 3
qoando causae quantiias IKHI excedil 30 nuinismata.
, Iket ei jure eccleaiastico reprimere poieniiorum
injurias : qain el in tuum forom trabere omnes, qiri
dictiniur injuria afficere eos qui ad Ecclesiam con. ' fugiunt; ne coganlur eos ad civile foruin miuere,
, G ul fll Uodie. Sed et liber, qtii (ieti
' de primo defensore) diciitir, dal ei mulia privilegta:
verum neacio quomodo pleraque negligunttir.
, ,
. (55)
.
ZONAR. Episcopi non tanlnm populos ipsornm
.
' , - cune comimssos docere, atd eorum quoqiie pairo , cioium, iujusie laedanlur, sitscipere, ac illos pro
. viribut tueri debent. Quoiiiani vero aliqui, pollea , tes opibus, episcoporum quoque auctoriialein con , lemnebanl, posiulant ab imperaiore bujiis synodi
Paires, ui defensorea aliqui conaiiluanlur, qui
, , aimul cum episeopis poieuiiorum tyrannidem rc primaut, ne paupcrum oppressionibus, boc e>l,
G u i l l . Beveregii noto.
(5i) . Juaiiniani verba, D ris, ,inquit. ^ ^
'

qiia3 BaUainon hic rcspicit, de dcfciisorihus sic se
"
" (5 / Verba
babciil, f jndicare DeTenxores in cautis ommbut wro libri de oficio primi defensorh, qn<e propemodnm hujutmodi snu. ipsa aulem vcrlia, qii?c
pecMuiuriU usqne ad anreos trteentot : non votentibu* noilrii subjectis trahere sibimet obligalo* adex dif.lo libro cital, basc sitnt,
\ ,
clarissimoi provinciarum judice$, $t uuque ad pra ,
dielam treceniorum $olidorum quantilatem bis conlistat. Juslinian. Novel. 15, cap. 5, sect. % Corrige , \ iiaqite Laliiiam Ealsamonis versiouem lioc loco, . Oportet , st qnit presbyterorwn et diaconoqua iriginta mendose iinprtatiltir pro treeentorum. rum cum aliquo liUm habebil, eum, qui accusalur,
Corrige eliam Graecum Balsainonis lextuiu, tibi tertio citare, tecundum indicatum modum ei non
pauio poatea, scribiiar, pro obtcquentem condemnare. quibiia vcrbis conlici , queinadiuodum etiam codcx ttir, ipsum dcfenaorem oificium in boc libro, qui
budie uon exsiat, tU consiilultim ea^, idnuc ut
AiiKTbacbiaDus legil.
(55) npvzsudututoY . flujiia libri memi- videmr ab aliquo iinpcratorc. Idem ctiain Balsauii etiam Oalaamoii in medUato dc duobiis illis mon in praesinli loco dofcnsoritfllcii*, cbariopliylacis nimiruiu el priiui UCTCIISU- Lus in isio libro concedi asscnu

287
THEOD. BALSAMON
2
gravlbua injoriie, quae ipti iiiferantur, aasidue , ,
eccletia pertarbetur; boc est, ob paaparea ad
ipaam coofugientea, atque ab aa tibi opem implo-
raaiet, aatiduit pertarbaiioitibua iniplicemr.
ARIST. f Ut episeepns mokatia nou afficialur, . c ,
Ixotxoi.
c defensores conttitoaniar.

Pauperibui a poienlioriboa vexatioae affeciit, ei
fpieeopit ab iis propier eaa vexaiionea perturbalis, * !mTitum esi synodo ab imparalore petere, ol coui ,
ptooporum providtntia eliganiar dafeotore*, ul
divhum lyrannidi reaiatant, ei epiacopi, qaanlam , fva
, \ oi
ad eoa, tine moletlia permaneaat.

0*.
CANON LXXIX.
t Deepiscopie, qui in aynodiste non sisiottl. Siml- ^ c \ . ' ,
liter placuil, ui quoiieacnnqae synodum con , ,
c venire oporiuerit, epiacopi, qui nec teneciuie
t nec imbeciUiiate oec alla gravittima necesaitate
c , c impediuniur, ui par esi, se sitianl; au*

ctijusque provinebe primatibua de omnibus
\ ,
c epifcopis aigniflcetar, tive du* shre tret Aant
*
c congregalioaex: et ex uaoqnoque namero v|.
c
citaira, quicunque elecii fueriat, ad diem ayt
c uodi lnstaolisstnie ae aisiani. Sin auicrai aa
,
i fistere non possint, com iniiliae aimtil (ut cre , , , |
c dibile eat) exoriantur itecessitatet : nlsi iai
impedimanii ralionem suo primati reddideriiit,
c ,
c debeant ii soe eae eccleti roannonione con
tenti.
BALS. Uiiiutcu]iiqu6 provinciae epiacopoa, qui (J .
non propier tatem eu provectam seneciutem vel
valeludineiu vel aliam necettiiateni impedioniar. , ,
ad indictat tyuodoa conveoire hic eanon jubel: ,
ei cum congregali fuerint, metrapolttaQo protin- (* ,
ci, in qua esl unuaquisque signiflcare, el ex ' ,
nnoquoqno numcro, slvc duas tivc tres Aaul con- * ,
gregationet. (Forte enlm, ne vel de babitationibat . ( ,
vel de rebut necestarus iu angnsliaa adducerenior,
non omaes in anam tirbem conveneranl, sed in , ,
duaa vel trea metropoli propinquai). IneiantUtime ' .)
, * <
autem se aiaiere, boc est, aine ulla dilaiione viciaiim, id eai, per vices. Nequeeuim in uno die sol- , . $
vuoiur tyuodi; eed iu pluribns. Si autem se al- , ' .
atere aon potaint, quod a repeniina necesaiute primali r a l i o n e m impedimenit expo- D ,
ttant: sin boc noa facerinl, sola sus cccleti * " ,
commuoione couienii sini; alils una eum ipaia aon , .
coaimunlcaotibus. El in hli qaidera contitlii ca- . \
non. Tu aulom hinc noia novum excommunicatioDie .
genus. AUi enhn canouea aceipiunt excoirtmunica- . "
lionem; quod quidem attinei ad episcopos ; ut ni- , ,
bil aacerdoiale obeant: pr^scnt auiem canon eoa
a aacro minlsterio non impedii, aed separat a ! ,
*
reliquonim fralruin commuiiionc.
.
ZQNAP.
614^^AB.Duiasenju8que provincias episcopos,
qiiotieacunque synodus babenda sit, nisi xiaie jam ,
aiTecta effelaque seneciulc vcl iiitiruiitalc corpons \ , ,
^ ,
iiupcdiantur, vcl gravi alia dc causa detiiicaiitur,
impedlaDlor,

m
IN CAN. LXXX CONC. CARTHAG.
!90
, "- convealre omntno bic canoo Jabet; el ubi primam
, xa\ advenerini, nietropoiit&no singulos, ei <jaa ta fe , ' , rant, provinci signiQcare; luro vero et iingulis
* , classtbos eive du sive ires instiiutae loeriDi (el; ( , eniro, ne vel inopia lecti premereiitur, vel ad
vitae neceeaaria deicerent, non in una forte otnaet
, , vrbe considebani, ted in duabas iribuave metro
* ) poli proxitois) ad dlem tynodo pwefiaiuni inttaniar,
, \ , - hoc est, iine olia tergivarsatione aat nora prope , raoler accedera vieitsim, boc est, per vicea. Neqne
, . enim oo die, sed pbiribus synodi abaolfebantur :
, * , qood ex bac qaoqaa colligere facilo ett, ex cajas
. actionum multiplicitale, ploriboe eam diebat ceJe . bratam fuiase apparet. Per vicet aolem, boc aat,
*6 , , ul modo blc, modo alii, quiconque deaiaui elocii
. * , fuerinl, se in aynodo siaiani. Si vero Sd tninus
, \ , posgint, necessariia impediaientia ex improtlao et
, iiiexapectalo confertim obortia ; ui qnicunqoe non
- adfuerini, metropolilano suo ainguli, raUonem
, , reddanC, exigit: qai vero id negleierint, excluti
, - ab aliorum conaortio, eccleaia aoas communione
conleati aint.
.
01 * ARIST. c Qni in synodo quoiannia babila noa con veniunt, nisi contra ToJuniatem Impediantar
, ,
c *u tint eccleai commanlone conlenii. >
,
Qaicunque ex eplscopis ad ayiiodum io unaqua
, , que iptorum provincia babiiam se aon conferant,
(, - nec a eeneciuie, nec ab infirmilate, nec alla gra, * \ vlsaima neeeeaiute impedici; sed e deaidia vel
, - -, tiam conteittpln illud faciente*; decernilur,
~*m.
U%

~*
- V
- Y * ~ - l
- . - \ i
^ #
t.
t-:_ ^
.1....
k .

fraiernie
verbia
castigentur.
At
pnefeita- canon~ et
, \ spaciem reprebenaionis addit, mandans coepiaco \ ei confratrea coruin cntn iia non commuoicara,
aui aacra celebraro : aed in solis propriit auia
, .
eccletiia acquiescere, ei fn iia itiuutis obira.
KANQN '.
CANON LXXX.
. \ - De Creaconlo. De Creaconio Balarecenaio hoc
,
omnibus vitum esl, ul binc quoqua Numidias
, ^;
priinali tignificoiur, qno ipae fcial so debere
,
aieaioratuin Cresconiani saia litleris ad cou :
i veniendun adboruri; I noo diffcral auani
*
exhibere prxoeniiam proximxe univertae aynodo
* Africanse : slti autam venire neglexerit, aciat
c esae adteraua ae ferandam tenieniiam. >
c * ,
; * D
.
BALS. Per Cretconlum tmponit canoa aecegai tatem epiacopia, ui in aynodia inexcasabiliter con * \ veniaat: et iis, qoi eonvenire aegllguui, conde . mnalioDem eoniminaiur. Ejua auietn forniam non
. " <? expriroit. Sed canoo synodi 7 uiagUtraiua qui dem, qui impediunt quonitnas flanl annaaa aynodi,
, segregandoa decarnii : melropolilanee auieto, qui
- sine juaia causa h*c negligunt, caaouicia poci.is
. subjiciendoe. Quales auieui ei quxnam sini e
\ ^ - poanas, expresse scripiuin non esi. IU eai ergo
. * , verisiiuile, eae auat quae ia euperiore canone con . * *' tinenlur. Lege ei dieium canonem 6 synodi sepiimai
* , \ ec canonetu 6 synodi ia Trullo, ei quae iu bitacri, \ .
pta suni.
e

THEOD. BALSAMON
29}
t91
ZONAR. Ilic qaoqtte canou qnamfis da XUNAP. \ 6 otA
epiaropo ediiug, altis onttiilms ad synodun aiaa ;
alla prortus lergiTersJtioue coiiYenieudi uecetsiia- , \
lem iittpouit, ac ii* qai venire negluieriiU com *; .
iHttiatur.
6 1 5 ARIST. t Cretconiut litleris ad syuoduni . ; , , *
c vocauift, nui aa aiiterit, sciat geiiieotiaio con . ,
c ira ae edeudatti fore. Penpicuu*.
'.
CANON LXXXI.
De curaloribus Eccleaia Uippooeawa. Ruraua ,
c , ,
c piacuit, quouiam Ecclesi llippouansis curac
c lorum daaiitaiio noa el diuiiua oegligeada; et
,
c quia eccletie* qtue illic , deUueniur ab iis
*
qui prodigioaaiii iEcyiii comaiunionem recuc *
c sarunl : mtssis ex prasenli tyoodo fpiecopis,
c tihegiuo, Alypio, Augubliao, Materuo Tkeasio, ^ , '^,
', , II , . Kvodio, Placiano, Urbano, Valerio, Ama&io,
, , , , ,
Fonuitalo, QuodvullVleo, Uonoraio, Januario,
, , ',
c Aplo, Houoralo, Ampelio, \tcioriano, Etan, , , , < gelo ti Rogaiiano; el congregaiit ac correclit
, ' *
, , qui vituperabili petlittatia ejutdem ificy .
c lii fugam exspeciandam esse exitiimaveroiit,

c cunt omniuNi voiU iia fpiscopus eligatur. Si
,
auleia uolioi illi da pace cogiiaro , ne prcsolia
.
eleclioui impediiueuluia afleranl, quoiuhius
,
c ordinetar ad uUliiaiem ecclesia qiue uodiu
,
t detiiuna eei.

.
BALS. Du* aant urbea in Africa, qu* Hipponet g . ;
vocaiiinr. ln uua eiru.ii cral Equiliut epitcoput. . ? . \
quia IIOIIQUIU ad?eraus eum togarrexeruot, et
cum eo coniniuuionem recuiarunt, qute incaria ieo , ,
, ilque adco injusia dicilur; vitiim esl ,
ipot per quoftdaro antisiites rcfrenari : gfu autem * paceni noliiii, alium eligi epitropuin.
, .
ZHNAP.
ZONAR. llipiOH Nuinidiae civiiat e t l : Numidia
vero Africanae rcgio. Gum aulein duae eiscol fn .
Afrka urbes, llipponia nontine; in barum aliera , $
Equiiiua epiacopalum gerebal. Eoin iionnulli, po- , ,
pularibut quoque sludiis subnixi, vehemeuler in- ,
aaciabaniur, SUiutque comniunioneiii, quain iufor- , ,
inem, propierea quod a tyuodo Diinime decreta aut .
hidicla eaaet, aynodas appallavit, rejiciebanl. Ad
eaui ergo gediiioiietn oppriiiieiidam quotdam epi- f> , , ,
acopos ex boc loco miiieudot case cenauerum, ut, ,
si flori poaait, turoultu sedalo, diMidentes conci- ,
Jient; vel ti id oblineant, '
, ;
Ecclegi utiliiail consulentet, qua? jamdiu deacria, ,
iioc etl, a suo anlitiUe dealituta , aliquem io* ; .
tertui in ea epitcopum coaatituNDl.
ARIST. esi, vt post Equiiii condeittnatio- . " ,
nem omniuin votis cpiacopus llipponi prteAcia ,
tur: el itli nequaquam impedianl quio iu Eccle
i tia prauul ordiaelur. >
c ,
Omaibus placuit, ul in HipponU Eccleaiam ordinareiur episcopug episcopo illiut Equilio depo- ;
fiio, et ntillos eorain qui ei adversabjiilur impe- ;, 9

m
IN CAN. LXXXUI CONC. CAlVfHAG.
294
tlire, quominus ad Ecclcala?, tandiu episcopo
, - dcstituta*, uiiliUlem opiscopu ordifielur.
.
.
CANON LXXXII.
lltp\ - De cleticis, qui curant euain inira aiinum
causam agere. Rursum dccrelum esi, quoc . , ,
lies, clericis accutaii*, cl atiquoram crtininuin
< ,
t in eos dicto lesiiinoiiio, sive propter probrtim
: 6c Ecclesise, sivc propter re?eremiain (quibusnomi , (
f nibit* etsparcitur) sive propier iusoleiitem hacrc t>
), corum ei gentilium exsuliaiioiietu, si, ui par eat,
, , ,
causam tuam defeiidere, el euae probaiidae inuo ,
i centiae curam gerere volunriui, boc intra annum
, exconituunicaiionis facianl: siu autem inlra
c *
annum catiftam suam purgare iieglexeriul,

milla eorum deinceps vox oinniiio admiuac mr. >
c .
BALS. Presens canon staiuil, ul clerici, qoi
. ,
, - propler crimiua sunl accusali, sivc advcreus quos
, - te*limouiim 0 1 6 uiciuiii rsi ex pftcaiimplioiie,
* ' curenl ul causae advcrsus jeos inira aiuiiiiu per , . aganlur ; iiu unnus excludaoitir. Usec aiilem bodte
, - non auut io usu : eo quod ex divertis Novellis
oninis crimiiialis cauaa in perpeluum leinpua exlendatiir.

ZONAR. Si clerici ob crimina, propter qnae
ZQNAP. *
? , * clcro iiuMrcudi sinl, accuaentur, ex quibus Ecclesi
, , quoque, quasi fl.igilioaa eil clericorunt viia, iguo*
uiinix aliqua labes aspergalur; exigilab ii* canoi.
, - Q unius anni spalio ee ab ea, quae in ipaos con, , fcrlur, culpa liberare cotiletidanl; idque vel ob
, , rcverculiam seu sacri ordiuis digiiilalcni consc.r vautam, quo nomiiic cis iulerea parcitur, ue qua
, , * sacro ordini iiifatahe nota bacreai, TCI ne baeretici
. insoleuti vanilale eflerauiur, ex eoque sacerdolii
, ; coiilemiieiidi ansaw accipiaul : coque auiio a
* commuiiioite quoque absiiuere jubel. Nain ei eos
* \ , * proplerea canon iuiiio coiivicioa appellavit, non
* ; * , * quia mauifeato obuoxit criminibus tenerenlur;
. convictos enitn poena deposiiioni* illico secuia es sei : aed quod cxsiareut iudicia facinorit, ex qui, * bus uierito coiiiuiunioiiia privalione muliaii auut.
~ - Ergo si uniua anni imervallo uulli ae culpae affiiiet
.
esse Oflenderini, a raoha quoqiu liberabaiuur : in
D minut eo ebipao, ad causam agendam, vel inaxinie
velini, uoo admiueular.
* , AHIST. Clericudcriinine couficiua, si se causam
c ,
suam defeosurum dicaf, intra anniiin dcfcndal:
* ;.
pottea voru noo adtnitiaiuf,
; * Crimiiiibua accutalus et jam condeiniiaitis clerU
, - cus, si adbac dicat se jura sua proferre pofse
, ei aeipsum inooceoieni probare, imra annum liii * gare debct : pou aiuiuui auleui uulta causac suas
defeiibio admiueiur, sed quanium ad ipsum judi , * ciuin coiideuiiiaius arit. El si vellel poitca appel\ , . lare, illud facial.
.
CANON LXXXIII.
' , Ut cos, qui cx alien* mounsierio susccpli 8iint,
, ncc inonablcrtis pracfccios, nec clci icos ordi-

THEOD. BALSAMON
c nare llceat. Simititer ptanrit, i t t l qmia ex,
a l l t n o moiiailerio aliqueai totceperii, et ?el
ad clcrkatutn adducere, monaaterii tul prae
focmm constituera v o l u e r i i , epitcopfis, q u i
c boc faclt, a reliquonnn communioae aeparai lo8, t i l tola sai popoli cofniauaioDe cofilonta* :
c Ula aaieta nec clericaa aoc pr*foeU8 peraac neat.
B A L 8 . Prsetaiif caooa panil eplscopon, q u i
nionachum ex alieao aionasierio saadpii, et eam
in clerici grarium provebit, val aal n o a a t i a r i l
pnrfecluram : el ajasmodi monacboin, qai ia d a rirara tdiutsaus, tel e i i a m caonatlerii prttlfcciaa
creaius eat, clero ei prsfoclura expellii Ne tlbi
autem b i t contrariue eaae videaiur qaartua c a a o a
synodi qat* ia Sanclorara Apoaloloram teda con- '
tlituia est, tuiuena e t t a in epiacoporam poteatale,
DOH aolum roonacbot ex boc moaaaierio io a l i a d
trauifarre; sed eiiain eoa tccalaribos d i b a a p n a lcere. Sed d i c , qaod bic quidoai probibilvm att
epiacopo, ex aliana regiotie monacbara racipera, et
eameiiani prrfoctum clericam eooaUtaara:
illle aatetn epitcopo pennisaam e t l e propria reg i o o e taoaacboa, et a b boe nonaaierio ia aliad
urantferre, el ia aaefulari e i i a m adminiatratlooa
cootlitaere; qaod p m i a r monteai p r o p r l o r o n i
tyiscofKMiini fteri
aeqait. Prataana aaiam ciooa
lonc l o c t t B babebit, qvaodo ex alietia regioao
aaonacbus dimistoriat litterat apiscopi ejoa noa
afferL Tunc e n i m citra impedloiaaiam i e t in aliena ,
regione monasterii prtefeelua a l clcricue. Quod
aatem flt bodie a monasterioraai pnefeciii, q o i a
ae deionaoa cum liuerla ditUttaoi, at in alieno
m o a a f t a r i o mouacbi eaaa possiut, nod otl, ai m i b l
videtvr, flruium ei aecuralutn. 6 1 7 Epi*P*
enim detuiesoriia magis opus etl ei, q u i m i g r a r a
T o l u e t i i ; o o n auiem mooaaierii p r c f e c i l : quod
episcopis magis ftubjecti sunl mottacbi, quam mo
naateriorom prefeciU. Il*c auletn tocam habebual
ia casteris episcopia: n o a aulen ia patriarcba
ConsUntinopolitano. E i eolm, o l tepe diclum,
peraiitaum eti monacbos ei elericot ex regionibtis
a l i e n i a , aoc ejui sedi o m n i n o tubjeciii, accipare.
Sed o o n ilidein Aniiocbeno i b r o n o , vel Hterosolyniitaao, rel alii.
ZONAR. Monaebum, qui a monaaierio u o diaceaoerit, a b alio q u o > i recipi veiitum eat. 81
igiiur epiacopos, inquii, ejuatnodi m O D a c b u m r e cipiai, eumque fcl niouasterii pnefocium coruliliiai;
epiacopus qrvJem aliorum cootoriio exclusat, aola
populi aoi coininunione coDtetilus a r i t : monachua
vero ei a clero ejicieiar ei pra-faclurte g r a d u e i d deu
A R I S T . c Qul quempiam ei alieoo taonailerio
c tuscipil, eatu ad clericatuin promoveat, aut
t sao prjBficiai mouaticrio, aliorum comniunione
c privetur.
Monacbi regionia episcopo aubjiei debent, et in
wouaaieriU, in qaibua collocaii auiit, pcrsererare,

296

i ptxobc ycrpatovtfv. " Tjptatv, fva,

c ctab 6*(
,
t ( , 6
6 , 6
, xotvtac ApxaodQ * ^ 6%
;
.
,
,
*
6 , 6 . U tX
" ,
* ,
,

. '*

,
,

, \

'. .
; ,

.
\ .
, '
, , ,
, .
,
'

*

, ,

,
. ,
", .
. "
* .
, , ,
,
, ;
. ,

. ,
,
, .

, -

297

1 CAN. LXXXIV CONC. CARTIIAG.

298

p-oi;, ,
, ci ea non (leserere, nisi forsUao a civiiaiie episcopo
propler negoiiuiu aliquod neccssarium penuiilun,
; lur : quemadinodiitn qiiarlus *ynodi Cbalccdonen . tis cnnon sinluil. Si aulem nionarbum aliquem ex
. ^- alieuo monasterio receperii episcopas, et vel cle, , ricuin cum feceril. aul proprii monasierii praefe , ; ; clum : qnaulum ad rcliquos confratrcs el coepisco , , \ pot suos excoinmonicabiLur, el sola populi
coinmunione coiilculus eril.
.
CANON LXXXIY.
\
t De episcopi* hiereiicos vel Grjecos b&redea relin4 queoilbus. SiniiHter definilum esl, ul si qui
. " , ,
episcopus baerelicos, aut Graecos, sive siui

consanguinci, sive a consanguiititale alieni,
. ; "
lueredes Ecclesitt praeluleril; ciiam poel mor ,
: , > c tem ei dicaiur anathema, cl iioinen ejua intcr
Dei sacerdolca miiiime referalur. Nec poasii
.
< cieusari, si iuleslalus deceaseril : quoniam
, c cuin facius esl episcopus, jiulam dcbei facere
* ,
c reruin auarum disposilionem suae profcesioni
< convenienlein. >
.
BALS. Oinnis episcopug, posiqnam eleclus fne. ; , , * rh,debel rs suas degrribere : et si hoc fecerit
sccundum canonein apoetolicum, poiest serunduiu
,
* ;. lcges de rebus suis disponere. Dicil ergo praesens
, can-n quod si episcoptis, qui res suas dcscripsil,
;, / /,, moriens testatueiitum fecerii, cl baerelicos haorede*
;, 6U08 subscripserit, sive sini ejus eoguati, sive
, , alieni el Ecclestam prasiermiseril; aiiatbemati

f
- .

i.
L
- ti
_
....
_ i
_
\ , \ eliam poei morlem subjicicliir, el nomen cjus
( - sacerdottnn memoria delebiiur. Ac ipse quidein sie
. \ * piiniciur : cjus auiem leslameiiiiim, ul injtistutu
; , - cl conlra leges facliini, intirmabiliir, et b;ereli< \
, quoquc basrcdes nihil accipienl, tanquam epiacopus
. videatur inori iiilcsialiig, el quac sequuiuur : boc
, , esl,si ejus lestamenium inflrinclur, uldicium eai,
, \
non poierit invenire defensUmem, ut non ex eju
, , , voluulatc sua adroiiiistrrnlur. Videlicei, si iti vivis
- esscl, sui teslamculi inGrinationem uon incusaroi.
. , , Ciim eiiim facius essel rpiscopus, debebai seciin ; . diiin leges ct pro sux profesaionis digniiate dispo; ;, * uere : auiem conlra leges el pro stiae profea * sionis dignilate disponere ; nonauletn coulra legcs
; . [) cl iligtiiiaiem anlistitis. Qtinc esl cnim coniuiunio
; ortbodoxo ciim bxrclico ? Ilxc cst canonis iuierprciaiio, ui mibi qu:dcm videlur. Et lege canonem
, ; . . *
'/ , 2 i synodi 6 1 8 Aniiocbenir el capui oclavuro l i l .
10 prwscniis opcris; ei cap. 10, l i l . 3, lib. v.
'
' ' ltasilic. quod e>l uovclh 151, quac docrt, si epi, ' , - scopi ct clcrici inteslali iuoriauttir, ad ecclesias
baerediiaicin peilinere. Nec libi repugnare videaiur
novella iuiperaluris domini Coutiaiuini Porpbyro .
gcnneiae, quae iraciat, eis, qui aine litwrie inteslaii
moriuntur, non siiccedere ex liuea iransversa co,
gnatos : sed leriiam parieni bonoruro, eoruin qui
\
sic moriuiilur, ad pias animaeqiie saluiares elar
giliones procedere; cum eo etiam collcciis preiiis
; * - ecrvoruni ejus qui mortuua est, uipote iiseo ipso
1

PATROL. C R . C X X X Y I I J .

10

30
. BALSAUON
uberatis. enlm xoveHa de sotis laidt toqiaitur, parwv cmuAcv Utvotpov*
ei in iia tin.saam obllnere dobel; aicat prtedieia . ) ^ Jtutittfani navalla IOCQIB baacl Ni epiacopU el cle- \ , \ o&tt xpaxtfv ,
cvaiccp t
ricif, qai iaieaiaii moriaatur.
.
ZQNAP. *0 (
IONAK. tixadrageaimas tpotlolortim canoo :
llauifeat*, inquii, r a l epiftcopl res propriat, maai- , , \,
fetta et donitaicas : ul *it ia poteataie tnorieaiia , \ '
epiacopi propria, qaibos tall, relinqiiere. Non dia- ,
aimUia Anlioch. tyn. can. 2 1 cotit*ucniur. Ilinc . \
igitor licei epitcopo rea suas quibusconqiia vclu .
relinqnere, modo fidolea sint ei orihodoxi; non
aotem iufldoliboa ei hxreiicis, etiain cognatione , <>,
conjunctit. Quod ai a&orieot aliquem ex illit baere- , *
dem Mrtpserit, is qaidero eiiaro poat nortem ana- g ;. %
ibamaie ptrcaiiuiri ejusqne nomea e aacerdoiom ;> , ;
faatia et meiooria eximitar. Atqae bec qaidem, ,
episcopo kjwediuiera bsreticit legante, ilc babe- . ,
bnnt* Quas vero ia canone deincept scqaantur, ea r
nac eiptieari, nee iaUlligi fadla . Arbliror , . 01tamea illoniia baat ea*a aemeniiam; uimiinm t i ,
nullo facta lesUmenio episcopus morialur, aitiil , *
ticutaiionts ejita atjceessori rdicium iri, niti re- , '.
rum iptiui propriannn procurationein riia witci- ,
r/iaL Ab eo natnqna, ui epUcopi demortui faeolta- ,
lun procuraliooem susdpiat, deque illit, pro aa
c.oam edidil volanutif sute profesaione, foasiiiual, , .
potlulalur. Quitquis euiui cpifcopua rcnuntiatiir,
ranoaet ae scrvaiurum esse proOictur. Canonea
vero paaperialit aioanteio, botpiulem, pecunia G , .
Tum coDieroptorem cpUcopitm etsc jiibeni. Ccute* ' \
ima porro tricetima priiua novella lib. v, tit. 3, . ', '
cap. 10, Baailic. aiia, ti qoi epiicopi et clcricl , nulto facio lealamenio decefacrint, ucquc Irgit
ioiof socceasoret babueriut, ad ecclesia*, qnas .
ante biinoeraal, bxredilaicin pertiuere decernitar.
299

AliiST. c Epiicopui, qoi bsreiicot aul eibnicot

f bxrede* icrlbil, ait analbema. >
Hi eliani a legibus probibcatar adiolnislrare, et
a lestaoienio basrediuiem aut legaium acripere.
Relicli iiaqua ab epiacopo bsredea, nibil ipsi lueri
accipleol; aed publican quae i i i reliuqtiaDiorrecipial: qui eos aaiem scribuni b*redea, eratu bav
redea anathainaiis.
^
CANON LXXXV.
De manuiiiitaionibtis. Similiter placuit, ut de
c nianoinUaiotiibtis, qiaa fluat in ecclesia, ab
c iniporaiore petaiur. #
BALS. Serti, proplcr aliquaa caum ad ccrleeiai
acc&lcnles, epitcopali cognilione nDaiHimiuebantur. Sed quia eorum domlni ipsos iu aerviioUim
rcdigere conabanlur, visum esi, ul imperalor de
iis adtnonereiur, ul ropi Inieretur doniiiiorum poicutia. Aique in his quidetn consisiit canan. Tu
:mtciu scias, quod ea libro recondiio iu prinii
dvfensortt sccrclo, qui babcU ca quaa claro sanciias'nn Magnae Eccleslac exsiructora itnparaiore Juatuii IIIO siaiula auai rnulla babcnl prifilfgia, qui
t

. , , . >
> ,
.
* ,
- '
*
.
'.
c . ,

.
. , ;

.
, \ ,
. \ 3
,

: ,
%

301
CAN. LXXXVl CONC. CARTHAG.
302
ol *x parte Eeelesiax mamimiisi font sml. Lege et
:. vicetimum sexlim til^ qaadrageaimi octavi Hbri,
-' . ' qni docet de torvif qai manumiuantor : 6 1 9
, uovellam clari impcraloria domini Alexii Comneoi,
, qu statuit non habere locem legea de cooiraria
leslium prodtictione, qaaodo qois contendii Je l i , beriaie : aed solatn fieri leslium produciioneui ab
eo, qui in xerviiuiem ducilor, vel in libertaiem pra . clamat.
.
ZONAB. Servi, cerlia quibnadam tfe causia td
, ecclesiam confugienies, ai id episcopus arquuiu
* - staiuisset. manumittebanlar; quos domini rurenm
. ad tervitoiein irabere niierenlur. Ea de re igiiur
.
tmperaiorem esse monendum vigutn esu
. - ARIST. De manumiasioriibua quae in ecctesiis
. >
fiunt, imperatori peiitio exbibeaiur. >

nic canon eadem ac sexageaimua quartus tla- .
l u i l ; cl ibi iitlcrpreiaiur.
CANON LXXXVI.
\
c , De ficlis martyrum monumeniit. Similiter pla cuil, ui orania per agroa et vineia aliaria,
,
veluti in memoriatn marlyrum constituia, in
,
c quibus nallutn corpus aui reliquiae mariynim
,
c condit* osienduiiiar, a loct epiacopi*, ai aii fieri, tubvertanior. Sin autem propter po , ,
pulares tumulius hoc noo permitiitur; plebs
, .
c tamcn admoneawr, ne lis in locie conventiia
c , c agat; et ul qtii recie scuiiunl nulla eoruia
<
loeoram guperstilione alligeulur ; el omuino
$
nec martyrum memoria peragaiur, niaf utiqoo
, Q
,
< vel eorpus vel aliqux sinl reliquise, vel alicu
< jns babilalionis, nut possesstonta, aul pasaio* nts ortgo fidcli amiquilati tradila esi. Quae . " *
cunque eniro per somnia ei vancnint boniinuiii
t
revelauoncs ubilibcl consiiuiuntur allnria, ea
c ,
c omni modo reprobeniur. >
i . >
.
BALS. Canone caolom eel, ne aliter ueqnara
, * oraiorium excitetar, nisi episcopali pv.rniissione,
- vel etiam prseaeniia, eo in loco fundamenti oratio
, , peracia eicrncis flxio posiia sit, et per sanctorum
- inartyruni rcliquiarum deposiiionein lemphitn ftk
, , , - consecraium. Quia auiom nonoulli, ui eai vecisi mile, per eomnia el flcua revelalionea iu agris ei
- D vinelte prseter epiacoporum aeiUetiliam allaria ex , citabaul, ei per itnprobos bominum coeius, ei falsa
, somnia, simplkiores decipienles, fldem oribodo , xam subverlelianl : placuit, ul ejusmodi aliaria,
, in memoriam forle roartyrnm conslituta, ei cor, pora vel reliquias mariyru non babeaiia : ne, que a principio exciiala, quod sancii in eia babiia , rinl aut inarlyres, vel qaod siai eia posaeesiun, , \, culae, vd qnod martyrio ibi coronati tinl; nec a
, regionis episcopis, ut diclum esi, consecrata,
, . , , eubferlanlur. Si autein populi, iiiqniunt, lumul , \ luaniet re*isunl, admoneaniur, ne in locis con , vcnlas agaot, hoc est, ne illic lurbaa congregent;
, - nec oribodoxi eorum euperstiiione alligenlur,
,
ncque in cis marlyrum raenioriam rclcbrent. Nota

 BALSAMON
304
qui
etl
valde
uillii
ad
roili

. *
pEjescntein cauonem
cajiaa ecclesias. Itulca enim ejusmodi flunt a viea- , ;
njs homunculis, muliercs diabolico iuslrucla bac- .
cbauiee el fulura forle divinanlea, homioeaque,
qui se dacmoniaco spiritu afllalos simuianl, ei qi ne diccre quidem decei, in ejusroodi eccletiis ,
,
f.tciunl assunicniibus.
.
. , , ;
ZONAR. Nonnulli, te id pie faeere exisiinianlef,
in agris el vineiis roartyrum xdiculas, quaii per
somnia visaque adinoniii, exciiabanl. Ea* igitor, , *
ni nec marlyrum corpora ibi rcposila, nec aliqu* . ,
illorura reliquirc, a**crventur, episcoporu, 6 2 0 ,
qtii iit locis prasuni, aucloritalc evertf Jubei ca- , ,
non. Quod si muliiludo, inquii, sediliotc repugnet, .
tieqiie illas dirni paliaiur : sailem. ne iia iu locie 0 , , ,
populi convcniu agant, hoc est, nc illic lurbat ,
congrcgent, nec aliqua eorutn superalitione ortbo- ,
doxi alligcniur, nec in iie tnartyrain memoriam ,
relcbreni; si quidem nec martyris corpus ntc reli-
qniae ibi recondila sinl, neque jaro ab aoiiquit , ,
lemporibue aliare Hlud sii exacdiflcalum; publice ,
pnpuliim admonenduin esse decemit. Qu:ecunqiie
eiiim, qna&i pr somnia, el revelaiionea a oonuul- . , , ,
lis coiimucia, rcpenie exsliiere, omnia, inquit, ,

prniiu iinprobata damnoiilur.
ARIST. Altare in agria aut vinolis, quibut nullae
.
t siitit reliqoi mariyris reposiia?, extructum, , itisi publicui cxcitelur lumuliue, everuiur : c , ; , et quaccmique per iiuomnia vaoasque retela- g * * \ c . >
c lionet aliaria eriguniur. t
" *
Qiiftcunque xdcs oraloriac per epitcoporuro preccs Don conelituuntup, nec niariyrom reliquiss In , \
iis reponumur, profanas tunl. Eapropter haque ei , .
aliaria, quae in agrU aul vinelis fiuot eine episcopi
preeibiii, el reliquiarum marlyrum depositione, l i .
lieri polest, aubvertanlur : tin aulem popularit , , *
tunniltat hoc fleri probibei, salieiii admoneanlur, ,
popxlaris lurbas couciiatiouea iu iit non facere. .
Siibverlanlur autem el allaria per inaomnia ci
vauas reveiaiionca erecia. Cum diaboloa enim aii
lenebrx, lumeo simulai: ei pielalis iihiiirum prae- . , *
lexiu bominuni animas incscai.
\
.
CANON LXXXVII.
'.
Da reliqoiis idolorum radiciius exsiirpandii. S i .
i aiUUer placuil peli a clariseimis imperaloribus,
pouqoiaa idololalris, soluin quae sunl in c ,
c aiinuiacris, sed in quibuaf is locis, vel lucii, el c , arboribus, omnimodo deleaniur.
c . >
BALS. Palrea imperatorea roganl, ul qua? adbuc
. ,
relicta? sini idoloruni imagines, et ubicuuque e ,
sint, adoleaulor.
?.
ZONAR. Quamvis Evangelio longc lateque pro p.igaio, adhuc tamen quaedam ex idololatria reliquise , ,
aupcrfuoranl, ti adbuc simulacra aique arse pluri- , *
bos in locis ac nemoribus servabanuir. De iis igi- %\ \
lur fucditus abolendis, ita ut nihil amplius ex iis .
303

305
IN CAN. LXXXVHI CONC. CARTHAG.
306
, , reliqnum flat, Patres imperalores monendo* c$*o

censuerunt.
. c , ARIST. c Idololatri reliquiae, sivein slaluis, sive
,
locis quibualibet, vcl hicis vel arboribus, delc. >
c anlur.

Non lantum idolorum giraulacra conleri oporlM
, \ et deleri, ei aras eorum everti: sed qnae idoln, - lairlae reliquise restent, vel locis, vcl lucis, aut
, , arboribog (quid enim quod nonnulla eorum honoic
( , , prosecuti guni Grxci el in eie vaiictnaii, el errorc
, expulao, vel iripoa vel manleum permaoel,) abo, , ' ), lcantur ci illae ut nec memoria iis soporsii.
* ,
.
'

6 S 1 C A N 0 N LXXXVIH.
" , - < Ut acribanlur et gubscribanttir, quoiiw opus fue ,
c rii, ab cpiscopoCarlbaginensi, numine oir.niuit'
*
episcoporuin, epUldlae. Ab omntbii* episcopis
, ,
t diciara eat, ul, si placuerit, debere synodo

c diriari epiaiolas, venerandtis eptscopug in bco
,
c tbrono praaiden* digneiur sub nomine omnium

t dieiare et gtibscribcre quaj placnennt: pracicc rca episcopis legaiis, qui roilli debeni in pro< ' c viucias Africse, propter Donatislas, dari litlc
f ras, qna? mandaium conlineant; quam poteaia ;, ; /
c lemnetranggrediantar, et aubscripteruiii: Aut
c reliug episcopus Caribaginensiuin EcdeVMp,
, praosenli decreto coneeuei, t lecto gubscripti.
t Similiier et reliqui epitcopi subftcripgeruni.
< .
c ',
. \
,
. " , ,
ZONAR. Omnibug qui in synodo aderanl placuit,
- ui gi quas a synodo epistolas conscribi opus fuerh,
-, qui io tbrono Carlbagiitensis Eccleeidfe pr&sidci,
;, quem el papam inilio synodi vocavere, nninine
, episcoporum omnium easdictet. llludetiam placuii,
. ullitlerae mandati vim babentes,elquid fierioporteat
, , , pramribenles, in Africauam provinciam Doitatista , rum catiga profecturis dareniur, nec iis qiiidqiiam,
, n'si ex illarum praescripto, transigcrc licerei.

. ARIST. Visom est, ut qti a synodo iniueiidas
gant litierse, ab episcopo Caribaginetiat sub
*
omniura nomitie scribanlur cl gubicribantur.
. >
Ut primag erim omnium in Afiica episcoporum,
;
, - litterag, qu a synorio milli debeut ad Africx
" gistraiug DonatietaruiD gratia vel eiiam ad alios,
, , scribei et eubseribet. Itlud autem congtitutuin fuit,
. '4? , quia diftlcile esi, et onue gencrale, omnes qui
, , ~ gimt in synodo liuerig a se ad imperatores ct iua * ; gisiratus iiiiseis subgcribercnl.
.
Aciio quinla.
,
t bac synodo pracedenlia dccreta coniirnian -'
i (nr sub glorioaiggimis imperaloribug Arcadio ti
c Honorio Augustis consulibus, A. D. scxlo Kaleu < das Scplcrobris; iii civiiatc Milevilana, in scciclo

TIIEOD. BALSAMON
304
303
.. pKeacntem cauonem qiti esl valde olilis ad rueli- .
canas ecelesias. Ilulia eniin ejusntodi flunt a vica- ,
nis honiuuculis, mulieree diabolico iitatruciu bac- .
cbantes el futura forle divinantes, bomioeaque,
qui S daeinoniaco spirilu afllalos ginitilant, ei quas ne dicere quidem decel, in ejtismodi ecclegiis , \
, \
f.iciunl aasamcniibus.

. , ,
ZONAR. Nonnulli, ge id pie facere exigtiiuanles,
in agrie et vineiis roarlyrum sediculag, quaai par
sonmia visaque admoniii, exciiabaul. Eas igilur, ,
ai ncc mariyrum corpora ibi reposila, nec alique . ,
illorum reliquiic, a**crveniur, epiftcoporum, 6 2 0 ,
qui iit locis prxguni, aucloritatc e?erti jobei ea- , ,
non. Quod si mtiUUudo, inquii, sediliotc repugnet, .
neqne illas ctiriii paliaiur : gallem. ne iis lu locie , \, ,
pnpult coiifcnius agant, hoc est, nc illic turbas ,
congregent, nec aliqua eorura auperalilione orlbo- ,
!oxi alligcntur, nee in iis marlyruin memoriam ,
lelcbrent; quidem nec marlyris corpus nec reli-
quix ibi rccondila sinl, neque jam ab anliquis , ,
letnporibus aliare iliud sii exxdiflcatum; publica ,
pnpulum admoneiiduin esse decernil. Qawcunque
f iiim, qoasi per somnia, et revelaiioneg a nonuul- . " , , ,
tiscoiisirucia, repcnie exstiiere, omuia, inquil, ,

prniiti hnprobala damneiilur.
ARIST. c Ahare in agrie aut vinrtis, quibus nulla
.
suiti reliqaiae mariyris reposiiae, exairuclum, c , iii&i publicus excilciur lumullus, cvcrlalur : c , ; , ct quxcunque per insomnia vanasque revela- g * \
< . >
lionet aiiaria erigunior.
"
Qnaccunque xdcg oraiorix per episcoporam preco8 non consiiluuntar, nec niartyrum reliquias In ,
iis repotiutiiur, profantc sunt. Eapropier iiaqoe el , .
altaria, qust in agria aui vinetis Guot gine epiacopi
precibue, el reliquiarum marlyrum deposilione, si .
lieri polest, subvertantur : tin aulem popularis , , *
luiiiultus boc fleri probibet, saliem admoiieanlur, , popnlaria turbae coitciialioneg iu iit non facere. .
Subvertantur autem et aliaria per inaomuia et
vanas refelalionce erecta. Cum diabolue enim
lenobrj, lumen simulai: ei pieialia iiiinimm pras- . , *

lexiu boiniiiiini aniroas incscat.
/.
CANON LXXXVII.
n r .
Da reliqatis idolorum radiciiue cxsiirpandii. S i c .
i HiUtler phicuii peli a clariesiinis imperaloribus,

rebqoraa idololatrix, non soluin qux eunl
,
eimuitcris, eed in quibus?is locis, vel lucii, vel
,
arboribut, omnimodo deleaniur.
;
.
BALS. Patrea imperatores roganl, ul quoe adbuc
. ,
rclictae tint idoloruni imaginea, et ubicuuque ea ,
sinl, adoleaulor.
.
ZONAR. Quamvis Evangelio longc laleqae pro piigaio, adbuc tamen quaedam ex idololatria reliqui , ,
gupcrfueranl, et adbuc simulacra atque ane pluri- , *
bas in locis ac nemoribus servabantur. De iis igi-
lur fucdhus abolendis, ita ol nihil amplius ex iis .

305
IN CAN. L X X X V I H CONC. CARTHAG.
306
, , reliqnum flal, Patres imperalores monendo* c$so
.
censuerunt.
. c , ARIST. c IdololaiHaa reliquiae, sifein slatuis, sivc
< ,
locie qtiibuslibel, vcl lucis vel arboribus, delc.
4 anlur.

Non tantum idolorum siroulacra conleri oporttl
, et deleri, ei aras eorutn everti: sed ei qns idoln, \ - lalriae reliquitfi restent, vel in locis, vcl lucis, aui
, , arboribus (quid enhn quod nonnulla eorum honotft
( , ", proecculi suni Graeci cl in eie vaiicinaii, et e r r o r c
, - expulao, vel iripos vel manleum permanet,) abo, , * ), lcantar ci illae ut nec memoria iis sopitrsii.
,
.
'

6S1CAN0N LXXXVill.
# " , Ut acribantor et subscribanitir, quoiios opus fue ,
rii, ab cpiseopoCartbaginensi, nomine on.niuin
c epiacopomin, epieldte. Ab oinnibu* episcopi
' .
t dicinro csl, ul, si plactierit, debere eynodo
, ,
diriari epiatotas, venerandus episcopus in bco

c tbrono praesideiif digneiur sub nomine omnium
,
c dieiare el subecribere qune placucrint: practc
c rca episcopis legaiis, qoi mitti debenl in prot * i vincias Africie, propier Donaiisias, dari litlc
i ras, quae mandatum contineant; quam poteata ;, ; /
i lemnetranagrediantar, et aubscripteruiii: Au
i reliug episcopus Caribaglnensium Ecdeawp,
, praosenli decreto conseuei, t leclo subscrip&i.
f Sirailiter et reliqui epUcopi subfcripaertint.
.
c ', ^
t .
c ,
. , ,
ZONAR. Omnibus qui in synoilo aderanl placuit,
ui ei quas a eynodo eputolas conscribi opus fuerit,
, qnt io tbrono Garlbaginensis Ecclesidfc praesidci,
;, quem et papam inilio aynodi vocavere, nninine
, episcoporum omniuin easdictet. Uludetiam placuii,
. " ul litlerae mandati vim babenles, et quidfierioporteal
, , , pneacribentea, in Africaiiam provinciam Doitatista , rum catisa profecluris darentur, nec iis qiiidquam,
, n si ex illarum prsescripto, transigcrc liceret.
.
. < ARIST. c Visom eet, ut qtu a syoodo miileudas
[
c sant liltera, ab episcopo Garthagineitat sub
*
ommum nomiue scribantur ci subscribantur. >
. >

Ut primas enim omnium in Afiica episcoporum,
, - lilieraa, qu a synodo mllli debent ad Africsc ma gislratus Doiialiataruin graiia vel eiiam ad alios,
, , scribei et gubseribet. Illud autem couslituluin fuit,
. '4? , quia difliciie est, et onue genoralo, omnes qui
, , ~ Riint in synodo litterts a se ad imperatores cl iua * ; gUipatus m\ms sul>scriberenl.
.
Aciio
quinla.
,
bac synodo pnccedeniia dccrela confirinan '
- i titr aub glorioeisaiini imporatoribus Arcadio ci
4 c llouorio Augnstis consulibus, A. D. scxlo Kaleu
< das Scpicmbris; in civiiatc MilevJlana, in sccrclo
{

3OT
THEOD. BALSAMON
308
t ecelesi*. Aareliaa epiuopas Carlbagioeoris Ec- .
cletie, prstiJofig in eoivertt syaodo, assifttenti bon diacoais, d i i i t : Qaoniaro unctitsim* Ecclo
corpat anam eai, et omoiatn meanbroram

unum eil capot accidil, Deo voleale et oosiran
, \
f ioOrmiulem corroboranta, ul noa ad baae Ecde , ,
aiatn accederemas, dileclioala c i fraleraiUlit
,
graiia persuaal: ei kleo vefttram dileciioaero ad ,
borlor (quooiaro iia credeadum eat, noairum ad
voa adveutiiin neque aupervacaiiaam esae, neque
c .
onaibue lastuai) uoaimm omiiiuin conftensua
( ,
c veteniin decreiorum placiiis, qaae sive in Hippo*
c *
aeaei aynodo coaQruiala, siva poatea in Cartba ),
gioensi aynodo neliore deflniu, sliniliier aaiem
6t nunc uobia ordine lecla sual, coneordare oia ,
nifesielar. Tuoc eiiiin veatra fraternitaiia coa- ,
aetuus luce clarior apparebil, ai ea, qua a nobia
,
in anperioribos gynodU legillme dettuila eunt, non
,
aolum vestris in pra*ontibus acii cotuensibos,
c
sad eiiam sabacriptiooibua declarata fuarint. Xan ,
tippva pritna aedis Numidia epiacopQft dixii:
c * ;
Credo quod univeraaB fratarnitali placuil: noa
, eiiam noalro siguo gutacribeatea placere confir , \
t manitta. 6 2 2 * <l ^acreu fuerani, propria
;
nano coofiruiaront. Niceiioa episcopus primaa
;
calbedras Maurilaniss SilifeiwU dixil: StalitU rec * citala, qnoniam aon careot ralione, et ab oroni bus eonflrmala rant, mea quoqaa prrierea parc .
< vitati placeul, quae propria gubtcripiiono conftrc .
ioabo.
t *
, , ,
\ , .
C
BALS. Com Aareliut epiacopus Cartbaginensia
.
atqiium cenguiatet, omuea episcopi iig, quae de- :
creta arant, coneentirenl, vel sa conaeniire oeten- , \ ,
deraiit; dixenini oinnes aa ea recipcre, qiue io di- (
varaia eynodis conglittita aiinl: et propierea pro- \
priia aubacriplionibus ea conOrtnareruat.
.
ZONAR. Hoc loco gynodi pntses Aureliug ab
.
f pleeopis poetulai, ut iis, quae auto in synodis, give ;
ia Hipponensi orbe, sive Carihagioe habiiis, con- ,
atitata fueranl, aucnsum ipai praebereut, ci ogleo- ,
derent, qaod aaanimeg illis consemiuni, decreta , ubftcriptionibtts coDfirmaut; qoae et subscribtudo
confinnaronu
.
CANON LXXXIX.
\
De ordiae episcoporum. Ut qul posteriug ordinati D (56). UiB

G u i l l . Beveregii nota.
Toleiamim qaarium onlinem eoncilii celebramll
atque decimug leriiuf Concilii Milrvitani canon, insliliKiie, ail, coMvtnieutu omnes cpiieopi paatatiieug, m in bonore epis(opis e\hibendo onli- riter introeant, et ucundum ordinationn $ute lemnalioiru lenipue obaervetitr. Ideiu etiam a concilio pora residtanl. Gonciliuni Tolel. qnarlnm, c. 5.
Bracarenai 4, con*tiluliin> eat, litm piacuit, al Grcgorius 1 papa Romanus in cpietola ad Siaarium
epiacopuui Augusiodun^nsera, quem Pallii usa
eonurvato metropolitani ephcnpi primalu, cxieri
cphcoporum ucundum tuce ordinalionii umpusbonoravit, Cujut ne induminii, inquit, mxnificennliui aiio $edendi deferat locum. Conc. Brac. i ,liam nndam tideamur quodamm&do coMtuliiU, Aoc
<. 24, Hic cauon a Gratiano citaliir, tanquam etiam pariur protpeximus conctdendmm al mefraaeitut concilii Cabilonienaia, bie verbia, Piacuii poiilm iuo ptr omuia locott konort aerrala, Ecclttiu
cititatU Auguttodunm, cui omnipeUng
Dext pnvttM
ul comervato melropolilani primatu, casleri epiuopi
levvluil, post LugduneHtim
Etcle$i*m *!,
Aecundnt* sum ordinaiionu temptu aiius alii dtferal
iwaitt. Gral. diatinct. 48, c. i . Sicetiam concilium tl hunc tibi locum el ordinem t% notlrtt muciorttakt
(56)

. Hic idero ett

309
IN CAtf. L X X X I X CONC CARTHAG.
SIO
tuni prioribos se Don aodeanl pnepenere. V a .
t
c laoiiitaa episcopua dixit: Si vesir patienli
t * ,
bonam permHiat, ordine narrabo quas priori
,
< lempore ia Canhagiuensien Ecclesia facta, et
c eiiara duin fralram subscriptionibae aperu
, conArroau ranl, ei noa senraiuros profltebor,
,
lllod ilaque teimns invtolauro eccletiasiicam
.
temper aenrari diaciplinara, ita ul nullas ex
\
fratribue audeat unquaro se ila pr*ponere, qut
,
anie ipsum fueranl: aed ci qux* eliariiatis or
c diniboa temper prioribus prstblla eont, ea con \ ;
aeqoefttea libenier tutcepcront. Hanc ergo or *
c dinem Jubebit veslra sanclitas melius oosirta
; .
inlerloctilionibue roborari. Aareliua epitcopns
f
c dixit: Non oporiebat not baec quidetn repeiere,
c .
alsi forte minua inteUigibtfea quorutndam eogi *
4 uiiones exorle essoni, qu aostroa aeosoa ad
4 , bsec decrtta excharent. Sed quia hac comtna ,
nis cao&a est, quam nuac osieadit frater ci
t .
coadjuior noiter, unosqaisque noatrum cogno.
* ,
c scai ordinem aibi a Deo dccreturo, et ot posto*
,
riores prloribus deferaat, ei non audeant praec
i ler eornni sententiam aliqnid unqnim agere,
, \ propterea dico, qaemadmodam inibi venii iu
,
montem, qui conterontiat itlos qiii ante $e SODI,

c et aliqua ietnore andent, eos coimnlenter ab
c * , c omnS synodo coercendos esae. Xaniippus epi ,
scopot priinse caihedrnc Ntiiuidiae dixil: Audivit
c , ,
oinniom fratroro prsescntla proseculionem fra . - Q c iria ti conaacerdoiis nottri Aurelii: quid ad
c 0
i b t c reapondeiuri Diatiinios episcopas dixil:
c
Quae ab antiqoortjro anffragio doflnita sunl, ea
c vemro contenaui iradenlur : ot qua) eontincn ,
lur in aclit prioruua aynodorom in Garlbagi ; *
c neoai Eccleaia, veatro contenau plene firmaia
'
apud oronee aerventur. Omnes eplacopi dixe *
i rtint: Ipae ordo a Patribus ei ab antiquis ser*

4 faiueesi, ol a nobit Del peruit&sione servabiiur,

sertalo ulique jora primatoin Nnroidisa ei Mau
c rUaniaB ex indice et matricula Nmaidiso. Oeiode
* . placoit omnibus epltcopie, qui in hae synodo
*
gubtcripseruDl, ul niatricola ti arcbeiypum
, *
Numldias sil etiain in prima calbedra, el in
metropoli Gonsuoiina.
' \ ;, . "
f ,
, .
. ' , , - D BALS. UI viJetnr, noadam erant ardinati, nec
- tanc lemporii consiituli tbroni ecclesiarum : el
* propterea siaioaruot Patrea eoa prsepoai, qui priue

G u i l l . Beveregii n o i a .
imtutfeniia vindicare. Cmtcro* uro episcopos *, piant, consulem sive annum et diem indicanlps,
cundum ordinationis $um Uaipus, iwe adcontidtn- quo qrdinati sunl : qni quidom canon in concilio
dum in cencilio, $ivt ad tuburibtndum, vel tn qua MileviUno praeseniem immediaie aenuitur, bia
libet alia re sua aiiendere ioca decernhnu*, #1verbie, Deinde placuil, xl euicunqng deincept ab
epiicopit ordinantur, ab ordinatoribui tuii, mantt
iVOFHix sibi prmrogalivum otdinum tindicare. Greg.
I. vii, episi. 114. Hinc, ni fallor, cauone bujti* eorum tubtcripias, contUunte* cotuulm el diem,
GonciHi 9i,*coasliiutuin habennas, ut cum episeupi ut uulla altitcatio de poMrioribus tel antcrioribu$
ordinantur, ab ordlnatoribui luia litlcras acct- griaiur. Concil. Ililcv. c. 14.
9

 l
TUEOD. BALSAMON
312
ndiuaii iuciaul. 6 2 3
^utem bodie locuin ;
nou liabel: sed ftecundum declarationem faciaui * ab impcratore doiiiino Leone aapicnie, qiist iu aau- ,
clitsimai Mjgnsc Dei Ecclesise cbariopbylacio repo-
giia csl, ecclesianun ibroiii bonoraniur. Jus au- ,
tem priorilaiis, in prxsenti canonc declaralum, iu . 6
clericoruin ordinibti locuni habei. Honoralur eiiiiti
uriuaquisque, prout ordinalio ipsiug el prior lera- .
pore. ln grada autein onmitim ecclegia&iicorum $
oOiciorum quomodo lioc non gcrvalur : scd ex vo- .
luuiaie anlibiitum, qui eos ordinaul, sl.Uus corum
,
bonoralur, et posierior prefcralur auiiquiori, tni- {/
.
,
, ."
ZONAR. Nondum omnibus eccleiiit lunc lem. poria dignilaiis locu* el ordo praOnitut erai, ed
& \ . ,
prascipuis eolis; ul ex Oue liujua canouig facile ,
apparot: in aliarum vero crctfsiaruin episcopit, ut
quisque prius ad episcopams hoiiorom eleclug fue- rat, ila diguilale catlcria aiiieponcbalur. Idem Oigo . synodi Patres servaii jubent, ui aniiquiores scili- ,
tet episcopi bouore iis, qui post creaii suol, prae-
feraulur : Eeele&ii* veru primalibitg Nuinidie Mau- ;
riianisqoe sua jura iu indice ei mairicula Nnnii-
di.c descripia eervari volunt. Exstabant enim, ut \ ?| . * , eat veriiiiuilc, in Nmnidia coinmentarit (eoi eniin xtv, (
malricube nomine inlclligimus) quibua aliqua de '),
ordiue iiiler eas Ecclcata* rctinendo conliiiebantttr. . '
Senrari porro malricuto arcbeiypuui in pritua ca-
C , * .
Ibedra, et in Cousiaiiliiii mclropoli decreverunl.
ARIST. c Tcipsiiui ei, qni te pracceasii, noit anie- . .
t ' .
c ponci : sed seqneris. Qtii auiem priorts conc ,
i tcinuit, ipse raagis est conlcmueodus,.
, , !
In Africa lnnc tentpotU, ncc alibi, babuerunt
cpiscopatug ullaiu in ibroni bonorc diflcreuliam, ,
*ed onines qualia erant bouorii. Qui aiilem pri- .
mus ordinatus fuit opiscopus, ci qui post ipsum ;, ' ,
ordinaius est, et in caibedra et in aliis quaalioni-
bua canonicig prplams fuil: et sic reliqni deinceps ;
jiixia ordiriatioiium suaruni lempora ordine seque- .
janlur. Epiacopiim itaqtte, qui non feccril sccuu-
dutn banc foriiiam in Afronnn rcgiouc, scd arro- , ' ganter %c geaaerh, ct illos qui anic se smil con- , ,
lcmploi babueril, decrcvit gynodus in prtutia con-
D .
letnptui esae etiara loti syno !o.
D

CANON XC.
i De Quod-vull-deo Ccnturialo, quouiain, cuin ad vorsarius cjus pelivisseu ad nosiram syuoi dum inlroduccrclur, interrogains an vclil cutu
-ipto apud episcopoa experiri, priniiiiii qtiidciu
etl pollicilus; alio aulein dic boc ci plaocrc
< respotidil, et recessil; placuil ontnibug cpisco pie, ul nehio ipsi Quo 1-vult-deo comniunii ci,
4 doncc cjus Dtgoiium iineiu ac('ep rii. Ei cnim
* auferri epiicopaturo, aiite sui nfgoiii cxitum,
t iitrlli poiesl Cbrisiiano jurc videri.
k

DALS. cl Z.ONAR. ACciisavit quispiain dictun

V4 \ ^ ,

4 ,
*
< :), ; ,
) < , > ; , $\
f :\;, '
. * < * \ .
. \ . 0;

313

IX C A N . SCII COXC. CARTHAO.

314

, ?0 , - cpiscopum, ei accuealus intefrogaliis esf, an velit

. CIMII adversario apnd syuodtim liligare. (s auteni
0 , , , pollicitiis, paulo posl rccusavit, el reces&il: ot sy nodiis decrevil iieniincm ei communirare, domc
, * fuerii judicaius; episcopalnm atiiein ei accusalo .
. aufcrri. Hinc ilaque constal, quod ei quis tub
, accutaiione sii, vcl eliam sub segregatioue, doucc
, * fuerii soliitnm adversus eiim jtidicium, epiecopus
, , '. csl, nec ex episeopalu delrudiiur.

. < , 3 2 4 ARIST. Quaiidoquidein Quod-vnh-detis,

4 cum adveraarins ejus, ut ad nostram syiioduni
, ^ ,
iulroduccrelur, pelitssel, primo qnidem venire
,
pollicilua esi, postea vero illud sibi di*pl:cere
;, ^ 4 dicens, reecssii, exconimiiniceitir, usqne duui
; .
4 rauea delermiuelur. Ui euiin aute seiiiemiani
laiam deponalur, non esl juatiiru.
; ,
Non oportel sacralos facile depoui el ob qnamli* * bei causam. Licci eniin Quod-vuU-deua bic episcu , a eynodo illa judicari promisit, adversario
, - ejus illud poelulanM, deindo receaaii, ulpole cui a
, , * syuodo ea judicari dUplicuii; excomiminicaiiii qui , ; , dem erh, ueqiieduin judicetur, et negotia ejus ler, * , - minenlur: episcopaius lanten ei non auferetur;
, aed eam poasidebil; quia non esi justnm . ui anie
, ; coudeiunaiionein quiepiam deponoretur.
.
\k\
CANON XCI.
De Maximiano aulem *p;scopo Bageasio, placuit
C liiteras dari ex synorio, ei ad ipsuin, ei ad po ,
i ptiluin, ul el ille cedat episcopaiu, el illi atimti
, ; c tibi quaeratil.
4 . >
B \ L 8 . Hic canon esl personalis. el inlcrpreiaiio. ,
.
iie nmi cgei.
ZONAR. llic canon esl pereonalis.
. .
. c ARIST. < Maxtmianus BagMitius Ectbsia cxpclla , . ?\. c tnr, el aliue illius loco subalituatur. Per$picun$.9
\'.
CANON XCII.
< Ut episcopi qul ordioaniur, ab iis qui ipsos ordi4 ,
nant, epistolas accipianl, in quibus dice etcon4 \ .
4 sttl proferaltir. Deinde plaeuil, ut qui posibac
< , 4 ordiuantur per Africae provincias, abiiaqui
4 , 4 illos ordinant lilleras acctpianl, ipaorum matiti
, ^
i subscriptas, consulem ct dicm contincnlos: ul
4 ,
4 nulla de posterioribus vel prioribus coulrovcr * 4 sia cxoriatur.
4 \ .
BALS. u\t quoque canon est iiiulilis, eo qnod
. ,
* prior crealio non adjuvel episoopoR : in aliis antem
. gradibns eeclcsiasticie csl itiilis. Fiuui cnim, iilhoc
; - canone romprcbendiltir, iis qi ord naniur, piila - cia cum meiisitim ac dierum suppulaiione ad pi ioris creationis declaralionem.
.
ZONAR. Ut episcopie pro lemporis raliouc qtio
.
, ' , , crcaii sunt, stitis cuiquu locus aasignclur, boc esi,
. " iil aiiiiqniores dignitaie CiiMeris prapfcranlur, paulo
atilc constilutuin esl. Ergone qua coniroversia di
, ; tcmporc, quo qui&quc icuuntiatus fuit, cxbiblctcU
%

THEOD. DALSAMON
312
suiem bodie lociiiti . 6
ordinali fucraul 6 2 3
babel: sed aecundum declarationem faciaui ab impcraiore doiniuo Leone taptcnte, qiist in aau- ; ,
clitsimai Magnsc Dei Ecclesise cbarlopbylaeio repo- \
tita esl, eccleaiarum llirinii bonoraiuur. Jus an- ,
tetn prioritaiis, in prxsenti canonc declaralum, in 6
clericoroni ordinibu locum babtl. Honoratur eniin
urniaquisqiie, prout ordinario ipsius eal prior lera- .
pore. In gradn aulem omniiim ecdeaiasiicoruni (
oOiciorum quomodo hoc nou scrvaltir : scd ex vo- ! .
luuiaic anlisihum, qui eos ordinaut, slultig corum
.
tionoralur, el posierior prefcralur auliquiori, mi- {/'
ror.
,
, .*
ZONAR. Nonduui ounibus eccleiiia lunc lem.
poris digniiaus locu* ei ordo prattiiiiut erat, aed ^ ; , pnecipuis solis; ut ex Oue bujus canonie facile ,
apparet: in aliarum vero erclfsiariim episcopia, ut *
quisque prius ad episcopalua hoiioram eleclus fue- rat, Ua diguitate cattcria auteponcbatur. Idem eigo . Kjnodi Patres servaii juheni, ui aniiquiores acili- ,
tct episcopi houore , qui post creati funt, prae- ;
ferantur : Eccle&ii* vero priinaliiuis Nuinidie Mau- ;
riianisqoe sua jura i indice ei mairicula Nnmi-
di.c dcscripia aervari volunt. Exatabani cnhn, ut . * , esl verisiiuilc, in Numidia comnieiilarii (eoi eniin , (
raalrtciito nomino inlclligimas) quibus aliqua de '),
ordiue hiicr eas Ecclcstas rclinendo conliiiebantur. .
Servari porro malricuto arcbeiypmii in pritua ca-
thedra, el in Cotistantiiii mciropoli decreverunl.
C , * .
ARIST. c Tcipstuu ci, qni te pracces&ii, non ante- . .
f pones : sed sequeris. Qui atiiem priorte con ' .
i tcmiiit, ipse magis esl cottlcimiendus..
,
Africa lunc lemporig, noc alibi, babuerunt
, ,
cpiscopatus ullam iu Ibroni bonorc differenliam, ,
*ed otuiies qualis erant bouorii. Qui aulem pri- . mus ordinatus fuii opiscopus, ci qut post ipsum ;, ' ,
ordinalus est, et in calbedra el in aliis quxstioni-
bua canonicis pradame fuii: ct sic reliqtii dcinceps ;
juxu ordinaliouuiii suaruni tempora ordine seque- .
janlur. Episcopiim itaqtte, qui feccril sccuu-
dttin banc formain in Afroruin rcgioac, scd arro- , * ganter ac geaserh, ct illos qoi antc se sunt con- , ,
leroplti liabuerii, decrevit synodus in primte con-
letuptui este etiatn loit syno !o.
D .
CANON XC.
V .
De Quod-vull-dco Ccnttirialo, quouiain, cum ad- c 5 ,
i vcrsarhts cjus pelivisset, ad nosiratn syuo ;
c dutn iniroduccretur, interrogalus a:i vetit cu:u
,
ipao apud episcopoa experiri, pniiiiiin quidciu
*
eal polticilus; alio aulein dic boc ci IIDII placcrc
t :>, ,
reepotidif, el recessil; placuil omnibus cpisco ) i pie ul nenio ipsi Qnoi-vull-dco coiuinuaicoi,
* , donec cjus Dtgoiium finem aucep< rii. Ei enitu
; ,
4 auferri episcopaturo, aiite sui negolii cxiluin,
r '/./, '
t uuili polest Cbristiano jure videri.
. ' < ; * ' .
. . : ^
DALS. cl Z.ONAR. ACcusavil quispkr.t) diclun
311

, , o c

313
IX CAN. SCII ( OXC. CART1IAG.
314
, 6 , episcopiifn, ci accugaius iuterrogatiis esl, an velii
. ciim adversario nptid synodnm liligare. (s auieni
0 , , , \ pollicftus, panlo posl recusavil, el recesail: ot sy* ; iiOiliis decrevil iieittincin ei communirare, douoc
, ; fucrii judicalii$;epi&copaltim auiem ei accusaio .
; . aufcrri. Hinc itaque constai, quod et quis suh
, accutaiione sii, vcl eliatu sub segregatioue, tloucc
, ; * fuerii aoliititm adversits eum judiciutu, episcopus
, / , >. csl, nec ex episcopalu detrudiuir.

. < , 3 2 4 ARIST. 4 Quatidoqiiidein Quod-vtill-detig,

4 cuin adveraarius ejus, it ad nostram aynoilitni
t , ,
introdiiccretur, peliissel, primo quidem ventre
,
c pollicitus eai, poslea vero illud sibi dipl?ccrc
;,
4 dicens, reccsgii, excomroiiniceiiir, usqne dmn
; ,
4 ratisa delermiueiur. Ui euiin anie aeitiemiaiti
4 latam deponaltir, uon esl jiietum.
; ,
Non oporlel sacraios facile deponi et ob qtiamli* * - bm causam. Licct eniin Qnod-vuH-deua bic episco pus, a synodo illa jtidicari promiait, adversario
, - ejns illud poslulaiu?, deinde reoesaii, tilpote cui a
:, , * synoifo ea judicari difpticuii; excommitnicaiua qui
, ; , dem erit, usqueduin judiceltir, el itfgotia ejua ler, * , minenlur: episcopattis lamen ei non auferelur;
, sed eam poftsidebtl; quia non esi jusium . ui anie
, ; coudeiunaiionein quispiam deponoretur.
.
'.
CANON XCI.
De Maxiiniano aulem * piscopo Bageitsio, placuil
(
liileras dari ex aynorio, ei ad ipsmn, ei ad po ,
4 pulum, ul et ille cedat episcopaio, el ilii atium
, Ml>i quxranl.
.
B \ L S . Ilic canon est personalis, el imcrpretatio. ; , \
.
iie nmi ogei.
ZONAR. Ilic canon esl personalis.
. .
. c ARIST. Maximtanus Bagmiaiiis Ecil.sia pxpella , . . 4 mr, el aliiis illiue loco substituatiir. Pertpicuns^
CANON XCH.
*'.
" Ut epUcopi qui ordioanlur, ab iis qui ipsos ordi< nant, epistolas accipiant, in quibus dios et coti ,
i su! proferaltir. Dcinde placuii, ul qui posibac
. , ordinantur per Afric provincia, abiisqui
, ilios ordinant lilteras accipiant, ipsorum mami
,
c subscriptaa, consnlein et dicm continctucs : nl
,
4 nulla de posterioribug vel prioribus controver * 4 sia exorialur.
4 \ .
BALS. aic quoque canon est iuutilis, eo quod
. ,
* prior crealio non adjnvel episcopos : in aliis amem
. gradibug ecclcsiaslicis cal litilis. Fiuiii cnhn, ullioc
; - cauone romprebendUiir, iis qui ordnaniur, piiia - c:a cum mensitim ac dierum suppulalione ad piioris creaiionis declaralionem.
.
ZONAR. Ut episcopis pro tcmporis ralionc qt<o
.
, ' , , crenli suiil, SIIIIS ctiique locus assignrlur, bnc esi,
. " nl anliquiores dignitaie c;rieris pra?fcraii(ur, paiito
* aulc conslitutum esl. Ergone qua controversia da
, ; 2 tcmporc, quo quisquc iciiunliatus fui(, cxsiblcict.
%

315
THEOD. BALSAMON
316
syaorio p!acull al api*eopi einguli ab iis, a qoibtjs cread sti!tt episcopit Htlerat rabsigiialas accipe-
reni, qnibtit ei cooaalis nomea ei tties aacribere- . 1
iur. Quippe ex consulibtjs tempora iadieabaniar, ,
crnn publicit monanieo(i8 contignata alque leslaia .
ftingulorutn consulum notnint extlarent.
ARIST. Qui in Africa erdioalur, illiut qtii x%a- . *
*
nnm imposuit litleras proprta tnanu acripua,
c , \ c tlietn coogule/iique cominenlea, proferat.
9

TOV.

, , *
, * .
KANQN l j \
6 2 5 CANON XCUI.
Ui qai vel seniel in eccle ia legeruai, noo posaint .
ab aliis promoveri. Similtler placuit, al quic , ,
cunqae in ecclesia vel seniel legeril, ab alia
c , *
eccleaia ad clcricumn non deiineatur. Etaub . * cftxripserunt,Anrelius episcopui Eccleaia Car
i UiagtoenVis praesenti decrelo consensl, el leeto
c ,
subscripti. Simililer al rcliqui e pivcopi sub . i acripeeTutti.
,
.
BALS. Nonmilli diciini de boc cauonc, quod vult
clerieiim, qui in ecclesia aliqua consiilulue eal,
BOD adiniui nec ordinari ab alio cpigcopo, si vel *
aemel lantum in ecclesia, in qua consliluiua eal, Q ,
legerii. Ad soam enim causaro deieodendam allc- . , gabant, quod non existhnareiur cloricut ecclcai?, ,
qui in ea setneJ legit. Alii autem dtcuni, hanc uoa
c*ae aaiis firmaro raliooem. Ex eo enim quod or- . *
dinalug fuerit et cbaraclerem autceptrit, fli quia-
piatn clericoa, eUamei in ecclaala non legcrit. Et , * . htterpreianlor caaonero.de , qai loaguram ab antiaiiia acceperont, et ex cousueiudine, un- ,
quam pro forma loclionie, dixerunt apoaioiicain , , ad Timotbeom Epiatolam, seu FUi TimoihH, $i* , , Tixrcr,
$obri*s fa tmnibut*: el dicant, ex prxeaeiui canona %* * kr * \
ncn poaae eoa, a tnanu ejas qui ipsot ordinavit,
propier tolam epltcopi lonsurain, gina ejtia volun-
laie iransire, ei ad aliaro eccbiam transilire. E u i ,
nim non sunt in eleram ordinali, sed tamen epi- D .
Mopalem loiifuram eusceperuni, et exigumaniur , * ;
ease pars ecclesias ejus, qui illis manua imposuit. ,
ii videnlur mibi canonem accuratiut inlcrpre- . \

ZONAB. Innumerabllea exstant canonea qaibua
. ,
clcrici aoai ecclciiae rclinquere, el ad aliaa ta
coofcnre probibnlur. ldam bic qvoque eaoon non , .
ina aliquo etiatn aoctario, decamiu Auclarium .
vero illad eat, ut ai vel semel laatum io eecleaia \ , ,
aliqua qoispiam, quasi ejua clero aaeriptua, lege- , *
rii, iu alia na adroiuator. Videntur enim DODOUIK .

Ut nulla oriatnr coatrovergia de epiacopis prias

aul poslerins ordiuaiis in Africa, eoa, qui ordioaat
iltoa, liiteraa propria inana ecriptae diam, qno oriliuali fueranl, et ttiagialratwa, qui ibi Uiac praifuil, indicaiiit g, dare illia oportel.

" )ITitn.ix,5.

317
D N CAN. X C I i l CONC. CARTHA6.
318
., oxt eam excuaalionein velali joalam prseiexuis**, cano nes videlicei de iis, qui muliaro temporis in clro
, , agissent, esse Inteliigendos: si qota vero scmel
, . Unlum in eceletia legisset, nihil obstare quominus
, UH, utpole nullo lempore ibi ab ilio irausaeio, ab
, .
ea secedere liceret. Quamobreoi boc improbito,
aynodos euro, qui vel aeinel lantum in ooa ecelesfa lecioris muuus obiarii, io alia recipi omnino vcui.
. ' ARIST. c Qui eiiam semal lantnm \r. ecclesia lec .
i gil, ab alia In elertim ne admhtafur.
'
Alienom clericum ab aliero admitii episcopo
* omnes aynodi teianl. Quaram itaque aeroel qut in
ecclesia ciericua flt, in ea sacros libroe poptilo
, ' lagal, ab alia in clerum recipi ooa permiiti .
lar.
In bac syaodo referaatur gesta epUcoporuro,
- qui legaii altra mare miesi sant, sub clarissitno
- imperatore Tbeodoeio Aagnsto, el Rumorido
'- illuslrissimo coasule, A. D. ociavo Kalendas
ptenibrii, Cartbagine In ecctesia Secnndi.
.

Atirelitis episcopiis loii xynodo araeaidene,
' * - asianiibns diaconis dtxit: c Rationa exigenlt, te stra fraterniias a tnea medioeriialo ia baac sy . nodum deducia ett. iam olim enim, ut vestra
, mentinii sanctius, babiia ayaodo miaimus fra ; c ires nostrot ulira mare legaioe, qooa oporiebat
, in vestrse oaiictilatia conventn perfanclae legaiio " i * progreesum narrare : nam elsi bestorno dta
- 1 eadem sedemes, ex rebus ccclesiaslieis di*
* ligenter ea, quae fecemnt, 6 2 6 iractavimus:
- oporiet lamen bodie beslerna diei iraUclum actia
eccleaialicieconflrmare, propter episcopos provin * - c ciarum Afric qui in pranenti synodo tion ade 1\[0\ - rani. Rerum itaque ordo extgit, ui in primis a
; - fralribus et consacerdolibus uoslrU, qui ad hanc
c synodum, sive ex Bysacio, sive ex Mauriiania ac - c cessertint, quasramus, quomodo eonferre sta(utit
, prasenli synodo. El cum aUulissent Pbilologius,
. , \ , Gela, Venusliamis, Felicianns epfscopi Byzacen
provincia, liiteras legaiionia, qnas el leclae sunl;
, - praeterea autem cum allulisieul Lucianus et Sll , i vanue, lcgati Mauritani regionis SHifensia, liit , , D leras legationia. eaeqaa lecla essent: Aurelius
, , < episcopua dixii: Horuni scriplorum couiexlue actis
, - conjungaiur. De Byzaeii cpi&topis Nimidius eplsco , , - pnsdixil: Aiiimadverlhnuscoiifrairesei coepisco , i Byzaceiioruiu provinciae et Mauriuniat
, Sitifensis ad synodum legaios misissa : nunc
c , \ quseramus an legaii Numidlai aeceeaeraut, vel Tri , ; ' poliianae scilicel regionis, vcl etiam Caesarianae
c - Mauritaniae. De Mauritanise Siiifenaie episcopis Lu . - i cianua et SyWanas episcopi Mauritaniae Siiifeneis
c * - c regionU lagaii dixerani: Sero ad fralres nosti os
c , - c Caesariaua eynodiea epiaiola pertaoit, posiq.uam
, c illi venlnri eranl; oranino laman venieiit: el de
c - corom animis conidimos, qood si quid uuquam
c , - c in hac synodo ficl, iasi auocrue sioc dubio asscn*
fi

319

THKOD. BALSAMON
f cttlttr. Do Numidi.e cptftcop>s Alip'us miilix t , ,
Kccleaiae epUcopus dixil : Nos qutdem cx Numi ; . \ ;
t dia vetthatis, ego el aatitissimi fratre*, Angnttinus
< ;
'<*Po*iditis: sed etleg'li e Namidia milti non po ^
tam, quod iiiatituos tyronnm tmniittas ep<scopi,
* ;
t propri'8 uece*sit:tiibiift in snU ciriiatibus impa ,-
ditl, occupare pnvMolatitur. Nam el vestrae sani f ctaUs gyiindalent annciissiino scni Xantippo , * ^
f quaui deltili, giatiiit pro pnrsemi qiijcsiione jyu \ , , i oduin indiccrc, nl plena legnio iuiiieretiir ad
, ?t hane. tynodum : $n\ cum ego biiiis ci liueris W in
/; ' .
memoriam revocassem, tpgpondii per propria*

lilieras de impedimenio Tyronum, m dixi. Auc ;
t rcliug apiscopos dixil: Non est dubhnn, qnin
, c predicti frntrea et coepiscopi noeiri ex Numidia
\ *
quaudo syuodi act* aereperiut, sialim quoque
proprios coitgeiwis prabebunl, et ad flnem rabi ,
t cere atudebunt, qnrcunquc placaerinl. Necetsa

c cgi ergo bujus sedis tollicitudiue profidcri, ut
]*
i boc pnediciis flai oiaiiiresliim. De fratribus not slris cx Tripoli cognoscerc potui. quod Dulciliiim
i 26 f (Vairem nottram mieeruni legatuin. Sed quia se
, *9**>
t eisiera non po(uit, quidain ex noslrie filiit boc
c , affirniaruiii, qui ex prxedicla reqione veueranl,
*
c * quod pradiciue Dulciiiag navem ingreasus csl; ei
* * credendum eel aliquam ei raoram ex lempettaie
* ,
eveniac, quae cogit eum lardius venire : tamen
; . t de eo quoque, si vettra? dilectioni placeat, eadem
/ t fortna aenretur, ut qu synodo viaa fuerinl ad
eos tiiiUaniur. Ab omnibus ppiscopia dicluin esi: C \ \ , t , ,
t Qiiat a (ua aanciliate deOuiia atini omnibaa pla ; ,
ceni.
; , . * \ * :,
< \ , )
. ' ,
f ,
* ,
\ , , .
t , . c * ; .
BALS. Mulla quidein bacc scriplura peraeqniiur
. .
tte iia, qui legatos ad aynodum nou roi$erunl. Cum . *aulem aliqui pro eia re$pondig*eul, TUtiai esl eis , vctiiatn eaaa dandam, si illi quoque ea guaceperiiit, ;, qnae placent aynodo.
^ .
6 2 7 ZONAR. liulia quidem snperiore scriplo
ZilNAP.
do iia, qni legalos ad banc aynodum non iuiseranl, d sg runiur. Sed cum iiloruin patrocinium quidam .
siiscepiaaeoi, id ila eie condonari placuit; si tuodo , ,
.
synoJi decreta omnia ipei quoque adaiiilerenl.
KANQN '.
CANON X U V .
l)c conveniendia Donaiielis. Aureliug episcopus .
4
4 dixil: Quod venil ad vealras dileclionis iracia4 c lionem exietimo deberc eccle&iaslicie adis con ; .
f Hrmari. Yeslrum eiiim omniuro promisaio boc
c ,
propoauii, debere uamnqueinqua nogtruni in
c *
4 propria citiialc per sc cnm Donaiistarum prin4
f cipibus cougrcdi, vcl sibi alium vjciuuia ad

1 CAN. XCV CONC. CARTHAG.

392
c , jungcre, pariier cos in unaquaqiie cititaic
\
4 el loco per niagisiratus, vel eos qui primas
4
4 paries fenntt, in iis lem locis conveniaitl. Hor,
4 . , ,
4 si oinnibus placcl, cdkaiur. Ab omuihtia epi4 . \
4 scopis dicium esi :{Oninibu& placel: et hoc om4
4 nea nosira subscripiione confirmaviiiiue. Peii4 .
4 mtis prxlerea, ui epislolis, quae debenl a ey4 , ,
4 uodo milfi ad magUtrntus, lua pro ontnibus
4
4 sanclifas subscribai. Aureliua episcopus dixit:
4 .
Si videalur veslra* dileclioni, forma congres * ,
4 siouis ctim illis legatur, ut bunc prosecutionis
lenoreiu omiies, si placel, teneamua* Ab oiatii , i bus episcopi* dictum est :iLcgatur. L c h u no , , .
i lariuslegil.
4 * .
4 ; .

BALS. Forma congreseionis cum Donalistis, ct

.
, qtiao in praescnli synodo dicta sunt, Donaiisiis *picialiicr conveiiiiiiil.
.
ZONAR. Synodo item placuii, ot episcopi omnes
. "(
in fun qui8(|iie urbe, adbibiio eiiam altero, ai vide , relur, cpiscopo, os qui se Dotialistamui piitaos
, , fcrebanl convemrcul; vel niagisiraiuuni aut eo \ rmiV, qtti in rcgionibtis pwsidvban', aucioritate
advocaudos curarcul, boc esl, nisi ip&i spoiito sua
convciiiaui*
.
. 4 " ABIST. 4 Uiiusquisque epiacoporum in sua civiiaie
4 Donaliataruiii duciores couveuial: vel assuniat
,
c etiatn vicinum, ul eoe coiivenianl. >
0 \ ,
4 .
- C Omnein navaiiies operam divini P.ttres Joaalislaa
( , Ecclcst calbolicse aduuarc, qui se ab ca pesaime
, - abecideruni, uon cessabanl eoa adborlari ul ab
;, anliquo errors desistcrent, ei veriiaieir amplecte . reniur. ldcirco visuin esl iis ei adhac ncceaaariuin
Oiov esse, ut quisque episcoporum per seipsum in pro ' pria civilaie Donaiisiaruin ductores adirel, vel
, - eiiam alium adjungerct vicinum, el cum co istos
, ' , conveuiret, iisque indicaret quae in se!|uen(e ca nonc diseria scribuntur : ei si sic admoniil non
' - persuadeantur, per regiam potestalem ab eccieaiia
, illis, quas invaseruul abigautnr.
, .
^"
CAISON XCV.
>. ; - c Aurelius episeopus dmt: Quod ab auctoritate
4 4 aniplissiin itlius sedis nobis perinissum sit,
4 4 petiipua a vesira veneralione ui logaiiir, eaque
, .
4 id ad effeclam dedaci jubeai. Lecta aulem jua
4 sione, et aclis conjuncta, dixil episcopue utii4 "; ,
< versaiis Ecclesiae: Quod per restram tenera ota
4 tionem debel ad Donalistas deferri inaiidatum,
; ;
4 audire el aclis insercre et ad Ipsos doporlari.
,
< citrare velitis et eoruin rursws respou>ion^ni
; ,
per vesira acta nobis ostendere. Coiivenimua
, \
4 eoa auibeniice, missi a nosira autbeniica sy
4 nodo, cupientes de vcstra correclioie teiarf.
.
4 Scimus enim dileciioneni Oomini, qui d i x i l :
; ; ; ,
4 Ibmli paciiici, quouiaiu 6 2 8 '
"
? : , .
4 cabanlur. > Nos quoquc pcr |.ropbe'ain adiuo

321

v o

324
.
( * c ! **,
< Roeirt dicae*as; Fralre* noetri . Hanc ergo
\
oosiraa ez pacific* dilettkme ad voo proidtt \ ,
f cealefn admoniliouem pro aibilo dncere
f ,
c debetie; ol ti quid nos veritaiii habere existi , c .
c natis, id ataerere ne diibiieiis : id esl, ut vec tlra coacia synodo eligaiis ex vobit ipsif, qoi *. ,
t but veslra* ejoimodi caotx? proband* itegoihini
4 ,
cotnmitii debeal; ul not qtioque hoc iptum
* * , [
< facere poatiniua ei ex noaira synodo eligattlur

qui dcbetji cum iis, qoi ex vobb elecli fueriol,
c
statttto loco et Uropore, quidquid ex coniro c rertia, qood notlrara a vobis commaiiioaetn
* *
c aeparat, pacifice examinari; et landeni ali
quando auxilio Itofnioi Dei noslri anliquus error
t flnem accipial, ne Mique propter bominum &
c perauasionem imbecilla? aniinac et imperiti po
\ ,
puti sacrtlega aliqua teparaiione pereaot. Si
c * ,
boc ciiim fraierne admiserilis, veriUs facile
*
apparebil: sin id facere nolueriiia, infidelius

c veaira staiim rogiioareiur. cura reciiata eaaet
,
batc forma, ab ouinibue episeopia dictain esl:
<
lloc valde placei, Aet. sabKripterunt: Au .
i relius episcopus Carlbaginensit eccleei, prec , "
c senti decrelo consenfti et tecto subtcripai. Simi ,
i liler ei reliqui epiecopi subscripserunt.
. < ,
* * .
. ; C c
c , ,
c Ilaee syuodus adtersus Donaiisias legatoi ad
.
imperaiorea miait: clarissimo intperatori Honorio

c Aogoaio sexlum conu)i A. D. aexto Kabsiidas
c Jnlias Caribaginc; in cccletia Basilica Secanda. '
c ln hac fitnodo legationetn ausceperunl Tbeasiua
c i Evodius advera ua Douaiiaus, qua eyoodo .
c lOiupoaiium eai coAmoMiiorium. >
:
. .
.
BALS. Nec ea qnat sunl in prtesenti collocuiiorw;
iulerpretalione iudigent. De Donalifiis enim specia- . .
iim sunl.
.
ZONAR. Potturatiun eet, ul ea, quae per leg*t*s
Douatieiis eranl deounliauda, eynodo legereoiur; ^ ! quac quidew proul a legalif propotiU, eranl ejus- . ,
modi. Ad vos inquiuot aulbeniice, boc esl, aocio- , ,
riiaie a aynodo accepu, proficiacimur vos conve- , iiire cupientea, at de vcstra eineudaiione latlainur. ,
Scimua namque beaiot Dociiioi voce, pacia conei- .
liaiorcs nowinari. quamvis fratrea noairi dici ,
, a nobia separantes; fraires ipai nibilonii- , * ,
nus vos appellainus. Quaioobrem uosiram banc a . dikicliofie profeciam admoniiioneni, qua scilicci ea ,
in quibusdeeepii estis, iiieiuoria3 vceir subjicimus,
* * , oo coiticwnjie; verum bi a vobis slare veritaicm
iiitelligilU: ejus vos quoque seciaiores ac propu- ;, -

TDBOD.

c nuit, ol iis e t l a ,

BALSAMON

qtii DOIWOI tiici f r i i r t t

alattb. , 7.

385
INCAN. XCVICONC. CARTIIAG.
326
. - gaalorea fieri oe dubiUtig, Aliqaos porro ei veslro
i i . , ntimero cteaigaate, qui ctmi deleciif nosira syuotlo
coagredlanter doqoo Hf, qnoram cauta a noaira
* , eominuaioae separau eslie coJIoquaatnr; et a w
. ,) quamvj* aJiquando lamen finem aniiquut armr
accipiai; ae propler aliqooa, staha aioiU ae pra; fracle aae sealeaiias reHinamet, ioibocillaj aoiiii
( , popuJique iauauterabilc* exitiosa perdajilMr (qoatn ) iMud, , vel oU muliiludiueia iiwu . , merabiJe*, ob aimpliciutem ae jcrniu imperi , tiam inteiligi liccat) ab Ecclesi* catbolicae eonaor ; , lio sacriiega aeparaiioae diejuncli. Auimoruni
- namqua jacluram qui gafro*aDcti , diviuoque
manera hoiuini daii, propter illud ab Ecclasia
; , catholica di**idiuju, aacrilegii uomiuo jtire appel , lavere; qtiod sacrae auima ab , qui cas decl, piunt quasi furio aubtrabaniur : vel etiam qaia
coolra eeclesiastislicae iradiiionis insliiouitji re*
aacras invadenler, easque pro arbiirio cenirecUn.
tes et adraiatstraittea, eacra diripiuni; cum neqnaqoatt tt Doanini volantata ulaoior., Quicuoqoe enira pnater domini volunlatem allerius re
Miittir eum leget qaoqoe eiviles furii renin esse iJeceruenL
. - 6 2 9 . Quaa ad Donatigue lefeada, baec
*
sunl: Yeslra eaudere eorreclone nobis iti voiis
*
esl: in niaitdaiis eatm a*e<pijuua, ut tis eiiam
,
qui nosiri esse Tralres vgre femni, dtcamus,
' . ,
fratres nosiri esiia. Vos ilaque caiiveiiiiiiiii, et
, {
adoxmemug, ut, si qua cauwc veslra) dvlensio
, vobis siipereeae videaiu^, daligaiis abquos, qvi ,
but couimiilatur, qui iu coadieto l*wo et lem , C
pore prodire debent : alioquin iofilditag ve . > .
sira ezinde palcat. Perspicuu$.
KANQN \<?.
CAXON XCVI.
, - c CoaifDoaitarinm, qaod aeceperont legati eoatra
.
* Donaiislas. yoaimonilorium fralibui, Tbeasio
, et Evodio, miaaia legati a gynodo GaiHbagic ,
nensi ad clarisaimoa el roligiosisfimos Impera
torea: Quando Bei auxilio ad religioiiasiiaot
.
imperatoret accesserim, cis aperiat, quomodo
, plcoa liberiaie tn snpcriorfs anni synodo Dona< , tislarum priinalcs ae acia civilia convenire ad **
inoniti fuere, ut sutim dogma merr confidc renl, aliquibus idonaia ex eolem namero elec ,
tis, nobiscutn paeifice contendereat, et roanaue , (&, - ^
lodine Cbristiana nobis cilra diibiialioaon ,
lendereut, si qoid veritatis teoereiu: ul ex eo
, * ,
caiboiica sincerilas, qnae jam olim supc rioribus illuxil teinpotibus, miae quoque siini , | * , ;
liter per contradiceniium ignoranliam et pervi ;,
caciam eognoscatur. Scd qoia non eaiw Ade ,
bani, fere nihil auei sunt respondcre. Qiiat-e
qoonlam episcopala et paciilctiiq tn eoe implc . ' ^
lum est offieium, et illi eriiaii reepondere noii
, valentet, ad exaecrandas violenliaa coavar!
. ;
suDl, adeo ui mtilios episeopos et QIUIUM cle , ricos, ui de laicit laccam, insidiis appeierlnt,
,
ei praeterea etiain aliquas tcclesias invaserint
,
ei alias invadcre conaii siul : eorum esi dein ,
ceps humanilalis providere, ul calhoUca Ec-

324
THBOD. BALSAMON

t u u i l , u i i i t e t l a m , otii n o l i i n i d i c i fralrea
c

ct
*

ot
*,
ftoeiridicmos: Frtlret DOttri . Haoc ergo
4
oosurim x pacilca d i t o c i k M * ad voa p r o i d t c ,
t cealeta a d n o n i l i o u e j a p r o a i b i l o dwcere non
4 d e b e l i a ; ol si quid v e r i l a t i *faaberee x i a t i - c ( , *
4 , 4 .
4 maiit, ld assercre Ha dubitcHit: id eU t
4 t t t r a coacta tynodo eligaiia ex tobit , q a i 4 , .
t bua vestra ejusmodi c a a s p r o b a o d * negoliaja
,
t c o o i m i t l i d e b e a l ; u l quoqua boc i p t u m
4 factre p o i t i m u t e i ex noaira aynodo eliganlur, 4 / * * , |

qtii debetii c u m iia, q u i ax vobia e l c c l i fueriot,
*
c ttaiau> laco e l U t a p o r e , qoidquid e i c o m r o 4 * t v e r s t e , qood aoolram a Tobit coninjBitioeem
4 * *
separat, paciflee e x a m i o a r i ; e l u n d e m a l i
f quando auxilio Itoraini Dei noslri a n l i q u a t e r r o r

t flnem accipiat, ne tilique propier boiuinum ^
4 ,
4 penuatiofietn i m b e c i l l a aaiiaac e i iiaperiti p o
4 puli aacriUga aliqua separatiou* pereaat. Si c * ,
4 *
boc c n i m frairrne adiniseritia, t e r i U t facile
4
a p p a r e b i l : tin id facera Botaeriiit, iafideliiat
,
4 v e t i r a s i a t i m r o g i i o s r e i u r . Et cura recitata esael
\
< bsc fonna, ab ouinibut episcopis dictam e*l :

4 lloc valde p l a c c i , fiet. E i s a b K r i p s e r u i i l : A u , *
rclius episcopus Caribafinentit ecclexiat, p r ,
senii decrelo consen! ei lecto i o b t c r l p t i . Simi4 > . .t liier el reliqui episcopi ubacripaeranl.
4 ,
* .
. ; C
, .
4 . >
c llaec tynodus adversut Donaiitias legatot ad

4 imperatoret iuiii: cUrUalroo ioiperatori Honorio
Aogoaio icxlura coDvuJi A. D. sexto Ealeiida
i iuliat Caribaginc; ia eccleaia Baailicas Secand*.
lo bac fiynodo legaiionetn auscaperanl Tbeasiai
4 et Evodiut adveraut Douaiitiaa, In qua tyaodo .
:
t ioaiposiiuni eai cooimoMilorium. >

.

323

.
BALS. Nec ea, qtta tunl in prcsenli collocolioaf;
iuterprelaiione iudigeni. Da Donatistit enim specia- .
lini sunl.
ZQNAP. , ,
ZONAB. est, ol ea, qote per leg*los
Donatislia eranl deoonliauda, in syoodo legereniur; <\ux quideoi proal a legalia proposita, erant ejus- . ,
modi. Ad vog inquiuot aulbemice, boc esl, aoclo- , ,
riiaie a tynodo accepu, proficisciraor r.oave* , nira copieolaa, at de vesira emeiidatione Uetainur. ,
Sciuiu Datnqua boatos Domini voce, pacii consi- .
liaioret notninari. quauivU frairea aottri dici ,
, a nobia separatiiei; frairea ipai oibilomi- , * * ,
nua appellainus. Quamobrem uoslram banc a dikctione profeciam adinoriiiioneni, qua scilicct ea ,
iu quibwdeeepii eslig, inciuori* veairas tubjicimus,
ae coniewinhe; verum bi a vobis siare veriuicm * * , iutelligiUi: ejus vos quoqiie ectatorcs ac propu- , D

# w

Mattb. , 7.

3S5
INCAN. XCVl OONC. CARTIIAG.
32
. - foalorea fieii ae dubiUMi. AlSqoos porro ei vettra
, numero deaigaaie, qni cina delectia noaira syiKhlo
cengrediaatar deqoa iit, qiorum cauta aoatra
, rommuniofte aeparalj esii coHoqaaainr; at i^ro
. ,) qutnvU aliqnando tamen finena antiqnoa trnnr
accipial; 56 propier aliqoof, stohe aiaiis ac pra fraclo M senlemi retiuemet, imtocillat aoiina*
( , popuJique iauauierabilc* oxilioaa perdajiUir (qua
) tlitj<t , vd ob aiulUiiidiiieji innu . , merabilef, vel ob oiniplicilatem ae jrcraui iinperi , tiam inlellifi liccat) ab Ecclesift calbolica conaor ; , tSo aacrilega aeparalioae disjuncli. Aaiiuorum
- namquo jactaraai qui earro3iDcti , divwoque
* muner* boroini daii, propter illud ab Eccteaia
, caibolict diaaidiajD, aacrilegii aoiniua jure appel , ' latero; qaod aaxrae aniiue ab illia, qui eas deci, piunt quati furio aablrabanior : vel eiiam quia
. coaira eccleaiaaiislicas Iradiiionis insliluiuoi re*
aacras iovadeiUe?, eaaque pro arbilrio coalrocUn.
lea et admiaislraDtes, aaera diripiuut; curo neqnaqaaaa ex Doaini volunlata ipai utaniar., Quieaaqoe enira pratter demiui volunialem alleriut re
ntiinr eum leges qooqoe dvilet farti ream eaae |eceriiijtii.
. - 6 2 9 ARIST. Qti ad Donatitiaa lofeada, liasc

6unl: Veatra gaudere eorrectione nobis in votis
*
esl: in mandatia euitn aecfpuuui, ut Us etiaui
; ,
qui noilri esse fralrea cgre feninl, dicamus.
. ,
fratres nostri eaiU. Voa itaque coiiveiiimiif, et
,
admoaeiniie, ul, qua eausas veilras dcleasio
, vobis superesae videatui*, daligaiia aiiquoa, qui ,
biu coinmiilaiur, qui iii condielo loxo el leni , C
pore prodire deb^ni : alioquin iafl.Ielilaa ve. > .
sira exinde paicai. Pertpicuu$.
\.
CAXON XCVI.
, - 4 Coonmaailariam, qaod aoceperani Ifgati eoatra
. * Donatiilas. t^otanioiiitorium fralibui, Tbeaaio
, et Evodio, misaia legatia a aynodo CaKbagi ,
4 nonsi ad clarisaimoa el roligiosiaeimof impera 4 lorea: Qaando Bei aaxilio ad religioiiasirooa
.
imperaiorea acceueriiil, eis aperiat, quomodo
, plcoa liberiate in suporioria anni eynodo Dena< , lisiarum priinatcs ae aeia cmlia convonircad
4 roonili fuore, ut si tuum dogma taori coaAdo 4 real, aliquibus idonoif ex coleui numera elec ,
4 lis, nobiscatn paeiflce coolendercat, et manaue , ^, - i todiiie Cbriaiiana nobia ciira dnbilaiioaoaa oa4 , (
4 lendereut, si quid veriUlis lenereni: oi ex eo
, ' ,
calbotka aiucerilas, quas jam oltm atipo4 4 rioribus illuxii leinporibus, nuae quoque siini , | * ,
t liter par coiitradicenihim ignorantiam ei parvi ;,
4 caciam cognoecalur. Sed qaia noa salta flde ,
4 bani, fere nihil auti outit respondere. Qua**e
4 quoniam episcopala et pacidcurt) in eos imptc . "'
i luin aal oAlciuni, et illi veritaii reepondero DCHI
, valenie, ad exsecrandas violentiag coavertfe
. ;
sunl, adeo al mulios epUeopos el Qiulloa
, ricoe, ul de laieia taceam, intidiis appoierSnl,
,
4 ei pneterea etiam aliqaaa acclesiaa invaterinl,
,
4 ei aliag intadcre conaii s h i l : eoruin esl dein ,
i ceps bumanilalis providere, ut caiboiica Et9

327

328
THEOD. MALSAMON
clesia, qus eo* pio iu Cbristo utoro geuuit, ei
, ; , %( &
fidc coutirniatione aluit, enram quoque provi ; , \ dentia muiiiaiiir; ue forte andaceg el lcmerarii
Oxtv ,
bomineg, io rcligiosis eorum temporibus, ler ,
rora aliquo In bonos poptilos doiniiialuiii obii, n e a n * ; quoniam eos pcrguadentea cormmpere
\, \ . ;
non posauiil. Cugiiiiutn emiii cal, ei logibus
,
saepe proclamalur, quacnani e o m n i , qui gepa
raiam babenl congregalionem, exsecranda fa 6 cial nialtiludo, qnae eliam sarpe prasdiciorum
. ; ,
religiosissiinoruin imperatoruui decrcli* COII .
deinnaia gunl. Advcrgug ergo illornm insaniai
*
postuinus dif lna auxilia consequi, nou iiiguein,
, ,
nec aliena, sed a sanciia Seripiuris : qnando
\ ).
Paultta apoglolug, ul verig apostulorum Aclibug
dcclaraltitn eit, tnsoloniiuin ei faciiosorum ho.
miiiuin conspiralionem inltilari anxilio depu ,
lii. Noa crgo boc peliimig, ul universalibug
, , *
Ecclcsiarum ordinibug, in miaqiiaque civjiaie
* , ct in divcrsis locit, vicinaruni qitariimqae ,
eeasiontim, siue mora cusiodia ei prafgidimii
.
prabealur. Siroul boc quoqno peiemfai) eal,
, ul legem laiain a piaeraemoriaeeorum Pairo

Tbeodogio, dc deceui libris auri advcrtug bas
reticos qui ordinant el ordinaniur servcni;
, prxtcrea auieni ei adversus pogsetsores, apud
. " ,
quog iiloruro iitvenla fuerit cotigregalio :

deinde aic eam legem GOiiflrmari jtibeatii, ui
,
advergut eog valeai, propier quoruiii ingidias
,
M, qui catbolicae Ecclegiai cnrain gcrebant, pcr
*
leaiiaioniutn deposili gunl; ul boc galtein 1*r, *
rore a faciendi* gcbigmaiibug, t ab baereiico *
rum iinprobilale cesseat, qui aelerui gupplicii
, Gontemplaiione p u r g a r i , ei corrigi differunt. II
lud pncierea pctenduut esl ul corum pielaie
* )
lex quae eliam bucoaque duravil, renoveiur,

qtiaeque givc ex donalionibus, live cx leala
titeniig quidqiiam capicndi vel reliiiqiiendi, ei,
;
seinel dicam, propria vcl rclinquere rt\ ca. ,
porc lollil pniegiaicin Itorciictg, qui iti proprias

0 3 0 per&uagiouig ingania cxcsecaii guni, cl in
,
Doualislarmii crrorc t o l u i i i permaiicre. Eis
,
m, qui miionU et pacig coiilciiiplalionc se ,
ipsos volunl corrigere, gupra pogila? legig apcr, \ ,
lus gil sengii ul acdpiani hsrediiaiem ; gi
, ,
iis adbuc ipsia in bxrelicorum e r r o r e consiiiu ,
tie aliquid ex donatione TCI baerediiaieobveuil:

exceplig acilicet illis, qui posiquain jus v o
. cali fucrinl, exigiinianiui ae dcl.ercad caibo \ - licam Ecclcsiam trao*ire. De iig eniiu creden doni cst, eoi meiu roeleglia judicii, aed
*
tcrrcnai ait>pliliidinis itisaliabili cupidilalc, ca \ 1
Ibolicam unioncm dcaidcragso. Ad baec aulcm

omuia, auxilio opui eal dyiiagliariuni uniuscu ,
jugqiic provinciu. Porro ei ai quid aliud anim adverterini ecdcs aeticae iitilitali conferrc,
, .
boc pcrageudi ct perlicieudi liberam decerni
mus lcgaliouein. lilud quoqtie adhaec placuil,
,
ul 1; ex no^lro coiivciitu a J clarissimos
,
9

330
1 CAN. XCVI CONC. CARTHAG.
. 91 et mpertmioonioi potealaies rait laalar, qoibot eeriiores flint otnolva) noeinim

cooaeoav ad baaiiasimatn eomiuiuoi
< \ *,
c etse t Dobis legatoa. Sed qoia i i i d e m jitierlsab
,
t omaibaa ivbacribi est U r d i s i i m u a i , uoiawu jutque nostrum aabftcriplionibua e^dcra 1 tier
. onereolur, peiimui, i r a l e r Aureli, ui bls tua
' ,

dilectio nomiue otnoium aubacribare digneior.
,
subecripserunl; Auroliut episcoput Ecclev
c ,
4 si* Caribaginensis pradicto dccrelo conaenai,

ei leclo subftciipsi. Similiier et reliqai
.
scripseruoi. Liiiene prasierea ad niagisirauia
'
4 mitiend* euni, u i , donec Dominus voluerit
c ,
gaios ad noe redire, praesidium per ordines ci
4 vitatum el poaaeasorea prasdioram universalis
, , , & Eccleaia dlalribaaot. Pralerea adjungero quo '
4 quo oportel de Equiilo nl ejus impadentia et
*
improbiias a dio&cesibus eilrodatur, qoaa
a euratoribut Rippooeosia ISccleaia sacerdotali
, c jvro aibi viadicat. Porro liitera qooque ad epi ,
i acopnm Rooiaa Ecclesi commondatlono le .
4 gatorani tnilteod arfoi, el ad alioa ubi esi
,
imperaior. eimiliter svbscripgerunt. Aure ,
episcopus CaribagineoaU Ecclesias pra
eenii decreio cooaeosi, ei lecio ubteripai:
iiniliier el reliqul subscripterani.
4 . \ \ , *
, . ' , ,
. . , ** ' ! ,
>
. C BALS. prvsenti qnoque sermone, quae a Pa *; ( , Cribus advereua Donalistas atatula sani, suni epo - cialia, el ad eccleaiarum conaiilolionem exlen. duntor. E l ideo nec inlerpretaiionc quidem indigcnt.
/
ZONAR. Cuoi Donaiisiae legailonem ad Spaos
.
, - a syoodo oiUum rcjecitaent, convenlu interae ba ' bito Pairee alieram legaiiooem contra ipsos ad im . ^ peratorem Uonorium ntitiendam esse ceuauervnt
' ' * (iniperabai eniui eo lenipore Romae ei Occideuli
Honorius); atque ui eornin qu apud imperatorom
I agenda forenl iacilhii meinioissent, oinnia acripiis
. consignata legaiia tradidere, aique id scrtpii gena
, ^ * coinmonileriutu appellavere. Eraiti auioiii maudala
, ojvsmodi ; nobis, inquiuol, magna aiiimi fiducU
, ^, - d congreauio Donatistarum primutes vocali, aiqno
, , \ ad aui dogoiaiis, lanlum aperaront, propagtiaiiu, * \ , iiem inviiati fuera ; ut boc quoque leropore catbo - Uc veriiaiia liquidisaima puritas advuraarioriim
, , tum iinperilia lom pertinacia magig magisqne iant) . lcsceret ac illustrareiur. Nam cum congressum nisi
, \, * recvsaasent, illos ex sola veri ignoraiione siuin.
qve obsiinalione opiuiouibvs auis peruiiaciier iu * .' , sistere facile perspecuuii fuiaaei : varum quia eua
. \ , cauwe baud s.ilie fidercnt, reepoosum fero niillum
, i dedere. Quoniam igitur omoea epiacopalia officii
$19

PATRUL. G H .

CXXXYUI.

11

331

TBB0D. BALSAMON

332

pariea aedalo animo alqoe ainico erga eos imple- *

viuius, illi vcro ad viiu aique kmidiaa imporiune , !.
convcrsi aunl: imperatoris beuiguiiaiis etse ariii* , ,
iraniur corare,' ut calfuolica Ecclesia, qu* ipsoa ia , \
ortbodoi r/eritatia 0 3 1 greniio gcnuii, aique io ;,
flde bene Armaios educavlt, a qita illi vi.lelicti ,
flrma ac alabili fide imbuli m n l , pur eo*dem mu- , .;
niia sil alque defenaa; ue iorlo ncfirii bouiiues, . ^qnos raliontjui mementis ad pravn plenaque impro- , \ , \ biiaiis ipsprum ingtiiuta suadendo traducere non .
poiuerunt, eos lerrore ac periculi denumiatione , ;
, ,
o p p r i r o a D l . Quas eniin facinora isti coiivenlicuicrutn coaciores edani, pe ipsae quidein leges ignora- , ' ',
vere. Auiilio igiiur, neque inaueto, noque ab iis,
qtiorum tacrae Liuerae nieniinera, alieno j u v a r i so ,

poslulanl; librumquo Acloroia apottoliconira pro- ( .

duconl, in quo te improborom congpiraiionem , prasidio roililiim dlvug Paalut depulisio lealaiar. , , *
' ,
Congpiraiionem vero improborutu, aui eam inlelliguai, cum ei iu templo, quod etpiaiug hiiraverat,
Asiaui Judael manus iujeceraul, muliiludhiemqito ,
io eutn coiieiiavtruiii; quo quideoi leaipora cuin ,
imtitibut decurrei* iribunut, illum de nanibaa , ,
eorum, qui ttccein affcrre conabanlar, eripuit: aal
illam quadraginia Judaorum coilecik>B*tn, qui ao
diris owaibug devovert, si priui cibi aliquid aal , \ . *
poiionia deguguaseui, quaui Paulum e inedio aue-
tulisaeoi; nam ea re coguiu iribuous, lanc quo , , que mililuin praeaidio fepluiu, Casgaream ad Feli* * ,
ceai praefeclum tuiail: aol ulramque aimul signia- Q ,
eare volucniul. Eadeui igilur rarione gynodi Pairea ^
eeclesias, in utbibos aliisqoe pluribug locis cotisii- , ,
iiilas, prauidio tnililiiui cuglodiri volnni: legem :,
pra*lerea a maguo qaoque Tbeodosio condiiam , ul ,
qui barciicis ordinea coiiiuleriul, qulqtie aoa sua-
t i*|criiil, ei qui illoa exceperini bospiiio, decem ,
aitri librii mulienlur, aertad et conlra Danaiiaiaa ^
eiiaui valere poatulanl; ui vel boc pcDnae metu ,
busreuci a achiaoiaie facicndo deierreauior, qui , ,
a:terui sapplicii lerrore iniBiroe coerceniar. Legeiu , .
quoque reuovari, qaa uec bttrediutem caroere, ,
iiec donatioiietn adire, bapreiici peruiiuunlur; tii- . \ ;
quc couira Doualiaiaa qutxiao suum robur obli- ,
neai, peluut. Si qui laoicn ex i i i reaipiscaiit, ejua , ,
b-gis poeiiif iiiiniine sinl obiioxii. Alsi Douallaiarum ,
aliqtii de luerediuia in Judiciun vocali, ea bredi- :,
laie aoi legalo aui alio ad ipaos epectaate tuiolu- , , ,
mcuio baereseoa noiuiue privati fueriiii, iiiui vero , ; uaiisacu le ae Ecclesiae calholica; rurita adjuuxc- * , ^
r i n l ; i i , luquiunt, aon baercaeoa odio, scd deiii
. , , \
moiiii vilaudi caiiaa addudi, id conailii capisse : ,
ctisiiinabuatar^ttec proiude quidquaro acceasio illa .
bominea adjuvabit. Ad bacc in uit*quaque provimria .
auxilio magielratua (bi nainque euul provinciai , ,
(lyuaaiau) ecclesits opua eaac denunliaiit. Legatia , potro, iuquiunt, si quid aliudeccleaiasticae utiliiaii ; , .
op|H>riuniiiii ioFe iutclUxehnl, po^tulandi liberam
,
fai'iiUate;ii damuri. Placu l praeitrcafcynodo^Jitteras ; , ,
a 1 i:ii|ieraturcm ac rogni ptocere^ coj.scribi, qmbus '
%

334
IN CAN. XCVJI CONC. CAHTHAG.
, - coofentu Patrpm iegatot id comilatam, boc st,
tuissos esse docereniur. Religiogisst. # 5 ; , *d
* palaiiuin
"
\ , uiog autem imperatores, boc eal, Chrigiian fldei
. nomiJiiqae apprime addictoa, ac religionis Chriatia nas vcl maxiine retinente* appelUvere. Ad compe*
acendog DonaUsUram farorea et insaniaa, prssfectig
, * * , earuni proviociarom milleodag etae litieras decro , verunt, ui ecclesias, eotque qul prcdia possidebant,
\ , - sl illi nimiram inier Gatholicos censerentur, ipai
, . \ defenderent: de Equilio qaoquo at exlrudaiur, nee
' - uliatn eacerdottlit rouoeris parlem omnino aitin , gat. illendas teiiam liueraa ad Romauum epitco , pum, ul legatoa iinper. sisiat, hoc est, coinnioudet
, aique conciliet; ac in eamdeni sentetUiani ad earuoi regionam epigcopos, in quibu tanc leinporia
.
imperaior diveraareiur, scribendum esae giaiueruni.
ARIST.
Qui in vcra religione nali, ei in fldo
. , educati fuerunl imperaioree, inanuoi auxiiiac ,
c tricein eccle*iia exhibere debeiti : quoiiiam
, ot Paulo niilitaris manue indigonie, liaec ineoc ;,
t loHlium cortspiraiioiiem dissolvil.
. >
Pioruin imperatoriiin auxilio el adjuinento sem
\ * \ per indigeni ecclesi* : ei debem illud iia prebere,
; utpole qui fldei sont propugnatores; ue ab bacreiimuorigerie despeciui babeauttir.
* licU 0 3 2
. Eienjra iptc qnoque Paulua insoleniium bomiuum
cou&piraiioaoin wilitari auxtlio discugail.
.

333

a u l

Actio tciia.

^ t Quae in bac aynodo definiu sunt brevie adje . \ c ciio declarat. Sub Sielicone rurgtig ei Anlhemio,
t *, , - clarisaiiuie conguiibue, ad decimum cal. Sepleiub.

Caribaginc, in ecclesia eecundi cliuiatis. Ada
.
praesemU gynodi proplerea iniegre scripia non
8ant, quooiain magia quse eranl pro icmpore
,
neeeaaaria, quam ulla generalia, coiiaiiuua simt;
c ,
propier qnse brevis coitipoeitio eorum, quas in

bac synodo ludiose acia sani, expreasa eat. >
. >
iyZ\
CANON XGVII.
. "
i>rovicaluni capilum. Ui libera legatio ex oinnibus
provinciis ad gynodmn imttaiur in Alizonimii.
c . \
c Legaii quoqti* liueras uiiuore jusai auut, quud
, Q t debeanl emitlore liberam lcgaiionom : ut, quia
* *
c Carlbagiue solum unio facla esi, liltcne mii , / ,
i laniur ad magisiralug, ut in aliis quoque pro< ,
i viuciie ei civitalibug ipgi roagUiralus jubeam

< giudium adbibcri unioni; ul graliarnm acliones
ab Eceleaia Carlhngincnsi pro lota Africa dc
c ,
c ejeclia Dotialislis cum iiilerU epigcoporum in
c
comitaium miuanlur. Reciiatx suui lilleraj
\
t Innoceotii papae, ut episcopi ad iraosiiiariua
c
< pergere facile non debeant* quod ipsoiu cpi . i acoporom senicniiig confirmalur : ui propier
,
gratiaruin aciionem ob excluaog Donatigtas

c duo clerici Ecclesi Cartlmg-ncngis ad comila
tuoi miiianiur.
/ ;
, : .

335

THEOD. ^
336
tx
lo bac *yuodo qiiadani ei iis, qu superius de-
creta eunt, corrigunlur, sub clarlsaimis impera- .
c toribus, Ifofiorio aepilmuin, el Tbeodoaio secnn* , 6<!
dum, Aitguslia cofisulibos, rursus Idibus Juliit , , < Cartbagine io ecck*sia aecundi c litnatia, Aurelio ^ epiMMipo' siiuul CIIUI suit coepiscopis praaideOHt, ,
t aasUteoiibiit diaconit: Quia olim alaiuium e i i in < ^',
llippooeoti aynodo, ul aingulia aonia pleua coga- .
tur *yiH>dus Africa?, non solutn bic Cartbagine, c , * I
sed cl iu diversift proviuciig, proprio ipaaruiu *,
ordloe, ci boc aervatum eat'; ui no* quidem ali- ,
c quando eatn io Numidiatn iodicereniot, aliquaodo (
aulcm in ByzaciunT, boc ooinibug f r a i r i b u a labo-
4 riosura visuui est.
, ,
.
BALS. et ZONAR. Breve sen brevicirtum diciUr
. . *
fompeiidioM acripiura. Naro brevlo Laiinis idefn .
esi, quod scindo, ei breviua, idem quod cotopen- , .
dium. Quae autem fn canone seqoouiur, ut qnm , , oon lunl Milia, ne iiiierprelatione quideni digua .
visa suiil.
CANON XCVIH.
\\
Coiiciliuuo comojuiie et ioiegrnm, nonniti ur- *,
genle oeeesaiuie faciendum esae. Plaetiit non
. , csse ulira ueceaae fratrct singulte annit con
i icri; $xd quoliea coiuuHinia uaua exegerti, id
* * .
c eai, loiitift Africa?, uodique dalis IKteris ad
' ',
baoe caibedrani, debcre synodum fieri in ea
c provioda, io qua ususei comiuodilaa impulerii:
,
catifrS auiem, quae fuerinl cotiiimiiictf,
, \ 4 iu propriis provinciis judiconiur.
4 -
.
.
ttALS. CIIIII divcrsi eanoncs statuaiil qttotamtis
f> ri oportcre synodo, praseua cauon i.on fsse ,
uccfsso eialuil iis, qui autil sitb Africa* synodo
atiuualiiii 6 3 3 Gartbagiiiem coti venire; sed nuu de- , *
ititini, quaudo usus commuuU exegerit, epiacopif ,
per liiicraa accersitis, ne cooteranlur frairet. Tau- , .
quatn auietu dixtoei qtiispiatn : quibua autein " I, aiilvcoiur qux einergmil ecclesiailicas quat*tiones 7 \ ;
dkir, qnod ai bx aiul quideio coiiiniuiies, ecilicel , ,
dogtnaUcaB, cpiscopt per litieraa accefeeniur el , ,
lacia ayuodo tolveiur dubiuin ; si auteai nou *
binl ejii&tuodi, aed specialct seu privafcr, ui quas , * ,
,
MIIII foilassU exorla* inler ctericoe el episcopos,
de ils in unaquaquc provMicia quaerclur. Quare . "
uota, quod provim ia!s quideiu episcopi uecesso
liabcui ad sittim prii:aicui convenire, quolies ac- . *' \
toriiii fueriiil. Lege octavuiu canoiiem &ynodi in
.
Trullo, cl quai in eo stiui.
. *
Syuoiluni episcoporuiu Cartbagine quoianuis liabcri mioiuie placuil, nc fralres, iHquiuni, . , conicrauiur; sed ciim id coimuuuis utilitaa po^ui- , , * *
laveril, luiu dennim pcr litieras cpiscopi ailtoccn- , .
mr : qua* aulcm non eu:il cuiisai cmttmuttc*, iu uua* .
qtiaqnc proviucia seoi^ini vxamiiicuuir.
AlUbT. tLUlcras adir.a^Uirasus milii visuui csi, .
, ul studiutu a bibcain, ui Do atisla! espctlau

338
3CT
CAN. XCIX CONC, CARTHAG.
. - tur. Communi nrgenie neceaeitate, ad princl palem sedero Uilerx* mitlantur, et synodua

celebreior in loco convenienli. Causae auiein
, \ ,
c ordinari in propriis provincUs dijudicentur.
t
t .
ln singutft quidem provincia synodom episco *
, \ porum illins quotanois celebrari, el eonlroveraiaa
proprie ecclesiaaticas in iia incideiitee canonioe quae rere pariter ac solvero, et ha?c etiam ayiiodus ju bet. Omnium auteni Afriirae provinciamm piscopoa
, in aliquo loco convenire et oointrmnero facere
, synodtint, ni&i commnues sint caosse, propter quas
, convenire dobent, aliter fieri non permiiiii. Quando
. autem causa aliqua communis communem requirit
, celebrari gynodom, ad episcnpum, qui primani
tenet caibedram, litlerae ab episcopis mitti debeni,
, ei ubi ille idoneum judicaverii convenire, ibi con: , - grogabuiilur.
.
CANON XCIX.
\
. Ne ab eleciiiiis judicibus appellare liceal. 9i aiif lem emissa sil appellalio, el qui appellavli judi , \
i ccs elegerit, et ciun illo is quoque, odvorsna
, ' t qnem appellafit, ab his deinccpa nulli appel * ,
lare liceal. De dWersarum pmvinciarum lega .
tionibus. Diverearum proviiiciarum legationea
*
c aimol repreesentata libenter adrnissas unt, hoo*
i ?
eil, Numidiarum, Byxacenornm, Maurorum Siti * ,
< feiuium; aimilfler auicm el Casarianorum, et
, *
, \ Q eliam Tripoliianorum. De exaeloribus Eccleai.
Placuit praierea, ui exactoret \n omnibue,
. ,
quae fuerinl Eccteaiac neceesarta, qoinque eligi
,
petantur, qui in diversii provinciis dividantur.

, .
.
BALS. Alia qnidem pracaentie canonis stint
* , inuiilia : quod auiem dicil de eleclitiis judicibns,
. , \ eet ejusmodi. EleciiiH suni judices, qui etiam
, elecii dicuntur, qui ex liliganttara volnntale judi. , .% cant. Dicit ergo eanon, quod ei quis fueril jndica tus, et com appellaverii, volueril ab boc, quisquie
, is ait, epiacopo de sua appellatione cognosci, et
), nec adveraarius ei conlradiieril, nulli eonim dfirv cepe licebil appellare adversnt 8ftnlentim jndicif.
, . \ D qnem uterque adteraarius elcgit. Ac in bis quidem
ronsisiit canon, legibns cWilibiia convenienlcr, qti
; * . sitse siini in lil. % lib. vn Baaiiic. ei quae aiatoiiul
, adverstis electiliorum judicum senientiam non dari
. . appellalionem. Ne dixoria aulein bos eloctitioa
judicea conslilui com dalione poena ingtar arbipoBnas
trorum. Si quia aulem dixeril, quod e 3 4
. , , - stipulaiio intercesserit, condcmnalua ciira ullutn
, praejudiciam scotenliae non parebit , andiei, qnod
, , ai quia eum, qui jurisdictionem non habei, ele^erit,
, * uec poenaro promiserii, si non stel ejus senieniiaa,
, , - stne oilo prjpjudicio polerit ojus sententiam pro
* nibilo ducere : qui antem judicem elegerit, ab
ejus sentenlia appellare non poicai; sicnt id ex
, prajscnii canonc ofiendilur. Uxc autcxi, ui tnihi

( > i s i

339
TDKOD. BALSAMON
340
qtiidem vtdetdr, aor?abniur in caeaU efcfaiaail- ; . ^ ^,
cU, *i voli bic canoa. Lei eoim ckvllis permitlk ef , ,
qr.i jadicem petiferit, vel iliqno alio modo elegerit, .
babeaie jaririicitoem, a fenieiub ejea tppellare. ,
, ,
.
ZONAR. Ab arbitris ci?ilium quocjne legnxi oV
. civto nnlla daiur provoeatio. Idein erto bk qvocpr* .
canon aialuit. Nam ai qwi*, faqnit, ab ano Jucfice . , ,
damnatn* ad atierum provocaverii, eataqtta jadi- ,
cem, ilto rontra qnem profocatii, advemarlA 1 \ * * ( mirem aon, centtatiatitt, eJegerb; ntatri amplioa , 6 ,
ab ejns leaientia, qaem uterqoo judicom dtltftfilt
ticebii prororar*. tn illud, do divaraaniari provia- , ! * .
cianirti legalk. Legaioa, quoa eyoodo adlalaraa 1 ,
spera-/eraal, jaro oainea elmal advenientea, taagaa * , . Isefiiiaa slfnUlcationo synodi Patrea cucopare. [la . lllad, do exactoribui Kccleaiae.] [ qooqae ad .
conmuitem uiilitateta mimiae pertiaaat.j
ARIST. Uno litiganliom appellaate, si amoo . c c ,
c eltcHilium jadieem ateferial, ne mnplittf apc .
c peilofK.
tp\
Lei qttidefn eiviiit aic aaatli dt JodWlMU elociitiis, ot noa aJiter eleaiiliam ec*ilitoalar jaAkiom, , nlti pritM qoitqae liiiganlkn poanas rtpalaiioaem , t l
prnponat, qnod qaiconqiM ex fi* atntentia jadicia , ,
ab ipaia elocli aoa aeqnioacit, pconam iUatn aiteri
peraolval, qai judiciam admiltit. Non enim cofan* * , lar soatoniiam illlua redpero; tod illudapad eoa ponitur. Propterea nec tppelUiio contra ejut sen- C .
touiiam locooj babet, qula etaUto appdltaione ille, col * * .
diftpJket, poBnana unium peraolvena ab ea poteal ro-
cedert^ Lex aotem ol illod dkii, qnod jndei, qui iu , \ partet ]utiadictionein babet, ei per propriam ao- cioriuiem eoa judicare poieat, judex electiiiui non . \ ,
Aai. CanoDoa aatem non Su de judieibas decii- , -
liis tUluunt; aed mandanl, quoii si liliganlee opi-
acopi vel eteriei aKquoa eplacoporoin eleferint jodi- . 01
ct% electitios, et ab eis judicari voluerint, coudenma* * *
lus non ampliaa adraiuetur conira eomm provocare .
aontentiam, ted ei eiiam inviius acquieKOt. Causa
xutein, ui nobis qaidero videtur, propler qnam coo- , \ * *
tra Judiciuro oorum appellare non peruiiitiiiH>, ia ,
decimo qvinlo ayttodi prauentis canone a oobia *
D . , ,
acribilur.
* , * .
KANQN F .
CANON C.
Ui ab imporatoribQa peuiur palronorom asaam- *.
piio pro capiiibat Eccletia. Placuilprasierea, nt
, nomine oroniam provincianim profecUiri legati,
,
Vincentiai <H Forluuaiiauua, peunl a glorioc ' , *
< siseimia imperatoribus, ul delur faeafiae con ,
c aiitnendi dcfensorea acbolasiicos, quibna boc
,
i ip uin munua negoliorum defeiidendorum cnras

*!t: et ui lanquam proviucias ^acerdoies Mdem,
t
* eccleaiarum defentiooe suacepla, facile poa^iut
,
pro negotiis Gccleaiae, quoiies neceuilas exec ,
tfrhy ad rcsistrndum iis qtix iirg^nt, ct necc*-

341
IN CAN. C l CONC. C A R T H A G .
3
, < uuria expuneuda , secreu judicioruin iuc , ; ;
gredi.
, , \
f I; .
. ^
6 3 5 ZONAR. tagalis mandanl, iil ab inipert - loribus faculialem defeneores schoUslieos con ti; , tuendi peiani, qui in eo videltcet ocrnpatf csse de . , , bftant, quortim tllml sit stndium, optis, ministe, , . rimn, xerviiium, nl negoiia defendaai. Et quic qui , dem ipsi poierunl, emergeniia iocouunoda repel * - lcmee, luebuntur : rtllqaa ad aecroia judiciornnt
.. referaitt, ibiqae exponant. Eat atiient eereium La . tinis exercendi jmHcii locoe. Nam atcerocre apnd
illos dijudicare aignificat.
* .
. - ARIST. Ab impcratort petatnr paJrononim as< * sumptio pro Eccte&ie capilitftt*; qui quidem
oegotia defendere siudium adbibebunt, el ut
f
sacerdoies ea quas eroergvnt referro pole ,
c runi. >
.
, Et iternm typodo vitnm est, ut \n aepiua , - gesimo quinto canone placuti, ab imperatore peie, re, nt Ilceret defensorei iii fcclrtia conaiiloera,
, idem illod ministerium alndiamquo hafoniee, Ec , , elesiam dofendere : ei ut tacetdotet emergenlibna
, oeciirreretit, quodescnitqae necoatitaa exlgil, el fa , cile imperatori ea referrepoaaent, el illinc acclpere
, conspiralionem.

'.
CANON C l .
^ Ul sit libera lcgalio. Placoit, ut liberam legallo ",
nem habeani, qui ad coroitalum miasi suiii
t delecti legatf. >
c .
ZONAR. Ut legali Uberaro raculiatem habeani,
. , , 5ia est iniolligeiidum, nimirum nl noo ca soltin-,
\ , quae !u mandalia babenl, sed el quapcunque alia
Eccleeiae prodesse posse cognoverint, cl vcrbie el
.
reipaa exsequi liceat,
\ iMauriiauorum eacerdolumde Primoso protesiatio.
. c Ad bsc manifestonri eet, Mauritanos ei Casariaiios
, - esse lilleris teslatos, Priniosura per Tliigavcntvb
, - c civitaiis priitcipaiea esse contentom, ut secun , c dum imperiales constilnliones eui prscsentiam
exbiberel; et, ul oportait, qusesiiui ipse Primo * \, , D < sns non invenius esi, ul diaconi renuniiarum.
, Sed qttoniam iidem Ifattri peiiverunt, dcbere cx
. * < omni synodo lilieras mitli venerabili fratri seni
- c luiiocenlio, placuil miui, ut scial Primosum iu
, c synodo quaesilum, ei non inventom foisse. >
,
BALS. Qnae suni in praesenli canone, sunl inuli , , lia, ulpote specialia, el proplerea non eunl expli. , cata.
, .
ZONAR. Accusaiam fuisse apparet a MauriiapJa
.
, * Priinosuiii isium, ac ab eis per Thigaveiuiis iirbis
prafectos compellaium, ul se inaynodo sisterel-;
, quaesiiiim autein in synodo, nec invenluin csse : id
* ergo non invcntum scilicel Primosiim in synodo,
, cuni quacsUus essct, ejiisdem synodi liiicris Inno^
CCD:IO papse signiQcan Mauri volucruul.
.

344
THEOD. BALSAMON

PB\
CANON Cll.
c D* populig, qui nauquam babuerant epittopos. t . " , ,
Illud quoqtie placuil , ul popali, qol nun
, !
quntn prnpriog epiecopof habaere, nisi ib

f imiverg* fynodo mibitcujutqae provlncbe et
, ,
t primale flai decreium irt congonsu illias,
4
i sub mjas ditBcesl consiiloilor ba?c ecclegia,
c , .
4 ncqtiaquani admittaiitur.
.
BALS. Iloc iii aliia qnoque diversaruiB gynodorera canonibug decreium eat; ne llat teilicel epl- ,
gcopus in qua aon 6 3 6 cofisaevit olin Aeri. nlsl ,
melropolitantjg voltjetit (i eiiitn ett primae pro- (4
vincie), ei tpiscopus contenserit, ad qaetn forte ), ,
p*rtinei paroecia, ui qtia? sit in ejtis dkaeeti; i c ,
.
provincia* qnidem decernel gynodos.
.
ZONAR. Hoc in aliis quoqne divertarum gyno- "
dornm canonibat decretam cgi , ne fiai scilicei ,
epigiopag in paroecia, in qwa non conaacvft olim , .
fleri ; nigi metropof ilanug voiuerit (ig enim ett prl- *
maa proviotie), el e pigcopns congeitgorit, ad qraem ,
ioiie perlinet paroocia, ul quae ait in ejosdicBceai; \ ,
, ,
te de ea qaidetn provincia syoodua decernel
.
ARIST. c Qui nunquaro antehac proprittra baboo . 4 ,

t rant epigcopnm, niai QRiterga provinciff ayno , *
t dug ejagqoe primat jaxta seniemiam Hlius, ciii
4 ,
gubjectt et4 provincia in qua ecdeila eat,
.
subscripferit, aliier non babebuol. >
Sl paroacia aliqoa tpigcopo gubjecta foerii, ei
,
mtjlihudp ea proprlom babero voltttrit epiaco- g ) ,
pnm, facile uon eiaodienttjr, ted com approba- ,
tlone loiiug provlncia? tynodi, illinaque miropoli- ,
t c ; et cpiscopi eiiam cui paroacia illa gubeai, ,
congensu illud flcl.
, *
.
.
CANON Clll.
< De populig ei dioecegibue, quts a Donaliglla \
c . ,
convertanlar. Ut gcilicct ilii popnli, qai a
,
4 Doftaiisiig cotivertunlur, el praeier gyoodi aen ,
4 lentiam epitcopos habuernnt, eot gino con *
4 ;:avrgia babere difni cciigeanlur : qni autetn
\ , populi episcopum habuerunt, el eo mortno
4 ; ,
: propr>u:n cpigcopum babere nolaefont, se<l ad
4 alicujug aliitg epiacopi diopreala recurrere, id
4 non debei ei* negari. Vemmenimvero boc D 4 *
. ,
quoque relatora etl, quod epiacopi, qui aute
4 ,
legem imperatoriam de naione aHaiam populoe
4 , 4 ad ^aibollcam ISccletiam couTcriunl, qoos ipgl

4 babebarii, eo* leoere debetil: potl legero autem
, , ( uniotiis ti oitra, opojrlel eccleaiag, et
4 >
4 eanim dioooeaea, oi ai ulla glni foruaso Ingiru4
4 menta, qiue ad ipgaroro ecclegiartm jura per* , *
tineanl, a calbolicis episcopif vindlcari, qui
; ,
4 gtint in illig h>ti% in quibus ab baerelids detino
4 banlur; sive ad catbolicam Eccleaiam deincepa

4 convenautur, tlve non; et ai aliqua eortiin posi
,
*fc-geinimperatoriam gurparuni, debeol et baec
, .
4 regiilui.
4 ^ , * . >
343

345
CAN. CIIICONC. CARTHAG.
346
. BALS. Eos qai DonatisUnim haeresi contc tuntur, elaioii canonem esse $ub ttiit epiacopie, si
, . \ ipsl 4tfam'coiiverUninr. Alia quoqne dicit, q%m
spectant ad nalotem Donafisiartjiti el tiiarum ee ' deaiartun poai correciionem.
.
. 01 *, !
ZONAR. Ui populi, qui ee ab ba?resi Donaiista, , rnm ad fldei verhatein convertitni, iUdem qtjibua
, , autea, si modo HU qnoqne rectani fldem amptoxi
, , sunl, epiacopis stjbjtdatiiur, synodi Pairwi conait , lunnt; utqne iidem populi, ei posl euorutn f pisco, ' porum obituin aliiim episcopuin non ol.iinnerini,
, , *ed alterius diwegeo* episcopo , ejus qni decesstl
' , , , fitiiiitno, *e adjunxere, qiioiitiuiia illmn babennt
, iiiiiiiuie impediantur; iiim ul cpiaeopi Donniiila ; ' - mni, quiciinqtie populo* suoe Ecdeai concilii
, runt, codem qno anlea jure, in eosdem popnloe
epwopi auclorilatem oblineanl. Posl lcg<*m la; ( men de concordia latam (fuil enim lex ab imper.
;) , de occletiaram Africa coneordia eo teinpore
\, , promuigau) ecclesiat omnes oi diceceaee,
, adrainUlrationee, a u l regiooe*, ium jura qno , qoe ad eag eccleaias spectaniia ab episropit ca. Ibolicif a w r i ac vindicari oportero deeernnni.
> , Caibolicoe vero episropoa intelligit, 6 3 7
, ;, qui ab i n i l i o io Eccloeia caibolicas partibut *le ', . leranl, vel primaiea, boc etl, nwtropolitano, aive
baereiici ad aauiUlcro redierinl, sito non. Quod
, , , si eiiam rcbns ad Ecdeaiam peniiieuiibus hatretbi
. g poat legfm promttlgaiam abusi sint, boc eat, ea*
. / alienarint, reatliui quoque illaa oportebil. Appo . ailo auiem boc loco abuleodi verbani adbiboere.
* Eflnainque abnli, re aliqua praHer id qood decet uti,
. qnod procul dabio facionl i i , a quiUus ecclesiastb a
, rea quocunqtie roodo alienatur: noo enim,
.
oporiet, tit utontur. Audiaut hsec qui per aumiiiam
licentiam Ecdesias bona dUtrabunt, qniqrjo ge ejas consilii adscripiores laudaioreaque non dubiUnt
proA:eri.
. - ARIST. Qui a Donatiaiia eonverai stiitt, propriog
,
relineanl epiaopoa, etai praeier eynodi aen , toiuiam eos babuerinl; ei episcopo viu de , .fnnclo, si aliiim ojna loco sobtiilui nolticrinl,
, "/ , *
god alteri adbrere, Hceai; eiepiacopi, qui
, anle nnionem conversi sunl, populos quos ba, , .
boerunt, babeam. Poat iraperatorium vero de'
,
onione mandalnm anaquaque Ecdeaia propria
' . >
aaa jara dofeodal.
01
tte Donaiisiia qni ab Erdeai* se aUciJeraiit, ei
, , propriot babueruui episcopoa, deccrniinr, quod tl
, ipsi et ipsorum episcopi ad catbolicam Ecdeftiain
, converianlnr, sine controversia illi iierum babeanl
, epiecopos, quamvis praclcr aynodi seiilenliam iacii
. , fuere. Si autem cum episcopi ipaonim moriem obie , rini, noluni alios eoram loco epiacopos habere pro* , * prioe, aed aliorum qnommdam episcoponitn poio * atati ei diceccei aubesae, ut non pniareiur cos
, 8cbismalicos iteriim ci per tdpsns csse vdle, ned
* , snb catbolica Ecclcsia consiiiui; licebil cis illud
' , - faccrc. Scd ct Donasiilaniirt eptecopt, qui aiiic le
f

t e l

C A S

3
TIIEOD. BALSAMON
348
gew imper.iloHan, qiuc maiulavit, iil quas lenueruiil \ . \
iHinaiigias eccJcsiag ci dionceses cpiscoporiim Ca
, ol iholicornm ecclesiis quae in igiis gunl locis ordina- , xcU / oi
renlor, cobversi fuertinl, pnpoloa qoos bahueriint tjxai
iienim babtafit, ei iis erunt eptscopi : poti rcgiuin , antom iltml m:tiidau-m, quamvU td caiboltcam re- , <
<Ji*anl Eccl^iain, vel eua non, qitapqtic Ecclegia ,
sna jnra dtfctidet.
; ,
, ,
.
VA'.
C A N O N *?.
De rtlationc Maurentii epiaeopi. Ad relationem et
.
4
c pelitionem episcopi Maarenlii, tecta scbednla,
c qttan aiiiilil Pl.icentinns epigcopus, qui Nui- ^ 4 , .
,
t diaruni icgali pertooam gusliuebat, qttas ex

ipvius Plaeeniiui getitenlia coram episcopi*
,
lecia csl, el quassittt pro foribua iii, qui dice bantiir diar OMif, genibtis scilicel tx nova Ger
mania, el noquaqnaro inventie : propierea
, *
judicavii sancta gynoriug, ul Htterae ad ipsum

Xanthippittn minantnr, quibussciat, promemo4 ,
rali populi voluntale eptgcopum fuisce
,
coiitiiiiielia affectuin. Maorenlius epigcopug
4 ,
dixil : Quouiom qu.csili tiiiil senes ex nova
4
Gcrmania serncl atqtte iterum, cl non fttiut
. .
Invcnti, quibue erat a primale denttniiatuin,

ulad Teiicraudani ftyiiodtint, qua ldibtift nuuc
4
fierei, ae gUieretil, omnet guatn absentiain
, ,
procuranmi : cl propierea vcsira sancthag g
4 ~
de bac ro judicabit, me non esse conlerendiim
pcrvicacla illorum cabimniae. Sancia synodug
4 ,
decrcvii, dcbere quidem sccundnm gacer
doialc jiidicitiui ab bac aynoda adveraut con luinacf* ferri geutenliam : ted qoia tnanaue4 ,
lado e< cle^iaslica omnibug in rebtis 6 3 8
4
;
4 gcrvanda esi, promisxx sunl litierx ad aenein

< Xaiubipp.uin, ut cognoscni judices eleclos a

* *
gynodo,
qni
debercnl
sine
mora
reiti
examii

4 nare in civiiaie Tbubersicense, ut ab eis con ,
rci ferretur tenteutia. Maureiiiitig
vcnieni
4 ] , ;
4 episcopiis dixii : Judiceg peto san< tissimtim

,
^cticm
Xanlbipptim,
Auguglinum
ganelis*imtui,
4
4 4 Ploreiuitim, Theasium, Sarnpsyihiiim. Seonn , 4 dinii ei Posidiiim : boc mihi dceerni jubete. D
.
Sancla
synodus
judices
peiilog
concesgit:
re4
*
< Itqttog auicm neceeaarios judiceg ad nuineri
, eompleincnmm ab ipsie ex nova Gormauia
4
4 , , , , soitibns
eligi
deiwrnit
geucx
Xanibippug.

4
\ * .
.
4
; 4 .
. \ ?
BALS. QotE gtmt eiiam in prangenli canonc, sont
, \ '.
^pecialia, cl ideo non sunt interpreiala.
ZQNAP. ^ ,
ZONAR. Maiirenlium episcopum qnidam accusavcraul aique ad gynodum, ciiin epiecopug ipte, luin ;
accugaioreg quoque rcjecli iuerant. Cum vero cfiati . ,
ncnisatores non apparereni, in eos judicium dalura . ; *
ettc {.ynodiig videbatur : qtise lanien, clcmentia ac *
2:<0 . -.ivqi ! lcuii.ac u*a, liucras ad Xaitibippuin d.iiiihiu cssc
4

349
INCAN.CIVC >NC. CARTHAG.
350
, xa\ i decrevit. Illi etenim curae fuu denuntlare accnsato ribua, enm qui accusnbamr , tatis pro, . - basse, quod quidem ipse cotilumelia ail afferluft,
, nutla id omnino popnli vohtntaie faclum fuisse.
, - Conliimeliae porro noinine accnsationem inteUigutit.
, Cum ftfnurenlii epiecopi accusaiores qtnesUi nus , quam exslitisscnt, ayuodusMaiirentio disccdendi po , . leslalem tVit, quod accusalores ipsius, quibus
, \ dcnituiialum Tiierat, ul ad synodmn convrnimit,
. - qoa? Idibua Maii iuiura erai, iiequaquaui adfuis acnt. Suul auiein Idus exlremi dies mensi*, ul iu
, . alia synodoantea explicafiuius. Pcrmissum porro
*0 Maiiremio est ul jitdtccs, quibus ipsitis caus cogni*.
, lio delegaretur, ex ea, in qua degebat, regtoue
, poMtilaret. Ciim auicm Ule Xanibippnm ac alios sex
, positilaaaet, ut de ipsius accusalione cogno*cereut,
- aunuit synodus, ac ab iia, quonim ille nomina edi . derat, controversiam exaiitiiiari jnssil : reliquos
judices necessarios, qui niiineruni expleant, a Xan , tbippo deligendos esse pronunlians. Necessarios
tf porro judices ditodechn episcopos inielligit, qooa
. in opiscopi judicio adesae oporicre, bujua syuodi
, - canone 13 constimmm esi. Cum ergo sepicm a
Muirenlio judices elecii eeaeni, ex illius canouit
, V pnrsrripto, expleodo nuoiero, quinque alioa adjuugi
.
ncre se fuit.
. AR ST. c Subdiaconi8, qui a nova Cermauia adesse
, ,
ilicuntur, ler quaesiiis, et nou inteiui, a c n , .
i lentiani fcrri oporiel. Propler eccleeiaiiicam
- C auiem manfueiudincm imlianiur noiitiulli, qui

itrgoliuui inspicianl.
.
IIi subdiacoui, qni episoopum M.mrenlium accu
, sarunl, el in mandaiis tiabucrunt ad synodum istam
, - praesto esse, ei proferre quaecunqiie introdtixeraiil
* conlra episcopum delicla, deiode secunJo ei lertio
, , qusaiti et non inventi, u( sycophaniae condemnandi
* erant; eed propter mansueludinem ecclesiaslicam
decrelum fuit a synodo judices aliquos tnUli, ei in
, loco ipso criraina cxaminare, etiain ipsoruni accu , salorum prasentia, ct aciioni congruum exbibccct
- judicium.
.
KANQN '.
CANON CIV.
\ ' ^ < Ui paciflceltir Romana Ecclesia et Alexandrlnav
. ,
Placuil praelerea, ui de dissensionc Roman et
" *c Alexandriua* Ecclesiae ad sanciissimuin papani
4 c Iunoceniium scribaiur: ui uiraque Erclea-U
*
4 ptcein iuier ee servenl, quam Dominus prae ,
4 cipil.
. >
.
6 3 9 BALS. Coniemio quaedam inler daas E o
* .
clesias orta eral; el coustitulum esl tit pax fiat.
. , ,
ZONAR. inter Roroanos atque Aloxandrinoa
' , conlroversia qua*dam eo lempore vidttur exoria.
De ea re litleraa ad Innoccniium mnc temporis
, Romans Ecclesia2 prasulem mitiere Uxc syuodus
, statuil, controvetsia? scificei t IK reumr, paxqne
; 1\? inlcr
F.cclc. ias cx prxtrplo Doiutui ouicilia-

351
TIIEOD. BALSAMON
352
reior; ctijas III etint Eva^gdio : Pacem meam >
( vcbit , parem neam relinqno vobU
et allbi, kv .
Pacem habeti in vobi$ et ommbu * .
ARIST. c Vistim est , ut liiterne d Innorenlioro . c c millatiitir, nt Romana f l AlcxanHritta Ecclesh
c
t paco Inler ee iuvictm friianiur.
' .
"
Propier incidentcs tnter Romaimrum et Alexan;
drinorum Ecclcsiam dissensione*, placnil ul a eytunlo ad papam Ititiociniinni tntutreniur lillera,
,
ut niraque Erclesia pacem inler so serfarcnt.
.
T

'.
CANOM CV,
c De iis, qui uxnrrt aut qti* maritos dlmlllnnl, ul c , ,
. , .
c sic maneani. Placuil, ul ex evangelica et apnc siolica disclplina, ncqtie qul ab uxore reliclue
\,
c etl. noc qu a mariio diniUea esl, alii con , , *
jimgaiitiir, sed vel sio maneant, vel sibt rccon
,
c cilieuiur: qnod ei ueglexerinl, ad paniieuliam
, cogantur.' Qna in re iinperialem legem edi pe. ,
f lenduin etl.
.
. ,
BALS. Prssens quidcm synodns, qua? ilaluit alii
Roii esse conjungendam, qna a suo conjuge dlsces-
aerii, et conira, nec niarilum cum alia cobibitare, ,
ecd vel roiijtigii experies manert), vei rccomiliari, , * , ,
auadet ut jussu tmperalorio omnet *ic coganiur
facere. Tu auiem acias, qnod Jtistitiiani novella 117, . *
qn;e aiia esi in aeptimo litulo lib., alUer de , "
matt imonli solutionibiis uiuil : et lege canonem ' ,
87 ftyuodi in Trullo , cl qitae in eo sunl; et mulla \ *
de boc argnmeiuo invenica. Qua3 enim in boe ca- , \ * \
none contiuentur, cun ainl molto anliquiora, exole- .
,
verunt.
, .
.
ZONAR. Jtigtinianns iinp. io novella , qo
lib. , l i l . 7 Basilic. aila esl, ceriag conjugii $
dia$(dvendi cauaa* enumerai; quamm oulla luler- ', . C
ceiletite, divorliutnnullo modo fleri licero ronetiluit. *
Itoc vcro fiynodu quae multo aoliquior Jusiiiraiio , fuil, ctiro ex veieri conaueludine paasim , quoliea- ,
mnque aheri coujtigi libittim esael, divorlia fleri ; , ; *
animadverteret : eos, qui slc divisi eesent, ant . ,
conciliari ruraiim, el nianere nupiias; aut sic rna- \ , , nere, hoc eal, nullo posiea novo conjngii foedere D ** > ^
. nlligari licere decernit. Quod si imglextTiiil, ad , ,, \ *>,
pccuiieiiiiaiii cogeniur , hoc eal, poeniieiili.T expia- ,
lione necessario iudigebunt, qufppe qui te adulterio ,
illigavere; quemadmodum x illis Doiniui vcrbis
facile ostendiliir, Qui itiquit, uxorem tuam dimi- , . *
l i i , excepta formcatiomt cauta, facii eam ,
ei qui diminam dncit, mmchalur Ac de divurtiis
quidem, ne sine causa fiani, 1 gts decrenun ab .
imperalore poslulaiulum ease synodus censuii : cvang. vero et apost. disciplinam , Cbrtsii Domhil , .
' , . ,
praceptuin, iragnique Paiill dorlrinam inlelligiL
Nain ille, Quod Deut, iuooil, junxit, homo non *

" Joati. . 27.

Marc. , 10. * M.tib. , 9.

f t i

353
1 CAN. CVI CONC. CARTHAG.
354
AdUcai ; ' **p*ret *. BVams tero Paulus; A!llt)*hu t$ ux*ri?
/ qumnre $oluiionem * . Sot*tu$ e$ ab uxor*?
/; CV}r* .
noli quatren uxortm.
. , - ARIST. c Conjugia eoluia, nisi concilienlur, tlc
c , , manetnl : alioquio ad poBnheniiaui redic , . >
c gantur.
" ,
Placiiilliuiccynodo jnxia evangelicam el apoe<\ , licaiu docirioain, ui ueino uxorem uain facile 6 4 0
, * dlmilierei et ab ea recederet. Si cotuigerii au eai vel
! , a vlro vel a iuuliere discindi conjugiuni, ei noa
, , reconcilienlur, ei rursus couvenire veUetu; eos Ila
\ , aololot mauere ei alierum conjngiuai ooa coo, trabere; propterea quod et qui dimissant duxerit
* - adullerium coiumiuil: 1 autem coojungator , vel
, \, ir ulii niulieri, vel molier alii viro, ad pcsiiiieii , ; ^ iiatn dueanlur, ei adul erii pcrtiiie sobjieianiur.
. \* Qiuere et octo;esiuiuin in Trollo
, syitodi c a n o n c i n , et canoneui magni Basilii nonoin,
, - Irtcesimuiu q i i i n i u i n , quadragcaimuin o e i t v o m , ei
, , \ - SfpUiageftimuin septimain.

CANON CYI.
<7*.
(57) - Be precibut od alure dicoodis. Hoe quoque
c platuil, ul precationet quas lu synodo conflr ' ,
f ma(a3 suiit, eive praifaliouea , aive commenda ; ,
tiones, tive luantis imposiliones, ab oiiinoVft
, ;,
peraganiur, et omnino ailise adversusftdemnair< ,
4 qaain proferanlur : sed qnae a Mpieotioribu*

4 eolleclae , dicenlur. >
* , .
Q
. ,
BALS. Ut*cel veriairaite, quldam epitcopi a^gre , diebantur dicero precea inusiiaias, vel in prcfa, ,
liouibus sive principiit doxologiaruin, vel in coin , roeiidaiionibus, aeu in modlo, vtl eliain lempoie
. , manuuin iniposilioiiie. IIoc ergo voianiea Paires,
; , dicunl eas aolas debere dici preces, quas prius COIH * stiiuias euni, eeu qua sunt couaiietsc. EX bc qui ; dem pneaens canon. In eynodo auiein bujiu reginse
, - urbium diversa fuoraut odicla, significaDtia eni
sacroroai ceJebraiidoruni suspensioni esseobnoxios
- anUiisiee, qui in nobiliuin ei proceruai defuncio*
, \ rum memoriie sacrificant, et dicunt laudatorins
. preces cum jambie, vel eiiam aolula oralioue. Mulii
enicc bc facere deprehengl suiit. Sitoiliter ct
"
- ^ ayaodali edicto excominuiiicaii sunl lecioros quoque,
, qui in iiedetu memoriie mneica el organica caulici
, - canlUlant, ei pro epilapbio epilbalaiuium celebram.
. \ Et ieii quidem recio exeommuuicaii suut. Qui au * , - teni eum pietaie canunt, oaiuras viin non affereules,
, ' ) sd ariem ei fundaincnluiti consoqueuies, injoiic
Marc.1,9.

vu

i7.

G u i l l . Bereregii not.
(57) *) . Scholium
In codice Ainerbachiano,
,
, ; , * *
,

. Prece* quidem vocat tolam litur.fiam ; praJationet autem p*almodia$ ei Uctione* $acrarum
Scriplurarum, uiqut ad ditiua Evanqelia ; commendaliotiti vero orationes pro catechumenii* quibu*
Oeo commtndantur; impotiiiotiei uutem manHnm
eus, qutv posl preces pro ptr*ittntibu$ ih epucopi
mann f*cia suiu, beiicdicliotits.
t

351
THEOD. BALSAMOX
352
rclnr; cnjne III annt in Eva-gdio : Pactm menm >
do , parem neam relUqno vobis ; et alibi, .
Pacem kabeie in vobi$ omuibnt
ARIST. c Vienm est , tH lillf nt ad Innorentiuro . c Iwo miitaniur, nt Romana el Alcxandrina Eccletin
c "
c pace inler se invicem fruaotuT.
c \ * .
"
Propier incidenlcs inler Routanorum et Alexandriuoriini Ecclcsiam dissensione*, placnit ut a sy- \

IKMIO ad papam Inuoceniinni iniilereniur litiera*,
, ut uiraque Brclesia pacem inler so servarcnt.
;
,
CANON CV,
c

,
c Oc iis, qtti uxorca atil qua marilos dimiltiint, ut
. , .
sic maneani. Placuil, ut ex evangelica et apoc stolica diaclplina, noque qtil ab uxore relictua t
c \,
c eti, noc qtias a marito climissa exl, alii coti*
, , *
jutigaiilur, aed vel sic maneanl, vel gibi reeon , *
c cilieulur: qtiod si iicglexerint, ad pcBniteoliam
, c coganiur.' Qna in re iinperialem legem edi pe*
. ,
tenduin etl.
.
BALS. Praesens quidcm eynodua, qu stalnil alii
. ,
RAII esse conjungendam, qnaa a sito conjug* discet-
aerit, el contra, nec marilum cum alia cobibitare, , *
aed v>l roitjugii expertes manere, vel recomUiari, , * , ,
auadet ut juasu imperaiorio omnes sic coganiur
facere. Tu auteit) scias, quod Jtistiniatii novella 117, . *
qua *ila etl in aepiimo lilulo xxvm lib., alker de , *
tnaiiiinonii solulionibus slaluit : el legecanonetn ' ,
87 tynodi in Tnillo , el qua in eo sum; el multa
de hoc argiimenio invenice. Quae enim In boc ca- , \ *
none contineniur, curo sinl inullo anliquiora, exole- .
veruut.
,
, .
. <5
ZONAR. Jnstinianaa iinp. ia novella , qo
lib. xxvin. lit. 7 Basilic. sila est, cerias conjugii
diwolvendi catisa*. enumerai; quarnm nalla Inler- ', . *,
cedetiie, divortiinnnullo modo fleri licero consiitiiii. -
Ilac vcro aynodus qtia mulio aoliqoior Juatio ano ,
fuit, cutn ex veieri coneuetodine , qnoties- ,
ninqae alieri conjngi libitiim esaet, divortia fleri ; , ; *
nnimadverierei : eos, qui aic divi&i eetcnt, atit . ,
conciliari ruranm, et maiiere nupiias; aul sic ma- \ , , uere, boc esi, nullo poxiea novo conjugii foedcre D ^ ^ * K ' ^ *1 . alligari lirere decernit. Quod si itegtexiThtl, ad , ^, *",
pOMiiteiitiaiii cogenttir, boc eat, poeitUentia? expia- , lione itecessario iudigebnnt, quippe qul te adullerio ,
illigavere; quetiiadmodum ex illis Douiitii v^rbis dJio.ltftrrtc % T ^ )
facile oslendiliir, QMI, inqiiit, uxorem iwam diirit- , ^.
lil, excepta fornicationii cauta, facil eam matchaf^
et qui diminam ducit, mmchatur *. Ac de divoritis\
quidem, ne sine causa fiaul, Igie decreium ab ; .
imperaloro posluIauduRi ease synodna censuii : cvang. vero et apost. diaciplinam , Cbrlgti Doinini ^, \ .
piaecepinm, nagnique Paiili doclrinam inielligit. , , ,
.im ille, Quod Deu$ iiiooil, junxit, homo non * *
C

" Joan. . 27. " Marc. , 10. * .. , 0.

t>

vra

xa

353
1 CAN. CVI CONC. CARTHAG.
354
Alllqxtxt
cf
ux*ri?
Aitxcai ; itparet *. Bealus vero Paulus:
noli qutmre tolutionem . Solutx* e$ ab uxon?
;
.
noli quatren uxorem.
. , - ARIST. c Conjtigia aoliiia, nisi concilienlur, tlc
c , , inanecnl : alioquin ad poaaiieiiiiaui redic < .
i gantur.
" ,
PUcilii buic fiynodo jnxia evangelicam el apos<v
\ , licaiu docirioain, ui neiuo uiorem buain facile 0 4 0
, * dimilteret et ab ea recederet. Si couiigerii au eai vel
, a viro vel a uiuliere discindi coujugiuni, et nou
, \ , reconcilientur, et rursua eonvenire velleul; eos ila
, aoluloa manere ei aherurn conjugium oon con, * trabere; propterea qtiod et qui dimi&sam duxerit
* - adullerium conimiUU : ai auiem coojuiigalur , vel
, , vir ulii mulieri, vel muiier alii viro, ad pcBniien , ; "* liam dueaniur, et aditl erii pcenie sobjiciaoiur.
. - Qu&re ocio^esimum seputniitii aexlaa in Trollo
, synodi canonctn, et canoneiu magni fiaailii nonain,
, - Irtceairauiit quintum, quadragcataiini ociavum, ei
, , \ - aepluageeimmn soptiiuain.
.
CANON CYI.
<7*.
(57) - Be preciboj od alUre dicondie. Hoe qtjoque
c platuil, ul precalionet quas ln aynodo conflr . ,
tnatas , eive praefatiouea , aivc commendac ; ,
tiones, aive luanus iiuposiliones, ab ):
, ;,
peraganlur, et omnioo alfce adversus fldem nun< ,
quaw proferanlnr : ed qtiae a tapieotioribua

eolleclae sum, dicenlur. >
' c , .
Q
. " ,
BALS. Ui*cel verieiraile, quldain epitropi a^gre , diebaniur dicero precea inasiiaiaa, vel iu prcfa, ,
tiouibus sive principiis doxologiaraui, vel iu om , * mendaiioiiibug, aeu in medto , v t l etiam lempoie
. , maiiautn impoailionis. Hoc ergo votantes Pairts,
; , dicunt eas aolas debere dici preces, quse prius con . * s'.iluia3sunt, seu qua sunt conatieuc. t bc qui ; dein praeseue canon. In synodo auiein bujiu reginse
, - urbium diveraa fuerunt edicla, sigoificaDtia eoi
aacrorooi celebraQdorum auspensioni esseobnoxiof
^ an.iaiisiea, qui iu nobiliuin el proceruui defundo
, \ rum niemoriis eacriflcani, ei dicunl laudatorins
. preces cuiu jambis, vel eiiam nolula oralioue. Mulii
enicc bec facere deprehenei suni. Siiniliier ct

- ^ syaodali ediclo excomtnuuicaii sunl Itcioree quoquc,
, qui in iiedeui memoriis musica el organica caulici
, - caniillant, el pro epilapbio epitbalaiuium celebram.
. Ei ieii quidem recio exeomiiiuuicaii auut. Qui au ' * , - teni eum pietaie canunl, oaiuras viin non afferemes,
, ' aed ariem ei fuodaincnlain consoqueiiies, injusic

Marc.i,9.

. vu

i7.

G u i l l . Bereregii notae.
(37) *) . Scbolium
in codice Amerbachiano,
,
, ; , *
,

Prtcet quidem vocal lotam litur./iam ; prwfuUvne$ antem pgalmudiai et lectioneg $atrarum
Scriplurarum, usqu* ad ditina Evanqelia ; commenduliont* vero orationes pro catechumenii, qxibu*
Ueo commenduniur; imputitionei uxtem mannuM
ea* qutv potl preces pra ptrxitenlibu* ih epneopi
tnanu f-*cia suni, beitcuicliotm.

356
355
THEOD. DALSAHON
oxcommiiiiicatHur. Nec eniin lagubriier, sed festive x*t , ; c panctryrice nuuc uierum defuncioruro Dietnorias .;, * ;
,
cclebrauiiis, Deo agenies gralias , qtii dignalus e*l,
ol inartuti iu Ade orlbodoxa decederel, et ot , 0 15ma, qui a nobts dectdatU, palam et omui cuin , \ ;
libenaie aepeliainae, et non clam, queinadiDodum . \ ;
anlehac, eoa tanquatn cadavera dejiceremae. Qtiem* , \
a I uoJu n d cii Gregorins TUcobjes in inrectivis ;, , -
; *:
fjiif adversus Juliauuni oratiooibus : quod eUamnum
lit ii qul inier Musulmauot babiiard, Cbrisiianfe. ; *
Quapropter eiiaro cem lampadibus * l ungueniis .
defunclum splendide coucomiiatiiur, ul qui per sa-
cruifj bapiismum aauctiffcaiQS eel. Idcirco e l i a m \
.
iiumacolaioni Dlcruroqee caniains.
.
ZONAU. Vari* a sacerdotibua, inier qooiidiana .
divina* laudia officia, precatlonet adbibenlnr. .
Iniiio quldem aliqus, quas idcirco prcfatioaes ap- ,
pellavere; sub Gnem aliae, persolula /idelicet bym- , ,
nodia; quas, eo quod bymnit eubjicerentur, iisque , *
peraobiiia reciiarcnttir, bypoibeaea dixerc; para- * ,
Ibeaes alias, quippe qaa3 poputura coram Bomino . ,
consiiiuerent, eiqoe offeirenl. Quae igiiur in syuodo , ,
cotifirmaias, ae a sapienUoribus collectx, qu.ecunque , \ *.,
detnam illae forenl, ei quocunque nomine vocaren-
lor, eae aliis oumibus rejeciit adliiberl synodas . ;
Uluit. Pcr iinposiiionera vero maniiam preces in . eo, qui ordinibua iuiiiabaniur, usurpalaa inlelligi , ^
Toluiu Nam in ordinum collatione euinmus sacerdos , .
manibus ejus, cui conferebal, capiii impoaltii, Q
slalat eces exsequi aotilus esl. Ibs crgo locta omni-
bui.precetjama gynodo 6 4 1 coiifirinaiaiadblberl, , . *
novas auiem, quae ab aliquibtis coiitra fldem invo- . * bunlur, repudiari otmiino jubeL Qua enim Palrum ;,
judico uon tuni probala, dubia suni; pro ndeque
,
ne alquid a pietate Udcquc alienum coittiueanl, ;
metucnduin. Idcirco nova synodus abrogavii.
AlllST. Pl cnil, ui prece iu tynodo cualirmaue . c "
c ab omnibui |>ergaiilur, sive praefatiooea, sive
, t commendaiiouet, sive niauuuin itnposilmnes:
c *, * \ c ac albe otnuiuo adversu* fldem nuuquarr proc c fehuilur.
c .
Scripiuras a synodis conflrinaiag, et preces, quas
,
a tnajoribus iraditas acc*pii Ecclesia. omnes cele- , % , brare debcnl : iilmiruin byoiiiodiae usque ad Evan- D ,
geliutu el sacranim Scripturaruni Uciionea, eive , \ ,
coinmendaiioiiea, boc esi, preces pro caiecbuiuenU ,
facias pcr quas eoa Doinino comtiieiidamus , *ive <, ' :. *
luanuuui imposilioncs vcl beoediciionef epiacopi ,
manu ad populuiu faclai.
.
CANON CVII.
'.
De eia, qui publicorum *eu ascularium jtidicio- '. i ruiu cognitioiiem ab iuipcraiorc peiunt. Placuit,
c . , .
ul quicunque publicorum reu aaecularium judic ;
cioruiii cogiiilionem ab iniperalore peiiverit,
, pr.q>rio bonore privelur; sin auiiim episcopale
judiciiim ab iinperalorc peliv^rii, itihil ci
), . >
obslabii.
BALS. Pr.u.sca.s c.rion clama cst. Sl.ittm cuiai,
. ^. .-0/.w . '
s

358
3
IN CAN. C V l l l COXC. CARTHAG.
- ut deponaotur, qoi eccleaiastlco judlclo reniiniiaii,
, ei ab impcraiore petum, publici soo clvites judi ; ces cautas eonun judicent: oos aulem, qul impc ; ; rialia maiidata obiincnt, ui ab episcopis Jodiceniur,
non fiilt delrimenlo affici. Lege etlatti decmium
. ' quiuluin canoncm pracscniis syuodi ei ejtis inierprc , . lationeni: is eiiitn de bis fusius loquitur. uola,
; . quod nec cum mandalo impcriali puieal arratut
ecclceiastico juri renuiitiarc : ecd si boc facial,
depouilur. Quid aulem ei laicua iinperialia maodau
, . , Io cifile judiciom eatn, qoi est sacratus, traxcrit;
eine flel pwjudicitnn? Solutio. Dicunt nontiullt eum
, ; nuUo prcjudicio aifici, nc lorum bic halxire fori
, praescripiionem. Mibi aiilem videiur, qnod qui sic
- aciiotiem intenlavii laicua, per roandalum scilicet
. , & impariale , prarjodicio quidem non aflkieiur, tan
, qnam qui aacraium ad judicium iiicoropeleiis iraxe * rit: cogemr lamen, si cansa est ecclestasiica, ae in
, eccleaiaelico judicio aislere; qnia Imperialia man, daia secanduin leges ei canonva accij iuiiiur et ex* poauntur. lla mibi foieUige ciiam cap. 17 prhni
. liiuli, libri , qtiod dicit: Sed nee pro ulla pecu * . ' tiiaria vel crirainali causa episcopum , magieiralujtt
, * * civileiQ vel tuilitarem, invilutn vel produci vel siaU
perniiuiiuus sine. imperaloris maudato.

; .
.
ZONAR. Ul episcopl a provinciali synodo, rlerlci
, a suis episcopis judieeoiur, mullortim eaiioiiinn
. docreto eonsiituiuin est. Hic vero canon, Si quis*,
, , (; , ail, sacro ordiue iniliatus Itnperaiorem adcai, ac
, sua? causs cognltloiieiD publicie judiciis, boc esi,
, . poliiicis el aaecularibus magUiralibaa eoinmiul
, , * , po&iulei; proprio bonore pritabitur, boc est, d-po , , iulur : ai vero ad Iiiiperatorem accede $, epiico - pale ab eo judiciuui poaiulaverit, hoc esi, causain
, - snain in convenlu episroparutu imperaioris auclo*
. ritale babcndo cognoaci velil, nullam dignhatis miae
*.
jaciuratn ex ea re faciel. Vide quaria? gyuodi caiiAtieiii noiium.
. : ARIST. f Qui publicum juditium ab imperatore
. >
c postulat, non esl episcopu*. >
, *
Episcopus vel clericus crimiiiibua accusaiua et
, ; ecclesiagiicum recuaans judicium, ci ab imperaiore
, , saeculares judices peieus bonorefcuo privabitur.
.
'.
6 4 2 CANON CYIII.
\ , - c De iia qui ia Africa nou commiiDicani, el volunt
.
trans inare ae stibducere. Quiciiiique in Africa
, ,
c nou commuuicans , iu traiismarinas paries a>I
,
c coniuiunicaiiduni $e aubripuerit, jaciurain cle .
ricalut susliuebil. >
.
D A L S . Eoe, qui ab ecclesiis ln Africa clanciiluni
; ; defecerum, el iu iraiisinariiiis ecclesiis, aeu Roma\
, ', , - sacrilicaiii, dcpoui jubcl canou. Nota ergo, quod
. " qui siue comiueiidaiiliis ct dimissoriis lilteris in
alieua rcgiouo snirilic.nii, eruui excommuuicali, id
, , e^I, pndiiliebuiilnr ce'c'rare.
.

359
THEOD, BALSAMON
m
ZONAR. Si quia, iuquii, iu Africa opiaeopi tot . \, ,
lonimuniooo rcpudiau, te illinc &ecrelo Mbdoxerti, Imoxtoou 4
' aiqtie in Iranairariuaa reiones, coiuoinniotiis 6?i- dtv , \ ta
laad* causa, traoamearit, eloricaiu tuoltabiior, boc tva ,
esl, a clero excidet, omnoinque clericalU dignitaiif aotoO ,
bouorem amUiet.
\ tlvai .
ARIST. c Qui in Africa communione prifaiur, ad . ,
c iransinarinas parlea 6 subrtpieos, ol ibi
, .
iDuoicet, clero excidil. t
Episcopus vel clericui i Africa tegrogaioi, l i
&
irans tuare ee coofereut site dUeedens, eptacopos , , ibi eonsiiuiloa eubdolo alliciat, et ad conmooiouem , , \
eutn aduiiliaot gradus tui jactara damnabitor.
;
.
CANON CIX.
'.
Ut qui in comtlaiam proociscanlQr, et Cartba- c " \
c gioeoai et Roinauo laeerdoti caosam soaat cuc
f rent ostendere, Placuil, ul qoicunque io coc Itpti . "^, i iuiialuio proficibd volueril, io dimitaorta,
,
quae ad Ecclesiam Rooiauaw niillittir, iniinielur;
, ( '
c et oi illic praeierea acciplat lilleras in coinilac , , c IIIID. Qaare ai quie, accrpia dhuUsoria ad
c 6 *
c Romaui taniuin, praBtermiaaa uecesaiuie, prof '
t pier quain opoilet eum iu coiuitaluui profic , , t cisci, voluetii recia ire io coaiiutotn, couimoc ,
c nione moveijitur: auiem illic Ruuiae rec , peniina exorta fueril ueceatiiaa eundi in coc . " * '
c iuiiaiuii), ipsatu Romano episcopo necesftitaioiu
c ,
c osiendat, et deferat rettriplum ipsias Rouis
c '
epitcepi. DinitMorbe auiem, quas a prhnaiibus C
**1
< vel quiboacuiique cpiscopia dantur propriia
c ; ' . ,
icleiicia, dieiu Pacb* habeaut: ai autem diet
c
Pascbae ejus auni aii iucerlue, ejua quod praec ,
i cessit adjuugalur; quomodo solet *cribi potl
* c conaulatutu iu iis qua publice getia luul.
c ,
t Placok aiilcm 61 illud, oi advertus Dooatinae
*>
t el Gr#KO&, 61 eoruni enpersiiiionei, miui le
f gaii 6X bac veuerabili syuodo quidquid uttl6
. ,
c auimadveriemit, ab illiifilrusioila imperaioc ,
i ribos pelaul. Placuil prxuerea omnium episcoc ,
c porum rogaiu, ut oinoibus quae dari debenl ex
* ,
c bac synodo episiolis loa lanciiiae aola subc ,
c scribai. El sobaeripgeruot. Aurelius opiacopos
.
t Cartbagiii6Uiii Eccleti pneacoti decreio eon ,
c acnai, 61 lecio subtcripai. Simililer 64 reliqoi c c e^iscopi aobscripttrant. >
. . c 4 , .
\ .
BALS. Praetene c a n o n d e c e r n i t , c o m liiterie
.
d i t i t l * o r i i s primatU seu m e t r o p o l i l a u i proociaci
cpiacopos in cointiatuiu, eeu obi 6sl coine* vel
,
i i u p e r a i o r . Qtiacdatn alia q u o q u 6 d e c e r n i l p 6 c i a l i i e r
, .
61 quxe aon s u i a in coinmoo6 oiilia; 61 proplerfa
;
iiec exposila quideai sttnt.
.
Q43 ZONAR. Plures q u o q u e alii c i n o u e s , ne
.
bque dimissoriis epinolis, a primaiibua e l a pro- ; .
vinciali byuodo conceseis, episcopo cuiquam ad
t

561

1 C A N . C I X CONC. C A I I T H A G .

3M

- imperatorem proficitci liceat, decrevere* bac vero

, eynodus aliqoid ampiius ataioii, uimiruni ul Rotnano pap diiaiseori illas litterae oatendanlur.
'
, Qood qiiidem Africauis idctrco videlur iinperaioiD,
ui iradiiis papae liieeris ab eo diniissoriatn alteram
. iu comiialtjm accipiant. Si quia igiior, ioquii, ac , , ctpta a so synodo dimittoria, Romamque profe, , - cioa, ibi quoque riusani guas ad iaipertiorem itionh
* , iioo indioaverit, sod aileolio diaceaserit, segrega , . tiooe pooielor. Quod si iolerea dura qois Rooiae
commoralor, exorla repenle causa, in comiutum
, ' proficiaci oeceaae habeat; recom aoiistite Romaoo
, communicaia, diuiissoriam ab oo opistolam acci' . , , piai. Quae ?ero, inquii, liuerse diiuiisoriae episcopis
, a guo primate, aot clericis ab episcopo, concedon'

- -

'

-r

f"

, - lur, io iii dlea Pasclue sh inscripla: que si adbuc

* iocerta , ejus loco soperioria anni Pascbae diej
, reponaiur. Id auiem ea de canaa iosiiiutum esse
. arbilror, ul ejua anni Pascbae dies evulgaretor (eam
, , , namqoe Jam soporiorom qooque canonum decreio
( qoolanois ayoodico conventu edi baec ipsa tyuodus
conatitoerat), vel etiam ot illios, quiad imperalo . rem proficUciior, abseniits tempos iodicareiur;
), qood in Actis quoque publicis, inquit, eodem roodo
, ' iieri solet. Nam lib. xxn lit. 40 Basilic. sancitum
, ; , , , est,oi io foreolibus tabolis j>rotocolla adjiciaotor;
. in qoibos imperaioris ei consulurn ejus aooi oo ', . ' mina, aliaqoe eo loco explicaia, describantur. Qoac
, quidem noatria letnporibus pagsim neglecta, in <
, Q pbyteaiicis Uutummodo cooveotis adhac servantor.
, . * Legatia demooi, qoi ad imperatorem minebaniur,
, quidqoid fideltbua conira Bonatiatas aul Grarcos
: ; . prodesse posse ioiellexerint, ab eo postulandi facia
, esi facullat: qnaeque synodi oomioe litlerae roilie reolor, ot eas Aurelii episcopi cbirograpbo muni , rentnr, decrelom est.
. \
.
. * ARIST. c Qoi propter aliqoam neceasUatem ad

c coinitaiom abhorus eal, eam Carlbagiooosi
",
sacerdoii ac Romano manifestaro faeiat, et dlc mistoriam accipial epiatolam, aliter excoin , ; .
c mooicelur. Quodcunqoe legaiia olile videbilor
c coutra Donaiisua, aut Grascos, eorumque , \ ,
, - i oersiiliones, illud ab ioiperatore peialor.
.
Qoi ab Africa propter iiecessiiatem aliqoam in

, coraiiaiora esl abiiorus, id est, ubi imperator esl,
, , , qoaoivts clericos sit aot epiacopoa, causaro aoaui
, epiacopo Carlhaginensi manifestaui reddat, et ab
, ' eo litlerag accipiene, ei ad Romae episcopum con , fereos, episcopo Rouiaoo se osleodat, et caosam
* dicalquare ad ioiperatorem proflciacilur : ei epi , - scopo Romano eam approbanie, el jutUm esae judi , , canie, accipiat ei ab ^o Liiteras, dimissionem ejns
, ad iroperaiorem exhibentei. Quicunquo aotem sivo
. ex epiacopis aive e clericis aliler io comiiatum pro ficiscetur, excoramunicaius erii. Quaere eiiaui on, . \ - decimum synodi ADliocbeoa canoneiu, ei canoucm
PATROL. GR.

CXXXVW.

12

364
363
TUEOD. BALSAMON
synodi Sardiccusis uontjm. Lcguli e synodo ad im- ; , \ tv
peralorein misai episcopi adrcrsus Gnecoe ct basrc- \
licos, licentiam accepcrunt qaodcnnque Ecclesiae * ;
eatbolicse commodum fore cognoverinl conira Gre- ,
corum et DonatUtarom religioiicm, illud ab impe- *
ratore petoro, quamvie illud peculiariter mandaunn , ; '
, ,
non babuerunl.
.
4 4 CANON CX.
'.
Sypodus conira Graeeot el berelico*. SobBatfO \ .
ei Pbilippo, clarUaimia consuliboi, A. D. teiio
, dcciroo crdendas Julita, Garibagine in secrelo
,
Resliiniae eccleala. lo bac synodo legaiiooem
:suscepere RetlUotua et Floreminas episcopi
.
adversus Gnacoi el bserelicof, ia illo tempore,
quo Sft/ems et Maearius depotiii tonl: el pro-
pter eorum cautam Evodiof, Tbeatioaet Victor
' episcopi ceai auai.
c ,
, , ,
.
c Synodut do coguUiooo cplacoporum. Sub glo .
rlofiMimia imperaloribus Honorio sepiimum, el *( ,
Tbeodoaio iertitttn, Augueii couaulibuB . LV. , ,
decimo lepiimo cateodae Juliai, Cartbagine iii
, Secund* eccletia. lo bac $yoodo placoii, m n m i i c .
fpiacopoa non feodicet aibi cogoliionem. Acta , .:
prraentfs synodi AOD tunt acripia, propterea *
quod apedaliter ob Ulam regionem, et non ln ,
comroone peracu saol.
. >
BALS. Qn* ID pranonil canone acrlpia siini, ut
. ,
<peciaiiter prolata, expotitiono non egent. Quod C - .
autein dicium cst, unum epiacopum aibi de- (5
bere \endicare cognilioiiem, eat accipienduni aecuD- ,
dum canonem 41 praeaentis aynodi.
.
ZONAR. Ui de clericornm catiaie a IUO cujiiaque
.
rpisco)Mi judi einr, nono quaria synodi canone conatiiutum e i l : ai vero, vel clericus cum episcopo *
auo, vel dno iuler se epiacopi quidpiam babeaDl ,
coniroversia, poues aynodum ejus rei judicium ,
eaae. Idem boc canone videiur eaae eaocilum; ui si . doo uimlrom inter ae epitcopi liiigent, vel ad?eraue , ,
episcopom clericua actkraem inteodat, ne slbi epi- ,
scopus quispiam ejot caoisB cogDiiiooera solue ,
assumal, ted ea ad aynodi provincialia convenlum .
referator.
I
ARIST. Unua epiacopus eogoiUonem aibi ne .
vefldicet. >
. .
Nou tanium uniua epiacopi judiciutn, aed nec
, '
doo sofficiunl ad preabyleri vel diaconi dcpoeilio-
neni. Sed si epiaeopus sft accusalus, si muhi epi- . *
seopi convenire noii poisunt, a duodecim minimum ,
episciipia judicabiiur; gi preabyter auiem, a sex ,
epiacopis, et auo episcopo; ain auiera diaconas, a ,
iribus el euo epiecopo: quemadmodam duodecimu * ,
ct vicetimue hujoe ayoodi canon slatuunt. Non igi- ,
lur epUcopos unui ae Judicem consutuel io crimi- ..
uibua preabyteri aul dlaeoni, el suum defendei judi- ; '
ciuni, el ad opus illud perdacet; nisi accusati sint , ,
t Dumero dericoruiD, qui euot inira diaconos. De iia ,
9

365
1 CAN. C X U CONC. CARTHAG.
366
* * P*l
claiv ol enhn ci unus solus cptstopus qui laco prawi sia * * tuci, in Gne vicesiini canonis prestnlis syuodi
. , decerQUur.
,
.
CANON CXI.
'.
Synodus adversue DonaUsias. Post consulaium
. clarisgimoruoi Iinpp. Honorii VI41 et Tbeoc '
c dotii III Auguetorutn, A. D. dechno octavo
c , , c calendas JuIIas Gartbagine in ecclesia regio.il*
, ,
c Secunda. In bac syiiodo legaiionetn stuceperant

c advertus Donalisia* Florentius, Posidtus et
.
c Venaruius episcopi. In boc tempore lex dala
,
< est ui libera deciione unusqnisque Gbi isliaui , - .
, ^ c laits exercitaiionem suscipiai.

. >
. '
BALS. Duodecimue can. Neocroariensis aynodl
, \ - oum, qui fuerit in periculo, cl sic bapiizatus esi,
, . i t o n p r o m o v e r i e 4 5
d
- Hi <Poque
Palres decernunl, ul baereticl sponte liberaque ete , clioneadflderaaccedani, non auiem vi, nec neces*
, sitaie. CbriaUaniialie vero diiil exercitalioiiem,
, , indican*, quod Cbrislianus, qui viriulem omnem
; non exercuit, riomine solo diciiur Gbristianus, scd
, * .
non re.
. , '
ZONAR. Yirluiem libere ei ex atiimo, nou vi aul
, * , * . neceuilate euiceptam esse decei, sed voluntariatu.
Quicunqueergo Gbrisiiani religione ioUiandi forent,
C nisi aua spouie ac volunlate, non vi aul necessiiaie
, , ' . adacli accederent, iieqi;aquaii> recipi decrevere.
Qtwe enlm vi ac necessitaie suscepla sunt, ncc flr. ' ina, nec diuturua cssc possuot. Quamobrem Neocae , xaV sariana quoque eynodua, duodecimo canone, eum
, . qui poriculo deinum orgenie bapiizaius cs(, sacro
; , ordine insigniri veiat. Cbrislianae porro religiouis
, exerciiaiiouem dixil.quasi ia oinniuni vtrlutum exer, , \ , cilatiooe, conlinenli^, lemperaniia, veritaiis, mo, , \ deaiiae, ac iu priiuis cbarilaiie erga omnes, Chri' , atianuio boiuineiu occupaium eese oporieai; utqui
; , * b*c Deglexerii, nomiue lenue Gbrisiianus, non I<J
.
cenaendus sit.
. c - ARlST.i Llbera quisque voIunUUa pietalis exerci
c .
c taiioiiem auacipiat.
, * Bonum voluntarie quispiam operari debei, non
. \ , auiem coactc.Proplerea unusquiaque et pietaii* ex . ercitatiouem et GbrUliaaUmoin per vim amplech
, * iton reqairetur, sed aponunea eua el iibera voluu.
laie.
CANON CXll.
.
(58) Synodus advereus bxereaiti Pelagii ei Gclesiii. Sub
gtoriokisaiinis iinpp. Honorio Augusto XII ct
.

e ( , e a c e r

l , u m

d i c i l

Guill. Beveregii n o t .
(58) . ln codice
Auierbacbiano buic canoui scbolium annectitur,
bts verbie,
, \
; . \
*

. Miterot Itotce homi*

ne$ e Donatisli$ eo$que non atios ette quam Mastalianos, $ive Euchita$ ridetxr ; quoniam Massalia
etiam ex adverto tit A[rica> in partibtu Romn
iuper Tiberi $ita. Quomodo autem boc ecbobuui
buic cationi conveniat, ct quid sibi vclii, alii vidut

367

THEOD. BALSAMON

Tbeodosio VIII conaulib. cal. Maiis, Carib.

in secreio Fausti eccleeiae, Aarelio cpisco|o
univer< synodo pnesidentt, adslanUbus diaci>
< iiis: placuit omnibua epiacopis Eecletiae Carthac ginenais, in eancia aynodo conatiiutis, quorum
nomioi ei subscripiiones interiae funi, quod
c Adam mortalis a Deo factus non eat: ut si qnis
c dixcril proloplaUam Adam iit bomtnem fa ctum esse mortaiem, ui sive pecaaael, si?e uoo,
csei in corpore morHaras, (d eal, e corporo
excessuni,non propter meriiutn peccaii, ted
per natnrse uecefsitaieoi, sit aoatbema.

' , , ,
,
c ,
c , c ,
c , ,
c , '


, , titt , 4 , , *
c , c , ,
c >
. . '
DALS. cl ZONAR. DeasAdam oec morulem fe<il, nec iwmortalcm, sed medium inter magniiudi- , ,
uein ct bumiliiaiein, ei cuni eum euic poteeUlio libert- , ,
que arbiirii compotcm feci**et, dimisii; ut utrolibel, , ,
sivead virlutem, sive ad vitium Jnclinassel, vel Im- : ,
mortaliiatem, vel inorlaliialem aortiretur. Elsienini .
;, *
r a r i K i n l u n c qtioque babtbal bomo, roo lauien qualcm nunc. boc aii Gregorius Tbeologus coro dicii: ,
Pelliceae quoque vesies induil, fonc denaiorem car- ,
nein el morlalein el reaialeniem. Quare anie irant- . "
greeaionem nec deoaa eralcaro Adami, nec natura ',
morulia, Fuerum auletn qui dicerent enni ei inor- . *
talem ab initio faclum este, et moriiuriim , \ ,
eliamsiraandatumnou esset transgressus : et uoo C 6 ( ,
propter peccalum ingresaara esse moriem, aed pro- ,
pier naiurain, qus fuii ia)is ab iniiio. Eoa ergo, .
qui i u seniiuni, bujus tyoodi Patrea anaibemaie
damnaniut.
.
ARIST. 4 Qui protoplasiQin eiiam siue peccaio per . \
nalurae necesiitalem moriiarum fuisae a*aeril,
c ,
analbenia oit. >
, .
646 CANON GXU.
Quod infanies in peccatorum reoiisaionem baptii xaniur. Similiicr placuii, ul quicooque parvoa ei
recene naiog infaniee ab uiero mairis bapiizaii doa esse negal, vel dicll in reraiesioneiti peccac lorum baplizari, non autemex primi parenlis
Adampeccalo quidquamlrabero, quod debeal la vacro regeneraiionis purgari (uode esi conae quens, quod in hia forma bapiiaroalis in remisaioc nem peccalorura non vera, aed flcla iutelligilur),
sii anaibeina : quouiam noo aliler inielligere
oportei quod ab Apo*tolodiciumesl,i Per ununi
< boioinero peccatum ;introi?il in niundum , ei
pcr peceaium mora, el sic in omnes hominea
permii, in quo omoes peccavenini : > niei
9 1

1 1

1 9

*.
" ,
,
c
,
4 ,
4 '
(
c
, ),
c
, '
c , \
,

Rom. , .

Guill. Beveregii notffi.

rinl. Massalianos autein Eucbitas diclos es$e Har- , * *
ntenopiilus etiam lradidit,el ratioiieiu bis verbis . Harmeuop. de secl. c. 18.
rcdJit,To -

370
369
IN CAN. CXIII CONC. CAUTHAG.
f , , quemadinoduin catholica Ecclesia , qaa tibiquA
diffusa esi ei simplex , semper inleUexll. Pro i pler banc eniio fldei regulam iiifanter qtioqae
< .
qui itnUum ex sepeecatum commUiere poluc* ,
c runl, vere in peccatorom remissionftcr bnpii lanlor, ut per regenerationem in cis vere
, ; c mundeior, quod ab antiaua origino contraxec *
i runl.
c ,
.
BALS. cl ZONAR. Dicebant quidam , recens na^
. .
* los infanles in remisftioneut pcccaloruin non b??li , zari : eos eiiitn non habere pcccaium , cuin per na, luram adbuc poccare non poftsini, ul qui bonum cl
;. , \ mahim diacernere nequeani. Iloc ergo prohibei *y , \ nodua, et eos, qui ita senliuni, el dicunt illos , qni
abipso descenderunt, nihil ex primi parenlis Adam
, : ; peccato trahere, ut infanles ex sancto bapiismi
, lavacro mundatiotic opus habeaiti, analbeQiati ul>
, - jicit, dicens, quod ex boc consequens csl inlclligerc,
, quod forma baptinmalis in remissionem peccalorum
, , non esl vera, sed Qcta, in bis scilicel iufanl>bup.
; . Deinde giiau quoque rationem confirmal, ex mago
, Pauk> scntcntiam ad.lucens. Quomodo euim, in*
. , , , quit, aliier est inielligendum, quod peccatum pet
' unum hominem ingreuum est in mundum et perpec6 , ealum mor$ et itc in omnei hominei pervenil, in quo
. omnet peccnverunl, n>si qucmadinodum boc hilel el lexit caibolioa Eccles'a, quae ubique diffusa est ei
, , aintplex, i toto scilicet mundo dispersa fldelium
Q mulliludo ?
;
. ARIST. Qiii infaules recent natos et baplizaios
nibil ex Adanii peccato Irabere , quod baplis ' i ntalc mundari dcbct, asscrit, cxsecrandus esi :
,
c per unuin enim elroorsetpeccalum universuni
\
mundum iavasit.
. >
CANONCXIII.
.
" Quod Dci graiia non Boluro largitur rcmissioncin
peecatorum, sed ciiam praebet auxiiium, ut non
atnpliua peccetur. Sfmiliter placnii, ui quicuu4 . ; , < que dixeril Dei gratiam, qiia jusiiflcaiur bonio

per Jesum Chrisluin Domimiin nosirum , valerc
,
c ad solam jam cotomissorum peccalorum remis
i sionem, et non praebere prxierea auxilium, m
, , non deinceps peccetur, sil annlbeina. Quod
gratia non prabel eolam rognitlonem crroin
.
qoaR oporlet facere , eed dilenionem pra?iena
< ft*p4x t
,
nobis ingpirat, ut qnod cognoscinuis, eiiam im , plcre valeamus. Simililer , quicunque dixerii
, . c eaiudein Dei graliam, quao esl per Jcsum Gbric ,
t
stiiui Dominum nosirum, ad boc solum non
,
adjuvare, ne peccemus, quia per eam revelaiur
, ,
iiobis el manifesiaiur cognhio peccaii, ul sciac
c mus qu quxri ci qua3 vilari oporieal: non au ,
i lcni per eam pnebcri, ut quod faciendira co , ,
c gnovimiis, eliain facere diligamus et valoamo<,
* ,
c
sil anathema. Giiin enim dicit Aposiobis : Scien ,
lia inflat, chartlr.t autcm (udiftcat " ; 6 4 7
, .

zt

" I Cor. , 2.

871
THEOD. BALSAMON
372
c valdo impiuin est creJere, ad noi quidem iu- , "#7 ,
f flandos habere nos Dei gratiam , ad sdificatioc ,
ncin autem oon habere ; quando utrumqne 6*1
6 ;
c donuro Dei, et teire quid faccre oporieat, el
c ,
c amare bonura quol iacere oporiet, ut cbari ,
t tate ediflcanie , *cientia inflare non valeat.
,
c Queroadmodum eniin de Deoecriptum cal, Qni
* , , docti kominem icUntiam : eic eliam aai- c . "
t ptum fst, Charitai ex Deo eu . *
, * ,
.
BALS. ei ZONAR. Gratiam qtia* nobls in bapli. \ .
Mxate per Dontiiium nostram Jesum Cbriaiam
guppedilalur, credimui non solum dare nobie re-
loiseionem peccaiomm Jam factorom, ted etiain , poteeiatem ne amplius peccemus, nisi not ipsos ,
per socordiam peccatis tradiderimug : eot a o i e : i \
^ *
qni oon sic exiattmani, et dicunt peccaioruro tan ,
turn remiaaionem divlnuin dare laTacrnm, non
,
a a i e m eliam a u x i l i u m ad f a l u r o m , anatbemaie
, condemnarunt Paire*. Hoc quoqae d i r c b a n i non . ,
imlU, quod Dei graiia nobia ferl a n x i l i u a i a d n o n ,
(
p^ccanduiP, (pcr eam enlm cognitioncm accipiniua
eornro q u facere et fngero oportei), non a u l c m )
,
c i i a m ad lngencrandum h o n e i t i virtuiisque dile ,
ctionem, u l bonum quod cognoverinm*. i d 61 ameiiini 61 facere valeamus. Eos orgo, q n i b x c opi- .
, \
n a n l u r , aynorfus anaihetnalixat, diceos utnjmqee
es6 donom Dci, et acieotiam et c b a r i t a l e m ; quem- , , ,
. , 7/
:idmodum acriptnm cst, Qui doeet komitum uien- ^
tiam; 61 nirsus, Ckarittu ex Deo eti. Alioqui im- .

p i a m e$l d i c e r e , qnod bonum q u i d c m noese dat
nobis Dei graiia, chariiaiera autem ejua n o n lm- , *

m i t t i l , nec nobia d a i vires nosque conflruiat, ut
. (5
bonuro i n ejns dilecilone f a c l a n o s . Affert auiem ct
In dicli conflrraalionero quod dicit Apoaiolu* : , V
Scientia inflat, ckaritai vero adificat. Quotnodo 1 .
crgo non osl i m p i a m dicere, ad inflandum qnidem, \ , , ,
8GU ad Tanain ingencrandum o p i n i o n e , divinam
nobis grattam conferre , t6d ad s d i f l c a n d a i n nliiil ^;
dare auxilii ?
ARIST. in Can. t l l . Qni Del gratiam tolam . "
6 o r o m , quae j a m commieimos, peccalorunr
,
reraiesionem exblbere o p i n a i u r , non v e r o
, ;.
, v

conira futura a n x i l i u m : bft e x s e c r a n d i u e s l . > j

ARIST. iu Gan. 115. c Qui dicK,quod Dei gratia

ad boe lantum nobis o p i t u l a l u r ,

ut sclamus,

q u i d facere oporlet, e i quid effugere, sed non

etiam ut cognitum

aatcrnu*, e l perficere va-

lcamue : eit anaiberoa. >

CANON CXIV.
Qtiod sino B6t gratia nibil possuroos perficcrc.
c SimililcrplacDit,utquicunqu6dixcril, proplerea
daiam

esse nobie jusiificationis

gratiam, u i

c qood per l i b e r a m a r b i l r i i i i n facero posuinus,

f f a c i l i u i per g r a t i a m p o r a g a m o s ; periode ac

i si, qnamvis non data essel graiia, diflicullcr

' ^ . xuii, 10.

I iuait. , 16,

.
c , ,
' \
c , , .
'.
# " ; ^ . ,

,
, ; . ,

373

I N C A N . C X I V CONC. CARTHAOw

374

, * ; quidem, sed lamen eliam siue ill, divina

t * ;
pwcepta exsequi possumtu : sii anatlieina.
.
t Oc fruclibits enim mandalorutn Doniinua noii
*
dixil, Sine nie diOlciliua poicstis facere : 8fd,
' c
Sine rihil facere poleitis.
.
! ,
BALS. Innameraldles erant pervcrsas opintotiee,
) qttarum una eral eltam qnjo dicobat, quod Beus
, dedit nobia libertim arbilrium, ol poseemus eliam
- aine divina graiia Dei mandata complere : divina
* . *- aulem gratia ad ea faciliua perficienda suum nobi
prebcH auxiliuut. Possemue enim illa eliani siuo
, . ; divina opem iereoie graiia, sed difficilius, exseqoi.
.
lis ergo, qui baec dicunl, analhema inducit eynodna.
ZQNAP. , "* ZONAR. Innumerabilea eranlpervers* opiniones,
qaarura una eral eiiam quae dicebat, qood Dea*
, dedii nobis liberum arbitriam, ui poaaemua etiam
. sine divlna gralia Dei mandata complere : divina
* aatom graiia ad ea iacilios perQclenda suum nobis
. prstbei auxilium. 648 ^ossemna euim illa eilam
, . siiie dlvina opero ferenle graiia, sed difficilius,
, exeequi. Iis ergo, qui baec dicani, anatbema inducit
, ayuodat, asserene, totam grati esse divinae, ac
. aine Illa nibil a nobis reele agi posse. Profert
, , aatem et tegiitnoDitint .Domini, diceotis : Sine me
, , , nihil omnino potetlit facere : neque dixil, inquif,
', .
Facile facere non poteaiis; sed, NihU pouuis
faare.
. \ ; - Q ARIST. Qui pratdical, quod ei 8ine gralia diffic , ' ,
ciliue quidem, aed lamen explemoaroandata,
c ,
ter ex8ecramlus est : dicit enim Dominus,
, .
c Sine me nihil omuino facere poietth.
Pelagio et Celeaiino et Nesiorio absurda sapieote,
, ,
, , cooseniieniibus, et iinpioruin Mauicbseonim dog - maia el ea quae eynodue anaibematizat aentientibus
, \ , - ei prtedieantibus, qui eadem aeoiit inler Cbristiaitot colloeaiur, eed ex Eccle*ia relegaiur
iit alieuoa, ei ab ea pariier el Deo segregabitur.
,
, \ \ Dicunt auiem quidam iinpioa illoa, nempe Cele. \ , eiinum et Pelagium, nee episcopoa nee preabyieroa
, nec omnino de ordine aacerdoioli folsae; aed quasi
tnonacboa exalstentea, el eiviiatea pertransounies ei
, ,
* , conaenUentes contra veriutem, in Ecclesiam auiem
; , D iuaargentea sub Tbeopbllo Alexandri epiacopo
, ei Innoceniio RomsB, et posi mulia certamlna ab
, \ - ipals eiiam episcopie scriptit faiase condemuatos.
, * Qutconque ergo Adainum a Deo rnortalem faclunt
fnisse doeet, et per naiurx neceaftHaieni moriiunim,
; ' * give peccaasel, We non, aut infantes uon \\v pec , . catorum remissionem bnpiizato* dieii, ut nibil a
, , prlmUWo Adaml peccato auraheotes; cuni Apo : :, stolus bsecclamel, quod per unttm homlnem peccatum
' - m mundum veuil, per pBccalum mor$; vel eiiam
* , * sfinil baptiemum pcccaiorum qutdein remiisionein
Arc*>c } rtV /- largiri, non auiem elpraclKTc auxilinm nc anplius
p^ccclur, scd nostro solo ronalu illud cmcndari,
tj.Icte, -
11

J;.in.

xv,

375
TDEOD. BALSAMOX
376
vel iilnd etiam adiuilttt, et Dei graiiam nos .ad mandata iptiut explenda adjuvaro arbitratar; ted \
doeei, qood ei sine graiia ea perflcere , , '
aed cam diffieultate : ail analbema. Nec nim dixil * \ ,
Dominug, quod Sine me ea difflculler poietiis fa-
* ;
eere; sed quod Sim me nikil poteni* facere.
, , .
, *, .
CANON CXV.
KANQN .
Qnod aolum bumilis, ecd eliam vera eat bxc c " *
\ * f vox saneiorum: Si dixeritnus quod peccalum
, .
non babemas, nos iptos teduciinux. Similiter
, t placuit, ul quod dixil aaoctus Joannes apoc alolus : Si dixerimui, quod peccatum nom Ae- * i , no$ ipto$ $edueimx$, et v$riia$ in nobii *
non e$t ; qnicunque sic accipiendom exltti- ' *
, f roaveril, ul dical per bomililatem non debere
,
: dicere noi non babere pcccaium, DOD qnod
, . c vere ila eai, sil anatbema. Prosequtlar eniiu
*
apottolui, et aic subjtjftgii : Sin auUm *
,
c xotirx confeui /xerimxi, fidelh e$t ti jxttxt
c peceala xobit remiltet, et pur*bit not
,
c omni injuttitia . Ubi plane otUnson eat,
.
c hoc oon aolum butnililer, sed eiiam vere dtci.
, ' .
4 Poierat enitn apoeloloe dicere: Si dixeriraua,
,
c qued peecaium non habeintts. noe ipso* exiol , ,
# iimua, et buniiiias noo cat in nobit: aed
f cmn dixil, Not iptot teducimut, et, Non est in * * ,
, , ' *
nobit vtritat; aporte otlendil eum qni dicil,
c * non babere peccaium, noo vere dicere, aed Q , ?
, , .
t menliri.
. . ^,
BALS. et ZONAR. Quidam id quod didl AponOltw: Si dixeeimut* quod ptccalum non habe-, , , mus uot rptot uducimu* : sic acceperunt, quod por ,
bxmiliuiem hoc oportci dicere, non per veriutein. ,
Koe ergo, qui aposloli dlclum sic inlerpretanlnr, .
anaibeinaie condemuant 649 ^Aret, dicente* ,
quod ex proxime sequeniibus Epistole verbia clare
ostendiiur aposloli aenieolia, tubjungenlie : Six , <txl*r* confiieamur ptceata , ei qnae deinceps * ,
sequuntar. Jam vero Havid quoque dicil: In pec . catii coneepit me tnatir mea " Nisi eiiim lcx nuptiis .
opem fcrrct, coiiue peccaium existiroareiur, libi- ,
dinem carnisque appeiiiionem babeos, qu ipsuro , incilarel, eiiatr.si liberorum gratia flerel. Et ideo, ^ , .
ln peccalii, dixil David, coticepit me mater mua., , ,
Si enim camie cupidilaiem caosam babeai corpo- . rtitn gencralio, lalia RUIII omiiino et qnai ex ipsis ,
.
gcneranlar.
ARIST. 4 Qin, Tbcologo diccnle : 4 Si dixerimaf, . , , 4 quod peccatam in iiobts non eel, noemeiipsoa
sedurimus;interpretalur ui non vere, aed bu4 , > ,
4 miliier boc dixeril: aualbema sit. >
, .
Quandoquidera oinues sumiis in peccatis, et nemo
,
purut a aordibus, etiamsi uuus dieg lota sil illius , *
viu : analbeinati obnoxius esf, quidicii, hurailiier ct vere ab aposlolo dici: Qxod si dicimui quod ,
t

91

"IJoau. , 10. "ibid. 0 " Pial. L , 7.

377
1 CAN. CXVI CONC. CARTUAC.
378
, Eur Ir /y, peccalum non e$i ix noott nosmctipsot $educimtu>.
, Si cniin per bumiliiatem illtitl dixcrii, dixisaet.
,, slv quod nosmelipioi uducimu*, eed, exallaiuus : tlle
. , - enim aeipsum eeducit, qui hallucinatur ci meiilltur,
:, . non ille qui veriiatem dirii.
KANQN P i q \
CANON CXVI.
" ! f Quod in Oralione Dominica sancti pro seipsis
' .
dictint: bimiltenobis debita noilra**. Similiicr
,
placnit, ul quicuiiquc dixerit, iu Oralione Do ; ,
f ntca propierea dicere sanclos, Dimitti nobis
M$PC , ^
debita noilra, non quod pro xeipsts hoc dicaul,
" ,
quandoquidem ipsis deinceps non eel ueces , '
< aaria talis petitio, ted quod pro aiiis peicato
ribus, qui sunt in suopopiilo; et IVOD dicai
,, ,
utiusquisque aanctus, Dimitie milii dcliKa mea.
, ', ' c scd, D\miU$ noblt debita noitra, tmquam pro

aliis lioc magts qtiam pro sc jusius inlelligi
postulel; efl anaihema. Sanclus cniin ct juslug
. "
< crat Jacobus apostolus, quaitdo dixU : ln multit
, ,
enim offendimut omnei . Cur enira add'itii:u
. c esl illuomnes, nisi ut ea senlcntia psabuo
,
qunque conveniat, ubi lcghur, inlroea$ in
, ,
judicium cum lervo fxo, quia nonjinlificabUnT
**C xptoir ,
c m luo omnit viveiii* ; ei io oraiionc
xar ;
sapieniiftsiim Salonmis, Non eit homo qni non
\
c peccaterit"; cl in libro quoqtic aancti lob,
, ,
c illud. in tnaiiu omnis Iiominis, significal, ul.
, omiiU scial bomo imbecillilaiem auam. Unde
, ,
praitcrea aancliis qtioquc Dauiel, cum in ora . " i tionc pluralilor dicerel illud, Peccavimui, ini ,
i qxe egimut ei reliqua, qus illic bumiliier et
, , , *
vcrc conflielur ; ue exi&timarctur, oi quidam
, ; \
ftenttuut, hoc non de propriU, sed de populi
, ,
polius dicere p^ccatis, posioa dixii: Oravi ei
,
confesiu* $um pcccaia % el peccala popnli
,
c mei, Domino meo * . Noluil dtccre pcccala
*
c nostra, eed ipaius populi dixil ti stia ; quoniam
\
c fnturoe, qui illud sic nialo intelligercnt, vcl .
uii p r * 7 i d i l propbela.
, \
* ~* vctiv
.
.
BALS. Arrogantia csl diccrc, quod sancli prc, , cantes, Dimhle nobii debita nosira, non pre se , * . xal D ipsia boc dicunl, sed pro pnpulo. E l idco cos, qui
, ila scnliunt, Palres anaibemate feriunl; diceutes
justos non pro aliis solis pelere remisstoiiem pcc , calorum, aed eiinin pro se ipsU : el addiicunl tcsii , monia sacra3 Scripturae; unum quidem ex Eplsiola
Jacobi fralris Domini, rcliqua aulem cx Vdcri
.
Tosiameiilo.
. ,
ZONAK. Hoc etiatn cst arrogamiae dicerc, qttod
, , "A$Pt sancli prccanles, Dimille nobit debila notlra, non
, , pro seipeis boc dicunl, sed pro populo. idco cos,
* . qui i u senliuiit, bujus synodi Palres analbcmato
, - friiunl, dicctites, justos non pro aliis solis pelere
; - 6 5 0 reuiissionetn peccatorum, scJ eiia n pro eeIII Rrg. vm, . DaD. iu, 2
" Malth. , 12. " Jacob. nr, 2 . Pgal. exLii, 2 .
MbW. ix .
t

379
THEOD. BALSAMOX
380
: ei ad.lueuiU testimonia tacrae Scripiurav, ** , unum quideiu Epialola Jacobi frairi* Donihri
. ,
rcliqua auiem cx Veteri Teaunenio.
, .
ARIST. c Qui illud : Dimitle nobii debilx xotlr*; . , quae niultoruin tuni diccre, qoa fiigo , ,
loruni et propria, exponit, anaihema * i i : cum
, *
Duiiielem eliaiu cuni uiuliia dicenlem tideal:
\ , Confeuut tum peccat* M , C ptceata poputi ,
mei. t
c . >
,
Qui perperara inlcrprcUlor, quod aancli illttd,
JUmiue nobit dtbiia, dicenles, non pro seipait , ,
precamet illud dieiinl, uinou habcntea peccatoui, , ,
ac ideo precaiione Uia non lodigeiil, aed pro peo * '
caioribua oraiionom itiam Deo offeruol, anatbema
sil. Sanctua enini el juslus erat apoatolua Jacobua, * , ; quando dixil, lx multii tnim ptecamut cmnet: ,
Daniel in oraiione ejua uatnero plarali dioeiu, Pec- \ *
covimui, Ugem trantgrtui tumu$ et caciera; de- * , inde ei aingolariier addeua, Confngui ixm peecit* , * * , )
, el ptccaia populi nui Domino Deo itwt.
.
1.
CANON CXYII.
Quod a aancii* vere dicilur, DimitU nobh debita " ,
.
noura . Siniiliter pbcuii, ul quicunque b.rc

verba Oralionta Doiuinicae, ubi diciuiu*, 0imiite nobi$ debitx nottra, aic volunt dici a , ',
c ,
*, ui ea bnmiliter, non vere dicla aint;
sinl anatbema. Quis enitn ferai precantem, ei
non bomiuibus, *ed Deo meiUieiiieni : qui Q , . , , *
labm dical, vello libi remilti, aed con?e dicat,
,
se non babero peccala, qtiae sibi diutfUaiiiiir?
,

I , ;
.
BAl.S. Pracscni quoqne caoon csl ejuadem gcniotui;p, cum dicii, QqU eniui eiim ierel, qui verbia , ,
4|uidem petit remiasionem peccatornm, corde aoiem ,
*e babere peccata exi&limet; el aon bomlolbui, , ,
;
bcd Deo meniiiur?

ZONAR. Pra?seiii quoqoe eanon est ejusdem aenicnitae, et anaibenuii sufajicit eatn, qui H% aeoiil, , diceii8: Quia enitu eom forai, hoc eit, quia auiti- , , , ,
neat et paiialor eum, qui verbia quidem peiii re- \
inisaionem pexcalomm, cordeaulem ae uon babere D ,
l^eoVaia exiatimct; ei non bominibug, getl Oto , ;,
;
meoliiur ?
'.
CANON CXVllI.
De populia, qui a Donaliaiia converluntur. Simi- \ . ,
i IHer pla"nit, quoniam anle aliquol annoa iu

bae ecelesia plena ayniHlo defliiiium esi, ul
, ,
qiwcuiique ccclcsiae, in dioeceii aiuc, anie
,
lcgea de Donaiisiia ediUg catholicae faciK
fuerini, ad Hlasaedct pertinereni, per quarum
, ,
epiacopoa persuaae caibolicas unioni commu
nicaruni; po*l lcges autem, qtixcuoque com $ innitieanint, ad illas pcriiiicrcnt, ad quas
M a C l l i . v i ,

to.

381

4
4

IX C\N. CXIX CONC. CARTUAG.

382
- , , < lunc qtioque peuinebani, ctr.n stabaitl a parin
c Donatt; et quoniam mullx contentionca dc
* \
c liocesibui|inter episcopos poaiea exorto suttlct

exoriunlur, quibus lunc non perfeclc provigtira
,
4 esso videlur : nuncboic sanclae synodo placuit,
, ,
ut ubicunque fnit Calbolica, el para Dcnnti,
;
4 et *d diveraas eedes pcrtinebanl, quocunquc
,
4 icmpore illic facia est vel erii unio, sive anic
,
4 aive posi legee, ad illara sedcm periintatil, ad
, quain olim periinebat, cam exiet Calholica. >
, .
\
6 5 1 CANON CXIX.
\ , 4 Quomodo jnter sc dkeceses divident episcop.,
, ,
4 parUifi quldem catbolici , pariim vero qni a
. * Doiialo eonversi sunt; sic vidclicel, ut si qttic -. , ,
4 dcm episcopi a Donatbrtia ad Caiholicam tmio 4 nem converei ftieriui, ex apquo iuleree inviccm
,
4 dividant, qu sic inveniunlur dioeceses, in
,
qiiibus eraut uireque parlcs; id esf, al alii
*
4 loci ad illtnn, et itli ad hunc perlineant, aie ue
,
antiquior in epiacopatti dividal, minor atileni
4 ,
eligat. Sin au:em ontts fortaese fuerie locue, a I
. / .
illum pertinebit cui vicinior reperilur: quod
,
4 *i uirisqne sedibus cx quo 8il vicimie , Hli
* 4 ccdal quem popnlus elegcrit. Sed si anliqui
; ; ,
4 fortc calbolict propritim volucrint, cl qut craui
, .
4 ex parte Donati, conversi, proprtttm ; plurhim
,
4 aenlenlia prccfcrniur senlemto pauciorum : %>n
\ ; - Q 4 autcm sinl paries seqtiales, aiuiqniori opiscopo
, 4 adacribatur. Qno I si iia plurhna loca invenia
>*
4 fuerinl, in qttibussinl oirxque parlcs , nl non
, .
possinl ex aequo dividi, cmn nunic rtis ipsorum
,
4 locorum sil itucqualia; primmn qnideni ilivi ,
4 danlur aequales nnmeri; et loco, qui restal,
,
serveiur id, qaod supcrius diclum eet, quandc
, .
4 do uno loco qaaercbatur. >
, \
, ,
.
BAL8. Exponcre bos duos ranones non 68l nc .
, ceasarium ; ut qtii uec ad commnncm cccononiiam
, ' conferant, 8ed ad episcopog, qut in AlVira a Dona iisiis ad caibolicam Ecclcsiam accessertHU.
.
)
. \
ZONAR. Gum eorum, qui ad Donaii errores ap, ; puleraul, ingena eseet niultitudo, conapiraiione in , , ter ae facia, In muliia dioecesibiis ecclesias, qain ct
, . ipsas quoque regiones invaserani, easque qtia eun , ditionls eflecUa detinebant. Poaiea ctim fidem or*, * ibodoxam dcnuo amplecterenlur , coniroversioc d ?
, iie, quag anlca occupaveranl, regionibus oriebanlur,
, cura eas ad sc irahere diaaidcolcs epiacopi pro KC
'. \ quiaque nitercnlur. ln banc ergo sontcutiara bi duo
, canonca ciliti, ac per cos loca, qu.-c Donali8ta> in. ? vaserant, d.vidcndi forma episcopi.s pneiluila. Illoi
, . porro sigitlaiiui exponcre baud neccssarium; IUIP
: qttia nibil obscurif alis habcm . ttiu; quia ad coiumu -, ' nom ncconomiam non confcrviit, scd coruin lanlum.

383
TttEOD. BALSAMON
381
qtii iti Africa per id tcrapus dcgcrem , proprii sunt , ; , ; .
pecoliarei.
ARIST. in can. 118. Quanriocunqtte facl* tuni
>.
c DonaUsUrom coovcrsionri et uniooea, ad illum
, \ c perlineanl ibronum, od qnem ei caiholica ec . >
cletia, quae olim ibidtm fuil. t

Qiiandoqwidcm muU controv ersi* ort snnl do
Dotiftiisiii confersia, cainam ibrono illi adjadi- , carenlur : nam ante leget imperaioriaa Eccletiarnm *
unionem prxcipienlea, illi episcopo aubjecti erant, , ;
p*r qiiem ab crrorc conversi sonl, et caibolic , , *
Kcdesis communicaban, at post leges, ad eos epi- ; , tcopot perlinebanu qui proximi eranl locis ab
Donaiiaiia deientia: decreviiftynodus,couiroveraias ,
inter oriaa dirfmtns, ad illnm llironnm ^ , *
pcrlinere, ad quem et olim ibi coiMtituta ISccle- * ;
sia calbolica pertinebat.
; , ?<
, \
' .
ARIST. in can. 119. Qai a Donalo convcrsi annl, . c diceceses dividani, cl aniiquior quidetn distri ,
buat,]unior auiem eligat.
c , ; . t
Si DotiaiiMarnm episcopi ad Ecclesiam catlioli
cam rcdeant, et inler cot, vel eiiam alioa natbollcot *,
^piscopoa, qtiadam sinl piroecise , in quibut ambo \
jura babenl episcopnlia ; flai divUio par<rciamm * ,
eirc dioecesium iia comiminicatamin , qualiier in- cl/ov lcr eos; sed iia, ut amiqiiior 5 2 epiacopus divi- \
ronem fartti, ai qui poal eiim iaclui fiiii eleeiionem , ;,
bthrat. Si auiem forlaase l i l locu, in quo el Oo- Q , '
naiisis babitabant ci oribodoxi, vicinna silepi- * .
acopo a Ronatiftiis converio, ei imegre coucedator: , !
fln vero epUcopo caibolico vicinior
ct priiiini, , !
qtii in eo snul, orlliodoii propnum babere vellrnt ,
episcopum; qui autcm a Donato converai sunt.eiinm
aiiiim; pbirinm ficnt.iniia praevaleat. Quod l i parlrg ,
iiut cquales, antiqniori episcopo locu lolui adja- ,
.
dieetiir.
; . \, .
KANQN PK.
CANON CXX.
, Ul aliquam dicBcetin ab bairesi epiacopns libe , ),
f ravcrii, et triennio poaaederil, nemo cam repc . ,
ut. Similiter plaaiU, u( quig posl l^ges locum
, ; ,
c aliqnera ad caibolicam unioocm cimverierit,
f etjmqoetriBoio,nalIorepeten(,detinaerii,dein- , c , ; ,
< ceps ab eo ne rcpetatur; quidAin Inlra ipsum
, *
c triennium fuerit episcopua qui debebat repetere,
c elqu evii. Sinaulem non eral in mairicula, pne
judicium ei non afleratnr; sed quando vacana
4 , locns epUcopum acceperii, liceat ei ab tpo dio
t . ,
intra fVienniom repetere. Similiier autein et si
, * 0 a parlibua Donaii ad calbolicam Ecclesiam
, *
convcratia foorit epiMopus, nullo pncjudicio
4 .
afliciaiur io mairicula dc lempore prafiniio;

sal a qnci die convemus cst, facufutem habeat ,
i.itra irieuniutn repetendi loca, quae ad suam
, *
t scdcm pcriincM.
, 4 ; ; ; ,

385
IN CAN. CXX CONC CARxflAG.
388
. , BALS. Ul esi verisimile, leges de regtoiiuro flni . - 1>U8 priua lalae fueratit: sed quia poalqoain ediue
, , sant, coiitroversiae erpersere, aiatuerunl Patres,
, ul 8i quis episcopua ad fidem orlhodoxatn cooverte , , rii locum aliquetn eeu paroeciam, qua* habei baere, , licoe, et eain iriennio deiinueril, idque viva, qui iu
* ea jus liabet, episcopo tt ucenie, de ea ne ampliua
\ , . lurbeiur* Sin auleio io episcopaiu, ad quem dicilur
, , locua porlinere, non erat eptgcopos; lapaus iriennii
, uon iopediei eum, qui poslea electus esl, quoiuinos
parceciam aiiam revocei. Id ipaum autem aervaiur
. et ii Douaii*ti8. qui converiuntur. Ac in iis quidem
. consigtil canon. Tu auiern aciaa, quod jura eccle. siaatica, qu aiinl sciltcei de rtgionumttuibua, ei
, \ \ , aliis, si adversus quidem Eeclesiam compeiunt, i r i , - ginia aunia oxcludunlur : ein aulein adveraua per aotias, quadraginla aruiU. l lege capui 3, titul. 5,
. . lib. Baailic. elullImuDi capui tit. 2 ejiiadetn libri,
' quod dicil, Omnis aciio, qua? ad venerabiles domoa
periinel, stve sll personalis , aive bypolbecaria ,
, , quadraginla aniios excedil, convenieiitibtis
, ' onicuique ejugmodi aancias domui lemporalibos
, , prxacripiionibua sua tempora aervanlibue. Quam - obrem qtuc in praescmi canone coniineniur propter
liac capjia. auae ex Jusiiuiani novellis suiit, exolo . " verunl.

.
ZONAR. Ex iis, qn* aynodi Pairee retulerani,
.
, , C legee ab iroperalore (Honorio, ni iallor; narfi U ea
- tempestale Occidenti praerat) conditae fuere. Si
. \ , quis igitur episcopus, iuquil canoo, posl leges lataa,
, , , locum aliquem, regionem videlicct aul paroeciam,
, ejuaque loci populum, Ecdeaia caiholicxe adjunxe , - rit, eainqne regionem Iriennii apalio nemine repu , gnanle oblinueril, ex eo temporc ipsius erit, hoc
, eat, neomii, ut eum locum sibi Vendicei, judici
. , - experiri licebit. Si laroen cjus epiacopatus, ad qiiem
, k>cu8 ille pertinere dicllur, itallus eo lompore epi , , * - acopue exsubat illum vendicalurus, eed viduait
, - prafocio Eccleaia vacabai, uon prarjudicabitur In
malricula; boc eat, qiiamvig in ejtis Ecclesiae labu ,
las, quas eum triennio poasedit, locua relalus ait,
, , * non tamen ea ree episcopum, 6 5 3 qi poeica
^ creaias fuerit, laedet; aod eom trieitaii spatio , ab
" , eo die, quo cpiwopus factua eat, recenaendo, repo* , * . tereacjure euo poierit vendicare. Qood quidetu
, , eiiam in iia, quae ad Donatiataa epectani, servandnoi
\ esoe decemitur; ui si quis nimirum episcopu ex
, , eo numero 86 rursuin ad Ecclesiaa caibolica? nnita , lem aggregarii, cujus aliqtiam regiotiem allus epi , gcopus deiinebal^loca ad Eccleeiaro euam pertioeii ,
lia, irium annorum intervallo, ex qoo cnm Ecclelia iu graiiam rediit, repelendi babeat facullalem.
. ,
,
;. -

ARIST. Qui regionem ad ortbodoxam fldem con verih, et contersam per iriennium dotinet, sii
extra culpara : ei epiacopug t Dontio couvcr-

TilEOU. BALSAMON
3SS
t sus, si intra iricimuim, a quo conversus cl, ; Aovitov, tl * ix < .
nqictai, jure ag.il. >
,
Aule legcs imperatorias, qnemadnjodum et .u
teiilesimo ilecimo aepiimo canono scripuim ett, , tf
ai quU tpiscopua ab baereai aliqua ad fidein onbo- doxain paroeciatn aliq<tant Cftuveriit, ab eo leiiipore -, ,
eatn potaidobaj, en uon poierai quiepiam epiicopo- ,
rum, ad quem dicoceais illa pertiuebai, eain re?o- , .
care, Al pott leges dc eo latas, tynodo placuil euiit, ' *
qui regionem aliquain ad fidem onbodoxam con- ' ,
vertii, ei per irienniuni eam pottedii, a neinine ot \ ,
cam repetente molexiia affeciuoj inculpaium inanere, , , ei eain ab isto non amplius repeii, *i ioira Irieit- , \ * ,
uium exaliiit epfccopus, qui eaui repeleret, el quie-
vii. Si euim ecclesia, qu* in regionetn illaiu ab , baere) conversain, jus babet, episcopo vacaverii, ,
proinde trieiuialiscurtus ei noccbil, poslquam in ea ,
fil epiacopus. Sed ei paroecia aliqua OonaUsianiio
cpiscopi, ad caibolicam Ecclesiain couveriator, , * .
v.i ab eo qui ipsam ad fldem convertii oribodoxam ,
diu deienu fuil; posiea auiem et ipae Donatista ,
epUcopue ad fldei Caibolicse accadil unionem : li -
cebil ei ioira iricnniuit), a quo conversus est, pa- *
roeciam td ibronum suuni periiAeutein reto- \ 6 ,
caro.
; , * ,

.
CANON CXXl.
'.
De ii$ qui invadunl |opuk>a, quoa paiant ao te ; , periinere, praeler voluniaiem eoruiu qai illoi Q ,
potsldent. Siinililer placuii, ui quicuiique epi . ,
c acopi populos, quoa ad suam tedem pertinere
,
exiatimant, non ita repelant, ot altia episcopis
, ,
judicaiilibus hoc agant aed populos, qui ab
.,
aliis detinentur, invadant, tive veliol sive no '
i linl, cauaae aux Jaciura mullemur : el quicu
;, ,
que utiqjie hoc feceruni, ai non inier epitcopos
* olu conseniu negoiium finiatur aed adliac de eo
,
coiilendaiii; is ab eo diecedal, qoem oitensain
, *
fuerit neglectis judicibos eccleaiasiieit In eum
,
impeturo fecisse. Nec sibi qaitpiam blandiatur,
, ,
si a prirnate de possidendo lilieraa acceperil.
I .
Sed aive babeai litieras, eive non, couveniai
,
eum qui poasidet, el ab eo lillerai accipiat; oi
. *
\s videalur pacifice, qu ad ipsum periinet, , ,
Ecclcsiam possidere : sin auteiu ille rontra , * ,
i riam quasstionera referal; ipsa quoque inier
epiacopos judicautes floiatur, aive quoa primas
*
ei dedcril, eive quos ipsi vicinos couscnsu de ,
c legeriul. >
,
,
;
. \
BALS. Lex qnoque civilie slatuit, ut qui siuo
inagisiralus aucioriiale reui propriam abgluleril, it . \
ab ea excidai. Pnesena quoque canon decernit, ut ,
qui &c plebis vel regionia jus babere exiftlimam, ne , ,
eaiu sua auctoriiaie apprebeodant, eite boc vclinl ;,
populi sive uolint; scd qux ab aliis epUcopis deli- , ,
nctttur, ejusmodi regioncs, cuin episcopali judicio * ;
387

389
IN CAN. CXXI CONC. CAlVrilAG.
390
% etfncanl : sin aulein sibiipsfe Jus illxcriiil, rei pro
, , priae jaclaram ausii&eant, scilicet a suo jurc exci * . daMi. 6 5 4 Hoc quoque eis evenief., qui posi coc plum judicium epitcopalem sententiam non exspe , / - ctaverint, eed aua auctoritale regionem apprehen . , \, derint. Nec quis, inquil, aibi Ipsi blandiatur, boc
, \ , , ett, seipiom decipiai, quod a primaie seu metropo lilano liiteras acceperit loci possessionem ei cotice . dente*. Sive enini habeal liiteras, sive noa babcai,
, , niti ojus, qui populum de quo esi conlrovcrsia
, * deiinet, litieraa acceperil, per quae appareat &e e\
.- illiui aenlentia eam, qu ad ipsum pertinet, regio , ncm pacifice obtinuissc, a jure suo excidet. Siu
. , auiena reue contrariam quraiioiiem iuferat, boc e$l,
, \ com, qui in ipsuro aciioiiem intendii, reconvenial
(

, 01 aeo recriininelur, ipsa quoque causa flnialiir

, judicanlibue episcopis : qui auiein judicant, vcl a
. primate dabuntur, vel ex consengu adversariorom
, eligeniur. Interrogaverit autem quispiam, Cuiu
- diveri canones defioiant eos depoaendos, qui i;i
alienis dioecesibus episcopale qnid exercenl, praelfi*
, - sententiam eorum ad quo periinent; quomodo
prasens canon sola jurie, qtiod forte , priva ; . lioneeum coiideinnat, qui invaseril? Solutio. IIic
, suppone cpiscopum, qui ibi jug dixil, jus babeie
, dioeceaia : ei propterea depositioni qutdem non sub . jiciiur, sed proprio jore excidii. Sienim revera appa ruerii alienam esse dioecesin, ex vexatione episcopi,
, qtii violenlam iiiYasionero paasM es(, deponeiur qui
. , Q ieeolenter el auperbe gessil. PraHerea interrogaw

erit qoiiplam, Cum h qui invasil episcopue jure

jiir
- sao i u exclderit, qul eam deiinel, riie lanquam iu
' propri* dloecesi episcopatum gerei, an punielur,
, , qui prudens et aciens alienam dioecesiii detlnei. et
/ ; . in ea sacra celebral ? Soiutio. Lex est quae di< ii,
, Jubenle magieiralu juaie poseidemue : el quia epi, ecopue, qui vim paseui esi, a canone jus accepii,
, uipoie cum Ss, qui se iiisolenter et immoderaie
, geasil, nullum jus i dioeceai babuisse repa/aiai
sit; abeqtie ullo praejudiclo jura epiacopalia ex<*rce , . , bit in provlncia quain detinet, eul aliquando erat
' alfiena. Quid vcro, via et inaoleutia condemnaii
, - eptKopi Ecclesiae jora dclrinienlo aflGciet ? e( exclu detur qo! pott eum ordinandus estrpi&copus, quoin
, D nus possit rcvocare jura Eccleeiae suae, an non?
; . \ Solutio. Mitii videtur noo cx eo tedi Ectlesiaui,
. quod peccei episcopue; ei propierca regionem rito
revocabit sncceaior ejus qui invasii, eiiamsl mul , lum tcmpus pra^iericril. Tale quid autero dictuui
. esi leropore sauciisBiiiii pairiarcbae doinini Luca?.
Cuin enim quidaui episeopue magnae Brysis liiiga. rel cotn arcbiepiscopo parva3 Brysie, et proiulissct
scriplam iransaclioneoi anlea defuncti arcbiepi, acopi, de uon revocanda ab ipso regione, quae ab
, episcopo delinebaiur; pronunliavii synodus, nou
la?di arcbicpiscopatnm cx eo quod ejus praesul
, prxler scntciuiam suoruni clcricorum et magnx
synodi fecit. Fueruui el mulia buiusmodi alia sy \ nodalia judicia.
'.-. / .

TIIEOD. BAISAMON
3SS
MIS, si iiura iricnnuim, a quo couversus esl, ; , *
rcpctat, jore ag.il. >
< *
Aule leges iniperaioriaa, qiiemadmodura et .u
,
teiiieaimo deciuto atptimo canone aeripium esi, ,
ai quis tpitcopus ab baeresi aliqua ad fidem onbo- doxain paroeciatn aliq*iaiu crtiiveriil, abeo leiupore ,
eatn pogaidebai, ei non poierai quispiam episcopo- ,
rum, ad quem dioecesia illa porliuebai, eain re?o- , .
eare. Al posl leges dc eo laias, synodo placuil euut,
qui regionero aliquain ad fldetn oribodoxam con- ,
vertii, et per iriennium eam poasedfi, a iiemine ot ,
cam repctcnle molesila afleciuni inculpaium inanere, , , el eain ab isio non amplius repeli, *i iotra , * ,
uiuiu eislitii epL<copus, qui eaui repelerel, et qute-
vii. Si euiiQ ecclesia, qu* in regionein illaiu ab , . baere*i convertain, jus babet, epi&copo vacaverii, ^ ,
proiiidetriennaliscuraiisei uocebil, poslquam fnca ,
episcopu*. Sed et paroecia aliqua Donaiietantiu
opiscopi, si ad caibolicam Ecclesiam coiivertaior, , * . *
ii ab eo qui ipsam ad fldcai convenit onbodoxam ,
diu delcnta fuit; postea autem et ipoe Donatista , episcopus ad fidei Caibolicse accsdit unionem: -
cebit ei ioira triennium, a quo couversos esi, pa- *
roeciam ad ibroouiu suuoi perdAeutoin reto- ,
care.
; , * ,

.
CANON CXXl.
'.
De iis qui invaduni |opuloe, quoa paianl aa te ; , pertinere, prater volnnuiem eoruiu qai illoe Q ,
posaldeni. Sitnililer placuil, ul quicuuque epi . ,
i acopi populos, quo ad euam aedem peitinere
: ,
exiaiimant, non iia repetanl, ut alii epiacopis
, ,
judicanlibus hoc agant, aed populoi, qui ab
.,
aliia deiinentur, invadant, aive veliol aive no ' ^
i linl, causxe eu Jaciura mulleiaur : ei quicu
;, ,
que uiique hoc feceruni, si non ioler epiacnpos
* : conseniu negoiium finiatur, aed adliuc de eo
,
conlendaiu; is ab eo diecedat, quein oiteosuin
, *
fuerit negleciis judicibos eccleaiasiieia in eum
,
jmpeiam feclsse. Nec sibi quigpiam blandiaiur,
, ,
si a priroaie de potsideodo Ikieraa acceperil.
.
Sed sive babeai liueras, aive non, conveuiai
,
eum qui poxsidet, el ab eo lilieraa accipiat; ut
. *
is videaiur pacifiee, quae ad ipsum peninet, , ,
Ecclceiam possidere : sin auteiu ille contra , * ,
i riam quasslionem referat; ipsa quoque inter
episcopoa judicantes floiaiur, aive quoa primaa
4
ei dedcrii, sive quos ipsi viclnos coiiscn&u de ,
i legeriul. t
4 ,
,
;
.
BALS. Lex quoque civilis slaluil, ul qui gine
magiatralus auclorilate reiti propriaro abetulerit, ia .
ab ea excidai. Presena quoque canon decernit, ut ,
qui ftc plebis vel regionia jus babere exiftlimant, ne , ,
eim sua aucloriiaie apprebcndaot, sive boc vclicil ;,
populi, sive uolint; scd qux ab aliis episcopis deli- , , ucniur, ejusinodi regioues, cuin episcopali >udicio *
387

 CAN. CXXI CONC* CAUTiiAG.

390
3S9
% , eviftcant : sin autcm sibiipsis ju* dixoriut, rei pro*
, , priae jacloram aaaiinetni, scilicei a suo jurc exci . dant. 1354 Hoc quoqne eis eventef., qul poal cce ; ptum judicium opiacopalem seniemiam non exspe , > - etaverini, ted aua auctoritaie regionem appreben . , , derint. Nec quit, inquil, aibi Ipsi blandialur, lioc.
, , , ett, seipiom decipiai, quod a primate seu meiropo liuno liueraa acceperlt loci possessionem ei oonce . dentes. Sive euim habeat lilleras, aive noa babcat,
, , niai ejus, qui populum de quo esi conlrovcrsia
, * deiinei, litieras acceperit, per quae appareat se ex
.- illiaa sententia eam, quae ad ipsom pertinet, regio , ncm pacifice oblinutase, a jare suo excidet. Siu
. , auiem reua contrariai quraiiouem inferal, boc etl,
, eom, qui in ipaum actioucui inlendii, reconvenial
. 01 ' ' teo recriminetur, ut ipsa quoque causa flniainr
, judicanlibus episcopts : qui auiein judicant, vel a
. primate dabunlur, vel ex consensu adversariorom
, eligentur. Interrogaveril autem quispiam, Cuiu
- diversi canones defioiant eos deponendos, qui isi
alienis diceceeibue episcopale quid exercenl, prael^r
, - senientiam eorura ad quot periinettt; quomodo
praesens canon sola jurii, quod fone InlVt, priva ; / tioneeum coiidetmial, qui invaaeril? Solutio. Ilic
, suppone cpiscopum, qui sibi jus dixil, jus babcre
, dioecetU : ei propterea depoaitioni quidem non sub . jicilur, aed proprio jure excidii. Sienim revcra appa rtiorii alienam csse dioecesin, ex vexalione epi&copi,
, qui violenlam invaaioncm passua est, deponelur qui
. , ^ 86 iotolenter ciauperbe geseit. Praterea inierroga
verii quispfam, Gutn is qui invasil epiecopoa jurc
jure
- euo i u exciderit, qui eam deiinet, riie lanquam in
' proprta dioecesi episcopalum gerel, an puniclur, ut
, , qui prudeos et iciena alienam dioecesin deiinel, ei
; . in ea sacra celebral ? Soiutio. Lex esi quae di* ii,
>, Jubenle magietralu juate posaidemus : et quia epi, scopue, qui vioi paisui esl, a canone jue acccpii,
, utpoie cum is, qui se liisolenter et immoderaie
, geasil, nollum jus in dioeceti babuisse repu^atm
aii; abaque ullo praejudicio jura episcopalia exerce , . , bit in provincia quain delinet, dlsi aliquando erat
' aliena. Quid vcro, via et insolentia condemnaii
, - episcopi Ecclesiae jora dcirinienio aflGciei? ei exclu deiur qul post eum ordinandus eslrpiscopus, quonii , posait rcvocare jura Eccleei , an non ?
; . Solulio. Mibi videtor non cx eo fftdi Ecclexiam,
. quod peccet episcopua; ei propierea regioncm rile
revocabii snecexior ejua qui invasii, etiamsl mul , luni tcnipus pra^lerieril. ale quid autem dictum
. eat leropore sauciissimi patriarcbae doiniui Luca.
Cuin enim qoklam episcopue magnae Brysis liliga. ret com arcbiepiscopo parva? Brysia, et proiulissol
acripiam iransaciionom antea defuncti arcbiepi, acopi, de non revocauda ab ipso regioue, quae ab
, epiucopo detinebatur ; pronuniiavit synodus,
laedi arcbiepiacopainm cx eo quod ejus pra?sul
, praeler scntciuiam auoruni clcricorum et magtia
sytiodi fecif. Fueruui el muha buiusmodi alia sy nodalia judicla.
. / *, .

391
TUKOD. BALSAMON
392
ZONAR. Si qtiU epitcopns alicnjas populi curam . *
ad se pcrtinerc contendal, nou illum sibi pro pote- ,
slaie arrogare, sed ad episcoponim conciliuiH cau- , ,
aaoi deferre, ac per eoi qua* ad Ecclosiaro suam ,
pertinere arbitretur, recuperare, canon decernii. $,
Quod si quis in alieujus loci ab altero episcopo de- . ;
lenti possesioneiu, sire a populo accersitoj, ,
eo rfpugnanie, lemcre irruat, jus auum amh|i ac , ,
i-jne rei, quam pro iinperio occupare coHofoa tsl, ,
tiamsi jus in eam babuil, possexsione inultablUir. , * .' Qiiod si nounulli, inquil, boc fecerunt; boc, quid? , . ;, ,
ul apud cpiscopos uimiium controversiam uaiu de , ;
jure populi ambiguo discepiareni, neque latnen , :
tomroverste aut judicii floem exspeciavere ; erd ,
re adbuc inexplorau et incena liitgandum aller ae * ab ecclesiasiico judicio eubtraxit, dubiamqoe adbuc
possesaionem iuvasii; jus suuui ia quoque amiuel. , Neque 6 5 5
M quisquaro, inquil, blandialur , .
aeu asaeolelur, id eei, aeipsum decipial (cal naiu- :, \, , ,
rue quoddam genus fraudia auenuiio, cuiu pro te- 3. ' ,
ritale nihil assenlalor loqualur, aed ad gratiain al- ;,
quc auribus serviene onmia proferat), ne quia ergo, \ . ,
inquii, aeipsum decipial, quod a primate, aut me- ,, ,
iropolilano proviuci*, lilteraa, quibns ei loci pos- , ,
seasio periiiiuatur, acceperit. Sive enim e u revera .
babeat, sive non babeai uisi ab eo quoque epiacopo, , ,
qui in poisessione quamvia incerla versalur, liiieraa ,
accepcrU,quibus eccleeiam adilluoi pertineniem, ae *
non sineiUius approbationepacaieobtinuiase demon- ,
str*t;oiiiniiiocausa cadei: sivero ie,qui delatus eal, ^ *
a;iori vicmim liiem inieudaljea qooquo conlro- , , ,
vjreia cpiscoporum judicio deflniatur. Judices
porro, vcl a iiielropoliiatio dabontur, vel cotimioui .
, : oariii uuiusqitt cousensu deligenlur.
.
AIUST. < Ncroo sibi vendicei, quod ad seperlinere . < <
, ' ,
c existimaiur : sed tpiacopi judiceiit, vel quoa
,
primas dabii, vel viciniex conseiwu. Qui auleiu
c a priuiaie liiteras de deiinendo accepit, sibi
; *
bhndiiur.

Si quis episcopus sibi videiur jus babere iu pa
rceciam aliquam ab alio episcopo deienlam, ad * ,
episcopoa, qoi ,in ipsiim jurisdicliooem babenl, ,
accedere debct, et litem ei ioteudere : oon auleio f>
siium esse ultorem, ei cum aucioritale conari - , ,
t-idero, quod exiaiimai ad ee penioere. Quod .
cl lilleras de poptilo, qul ab alioepiscopo detiueiur, ; , '
possidendo acceperii, senieiipsum dccipil. Nibil , $.
cidm ex eo etnolumenli acctpiel, nisi qtii cum de- ,
liuei paciQce mallei deaieiere, quam judicialher , aiuoveri.
.
CANON CXXII.
.
De iie qui populos ad se perliuentes negligunt.
Similtier placoit, ut quicunque neglignni loca,
t ,
quoe ad suaui catbedram pertiueiH, quod ad ea
,
* ad catbolicam uuionem lucrifacieuda aliinel,
c a vicinia eorum diligeniibus episcopis contc ,
< niautur, ne boc faecro differanl. Quare iotra
:
terniinum sex mensiuin a die bujus couven .
v

v e r o

394
393
IN CAN. CXXIICONC. CARTHAG
- < lionis nihtl effecerinl, ei deiuceps, qtii illo*
t , posaii lucrifaccre, assignentur : aie tamen,
f ,
ille, ad qnem ii periinere oslondiintur, de in , ,
dasiria proplor aliqnara ceconoroiatn negligere
,
tit, cum boe maluisseul bacretici, m ipaot
c , ,
abtque ollo airepitu acciperct; et ituerea ejna
*
dlligenlia ab alio pracveaU sil; qua quidoin si
c a$u8 etaei, ipaoa bxrelicoe magis ad improbi , { , i taiem inciiasset: eo inier judicanles cpiaeopos
c < cognilo, loca ejus aedi rcsuiuantur. Cutn au:cra
c ,
judicantes episcopi aini ex diversis proviiiciie,
.
c primas ille judices dabii, ln cujus regione eti
c
locua ille de quo couleDuitur. Sin auie.m cow ,
i inuni cortaenso vicinos jodicea elegerint, vel
c ,
uiias eligatur, vel lres:ct si irea clcgerint,
, .
vel omniuiu senletUiaia sequeniur, rcl dua ,
i ruin. >
, ,
.
BALS. Alii quidem acceperunl canoiiem de opi.
scopb, qui negligenier ae gerunt in its locie, qu
juro dofnioii ad ecclesias suas perlineut, vindican * dia. Ego vero, gecundum canonis liiulam eum
, inlerpreUM, dico, quod Patribus placuit, ul ti
, , - episcopi tliqui negligant eos docere qui tala
, unt dtaeesfbus, ut eoram animas lucrifaciani, de , bent td caiboticani aoionem, sea td annuam syno, , , dam evocari, seu denonliari, a vicinit diligetuibus
Q , oe sinl aocordes, sed popiilum do \ , eeanl. Siu aotem poatquam facta fuerii lenunlialio
' . inierpollati ooo corriganlur, nec doctriiiae invigilent
- intra aex mensea; tnnc 6 5 6 debeut cjustuodt loi a
alii vicinocpiicopo aaaignari, qoi postiicos lucrifa , eere, seu per doclriiiaai sibi familiares rcddere. Si
, aulem pfocopus, qui ame bunc eamdem babuii
, dioBCoaim, dicat odconoroia aliqua ei quodaui consi . , l o ae populum soura docere negligere; uipote
, - quod baretici, qui in ea forie eunt, veliui sino alla
, reprebenaione converti, et aquuro censeaut ut ve ritaiia raiionem laciie suscipiant; et propterea
, docere negtigii, ne ea utens baereticoa magis ad
, improbitateiu incitet, ul qui reprekeudr segre ferant,
\ , ei hoc Ipsmu ab epiacopis vcrum cognilum fueril:

^ ad couadeiD epiMopuro regio revcrletur. Quia au

, * mv *

,
;


, ,
,

, ,
* ,
*
* ,
lVrOL> G A . CX1XVIII.

lem verisimile eral dicore aliquos, Quinam banc

causam judicare debeot ? aiaiueroiii Pairea, tos
epiacopoa dari jadicea a priiuale provmcise, seu
inelropolitano, quoe ipsl visnm fuoril, utpotecum
ia loeus aitua sii in ejue provincia. Siu auleni qui
de regioue conlenduni, cx vicinis episcopia judkes
elegerini, nou multos eligant, aed unou, vel tres.
Et si auus quidetn eleciua iuerii, illiua ententiam
aeqoentar ; cun sil enim ekcmsjudex, ineuin non
cadii appellaiio : sin auiera aim ires, vcl onint
coocordea, et eorum senleDiia neceseario valebil,
vel ditaeniieot, et pitirium valebii sententia. Atque bic quidem canon sic eos punit, qui IIOU doceni eibi lubjectos populos. Quinquagesimus octarus
13

3
TIIEOD. BALSAMON
aiitem canon stnetorum apostoloruin sic etpresae ,
dicii: Episoopua ?el pretbyier qui clerun ! po- , ,
polom negligit, et eoa pieuietn BOO docot, aegre- . \
ffeiur: iu tocordia auiem perataens, depoaaiur, - *
Bi mibi magis videlur servandas caooa apoaiolicut* '
Iniqooro eniio e*t, propter episcopi uegligentiaui (&; * ;
epiecopatwn ad ae pertiitenle regione privari. Sed ,
id, quod apoitolico canone dicilur, fiet, pott- , *
quam epiacopo denunUalum fueril, nt vull b!c prae- , . \
tcns canon. Qu* auiem io prxserai cauoiio cond- "
nentur pro dUpensaiiooe iu aliia qooque joalia et
rationalibus caasi au-ipe. Non eatiii negligens re- ;
puiabitur epiicopus, qoi sgrolal, vel qoi in majo- \
ribus causis ecclesiaslicis venaiiir. Lege ei cao.
105 prjeseiilis tyoodi, qi bujosmodi negligcntoin .
episcopuai comniuuioni8 privalioiie, coiiaeqyeuier ,
dicto canoni aposlolico, niullai.
,
.
, ; (5 .
ZONAP. , ,
Z03AR. bi qui epiaxopi, inquii canon, b>ca ad
toas ecde&iaa specianiia negligaui, nec de iia roti-
pitndia aul viadicandia laborem, e* de re apud , , ,
aynodura, quam uniialU caibolicas itomine, qnod . ,
fldei viueolo in unum quaai corpui adscripia tit, etplicavit, a vicinis epiaeopis acctwentar. Quod si / | ,
sex ab accuaaliono uiensibtis rei afenda adhuc .
tndoraiooief, loca eccleaiis tolo miiiime recopera*
verinl, ea alteri, qoi lucrifacere, boe eat, ibi vio- ;
dicare pofait, adjudicabuulor. Verum ai epiacopita C , . :
ad quem Ula portiiioat, non negligeoiia, sedcotuilio , .
poiii et de iadualria confotliin repoieadi curam , , 0,
tepoauit, quU forie ab iU epiicopU ea loea detitie* OV ,
baniur, qoi cutu batretfcl eaaem, ea coadilione, no
quie eoa u!U moleslia afliceret, Eccleaia caibolica
te adjunxerant, ac eo propteroa rotniaeiua agenle ,
ejus parlea aher prseripuii; luiu loea illa, re per * ,
epitcopot cognita, ei ad quem periineni epiacopo , , ,
reaiiiuaiitur. Nam ai et eplaeopus viudicare, ac ab .
bsercticia, a qoibxs detlaebantiir, erlpero feaiiuaa*
ei; pejorea eot procoldubio effeciaael aiquo ad ,
prafiiaiem moruuique pervertiuieiu atnpHas cou- , , ;,
citaiaei. Qui aulcin bac de re coguoocaot, a pri- . ;
maie provinci, cujaa ditiono locu* , epiaco- ^ ;
pi jadices dabuoiur. Quod si ipsimel, qai inier se ,
discepiani, eligere volucrinl, aui uoom, cauon ail, .
aai ires certe cooiroveralse arbiiros tuioaol. Nam , ,
i oloctua sit, valcbit ejua aenieulia, eum iu , *. ,
657J
elociuui nott cadiiappollaiio. Sinau- *
lem ues iueriol, vel idem omoe* deceruenl, ac eo- * , runi judkio neceaaarip auri oportebit, vel i u dit- ,
seDiieni, ol duoa lamen inter se eooTooire, ono uu- , ,
tummodo discrepaoie, uecesse sii, ac iwic quoquc , 0*
id quod plurea probavorini reiioebiiur.
(;,'
.
AHIST. Qui ad se periineniia Degligunt aomone, aniur: ei *i nibil inira tex tueuaes fecerim, c *
ei, qui lucrifacere poiesi, adjudiconlur. Si
, auicuj oaconouiice ueglcioruii, ue bxTeiico* *). ,
u < t i c e l B

397
c cVm

1 CAN. C X X I i l CONC. CARTHAG.

,

irriiareDi, et hoc appareal, cpiacopis tive

398
da-

, , tive electis jadicibas, eorura calbedr rec , - c sUluantur. >

.
).
Si qui episcopi loca td suas caihedras pertineoua
, neglectui habuerinl, et a vicinis suis diligeniibus
, admoniit epUcopis, al sumroa ope oherenlur hawre licos, qui ibi tonl, ad fldetn orlhodoiam conver , iere, ei intra sex meaaes poei adrooniiionem nlhil
cxnnino effeceriol, aed in eodera neglecltt manecrini
, ei desidia : alii episcopo, qui ea lucrifacere potost,
* , adjndicentur. Si auiem joxta adminiauralioDis ra , . * tiooero, te ad diligentiam non exciiarant ne forie
, hsereticoa ad majorem proritarent impudeniiaoi,
aed ol ipse ducli eoe paitetuia poiius el longaaimi
* ute lucrifacere, quieverunl, ei inlerlro alit quidam
* , epiacopl diligoniiam eorum aoiiciparuni, ei baere * ticorum loca iis adjudicata sunt, el hoc evmcaiur,
\ jodicaniibos epiacopis, vel a primate daiia, vel ab
anabobus episcopis eleciis, qood propter ulem nl , , mirom oecoaoiDiam inslracUoneai eoram negllge , * bani: iaiiasmodi loca eaibedna eorum iierum re , aUtaauiur.
*

'.
CANON GXIIII.
" (39)
Quod non debei fdeclorum judicum seuientia
. *
c nihili pendi. judicibo* autetu, qui commuiii
, ,
c cooaenstt elecii sunt oon licei appellare. Qul . - _ t cunqne vero oaiensus fuerii propler pervi caciam nolle judicibus parere, boc sciens

< prims aedis episcopus, dabil lilteraa, ui nul,
lua el episcopua communicei donec paruerii. >
,
, &
,
BALS. Clarua etl canon. Suiuil enim, neminem
. . appellare debere advereoa aenieniiain epiacoporum
* qui ex pariiuiu eJeciiono judicam . ewn auiem
, qui boe fecerii, eicomtaonicaiiooe condemnaria
, . prioiate seu meiropoliiaoo. H*c<cum a canone
, deceraanlur, dixerunl qtiidem nonnulli boc fieri
* . ' ' , coutequenler caphi 19 liu 2 libri vu, qtiod dicil *
* * Eleciiiios judex, quod sibi videtur, docecnii, nec
, pnelor ullam de cjua aenleuiia curam gerii. Milii
* \ auletn videlur, non de ejusmodi electiliis loqui
canoneiu; poeoae euiio datio eoe judices conaiiiuii,
, * cum sini privati, aed de , qui babent ju . riadictionoai : eate autem boc ecclesiasticarutn
, causarum, earomque aolaram propriuiu, sicul et
. muiu alia. Legw enira civilet ab omni judice
, appellare permittunt, eiiamsi quii ex pariium el#>
.
ctione connitutus fuerit.
.
ZONAB. Si judices commojii contensu elegerinl,
, qui liiigant; eia ab iUorum aonieniia ad alioa juG u i l . Beveregii n o l .
(59) " * oyeUei. Ad booe eliam caoonem
non obtsmperant, el de episcopii non rtdpttmin codice Atnerbacbiano sub scholii nooiine haec libut ejeciot vel excommuntcatoi. Veruiu neque
legunlur, * boc scholti nomen mereuir, neque buic canofii
, quadrai.
. Ue iit qmi epiieopii
4

399
THBOD. BALSAIION
400
dices profocandi non dabhur faculus. Qood lex ; .
quoque civilit lib. , Ut. 3 cap 9 Baaitie. ita de-
cerail, dlcont: Eleciilius Jodex ex acqoo et bono, >, ' . * * *0
quod tibi vldeiur, autuii; neqae in eju seaten- ,
tiam curiose practor inquiril. Qood vero addit ca- ! 1 .
mm, ejuemodi e*l, ut si quis oimiruoi, gui Jnris * ,
ac aeateuii niidutn leijax atque pra-fracius, judi- ,
cibua BOO obediat, prim sedia epitxopiia reliquia ,
epiacopis liiierii deaunUei, ut ab cjui comaiuuioae, ^
, ..
quaoidia ille parere recusaverit, abstineant.
6 5 8 ARIST. c Jodex ab ambaboa porlibus ele- . <
c
ctua recnsari oon potetl. >
, Nec episropi nec clerici eoaitnuoi conaeaau
episcapot judices ellgeales, et ab iii jndicaci, cou- , *
tra eorum seiiieitliam appellare : ei boe ,
nou bic tantam, ac^d et aliia pneaenli* sjaodi * xa\ vov,
canonibas dccrelum fult.
,
'.
CANONCXXIV.
Ut opiscopuft qui propriara diasaetin contemnit, "
c prlteiar coromunioat. Si ia malriculis aeu
c .
c caikedrii placopus Degligeoa futrii adrertM
, ,
c tuereiicos, adrooneator t- vidnU diligentibuft
t ,
epiicopii: et ei proptit oaleodalor Degligcu * tfa, ad boc ne excnuUonem babeat. Si auiem
, a qoo dieconntooitos faerll,iDlrt s e i roeiiset
*
eaden provincia degens, noo oontm, qai
,
debeai ad caifaoJicam onioaem coovert), caram
,
c geaacrh: cnro oo BOO ooaiaMDicetar, doaec id

impleverii. SI tuteta isecutor io iis locis noa
* c adfacrK, epUcopo ne adKribtior.*
*
, f ,
BALS. lo canono 1 2 ! saiis fcripfimiii d* epi. '
acopis qui aollaai caram geraol docondoram -
rum populorum : de qulbua pneaeos quoque canoa * *
dicit, adjkiena coaiequenter canooi aposiolico, ,
cxcomnmnicationi xabjici qul poti denuiuia- ;
liooetn IllosdocerencgUgunt, qui in malricolU eu .
hiler caibedraraui tuaraai aal eccleaiaraai Jura ,
sunt, bsreticos. Si auiem exteculor, inquit, ab , .
epUcopo admoniuia, ut ad loeum accederet, el hs* , , ,
nlicos vocaret, boc noo fecerit, culp* uoa erit
affinia epiftcopus. eaiin koc quoque raiiouabllis , , caus*, iicul niorbi, ei CAUr^. Eat lutem extecu f .
, regioaia exarcbus, qui talia adminitrai, I . vel uiagisiraiua regionis, qui iu rebus fjutmudi ne-
ces>te bxbei piscopo opein ferre, ei ruagif qoaiu (, ; ,
deienfior regiooit, de quo agiiur iu nouagetimo ,
^piimo cauone praeseotis synodi.
,

.
(;
ZONAIL Suoa epiacopoa DonaiUue qooqoe babebaut, suaaqao matriculaa, boc esi labuiaa, in quibos , , ,
, qu ad ipaorum eccleeiat tpectabaat, deaeripti
cuniiuoretuur. Si qoie igilur ortbodoxus epiacopus, ,
calbedrts ab bxrcHicis oecapaiaa, lueaqae eomtn , ;
mairiculis descripta, recnperaro aeglexerit, aec de ,
iis laboraverit, qui ad Ecclesiam caiboiicam cou- , vcdi debenl, illam a vlciuia epiacopia ea de re ca- ,
0

461
IN CAN. CXXV CONd CAHTHAO.
non admoneri jubel : qood si admoniloa, aex
, ,
measiuni iiilervallo, ti quidem ia eU lecis agai,
negotium minitne tuseeperii; ejasdem commanfoae
, , ,
omniboe interdiclirai eaee deeernit. Yeroro si ipta
,
, \ \ quidetn, inqait, pnesens adsit, extecutor autom
, sive prafecltu regionis, qal opus ad exitom per * , ducat, et a qoo hsreiici caosam dieere vel invltl
eogantur, vel alloa tb imperatore tx canonis 2T
. decreto munere pneposiluo, desiderettjr:- ne nlli
ePneopi indillgeaiis adacribaiar, si laoc lemDoris allquam e i magiatraias aal defeoioris abaetttia rebui
ipsis moram aflerri contigerit.
. ! ARIST. Eplacopus baereikonim curam gerere
, \ ,
conteronens, el admonitas, si per aex roeoaeo^
\ in suo pcrmatieerit contempto, eonimqoe eon , , g c vereio el non curac fuerit, excomnmaiceuir.
)
Anieecriplas cenleaimus viceaimos prtmua-caiMMi
\
epifcopum, qui inbaereticU corrigendU seaeglfg^mer
,. gerit, el nec poet admooilioneni intra aex itieneea
\ , converaionis eorum cora eom langit, condemnat,
, ; ui loea eorum alii eplacopo, qui eoa ad fidem ca , - tbolicam poleot convertere, asalgnareniur.
* pnetent canon excommunicatiooe eom molial ei
scgregari 5 8 iubel, ntqut dam opas ad ae per , * tinens expleverit. Et videtar bic canon aliqno modo
. raooni 121 conlrarta*, diveraaro ab to snppiiciam
' , ' samens de episcopo qni bserelicoram eoaversiontaa.
, negligll. Non eet auicm oonlrariuf, sed euoi qol * * * dem alius ioveniaior episcopiis, curam eorom in aa
, - C soscipiens, aoferetur episcopo, qni salatl eoram
, parum coatuloil, quidqaid in eos baboii jus epi; , scopale, el llti adjudicabiiar. Cum autem nee alioa
* , - cnram eoraro , nec ipse converetonem
* eorutn in eara babebii, iunc excommunicAtionia
, poBnae aubjicioiar : ti vero excommaoicatio*
, - nem in isliusmodi desidia persistat, et depoootur,
. juxia quinquageaimum octavum saaclojroiii apotto , - loruro canonem.
,
.
CANON C X I V .
*.
\ De epiaeopSt, qul mentiunlor I>aMlista4ommu^
. nicaaae. Sin aulem osiensum fuertt eam de
\ ,
illortim eoromonione meniitum, dnnt
; ,
dieil eot communicaise, qnos eo aciente non
, *
commanicasae conetltorii: episcopatum qooquo
. >
perdft.
. ,
BALS. Cum definisaenl Palres qaoiuodo aini-pu idendi ii qui negliguut per doctrinam coovcrlero
. basreiicot qui sunl in eorum dioecesi, et adjecis, sent iia ignosceadnm ease qui juaia catiaa in bo
., , impediii fuerunt, nunc inferont quod ai qni ei.eif
dixmnise cum baerdicis, qui aunl in sua regiotic,
, - doreudi graiia communicasaa, et osieneum fueril eoa
, ,. ntfiitiri; non aolum segregaiioni, sed eiiain dfpo ailiom subjicicntur, propter summam eorom negli .
genliam el fraudctn.
. , ,
ZONAR. Si vero quod ab bcrciicia injuale pot , >
aeasa bina non cnpuerit accusa(u5, eo sa tueatur.

403
THEOD. BALSAMON
404
quod illos Eccletia catbolics commiinicare auerat, , \ *
proptercaque vindicilionem bonoram ipee neglexe- ,
rit; tc posiea mendacii coBTictut futt, cem lllos , vel nullo modo vel cerle non cjus sciemia, id eai, vor/ . ,
nec ipao laborante nec ecif nie, cominoiiicaase ait ;,
comperium: episcopalu qooqoe privabitur, boc ei t, \ , .
deponeiur.
ARIST. Qui communicare dlcit, qnem noo com . , , .
croanicarenovJt, epieeopalo privatur. t
"
Qukunqoc epitcoptia DoDatislas ad caibolicatn
Ecclcsiam non convertoa novit, ai iia commouica- ,
verit, dicens eos ad orthodoxim Adem conTertos ,
ciae : talis, 0 1 de communione eorura meniieoa, ,
,
et Ecrlcsiam Dei decipieoa, crit dcposilos.
, .
PKCT.
CANON CXXVI.
De presbyterle ti clericia, ul non appellenl nisi ad , t aynodoa Africse. Situiliier placuil ut prexby , ,
tcri, diaconi, ei retiqai iDferiorea clerid, ti ia
, , ,
iis quas babent canaie, de proprioniro fplsco ,
porum senleuiiaqocrantur, vicini epiicopi eoa
c , lai * audianl, el q\m iiiter eoa sont tcrojinetU ii, qui
,
ab ipsis ex propriorum episcoporum conaenan
^,
ataomonlttr : sin aaiem eliam ab eis ippel ' lare voluerint, ne appelleiii, iiial ad syaodoa
Africa?, vel ad tuamro proTinciarntn priroaiee.
*
Qui Tero ad tranamarina loca appellare volue , ,
rii, a iiallo in Afrlea ad communioneai admit ,
taiar. i.
.
4 ,
c .
BALS. Dicuul Patrea, quod sl quivie ctericus a
. ,
proprio eplacopo condemnalye fuerii, ei graveiur, ,
non debei ad aherius provinci* eynodum, qtta eai ,
loiigius appeliare; aed ticinorura epitcoporum ao- ^
dieniiam implorare; eliam eam consensti ejus qai ,
coudemnavii etjm, episcopi scilicet ani. Sin
auiem eorutn quoque, ad quoa appellavit, senteiilia .
*ii diapliceal, non debel ad transmarinai syuodot ,
appellare, quae Roma? scilicet fiunl; sed ad proptn
,
quiores, ncmpe ad aynodos Africae, vel ad provin- " ,
eiarum metropolitauos eoruin qui priiiium judlca- *, ,
runi episcoporum. Si quis aulempranerbaec fecerii,
excoiuniuoicaiionis segregaiione coarieninabittir. . ,
Nola ergo ex boc prseseiui canoue, quod cotisequen- . *
ler legi civili Palrei quoque concessoruni bi* np-
pellare eoa qui oondeimianlur. Nola pnHeea quol
tempore prasentis synodi non babcbaui meiropolU .
litani ule jua in euoa epiacopos ilKsqtie subjecioa
clericos, qualc nunc babeul. Poleranl enhn clcricL
ab episcopis condemnali vicinorum rpiscoporiim ' ,
audieuiiam appellare : qtiod nunc uon admiitctur; .
proplerca quod in qnarla synodo provtitciaruin iDdropoiibus provisuiu sii. Cum auiem lex dicat > eos laedi, qui ad incompcleniein jtidiceui provora-
rini, praesena canon dauiuuin ad exconiumnicaiio- *
ncro cxiendit.
,
: -.
v

405

1 C A N . C X X V I K )NC. CARTHAG.
406
ZONAR. Ut clericl, qoi eecletiMiieai in te invi. ; ;
, cem comroversiis bibent, ob , qnibpf tubji, . ciimtur episcopii jadicenmr, plarimn eanonum
*0 *, decreto constiiuiunt et. Hoc vero ctnone de prtv
, 4 vocationibus etaiuittir, ut si niniinim episcoponim
* , suorum judicio luiganlet clerici sUre nolint, a vici , nls epigcopis audiantar, ac ab eis wntentiae aequifaa
, ! - examineiur. Judices porro isti provotationis liii. , ganiibus, non siae tpiacopi tamen approbatione,
delfgenlur. Quod si ipta quoqne eplscoporum ten . teniia, ad qnos provoeavere, non ttiisfecerii, adey ? , oodat in Africa babendas cauta referettir, atqne
; , ad provinciarunt primales, qui scilicet aliis cum
, aucioritate praefecii suot. Si qnit auiem ad Irans; . , , martna judicia, boc tsi, ad Italiae eplacopos, vel ad
, 1 Iiali* syiiodum provocare velil, a communione, ia , - quii, in Africae aynodo excludatur.
, ,
.

. ,
< , * .
\ .

; ,
, , . ,
,
,
, , *
, .. 0
, ,
,
.
.
.
, , *
,
, , , ,
,
,

c .
.
; , *,
.
' .
, , ,
, ,
,
' (
; ,
1

ARIST. Presbyter el diaconus, qui dc episcop*

t ino conqtierunttir, ad vicinos episcopos appolc lent : ai mare ne trajkianl. In Africa fcnia
excommunicabunlur. >
IIoc ei in viceYimo oclavc fynodi pra&aends canone decrelum ett; ul nullus presbyter, aul diaCOWJ8, a suo epiecopo condemnatus, ei judiciuin
reprebendena, et conira illnd appeilare voleus^
Airicae pclague transeat, et ejus gratia Roroam
adeal: eed ad viclnos appellabii eptecopo*, et iis
appellaiionis caiuatn indicabil : lin minas, eicomiminicalom esse in Africa. Hoc aulem veliunn fuil,
nt opinor, el propter maria pericula, ei ut parles
vexaiiones et innovatiooee non ausiiiiereni, per
longinqtiam ad regionem cxieram peregrinationcro.
CANON CXXVII.
De parvis vtrginibus adhuc velandis. SimHiicr
placoit ul quinqoia epfecopn propier necessii latero virginalis pudiciiia? in pcricubirii adduc ci, quando vel poiens amator vel raptor alic qoia suspeclua fuerit, vcl ips* eliam propter
c mortiierum aliqnod periculum compuncia fuci rit, adhoriantibua vel ejus parenlibna, vel iis
, qui ejus curant gerunt, ul uon tine babilu moc riaiur, velaverit virgdiem fel velavit inlri
c vicesimum quinlora lalis annum; nthil
eom laedet de eo annorom numero constiiui*
c synodus.
BALS. Couseerari qiiidem virgines iractat sexiui
canon prasentis synodf, et quadragesimus qoartus,.
ut in convenicnti aelale ipsa? eiiam diaconissat consiituantur : habilom aulem omre posl vicesinnim quimum aiutum a prxeenii canone dieciITIUS. Dicum enim Patrea, ul ai episcopos vel velavii,
boc esl, induil virginem Deo conseeratam, vel
vclabil, aute alalem viginii quinquc annomm
(forlc euiiti ejus pudicitiae insidiabatar poiens aliquis, \el pcriculuui crat ne raperclor ab aliqao,

407
TflEOD. BALSAMON
408
qu vetano ] amore etplut erat, vel moriifero tivo; , 0morbo correpta, ne vha migraret iimcbaiiir, !,
ne non perfccta remaiieret, adbortati parentoa, \ , -
rel qni alioqui ejtit curam gerebanl, ne ea tmneto ;'
habim pmaretor : et propier ejusmodi jutias cau-
aas eam ante jiuiata lempy* indoil) nolla io re *
prsjudirio aflkiaiur apud syDodum, qoae bujuamodt \
ranaaa dehei observare, uoqoan quiforte ante )
viginii qaioquo annoa coropleloa vtrgioem indoerit,
canoiium iran*gr<>ssor rrpoietur. El in bit qni- ,
dem congiatit canon. Tu aotem lege canonem 40 ' ,
fjn. in Tnillo; et dic secundum illuro, eoa qoi ad .
Deum accedunt, Irantforroari habiiaroque'inti'arf, . 0 '
tive inl viri, eive mulieret, acilieel posi decen- * \ *
niom. Est enim ea synodua praaaenii potlerior, cl ,
sancti eiiain Basilii ranoiTibtis. Si auttiii velis prc- , ,
f*nfcm canoneni valere, ut non prarjtidicio auViait- .
tnr epiecopi qu\ propier jtislam causam, aliquoa .
Niam ante decenniam vesliunt; nemo eti qui pro- ,
htbnat. Nota auiem quod, eiiam ex boc praesenu
tanone, non permiliiiar alicuS botninea roonaaiico
vesiUu indnere aine f piscopali penaissione.
,
.
.
ZONAR. Ne a pretbyterii eonaacreiilur virginei,
texto bujus lynodi canone conitftutoro eal : aacraa
auiem ptiellas, ubi a patribos discednni, a qoibua , * ; ,
custodirbaniiir, cnrare episcopom, vel ai ia abfue- , ,
, , ,
r i pretbyierum, ol botieaiis malleribos eoffiinetv
dciilur, quadragetiintift quartue canon jabet. Itorix Q ,
enhn fuit, templis offcrri poellas eontecrandaa, boc ,
6t, ul Deo diralat virginiiaicm prodtetrDtar, ac \ ,
posica opporluno letnpore in diaronimrum ordi- ,
ueiii legerentur. Ergo ti virghitt bujusroodi Deo .
licaiae poiens aliqoii aroore correptoa eat, vel a
sccleiaio qoopiani per vim alNluclum iri suspicio ,
*st, exqtio castilati illiua ptriculura imminet, vel ,
coiiaiitmaB In vitas discriinine religiotam habiium , ,
indulgeri cum ipsaroei, lom ipsiut propinqul roga- ,
vironi, ae ea alne babilu moriatur; eam licet vi- , reeimoquinto anno nondom exaclo, at aceleralorum , ^
viro effugiai quippe eonaecrata, vel ne ex bac viia ' , non iniiiaia tnigret, velandi, boc eat, tacro ornaio , ,
indoendi faculus epiacopia conceditur; eotqoe ca- ,
noo, qoamvis aelatem a aynodo pneOniUm non ,
cxspectaverint, ab omni lamen culpa immunca etae .
decemit.
ARIST. Qoiciimqne velavit tel velabH virgl- . " ,
, * nem ante annos 25, bocett, babilum induil,
, ,
sive Induet, propter neeessiiaiem, ui oma, , i lorem poteMem , vel rapiorcm , vcl roorbom
,
morltferum;
quiboe illa oora esl, adbor*
.
taniibus : nibil damni a eynodo de islo anoo
c accipiel. >

Decimua octavos roagni Baailii canon de ea, quaa
Damino se offcri, et matriroonio renuntiai, et vl- ,
tain in aandiiaie actam prxfert, disserit, jubetqne , ram non admitli, nUi sil pluaqiiam scxdecim vel , ,
etiam seplemdecim annos nala. Pueriles euiin voces , el ,
v

409
1 CAN. CXXVllI CONC. CARTHAG.
410
ad latia finna repotarl noii pennluiL Pmaena
* aulem canon de ea, jam ace*dli,et matrimoiiio
, \ } renuntlal, et virginitalem profitelur, prstcipK, ei
, - decernU,episcopnm DUIIO affeclora fore hicomniodo,
, \ eam, quasie Dco ttc offert, habitu Indait, anie
, - anoos vigimi qninque, tn ornamenio Hlo aaeerdo lali eam vebveril, propter virginalis pudiciii ne , ^ eestiiatem. For&iian eiilm potens aliqtiis amore
, erga illam flagravil, ei malriiuonloro
conlro * here animo bibuil: vel aliot aliqnia rapior eam
rapere volutt: etut feti ad eoocuplt-cenUae tuae e i * * pletionem non pra?tenderenl, quod adbnc eine ba. ( biiit manei, dicerentque non paiere , an Deo eotv
, / , secraiitr , episcopus laeerdotaH eam vetare Indu , - ,
i q ad apologiaro
) - confogiat, el denegaiionem, eam sponsatn Del non
, ; , fuiaae; vel aa?pe el morti occubuU, et cognaii illitrt
* eplacepum boriali amit, ol etlam anle viginti quin , *** - que annot perficerefur, ne tlne babim t tiia bae
, ewigrarei.
,
.
'.
CANON CXXVIH.

Ut episcopi dio non detineanlur in aynodo, ex
,
tntaquaqae provincia tret Jmlicea eltgantar.
.
c Similiter plaeuti univerae tynodo, ne epiaeopi
,
c ad aynodum cotleeli onivmi detineamur, cx
,
unaquaque provincia tret ellgi judices. Et elertf
; tunl, ex Canhagineoai taclesla, Vinceniius,
.
Fonunailaniia et Claraa; ex Numldica provin , - C cia Atypiiif, Augnetinaa et Reetilulu*; ex By * ,
i xacena provincta, cum aancto sene Donaiiano
\ ' c primate. Cresconius, luctnidu et ifSinilianuf ;
c exMaoriiauia Siiifensi, Severianna, Asiatient
,
c el Donalos; ex Tilpoliiana pro?ineia, Plautlua,
*
qui erat ex roore in legaiioneni miseus : qui
, *
omnet com fanelissiroo ene Aurelio omnia
,
conaIderabaDl;a quo petivit univeraa. aynodus,
*
ul omnibuft, $ivo actia, qua?. Jam pcrfecU eranl,

tive epislolie, ipte sabscriberel. tabtcripail
' ,
Aureliut, episcopas Caribaglnensia Eecleaia*,
prsaenti decreto coneensi, ei teclo tnbacripai.
, .
Similller et ompea episcopi aubecrlpaentnu >
* ,
, | , ^
.
,
.
ZONAR. Cnm in boe conoilio celcbrandomultum
, temporis congregati episcopi consuinpti88enl, neque
, , lainen adbuc quxaliones omuea explicalae ioretit,
ne diuiius abesse cogereniur , ires ex anaqnaqne
, proviticia eligi placuii, qui permaneutea, facta ali>t
;, * * diteedendl poiesiaic, ipsi quac reliqua eranl cum
OV ! Aurelio cognoscerent ac cooaiiiuereni.
!.
. ARIST. c UuandoquiJem episcopi, qui ad aynodiiiri
,
venerant, diulius niaoerc baud possuut, irtt
. >
c cx unaqtiaque provincia rligantur.
- ,
Muhis canonicia quaestionibiif propoaitis, et oinm 6 | | l 0

f e s l l n a ? l l f

n e

q O i i

h a b e a

n 0

411
TIIEOD. BALSAMON
411
libn non solutis, placuit syuodo, omtiet tpltcopu ,
tn ea congregalog dintiut deliueiido& eese, ;
qtioniatti jani miiUum tetnporii prtetertapsum fuii- , ^
t e t : sed ot ires cx unaqaaque provincia eligerent, *
ei illi, ona ctim Aurelio Eciletta Carlbaginensia ,

epucopo, rdiqua deiermiuareoi.
.
c '
Rnrsiis in hac *ynodo aderat Romana? Eccleaia
Wfaiio Post foneulatum clariasimonini irapp. . (
Honorii XII i Theodosii VIII. Agusl. a. d. ' ,
leriio Cal. Jtinias Caribaginein secrelo ResliluU* , ,
4 Ecclegise, ciim Auivliua epUcopus timul coro c ,
Fauatiuo Piccni Potentinae Ecclesia* , luloram
profiociac, legaio Romanae Ecclesia, Vtneenilo 4 Ctilusitano, Forlnnatiano Neapolitano , Hariano ,
Uzipautiola, Adeodato Simidicila, Penladio Car- , < piiano , Rufiauo Muziieiuiano , Praeiexlato Sicili- c , , bengtta, QuodvullJeo Ucrensiano, Candido Ab- , ,
biritano, Galtouio Uiicenii, legaiis proconaularit , ' , regionis; Alypio Tbagaveusino, Augiislitio Hip- , *
poneregiano, Poaldio Calainensioo, legaiii Norni- , , dica? provtncise; llaximiano Acyrogensi, Jucun- c , ^
4 do 6 6 3 Stipbeiulantiano, Maximiano ex eodein ; c , 4 et llilariano ex C reoceliii , legaiia Byxaeena* , , 4 proviocije; Novalo Silifenel 61 Leone Optcnxiano 4
fegatis Mauriiauorom provinclas SUifrasia; NI- , ,
ncllo Rusurpuisiano , Laurcntio Icositano et Nu 4 ,
4 meiiano Rustigtiuiula, legaiU Caesariensi Manri- c ,
lanorum provinciae, ex univei^a synodo eleciia -, , judicibus, assislenlibus diaronts, pncgideret; et C ,
noniiullig peraciis, roulli epixcopi ad reliqua pcr- c *
4 a^cuda rem exirabi sgre ferrenl, ei gufferre non c , *4 , eo quod ad propriaa eccle^iae feiiina- c ,
4 ,
i r v i i i : |J.iciiil unlvenwe synodo, ul ex omuibus
eligeren:ur ex unaqnaque proviuoia, qui reaidere , , 4 dcberent reliqiiorura flniendomm graiia; ei fa- * ,
4 ctuiu eai, ui ii adcasenl, quorum aubscriptioncs t ; c , ,
eoi adfuisse leaiiflcantur.
, ,
,
* ,
4
.
CATON CXXIX.
'.
4 Qiiod qui comniuiiioiie moii eunl, admitli non
"
4 dcbcui ad accusaiionein. Placuit ergo oinnibua,
. *
Quoniam auperioribua aynodorom dccretis de

4 pereonis clericomm, qa non debenl ad acou ,
4 aatioueni admitli, defiuiium esl, [ei pr , ,
4 trtclalum est, qusetiam porsona* non abniu
, ,
4 lantur, propterea hoc recic siaiuimus, ul

4 ad accuftalionein non admiUatur, quisquie
< , ;,
4 posiquam comtnmioitc moius fucrti, in *adtin
, ,
ett adhuc scgregaftone, sive sil cloricua, sivc
, , *
4 laicus, qui vclii amisare.
.
BALS. Sextus C.HIOII niver<ali< ewunda? synodi
.
tusius iracfal quinnm s itl ndmiu^ndi ad acrusa- / , ; Uoncm rpiai-opi. Pucscib c.iiiii ta:io:j do sulu SO- ' ; ' .
1

413
CAN. CXXX C< NC. CARTHAG.
414
. - grvgaiis, accusalionem advarana altquera iosiitutQ . (5- tibna, loquiiur. Lege ergo dicluiti canouem.
.
.
ZONAR. Episcopox aut cforicos aceuaare, non
, , qoibusvii coucessum eai, sed tanttnn orlbodoxis,
, - qui ab omni prava aospicione alient, et neque com , inunione moti, neqee judicii laqueia obairtcii snnC:
; , : - ut ex <* cauotie secunda* cecumenicae yttodi, in
. quo de accttsaiionibu* btijusmodr diaeeriiur, facile
, licet antmadveriere. Hoc vero canone de lis lan , , iiimmodo qui stttit segr<*gali ilaluititr, ul nigl prius
, . a aegregaiione absoloti fuerini, alios accuaandi, aive
, clerici illi, live laici sinf, facullaie eareanl. Qtiod
! ;, si a^gregnlis accutaiionem suscipere baud liccl,
. muUo niinns ii, qui ab Eclccsia peniltia ejecli toiil,
% ; b.rroiieique ac scbismaiicl, poleniat. Vidc qos in
.
allauin svcunda sjuodi canonero bae de re antea
ftcripsimus.
". . >
ARIST. c Excommutricatus non dat lesiirooniom. >
* *
T^siem inculpnium esse oportet. Idcirco nec de~
, ricus nec labus excommuiiicalua in accusaliooera
aui lesiimonium conlra episcoptim clericumve admit .
leiur.
'.
CANON CXXX.
' - c Quod serti, ei bbertt, ei omnca iitfames personae

accuaare non debent. SimiHler plaeull ul oui , : ci Rioi
nes eorvi et liberii proprti ad accuuiionem non
*
admittattiur ;*ei oinnee qnoa ad accusauda cri
iiiina leges civllea noti admitiuul; et omncs pne * { lerea infannae labe aperai, boc ett, mtmi, ei
! , *
qttatcimque pcreonre turpitudlni unt ObnoxSae,
. ; *: pr.ulerca b.er.Hici, sWc JiidjRi eWe Graeci :
* \ "
latnen oinnibns QB4 quibut hc negalur
c . ,
accttaaii, in propriu cautis acciisandl facuhas
,
c nonnfgctur. t
c .
BALS. Hic quoque canon ab \h qnae io canane
. '
. secnndae syaoili acripta simt, deelaratar. Traetat
; enim nen poase eervoa, ei infamaa, el hxereiicoa, ei
, - omnes omfiitio qnot teges probibant, erimlnalia ]a, $, dicia ftisiltuere, ei aacratos accusaff : ted bi oomee^
, , , Inquil, 8 babejiiit qaod privaUm eomm Interslt,
, non probitobunttnr crimiiiate Jodicium movere; ad * - i ' verai eplecopoe et clericoi. Qoamobrctn crimHia
. " ? ^ , qa.t ad ipaos noo perilneni, seo patdiea, a qool.b<H
, auiem moveii posiant, ii inleularo probibentur: ot
, nota hoc. Qiiia aotem eilam libcrtonira mominil
. ranon , scias qnod liberrt de bie adverstta alios qui , * dein ctiimnaHa jndtcia posaaol ititendera: adrer 8 eos antem, qai illos mantnnlsemnt, patronoo.
, scilicei, nou possunt. lege cap. 8, 9, 10, If
, . Ih. 5 libri GO, et ioieHiges quinam snnt qni
', ', ', ' . )* . ? . criminalia jttdicia movere prohibentur: ei quomoila
lifterli de his dversus proprios palronos noti agunt.
*> * Bicuni ciiim. Pra?ler probibiioa alii possaiil pub>ica
. , inovorc. Probtbentar antcin xliqui proptfr nattirani
rctaclatem, ul mulicr el inipubcs, ol a!ii, uc qui iu
.. , aruiis militaul; am, ut ntagislraiu^; alii> ;u iu/atucf,
1

416
vcl turpit

THEOD. BALSAHON
4t*
*1 , , , ,
a c c u i o n t , vel aceatent, q o i duas a e e a e a d o n r
, \
adveraut aflos I n t t r i p s o r a n t , a l i i p m p l e r ftuam
, \ '
coiiditioiietii, ot libertl p a l r o o o m m ; alii propter
,
calamnise t t i p i c i o n e m , o l qui ralaum tetilmoniom
diiernni; alii propier paiipertalem, u qnoram fa-
caliaies quinqtiagitiia aoreot non valebaoi. ait- ,
tem oronea proprits ii^uriat et cognatonim csede ,
pert*qui non velanlur. Filii awfe? ei liberli a patre . ;
vel liberto poaaeatione vi ejecti pottont de vl
jndicfum movere, sod agoul de recttperaoda potfes-
aione. Nam ei filiua adveraof mairen de euppoailo ,
partu agii, eo quod non babet eoharredem noo * . 6
veroeam fatei aecu*at. Mimos aotein illot didi, qni ,
pcrtonai induunt, sirvorum forte, vel malierttm : ,
anlem orones ibYmelicoa. Illienim, qui iracUnl * . ,
Instrtimenla muiica, boiwe aunt ezisiiroalionis. Tor
,
pUudini atitem ohnoxii, seeandom canoDem, , , *
lcnones qui merelricibus pntsant, ei alii ejoiaaodL
lofamet vero tont cum aliis et beaiiarli qvJ mer- .
eedem accipinnt, ut ptignenteam belluU, pro lncro , ,
viiam tuam projiciunt; non autem ilU, qui Tlriuiis . !
oaletitandsgralia concerUol coro beatiif. Non euiui , aciio, ted aniini propoailan bic ponitar : quia et , ;
ipai reget pnguaoi ctim beoliit.
, . ,
*
. 01
. Nec accnure tervi, nee lcjstimoniom
dicere, nec alia quaedam excrwre lcj-jbus permii* *
Ittnlnr: liberli vero, aliot qnidem in Jitdicitrn rei C qunquo capitalis vocare poasunt; non lainco eoa, a , ,
quibos manuroisal, aui eorum liberot, nec a<l qiiot , *
bareditaie patronaiua jura pervencre. E>l vero pa- *
irotiaius Latina diclio, a Grascis quoque uturpala, '
qtise jtis quoddam auctoriiatia in aliuui ac lutcla
iudicat. Neque igilur ad epiacopi atu rlerici .
, ,
a r c u i a t i o n c i D caooti arimiuil, nec accuaalorum l i bertofi^ nec aliqims alio, qui legum civilinm coo- *
aiilutionibua ab accuaaiione criminaii arconlur, ne- , * , que iufames, quales sunt wloii, quique enm bettiis .
pugnani fel qui gladiatoriani exereonl Per mimot , , .
voro ceiiiciift oinnf inlellexit, qaorum cx nomero, ^
qni qubiem xpecunie imperalore artis suae sp^ciinen
edunl, boneali a legibus exixtimaulur: qui vero in foro coram imperila inubitudine ludos cxbibeui, a i * ,
iufantes ducunlur. Similiier et ii qui tum l^ftliia , ,
pugoani, qtii eliain vcualore* dicuntiir, ut ei gla-
diatoreg; qtridem fortiiailinia osienianda* glortae- , * , .
que coutpannda* stodio betliarioa aguut aot gladia- -; ,
tores, nulla biuc eoa bonorig jacliira conseqoiiur : , ,
tiit uierccde conducii, ignoininia noianiur. Nam ; '
quictinqtjft viUe baad parccn, eain preiio vena- .
lcm babet, mortemqae caota Imri coiileitinit; qtti , , , * ^.
fieri polesi, 6 6 5
eiislimaiioni aua; boiioriquc
parcai ? Sed nfque baereiicia aul infiuelibns acca*
eare daium etl. Qui tainen oinnca, si aliqiiMl babcaut . '
piiv.ita! coutroverals, ac de ea eibi judicinn dari .
vcunl, ct am adveraa cpiscopos ci clericos audientur Eadciu scUus quoque sccundac gynodi ctiKm
cdicit. Tu qiix in eum scripia luta vide.
lucti capUtoret,

tH q i

MCipionl, nl

1,1

418
417
1 CAN. CXXXI ONC. CARTHAG.
1. , , , ARIST. aervus, et libertua, et qai anto aecusa*
c
tor aliquo oorfjm crimtnoro ob qttae ad publlroiii
c , ,
judicium oou admfuiiur, el ininatta, et Grsecus,
, . >
ei bxroikus, el Judau. >
06 Non oportet accusationes et testimonia contra
* opitcopot vel clerlcoa sine exaiuinationo accipere :
; , ed tccujatores eivo teates examiuare, quale* sini,
- jiixUr sextum gynodi ConsiaDlinopolitaiiae eanonom
* cl Et quidem vila sint inculpaii, el religione ortbo, , doxi, 6oa dmtttcre : ain autein TCI torvi int (bi
ti claiv ( eoim a legibu* poliiicji contra neminem o.nnino in
* causa, vel crimiuili vel pecuuiaria, accosalionent
, ), ferre aui tesiiinoniuro dare poasunt), vel roanumitai
( proprii accusaii (a legibua enitn ei Isii prohibenior
contra eos qui ipsos manuu.lxeront, iu crimiuibu
* , lcslituonium dare, qoia reqoirilor, oi patronos
t , 61 liberalorca bonorandoa ncto5que oxietimeiu),
, ), vel aniea accusaii et ionoceoi6s noo viai, vel in
, - publico condoninali jadicio, 61 noodum ab ioiperato , ria beneuccniia ad iniegnnn tuutn tlatani reai tuli,
' , ?el vitam conluiueUoaatn agenle*, ul mlaii ei eccuit i ,
, , * aot a noslra rdigione aUeni, ut Judati, hasrelicJ, el
, ; , Gra;ci: ad epiicoporom aul clericorum accusalio! " 116111 kive teslimoiiluni non admilieuiur, propier^a
quod iali nibil aliud io animo baboni et coiiain,
' quani infamiam 61 maculam eacerdotuni opiiroiiibut
(, affigcre, et Eclceste perlurbaiionea affnre
.
'.
CANONCXXXL
" Ul qui oiiom criinen probare uon poiett, ad aV . ,
< rum |non adinilUiur. SitiiHiter placuil ui quoc
ticscunquo clericis ab accutatoribus molla cri , \
i n.ina objecu fueriot, 6t onum ex iii, de quo pri , ,
t nioni aciam est, probari uon poluerit, ad re!i ,
f qua uon adwiliaolur.
.
. ;
BALS. Advertnt sacralam quemdam divcra quie
, * crimiiia inlendil, 61 6X mullit unom trac.andiini aus , cepii : cum boc autctn probare non poiurrii, rli * qiu quoqoe aggredi voluil. Bicil ergo canon etim
, * uon 6sse admiueiidum, dum vuli dcalio e propositU
* qua?ri, et boc merito a Pairibus deftiiiluiii eet. Qui
. enim primum proposilnm crimcn nou probavii, cl
, , ex eo ip>o eat coudotiinatus, ve! deilii prins inecri * , 1 plionem, et lego lauonis puiiitus, scilica fil infa , mia, el reliqua pautur, qus eiiam ille, qui accusa * * , lus e$l, eral pasaurua : ei anlein cel condemiialu*,
criminale propterea judiciuin movere noii poiea*,
* ul qui sil infami; vel prins inscriptioncin non dotlit,
, . et rursus fll iiifamie, ul calunttiialor. Sed bic pra , sens qnidem canon tunc locutu babet, ut exiatiuio,
, quando jndex proiiuntiarit criiueu, do quo pdua
actum 6&1, condemnalo aycopbanlice objecium.
, Si 6iiiiu prolataro fuerit, non esse probatuin, quia
, , conderonalus non fli infaoiis; recie altorum quoque
* crimen eorum, quse objecii, pmequeiur. Lege <aput
. ' ' deciinuni priini liluli aeiageaimi iiliri, quol dicil :
* , , Tribus hiodis fil calmunla, et tripliciler vindicia
, . tuiuiliu. Yei eoim calutuniatur quispiam. ut ttcte

41
THEOD. BALSAMON
420
aceaaaM; Tel l i i t s CIIMC prodhor, vera crbnioa , oeenluns; vd jadidinn perfeci* tea<rij, ab accti- ,
Miiooe detUUniv Hon ett auiem ointitoo cdutniiia- , *
tor, qui noo probal quod inlemuii; ted eti in poie*
ft&aie jndidt, pojtquata reuHi Q 0 6 boo4verU, de eo , *
qcuerero. aidixefU quiden, Nun probaaii, d pe- ,
porck : t i vero dixerit, Calamniaiox , earo coo- , \ , 06
d O M t t t f i i , e t i a i M i de paa mibil dlxerit. Seqdtor
, , ettim; caoea enim ioqaitiiio, non legi* extocutio, ,
judid paritiisaa eal. Sirt autom dixerit, Tetnere vd feritt* feoisii, boc ott, non probaoli, neu tacil ; , '
ipsiita caluaiuialoreBn oec U paatta aubiL
' d ,
;, ,
,
.
ZONA&. 8i qwit plurt criaiioa clerico vcl <picopo d^cbu, oee iiooin aliquod ex , de quo f c ,
primo aclfjin oot, boc eti, quod priioo
qoav- , , ,
UMMMMO diHoioUiottoaiquo el addaciam, daiuoa, * . tutm paiiieriit aed aon demoostraiuin auDeai: ^
iu atiift quoquo deiucep* cju accuaaiiooeiu redpi
caoon teiai.
AKIST. c Eiqvi mdia objocil, ubil probavit. APIIT.
,

Opiiaia ratione * bio ad aeeouUoaera aai ad
leaiiiuonittiii non adaaUteuir; nipoio qm calumnbitor ; ,
vidtior, et idcirco oiian ioUmia esl, ou quvd muU
(as profori eooira qnemlibot accuaaiiuitetv xod toibil , .
probat*
.
CANON CXXXli.
Qooi oportet ad tealimonium adiaiiiere. Tettea c ocl .
c
auiew ad li^iiaHtfilvni nou aduiiiieudoe, quot
c ;,
< DOC ad occuixaionoiD aduiini praecepiam e$i

vd prelerea quo* ipae accuaaior a doiDo proc . < pria produxeriu Tculuiouiiim autein iuira qoac .
c tuordedm anuorutn xeialcm uoa adiuiitalur.
.
BALS..Poalquam tynodi Pairet de accuiaioribut
dixeroot, BUOC ellaiu de leUibu aiaiuanl: el dicuol , *
eot, qul adverant aacrtlos ferro voiuni lexiimofiioin ; *
iu causii ciiiuiualibua, tales eate dobore qualos
eUam canoitet ad accuaalionom idmUiuni. Eo% .
auiejn, qui non adiuitlumur ad accuatipi)etD, nec
d legiiuioiUum adiuitU. Ad bsec domesiicoa quoque !
leles caoon reprobai, Similiier ei iinpuberet, qtii . '
suttl xcilicci qualuordecim aonis tuioores, *Ac caoon , '
quideni boa ol uon esso aJ leslimouium D
admitteudoa dicil. PriiDOf autem tituloa lib. xxi ' ; '
BaaiL molloe qooque alioa a criutinalit judicii tetti- ;
luooio repdlii. Et lege eum tiioluni. Douieti ci auieiii .
ietita acoisaioris dicuolur, oinues qui cum eo ba-
Mtani, t l quibiu ipae potesl iinperare. Dicii enim ;
capui 6 priml lilul. lib. x x i : Non ett lesUt fldo di- ,
gnus, cui ego potsum accasaudo imperare; et . * . ' '
cap. 2 : Accueaior loatea domeaiieoa aou poiest pro- *
dueere. cap. 27 Domeaiica tetlimouia repro- * .
batuur. El Ibeina % cap. . 51 lib. 60, quod , * * ; oi
didt, Furia domesiica, d tint vilia, uou suui in . "
jHibHcanj quaaationem referenda. Suul auieiu do- . . '
lueatica, quas eervi faciuai domiuis, ei liberli pairo- . ' * , *
uia, ei uierctfnarii u* qul eonduxeruiii, apud cot *
9

i
IN CAN. CXXXII CONC. CARTilAG.
422
i. Oiofwntal , degenies. Gum autcm pr&sens caoon dical eot qul
, ; , sunl qaatuordeciin anni niinorea, non dicero ie*ii ; * ; . monium, sed eosiqui suni ullra illam auatttn; ei vi ; cesimam capul priiui tiiuli lib. x i i dical expresse :
*\ , Non poleal accuaator vocare in lesiimontutn eum
, * '. ' . / qui publice accuaaiur, nec ecm qui est niiuor vi gtuli anuis : rogaveril quiipiam, quid sit sequeii
- dum. nubi vi.kitnr lex esse inagie aequeoda : ln
fMvov, * teaiiuionium euhn causse criroitiaiis, qui miiior el
, ; viginii annit, Hcet gil major qaaliiordecim annie,
. - non eril adimitendus; ut qui nec tiriiitiin judiciui,
nec adbuc contlanlem prudeiiliani babeat. E*l auiem
' . * lex canooe mullo posierior; eo quod longo lempore
posi banc ynoduin in Basilicoruni repeiUain pras xavovoc, lectioiieoi ille receplus tit. Lege saiictonim aposio*
sepluageeitnura quinlum cationem.
. '
ZONAR. Poatquaiu de accusaioribua .aynodi Pa*
ZfiNAP. ^
, tret dixeruut, de leelibua quoque stauiuui, ac eot,
, qui accusare probibenlor, a lesiimouio quo di \ cendoQOT arceri jubenl. Ad baec impubeiejquoqiie
. ' rejicium, qui quarluui decirouin videltcei aeiaiis ai. . IIOO excesaere; qnibus, c i i i n nr.imis conslauiia
' , , deail, lesiimooii quoque diceodi r;;t:o baud cousiabiu
' Sed neque domesiicos tcaies producendi poic^us ac . | cuaatori dala e&t. Suui vero doiuestici leslcs, qui
, * ipeios accusaiorU doino prodeuul: qui U i u e t t n<
* , oioiiea lestimoninra dicere legibus prohibeiilur, scd
;, aliqui lantum, ii niniiram, qui ipaos producor.iis pou
, - Q stali obnoxii, aliiave aubjecli, viles euni, quibus t
, . imperart,einUi hnperiopareanl, poeoa iufligi polesi.
, , , Nara si booesiiorem fatuilia locuro obtiueaitl, m , > , - poie sacerdoica, diacooi, vel graromaiici, et quicm. ,
qoe bujus geueris, a lesiiuioiiio dicendo nequaqua:
exclndeuiur
. c .
AKIST. qui annos qitatuordeciui nouduiu
c iraittegiu >
;
bic ad lealimoniuui non est adroiitendue,
* propier aeialis iitiperfeclionem. Tesieui enim opo
* , nou taniQin bonae esse famat et ortbodoxum ,
. sed et ftlabilitatein bal^re : at qui puberlalem IIOK dum. atiigit, judicio lnbricus eat. A l scciuiduiu
' , ibema cap. 17 l i l . i lib. xxi, nec viginli aitnis mi * noreiii ad lesliuionium couira queuipiaui iu causa
.
crimioali daiidum admitlit.
c [Accuaalor e propria dotno lesiet non pro . >
c ducil. >

TesUtnonia domesiica etiam a legibns suol reji * ' ciruda. Nam cap. 21 liu i llb. xxi sic expresso
/ - dicii : Aeeataior domeslieoa auoa tceiex non pntesi
* producere : et cap. 25 ejuadem liluli el libri,
' , quod lenimonla domestica improbauiur. T*ste
autein doiuesticos intelligas, qui polesiati cajuslibel
;, subjecli , ei quibus ipse inandare pole^l: lales
* * euiiu, nec pro eo, nec contra alium, eo accusatiie ,
, * , - leilimoninra recipientur, in cauaa vel criniiuaii
, * vel pecuniaria. Si aliue aulem qubpiam accoset,
. ei aliug doiuetlico lesliinonio aii vellot, non pto ,
bibciur. Nam ex uua doroo poltet et patcr e. bha

THKOD. BALSAMON
421
423
*

qol ett Mb poiestate, ei duo Atii frairet eimul tub , .

poteaiate, contra aliqaea vcH pre aliquo leaii- *\ , \ ,
tooniun dicere, cap. 15 ejusdeui lib., til. I lib.

xxi eututt.

.
CANON t^IXIII.
RANON .
c De epUcopo, qui euni a coiumanione reraovit, qui
c sibi toli proprium crimen cunfeaaoa eat. Simi .
liier placiilt ui, si episcoput dicai aliqoem aibt
c , ;
aoii propriam criatcii e w coofeasuiB et ille
c ,
c neget, ne exisduttt episcopus id ad taatn iojoc ,
riatii periinere, qaod ei toli fldet DOO babetur:
,
c eiianxii proprie coflsttentise serapalo dicat ie
c oollo ei qui negal, commonicare.

.
BALS. Ul esl verUiarile, quidem laievt, vel tle. , \ ricot proprio epUcopo coiifeaug esl de aliqao a te *
citainieto peccaio. Et cum caoxa pobliee acta eaaet, . otitqui coufeuioucia qoidem fecerat critneu ioficiaba- \ , Uir; epitcoput aatem eom redargaebat. idea vo- *
lebal euiu, qai coiifestus facrii , puuiri , Uiiqoaai . qui ipatitn injurla affecUstt; eo qaod non auoueret ' ,
i i i , qtue ab ipso dicebatilur. Dicil ergo cano, epi- .
icopam iujaria nou affici, ai fidea illi aou adbibea- *
iur aoli diceiili eutn qui accuxatur criman sibi
*
dtpoauUso: ciianiai dicat epiacopus, Nolo eara ad * ,
coninuDioaein admiitere, com mea iu eo cocwitO- , lia ofleadalur proplerea quod criiueii coiifeataa
* ,
*,. Inlerrogabil ameiii quiipiam , cnni canou noo . , ;
adofiiteudain ducat epUcupt ieiiiH0fiiuro, lan

qoam aaias hoaninit, condum legetn qum dieil; , ,
0 6 ^ I admiitanduui leaiiiuoiilQtu, , ,
eilatuai sii aeiiator : audieiurne epitcopiis, laoquam , ,
ei, qui accnaaiur, recta coiiiiuiiiiicaiis, propier
roiifcisioiieiii, au noti ? Svluiio. li.bi vidotar qnod, , ; >/. ,
ciiansl revera confeaius tu , qai accwwtur, ex eo ,
aolo poieril epiacopaa eutu a couioiuuioue -
parare, ul qni uoa til coudouiiialua : si autem boc , *
tieccrit, ai qui tlno raiione bomiaeia a epirituali , c>mnuiiiioueteparaverii, aeparabdur et ipae a ma- ; , ~
jori autiuilf, eo, qai cooieasus e^l, abaolato. Nota ,
ergo prvaoalem caiionom propter epiaropot ei xoo- .
nacbot, qui peccalorum bomiiiuin coufeaaioiiea au

dlont, cl lestimooiuiw fcrunl adveraus eoa, qni di- D , ;
cimtar fecisae apud Iptoa confeaeionom criaiinra.
Uuod aviem non esi adfniliendam uniaa iaailnio- . "
tiium, lege eiiaiu canoneui 75 aanclojruni a|oiioIo- , '
riim. b.tncltxainina quidem cerie palrianba doini- . ;
Liicaa excomuiuuicaUouia paense aubjocU ino-
naalerii Gerotrophil praefecinm , qul fueral arcbie- ,
piscopus Heracles, qood tale teaiiittoniuni lulitaei ,
a iTeratts ittum spirilaaleni flliuro.
.
ZONAR. Quaiufis cpiacopos alicujua secrimina,
.
ob quat ia conimuaione movendoa eai, ipslus confet- ,
aiouc cognoviaao afunnet, qui unen cjuamodi ,
quidpiam conioaaum ae eaaa ncget; soli epiacopo , .
iu e rt flde oon babebitur. Neque vcro, iuquiunl , \ ,
Pairea, la eo Injorian aibi eeriepiacopasexittime!, , ,
9

fi

45

INCAN. CXXXJV CONC

CARTHAG.

426

, quod soli tibi iredalor, quodque in posterum

illins communlooem admittere necesto habeat;
, * quamvis ab ea commanicaiione se abiiinere velle
. proftteatur ex eaque cooscientiam suani offeodi
- caoselur. Hic eniin per , aal tcandaluiT),
; .
aui eoDScieniias coafesaione aodiii facinoris eonctUlae ac perturbaue tumultum Iniellige.
. ARIST. Epiacopo di&oti, quod crimeo mibt soli
,
vjcinus confesaua est, ai vicinui negaverU, fidea
c , .
non esl faclle babenda. >

Fides epiecopo non ett babenda dicenii, quod
, clericus quispiam mibi soli criuien confessusest, et
ob Id gradu aut coinmuoione eum arceo. Si etiim
. , ncgai ille, quem eoofessom eaaa dlclt, non dobei
,
condemuare; aut ae Injuria affeclum exieti , ,
9

e u m

'.

CANON CXXXIV.

, ,
. * ,
*

, *
. >

Ne eplscopua temere qaempiam privet commtj nione. Quamdiu segregaio non comraanicat
c propriue epiacopat, eldetn epUcopo alti non
communicabunl epitcopl : trt magis caveat
episcoput, ne adveraus altquem dicat i d , quod
c dtKBDieniia probare apud alios non putesi.

" ,
BALS. Quod euperlor eanon praelermlserat, bie
. , io apertum protulii. Id autem erai: Si rioluit epi * - icopos ei commoolcare qui a ae segregaiua est, ut
, , qu( ipal aliquod crimcn dixerit: quid ei fiet epi - C
j
deiiinalionem hoininein
; segregavit ? Dicit ergo, quod si aliqaem injuria se , ' gregavit, qaarodiu e i , qui segregaiue eat, non
, commuuicat, nec illi, qai aegregavii scilicet, atit
> , . comuiunicabunt episcopi. Subjungil etiam caosam ,
\ , ne praecipito* tinl ei inconaiderali in accnsatione
, el infligettda aegregaiione : et ne.dicaoi adversua
aliqoos, quae probare non possant. E l a prxeaenii
quidem canone tic panitur episcopus , qui tojuftte
;. aegregavii. Ego autem exUtimo, quod ia epiacopus,
non solum sic puuieiur, sed el dicta segregatione
, majori amisiiti exposiia, is quidein, qui esl segre , gatua, a aegregatione solvetur j qui auiem aegre , - gavli, puiiieiur secundum Jnsiiniaui novellam, seu
, secuir^ioin vicesimum quarlara capul 6 6 9 priml
. ' ' , - liiuli leriii libn, quod eiiam in diversit caitoiiibus
, * situm eai; el tecundani quarium canoiiem septima
C *. synodi. lege bouc canonem ei Novellam silam
, in ejus interpreutione; et caa. 14 aardic. synodi.
' ,
. *0 ,
ZONAR. Qood silcniio supenor canon texerai,
. , hic in aperium protuIU. Id auiera eral ejusinodi;
; * Si nolit epiecopusei comiounieare, queut quasi
, , criuiina Ipsi confetoum eegregavit, quid huie ipai
; , episcopo flel Reipondet igilur, quod si aliquem
, * iujuria segregavil, quandia ei, qai segregaius est,
, , ipse DOD comraunicat; nec iUi videlicet qui segre*
, * gavit alii episcopt comniuiiicabuni; causamque
, prsierea subneciii; ne in accusaiione segregatio*
P A T R W G R . CXXXVIII,

s c o p o >

ft

q u i

i n

u r | a

> n l e

COD

427

THEOD. BALSAMON

42S

aeqoe Intllgenda pradpitea ei incoaaideraii alat, bcn ,

aeve caiqaaa objicUnl ea qoas potiea probara , & .
'.
AB1ST. Eplieepaf eam, qoi convicUii est, APIXT. c
f

,
c , >
,
, *
,


.
lUNON P A r .
CANON C I X I V .

*
Aordias epitcopaa d i x i i : SeeQBdm ea, qete
c loiius syaodi coogregale taecqiM ediocrita- ,
c ,
lis aenteoiia deQoiu saut, placel omnium re
c rera priua dedarati perfecli liiaH facere coo , c clutionem, ai praaaoii d i d cotmiluiioaU
c
iracuium aeta eceleaiaalica SBtcipiani : qoae
*
c auiem oosdun auai p e r i r a e u u die tequeaii
c

c prr frairea notiroo, Faiuiioow epUcopaiD
< , *
Pbilippum e i Afollum prcaby lerot, veneraBdo
c , ' ,
fralrl el coepiscopo BOttro Buoifacio reacribe*
f

uiut. t^ibacriptorunl: Aurelioa epiacopaa

. *
c bit decrelorum aciie a nobis taacopiit ob c tcripd.
* .
c
4 Valenlinua tpUcopu prims catbedras Numi :
i\Wx rfgioui bia actit aubacripai.
; .
; Faualiuua epiacopua Poienlinte l&cdetis, proTinda Piceni, legaus Roinana? Ecclena?, bU , , *
,
aciis sabscripd.
,
c Alypioi eplacopttt Tbagatenais legaiua prac ' ,
; , *
vinciat Numidia, bii aclit aubtcripsi.
,
c , ;
4 Auguuinui epitcopus Hipponeitais , legalus
,
piovincias Nuuiidift>, bii aciis aubscrioai.
; .
, ;
4 Poitidius epiacopus Calaineaiis, legaioa pro vinciai Nuinidia?, bic aciia subftcrip*i.
.

c Fonuiiallanui Neapolitanua, bis aciit iubscri- ^

.
c p*i.

'
,
Muxue&daoos
b
i
a
actis
subacric Rufianua
; .
psi.
* Praetextatut Sidliboosls bis aclif $ubtcrir
;
.
c psi.
c

c QuodvulUeua Yereada bis aoiU subtcri .

c pai.
laudidut Gertnania?, bia actis aubacripsi.
.
; c Colouius UliccBsig, hltactit tubacripti.
[ .
*
c Maxiiniauu Acjrrogeniif, bia aciit aabfcrl .
c commoolooe privant, et ipoa tliorun timUiter

c cotomuoioiie privabiiur. >

Si qoia epiaaopea dericam tBQm tegrogaverit,
criminom noa coavklain, aed toa tola coodeinaa*
loro consciealia sef regabiiar et Ipte, ei alioron
epktcoporom coaimuatoao privaWlur; a i Ulud
oboenroiur, oe facik cootra qoompiaBt dical, quod
probare oon poteai.
9

psi

42
CAN. CXXXV CONC. CARTHAO.
430
,
Jucundua Suffetulenais, legalus proviuci Byc , c zaceua, bis ftctii subcripi.
.
670 Maxiaiiaaui legatus provinci Byxace
c
c nae bis actis subftcripgi.
.
Hilarianua Horaiocallensis, legatus provinci*
c ,
c , c Byxacente, his aclia aubscripsi.
c .
c Ninellui Rugorrianita, legatus provincia Caec ,
, sarienaie, bi* actis subscripsi.
4 .
c Laurenlius Icositanus, legalus provjnciae Ca>
c , 4 , t sarieasis, bii actis aubscripsi.
.
c Numerianuaftusuguriensis,legatug provirrcise
, c , - CeetarieniU, bis actis aobscripai
.
hto Moeleiiais, legaiua provtncis Csesarieiiaie,
4 ,
, - bi* aclie gubecripii.
4 .
c Alioa Leo, legaiue pnmocia* Siiifeneis, bis
4 , c
aclia
subecripsi.
, .
EtcaMcri epiacopi dacenli el aepierodocein

uiilUer subgcripaerunU
t .
c , Philippus presbyier, legatua Ecclesi Roma , ; i na, bit actis t nobis reliciii aubscripsi.
* .
' , ' Asollas pretbyter, legatui IScclosise Romanas,
( , ;, c bia actit per nos missia subscripgi.
; ' , .
^
" Incipit ab universa Africana synodo ad Bonifa- '
ciuro Eceletia Romanae episcopum, per Fati , ,
f alimiro epiacopom, Pbilippum et Agellum pre \ ' ,
i gbyieros, Romanas Eccleste legatos, migga
4 ' .
episiola. Domino beatisfcirao et veoarabilis&iino
\
c fratri Bonifacio, Aureliui, Valentitioa, prituac
, , ;
c eedia Nuoiidica? provinciae, el reliqai qui aJ4 ,
t fuejrunt numoro xf7 ex univefsa Africana

syiiodo. Quooiam Donnno placuit, ol de iis,
, .
t quae nobigcum perege^int sanctis&irai fratrcs
, noiiri, Fauaiinos episcopug, et compresbyteri
, c Pbilippua et , non .beata memoria
, \ * Zoxiroo epiacopo, a qao ad noa liueras et
\ ', ,
c roandau ailuleruiu, aed vestrae veneralioni,
< * " , ' D
qute in illius locam diviuilug coitgliiula a*l,
; ,
humilitai itottra reacriberet: qua3 ulrorumqco

noslruro concordia finita suut, debemus ea
,
$ paueta declarare: sed non ea, qua prolixis

aciorooi involiicris deiiuenlur, qoa aervata
,
quidero cbariiaie, aed non sinc parvo dubita .
c Uoni labore deduximua; boc agetues, ut quac ad

rem conferunt, aciie inaeraoiur. Ille enim si ad
, i buc easet ia boc corpore, graliug acciperei qao I
,|
t magis parate fluilum videret, doinine fraier.
;
c Apiariiu preebyter, de cujug ordinalione ei ex . ,
commuiiicatione et appellaiione exortum esf,
, fioa aolum Siccensi, sedet uiiiversae Africame
i , . '< Ecclesia3, non parvnm scandalum, de omni , \ \
t biia, iu quibus erravii, peuta venia, commu

432
( \ axoivtjr^dac xa\
|** S(xtj xaevj
*Af ^
, tfl
. ,
9
; (; ,

, ; '
'
, 6 ',

; ,
, .
' * dl

,
,
, ,
, ' ,
; ,
*
, ,
* ,
, oV


>
*
, , *


,
* ,
,
, .
, * ,
* ,

,


, ;
^ ,
. )


,* ; * -

1OB0D. B A L S A H O N

c niooi retliioiuf ett. Primui enlm coepiacopaa

notter Urbatiua SUcae, quidquld ertt a sa cor4 rigeodum, tine dubilatione correxil. E l quia
ecclesiasiica paci eiquieti, ooa solutn ia pre* tent, ted in fuloruro eiiam lorapua, providen iium est; quoniam malu ejusuiodi p r a t c 6 * S 6
t runl, ut a timilibue, tel eliam gravtoribus,iu
t posieruin cateamus: placuit, ul Siccensi Ec dasia moveaior preabyier Apiariua, ei adlit cel tenraio gradus aui bonore; et accipieoa
eeeundum canones episiolam, ubicnoque alibi
vohierii ei potaerit, preebyteri officiuoi obeat
61 aacra oelebrel. Quod quidtm ipsi Apiario,
c cum id propriis lilierii peiiviwet, abtque alia
difficuliaie conccssimu. Amequara auiein vel
t ipaa cauaa iia Anirelur, inier alia, qnae assi- g
CUIB
c duis diac6puiiObibu8 vergabatuus, 671
c ipsa ralio poslularoi, ul a fratribus iiotirla,
Fautiino coepiacopo oostro, et '. 61 Ptaic lippo preabyieris, poteremtt, ut ecclesiaaiicU
aciia aflerreni, i quideis 6f*6t c o i n i u i M u m ,
t quod una nobiacum ctbet agendum; noiinulla
quidem siue acripiis terbis persecuii $ufU.
Guiu aateiu nospoftalaminuscomiiioaitoriuin,
quod ab eie in acriptis proferebaior, i d proc duxerunt; quod a nobia leclum, aciia pnetarea
c iottnuni 6*4, quos oiiam ad per 60S io
praaentia ieninlur. In qoo quatuor ab eU noi biacum aganda iaaaria eraal; unum de appelc laiiouibus epUcoporum ad Hoiuaua Eaclavita
c taccrdoiem; gecundum, nc epucopi ad cttmi- C
U l u i n teiuerc navigarent; t e r i i u m auiem, o i
presbyierorum 61 diacotiorum caesa a uniiimis
4 episcopia examiitareaiur, si a propriU taiuara
4 coBjtBunioaa ttioii
f u e r i n t : quarium de Ut>
baaoeplacopo excoiuinaiiicanilo, Rotuam
4 cltando, nitl qu* corrigt oporlet, corrigat.
4 Ex quibus oranibug de primo teriio, id 6 t t
4 at licaat epitcopis Romatii app6llar6
cn
caatfa dcricoraro ab ipaamra profiociaruro
opiscopU finiaaiur, anno precodoote Doatrii
quoqoo l i U e r i s eidem veneraadae memori
4 Zotimo epitcopo daitt o t e n d e r 6 i 4 e d u i m u , u l ea
4 sine ulla illius injuria aliquamispcr senraremua,
4 donec Nicsense gynodi decreioratit facu cswi
t iaqtmilio. nunc a tua a i i c i i i a l 6 pttimu, ul
quomodo oa a Patribus Ntcga lacia gunl, eic
4 ea a uobfe aartari, e i illic apud vos quas auut
4 in ipto c o m i n o n i l a r i o poaiia eicrccri
faeiaa :
4 boc 6 8 l
u l * i 6pis6opus acctitaiut fuerii, et
4 congregali 6juad6in provincia episcopi eiiui ju4 d i c u v e r i n i , 6t 6 suo gradu depObUeriul, quaiido
4 appt)lar6 visuui fuerii 61 ad bealiauiiuiiui Ro4 nianas Eccleeias cpiscopuin confugerii; si eum
6st6 audieiiduiii ceusaeiii, jiisiunique esee d u 4 xerii, u i reiitivetur j u d i c i a m , u n i i i m i a epiico4 pis, 6t in propinqua proviucia coiiftiiiuiis ecri4 bar6 d i g n 6 l u r ul ipti oumia diligcuter inquirant
r 61 6x T^riiatitv ikle finian4< Slu aulem U, qui
9

CJ3

434
caueam suatji a principio audiri rogat, ua
4*gupplicatione RomaDum episcopom tnomit, ut
ex proprio aoo lalere presbyieriom mitut;
4 erit in potesUte epitcopi quid velil et quid
judicei. Et ti sUluerit, qulnom debeinl cam
epfscopie pr*t6nt68 judicare, habentei ejue
c aoctoriutem a quo mm\ sunt, ejns Joriicio
c reHnquetur: sln aatom crediderit tufflcere
c epiteopot id Qniendam negoiium, iiclit qnod
Mpieniitaimo t u o concilio visum fueriU Simic liter de preabyterie et diaconie ; Si quis epii scopog tracundus/qood ease non debet, celeriier
aot aspore adveraut preabyierum vel diacqotjm
aoom rootns faorit, el velii eam ex. propria
Ecclesia eegregare; providendnm eat, ne aino
causa condemnelur, vel pordai cotnmontoneni.
E l ia qoi ejocius eet, poteautom habeai acce4 dondi ad Aniiiniof, et causa ejos audiatar, et
4 diligeniius examinelur, qoia uon debet ei
roganllaaxiliura denegari: ille auiem epi&co pue, qni eivejuate ai?e injuste ejecii, toleranier
4 feret rem exainimri, ut vel coafirmelur ?el
corrigatur ejus santeniia. Hc acilicet, usque
4 ad praHentitia veriaiimortim exemplarium
Nicaeoaeyoodi, actis inseriafcuot:quxe quidom
4 *i Wc, quomodo in ipeo comroonilorio conii netor, qwod nobis per fraires a sede aposlollca
mitaog oeienaum esl, apud v o t quoque In
eodetn ordine in lulia fervantur, omni
4. nequaquam meminHse volumus, vel non suf4 ferro eoniendimua; 7 2 ^ed cirdimu, quod
4 ad]uvanie Domiui Dei nostri misericordia, toa
4 sanciiuio Roman-e Gedesiaa pra?sidenie, bunc
deincept metam non saoclpiemue. ServabuuttiF
aotero etiam rga nos, qu nobis qnoque ta cenlibus aervari debent dilectione fraterna .
qote pro aapientia ei jugiilia, quam tibi iledit
Ahiuiroua, quoqae tentis servari debere ,
si forte aliler ae habeant caoonea Nicaenae
> aynodi. enim, qui in pluret Kbros inci4 dimua, nonquam legimosin librie Romanis,
in gynodum Nkaenam, queinadmodum i n pra>
diolo eommonitorio ittbine transmia^ suni:
< lamen qaia hic in nullo libro Grco bssc in4 venine poiuimua, ex Ecclesiie Orienialibue,
obi ipta docreta aulhentiea dicnntur adhuo
poMO inveniri, ad nos illa deferri valde desi deramus. Quare luatn eltam veneraliooem
rogamus, ul ipse praetorea acribare dignerit
ad Illaruni partium aniislitet, id , Anlio cbenae, Alexandriiua et Gooeiaiilinopoliunxi
Eccleti, 61 ad alioe, ai tuasianctiuU vidcator,
ulillinc ad nos Nicxeaa aaiictl8ji>atribiiecon8tUttll
canouea miiuntur;l6 precipue boc bencfi.
4 cium 0ccid6utalibus omnibua ticclesiie Dei
auxilio con(6r6oi6. Ools eaim dobitat exemr*
4 plaria synodi Nicawe congrogaue veriwima esao
4 in Graecia, qoae a um
direr&fis loci8 61 insi4 gnibus Gra*cia Ecclexiia dcporlaia ti coliaia

1 CAN. m X V CONC. CARTHAG.

* \ *

* * , , \(
,
, ,

*
, , ,

,
,
.
* ,
, .
* ,
. \
,
,
*

,
.
, ,
,
, ' < *
\, - Q
. KaV
,
,
t *
* ,
,
,
.

* , ,

: , *
,

,

, t ,
.
^
,
,
,
. ,
'

435
THEOD. BALSAMON
435
f coDsemioni ? Quod quidem donec facinai fuo- , , c rit, qute dieio commonitorio nobia illali
c *
f winl, de appellalionibus epiacoponim ad Ro , ,
maoc Eecleato lacerdotem, oi de cauais cleri
c eorum, quae debenl suaruni provinciaruro
, t epiftcopie floiri, noe eiiam tervaturos proAtemar
. \
usqae d probuionera: et mtrara beatitodi ,
t nem, Deo folenie, nobia ad hoc luxiliuro Uta

< rtm conftdimas. Roliqaa aulem, qu ta nosira

, * ,
t lynodo acla et cooflrmata auni quia prstdicii
, ,
t fraires notiri Favaiiiiua coepiacopns, Pbillp , ,
i pos ei Asellua presbyteri, aecum deferuni,
,
c visom fnerli, ea vesire Moctitad noia

t facfrnt. Et aubttripseront; Domioua noater te
, *
c nobis in mulios antios conservet, beaiiasima
c frater. Subacrip&enint qnoqae Alypius, Augu- 3 <
c etinni, PcMidius, Mariaos, ei casieri epiacopi. 1
9

. ; ,
,
c ,
c , ^ ;, , ,
. , ,
, ' , * , ,
c ,
. , ', , , , ,
BALS. Cam Zoiimus papa Romanos, qai ad Q . , prssenteni synodutn legaiot niterat, etset moriiitM, ,
Bonifaclua ejut loco conttilQtua eal, ad qsom ty- , liodof seribit, quas in ipta geaia tunt io compen- , ,
liiam redigens. Declarai toietn et qnm de Apiario * .
pretbyiero acu fueranl, atquo eiiam eot servaiu- ' *
rot appeJJationet qns peiebaDlar ad RomaBam
Kccletiam, donec allad fuerlui canooes, qi a Ni , o?oa eynodo edili fuerc.

.
ZONAR. Qui Roma missl fogaii ad baoc lyito.
doro convenere, qoortim noiniiiaiim epiaiola memi- ,
nit, a Zotiioo papa Romaiio roUai foerant: qui cun ,
iuierea diem tuaro obilaei, In ejut locuie Boni- * ,
ficiue tuffeciot eal: ad qaem synodiia lilieru ,
miliit, qotBqae acia decrottqao fueraut brevi tor- D ,
iiionie compendio ol conciae, uoo, quemadroodam , ,
geaU faerant, long0 oraiiooU anbhu ac verboruin , ,
iiifolueris cireoilioneque rofert. Nuoiiare porro quae olrioaqoe parlfs conseoau iiamia faeranl sy- ,
iioilua atseril* Vterque aniem de duobuf inlelligi- .
.
lur. Proiode, el qui synodo aderani io duat parloa
di?isoa foiese indicanl; alleram quidem, quas Africas .
ppiacopos; alieram vero, quae Bdna roidaoa lega- *
lot compleclereiur : Qma igitar, inquiunt, oiriiia- ,
qoe partit eooailio dccreu aoni, ea bie Ubi liuerit . " , , *
, .
deeiaraniot. Apiariua ob qoxedam ctimina ab epi'. %1
, Africaa aogregalut Romam profecUi! oat.
, . *
I Africam porro reroiaaut 7 3 *
Quibus aberra?erat coofiletur. Qaaedam enim Uloo *,
;

i o

43S
437
IN CAN. X X V >NC. CARTHAG.
contra
eecleaiagtfMOt
ordhtaa
lo^aiutn
falsta
appa . 4
. r e i ; q u a culpam euam agnoxconii /reniamqae
, , * poaiulaali coadonaia sunt, utqae dignitaiera reti , neret, ioduUum: noa i u tamen ot Eccleeiam 16 , , , neret, io qua anlea fnarai, sed in aliaro quanicnn , . que ?oioiffat, abirel. Ac de eo syaodo papsa tcri - psit simililer et de Hs, qute legaii Roma missi in
' , m a i t d a l i i babebaot, qu* etiam singuU porcenaent,
at eervalnroe e pollicentur, illud scilicet ut appel , laiionea ad euro fiant, dooec ad ip*os primse Ni asnae ayoodi canonee afferanior, ul buic conaue , tadiai, si Patrea ilii i u censueriul, acqniescaiiu
, Per liiieraa quoqoe com Anliocbeno, Aiezandrina\
, - ConsianUnopolitanoqtje epiecopo, de miltendis ad
Ipsoa Nicaaae aynodi canonibus agi posiulavere, ol,
;,
, , an inler illioa concilil decrela boc qnoque de pro voeaiionibua ad Romanttm episcopum concedeiidii,
' eiaiet, certo queant cognoacere. eaim, in. , , q u h m l , in Latinis l i b r i e , q u o r u m plurea legiraue^
', * - canoDem baoc noquaquam . invenire p o l u i m a * r
* :, , Graacnm aulem exemplar, boc est, Graeco idiomale exaraiwu, iiollum habemas.
3.
. f , ARIST. Urbanut epiacopus Sicca, oiti qn a corrigenda sunt, correxeril. vel excomuiaiHc . , f candus et, vel Romse c i U n d a i .
c , - .
Antequam
haec Garthagitiansis eynodat flrmt>

tynod! Nicftiis exemplaria a saneio Gyrillo epi tcopoAlexandrioo et Altico episcopo Conaiantino polilaoo accepiaiet, canonem eynodi Sardicenaia,.
, - ( de epieeoporum ad Romanae Ecclaeiae episcopom
, ; appellationibut, ullanquam aynodi Niesen* caoo ' , nem admiaeruai. idcirco eiiam Urbanum Siccav
. episcopom decreveranl, tl DOO eniemlarel quar* alt
, eo emendari debneraut, aut egregatuni esae; aot,
* , ii da sagregMione dubiiei, Romam esae avocatif
* datn, ei aegotia t o a a papa exaninari.
, ',
.
lncipionl regfripia Cyrilli Atexandri 6piscopi
* ad Afrieanam synodura: in quibug auihentlca N i ciu6syaodi 6 Gneco tran&lala per Ionoceniiani
- < presbylerom mitlt el canonos: qua^ qnidem epl , stola curo Nicaana tyoodo, par uj6noraiuro ln , - i nocenUom praabylenim 64 Marcallum subdiaconam
' ^ k^ecleai Carlbaginontii, aanclissimo Bonifacio
, Romanai kkcJeftias 6piaeopo A, D. aexto calood^
D6C6aibria mitsxa gant.

.

CyriNut domiois venorabilieaimi 61 sanciitgi , , , t m\$ fratribut 61 coepiscepit, Aarelio, Valeniino^
- 61 universat taxtciissima ayaodo Carlhagine coo . - gregaise. Salutamaa iit Domino veairam dilcctio . uem. Quse a vaatra r 6 ? 6 r 6 n i i a axripta sant,
, , mulum pieiaiem 6oolin6ntia, cum o m n i totiiia
- per filium nostrurn lonocetiliQin prcebylenim eit
. ' - scepi. Cuiii hc aoiera a nobie sperata fueriiit,
, nos 6x noslr* Ecclesi* scriiiio vrrissinta e x e m i plaria auibcnticas lyaodi, quxbabita fuilNicaKXH

<39

THKOD. BALSAMON
c BiibynicJB meiropoli, ea qtue a sanelia Pairibos ,
f deflniia et conflrmau aunt, sub nottrae fldoi pro \
t fettione, voairxe ehariute mitsoros; neceaurium

4 duxi, domini fratrea in primit Yenerabilei, sa , .
c lolatione praacedente, per cumdem Aliam notlram
, ,
c Innoceniiam preebyterum fldeliuima exempUria
,
amhenliea ynodi Nie*& qnas Biihyni nrbt

c est, babilse, vetirre cbarilali miUere;: qood etiaro

in ecclesiaslica Hitloria qnserenles iuvenietis.
,
< De Pascha auiem, at scripsistif, renantitmus
*
t vobis, A. D.sepiimo dedcno cal. Maiat seqoente
. ,
iodiclione uoa celebratoroi. Sabtcripiio : Deot et
, ,
t Dominut notler sanclam YfMrata tynodom cu
c etodiat. Qiiod oramas, Teaerabiliaaioii fraires.
. 11 *
,
,
674
l*cip*t tputol* Auici epistopi Coftjfoftttaa- ixumdxov
c politani ad eo$d$m.

.
Dominia venerabilittiraie et beatittimit fratri
btn el coepiscopii, Aurelio, Valeoiino, el reliqnit
, ,
qai in Africana tynodo conwierunt, Attieas epi
acopas.
, .
Per Aliom DOttniro MarcaUa tvbdiaconaiB v 6 , stniro, liueraa vexlr diteciioaia cam otani
, -
< lasiiiia accepi, Deo graliat ageM, qaod digaatat
,
c sum irui Uatoram fratram beuedictiotto. Do ,
mini beaiiasimi fratrea, acriptiaiu, ut verle ,
c simoe canonea, qoi Nicata, qas est BHbynte
, ,
t metropolit, a Pairibm conaiiluti sant, poit
,
0dei exposilionem roitum. qnit 681, qni Q ,
* comrminemfidemet deereta a Pairibos constic .
t tuta, propriit fralribas deoegei ? (Jnda per
,
t eomdem Aliam nosirum Marcelloai tubdiaco ; c num veeiram valde festioaniefn, qoemadno ; "
i dtun cauones Nicxae a Patribus deflniti swtt,

f integre, ut jussislis, misi; rogant etiratn
, uiictam tynodam ol pro me plarimora
, ,
orare dignelur. Subscriplio : Doninut notter
,
c casiodiat vealram sanctilalem, qood oratnut

c sancitolmi fratret.
. *
, .
< lacipiunl exempltria Nicsna tynodi A. 0
" < texlo calendat Decembri*,, pott
contulatam cla,
c ,
rissimoram imperaiornm, Hoaorii XII el Theo- ^ , '
c dotii Augatloran Bonifacio Romaao epi- , ,
c acopo mitta. Credimut in nnaro Dean Paftrem ; ,
c ei deincep aanctnoi tymbolnm ut ia prima sy- c *
,
t nodo scriplum esi.>
. >
ZONAR. Hnic nymbolo fidei, eitam exempliria
. ,
(leflnitiontiro Nicasni concilii ex roemoratis eaaer-
dotibua adjoncta tunt, ul saperius in omnibot ,
continenlur: quae noa nnne raream eadero tcrl- *
bcnda eaae n6C6S86 noa puta?iroua.
.
itescripta Cyrilli AUxandrim.
'&.
ARIST. Qnemadmodum ad noe scripxiaiis; noe . ,
(idissima exemolaria aulboiutae synodi Nicaea?,
"
9

INCAN. CXXXV CONC. CARTHAG.

442
441
4 , - qnae Bithyniae nrbs est, babita, veglrtB ebari .
lali misimug.

.
Attici Cottitantinopolii.
t 01 , Synodi Nicaenos canonea, quemadmodum Pa , , iribus decreti tunt, mUtunlur, ot gcripgigtig.
.
t , , GreditJins in anom Deum, Paireiti omnipoteniei,
viftibilium pariler ei invUibilium Creaiorem :
c el in tjniim Dominom J e s u m Cbristum, Filium
,
Dei, nalum ez Paire unigenUum, boe est e
,
gubtlanda Patrig, Deum ex Deo, lumen ex
, , ,
lumlne, Detim verum ex Deo vero, genimro
* , 4 oon faelum, consubgiantialem Patri, per quem
* * *
omnia faeia sunt; qui propter nos, et nostraro
* * , , - g galutem, deacendit, ificarnaitig eet, et homo
factiis, pasattg est, resurrexii, et aecendit in
, , ,
coelos, ei iteram vcniet jodicare vivos ei tnor ,
1008; et i n Spiriium eanclura. Qui aulem d i *
c cunt, Erat ten>pus qnando non erat, et qaod
. ,
ex non exsistemibua faciue est, vei ex alia
, ,
t subataniia aut eaaeniia, vel mutabilU est aul
, , , converlibilis Dei Filinfi: taleg catbolica elapo *
giolica Ecclesia analhemaUzat.
.
Ecceet exeniptaria synodi Ntc&nse com arcbe , typia si?e exemplaribug primigeniis in Ecclegia
Alexandrina ct Consianlinopoliiana repogilig col* , laia, ct ab eamm epiacopis, Cyrillo el Atlico,
, c o n Q r m a U buic svnodo niiltebanlur.

' ^
xdxxar '.
, , , ,
;-,
.
>

, *
*

/

,
.
,

,
,

*



,
.
,
9

675

/*pfr tpiUola synodi Africana* ad Celittinum

papam Roma>.
Domino dilecto ei in primig venerabili frac ir! Geleslino Aureline, Palalinus, Antonioug,
t Tutng, Ser?as-Dei, Terentfug et csteri, qiii in
aniversali Garihaginengi gynodo inlerfuerunt. t
Opiaremus, ut queniadmodum tua ganoiiias de
Apiarii praeseutia laetatog vog fuisse, miasts
per compresbylerum nogtrum Leonem liuerig
declaravii: ita et noa gimiliier de ejugdem
porgaiione praesenies liilerageum gaudio mil leremng. Essei profecio el nosira et ?estra
alacrilag ltitior, el nec perconiaioria viderc tor, qoae de nnnc audiendo, quam qti* taie
quam de aodiio prseceaserai. Cum ergo ad nos
c acceaaiggel ganctiggimus frater et coepiscopug
nogier Fauslinug, gynodum coegimug; et crc didimoe ipsom propierea cum illo e*ee mist grnn, ui quemadmodum ipgiug sludio preebyte rio antea erat redditug, gic et nnnc ejusdem
c opera poggel a toi criminibae illi in Tbabrace nig objeeiig purgari : cujug tol et lam magna
c scelcra nosir synodi multiiudo percurreug,
c iiivenit, ut et memoraii patrocinium, poi liiig quam judicium , et lanquam defenaoris
t studiiim, poliug qoam cognitorig jusliiiam vic cerii. Primum enim loli synodi valde regtiiit,
variaa conlnmeliag ingerens , laDquam qni
c tfomangs Ecclesiae privilegia defenderei, ei
vellel ipsum a nobis in communioncm admilii;

443

THEOD. BALSAMON

quem toa sanctitag, cum credidiggel appeltare

qood quidem probare non poiuit, coauaoniooi
reaiitait: hoc lamen ei noa processH, qnod
adbuc ex aeioraiB lectiona meliug cognoverto.
Triduano eniro molo laborioto ja<ftcio, in qoo
aiverga, qua el objielebanlur, affiiciigaimi
qoasrobataug, Dena justtis jodex, fonia et longanimlg, ei cotpiscopi noslri Faaatfni dilaitonea, et ipgiug Apiarii frasutorias iu cueendo
tergivergaiioneg, qoibat aefariag goag lurplludinei velare conabator; uiagno coaipoadio
aropniavit; moltsia gciticet et longe faeiidig*
gima obfiinatiooe compregga, negatiooigqoe
Impodeniia, per qaatn taniom Yolopiaittm cetnum obniere volebal. Guro eolro Oeua notler
ejot conacieniiam in angosuat deduxUael, el *
qaas ocfolta eranl in corde peccata, lanqtiata
in criiiiifiom CCBDO jam condemnala, oaanibas
eciara boroinibut poblicaggai, repeaie ad confeationedi omnium sibi objoctorutn oriminum
fraadolantog Infieiator erupil, ei vji Unriam
orooiutn incredibiliain probroram ipse tcipaum
saa aponie argait; ei ipgaai sioiiliier gpem nogiram, cui iptnm comnmeramog elorabamos, ot
a laro pudendis maculit postet pargari, cooverlii la luctua : niai qood hane notlrata Irisliliam
nno eoqae aolo aolatio niiiigavii, quod eliam
008 a moaroris perpetuo labore liberavit},

8ol8 Tulueribus, eliamai ti propria

repngbanie congcieolia coofeggog, medelam g

qnalemcunque providit, dotnioe frater. In prinite ergo officio debitaa venerationli implele,
guppliceg petimng, oe deioeepg ad vealng aoret
eo, qui bioc veniuni, facile adnilliaiie : nec
qui a oobit eicotomonicaii foerint, io coroniunionem velili* ultra recipere. Nam hoc
quoqoe in Nicaena tyoodo deflnitum vealra
facile ioveoiel bealiiodo. Si eoim eitam de
inferioribug rlericie et laicis lllie tervari vidotur; hoe vuli mulio magit eliam de epigcopfs
>enran. 7
f Q
propria proviocia a commoniooe tuspensi guni, a loa taocillale, dedka opera, ei noo oportel, commoulooi reaiituti videaniur. Pretbyierorom anlem similiter et coagequeiiiiiim clericorom
impud*ni*s fugan, ui te dignum e-st, persequeiur toa tanetiiaa. Nam oeque par ulluro
Patrum decretuio boc Africana? Ecdesic esl
prohibilom : al NicaMis gynodi gialata, live
clericoa ioferiorfg gradua, aive ipsos epiecopos,
propriia lieiropoiitaoif aperiiaaine comiimerunt. Sapienier eoim ei jusie parspexeruni,
qnaecunque foerlnl exorta negotia, ea in propriis locis lenoinari debcro. Neque enim unicuique proTideniia; Sancti Spiriloi gratiaro
deease poiarunt per qnam jusiitia a Chiisti
acerdoiibos cl Yideiur prndenier, et firiaiter
leoetur, oiaiime quod etiam onicuiqoe coocessum esl, ai ei videalur, de judicuni aentcnUa
N e

er

A I i n

444

ImylfH \ ; ;
4, \ *
; ,
,
, '
,
.
\ ,
, ,
,
, \
, , ,
\
, \ ,
*
,
,
. ,
,
; ,

,

,
, ,

,
* ^ >
,
,
,

, .

, (,


* ,


.

,
.
, ;,
,
.
, ,
.
*

,
, [ .

446
1 CAN. CXXXV CONC. CARTHAG.
, - ad eynodos propriae provincbe, vel prastwa
,
c eliftm ad uiilvemlem ynodum, appellare,
. $
c Nisi uliqne eil aliquis, qut credal, unicuipiom,

qiiioiinque is sit, posse Denm nostnim judicii
, *
jiistilian* insplrare, innumerabilibus antem
,
sacerdolibnt in synodum congregatis negare.
, Oti
Qiiomodo ergo firmum eril hoc iransmarinum
,
judicium, ad quod leelitim necessari:e pereo .
na?, vel propier naturae vel propicr teoii iia
,
beeilliiatem,
propier mulia alia impedi , .
menta, deduci non postanl? Nam do tniuen, ,'
c dis quibusdam, velati a latere veslr gancti
i tatit, a Dtilla Palrom synodo cottatUutitm i
,
venimut. Qood oliro enim per biinc ipsuro
.
coepiscopuni nosurnm FaiieiiDiim, lanquam ez
, ' parle Nicaena synodi, Istblne miesnro fnerat,
,
In verioribua Nican synodi reperioriii, qnta
,
a sanettsslmo Cyrillo Alexandrina Ecclesiae
,
coepiscopo, et a venerando Attico Gonitanti. .
nopolis epiacopo, ex anihenlicit miexa accepi , $
mue; qua? quidem amehac per InnooeDliora
.
c preebyterum et Ifarceliuni subdiaconum, per
qiios ad noa de Hlis misea fueranl, veoerandat
, ,
memofias Bonifacio episeopo decessori veatro
, a nobia destinaU eont : nihil ejugmodi inve ,
c uire potuerimoa. Exseculores ergo vealrof cle . ,
c ricos peleniibus altquibus ne voliti mittere,
,
nec pormiltere, ot fumoaum mnndi fasltitn
Chrisii Ecclesixe inducere videamur; qute fim , I pliciialis iuceiti ti humilitalis diom afferl iis,
*
qoi Deum videre cupimil. Be deflendo ehim

Apiario, jam a fralre nostro Fausliiu) pro suit
, * *
c nefariis neqailiis Ghrisli Ecclesia moio, solli, c ciii non snmue; quod eura vestrae saiiclitaiis
|>
c probalione et correciione in servanda fraierna
,
charitate Africa nequaquam amplius siialiue*
.
c bil. Siibficriplio. Deus noster sancikaiein

stram in longissimum lempus cuetodiat, pro
, , nobit orantem, domine frater.
,
( .

'

. .
, , ,
. D BALS. Apiario a synodo Africana eegregalo*
, - camis ad papain Gebttiinum accesaiieel, ei segre : , gatio solula esset, Faustinus una cum illo Gartht - gtnem miuus eet, negoiium ejue examinalums :
, decisa aulem causa niisic eynodns Geleaiino banc
epieiolam. E l primum quidem accnsavii Fausli. , nuro, qiiod Apiariutn prseter ralionenn defendereU
. Deinde subjunxil quod ex Aplarii confessione causa
foit decisa ; et oravit ui iion facile admiiierel
* Celeelinus eos, qui adverane synodnm dicuni, el
, ab ea tegregati suni. Adjt>ccrani auiem quod nec
* . , Patrea Nicsenae aynodi staiuerunt, a papa in Afri \ cam DiiUendoa, qni causam aieiul cognoscercni,

445

447
THBOD. HALSAHON
448
el uec aoc iomitar ia taisais ib Alexandrino et **
Cooauausopoliuoo epiaeopls.
3
.
8 7 7 ZONAR. Cam Apiarioj ab Afrtoaa tyoodo
ZQNAP.
tegrofttQt ad Celeaiiaam papan cttnfnfisaet, earo
,
GeletlinnsoegrtfitiooisTiiiailo liberavit, ei c r a iUo, , ,
qni causam ejot curo Africaoa tvnodo cof ntoceret,
FanttiDom epiicopnm Cartbatf nieueai misit Qoa * .
re transacta epiaioJam bane synodat ad Cetofinvm
, dcdil, qna Fausiiaom, quod Apiario faverit, ejus- , *
que patroDam ae defeoaotvjm, aon jadieem aferit, ,
ac advocaii tUidiaai, non eogniioris axjaiUtom
* ,"
aperte iodicarU, ei qood tynodo aa adveraariom sit , , * ,
proiaatot, aac w o data aa Romaoafi Eedaalai pri- , * Yilegioraro viadicem otlanderit, a eoalaraoJiia qao ,
qoa abiliaoerit (tunt auleia prlvilegU et patfxmaias * , ,
Romanas tive Laiin* vocet), vebementer aeeatat;
qoodqae, ut it a tynodo ad commonioaeai adnttlo- (
reiar, nimia fettinaiiono approporaril. Noa pro- , ' )
cetaii lamefi, ted Deaa, Faaalini ctmciatioMaa, ,
dilaiioaeft, proielaiioaes icilkel, frtiftratorlatqTjo *
Apiarii lergiversaitonea, boc c*t, pracmiiaatJooes, , ,
in negoiiis gerendit moram, aabito diaaohrit; eata ,
mentetn illi imniiteiit, ut objecia erimina tpoote ,
coafltoretur. Hia, i u ui aeta aani, in epktola eipli- ,
eatit, doiado aubjiciunt: le (ad CeJeolinam ao- * .
leto oraiio dirigitar), in pnecorta orationU, boe *
etl, prooemii loco, ex merito veneraii, no io iia, qoi , , ,
a nobif aegregali aani, admittendia faciliorem te (
pratbeas, neve qui in sua provincia commanione Q /)
mulue nominc privaii snnt, propere nlmia ae feattna * comrounioni restiluat, obtocramot. Bod ei preaby- , terot, et alio* e clero, aete per impndentiam, abt- , , ,
qoo ulla scilicel josta caosa, proripienlet expdli, ,
saitque epitcopit reddi; qain ei clericot omoet a
sao quomqae epltcopo judicari posinlant. Canooum ,^ ,
, , *
etlam, qni hae de re ia Nicaaa synodo edili annt,
meniineivj : nequo ?ero ol aliqol a papa lalere, hoc ,
etl, qui illi digniiaie proiiini, ae apad eom ibono-
atiore loeo habereotar, familiaritateque conjuncti ;
praHer casiaroi foreai cogoitores ac exsecuiores ,
taiuerenUir, id vaqne decretum exstare affirmant.
Neqae eoim, aioai, aliqaid timile in fis, qn ab
Alexandrino Cyrillo ci Coneuntinopolilano Altico ,
ad nos roissa tonl, inveaimus. Ne velilia igilur iito D & .
modo agere, nec inanit glorf faiiom, foroi Inttar , ,
evaaetceaiem, coacedere fficcleeias Dei inierri. Sim- /
plicilai naoique, aiunt, et demistio aaimi, inslar .
laeia, tit, qui Deura inoeri copionl, afferl diem : , *
hoc esi, veluil diffiita lux diem efficii, ac per eam, ,
qu sensibos perciplnnlnr, vidcre licei; eodem *
modo simpUciias ac bumilitas tucem immiuitanimo, , , ,
qua illustraiut Deum videre, boc eti, qaanlom ho-
* ,
iuini fas eat, cognoscere queal.
, ? ,
, .
AWST. Eot, qui a nobie excommonicanlur, - . * hac in communioncm admitiero ne velilie :

c quoJct in synodo Nicaena decrcluni eal. Eccc
t ),.
t

4&
CAN. CXXXV CONC CARTHAG.
450
, \ , - eniro et Appiariog, a admissus, gyaodo rasttc , , ,
t i l , 61 iojuriam aiiulit, et tandem coavergtja etl,
c , .
ei leipium reprehendit, gagpiriig desineag. '

Pilres bi ittdtibUau et verisaima gynodi Nlcaenae
\ , axemplaria recipienies, io canoaibtig illius noo iit enienlea decretuin, ut a papa miliereiitur ejus
, , minitiri, ei episcoporom et clerieorum appellaiiones
- apud eos exereereuiur, ad Celesiinom Romae papam
* * cripeeront, ui po&lea ab ipait gegregatog facile, ei
* ', * ut uon decet, in commuiuonem noo restituerei, nec
, , epi&eoporun) aut clericorum ab ipgtg ad depogitio , nem condcmnatorum appellaiionem reetperoC, ec
, presbyterog suos railteret; eiiis appellaiionig eia' * minationem committerei, sed ut condenitialoruni
, \ unoiquitque ad propria? pro?ineiae gyitodog appd * - laret,ai veltel, vel cniani ad gynodum oecoojciiicam;
ae saecularem fasturo ia Cbrieli Ecdesiam iairodu, , - cere viderelur. Sed illud elUm 6 7 8 in roedium
* producebaal, qaod ex istiusmodi operibus Ecclesia
. , conlumeJia afficerelur. Nam Aplariuui presbylerum
- Siccee Ectlesi ob juaiag causas anioium, deiude
- * , ad ip&am Getesiinum Rom episcopuro accedenieoi,
* , ei ab eo accepiuui, et cum Faa&tino epiacopo ad
- Africam miasum, ut presbyterio ipse ilerum redde, * , - reiur, qnae aulem ab ipais Tbarabrareuig ei objccta
, fueraul crimiua examiuareiitur, impudeuiigaimiiai
, - ietum propere, et ol non oportebat, ad coiumuuio
* nem reeipi cooatUaii, eliam gynodo coHlumeliat
* * - aifligeniets, ui ab ea non actepium, eo qnod accu , , - satoree ejue coram glabaul, el eum coavincebant,
, \ qui poal muliag coiilradiclioneg et impudenlea de , * - negationta, arguraentis pariter et propria
, lia in angugliag compulsua, crimina ei objecia
, , publioe confeggug, et in gugpiria converaug eat ci
- lacryuiaa.
, * , .

,
.

monxmtnth actortm Contlentinopoii dt Agapio

it Bagxdio, utroqu* vindicante tpiuopatum
Bostrce.

- In congulatu religiosigsimorum et Bei amantissi , i tnorum imperaioram aogtrorutn F l . Arcadii

, \*( , ^ Aygusli tertiuui, ei Honorii gecandum, . B.
, c tertio calendag Octobrig in Bapiigierio aanctis i giottB Congianiinopolitanae Ecclesiae, sedenii , bug ganciiggimig eptscopis, Neciario Constau ,
i linopolilano, Tbeopbiio Atexaudrino, Flaviano
, ,
Anliocheno , Palladio Cxsarex Cappadociae,
,
Gelasio Gassare Palxstinae, Gregorio Nyssae,
, ,
AmpbilOcbio Iconii, Paulo Ileraclex, Arabiaoo
c Ancyras, Ammone Adrianopolig, Phalerio Taret,
, , Lucio Hierapolis, Elpidio Laodicx, Paulo
, ' ,
Alexandrorum, Dioscoro Uermopolis, Probatio
, , * Berooiceg, Tbeodoro liopguealia), Biio Seleu , , ciae, Epagalbo llarciaiiopolif, Geronlio Claut , ,
c dianopoiie, el aliig diveraia episcopis, el uui , ,
i verso ordine gacerdouli; Nectariua episcopua
, -

451

4SS
THEOD. BALSAMON
CotuUnUDopoliunus dixit: Saocta bac ayaodo , xa\ *
c , Upoxaiov,
Dei gralia rtirtuf iu boc MBCIO loco coegregata,
c *
s\ eadein saocioruro frilrum ei io xactis cooi
oiiuUirorum lynodos i u centel, qaia tdtura
, *
video eot, qui coniendunt de Botircaorum epi
scopalu, fralret notlros Btgadiuin et Agapiun,
,
bi sua ialer sa invicein jara iricipiaot propooora.
; \ %
Ei pofttquani aliqua ab eis pro bac caasa aela
esttnt, et dicii Bagadii deposilioaem a dttobua
,
solis episcopia jaiu tainpotvj bujus tyaodi mor
tuis faciam oatenaam estel; Arabianua Aacyras
. *
epiacopue dixil : Noo propier baac iiiau, aed
,
de loia deineep* viia id tnetoeoa, precof uoclatm
^
gytioduro siaiuaro : Licetne a duobaa epiaeopia
fieri depoaitioaem, an non ? et abaeale meiro
; poliiaoo licet, ati non PrseieiiU qaidetn caaoxs
* *6 ' * 0C
nibil esl pratjudicii. Yereor auieta, oe e i bia
, ***
actis aliqui potastaio accepia ulia audeaat.
,
Rogo ergo vos rctpoodere. Nociarias apiaeopoa
c ,
Conaiaiiiiaopoliiaaoj d i i i t : Pulcbre taatit rtOi , ;
gioftietitaua epUcopua Arabianua : eqoident can
, :
par cansa accidero potiil, prcieriiuia noo cou . , *
deiiinaniea, quod deiocep* fuiururo eat pranau ,
niaaiut. Arabtaoos Ancyras apiacopaa dixit :
< . Id qaod att praierilum, beatorum Patrom, qui
f . Nlcse conveneruitt, daoinai syaodus, jubeiia
c non eate pauciores iribos, qoi ordiitoai, Mt
f ; *
abaeala meiropolilano. De futuro aulem veriiat
,
bsec iuiorrogavi. Veliin ergo ?ot aperio edicore,
f , . *6
ei aee soapento, 6 7 9 dubie, ot a daobus Q c
bominibus, noe ordinari nec daponi opUcopum

licaai, juxia Niceoam aynodam. Et po*t alia
,
Tbeopbilua apitcopaa Alexaudria dixii; Ad ; , veraua eos, qui excoaaerum, fieri nou poiesi ui
c . ,
iiidignationit aanteaiia feralur; quoniam prasc .
sentea oou fuore condeiuoali. Sed ti quU deiia,
, qui iu fuittruai debool deponarc, coasidorel,
c ,
tnibi vidotor aon aolutn trea debera accedere;
< : ,
*ed, ai lleri postU, omaea prorincialea, ut
. * !
muliorum leaienlia accoraiior coadetnnaiio
c ;
reddatur ojus, qui dignut eai depoai, prteaeaiia
c ei judicaii. Neciarius epiacopua Consuuiioopo * liiaout dixit : Cum do legiiitnit ioaiHttlii et
c .
decretis agiiur, consequent est ooo propier
c , ,
peraonarum causae aliquaa lalia decerni. Quara- D , *
vbrem, ticui sanciiuiiiiua opiscopua Arabiaaus
c , *
bortaiua etl, futura tiabilire volena; con*e .
quanier el bumauo saiiclisaimi epiteopi Tbeo ,
pbili fenlentia decrevh, non licere io poateram,
-
nec a tribua quidem, nedum a duobus, cam,
* ,
qui reus exaioinatur, deponi : sed majoris syc ,
nodi el proviucbe episcoporum aeoiejiiia, aicul
c : aposlolici defluiero canoues. Flaviauus epUco , pus Anlioi bia3 dixii: Qur. exposueruni aaiictiat ,
aiiuos episcopus Necuriui et saoclUsiiuus ti
,
picutissiaiug Tbeoplwlus epiacopus, aperia autit.
c '
El oiuiica eccleftiastict bis acquiescimus.
, ,
, , ,
;, . 6

 . CXXXV CONC. CARTHAG.

454
453

, . ,
. - BALS. Cum Bagadius Bosirorum epitcopus a
, doobas solU episcopi* depoeitus eaet, agUaturo est
io tynodo Gonatantinopolitana, an ea recla facta
, estel dcpoeiiio, electa Agapio judidum laenlo : ec
pronuDtialum esi depositionem noo fuidto caooai cam, uipoie eum non doo, tad multi debereat en,
, , qnae advereus epiacopos dicunlur, dijudicare, Tu
. autem sciat bauc coiistilutionein vim tuam bodio
- DOD obiiaere. duodecimo enitn canone Gariba ' ginieosissynodi, quseesl multo poaterior, criroioala
, , episeoporum judicia a duodeciui episcopia exerceii tur. E i lege euui cauooem. Scia vero, quod bsec
. quidetn synodua sub Arcadio imperaiore facta eat:
. Carlhagtnienftis vero, regnaale Tbeodosio juuiore,
, ,

. \ . De Boetreosi Epiecopatu cooirovereia

, , agiubaiur, cum duo illum sibi, nimirum Agapius
. ei Bagadiue, viitdicareiil. Erat eniai paulo anie Ba , gadius iUius urbia episcopua, eed cum nonnullas ob
* , cau&as a duobus episcopis esset deposilus, idque
, illo abseule, Ag:tpius oiemorati episcopaiua ordi
oaiueest episcopus. Porro deposiiionein suam vitio
i a c i a n i esse Bagadiua conietidtbat. Cum igiiur in
, medio coticilio propoaha esset coniroversia, Ara , bianu* Aucyrae dixil ; Non lain ob praesentem c a u , gatn inierrogo, quam quod in poeleruiu meiuatn ne
, , forte in simili cauga quavls, id quod gestum e&A
, lanquam regjila obiineat; atqoe a concilio
, \ pelo,- ut declaret, num a duobus epiecopis deposi * . , lionein fieri liceai, ei ejugmodi aenlentlam adversas
\, - C abseniem pronuiiliari. Vereor enim, inquit, ne
. forie aliqui, cuiu ia bajus caugse axla inciderini,
alia audeant. Ad banc igitur iiiterrogaiionem Theu , * - pbiliig Alexandritiuft respondil : Quandoqiiidam
, * episcopi duo, a quibus deposiiua est Bagadius, e
, ; , vivis exoesseruul, in eotierri gcnieniiam, quod nou
, recie egeriui, minrtao convenil; ne forie nos quo ; - que reprebendamus, quod abgenlea Utos darai.averi, , , mo8 : ui auum in faiurum provideamug, ne am''., plius ulia qosdani fianl, roibi videior, inquit, non
, , ires epiacopot Uniuiu adeaae debere ad unum de
, , gradu dejicienduni episcopum ; acd, ti fleri ,
, eilam omaei proflnciales give provinciae illiut epi , acopoe, ia qua illius epitcopaiut eal eilus, qui de
, , - gradu dejieilur; ut cum mulli exilileriai jjidiceg,
, ac feoteuiiam tulerim praetnie illo, qui accuaa . lar, exaclior 680 Armior seniaoUa reddatur.
, - qua damnatur is qui deponilur. Uauc igitur tenlen, . tiatu ei Nocurias et Flavianus et caeieri ex con . cilio approbaruat. Atque kmc quidem iati Patrcs.
, Duodeeiinut autetn canoa conciiii Garihaginieusi/i,
qood teinpore posteriaa eai iaio Neciario sedouie
( , * congregato (quippe cum boc imperanle Arcadio
) coacium sit; Cartbaginiense vero Tbeodosio minori
, imperaaie) si quit episcopas, iequit, alkajus cri , uiiuU factus ail reus, a duodeciai epitcopU judice

455
THEOD. BALSAHON
456
inr : ti forle ob nimiam necesiitalem plures con- 4 . *
gregari non possini. Legendot esi igitar merooraint , *
ille caaon, una cum iU, qus ad eiponcnduro illnm .
contcripia aiinc.
ARIST. c In posierom reom examinaltim, nec a .

c duobus nec tribus deponi oportet! aed majorit
, ,
t synodi ac proviucialium scmleulia : quemad*
\ ; *
c oiodum ti apostolici cauones decreveruiit. 1
.
;
Quandoquidem synodus baec Bagadium episcopom
Bostrenaein a duobus episcopis deposiiuiti, ejutqoe ,
loco Agapium ordinaturo, inveiiil : timore perculsa, ' ,
ne ei io poaterum illud H*rei, fuiurum laiutn red-
didil, jassftque episcopum criminibui accusataiu, , ,
et ad rieposiiionem redactutn, non a duoboe Iri- * ,,
busve cpiacopie judicari: sed ab omnibu*, si fleri * ,
, provincic episcopis, vel ealiem a pluribut, , ,
ni i 111 non eini pauciores quam duodecim ; qaem- , ,
aduiodmn duodeciniui ayaodi Sardicensis caooa *

autuit.
.

EXPLICIT

EDITIONIS

BEVEREGII

TOMVS

PR10R.

AAESANAPEIAX

,
.

DIONYSII

ALEXAMDRINi ARCHIEP.

EPISTOLA

AD BASILIDEM

EPISGOPUM

Inlerrogantem de diversls capilibua, ad qoae per Epiatolam Bionyaiut reaponit dedit, quas Unqutm
cauones eunl adimasa.

CANONI.

Dionysixt Basilid*> dilccto mihifilioet fratri in gacrU fovvup

comministro, Deoque /Weii, in Domino lalulem.
,
Misisti adme, fidelistime et tapkntitsime /i/i mi,
(l) ,
Intrrrogant qua hora diei Paictxce jejunium lolven- vU , xaff t>- -

I N E P I S T . S . DIONTSU ALEX.

457

458

7 ( I ) ( 2 ) . - dumest. Dicisenim uliquo* fralre* dicere,quod opor & Xfih Itihoc in galli cantu facere;alios ver*,quod id stf /
, riJJidxm vespere. Qui enim ROMX tunt fralres, ut
. 01 ' .- aiuni,gaUum cxspecianl. De iis autem qui hie sunt,
, , * dixiili quod citius. Uotam auttm exactam valde de . meniam exponere dmdcrat: quod quidem est difficiU',
, * lubricum. Quod tnim post Domini
. nostri lempus oporteteos [estumlceliiiamque inchoare,
qni ad illud usque animai jejuniis humiliani, erit
apud omnes timililer in confesso. Per ea aulem qua
, ad me scripsuli, probasli sane adrnodum et divino , - rum Evangeliorum scniu percepto, quod nihil ab cit
. accurale traditum de hora qua returrexit, appaM.
%- Evangeliblce enim eot qui ad monumentum veneruul,
, diverse detcripiemnt, mnialis Umporibu$, omucs
xaff , , ixrrexisse jam Domtnum, dixerunlinvtmtte. Et vc ol ipereSabbaii,x< dta;ti Maiihatu ; et cum mane
/ - adbuc essel obacurum, ut uribil Joanna * ; ec
, tammo dilnctilo, ui Lucat*; et valde mane, orto jam
. , aole, ut Marcut 2
q^ndo surrexit quidem,
* , nemo aperte retpondil. Quod auiem vespcre Sabball
\ , - lucetctnle una Sabbatorum, qni ad monumemum
' , venerxnt, eum non amplius jaantem tnvenerunt, hoc
. , ) tn confeuo cst. Ac neque disseniire nec itbi adter. " (( - inler u evanqeliitat existimemus; quanquam
$ cl - parva quafdam eirca id quod qutvriiur controvertia
, - etie videbilur, $i omnes in una uocle mundi iuccm
, . , Dominum noitrum txortum $ conseniientei, in
- hora duunliunt: nos tatneti, qum ab eit dieta $uul,
dXT pieetfideiiurcouciliare tludeamns. Quod Matihcso
, ^ quidem dictum , $ic habet: Vcspere autem Sab bali, ciim lurescerel in primam bebdomadis dicn,
, enit Maria Magdalene et alia Maria ad specl;;a " duro sepulcruni. ecce fuii magnus terne maius :
. angelus enim Domini cum dc coelo descondissci,
, - accedens devolvit lapidein, el scdii supra ipsum ;
u

E i

Mauh. xxvin, i. Joan. xx, i . Luc. , I

* Marc, xvi i .
\ . Comlil* apou. 1. , c. 18;
\ , et alibi : 6
, \ \ , \ , \ * ,
, \ - , * , . tbid. cap. 12. Eodem etiam sensu occunil,
. *0 - syn. Trull., can. 89. Mcsycbius, ,
, . Ipse eliam < us
* \ ' / qtiem pr* roanibus babemus, bunc sensum nercs . Sciendum est,
. , quod hic bealus Dio-sario exigil, in quo Dionysiue se inlerrogatum assf
f* Origenh quarto anno imperii D rit, *
Pktltppi, qui poit Cordianum imprravit. Heracla - . Hoc eet, non ul Hervelus veriit, qua hia
tem decimo tertio Aiexandrinw EccUsim epitcopo vita
dies Patcha sii jejuuandus; is enim nunquam jojndefxncto hic pr^cturam i$iiu$ lutcepil; ct post nio pcraclus fuii: s<ni, ul nos verttaius : Qua hora
srptemdecim annot> reliqnot nimirum tret Philippi,
diei Pasclia jejunium lolvendum e$t; nimirum, quota
et unum Oecii, uuum Valii, el VoiusianifiliiDehora jejuuiura aniepascbale l^rminandum est, veeii, duodccim VaUriani GalH (Gallieui) ipsiusspere pnecedenle pascbalem cclcbritaiem, an ad
fiiii. ad Dominxm migrovil. Basilides aulem parojgalli cauium, an alio lemporc; ul ex iis con&lat,
eiarxm in Pentapoli L>bya> episcopus fuii, ui Eusequa3 in hac episiola sequiuilur. b .
btui in \ i ct VII Ecclcsiasiic^ bisloriae iibro irudidii.
(2) . Initium bujus
ppistotae Alexatidriui Dionysii profero, quomodo in
( I ) . Gentianus Hrrvoiug niss. non paucis jacet:

verlU, jejunandxT iii dics Pasc5ba2. Et sic vocem . Vulgo, . Lsl
, ubicanque occurrit, jejunare ver- , solulio pascbaha jejunii,
l i l : cum contrariiun poios ubique eignificat, ni- , appellat Eusebius iiisl.
miruin jejunium tohere. Hoc seneu TOX ista lib. , cap. 25, frequentiaque in bunc senauni apud
in Con$iUulionibtu apostolicis vulgoGraicos verba , , , *
riictit saepe usurpator ; ut: :. CoTELtn. a C.on&iii. npoi. lib. y, eap. 15.
, PATROL. GR, CXXXVl!!.
15
t

ulrff/or

11

THEOD. BALSAMOH

459

460

ertt auleia ipcciet cjus oi fu!gur, ei uulumentum *tm <\ Ia66owv, $ J t

ejot albutB ul nix. limore auiem ejos coucoasJ Map(a xal ^
siiDt qoi ttrrmbant, et facti txot al moriul. fteapoa- . \ *
deot auten angetot, d i x i l muUeribns : Ne timeie ,
?oa, scio eqim qood Jesam tmcifliam quatriUt: , \
non est h i c : rcgarrexii mlm, ticot dixlt . Idan- , \
. 6 # ttm quod dictum #ti, vespere, alii quUUm ezu/hwo*
. *\
bmni ucundum Mtbi ctmmttnitMUm upiifUm
ae , otta
ipcrxm StbbaH; amUm U exandientet,
,
non hoe, ui profumdtm mocUm * dfctxi, tardi* , fbvro
lattm et lougum tmpen $i*lfic**U. Et qaod
nocum dicit et mm , uibjuuxii: Cata ,
1- #idr rtrc oifKrortvji tt>r aKHrtfafra
<ra%)a't>ac^ tw
&
eeacerei ia pritnani bebdomadlt diem; tm$rmmt,
9

ot
***7* ' <UJa
txmdum, ul roliqmi dierml, *romuU* (,
<$
md
fio&mr * ttortu- uml
txtctamdum , et txatatrxal factum rt^tra
uu
6?)JtotVrc>c* rtV(errm motmm, mmdmm Ixpidtm aatftxfeai,
x r a Jajat > , ^, >
$t Mtutltrunt ob ipto: lHoa e*t h k , sorrexii. Simili9

t$r JoiMnt* : Prima hebdomadU feria, inquii, Ma- * ^ x o r , 6**>, <

ria Magdaleee venii mane, curo eaaeut adboc teae- Joaro/ acn,
brae, ad moouaaciitoiB; * vidit hpidtm aabtalata -
9

a monameBlo ; uA jttstm illnd cata adhuc esaeut xta^/l/iayw nml

* , .
lCMbm, frwo$*$4T*t. Lue*$ muiem didt: Sabkato
- ^
qaidem qaJeveruai seeandnn prsocepUiia. Prima
9

aalem hebdomadia foria totnmo maoead moaumentam voaenaai, ferenieaqets paravrant aromata,
iaveneraiit abtem lapktan a moaaaaeolo devolv-

,
^

,
, . )<7
lum . Summum mam fmnu tpUmdortm, eui priui subapparet, tifnifUKt primm
ftri*;
tt quomiam j*m ptrfect* prmuriu cmm toim ,
eonts- \ , &
Mtnte WKU S*bb*to, *Ho dU butpienU, rem
. *0
rumt araaiefa el ungtunu fertmie*; qxand* jtm
ti
detidtf dw ante $urreser*l. Boc Marcut tptoqu*
ae-
flfar dicetu: Emerunt aromau, ut Tenietilea eom , aferent. iMe maac prime feria vetiivrit ad } *
UMiBiiieniani orto jara tole *. Valdc enim mane , %\,
hie QMotjue dtxit, quod itUm t$t tu turoroo diluculo,
$t iMbjumxii: Orto jam aole. Profecth inidtm,
tt .
{|r eartrn tummo dilucmioei ttudt ma*e inttpil;
in *

.
Uintrt muitm et cire* monumtntum, moram
traxo
rmnt uupu ad ortum $c4U; tt ei$ q vtdam tunc
dicit
. ( mdoUtatu cmndidatut: Resnrrcxil, DOH esl bic. Ilmc
, ,
amUm tum ila kabeanl, hoc ii$ a*i *ccur*4ius $ub,
fi/tatftt* COnsiderant, e*u*ti*mu$ quctm kot*
t*/ .
, ,
eliam umikorula ul quart* hortr, eptrUl ineipert
0 . .
Imtitiam ob Domhii noitri a mortuU reiurrectionem.

Eoi quidem qui nimium fe$ti4Wt #1 antt medim*
*
neelem snraunt, ut coniemptoru et inlemperante*

,
rrprektnditnus, ut qui propemodum tmtequam
par
. Noa.
, sit, eunpm abrupertHt, diunte viro tmpignU:
parum cal in viiav qaod parum abett. Eo$ auum
r i r a p r o r
qni difernnt, tt plurimum perferunt, tt ad qutrtam
vsque tdtjiliam fortiter aailtaeal, ta qu* elimm
nati-
. ^
ifamibui Senator ntnUr la man *mb*lan$ app*ruit
3
ut gtnerosoi et Ubtmtm toUrintt* znuipimuM.
li$ ,
, , ' 6
auttm qni intena ul moti sunt v*/ ul pot*eru*t
,
quieuunU no* vald* motuti sfmai ; quandoquidem
uec Bisjejumorum
die* erqttalHer, nec umiliur
<m- .
9

Matth. xiviii.

loan, , I.

Luc. xxm, 56; x i n r , ! , .

ilarc. , , i , .

K2
1 EPIST. S. DIONYSIl ALBX.
41
nei exspeeiani; * ulii c/wmVm, ret omne* transmiliuni, jejxxt"permanenies,
duo^ aiii tra, alii
, '*'ciii
*
, xaff i\v qxaluor, * / t i nuilum. El m quidem qui Uli$
, Iranimtittndii , deinde defetsi
. $unt, propemodum depcixnt, esl quod
- ceUrius gxslent. Si qui aniem non modo non tram
, ' tnitsis sed ne jejunatis quidem, 9cl in delica th opiparitque conritiit, Cifnsumpiit pmccdcntihv*
* d - quaiuor diebni, ad duos eoujui tolot esircmos dics
, cl , , eum , illis u cibo non gustalo trnntmiuh,
, . / Pxrasceve Sabbaio, magnum quid 8gregium s*
,
\ txisiimani, i ad avroram ntqxe pcrmamc ,
rini; non $ ex ivquo cerlamen $$*
. ' cum iii qni $e pluribu$diebui priu$ exercneruni. llac
, qnidem, HI uniio, consutens dc hitit scripsi.
, ;, , , ^ , > ,
. , , .
. "
BALS. CUIU cpiscopus quidara magnum huncru; , * , * tislitom iiilctrogaseet, qua hora eurrexil Christur.,
, - bora quaj iliaor pracessit, jojuiiium solverci,
proposuil amistee qnml festum Pascbs, poetquam
, * - Bominas surrexeril, incipit, et eo osquc dcbeante
- , - jcjunare : tunc aotem, Don ante rcsurrcclioncni,
, . " )ejunium aolvere. Quia aulero non poicral licei-v
* , horaro qua Chriglus rcsurrexit, respondit ex divcr , *
aie vcrbix evangclisianim, quod : Eui cx iis horain
* - qoa jejunium solverc debemus, cognosccrc non ii , " ceat, eoe tamcn qui ante meiliara nocicm sulvu:;<
, jojunium, ul coniemptorce oi iotemperanles vim * peramus; eos autcro, qui ad quartam usquc vigi , * liam, seu ad diluculiim usqttc, fortiier perduranf,
, anipleclirour; eos vcroqui iiilerca iiiterquicvcnint.
C nou reprebemlimus, quia ncc six padsioiiis Domini
. 01 belxloraadaj dies, omnes similiur pcmgunK
, , , enim omnes jcjunanl, alii vcro duos, alii tres, a!ii
, . autem plores, alii vero nulltim. lis crgoqui pluri*
, \ , bus diebos jejunaniot et laborarunl, si alimeutum
, citius gustaverint, venia danda eel; cos auicm qci
, \ , quatuor dies non jejunaroiit, sed delicalc opipare \ , - que vixerunt, in Parasccve aulem ei Sabbato jcjn , - navere, exislimarc non oportct magnum quid facerr,
* ei uaque ad matulinum reeurreciionis diei sii.c
. cibo jcjuni permanserint: neque cnira simile ccr, . ' tamen adeunL Alque baec quidem cst Palris respou , sio. To aulem lege89can. ayir. in Trullo, sialuen\ * tem jejunium solvendum esse cioca mediaa noctci
,
iragni Sabbaii; aliia autem diebos salutifenc pasf :o . \ - i
j jejunio et oralione ei compunctione Tersai i
cporterc. .Quoniam autem cxlrinsecus ab codciti
[. ] canonedeclarau esl bora Chrisli restirrectionis c :
( ), diveruis Scripturis, quoad ftcri pouiit (veru;n
enim scilos novit, qui reaurrcxit Dcus); dcbcmus
. dicere, qucxl usque ad borain aexlam, <i ipsujn
- noclitfiium Sabbalum, dcbcmus jcjuuarc. Ab borc
* ( auiem sepliuia, quoniam incipit Dominicux quo
eliam resurrexit CbrUtus (esl aulem verisimile vcl
), ,- vii ?cl vni hora fuisse rcsurrcciionoro cjua), jcjua l i i

8 f

4b3

THBOD. I 1ALSAM0N
{64
.
rare non debomtis nec jojunit.m aolvcrv, r.e vidta- j , rrjvnv, oi6\ ^,
imir fcpugnarc lanouibus qui Uatuunt no$ dicbtis ; ^
Dominieis non dcbcre jejunarc. Etsi enim diea lcr- .
tius repuietur Dominicus, solum itmcn propierca , * *:
,
( J J A J rrium diernm rcsurrcclio eum aiiingat, lcrlius dicilur : esi enim priraus. Et 89 can. syn. in * '
Tmllo c onvetiienler, dic, antc horam tcpiimain no- ,
clurni Sabbali deberc noa jejunium solvere in qua- cunque bora voluerit quispiam ex sex priinis ho-
ris, idque omnino cx iibera itmuscujusque poie- .
slale et arbilrio.
.
4ZO3AB. lluic inlerrogationi rcspondet is cui
proposila inierrogaiio est : Posttilasii tedoUui , * ,
imponi legem, hoc est, regulam fbrmamque prae- , tcribi, ac adbibiia diligentia ccrti aliquid slatui ,
dc bora Doininicae rcsurreclionis; quod quideni el 1 -
difficile cst ci lubricuni: quandoquidem, post ex-
cliatum a moriuis Domioum resarrectionis cclcbri- , ,
laicm inchoari oportci, bucusque jcjunanus, ant- '
mique boc paclo demissionem curanlc*. In ca nara- ,
que quae pcr jcjunium cst corporis aJDtclalione, * amni^ demisiio quxrilur; ul proinde $i elatior sit ,
jpjunanlis animua, irriium e$sc jfjunium omuium .
confcssionc judicclur. Siibjicit deinde : Quicanqoe ,
nd srpulcrum sunt profecii, cos iam cxcilalum a , ,
inorluis Damimim rcperiisse; ncque dixsidere, in- , quil, ac sibi inviccin advcrsari tvangclisias arbl- trcmur, qud cutn cadcm noclc Dominum sur- , * *
rexissc commuoi consensu fradani, quanam bora
ftiirrcxil, miitus cxplnralc iiidicanl. Tum ipaatnet ; ,
verba, vei potitts locos Scripture profert, in qui- ,
bas cvangclisiaruui quilibci dc returrcciione Do(bi- .
nica loquitur, ac cam quae inier ipos videuir ctse ,
discrepanliam compooit. Alquc ad baec : Qui qui- , , , 6V
tloni ante noctii mediom aolvunt jejuniuin, vehili
contcmplortg interaperatileaqtie rcp.eliendimus, , qtiippe cxiguuro ad tempas jejuuii curstim dissol .
vunt; quivcroad quarlara usqoe vigiliam, boc esi, ,
roalutimim icmpus foiiitcr abslineut, co pro)>a- , ,
mus: si qni voro posi nicdiam uoclem quieverunt, , ( ,
hoc cs4 affiiciioncm ex jcjunio profeciam ut pottiere ),
sedaveruul, iis, inquil, uiliil molcsti siirnu; boc.esl,
nibil est quoi eos, quia non ad matutinam usqne lempus pcrdui averini, accusemus: quia sex quoque , , , .
dies cjus bebdoroads qua pasaut esl Domiaus, non > omnes eodcm modo transigunl. Nam alii qoidem
omnes jcjunant, alii vcro duoa, Iresve, alii vero . * ,
plures, alii porro ne unuro quidem. lis ergo qui ad
, plurcs dics jcjunaverunt, aropliuique laboraverunl,
,
si cilius cibtini dpgasUrinl, ignoscimus. Si qui
,
vcro non modo dies aliquot haod jejunarunl, qoin
,
poiius aliis qoatuor hebdomadae diebus luxuriose
* ,
vixenml, in ParaaceTe aulem et Sabbato a cibo
.
absiinuerunl, ac niagnum qutddam facerc te arbi* XOVOJV
,
iranlor *i usque ad matutinam horam dlei qui
,
reAurreciicne aaccr cst, jejuni persevereut, non

simile, inquii, cerlninen perficioiit: boc etl,. non
,
parilcr laborarant, iis qui
pluribua diebas jcjntcxu? *viiodi cauon, clrcitcr modiaiu uiagni Sxbtali
uio excrcuermiu Nonux quoqtte snpra octog^imum
9

465

1 EPIST. S. DIONYSII ALEX.

noctcm, jejunium solvcnduui asserit, reliquo* bcbdomadie qua Chrislus passus esl diee, et in prccationo
ei. cordts compunclione pcragenlcs.
KANQN '.

CANON II.
De mulieribus auicm qum lunt in abscenu , an
(5) , sic a/fectas oporleat domnm Dei ingredi, supcr , vacuneum vel inUrroqan existimo. Ncque enim eai
. ,
existimo, sint pia? el fuleles, *ic affectat, autttra*
, , , vel ad sanelam mentam accedere, vel corpus <e;t , guinem Domini allingere. Neque enim, quas duodecim

. annorumftuxumhabebai , ipsum ad medicincm
ieiigil, *cd solam eju$fimbriam. enim quo * - modocunque se habeat aliquii, et ulcunqUe lit affe. ctu$ Domini nwminisse, et auxilium implorare, uon
, , - est reprehcndendum. Ad Sancia autem lanctorum,
, ,
. qui non omnino anima partter el corpore purus eil,
" , 6 accedere prohibebitur.
% , .
. ',
BALI. Ilebraieae mulieres, quando fuerii cis pro , fluvium raensiruum, jn loco solitario scdctilcs
, , ; - quiescunl, donec sepiem dies pratericrint, et mcn, slruomm fluxus expurgatus siclcrit. Undc accc& , plum est illud, in abiceitu, pro co quod est,. scpa , . raias esse ipsas a reliquorum scdc ut immundas.
, Inlerrogatus ergo sanctus de iidelibus niulieribus,
, an eas oporteat, quando a mcnstruis vexaniur,
, & , eccleeram ingredi, respondit non oporlercboc ftcri;
^ etmulierem 5qa sanguini profluvio in Evangelio
, , ' laborabat, in exe.mplum adduxit, non ausam Donn . num tangere, sed eolam ipsius fimbriam. Orare
, , * cnim ct Donlini mcminisse , inqnil, ne in hott
* - quidem tempore probibebuniur; lemplum autem
, . ingredi, vel sancioruin . ipsas esse pariicipcs
, convenit. Hc cum aniislcs definicrit, vidcmus
bodic in gynaeceis et maxime in monasieriis, talcs
mulieres sccure alare in templorum vesiibulis, quas
, sanctis omnis generis imaginibus exornaia, cl ad
* Dci laudom depulala suni : el cum inlerrogamtts
, , quoinodo boc fiat, audimus eas nou esse in cccle . eia, quod mihi quidem non ila esse videtur. Noa
, - sunt enira vestibula coinmunia ut ecclcsiarum
- alria, eed pars sant ipearum mulieribus aliribula
. " , , quae in ecclesia versari non probibcnlur. Quod
. quidem vestibulum csl locus sccundie poenilentias
, - qui dicilur audientium : el in ipso ne viris qttidcin
, . " slare permiltitur, quibus imposita esl poena ne in
- D eccleeia vcrsentur, sed exlra ipsum deflere. Oporlct
, ergo cjusnodi vesiibula in quibus slabunt ejus , modi immunda3 mulieres, ecclesiarum locum dirc cto non implere, ut eliam sacerdote* cum divinis
, sacramenlis in cberubico byrono iranseant, et *e , pulcra. qua illic forte sunl, suffianl et sanctos, et
1

Maltb. , 20; Luc. , 45.

(3) . Constantinus Har- * ^

menopulas hunc canonem sic coropendifacit: . Quie stcessu sunl, hoc , quw tnen - ui suoi habenl: quod hcs leparatim apud
. Qua> in uuisu tunt, lam divuiii lempliiJudccot degebani. Harmenop. Epit. can., aeclione
quam lacris mytterm arctanlur. In quam epitomen 6.
scboliasles haec nolat: -

TilKOD. DALSAMON

467

sacrarum precutn mytierlt peragant; f d eliaai cum * ; ;

epUeopali permissiooe ejeamodi loca aeparare, ui , iJnnundse muliercs in ets tiae pratjadicio eure pos- . oc \
sint. Ego aalcta vidi etiim ejuaaiodi maliefetn io \ ,
vetiibalo tttntefli, et mrriue oraiiooofti tb aniistjie ^(&
cciptenlen : quod qaidcw soai admirataa. OHm . ' lotxc 01,
aatetu, ul etl veriaiinile, raaliera ad aiiar* acce- , \
debaat, et de aaocta meusa pankipobant. Pro- .
pierea eninc aliarts qooque eanoa memiaii. Lcge . *
04 canoucm syaodi Laodicens, et 69 synodi. * , {*
Similiier lege et 17 noveilam regis donini Leonit . ?
Sapieoiia bse io parte tracuntetn : Siaiuimui de ,
molieribui qiue pepertrunt, e4 de lit qo* naturali *
porgaliooc detiocnttir, aiqaidem earaai viu nolla \
alia morbota affectioaa ptriurbalur, ut qutt aon , sunt quidem iuitiat-e, non tinl illaininatioob parti- & , cipes; qos autem sont in divinU miaiateriU ini- * , -
lial*, impolluia myalcria noa partidpoBl, xsquo ,
ad quadraginta diemm tenniauin. Quod si morbut * '
iavmserii, ei e viiam abruptarum miaoiar, t tiat *
onnioo lacramenU participea. poal aoanulla, , \ ipot rturtas jubet de infanlUxia novelia, ol morbo .
quidetn nou urgcnlc ii octavairf diem bapli- ,
xentar : quod si mort imrfitneat, ii eUam ante ,
oclataro bapiiientor. Sed quit tudivi quendam * ,
diceulcm noa debere ttgregalos laicos eitra vesti* .
bolum stantea diviaa* psalmodias audire, ted neque paallcre; ei retpoadeo, qood : Qua an prcscnti ca- ,
Done scripU sant, tibi, bomo qui b*c dids, oa , * *
oecludaat. QoemadmoduiD enim qae io eccletia Q * vcrtari aon aiaantnr mulieres, orarenoa veunler; , , lla nec qui tunl aegrefau per se orare probibe- . *
banlur; ted el exlra ecctefi vealibulera aUre, ,
< divinas psalmodiat audire; ei boe enim fit ad * aaajorem eomm exefcilalionem.
*
, .
.
0

ZQNAP.
Zozua. Hebneonim malierea cum unguinit
iiierisirui fluxiu ipeit contiagit, In toliUrio tedcnlet (&, loco, neaiinem nisi pott aeptem elapsos dies allo- , , quuulur : unde verbum illud, I ab*ct$$u detum- * kr ,
ptura eat, indicaaa eaaab aliarum conseato, velut impciraa tuitst ftogregalas. Ilogatua porro hic Pater .
de fiddibiu rouiieribus, num eat curo meiuirao- ,
rttiD floxu divexaatar, in ecdesiam iagredi opor- & ^ , , teat, baud oportere respondit, profertque exempli , ^^loco iUam e i Evangelio molierem quae unguinit ,
Oaxum paiiebalur, quae Dominum Spsum nequa- , * .
quam aota est contiagere, sed vesiit ejat Untuni- , ,
modo limbom. Precari porro ac Domini roemi- * *
niase, inquit, nequaquam eo tetnpore prohibentur; , *
verum in templum Dei ipsat ingredi, aal tactis .
myaieriis commanicare, baud liceL
y

8CAN0N UI.

Porro qtti ad id inttrmcti gunt $t contenue ol r*n\pa*ot*c, dpft

rtmt ~<Ubent $$u $ui judieu. Quod enim u
invi- slrtu xpizai. "
JLovctr
ctm cs eonumu ab$limr$ ctmveniat x i ad iempu$
, Ira t

1
(

1N EPIST. S. DIONYSII ALEX.

470
TQ tacent orationi, rxrtm coxveniani, Paulum dicc,
tem axdiverxxi *.
. , BALS. Ul cst verisimile, fuerai sanclus intcrro , * gaius, an idmkUt, conjugeg qui congenueriint,
, * qtio tempore dcbent orare, cotijunciione absii , - tiere: et dicit, quod qui taleg sunt, debent esse
sui judices, et aliquando a se invicem e i conseneu,
, , seo ex commam voluDiate, absllnere; iia ui quo
* , tempore orare stalutrunt, com omni coniinenlia
, \ vereenlar, et rarsue fimul coaveniant. Nam et
. ' \ . magnas Paulus boc gtatuil. Et canon quidera didt
\ * - de iis qoi consenucrint : est autem eUam inidlt . gendus de omnibus coujugibus. Recle autcm dixit
. iilud, ex conttnsn : Pfeque enim vir habet tui cor * , porU poteltatem, nec mxlier , eecuodum magnum
. Apostoluro. Propierea ergo eos oportet inter se de
, conlineudo consenlire, ut vacenl oraiioni el jeju . nio. Nigi enim ex congcnsu absliocant, pars quxt
, ; - non vull omnino conjunctionem, frustralur eam
, . , quac postnlat: et quomodo ea parg quse conjurctio - nem quaerit et non pcrnihlitur, ejus qua? uon permUtit poteglaletii babere vidcaiur? Acddit autem

; \ ut eliam allerius coitlincnlia alterius partis dameo
. cedal. Si eniin a cupiditate vincilur, et noo flt
, - ei poieslas, in coiluni illegitimum inddel. Dicil
. , aulem qitispiam : Gum caiion dicat separandos
esee conjuges ut oraiioni vacent, deflnit autem
, Apoetolus nos debere gine intermissione orare ;
, - aemperne oportet eos qoi cobabitaot, a se invlcem
; '' Q abelinere? eed non de quavis oralione agilar, sed
* de pnestantiore, sanctorum geUicet jeJQoiorom.
, - Nam ct pcr Hoysem Deug Judaig divinas voces ia
monte audKuria pnecepit ut a propriie oxoribus
, abatinerent . Et propbeta Joel: Sancliftcate, in . * , quit, JTJunium, cubili$xo
>, , ix tuo ihaiamo . Cum hc aatero i u se
, babcant, non video quibosnaro pcenig subjicieular
. , qai hacc non senrant. ExUlimo auiem quod pro
! - jadido ejus qui audii confeseiouciu, medicina ad. bibelur personis, el necegsiiati naiursp. Legc 102
can. syn. in Trullo
.
* .
ZONAR. De iis qar legitimo inter se mairimouio
. , $- * copulati sunl, rogatug nom abstincre invicem de , beant,rcspondit,oportereipgosmel sui eeae judices,
, et aliquando abatinere invicem, ex coneensu, boc
. egl coromuni uiriugqae volaniateo Neqae eniro vir
, - poieglalem babet goi corporis, neque mulier, ol
. magnug Apogiolag ait. Proinde orgo coavenire in , . tcr sc invicem oportct de absiinentia, at precationi
, *ac jojunio vacent. Etcnim si non ex consensu abs , lincant, fraudabit plane ea parg quxe congressum
. renuit, tillcram qua honc depoadl. Attpii qaoaam
, modo dicas polestatem habere in corpug ejus
; partis qii congrcssum abnuit, alteram cui depo\ , - gcenti illc baudquaquam permillilur? Contingtt
f

l Cor. vir.

Ibid. 4.

J Thcss. , 7.

* Extvl. , 1f>.

Joel. n, 15,

471

TllEOD. BALSAMON

172

< tisin prelcrea, ul allcrius conlinentia alleri for- . 1

cassc dctrimenluin importel. Si namqoo copidilaa , &>.
tirgeat, nec illi permitliiur, io copalam iilegilimam * #
iuctdet Deinde tempus quoqae dcfiuil Apotlolua, .
quod quidero assortt t*ae precalionia ei jqumi. ' , ,
liieet igitur qaispiam : Cotn perpetuo prHcationi ,
vacandum esse Apostolua doceat, conjugee quoque
perpciuo abslinere inviccm oportebil, si prccalio- **
*,
nis tcmpore abslinentia mutoa sil inJicla. Verum
non de quacunque prccalioue lioc loco Apostolus .
loquitur, scd i!e qnadain accuraliore pr* cacleris, *
quam in lacryiuii el afflicfionibu* pcragi oportel. ,
Non enim plane pcrpetuo banc precalionis ralio- .
nem tenebunt: jpjunium rcro illud iiitelligit, quod . ,
aatulis lemporibuft 7 excrcetur, vel cum sacrit . loysleriis cuipiam eat communieanduro. Nain sl Jo- * - , , , ,
tUcis cuni diviuas voces in monie aodiluri easent, ,
iil a conjngibus abslinercnt, esl ireperaluna. Et . ioel post illa vciba : SanciificaU jejumum, egrcdi*- *
ittr, addidit, tponsut di cubili $uo, it de
ihalamo ixo. Aquacunque siquidem volupiale jcju- .
nanlea absiinerc oportel : proplerea quod aniniita
Jissolrere ratioD^mqoe pertorbare Tolaputum obleciamenta consuevc e.
CANON IV.
KANON '.
Qni aulem in non volxnlario xoclxrno fluxu
tiiif, tt quoque propriam eoxuiexliam $eqxantxr, 01 <V ( ) fiotrn *i tetpios an de eo dxbittnt an non, coxtidertxl. , Quemadmodum in cibit, qoi discernil, inquit, ,
romedcrit, condemiialua est *; in hit quoqus bona , , .
a/l c*nuientia, H libere loquatur uexndum pto- , , ,
priam cogitalionem, omnis qui ad Dtum acctdit.
C
Bat tu quidem, not honorans (non enim ignoras,
01 ,
# diltcte), uobi$ quxilionct propoiuitti; nog, t . , , (
qusdem tenUnda, ticut et tumut, ejutdemqut , ) animi timul praparam. Ego auttm, non ut doctor, , , oir ,
%cd ut cum omni timplicitate conxenil uo$ invictm
. ,
unurere, meam untcniiam in commune edidi; quam
,
cum lu examinaveris, fili mt tapientittime, quod , xotrtr
libi ju$lum meliutque apparucrit, vcl an tic etiam *
$e kabere exittimai, re$cribe*. Vtlere U dilecle
, , fili mi in'pace Domino minUtrantem opto.
xaior , ,
'^ ,
,
BALS. lnterrogalas Paler.an sacramentorura de- .
BAAS.
bcnt esse participet, qui inToliiiitariutD semints
iluxum passi sunt, dixit, quod qui boc passi aunl, (* , , olBom. xvi, 25.
K

(4) 01 er * Scboliasles llarmc- . $\. Qrri mollitUm eommisU, XL <r*t*s

nopuli: pieclitur, cibis siccit vtsceni, qualibet die jxrni ' , tentias c ptragent. Itidem mulUr quw in ampiesxm
, * $ , viri venil, moliiiiei paxam accipii. Al qxi corpor* vi *. gilanle pollutui $, commuMon* upUtn diebxi ar, ' , - cetur,psolmxm L qxotidie eaxens, XLIX ^
, *. ' peragent. Ilarmcnop., Epit. CMI., sect. v, UK ?: Be
, bac re videsia eUam Joanoie Zonar oraliooefn in . " acriplam
] , * * , in Jarif Grjeco-Homani lib. ; d
^, \ '. Joannet au- Tbeodon Balsamoiiis reaponaum ad Marci Alexandrini interrog.9. Ulrobique enim huac canot^m
tem Jejunator ic ail : Pollntu* iit tomno per Ruxnt
passionem uno die rejicilur eommunioM, cumlaudalum invcnics.
qninqungetimum psalmum cccincrit, $t poeniltntiai

474
1 EPIST. S. DlONIall ALEX.
* tt Ajudicero babeant propriain coiiscicMiam; ut l i
, , nulla prsecedente animi perturbalione boc eis aed dcrit, natura sua sponle lianc fluxionero Unquam
, excremenluit) excernente, non impedicntur esse
. sacramtntorum participes. Si quibus auiem ex
, , xaiionia pertorbatione praeexstitit cupidilas, eam ' \ , que effluxto consecula ait, vel cx ciborum po:usque
* inlemperanlia boc evenerit, ii purt non sunl; nun
( , propler fluxum scmiiiis (non esl enim boc innnun ), - dam, sicut neccaro, cujtis est excremenium), ecd
. , proptcr malaro cogitationcm, quae ineiilem polliit.
, " ^ Qui igitur est jojusmodi, non babet bonam con . \ scienliam, et non babcl idco poiestalem ad Deum
\ , accedendi. Subjungit autem ex magno Paulo
, , . seniontiam, qui soiipsit de idoloibylis, quod qul
^, dubitat, comederit, condemnatut etl. De fluxu
aulem seminU, quaere inagni quoque Atbanasii
.
episiolam ad Amroum monacbum.
ZoitAR. Hic quoque praepusitae interrogationi rc.
. spondel Paicr. Rogalas namqoe an liceat iis qui , bus ocmitiis lluxus non sponte coiUingit, aacrit
, , 01 , - cominunicare roysleriis, respondit : Qui boc pa * - tiunlur, propriam sequautur consrienliaro, boc
, csl, facli judicem statuant conscientiam, uum
. " - videlicet auimum ac mentem; -ita ut si quidcm
, fculla aflectionc pragrediente, ullro seminis fluxtis
eveuit, vcluli superfluum quid ipsura cxccrnenie
, - nalura , ncque illi causam vinolcntia vel gulosilas
- prsebuit, aJ sanclum allarc acccderc qui id paasua
, eet, baudquaquam veiabitur; si voro mollior aii , C qua cogiiatio prseccssit, eaque roenli diulius ob , \ versata nociurnam specicm iiiduxit, quam posica
, fccroinisfluxusest conseculus, atque ex inconli , - neniia ciborom el poiionis cvenit, baud cst ejus ( , modi bomo purus, non ob dcfluxum seminis (ntv
), que cnim boc iropurum, qaandoquidcm nec impura
, . caro, cujus boc excrementoin), sed ob cogiuiionem , ' ^- pravam, quac aniinum inquinavit. Non esl ilaque
. - bic ouliius sibi conscius labis, proindeque nec
; plena illi fiducia, ob suam cupidilalem. Qua ra tione igilur Dco appropinquabit dubitans? Subjicit
, , . quoque magni Pauli senienliam, de idolothytis
scribenlis, quod dubilans eomedat, condemnalus
ett. Porro de seminis fluxionc, magnua quoquo
.
Albanasius muUia vcrbis ad Ammum monicbnm
473

475

476

SANCTI PETRI
EPISCOPI

ALEXANDRINI

ET

MARTYRIS

EPISTOLA CANONICA,
(S. PeUl AleiodriniCioofiM pott vertgiom Mhfil Ang MaJ. SpicU. Eom. , i U .-Exvartti
loeUuolbas
poUores admiabnos; reliqaas leilui tubjedmut. Eotr. PATBOL.)

EEATJ

PETRI

ARCHIEPISCOPI

ALEXAN-

, ,
TQ
!

AOfQ.

DR1NI
QVI
, .
MARTYRIS CANONES*
"
"

FERUNTUR SERMONE EJLS DE PQE1.

KANON '.
8CAN0M.
t Ext\
Quoniam auten quarturo Pascba pcrgecmic , ,
t neoi jam apprehendit, aaiis cst ia iis qui dctali
, qirideta sunl in custodiamque conjectl, lormenU, \ ,
i que nou sufferenda, et hUolerabilia ftagdla et
,
muhaa alias gravea neceasiiatea sustiouerunt,
, .
4 postea auiem sunl a caruis iiubedllUale prodili,
f etiamsi non ab inilio suscepii eunt propter fra , vem lapaum ron&eculum : tamen qoit multum
\ (
deceriaruDt el diu reatiterant: non enim tponle
, 4 ad ea deveiieniat, sed a carnis inibecillUate pro ),
4 diti: nara et stigmata Jesu in suis corporibus

4 osleatanl, et nounulli anno jam leiiio deilenl :
*% 4 eto ab adveoia per revocalionem io niemorianl
*
alii quadraginia dies injunganlor, qaoa cutti je *
4 jimateet Dominua et Servator noater Jetot Cbri, , \
4 attu, poftquam baptizalus fuerat, lentatas est a
, ,
4 diabolo. In quibus el ipsi cum valde exerciiali
*
fuerinl, et coattantius jejunaveriat: deiaceps in
, **
oralionibtie vigilabunl: meditanies qued dictum
,
c est a Doaiino ad eum qui iltum teniat, ut fipeatn

t adorei: Abi pox*, Satana : uriptum ut enim:,
4 Dominum tuum adorabi, Uli koli $ervie$
. ,
, ,
4 ,
. \
BALS. Pracaentes canonea tractaat de iie qui propriam edem in persecutionibus negaverunt, ei >- , \ oiUntiaro egerunl. Et jubct quidem primue canon, , .
cit qui poat multa tormenta sacriflcarwni, ut qui , ,
propler imbedllitatcm perseverare non puiiicriai, , >
,
el in pcenitenlia ires anncs transegeriril, alios quo
que quadragima dies injungi, el sic admilti. Nota ,
prxacnlca canones, qui varia quaedam et ulilia de- . 1

> #

Malih. , 40.
VARliE LECTiONES.
* .

'* . * -.

" . " . "* .

477

478
1 EPiST. S. PETRI ALEX.
, - in gratiam eorum qui Dcura abneganiiil, cl
, \ - pceniteniiaiu peiutit, ct de iis qui ad marlyrium ut) , \ Iro advolartirit, et lapsi , et rursugfidexnsunt
, confcssi, cl de auis quibusdaui cjuemodi. Qiixre
. etiam non abaquc fiuctu plurimos canones synodi
Ancyratue.
.
Zortta. Inlcr C6 qui turbulentis tcmporibiis pro.
priain fidein abiicgarmtt, discrimcn sanclus bic Pa, , ler staiuit, ailque, qui ad tyrannoe rei acti sunl,
, , ac in-vincula conjccti, lormcntaque gravisatma Aa , (f. ) gellaque baud lolcrabilia, qiiseque milia propeino, ( dum cura, aut incdicina sanari possenl ( nam , ), que curaiionem giguiGcat, eslque ideui
, - quod immedicabile), aliaeque necessitates susliiwe, , nmt; ac potiea succunibetues immolarunt, velut a
- carnis imbecUlilale proditi, quae ad flnetn iiaquo
, . obdurare in doloribus baud poiuerit, iis mulclae
, nouoine decursum jam tempus suflicere. Quarlum
. siquidem, inquit, Pascba jam exaclum eet, ex quo
, , - in gravissimuin hunc incidere casum. Ac eltamsl
, - forte initio cum poDnilenlia ducii accetserunt, noa
, , sunt suacepli, latncn quia non spoole proeeaaere
, , ad immolanduin diuque repugnaruat, ac sligmata
, , - Jesu, vulnerum nempe qu pro Cbristo sustinuere
, - cicatrices gerunt: teniueque jaiu effluxU annus ex
, , , quo lugent lapsum illuin, insoper mttlctari, hoc esi,
' alios adhuc quadraginta dics ei quo ad communio nem admilti postulantes accesseruul, mulclae no, , - mine injungendos esse deicrnit. In quibus majorcm
, adbuc oslendenlea poeni}enii;c exercilationero, et
, , C intcntius, boc est, attentiore cura jejunaDtcs, at , , lendcnlos sibimclipsie, vigilenl in oralioiitbtis, me* , diianica, boc est anirao perpctuo versames, vocc tbv ^ que usurpantee quae Dominus ad tenlaioreni dixh;
, .
Abi wte, Salana ; icripixm esl enim: Domixxm
Deum tuum adorabii, itli soli serviet.
9CAN0N 11.
.
lis autem qui poslquaoi U* custodi.tra traditl
* , - sdnt, el io carccre, tanquain in obsidione,
4 , , flictiones gravcsqite fclores passi sinil; postca
, aulem sine belio tormenlorum caplivi facli gunl,
, nimia virium inopia el quadam caecilate coniracli,
annus ad aliud tempua injun; lus sufflciet: nam

ipsiquoque ee oranino pro nomine Cbrisli alDi
- ^ < gendoe dedere : si eliain a iratribus in carcere
. *
_ i
\
i - _
muUam consolationem asseculi sunl. Quae qui-

dcin multiplicata reddenl, liberari cnpiciites ab
. ' ,
acerbiseia.a captivitale diaboli, ejus maxime re cordautcs qui dicit : Spirilu* Domini mper me,
, qttam ob cauiam unxtt me : ul pauperibtu enan*
** Kvplov ' , *
gelizarem miiit mc, aununtiorem capihit libg *
rationem, et cwcU ti$x$ recuperitionem, tniue ** ,
rem fracloi in rcmutionem, pradicare annuim
, Domini accepiabilim, dUm niribxlionU *. t
irw, , .
t

LXI, 1,3; Lue. , 48, 49.

VARIiE LECTIONES,
1

om. * <.

om.

* em.

* * .

180
TIIEOD. BALSAMON
RALS. ISic canon slaluit ul qui tn custodia solum . - '
malc affecli suul, et , tormentis topsi sxnt, poat
irienniiitn aliua quoque anni pama puniantur. Si ,
rorte euim, itiquit, consolalionem asseculi sunl,ut* . ,, poie aliquibusfi.lebbusvilae gubaidta auppedilanti- , biis, ii qnoquc debonl vcmani oblitierc, ul qui gra- ,
via pro Ade passi sunl.
.
. ZONAE. In acciindo ordinc eos local qui laitlura,
,
modo In vincula conjecti, alque in oarccre male affecli sunl, lum nullis vexali cruciaiibua peccavc- *
ninl: quibus pneter decursum tcmpus, triennium (/*. ) ;,
videlicel de quo eupra dictuuo eal, anni quoque . ,
pneierca untua mulclam irrogart placet. Qaoniam , ,
cl Ipsi, inquil, pro Cbrisli nontioe difexali ftuiit;
eliamsi forle aolalii quidpiam iu carccre a frairibue
. , , consoculi aunt. Probabile eniin esi Adeles, qtiicun- ,
qiie nulla cuslodia detinebantur, in vincula conjc- , . "
c lia viUe subsidia minislrasec, iisque proinde lo- , , *
valionie aliquid attulinae. Quae quideio multiplicala reddenl, pro iis nimirutn quibus in cnatodia obte- ,
clali auiil, poenitenliam ageutes vexabunl , ,
ac tutillis modis aflliciabunt; si ex co quod Cbri- .
etum aboegarunt, a diaboli capiiviiale libcrari vc- ,
linl, illius caplivi cl ecrvi facti. Subjicil tnox pro- , .
pbetc verba, quae sunlex Isata deprompu, quorura
lueminiaae oporiere ipsos affirmat.

CANON III.
c * ,
t lig auiem qui nibil cjuamodi pasei sant, nec
Adoi fructvm otienderunt, scd ad vitium ultro c , * uuviwui wrciiuctuiu , DvU UU * lilUUI
r

"

t
Iranafugerunl, a melu ellimiditale proditi;nu*c t
h ** *fc
xaxlav,

, , autem veniant ad poBriilenliam, necesae cxt et

conveniena inrrugiferae ficus pafabolam propo- nerc, Dominus dicil : Habebal quii ficxm i , *
'
planlaiam in $uo nixeto : et vexil qumren* in ea
fructum, et non invenit. Dixit autem vimtoric : , .
*
Ecce ires , ex qxo tgo t*nio quasrent frxclum in kac ficx, $t xox invenio; extcindg eam :c * $,
c * -
cur terram inaxiUroccxpal ? UU tero retpcndem
t ;
dieit iili: Domine, dimitu iliam hoc quoqx* axno,
donec eirea tam fodtro, et Uelamen ixjecero; $i, ,
, -
qxidim frxelxm feeerit; $ix minus, tam i futurum ex9cinde$ : qua ante oculot accepu, et - $ ,
tenso digoo fructu powiitentias, in tanto lemporis , intervallo magia javabunlur.
< ,
c .
.
BALS. EOS qui propter aolum melum *t timidilaiem Iransfugerunt, ad poenitenliam auiem respexe- , ,
mnt, triennio punii canon eecuDdum parabolam A- ,
cus quae esl in Evangeliis. Dominus enim inquii : . , , lam tribu$ axnn 1 0 * kanc venio quceretu fructxm,
, ,
non invchio. Vinitor autem, DimituWam, inqiiit, - , ", , ,
II hoe anno.
,, .
ZOHA*. Quicunque vero, inquil, nibil perpessi
. , , , acerbum, ob meturo olum ac tinudtlalem iransfu- , ,
gcrunl, pro eo quod ipsi sponte pravilalcin sunt , ,
consecuti; IPOX aniinum ad pocnilentiaDi adjVccit*. ; ,
479

M V I

Lue xui - M .

481
1 KPIST. S. PETRI A L E X .
- parabola evangebca ikus quadrabii: quani
, \ prae oculis habentes, digoum pceriilenliae laborcm
, - aequali teropore exbibenlea, juvabuntur, hoc esl ad
. , , . quariura nsque annum. Dominus namque, Tret
,& , , inquit, wmo ad ip$am, quwrens fructum, me
, " , , , invenio. Agricola vcro, DimilU, ait, illam, ,
el hoc anno.
.
CANON IY.
'.
t lis enim qui sunt oronino desperalf, et poenic tenliam non agunl, et pellem iElbiopis immuia , bilcm possidcnl et pardi varietales, dicetur, quod
, ,
alii Ocui dictum cst : Nequaquam ex te fructm

fiat in wlernum , ct ideo statim quoque exarec \ ,
' * scit. In iis enira implelnr quod ab Ecclcsiaslc
dicluni csl : Quod pervertum e$i non poterit *x **, - ornari, defeclui numerari non . Nisi
enim quod perversum est prius recluin fuerii,
. fieri non poiest ut id cxornelur; ei nisi prior de< ,
feclus explelus fuerit, fieri non potest ut is n merdur. Unde el infineeie eveniet quod a pro , . "
pbeta Isaia dicilur : El videbuntur, inquil, mem
bra eorum qui Irausgmii tunt iti . Vermis
,
ewtm ipiorum non moritlur, el ignis eorum MOX
, exilwguelur : erunl iu aipeclum omnit carnii .
Quandoquidem, et ab ipso pradicluni cst :
4 , ,
Injusti aulem tic flucluabuni, el rcquieicere xon
4 * \
poleruni. Non ett gaudere impii$ dicit Dtxi .
' 01 ,
*, , (/". ).
ICT 7 , . >
. \ , C
BALS. Q U priua qitidem dicU sunt de lapsis, do
\ \ resipisccnlibus etiam dicta sunl. Adversul eos au , tem qui nulla pcenilenlia ducunlur, allcriua flcus
exsecraiionem inducil, ad quam Dominua dicit
.
propler inferlililaiem : Frxctus ampliut ex te tun
fiat.
. " ZONAR. Qua? prius quidem de lapsis dicta suitt,
, fadd. ] . dicla sunt etiam de reaipiscenlibue. Contra illos
, vero qui cx deeperaiione vel depravala opinione
\ - pcenilentiam uon aganl, ac perpetuo inbaereDlem
, ac indelcbilem peccali nigrorein geslanl,ut iEihio, , pes fuscam pellem. pardueque varielaies; alleriua
ficus exsecrationem inducil. Ad quam Domiims ob
sleriliuiem, $e fruclu$, inqoit, ampliut ex te m ' - tcatur. Implendumque ail in ipsis Hiud Ecclcsia , D gies, dicenlis : Quod perversum est non poterii exor, dpt- nari, defectut numerari non poterit : quibus niox
|5 , - explicatis, Isaias quoque verba siibjungil.
.
l l C A N O N V.
'.
c lis aulem qui simularunt Bicul et David , qul
, , - c se epileplicum fingcbat, ne morerelur, quamvU
t re vera cpilepticus non esset; et non nade oega< , - c lionera inecripserunl, sed in multiB angustiis, Uiv
, ; t quam pueri consilio et prudenlia prsediti inter
, , - f pueros insipienlea, inimicorura ineidias ludiOetU
t

Mdiih. , 19.

k Eccle.i, 45.

om. ,
.
%

$. LXVI, U.

* Ua. t v n , 2 0 , 2 1 . / Reg. x x i , 1 5 .
VARLE LECTIONES.
. deest . ' om. xai.add.

483

f
c
c

THEOD. B A L S . U I O N

484

19

ftjnt, vel tit qoi allaria pcnraeeriai, it\ Unquam , ,

qui cbirograpburo dederiol, vel ut qui pro te 6* , <
eibnico* immiserinl; eliam si nonnuili eorutn
qui eonfeeti eunt, uC audivi, aliquibus eonira (
ignovertint, quoniam maxima cautione vilarunt, c
ne ipei euis manibue igiiem facerenl, et dxmonaa )- impuros suffirenl: licei vero ex agentis igno- t " ,
rantia eos laluit, scmcsiria tamtn poenilcniiae c poeoa illis impouelur. Sic enim ipsi qnoquo tna- . gis juvabttntur, prophela diclum ineditantcs, ei , 0,
t ,
dicentc* : Pneliut genitut eU nobti,filiut datu$
e$l nobis, cujus principaius e$t t* humero ixo, et , ,
c rcV "vocatur nomen ejta, magni consilii Angelus Qui,
ut aciiis, in sexlo nicnse conccpiionis, cum alius . " % ,
infans praedicasset ame adventum eju$ pomiltn-< ,
,

'

tiam in remittimtm peccalorxm , conccptus esl

et ip*e ad prssdicandam pocniieutiaiu. Eiciiim , "* ulroequc audimus in primis pnedicantes non $o- t . lura de pomtenlia, aed et de regtio toelorum : c &quod quidem, ut didicimtu> intra not , quod c , , ,
prope not tit rerbum qucd credinius in ore nostro c , ,
et corde noatro, quod Jesus esl Cbristus : cre- c
den $$ in corde nottro, quod Deut ipsum $u$ciiavU
t *
ex mortuit: ul qui audiaut quod cordt qnidem f ,
creditur ad jutliliam, ore autem confeuiofitad " , (5)' **$aluUm*.
c , otV
-
, ,
' .
BALS. Si qui aiitem situularuot *e ad aras qui.
den accedere, vel ecriberequod fidem negant; non C >, , ,
nude aittcro et aperie boc fecerunl, aed arte aliqua ,
eon qtii vim afferebaul, illuserunl; sicut Oavid qui ,
se epilcpsia correptum sitmilavit curo fugeret Sau- ,
lero, ct esset apud alicnigenas; el ila mortcm eva- , ,
<it: illuserunt auiem iiiimicoruio insidias, ut ptielH
coosllic prudcnfiaque pradili pueros itisipicirc ,
eludunt : impios cuini fcfclJeruiU, quod aacriflcare *
qtiidein visi aunt, non tamen s.icriflcarunl : foite &, , *
eniin pro se elhnicoa vel infldeles submisorunt, et ' ,
per illos sacrificare ipsoa cxislimaruul : cis, iin * * ,
quit, aemettre lcmpus sullliiet aif pocuiimtiain. , ( .
Etsi enttn non sacnflcaruiil, quia laiuen aacrineare , *
poIUcili aunt, vel aliot subiniserunt, poeniieniia , ,
indigere sunt exislimati; eliamsi nonnullts eoruin
ignoverunt quidam, qui pro fide tcRlimonium de
. '
dcre. autcm pueria quidem confert, ut qui non ,
virililer idololatris r^stilemnt; prudcntibua vcro,ut .
qui ailiflcio eacrificia dcclinaronl.
.
ZOHAE. Si qui vero ad aras quidcm se accodero
aiiDiilarunt, aut scriberequod Qdem negani, verum , , ,
1 1

/. , 6. * Lxc. , 76, . Lxe. xvu,2l. * Rom. x, 8-10.

VARLE LEGTIONES.
* ... ... . .
.

, .
.
, " .
om. . " ... .
11

1##

11

14

ifj) " . Harduinua in aoa Cox- aulem iocas paaio aliter effortur in cdit. Paris.
cUiorxm edit>one et ms. Regio 2038, Zouarss 4 Balsaroonis.
..5 Koin.x. 9. Idem paulo ^ust, . Uic

IN EPJST. S. PETRl ALEX.

185

486

oo ta , quas ad abnegaUoaem spectanl non Bode tcripoo ,

, runt, lioc esl nop manifeste, noti tperte; sed artift , - cio quodam eos qui vim iufercbanl ludiflcali sunt:
6 , ul David, qui diim Saulem fugqjrct, ac ad alienige , nas devemsset, se epileplicura flnxil, eoque pocto
, , iuoriein evilavit. Ludiflcali porro stuit, inquii, ini , , , micorum iusidias; vchili puen prudentes, consilio
, , - nituiruiu ac prudcmia prxdili, quique scilicet so . ^ - lerler consilium capicnlcs, insipienles pueros iliu , \ , - dunl. Prudentibus autcm comparal eos a quibtis
* " - dcccpli suni impii, quique cum non sacrificaverint,
* , \*- sacrific;ire iiibiloiuiuus visi siuil; pmden'e8 qui , dem, utqui sacrificiuin euusque evilaverint : puc, * , ros auieiu, quod pcrfetluin ac virilem ecnsuin uii *' * , - niine inducriut, nec gcncrosc idolorum cultoribitt
, repugnariul; vcrum sc saciilicaluroe eunt pacti,
. , \, etiatn si quoadam pro sc subniieerint, eibnlcoa, boc
. , * esi, inOdclcs, iisquc satrificanlibtts, ipsi 1 2 aacri , , ficaseexialitnali sunt. Ejuamodi, inquit, bominibus
, , temestre lcropui ad pceniieniiam safficiet. Nam elsi
( - mtninie immolaruni; umen quia se immolaiuros
. suDt pacti, vel quod alios subtuisere, ipsique iin , molasse sont viai, poenilenlia indigere judicati
, , \ suiit : clai quibusdam ex ipsis nonnulli coitfeaso , rum ignovcre. Eomm ncmpe qiiidam qui ie fldei
. - testcs exbibueruni ac pro flde *unl passi, iie qui
, artiflcio quodam, ut dictum esl, non sacrificarunl,
, ignoverc, ac illos cum Odclibus ad communionem
. admiscre, quod ne daeroonibtis i-nmolarent alu*
diose vitavcrunt. Purro bujus scmeslris lermini-oceasione, Annuntialionis per Gabrictem factae merainii, eexio mciifce conccpiionis Praecursoris, quocon
cepliis esi Domluus. Tuin apostolica verba eubjungit:
CANON V I .
KANUN q \
c
li aulem qui aervos Cbristianos pro ae submi * , , , c gerunl, servi quidcm, ut qui ipsi sub manu es i scnt, el quodaoimodo ipsi quoqde in doroinoruni
, * \ cosiodia cssent, ininiaque ab ipeia terrili, et pro c pier eorura melum eo compuUi et lapsi, anno
*** , opera poenilentix oslcodenl, ct dcinceps discau , i tes, ut srv: Cbristi, iacere Chrisli volunlatcm'ti
***% * < eum timere : audicnles maxime, quod ,
kar \1. ] < qtte, quid boni [ecerit, hoc ftret Dom\no

, +
, tive tertmt $ libet $it . >

*.

BALS. Servoi qui dominorum jusau ac minls sa. \

\ criikarunt, anno punil bic Paler : ut qui enim do * roino paruerint, i^novcil, et grave supplicium noa
, \ inOigit : ut qui autcra sinl magis Cbrisli senri, ei
, eum debenl magis melucrc, niediocreni poeuam int, . " , \ pouii. Unusquisqueemm, inquil, secundum magnmii
, , Paulum, quod feceril bonum Domino rtcipiet, tite
, . rerrKi $ive Uber.
ZONAEV NoHnulli servos stjoa Cbrislianos, pro sc
. *
[/. ] . ipsis, eliam inviloe ad immolandum lubioisere.
. vi, 8.
VARIiE LECTIONES.
' .

" om.

,e

** ' om.

**'* ^.

f e

dccst .

488
187
TIIEOD. BALSAUOIV
Hotce Igllur aorvos, quamvia dormnorum jvuione , ct xa\ xcAcuatt & fftveav, >
caacd, non aulem sua voluulaie, aacriacaverint, , * olxttou ,
avDum io pcenitentia degetYj bic Paier jubet : rae- , \ minieseque 86 cum sinlfidetes,eaac Cbrisli aertog, ?, , \ , , xdxcZvov
eumqiie magis litnere oporlere : ac umumqutmqiu, & * \ ,
ut magnua ait Aposlolus, liat , iitte Rberum, '^, xouunrat, tFrc
6 .
qum fecetil reporMurum.
KANDN '.
CANON VU.
(
c Liberi autem tribua annia in pceaitenlia exaf ittinabunlur , lum quod dissimulavcrint, tutu , \ \ quod effecerinl ul eonservi tacriflcareot, ut qui 4 , *
< Apostolo non obedierinl, qui vult * dominot - '
,
< facere qux urvi, remiltenU* mi**$. Stient$,
( ' , \, fy**r
i iuquit, quod qmoqu* et ipsorum Domtnmt ttl
,
4 in cctlity non eit apud eum ptrsonarum atu- *
< piio. Si unuin aulem omnea babemus Dominam, < .
4 apud quetn xox ett ptnonarum tcctpUo ; quo-4 JCuptov , ,
niam et omnia, el fn omttibut etl Chrittui, in Bmr- 4 ,
4 karii et Scytkis, tt llberii : debent coa- 4 ,
4 stderare quod fecernnt, voleulea aoam ipsoroM 4 ,
4 animain serTaitj; qui conservoa noalros traxe- 4 ", *
< ranl ad idololalriain, qui poteraut et ipti effugero, \ ^,
4 8t jiM et sequaliutem ipsi prabuiasatil ul rvraua \ , \
,
4 dicit Apoilolus.
,
BALI. Liberii autem aeu dominii aerroram aa. , & *triflcare coaciorum, trienmi poenam injungit, quod , *
el sacrificaro almalarunt, et omnioo annuere iai , ,
uni, et quod consenros sacriflcare coegeront, ei \ , \
quod Apostolo non paruerunt jubenti tervU mi*$ *
remiUere; uipoie cum ipsl queqoe domioi Bei aer* ^( , \
vi eiiU, el famulorum conservi. Atque ipsi quidem , .
feetinanmi suam xenrare animam, cooaervoa aalem \ \ ,
auoa adidololalmmcompulenint,qui poieraut effu- ,
gftro.
.
. ,
1 3 ZOXAX, Liberisautem, hoc t%i dominUtenrorum qui aacriflcaro annt coactl, irlennii poenam in- , \ *
iungft : tum qoia aacriflcaregoaimularunl, ac tnc- , ,
cntnbere omnino viai tont > tum qtjia cpoaenroa \ \ ,
cocgeranlulimmolareDt; D6C obtemperarunt Apo- drieVew
tlolo jufonti $ervi$ mina$ remittere; cum ipei quo ,
qoedomini sint Dei acnri, el raoiulonnn conaervi. , \ .
Ac ipai quidem featinarunl ftuam aemre animam, ,
conwnroe auiero, qui effugere polerani ad idolola- ,
triain compulerunl.
.
CANON VIII.
.
4 lis auiem qui prodili tont, et exciderunt, qui et
\ ,
4 ipsi ad cerlameit accexseninl, 86 886 Chrisllanoe " < confitentcs, 61 in cusiodiam cutn lorroenlie conjecti ,
4 8unl: s&quum cat In exsultalion6 cordis viret sU
< , :
4 mul atldere, ct eis in omnibua comiuunicare, ti irv ,
4 oralionibus, ct in parlicipatione corporis 61 san- c \
4 goinis Cbrisii, et aermonis adhortalionc : at ,

>

19

1 9

11

>

* Epfus. n , 9. * Rom. n, 41. c Colo$t. m, II.

VARIJS LEQTIONES.
,

.
' .
' .
41

.
'
" .

1 8

.
* .
dcfgi ..
" .
.
fV

8dd. .

489
1 EPIST. S A L E X .
490
* , q u i constantiue decmafcrint, ipsi quoquc ttper*
c \ . \
nm vocationn brabio * d i g n e n l u r . ktleiiitn $c , , dra- f ptiet, i n q u i l , cadet juttnt resurget ; quod q u i c \ i d e m si omnes quoque lapsi fecissent, p c r f c c d s s i , |add. ] \ t m a m el loto cordc susceptaw puciiiiciiliam oaten .
c dissenl. >
l>AL8. Quidam tyrannie delati et p r o d i t i fucrant,
.
. - vel e l i a m ipat se i p s o s iltis sponte t i a d i d e r a m :
, , - victi aulem l o r m e n l i s (eslimonio exciderunt : dcin - de c i i m poenitenlia ducti esscnt, et q u u d boium
, Xptcrrtavot, est, agnovisseni, se esse Cbrislianos confessi s j i n t ;
- adeo ut i n custodiara c o n j e c l i , tomicnla quoquo
. guelinuerini. Eos ergo acquum censet sanclus lae (& l a n l i antnio suscipere, et ad fidein o r l b o d o x a m
, - confirmare, e l eis c o m m u n i c a r e ct i n oraiiouibug
, * e i s a c r a n i e n l o r u m participaiione, verbisquc adbor , lari ut stnl ad ceriamen conslantiores, et coelcsli
, r c g n o d i g n i b a b e a n t u r . Ne autem eo q u o d lapsi
. , , ! s u n l , roinime auscipiendi videantur, tesLioioiiium
, , * q o o q u e ex Scriptura i n d u c i l , quod est, Sepliet, i d
, , , , est stepe, cadet justus ruurget. lloc aulcm, s i
. , \, eliaro,. i n q u i t , omnee qui a confeesionc e x c i d e r u n l ,
, fecissent, u l scilicet lapsi r e l u c i a r e n l u r , el 86 co , , r a m l y r a n n i s Christianoa f a l e r e n l u r , p e r f e c l i s s i , - m a m pceoilentiafn oetendissent. Diflerunl ergo qua>
. in boc canone compreheuaa ttint, ab its qua- in
primo cauoue conlinentur, q u o d illic quidem qui
, propler l o r m e n U lapsi sunt, a d conOiendain c o r a m
tyrannis lidem n e q u a q u a m converst s u n l : hic au - ^, lera q u i propter tormenta lapsi sunt, ex bona p<B , n i t e n l i a sub tyrannis Bominuin confessi sunl; pro pterea neque cecidisae judicaitfur.
, ,
ZONAE. Si q u i v e r o , i n q u i l , ad tyrannos d e l a l i
. , \,
, - ac proditi sunt, vel ipsi aese ipsis dediderunt, ex, , cideruntque a lestimonio v i tormeiitoruni s u p e r a l i ,
, nec aerumnas quibus i n carcere afflictabaotur c r u ' , - cialu8qu6 p e r f e r e n i e s ; mox revocaio certamine se
. , Chrisuanos esse confessi , quo et i n v i n c u l a
, c o n j e c l i , et c r u c i a t i b u s e u n l affedi: ejusmodi h o * miD68cuni ex8ultalion6 excipi sanclua bic rationi
, , , consentanetim j u d i c a t : lum r o b o r a r e ipeos, boc csc,
^&, ^ v i r e s , aniinoe, fiduciamque a d d e r e q u o profitereniur
, fidem; ac eisdem in o m n i b u s c o m m u n i c a r e , tum in
, \ I precalioDibus, l u m i n perceplione a a c r a m e m o r u t n ,
, vcrbieque t d b o r t a r t , b o c est, ipsoe ad exhibeudum
, fidei teetimonium excitare, ut c o o s l a n l i o r e * sint i n
, . certamine, a c c o e l e s l i regno dignihabeanlur.Verum
, , 106 ex 60 quod lapai aunt aacriucanles, nullo roodd
, . , adniillendi ab aliquibus c x i s l i m e n t a r , l e e i i i n o n i a m
* *, , , , quoque iltud ex sacris liueris profert : Sepiies, h o c
. , , 68t aa^pius, oadet JH$tu$ ac reiurget. Hoc vero, i n q u i t , ei a l i i omnee qoi a confeaaione e x c i d c r u i
,
, fecisaent, ut post lapaum certamen r e p t i e r e u l , ac
, [/* -] 86 ipeot c o r a m ijranuia Chriatianoa proflterentur,
absolutam ptBDitenliam indicaviaeeat.
.
b

PhUipp. , U . ^ /Vov. xxiv, 4 6 .

PATIIOL.
CXXXVHl.

16

481

THEOD. BALSAMON
4
14CAN0N I I .

aUNON 9>.
Us quoquo qui Unquam ex tomno tpti ad cerc 6c Gxvou teopavq.
temen parturiens, ei trabere diJferens, protiliunl, c cU xal cUxOtibt autem pugiue maritinue, ei tnulia flnxaum < , ^ Inundationit teDUlionetn altrabunt, vel f \ ,
frairibus peceatorum earbonem accendnni, ipsia c quoque communicandum ett, at qul in nomit^ \ , &
Cbriftti ad id Yeniant: ett4 verba ejus non ani- ,1 \ - ^
madverlant , qui docet orart ne ixgrediamxr in , *ttntationem , et eom ruraos in oratione Palri f *1 "\
dicere, Et ue no$ inducMt In UnUUionem $ed Hher*
euxj
not malo **. Forte auiem cliaui ignorant patrem- c ,
familias el Dominom noslrtim, utp* ab iis qoi c . xaV illi inaidiari volebant, eec*sisc, et qwod qtiaudn- *' ^ que eliani libere apud eoa non incedebat, ci qtiod c ,
eliattt quando passioois tempus appropmqiiavil, 6" ^ lupunuxtx * ,
non te ipeuro tradidit, eed exspectavit donec ad c \ eum venirent cum gladii* et futlibus. Dicit ergo c , , *
eis : Tatufuam ad lalronem exiittit cum giadm etc * \ .
(uttibut ad me comprdiendendum . Qui eliam *** * *
tradtdcrunl ipium, inqutl, Pilalo . Ad ejwequo- c * . (
que similitudinem iie accidit, qui eju fcopuni c , , . * aibi proponentes incedunt, divinomm e]us ver- c , \
bomra recordati, quibus not copnrroane, deper- , ,
seculionibus d i c i t : Auexdiu 9obU ip$i$ : fr- * * *
dent enim in coxeilia, et in tmi$ tgnagogh c 4$ "
flxgetUbxxt . Tradent autem, dixit, non 1 , tr 2 * iradcli : et ad princip** tt rget dxcsmini c . , , *
propter nomtn meum , non, vos ipoos ducotis. "* *
Nani not quoque vult a toco in locum iransilir?, * , '
dum suQt qui nos perscquanlur propier itonien C c "**, \ \ ^
ejot. Sicut mrsus eam dicenletn audimas : Et c
c
quando ab kae civitate pertecuti (uerint, fngitg
ix ouam . Non vull enim nos i d diaboli slipa- ()
toret utelliicsqae confugere, ne ipeU quoque , ^
muliifariae morlis causa simtia, ut qui fptot, el f asperioret este cogamus, ci opera mortitera per- c , agere : sed exvpeclare, et nobis cavere, txgUa- *,
rtque et , ne inlremu* in ttntationem . Ila
Stepbanus priroua, ejus TeMigiis iiuitiens, nar- * *
tyriam passus, Hkrosolymia ab iniquis correpUit, ^ , . et in condlium ductue, lapidibui obratae, in no , .
mioe Cbrisli glorificalut ett, rogant, et dieena : , *
,
Domine, ne statutu illii hoc peccatum *. Ita Jacobus secundut ab Ilerode comprebenaua, gladio , ,
capite truncatus est. ha Petrus apotlolofum pri- ^ , mua, saepe comprcbensus, el ou&lodi traditos, * , }
ignominiaqae afTeclus, postremo Rorote cmcifl- rathryr ** .
xii8 est. Similiier el inclytus Paitlua, ssepe ira- ,
dilus, el ad mortem usque in pericnlum addo- c . 0 eltis, tnulu mala perpetsus, el in raultis peraecu- c ,
M

<<

Matth. ix?i, 41. ^ MaVh. vi, 15. Matlh. , 55. < M*ltk. , t . MallM. , 17. ' #*. ft.
s M*tth. x, 43. ^ Matth. xxvi, 47. Act. vn 59.
VARLE LECTIONE.
* ^
. * . * . deest.
deett , " . deeti . ** . * .
. * . .
... . * . '*' oau
/2) * . In m. cod. bombrcinp amplitsl- caoonea 9, 10, 11, 15, U> bic legilxr ,
mi aenaioria Bernardi Nani, fol. 90), ubi extlant ul in leicti MaUb. x, 45.
4

4 1

493

1> fcPIST. S. PfcTUI A L E X .

494

, (3). \ tlonibus affiiclionibusque gloriatu, in eadcm

t 6 ,
urbe ipse quoque gladio capite imillalus esl ;qui
t , \
in quibtis gloriatus cst, ipse in iis vitam llniit;
\ ,
et quod Oamasci in sporla noclu pcr niuruin dec
miesui eet, el eflugit ejus manus qui eum cun:i
, *
balur opprimere. Erai enim U in primis propo " giluni evangelizare, et verbum Dei ilocero : in
, \ (
quibus fralre* confirmante* xl manerent in fide ,
. ,
boc-quoqiie dicebant, quod per mxliat afflictio*
()
oportet in regnum Dei ingredi. Qiiacrebanl enim
, &
non quod aibi erat utile, sed quod imilits, ul acr } , ,
varenlur, ct niulta ipsis licertil ad IIJCC facicnlia
- dtcre, verbo Dei conveuienter facereot:
'%. .
jViii, ut dicit Aposlolus, lemput tiarranles dc , , ,
fieeret
, /<> 0 , cT
.
. , BALS. Qtii e tomno modo exsurgmit, ol niaxim*
, crudo profundoque aorano premebaniur, non ba, * - bent constantem raiionem, eed perlurbalam et in ( - stabilem: lallbua assiniilat sacroeanclus bic mariyr
, eot qdi 1 5
ordinate, sed lemerarie ei iiicon sideraie in certameQ iutrudum; pariuriena, el
, , trahero differens, pro eo quod nondaiu in apcrlum
, , erupit, sed medilatur ct dilfert, teu cunclalnr de , cerlanies trahere,quisibimet teolalioncin atliciunt,
, , sWe in se ipsos lenlalioqem irabiint. Maxime aii . tem, et aliis fidelibua pcjccatonim carboncs accen , dunt, a lyrannit scilicet paniiiones. Scd clsi
. '' qui eic faciunt, reprebendit; jubet tamen lidclcs
, eia nihilo eecius comnionicare, quia propier Chri , slum certaiuen subierunt, quamvis itlius docii inam
, - C ignorarunt: qui docet pelere ne lentemur, el quod
, , - ne ae ipeuro quidem tradidil, sed tradilus esl; et
, * xon eese ad ionorea confugiendum, ne pluribus
, ee caedibua eoniaminandi ipsis causae sinl; ut
, cui eo* incitenl ad eamenda de ptU supplicia.
. bfert aulem et diTerta aacrse Scriptura exeropla
.
canon.
Z O I U E . Qul a tomno reccntee exsurguiit, pnc. ,
, citim si graviore aomno opprimcbaniur, raiiono
, , haadquaquam aedata, sed periurbaU inconstanlique
uluntur. Ejuemodi bominibus eanclus bic martyr
, . liroilee eos asserit qui in ceiiamen proruunt, boc
esl, non ordinate aed audaci ac lemerario impeiu
, ee ipoos intnidunl in certamen ; parturiens, ac lca, , bere differene, pro eo quod nondam in apertum
, erupil, sed mediutur, et differt shre cunctatur de * , cerlantes irabere: qui qtiidcm lenlalionem accer , iunt, boc est, ad it ipaoe teniationem pelliciunt
, quin poiius aliia fldelibus ajccendunt carbonea px>

n o n

Acl. inr, i l .

* Bebr., 32.
>ARL LECTIONES.

add.

M #

(S) . . Id. codex Nan., .

. pro .
U) . Id. cod., . Paulo t>ost

, otnissa pitepoeilione. Mhx

., ut iu lexlu Act* , 4l

495

TUEOD. BALSAMOff

49S
calorum, lonnenU mmiruoi qu* alyrannis inferuo- , '
tur. Sed quamvis accusel eos qui boc niodo ac ge- , -
runt, ipsis tamen a fidelibus commuuicandum esae ,
riecetnit, quod in nomine Cbristi ad boc prodeiini : ( , fldenles videlicel Cbrislo, aul in ejus nomino sibi ,
certamen deposcente* ; etiamsl forie illias prsece- ,
ptioni minus obtemperent, doceniia poicre ne tenle- , ,
mur, vel eliaoi ignorenl Dominum aecfssifao ab in- , eidiatoribus suis, solilumque altquando DOD palam ,
deanibulare, nec se ipsuin prodidisso ul paleretur, , ,
vemra ab aliis prodilum ; prsecepissoque diacipulia,
ut quo lemporo illos inimici insectarenlur, fuge- , ,
reni e civitate in cmtaiem,nec8e ipsos ultrolorlo- ,
ribns traderenl, ne pluribut te eaedibut conUmi- , nandi caiisam ipsis prsbereni, eoa velut irrilantet .
ad supplicia piia bominibus irroganda. Afleriqoe ,
aposlolorum exemplum, Stepbani, iacobi, ac
, ,
preniurum ordinU sui procerum Pclri et Pauli.
.
CANON X .
.
< Unde non eal aequum, ul vel clerici qui aoa
(5)
aponle aufugeruut, lapsi auteio el relucMli aunt,
, amptius in tacro minislerio nianeant, ul qui l)o, , tuini gregeiu reliquerinl, el se ipsos viiuperave \
rinl: quod nulius fecit ex apostolit. Eienim CMD
.
mullaa persecuiiones obiiaset, et mulu ccrta (6),
miuum praemia oatendissel bealus apostolus Pao ,
lut, sciens esse longe meliut dt$$olvi #< $tu cum ,
Chriilo , inferl et dteit: Jn e*rn$ MUUM ma- ,
nere, magii tuceaarium propler vo$. Consideraoa * , dtxrpuuorlfor
enim non suam, ted multorum uiililatem, ut ser . ,
4 ventur, roagit quam tuam quietem, neceaaarium C ,
exialimavit, apud fratret mauere, el eorum cu
rani gercre. Qui etiaro Yiilt cfum qui docei, etse
. *
in doctrina txemplum fldelibua. Unde qui in
carcere coulcudentcs, a minitterio excideruM, et
. " reluciaii eunl, senaus plane suut experlea. Quo ,
modo enim peiuut quod rcliquerunl, cum in ea
, .
lempeslale etso possent fralribus euie uliles ?
,
Quandia itaque firrai siabilcsque manaerunt,ejua
;
quod preter rationem feceranl, eisvenia dabalur.
, \ Quando aulera lapsi sunl, ul qui pcrperam se
,
t gebserunt et ae ipsoa viluperaverunt, non poasunl
\ ,
ainplioa aacra 1 6 minisleria obire.El ideo m:*gis
.
curam gerant, quomodo ki bumilitate vilam pcra ,
gani avanagloria cemniee. Eit enim sufficit
.
cominuuio, quae diligenler el accuralc flt duabus ' \ '
de causia, tum ne rideintur molesUa affici, binc
,
c dissolulionein vi arripieiiles : lum ne lapsi aUqui
(7),
cousenlur ee propler poenae occasioncm fuiase re ,
missos: Qui quidein plusquam omnes probrum
*
14

Pkilipp. , 23, 2 i .

. , 7.
VARI.E LECTIONES.

decwi .

) ". . . . Gonfer cum bie narralionom

Ep'pbanii do lleltlianis, b*r. LXVIII, n. 2 ci 3.
liAtioijm.
\Q) . Ms cod. Nan .

. .

(7) . Zonaraa et Baltaracn

videntur hunc locuia perperam iiiterprrtari, ei
dc uiorle acclperc. IIACOUIX.

497

EPIST. S. PETRI A L K X .
498
t \ , et ignomiuiam babebuut: sicut illc qui fuudan.eo< * , - c tuir poeuil, ct non poiuh perftccre : Intipiext
*< , , enim, inquil, quiprtetergredicntur, cum i i d & , - c /xdere, dicentes: Hic homo posuit futidamcntum, *f
*, c non potuil . >
. >
BALS. Oe iis qui soa sponie ad martyrii cerla.
, \ \ men confugiunt, locuius Pater, nunc de clcricis quo , , que qui sunt ejusmodi loquilur : et .dicit quod si
, clericus ad certamen sua spoute profugit, deiivle
, , cum non posset ferretormenla, eicidit, el cum rur* , 8U8 ad 8ft rediisset, lapsiun suitm rcvoeavit, ct se
, corani tyraiiiiis Chrislianum confessus est; ia non
, amplius sacra imnisleria obibil, eoquod grcgeniDo * mini reliqueril; el eo quod cum sua quideraspoate
, . coiifiigerii, el tormenla suflerre non poluerit, sibi
- ipsi iabem altulit. Ui autem populi doclrinam ne , gligereot, cl suam ulililalem praeferrent, ncc apo. , stoli fecenmi. Maguusentn. Paulus, poslquam multa
, lormcnla subiissel, intclligens mulio csse melius
, Cflv vilam rdinquere, lrialuit viverc el lorqueri propter
. saluteiti el doctrinam populi. Seusu ergo omnino
, carent, qiti pelunt sacruui luinisterium, a quo sua
. - sponle excideruut. Quomodo enim pelunt quod rc, liquerunl, cum possint in bac lcrapcstatc, persecu , ; tionia ecilicel, fralribus esse uliles ? Si itaque uoa
, , - cecidisaetit, inquit, ejus quod praler ralionem fe , , oisaent, eis darelur venia, spoitianeae scilicet fugas,
\ vel iu fratribus doccndis el confirniandis soeordiae.
* , Sio autem propler auam insolenliam cl arroganliam
, [ - C lapsi aunl (taic eniui eel se temerc lormeiilis obji , cere audere, nec posse lolerare, ei proplerea de eia
] . triumpbus actus esl), non possunt ampliua aacra
niinisleria obire.Quamobrem naagU curenl quoroodo
, confessioncm irt bumilitaie peragant, ccssanles a
vana gloria sacruru niinieierium pelendi : sufflcit
eniin cis cuni iidrlibus comoiunio, quae fit propler
. duo, dUigenti cautionc recioqite consilio. Si e.iin
, dixerimus nos eos non babere pro communicaiui, , - bus, el eos niuleslia aQiciemus lanquam senlentiaui
, , ferenlc8, eos, vi, seu mulclalos, binc dissolvi, een
* mo i ; et alios quoque qui fortasse lapsi aunt, et
, volunl ad quod bonum est redire, renussoa ad boc
, el ncgligenles efliciemus, causaules se fidelibus
, D esse comruunicaturos , eliamsi posl lapauin iidem
confessi fucrinl: qui si non coiiverlanlur, plus pro, , - bri et ignominia? quamomnes8usceperinl,qi4cinal ! (( ) modum ct qui fecii fundainenltim,. donium auiem
, . non perfeciL Ei enini suut similes, qui ad lormenta
quidcm propler Cbriatiini confugcrunt, ei volmi
, - pulcbro jaclo fundamenlo, id quod boneslum csi,
. pcrflcere propler lapsum non potuerunl. Nola eiv<s
, quod ne confessio quidem propier Cbrisiun; tcsU inil euin, qui seiucl a clcro abalicnalus c^l prujH^r
lapstim.
.
Lnc. iv, 59, 0.

VARIiE LECTIONES.

THEOD. B A L S A M O N

&0

De Itt qnl se ttliromartyrii cerUtaini ob- M N A P . ?

JocerxiU locatat Paier, nanc de clericis qai idet* , \ ,
foceninl orationem IntiituH : tiqoe cierkitiD qvis * ,
a ultro dedidil, tnox vim lormemorum rainlme , ,
pcrferetu Uptus est, ac ruraum se colligens ,
4enao te ad certamen erexil, ac neCbrisiianom co- ,
ram ijrajfnit etrt profeaayt, oon etoe ejuamodi bo- ,
raioem ad sacra minitieria mptius adtnitiendutn. .
Cauaamque subjuogit: qoia nimiram Domini gre- * ,
geiu dc**roit, ac ex eo quod tportle se objecit bo- ,
tuibus, neque constanier tormeou pertuUt, igno- .
ttnniam ttbi ipsi conciliavit, Ut auleiu populi ieali- ,
lulionam contcmnerent,ftuamqueuuUUleiticatleris , .
oiituibu autererreni, 1 7 BO apoaloli qoidoro (oco- , ,
riini. Magiiua naiaque Paulus, cam maliospeitttlitooi clvai ,
rrucialia, eenlireiqua ulilioa eate aibi viuaretia- &
quere, ot populi taluli ac inaiiiulioai cxwtalerel, .
vitaiu tibi ac loruieoU poiiora duxit. Protnde ei , ,
eatiotniiiiio experteaeoa demonatrai, qui aacrtjm . ,
iibi ministoriiiiii dcposcunt, a quo volente* ipoimel ,
excidenini.' Na.n quo niodo, inquil, id potiulanl, , ; "
qiuxl reliqucre, cxtu ejufcmodi tetnpore, exciutc vi- ,
debcci pertecutionix, uiagno fralribtta adjumenlo eaae , ,
*x>$seti ? Uuajidiu igilur a lapau immunea fuisaeui, ( * veiiiaui obiinuisteni aciionbi lemere ttiacepiae, te , , nimiryoi advertariisnUro oflercndi, vel inerudkn- . , ,
di* fralribua socordixe. Coao vero ceclderint, quippe *
qui pcrperatiiegerint, 8acratiui8Uriaot>ireampiiua ,
baud permiUutUur. Si ergo, inqxit, nilnime ceci- ,
dilteiil, veniam impcHraasent ob ipwruiu a raiione ^ >alienain actionem ; actioneiu a raiione alienajn vo- .
cans, non tolum quod ae bottibiia dedideriui, aed , *
p n l i i i i quod deteruetiiit gregem Domini, nec iptum
*
itiislodiertni, ac fratret qui pmecblionis tempore ^^ ,
vcxabanlur cpnflrmariDt. Si ve?x> cecidemnl ex eo , ,
qtiod se perpcram geaaerini, atjperbtaro bie, el ar , nigantiam; / vocan, qiiod ex a r r o - . , ,
gautia Iduciaiu rx se ipeit poouere, dUsolvarant- , ,
qoe cerUmeo, ac so iptoa vSluperartjiil; hoc el, . *
aibi iptlt maeuiam ob iDsaemni, i n tacro , , , . -
uiinUterio vertati iptit amplittx haod licet. Pro- ,
pterea ttodeanl, inquit, poliua io bomihuie coxfet- , ,
. *
sioneiA peragere, ceastntea videlicet ab inani gioria.
Qnod enim lacro roinUterio aacribi potlulent, a , \ ,
ftudio ambilf0nis proflcickur. Sufficit namqno 0 .
, ,
c o r a m u n i o , ut c u m ipais n i m i r u m fidelea . ,
cemt, ac una p t e c e o t u r , v e l M C t x m u a n y x i ^ o r u i B

p e r c f p i k ) . A t q u o fm6 q u i d e a c e r t o conailio a e d laqne a d m i o i s l r a i i o n o flunt, iutn ne videanUir ino*
*
lestia a f l k i , b i n c d i t o o k i t i o o e m v i u e a r r i p i e n t e s ,
uo scilicet molcstia, i n q u i i , a l t e c t i , d e c e d a n l a o l , , >
vcn^es, a c q r p o r e videliccH abocedeniet, o b v i m l o r - . ,
i i n n i o r u i n , afflicttlionumque quaa i n carcere p a * "
Uiuitur; ac ftc qui c x c i i M l i o n e u j prxeferant IIIUICUP .
liujua, obquam in confesaionit ceriamine di&aolutoeac ignovot oe ^taenint, atque ideo ctxidemcU
Qui poiius rubore wiffunikDlur, JQXU il!ud tjuod in Erangolio dicUur : Q*i {*n4*m*utxm '
prfiecrt.
.

501

IN BPIST. S. P E T R I A L E X .

502

* Digreuio f * iot* oatmtu* Musmlonem hHenditmr.

.
Adjidant porro animum iis quae ab boc magno

- Paire, acsancto roartyre boc loco allala aunl, qui
! - dicunt epitcopit liccre ecclesiaa aaas dimtitere. *c
, sacerdotii digoiutem relinere. Eieniin si clerici*
'. qui aponte ae certomini confessionia objecerant, ac
, \ - lormenua aflecti roiiius conslanter obsltleraiii, sed
, , poeiquam cesaerant, ccrtanien redeuntibus \
, - concedUor venia, quod aacrum roinieterium obire
, disluliasent; nec ex bujue divini Palria sententla
, , quidquam aliud ipsia objicilur, quarn quod fralrea
deseruiaseni, cura adversis ac turbuleniia leinpori , - bua posaaoi in flde confirmandia esse uiilet;
, idqae cutn et digni habili essenl qui tetlimouiom
* , perbiborent ftdei, siigmala Cbriaii in aua carae
, circumferrent: quonani modo euromug stcerdot ei
^ , - paslor, qui pro ovibue debei animain ponere, de , serio grege aibi cotaroiaso, ejusquo cura et admi * , oietraiione reptidiaia, el quantum quidem Sn ipso
, eal eo lup e prodiio, dtgnus putabtiur qtii eacri im
, nislerii digniialcro retineal, ac non grafiasimU
; polias pceuis qnod sibi commendaium popujum do' , aerverit, mulciandua etoe judicabiiur? Quin potiu
* ob eam rem praemiqm deposeet, imo *ibi ipeemel
, euppediiabit; quod quidem laborem ipei affert re^ , - cusane, docetidi videlicet niunua vitiaque corri> , , geodi; quod vcro gloriam 1 8 ac <!ecua conciltat
, . \ ampleclena, tibiqae anciacens. niordicuaqtie td rett , nena, neque ve! Uatillum remiitena. Si enira ubi
, - de clericie est sertuo, actio rationi absona nomi * nau sit dteerere popuium, alquc ad certainen pie , laii* causa transuiigrare; quanlo id iuagts a ra , (^ tione alieiioni in episcopo judicabilar, qui popu, \ - luoi SUUDJ deserit, non ut ad ertaraen tendal, sed
; * nt quieti ac remissioni tradai. curaaque pro aa luie animarum deponat ac etTugiai. Dccimus aextua
' quoque canon aepiimae cecumenU synodi, aiulii , . iiv. graviler accusal eos qtsi ab episcopo, repudiuio
, epitoopatu, eacri minitterii digniutem rctineripoa e
[ decernunt. 8i natnqoe ex canonis allaii s^nlentia,
] , epitcopus qoi ulira aeme&ire tetnpus a suo episco , patu abfuorit, niai uaa aliqua ex iU qua? ibi nu
* morantur, causa inierceasorit, el episcopatu ti
, - 0 rmromi sacerdolii dlgniiaie excidit, ac ulroque pri , vatur: quonam tnodo qui repudiavit epitcopaium,
, ; creditumque sibi gregem adbuc pascere otnnino ab , nuil, ejusque curam inenia vita ttndio coniemniu
* adhuc in epiacoponim numero babebiiur? Elenim
, qui tninua delinquit, ut ultrt aemeatre iempiu
1% * - aubjecium eibi populmn pattoria cora el adraini , * , siraiione deatituium relinquat, cpiscopatus et sa
$ cra; digniutia privationera incurril; qui in eo quod
, - majua et wuUis partibus gravtus est, peccai, ui
, - moltiliidinem quatn ipsi curandam et cusiodicndatn
* , - sancli 6piiitut gratia commiait, omnino dcseraC;
- ineriio pianc punielur vebeinentius, gravioreniquc
*> \ . p<enam persolvcl, perdili, quod in ipse esi, gregis
:* cujns ipsc pastor a priiiiario illo ac snprenio gacerm

503

TflEOD. BAI.SAMON

504

dMe et Pastorc crcalui esl. Qui vero ipai , , ac dolreclaii muneris bonorarium, .
fDi:er.lo;i dignitalein dcccrnunt; el illum et se ipsoe, niea quidem tentcntia, Dei judtcio obnoxios
coustiiucnt.
KANQN U ' .
. XI.
t Ot (8) 6 Qni enim primuin in perscculioiiis fervorc pro , ^
siiieruni ju.iicium circumslanlrs, el sanclos marIvrcs qui ad brakium luperna: rocailonit fe t i - ,
**),
nahanl, aspii-ienles, bonesla aemulalione ir.ei
taii, se ipsos ad boc Iradiderunt, tnagna libcrtate
, , ^^ulcmcs, niaximc vidcnles eot qui suUrabeban * \ ^lur, labi, propler quos inteiius excilali, et quo, fetuOtv dnm veluli itnpulsi ad dcbellanduin se cflcmnteiii el advcrsarimn, ad id contendebaut, ue opud u prudent eue \iderelur, ob ea in qui- ( , ,
*
bus ejus callidilale infertores ease viai sunl,
^, \
eliamsi sc ipsiiin vinci ab iis, qui sculk-aruin
flagelloruroque loruieula, ct gladii aciem, et
,
ignia ttatnlalionem, et aquannn immcrtionet
, ,
constaitler tulerunt, cum latuil : iis quoque qui,
*
ut ex fldc precea ei oraliones fiant, peraeqnnn*

lnr, vel pro iia qui in custodia ptinili suttt, el a
fame et sili iradili sunl, vel pro iis qai cxlra
,
cuslodiam scuticis el dagellis in judicio lorli
sunt, poslea auU-ni t carnit imbecillitale vlcti
\ ,
fuere, sequum est annuere. Cum iis enim qui l u .
gciil el moerenl, pro qui in cerlamiise vicli
. aunl.a magnis nialigni diaboli viribua, aivc pro
parenlibus, vel fralribus, vel liberia, una do- ^

lere, et trislilia aflici neminem qtiidquam pcni*
,
tus lacdit. Sciiuua cnim eliain proplcr aliornm
, .
fidein, quosdam cese Dcj boniialcm assecutos, ei
*
In peccatorum rcmiasionc, el coiporit sanilair,
,
d mortuoruin reMiircUioiie. Memoret iiaque
, .
muUoruni laborum ei niiscriarum, quas pro
, -Cbristi noinine eusiinuerunt, cum ipai eiiam
, panittnUam egerint, et quod a se factum exl per
,
prodUioncm io corporit laoguore et moriificalione
^ dcQeverinl, et ee praterea tetletuur, in vita sua
,
fuisse a ctvilale alicnoft, gimul oremut, et poslti
lemus pro eorutn reconciliatione curo aliis qua*
dccet per eum qui cat nobia advocaiu$ apud Pe- , \ *trem, e noslris peccalis propitium exbibentcm. ^
c ii qni$ inquit, peccaverti, habemm 19 advoca-,
f ium apud Palnm Jesum Chrittum jtutum : $i U ( .
. , , ^, *upax*\> e$i propitiatio pro peccatU no$lri$ .
i ror * , \
t .
BILS. Cuni ^sQperius dhieset Sanraut, quod qui
. ", eua sponie confugcrutit lapsi sunt, poenitenliaiQ \ , ,
anlcm non egerunt, nec sumn lapsum revocariinl, \ , !>pius dedccoris euLibuut, ut qui non tnpra funda- , >
%

i T

4 (

a Philipp. , U .

Rom. xu, 16. IJoax. i i , I.

VARIiC LECTiONES.

* .
* .
) jr:f

4 1

verba . . om. * om. * 3. * }.

.
. * . *>* .

Sciliccl ii de. qtiibus d.ctum est mn. 9, l*nr c$t laici. Il.\nvt

505
IN EPIST. S. PETIU ALEX.
506
, mcntuin lcclum quoqoe (abricarcrinl, seu qtiod l o*
\ , nuui est non perfecerint: nunc hujus ei reliquo , rum conOrmalionem indncit, dicens : Qui euim in
, , persccutionis fervore, seu vebemenlia siames, et
? videnles sanclonim martyria, el quomodo coilcsi<-3
, coronas divino zclo accipere conlendaul, se ips> 8
^ , \ dabaul martyrio cum mulla liberlaie. cl iuaxmie
, , - quia videbant qtiosdam sublractos, boc est cduclos
\ , et deceplos a diabolo, et lapsos seu ncg.inlcs pic, tatcm : quamobreni inlerius accensi seu corde in , - Aammali, ut qui audireul se per hoc debellassc ae
, , vicissc superbum adversarium diabolum, sludue \ , runt subire martyrium, ne glorietur diabolus et sibi
, - pnidens esse vidcatur, ul qui caUiditalc sua et ma , litia cos vicerit qui sua sponle ad marlyrium con \ ** fugeninl : eliam ai eum laiuit se magis vinci ab
- athlelie, qui lormenla forliler perpessi suni. Fide . libus ergo orantibus aequum esl pro ipsis supplicio
, affeclisel pnnitis, anmiere, sive in boc concurrere,
, , , - quod eiiam viaum est, et aliquo modo nibil Uedit,
, - una cum parenlibus vel aliia nccessiiodme eonjun - ctis, pro iis qui tesiimonium dederunt niarlyrium , que subicrunl, sed lapsi eunldiaboli arle el insi . , - diie, dolere et tristilia affici. Scimus eiiim quod
\ mulli bonitatem et misericordiain Dei couseciili
, sunl per aliorum oraiiones. Ideoque et ipsis dari *
, Deo peccalorum remissionem posiulabiraus, el aliia
, \ qui lapsi sunl, et poslca errorem revocaverunt ct
\ , pielnleni confessi aunt, comDiunicabiiuue, memi>, - res eorum quae anle lapsum propler Deum eusliX~J........
......
..
_X........
M.i.
_V..
A_V..
d f l l k P l i n t SAt*l ttllli % ivt
n n m Asv*>i.n-i n A t > l n A
-
,

,
feuerutU
cenatninum,A lclJkfiffcm
etiaml i bonae
eorum posica
po&nitentiae, et quod se ipsoa leslati gunl esse a
, civitate alienos propler peccalum : et non golum
* ^ - ipsia communicabimus, sed ei pro corum reconci
, liaiiooe orabimus, cum aliia quae decct, scu cuni
, bonia operibua qua3 debent ab ipsis flcri, jejunio
, acilicet, eleemogyna et pcenilemia; per qtue, qui
, * ' pro nobis eel advocalue, Palrem nobis propilium
benevobimque efficit. Deinde et eacrae Scripturw
. sententia usus eet. Ea vero est ex prtma calhotica
. episiola sancti apfostoH el evaiif-elisUe Joaunis.

.
ZoKiR. llujns canonis aenlentia cjusmodi est.
.
- , \, , \) Q
fervoro. inquit, pcrscculionis, boc cst in
, , summo illius discrimine vebcineiiliesiinaquc dimi , caiione consiituli, ac tnartyria sanctorum intueri , ( tes, ei quam vebeinenter ad acciplcndas coulcstes
coronas feslinarent, divina semulatione sc ipsus
, ^
, marlyrio Inididcrc, tnulla cum Hbcrlaie in ccrtamcn
, dcsibenles, sanctorum qui pa.iebaninr hiiilatione,
, eeque promplos ad fldein lesiiinonio confinuandain
, , , obtulere, lum ob id inaxime quia inultos ccrneici l
qui subirabebaniur, boc est iraducebanlur, deci ,
, piebanlur, piclalrm negabant, fervcnlcs, boc esl,
, flammalo corde, infestiifu ipsis adv^rsariiini debol, * laro sluducrunt, nc veluli pioruro viclor g!ori^ic , , lur; quamvis ciim lalucril, vinci se potiue, cum
) - miiki ad nnrlciu usquc pro flde conslauliaiu prw
fi

;,i i n

THKOD. BALSAMON

807

508
e tuleHnt. FetM ixfrxot ergo.inq tit, ut id aforeal, <. , , , Snperati fttileni vi lortnenlorum ob inibeeilUUtcMi w v ,
carais, ptitim in castodiit niale aceepli, ptrtfm * *
vero in jttdlciis pxenlt affectl, nee feretuet aappli* ,
eia. Operae pretium eai igitnrcum iisqoi ipoortim .
cxusa Itjgeni, condolescere. Lugent porro, inquit, . , , ,
pareBlvm alii, alii fratrum, alii liberwtJtn Upsm. ol , **
Cum iie igitur qui Uptot l-igeut, ttniul lugere ne- , minem hedil, nec cum iis una precari ei dolere ,
qui pro iptit rogtiiil, cuin alii* ucitiperalioni conxeo- \
Uiieis; cum eo a c t l i c e l , 2 0
M lapn aont, aJia ,
quoque proietil, qnjs congrumii pouilcniias : tuiil (
haec porro jejunia et lacrymxe, altoque afflictalio
*es, mulciarum obaenraUonea : ivui ti faculias sup- , , * t!
petat, pmioianiin in paoperet erogatio; qua* ob * , .
rea qui pro nobU advucairjg eal facttu, Patrem no- bU propiiium reddet. Adbibel mox peUUa qno- .
que ex gacrig lUieris genteotUm, qas tat ex ,
* Episioia aancti apoaloli et evajigeUtls Jean- *.
uii.
CAHON JJI.
KANON W .
lia enim qui pocMniam d e d o r u n t , ot ipti ornni

ex parte ab omni m a l i l i a impcnurbati etseat,
" (9)
erimeo iuteudi non potesi. Damnam cnira el j a , .
tluram pecuniarvtn guglinuerxnt, ue ipai aninias

detrimento afficerenitir* vel ipsam etiam perde *** ,
c reiit, qaod alii propier turpe lucrum DOII toco
runi :quatnvit Doiuinus dlcat* : Quid emim -
juvubit, $i unitfmum ntundum lucr*t*$ , ,
futrit, anima auUm delrimtnlo fuerit efectmi, ^ ; , ; ,
c ul eam ttitm pertiiderit t mrtus *> : po- '* uapuurj,
i *D#o urtire $l mammona : i n illis e n i m * (10) > paruertiMt qui Deo aerviienl, exoaia,coiiculcalit,
, " conleuipiisque pecuniia, In eo complcvcront
, qaod acriplum esl : Prelium rcdemptionit eni *
4 mai , proprim diwitim. Natn el ia Aclibas , .
quoque aposioloruin kegiroua, cot qni pro Paulo
el Sila Tliefttalonicae ad magislralua irabebauiur,

cum inuliis pecuniia fuisae dimiaaof. Pootquam
,
c n i m ipaoa propier D o m e a multuro oncraasent,

el mttUUodinem magisiratasqiie perturbasaent,
, -4 ot Joaoxa, ioquil, rtliquU $ati$datieiu)'ac, Aatftfrrec ^ * Ixaror
4 ropfa, 44$ dimiurunt. Fratrti 4uUm nociu prott , *
i nm Pttuium SiUm miserunl iu Berratxm*.
^
**
. IUL8. Potlqiiam Sanctus de iis qui aua sponle ad

, 4nartyrium confugiunt, perfecissei, dicil cos nunea

*e rt^prebendendos, qui ae ipsos dalis pi-cuniie a
lonuciiiorum affliciione Uberaruul. Malucrunl eiiiiu .
uarum p e c u u i a T u m , qoam atwe aniru;e jaciiiram f a -
ccro. Deinde boe ipaum confiruiai ei afferl divorsa . ^ ,
ur>

ui

4 8

Mattk. xvi 26.

v

MaUh. , 4.

Prov. xni, 8, AcL , 0, 10.

VABIiE LECTIONES.

* add. * . . * ,
. * . ***' .
g i . . Ms. Naii., .
(fA* //// . \d. cdd., *
; } . \1, ; . otini autm ibid.

* .

* add. .

xa\xa-

tequcnlla, . E l panlo ,
, ouiisso %

509

IN EPIST. S. PETRI A L E X .

510

- Scripturs exempla ex Aclibui apotlolonun de

beaio Paulo aposlolo etaliii.
.
. Qui vero, uquit, pecuniam erogaruot,
. 01 , ,
, \ , eoque effugio pietalem conservarunt, non re*
, prebendendi, nec ob eam rem illos quienam accu . ^, tet. MalueruDt namque pecanias, quam ipsorum
, animas perdere, oelenderunlque se Deo aenrire vel , \ $, le, DOII mainmonae, hoc est divitiie. Profert aulein
. , \ el Scriptuna verba, tum ex Actis apoetolorum,
* beaii Pauli et aliorum exempla. Quod vero dicilur,
. itupprturbalos fuisse ab onini iniprobitale, sic ae , cipiendum eet, aut imperturbaioa fui&ee, quod ad
, pielatig abnegalionetn atlinet quas universatn suv u $ , perat iinprobilaiem, vel vexaiionea lormen.
B toruin noniittavit.
CANON i i n .
'*
Unde nec eos qui omnia reliqiieruni propter
"
salulem anira ei aecesaerunl, licet accutare
> ,
tanquam alita propier ipaos detentit. Nam el
.
Epbesi pro Paulo Gajum et Ariaiarcbum in ibea
iro couiprehenderunl, una cum Paulo peregri ', nantes ,qui volebat ad popuiuin adire: quoniam
, "'
propier ipsum qui persuaeerat, et mullaro turbam
\ OV
ad Dei cultum iraduxerat, aeditio facU fueraU

Non iciternnt exm, inquit, dUcipuli. Quin eliaui
" " . " * &, <.
noiuiulli ex Asiarcbis qni ei eranl ainici, mise '
runi ad euui el suaserunl, ie ae ibeatro darei. Si
, , qui aiiiecn cum iis contendere perrcxerint, qui
.
aiiimum sinceruin ei adhibeiil. qui d i c i l :
genttr arva animam Ixam, et ne aspexerii.
(11),
^,
" " , - t Peirug quoqtio aposloloruni 2 1 priucepg eia itt
() , tmenteinrevoeoiar, qui jam in cuuodiameral con , , jectus, tradUns quaiuor qnaternionibus miiilum
< ad eum urwidxm : qui cuui nociu fugisset, el
, . c ex Judaeorum manu senratus easel, jussti angeli
- |5 * - Domini: Facto, inquU, die erat non parvus , \, , c mxltK* itiler milUei, quidnam factum estet *
* , i Herodes aulem cnm ettm <>{, non txve*
. , , interrogatoi cuitodet jxttii ixffocun *, pro , , i pter quos nulla culpa in Pelnun confertur : lice (45) c bat eniin eis Ulo viso qnod factum iuerai effbge . , re; sicul el omnee infantei qui eraul in Betble , , c bem ei in omnibus ejua Ouibus, si sciviascnt
eoruin parenles quod erat fuiurmn : qui a cru^
deli bomicida Iferode aublali sunl, ulunua qui ab
,
co qiiiprebalur infans perirel, qui et ipse jusav
* angeli Dei effugil, qui celcriter jam cojperat spo '
lia accipere, et acriler pnepascere, secunduai
, \ *
1

Act. , 26-30. *Gtn. , 17.

Acl. . i . * ihid* 48. 19. Uaiih. n, * ^ 6 .

VARI^E LECTIONES.

ada. . , * add. . .
#.
. .
. dcesl.
(14) . Id. cod. nis., 8. Dbi paulo posl legitur, ^
, , . . . ' 3
Recle. Sic eniin leffendum euadoi mox 8ubsequ<us , ' ., ut babelur iu AoU
. Huic goniinus locus exsial inira XI!, .
gii b IUitt:i canonia U .
(15) . Id. ius., . Toxtia
(19) tov. Decsl pr^pojitio in eodcin AU. , 19, ^..

THEOl). BALSAMON

807

508
e iulerint. FettiMnuil ergo,inq tit, ut id agoreol, wv. ^ , , , snperali atiieni vi lormeotorum ob iiubocilliutom V , ol
carnts, paitim in custodtia niale aceepil, parttm , 4
vero in judieiis pxettU alfecii, nec ferentet tuppli- , \
eia. Operat preiium esi igllur cuoi iis qoi ipaoram .
cftusa lugeoi, condoleacere. Lugent porro, Inquit, . , , ,
parenlum alii, altt fratrum, alii liberoram Upsvtn. , Cum iia igiiur qui laptot liigetit, tiniul lugere ne- , mioem Isedil, nec cum iis utia precari ei dolere ,
qui pro Ipiit roganl, cuin aliis ncmperalioiii conaeo- \
laneia; cum eu acilicei, 2 0
M ' l a p i i aJia ,
qooquo pmieul, quas congrurjni poauitetitias:
hsec porro jjunia et Ucrytn*, altoque afflietatio- - net, raulriarum obaenraliooet:tutn et facultas tup- , , * !
peiat, pmioiaruin in paoperet erogalio; quat ob * , ,
rea qui pro nobit advucalua esl factus, Pairem no- bii propiitum reddet. Adbibel mox ptUtaa qno- .
que ex sacris lilieria aentootiam, qtue oatex pri- ,
raa Episioia sancti apoaioli c* e^aogelittas Joan- .
iiis.
CANON X I I .
KANON W.
l i t eDim qui peconiam dedenint, xl Ipti omoi

parto ab omni malitia impcnurbati etaeat,
(9)
criiucn juieudi non potest. Damnam enim el ja, .
tturam pecunianun suaiinuerunt, ue ipei aninue
,
detrimenlo afficereotur, vel ipsam eiiam perde *** ^ ,
c reiil, qoed alii propler turpe lucrum non feco
runl :quanme Dominus dlcal* : Quid enitn * **
Kttittift juvabit, $i unhertum mundum lucrxUu , oJtor *<, *
[xerit, anima aultm dttrimtnto fueril efectx$ ^ ; , ; ,
ul eam etiam perdiderit t rursua : iVoN po
.
i uuii 40 urvire l mammonm : in illis enim ap- * (10) OO-J parueriiHi qui Deo aervirent, exosia, conculcalia,
,* * 4 conlemplisque pecuniis, et in eo coitiplcvcraul
, ,
qood scriplum ett : Prelium redemptionii ani "
4 ma> aomtxla, vropria divillm. Natn ei ia Acliboa >* .
quoque apoeiolorum legimus, cot qiii pro Paulo
ei Sila Tbea&alonicae adroagialraMutrabebantur,

cum inubift pecuniia fuitse dimitaot. Pootquam
,
cniio ipsot propter nonMH multura oncraasenl,
.
et muliiludinein magitiratusque perlurbassent,
,
4 ot Joaoxa, isquit, rtliquii taiiidation* 'ac , , , 744 cepta, 44$ dimiitrunt. Fralre$ 4ultm noctu prott- , *
t nu$ Pxuium 41 Silam mi$4runt iu Berraam*.
***.
. \ IUL8. Poatqiiam Sanctus de iis qtii sua sponte ad

,
tnartyrium confugiunt, perfecisaci, dicit cos iion ea4 reprebcndendos, qui st ipsos dalis p'cuiiiia a
lonnciiiorum affliclione Uberaruul. Malticruiil eiiim .
auarum pecuniarum, qoam stwe aniiua* jacliiram fa-
ccro. Deinde boc iptum confirmai ei affcMl divorsa . ^ ,
u l

80

4 8

99

Mattk. x?i, 26.

* MaUh. , 4.

. , 8 . , 9, 10.
VARIJE LECTIONES.

* add. * .
. * ,
. * . .
. . . Nan., .
> . \. cdd., *
;}. \>\, . * auiein ibid.

* .

add. . "-

aequcnlia,
, ouiisso xaU

panlo

f**,

509

IN EPIST. S. PETRI A L E X .

510

- Scripttint exempla ex Aclibai tpoftoloram de

beaio Paulo aposlolo elialiia.
\ .
. Qui vero, inquii, pecaDiam erogarant,
. 01 , , \
, , eoqoe effugio pieUtem conservarunt, non autit re , prebendendi, nec ob eam rem illoe qaienam accu , , set. Maluerunt naroque pecunias, quam ipsoram
, animas perdere, oaienderunlque se Dco aervire vel , $, le, DOII mainmonae, hoc eat divitiie. Proferi auiero
. , ei Scriptune verba, tum ex Actis apoeiolorum,
" beaii Pauli ct aliorum exempla. Quod vero dicilur,
. iiupfrturbaloa fuisse ab omni improbitale, aic *o
, i-ipiendum eet, aut imperiuibatos fuisec, quod ad
, pieiatie abnegaiiottem attinet quas univeraatn gu$ * peral iuiprobitaleia, vel vexaliojiee lormen.
B lorum nominavU.
CANON xm.
KANQN .
Unde nec eoe qui onmia reliqtieruiii propter
"
salulem anirase el eeceaoerunl, licel accusare
) ,
tanqiiam aliie propter ipeos delenlie. Nam ei
.
Ephesi pro Paulo Gajum et Arielarcbura in ibea
iro comprehenderunt, una cum Pauto peregri ', nantea*,qui volebat ad populuni adire: quoniam
, " *
propter ipeum qui persuaeeral, et mullaro itjrbam
\
ad Dei cultum traduxerat, sedilia facla faeraU

Non tcivernnt eum, inquil, diictpuli. Quin etiaiu
**.*^* ! , .
iioiinulli ex Asiarcbis qui ei erant amiri, niiso ' *
runl ad euui el auaaerunl, ie ae ibealro darei. i
. ,
qui auieai cuui iis contendere perrcxerinl, qui
.
piiimum ainceruin ei adhibenl, qui dicii : Dtft genler terva animam Ixam, et ne $.
(11), ,
^ " , - cPeirus quoque apostotornm 2 1 priucep* eis tu
(2). imentemrevocetur, qui jam in cuiiodiamemi con ,6 , jectui, et tradiim quatxor qna(erniombu$ mililum
- < ad eum sertaiidum <-: qui cuui nociu fugissel, et
ex Judaeorum raanu servatus easel, jussn angeli
, .
Domini: Facto, inqtril, di$ erat non panmi ix - mullui wier militet, quidttam factum e$tet Vtiro*
, , ,
Herodes aulem cum evm quittmtut, non inve*
,
ni$tet inierrogaio$ cutiodes justii suffocari *, pro . ,
pler quos nulia culpa in Pelnnn confertur : iice , ,
bat enitq eia illo \iso quod faclum fuerat efftige (15),
re; sicut el omnet infanles qui erant in Betble . ,
bem ei in omnibus ejus Onibus, si aciviasenc
, ,
^ eoriun parentes quod eral fuimum : qui a CHH
, deli bomicida Iterode sublaii sunt, ul unus qui ab
- co qitspxebalur infans perirel, qui et ipse jttssa
' ( angeli Dei effugil, qui celeriler jam coeperat &po , \ ' *
lia accipere, ei acriler pnepascere, aecundusrt
1

* Act. , 96-30. *Gen. , 17.

Act. , 4. * tU4 48. 49. Uaiik. , 1%

VARI^E LECTIONES.
add. * 8. - , add. * , oni. *
.
. .
.
dcest.
(44) . Id. cod. m$., iiis. Obi pattlo posl legilur, ^
, , . . . ' \ 3
itecle. Slc enim lesendum auadot mox subscquons , ' ., ui babelur iu Aot.
. Haic geminue locus exsut infra X I ! , 11.
eiib HM^KI canonie H .
(15) ^*. W. ni8., . Textui
(!$) . Decsl prseposilio in eodcm AU. xu, 19, ^-iu
M

512

. BAI.SAMON

511

appHlalioneni nomims, queiuadinodura acriptum (U), "

est : Voca nomen iju$, ctteriter tpctia, velociUr \ , , eo quod priusquam infant sciat vocart , *
, ,
patrem el matrem, capiet pottuatem Damatci #1
ipolia Samaria, eoram rege Aityriorxm. Itagi , **'*
. Tgo ul jarn spoliaii et prariaiionilHis infetlali
iurantetn burailiter ei suppliciler adoranl, ibe . , sauros suoa aperientes, et ei offerentes maximo
\ , opportuna 1 magnifica dona, anrun et thus eC
",
myrrham , ul regi et Deo et bomini : unde ad
regin Assyrium non amplius reverti volucrunt,
, \ a Providenlia veliti. Ditinitui enim admoniti inquit, in somnio retetUrenlur ad Herodem, per \ , \ * '
aliamwiai* regressi sunt in regionem suam. Unde
,
cum viditti sanguinolenlus llerodet se a mags
tthisuin, rablc fuit commolut. Et miiteni, inquit, * , , *
,
inlerfeeit omnes iufantet qu% eram in Belhlrketn
in omni tjut confinio, bimatu et infra, juxt* . "
tempu$*qxod Magis diiigenter didictrrt . Cum
, . , ,
quibuft, el alium prius nalum infan'em, cum in ,
terfecluniequa*ivuigel et non inveniasel, patreni
,
ejus Zacbariaru iulerfecil itiler templum et alla,
re, cum cflugiasel iilius curo maire Elisabelh.
. ' \ Unde ncc ullo iiiodo-reprcbendunlur.
!(, \ ,
, * *
* (15).
UAI.S. Si qui autein, inquit, relictit ruia facul . , , talibus seccaserunt, nc deienti in periculum voce- , Itr, ut qui forte non posaintad ttnem utquein con- ,
fefsione pertisiere, propter lortoruin lueviliam, min eulpabuntiir, etiamai alii detcnti sunt proplerip- , , \
50". Et adducit iif fxemplum fjus rei gratia, Gajntn * .
ei Ariglarchuin, qui pro Paulo delenli fuerunt: ',
Lii.ilea qoi Pelrum aervabant : infaulea qui ab * llerode inlerfecU tunl propter Cbrislum : ei ve- -
* \ \
nerabilit tanctiqoe Prascaraoria patrera Zacba .
rtain.
ZQNAP. , ,
ZONAK. Bi qui autem, Inqait, auat rellqueninl
puaseseiones ac aemftenint, ne detenti pcriclita- ,
rciiiur, quia foiie ob lortorom ssTitiam in confes- ,
eione ad finem uxque peraisierc baud possinl, ,
ntam&i iptoruro causa alii delenti ac poeuis aft^cti , * fnerijit, miiiiine aunl accoaandi. Buraumque cxcm- .
pbim cx apoftlolicis Actia addticit, dicens Epbosi ,
quoque pro Paulo comprehensos fuissc Gzj-.mi ct
^ \ \
'* * *
Artstarciuim ; nec Unicn ob id accusatum Paulum : ncqno Pelruni ab angolo e cuslixlia cdtictitin. .
cum ig quidein cffugit pcriculum; qui vcro ilhtni , custodiebanl u.ililc, ob ilbiui suppiicio alTccli sunl. * .
Moi aliud quoque fxemphnn ex Evangello adbibcf, vfi
eorinii qui ab Ilonxlo iuiorfecli %\nA pucroriiui; * * , \,
%

ha. , 5, .

> Matih. , 11-15.

< ibid. 10.

VARIJE

" ,

LECTIOMCS.

* . . ,

. ** . \.

() . ., * \
rpo ! , . . . siibfinpm canonis. Reltqua intermedia desunl in codlce. Neque

garo ftafeatrnn rl Zonar.- ra logisf^ vidiHilur.

\\\

\\S

IIJ* . . .

Ms.,

'

...

514
1 EPIST. S. A L E X .
513
4 quam ob rera, inquit, bnud accusatue e*l Uoniinui.
', , Ctimque fugisscl Elisabetb cum Joaune, ipsuitlqne
, , * aervasfet, inlcrie< ttis est Zacbarias, a quo efflagitabaiur pucr, neque id Joamii crimini est da .
tum.
'.
2 2 CANON XIY.
,
Si qui aulem viiu muliam cl nccessitatem passl
* , fcunl,quique et iai ore ferruui et vincula acccpe , c runl, et propter bonam fldci affeciionem, guas
* * * quoque manus uri fortiiei pertulerunt, ad pro(16) fanum sacrificiuin eis invitis adduqias. Quemad modum igilur mibi scripserunt ex cuslodia bea , c Ussimi manyres de iis qui sunt in Libya, et alii
,
etiam in sacris comministri; ii simul tesiiCcanli *, bu8 reliquis quoque fralribus, poesunl ease in
, - c sacro minisierio inler confessores collocati, ui
, c ei qui in mullis lonnenfia fortificali fuerint, non
c amplius poluerint, vcl toqui, vel dicere, vel mo ^ c veri, ul re&islerent iis qui vitn frustra aflere , baiil. Neque eiiimeorum itnprobilali asscnai gitnl.
(7).- Queinadmodum ergo a comminislris rursus au*


c divi, annunierabunlur inlcr coitfetsoros; et qui , c cunque secunduni Timolheuin vitain imuiiuit,
*** ,
parens ei quoque qui dicit : Penequere juni, , , ***
i tiam, pieiatem, fidem, dilectionem, toterantiom

c Unitalem : ceria pulchrum cerlamen pdei: apprt ** ,
c hende vilam acleuem in quam vocatus es ; et cox ******
c fettut coram multU tetiibut confe$$ionem. >
. >
. * Q BALS. Eos qtii \ i (yrannica visi snnt ex idololby , lis carnes comcdere, vel ex Gracis libaltoitibita
( - vinuin bibere (forte enim iis in terram dejeilis, et
, , in eorum ora bamis scu fcrramenlis injeclis, ut
, setnper aperta esscnt, tyranni in eorum fauccs vi, , nuni infundcbant, el carnes injiuebanl, vel eliam
^, in eorum niambus carbonibus cum Ibure imposilix
^ , sacrilicare cogebant) : si essenl quidem clerici, in
), , \ suo quoque rursiis gradu esse decernil canon, ut
, qui collocaii shil cum confcssortbus. Laici aulem
, repolenlur ut martyres, quod ii baec sua voluntalo
,
non fecerint, nec actioni omnino assensi ainl :
,
quemadmodum inter confeesores quoquenumera buntur, qui propter lonnenlorum necessiUlem dit
soluta corporis firmitale, non valenlee iie reeistere,
, D
qui in ora eoriun vinura ex libaimuibtie effwnde
bant. Deinceps autom de iie qui conscientiae mar.
lyrium pcragunt, dicit, et illos cnni conressoribuA
, connumcrat.
.
ZQNAP. ,
ZONAR. Qui sanotos martyrcs suppliciis divexa , baut, posl lonneula mulla nonnullis per VUII adhi 1 Tim. , II, 12
VARIiE LECTIO^ES.
* . ** om. . . ** \ .
^. * . add. . . ** .
() ... . ., , , , . . . (Bene ma.,
, , quippo quia paul u. Elmox, .
perius dixeril sauclus Fater, ... (17) , . . . ., . L D I T . )
,
4

6 4

TIIE3D. BAI.SAMON

511

app'llalioneni nomiuis, quemadtnodura scriptum (14), ***

*sl : Voca nomen /, aleriter tpolia, zelociltr \ , , *
depopulariy eo quod prixtquem infant tciat vocar$

patrem matrem, capiel poiettatem Damatci

, ,,
***
Samaria, coram rege Anyriorum. Ilagi ,
.
Tgo ul jam gpoliaii
pratlaiionibus infetUli
iufanlein hiiraililer ei auppliciler adoranl, ibe*
,

saitros suoe aperientes, et ei offerentes maxime

. 01 , opportuna ni magnifica dona, aiinrn el thus eC
\ , myrrbam b, ul regi et Deo et bomini : unde ad
,
regcm Assyrium non amp.ius reverti vohterunt,
\ a Providenlia veliti. Divinilui enim admouili in \ , qttit, in iomnio ad Herodem, per \ ,
aliamwiai* regreni sunt in regionem $uam. Unde
'
cum vidtss l sanguiiiolenius llerodes se a niags
,
ilhisum, rablc fuil commolus. Et miiiens, inquit, *
, ,
inUrfecit omnet ihfantei qui eram in BethUliejn
,

in utnni eju$ confinio, bimatx infra, jxxia

. "
impu$*qxod Magh diiigenier didictrrt . Cum
quibuft, el alium priut natum infan em, cum in,
,
lerfeclunisquaiiivibeel et non inveniaaei, palreio

,
ejus Zachariani iulefTecii iuler templum el alla ,

re, cum cfltigigsel lilitis curo maire Eliaabeih.

,

Unde ncc ullo niodoreprcbenduotur.

.
* !(, \ ,
, * *
* (15)
lUi.s. Si qui auteui, inquit, reliclU ruia facul. , , talibus teccsserunt, ne delenti in periculutn vocen- , Itr, ul qui forte non possintad ttnem otquein con- ^ ,
fessione peraistere, propler lorloruin asvitiam, nott ciilpabuuliir, etiamai alii detcnli suiU propierip- , , 50^. Et adilucil iif exeinplum *-jus rei gratia, Gajutn .
ei Aristarchum, qui pro Paulo detfnli fuerunt: ,
biiiilea qoi Pclrum aervabant : inianlea qui ab * llerode interfecti tuul propter Cbrislum : el ve-
* \
nerabilie tanctiqoe Prascoraoria palrera Zacbariain.
.
. , ,
ZONAX. Bi qui autem, inqult, auas rellqueranl
ptiatesaiones ac aeceaserunt, ne deienti pcriclita- ,
rcmur, quia forle ob lorlonim ssvHiam in confes- ,
eione ad finem utqoo peraisiere baud possinl, ,
niam&i iptorum causa alii dclenli ac poenis affccti , rueriiit, minime aunl ac^oaandi. Bursumque cxcm- .
pluai
apoMolicis Aclis addiicil, dicens Epbosi , \
quoque pro Paulo comprehensog fuissc Gzj-.mi cl ^ \ \
* '
Aristarcbwn ; nec lanicn ob id accusatum Paulum : ncqne Petruni abangolo ecitstodia cdiidum. ,
cuni is quidein effugil pfriculam; qni vcro illiini , custodisbant ir.ililcs, ob illuui aupplicio alTccli aunt. .
alox aliud quoque exenipluin ex EvangeRo adbibct, /
comm qui ab inlorfccli atutf pucrorutii; * , ,

l>

ha. viii, 5,4.

** .

i> Muiih. , 11-15. < ibid. 10.

VARI^E LECTIONKS.
.
oin. .

f l

. . **..

(14) .

Me., 2 ^'

%-.{? ^ , . . . subfinpm canoms. Rrltqua inlermedia desunl in codice. Neque

saro Palwiron rl Zonarne ra logisa* vidtHilur.

,) V i l r .. .
Ms.,
... .

1 E P I S T . S . P E T K I A L E X .

613

614

4 * quam ob rcra, inquit, baud accusatug e*l Doniinul.

, , Cumque fugissct Elisabelh cum Joaitne, ipsitliiqtie
, , * servasfet, iuleriedus est Zacbarias, a quo efflugi
labaiur pucr, neque id Joanui crimini est datum,
'.
22CAN0N XIV.
,
c Si qui aulem vim mnliam et nccessilatem passl
"* , bunt, quique et hi ore ferruin et vincula acccpe , < rurit, et propter bonam fldci afieclionera, suas
** ** c quoque manus uri fortilei pertulerunt, ad pro (1) * fanum sacrificium eis invitis adduqias. Quemad modura igitur mibi scripserunl ex custodia bea , \ * c lissimi manyres de iis qui sunt in Libya, et alii
, * etiam in sacris comministri; ii gimul lesliftcaiUi ,
f bus reliquis quoque fralribus, poesunl eseein
* , \ - ~
, et qui in mullis tonnenfia forlificali fueriot,

amplius potuerint, vcl loqui, vel dicere, vel mo ^
i veri, ul resislerent iis qui viio fruslra affere ,
bant. Neque eniuieorum improbilali assengi gunt.
(17). Quemadmodum ergo a comministris rursus au '
c divi, anntinierabunlur inlcr coiifeasorca; ct qiii ,
i cunque secundum Timolbeuin vitain imuituit,
* **** ,
,
c parens ei quoque qui dicit : justi,
,
,

"*
i tiam, pietalem, fidem, dileclionem, ioUrantiam

c
Unitatem : pulchrum cerlanunfidei:apprt

,
< hende vitam cceletiem in quam vocatut e$ ; et con
**'*

fe$su$ coram multis teiiibus confeuionem.

,

<4

. -
G BALS. EOS qui vi lyrannica visi eont ex idololby ,
lis carnes comcdere, vel ex Graecis libalionibiis
( vinum bibere (forte enim iis in lerram dejeitis, et
, ,
in eorum ora Iiamis scu fcrramentis injeclis, ut
,
seinper apeita esscnt, tvranni in eoruin fauccs vi, ,
uum infundcbattt, el carnes injiuebanl, vel eliaro
^, \
in eorum uianibus carbonibus cum Ibure intposilia
* / ,
sacrilicarc cogebanl) : si essenl quidem clerici, in
), , \
suo quoque rursus gradu esse decernit canon, ut
,
qoi collocaii shii cum confessoribus. Laici aulem
* , repolenlur ul martyres, quod ii baec sua voluntalo
,
non
fecerint, nec actioni omnino assensi aint :
,
quemadmodum
inter confessores quoquenmnera * buntur,
qui
propter
lonnenlorum necessitatem dit
soluta
corporis
firmitale,
non valenlee iis resislere,
, D
qui in ora eoriun vinum ex libaininibtie effunde. banl. Deinceps aulom de iie qui conscientise mar , - lyrium pcragnnt, dicit, et illos citni conressonLoa
connumcral.
.
. 01 ,
ZOKAR. Qui sanctos martyrcs suppliriis divexa , bant, poet tonnenta mulia nonnullis per viiu adiit I Tim. vi, 11, 12
VARiiE LECTldNES.
* . ** om. " . mii.
\ , 6.
*" add. . "** .
.

(ItT) W ... . Ms., ,

,
. El mox, .
(17)
, . . . .,
,
T

, , . . . (Bcne 8 . ,
, qitippe qnia paulo superius dixt-ril sauclu$ Faler, ... . .)

THEOD. BALSAMON

515

bka, in onilloram viaum infttndebantex tLbationi- , *

ims, vel elianv ex idolo macialis carnibus quidpiam ,
iilumm ori inserebant, ac ibura tpoorura manibus ,
fajicientfe, ipsos ad arxin Irabebant, et per viir. ,
comprebeneis illorum manibus, aitt ibura ane auper- , , f|
fandobaut; aul etiam carbones enm Ibare impo-
nebanl ipsorum manibut, ut ardorit crtjciaiura ,
rainimo ferentes, ibirt cam carbouibut in aram of-
fundcrenl; ab eisdem nempe detinebantxr. Ejut- * * .
modi lo sacro ministerio centeti poote afflrmai, ,
el potiua in confeasortim ordine collocari. Noque *
enim tua sponle vel degustabant libaiionet, vol thos ,
fmponebant arae, sed vi coacii, raiione illorum , * ,
acttoni minitne consetuicnie : qaemadmodom ei . '
qtrfbtia tormeniorum necessiiate resotaiaa fueratvi

gor corporia, ut nec moveri nec loqut potsent, noc ' , , vinuni libalionum in orn ipsoruni per vim iujicien- ,
tibns obaitlere, ii quoque loctini inter coafetsorea ,
obiinfbuiit. Diaserit autetn moi de iia qui cooncien- . >
l i * martyrium peraguni, ac eot quoque in confca- , orum numero Koral.
.
MSCANON XV.
KANQN ' (18).
c Non reprebendet not qaitpitm, quarUro et
*
c sexiam ieriain obaorvaiilet, in quibas nobU jeje ,
i aare tccundum IradiUooem cum ratione prxece .
c plam . Quartatn quidem propier lniUim a
(19)
Judasis conailium de prodiiiooe Oomini : aextatn
* <
t aulem, quod ipse pro nobia passoa ttt. Diemenim
, **'.
c Dominicum laetiti diera agimut, qiiod in eo re

sunrexerU : in quo nec getina quidet iectere ac- ^ ,
cepimua. >
. >
BAL*. Coosequenler texagesino qoarto canonl
.' * , apoaiolieo, qui deccrnit nou caae nobia jejunandum ,
SabbalU, prasler unum Sabbalum, magnum ecili- , -
cri; et ftcsagetimo nono qui valdo panit eoe qui * ,
tacra Quadragetina noo jejunant, oinniqoe quarU ,
et sexla feria, pretena quoque decernit.
, .
ZDNAP. * ZojfAm. Semper, inquit, quarla el texta ctijasUbet bebdomada: feria jejunandum : nec noo qtilt- quam jejuuaniet roprebendet : caaaasque subjun- * git Dominica verodie non esi jejunanduin, quippe . , qvm ail gaudii ob Bomini reaurrectionem. Noqae * %
vero, inquit, in ea genua flecti oportere acccq>i- , , .
9*"9, mus. Obftcrvandum igilur verbutn Ulod, xecfimu$
el illud, nobi$ tx traditione prmcepttm e$t. Naoi docir * ,
tunc qaoque apparcl inveleralam consueiaduiem ,
pro lcge fuisse acceptain. Magnut porro Baailiaa . ^
c*um qnoqiie adneclit, ob quaa Dominica die, eta , *
Paschale ad Penlecosiein utque, geouaflectereve- .
Xiium esl. Lcge et ttxageauntun eexlum apoaudi- * , */.
oum canoncui ei ecxageaiinum nonura.
%

VARLfi LEGTIONES.
.
(18) . !n ms. regio 2038 pr*fifitur hic * , ^
Uliilus huic canoni: *
9 1

HAKDOUIX.

(19) . Coieterius ad Const.apott. * . Atqae i U pariier es

lib. u, cap. 59, hunc canonem cx regiis mss. ila laudaio regio codtce i038 et aiiU locua auppkva
complet ac realilail: - llardvinrus.
\

517

IN EPIST. S. GREGORU NEOC/BS.

518

tV .

EPISTOLA CANONICA
SANCTI
ARCHIEPISCOPI

GREGORII
NEOCJESARIENSIS

UUI THAUMATURGUS DICTUS EST

0$ qui in barbarorum incursione idolothyta comederani
commiserant.

KANQN '.
t (32) ,
c , *
c ,
c ,
f c . *
c , *
. ,
, , ,
c . c
t . *
,
c .
ICer. , 13. llatth.xv, 11.
(32) . fn codice Amerbachiano *d
htmc canonem hsec observantar:
xavovixfjv , , .

.
' \
,. *
7> \

et alia qwtdam peceata

24GAN0N I.
c Non cibi nos gravanf, ganciissime Papt, si c*>
t piivi ea comederint, qua qui in eos dorniniom
c obcinent, eis apposuerunt; inaxime quando unt
de omnibufr fama eat, barbaroa qui iti nnstras
t regiones incursiones fecerunt, idolia non sactiftc casse. Dicit autem Apoetolug: Etea vemtri,
venier ; autem hune desiruet .
c Sed Servalor quoque omnos cibos mundans: Non
c quod inlral, inquit, coinquinai homhiem, led quod
c egreditmr . Et boc quooue, quod captivse mulie rea cormptae fuerunt, barbaris eamm corporibus
c ineolenler abuleiiiibus. Sed prius qtioque dac mnatavita fuerat, procul ab oculi abeuniibus
foraicatoribug, ut scriptum est, fornicarios acic lioet habilus esi etiam tempore capiivitatis suspe< clns. Et non oportet facile oraCionibus com ejus< tnodi commanicare. Sed siquidem aliqua quse in

. Nota hane canonicam epiilnlftnt*

propter eot qut in cuOlivUale comederunl poiiuia,
idoiolhyta non comeaerunt. Atiquid enim discriminit foriiian dUti etu inler idolothyta alio$ cibot
hcereiictM comesot. liidem noia epitloiam,
eas qvcc Agarenis eonjungnniur. Hoe qitim m
Turcfirum provinciU Iberiv regione tn dit* facium
tff. BBVBBI*.

519

TUEOD. BALSOMOV

auiuina coiiiiuoj.iia vixcrit, et puram ab oniuiquc .

suspicione alicnain priorem vilam ofitcndcrii, {, c nunc viet necessiiaie ad probrum contameliainre : , t lapsa sit; habemus cx inplnro quod esl in Den- , t l , de adolesccnlula, quain hoixio iif ngro *> c inveuil, ot ea vi conipressa cum ipsa ilorniii: c , , Adoleiceiilula*, inquit, nihil facieiit. non
(advle- c * ' \
c iceutula pcccatum mortii: qnia quemadinodxm
ti , , &
* ,
qui* homo adversu proximum uttm insurrexeril,
c el ip$iut ammum morte affeceril, tic haK rti ul; ,
, *
c adoletcenlula exclamavii, ci uon erat qui ei opem
< , .
ferret *. ilaec quidcm ccrtc iia se liabcnt.
,
. \
BAI,S. Sanclus intcrrogntos qaid oportcat fieri
Cbristianis, qui a barburis tapii sunl, et quac ipsis ab cis apponcbantur idololhyla coincderunl; respon- ** , ,
riil: lli cibi non gravani, id cs:, non gravc danuiuni *
affcrunl; et maxime quod unus est sernio apud om- ?, ,
nes, sive quod omncs dicunt, itlolis non sacriflcasso -
barbaros, qui in nostra incursioncs fecere. Adducll , *
aulem ct cx Aposlolo t*t ex Evangelio acutcntiao. .
Ex Apostolo quiilein : Euos ventri, cl venter e$ci$; ,
,
Deu* autem ti eum et ha$ datruet. Qui quidem locus apostolictis loquitur de replclione cl iugluvie : -
et cscas qtiidem nominat ea qua sunl stipcrvacatica, ."ac dclicias; vcntiein aulcm, voracitatera dixii, non vero veniriculuin. Pcr basc autem dicil Aposlolus, - \ , \
quod cxsuiuratio ct luxus ad ingluviero periinrt, *ed * , *
ne{at* ad Diuni deducil : luxui auletn ingluviei vu . ,
liuiu familiare redJUur, ct alterum alteri serrit. ,
Deus auiem ea oliosa el incflicacia efUciet, ul uulli C * * \
ab cis lanlaiitur. Evangelio autcm uius esl ver- ,
bis Evangelii qux dicunt : Quod intral per o$, non . \
eoinqainat hominem. Deinde dc caplivis quoque mu-, .
lieribui, quibus barbari siapratn iniuleninl: et di-
cit, quod si prinia quidem eoruro vila esscl cou- , , xotvoi
denmaia, suspcctaa eas facit foinicariue babitus .
eiiam iPinpore captivitalis. Et proplerca nou opor- * , ,
tet facile ciim eis orare. sed posiquam poeois vide- ,
licel imposilis se iubroisissenl. Esc autem babilus
longa consueludo, quse tempore quoque confirmala .
cst, quae ad uaiurain etiain eimilitudine quam , proiime accedit.Quare quae tales non sunt, vioiatac, .
non pecarunl. Excmplo. autem usas esl lege qu* , *
in Beuleronomio babeiur, de virgine cui in rjoUlu- D dinc per vim probiuin illaium est. Et qnae quidoui ad canoncm spcctanl in bis consi&luiit. Yidetur au- >
tcm sanclus ex co quod dixit, non infcri grare . .
damnom 2 5 iis qui idolotbyia comedcruul, cia a barbarii apposita, et ex eo quod dicil, omnea plone
coiiipertum balx^rc, barbaros idolia non sacriflcasse, , et ex eo quod uiiiur clictis aposlolicis quae de luxu et in^luvic disset uni, siniililer ei evangelicis, qus , ;
cadem traclant, non fecisse simplicem responsio- nem, scd qua? dividilur i eos qui idolotbyta t>^r ,
dclicias sua spouie comederuni; in eos qui vi a bar- , ,
baris coacli coiucdcrtuit; in eos qui proptcr uaiune
' Daii. \!. 2(5, 27.

521

I N E P I S T . S. G K E G O R I I

NEOC.ESAR.

522

, xati nececsittlcm ea* e*cae feceruiit, et in eot qai 4

, * baec vi compuUi sun( barbaris. qai idoiis non ea , crificarunt. Unde, ut inibi virioUir, nailus eormn ab
, .' omni cnlpa immun erit. Qui et enim prup er
, , luxum et deliciaa comedenint, majoribus p^uis
. 01 aabjicfcntar; qui propter necmitatem. et corp u s
* - nufrimeniaiD, et ut qtii non posstiu alitcr iiutriri,
, - roinas pauientur. Reliqui quoque propier esum ex, \ Mcrabilem mitiue punicnlur, eo quotl sanctus quo , que dicfit non grave esse idolotbyla comedero, qu
ab i i i apponunlur qni idolis non sacriAcarunt:
non est lamen ab omni peuittia reprehensione alie, . nuin. Interrogaverit aulem quispiam : Gum xiv ca, ' - non bealiPeiri arcbiepisoopi Alexandim el marty gris contiueat, eos qui vi tyrannica compulsfidolo
, tbyta eomederanl et ilidem eacriflcarant. non pa , , jiiri, sad potius esso etiam in clero, si sint clerici:
, , quoroodo decernit prstaeita baoc tpialola, eoa qni
idololbyla comederuut, non graviter ladi: ut ex eo
, - appareat, ipeos mediocriur bedi? Solutio. Sanctwe
; . roanyr Pelruo, io xiv guo canone, etiam iu ipso
* iroroolaiomro esu albl .tax martyte* fuisoe et testi rooniura praebuisse perfaibet. Dicit enim quod eliam
. , ferramentum in os ipaoruro iiijectam est, el manus
, eoruro ust* sunt, tt, ut semel dicam, ad immolaiia
* vescendura niiUo modo contenserunt, oec etiam ad
. idolis tacriflcandam. Pnescns aulem canonica epi , atola tracut in principio, captivos quidcm apposift
- sibi idoloibyu vi comediaae, sed non eiiam oo ipao
, * - Q tempore qao comedebant, lyrannica violeiitia com
, pulsos fuisae; et ideo vult eoe, ut qui otnnino ty , . raiinorum volunUti raterint, moderate puniri.
, , - Exisiiino autem ego, quod qucmadmodum idolo thyta comedere, a barbaris qui non aacridcarunl,
, eompuUam, non est ab oroni reprehensione libc * - rum; iia nec barbaricana ttuprtjin vi pcrptssum cs. ae : nam boe qooque moJiee ptjutetar. Eisi enini
' ' . lex chilis dicit in lib. LX, lit. 58, c. 12, tbemate 6 '
Eliaro ta quas ab boslibs eot aduherala, ac rever , , a, a viro (non rile viro) accasalur, nisi hoc vi passa
, - cst, et boc roodo i eui vis allait eat, ignoscilar,
, * * ncc id et inau4roonium diriroil: aed lex ecclesiasti - ca, earo quae omnino a barbaro pollula est, niei per
* . p<Bnam pura sit, non sinet. L>gc et cm novcllatn
* D imperatoria domini L^onis Sapienlis, quae bxc in
, fine prosequiuir : Nullo ergo modo dccerniinu8,
, euin qui capiivilatem non expertus mansil, aJ alte - rius conjauctionem venire, et c^lera. Hc auiem
, . novella tollit Jusiiniani cxvn noveHam, quas eita csi
* * ia libro xxviu, lit. 7, el dicit, nonnonquain solvi
, * matiimoniaro : venim bsec novella locum balxH,
* , quando captiva a barLarU non est pollula. Si qoid
. aulem ejusmodi facium sil, locam babeut, quas xaol
, in dicto capile LX libri.
( ' .
. *ZOHAR. Com in Romanaa regiones barbari irruis, , * - fent, easque ruisseiit depopulali, qui ab iptis ca , \ - piivi snni facii, idoloibyia, vel aliot quoque cibav
. vctito d^gustaruni. De Us Ua iue rogatua fuit vir
PATBOL. G R . C X X X V H l .
17

TIIBOD. B A L S A M O N

sanclus, ailquc si qunc a doiuiiii* ipsU apposita fue- , , cl ol

ranl captivi corocdcruiit, id non gravare, boc cst ,
giave damnum minimc affcrre; praesertim qvod uoa , , *
npud omnes esl fania. sive quod omnes idcro boe ! ,
.MiHrmanl, barbaros qui n vslras rcgionos incurtioni- , busvtaiaruni, nequaqaam idolisMicriAcatse, m pro- ,
iude nequecaplm idoloibyia comcd, rini. 2 8 ^ro- .
leri vcro ciiin ex Apoelolo, tum ex Evangelio de- *
proinpla oracula. Ex Aposiolo quidcin illud, Etca , xoU/,
tvMfri, el veuier e$cis; o\ qnae sequunlur. Qui sane .*)
licus de ingluvie ac belluatione cst accipiendus. Ac .
c.cx quidem ncmnie, 8uperv*<*ijeam cibi copiaai, * luxtimque iiilclligii: pcr venirem auiem voraciu- , * .
lfm, 11011 ipsum vcnlriculum. Iiulicat igilor bis ver- ,
lia Aposiolua, niroiam cibi copiam et luxum d , '
bcllualioiiem jKiducere.non ad Dcam ferre; liixaat- xj ,
qne plerumque vitium bcllaalionia conaequilur, a4- , *
icrniiique aluri dctervil; Deua aulem irriu bxc et ,
tassa reddcl, at nibil ex ipais darani cwiqaam con- .
lingal.Yidclur porro bic aanclus boc loco utoa apo- ^ , ,
stolicis verbis, ul demonslrarei qu ob laxum ac ,
rdacitatcm Auni, damiiala esae ac poanis obooxU, , OV
IJOII itera ea quaa vi ac neceaailale corporis cogente *
dmiiluntur. Proinde eliamsi cibos aliquot vetilof , , OV captivi comedcrint, cum eervi csseot, ob alleriot , alimcnli inopiam, cibum neoeaaario exigeote naitj- , , .
ra; non csl boc eousque grave, ut ei criminis foco (&cUicalur. Ex Evangelio autetn osus eti iUis Domini , ,
vcrbis : Non intrat pcr , coinqxinxl Aomi- *
nem; ci ad earodem bxec qaoque acnteniiam reie- .
nintur. llitic de mulieribaa quoque caplhris quas a r . \ , , barl)ari8 eorrupuc aant, d i s s e r i t ; alqac ita pronon
i:ai : quidem i l l a r u m a n l e a c u vila damnalo fue- , ,
1 at, eaa cliara captivitatis lempore fornicarias ba- *
bitua suspectas facil, proindeque baud facile ipsia ,
in prccationc communicare oporiet, ! debita v i - . * , Mxcti poenitentia l e n p o r a expleverint. Est porro , ^,
babilua, diuturua ac lempore c o n f i r m a u consuelu- ,
<!o, quae n a i u n e similis eat, ot propierea ejusmodi .
tnulicres nequaquara v i coactaa peccaaae pulan*luim ,
tdi. Qnod si priorem v i l a m casle ae citra offexsio- , ,
i:em egcrunl, turo abductas in xerviluieiTi o b cajMi- .
Aiiaiem, cx violenlia barbarorum conlumeliam pax-
, ^ , sinit, imniunee s u n l a culpa : exemplumqiie a d * .
bibct, quod in DeuicroDorou conaUliUiooibna rttfertnr, de virgiho viin paaaa, quam in golitudine qaitpiam violavk : NOD erh, inquit,
pcccalum iuortis.
B .
CANON .
Cravis esi avaritia , noc possnnl ona epistola D , *
proponi Scriplura;, 111 quibut non eolum praedari ,
t ftigicuduin borrendumque pradicalur, eed plura '
i ciiam concupiscere, el aliena proplcr lurpe ,
' crum atljngere: et quiconquc esi ejusmodi, ls est *
< a Dei Ecclesia abdicalus. In lempore autem in- .
< cursionis. in tanlo luclu Untisqueflelibu,ausos , csse aliquos lcmpus quod omnibus exitium aBe-
< rcbat, existimare cese sibi IUCTI lerapns , eat ho- , c minuro impiorum el Deo invisorum, et quornm \ \ , . "
imtHrobilati iribil poiesl adjici. Unde omnes iatias

525
1 EPIST. S GREGORil NEOCASAR.
526
, * modi abdicare visum cst, ne forle in loium popu
* , lura ira veniat, ei in eos primum qui pncsunt, ct
. , , c noti inquirunt. Yereor enim, ut tit Scriptura, ue
. , impius juslum una secum perdat . Tomicatio
, , 6 enim, inquil, el ataiiita, per qum venit ira Dei
. - f in filioi inobriietitia : titit eorxm pani . * , f cipet. Fulitii enim aliquando lencbra: nune aulem
. * lux in Domino. Ut filii lucii ambulate (fruciut
{ - c enim lucU e$t in omni bomtate.ei juttilia, eeri ), f tate), vrobonlts quod tit Deo acceptum:
, c communicale infmgiferii operibui lenebrarum ud
, t potiu* eliam redarguiie. Quw enim ab rpita fiunl
claneuium, turpe e$l veldicere. Omnia axtem
. luu convkta manifeilanlur \ Itec qtiidem Apo . c atolue. Si autem qui propter priorem plura ha
cupidilatera
. , - bendi
~ * , qus in pace *ftiit,
* * poftnam
, dant, in ipso irae temporc rureus ad avaritiam
- convertuntur, lucrifacienles ex sanguinc e* pcr( , nicie eversorum h o m i n u r o , c a o t i Y o r u m , interfa - c ctofutn; quid aliud exspeclandum est, quam ut
, , c avariiia decerUntes iram sibi ct universo pr.puto
, c accomaleia?
\ ;
2 7 * - fn tempore incurxionis, quidarn ex or. ,
tbodoxis corripuerunt res quac captivornm deprseda* . tionem eTagerunt. De bisergo inlerrogatne aanetus
, , dicit, quod quisquis eet avtrus, eal ab Eccleeia ab , , dicatus, id eat, ejectus et alienus. Dicuntar enira
. abdicati filil quando propter aliqaa criinina ab bav
redilate paterna alienanlur. In temporc auCcm talis
. C abmitatis audere aliquem facinus ejusmo.li, et
, - exislimare aliorum catamUalem eaae 8 ii lucri oc , casionero, cst impiorum hominum et Deo invisonim
et qui omnem iroprobitatem auperant. Unde visum
, . " cst eoa abdicare, pro eo quud est, aperte Ecclcsia
, expellere, et t fidclitim maUiladinc separare: no
, \ propter ipeos Dei ira in omnea vcniat, et ante atios
* * in eoa qui pnesunt, qai ejusmodi bomines non in, , quirant et examinanl. Deindo snbjnngit eiiam testi monia Scripiur, et circa fiuein infert: Si qui aa , * tem propter enam aTaritiam, qu$ fuit iemporc
* * pacis, poniti, in bacbarorum itcrum incorsione
, eadera peccaverini, i i , inqmt, non polura Dci iram
- in ae attrabunl, sed eliam adversus omnem popu, , \, * Dlura. Haec cum i u 86 babcant, nola ex bac pra^senli
, \ epiatola, qood episcopis permiititur avarorum
. , raque babendi cupidoruro potentiam poenU iropo - stiis coercore: et eoe quidem, qui, qinc ex capti vitaie relicu sunt fidelibus, rapiunt, magnU cccle * aiaslicU aniroadversionibue castigare; qui non sunl
* aulem ejusmodi rapaces, mediocrilcr pnnirc.
* Quaraobrem ex bie de hujusmodi causis laicos
* quoque episcopi riie judicent. Quomodo enim eoe
punienl, si non prius verilas apparncrilT Proptcr
. avaritiamautem afldcliumcomraunione aliqucm ab dicari, magnum cst, ec vae avaris! I^x vcro civilie,
; *- euro qui rapit ex incendio vel cx ruina xediuni,
t

tAlt

B l L

Gcn. xrm, i 3 , 25.

* Ephex. v, S-15.

THEOD. BALSAMO.X
521
527
roira annmn quidf m 1n quaaruplum condemoai: .
|K>st annum auietn in ftimphrtn. lege primum \ .
cap. tii. 20 lib. LX Siniiliter aulera punienuir in
rnrent pecuniaria, qui ab expagnaia domo rapiunt.
flick cnim secundum iheroa cap. 5 ejusdem tituli \
rt libri bseeipreeae: Si a doroo veJ vko qui op- . ^ .

jiugnalar ropiuin quid faerii, legi locat e$t xa\ . f .
0 , ^
.
ZOKAR, Uua teropcsiaie in mariyret populaito
tuerccbamr, DODDuJli ex iis qui cffugerani, capti* ,
vorom invasere dotuos, quaaiue a barbaris relict* ,
fneranl, diripuere. W bis itaque rogalua bic ma- .
gnci Pater, onuiem avtriliam aaserit divini& liueiia , ,
iiiturdiciam, noc fleri pocao ot quaxonque tacne : , \ pagine de avaritia diascrunt, una epislpla conpre- ' Jemlantur. Breviler aulem aii avarum querolibft * , * w ab Ecckaia abdicatum, boc etl, ejecium et a- * ,
henum. Abdicari uatQque dicunlor filii, cum ob ali- . ' ,
i-uod crimeii a paterna batrediute ejicionttir, omni- * que cognaiionia jufe pri?ali oeotenitir. Porro cala- , . ,
iuilaUs leinpore, cum io luctu bominoa vertarcn- , , uir, aiii quidem captivi iptiinei facti, alii vero ob ,
couaangnineot ln KrviiQiPtn abductos, alii deniqne , *
ob rum inarum Jacturam; ausot fuitse quotdam ,
rjuamodi tempue, lucri sibl occasionem ducere, bo- ,
itiinum eal impiorum, ot Dto Invitoram, siveDeo ^ . "
loooruro, quodque omnem auperat pravilattn. , \ ,
Placult itaqoe ejusmodi hftrainos abdicare., Id eat, ,
palam exiradere ab Ecdeaia. atque a Hdtliuro miil- , '
niudine segregare, ne ptvjpter ipsot ira Bei in omne* C \ , \ descendat, praecipueque in eot qul prsesuni, ncc in , )
rjusmotlt bomioes inqulrunt, aut vindicanl. Mox . , *
ScripturiB leaumonia profert, addilqne. Si qui ob , , ,
xacli iemporif avariiiam, et quaro ante incursio- ,
ntm barbaromn exercaerxnt, poenas penolventce, , (
non nodo DOD reslpoemDt (boc vero duplicem sen* *
\ , ,
hum admiltil, aol enim pmmms pcrutlvtuli* inteDi^ i l obftuppJiciuma Deo ioflictuDi, qui ad Yidica>
dum supcnoris tenporU injariam immiaerit barbo- * \ , * rm, aut *ol*e*u$ pwuu, boc etl, epia^opalibtM mv
mulctis ob supcriorem aYaritiaiD cajligau niiiime" )*
rsipoertjai), qoln potiesipsomettomporeSe *^' , OV oi
we iracoadias.ob quam irruore barbari, ipsi te ad ava- , *
ritiaro eonverterunt, luerum $ibi compxftmut ex ry ,
%bangniHe, el pernicie homlnum quorum everese forluiue aunt, vel caplivorun qui suot inlerfecli; ut , * * ,
auteifi illud eiplicaret, luerum sibi comparanies tx , ,
saiigtjine, subjocii quae IDOX sequunlur: Vei euim, ,
inquil, bo-niuum qui in scrvUulem abducti sunt, * ,
qnod esi peruicies, vel interfectoruio bominum bout ,
iiripiuut: quid aliod tperandura est, nisi propter *
"tvaiiliam, sibi ipnia ac unWerso populo iraro accu- ; nulare, bocest, sibi ipeis et populo Dei iracondiam , .
;Giieiliare? Aiqoe exempluro ex antiqua birtoria adducil, in qiio ob uniuepcccalura plure* onppKcia
-affci li sunt.
CANON III,
KANON .
i ecce Acbar Zarc liltns m eo qnod
"
9

1S EriST. S. GREGORIl NEOC.S\K.

510'

*. . , \ - dedicatum erai, pccvavit cl in oiiiiiciu Uiacl

; ynagogam ira pervenii? Alquc bic uiitu soJus
, peccavit, ted non solus in suo peccaiu cst * . , tuus. Nobis aotem quidquid non notlrum, ted
, , * aliomim ett, boc tcmpore lucrum, Dco dodica . < tum eese existiraandam est. Nani et ille qoideui
- Acbar *x praida accepU, et ipsi uunc ex prseda
, . accipiunt Ac illequidem, ea quae eraul bosiium :
, ,
quiveronunc sunt, ea quxsunifiaUuro,ptTniciOM>
c tucro lucrifaciei.les.
.
BALS. Cum dixissel sanctus a (idelibus abdicari
eos qui rapiunl quae ad caplivos perlincut, el cv
, - barbarica praeda rclicla fucruut; et quod propicr
, - eos qoi aic eaepe lapsi ci niinime corrcpii suut, in
, ( populum quoque ira Dei accuinulata sit; ad eortiin
, conflrmalionem inducil Acbar bistoriam ia libro
- Jeau Navo dcacriplam. Narral eniin quod cum Jc&u*
. pronuntiasset omoia Dco esso dedicala spolio, qua;
ex Jericbo capta esseni, Acbar posiquam urbt Je - ricbo capta esaei, aurea lingua et aliqua veste aur, " - repta, ea infodii iu suo tenlorio. Cum autem Oeua
, \ proplerea euccensuisscl, in eo bello lsraelitae vicli
, . - sunl. Quia autcm non manifebta eral irai Dci causa,
:, misft* esl sore, l ceciJil super Acbar. Illo aulem
. " inlerrogalus, furium confcsaus est, ei qusc surrepu
, , \ aunt, prolulil; et lapidibus obrulus esl ipse, ci
. , ;, oronee , ei aninialta, et tota cjus supellex. di * cit : Ecce unue pcccavil, etex eo quod Deodedict , tum esl, anslulii; et propler iliius peccalum, mulii
, . , perierunt in belio, ex synagoga seu cofcto Igracliu , Q rum : et ruraus ultio facla eei, non in illom aoium,
, aed ln oiunes suos. Eis autem qui forie diieraui,
ease differenliam eorum quoe Beo dedicaia ftierant,
, et eorum quae ad privatot aliquos perllnent, reat . etit sanclus; ei oelendit banc rapiaam esu illa ava*
rilU deteriorem : el quod eo temporc quo prreda
, ab bostibus agontur, rea frairum reliciae, lanquatu
, - Deo dedicalae repulanlur : et quod, quamvis xeqiia liuietn babeant, quae i b Acbar direpia fuere, ci
quai ab eis rapu suni, propierea qood cl utraque
, ex pracdatione vol capiiviute comparau autu;
* \ corum tainen culpa major esl. Acbar enim n^s
" - botuom abslulit: ii autem quos plura babeiidi l i , bido nunc iovasii, bona fralrum rapueruut;
, * ealamilaiem, lucrum perniciosum rati. Nola prs . " - eoiitem caaouem propter eos qui res Eccle^iahim
* trooQaeleriorarorapiunl, ot, ut 66i06l dicatn, pro, - pter eos qui quas ount Dco dedicala, laequam pro. pria viudieaot.
\ , \
.
ZQNAP. . Scriptum ct in lrbro Jcsa Nare, quod
, , ciiin obaiderel iesua Jericlio, quaecauquo ia Ula
. erant, Deo dedicata pronuoiiavit. Expugnaia tutetn
, , orbe, Acbar soblato auro ac quodaui indumenio,
, LUa in euoiabemacuIodefodil.Quamob cauum irato
. , Deo, vicii sont in bello potl baec Uraeliue, mulii*
, - quc cecidere. Porro cum divinae iracundix cauea
^ . - qiiwrerctur, niissis ^oriibus Acbat P H Se^ignatua: ae

531

TUBOU. BALSAtiOK

132

b qujcsliooe babita furtnm coiifcsfat eel, eaqoe qua , " furalui fuerat prolulit ipecque cum uxoreeiliUsio, * , \
cjasque iabernacnluai eijuiuenu29 lapitlibasob- * \ \ ,
ruia euot.Ecce igiturjnquil, unus pecca?II, perie- ol , , .
rrMiiqoe io bello braelK , ac illi omnes. Aropli- , , ,
ficat porro biemagiiusPaicr Uliut temporis avariiiam, * .
ae ulrutnqne comparan, crimen boc graviua quam
quod ab Acbar a Jmissura csl deaionelrat. Ex prxeda
aiquidem, inqtjit, Acbar ca suttulil quxfuralos eat
, -; . , ,
ac isii pariter cx prxda : caHerera illc ret bottium ,
rapuil, hi vcro f. alrtim; quoJ grarius raaluro eflh * cit. Inferl dein \e, qnippe diccnlibus quibttsdatn te 6, *
b*c invenibftc projccla, cum nomo forle illa sibi . ,
aitererei, ueque quorum csseni novisse; ae ipais ^ , quse iu Beuteroiiuiuio ci Exodo babenlor opponit,
>, ,
ac dicil; eig qui cjusraodi 1 >quebaniur sic aii \ xa^
Paler
(52*) C A N O N 1.
'.
NCIIIO seipsum seducat, neque Uoqttau into , *
ucrit: neque enim fas cat qi qoi inrenil lucrifa- . ccre. Dixii euira Beuleroiiomium : Kfio fralrU * >,
iui vituioiTt ovterranttin via, , ,
rtilitutione retiUxti frairi (*. Six autem fra- & ,
i luut ad U nox approximxi, nequt ipium noterU,
.
c eogei apud , donec fraier txui
, ,
qxvtieril, ; $ic faciet eju$ aJxo, , ,
ei itc faciri ejui ttiU; $ic faciu oxuiom ,
fralrit, qxvcunqut ipti prrUrini, $t . ,
iu itwcntni .
llaec Beulcronomium. ln Exodo , auieai, non aoluro quia rej fralrif, sed eiiau c *
V***
(33)
iniinici invencrit, RetiUuiione, inquit, $$ , * , ipia domui domini ip$orum . Si autem ab eo< <; * .
qui in paco el in oiio delicaie yiiam iransflgit, , ,
nec de sais eat tolUciiua, aive fralcr ait, sive iui- , , , inicus, non liccl lucrari; quanto magis ab eo qui .
rebua advmis prcniilur, cl boalcg iugic, et ne- ^
cessilate coaclus propria relinquit?
,
,
, ;
.
BALS.-ESI verigimilo dixiaee aliquoi u non rapuisse res Tratrum suoruro captivorom : icd ea$, , * {*
iuquiebaiit, diajeclat invenimua, ncc aciebamuaco- , ,
juanain eranl, ei proplerea nulla in noa cadit re- . prebensio. Adversus eoa ergo opponit sancius Bcu- leronomium el Exodnro : cl dicil, quod etiamsi ali**l 9n *
^
quis disjcclas neglectuiquo babiias eo tempore res ] ,
invenorii, ipsarum auiem dominum ignoraverit, no \ ,
sic quidem eaa lucrari permittiiur. Bfbet eniro eas . ,
aervare, donec earum doiuinus illas cdgnoverit ei . qoaesieril. Dcindc infert, quid siTege Mosaica nulli ,
licet, ea qtiae ad alios periinent, lanquam sua sibi ,
propria ascribere, iive ii sinl amici, eive inioitci, *, ',
cliamsi lenipore pacia ncglociui habila einl, sed co- , ,
gitur ea dominis ipsorum resiiluerc, quamvia luxu- ^ ;
rioee et dclicaie vivani, nec proprias rea inveniro , ;
t

etv

Bcut. ,
3. * Exod. , .
32*) . Foile b^ndiim : ; ;.
55) Affra .Turrrr LNX, * r.iz*'< -:.

I.IHT. P A I R O L .

533

IN E I l S T . S. GREGORU NKOC.BSAR.

53*

* cttrent: quanto magig debel h qni rcx invcnitfra tri adversa forluna ulcntis, cl in capiivitalcm ab , , dticd, vclbarbarosfugiculis, el qui in la;>ta ncccssi , . talo sua neglecta reliquit.eas tam infoi tunato ho:i:ii:i
; - reaUtueref Alque baec quidem sanciug describii: ei
;
docet deinctpsquomodepuniri deboaut, et qui rescas
* \ - rapiierunt, et qui non rapueruni, sod invcueniiit, cl
, qui po&tqttam iuveiierunt eas non resuiueruut. Lox
, * autem ctvili* hxc expresse dieit in Ibenialc 5, cap.
. 03, lil. 12, lib. L t : Qui rem alienain abjeciam ac ', * cipit, nl eam lucrctur, eliaimi ignorai cujus sit,
, ' , '" , est furli aeiioni obnoxius : oisi forlc dominus i*am
* ^ ita reliqueril, ut cujus nullam curain gcrai Tutio
, , enira eliatmi ut ea furaus ceperil, quotiiaro ipsius
* eeee desiit, furii non leiietur. Non euiro fil furtuni,
Bnisi sil cui furtum tiai. Si aulem quod uon esl pro
, , dcreliclo babilum, pro dereliclo essc babiluiu exi. glimavii, non est fur; si aulem DCC pro dercliclo
. babebalur, ncc pro deieliclo baberi exiatimavil, ac^ * cepitaulem ul domino inveiiU) rcdderet,tfciioiiefuni
, , , DOQ teneiur, eiianisi 3 0 P toVenilooe prciiuui
, acceporil. Simililer et 61 cap., 3 l i l . , L lib. sichabei:
, . \ * Si quis absentis rem vacaiueui deiiuuisset, non tc. ' * * nebatur olim vel inlcrdiclo de vi, vcl iulcrdiclo,
, Quod vi aut clain, nisi utiquerei viudicalione, qua \ , leuus abaens eral domiiius. ergo volumus cum
, " , - ul qui eil possessor, geiierali de \ i iiiterdiclo l e i K T i .
, . ' , Est cnim ridiculuio dicere quod propriuin existiina , \ banl id quod cal alieuum : queuiaduioduiu el dc
* , furti in duplum aelione dixiuius, quod qui prxlcr
* C domiui aenlenliain ac volunlalcm conlrcctal. fui luiu
\ , coramiuiu Uxc auiera diciuius nisi xxx. annorum
spaUiun pralerierU, ex quo posscs.ioiicin appru. , bcndit. Noia qu bic de capiivomiii teiiiis scitpla
. sunl. Lege cliain lib. ,
1, cap. 17, dieeiiN:
Reccpios ab bostibus agros, qui piius cianl dotniiii
. \ . \ . ', . recipiunl; nou eniin loco prsedae smii, ncque pubii% * canlur. Qoi ex boslibus euini rapiui.ttir, ilunl
publtii. Nota crgo quod eiiam et cauouibus ct legi . bus, nou solutn qui captivorum res dcprsedaulur cl
, . dihpiunl, puuiunlur el leueiilur; sed eiiam ii qul
, rem imiDobilcm vacantem iiivenUse ee dicunt, ei
- not slalim rem apeiiunl, el cam nonuuu dumiiii
. possidcnl; secundum legera qnidein eccksiasli( aiu
\ D eis pueuiienlia iiijungctur; aecundom civilciu uuleiii,
, vel ul fures puniuntur, si res cril mobilis, vel in, , terdicto de vi, si eril immobiUs. Quaudo autcm,
- quod inventum neglectum esi, quod a legibus pro, - derelktum nuncupatur, non simililcr puuitur, qui
, , \ id dclinuit. Sed ei sil quidcm res mobilis, cogitur
, . * eain douiiuo restitucre, ct solum nisi ejus domi , nium asscculus sil, ul bonce iidci possessor, iitlra
, trieiiniuui; si autem illud iaimobilc, quod pro dc* * , relicto delenluiu est, nisi ejus factus sil doiniiuis,
, , , iutra dccenniuin. Yacanlis auli'ni, et ejus quod pr
. * dereliclo habelur, magna esl diiTcieiilia. Quod cniia
, vacat, aninio possidetuus, cuanisi id uauiraliicr
, . non possidemus; quod aulem pro dercliclu, ne<: ci; . vililcr. ncc aturalilcr possidtMiuis; ct idro n boiuv
r 0

35

TIIEOD. RALSAMON

53f

fidei pos&e tore ejus dominium acquirilur. Haec ao- , lom locura babeul in t* qus ad capcivoa per - linciit* el ideo qai ea delineiit, ei ooo retiimnot, *
fcupcriuediclum, citra ttilam dUlinclioocfn, et .
lcm nlur, et puniuolnr.

\ , , ( *,
.
5. Ne qqispiain te ipaxin aeducai, qoaai retn
ZONAP. " ,
f.airis projectaro ferussc ptaneque neglecum iove- ^ horii. Nam ctsi ita iovenlat ipsam, lucrari hwd iaa . ,
est, sibiquc rem alienam vindicare, eiiaeifi forto *
ignorci domiiiuin; ted illam tumere oportet, ao * *u&que illaoa dominaa noril ac reqairat, aervare. ,
Taro Deuieroooroii ac Exodi locot profert, i u dla- .
secns : Si pacia leinpore fraler (ous, aut inimiau ,
luus ex ntgligealia rem euam perdat, baud fas est, -
cam inven:ig, libi propriam findtcare, ted ei ,
ijtti pcrdidit genrari aiiuqoa Iqx Jubet; qoanlo ma- , gU si res inveneria frairit tui qui aufugif, aut *
wrviiuum abdneius ost ab ipto reliclas, senraro ,
iilas ac iafortuoiU pretso reddere oportebU?
*
, ;
CANON V.
*.
Alii aulero teiptot rteOucuni, pro pruprii qu*e
t ,
perierani, alieua quas inveoeruiit, deiiueolef: & *
ut quoidam Boradi et Golhi ei* bostilia fecernot,
ipsi sint aiiia Boradi et Gotbi. Propierea ergo c , fratrero et consenem nosirum Eopbrosyiwm ad c . ' vos misimua, ut *ecuoduro formaro quaa bic eat , tva et ipae dcl siroililer, et quorum acctJsafJooea ad- Q C
miitere oporteai, et quus a precibus abdicare.
, c ,
BAL8. Poaiquam ganciua, qose erant consefitanea
.
rcapondit iia qui dicebant $e ttl diejectas ei negle- , ^
tiui babiiaa rea capiWoniiD inveni&ae ei proplerea ,
a sibi vindicaste ; nunc iii re*pondei, qui, quc ad * -aptivo8 peninebant, pro iia quaa aibi ab botlibug
rijsablaiaruerant vindicabaut. Dicitenioiet boc
t-^ae fniudein ei31 ^ancm prtetexium. Neqoeenim .
iequum ei, ul qui ex bello barharico deirimentam \ .
acceperint, noa loleranter feraoi, ted sint boatcfl
iVatruni, ct alii in ipaos barbari appellentur. Pro- ,
pterea, Inquit, reisimug ad fratrem Eophrosy- ,
num, ol juxia forraam bic tradiiam, qoetnad' . , , modiim bk ffcimoa, isibic quoque det formam ut ,
sic faciaiis. Deinde didt: Eopbrosyriua voe do- , , ,
cebil qitosnam et advertua quoa accuaantef admii- .
lere, ei qooanara ab Eccletia et fideliam comaia-
nione abdicare oporteal.
,
;
.
ZOXAX. Nomiulli, ioqttii, amtaatt rebue rwia, 2 0
. , ,
allena invenientet, pro iis qua? amlacroot ea deii- , , -,
oert aaaerum, teiptos decipientea. Qtaod eoim, * , . " ,
ait, iliis fuere bosiea barbarl, boc ipti flnot fralri- \, ! ,
tms. Barbari res illorum rapuemnt, ac illi fratrum. \ . *
Propterea. inqub, [Eapbn^viium] ad vos miaidnos, , . .
Ui MM'itiiiit;i;i ; btc fl^-i\^l.tin
qiio.|ue ::{', , ?*,
9

537

EPIST. S. GREGORII NEOC.ESAIl.

, illic facialis, et quorum accugationes el contrt quos

, xo\ - oporieat admittalig, et quos decet abdicetis, boc eat
, , ejiciaiis ab Eccletia, atque a fldelibu gegregetig, ne
, . cutn ipeis una prcceiitur. Porro quorumnam accu , gationes a Imilienda? sint, gexlum secunds oecume - nicae eynodi capal docet. Leganiur etiam quac ibi
acripsimus.
. '
CANON VI.
cp.
De iis qoicaptivosex barbaris fugienlee vi deUc (
. ' nenl. Denunuaturo aulem esl nobia quidpiam in , credibile in vesira regione factuni eaae, oiunino
< ab infidelibug ei impiis, ei qui ne nomen quidein
, c Domini novere; quod iiounulli eo iiibiimaniiatis
, - crudelitatisque processcre, ut captivos alitjuog qui
. effugeruiil, vi retinrant Miuile aliquos in ret , < gionem, ne vel fiilinina in eos cadanl qui bax*
.
agunl.

B I L S . Accepil ganclug quod qoidam captivi orlho
, , doxi, poslquam manus barbaricag evasere, vi a qiii*
, buadam detiuenlur, nec domum iwerti sinuiiiur.
. Bicit ergo iis, ad quos scripium lioc epigiolare mis , gum est, quod boc ei incredibite visum est: esl
* enim inlidelium et iiiipiorum opus. Sin atitem fa
. , . ctum eal, non remanebil impuniiuni. ideo dcbeiit
, bJBC diligenter inquiri, el roilli in regionem qni baec
. perscrutentur. Exisiiniat eiiitn, quod etiara fuliuen
, , leu ignis sil casunis, el eos qui bac agout exu, .
ftlurus.
. , \ .
ZotfAK. Nonnulli, inqoii, ut didicimus, captivos
, ex hoelibiis diffugfenleg vi relinem : qui sum om , -Cfcino infideles et iinpii, neqoe veL Denm iioruni.
. Profnde sanctae virab ils ad quos scribii, poeiulai
, miui iu regioucm bominet qui dc bac re iuquiraut;
, , , ne, inquii, tguis cadai coelilu, ac eos qui basc
. aguiil absumat. Uoc autciu dixil, faciuoris gravita , .
tein indicang.
'.
32CAN0N VII.
Be iis qui inler barbaros anmimerali gtint, el
,
absurda quaedara io eoa qai sunt sui gemrig feco .
ruui. Eos iiaquc qui iuler barbaros enumciali
*
sunt, el cuiu eis in capiivilale iuvaserunl, obiili
, ,
ge esse Puniicos et Gbrigiianoe, efleraii auiem
, *
baibarique reddili, ul el eoe qui sui sunl geuerig,

vcl ligno vel euffocatione inlei ficianl, vias auiem
,
* , Q < vel domos neacieniibtis barbaris osieudanl; eliairi
ab aodiiione arcere oporlel, donec de iis oou , . >
gregalis gauciis aliquid communiler vlsuai fueril,
< el aoie eos sanclo Spirilui.
.
BALS. EO quidein qui postqiiam caplivi facli
, * - sunl, barbaris conaenserunl, et cum eis vebiti
, \ - barbari eflecli sanl, el soi generig Ghriglianog iu, , > lerf^cerunl, vel viaa barbaris ig/iolasvet ad Cln
, alianog ducerneg osteoderant, vel eorum aedeg ho , itibag mauifegiag feceruni, iie ad divinarum quidem
laudum audilioneni admilieiulog esge decernil: ged
* eog omnlno exlra ecdesiam giatui in loco deflen-'
Uum, poal confeggioncm gciliccH vel condemnalio , & - nem, doiicc saucli giinul congregati dc iig COIIV
oi \ . " luiiuilcr stalucrijtt. Sancios autcui cp'^cipO! appcl-

539

THKOD. BALSAMON

549

lal. IUud atiieui, nf* ip$o$ umc:o Spiritui, tub- . ,

junxit, oelendeog, qttod quxcauque in comoiatii , , , consJderatione ab episcopit dispcntantur et aiaiotiQ- ,
tur, Spiritui ganctus ea suggerit. lex quidom . \
ccdesiaatica ipsos ftic punit. Lex vero eivilis eoa *
inajetutU ciimini subjicit. Dicit enim priroum ca- ,
put, 36 lit., LX Ub. : Lex majestatis simiiii <*t togl . * * '
de tacrilegio. Et tanetur ea qui adversus popolum
Romanuoi commieil, et qui dolo malo curavlt .
injussu principU obeidea interini; vd ut araati ,
bominet in orbe siot adversus rempublicam, vd ut
loca aui templa occupetUur, vel sediiiosos flat ccr>- ,
venlua, el ui occidatnr magislraies, et ad botlea ,
ountium vel litterat misH, el slgna eis dedit, aliove , 6
modo eii lulil anxiliom, et qui sollicilavii vd con- ^
cilavit raililes ad seditionem vel turbam eontra , , rempublicam. Et cap. 3 ejusdem til. et lib.: Qul
bostet sollitilavit, el eis renipublicam tradidit, ea- . . ',
pite punilur. deincept disaeril caput de aliit ,
quibosdam similibus. Et bacc quidetn de iia qui in , .
captmiatem abducii sunt, el bosiibus cooMnaeninl, .
elde Ua iiidetn qui non in capiiviiateui abdacti
soot, Cttm tamen consenseruni, et adver- , %\ RomaDum Itnperioin conapirarunt. Qui autera , Cttin iU qui lerram mareque depopulautor, nna ,
depnedali aant, magis, ul mibi videlur, pabiealar, . \ XTJqala major esl eorum iraprobiu. llostea enim a- , , ,
perta froote, el nudo, ui aiunt, capiu beliurm com- * \ .
parant; lalrones aulein clam ci occulle iuopinalam
csedeoi tnoliunlur. Quanlo ergo pnrevisi perieull , , *
pugna lcvior esl ioopinaio malo, tanto bouium itv- \
sulius ett tolcrabilior lalronum i u t i d i i s .
. " * >|
\ ,
.
ZONAP. " , ,
ZONAR. Quicunque q u i d e m , a t t , aliqumdo ia
aervitutcm abducii se barbaria adjunxerunt, ei aoa , , \ *
c u m iia grassati euut luoriim barbariom iodueo- * \ les, ac vclul obliii se ex Ponlo Ghristianoa eaae, , .
eos qui cjusdem s u n l gcnerie iaierfecerc, vel bar- ,
barU ignolas monstravere vias, dorootve tpeis oe- ;, *
cullas; hi nc ad auditionem quidcm a d m i U a n l u r , *
poBniicutiam agcnies; boc est, extra eccleaiam omnino consistani, in loeo videlicet flentium, d o - , , nec in comuiuui conventu saucti de ipsius delibe- .
rent. Sanctos porro aut epiecopos vocat, aut siiav ,
pliciier ttdeles, magui Pauli apostoli excmplo * . , , ,
l l l a auiem verba , ante ip$os Spirilui tanao, ideot w ,.
adjuuxil, u l quaecunque in con muni cotnilio ab ,
cpiscopis, vd cliara a quibu&canquefldelibusdecer- \ , n u n i u r , Spirituro sanclum ea dcliberantibos sugge- .
rere demonsii^t.
v

33CAN0N VIK.

<
c

c Dc iis qui atienas domos hostiliter ingredi ausi

suni in barbarorum incurbionc. Eos aulcm qui
alienas domos iiivadere ausi fuerint, si acctmti
quidem convicii fucriut, nec audilione dignos
cxUtimare. Sin autein iudicarint se ipsos ac reddiderint, ia corum qui convcrluntur ordinem
gobslcrui.

'.

\ .
, ^ , t \ ,
.

541

JNEPIST. S. OIIEGORIl NEOCESAR.

542

. - I BAXS. Postquam aanctus fosius iracuverit de iis

- qui rapueruiit, vel quoruradara captivorum res in, * veoerunt, quod ad poenarum rationem altinet;
nunc quoqoe species poeiiitentiae, sive eccksiaslica . nim pcjenaruin incipit dicere. atatim decernit
, ^, ut nec glent cum audientibus, sed cum deflenii bus, exlra ecclcsiam, qui rera captivi rapuerunt,
, , et cam non restituerunl, sed aceusationem et pro\ , - bationem exspcciaruni propler iuiitialionem. Eos
\ . autem qui ae ipsos detulerunt, et sua sponle quas
absiulere, aule actionem dedcrunt, staiuit ut pro , / pter pamilentiam cotnprecenCur, seu consislant cum
, , fidelibus; subslernanlur aulem iltis, eo quod co > gaijlur egredi cum caiecbumenis. Ac lex quidem
. ecclesiastica eos sic punil. Lex vero civilie raplo * - res quod ab ipsis raptum eel etiam ante condemna ' tiouen? offcrcnles , non admillit, aed condemoal
, * in quadruplum. Dicil euim cap. , 17 tit., LX
. * . <\ " , ' ljb.: Raptor poena nou Jiberaiur oblatione rei anle
* liiem. ihemsi 7 , cap. 2 ejuedem lib. et itt. :
. \ lulra atincm vemra pretium quadruplatur, non
p . * * autem id quod iulercit. Quod autcm bic dicit
- sancius de iis qui ante condemnaiionem et accu, . " sationeiu rem reatilouut, lex jubet id fieri in eoe
qui aliquid ex aliquo roolu acceperuiit. Dicil
, enirn 5 thema, 1 3 cap.,2 tit.,x lib.: Acliocujus
, netus caasa, est liliera; el licel ei adversus quem
" , ' ., ' , agilur, ad sententiam usque. rem reslituere, et non
* dare quadruplum. Est autem et aJia differeniia
* - ^eorum qai vi res auferunt, et eoram qui aliquid
, . ab aliquo metu accipiunt. Raptores enim una cnm
" quadrupli retributione eiiam infamantur; qui autem
meium intolerunt, in exisiimaiione laniuiu iabcin
aUqtjani conirabuni.
* ,
.
.
Zoiu*. Qui vero alienas domos inVaserunt rcsque
, , , , - inde surripuere, Uli, inquit, si quidem accusati ac
, , pernegantes convicli fucrint, cum ils pariier quos
. , supra diximus ab audilione quoque prohibeanlur,
* atque in dentium ordinem relegentur; sin auteiu ac
, - ipaos detexeriiit, aut ante accusaiionem occultuni
, \ crimen confessi fueriot, resque ablalaa reddideriut,
, , conatitaaniur In eorum ordine qui a peccato con , - Dverlunlur, boc esl, ordine aubstratoruro, qui cum
, fldelibua quidem precantur templutn intraules, ca& .
tcrum more catecbumenorum egrediutilur.
'.
CANON I I .
.
De iis qui in agro vel in aedibus suie ea, qaae
. barbaris relicta sunl, invenerunt. Eos autcn> qui
in campo aliquid inveiieruni, vel in suis redibua
, a barbaris reliclum, i accusali quidem convicii
, - fuerint, sint 6imililer intereos qui substernuniur;
c * , ein aulem se ipsos d< tulerint et reddiderinl, eiiam
.
precibus digni habeanlur.
. \
BALS. Dictum esi supcriua de iis quf dictinl sc
, invenisserescaplivoruin negleclui habilas, et eamni
\ . sbi proprielaleni vimJicasso. Nunc aulcm dccentil
; sanclus, Uos qui ros caplivoru: in domibua ibvonc-

544

TUKOU. BALSAMOPf

543

ruul, uipote aoa a barbaris ablatas, vd in viit ab , icapa ^,

jecias, fortasse propter pondos, invenias quidcn boaa , ^.
tide rettituenies, in 3 4 perfecio gradu slare debere coptocvva,
CIMM fidolibuA.Sin auiem coademiialifuerial, colloca- TWV UiW *
ri cum iisqui substeruoniur, xdliceiegredl cam cait> tl , tooxixxochumenis. Haeccum ita ee babeani, dixeHiqaitpiam, otv, .
ros sic puniri, qui pro re inveuta rettilaeada coa> , demnaiioDein extpeclaoi, eate jutiiuimum , quo~ < ,
niam forli quoque aclioe unenlar secundum legem, qus dicil: Fur esl qui rem alienam conlrecUl *\ ,
preter domini voluntaletn, tcicas id ilii molesium * \
etae. Cum fldelibut auletn coasisiere, et aacraineo-
lis tanlum non dignari eum qui ee ipttim detuterit, . , xrd
el probe rem inveulain dederit, norum est; esi enim poiiat Eucbaristia dignus, ol qui rem caplivi serva- \ ,
veril, el ipsam rcsliluerit. Et ideo dicuat DonnflU, * ,
cumfidelibusconsisle ntiom, tacrameotonim quoqua
. pariidpaiionem tadte conseqoi.
, \
.
. 01 , ,
ZOKAX. Barbari, cam depopularentor rcgionem,
es quasdam rapuemnt; tnoxque vd obvii facli *
radioribue, vel gravati pondere, cum quas rapttoraat ,
ferre mininie poeaeut, partim per campos abjecere, , I^,
partim in aliquorum sedibus, in qoibus mdiora , .
forte repereranl, deposoere. Quicunque igilur, in- " , ,
quil, aul in campis aut in suis domibus aliqua ia- , ,
venerunt, illi si quidem accutati cl convicti faerint ,
inier eos quj sabsternuiilur locam accipiant. Si vero , &
te iptot dctulerinl, ac ea qoa? inveaere reddiderint, C , \ *
precatione quoque digni babeanlor : hoc eal, ad . ,
nem utque precalionU cuio Addibus conxiitant, ao *
a tancla coramunione tanlummodo arccanliir; t l - */ , delicel usquedum iwmlenliam osieodorint, et ba*3 .
quoque digni cxiuhnentur.
'.
CANON 1.
c
c Eos autero qui senranl aiandaia, abtque omni
c turpi lucro servare oportet; uec iadidi vd ca- ,
c ttlodix, vd inventionis preuum, vd qooconque , , ,
noraine boc appellanl, exigentea.
.
. '
B A L S . CUIU admisiWt tanclus bonam eorora
luniatutn, qui %t ipsos delulernni et iDvenlam bo-
oevolc reddideruol, adjidl quod i ii vdini mandatl , &, ,
Dei observaiores videri, dcbeni absqoe quovia lorpl \ *
lucro rem inveniam reddere. Definilum aulem eat,
OOP exigere oporlere eum qui iuvenit, ab eo qoi . captivu fuit vd iudidi, vel cuatodtse, vd inveatio-
aif preliuro, vel aliqoid aliud; eo quod oon ex no- ,
gligenlia dominorum, veletiam furiuiio re* amisaa ,
stfs ted roagna calamitale el barbarica incursione. ,
Qui enim re* dominoruro negligentia vd forluilo . *
perdilas invenerunt el eas reslilujnl, iovenlioiiU
fpretium recte cxigunl, quemadinodam boc cx legi* , ,
Lus superiits posilii apparei.
,
.
ZoxAa. Cum iia qui rem alienaro a se inyentam
.
dcuuntiant, benignius agfndum es^c vir uancli'5 (34)
9

(Jlj Td allOTfiQY.

Sciibe .

45

IN KPIST. S. ATIIANASII ALEX.

546

. " COnt4ituil. Yerum ne denundantos pretia ob retn

, , Inreulam, vel aliud quocunque illud nomine voct letur, exigant, subjecil, non ease quidquam exigen, dom ab eo qui aliena benigne reddit, sed mamla. tura absque lurpi l-jcro implendom. Turpe naroqu*
luerum eat revera quidpiaro ab eo exigere qui ret
auas turbuleDtia temporibu* perdidil, nec illas gra, .
tuilo redderc
CANON XI.
35 '.
Fletus seo luctu, esl extra portam oraterii,

abi peccatorem sjanlero oporieifidelesiogredien , . tes orare, nt pro se preceotur. Auditio eat iulra
" , portam in poriicu, ubi oportet cum qui peccavii,
t slare. nsque ad catecbumeiios, el illiiic egredi.
, \ . , Audiens euim, inquit, Scripiurag et dootrinam,
<, , - ****
pwcaiione indignus censealur. Sab, \ . - jeclio autem seu gubairatio eet, ol inira teuipli
, , , pcrtam staos, curo cateehumenig egrediator. Con . , i gregaiio teu congigtentia eat, ut cumttdeiibugcon , \ gislal, el cum calecbumenis non cgredialar; po * i giremo eat pariicipaiio gacrameDlonim.
,
. Praweni quidem tanctus, declaratU quin. , , qoe loeis eorom qui agont fMBuileotiam, nec eoruro
, exercoii lempora declaravit, nec peccata propier
. quae poanitentia deftoiu est Magnus auletn Basi liu*, in guig canonicis epistolis, baec-emnia exacce
. \ - tradidit. Terum bic quoque pttnannn medelam
. Q epltcopali arbilrio rcliquiL
4

,
A M O W .

- S. . . ATHANASII,
ARCHIEPISCOPI A L E X A N D R l i E ,
EPISTOLA AD AMDNEM MONACHUM.
* (> QpiAcia Dei oiHiiia bona puraqne sunt; innlile
- quippe nihiJ ani iinpurum Bei Verbum condidil.
* c/- Nam ChrUli bonu* odor tumus in iit qni tahi /fnnf,
, m ait ApogloluV.Cuinaulom varia callidaque s.iit
, - dialioli lela, qui id curat ot giinpliciores aniino iu
, pcrturbjlioncm cunjicial, fratresqna a consuetis
/ ; , exercliin deierreat, dum impuras inserit obscenan? ^>' -*- --# cotrilationes, :% paucis maligui iraudci, per
;

TIIKOD.RALSAUON

547

548

Salvaiorit notiri gratiam dcpfllamui, iinplioio-A %

mroqneracotemconfirmetinia. Omnia qoidem ** . ; /,
mttndii : ted inipororum tura comcicoiia lum .
caxora omnia immanda aant. Miror aalcm diaboli '
vairitietn qoi Umotai corruplio luetque ettf, cogita- \ .
'Jonea saggerii tpecie quidetu puriuto plenas. Quod , , \
agit ille iniidiaruta potius causa, quam experi- tnenti. Quo enim, ut tupra dixi atcetas a con*aeta *

tt talutari tpcdiialione avc.tal, alque liac in re u- . , ,

perior evadat, bujuamodi qaxedam insotumt, qua \ , \
nibil viiae cowmodi afferuut: sed Tanat quteatioties * et nugas, a oobit tane repudiaodas. Quid euim, , ,
, dilecte ac piissiine, peccati aut impuri na- \ , . ,
lurali iueal excreoaeaio? Ecquis vilio vertere velit , \ ,
roucorem e aaribot ejecturo, vcl apvta ore emitta? ; quibut plurima pottetnot addere, ventris Dimiram
excremenia, quae animali ad vitam necetsaria sunt. *
Ad haec, ti bomtnem eaaeroanuamDei oput secuu- ,
dam Scriptarat credimtu, quotnodo ex pura poten- * ,
tia opot coQUiuinatum prodire valuit? Et , t in . ,
Adibus apoeteloru legUur, genat Dei tumut , ,
nihil tane in nobis inparum babemut. Tunc enlm ,
aoliim inquinamor, caro pe&timi odoria , pec- ; catum acilicet, operamar. At cum praHer volunia- ,
lem naturate quodpiain excretnentum cmiuitur, . tunc naturse necessitate, ut topra dixirao , basc ,
cnm caneris toleramut. Sed quia i i , quiboa ana . "
probe dictis, imo a Deo geaib reboi repugnandi , ,
ineat cora diclum illud evaitgelicum detorquenl : , \ . * Noo qiite ingredhintor. ted qu egrediuiitur cdin- qolaant bominem *; banc eortim inxaniam, ne , , 0 dicam qoaxlionem, confnleraui. Primum eoim \
1

8cripluras pro ua ignoranlia, inaubilca sane bo- ,

minea, depravant . Porro divinam oraculum iic \ *
babcl: com quidam enim , qiiemadmodaai isti, de
, .
cibit ambigerent, ipee Dominoa , ut eoniti levarel
ignorantiatn, dolumquc conclia reiegeret, ait, Non . '
ca quae iiigrodiuotur bominem coinquinare, ted qu egrediuniur. Addit post hsec, et undeoam , , *
cgrc.liunlur : cx corde. Qaod probe noaoet Ulic , , /Sprofanarum coglutionani alioramqae sceleram , .
inesse ibeeaurot. Brevius aulero Apostolua , \ * .
IJipstjm docuit biace verbi: Eica nou no$ comnun-
dal Deo* . Jam aliquis opportuno diieril: Naturale u
cxcreinenlum nulli not aopplicio
addicil. Et *
fortasac ipsi medici (ul bine bomincs illi vel ab ex- *
.
traneis pudoro afQcianiur) iiobiacum defendeut, * *
animali daios 6se qaosdam ncccsaarios ineatus, D .
ad bumores q::i inftitigulibabentur membris no- , .
tris cgerendoa : qualii sunt capitis excrementa, *
pili, aquosiiaiesqaa? ex capiie emiiluniur : ventria
ilein tecestua, illaqae spcrmaiicorum meatutun eu-
P^rfluiias. Ecquodiiam bacin re peccalum inOctim, , ,
aenex religioeiasime, cum Domiiiujj qui animal . * ,
coudidil, id curarit eflcceritque, ut bacc membra
easent ejusmcdUr.carbus iniiructa. Caelerum quia , ,
praBvertenda sunt improhoruin argumcnla : ftirusso ,
enim dixerint : Ergo i:cc verus eoruiu usu* esl \ ;
c

Tit. i , 15.

* . xvii, 2S. Matth. xv, 20.

II Pclr. , 10.

I Cor. , 8.

543

IN EIMST. S. ATIIANASU A L E X .

550

;
peccaluai, siqttidem 0"gana a conditorc facta sunl;
, ila loquetuibus iUis liac inlcrrogatione bilcntiutn
, iroponamus : Quem dtcis usmn, legilimumnc, quein
.
Deus bis permisit verbis : Cresciie, et multipiica * mint, et replete terram : quem et ipse probavit
, , , Apostolua, cum dixit : Honorabiie connxbium et
, , , - thoru$ immacutatus ; an publictim illum qui
8 clancuium ct libidinose exerceiur? Natn in casleria
xai * quoque, per hanc vitara agi solitis, qaa-dam occur , ; runt agendi diacrimina : quale occidere non licet;
\ \ , , - at in beilo advmariog interflcere, et legilimum, et
* laude dignum est. Sic magnis donantfjr pnemiis qui
, *
se io beilo strenae geruni, cippique eriguntur, quat
\ . \ praeclara eornm celebrent facinora. Itaque idipsutn
quodam modo, et quodam teropore non licet: qua\ , ** ratione et opportunilale pennitlitur
. " concedilurque. Eadem igltur esl de coito raiio :
, Beatos qui in juventute Hbero junctiis matritnonio,
.
naiura ad liberorum procreationem uiut est : qaod
* , ai ad libidtnem, fornicatores et rooechos, quod
, apud Aposiolum mcmoratur, supplicium excipiel.
8 , \ Nam duplex cum sil via in vita, olia qiiSdem infc'
rior vulgariorque, matrimooii scilicet; alia vero an , - gelica et supreroa omnitm , nempe virginilalis; st
, * qais mandanam , nuplias nimirum elegerit, culpa
, * quidem vacat, aed tol tanlaque nou consequeiur
, * , , dona. Contequetur tamen aliqua, si quidem et I*
* . fert fniciom iriceaimum. Si quis vera caslam mun , doqoe euperiorera amplexua fuerit vitaro, lametei

baec altera asperior et difficilior via esl, at excel, \ * \ - C lentioribos ille rooneribue 'donandus e*t : per , - fectum quippe fructum , nempe centesimum pro* - duxit. Itaque obscenae illorum alque malignae quae. " ationcs, proprias ha)>ent solutionte ex divinia
Scripluris jam olim allataa. Conflrma ergo, Pater,
. , , greges tooe , aposlolicigqae verbi* hortare. Evan , - gelicis demulce, ex psalmis da cousilium : Vivifica
,
, me dicens, ucundum tioquium tuum : eloquium
* , , autero ejus illud est, ut ex puro corde aerviamua
* illi. Hoc cum non ignoret ipse Propbeia, aese quasl
. , interprelaiiir dicens: Cormundumcnain me Dtvt
, * - no me obscena cogitationes conturbent. Riirsua
\ ipse David : Et Spiritu principaii confirnia me , ui
. * * i l qoando ne cogilationes conturbenl, valida ex te
, - virtus tne qaasi basia fulciat Hnec igitur et talia
, censulendo, dio iis qui tarde yerilati obtenrtperant,
,
. , Doabo iniquoi viai tuai, in Oominoque couAdcng,
\ , le suaeumm illis al ab hujuemodi vilio abstineant,
* peallo, et impii ad . Ulinam qol
* , malo animo basce movant qisestiones, in cassum
, * lAborandi flnem fartatn: qui vero ob aniini sim
. plicitatein in dubilatione versantur, Spirita princ pali conGrmentur : quotqnot autem veiiiaiem fir *
, miter nostis, eam infractam et inconcastam rcli * nealis in
Cbristo Jcsu Domino nostro : qul , ^ \ cuni Patri gloria el imperium cara Spiritu fianclo
, * In saecula. Amen.
oi \ \ '.
1

-Genes. , *28. Hcbr. , .

Psal. cxvin, 107.

* P$al. ., !2.

ibid. 14.

Paal. L, 15,

547

T1IE0D.BALSAM0N

wv

Xf

Salvatftrit notiri gra:iam , dcpfllamui, - *. * PpX^

>* &
rumqae mcntero coiifirmerima. Omnia qaideraxitiftaa . ; /,
mnndiM : ted iniptjrorum itrai cooscieniia , iwm .
caxera onmia immunda eunt. Miror aalcm diaboli
vafritiera, qai U m e U i corruplio luetque ett, cogiu- \ .
'Jone* suggerit spet-ie quidem purilato plena*. Quod , ,
agit ille intidiarum potius causa, quam experi- , rocnti. Quo enim, ul supra dixi, atceus a con*aeta *

cl talutari tjicdiiaiione ave-tai, atque hac in re u- . , ,

perior cvadat, bujusmodi qaaedam inausuiTai, quse ,
nihil vhae commodi afferuul: sed vanat quasstioiies * et nugas, a nobit tane repudiaodae. Quid euiin, , ( ,
qureso, dilecie ae piissime, peccali aut iropuri na- , . ,
iurali iiiest excremento? Bcquls vitio verlere velit , \ ,
roucorem e oaribos ejecluro, vcl sputa ore emissa? ; quibus piurima pottetnus addere, veniri nimirwn \
excremenia, qure animaii ad vilam necetsaria sunl. *
Ad baec, si hominem eaae manuuin Dei oput aecuu- ,
dum Scripluras crodimus, quomodo ex pura polon* ^ , ua opue conianiinatutu prodire vaiuit! Et si, ot . ,

Adibus apostolorum legitur, gennt Bei sumus , ,
nibil sane in nobis inparum babemut. Tunc enlm ,
tolam inqainamor, euro peAtimi odoria opos, pec- ;
catum aciiicet, operamur. At cum praHer volania- ,
leni naturale quodpiaro excremenium emiuitor, . lunc natursc neceasitate, ul sopra dixirau , bxec , ctjtn caHeris loleramut. Sed quia i i , quibas una . " /

probe dictis, imo a Beo gesds rebos repugnandi , ,

ineat cura, diclom illud evangelicum deiorquent : , . '* Non qiue ingredhintor, sed quse egrediunlur coin- qoinant bominem *; banc eortim insaniam, ne , , dicam quaestionem, confnlemtM. Priraum eoim \
8criplurai pro sua ignorantia, instabilcs sane bo- ,
minea, depravant . divinum oraculum sic *
babcl: com quidam enira , quemadmodam isti, de
, .
cibi ambigerent, ipse Dominue , ut eonia levaret
igiiorantiain, dolumque conclis reiegeret, ail, Non . *
ca quae ingrcdiuntur boroinem coinquinare, ted qu egrediunlur. Addit post haec, et andeoam , , '
cgrc.liuntur : cx corde. Qood probe nosset illic , , 5profanarum cogiutionani aliorumqae sceleram , .
inesse iheeaurot. Breviut autem Apostolus , \ * .
l.upstjm docuil bisco verbis: E$ca nou nos comttu*-
dat Deo* . Jam aliquia opportuiic dixeril: Naturale .
cxcrementum nulli noa eopplicio
addicil. Et
.
fortassc ipsi mcdici (ul binc bomincs illi vel ab ex- * $

'

iraneis pudore ailiciantur) nobiscum defeodeul,

animali daios essc quo&dam ncccsxarios mealus, .
ad bumores q:ii in siuguli* babentur mcmbris no- , ,
tris cgerenilos : qualh sunt capitis cxcremetita, *
pili, aquoeitaiesquc ex rapiie emiiiuntur : ventrie
alcin secessue, illaqne spcrmaiicoram meatuum su-
piifluiias. Ecquodnam bacin re peccalum inDcuni, , ,
seuex religiosissime, cum ipse Dumiiiu* qui animal . ,
1'ondidil, id curarit eflccerilque, ut hx.c membra
esseiit ejusmodi^ir.caCbux inlrucia. Caeieruin quia , ,
preverienda sunlimproboruin argumcnla : ft>riasso ,
eniin dixcrint : Ergo i:cc verus eoruni usm esl ;
1

* Tit. i , 13.

* \vi. \w, 2S.

Matth. xv, 20.

II Pclr. , 16.

I Cor. , 8.

54)

EIMST. S. ATIIANASII A L E X .

550
peecatuni, giqttidero o gana a conditorc facla suni;
ila loquetnibug iUis liac inlcrrogalione bilcntiutn
iroponamus : Quem dicts ueuin, legilimumnc, quem
Deus bis permisit verbis : Crescite, et mullipiicamini, el replete terram : quem et ipse probavit
Aposlolua, cum dixit : Honorabiie coimnbium et
thorut immaculatui ; an publictim illura qtii
clancuium cl libiilinose exercelur? Natti in caeteris

;

,
,
.


, , \ ,
, , ,
ij quoque, per hanc vitara agi solilis, qna-dam occur , ; runt agendi discriinina : quale occidere non licet
\ , , - ai in beilo advergariog inlerflcere, et legitinium, et
* laude dignum est. Sic magnig donantoT prauniig qui
, *
ge in bello glrenae gerunt, cippique eriguDtur, quat
. praeclara eorom celebrent facinora. Itaque idipsum
- quodam modo, et quodam tempore non licet: qua\ , ^
aulera ralione et opporiuniuie permitlitur
. " \ concedilurque. Eadem igilur tsi de coitu ralio :
, Bealug qui i n juveotute libero junctug matritnonio,
.
naiura ad liberorum prucreationem usag est : quod
* , gi ad libidinem, fornicatoreg el moechos, quod
, * apud Apogiolum memoralur, gupplicium excipiel.
8 , Nam duplex cum sit ria in vita, olia quidem infc'
rior Yulgariorque, matrimooii scilicel; alia vero an , - gelica et supreroa omriim , nempe v i r g i n i l a i i g ; sl
, * qaig mundanani, nuplias n i m i r u m elegerit, calpa
, quidem vacat, aed tot tanlaque nou congequeitir
, * , , dona. Congequetor tamen aliqua, si quidero et ipeo
* . fert fniclum trieegimum. Si quig vera caglam mun , doqae guperiorero amplexug fuerit yiiam, lametel

. baec altera asperior et difficilior via est, at excel, ) - C lenlioribug ille maneribug 'donandug est : per , - fectum quippe fruclum , nempe centesimum pro* - duxit. Itaque obscenae illorum alque maligna qua. " gtioncs, propriag ha)>ent solutioneg ex divinig
Scripturis jam olim allatas. Conflrma ergo, Pater,
. , , gregeg luos, apostolicigque verbi* hortare. Evan , gelicig deroulce, ex pgalmia da consilium : Vivifica
,
, mi, diceng, lecxndum eioquium tuum *: eloquium
* , , autero ejus illud egt, ut ex puro corde gerviamug
* illi. Hoc cum nou ignoret ipse PropbeU, aese quasi
. , \nierpreitiU\T dlcens: Cor mundumcreuin mt,Dtvi *,
, * - no me obscena cogitationes coiilarbent. Rurgiig
* ipge David : Spiritu principali confirma m* , ui
. * i l qaando ne cogilaiiones conturbent, valida ex te
, - virtus me quasi basig fulciat Haec igitur et talta
, cengulendo, dio iis qui tarde TeriUti obtenrtperant,

. , Docebo iniquoi via$ tua$, in Oominoque couiideng,

, (e suaeurum illig ut ab hujusmodi vilio abstineant,
* peallo, et impii ad te convertentur *. Ulinam qol
* , malo animo basce movant qixstioneg, in cassum
, * lAborandi flnem farianv : qui vero ob animi sim
. plicitatein in dubitatione vergantur, Spifitu princ * pali confirmentur : quotqiiot autem veiitaiem fir* *
, iniler noslis, eara infractam cl inconcussam rcli * neatig in
Christo Jcsu Oomino nostro : qul , \ CUDI Palri gloria et imperium cura Spiritu ganclo
, * in saecula. Amen.
\ .
w

a m

Geneg. , 28.

Hcbr. , 4. Paal. cxvm, 107.

* P>al. ., 12. ibid. U . Pgal. t, 15,

5 1
TUEOD. BALSAMOX
hli
NALS. Banc fpfeloUax qua? tractal noo cse im- . ,
tnuntbin eataralem exercifo&etu teininii, qac eci- -.
licei i l vel morbo, vel iMKluroa vigione epon- 6
tane*, a nnllaque ptrturbolione orta, exeellealiui- , ;-muf iUe Zouaraa, lapieniar ei apte, tt iia oi necao : \ *:, \
mtlio* direre , inierprttaioa eai: ei propterea , ^
dt eo nof actibere anpenracaneaoi exixtimaviaMi*. . Brevher aaiem didnivi, qaod ti naloralU qeidem
tetninia flmat ex non spotitanea noclnrna vbiooe,
et biite ulla pnavia vebetnenti copiditate fiaf, oibil :
penilu aJTen prajudiciL Sicul el uncli Biooyaii ad ,
Basilidom iracial epUltria, qua? soperioa annexa
fdit. 38 &i
periorbaiioiie ex tnala , . :
f<>rtaae cupidtlate auoDsoqao procettit, iitinimda ct4, ei qni eam suslinuit a lacramenitf arcebiior, , , \
el pro animaB ejut medici arbtiratu ei medicina , \
dablMir. Cum iria a i n l per qoas a Sauna oppu- . . ^
gnainur, applHaiio, teu primue moiua, aaatnsa*, et * ,
effecivt; ! ex solo quidein prlmo moiu itoctortia , , ,
foerii iacia viaio, letiua punieuiur : si aoum cxa*
prixao moitt diumua qooque ftrii , el it , *
iiociuroa viaio con&ecuta eti, ei excrdhmU efletma, ,
aaagla p i J i i k m u r , M C t j i i d u a x aancuoi Scripiarata \ , \
qum dicil, Qui detidewii mulUrem i cords 1, \ ,
emm jam adulUranit * Si aoiem sic punilur qui fit * & cx tonseMu, in nocioma i u i a g i u a i i o i i a , Auxua ae* rwxa , ot>fjiinis, xiullo magia quac per wolliiieui fit excreiio n\r
puuioiur, iiiiorvigilaiidum, uon auietn in aotuniaodo ,
facia. Semiuia a u i e u i fluxio, quas Ql ex norbo ne-
pbriiic<, cojuaiiiodi auulgoiiOfrlKBa, clcalculyt, ab Q .
culpa iiumuiiia . E u i eniin a lege Mos-iica, ,
qni ftfiniuia luxu laborabaai, iuiiuuudi repiiuban- ,
uir, alio tamen IIHHIO, quod ad legem noatraaa .
aliinci, puri exiatiiiiauiur : quouiam qul ei lepra , *
tuorbo bboranmi, juxla legeio autiquaui ul iui-
muiHii duuiliebamur, apud noa auieui io ecdeaia . * ,
veraaoiur, ci comprecaiiiur, a uiorbo nibil impediii, )
aed ao poiiut recepli. Zooane auiexi imerprelalio ' ,
non bic aubjuiicu eU, quod ad vcrboniua Scripiarai .
iitiorpreiaiioiieiu tnagia rcapicial, ei iion ad cano- .
aicam doetriiiaui. Mobia aulero in bac iuierpreia- ,
lione, nec curae luil rbelorica couipoailio, nec vor- borum ornaiua et cleganiia, ted gcripiuras verbo- .
runi iuierpreiatio, sed canoHica legaliaque dociriua,
ei iulerproiaiio legtim cl cauouuui, qui vidtniur ,
eonirarii, reliqua prasiermiueiiiibui, quas \ )
alnl pratsenii lcinporie ei iuiiiiuii. Qui TUII ergo ,
iiiveuire inierpreiaiiuncm el declarationeiti dicio- ,
rnui apoaloioi uin, aliorumve ad Scripiuram perii- .
oeuiiuiu, ia adeai Zooaraui, vel ciiaiu alios iuter-
preies.
,

ZONAR. Bogaiua bic magoui Paier do naiurali
;
excreiioue, uuiii ii impura, reapondil in- , ,
tarrogiiioui, nibil eoruoi quae a Beo facia auiK im- ,
ptirutit ej>*c. Quia vero aubaeminaiitur, boc eal, iiu- . '0 luitiuuUir cogiiaiionca a malo dataioue, ac xiuce- , ,

u l e m

Mattb. . *.

I N E P I S T . S. A T H A N ASII A D A M M U M .

554

0a39tt , riores aniuio, siropliciores videHcel perttirbantar :

6V age brevt sermone (iil est, Deo ftdentee) diejictamus
, in Deo diaboli fraudes, ac wmplicioniin anirooa
, confirineraas. Sermonem itaqae aaspicatur, divi
(. , Pauli sententiara proferena ex Epislota ad Titum ,
, aiique omnia iminda mundis, impurorom vero con , scientiam quoque eeso pollutam. Haec vero beauts
. Paulus de Judxica observalione in cibis asaertl, II
lorum quac a Deo creata aunt natura sua niiiil esso
, , impurutn : neque vero polluiia quidquara esae tnun * dum, sed ipeortiro quoque meniem, et conxcieiwiain
; , polluiani esse. Polluti aunl enim peceaio, ei oa qtue
* indecora aunt, cogitando. Per baec igiiur verba
coimiiulo euae gcripiionia prooemio maguus Albana aiiie aubjicit: Miror aulero, sive curn admiraiione
, - * speeio diaboii callidiiaiom, fraudes videlicet: qui
, , ^ cum cormplio ait ei hies, cogiiatione* lamen, qua>
- purae videntur exae, iti animum insinuai* Quod vero
. * ab illo fii insidiae auni, boe est, occulbe niacbina , , * tionea, non probandas conatanlia* experimentuiti. Ut
. " , enini eex, qui iu renim divinaruni mediiaiione le
eterceut, a coutaeta, boc eet, ueitata Ipsia, et fru ,
$ * ( ) ctuofta abducat cogitaiione, alque ipios luperaro
, , videaiar, secandoni hoe (sive hanc ob caugau)
. , , ojusinodi movet bombycia, seu terriculamenia quae
; eolummodo bombos cient. Quid est enitn, ait,
; , naturali excrelione criirtinis, aul impuritaiis? vclua
, si quishomiriea ob alia qttoque cxcretrienia accusrt,
, , ui ob raucorem narium, el spula, et auaecunqHo
. ^ per veotriculum exccrnuntur, boc esl, ejiciuntur ae
. , , exoueraiuur, quae qoidem per excretioiiem 3 9
, eraissa ad vitam juvant. Aliam vero praeterea pro - bationem aggredilur. Si enim, inquil, opus Dei naa; nuom eeae bominem credimus, qut fieri potesi ul a
, Deo inipurum quidpiam pollutumque. proctveur?
. - Ac siquidem Dei genus eumus, ut in Aciia diviiio , rura apostolorum legitur, nihil in nobit ipsia iui * tnundum habemus. Commemoraltir namque in libro
'Er , , Actoruin inagnua Paulus ad Aibeitienses disscreu*,
ac praeter alia baec quoqne effaUir de Deo : In ipso
. ehim vivimut, mowmur, el tnmui, ut eliam veuro * "; ; rum poetarum quidam dixerunt, Ipiiui namque ge . nui $umu$ Hoc vero dixii Araius de Jove : ; * atolus auiein ad vefum Deum semeniiain accom ; * , ; , modavil. Eo igiior ad suae oraiionis conflrinaiiouem
. - magaut usus est Aibauasius dicens, siquidem Dci
, * , genus sumus, ut in Aclix dicilur, nibil babere nos
, . pollutum, aut immundum, Tunc namque polluimur
cum peccamus. Naluralis anlem excreiio, quae cx
, nawrae nccessiiate fii, miniuie polluii. Catermu
, cum nonnulli cortlradicerenl , ac Evangelica iila
verba proferrent, Non quce intrant coinquinatu
* - mtuem, ted qucB exennt *, ad boc quoqtie respondct,
, ab iie qui conlra arguunl non bene inlelligi trba
, , Ula demonsirans; aiique curo de cibis quidam dubi Ureni, aive limldiuecule baesilarent, acsi uieoiea
, , , - ipsis pollucrent, eorum ignorauoncm Dominus sol%

Aci. x v i i , 28.

Mailb.

xv

, II.

PATROL. G R . CXX3LVU1.

16

555
THECD. BALSAIIUM
55
veiit, tlt. Non ea qns intrani ioquinare, hoc e*l, , *
poUuerc, inficere, sed qu exeuat, qaai a eorde vi- *
dciieei progrtdiODlur. A i l vero elUro apoatolas , .
Etcx nox comxundutDn . Pottquam liiace , *
ratioaibos soom geniHKieni tnagnaa bic Palcr coo* *
firm.ivit, tobjicit deinde : Dixerii autem forte nuoc (. \ , , .
quoquo aliquis p r o b a b i l i t o r , Nataralit qosedam ex , c r e i i o nos ad snppliciura haodqaaquam a d d u c i t . Et
vero roedicl quoqiie, ait, bae de re r e t p o i i d e b a n t , ; .
naluraro, v e l u i excreineniiiro quoddatn, seoieti ex- , , ,
peMere. Aninianii aiquideu d a i i auni m e a i u s , t per \ , \ , * bos Qiiumquodque roombrun, q u o d toperfluuiu ,
ejiciat. Capiiis q u b l e i t i , inquii, e x c r e m e i i i a a u i i i . ,
pili, quique p*r narea, atque oa e m i i l u n i u r bumores; , ,
,
ei veuiris, aut l o t i u t eliatn corporio, egetiiooes
aeudiiarioruiii auiem nicalaum excrementum esl ; .
semeu. Quoduani ergo, iuquii, in ea poccauiin fue-
rii, ctiui boe aeineq egeriiur eo tnodo, quo, qui , ,
iforuiavil bouiiufio, Deus Voluii ac couaiiluU ? *
\eruro ae quit ad baec objiceret: Quoniatn, ut ais, ,
fittlluiu tai poccaium in aeiuiaia fluiu , quippe qui
* :
n lUirayier conlingii: noc verua qaidom usua, coi- ; , \
tio nimirum, docetur in criiuine; quia qato Uli de- ;
aerviutit orgaiia a Deo cffortttala : cooiradicea- * *,
lcm acibcet iuterrogai; Qoatem IM dieia tumii? le- *
giliiuumne, an euro qui occulle, libidiaoaeqoe eier- * . :
cclur? iucgiiimom aiquidem Deua penuiiii, dicens, , ' \ Ctetciu tt multiplicamixi , et cpocessii niaguu* . , '
Patilua dicens, HonorabiU connubium, tt iorui im- , \
maculaiui : aliua vero umt iuUrdictua e*l. Uoc , . !vero, iiiquil, in aliis quoque inuliia bujus vitae ac* * / ,
liouibua facile iiiveiiietiias. Occidere nempe veiilum . \ .
*at; ai in belk) inlerficcre bosie* laudabile, ac ma- . \; .
guis bouoribua dignum babeiur. Proinde eadeia \ \ *
jrea ex aliquo capiie baud licol, ox alio vero cou- , <
codiiur, ac differeoliam lemporuin, pertouaruin , ',
modoniinqua alioruiu admiuil. Etdeui igiiur do .
cotlu raiio. Tuin oracula ex aacria Liueris bac do ;.
re proferl : mox de nupliis quoque, ac virgiuiiaio , \, , xap ^
ditacrii, duasque ail esao vias, niairinioniuin vide- . , , j4licel, el virginiialem; quia igilur mairiinouiuiii ,
elcgeril, reprebenaiouem uon babei, neque ex boc ., \ ;
coudemuabiiur. Caelcrum DOO lanta dona , quaaia . , , * *Jqii qui t/irginiiaieio amplexus fucrii, accipicl. Acci- , \ \
piei eiiim, inquil, Ul, fructum aiquidcm fen iri- \y , Opij/ \
ceeimuio. Si nainque ex tnagni Pauli seoleDiia , \ ,
llonorabHe mutrimonium et tortu immuculalHi; qui
- ^ \ $ conjugio cabie vixil, ac liberis operam daudo Dci .
praecepio obiemperavil, dicenli, Crescitt et mulii- , ,\, ,
plicamini, 40 ium proli cauaa coras laboresquo *
auscipiena, ut illaun nuiriat erudialque in disciplina .
ei insliiutiono Ooiuini, fructuin is quoque fen i r i -
ceftiuium. Queioadmodum beaius quoqie P^ulua , .
ancrit, fore ut salvenlijr mulieres libero^ gigneutes.
Si quis vcro, ail, puram ac coeleslem viam fueril ; . ;
ampiexux, admirabiliora dona acctpiei; qiioniam ,
a>pcra primo adltu difDcilisque admoium e^i vi:i.
; \
4

I Cor. , 8.

Gen. , 18.

llcbr. , .

557
EPIST. S. ATHANASU AD AMMUM.
558
. > Mlud vero ( ) atlt de prtedicU via
t, conjugali inlelligendinii esi, aut de inilio. Qni enim
, . virginitatem ampleciiiur, com caro ad voluplales,
maximeqae venereas sit proclivis; conOictalur iuiiitt
, diflkultalibits, natura ad libidinem ioclinanie, idque
* , \ praeseniin dtun in aeiatis flore versatur, ac vigei;
* quam ob causam verba illa (priino aditu) dicla.
. Dbi vero ad eeneclutem vergii, eiiamai ne tunc
quidem exstinguatur ctipiditaitim flamma , lenior
. latuen evadii. Uis dictis subjicil, iilorum impuraa
* 01 qufestionea jam anle ex aacria Litlcris fuisse soltitas,
monelqtie inlerroganlem, ul sibi aubditos coofir * met, variisque Scriplune senleolii utiiur ; tum ad
, , . * precationem conversa oratione epieiolam abtolvit.
maguua
loquiiur
Atbanaaius de naiuraU
,
,
,
- Hsc ergo
.
.
-,
, ,
.
. ,

-
* seminis excrelione. Dionysius porro Alexandrinus
- in epislola ad Basilidem baec babet: Qui vcro in
" , non volunlario nocturno Ouxu fuere, p r o p r i a m ae , * quantur coof cicntiam, el securo, an dc eo dubiiant,
qecne, considerenl. Queinadmodura io cibis, qui
, dubilai, inquii, roudcmnaius est, comederii, iu
, liis quoque bonae sil conscientiae, et libcre loqualar,
* * , juxia concepiam animo cogiiatioiiem, oninis qui ac , cedit ad Bcum. Quod vcro ail ejiismodi eei, ui qui
, . 6cminis fluxnm esi passus seipsura exaoiinet, ac a i quidera affeciio aliqtia praecessit, ex prava forto
cogilaiione atque consensu, el boc paclo seminia
, ; fluxus eii coDsecmua, cui is contigil baudqiiaquam
, purus exislimabilur : ein nibil tale praecessit, nec
Q de aliqua ejuimodi re aiiibigil, nec ulla railoni ad, . baesil niacula, ad sacra illi inysteria liccai accedere.
Noniiulli vero, magui Basilii eententia , qui aliquid
* ejusmodi passi suni, a sacrorum myftlerioruin per , cep ione arceri asseruni. Kogaies naiuque bic vir
, 6- sanctus (uli in ipsius Asceticis esl Ecriptum) an
. eum, cui ex coiisueiudhte lut nalura quidpiam
evenii, audere oporleat ad sacrorum commtinica, , , , lionem admiitere ? respondit: Superiorem natune ci
, ,
consueiudini docuil Aposiolus esse eum, qui in bacV > piisrao conxepultus est Cbrisio : nunc quideoi di ' cens, Quod tetut noster homo eum eo crucifixin $,
ut abolealur corput pecculi, not ampliut sirvia /. * mui ptccato : alibi vero prjccipiens, Moriifxcau
igilur numbra u$tra ,
icortaiionem,
hnpu \ ' D ritMm, molluiem, cnpiditatem malam, avarilium.
qum eti idololatria, qnm ira Dei utper hcmi: alibi aulem regul.mt exponcns,
net contumac&
carnem
cruiifixe . , dum ail, Qui enim $uut Chritli,
. * runt cum a/fectibut cupiditatibu* ' . Ego vero
aeio emendala hacc fuiase par Cliristi gratiam in v i ris et mulieribus, eincera in Domiiium flde : de eo
vcro qui impurilate pollutus accessit ad sancta, ex
* . Vcieri quoque Teslameiiio borrendum eiocemur ju \ , * dicium. Quod si plus templo bic est, sane ei formi , , dabiliuB. ldem nox erudiel Apoeiolus dicen^, Qui
, * mandueai el bibit indigne, judkium $ibi manducat
, * . bibit \ Ex boe igUur responso quidam opinaii
1

, vi, 6.

Colot. , 5, 6.

'Galai.v.la-

1 Cor. , 11.

55}

THEOD. BALSAMON

50

stuil intgAuin Batiriunrimpiiritaiit loco ducero - :,

.
itiinis fltixum; aed esl iia. Non e n i m de eo fluxn
Joqmiitr, qui sine imagiuattone fit, imo ti*c do eo, ; .
qiiem Imaginalio comitalttr , sine ulla tauiea aeimi
ufleciione, quam cupidilas iion prsecesaeril; aui al ;
practsit, liaud diu lanieti gubgiilU, sed exlurbala , ,
csi poiioiis imperio raiiouis; i u ut neque asaensio ;. ^
sil ronsecoia, nec aliqua pcr illain macula ralionl , *
udbaxerii. Idque es> ipguitiel itugni Patrit illiut ,
fcripttoae auimadverieuii facile eril cogaoacere. Aposioli namque verba, quibut ille ad suse aeiileBliai .
oontinitalioneni eftl usus, peccali neiuinere Impu-
tiiaiiaqiie, et coiicupisceniiae mala, ex quibua ille , ,
, . ?
Miam siabftivit seittenliaiii, diccna, Aliquem vero
fiupuriiate pollutuin ad laocu 4 1 accodere, eic* * , ;
Neque vero impuriialis notniue exoreiioaein, .
q.iaj abaque animi peruirbatOito contingit, ma-
gmiHi BaiiliuiniuleUexiaio qulapiam diierit : eaiboc ,
natnque accuaare carucm. Aiqui ille in pltiribus * ,
suis orationibus di&eruit, baud uialuui eate corpua,
nec uuli principium, ui nonnulli exisliinaruut. Nec * \ . MLA
itlum ooniraria ntagno Aihanasio. diuerere quUpiam aibiiretor, cujus dicla oumea lancii Palrea in pri- ,
i u i t veoerantur, aed plane nouiine impurilatis ma-
gnus Baailiut non excretioueai seminia, ed pravam ,
cupiditaiem tignifical, qus ubi domiiialur, pecca- .
lum qdoqttt in cogilaiioiie periiciuir ex conaensu , ^, *
aique boc pacio coocipiunlur iinaginea per somnum, , * \ ,
acnitiiUque fluxio couiingii. Quio ex illta verbit, . ego vero tcio emeudata luec fuisse Dei gralia - ^ tmris ei iuulieribus;
aperie osteudiiur,
ex- , ,
'* '
' * " de
' aeininii
" ~~
trelioue, quam imaginaiio coinitalur, ipsuui loqui, \
quaiuque prava affeciio el peccatuin cogilalione \ .
conceptum prxceasit. EAI eniiu praeclarun facinus .
asseiifioiiero fugere, el quae per ipsam raiioni ma- * $
ula adlia?rei: nou auieiu excludere cupidiiatem, * ,
'juod esl anirauin ad illaiu nullo paclo adjicere. .
Jloc namque est a natura aut ttolidiiaie. Verum a cupidiuio miaime vinci, nec asaetitiri rationi nr
Paccaiuiu cogiiaiione perQcere, boc viriuiis oput e*l facinutque precJarum. Nx|ue quod alicui DUUquam ieuiiuis excrelio coiiiigeril, egregiuin facinus exiatimabitur. Iloc eoim nalurale eai : propterea
iim accidil, culpa carei. Imo vero uec ualuralem baac fluxiouem qaitquam peoitue, niai admodum
ilupidus iucril, ui opinor, effugiet.
4 2 ^jutdeu e* tricesima nona epulola [eitati, iuitU Aff
.
?

muiila.

At qaandoquidem de baereiicis ianquam roortuis

meDtionem feeimus, de nobie autem, ut qui divinas ad saluiem Ktteras babeamus, ei quia vereor
nc, ut ad Corialbios Paulus scripsil *, ex eimplicioribiit pauct, a aimplicitate puritateque sua, pcr
quorumdam bominura vafriticm avcrtantur : ueve
deinceps libros alios legani, qoi apocrypbi vocantur, nominuni suniliiudine decepti, qua curo veria
libris conveniunt; aequo, quaeso, Yerte animo ei de
quibus probc noslis, dc iisdein ego scribo, qtiod ex
re ulililateque Ecclcsiap. fore exUliinenl. Ula autem
meinoraturus, ad audacis proposili me: coafirmalionem, evangelistx Lncae iorma uiar , dicendo :

** \
- *
,
,
\
,
,
,
(80) - ,
, ,
.
, Quoniam quidem a'iqni connti $nut, qux dicuntur
-2,
e

II Cor. , 5.

L :c. , I.

561

IN EPIST. S. ATHANASl! AD AMMUM.

5G?
apocrypha iu . ordinem redjgere; caqueroiscc:

, \ Scripturar a Deo inspirala?, qtiam cerlis accepimus

, , teetimouiis, qucmadmitdura Palribug Iradider* qui
* ab initio ipsi vidcrunt, ei ministri fuerunl sermonis:
, visuro est et/inibi, adbortanlibus gerraanis fratri , , bos, prout didici,jib iniiio et ordinc Hbros reccn , - sore, quos divinos esse, canoniee scriplum, tradi * , tam et credilam est: ui quisque si geduclus quidein
, fuerit, eos coargual qui se seduxerint; sin purus
: - . permaiisenl, laetus bsec nionita accipiat. Sunt ita * que Teteris Testaraenli lil.ri omncs nomero viginli
* , , duo. Tot enim, m audivi, elementa apvd Ilcbraeos
' * eese tradilum esl. Singuli autein boc ordine, boc
* nomine sunt : Primum Genegig, deinde Exodus,

, , , binc Leviticus, postea Nuraeri, exinde Deulerono , - mium. Hos excipiunt, Jesus iilius Nave, Judiccat
. , et posiea Bitth. Hinc rursum Begnorum libri qtia * * tuor : ex quibus primug cl secundus pro ono uu ,
raeranlur libro; terlius et quartus pro uno simili * ler. Posl hac Paraliponienon primus ct sccandus
. pro uno pariter libro censcntur. Ilinc Esdne primug
* ' ct sccundus, pro uno similiter : poslea liber
* / ' Psalmorum, deinccps Prorerbia, tum Ecdesiastes,
. , el Canticum canlicorum. Ad ha?c Job, ac deinccpa
* , propheUe, ex quibus duodecim pro uno libro numc. \ \ , rantur. Hinc Iaaiaa, Jercmias et cum ipso Baruch,
* * Laraenlaiiones, Epistola : poslea Ezechiel el Da , , , nicl. Hacteitus Veterig Tcstamenti libri. Novi autera
,
* Testaraenli libros refcrre ne pigeal. Sunt enim h i :
. ^ Evangelia quaiuor, secundifm Mauliaeum, secundura
. Marcum, sccundum Lucam, secundum Joanncm.
Postea Acta aposlolorum, et Epislolae Calboli, , , - cae, quae Apostolorum vocanlur, numero septetn
.
, nempe, Jacobi iina, Petri duae, Joannis ircs, Judas
una. Ad baec Pauli apostoli qualuordecim sunt
' ', ', Epistolfe, sic ordine descript%: prinia, ad Ro ', '. manos : lum duae ad Corintbios : tlehiuc, ad Ga , latas: postea, ad Epbesios : dcirule,. ad Pbilip * pei>gcs: lum, ad Colosscnses : |>oslea, ad Tbcg *
ealonicenses diue, et ca quae ad Hebraws dingiiur:
' deinde ad Timolbeum duae : ad Titura una': ul, * \ Umo, ad Pbilemonem uua : ad haec Joannis Apo , * calypsis. Hi suiU ealutis fontes, u( qui silii, eorum

, eloquiis impleatur : in his solia pietalis doCrina
* \ \y docelar. Neroo iis addat, aut aliquid ab
illis
. \ , dctrabat. Be bis Bominus Sadduca?oa pudore afll ciebal, bis vcrbts : Errath nttcientet Scripturas :
Judseos vero hortabalur dieene: Scrutamini Scri . , ptura% qnU illa> tunt quw te$timomum perhibem
. de me *. Sed majorig accurationis causa illtid
, * q.uoque gcripto addere necexse duxi; esee nimirum
*
- aliog librog praeier istos, non in canonem qtiidem
* rcdactos, aed qaog a Palribus decretum cst, legen
. '
doe ab iig esse qui nuper ediscendi piclalis verbi
, gratia accesserinl. Sapientia Salomonig, et gapien
lia Siracb, Estber, Judilh, Tobias, Boctrina, ut vo , - cant, aposfolorum, c( Pastor. Atiamen, ditecti,
1

3fa:tb. 1X11,29.

Joan. v, 59.

3
TIIKOD. BALSAMON
5S4
ci/m illi in cinoncm redacti sbtt, bi lcgantur, ;
, tiusquatn apoeryphorum mentio babciur (92); sed ;
li snnt bxreticoram commenium, qui arbhraiu , \ ,
ao libros conscribunl, quibus assignani tempora, , \ , , \ 111 ra quam ipsis ascribunt antiqmtalix tpecie, oc- , . ,
, )
casiunetu capicnl simpliciores fallendi.
, *
, ,
; >; ?', , .
.
BALS. Povlreimis canou aposlolicus enuiiieral
libroa qni legi debonl, el Yetcris Tesininemi, el
Novi. Ilie auiem sanctus, cmn rexcivisaet (ui est .
vcrisimile) quod nonnulli, volcules eos, qui ninl , ,
in pieialc ac rcligione iiilfgri (quibus scilicel Dibil , *
deficit, uec qtiid babeni coniposiiui, vel coutorturo, ,
eed nint biinplices) seditccre, dicunt cxsae aliot , ,
qiiosdam libros, qoi qtiidem aunt perveraoruin ,
dogtnalum, ei dicuulur apocrypba ; tcripsit et ipse, JJ ,
libroe qitos legi oporteal. Nc inirerit auiem, si lo- .
veneiia canoiiem apotiolicom, qui aliot quoque l i -
broa eDiimeral: aed lege quas in dicto apoilolico *
ranone scripla sunt.
.
. Hic magnoa Atbanaaiua Vecerle Novxque
ZQNAP. ()
Scriptur librot etiumerai, qni a fidelibo* legi de-
betu; ne qoi deccpti libroa apocrypboa dicloa le- \
gant, qoi uoo recle e babetit, et , boe eti, * aimplicea et decepm faciles exinde inconiniodo affi- ,
ciautur. auiem et canoo 85 SS. apotlolorum ,
aniea recenxuit. Uie autetn Paier, quanium ad nu- .
menim eoruro tpectat, uliimo iali aposiollco canoni \ ' *>
in omnibus non convciiit. Aposioli eniin Eetber et *
Sapientiam Siracb ti libros llaceabasoroin connu- nieruriint : hic auiem eog preleraiiait. In Nova C . ! eliam Scripiiinelibris, dtvini quidem apoitoli eon- , | , \ atituiiofiea tuas a Ctemenie eontcripua eiiumera- * ;
nint : bic auiero eas omiail. Addidil vero Tbeologi ,
Apocalypshn. Posi Ubros autem etionieraloa, ail, ^
qnod alii siitt prseler eot libri, canouero qtiidem * '
jrelaii, legeudi taraen; quoa dicil etao Sapien- ' .
tiam Saloiitonis, et Sapieoliain Siracb, Eatber, Ju- , ,
diib, ei Tobit, ei doctriiiatn aposlotonira dlclain, , , qnaa asserunt eaae Conatiiutionea apoatolorum a , ,
Cleinfiue contcriptas; quat ea quas aexta diclter , , , ^ynodua legi non perraiilh, ui adulieraias et corra-
pias ab hareiirie. Uui aulem apocryphi, inquit, ,
vocaniur libri, ncquo iuter eos, qai exira iatoa le- gemli consiiluiiiiiiir, qui acilicel \n canonem non ^ , .

^ , \, ,
. reiemniur. Canouicot auietn sire in canonem relatoabbro8 sanciua denominai ex canone aive regula, ,
qvoil liguuro est, quo ariifices utonlur ad ligoonjm ,
aui lapidam reciitudi^ein. Begulan enim , qa .
operantur, apponenies, per eam si quas inveniunt , 0 in Ulit obliquitaies, iraminentiae ti promioentiaa, * ad rectiludinetn abradunt et $ic ^>put recliflcaol. * Hoc ilaque in istis libria raiio tanquam regula effe- , '
cil, illos dislingucns ab istis, qui non reclo $e ba- ,
bent, *to pcrverti *unt: et bos quiilcm adniiuens, , \
el approbans, et piis legendoa proponent; illot a-
9

() ipud Beveregititn ia nolis. p. 1 , ei codice Amerbachiaoo. Eon.

665
I N BPIST. S. ATHANASII AD R U F I N .
56(1
, condemnans, et legi prohibeni. Qaaere etiam
* - qu* in ultiaium aaDctorum apofttolorura canonem
tcripta sunt.
, \ .

k&EPJSTOLA

AD

) Domino lilio, et optatissimo coniministro Buft, .

niano, Alhanasius in Domino salufem.
>

Tu qtiidem qnae dtlectum lilium decentad Patrem

- ***
* *acribts: te iiaque liiteits accedenlcm (uis aniplexus
, eum, oiuniura dilcctissime mihi RuUniane. Cum
, autem el ID sermonis exordio el in medio et in

\ , fine, tibi, quasi filio scribere possem, roe ipto
, \ cohibui, ne ex litteris commendaiio et teetimoninro
. , palam fieret. Tu enim mibi et episiola, airut
, \ - acriptura csl *, agnita leciaque io corde. Sic igilur
.
credito, el ita aflectus esto, etiam credilo. Saluio
, . te, et ot rescribas borlor; non parum enim, aed
, suromopere me, ila agendo, delecla*. Quoniam
.
- autem stuJiose ei ccclesiastice, ut pietati conveiilt
, , tirae, inierrogasti de iis qui vi quidetn tubducti,
' , lapsi , ncc tameu prava fide corrupli: el vo ' , \ luUli mc rcscribere, quae de illis, curo in synodis,
turo ubique alias decrela eunl; scilo Domine mi

, , optaiiaaime, in principio quidem cum vis illa
, , desiistet, coaciam synodum fuisse (99), prasenti , bus exferarum parlium cptscopis : cclebralam iiem
- aliam fuisec apud Grsecia? comininislros, nibiloqao
secius apud illos qui in Ilispania et iu Gallia de
\ guni : atqoc idipsura bic et ubique placuisse, ni , mirum ut iis qui lapsi sunt, ai impielatis fuerint
pnefecti, venia conccdalar, si qaidera rcsipiscanl,
- nec deiur tamen in clero locus : iia vero qui im , ; pielati patrocinati nou euni, sed necessitate ac vio , , lentia tracti iaere, decreium est, ut ct veuia con \ eedaiar, et in clcro detur locus; polissimum quia
, conscnlaneam atiuleront excusatiouem, et quod

oeconomia quadam id factora videaiur. Affirmabani
- quippe se minime in impieiatem lapsos fuisse : aed
, ne impiissiroi quidam hominea ad episcopatum
evecti, Ecclesias corrumperent, to maluisse curo
, .
- violeniia concurrere, et id onerie ferre, quam
populos perdere. Haec illi vcrba non abs re loqui
' nobia visi xnnt: quod maxime ipsi in exemplum
* - afferrent, Aaronem, Moysis fratrem, in descrto po ,
puli prasvarieaiioni concurriaee
:
banc lameii
\ excusatiooem babuisae, ne popnius scuicet in
jEgyptun) reveraus in idololatria permaneret : nam
id rationi certe consenlancum vidcbatur; siquidem
, \
in deserto 'manentes, poterant impietatis lineni
. facere, sin aulero in iEgypturo ingreaai fuissent, in
impielaie Tersaii auctique fuissent. Quapropter ad
.
clcrura redilus illU concessua est; iis enim qui de , , \ - cepti el vim passi sunl venia facile datur. Haec
, luae quoque pieuti tignifico, confidens, tuam reli*
.
gioncin qua? decreta sunt suscepturam, nec leniia ,
, lem eoruin qui convenere damnaturam. Hacc legere
, - digneris sacris miiiislrift et popub qui tibi tubest;
\ . ul et ipsi liis comperiii, le circa iUos ila affoclom
>

567
THEOD. BALSAMON
568
DOO coargtiant. Abs ft enim esaei meacribere, ,
, tna pietaa poaait, ei DOtlnnn erga illos affecttmi
uunuare, ei omnia quae deaunt implere. Graiia Do- . \ \ .
mino, qai imptevit le omni verbo el omni scientia.
Qui itaque poeoitenuam agunt, anatbeinate dam \ .
neni, expreaso nomine, pravam Euzoii el Eadoxii
doctrinatn. llli enim Arianae bsereaeos palroni, \u
' . Cbrisiuro blatpbemaolea creaturaro eum eaaa
-
scripserunt. Confiteantur quoque fldem Nicasas a
, \
Palribve deciaratam, ei nnUain allam tynodutu
.
baic anteponant. Saluia fratret qui apud la
soni; qui apud me degunt, le in Domino aa.
JOUDL
BALS. Ba Ha, quNdoIia ianolau comedcniDt,
. ,
ei qol idolia sacriflcaniat, aynodoa Gangreesis, et ,
,
,
.
,
,
^ . , , | - V - - I * -
ftaocli Petri archlcpiscopi Alexandrini, el marlyris, \
\ pov .ranonet 45 fiwfoi iractant. Pnateos autetn tancii
Athanatii episiola tracUt de iit, qui tiatreticia . *
commaiilcanjDl,et ad Eccletlam accedaat. Ad ftiifii- :uianam eniai, qai illura inlerrofaverat, acribeaa, , . \
taneini ait, qutd, qoi lapai auftt et barelieis com- . '

m u n i e a n i D l et inipieuiii prassides, et patroni fuortiol, ad pcBiiitenuani qaidem adniUuntar: ai aa- ,
lem slnt derici, vel aliaa iu aacris ordinibos, u - , , cerdolio digni non babealar. Qul autean impietaiia
non foedni auetoret, aeu qitf ana aactoriute ei . ,
vofuniale com bamticia aon commonicaveriui, atd
a pietate ad inipieiaietn vi iracti faeriiit; ai aint % , quidem clericl, el venfa digai habentur, et a der* ,
non abaUenanlar : eoque magia, qood aueront te C ,
ad impielatem non fimso iraducios, aea basretico- \
rtim sentenlia; noa fuisot aasetuoa, sed quodam , |
congilio commonfeaete, ne iU ab eceteaiii ex- ,
puUis, alii inptl in eoron loeam iolrodotereotor, , ,
tt populum oribodoxnm eorrampereut TUi aunt ,
igitur, ioquit, ba?c dicere probabHiter, Aaron quo- . ,
que eiemplo atentei. Ulo enim, cutn Moyses in , ,
inonle diutiui esaei rooraius, oi Hebrxoram popu- . Iu8 deot quaerercl, cetsileorun prsvaricaiioui, et ,
rusilcic viiulam ei ficri permisit Hoc aotem fecit, , ,
iie reveraua in jCgyplum populot in iEgypliaca .
idoloiairia permaoeret, reputana, qood, com %\w\ in 01 , deserio, poleruut ab impieuie desixtore : tedsi in , ^gypto fuerint, eruntmagig impii, morea iEgyptio- ,
rura scquentes. Ac de iit qtiidem, qui sacros ordi- ,
uei aumpscrunt, liaec dicit. Becf aatem, ei vim . \
paasis laicia venia dalor, ausceptia, et ab episeopia ( .
canonice diepensafis, ulpote qui baeretica delteanl ,
aperte anatbetnatizare seu in Ecclesla : Niccnara
autem oribodoxain fidetn conflieri. vero ,
diciiur quies, ei operis reroltsio, quaa ct vacalio , * *
rcmisaa diciiur, a manibus conlinendis, ui quae sit .
manuum coniinentia. Nola ergoei praesenti epistola, ,
quod aliter puniunlur, qui por viin cum b u T d i c i s , ,
solum coniniunicaranl, aliler qui b i t consen^eruul, .
et ioipieiatem defenderunt, alitcr qui ad impiclatem
. ,
Iransfugeriiut, aliter qui bift coinmunicarunl, et aa ? r r i Q r a r u n t , aliler qui idolotbyla vi coiuederiinl, et
aliterquibus ad boc ipsum,ut comedereni, vis allata , ,
4

569
IN E P i S T . S. A T O M A S I I AD R U P I N .
570
, ? | m seni^l dicam, magna ba*c examinafton*
'< *
iiidigeni, quoniam etiam difflcutter curantur
, ,
. . ,
ZONAR.Noit ilo iis,qui icJolis iininoiavere, ac Ua
\ , lapxi gunt, bsec qiueaiio cat, venira de qni cuni
, lireik'8 conimmiicavere, Artairix niminim. Eieniui
'. 01 , - Ariani, cum tibi conscntientea babereni itnpftra loree Consiaotiuin ei Valentem, ex eoque muham
, , valerent, compliirea, nl ipeorum opinionem ample ,
cicrentur, per vim ailegere. Q"i, cuin roox poeni , tentia ducii ad Ecclesiam calholicaro 86 conferrent,
, ' ' rogavit Rufunianug, quippe eptseopus, tjtittitani ia
, ejasmodi bominibas adm^tendis servamla raiio
, 68861. Ad qtiam loterrogationem raagnua Atbana , gitis reapondil, cuin muUae vynodi, locales nimi , :? rum, de his celebraiae sint, deerelum fubae, ul la, - psi, qoi cain baerelicia communicarunt, eademqae
, \ , g cura illi8*86titire 16 professi e u m , neque boe tan * tw, aed 61 implotatia primipili, boc esl, propugna, lores et patroni fuerunt, ac lotam illorum opiuiofiem
, \ - esee periuadere studuenint; ti resipuerini, seqne
, onhodox Ecclexia? adjunxerint, pccuiientia qui dem aii loeus et veniae : canerum ad locum in clero
. obliiienduin oollatenus admitiantur. Nam elUmxi
, episeopi fuiaseni foreitan vcl cleriei, nequaquara
, * . - in aacrortiin borainam ordinem recipientar, sed ul
, laici eranl. Qui vcro in.pietalis anctoree minime
- fuemnl, boc ett, qui aponie et volnntarie cum bav
* ' , relicit non comimiaicarunt, necessiiata autora 61
, vi Iraeii sunl, aive, per viin impietali consenserunt,
( sontque a pietate abatracti (ol enlm, qni vebemenli
aqiiaruro impelo rapiiur, non tua volunlate defer, * C mr, ied trahitnr vi 4 adaclus : sic 6t illi, ob viftt
, \ ab basredcis illaiam cedantes, iransverei acti sunt,
) , , 6t grjccubuerunt), placuii, inquit, 61 veniam ipsi
* concedi, sf ptvjnilantlam agant, 61 locum pranere*
. , - cleri ataignari. Nec taatum, quod vi adacti C6ss*>
, , , * r u D l , inquit, ipaii ignoaciiur : sed quia praeiera
* * defenaionem probabilem afferant, per quam, qnod
. - haereticU ceaxerini, prudeoti id consilio ab ipsia
, , , factum 6886 videtur. Conormarunt illi aiqaidatn,
* - boc 68t, cerio plane probarunt minime se ad , - pielalein traducto*, neqaaquani videlicet baeretico * - r u i i i opinionibus adhseaisaa, aad taciam lenuiaae
, , fidem : tanlumroodo auiero communicasse cum
, * ba?reiicia, ne dum ab ecclesiie ipai depulsi, alii
. ^ qtiidein \wp\\ introdacerenlur, et eccleaias, boe
, 6t, populam onbmloxum corrumpereni. Atque
, , bane ob causam maluisse vi cedere, ac multae onua
. ' , , anbire, ex eo quod succubuiase viderentur, quam
, . popiilum perdere. lisec ergo, inquit, probabililer
, , loqiii visi aoni, exemplum quoque Aaron proferen ' , 168. Ille nanique, cum Mosea diuiiaa in monie
, cuncuretur, ac Uebraeorum popului deoe require . , rel, iransgressioni populi ceasii, fufiileroquo ab
;, ; , - ipsis vilulum fleri peruiisil. ld aulem eo contilia
, , fecit ue populus in AEgyptum reversus in Mgy*
, piiaca idololatria peraisterct : 86cum ipse rcpu * , - tans, qod in dcserio conlincre ac ab impl Ule
6

571
. BALSAMON

', ubi tero in ABgypittm doteiicrint magie , .

fore traploft, dum JSgyplioram mom ritusque Iroi- , , ,
larentur. Ob banc ergo cauaavn, inquit, in clerutn .
quoqt* ad-tiitliintur. Dcceptit vero, ei v|m pmiv,
v*nia concodiiur. H*c de laicia, qui ab horrticis , *
dcu f ptt, ( coaeii illorura dogtnaiitMia eunl attensi , \,
*coipi.'ii<la siinl; quibtis, aii,ai prei.ileniiam agant, , ,
ei ErcltMiij* acedanl, ventam i l a r i ; ei rorepii
el diaptwiti ]uxia l^gea a Patribus praescrlpta*, . . , ,
neniu* caiioue*. I|.TC auicio acripsi, iuquit, coufl- ^, , &\
deua -, nt quas nobis ptacuerniit, lu qunque *,
tpprobes : nec eo% qui ita co-ivenerutit, deaidia ; * . " |
condemnea. Et porro bonim verborua iiwc , leuiia : condetiinabis nimiroro not quia i U \ ,
coiivenimii9, ut scHicet <le
qni cnm bamticil
, ,
coininaiiicaverunl, delibcremua, qaasi fruslra, .
caasuutqti?, ac irrito labore convcnimna, quippe & \ ,
qui tiiliil forte de ipsie opportano atalucrirous. Est
, .
sjqitidtm ineriia quxitam ac segtiltiet a
\
coutifiendi* ntantbus dicta ut qtta sit mantium , * * ,
contifif nlia. Solijirit dcinde quidnara poenitenles , , * ,
faoreoporteal. Aiialli<>maiiz*iit,inqiiii, bxcaperlf,
. ,
bor cai, publice, in eccleaiis, adetuque N I C M decretam proOleautur. Et quat deiuceps.

OPOS 100

.
47

S. . . BASILII

ARCHIEPISCOPI CiESAREiE

CAPPADOCIJE*

AD A H P H I L O C H I U H ICONII EPISCOPUM

EPISTOLA CANONICA P R I M A .
Stulto fa/*rroo*tffi, inqoil, tapienlia reputabi<xr . S.-ipieiili autem, ui videlur, ioierrogauo
rtiatn stulium gapieaiem efflcil : qnod Iki gralia
occidit nobU, quoliet laborioaa; lu*e aoimx lit(eraa accipimos. Eloiiim dociiores quam erauius. ac
prudeutiores flmus ex ipsa iiilerrogalioue, mulu
quas ignorabamos ediscenies ; ac nobia niagiilrl
loco e*i respondendi cara. Orte ti aunc cum de
futerrogatis tuis nunqnam haclcnua sollicile cogU
1

, \, (I) .. , , i*c
* ,

*
, , -, * (S) . *A ,

Prov. , i 8 .

(%)'8. Editiaddnnl , Interro- bu* aVitt sacrs Scrlptura) codicibus.

ynmit tnpUntiam tapienlia repHtabitur. Quae quidem
(%) . Nounulli codicet
a re* tulioribris librariis videlur addiu fuisse. . Uims \ . Legiiur Peei.lei.im in Iribiis Couliuianis codicibus, ci in 6 in Coialintano veiusiiore ei dm>biu aliit. Illtid
f^uus. Doest eiiaui in co.licc AlexanJrino ci pluri* auteui ex verbis Batdii colligi uon debet, etjm bac-

573
IN EPIST. S. BASILU CANONICAM I.
574
, - lassero, coaciut suin diligenifr altendere, el i quid
, - a senioribus *uriieram, reeordari, ei c o g n i t a iis
, , qu didtceram, per me ipse raiiocinari.
, .
. ZONAR. Ifulta bnmilitate plenum eet epiafolaa
. ; - proopmium. Si magnus Basilius pcr divini Ampbilo , cbii iriterrogationes se sapieutem reddi dicii, quo
pacto id fiai, in progresaii oslendii. Cum enini, ai,
, , ante bas interrogationes nibil tlc biijiisniodi rebus
, - togiiasscm, nime po*i quastionem proposiiam* ac , curalius, boc est, aueniius isia perpeiidentes, et
\ ' quat accepinius ab aiiiiquia iu memoriaiii re^oca * viiiiua, et reliqua per nos ipsoa adjimxiiutia,
* , quaccunque iis aiBaia sumus edocii, boc esl, qiua
' .
illis roRgnemia el consona, nec ullaienus repugnaoiia sunt.
'
CANON I.
(I)
Quod igitur ad Catharos pertinet, ei prltis di /, > , ctum est, ei rede adinonnisti uniusciijtisque regonis
* , morem sequi oporiere: quod i i , qm tunc de illis
(2)
slaiucruni, in varias de ipsorom baptisniate aeti * tentias abierint. Pepuzenorum attieni baptisma
* nullam inibi babere rationem videlur, et miraius
(5) - tum quomodo hoc Bionysium, bomiuem caiiomim
n

i>ntift in canonihiis parnm fuisso versatutn. Nam , .,

ah inltio ppiscopaiu* mulla de niatrimonto, de or- ; rltnitudim* kcclesia>
dinaiionibii* clericonim et porum singularhaie eia- ut aii Pnulut in Epistola ad Ephesio$ el ad Co/luerai, patel ei cpisiolis ad Diodorum, adcbor- #, Christus ett ex quo totum eorput per nexng
epistooo, ad eptscopos sibi 8tibIitos, ei ad Parc- tl conjunciiones subminiuraium et lOtnpactuni, augoniitn. Scripserat ntiain ad clericos Anliocbenoa gescii in augmenlum Oe/, subministraiione uilicet t
do jurvjiirattdo, ut ipse teslalurcan. 18. Sed cum contribution* mtmbru tibi invicem unitit (ucia
latiaaiiife paieai bttc inaleritf, non n.irum si vel primii usque ad ultima. Qni itnque primo se toto
cbttli*simts sfinper novi aliquid occurrit. ldem de corpore abtcindit, non omnino di*JHngit*r; quoniam
t* (4ttiur Innoreiiiliis papa in episi. ad Exsnperiuni. neque alii xxilur, ted adhuc ei adluvret quo absci*Mihi qnoque ipti, inquil, de coltatione docilitat acsut eti , lalit est enim abtciuorum naiura. Qui aucedit, dnm per$erulali raiionibut ad propositumtem abscisto denuo adjieitur, abrumpilur et
dhiunffiondcre compellor: eoque fit ut aliquid tempergitur omniao ab eo corpore cui adhRurat. Piequ*
addhcat, qui pottulatnr ui doceal.
tmm pouibile e*t, ul idem duobut simul unialur. Et
(!) . Huic canoni in codice quemadmodum wembrum corpure disruptnm moAmerbacbiaiio sequeu* ftubjicilur: ritur, vhtfica itlinc ei non submintstrata viriute :
:, tic ei hle morluut, tpiriiui uilicet, $4cerdot,ili ,
' , - quam ab to aecepiam habuit, cui unitnt (uit, gratia
. , decidity et laicus i potterum [actut ut ob eo cui
\ 14 adjecil* tacerdolalem non amptius accipient gra, ; tiam, non tolum quod liaud capax , monuu$ jam*
- alio modo fuctu*; sed qnod ille, cui accettii, eam
conlribuere non possil. Conlribuiio enim per nexu*
. fit et coHJunctiones. lltuc aulem u cbtcindens ab ti,
* * quibut conjunctus fuii et alligatus, quod quidtm ac , * * / * cepit, habel aliad uuiem accipere non poleii, et
* - contequenter, nee aliit coniribuere; non lantum
habel, verum eiiam quoniam nec ne.ara
~ quoniamnon
ab ii$
* \ , comparatui t$t conlribuere; nequt ptoprm
, eniin abscitiu *sf, neque aliems, quoniam impoui , biU itt. QuomoJo enm membrum corporn efficaciam
\ ; /; , aliquam communicet, tive alieno membro, *toe
, quod $uo corpore ab$ci$$um c*t ? BETEBEG.
,
(2) . l u IIISS* suinaio consensu. Ediii
, ,
' ^ - .
*
(3) . Edili / .
* Sed deesl boc loco in nostris sexdecim codicihu*
, *., ba3c bonorilica appellaiio, qua) tameu poslea eidom
, ,
Dionysio iu lioc ipso caoone iribuitur, cousentieii , , ' libus libris veieribus et editis. Buo aiiietn in boc
, , B.iailii lesiinionio obsorvanda. Pugiial aperlo
, , B^siliua cum llieronymo, qui in libro iMtcriptori*
. ; bm $cclt$ianich (esiaiur Bionyfiuoi ideoi ac Cy9

r
1 c

TWEOD. BALSAVON
57i
perilam, fagerlt. Anliqni enim illtid bapUuna aa- . txptvov ol ).\ ^
tpicieudam puiavere, quod nibfl * fide recedit; ^, \ ^ (4) *
mide alias quidera beretet, alia acbisinaia, aliat , (5),
parasyuagogas appellarunt. Uasreae* quidem eos, : .
qui peniiua resecii uut, et in ipta fide abalienati; ^, \ * icionv scbi&iuau vero, eoa, qui propier cclcsiasticas * * quaadam causat et qusesiiones inter ulramquc par- \
teui non insanabtlet dis*ideiil; paraaynagogas au- *
lem, coiivenlua illoe qui ab iiiimorigeria presbyte-
ris aut episcopis et a populis
di&cipun* .
expmibus nunt. Velut si quis in delicto depro- , ,
bensus, a minisierio arceaiar, nec te canonibaf , , *
gummiiUt, ted siM principalura el m.nifieriun ,
vindicet, ac nonnulli una cum eo, relicia catbotica
Kccleaia, diacedatU ; boc dicitur paraaynagoga. *, .
Scbitma auiom e$i, de poenitentia ab iit qui ex
Ecclesia sunt, diasentire. Hamsea aittewi, vdut , * ,
Man.chteorum, el Valenlinianorum, cl Marcionisla* \ , \ II, \
rum, et bomm ipsomm Pepozenorum; siatiin eniai -
de ipsa in Deum fide disseD&io est. Visum est ergo .
audquis baireUcoruui quidem baptisma pcoilus re- ( 6 )

prianum de baplismo sensisse. Videtur tiac In re At profeclo nanquam lanU osus esftct indulgeatta,
iuajor auctoritas Basilio atiribuenda quam Hiero- si bapiiaktia a flde reccdero ant non rccederc exisiiliymo. Plus opera insuropacral Baai.iu* iu ea re masael, prout Dnetcripla a Cbrislo furma violatar
examinanda. Pncterea cum illius leatintonio con- aut acrvalur. Denique sancit can. 47 bapiizandoa
gruil toia Dionyftii agendi raiio, qui deprecaiorein
Encraiilas, quarovia dicant, lu Patrem ei Fiihtm
e pro Aaiaticu et Afris iulerpotuit : nedum in Spirilum santtum baptxxati sumut. Rejiciebal ei^u
eadein ac illi cau*a vertaretur. Quin eiiam suani ac illud baplisma non ob violaloa bapiizandi ,
detesftorara tuorain aenteniiaiu eaiis declaravil, tcd qnia Eiicratiic, ul ibidem lcsiaiur, Dctmi aacum boiniiiem itnpio ei blaspbeiniss pleno baptismo cloremroalorumexiatiinabaut, llideio ut alarcionot
apud hacrclicos iiiiliatum, sed jamdudum aine ba- Q a t o baereeea.
ab aniecetsoiibut suia recepttim, anle non
(5) .
Sic plcriqae inaa. Edili
aasus esi baptizare, quam Xyalnm epiacopuui Ro- . Nounulli codict-s babeut *
nianuin consuluistci, Euacb. Hitt. I. v u , c. 9.
2 Elst lestaiur Basitius non rejecium a Bionysio
(6) . Quosnatn bic antiquos ialuisse baplitma Pepuzftiiorum; non lamen videtur ielligil Basiiiua? An Firroilianuui, ao ejns aiileceaexistimasse niagnitiu illtini vifum eadero indulgen- aorea, an succeaaorea? Non loquiiur de Firmiltaoo;
lia in alioa hsereiicoa uatini fuissc. Miralur enim ejus enim cnteiiiiani uon p*ruin ab isia diacrepaarur tain liberaliler cjcrii cuui Pcpuzenis ulpote teni iitfra exponii. Si de successoribus ioquitnr,
bxreiicis; quod prolecto rnirum ei visum non nibil erii ambigui, nibil uon accurale dtcluiu. Nam
fnisset, si ipsoa etiain Marcioniias el Valeniinianoa cum Firmiliaiiua nullo discrimine babuistei bapliab eo aine baptismo receplot eredidisaei. Quam- ama tive ia ba:resi, aive in scbismate, aive in paobrem Basilii sententia paiilo resirictius accipieiida, raiynagogis datuin, ut patet ex ejua epiaiota ad
quam rulgo accipilur. Conatat illius de Pepuzenis Cyprianum et ex boc ipso canone; de ilhua teteriaine bapliaino recepds leslimonium, atqoe ex boc taia aliquid po&iea limaluin, ei ca indticla ditiiolcsliinonio illad etiam colligi poleti qtiodlibet ctio quam Baskliua eoiDineiiiorat. Sed vickiur Baaibaplisnia, tnodo riiua legiliuius non deeaset, raiuni lius epifcopofl Firioiltano antiquiorea designare.
a Dionysio babiinm fuiase. Sed Basilius ipte de Ilaec enim verba saiis apie eos indisolis Pepuzenis loquitur, ei in boc ip&a canoue cant, qui de baptiaino primi pertractamnl. PraHermagni Bionysii erraluui (iic enim appellat) in eo H ea niirauir Baailius, quod Dionysius, qui asqualis
manifeftium et aoie ocuto* posUum etse decUrat, fuit FirtniliaDi, ab bac dialiRClioiie diseeaaerii ia
quod discesserit a aanciia priacit canonibtta regula, reiipiendo Pepttienorum bapiismo. Jatn lutu ergo
ul aliler baereiici, aliler bcbismalici recipiaulur. illam vigtiisse credebat. Haec aulein saocli docioris
Credebai ergo opinalain illaiti regulam iu aliis b- opinio c u m eua aponie non Terisimilia ea, tuui ab
rcsibus a Dionvsio obecTvaiam fuisse.
ipso Firiuiliano refellilur, qui eeuientiam siiani a
(4 )
.
His
inajoribua accepbse se teslalur. Aec oumimatiu,
verbis Busilius, qni nihil fidc Tecedit, baptigma iiiquii in episiola ioler Cyprianicaa 75, p. 149 noiiiletUgil, quod ab boiniuibus nihil in lidem peccan- vae edil., hoc apud HV$ altquando ca>pi$$e, CHM um
libus exlra Ecclesiain dalur. Nam in toto boc ca- per ittic oburvalum sil ui non ni$i uuam Dei EccUnone non quaerii, utruin obsenrata uecne iuerit siam nos$emu$ et tanclum bupiistnu uon nisi tanci
praescripl a furma : scd eam reiti, ut mi- Ecclesim compularemvt. Credebai ergo Finuiliaoua
niine controversain pncienniuens, bapUami reji- iguoiam inajoribus suis futsse distinctionetu Iwcrociondi aui probaudi regulam repelil cx aana aul Ucorum el schisiuaiicorum in bapiismaie : looge
bsereiica dociriua. Ilinc illa baeresutn, scliismaluiii aliier visuui . Unde patel summoa illoa viroa,
ei parasynagogaruiu dislinctio, ei qua profecto di- Firmilianum et Baailiuin, erraaae, d u m auam olcr;nosci non pussit, ulrum observaii iiecne fuerint que opimoneiu juxto longius repetii, alter ab ipitf
egiiiui ritus. Hinc eiiam Basilius ba?reticoruta apostolis, aller a leoiporibus ante Firutilianuai
bapd&iiia, etsi fide recedU, inlerduin lamen ra* elapsis.
Uiui esse palitur, ai iia posiulcl publka ulilita.
t

E7&

EPIST. S. B A S l L l i C A N O N I C V M I.

, ( 7), jicere; ecbiemalicorum vero, ot adhuc ex Eecle , ' sia exsisteniium, admittere; eoe landem qui stint
, in parasynagogie, justa poenilentia et anitnadver , slone emendalos rursus Ecclesise conjungere; adeo
, \ , - ut saepe et ii qui in gradu collocati una cuin rebel , (8) - libus abierani, poftlquam poenilenliatn ogerint, in
, . eumdem ordiueoi admittantur. Pepnzeni ergo eunl
\ aperte barelici: natn in Spirilum sanrluin blasplK , \ - niaverunt, Monlano et Priscill* 4 8 Paracleli ap pcllaiioncm nefarie impudenlerqiie aliribuenlcs.
. Igiltir, sivequia botninibus divinilalem alhihuunl,
, * condemnandi sunl : alve quia Spirilum sancliiin
afliciunt injuria, dmn enni comparaiu cum bomini (9) bus. sic cliaro gunt seterna? condemnationi obnoxii,
, quod condonari IIOU possii blaspbemia in Spirituni
. ^saiictiiin. Qua igilur ratone eoruni bnptisma ad mittatur, cutn ia Palrem et Filium et Montaiium
\ (10); aul PrisciUam bapiizenl? noo enim baptizati sunt
qui in ea, quse nobis tradila non sunt, baplizalt
. , - fuere. Quare, etei boc Bionysiiiin magnum laiuit,
, ' tcrvanda nobis uon est imilatto errnris. Hoc enbn
. qiiam absurdum sit, stia gponle perspicuinn est,
, , ac omnibus evidcns, qui vel levtlcr rai ocinari pos . tunt. Catbari unt et ipsi ex iis qui sunt abscissi.
dico,
. * , CiEtcrum ahtiquiti vhtum esl, Cypriano
et nostro Firrailiano, bos onines uni ralculo subji, $ , cere, Calbaros, el Encratiias, et Hydroparaslatas;
, , (11) propterea quod principium quidein spparaiionis por
scbisma factuiu fueral: qui aulem ab Ecclesia so
c P
n l i non babcbant amplius in sc graiiaui
(7 ) .
Ita pleriqne mss. Edili suiu quoad baptisma.
(8) . Editi adduul , scd haec vocula
). Coi*l priiiiua . Quod
anteiu adilil B.isilius, uiadhucex Ecclesia exshten- deesl in omnibus niss.
( 9 ) . Ila omnes mss. Editi tittm, non idcirco addii qtiod schismaticos in
Ecelesiae meiitbris numeraret. Illius verba si quis .
(10) . NonnuUi mss.
in deleuiorcu partein rapiai, facilis et expedita re
codices . Non aii Basilius Pepuzeuoi
sponsio. Nam sub finein bujus canonis dc Encra
tftis ipsis, id esi, de haereticis Incarnalionem el Dei in bapiizando Monlaniini aut Pris< illasn noniinaliiu
aingulariialem neganlibus, ait *ibi non -jaiu inle- appeliasse. sed Pepuzenoritm baplisma rcjicit, quia
ruin esae eoa qui buic eeclae conjuncli sunt ab aperie sunt bairctici; et cum eos Montano creden;(
Spirilus sancti nomen deferre, indc concliidit
icclesia uparart, quia dnos eoruin episcopos sine
baptisroo ac sine nova ordinalione receperai. Nemo eos dum bapiizani in nomiiie Spiritus sanci,
auiem suspicabitur Basilium ejusmodi baerelicos Monlannin inielligere. Simili raiioue. rejicil Cypriaab E*;c!esia alienissinios non judicasse. Quare quid- nus baplisma Marcionis in episi. ad Jtibaiauuin,
quid scbismaiicis iribuit, in vola baplisini societale p. 131 nova? edil. Piunquid, inqitit, hanc TrimiaUm
poiitum est. Nain cum Cypriamis et Finnilianus Marcion tenet 7 Nunquid eumdem a&terit, quem el
ecbismalicos ei b&relicosiu ab Ecclesia disiractos no$ creatorem ? Nxuquid novit Fi*
crederent, ul nibil prorsus ad eos ex fonlibus Ec- itxm Ckriilum deMaria virginenaturH? Firiutlianus
cles>8e pcrflucrel; Basiliusbuic aentenlise non as- ~*
negalCaiapbrygasin --
euindem ac iCaibolicos
7 n . * % i . *tbriaeniitur, et in scbismalicig quia fldeni Ecclesiaj sluiii bapiizare, quia it quaramx8 qwm Christxm
rctinent, vcaiigium quoddam agnoscil necessitudi- prxdicent* rettpondebunt eum ie pradicare qui mitejiia el socieiaiis cuni Ecclesia, ita tit valida sacra- ril Spirilum Monlanum el i*ri$ciltum locutum,
mentorum adminialralio ab Ecclesia ad illos per- p. 145 ejtiFdein edii. Queiuadiiiodtini ex bis Cymaiiare possil. Ilinc sibi inlegritro negai delesian- priani el Firmiliani lcsliiiioniis uon sequitur haeredos baereiicos ab Ecclesia , qiturum bapti- licos aliis ac catbolicoa in baplizando verbis usos
ama ratum babnerat. ldem doccnl duo prxsiaiiiis- fuisse; iia nec de uontaiiislia id Baailius tesiari
simi tmilatis defensnrcs, Oplatus el Augiistinn. credeudtis eal.
Quod tnim $ci$$um tst, inqnil Optalus lib. , n. 9, (1!) . Editi addunt ex purte dicisum e$t, non ex lolo: cum comtet mc- scd baet? desunt iu noslris oninibus codicibus,
ri/o, quia nobit vobi* fccle*'ta$lica una est converel apud Balsamonem ac Ztmaram. Ibidem editi
. hominum liiigant menles, uon litiganl . Melitis pleriqne codices quos secuii stunns.
sacramema. Vid. lib. , n. 2. Sic etiam Aiigitsii- Paulo p<)Sl sex ross. * . Sc etiam vctnnus bb. bupthmo, . : liaque nli (ban lici siissima cauoiium.collectio Joannis patriarcbae Conel^cbisiustici) m qxibxtdum rebus twbiscxm *uulaiaiiliiiopoliiani,
:
qu;e asservalur in biblioibuca
in auibut auitm nobiscum uon am, ut veniendo acCoislininna. Sed aiii codices curo cditis conscwcwKiiU. vel r*iptant idhortawur. Vid. timtl.
.b , . 2G. Sic ex Bas lio haeivliri nobisi-uiu
e e

a r a v c r a

i n

THEOD. BALSAMON

579

* -
. 01
, \ >
, ,
,
/, , \ . ,
* ,
* .

, . (12)
, , * -
,
*
. ,
, , *
* ,
. ( (13)
,
, * . ' .

,
.) , .
,
. , ()
,
. ,
(15) , * ,
.

590

Spiriiiu tancti: defeceral enlm communicatio, intemipU conlinuatione. Qui eniui primi receaserant, ordinationem a patribus habeltant, et per
manuum eorum imposiiioiieiD habebant dofiam
spiriiualc; qui auleui resecti aont, laici eflecti,
nec baplizandi, nec ordinandi habebanl polestalem, ul qui noo poascnt amplius Spirilas sancu
graliam aliis pnebere, a qua ipii excideranl. Quare
eos, qui ab ipsorum partibus elabant, tanquan a
laicis baptizatos, juesenint vero Eccleai bapiismate ad Eci lcsiam Yenienles expurgari. Scd quoniani nonnullis Asiaiicis omnino visum est eoron
baptisma, pluribue contulendi caasa, auacipieadnm ease, suscipialur. Encratilarum autem facinuft oporlet nos iutelligere. Nimirum, ut redilum
sibi in Ecclesiam intercludanl, aggressi sant deincepa proprio baptisniaie prceoccupare : mide ei
tuam ipsorum consueludiiiem violarunt. Exislimo
iiaqtie, quoniam nihil de illis apctie diclum esl,
eorura baptigina a nobie rejiciendum esse; ac si
quis ab ei acceperit, accedeftiem ad Ecelesiam
baptizandum. (Quod si boc generali oeconomix
iinpedimenio eril, rursus consueiudin* utcndaoi
esl, ci sequi oporlet Palres, qui qtue ad not pertinent, dispenaavcriint. Vereor eniin, ne, dutu eot
volunius ad b ptiiandum tardos facere, impedimento propter senlenuae severiiatero simus iis qei
salvanlur.) Qnod ei illi nogtrum baptismtim aervant, boc nos non moveat, Neque enim riebemug
par pari referre, sed accarala canonum obstrvalioni senrire. Oinni auiem ratione slalnatur, t
ii qui ab illorum baptismo veniunt, unganlnr co
ram fidelibua videlicct, et i u denium ad mysteria
accedant. Scio autein, fratrea, Izoinum, et Salurninum, qtti cranl ex illorutn ordina, iu episcopo*
rum cathedram a nobia sse tusceptos. Quare eoa
qai illorum ordini conjuncli eont, non postumoi
amplius ab Ecclcsia separare; qui acilicei coav

do. Sperabant ergo Catbolici tardiores ad ejnstnodi

bapligina Encraiilag fuiuroa, si tllud Calholici ratum babere nollent; neduro ipei Ent:ratiue baptigmalis iuimuUlioneiii eo congilio iiiduxerial, ut
ejusmodi bapiigma a Caibolicig rcjicereiur. tjuaniobrein bace verba, ul rediium mbi in Ecclesiam iatercludant, non coogilium ct proposituni Eiicraiiiarum dcaignant, eed incominoduui qtiod ex eorum
feditum tibi in Eceleiiam intercludanl \iueiur
id
firiiiia dpecie in eam seiaeiaiam accipieiiduiti, faciiiore conaequebatur; vclut si dicamus aliqueia
-quagi EncraiiUs bapiisma stnim ea menie iminu- scebia admiiterc ul actcmam sibi damiialiooem
tassem, ut Caibolicos ad illud rejiciendum incila- accorsat.
reul, siccjue plureg in eeeta conliuerct odium el
(i 5) . Sic plerique mss. Editi .
iuga iK)\i bapligmalis. Abliorrebal coira ab ora(14) * ixeirwr. Sic eu eiida aniiuis iteralits bapiisauis, ul pluribbg exein- vimus opeduoruui codicmu Rcgioruui, ncmpeiSoi
pli* probal Atiguslinus, lib. De baptitmo, n. 6. el 2508, quod legebalur in edilia |
Videtur ergo printa spccie Eucralitis, ea, quam . Quidant codices .
dixi, exsliiissc causa, cur baplismum iinmutaicnt. Alii cuin edilis couseiiliiiiit, nisi quod babeiti
Xtque iia bunc locuiu inlerpieiatur Tillemonliug, . Ibidein edili . Omtiee tuea. ul
loiu IV, p. t>28. Stceltam illius exemplo imcrpre- in textu.
lalug sutu in Praef. novae Cypriani operum edilioni
(15) 'lCctr. CumroagnagU bac in voce codictim
pr.vmissa cap. 4, p. 12. Scd huic iuterprclaiioni mse. variclas, aequi maluimug ires codices optims
iion tonvenil cum bis qua3 addit Basilius. Yereri nolae. nempe duos Bcgios et Coisliaiaoum priuiuiu.
eiuin ge s.gniflcat nc Calbolici, duai Encraiiias ab
llia faveiil plures alii in quibus legiiur, ', vel
bac bapiisuii imiiiulaiione delerrere voiunt, nimiuin
, vcl . Alii babtnt . Pauci cam
resiricti sinf et aeverl in eoruin baptisino rejicien- edilig Zotv.

(12) .
Hoc Encralilarum facir.ore non cnrrupia esseniialii baplisnr.i forma, aed
aiovx qudPtlain adjecUe cajrenioniae. Nam in canono
07 sic eos loqueities iuducil, Jn Pairem et Filium
tl SpirituM baptitati tumus. Ilinc eorum bapltema
raluiu babet, si qtia inciderit inagni momeiiU cauaa. Ouod auiein ait hoc facinits cog iucipere, ut
t

581
1N EPIST. S. BASILII CANONICAM I .
682
- niuiiionie ctiiti ipsis qtiati tttumem cpietftJam, opi , icopv* u*cipieado, edideriiuus.

.
BALS. Postqttam fecil sanclus procemium, et ee
,
, quidetn d ullimam bmiiiliiaiem redegit, sanclum
auiem Ainpbilocbium, qui inicrrogaliones fec.ral,
, \ , valde laudavit, regpondei de iis quae fuerat inier \ - rogalus, et dicil quod, an oporteal bapiiiari No, , vatianos, qui etiam aeipgos Caibaros nomiiiaiil,
, - divergae temeitliae processerunt, qiieniadinodiim iti
\ quoque comiiioiiuisli : et plaf.uil aei|iii monni
. - iiniuscitjtfaque regionis. Deimle de Pcpua nig rte, , \ , pondere incipiens, docet quid ail bairesig, ei qnid
, gcbigma, el quid parasyuagoga; et b*reiicorunv
\ * quidem baplisina dicii peuitiis rejici; sclim.aito
, * - rum anlem admitti: eos vero qui paragyuagoga*
seu illiciios convcnCug iusiituuiu, -S Ecdfgia. , conjungi 4 9 poeniieiiiiam digne agcntea, ui ei al
. - priores gradus sa?po adiuiiii. Pt-piizeuoa ergo, ul
, , qui iu saucliim Spirilitut blagpbemant, ei Moulauo
- et PriacilUs Parai-leli apprllalionem iributiiti, dicit
, . - esae haeretricog. Nuvaiianos aulem Encraiiias el
, , '- Uydroparagtata, quemadmodiim ei ulliiniis , ; cundie synodi canou dcflmvii, nou rebapiizandos
, , pronunliavii, sed sancio cbrismaie ifmtigeuttos, ei
, gic esse gacramenioruin pariicipea, el exsiilmiif.
, ; episcopns in suos throuos gtixcipiendos. El suni . cralila quidem, qui ntiptias rejiciuiii, ei eas Saiana
, - ^ ease dicunt, et omitem aiiiiiiatormn eaum probi , - bem. Novaiiani qui eiCatbari dicli suni, a Novato
. quodam Bomano uomen aortiti sunl, qui bigunoa
', - abborrebai; et pccuttentiant non adioitteliat. Ily , droparastata) aulem, qui aquam pro vino Deo
. otTerebanl, et nuptiae furnicalioneiu appella , bani.
.
. ,
ZONAB. Be Novaiianig, an eosbapiiz*ri oporteret
, . ^ quxslio proposit fuiu lli naiuque Caibaros aeipaoa
* oominabanl. Do bocigiiur, iiiquit saiictua, priua
\ -. quoque diclum futt. Quod vero aute diciuui exi
. , videtur colligi ex tis verbis, Recie admomibitt,
* , gtqnendag eue cujusqne regionis coiistieludineg, e<f
. quod varia de ipsorura baplisiuaie fuere sanctia.
" , , Alii aiqaidein, inqnit, aliur lociiti gunt, de ratiotie
, ipsos, si so obiolerint, admiitemli, ac seiilntiig
;. ; * difisi sunt. Ilsec quidcm magnus habet Basilui.
, Cxterum postreniua gecundae syiiodi canon nou
;, iierum baplizandos, gcd gancio cbrigmaie lan * IIIIII modo inungendos esae decernil. Huuc igitur
, , , omnino icnere oporiei, quod el recamior esl ca .
IIOII, tl gyoodicus, isque a gynodo oacumeiiica
edilus.

*
.

Pepiizenoruui aulem baptiamus, nullam mibi ba\\tre raiionem videiur, tl tniraiua xuin quomodo
bot magnuai Dioiiysium, qui fuil cauonicus, i'aluiu

583
THEOD. BALSAMON
5rU
Hoe toeo magntia Baailiux, quld teretis, qatd ;
atbUma, et qoid parasyaagoga sil, docei, ac bav , . ,
reiicorvm quidem bapliiiiiuin plaa* damaatuai
'iuiate, scbismaiicorfjfn vero admitsum. Qui vero , *
paratyaagogaa aeu illkiiot oormiuas agerent, el
; *
digna poeniiratia fonvertereniur, Eccleaiae rursuin
adjutigi, atque ita Ecclcsia? adjungi, ul ad eoadem ,
quoque gradus aape, id est quandoque admittereiv* , , ,
lur. Pepuzeno* porro, quippe qui aperte baeretici .
easeni, si se Cafbolicx Eci les; sisiaul, bapiiini- ; ,
do* este deaiousiral. Qui enim juxu uobit iradita . 01
baptizati non suut, videlicet iu noraine Pairis, et ,
Filii, et Spiriius saocli, ne bapiiiati quidem esae , , ,
videutor. Quo roodo vero ti Eccleaiai caibolicxo .
iraditione baptixaiug fueril qui MoQtanum, ei Prh
scillam Paracleimn nomitiabat? Catbarot auiem, ;
ait tl Encralhas, ei Hydroparaiiaias, visaiu etl , , , 'Cypriano e i FirmHiano nostro ( n o t i n i t n trilkel , , FirmiliantitJi appellat, qaippe qui Cataareai epiaco- ( ,
ptia fuerii) univeraos Iterum baplixari. Carlbagine ),
siquidem, cujui epiaeopus erat Cypriaoas, babiia . ,
tynodo omaium a D i i q a i i s i i D a decretum ett ul ,
omnet tum nzereiici, tua ecbismaiici ad Eccle- , ,
siani accedentea baplixaremur : quaravie enim in , ~
nullo dogmate achismatici decipiaotur, tameit quo- tiiam a corpore Eccleaic abrupli guul, pcrmauealtm , '
ia ipsii Spiritus saucti graliam amplitia no ha- ^, ;
bcnl. Quod igilur non babeni ipi, qnotiain modo .
aliis cooiiiiuuicabuui? Sed taiuen, quatjdoquidem, , ; *
i n q u i i bte magiiua Pater, Caibarorum baptigina Q ,
aJiuiui prtideuii coosilio quibugdaoi plactrit, admit* .' ,
laiitug. Secutida quoqae oecoiDOoica syuodus, ut . ,
aniea diciuiu eai, adiuitieodum ceosuiL De Encra- , .
liitg vero, ipsoruni bapiiaina tuiDlme adoiiiii opor- '
iere a&seril. Uiendum vero ait coniueiudiue, ac . , , ,
tcqai oporlere Palres, qui res nostras adiuiuislra- * ,
runt, ne ob nimiuiii rigorem acgniorea eos ad ca- ,
Ibolicaiu Ecclesiani accedeodam reddamus. Neque vcro eo quod illi noatruin bapiUroa scnreai, oos .
quoque verecundauies, 50 iUoruiu sarvare opor- , ;
lei. Nec euiin debenius graiias ipaii referre, ted .
cxactain aervare ddigeiiiiaui. iuierea vcro, qui cx . , > *.
ipais ad nos adennt, aancio, inquil, cbrieiuaie * ,
iuuogaiuur, ac Ua sacris mysleriis coiiimuiiicenu , ,
Eucraiitaruin porro opiuio haec fuil. Ab otuui re D . *M
auimata absliuebatit, ac unpuat recuaabam, Sau- ,
nicaa illas nomiiiaules. Praelerea Harcionis quoqae ,
opiniooes tenerc dicuulur. Quoniaiu vero, ioquit, . "
admisimus jain in caibedraiu eptacoporuui hunc, el , \,
illum, qui ex illorum nuinero suul, f^iicraiiiarum , ,
videliccl, baud licet nobis atuplias ab Ecciesia se- ,
grcgare, ac eceruere, qui iUoruiu ordini t o o t ad-
juiicti, qui eadem niinirom cum ipsU aeoliuDt. Ad- *
iniaais namque ipaoruiu episcopia, veluli canonem .
ei lypuiu cacteros quoque admiileudi per to% edidi* ,
, .
AIUST. Ilarelicus est,. qui circa ftdem erral:
. ,"
qul vero circa uiedlcabilero aliquaro qua*stiunoin, ;.
icbUiualicus : iinmorigori toro, qui cvngn-gatit , $; * a f *
9

585
IN EPIST. S. BASILII CANONICAM I.
586
. * boe vd istos, para$ynagogi, Baptiema ab bae .
reiico celebratum, non recipieodum : recipiendom
* vero quod a tcbismatico vel parasynagogo cele c l ; . bratur. Pepuzeni ilontauutii oominaruol Paracle tum, quapropier qui in euin baptizaniur, non tuiil
, cl , baptizaii. Catharorumei Hydroparaitainrum, atque
> , ' Encratiiaruin bapiiama eiiamsi non sii recipietidum, propter Spiritu saucii apud eos defectum,
.
uihilominus OBConomix causa suscipiatur.
01
Qui cum Ecclcsia caibolica non communicanl, ia
* , , i r i a gemera dividunlor, in hreiicos, in echismaiicos,
. ei paraaynagogoa. baerelici quidem sunt i i , qni
ese a flde i n Beuro omnino abalienarunt, u l Ptpu * , , - zeni, Maoicbssi, Valeniiniani, MarcionistaV et imiiii
, , . a l i i . Pepuzeni eniro frf ooiaoum nomiiiaiu Paraclelum,
- et duaa mulierea aduherio ei conjtracias Prisclllam
, - e i Maiimillara pro propbelissii babent. Nupiiag i n , , diflerenier solvuni, Paacha penreriutit, ires consub. atantialis Beflaiis sobsitlenliae iii unam personam
* cotifu-rdunl, et alia quaedam iitiuaraodi impia aeit , l i u u l . Manicbxi autem duo principia iniroducuot
. coniraria el sequali poieniia pradiia, *t ununi
, , ' quidem lucis causam eese opiiiauiur, aiierum au , . lero lenebrarum. Solem el luoam deos faciunt, ei
\ * - d i a b o l u m maleri priucipem appellanl et itiipcjaa
* daomooii prseceptom vocant, et adegeuoa dislribu * \ Uonem flagtliam judicant, et Dominum incafnatuin
nibil huraanum asaompsisse arbiirantur, e l crucem ,
\ - et mortem ei resurreciiooem ol non vere facia ele * , \ , ^ ant, eiquamplorima impia doceoi. Valentiniani a i , , tem carnis reaurreciionem negam, vetua Tosia*
.* \ . mcnium rejtciunt, propbeias legenie* et ad auain
\ - perceptionein eoiioterprelant.es, myibologias quae* , dam effliYgunl, at Chrisium a coelo earnem atiu lisse, ei Vjrginem unquam per caoalem irausiieje
, d i i i m i , et alia nonnolla isiiusmodi blaephema deli * raiitea proieraut. Ilarcioniitae vero saiU qui Masa , , liani ei Eucbils interprciantiir, qiioram bsretis
* imiliiformie eti el muliiuouiiiiis. Hi itaque omiiea
. ab baeresi soa convorai, et ad reciam fidem aeoe, deniea, baplixanlur, quia eoram baptisma a nobie
pro nibito duciior. Scbiamaiici autcm sunt, qui ab
- Eccleia seae abacidaruni, ni Booatisix, et qtii Ca, , - ^ ihari dicuniur, et HydroparasiaL^, et Encraiilae. Hi
, ^ * enim l i ad caibolicam redeanl Ecclesiam, el bar*
. ; reaes luaa anaihemaiizeoi, tu baptixati admiuen , lur, et olo s&ncio cbrismale ungentur. Parasyiia , ', gogi auiem uni epiecopi aut pre&byteri qui ob cri . , niina aliqua condemnati, et minisierio aacro moti,
ei c^nonibus non auscultantea, aed se cuni auctori*
,
taie defeiidetiles, prssidentiaiD, et Ulurgiain, el al, ; U r e 5 1 aUudatTuxerunl, elaliistueeesw senianiiat
, . perauaaoruni, ut ipsos aeqaauiur, el catbolicam

deeerant Ecclesiaro. Talea enim poemtemiam agen , , lcs et roemorabili resipisceutia et convereiooc nie ,
liores evadentes, Ecclesiae itcruui, u l unum corptia,
, * ,
conjunguntur.
, ,
, , *. ,
19
PATROL. GR- CXXXVIll.

583
THEOD. BALSAMON
5*4
Hoc toco magno* BaslNus, quid teretis, qnld ;
acbUma, et qoid parasyaagoga aii, docel, ac bav , , ,
reiicorvm quidem bapiiiiiiuoi plaoa damnaiuin
'fuiate, scbieniatirorain vero admiuum. Qui vero , .
paratyaagogas teu illkitos conveiiuis agerent, al -
; *
digna poeiiitfatia ronvertereniur, Eccleaiae rursuin
adjutigi, atque ila Ecelcsia adjangi, ui ad eondeni ,
quoque gradus aape, id est qiiandoqiie admitieren- , , , *
iur. Pepuzenoft porro, quippe qui apena bsretici .
easeni, si ae Caibolicx Eciles; sisiaul, baptiiaii- ; ,
do* eaaa demoiistral. Qui enim juxla nobif tradita .
baptizati non suut, videlicet in noraine Patris ei ,
Filii, cu Spiriiua sancli, ne bapiizati quidcm eaae , , ,
videuior. Quo roodo varo cx Eccletiai calboliczo
iradiiione bapiizaius fueril qui MoQtanum, et Prh
atillam Paracletom noroiuabat? Catbaroa auiem, ;
ait, et Encrathas, ei Hydroparailaias, vifuiu eti , , , Cypriano, et FimiHiaoo nostro (noairaiti adlket , , Firmittanam appellal, quippe qui Cataareai epiaco- ( ,
pnt fuerii) univereoe iterum baptizari. Cartbagioe ), giquidem, cojus epiacopus eral Cypriaaas, babha . | ,
tynodo omnium aaiiquUsiiDa deereium ett ut ,
omnev tuni bxreiici, lua echUmaiici ad Eccle- , ,
aiani accedentea bapiitarenttir : quaravig enhn , *
nullo dogmate scbifinatici decipiaotur, tameii qno- *
niaui a corpore Ecclegi* abnipii guut, permaittoltm *
in ipaia Spiriiue saucii graliain auipliua non ba- , ;
bcml Qnod igttur non babeni ipsi, qnonatn modo . *) aliig cooimunicabuiit? Sed tameii, quandoquidetii, , ; ''
inquil bk magiius Pater, Caibarorani baptisina Q ,
aJniitii prudeuii cooailio quibusdaoi plactjit, adtnil
.* ,
lauius. Secotida quoque QBconienica syuodus, ol . ,
antea dicium eal, adroitiendum ceosoiL Do Eaera- , .
liiis vero, ipsoruni bapiitina minime adoiiili opor * :
lere a&geril. Uicnduin vero ait coDSoeiudiiie, ac . , \, ,
acqui oporlere Palreg, qui res noslrae admiuislra- * ,
runt, ne ob nimium rigorein scguiore* eos ad ca- ,
Ibolicaiu Ecclcgiam accedendam reddamut. Neque
vcro eo quod illi nottrutu baplisroa scnreni, oog .
quoque verecundaiues, 50 iUoruiu sarvare opor- ,
tei. Nec eiiim debenius graliaa ipeis referre, ted
.
c i a c u u i aervare diligeiiiiam. iuierea vcro, qui cx
, > .
ipais ad nos adeunl, sancio , inquil, cbriemaie * ,
iuuogaiiiur, ac ita aacris inysieriis coniinuniceDU
\, ,
Eucraiitarutn porro opinio bmc fuil. Ab omui re D .
aulmaU absiinebaiit, ac uupuas recuaabaut, Sata- , \
nicaa illas ooniiiiaules. Praelerea Harcionia quoque , *
opioiooes teuexe dicuulur. Quoiiiaui vero, ioquit, . "
admisimus jain in caibedraiu epiacoporuui hunc, el , ,
illuui, qui ex Ulorum nuinero auul, Eucraiiiarum , ,
videliccl, baud iicet nobis amplius ab Ecdesia se ,
grcgare, ac aeceruere, qni iUoruiu ordini tooi ad-
juiicti, qui eadeiu niinirum cuin ipsia aenliuiil. Ad- *
iuiosia namque ipeoruiu epiacopia, veluli canonem .
ei typuiu cacteros quoque admitleiidi per cos edidi* , *
uiua.
, .
AIUST. llaBrelicus est,. qui circa ftdem errat:
. ;
qoi vero circa luedicabilero aiiquaro quaesliunciu, ;. 01
scbUuialicus : iiniuorigcri vero, qui cungrfgatit . $:* *
t

585
IN EPIST. S. BASILII CANONICAM I.
586
yot. * bos vd istos, suni parasynagogi, Bapiiema ab hae . - reiico celebratum, non recipiendum : recipiendotu
* vero qiiod a ecbisraatico vel parasyuagogo cele . bralur. Pepuzeni Montanuni nominaruni Paracle IUIII, quapropier qui in euin bapiizantur, oon suui
, , baptizati. Calharorom et Hydroparagtaiarum, atque
> , ' Encraiiiarum bapiUma eiiamsi non sil recipieudum, propter Spiritue saiicii apud eos defectum,
.
uibilominus oeconoraix causa stiscipiatur.
01
Qui cutn Ecclcsia caibolica non cominunicanl, in
* , , Iria geoera dividunlur, io baerelicos, in scbisiiiaiicos,
. ei parasynagogos. Et bsrelici quidem auol i i , qui
ese a flde in Deura omnino abalienarunt, ut Pepn * , , - zeni, Maoichau, Yaleniiniani, MarcionisiaV et miilii
, , . alii. Pepuztni eniraMomanum oominam Paraclelum,
- et duaa tnnlierea aduherio ei conjiraclas Priaclllaiii
, et Maiiinillaro pro propbelissis babeni. Nupiias in, \ , differenter SOWUDI, Paecba pervertunt, ires comub. * stantialis Deftaiis lobsistentias in unam personam
* fonfuirdant, et alia quaedam isliusraodi inipia sen , tiuul. Manicbxi autem duo principia imroducunt
. coniraria el sqoali poieniia pnediia, ct unutu
, , quidem lucia causam eeae opinantur, alierum au , . tcm tenebraruin. Solem et lunam deoa faciutu, ei
\ * - diabolum maierias priucipem appellant et nupciat
* \ danionii prascepiam vocanl, et ad egenoa d i s l r i b u * Uonem flagitiam jadicant, et Dominum incarnaiuin
nibil humanum atatimpgisse arbiiraotur, ei crucein ,
\ - et moriem ei resurreciionem ut non vere facta ele * , \ , ^ ant, eiquamplorima impia doceot. Valantinianf a i , , lem camis reaurrectionem negant, vetua Tesia-.* . mcntum rejiciunl, prophetaa legente et ad suam
01 perceptionein eos interpreiaotes, myibologias quat* dam effiiiguni, et Chrisium a ccelo earnem aiiu lisse, et Virginem Unquam per canalem iransiisse
, dicuiit, et alia nonnulla isUusroodi blasphema d e l i - ' ramea p r o f e r o u t . Marciooislae vero sunt qui Masa , , liani el Eucbii iiilerprctanlur, q t i o r u m bmreais
* iiiiiliiformis eet et mulUuouiinis. Hi itaque omiiea
. ab baresi aoa conversi, et ad reciam fldem acoe, deniee, b a p t i z a D l u r , quia eoram baptisma a nobia
pro nibilo duciiur. Scbismalici autcm suni, qui ab
- Eccleia seae abaciderum, ut Donaiisiac, ei qui Ca, , - ihari dicuniur, et klydroparasJala, et Encraiil. Hi
, > ' enim si ad c a i b o l i c a m redeant Eccleaiam, et ba; . reaes suaa a n a i h e m a i i z e n i , tu baptiiati adinluen , tur, et tolo sancio cbrismale ungenlur. Parasyuagogi aulem suni episcopi aui presbyieri qui ob cri , ',
niina aliqua condemnati, et niinisierfo sacro moti,
. ,
ei canonibus non auscultantea, aed se cum auciorU
,
taie defeiidetiies, prassideiuiaiD, et lilurgiain, et al, t a r e S l aliudttruzerunt, etaliismutesae senleniiai
, . perauaaoruni, ui ipsos aequautur, ei catbolicam

deeeranl Ecclesiam. Taiea enim pceiiiceniiam agen , , tes ei memorabili reaipisceutia el coitversione nie ,
liores evadenies, Ecdeeia itcrum, ul unuin c o r p u a ,
, ' ,
conjunguntur.
, ,
* , , ,
19
P A T R O L . G. C X X X V l l l .
D

687
THEOD. BALSAMON
588
. , ;, \
, , , ; , .
B \
CANONII.

Quas dc industria feium eorrupii, caxlia poenai luai. ' , *

61 \
Formad auiem vel ioformU aubiiliiaaa nobis noa
* .
auendiior: bic enira, non aoloro qoQd nascilu* , \
rum foii, vindlcatur, aed eliam ipsa quae sibi inai , dias paravit, quooiam tit plurimum ejusiuoiii
;
incepiit una quoqoe iuulieres iuiereont. Ei au. ,^
lem aecedil fctas qaoqtjo iuleritae, alia cde,
, /
eorum quidem, qui haec audenl, exlsiimatione.
Oporici auiem non aeque ad obiium eoniin con
fessionem exleodere, sed post deconi annorum
,
tueneurain admiuere. Defloire auiem 0011 teiu *
pore, aed modo pasniteoiixe inediciuain.
, .
BALS. Bo iis quas foruicanlur, et uos fclus per
.
imuAi medicamanlis, vel aliquo aliomodo, dictum * ,
ia cap. , tit. 45, praneoiis operis, et in ca- '
none 21 synodi Ancyranaj. Praneus aaiem caoon , '
decernene, eas qu tale qaid agont, bomicidaruin . ,
pornis subjici, adjicii noo esae differeotiam ullam
aboriivi felus : sive eniin esl infortne, quod ,
aboriu abjecturo eat, sivc formatam, et quod .
babei nouiinis characterem, eadem cst raiio. ,
lloc auieio dicium esi propter eos, qei dicunt, , . ^
quod, quoniam setnen io niairicem de}ectutu nou , ,
tlalira formalur in bomincm, sed priua quidem Ql ,
sanguU, deiode in carnein bomauaiQ concrcacii, , ,
deinde effingiiur, et formalor in tnetnbra et pariet, ,
non Qi caedes, quando aboriio facu fuerii fetus, qui \
noDdumealiormatu8.Prtereaadjicii8aiiciu5,quod
, soluni propier fetus
intcrilum fii
*
. cxdia vindi
0 ^
ciiio, &ed eliain propier ioidias, quas tibi paravic
mulier gravida. Ut pluriinain eniin aiaires quoque , .
una pereuoi propter cjeciioiiem. Pociia auiem, in- ;
quit, ue exieodaiur usque ad Onem vitac eju< quae . csdem perpeiravil, sed in deccui aimos. Torro tale
quoque tempu licet sit a cauoue couslitotuia, , .
oporiei lamen medicioaon, non tempore, sed raodo , ,
circumtcribi : acilicct si quac peccavii quidein, poa- , ? ,
iiilenliam a*pernari videalur, aoluni dcccn- ;
nium fluielur, sed eiiaiu augcbilur. Sed si aerio , ,
agat pcjeniteniiaiu, deccuniuin quoquc minueiur. A i - * ,
que baccquidem praesenscanon. Tu autem lego cau. .
Ul syu. 111 TIUIIQ, tiqua? in eo KUOI, CI lincm cano- . '
nia 8 pivseulii episiola!: el scici quod non aolum , \ ,
qiue feiuiii utaro corrupit, subjieitnr cauonlco ' *
bouiicidae aupplicio, sed eliaio qu dai venena fcius
perinicniia, et quae babet, ei quae accepit, eiiamsi ,
(eiuiu non percineriui. Cum autein pr>cus cauoa , , banc mulierein deceuuali supplicio punial conse- ,
queuier canoni 21 Ancyran synodi, l cau. 56 ;
sancii Basilii sic aperte dicenlis : Qui nou sponie ; '
imerfecil, annis uodecim uon ail aacrameiilorum
, *
parliceps; dicuut quiaain iiivoluuiariani cxdeui (&,
perpetrare eain, quae dala opera feiuui, qui eral in *
nicro, corrupii. Mibi aulem videlur, eam loluuta- ^
riatn quoqua caedem perpeirare, ui boc ex One * .;
c

589
IN EPIST. S B A S I L U CANONICAM I.
590
. \ ociavi cationis osiendilur, et polius loco cjiifl, qu
* , aibi moriero oontcivii, gi ea ralicne perierii, seip ' , sani consiituere : olnuCoriaeauiem c*die supplicio
, DOII tubjici, quod iu rerum nalura non sii felus,
] * qui esl iu ulero : et quod male affecta inortein
moliia sil, $ed propter meium non illiberalodi,
, pareniibtis forte, vel doniino, vel aliquo alio,
, , ricuiuin miniiante. Quod aulem delur caedes ct
, felus qui esl iu ulero, ei iiifaniis in lucem egieasi,
. " iiiaiiifeuuin est ex libro Exodi: dicit eniiii bic libor
, , Mosaicus : Siduo viri pugnent, tt pratgnantem mulie rem percutiant, el cgreitus (ueiil in[an$ non formn
* *
lua, ea 5 2 multabuntur, qjtam mulieris mu, - ritus impoiucrit. Sin aUtem formalus fuerit, dabii
, \\ , _ animam pro anima . E l ex can. 53 el 52. Dicil
& eiiini : Qnae SIIJ fetus curam non gesserit, velmi
. jj, cadis accersalnr. Alquiquae per negligeniiam felmii
' ' , ejicit, mnqoain homicida non rcpulabilur. Ex hia
' . ergo*|mtclireeliciuir, qiiod quaefelum suum corrupl,
; \ . voluiilarioruui homicidartiiii poeuta uon stibjicietur.
.
, ,
ZONAR. Mulierea qtuedani occuhe cum virts cor. , * ; nipi concipiuut, iuelii vc o pareiutun foue, vcl
, , dominorum, aut alionun quorumdani, siudent cou , , ceptum ejicere, medicamcniis qmbueilani epoiis, aut
, / -'. aliis ntodis, ac feiiia necani. Quae igiiur id facitinr,
;, voluii palrau caede punieiidas esse decernil. Qnouiam vero eorum quaj ejiciuutur alia quidem infor.
, , \ *
. * *
fonnaia,. cl quae ja
^ ( hiimansefiguraeeffigicin aervant, (aemen nimirum
, , in matiicein dtjccinm primum in sanguincin ver* * citar : deiude in carnem concresril infonnein M a n
\ in membra ct paries bominii eHingitur ei forma) , , lur), haudquaqiiain, aii, iiiforinisite ejeclus fuerii
, . fetus, an forinatus iaqiiirniiux. Non eiiim illius lan * tiimmodo interilus vindicatur. veruin insitliie prae * tcrea in eaui quae gravida est comparala3. Pierum , , que siquidem, aii, ipsae quoque niulieres ainiul cum
, feiu pereuni, in ejus ejectione inorienles. Proinde
. , lum ob praparaiae sibi insidias, lum ob fetum per , ; eaipliiHi, boinicidarum poenis eubjiciiur. CaUerum
* , nou ad vhae usque exiiuni, sed decem tantnm anno , nim apalio poena exercebitur ; non tempore auiem
, * oportet definire, ted modo : ila ui siqnidem ea quae
ppccavit poeiiUeniiam aspernator, non expleattir
, , solaia decennii tempus, aed prorogetur : veru :i
* ; si sludiose in pcdniiemia rite obeuuda elaborat,
; , aliquid ex ipso quoque decennio amputabilur :
) * - idque loium iltius moderaloiis arbilrio peraiiuit.
. Iu exireroo porro ociavi canonis, eas qooque, quu;
- pbarmaca ad abortum prsebenl, bomicidarum pocnis
. damnal. Involuntarias autem caedis boc loco lempora
; decernit, dum baac niuluro adversui ejusniodi mu . * llerea etatuii. Ilaec enim babet quiuquagesimo sc * piimo eanone : Qul involumarie ioierfecii, decem
. - atinia a tacrorum mysieriorum percepiione abaiir

Exod. xxi, z i ,

Uli

u n l

d l

u c

a , i

e r 0

91
TflEOD. RALSAMOX
592
ai eaWtetutt fe- 4c ^ e^uavvtaaa
acatl {(
*, a M t c w t , e*ri#M icniacMr. Sact IUBC * , 4 * fcaxi ct>q7u
is ifero Eioal fOfiprnti: Si 4w+ wtri pa- * ?: * ' * r tvu
wml xmratxn jwrmhtm frw%m*mltm wnliertm peremtmni, tt*9+$*
emrettu*
<ror, xmdior ***9,
fmtrk infcms nsm ftrwmins, em pmmm wuUt*hmni*r
*
mnmm wulutit mmnims imptutrit. 8im mmiem
ft ***+** um^accr 4V . ly c
aV*y r^c n * * * ^ - *aV cV ^ t},
muUut fstCTl, dmMi i t t f i i mmimm* Qaoabaa
* trvx%r trrl > " 4
igilar aauqaa lex, tmm idm qmiaem
m*im% erai, aAafias, fecnmuTnm mwkam 4. 4rt t^tcama^tvvv , . 4 ft ({ttxovtapiUai, eaea e m rorautat, *1ia aaurdeaai
jabeai twm jai avalicraai verteraatcl, taea bejaa vov <4< >. legts -*io*r, Ko*, iooail saaclam, lallaai dbcri- vatxa - * 9 4
mtm auiviaaaa, aive fcVaaata tlai aoar qteieaiar, ^ ? tiaaa 4,
sive ibforaiiia ; sec tnim praaUriaat avoluai 4e- < *U\ * ', tlta 4CYnUnaa, aed t*&& eaav, atoe id aairavii, coadcw- . CnP^fX^t
aaaxas, lon ob letaai eofT*pc*s*, laai ofc l a l k i c a i 4ca
a atja is ejectes, t^akkai feta Iftaai qaaqae 4 , \
>< ^^
iaterire aatpe caaliafiL
\ .
ABIST. Qae ac iednslria felaai eormpil, qaaaw
. ' ffaipaaa, **sdoeaaqoe eorrapcrii, aoaitcidio leaetar.
pot, .
Gratida qaandoeaaqac Teaeaaaa acceperit ad fo , 44 ,
laai aaferaukiia, aoaiiciiii rea esf, ei aoa accaraia , ,
eiaaiiBiaiMt an iciu iafemis ii aat fvTMiaa, \ , ^,
qaoaiaai pJeruatqae uoa cmai fei iaiereaal ei wa- , *
lieret, ci qvauUui ad earaoi ex'ts4iotaure dnplei ^ \ *
i a i iMMicidfeat, aoam qaidea* gravklar, aliad aateta
feo*. Taka kaqse accem aaoos poanU aabjiciea- , , ,
lor, cteos qaidcva aaaoa deleiilra, trea aaieaw . aaaoa coai aadkaitkNis afeaiea, qaataor aabstrali, Q , ,
C4
caai iociUMis coaaiiiaii, et aic poai decea- , )
cnTiaoraaa iammeaioraai participes eraat. , *

.
.
5S CANON 1IL
fHacotwa post diacooaiaai faratcaias a o*iacoaa(a : ,
* ^
qoidaai fjiciciar , ia lakoraai auteai locaai ex; *
Irafttf, a coaiBiaaioae aoa arcebiimr : qaoaiam
, (-.
auliqaaa eal eaooo, mi qoi a grada eicidemal,
, ^
bak aoli paoiiiouis generi subjiciaBiur : anii* , :,
qait, ai exisliceo, kgetn ilbtu MCUIIS, Nou vin ,
dieabie bls iu idipaum : ci etiaia pn>pier aliatn
* *
caoaaai, qnod qoi aur.l quidem iu ordine laico,
,
a loeo fldeliuia ejecli, ruraoa in caro, tx qao
ccdderooi, loettn retipiuotar. DMCODMS vero > , *
*
tamel babei, qood iuflklal, depoaiiionif judkiu.
. *
Qoaadoquidein ergo non reddeudas ei U diaeo ,
nalut, io ea aola ptiDiiione iUAetwi. ILet quidctn
.
iiml qii ex conaiiiuliouibiiM babentur. eucatua
*
aaien verior inedidna esl recesaus a peecaio.
*
Qaare qui propter carois voiupuiee raiiaui vi , lipeadil, per carala affliaioaen et omnigeaan
,
ex teoiperanila) pneacripto aertUuiom a volopu* , , *
bot recedeos a qnibat fuii oppugnaiut, per,
icciam to euralionfa ditnoiiitrauoiiem nobb
. * /
exbibebil. ergo airtjnqae tcire oportel, et
, ,
qu sunt aonuii jurif, ei qos sunt cooaoeui.
diiiii: aequi aoieia in Us, qac sumnam jui nou
. 5 .
adiuiituiii, foraaaui iradiiam.
t

IN BPIST. S. B A S I L l l CANOXICAM I.
594
. ' \ - BAL9. Vicceimus qtiiu*em quintus canon aposio , \ liotis, et prttseni, de episropo ei diarono licunl
' ied canon 3 aancli Basilii decernil quemvis sucris
, , ordinibux initiitum, peccatum ad mortem pecca * \ vorit, deponenduro Unium esse, non limen fide , , - Uuro etiam commonione, ue acilicei in ecclexia con. gregelur, aeparari. Hic autem dicit sanctus doas
, * ejus rei catuaa: unam qu!dera illud, Non vindicabia
; bie in idipsum, alleratn vero, quod laici quidem,
propier sua peccau a fldelium congregaiione exci dentea, per pootiilenilam rursus fn pristinum loconi
; resiiluaniur: aacri* ordinibua antem iniiiati non
, . amplttie reverUiotur ad sacerdoiium, a quo excide , ronl. TaDquara ergo sufficiens babentea pro peccato
, . ^ suo eupplicium dcposilionem, a communione BOII
, , arceniur. Sed sunt hac, inquil, typoroin sive cano. nfcarnm consiUuliooum. Esl autem vera peccaii
. niedicina ab ipio recessus. tsi enim, qui forni, , catus eat, deposilus fueril, non tanium puniius e*so
, videlnr, ut eiiam misericordiam a Deoconseqcalur,
, ' si adbuc in peccaio perxeveraverit, nec^Beuin alia
. roniritione ptacaverli. Quare debet animaliiim
bujas vulnerum medicua scire quidem et sutnnium
, jus. scillcet paniiionem^lerici, qui fomicatut eat,
* per deposilionem : eam lamennon itecessario sequi,
, til eum etiam, qoi post deposiiionem fornicatur,
, iinpunilum relinquat, ul jam pcr depositionem pu ;, niwm; sed ul eiiam euin segreget, qui laici locum
, - aubiii, et aliier eum puniat, pro facullaie cui
. ' Q m e d i c i n i prabelur. Lf-ge 61 canoncm 49 bujus epi
' , stola, qui fornicatorem aepiem annis punit.
.
ZONAB. Diaconoe, qui fornicati snnt, diaconatit
.
, qiddein dejicicndoi, uon Uinen a commauione ar * * , ccndos esse aaaerlt, causatqnc subjungk: alteram
' * , qitidoi, qnaa apostolico viceaimo quiitto canone
oontinelnr : Non vindicabis bii in idipsum, allcram
- vero, qttod laici ob crimina a fidelium cou?ortio
ejecti, rureus in locoin, unde cxcidcrunl, per pas . iiilcniiam reslituantiir; sacris autem initiati iii
aacrum ordinem, ox quo dejecci sunt, non ampliue
. * adinilianlur. Tanquaro igiiiir ob irrogatann deposi , ; tionem aatis Mipplicii pro rationc admtssi criminis
, , , iuant, a communtoiie baud prohibeniiir. Sed bxc.
* JJ inquit, in conalilutionibua reperiuntijr, boc cat.
- longi teniporisconsuetudine dcfinita sunl. Univer*c
, ' vero peccati medkinam ait esse a peccnio rccc * , - dere, ac per lempcraniiam corporisque aCflictiono.i
. carnem redigcre in (crvilulem, boc et, coerccre
, , - ac edomare. Oporiet porro auimarum curaiorcs
utraque nosac, ol quas eumini Juris eunl, ct qu%
, * * comueludinis : ao si quidem qui peccavcruni, ca
, qua3 sunl cxacti juria adoiiltant, ex ejus pnrcscripio
, cum ipsis agere; sin autem adversus pcrfcctam rationem, sotnmam videlicet jus oblucieniur, lauc
, (3)
rormam iradiiam, coosuetudincm scilicel, eequi,
%

G u i l l . Beveregii n o t .
(3)
. Post bnec uliima
dex Amerbacbianua addit,
Joannia Zonara iu prseseiilem canonem verb. co; /, ;

505
THBOD. BALSAMON
595
54 ARIST. Dlaconus qoi furtiicVtis esl, et acl . , \
laicoruui locum detrtiftas, conmuuioiie ne pro- , bibealur.
.
Depositio diaeonoram suflkieiu eti judiciuin,
'
quoniam non aperat locnm, unde cecidii, iieniin ; recipm, et ideo non inferalur ei xecunda niulla. , * of
Sed aine profaibiliono, divioa comrounioue diftiui '
babebitur.
' .
CANON IV.
'.
Dc irigaiuis ct polygamis eumdein canonem, aervata \ (4)
proporlione, quem in dtgamig; tonnivimns
,
anniiMi eniro ia digamia, alii ?ero dnot anttoa.
. *
Trigamos aotcm tribus ei , quaiuor annis
.
scgreg:iit. Id aulcm non aniplius coiijiigium, ftcd
. *
polygamiam a p p e l l a n i , vcl potius c a M i ^ i t . m for , aicalionem. E l ideo Doiiiinus Samariiana?, quas ^ , .
qiitnque niaritos jam babnerat : Qiifm nuuc,
quil, babex, non rsl marihu; n*mpe quod digni
* " , , .
aon sinl, a digamix metisiira excideriint, ul

vel mariii vel uxoris nomiiie appelleniur. Coo .
aueiudine awtem acccpiinus i n thgamis quin . qiiemiii segregaiionem, non a ranone, aed ab

eorum, qui practs*cnint, cnnsequeuiia. Oporiel
, '
aulen iian eos omnino arctre ab eccleaia, s*d
.
dtgtiari audtiione dnobus vol iribug annis : el
* '
po&tea permiili quidem consisierc (xeu io fldev
, liuto ess* congrtgaiioue), a boni lamen eotninu ,
nione abstinere, et eic pogtquam poeniienliae iru,
eiiira olbiin osiendfrint, communionis luco reaii .|
luere.
Q .
BALS. Postqtiam dixie*ei bicroagnoaPaler a n t i . ,
quos Palres ne cotijngium quitlcin nominasse I r i g a - iMiam, scd polyganii im, vel poliiig casiigatam for- , , nicalionrm, ecti noti effusam et paasim siite ullo , ,
i-iscrimine pcrvadenit*, sed coniraciam, ei in una |
inuliere circuniscHpiam : ei Scrlpiura* dictis pro- *
(

Guill. Bereregii n o l .
,
. , ,
,
,
, . HUnniolcm tanclut Paler mcdicinam votal peccato recesni$ dictus de lertiU nuptih h<rc tredil. Qui $um, nt qni $ace>dotio dejicitur, sacrameittorum
rum 00 SNnC, el t$rtta$ nuptiat conlrahnnt* vttui taparticeps $it. Qwd si el po I depotitionem adknc
peccni lunc ui taicu* peccans punietur, ti non sotum quinamenla Eccltti
uo ttmpore
communione arcebiiur, ted etiam ex fidelium con- quinquennium.
Quc /, umel in ann*
iiitemia tjicietur, vel et majortm aliquam pornamcomniunwmm adeant, renerabili teilicet Paukmiu
$aluiarU die, prmcedenie eum jijunio, qnintmm fUri
persolvei.
() , Scboliaslcs flartnenopuli : poUrit, u purgante*. Hccc auiem dicituus, cmm ttull
*0 \ de priciribui matrimoniis exslent liberi : alioqnin
. - auttm, lerlium eit conjuyium iwn permilletidum e$t.
, 0
Quod iiquii anno$ 30 uefif*,*' lib*ro$ ex prioribus
, - conjugiis tuiceplo habens, uxori terliw copulatus
; , fuerit, ad quadriennium communionit txson e$to;
, ac deincep* ter in anno participabit, dle sciticet r* , - iHrrectiotm Patchali, el in obdormilion* ,
. ,
fetioque Donivii natalitio , quod veruimile ail, pra ' , cedentia jejunia majorem parum hujuuelabn abtttr; !; . '.- gere : $in nnlla itl ilti protes, vtniam coHiequvur*
-, , . ; qnod detideno procreandi libero* fenia amplex**
, ' , - sii nuplias, contuetaqn* ptena tanabiiur, dum p$r
, %W > tre$ arthos eoniniunione arceUr. Uannenop. epit
, '. c.in. secl. 5, l i l . 3.
/ > ,
* ,
,
. Snmmatim -

, * ; ,

W
IN E P i S T , S. BASILII CANONICAH I.
598
*; , bas*et, trigamiarii esse m a l r t m o n i u m , eubjunxit.
cam qtioqne insCar d i g a m i ' , p r o p o r i i o n e ulriusqMe
? \ babiia, puuiri, e i hoc loco appareat, trigamiam,
, . eicui et digamiam, non geparari, sed poniri. Sed
, . digamiam qtiidem duobus >onis, irigamiam vero
* quinqite; eiare aiitem in loco audicotiura iribus annle,
\, et posiea cum fldolibus consisiere ad qoiaquennium
; . usque tiigamos, et ab eo lemporeoslcnsh fructibus
, - poeniienlia dignis in comtnnnionie locum resliuiere.
, Aique haec qtiidem ganctne. Unionis vero tomus,
; , qui facius est sub Constanlwo Porphyrogenncla ct
>- Romano, Constantino qtiidem itnperanle, eocero
, auiem ejus Romano palris imperatoris aucloriiaiem
', ac diguilaiem obtineate, anno C42S, Indiciione vm,
; cwn/t ', ei qui singiilis aniiis legilur in eaggestu, meitge
* Julio, h&c dicil circa flncni : Deinceps aulem com , mnni senientia ac Jndicio pronunilamus, ex praa senli anno, qui est 428, Indici. vm, ntmiuem opor , ^* )* ', tere se qnario niairimonio jungerc, ged eaae oninitto
, ' rejlciendum t et si quis ad ejutmodi connubium
venire voluerii, eum esge oroni ecclesiasiica con , gregatione privatum, ei ab ipso in sanriora tem , plam ingreseu aliemim, donec in conjegio pennan*
, aerit. Hoc Miim etiam tanctie Pairibus, qai nos
. \ praceascruiit, viftttm est. Nos vero eliam aententiam
. : - apertiorem reddentes, ipsum ut a Cbrisiiana repo , blica alietium abdicaraes. Ac sic quidem de quarto
. ' matrimonio. Ui aulem, qua? ad alia qttoque mairi monia pertiiietit, deceolios contiituaniur, et Cbrigiiana vita non indignam instiiuitonem babeat, de
, \
, C i i i o quoqoe matrimonio*definlmug,ul non absolulc,
\ , ;
neque temere pcrficiaior. Elenim a Patrtbusquidem,
, . - ut sordcs, permUsum esi,non IUDC letnporiequidcm,
(5 , aicui nnne, re citra ulbm ruborem impudenter per, ; , - acta, et iudiscriminatlro conlracta: eed quemadmo, ' dum 8i quis qui in domo in anguluro incidit, multae
8pe sordes silas viderit, nunc aulem qnando liberiofl ^ * tatem accepit, ei perinde ac s\ nibil habeat dedecoris
^, - 55
contaroinator ex eo, quod ad moltiplicaiioneui
, 0> procedil, repmaiur, recte visum eat eam repugna , re: queroadniodam et lurpiiudinem non in angu* \ / ^, lum conjectam, ed in apdibus diiTuearo, nullo modo
' \ ; , permiitiinus, aed rcpurgaroos, et quod moleslum
, - esl ot indecorom ab eo rejicimris; et buman ce . , dentes inflrtnali, honestatig aulem Clinstianae vllas
\ ; ; /; convenientis curam gcrenleg, boc in lerliis nupiiig
, gervaTtdtim gtaiuimus. Ut 8i quis, qni annum qita . ", ? drageeimum excesserit, el nec naluram reverilus,
, nec boncsiae viue, qua> a Chrisiianis dobetur, ullam
, ; - curanv gerens, sed sola libidinig ptjriurbatione vi , cius, ge in terlium malrimonium projeceril, is
; , cum omnt diligentia el observaUone sii osque ad
: , quinquennium sacramenli communionie mfnfmn
particeps, et uec boc tempus illi conlrabalur. Qui
eTvat enim post annum qoadragcsimom in Cbrisli Ecclesia esse vel dici amavil, quod melioris vilae ar * .
^ gumenlum prabebil, propier quod tempus eacra , meiUonimparlicipalionigci conlrabatur? Sed et poel quam impolluU pariicipaiione dignus babiiua fueril,

er

n e c

699
TDEOD. BALSAMON
600
eril ei pcruuaxum In alio Ifippore a<I pariici- , * ; ; /:
palionem accedere, quam in sola salutari Chrisii ;
ei Domini nottri returreciiorie, propter reporga- :;
ilonem, nl pouibile eat, ex prscctdente jcjunio-
rum abslinenlia. Hacauteai dicimua, qnando ex|prio-
ribiia mairimoniis non fuerini liberi iii/qui post an- \ *
iinm quadragesimum leriiain uxorem ducere volue- , , 7rini: nam ai liberot babaerinl, e i i nullo modo . ,
lertium permiuiiar matrimonium. Esl enim vaMe ? iniqauroinrempostivaelibidlniiDdulgcre, priorum an
lc-B) mairimoirioram liberis non prospicere, ttt xinl * \, , /
eecnri, et a motalia ei perturbatione remoii, et a . reliquis, quae tolenc evenire bominibus ex filiortii CcoOai .

tniilioram susceplione. Qand si quif Iriginla anno* nalus, ft ex prioribus malrimoniis baliens liberos U \ , \ ^ lertijB m u l e r i conjuncfus f u e r i l , is quoque, ittilla
':. \
ei venia daia, ad quartuin u*que aimnin commn- ,
nionis sacramenlornm gii cxpers, quia mantfsliin) , \ ,
f i i eutn so'a intemperanlia moium, et qnod fii >
carnalia libiJiuis unrtis, ad boc se inalrimoniiiiii *
conferre : ei poslqaain e l i a m sacramenlontrn parii- ' '
cipaiionem afsecutiit eat, ter lanlum in anno f r u i - , tlvai
lione dignua babebiiQr: aemel qnidem talularl
Obrifti el Domini uoslri resurrcclinne ; secnndo ,
em in dorinilione imroaculalae Domina noilr ,
Delpane: et lertio in natali Cbrisii el Dei nosiri,
q o o d in bie praeeedai Jejtinium, et ejus vtiliua : sin
,
aiitero non supeninl liberi, qiiia liberorum IUICO ,
plionem detiderare non ett findignum venia; lunc
,
Inle xnalrimonium venia dSgnuro judicabittir, ti eola Q
,
ca pcona, quae ab initio et bucnxqoe serval* eil
. ,
xanabiiur. Ilaec etiam de tertio matrimonio. Alque
,
rtec aeconduin, nec primum abs^ue cauiione dau
,
rclinqniroox, ted et illa aic conirahi fttaluimus, ul

nullaro malam causam babeant, vel ex rapta, vel
.
*x precedeitte clandeeiino concubitn; sed legiiime,

. ,
el ab iis, qui ab ejuimodi inquinamcntis et fornicaioria impuritate mnndi snnt. Si qtiis ergo, pnediciia *
conaiiuuionibus negleclit, ad roairimouii comue- , !:.

itidiocm p r i m a m vel aecundam processerii, enm
Cbrisii Ecclesia, q u est pura, immacnlaia ei sine ,
ruga , saluiariboa examinaiionibee aubjicil, nec
pritts ad divinoruni niysteriorttm pariicipationeni . ,
admiiiet, quaro lempns in fornicaiione deflnitum ,
t

ipsum diligcnler explevissc didiceril (nisl forle nii- D <*>,

ceaiariu* eviia exceaiui urgeat), donecacilicotxepii- ,
inus annm complelaa fueril. Sacerdos autem.qui au ,
sua fderit, praeler ld quod atatutum eat, divina panici- ,
paliono aliquem ejusmodi dignari, de proprio gradu ( in periculuni veniei; eo videlicel, qui pncter formam * communione dignus esl babitus, ad excommunica- ,
tionem iterum redacto, utqae ad teptiuii anni coro- .
plementuai. Sed baec quidem, ni oatenaum esl, ab
iig qui olim iraperavere, facta sunt. Nunc airtem ,
Palris et Filii elsancli Spirilus benpplaciio e( gra-

tia, et purissimis Deiqne Mairis 5
magni coriestis miliiiac Principia iiilerceaaionibu8, eoe qui noua- :
giuta anle annis pro cauia et occaaione prius oslfnsa . , ,
^
abrupii erani aaccrdoles, el roonachos, egregium a
%

e l

601
IN EPIST. S. B A S I L U CANONICAM I.
60
Beo coromtorum imperatoram nostrorutn , Romani
\ , \ 61 Consiantini imperium conjunxit cl uniii, unara - qne fecil caibolicarn et apostolicam Ecclesiam:
, unde meriio snnt prjcdicandi ei laudandi, qni Uia
(5- pium optis el tam dignum compleverint. Cum ca
non ei novella haec gtalueriiu , Erclesia hocnsque
' nosiris lemporibus lertium matrimonium fleri non
, pennisil.

" .
\
.
t

ZilNAP.
ZONAR. Trigamiam magnus hic Pater abantiquis
, Palribus conjugii nomine minime appelialam fuisse
, - asseril, sed illam dixisse polygamiam , polius for, , nicaiionem casiigaiam, boc cst, non effusam, ct
$ . promiscuam, sed contraclam, 61 in una tantum" , mo<!o circumscripla-m muliere. Qnem ergo canonem
\ de digamis promulgavit, hunc in Irigamia quoque
* ; proporiione servari jubet; proportione autem, id
* . est, quia in digamia annus pracscriptus esl ad
, poeiiUentiam; aliis vero bienuium : porro in Iri, gamia, quoniam ipsamet culpa fit gravior, propor . lionc quoquc rcspondcna slamilur poena, quinquen nalis vidclicet segregaiio. Qui tiainque digamhe
, , lerminos supergressi sant, negat amplioa ab iis ,
, ciun qiiibus comrniscentur, muiieribiis viroe dici
oporterc, nec mulierea ab ejusmodi bominibus
, uxoriim nomine appellari : alque ex Evangelio
^ ic&limoniiim adducit, dicenie Cbrislo ad Satnari$. lidcm, Quoniam quem habc$ non ett luut vir; quin , que enim habuitti*. Nam cl$i prius dlxerat saii' ctus, tribua aut qiiatuor annia irigamos css6 segre; , gandos, non lamcn in lllo decreio pcrsiitil : veruni
;; inult* tempus ad quinquennium ipsemel extendil,
;, slaiucns neqiiaquam hujuimodi ab cxclesiis expcl, ' kndos, i u ut non in loco fleniium consiaiaui,
sed in loco audientium diiobns aul iribus annis,
coque elapao lemporc permiltendum ipsis, nt cuni
; . : fidelibus coniislant, a communione aulem absli, , , neant. Alque hoc pacto, ei frucium poenitenliae
, oslenderint, nempe conlriiionem cordis cl lacrymas, 6l si quid bisce adjungi aolei, ila demom ad
.
D coiumunionem adniiliantur.
.

.
,

, *

,
' , ,
. ,
>
* Joan. . 13.

ARIST. Bigamas unum vel duos annos excommtinicalur, tres vero et qnaluor triganma aique
etiam quinqiie juxla consuetudinem quae jam oblinei.
Non a canont, sed a consueludine accipiens m.v
gmis Basiliui, trigamos quinquennio segrcgatos
cs*e, el ipse illud admiUit. Sed niandat, eos ab ecclesia non onintno exirudere, el cnm deQemibus
collocare, aed duobua vel eliam trlbus annis divinarun Scripturaruni auditione cos dignari. Dcinde
eis perinillil cuin fidelibux consisterc et in precibu
eoliscotiimiuiicare. Aboni aulem comiminione abalincrc, ci sic fructum aliquem poeniteulia? osteu*

03
THEOD. BALSAMUN
604
tlenlett, ad loeom 6ornin, qai ooiporii 61 nugniuU ^* ;
Dominici M i i t parucjpea, retiituL
,

.
CANON .
.
HamticOf, qni in eieesto viu poeniianiiani
agant, recipere oportei; recipero aotem, non siuo
, ,
jndirio, ned examimmet an veram panilenliam

oetendaiii, eiti fniciuj kaboaol, qui aalatia ftiu>
, dioio UttiiAreniur.
.
BALS. Pra**ti8 qaideni canon etttult bareiicot,
.
qai in iiiie vi fucrini, el poenllemiam paiivarint, , a d m i t i i , prtnt axamifiau, aa vere agiot pceniteo , , liam; ocifirei, an suis dogmatis detciscaal 61 fru- ; *
c i i i t fXBniieiiiia? ofttendam. Alii aniata canone,

,

' >
*""

. --.
-w^
eiiam bttrelicot, 5 7 <l i
ni. accedoniaa 61 ' * axaminaioa, aimiliier adiuiui jubeot.
, , ,
.
ZONAR. DwhhaUnt qnidam, an bxtratici, qui ui
. exhu viia 6st6 dicontur, ac pceniientiatn quatrunt,
eai6til adiniilfndi. Ad quam quauiionani respondii . *>
aanclMt, admiuendoa esso, aon qnacunquo ralione, , ,
varum exaniiiinniee an vere paniieanl; boc 6i, , *
nnm a propriig dogmatia abacadant, ac poeoitentia? ,
fructu* otlemlant.
.
ABIST. llaereiirui in viue exllu retipiicenx,
. ;
diecreiiune adhibiia 8iucipttnlu8.
' .
Hamiicum iu exiremo vliae veuieittera el resipi*
,
ac6ni6m aine judicio el exaiwine admiucro non
, ; oporl6t, t 6 d resipixconliam ejus 6xplorare, nuin Q , ,
\ 6 r a sii, 6 l an Trucius proferat qui aaluiia siadiu-a ,
I6stiflc6nliir; dc baereei ejug iriunipbei, pec- ;
rata sua cum laciyniia el coniriio cordo confliea- ,
lur,ftJcnuosynasf.iciat, al alia ejutroodi aalularla oxlendau
, , .
CANON VI.
<7.
Cauonicorotn fornicaUonee pro inairimoaio non re- , <$
ptiienlur, 86d6orum conjunclioomnlno divellalur:
. ;
boc tnitu 61 Ecclcsia ad ttciirtiaiaui exl ulile, tl
,
non dabii bcreiicia adversus noi aiuam, quod
' ,
propier peccandi liborlaiem ad noa aiiraba .
.
. B \ L S . Canonlcos aoa dicii, qui in canona enu
nifraiilur, clericos wilicei,roonacbos,roonacbaa,^ , , , , .
vi q u a v i r g i n i i a l o m . profeisas tunt. Si qnis ergo
,
6x bis fomicaltia f u e r i l , n o n p e r m i l l i l u r ei deiu*
.
ceps peccare. Est enim v e r i i i m i l e c a n o n k u r o , q n i

peccaverat, sacerdoiio m o i u m ob i o r n i c a i i o a e m
,
4lixim', Quoniam a digniute e x c i d i , voluplaie c e r l e
'
p e r f r u a r : 61 s i l m i b i inulier, c u m qua p o c c a v l , ia
. "
coneorlio conjugali. Lex enim d i c i t In l i b . x x v m ,
tit. i , cap. 16 : Qui cum l i b e r a , quaa non quaestus \ \ '
gratia facii sui c o r p o r i i potattalem, babel c o n s u e -
, ,
tudiiiem, ipeam non concabinam, sed uxorem h a . , , bere videlur. Hoc, i n q u i l , noo tat p e r m i i t e n d u r a ,
, '
tod eorain cODJunciio 681 omnino aoparaada, e t
, '
i p t i a 86 invicero sejangendi, qttontam leget in l a i ,
cis locum babent, ei boc est Ecclcsix utilc. Si ipsl

'

8 0 5

1 E?iiT. S. BASJLII CANONICAM I.

600
* . enim libidine alienali fnorinl, nec alli audcbunt
, lale quid faccre, ui quibus non sit peccare permit 8m eccleeiasticae dignitalis ademptionem.
; . Scd basrciicis qtioqne non dabitur adversus
an*a, ut dicant, qund propierea posl fornicaiionem
' permiuiltir f o r i i i c i l o r i h i i 8 peccare, ul ab alils
setis propter corporis volupiaiem ad noeira ailra, \ bamur el alltriatuur. ba?c qnidem f;icii specfoe
recie ponitiir, quod ad clericoa atlinei. Quml ad
. monacbas auifm, el virgines.ei monarbo* eaeria
. ordiiitbtts tion inliiatos attinei, qtiouiani eig booo;, , ris abtaiio induciuir, el ens dixerii qnispiam
, Ifgem anperius posiiain tnagia posse pro w addu , ; tcre, et ad everiendam eorum riionem prseseoiem
\ canonein conslilui. De monacbomm auiem forni . B catione, et virginum Deo dedioaiarum, lege syn.
aext can. i , sancii Basilii can. 48, 20, 60 el I. iv
, Basilic. l i l . pr. cap. 5, qnod positum eel in cap. 33
', ', \ * noni lii. praseutis operis. Lege et cap. 78 tit. 37
', . ', lib. L X .
' ' . ' * $
.
. Canonicoi eos, qni in canone recenxen.
tnr, nominat, clericos nimirum, monachoe el mo>
, , ,
, nacbas, et virginitatcin profes^as pucllas, ut ba
, -' * betur eexlo el qnadragesbno quario canone synodi
. ' , taribaginensis. Si quis igitnr ejusmodi fornicalus
* , fuerit, baud permiiietur cum ea cuni qua peccavii,
. corrumpi, quasi forie illi< iia commisiio uupiiariim
Q instar txiaiimelur. Probabile 5 8 namqiie est cle - ricum, qui aacri ordiuia <lig4iiiate ob aduiissam
, * culpaui excideral, dixisse, Quandoquideni sacro
* . ordine motua xuin, frnar sali*m vobiplale, el sil
, , , ' mibi mulier b^c, cum qua peccavi, malrimoiiii
, - tocieiale conjuncta, Hoc ergo, inquii, permillere
* . baud oporiel, sed illornni socieiatem pcuiius diri , , tnere, atqne ab invicem ejusmodi segregare. Hoc
. siquidem ei Ercleaiac utilc fueril, diim alii qiioque,
OJO)V , , - ne ejiismodi audeanl, repritnentur. Ha uamquo
, , - cogilabanl, Nibi! nobis prodorit, etiamsi peccemuft,
* siquidem cum ea nmliere, cnm qua eornipti su ' mns, quamvta honore exciderimns, aetatem agere
; baud liceat :. nec babbunl harelici ansam contra
nos diccndi, nos ea de causa delinqueniibus pcr* ,
niiilere, ut cum iis itiulierihus vivaui, quibuscutu
; , , peccavernnt, easque uxormn loco retinendi facul, , talem ipsis dare, ul bac raiione aliquo* ex iis, qtii
, divers; religioni addicti atini, aurabanf, boc est,
subdiicant, alliciani; quippe iltis in peccaio degere
.
permitieiites, ncc illegilimas uiipliaa, quas fornicatio prsecessit, solventes.
ARIST. Canonica, ei malriraonio juncta fuerit,
. , ,
diajungitur.

Qiue virginilalem professa est, el inalrimonio

, , renuiniavii, et viiam in sauciinionia actampraHulit,
ai professiones suas vilipendeus, libidiuosis se cle
, , derit volupiaiibus, el matrimonii nimiruin lfge
, * viro Gotijuncia fueril, isiud inairiinonium non JIH
, dieabilur, sed furnicalio : aul uoliua secunduiu
9

03
THEOD. BALSAMUN
604
itenles, ad loeom eoram, qai coiporif el siiiguiuW * ,
Doauaicl Mnt panicipos, retlitui.
, (
\
.
CANON .
'.
Hvretleof, qui in eieestn e vfu poeniieniiam ;
agmii, reeipere oportei; recipere auiem, non siue
* , ,
judirto, *ed examinantea an veram poeniientiain

oetetidaiii, et si fructua kaboant, qui aalatit tlu, diuin iMiinceutar,
.
BALS. Pra**ns qaidera canon fUlult basreticot,
.
qui in fino vhc fuerini, ei poenUetniam petiverini, , adtuiiii, priu examinau, aa vere agant p<rjuiien- , ,
liam; acilirel, an suis dogmatis deeciscaal el fru- *
ciut poaiienUc
ofttendant.
Alii aulem
canones.

~
. w ,
" ' ?

" "

eiiam batrelicoa, 57 <l

*nl, accedeniet, el ' cxaroinaio, similitor adiuilli jtibenl.
, , ,
.
ZONAR. Bnbiiabaiit quidam, an bstrctici, qui ui
.
exiiu viia esae dicontur, ac pceniienliatn quaerunt,
eatenl aduiittfndi. Ad quam quaesiionem rospondit . *>
aancttu, admlticndos esse, non qiiaciinqne ratione, , ,
verum examiuaniea an vcre positiieant; boc esi, ,
nain a propriix doginalis abtcedanl, ac panitenii* ,
fructus oslendanl.
.
ABI8T. Itareiirua in viue exita retipisceiis,
. ;
diocreiione adhibita xiitciptendue.
' .
Haareiicum iu exireino viias venieiitem et resipi*
,
acemem aiae judicio el examiiie aduiittere non , ; oporlet, sed resipiscenliam ejus explorare, nuin Q , ,
vera aii, et an frticlus proferat qui aalulia atudiuia ,
tetiiftceniur; si de liaereai ejus iriuniphet, pec- ; "
rata sua cum laciyuiiaet coniriio corde confllea- ,
lur,ftloiMO$ynasfaciat, el alia ejun>odi ulularla otteudau
, ,
CANON VI.
\
Caiionicorom fomicaiioues pro inairimooio nou re- pulenliir, aed eorum conjunclioomnino divellaiur:
, $
. ;
boc enini ei Ecclesi ad aecuritaieiii est utile, el
,
non dabii bcreiicia adversus nos ausam, quod
* ,
propier peccandi libertaiem ad nos aiiraba .
IIIHS.
. B \ L S . Canouicoa eos dicit, qoi in canone enu
nit-raiiliir, clericoa scilicet, monachos, monachas, D , , , qua* virgiuiiaiein. profeisa? euni. Si quis ergo , .
ex bis foniicaltia ftieril, non permiltitur ei dein- ,
ceps peccare. Est enim verisimile canonfcum, qni .
peocaverat, sacerdolio molum ob fornicattoneai
ilixinse, Quoniam a digniute excidi, voluplaie cario ,
perfmar: et ait mibi inulier, cum qoa pcccavi, ia '
consoriio conjugali. Lex enim dicil in lib. xxvui, . "
tit. i , cap. 16 : Qui cum libera, qua non quautus ', \ '
gratia facii corporii potettaiem, babet consue-
tuditie>m, ipeam noa concubinam, sod uxorem ha- , ,
bere videtur. Hoc, inquil, noo tat permiuenduna, . , , aed eorain conjunciio est omnino aoparaada, et , '
ipai ae invicero sejungeodi, quoniam legea in lai- , *
cis locam habent, ei boc est Ecclcsix utilc. Si ipsl ,
w

6 0 5

* E P I i T . S. BASJLII CANONICAM I.
608
. \ enim libidine alieiMli fiiorini, nec alli aadtbunt
, lale quid faccre, ui quibus non t i l peccare permit , sum poel ecclegiasticae dignitalis adetnplionem.
; . Sotl haenHieis quoqtie non dabitur adversus noe
ansa, ut dicant, quod proplerea post fornicalionem
* permiuiltir foniicilonhus peccare, t ab aliis
setis propicr corporU volupt:iim ad nostra ailra, bauiur el alli< ianiur. Et liapc quidem fadi speoies
recie potitmr, quod ad clericos alliiiet. Quod ad
. monacbas nulrm, et virgiue.. et niouarbo* aaeria
. orcliiiibiio uon inttialos ailinei, quouiani eis bono;, \ , ris ablalio non iudiif itur, et eos dixerii quispiam
, lcgeui anperius posiiain tnagif poese pro ao addu , ; tcre, et ad evenendam eorum raiionem praesentem
canonein conslilui. De monacborum auiem fornl * . \ - ^ catione, ftl virginuni Deo dcdicalanim, lege syn.
xexta; can. i , sancii Baailii can. 48, 20, 60el 1. iv
, Basilic. l i l . pr. cap. 5, qtiod posilitm esl iu cap. 33
', ', ', * noni l i i . praeseiUis operis. Lege cl cap. 78 l i l . 37
', . ', lib. 1.x.
' ' * . ' * >
.
. Canonicoi eos, qul in canone rerensen.
tur, nominat, clericos niminim, monacboa el mo
, , ,
, nacbaa, et virginttatcin profes?a8 puellas, ut ba
, -' * beiur sexto el qtiadragesiino quarto canone synodi
. ' , tarlbaginensis. Si quis igitur ejusmodi fornicalus
^ * , fuerit, haud permiitetnr cnm ea cuiu qua peccavit,
corrtimpi, quasi forte illit iia commislio niipiiarnm
.
Q instar exialimelur. Probabile 5 8 nainque esl cle - rictim, qui aacri ordiuia digjiiiate ob adniisflam
, * culpain exciderat, dixisse, Qnandoquidcni sacro
ordhie ITKIIUS auin, fruar sallrtin voluplale, ci sil
* .
, >, , * mibi mulier taajc, cutn qua peccavi, matrimoiiii
, \ - eocieiate coiijmicct, Hoc ergn, inquil, permiuere
* . baud oporiel, sed iilornm socieiaiem pcnilus diri , , inere, atque ab inviceui ejiismodi segregare. Hoc
. siquidero ei Erclestx ulilc fuerit, diiiu alii quoque,
> , , ne ejnsmoiU audeaitl, rcprimentur. Ila uamquo
, ^ , - cogilabanl, Nibil nobis prodcrit, etiamsi peccemus,
(\ eiqiiidein cum ea ninliere, cnm qtia eorrupti 6U * TDIIS, quamvia houore exciilerioius, aelaiem agere
; baud licext :. nec bab^bunt liarelici ansam contra
* , - nos diccndi, nos ea de rausa delinqtieniibus pcr miiiere, ut cuni iis mulierilnis vivaui, qiiibiiscum
; , , peccaverunt, easque uxorum loco reiinendi facnl, , lalPtn ipsis dare, ut bac ralione aliqtios ex iis, qui
, divereie religioul addioli euni, aiirabanr, boc esl,
subducant, alliciani; qnippe illis in peccaio degere
.
perinitleiites, ncc illegilimas nupiias, quas fornicatio prsecessit, sulveuiea.
. , ,
ABIST. Canonica, roairimonio juncta fuerit,
.
disjunguur.
\
Quse virginilalem profesaa esl, el inatrimonio
, , renmiiiavii, ei vitam in eauciimonia actampraeiulit,
si profcssioiies suas vilipendetis, libidinosis ae de
, \ \ , deril volupiaiibus, el matriiuonii nimiruin lfge
, viro conjuucla fuerit, isiud iuairiinonium non J I H
,
dicabilur, sed fornicalio : aul DOliua secunduiu

607

THEOD. BALSAMO.X

*"


.
CANON T l l .
?.
Ma*c-ilorum ei animaliam iuitoret, tt bomidda,
' () , ,
ei veneflci, el adulteri, et idololatr, eadcm con, ,
demnationA digni habenlur. Quare qoam in aliis
. "
babes formam, iu iis quoque terra. Eos auiom,
, \ \ .
qui iriginla annot propter immundtliam p<niieti
tiam egerunt, quam ex ignnrantia iVceruai, nos
,
quidem nec eos eise recipicndos dubitare opor .
lebai. Nam et ignoranlia eos venia dignoi facit
"
et iponcanea confeasio, ei lanta lemporia diuttir, ,
nitas: fere enim toia boroinia setate Satanae ira *
diti tunt: ut discant non se turpiier gerere.

Quamobrem jube eot absque dilaiione fascipi, *
. "
maximc si lacrymas habeant, qn laam clemen). ,
tiam moveant, ct vilam misericordia dignaia
I oslcndant.
,
.
BALS. Aiii sancii Patrig canones aie dfflniunt,
. "
qitomodo cl qtiol annis pnniri detaanl, qtii in
,
pnesenii can. comprebendutihir. Pra**ns aotem
.
ranon, eiiamai dicit eot eadem condemnaiione
,
riignos, non tamen de pormarum generibus intelli , '
gendns esi : alio eniro el alio tnodo puniantiir:
* ;
ei clarttm, qiiod ipsorum condemnaiioncm ia for *
mam, quae con\ecuta eal, diiiul i. Eot autem eadem
^ .
tondemnaiione dignot ease babilos dicitim est.
qnod omne. qt,.or ........ locis ...bjlci.nu.r, 5 ^ ~ ^
W***
puniantar, Qaouiam
, .
nonnulli qtii inccftturo per tgnorantiam commiae ,
runt (hc e*l enim immiindiiia, quae in canone
(
comprebemlilur, et non rcliqna petcata, ot qu
, \ ,
nec siia natura posaini per ignoraniiam eommiui),
),
cum iriginia annia poeniieniiam egitnent, admiui
, ,
volebant, dicit sanctus eiinde eoa e&te recipiendos,
,
probabiles quoque cautas afferens. Delie* aniena
.
idololalras bic intelligere praestigiaiores; Cbri . 01
aitani enim, qui idolis lua aponle eacriflcamnt,
\
debiM tota rita poenilentiam agere. Bli autem
dicnntur tradill enae Saunae, qui a Cbriaiianornm ,
coromunione aeparanlur. Qui tanio ergo lempore .
\ ^
srparati iuere, Sataoai/Vcluli iraditi xunu
rj .
ZONAR. 0 maaculos muusve beaiiat ineont,
ZflNAP. ^
et59 adidleri, qaindecim annoruni imilla puniun- \ \
lur; volunlarii autom bomlcid* , el veneflci, gintl. Uololatraa porro non eoa dicit, qui idolis . ,
qne eorum conjuactio otntii tnodo dUirabetar.

Guill. Beveregii DOUB.

( 5 ; . Scbolium in rodicft Amer- imtorn ndnlleri quindecim annomm tpoiio barbiano, ^ /^; homicidte- auiem ei venefici annU v\ , ginti. Idololatre* axlem enm diar$ opixor pr-xfi qUidem ti ipti atiqtto
. gmtoren et divinalore;
, modo idololatra , d<neoxtorm *ppeilatioMibm$
, tiientct;tfMOwtamqnl ab ixitio idololalrce fmtrnnt.
, ' - pwniientia dncti el aaplitall, teapiendi
, \ , titnt: qui MtemChn$tum $ine tioteniia abnegar*ni,
^- el iiolotaiTct (ncti $uni tota ipiorwn ttla Ivgert
> (>|) dcbem.
,
* Matcuhrnm V/ timmniium
t

09
1 EPIST. S. BASILIJ CAXONICAM I.
610
>. , aacrificaiii. Nain vcl intle ab initio idoloruin culmi
p , fuere addicli, atqne ad fldom accedentea, et bapti , 8010 eipiail, confesiim c u m fldclibus adnunieran , lur, sacrisque inysteriii cominunicant; vel cum
, \ . : Cbrisiiani easent, idolis imraolavere, ac per ime , gram vilara poeniienliam agere debeni. Nequaquam
\ igilur de ejusmodi Idololatria eanclus liic loqui
* videCur : sed prastigiaiores, ac ejastnodi inanita , - libus turam iinpendonies, idololatras nominavit :
, $ quippe qui dacmonuui invocationes adbibenl ad
. prasligiag, luiu e i iia auxiliura peltinl, ac proiitde
, , venerantium ipsos ct coleiilium quamdain gpeciem
, ' praebent. Cum vero cadera coiideninatione dignos
, babendos esse a i i , non iia iiitcdligttndus esl, quasi
. " sequali aunoruin numero puuianlur, aed quia plu* * ( rium aniioroiii mullas siul obnoxii, singuli laaicn
, juxia proprios lerminos. Qui vero triginta annia
, ob i m t H i r i t i l e m , quam ignorautes adiuiserunt, i
), - poeniientta versali eunl (aliquis eiiim fone per
, \, , ignoraiionero curo cognala rem babuil, ignorana
, cognationem, aut cum alia muliere, cum patrem
, ( quoque suum ill.i uaum fuisse ignorarei), de ejus ) * modi, inquit, ne dubiiandum esl quidem, quin
. adtniitaniur, cam muliag habeant excusationee, ob
$, quas eis vcaia copcedi poasit: ignoratioaem nioa . - rum, sponlaaeam confeuionera (ignoraium namque
crimen aponte coafexai aual) ac leuiporis diitlurui .
iMiem. Tota natnquo fere hominU aeiate Saianae iraditi auui, ut a lurpibus abaiinere diacani. Ob
Iw* igiiur facile ipxos admiitendos este arbiiraiur.
, Non alieuum auiem erit qoiddam etiam bic in terserere oraiioiii, ac certam quoruiudain quautio*
, Dem xoivere : inagnoe Aposlolus ad Corinih
* * , scribens, el de eo, qui cum novcrca furnicatwx
, , Ira . fuerai disserena : Tradite, Inquil, tpitim Satance,
ui ipirilut tafoui /faf . Quidam igitur dasmonis
, * potestati obnoxiuin fornicarium factuin fuisse
dicunl; quidam vero morbi flagello iradiium. O , \ lerum ex ipsismel ad Coriiitbios Epistolia sol $ , vitur dubiiaiio, ti declaralur, quod Iradi Salany,
; . , est aegregart ci a coeiu Qdelium abdicari. ln priori
* namque ubi eiiam euin qui deliqucrat Satanae tra,
deudum adjadicavit, Et , inqiiit, inflali eiiis,
, Xra el non magit luctum habxittis, ul tollatxr ex vobis,
. , $ qui hoc opus fecit *. Illud ucmpe, loltaiur quid aliud
l

~r

-r

--

.-

, - aigniflcal, quam ul eicidaiur, alienusque babcaliir

a vobis ? Exciditur vero quicuuque eegregaiur, nrc
* ;
, in nuniero fidelium recensetur. In secuuda vero
* Epixtola bac babet, Comenate ergu iptum charita. tem . Qui igiiurcbarilaieiu erga vexaluin a djeuione
* ;, conaervaturi fuiasenl: vel erga illutn qui lepra, vel
; ejusinodi alio tuorbo premerclur? Etenim tuisereii
, . polios eic affecti, quam illuin odisse par esl. Sol
, * boc plane aignificavit, ut quem scilicei aversaii
, , - esiit ob noxaiii, ei extra Eccleaiam ejccislis, ad , . uiituUa Uerbro, ne a nluiio dolore absorbeatur.
,, , Ergo, ut dicium eat, ipse se Apouolus explicai, ac
, . declarai. Quod si quis contentiosina repugnci,
flccii se paiiaiur ab boc sapieuU ei roagno Paue,
, ^
9

1 Cor. , 5.

Ibid. i .

U Cor. u, 8.

611
TIIEOD. BALSAMON
612
animadverleni q<iotnodo hic terbit tllis, S.tlanc , ,
iradilas etl, uaus fnerit : aegregaiiouem ac rele- , 2g a t i o i K i n a cofctu fldeliom Saianxe iradiiionem no
minans. Qui enim a fidelimii consoriio exr.lusus . ;
eai, auplius QOsancii Spiriius gratiam pcnes
aeiptitini haliet, vennu illa epolialue *ai. Qui vero ', * / ;*
ab bac graiia excidil, Satatiae iradiitir. Ubi namque $
illniii diviiia gralia nudaiuiu inimicu onVnderit, ,
ipaum invadit, ique deincepf dotiitnaliir. Quod eo- , .
dem eliam modo Joanne* ChrYSoeiOiniia, in commeii- ,
tariis i Epiftiolam ad Titnoilieam, imerpreiatus c&U , .
ARIbT. Masculorum, antnialioiitqiie corniptoraa, . ,^, \ ,
cl.niQBcbos post annoa quindecim ; bomicidae, veno- , * ,
IUi, ac idololairs pol vtgiitti, juxla atitiquaju , , ,
forinatu suaeipieuliir. Penpicuu*.
, . .
'.
CANON VUI.

Qui ob iracuiidiaiu eeruri adverius oxorem auam usu eet, est honiieida. Rccte auiem me .
adtnouuisii, et utt tuam sapieuliam dccuit, ul fu-
aiua de his dicerem, proplerea quod lnuila in vo- luulariis et involuulariia discrimina. Ett enim in- '?.
Toluntariuin omnino, et longe a consilio ejug qai ^ , incepit, rerooluin, duro lapis jaciiur in canem aut
,
arborein, boitiinetii aitingcre. Proposilum cniiu fuit . ' ,
bealiatn propolsare aut fructum excuiere : se.l *
iciom forluilo stibiit qui transiens occarrit, quare *
boc iitvoluniarium esl. Et illud quoque involmta- . ' \
rium eat, si quis volens aliquem casligare, loro , ,
val virga dura eum percutiat, oiorialur auteni .
qui percuesue eei. Propoiitum enim bic considera- . ,
lur,
quia peccaiileui corrigere voluil, non . ,
inlerimere. Recenaetur el illud int$r involunlaria, , \
cum quis iu pagna aliquem ligno vel manu repel- , ,
Icns, non parce in pracipuas parteg lctura lorquel, .
ut eum lasdal, non ui oinnino inlerfteiat. Sed boc . quidem accedtt ad voluuiarium. Qui enttu ejttsiitodi ,
Ina ruinenlo ad ee deiendendum ustis esl, vcl qut
, , *j.a
nou parce iciuin iuflixil, liquei eum ideo bomini , .
non pepercissc, qiiud ira victus fuerit. Sic cl qui , gravi ligno, el qui lapide majore, quam pro viri- , ,
Lus bumanis, USHS esl, in involunlariis nuineralur,
, .
ui qui aliud voltieril, atiud ieceril. Nam prae ira ,
ictuni lalem inlulil, ul liain percussum inlerfice- *
ret; quainquam foile animo habebal eum con- , \ .
terere, non auiem omnino interimerc. Qui aulcm , ,
eose vel quavis re simili usus esl, ntillam babet
excusationem: el maxiine, qui sccurim jaculatus . \ ,
et. Manifeaium cst enim illum manu non percus- ' , *
sisse, ila ul iclum ad arbilrium moderari posset: , \ ,
aed jaculaius est, ila ul et gravilaie fcrri et acie , $, el motu e longinquo, iclus neccssario letbalts ficret. XOLUO; .
Rorsoa auteni omnino est volunlarium, ac nullain , \ ,
babens dubitationem, quod fit a lalronibus, et in .
bellicia incursionibus. Hi enim propter pecuniaa , inlcrimunt, cavenlei ne cunvincanltir : t qul in *
bellia ad caedem feruntur, bis nec terrere, nec ca- , , , *
stigare, sed adversarios interficere aperte propoei-
luiu esl. Alquc eliamsi quis propier aliquam aliam . , * caosam curioaum pharmacum rniacuerit, el inler- , ,
B

1 EPIST. S. BASILll CANONICAM I .

613

614

- fecerit, id pro voluntario ducimus; ot sepe fa, ciunt mulieres, quae quibtisdam incantationibua
, \ - et amuletis ad sui aroorem aliquoa atirabere co , nanlur, dantque eis pharmaca meniibui lenebras
. , offundentia. Hae ergo, si interfecerinl, eliamsi alind
, , volenles, aliud fecerint, lamen propter curiosurn
; el prohibiluin opua inler volmiiarios bomici !as
. - repulanlur. Ilaque ct qua pnebenl pbarmaca abor , tum cienlia, snni el ipsa? homicidae, $icut et quxs
. vcnena fetum necanlia acctpiunl. Ua?c quideiu buc
usqtie.
.
.
BALS. Interrogaius xanciti*, an sil bomicida,
, qni securtm jatmlaiua in propriam uxorero, eani
, percussit, pronuniiavit cuin e*se tubiniarium ho. ntiridam. Deiirite facil differentiam voluiitariarum
' * g ei iuvoluntarlarum csdium : el etnn qui lapidein in
, besliam vel arborem jaculalue esi, traiiieuniem
, | aulem illac bomiuem fortej percussit, eumque qui
Ota , , loro vel levi virga aliquem docendi eom graiia per * cussil, si percussus mortuus fueril, homicidatn in , volunlariura appellal : cum aiitetn, qui in conien , tlonc aliquem viiga duriore perctiiserit, vel in eo
, , - percutiendo marttii non pepercerit, eiiamsi eum, qui
, percuasiis eel, iuttrficcre noluerit, sed vel lanluiii
. - lsedere, vel propulsare, dicii, ad eutn, qui <a3dem
;, , fecit Tobintariani, proxime accoderr, eo qui per , . ciissus esl niorltio. Eum 6 1 quoquequi liguo gtavi
, el magno lapide iist'& adversus aliqtiem, eiim itver; , feceril, cum nollel iinerficere, iuvoluiitarium bo * , vnicitlaiu definit. Eum auiem, quiqoovis ense bellum
. C gerentium el lairontim more uaus est, voiuntariiiiii
' ' boiuicidaro pronuniiat : ficut et eos, qui curioea
, - dant incdicaoietita, et aborttim cienlia faciuni.
. ; Aique baec quidem oanon. Tu autem lege vicegj . nitim sextuiii cap. lit. 0 presenlis oprris, ei qua
in scripia guiii de honiicidis. Shmiiter lege ct
' , . canouem 2 btijus eancii. Quia auiem dc bomicidis
el veneticis non pauca iracia! tit. 39, lib. LV. e um
quoque lcge : cum vero ibf nia 2 ejusdem lit. cl
, , - )ib. baec expresxe dicit, Qui imerficere consliiuerar,
, , Gtsi non inlerfecerii, sed vubieraveril, esi bomi , * cbla : et qui noluil inierQccre, eiiaimi inlerfeoeri',
non esl botntcida. Affecllo auietu, ex ineirtimenlo
, quopereussil, probaiur : dixcrit quispiam, eicapiii
^ adveraari pra-senlein canonem, dccnienten invo
, lutilariae ca*dis crimini subjici eum, qui lapideui
. in caneni vel arboreiu jaculatus fuerit, et botiiincm
, , forie oci-iderii. Diciimis ergo, quod dicta lex quaj
de caede voiuniaria docel, cuni, qui non dala opera
* , ; inierfecii, uon iioinhial* vobmtariuiii bomicidaii*.
, Est autem bic involuntaritis bomicida, sicul prsesens
* . ' quoque canon dccernit, el punilur secundutn ibc ' , ' . ' uia anlcjHinuliiunim cap. 16 liu 51 lib. 60 el
, secundum cap. 5 til. 39 ejusdem lib. deliniens,
. euin eliam, qui per delicias et liidum imerfecii, in
. . quinquennium exierminandum. Iia caput. logis ei
canonem concilia. noia ei canone ei 1/ege, quod
, iuvoluntaiiiis quidcm bomicida ex eveiilu seu cacde
, , condcmnaiur : voluiiUrius auiem, e i aolo propo%

615

THEOD. BALSAMON

616

silo ; etsi euitn non iiiterfecerit, ul bomlcida pu- . ],

nitur propler solurn proposiluiit. Nam el cap. 12 . " '
licii lii, 56 dicii, Nihil refert, an occidas,an inortis . ^ *
< aotnm prabeag. Voluiitariorunranlein hoinicidartim \ .
poena ostenditur in penuhinio Ibemaie cap. 3, l i l .
56, quod dicii, Pcena aJ versus lioniicidas, in iis qir- . *
deiu, qu) sur.l honesUc exifUiiuaiiouia, esl rclega-
lio ei peiTccia ptiblicalio : in vilibug autcm cl ab-
joriis, cusi ei*besliis objici. De voltmtariis aulein , '
boroicidis, nicnsc Aprili tnd. xv, a rdigio*o, po- .
leuiissiiiio el sanelo impcratore iiostro Domiiio '
Emanuele Coiniieuo, nuvdla ediia est, qua.ni ot , manda niciuoriae, quac post prooDit.iuui sic dicil:
,
Jdbct ergo omnibua qui tuiil in rcgionibus jndici-
bus, el ntUiiaribus quaj sunl in eis t o p i i s , ei earuui * ducibus, ubi fueril ca*dca volunlaria, l lale qnii!- , piam austis fuerit nliqtiie, ut omncs triatim excilen- , \ *; ,
lur ad apprehen<lcn<(wm bomicidaui, cl eiim vin- , '
cium iuiitaiil ad iiupcraloriam circumspcciioiteju : ,; ,
\el, si ea absil, ad roagtta? urbis a l)eo custodiix . , \
prafcctum, ui in cusiociiaui publicam imruducaiur, ,
el taiu Iii corpore quaiu in bonU accunduiu leguiu ,
cl noveliaruni constiiulionum poi sialem pitu aiur, , el alia supplicia subeat : sciculibus bis oiutiibue, , \
quod sl probatum fueril poiui&ae qiicinpiaiii botul- ,
cidam apprebenderc, el id non feccrii, euiu *
aecus coiidemnaiiduui, quamsi iiupcraioriiiiudiauis , ,
fuerit : siu auleui laluuril fortasae quispiam, el ad , \ ,
sanciiftsimani Dci ll.ignam ecelesiam confugeiii, .
poatqtiam pcenae ccclcsiasticas adversua euin proccs- C * -
scrint, ex Irgali observaiione, eoqiiidcm prxsenie ,
qui rcghitt urbiura iinperiutn obtinet, abeo miileiur *
ifi regioneiu, qiiam censueril, ui lotuin viix suse ,
icmpus illic iransigat, nec illhrceflugial, ul recurral , * in cum locum, in quo exsecrandum bomicid i f.icinns , * >
admisit. Abseute aulem fortc inipcratort, a prrcfe- ,
clo, ui dictiim e&l, in aliqu.ni remolioreni regionem , ,
exieratinabiiur, ei illic viia aiiae lempus peraget. .
Siu auleui non soluin voluularie, sed eliam praemc- , , ,
dilalo capioque consilio ctvdem perpetraverit, nou ^^ ,
cogeiur ex pia:dicla icgia conaiitulioue londeri. Si .
euim cum, qui sua f ponle ad iqpsuram accedil, , ,
ad eaui xiaiitn adiuiuit canonica sublilitas, scd , ^ ei stifljcienle lempore ailribulo, ct pcr iptum mciilis . 3
ejus fiiiuilaie, vol iuiinuiuie exanuiiaia.62 ^qui- dcm boininem inveneril iu primo proposito perse- ,
veraitlcm, el monaslico insUiulo, ci corporis uior- .
lificaiioue se impigre pwparantem, ex eo tempore '
boiii qnoque operia ei afleii coinplementum, eo io ,
iiiOiiasiicam iiisiiuuioocin ataiumque auacepto: ; ,
qnomodo non fuerii a raiione alienum, et legibua
apiriutalibua absouuin, aliqucin coacie tondore, ,
eumqae homicidam, quem Dcus eo usque reliquii, ,
ui eiiam raanue fralerno sanguine polluerei t T i -
mendum esi euim ne inviius vitain angelicam in- * ,
grex5U8, eaque vi tnacepia, venerando babilu in , ,
liidibriuui utaliir. Qui enini boiniiies leviorca in , deweiuian iucidcruol, ii pcsshnaa ei penrersiaaiinas ,
aciioucs >H;[U natura aggrediuiitur : loco ergo
;

618
IX EPIST. S. BASILII CAXONICAM I.
, > tonsurae staluit fnea imperiulU majeslas, ul qui
;, - volunlarlam csedem caplo consilfo perpetraveril,
. , io costodia lolo vitae tuae tempore degat: el nec
, itlinc quidem unquam educalur nec juseu forte
^ ?. iroperatorio per oblivionem exhibito. De eomro
autem facuiiaiibtis flat, sicut josaii impefaior oie moratns. Quia auiem pbires homicidae, qui csdeiu
* , mediiato ei consilio capto perpetrant, ad sanetie , ' aiinam Dci Magnam Ecclesiam posica accedentes,
; ;, . non ul facta est a $e, ged ut ad suam facil olilita\ tem, veritatem celantea, caedem confilentur; jabet
. mea imperialia sublimiias, ui a tanctissimo pro
tempore palriarcba ad regioni antistitcm, el, qni
; , ei subett, clerum, quineiiam ad regionis judfcem
, cum poftnae comminatiooe scribatur. Et quemad * , modum faciam esse cadem ex Ulorum rescriplo
, iniellexerii, ita eam quoque ulciscaiur: et non
, eum, qul capto consilio csedem facil, propler fal aam atiam confeasionem, casriem pcenas eademque
* aupplicia, qus et itnproviao in tale aliquod
* , crimen incidens, subeal. Si quis aulem homicida,
, qui ad eanctiasiiDam Magnara Ectlesiam confagerai
, ei vel perpeluo exsilio condemnatns, vel in vinculie
ei in perpetua es&e coxiodia toio vit stiaa lempore
, , juseuf erat, solulue, iaventus fuerit in \oto, ubi
caedem perpeiravii, ambulare, vinclua ab exactore,
. qni ast in regione, ad meam imperialem sublimiia, tem miitetur, ei quaecunque quidem ree lonc ei
, , , invenla? fuerint, exactori in lucnim cedeot, ei ei
* ^ qi bomicidam indicavit ex sequo inter eoa divieav
, Omnino auiem curae eril iis, qui sunt in tanciisaima
, Magna Ecclesia, illorum jiidicibus, ui curo conve * nienie canonica severitate crimina caedis puniant,
, et teropora non temere contrahant, nec plusquam
, - par eil, in iis qus non decet, ee lenea et c lementee
*, * * prasleni. Imperialis autem me consiitutfonis
exempla, ab iiequi pneaont jodiciix deacripta, miasa
ad ecclesiaa qua3 eiint in regiono ibi ropoiientur;
, ul eorum qoa sunl consiiluta, omnea scieutian
, , , habeant, ut faciant queipadmodum eia compreben* . dilur. Quod ei ie qoi capto coosilio caedem fecit,
; tonsuram goa sponie elegerit, non absque proba lione inter roonacboa cooptabiiur, sed sufflcienli
lempore accuraliasime el diligemiesime ex canonicis
* conslllutionibas examinalus, et probatus, in
, nasterio vel invitus toio viuc lempore manere
. cogeiur, nec ei unquam illinc exire permlueiur.
, Monaslerium autem erit omoino in alia provincia,
, et non in ca terra qux morlni sanguinem debixcens
male suacepit.

' , *.
, ,
.
. 3 . Be voluntariis ae involuiitariis cas , , dibus interrogaiua esl sanclos : alque hinc qui
, secitriin jaculaius est, eaque uxorem suain per , ciissit, boiuicidam esse voluntarium demonslravii,
. - ct quicunque gladio qnopiam advereus aliquem
6

PATUOL. G U . C X X X V l l I .

20

619
THEOD. BALSAMOX
m
iitititr. Discrlmen porrocomlidiit iuier voluntarias \
ac involutiiarias cstdtt : ac eom *qei in fenm, vel ) 0 ,
acborrm lapidem Jeelt, botnloeni rero Ulic forle *
commoranlem pmataU; iHum quoqae qui loro, aot ^ ,
levi virga quemplaai diadpiina? gralia verbetVit, sf , erberaltis inlereal, InvolontarUi proenkkibio bo- . |
micidatu vorat. Qui aaiem ia ronienlione qvoiiipiam 0, ,
solidiore bacillo aot manti acrtter in prarcipoaa ,
panes perctiaail, etiatasi interilcere baod vellet , ,
vulneratum, sed tedere laotum ei propuUare, ad *
Yobintarium bomiddan) proxiroe aocedere affirmat, ,
si vulneratue ioicreaL Qai autem ligno grati et in- , .
gculi lapido adveraua aitqaem mus occidit, invo- , ,
luiiiarium forie hofaictdain esse defluil. Qai vero
en&e qaopiam ctl uaua, et latrooei, el qui bellicas , .
incursionee faciunt ob rapieodas pecuniai, volnn- * ,
lariot homicldas etso detoonstral. Qoin et qui ,
pbartnaca prcbent aliquibos, etianuf ioterocere, ,
qui pbarroacatfi miactiii, haudquaqtiaoi ia animo ,
nabuerit, sed aliquem ad amorero allieere; , ,
illud vero bauaiuin bitootan inlerfecil, anl homi- .
nis mentem w m p i l ad inaaaiaai eum adigene, ,
fnter voluntarias caadea eooaaerai. Homiddaa Tero ,
muliorea dicil eas qaoqae, qaas pbanaaca dant .
abortom cfenria, et qoa illa aociptoal, qitemadmodam in fecuado ipoivs caaoao jaai de hac re definlvtf.
ARIST. Homicida eai qui aectiri contra uiorera
. , & eai. involeniarius vero bomicida qai lapide .
in canem jaclo bouiitteat ataecaius eal : ct q<ii , *
asilgal loro, virga. Qui in pugna ligno vel mano .
iclum in praecipuas parlas lorquet, el inierficit,
, .
ad volunlirium prope accedit. Qui gladio aul ali- ,
quo cjusmodi ett, otnnino eat voJonuriua. , ,
iiem lairo ei hosti, el qnl aliaaa ob cauaan - , , !
num doderit, ioierfecerii, ett volontaritta hotni- , .
cida. liem quae medicamenta abortaai profocaniia dant, ol quas aceipiunt.
Homicidiorum qucdam satu volunuria, alia aa , *
tiiin invoiunuria , alia vero fere voioalaria. Qui .
enim gecuri aliqaem peiii, ei eem occidil, et qoi
ad iiilerlcctionera gladio utus e&t, ol laironoa, el , ,
liosles
eniiu propier pecuniam oecidunt, hi au- ( ,
letu advcrsario tnanifeuo velleat occidere) volonta- )
rii judicauliir botnicida;. SimiUier ei qua? medica- .
menta feium necanlia daot, et qu eadem autnoDt: , ct quae vellent amorem alkajua ad se aurabere :
cl inedicaiueoium coaimiaceaiea, illudqve ipsi ira- ^ ; deniee, ut tenebraa inielleetni offundant, recl, ,
pienlem occiderini, roluniarie inieremiaae jadica- , ,
buniur. Qui nuteiH lapldem canem aut arborein .
jacii, ad feram prepaltandam, aut frucuin decu- , ,
tiendum, ei liouiinem lortniio occidil, vel qui loro ,
aui virga aliqaem peccantooi ferit ut emendot, et * '
euro inicrttcil, inter invidunlarios bomicida re- , ,
censenlur : qwi auteiu iu pugua ligno aut uianu
.
plagam alictii in loco primario acriler lnferi, eutu- que occidit, eei boiuieida ferc volunlariin. Quaiu- , ,
vis cnim ui propubsaus isuin qui cuiti ipso pugnat, . , '
illud feceril ul^um dattino aflkfrel, nou auieiu ot
, , ,
oiiiuiiio intcrOceret; lamcn ab aniiui passiono ei:m * '
viciiiiii fukbse apparei, el idcirco bomiui ligi.o ,

21
IN EPIST. S. BASILII CANONICAM I.
622
: ? g | p| gam acriler
c( illud tion erit
/ omnino involunlarium.

\
6 4 CANON IX.
iEque viris et inuHeribua convcnit aecun ,
, duin seolenli-e consecutionem quod a Dotnino pro, , - nuntialum eei, non licere a matrimonio disceder\
. nisi ob fornicationero. Consuetudo autem non iia
* * se babet, sed mulieribus quideni multa accuraie
, * obaervari deprebendimus, cum Aposlolua quidccu
, " dicat, Quod qui adhxrcl merelrici, fit unum cor* ", , * pas ; Jereinias vero, Quod fueril mulier cum
, - alio viro, non reverletur ad virum suum sed pollula
' *0 poihutur * ; et iterum, Qui kakti aduileram, itul . \ / ttt impiu* . Conaueludo aulem eliam adul teroa viros et in fornicalionibus versaniea jubet a
. * mulieribua rettneri. Quare qtiae una cum viro di
. niiisao babilat, nescio an poseil adultera appellari.
vi Crimen enim bic aiiingU mulierem, qu*
,
. rum dimisit, quanam decausa a conjugio dieces ,
, serit. Sive enim percussa plagas nou ferat, rerro
. - aalius eral quam a conjuge ecparari: eive damnum
in pecnniia non ferat, oe baec quidem justa excu, . aalio : ein auiein, quoniam ipse vivic in fomica , - lioae, non babemua banc in ecclesiaiiica consuelu * dine obaervaiionem, imo vcro ab infldeli viro non

, juisa est mulier separari, aed propter eventuro in , . certuni remanere. Quid enim $ci$, ma/t*r, an virum
, , ; ' C lalvum si$ faeiura ? Quare, qnm reliquil, rsl
, , ' . adultera, ad alium virum accessil. Qui aulem
, reliciua eat, dignus eel venia, el quae una cum co
. , - babiial, non condeinnatur. Sed si vir, qui ab uxorc
, * , , disceasii, acceesit ad aliam, est et ipse adulicr,
* quia facit ut ipaa adulterium coramiltai; el quas
, , uoa cum ipso babital, cel adullera, quia alicnum
.
virum ad *e traduxii.
.
BALS. Sanctue intarrogaitia, quid debet fiei
, conjugibue, ai quls ex ipsia se ad aliud inatri, * moniutn contulerii, vel etiam fornicaius iuerii,
, fecil responaum ex divereia scripturis, el ex coti. auetudine quae lunt aervabaiur. Quia autem, quae
* , In boc canonesila sunt, 417 imperaioria Jusiittiani
* ' , novella, qtue in tit. 7, lib. xxvni posiu eal, peni, ' , lus immaiavit, lege eam siroiliier, ei i l l novel ' . , laro, et ui aetoel dicam, a primo capiie ejusdeni
lit. ueque ad 6, et scieg quot modii solvantur con, jugia, et qiiomodo a lege civili puniuntur qui adul , teraniur e conjugibus, vel eiiani foruicantur; pr * - lerea autem et qui praHer rationem viia3 socieuiem
. relinquunt. Lege ilem canonem 00 concilii iu
Trullo a qua) in eum ecripla sunl. Lege eliam
, * jura, quae ad flnem osque prinii capitis tii. 11
' . ' prasenlis operis aiia xuni , similiier et inlerpre * tatioiiem capilie ejusdem lii. et ex bis omnibus
' . , fuse de bis iotelliget.
* .
ZO$AR. Ne aolvaniur nupii, excepia fornica.
lioniscausa,
Doroinux pnecepit. Hoc igitur praeco*1 . I
Cor.
vn
16.
I Cor. , 16.
Jcrcm. , 1. . , .
r a v

623
THEOD. BALSAMON
621
') ex quo magnus tiic Paler viris el mulieribaa \ ;
convenire asaerit, ha nec viro auam dimUlcre ,
uxoreiu, nec oxori a viro abscederc permixaani sil. ,
Sed consuetudo non eodem modo te babel in viris . '
qut relinquuiil uxorea, et mulieribti* qua idera fa- ,
cium. Mnlier siquidein, qtuea viro tecedit, alierl- ; . .
que arfjangitur, aduliera jadicaiur, nec ampliua ,
a viro suo, ni&i ia volueril, reciptotur. Yirom au- , \ ,
lem eiiainsi fornicaius fucril aut adalteratua, mvh cl ; *
lier reltnqnere baud poiest. Ac ei deinceps reli-
cius CUIH allera viiam agal, quas illi adjungilor I ,
ncqoaquam, ait, aduliera judicabitur. Crimen ai- , \, .
quidein illius esi, quaa virum suum reliqirit : nec
enim ei a viro diicedere coiicessum est. Sed, eive . *
ec cum illa acerbe garai, ferre oportei: sive peco- ' , ,
iiia jactnram patiatur, dum videt ab eo dolein c abaoroi; aive taogatur xelotypia, quod curo aliis ot *
vir corrumpaiur, obdurandum est, nec a viro ab- ,
ecedeitdum. Si enim, cum iufideU* ait alier coaju- . ,
ginn, alieri ab eo tecedere ipto iovito 65 v^iiium ,
esl, beaii Pauli decreio, quonam modoilli iropano , erit, qui aliam obcauumconjugiumrolvit? Qaamo- * '
brem qua? a viro abtcesil, si cum ahero hibilavii, ; " ,
adullera jodicalor. 8i vero eum relicio viro con- , \ . juncia legitioie fuerit, neque ut adullera, neque ut ,
fornicaria condemnaitir. Et vir uxorem tuaui di- .
miticns, ei ducens aliaro aduher e*l, ct uxorem , , \
ciim alio roielam adulieram facii. Et qua ejuiniodi ", ,
viro babiut,, non ignorans
ab eo uxorem quam
,' .
-

" I
1
" "
babuorai dtoistain, aduliera est. Alieaum namque ^ \ ,
viruiti ad se traduxii. Sed hac quidem hic magnox , .
Paier, ex ea qua* tunc obiinebat ecclexiaslica con- .
aueiodine asserit. Teroro ea, qu potlea ediia ^
esi, de divorltis imperatoria Juxtiniani novella l i - .
bro XXVIII Baailkonim tii. 7 posila, prseter aliaa
cauaai, ob quas conjugia golvere mulieribui datum , ;
csi, illa qooque receaseiur, ui si in eadem domo ', . ',
aui urbe vir alteri mulieri commiaceatur, atqoe ab ' ,
uxore adinonilus, lamen ab illius commercio ne- quaquam absiineal, aoptias disfolvere mulieribat ,

ob xelotypiain perroiMuin sit.
, *
.
ABJST. Juxu Domini aermonem vir ei mulier ^ .
fornicalionis cauaa teparati pariter condemnantur. , ,
Consuetudo vero aduUorum ot fomicatorem a con- * Jngibue non separat. Sl qua vero mulier viro dl- . misso juncla fuerit, non eai forsiun aduliera; , *
culpa enihiiacaro, qusesine ratione dimisit, reji- * ,
rienda esl: vel eiiani aduliera, ai alii jungatur. Bi- . *0 ;.
miaaua vero venia dignus eit. Qui vero snatn reliquit *0 , ' ,
uxorcm ei ad aliam accesait, et ipso eei moBclios, , ,
ei eam moecbari facit, et etiain mulier cum qua .
conaoetudinem babet.

Eui Oomintis virum ab uxore sua dlsjuncimti
(praierqnam in fornicalionis caiita) el mulierem
( )
sine raiione a viro aeparaiam aequaliier con-
denuiai: (smen consiiiutio eccleaiaxlica id aiiter * '
^eri jubei. Nun virum sive iornican^m sive adul-
n

62fr
625
IN EPIST. S. BASILII CANONICAM.
, , , ^ teranlem, ab iixore stia relineri mandat, ut mulie * , rem, si alio viro contaminetur, diiuiiii sinii, et iion
, , amplius a viro suo retineri. Porro si miilier viriun
, auuin dimiuil, priRiextu quod iste foniicalione
, cotu ipt* vivil, ei ille aliaro duxerii uxorcm, aciio
, * ei accusaiio conira mulierem est, qua vifuni auuiii
dimisii, quoin retinere eiiam fernicantem debuii.
, Viro onim aliam ineanli feminam venia daiur.
. *0 ,
Similiter el qua) ei dimisso coiijuncta Tuit, forni . calrix non dicetur. Al mulier qiue euui reliquit, si
* alii eoiijungauir, baud dobie esi fornicalrii. e
, , conlra si vir ab oiore sua discessil (nisi in causa
; . foriiicaliooit) ei aliaro duzii oxorein, ips*; ai adulier
( ), judicatur, quoniam eaiu, quaiii rcliquil, adulie * - rari facii, si ad alienum veniai viruin. E l qu cuiu
, , , , eo babilal adullera est, eo quod alienum accepil
* * - virum. Et IISBC quidem dicit caoon; quoniam luiic
, . leroporis a legibus licebal inatriinonio conjuuciis,
* etiam siue juala causa, peMypica erba ab inviceiu
recedore. Hodie autem nec vir nec mulier niairimo * * niuro Mhrere poteat, nisi juaia aliqua causa iaierve - niat, de quibus Jueiiniani novella expresso aiaiuit.
, ; . * .
'.
GANON .
()
Quijurant se ordinatlonem non accepiuros,
, .
cjuraulea, ne coganlar pejerare. Etsi enim vidclur

aliquis esae canon, qui ejusroodi hominibus conce* * ,
dat; experientia tamen cognovimua eos qni peje

rarunt, felicea exilus babere. Considcranda
, , * autetn aunt, et specie* juriejurandi, ei vcrba, et
, - C aoimua quo Juraverunt, et sigiUatim quas verbis
' , ,
addita fuerunt, adeo ut ai nulla prorsus gil rei lc $ . nienda ratio, tales omnino diniiUendi sint. Quod

, autem altinel ad Severi nogotium, videlicet ad pre , sbyterutn ab ipso ordinatum, videiur milii res teni , .
peramentum ejoemodi babere, si ideoi et tibi vU


deaiur. Agram illum Meeiias subjeclum, eui ille vir
, .
addlctuft fuit, jobe Vaaodis aubesse. Sic eniin nec

*
pejerabit ille a loco non recedeos, nec Longinua,
, * ,
secum babens Cyriacum, in cauaa eril cur deserla
,
H ecclesla, neque aniroam suaro per otium daro .

nabit. Neque aliqaid pmter canonea efficere
,
videbimur, accommodationo utentea in Cyriacun,
,
,
qui com se Mindaois permanaurura jurasseC, la .
men iranslalionom suscepit. Reditus enim erit ju . risjurandi obtenraiio.
OEcoDomi aulem ac
Guill. Bereregii n o t .
() . Huic canoni daplei In codice ctioni $ub)edu$ in qmtm pre$bgier ncmine Cgriaeus
Ainerbarbtano appouiiur : primum slc ae Sitero ordinatut, juratut ett te ex eo non tece$babel/O * iurum; quoniam autem ei, qxi Sewo ordinatut
, fuerat, alieno urrUorio lacerdotalia muntrm okire
, non Ucebatt i$ illinc iran$tatu$ e$t: ei Longinus
, CyHacnm diUgent viroi Eccietias conoiciaiui ,
. propter $ju$ iratuiatiomm : Cyriacu* ouiem pejerar*
widebatur, Mindanh u irantferent. Alleriitn aotem
, . aie, . \
, .

, . Alimd Scholium. . Severut qnidem epi$cop"t trai torum pgrpgtraiio bonorum negleciu orllur. Ergo
darnm : Mindana autem agtr erai ad Longinum
conticinm eiiam i opprobrium contra Eccl$ti*m
quemdam pertincn* ud epucopaius MhiliM inip*negieclvt tt camfoqntniia jurt dtcatur.
1

6i7

TBEOD. BALSAMON
C28
dispensationi ccsserii, id ei pcrjurii loco non cU ,
irupulabitur, quippc quia jurijurando adjeUum non
,
esl ne paululum quidcin lltndanis receesunim, gcd

, .
deinceps pcrmansuium. Nos aulem Severo oblivio , , nem caueanli sic ignoscemus, eutn rooneamus, , f , occultorum $ogniiorein suam ipsius Eccleeiam non

passurutn ab ejusmodi bomine labefaclari : qui
,
praner canones ab initio fecil, ac jurejurancio con * tra Evangelia aslringil, et perjurium transie ' ,
rendo edoccl, ac posircmo, dum oblWionem simu *
.
lat, menlitur. Sed qubniam cordium judices non
\, ' sumus, sd ex iis qv.& audiratis, judicamua, de* ,
inus Domino vindiclain, eumque citra examcn su ,
apictamus, bumano viiio, obtivioni scilicet, igno* , .
aceotes.
Gfi OALS. Quidam ui eidinarentur evocaii ju.
raruiu se ordinationein non admiasuroa. Dicit ergo ,
eanctas non oportere eos cogi pejerare. Euieaim, iitquit, videalur iis, qui ex se ipais joraront, vel . , ,
qui aliqnod sibl vinculum injecerant, vel caroem * iion comedendi, vel vioum non bibendf, vel nec , , ,
illud faciendi,ticererarsos vinculom tolrere, et a , * ,
jurcjnrando deflcere; sed experientia didicimus, * *
quod, qui pejerarunt, non reela suoi in via sed a , *
Dao siittiniar propter perjuriom tenlari. Oportet
auteiu, inqu t, in bis jarameoii formam querere, . , , ,
an in Deum jurans dixerit, an in allqoid aliud, el , *
verba ejus qui juravit. et aflfectionem quam joravif, , , \
el otiara subiilia in verbis additamenia. Eit enfm \ *; ,
eonsenianeom ex tacramenli qoalitate, ei ex verbis. . *
et ex affectione (an ecilieet potillo et non flroio C * ,
aniiuo juravii), coiisideranief conprebeodere, oon (
prohiberi oporlere eiim, qui juravil, a jurejurando ),
desittere. Stn islie consideratis, non eal invenira ,
ralionem aliquam quare a jnrajurando deaiattrel, . !:
oportei lalca dimitlere, ne pejerenu Negotium ; ,
aotem Severi, seu causa ei argumeotom erai ejoa- $, .
modi : Longinus quidam habebal agrom llindaiia ,
dicitim qui quidem arai Mesthi epiieopatoi ub- , .
jecius : Severua auieoi, cum esaet llaiadarum
episcopus, qaemdam C>riacum' ordinavit preabyie- *
rum teinpli, quod erat in agro, jorejurando
adactam, quod in lamplo perinaneret, vel potius , ,
epUcopatui essei eabjectus : xed epixcopos regionis, . * cui erat ager subjeetua, probibebal Cyriactim ab , ,
alio ordinaitim sacra celebrare in eccleaia qu ad (
*"
* * *

' "
ipsuro pertinebat, et ideo Cyriacos ea relicia alio * .
iranslatua esi. Porro Longinos quoque id segre , .
ferena minatua eal se ecclesiam deseriam relieiu-
rum. Dt ea ergo re inlerrugalus magnux Basilitifl, . :
respondii, agrum cui rcnuntiatuf eai Cyriacus, id , , , $
eat, cujns preabyter nominalus esl, oporiero esse , ,
,
Masadarom episxopatui sabjectum, eisi eseei aliaf
regionU, etCyriaoim illic revelrti. Sicenim,iiiquit, ,
uec ille fariet praeter sacramentoro, ncc Longious . , ,
reclesiam deeerci, hoc esi desertam rclinqnei vrl ,
iMiam desiruet, nec auam anioiam propter otiiim , , ,
< omfemnabii, sen ei subjiciei, ut qui prectbti* ci ,
ii?vi;is liynnis non vacei, scd ab cis cciscl. Nos ,
D

, ;

629
1 EPIST. S. BASILII CANONfCAM I.
6.10
;, . , quoque, inquit, qti ad Cyriacuro pertiticnt, dis, , peneantes, et permitientes ut redeai ad ecclcstam,
! , - in qua ae ptrteverare jnravit, non videbimur fa, , ceropraeter canonee, IKC illejosjurandum iransgredi
, . videbilur : revertent enim vbletur eervarc jusju , raodiim, qula jurijurando adjeclom non est, sc
, - non ad breve lempos exccssonun es agro Min8 qaoinodo ex verboruui
. " dauorum. 6 7
examinaiione el consideraiioao sancttig senieuiiaiti
, vcnalur, ut is qui juravil, non videatur pejerare.
. . Itecergo de Cyriaco. Sevenu aulem accusaitu,
" , , ; quod in agruro, qui erat alil regioni subjeclus, or , dlnaxsel, dicebat so boc oblivione feclsse, nescieu , - lem agram alii etae subjeclum, Quoniam ergo,
. , , , . inquit, ad sui dofenaionein ignoranli: m allegai,
oportel ei igno*ci, eumqae Bei judicio reliuquere :
. " , cuiu enini cordium cognitores non suinus, sed ut
' , , audimua, judicamus, denius Beo vindiccam, eondo , , naotea propter oblivtonem, quaa est butnanum vi . \ liuui. Et eanon quidem in bia consixiii. Tu aoiem
. * . ' lege cap. 18 , cap. 13 . 15 piaesemis operis, ei
, - quie ejut inierpreiatione scripu euni de iracta . lione jaranentorum. aulem habe tti memoria
id qooque, quod a sancio acriptura eai de facio
qood ioeidU io ordlnatioae Cyriaci, et dc porjurio
, qood abeocoromiaeQiDeat : et nola qitod propterea,
. - ut est verisSmile, igaosciiar regionis aniistitibus,
, , ! qoi in qoibuadam patriarcbalibui ecclestis aacra
. celebrant. NUi enira igiioraniiat praMexius Severo
, Q auxilium tulitaet, deposilua eseel, quod ulira suam
, * dioecesim ordinationein fecisset. sacenloiibus
. aulem falao lestiflcatit, lege imperatoria domini
* Leonis Sapicntia novcllam 7, qoaa continef, quod
, , si taeerdoa falsnm teeiimonium jaraiu* diierii,
, . depoaitur. Qaod sl jusjurandum non acceeaerit, in
" , monasieriom ad iricnniom separelar, et sie prt , siino ordini reslitdatur.
.
ZONAR. Quidam vocaii ul ordinarenittr, jitrarunl
.
. se ordinaiionem non admissoros. Ejttsmodi ergo
bomines, ait canon, noii este ad perjurtmn adigeu. , , ' dos. Eliamsi videalur, inquil, lieere iis, qui sua
, , eponte jurarunl, aul aliquod vinculom sibi injece , , runt; velui abstioere a carribus, aut a vino, aut
, * , fy boc vel illud omiltere; vinculuro illud rursum pro * * pria aucloriiate disxolvere, ei a jurejurando defi , cere: veramiameii experietitia dtdicimas, eos qu4
, , , perjuraruni, boc eat, qui contra id quod juraveruin,
, , * quippiam feterunt, non placere, boe eet, tiiiiiinie
. , , acceptos esse Deo, vel haudquaquani probos, ami , coeque ab ipso judicari. Oportel voro, inqiiit, in
, , , bisce bomiuibus genus quoqoo jurisjurandi oon*i * , derarc, Deumne appellaverit jnrans, ati aliud quid . piam. lum jurautia vorba, animique affeciuro quo
, juravit, ac minulas quaaqne additiones in verbis.
* , Probabile enim eai, ex jurisjurandi forma, ex verbif
, pariier, et ex animi affectione, si forte ex pusilla, nimitaie, non autem ex constanti proposito juravii,
. , , deprebeudi posae ab iii, qui atleolhia cogiiaverini,
V i d e

e r

6*7
TBEOD. BALSAMON
C28
dispensationi si ccsscrit, id ei perjurii loco non ,
imputabitur, quippc quia jurijurando adjeUum non
, esi ne paululum quidcm Mindanis recessurum, ecd

, .
delnceps pcrmansurum. Nos autem Severo oblivio , , nem causanli sic iguoscemus, eum moneamus,
, , occullorum pogniiorein suam ipsius Ecclesiam non

passurum ab ejustnodi bomine labefactari : qui
,
praetercanones abiniiio fecit, ac jurejuraiv!ocon - Ira Evangelia astringil, et perjurium iransfe ,
rendo edocct, ac poslrcmo, dum oblivionem simu
.
)at, menlitur. Sed qubniam cordium judicce non
, '
eumos, seH ex iis quifc audimus, jadicamus, de ,
inus Domino vindictam, eumque citra examcn su ,
apiciamus, bumano viiio, oblivioni acHicet, igno , .
acenles.
6 6 BALS. Qtiidam ui erdinarenlur evocaii ju.
raruni se ordinationein non adodaaoroa. Dicit ergo , .
saucius non oportere eos cogi pejerare. Eui enim,
inqoit, videalur iis, qui ex se ipgis jararont, vel . , ,
<jui aliquod sibl vinculum injeceruat, vel caroem * on conieilendi, vel vioum noti bibendl, vel nec , , ,
illud faciendi, Ikere rarsus vinculnm aolvere, et a , * ,
jurcjurando deflcere; aed experientia didicimni, * '
qitod, qui pejerarunt, non recta auni in via ted a , '
Deo siimntor propter perjuriam tentari. Oportet autein, inqut, in bia jurameoii formam quatrere, . , ,
an in Deum jurans dixerit, an in allquid alind, et , '
verba ejus qui juravii, e( affectionom quam joravif, , ,
l otiaro eublilia in verbii addiumenta. Ext enim *; , *
consentaneom ex tacramenti qualitate, ei ex verbis. . *
el ex affectione (an sciliiet poaillo et non flrono C ,
animo jiiravh), considerantes coroprebeodere, aon ( ,
prohiberi oporlere eum, qoi juravil, a jurejurando ),
desiMere. Sin istis consideralis, non eat invenira ,
raiionem aliquam quare a jurejorando deaiateret, .
oponei lalea dimiltere, na pcjereni. Negotium ; ,
aatem Severi, seu causa ei argtimeotum erat cjos- $, .
modi : Longinus quidam babebal agram lfindana ,
dictum qui quidem erat Hesihia) episcopatui wb- , .
jecius : Severus auienn, cum esaei llaaadarum
episeopua, quemdam C>riacum' ordinavit presbyie-
rum leinpli, quod erat in agro, jarejurando
adactum, quod in icniplo permaneret, vel polius , ,
eplscopatui easet sobjectus : sed epiecopus regionis, . ' cui erat ager eubjeelus, probibebal Cyriacum ab , ,
alio ordinatum sacra celebrare in ecclexta qua)
qusa ad
ipsuro pertinebat, et ideo Cyriacoe ea relicta alio ' .
translaiue esi. Porro Longinos qooque id tegre , . ferens minatus est se ecclesiam deaeriam reliclu-
rura Dt ea ergo re iiilerrugafus magnua Basiliua, .
respondit, agrum cui rcnuntiatua eai Cyriacus, id , , ,
eat, cujus presbyter nominatus est, oportero esse , ,
Masadaram episcopatui sobjeciuin, eisi aaeet alius ,
regionis, etCyriaoim illic revefti. Sicenim,iiiquit, , nec ilte fariet praeier sacrameoluro, ncc FLongtaiis . , ,
rcclesiam deaercl, hoc esl deseriam rcllnquet vrl ,
, , ,
etiaro desiruet, nec auaui anioiam propter 0111111
,
rnndemnabit, sen ei stibjkiet, qui precibiif ci
,
divi;?is bynnis non vacei, scd ab ci* cciscl. Nos
%

6
1N EPIST. S. BASILII CANONfCAM I.
6.10
;, . , qnoque, inquil, quae ad Cyriacum perCitiGiii dis, , pensantet, permitientts ut redeal ad ec< lesiani,
! , - in qua ae perteverare jnravit, non videbimur fa, , ; cerepraler canonee, IKC illejosjiiranduin iransgredi
, idebitur : reverlent enlm videtur eervarc jusju , randum, qoia jurijurando adjecloro non cst, sc
, non ad breve tempai exccssurtiin ex agro . " danorum. 6 7 Vide ergo qiiomodo ex verbomui
examinalione el conslderaiiODO sanctua senieuiiaiti
, vcnalur, ut is qni juravil, non videatur pejerare.
. . Itecergo de Cyriaco. Sevenu autem accusattu,
, , ; quod in agruro, qui erat alii regloni subjectus, or , dtnassel, diccbat se boc obliviono fecisse, nescien , - lem agrum alii etse subjeciunt, Quoniam ergo,
. \ , , , . iitquit, ad aui defenaionem ignoranli: m allegai,
I
~
-
~i
w
H
V

oportet
ei igno*ci,
Dei non
judicio
relinqoere

. "

,
cum enlni
cordium eutnqae
cognitores
euinus,
sed ut:
' , , audimua, judicainus, denius Deo vindictain, eondo , , naotea propter oblivionem, quaa est humanum vi . \ liuui. Et eanon quidem in bia consfoiit. Tu aoteui
. ' . ' lege cap. 18 , cap. 13 \\L 15 pissemis operig, ei
, - quas in ejoa interpretatione scripu sum de iracla . lione jttraroentorum. autem habe iu memoria
id qaoque, quod a aancio acripiura eat de faclo
quod incidil io ordlnaiiooo Cyriaci, el dc parjorio
, quod abeoconmisaQmeat: et noiaquodpropterea,
. - ut est verisimile, igaoscitar regionis aniistitibui,
, , qul in qaibotdam patriarcbalibui ecclesiis aacra
. celebrant. Niai enira iguoranliaR prartexws Scvero
, Q auxilium luliaaet, depogiiu* etftet, quod ulira suatu
-^ , * - dioecesim ordinailoneiii fecisset.~ Da
~ sacerdoiibus
. aulemialao lestiflcatia, Itge imperatoria domiiti
* Leonis Sapicnlis novellaiit 7, q t conlinei, quod
, , i sacerdoa falaum lesiimoniuro juraius dixerit,
, . depoaiiur. Quod ! jusjurandum oon aoceaaerii, in
" , monasieriom ad tricnniam teparetar, et sie pri , siiuo ordini reslildaiur.
.
ZONAR. Quidam vocaii ol ordinarenittr, jitraranl
.
. ae ordinaiionem non admisiaros. Ejusiiiodi ergo
bomines, ait canon, noti esse ad perjiirium adigeti. , , * dos. Etiamsi videatur, inquit, lieere iis, qai sua
, , sponte jurarunt, aul aliquod fincularo sibi injece , , runt; velul abstinere a carnibus, aut a vino, aut
, * , fy hoc vel illud omiltere; vlnculura illod rursum pro * * pria auctoritate disaolvere, el a jurejurando defi , cere: verumtameii experieutia didicimos, eos qui
, , , perjuraruni, hoc eil, qui conlra id quod juravenmi,
, , * quippiam feterunt, non placere, boc est, niinime
. , */, acceptos esse Deo, vel haudqiiaqiiani probos, amU
* , coaque ab ipso judicari. Oporiet varo, inqiiit, in
, , , bisce bomiuibus genua quoqoe jurisjurandi * , derarc, Deumne appellaverit jurans, an aliud quid . piani. lum juranlis vorba, aniiuique affectum quo
, juravit, ac mtnuiaa quaaqne additiones in verbis.
* , Probabile enira esi, ex juriajurandi forma, ex verbif
, pariier, etex aninii affectione, si forte ex pusilla, nimiuie, non auieiu ex conslanti proposito juravii,
. , , deprebeudi posse ab iii, qui atleotius cogiiaverini,

6 3 1

TIIEOD. BALSAMON
6
noji impediri jurantein, quo mioua & Jurejtjrando ,
<!eflciat. Veruraumen, si bisce aoimadversis, nul- i$v, .
lam licet inveuire excasationem, per quara jureju- ,
rando aolvuniur, ejutmodi oportet dioihtcre, ne , .
aete pcrjorio adairingant. Quod aoiem de Setero ,
arraiur negottum, aife atHio, vel argumenlam, .
ejusmodi est. Longinua quidara habebai agrum, cui 1
Miudana noroen eral, Mistbiae epiftcopatoi snbje- , ,
cium. Severoa autera, cora audarum easet epieco- . '*
pus, Cyriacum qucmdain templi, quod in agro posi- ,
mm erat, presbyierum constiluii, qui eiiam juravit, ,
ae in templo permaosarum, vel potias illhis episco- * .
patui fore subjeclum : verum illias reglonit epiico- ,
pus, vu\ ager eubjeciua etal, Cyriacom a taerft moneribus obeundis in ecclesia, qua) ui jorig eatet, . '
iMAkal

.
.1!
,~.
A.JI.fL... m
L
t
x
1
V_
arcebat,
quippe qui ab
alio aaeris
ordinlbua
fbret-
.

t mr
,
intigoiios. Ex quo illa relicta Cyriacus alio eoocet ,
ait: lum Looginnt qooque ea de caota moarens, , ,
desorlam ae eccletiara redditQrani minabaior. Ro- .
gatus itaque magnus Batilias, ad boe reapondit, , , ,
agrum coi renuntiatua eet Cyriacus, boc esl, cojng , ,
presbyter nominatua eai, Masadartim episcopatui *
subjici, eliamsi alieriua regionis etset, ac rnrsti* , ,
illnc redire Cyriacum. Iia namqne, ait, neque ille ,
violabit jiiijuraudum, neque Longinot ecclesiau . , , >
dcaolabii, hoc est, deeerum relinquei, atii elian ,
abolebii : uequo auammet 6 8 aDinam inertiia , ,
damnabit, boc eat, tubjiciet, qood non precaiiooi- ,
btia ac diviuis laudibue vaoet, sed ab iis plaoe cos- . aet. Ac nos, iuquii, hasc de Cyriaeo decernentet, C * , ,
ac redlre ipsom ad eeelesiam, io qua se ptrmao- ,
fiiram juravit, permhieiueg, non videbinnr adver- . *
8U8 canonoa agere, neque ille violare joajurandum
Judicabiiur. Illud namqoe observara videbitur re- , .
vertens, quoniam nequo juraraenlo adjectau est, * ,
ne brevi quidem lemporis apalio a Mindanorum ^'
agro aecessurum. Vido ifiiur qaomodo ex ipsa , ,
verbontm inspeciione et animadversione eooienliam . ,
anclus vir indagavit, ex qua, qai te jorejurando , , obairinxerat, a perjurio iiber este videreiur. Haec , *
igUur de Cyrlaco. Scveroa porro acciisaiua, quod . , '
agro qui alienas provincl sobjeclua erat, qaem- , , piam prssfeciaset, caaaabatur se id propter oblivio- ,
nero fecisse, qood agruin in alierics ditione poslium .
ignoraret. Quooiaro ergo, inquit, oblivionem pneiexlt, oporlei ipsi; ignoacere ipaumqne ad divinum
judiciom iransmiltere : qnandoquidem cora non simus cordiain ftcrulalores, sed judieetntis ex
qu andiinus, adjudiceinus uhionem Beo, ignoscentea propter obliviooem, qtuc humaoum eat vtiiom.
ARIST. Non eogea eum, qui 86 non ordioatum
. fore juraverii.
.
, qui electua esl episcopui, et propler inci , denlem aliquam cauaaro jnrat &e ordiuationeiii non
suacepluruin, ordioari non cogea. Oportet aiitem , .
considerare ei juramenti apecfom, ei verba, et afle- ,
rtionan a qua juravii, et qo*e subtilitor in verbU , * ,
facu suni additamenu* si quae stt alicuide
Jurameoii excuaatio, perjurhim apparctig ei condo- , nare, eumque ordinare permiuii. Si autem nolluin , -
sit onioino refugiuin, sed omnimodo pejerana iuve- ,
niatur, si ordinari penoiderctur, talem oinnino ,
/, *> .
prajicrmitiero oporlet.
R

633

1 EPIST. S. BASILil CANONICAM I .

6
'.

CANON Xf.
11 ; - Qui aotem involuntariam csedem fecil, in tindrciin
.
anoU abunde judicio xaiisfecll. Clartim est enlin
qood in iia qui percussi eunl, quas voluii Moysee,
. ).
obfervabimus, eum quidem, qui propter pla ,
gas, qitos accepit, decubuit, ruretjs auiem virga
,
sua innixus ambulavit, occisum 68*6 non repui*bimus : ain auletn post iclus non surrexil, cum
; , ' )
eom tamen nollei interficere qui verberavit, est
,
quidetn homicida, ged iovolunlariua propier pro, * .
pogiinm.
. ?
BAXS. Quinqaageeinas eeptimus canon bujns
oancii Palrie eos, qoi involuntariam csdom fecere*
. deeem annii a divinoram sacratnentoruin panicipa , , lione eeparat. Prxe86ns aolem eanon dicit, eum, qui
, IIOD soiom decennio, aed etiam undecim annis, sa . crameniis noa commanicavit, involnntariiim occi torem satis auperqae fecisae. Deinde adjicii, etjtn
, , noa ideo ut bomicidam condotnnart, qui altquem
> . , , percussit, eilamsi lelbalem plagam ioflixerit, non
, - tamen eom occidendi proposiio : sed oporiet, in* qnii,flocoodumlegem llosaicam, ejus, qui ptrcaasoa
. - ttu raUonem babore, et, si poatqoatn ab ictv doeu, boil, DOD convaluit, sed tnonuua est, is qoi percue * sit involonurias casdis criroine, neceasario, leuebilur:
, , sin auieni ab ictu aurrexii, ei virgi ua innixus
, ambulavit, boc esr, non perfecie a morbo eet libe, . " ratus, deinde moriuus eel; eum qui percuuii, non
, repuiari ul homictdam. Quare noia eiiam ex boc
' , - G quemadmodam diximus ct in can. 8 involontariam
. casdem effeclu oatondi. Propterea oniin nec de
, , iclo Ubararoua, an sil parvus, an magnua, sed de
, * roorte quas ox iciu processit, ut c*dee voluntaria a
propoiilo solo judicaior, oiiamsl effectus sive mors
, , niinime aequalur. Noia autem ex presenii canone
. qtiod in casde involuritaria nounulli 0 9 male sunl
- nimioni eoriosi, piaerentes quo dio vulneraius e*t,
, oi post quoi dies eum, qui parcuuaa est, mort
conaectila esl: eiii enim longum tempu poal icium
. preterieril, ex bac tamcn causa mortuas esl qui iriuin
, austinuit, nibilo eeciu factaro etae dicimus ca?dem
, involanuriam. Lege ot canonero 8 bujus sancli
. ' Patris, 61 ejoa ioierpreuiioneni.
, ^

ZONAB. Involuniariam qois csedem pairavit, ac

. ,
. undecim anuos iransegil segregatug. Rogalui fuit
* ergo sanclus vir, an illum eo vinculo solvi oporteat:
respondilque undeeim annorutn apaiio salie suppli , . cii luiase, aalia poenamm. Uadecim porro annot
, dixii, non quod lanlo lempore, qui iiivoluniatie
* occidit, poaiatur : decennium namque hisce homi * nibua, quinquagesiino aepiinto canotie bujus magtii
* * Pairia, multa nooiine conaiiiatum eel : eed quod
. - ita sese 68 iii boc bomine baborol. Beiude aaserit,
, , in i i i qai percusei ac mortui suot, retinendam, boe
, 681 aorvandam esse lioxaicam legem, qua) decrovit
;, bominem, qoi a quopiam percuMiis eat, moxqne
, docubuil, postea lectulo aurrexerit ambulavo-

635
THEOD. BALSAMON
636
liiqoe b.icillo itinWus, lioc , eliu:ust baudqua- , ,
qnao plane fueril ab imbecillitale liberaius, oej ,
rousqtie ot bacillo innittis inrrdai, quasi irobecil- , liuiis teliquias adbac relinens, ac deindo rooriaiur, , ,
1*011 videri occiaum esae, ucc qui illutji pereussil . bomicidam exisiimari. Ilacc ergo stini quas Moses * ,
talnii. Subjicil deiade sanctiis , ti ininus exsurre- , leritposiquam iclu* esi, sedjacens propler ictus %\i , ,
exslin< lus, fore quidett, qui illam percuseit, judi- * I ,
caiiduni horoicidam , svd involamanaro. Neque .
eiiini iitpiu ei fnil ipsura interflrere, ged verberart.
. ARIST. Iuvoluiilarius bomicida decennio sob. .
elernuiur. Penpieuut.
.
CANON XII.
Digamoa canon oninino a miuisterio excluait.
,
.
BALS. Sanctos bic eanoaetn il caiionem apo*
. ?
tolorum dicii, et minisierium ticil ecclesiasiicum ,
ctericalnm : ellegc dicium canoiiem.
.
ZONAH. Canonem boc loco sancius vir inielligil
ZQNAP. C
apostolicum dociinum septimam, quo aic decerni- ,
lor : Qui duobos conjogiis post baplismom impli- , cilus furii concubinarove babuerh, non pcitesi esie , ,
eplsropus, vel presbyter, vel diacontts, vel in sacro , ,
ordine qnoniodocutique censeri.
(.
ABIST. Bigamos eiiam noa nii clericus.
. .
E i alii rouiti canooes digamuro a tacerdotio ar
cont.
.
CANON XIII.
.
C&tet in beltia faclas Patrea noslri pro eaBdibua non ^ (7) ol
fputavera, ut inibi videlur, ignoaceales ii, qui
, ,
pro pudkiiia el pfelate decerunt. Becie a a i e m

forte babci consulcre, ui, lanquam manlbus im;. ,
paris, sola trioro annorum communiooc abtii ,
ncant.
.
B \ L S . Per praaenlem canonem aanctus conui.
lendo eoggerit, nt qui in bello csedein fecemnl lofo ;
triennio a eommunione abaiineanl : eiiamsi Pairee 4 ' , *
eis veitiatn dedcrunt, o.i imer homicidae eoa non ,
reptiiaverttnt, qui pro pielaie ei pudicitia dereria-
vere Odelium, qui erant in acrviluiein redigendi. Hie
t

Guill. Bereregii not.

(7) . Scholiastes Harraenopuli, D gere potnet, non hoe conientm fntrit, $ed daim
. latronem inlerfecerit, tanquam komicid*
, - pmniendut $U : latro qladium eontra eum
, iustulerit, tnne qul eum interfecit non punietur.
, ' - Qui autem ulWlatii publxem cetua, cum talde roaa. . tu$ $$$et latronem qumtitnm invemt et occidit, non
' , - patna $*d prmmiis dignus habebilur; eautionis fa . *0 men gralia piaeuil el ho$ triennio condem**ri. CU \, rico$ aulem, q*i quamcunqu* cmdem commiserini,
ual ;, , eonfetlim puntri par e<t, nullo ditcrimin* vtl hottu
. '; habito, vel iatronh, vel cuju$cuuqus. Quo (aetum
. ^ e$t,ut ponlifex.qui occiderat Agarenum qni gladi*m
- conira iptum Umpore btlli Hrinxgrat de $gnodi
. itntentia depoiitus etl. Harmenop.epit. can. soct. 5,
tit. 5. Adbaec in codice Ainerbacldano huic canoni
, . * \ ' * , hoe breve sebolium annectilor/
, . Sub patriareha , .
; \
Comtautino ChUarcno tynodnlh tala e$l xenltntia,
quod $i qnidem aliqxit, cum lalronh insidias ef[H- .
%

637
IN EPIST. S. BASILII CAXONICAM I.
CS8
. aulem canon divini Palria eanciilati conveniettler
edituB est, sed non esi in usu, quod ex eo eveniret,
, , , si idmitteretor, ut milites sacraincnlorura nunqaam
, ; essenl participes, eum in crebriy 7 0 bellis veraftn tur, et bostes interficiant: qnod non est /ereiidum*
, \ , Scripium esi enim, quod cum Pbocas ille imperaior
. vellei eos martyribus annumerari qtii in bellis occi - duntur, qui tune eranl aniislites boc usi canoue
,
impcratoriara instaniiain silentio mandaronl, di, , - centes : Quoinodo eos qui in bellis ceciderunl inler
, marlyrea annamerabimus, quot iuagnua Basilius.
, at qui non essent puris manibus, iriennio a sacra meniis prohiboii ? Curn auiem mulil eacerdotes, ei
; iinus qiiidem episcopus, se jussu imperalorio syno daliier aliliaseai, ot cum bosiibus sc mauus conse, , - * ruisse multosqae ex iis occidieoe fassl essent, divinrt
et aancia tynodus conaeqnenier buic cannni, ei 03
, ejucdem saocli et aliis divinie ronnlilQlionibas,
\ / volebat ipsos non amplius sacra celebrare. Com piures autem, ei qui erant paulo roagie mililarea,
, eos eiiain prsemiis dignos eese cooiendebant, Multi
, aotem, qui in tempore ludicri cum virgis cortamtnia
. , boroines interfecerani, homicidts anniimeraii atiat,
, qui involuniariatn voluiuarie casdem perpetrarunt,
, utpote cttm hoc ludicruin non sit ex iis quiaqae,
quae lege agnoscuntur, qaae etiam certamina ago , nesque dicunlur, scilicet pngillaius, corans, aahui,
, , , diecus, palseslra. Quare qui in eia ludieria inierfl, , eiuni, pra?jitdidb non afficiuniur.
- Q
.
. *
ZONAR. Haudquaquam praecipiens sanclus vir
iis, qui in bello iiiierfecerunt iriennio a comrau, . nione abstiaendiim esso asaerit, sed conailitint pro . ponens. Onerosum nibilominus id eonsiliuni videri
! , possit. Ex illo namqiie coniingai, ut divinis montv
; ribu* nunqnam roililes communicenl; praeertiin
. qui robur praefernnl, ac ae slrenuos pr* caeieris
. - exbibenl. Nunquam euim iis dabilur faculua ad
, , iriamiinm quieacendi. Si ergo qui bellis crebrU
, exercenlur, ei hostea inier ficiunt, a coinmunione
. arcentur, loto viia tempore boni commuuione pri . Tali degeni. Qoae qtiiriem poena csl Christianis baud
tolerabilis. Qaam vero ob catisatn nequaquam puras
manoa gerere judicabuntur, qiit pro republica et
, ,
; ^ frairibus dimicanl, ne captivi abducanlur ab hnaii
, bus, aut ul in gervhutem abducios liberenl ? Natn
, , - a'i ab interficieiidis Barbaris caveani, quaai mantia
* - ex boc polluentes, peaeum ibuiil omnia, cunclo , rtimqiie Barbari poiieuiur. 0** inliqtii quoque
, Patres animo repulantes, qui in bello iulerQcereiit
baudqnaqaam boinicidia adnumeraruat, veniam
, ,
\ . ipsia danies, siquidem, ul hic aii eanclns, pro pu , , dicitia ac pielate decertarinl. Si nanique reruo\
. , poliantur Barbari, neque ulla pietas, neqoe pudki * tia sopererii. Pieialem uantqne abjicieol, suani re , ' ligtonein reiinentes : piidiciliam vero retiiiendi nulli
. Os fiet ficultas, aed itlomm legibns vivere omnes co ' geiitur. Caelcrum illc divinarum rcrum appiiiue

THKOD. BALSAMON
639
640
peritnt Atbanashw, to oua ad Afnmom monachmn ^
epittola canonica, bc exprasae dicil: Iniarfleere *
quotaqaam pUne haod Heat: verom in bellit adver- .
occiuVe, ei legfbot permiftiini at lauda
- *
dignam asi. Proinde exittimo hoo mogni Baailii *
contilium nullaienas unqaam senraium fuUae Ta- .
men rerlo quodam lempora iis, qui pro IraditbNiibut , ,
tttletiasticis propagoabaat, ulilis fuit. Cam eolro
toporator Nicepbortia Pbocaa, quemadmodQtn me- , *
morUrd prodilum eat, aos, qui in bellis ceeiderani, *
mrtyribua adoomerari pooUiIaret, ac eodem q*o . illi more laudari et coli : conlra objeeerant, qui , *
taac temporia faare tnnmi sacerdoiea, baud *equuo)
eeae ejusmodi bominibat reaerationeoi ionpendi. , ,
Quod eutn non pmaadarent, poairemo boo feloti ,
canone osi ftoni, dicentea : Qaonam roodo not eum ;
mariyrjbus aoa, qui io beliia cecidenini, adDoiraiabin
qvot magnusBatiUTaa, Uaqoani qui impuraa
manus garoretit, iriaanio a sacraraanUs arcutl?
7 1 ABI8T. Qui pro pieiaia pugnal, eiiaroii do- . , fendat, triennlo a conHnuntone abaiineal.
.
Homicidia ia bellia faeta noa boaakldia a Pa ,
li ibua rtpuiau aont (qaeaaadiiMMtam et aaagnusAlha- ,
naaiva ad Aitiaram monacboin cribit, dioan. : Eoa , ,
qvi aa ln beJlo fortiaalflaa getierunt magnU bono- ,
ribus d i g n a r i oportel, el elppos iliorom arlgere , \ ,
goaia i n d i c a n i a a , ul qvi relucUaiea abaUilerani, , ,
ei opus legilitnoai porfecertmt ot laode digniiin) ,
neqoe magimt blc vir judieium ooniro improbat,
quia pro p u d i c i i i t ti pieuio bosiet propolaant. Sed ,
moaet bonam esaa ut talis a cororouniono aola ab- .
,
giineal, qaia paru non babat mano*.

'.
CANON XIV.
Qui usuraa aeripii, si injusiotn locrum in pauperea
conatJintre voluerit, al ab avaritia morbo da
,
,
iaaepa liberari eat ad aaeerdoiium admiiiendus.
.
BALS. Sanetorooi quldeta apoaloleruni canoa 44,
. *
epitcopoa vel preabyteroa vel diaconos fcneranioa
cesaare vel deponi oportere d e f l a i t : dccimus aepti- *
' IDBS aulem canon priaue tynodi omnee canoaicof
feneranlea depori jubet. Lfge ergo eorum caoonutn
InierpretatioBet. Sed qoia lex clvilis non p a a i t .
l a i c o s feneraoiee, aad etiam permiuit ad usuram
.
routoo dare; nonnfjlli aulom ut eal v e r i e i m i l o ,
, , ,
fenaraBles volel>ant ad sacrum ordiaem proroovori, ei p r o p i e r turpe lucrtim aia non pertnitie- ,
batur : dicil ergo uactua eoa atiain ad aaterdo* 0 * \ \
liuro adniitlendos, quaa ex uauris collecta tunt ,
ln pauperea eonsuinpaarint, et aa id aaaeruerinl ' ,
.
mon amplias factwroa.
ZQNAP.
ZONAR. Decitnus aepiinnj Niraeua) prinua syuodi
cation eoa qui fenaraniur, siquldero saeria initiali
ain, deponi jubei. Hic varo tnagDus Paier, Siqui- . , !
derojnqait, fenebre lacrutn ia pauperes dialribuant, , ,
ac deincepa a fenorando abaiineanl, in sacroin or- , ,
dinem admlili potomnt. Forie igitur praaentem ; .

caaonmii ediio a Nicasnia Pairibua caaonl advarsari
quiapiam exieUmaveril : sed non cst ita. lUe ' .

641
1 EPJST. S. BASILII CANONJCAM I.
642
, qoiilem de xacris ordinibtts inllialis, bic auiem de
* , . laicis feueranlibaa decernit. eum qui a fenerando
, : abetineat laicuin , quodqiie illi indeeuperesi lucrum
; pauperibus largiatur, hvudqiiaquam impediri asse.
rit, qiioiiiinus in eacrum ordinem promoveri .

ABIST. Qui usuras accipii, correciui in tacerdo, .
liani adniiltitur.
; ,
Hujue aulem correclio baec *ei, ai in panperes
, txpendai injusiuiu lucrum ex usuris collecluiii, et
profltealur se posihac in istiuamodi avariliae mor; &.
bora noo iodicere.
'.
CANON XV.
, Admiror aulem luam litleralem in gcrfptura subli ,
liiaiom, qui posiules, et reputes ccactam e>so
; ^ dictionem , utpoto intarpreiaiione , quod a se
; ,
bene signiflcatur, exprimeuie, non quod a voce
.
Hebrsea proprie denoialur transferenie. Quia
ItX '
abtem oportel quaeetionem, quas a viro quserendi
,
siudioso posita eat, non olioso praeierire ; volu, creecceli, ei pisces maris, eiiam in mundi crea .
lione eamdem generaiiouem sorliii euni. Ainb
. ,
eniin genera ex aquia producta sunt. Cansa au .
iem, qnod ulrisquo eadeni evi proprietas. IH
, .
antem per mare nalanl, illi vero supernatant aeri.
.
Propierea ergo eorum commuoiter memiiiil. F i , ,
gura auiero oralionis, ul ad pisces quidem, pro ,
prie reddila : ui auiem ad omuia quae degttnl in
, .
aquis, omnino eliara apte. Nam ei volucres coeli
,
bomini subjecli suul ei pisces maris, el non
, , g 7 2 'P*i eoliim, sed el omnia qua maris aemitag

perambulanl*. Non enim si quid esl aquatile, e*t
. , , ,
eiiara piecis, ut euni ceie, bataens, et xygcnae,et
, , , ,
delphiiies, el phocac, et praelerea eqoi, et canes,
, , , el serrae, el gladii, el bovea marioi : s\ vis auiem
, , * ,
eliam urlicae, et peciines, et omnia leslacea,
, ,
quoriim nullum est pisciv. E l omnia quae vi:>g
, * niaris perambulaiit, ut sint tria geoera, volucrc*
, / ,
cceli, pisces maris, ei qusecunque aquaiilia a
, , * *
piscibus dislincla ipta quoque roaris semiiaf

ptsrambulant.
.
CANON XVI.

*0 , * Naaman auiem non magnus apud Oominum, tcd
apitd dominum suom : hoc eai, unus eral ex iia,
* , qui maguam oblinebant poiesialcra apud regetn
. I
Syrorum : Scripturse ergo dlligenter meniem ad ,
bibo, et invenies bincftoluiioneniquaestionis.
.
BALS. Praeaeniea duo cauonce 15 el 46 cum nut. 01 ' -'
, lam canonicam el coinmunem facianl traditionem,
' , aed Scriptone tanluro dicia explicent, non &uut a
', nobis interprelaii : ol qui Scriplure dicia explicare
, . non glaluerimus, sed canonira el legalia praicopia.
ZONAB. incan. 15. Intrrrogalio quidem aperte
. ,,
non
explicalur : videtur auiem, quantum ex magni

. " Basilii reeponsione coltigere licel, ejusmodi esse.
Quonam modo vuliicruin coeli el piscium maris
, fitaxopevojiBra Bavid simul meininerit, rursamaue subjungat, Qum
1

* Psai. viu, 9.

643
TDEOD. BALSAMON
644
ptr*mbulant umttat marUi Supcrvacanca si- 6 . quidem b*c addiiio videtur fuisse. Ad illud igilar .
quod simul aviunt pisciumque tnemioerlt, rexpon-
det, ulraque ex aqoie prodocta fuiise, tllincque ,
onom habuitse; facileque id apparere, propterea *

qnod volucribua pariler et piscibus eadetn proprtelat insii. Pisces nempe aquis innalanr, volucre* . 01 ,
vero supernaianl aeri; ac IIi quidem motu alaniro *
natani, cauda vero lanquam gubernaculo uiuiiiur : ,
volucrcs auiem e o d e m niodo alis quidero volanl, * ,
candam vero ad converaioncs ac direclos cursus , adhibent. Quod auicm non gtipervacaneo porro , .
dixerii Psalmigia, piacet et quae perambulaul ge- ,
mitas marie, respondet, non omnia, quae aub aquia
degunl, pigcitim nomine gtguilicari, ncque enim , ,
eeie pisces nominantur, neque tegtacoa, el alia , ,
q u a n i a i i ) , veluli sepia, polypoilee, el taisce affiuia.
, , ,
Ut proinde iria xini genera, Toladlia, et pisces, ei , . "
q u a ? c u u q i i e aquatilia qutdem cum sinl, uon lamen
, , , .
p i s c i i i m gcueii adi.uiuerantnr.
.
ZONAR in can. 4G. Inlerrogalus e*l gaitctug,
,
qiioutodo dicat Srripltira Naaman, fuisse magnum
apud dominuni : ei dixii, uon fuisse Naamau ma- ;
gntiui apnd Denm, aed apud dominum anum aive, * ,
fuisge unum ex familiaribus ejug, el qui magiiam ' .
apod eom polealaiem obllnebam.
ARIST. Can. 15. Volucrea coeli et pisces maris
. . '.
Scripiur giimil referl, propterea quod ulroruniqiie *
ortus ex tnari sil. Addidit vero, qum per $emita$ . ,
mariunt lran$eunt, propler ceucea, et leaiacea,
Q ,
q u o r u m iiullum cst piscis.
, .
ARIST. an. 46. Naaman magnus apnd domi. . -'.
num : non Deum, aed dominoin suuro.
, , .
Iu hisce duobus capiiibu*, ncmpe 15 el 46 nulla
, w
eil 'mterpreiaiio, q u o D i a t n i i u sunl poiiua [inier- \' ,
pretaliouee Scriplur erborum a saoclo Anipbi-
locbio Baailio roagno emisgoruin. Ad quarslioneg ^eniiu de quibut ille liaesilavit, reipoosum dedit.
. , ' , .
t

'.

EJUSDEM
CANONICA EPISTOLA II.
7 3 CANON XVII.
i r .
Com pridem ad propoaitas nobis a lua pietate D quaastioncs respondissem ; non misi scriptum ,
, partim quidem longo et periculoso morbo delen- ,
lue, parlim vero propler penuriam nunislronim. ,
Tauci enim apud noe, el via perili, el parali ad . *
rtjusmodi roinislerta. Qiiare, cognilis inorarmn ,
causis, ignoscc nobia.Adiniral aulcm stimus Uium . ",

645

IX E P I S T . S. B A S H . I I C A N O N I C A M I I .
646
, . - discendi sludium, simul et bumilUatcm, qiiod ei
{ - difccere non graveris, cum doecndi locus tibi com , missus sit, <* a nobis discere, quibus nihil ett
, * magni ad ecientiam. Sed tamen quia non gravaris
, . ' ob timorem Dei rem facere, quarn alitis baud fa, cile faciat, oporiel ul et nos luae alacrilali ac
* , boao sludio opcro elia<n ullra vires feramiis.

.
Inlerrogasli nos dc Bianore presbylero, an

, , . in clerura adiuiui possil, propicr jusjuraiidnm.
Ego aulem mc jam eomiimnera aliquam regulatu
* ' - de omnibus qui una cum eo juraverani, Anlio * chenis clericis edidisse memini: ul ipsi a publicis
vero
,
quidem convcnlibns absltneanl, prtvalim
. munia obeanl presbyterorum. Id ipsnra atitem
* eliam ci muneris sui peragendi praebet libertaleui,
, ' quod non sit Antiocbiae sacerdolium, sed lconii:
, , quam urbem, ut ipse ad nos scripsisli, Antiocbia
. " ad babiiaiidum permtitavit. Ergo \ir ille guscipi
, - potesi ; postulanle ab eo pietale tna , ui poc , niteniiam agat , ob facilem el promptum ad jus
, - juranduin animum, quod coram infideli viro
.
juravtl, molesliam ferre exigui illius periculi non
valens.
. ' , ,
BALS. Quidam Aniiocheni, ut verisimile eei, *a , cerdoles quormn unus eral etiam Bianor, propier
, infldelia cujuapiaui miiias nefurium jusjuramlutn
, juraruni; el ideo orihodoxos offendcrunt, ni qui
.
inftdelis molestiam non susliniierini. Cum ilaque
, - C Biauor cx Autiocbia Iconium migrassel el sauclus
Aiuphilocbtus, qni crai lconii amisies, sanctum
iiitcrrogaatet, an sil Biauorin cleruin suscipiendus;
, respondil sanctus : Commuue decretum seu cano " nem edidi de sacerdoiibus qoi Aniiochia jurarum,
,
ut ii a pnblicis quidem seu :ommunibs conveuii , biis absiineanl; privatim auiem presbyterorum
, ' munera obeani, quod Biaoori quoqne licei facere :
et eo raagia, quoil nec Aniiocbiae quideui esl sacra
, celebramrus ei propierea nec videniea eum posl
, jusjurauduin aacriflcaiiiem offensurus, sed lcouii
, , quo migravit ei fone tiec offendiculi quidera causa
, fuerii, cwiu mulii jurUjurandi formam nes . , , ciaul. Sed ioquil eliam, ei ad secra facienda sil
, - admittendus, exigatur tamen ab eo wt facililalU
, - D j igj aiidi eum poeniieil, quod scilirel laciio
, prompleque juraverii propier iueltim parvi periculi
.
cedeiia.
. ,
ZONAB. Obscura baec reaponsio eal, si qnidem
. - iuinime elara esl inlerrogaiio. Imerim tainen nar raiur infidelem quemdam, nonnullos Apliwbai
> presbyleroe a aacerdoiuin niuneribus oboundU
. ,
cessaluros ul jurarenl uiiuis adegisse. Ex qiiorrini
. ntimero unus lconium migravil, de quo proi.du
, banc inlerrogalioiicin sauclus Ampbilophiua prop<> , su\t. Bespondei ergo magnns Basilias, commiinem
, 84 definilionem, boc esl, canonein et formam edi , disee de omnibiif iis qtii Antiochia? juiaveraul, ut
; abalineani niuiiriiia ejusinodi bomines a publicia
, ^, coiiveiiiibus, privatiin vero sacerdolum obeaot inu

er

647
TllEOD. BALSAMON
6
. conveniiuus porro abslinore ipsog jussil, ne ; , 61
fcandali cauea flant, qoi cum illoa nunquatn ; .
eacn 74 factarog joratse acianl, mox publice ,
gacriflcaaieg aniinadvertant. IIoc igittir tdeni de
Bianore affirmat: fieri nimiruin ipsi minigtraadi, , , '
boc est, sacra muuera eiercendi facultaiem. Pra;, . , .
aertim cum nee Aoiiocbiae sacra faciurus ail, ubi

juravii, eed Iconii qno postea conccssit. ExJgaiiir
vero, iuquil, ui illum p<Biiiteat jurisjurandi facili- .
taiig : hor egi, quod tam facile ci prompie exigui periculi metu adduclua juraverii.
ARIST. Presbyier Bianor cum juraveril et pceai. ; ,
tenlia duclus ob jnraiiienu leviiaiein gugcipien- ,
dus.
, .
Hic preabyter a qoodam Injnria affeclug ei mo; , ,
lesiiam ejua perferre noa poiens, c coitiempiu jura- \ ,
vit se ainplitig sacra nou faclurun.. Beinde pii- .
lentia duclug sacerdoiium obire voluit: ei magnus ,
Batilius de eo inieiTOgaius an recipiendus eaaet, ; , mandat, quod si juriajtiraudi leviiatis eum poeuileat, ;,
ille admhlauir, non auiem ul in pnblicig conveuli- , bus sacra celebrarel, ob mullorum scandalum, sed ,
* .
ut quae ad presbyieros periineut privaiim facerei.
CAiNON XYIII.
'.
x e

Be iapaie virginibus, qu* vilam castam

profees* Dororno, deinde carnig libidinibug viclac, , ,
pacta sua irrita faciunt, patree quidera nosiri, ,
cum simpliciter ac leniter gege ad eonim qui la- , .
bunlur infirmilaiem accommodarent , cenguenml
ipgaa annum adiuiui pogge, de illis ad gimi- C , ;
lUudiiiem digamorum dijudicanles. Verutn tnibi ,
*
quidetn videlur, quoniaro Bei dono progredietia ,
Ecciesia flt forlior, ac nanc muliiplicaiur ordo ,
virginura, diligenler comideraodam eaae et rem ,
ipgaro, proul congideranli tnanifegta eat, et Scri- ,
* plurae genleuliarri quje ex congeculione invcniri ,
polegl. Viduilag enim virginiiate inferior; crgo .
ct viduarum dclictum longo minus quam virgi- *
num. Videainua crgo quid ad Tiiuolheum a Paulu . scriplum gii : Junioret aulem viduas devila. *
Postquam enim latcivierunt adversus
nubere volant,

Chrislum,

habenlet condemnationem , qued

.
,

"

primam /UUm irrilam fteerunt V Itaque gi vidua

,
.
Judicio gubjicitur graviggimo , ul quae fidam in ,
Cbristum irrilain fecerit, quid nobig putandum ,
de virgine, quae eponsa egl Cbrisli, el g&crum vag ,
Domino dedicalum ? llagnum quidetn est pecca- , ;
tum, vel ancillam claiidealinig matrimoniis gege
daaleni, eiupro domura implere, el deceriore viia , injuriam posseseori facero : longe aulem graviug
est gpongam fieri aduUeram, ac goae cum gpoago
conjunclioni dedecug ferenlem , impudicig volu- , ,
pt.iltbus gc dedere. Proindo vidua quidem , ut .
corrupta ancilla, condemnatur ; virgo vero adul- , ,
tcrae judicio
gubjicitur. Qucmadmodum igilur .
eiun qui cum aliena est mulicre , adiillerum no- "
minamus, nou priug admillentes ad communio- ,
ueui, quam a peccalo cegsaveril: ita profecto et , 1

1 Tim. v, f l , Ix.

619

1 EtHST. S. BASILII CANONICAM II.

. dc eo qui Tirgiaem habel *Ulueniiis. lllud autcui

, , nunc in antecestuin slaiuere nobis neeesse c s i ,
, - T i r g i n e m vocari, qua oe sua aponte obtutit Do , , uiino, ac ouoiium nupliis retnisil, ei aauclitnoiiias
\ : . iii3tituluro amplexa est. Profesaioneg aulem ab
, * co teroporo admiuimus, quo amt ratiouie com (75) . - plemenfum babucrit. Neque eoim pueritoe voces
- raiaa in ejasroodi rebus babere conve , uit : aed quss eupra sexdecim vel aepierodccim
, , anooa nata , raliocinalionum suaruin arbitra, diu
, , examinata ac probata , deinceps perseveravii, ef
, ut admiUalur consUuler rogaveril, tum deiuuin
, iAler virgines referenda, ejnsque rata babcnda
, profesaio, ac illius violatio inexorabiiitcr punien . - da. Multas en'm parcules adducual ct fratres ct
, propinquoram nonnuUi ante aUatem, tion sua
, - aponte ad cclibetn vitaro incilatas, sed ut sibi
, . ipai aliqaod ia vila comaiodura provideanl. Talcs
; , iion facilo aimiitendae, donec aperte ipsarnni
pertcnsuti fuerimua senieoliam.
.
75 BALS. Biveraia ia tocia diximtit, qnod mu. ^; ,
, lierea, virgiaet, el vidoa ecdeaiaa com laicohabitn
! , accedenles, illae quldenr virgiaitatcm, b vero
* coaliaeniiaraproiitebaniiir, et Unquam Bro dedi catas ab epUeopis omni corporali provideulia digtta
. habebaaittr. i D t a r r o g a t n s itaque sanciua, quid de , beat fieti Sa virgiaee qaa foroicanlar, djxit qnoJ
aeaiorea qoideta deceniant eat sicot et bigatiios
, poniri, oatqac post annem aaneta comroonioae di * gnas baberi: ego vero videns Ecclcsiam io bonum
, proGcera, etoacraa firginea tvaliiplicari, dico eas
, debcre potius ut adalieraa puoiri. dieium auon*
. biac conprobat, dieena, qood vidaius est niiuor
, yirginiute. 81 ergo, ut dicil Apotioliu, baboiit
. , jadiciuoi tetj coadeniaaniar vidax, qu tuani pro , , - fetaiouom irrilam faeiaat, noolto magit condero , nabontar virgiaea. Situiliiar aacilte quidem viduam
. asairoilat; virgiaem vero sponaa alicujus paii It , familias: Ha ex oroniboi colligic aduherii cri , mina recte lencri lapaas virgines. Detnda aubjun gil, aa de L lis virginlbus dicere, qna) to Domin
aua epoule obtuloruat, ai roatrinonio reauiitiaruin
.
ia aeiate eedecin vel acplemdedm annoram. Qtue
, anlem In minori taie ftunt profetaioue*, dicil non
admiiii debere. Multaa enim, inqail, offeniui pa . Irea eiiam invitaa, proptar paopeitatem vel aliquam
^ . alinm eaaaaro. Ha?c cum decernai canon, ne dlxeris
, , eom intelligi de monialibas vel atcelriis (aeo di . vinae madiiallooi dlcaiis T i r g i a l b u ) : etai enim i u
, aniaori auaio crineoi accoUrem deposueriat, firaia
eril, ul mihi vldolor, ad id qnod deincepa lequj , , lar, Ipoltta profeaaio.
, .
ZONAB. Qut virgieiuieai mal proTeat, po. ,
, siea Tero exciderual et taa pacia, hoc eal, pro , irtisiiouea fecorunt irriias, antiqui Palret lcnlus se
, ac clonKnUos gereniet, ut sanctus bie vir aii, ono
, , anno segregaadas, et eo exaclo more digarooniui
. ; * adfnilteodaa esta decrevemni. Ilic varo iptas pov
PATXOU G R . C W X V I l i ,
21
D

651
TUEOD. BALSAMON
652
nis adullrrii subjkit, oraiiotiefiiqtie auam hoc to; '; ,
pacto asiruii, ouod viduitat, tuquil, *U virgitiitale \ ,
uiiiMir Vidtiaft auteiu eas, quae conlincnliara sutil & *
. profetstt, alque ali Ecclesia viduarom ordini ad- , \
strip! s u n l , lominM. Qiioniatu igitnr vididu .
iiiinor esl Ttrgiui:ata, cril quoque ejuaniodi vidue ,
peccaluiu, si cusn ccato virginis conferatur, le-
viu$. Atiaitteit, Inquii, ad Timoibetini tcribons Pau* . * , ,
lo de vidui qusc ob uon scrvatam coniinetiiiam
excideroat, Juriiciitm ipaas babere ccclaravii. Porro ,
cuai vidua judicio, boc cal, condeiunatioQi obnoxia
,
t i l , quippe quae obl galam Cbritio fldeni Tiolavc- ,
r i i , majorl procul dubio obnoiia erit virgo, quae ,
i;hriii sponsac locuin oblinoi, cstque Teluii lacrum
, .
vas dicatuin Deo. Affinoai iiaque bic taitctut vlo-
laiam in Cbrislum fidem ab ea quc excidil vidaa. rj *
Alii vero primani fidem, virginiuiia profeasioaem ,
interpreiaii snut. Ancllla ergo, inquit, ai fornice- . , , ,
tor, domini domum, iptuinquo dotniiiun afficit , .
coiiiumelia. Vcruin ti aponaa daxaini illiut ancllle ,
lelioquai, adultcra esl, graviorqae conlunelia oi, ,
qui uponsam tllam babci, ob ipaani iauritur. Porro
.
cuin exompli Joco, ancillain sponaamqoo propo- ,
suerii, ancilto quideui vidtam qua peccavil, ,
vero lapsam virginetn comparat t. et eam * qoldein, ul corraplatn, boc ofl, fomicatioaia iire- , ,
tiuro criicine, virgiaem vero ui adalleram daui- . , ,
nai. qucmadmodom, aic, qvi com alieoa uxoro ,
cormmpiiur pro aduhcro babemus, ac niti ab ,
adulterio detitlal, nulkteaus unqaam ad poniteu*
*
liara adinillimos; iu neqaa illani, qui ia virgincm C . *
I)eo onxecraum peccaverit. Itainde vcro, posi-
quain gravetn io laptts virgines muJuoj conaiituii, quaeuain pro virgiittbua Deo dicaiis babendaB .
giui, defiuii, aiique illa iiiuiirtun quae aeipaas
ponie offemui Domino, repudiatoque mairUnonio , ,
\lrgioitaioin proflteniur, eamquo profeatiouem ,
decimo sexto, aat decimo aepiimo aoUlia 7 6
*
* , .
aiino eduDl. Caeterum anie bat aelatea profeationea , ,
laciaa, inquil, baudfacile admiuere oporiet: quoad- ,
usque auam aeuientiain aperte declareat, vium te \ , in virgiaali puritate amplecii velie; examinala) , .
piwierea, posiquam raiiooia compotes fueriut. , *.,
Crebro nainqua, ail, pareutes aul cognati illat in- , *
vius offerunt, aibi ipsia aliquid lemporaael lueri
,
quxreuios; fortaaae quideni quia doaad eaa collo- \
w - * - - - . . . . o.xr
^ . .
* *

candat miuiioe tappcial, aui ctiani ob aliat causaa, .
aaa iiolonles virgiuUaleio ac cxelibalum proflleri : , ,
cogiuit. Hatergo, inqnil, uon auul facile adittilteuoVe.
AKIST. Anno elapse exacio, virgines posi pro. *
ccsaioneiu iapaaft, Palrex recipiobaut. At quoniatii .
validior jam facu
Eccleaia, adulteran appel- ,
lamus eam quae virginiiaiem profeasa labitur, ei
euta qul laleta relincl adulieruai. Virginiialem , .
vero proQieiur qux tepiemdecam annoa naia esi,
ai approbata, ei iu eo riie insliluio pcruianerc , ,
obuixe flagitat.
.
Qtiandoquideui adulieraro illam nominal quas

Ooiidiio aese oblulil, et mairimouio reuuutiavii, el , ^ ,
7(

e u

653

IN EPIST. S. BASILII CANONICAM 11.

654

- * cl *Uani in aaociimonia acian anlepo iiit, jtrofe

, tiones taas iransiiieril, et uuciionem auam ail
, aponsam neglexcrit, voluputibut lasctvia icse ira, , dena, oon aUler in Eccleeiam recipieitir, nisi a
. \ peceato cctset, ei UlVgUiintim mairimoniutn disaof . , vai. hiud enini diairabeus, ei poaniicniiain agcue
, - letnpos poccnli in fornicaiiono explebii, adco ui
, ipta quindecim aania tacraincntorom sii
particepft, qnatuor iatortim quindeciui annoruni
* - annoa daflens, quinqae aulem inter cos qui divi , nat Scriplurag audiunt, collocala, qnatuor aubslrala,
\ - el duobus iater fideles conaiiiaia, 1 precum par, , \ liceps, el poat quindecim annoe pcrfectionit com , * pos fial el divina comoiuaiona digna babratur.
,, Qiiamvis bic canon reqairit earo aupra aedccim
, . vel septemdeciro annoa esae quaa io virginmn or4 dinem adinitli cupii, ul quandoqaidem lane rado cinalionum slt doraina, elcompleiam babca( raiio * * nem, promitsioaee euaa violaverii, inexorabili , ler poenaa Itiat. At quadrageeimua texiae in Trtillo
, , ayuodi canoa eiiam euui qui cum decem t i i an. * noram jugum moiiasilcum ast aoacepturns admiuii,
, ut Ecclesia poieutior evadal, ei Adelium congre, rW , gaiio ad mandaiorum observatiunem Bci graiia
, flrma gtabiiisquc fial.
, ? .

'.

CANON XIX.
Yiroinm
autem
profcsaionea
non novimus prartftr ,
- C quam si qui ae ipaotroonacborumordini aiinumcraronl: qal uciie videniur cffllbaium admiilerc
*
Sed in iilia quoque exisiiipo pnecedere oporiere.
. ,
ul ipti inlerrogeniur, el evidens ipsorum acci ,
pialur professio, ul postquam ae ad iibidinosam
*
,
ei voluplariam vilam convencrinl, eorum qul
,
foniicanlur punilioni subjicianlur.
.
4

. ,
BALS. Nou ex pracaeoil canoue diccme, Yiro, , rum aulem profesaionea non novimut, praclarqitam
si qui se ipso* iti monacborum numerum reltile, ' runl, quod in canone 18 non de n.onaibis, scd
, de virginibus Beo cum laico babilu segregatia
locaius eai. Lcge Garibagin. ayn. can. 6, 44 ei
* * '. Q 126. Ifonachos auiem dicii, etiamsi laciie videati , tur castiiaiem colero, debere Umen coa eiiam in , lerrogari, ei csclibatum proflleri: ui si wtnM
, , - fuerinl ul fornicatores punianiur. Elsi autcm b:rc
, . iia ae babeani, ae dixeris qaod mouacbi qui banc
, profesaionem non tecere, intonlea ouilique culpas
- obnoxli aervabiintur. Eui eiiiui non fuerii
. , - quisplaan, aed raaa geslaverit, non poterit muure
, babilum ei ad napliaa convolare, ted invilus ad
, - babiiuin monaaiicum reverii cogeiur, aicut boc
, - iaapa diximus. Idetn erii el de monialibna, cl de
. , omnibus clericis tribunalia. Nam et ii oinnes laciic
. * proflteri videntnrae mairimonium non conlraeiuroa
posl ordinalionem: ei canoaem traiiFgrediciitas,
, - dcponunlur. Qiiro aanclonim apoxiolorutn can.
9

TUEOD. BALSAMON
651
653
iiis adullrrii subjkil, oraitoueinqtie iiiam hoc ; ; ,
pacto asiruii, otiod vUluilat, iuqttit, *U virginilate \ ,
miiior, Yiduas autem eas, qtue conliucnliani suiit profetsc, alque ab Ecclesia viduaram ordini ad- , %\
tiip!3 ftunl, oiniii:*!* Quoniam igittxr viduius .
minorcsl Tirgiui.aie, cril quoque ejutroodi vidu ,
peccaluni, si cum ccato virgini* conferaliir, le-
vius. Alianien, inquit, ad Ttaiotbcum tcribcnt Pau* . * , ,
tu <!e viduis qurc ob scrtalam coniineiiiiam \
excideronl, Juriicittiii ipgts babero tieclaravii. Porro ,
,
CUIII vidua judicio, boc csi, coudeiiinaliooi obnoxia
til, quippe qua oblgalam Cbritto fldeni violavc- ,
rii, majori procul dubio obnoiia erit virgo, quae ,
Chriail spontsc locum oblinol, ottque Yeluii lacruin , .
vas dicalum Deo. Affirmal iuque bic tanctus vlo-
lalam in Cbrislum fidem ab ea quc excidit vidua. tj
Alii vero p r i m a m fldem, virginilaiia profeaaionem ,
interpretaii nut. Ancllla ergo, inquit, si fornice- . , , ,
tor, domiui domum, ipsuinque dotnhium affieit , .
coutumelia. Ycniin spoaaa doaiiai Uliua ancilUa ,
delinquat, adultcra esl, graviorqae contunelia ei, ,
qui npotuam lllam babd, ob iptam i o u r i t u r . Porro
.
cmn exoinpli .loco, ancillam spoaaamqoa propo- ,
suerii, ancilla quidem v daam quxe peceavil, , 61
aponuB vero lapsam tirgiuem coroparat . et eam
*/ qoldein, ul corroptaia, boc eai, fomkationit irre- , ,
tiuro crhciae, virgiaem vero ui adolleram daui- . , ,
n a i . Eiqucmadmodum, aii.qai cam alieoa uxore
,
corrumpilur pro adultcro babemua, ac niai ab ,
adulterio detislat, ouUuleaua unqaam ad ptBniten*
*
tiam adinillimu; ila neqae ilioai, qai io virgincm - .
Deo ronaeerauro poctaveril. Balnde varo, posl-
quain gravetn ia laptas virgines omJlaai couilitttii, qusnain pro virgiuibui Deo dicatia habenda
siui, definit, aitque illaa iiimiram quac aelpaat
aponie offermii Domlao, repudiaioqae malrlmouio , , vlrgioitatoni proflteutur, earoquo profesaioneni ,
decimo aexio, aot decimo aeplimo auaiia 7 0 aua * , * .
aiino eduat. Cseterum anie baa anates profeaaiones , ,
iaciaa, inquh, baud facile admlucre oporiei: quoad- ,
uquo auam aeuientiau aperte declareoi, viiain ae , iu virgiaali puriute amplecii vello; examinata , .
prxterta, posiqoani raiiooia compotea fueriuU , \
Crebro iiainqua, ait, parentes aui eognali illat in- , vitaa offerunt, iibi iptif aliquid icinporauel lueri

,
quxteiites; forlaase quidem quia doa ad eaa collo- a.
% \ . . -
i - r - -
. . x - e
.xr^
. t.w..
* x
.
canda miniine auppcui, aui eiiam ob aliat cauaaa, .
aai iiolenies virgiuiiaieio ac caslibatuai proflieri :; , , '
coguni. Has ergo, inquit, oon suut facilo adinitieucke.
AKIST. Anno elapso exaclo, virgines pro. *
ccstioiietu lapaas, Palret recipiebaut. A l qnoiiiatn .
validior jam f4cu
EccleaJa, adulteraax appel- , -
Jaraus eam qua virglaiuietn profeasa labilur, et euua qai talem retinei aduherum. Yirginiialem , .
vero proOieiur qux aepiemdeccm annoa naia csi,
ai approbata, ei iu eo riie insliuiio pcruianerc , ,
obuixe flagiiat.
.
Quandoquitlein adulieram illam nominal qtia?

Ooiuiiio aese oblulil, et mauimouio reiiuuiiavii, ei , ^ ,
t o

653
IN BPIST. S. BASILII CANONICAM 11.
654
* cl vium in aanclimonia acian anlcpo uit, si proie* , ( tiones snaa iransilieril, et unciionen) suam ad
, - aponsani neglexcrit, volupuiibut lascivU acse ira
, , dens, non aliler io Eccleeiam recipieiur, nisi a
, peccaio ecasei, el illogiiimum mairimofiiuin dtsaof . , vai. Islud eniiti difttrabeus, el poanitcnliam agcus
, * tempat peccaii in foniicatioito eiplebit, adco ui
, ipia quindeciiii annia tacramcnlorom sli
particep*, qaatuor ialortim quiiideciin annoruni
* - annoa defleus, quinque aoiem inter cos qui divi , nas Sct ipluraa audiunl, collocala, qnatuor substraU,
; \ - el duobus ioter fidele* conaliiuta, tl precum par, , ; licepa, et posl qaiiidecini annos pcrfeciionie com , * poi fial el divlna commonione digna babraiur.
,, Quamtis bic canon reqairit eam eupra sedccim
, . vel geplemdeciro annot ease quae virginum or dinem aduiitli cupii, ut quandoquidem lunc raiio cinaiionuro ait domina, elcompltiam babcal raiio * ' oem, ai proniittionea suas vlolaverif, inexorabili , ler poenat Itial. At quadragesimut sexl in Trullo
, , ayuodi cauon etiani eum qui cum decera aii an. * norom jugum monastlcum est auscepturna adiuiiiii,
, ut Ecclesia poicniior evadat, ei udelium congro, , gaiio ad roandatoruin observationem Dci graiia
, flrma stabilisquc fiat.
, ? .

.
,
*
. * ,
,
*
,
,
.

CANON XIX.
Virorom autom profoxsiones non novimus prrur.
quamaiqui ae ipaos monacborum ordimannumcraroni: qut laciie videniur cffllbaium admiilerc
Sed in illis quoque exisiiipo praecedere oportere.
ol ipai Interrogeitiur, el evidons ipsorum accipiatur professio, ut postquara se ad iibidioosam
ei voluplariam vilaro coovencrint, eorum qul
fornicanlor punilioni subjicianlur.

. ,
BALS. NoU ox prxseoli canoue diccnte, Yiro, , rum aulem profeaaiones non novimus, pralorquam
si qui se ipso* iti monacborum numerum relule, ' ruut,quod in canoue 18 iion de n.onaibis, scd
, de virginibus Beo com laico babilu segr^galia
locoius ett. Lcge Garibagin. ayn. can. 6, 44 ei
', * '. 126. Ifonachos aiiiem dicii, etiamsi uciie videan , tur cisiiiaiem colere, debere lamen eoe etiam in , lerrogari, el caclibalum profiteri: ui si meniiii
, * , - fuerini ut fornicaiores punianiur. Eisi autcm \\TC
, . ha se babeani, ne dixeria qaod monacbi qui hanc
6 , profeseioneiu noo lecore, ioaonlea oullique culpas
- obnoxil aervabuniar. Eui euim non fuerii
. , - quisplaan, sed raaa gestaverii, non poterit muiaro
, babilum el ad nopliae convolare, aed invilus ad
, - babilum monaslicum reverii cogelur, sicul boc
, - tjape dixlmua. Ideo erii el de monialibiif, ci de
. , omnibus clericit tribuDalis. Nam ei ii omnes lacito
. * proflieri videniurae niairimonium non conlracluroa
post ordinalionem: et canonem iraiifgredieniee,
, dcponuntitr. Quatro aancloruro apoioloruin can.

4 5 5

THEOD. BALSAHON
26, 7 7 Ancyr. synod. ctn. 10, et xyn. io Truta . ^',
. ', \
. .
ZOiNAR. boc canone apparel magoom BaiiZONAP.
Huin, qux de virgihibut decrevit, nou de virgini- ,
bus iu monasterio degenlibus sanxixae, aed de iit ,
qtia? seiptns offerimi Domiuo, vilamque se virgi- , ({
naleni aciuras spondeni. Tales enini ohra fnere de . ,
quibue k)D. Carlb. can. 6 et disfterit. Neqtie ba
eraiii duionisaee, eed cx iisdaconissa^conslituebm- \ , '
lur. Yidc igiiur dictas Kyn. canon l6 d quae in euin
.
scripsiaia>. fcx eo naiuque quod dicat, Yirorum
* ,
professioacs nmi novhmis , praHerquatn si qui
. ,
keipso. Hionjcbariiui ordiui aiiiiiiiiwarunl, oaieu , ;
dit e e.i qusc dixh, uequaquaiu dc uiulieribus in
, ,
mona&teiio degenltlhi$ iulcllcxisse, vorain de vir , giuibus ex antiqua constieiudiiie scgregaiia Deo :
*
quaiuvis bajc ciiani de iia quae in ntonaaierio de .
gunl forle quiepiam iniellexcrit. Ilonacbos *ero
ail eliain tacite casiuiioiiiaiu condicere: aed et

,
iHof intcrrogaii oporiere autumai, ei apcrie pro
, , IHeri caViibaitiai; ul si prontissi fldeui fallanl, for

, .
nicaiormn poeni subjicianiur. Non solum auleni ia
moiiacbU lacUa coiiihigil professia, verum in dia-
cwiiis- quoqiie el byiodiaconia. Nisi enira douun- , ,
tieni priu atque teatentur qui ardtuaiiJi uui , ee Yirgiuiiatent aervare baud posxe, l aiitequam , *
ordineulur uxores ducanl , poslqnain sacro ordi.iii , | ascripti stiftl nuptias ipeia inire baiid licei. Videu- . tur namqiie Ucilc rxiibaitnu coitdicere proflierl.
Quaere aposi. cati.zG, ei Ancyr, *>. caa. to/et C ,
, ;
syn. qiia scxla dicilur in Trullo can. 6.
* (8).
. AUIST. qni conjugio renunlial de caTibalu
imcrrogciur, oi perspkue prottteatur; ul si acii- , *
.
ieulia:ii inuiaveril, poeuas lual.
c a , , , 6 e

Itt virie quiconjugio renunliaiil, et taelibesagere

oligum lonvenii ut iiiierrogeniur a regioni fpiacopo uirum revera iaiiiisinodi viianianiplecitmtur,
ei ui >rofc*sine-ii eornoi manifeiam aceipiai,

.. ,
,
:
,

Guill. Beveng not/o.

; (8)
\ haec tilliu a Zonaia liuiic cannem verlia colex Auier- ^ . Sanctns uuiem ipse tibi adversari videtxr;
bacblaiiti ad.lit; in hoe quidem ranone dxctnt monachos, promit i
int fxdem fallunt, (ornicuntium pmna tubjiciexdo*
esse; uxge*vno autem canone monachot laptot
' adxlterii peccato comlennant. Numquid itaque for nieationis nomini pro adttlterio usu$ e$t qxtmad wodnm et Dominut invenlnt ett eo uti, ad illxm,
. , qxi intirrogabat, an lictai tiro dimitter* xxorem
xanm, dicen$ non poM enm dimittere praterqxam
, fornicationii cau$a t Qxm enim tiro copulatur, $1
, , - alteri coinmi$ceatur non forxicationi*, $ed adxlu rii crimin* teneiur. Qxin I Apostolut etiam iu
, , Kpiitola ad Romanos foruitalionii notuen pro
. adulterio accepit, dicens, Implelos omni injuitiiia ,
fornicatione; ac deinde omnibus fer* paniombn$
, enumeretii, adxlteni meniionem non facu> ui qui
, , illud $ub fornicaiionU nomine indicntent. Euimvero
, , 0: $ibi iuvicem umUia $unt actione el iniquilate : liccl
^ qualit.tte peccaii ti pwnit ditcrepenU

t

(57
IN EPIST. S. BASILU CANONICAM IL
C58
- , U l si ad voluptuosam ct carnalero vilaiii decidt. \ - rint iornicMorum pcen* subjicianlur.
, .
'.
CANON X X .
" - Quaciinqtic mulieres, cum essent baeretic, vir*
, ,
gioilaiem profeasa? suui, deinde poelea malri .
iDonium ntalnemol, non exitlimo eas o p o r l e r e
; , .
condemnari. Qtia?conque enim dicitlex, iiedicit,
qtii sunt.in lege. Qutccunque autem jugDinCbrisii
,
nondum subiernnt, e* nec Bomini leges n o r u n t .
. ' Onare eunl ab Ecclesia cum omnibua stisci
piendae, ei propter baec babent remitftioneni ox

fide in Cbristum, et omnino qua in caiecbume,
nicaviu fianl in judiciuro non vocanlur. Claruni
.
eet auiem quod talea Ecclesta non sine bapiiamo

rccipii. Quare geuerationis privilegia suut ut
,
ipsis maxime neceasaria,
.
BALS. Ul eai vcrisimile, baerelic mulieres vi*. ' , !
*, ginilalem proBiebanlar, defode *e virig Dopttim
; - dabant: ad Erclesiam autem accedenie repreben. , lebamur ot meniite. Dicit ergo sanctux, ens non
- esse condemnandas deJUqu mentilxe sont anltv
. qiiaro crederenl. Beinde in aumma iradit canonem,
, non punitvj eoa qui crediderutH et baptixali sunt,
. de iit quas anto baplismum commiserunL Haere , . licos auiem eoe iMellige, qui non tuscipiuntuc
nisi prlua baplizaii fuerint. Snni enim quidam basreiici, qni sunleliam sine baplUmo susclpiendi
, .
* , aanclo cbrismale tolo uocli. Lege el can. 7 ee i f .
cundae iyn. et can. 17 S. Aposloloram.
ZONAB. Itareiicas muiieres virginitatem pro. , . (Hebantnr, deinde viris setptas Iradebant. Eas, si
ad Ecclcsiam caiholicam procedant, eanclus bic
vir sua sententia baudquaquam, qoasi profeesio. " , , , nem fefelleriot,condemnandas esso judical. Quae . cunque eoiin, aii, lex loquilur, ii* qui in lege
- sunt loquiiur. Qu vero Gbrisii jugum non eusce, ", perunt, illiua quoque mandaia non agnoscunl, ac
. deinceps abEcclesia admilli poesunt, vcnlam, cx
. eo quod Cbrislo crediderint, ab boc qooque cri , . mine obiinenles. Tum in universum regulam sla, , . , , luit, quaecunque nimiram in caiechumenica viia
- commiltuntur, non vocariin]uiKcitm,boeest, baud' , - D quaquam puniri. Adbaec, inquil, ejuamodi bomincs
. Ecclcsla ftiue baptismonoo admitiit ; 78 <|u*ndo
, porro baptizonlur, eornm quae ante bapiismum ad , roisere peccatoram penkus veniaiu consequuniur
Hocienimsigniflcat id quod subjicii, esse nimirum
' in bujosaiodi bomiuibua gcncralionie privilcgia
, , maxime neccssaria, boc est, cum baplizcnlur
. necessario deinceps consequi, nl privilcgia gencra - lionis oblineanl: quod niniirura stngtilare ac pra
, . cipuum eat in bapiismi gcneralicne, sive regeno
, , ratione, absolulio nempe ab anieaciae viiac delicti*.
, ' *- Uaereiicos porro aol eos inlclligere oporlet, qtm
. non aliler nisi bapliz^nlnr admilti fas esl, aui iufi
dclos. Sani enim aliqul harciici eliam sine bapii*
, stuo rccipicndi, aanclo aoluiu cbrismatc inungcnJ*t,
v

659
TflEpD. BALSAMOX
660
ul can.17 xo.cundae eyn. tfecerniliir. Dixerll awlcai - tiv
qitisplamadvertari baoe magni Bas. canonem can. xvpiaxlv iv
5 syn. Ncoca. qtii tic babel : Calecbuineuiia, ti * , . .,
in templum ingrediens in catecbumeiiorum ordiaa ' ataterit, ts quidera poccat: sht gentiflectal, atidiai , . *
non amplius peccaoa. Si vero ciiaia adbue paccct, . ; cxtradaior. Sed noti ett ila. Etenim tynodicut ca- ; non de iia qui ptccant 0011 accipiendot est: ma- *
gnuc vcro Basiliut dc SU qui peccaverunt, jamqae , ,
a peccando absiinent loquilur. Ntque vero boc * . "
nsecrit: nullam hlsce miilt&tn imponcndam, aed
non esaa ln JQdiciuro vocandoa. Ui etatn peccata *
omnia aale sancium bapiisma admissa baptlxalo di- , *
inliluniur: ita ei quscanque aliquis dura catecbu- . * 'menus esaei deliquli, pro Hs in judit ium uon voca- .
biuir. Lcge eiiam can. 17 aposlolicum.
*
ARIST. Yirgo quse in haxetlm lapta eat, retipi*
. ,
scena poeiea ci accipieas, non cst poen obnoxia. , , *
Quoecunqua eniro diiii lex, iie iliclt qui suai sub , .
lcge.
Molieref ftdeles, virginilalem profess, et pro , fessione* suaa irdus facieaies, foraieationU poente , ,
sobjaeent; quae vcro sub baeresi foemnt et tirgU *
nHalem promiterunt, si poslea mairirooaiiim ma- , ,
lunt, et ad Eccletiam veniunl, non coodeuinaiiiur, , ,
ed bapUzai impunei maaeai. Qaxe enim jugum , CbHati nondam porurual, nec legero illiut co- . gnotcuot.
.
7.
CANON X X I .
Si vircum mulierc cobabiuns, ponquam malri- Q , ;
),
monio aon delecialu in fornicationern iaciderit,
,
fum foruiealorem judicamus, ei eum poruia am *
plins gravamus: caaonem lamca non babcmas,
,
qui eum adulterii crimiui aubjiciat, ai in aolutam
.
a mairimonio peccatum comroitauai sit. Nam
, , ,
aduliera quldem, inquil, polliua polluelur, et ad
*
virum suum non reverlettir, ei qui adulieram
.
deliuet, siuliua eal cl inipius. Qui autem fornica
tus est, non exclndeiur a ciibabitaiione CUIII
*
uxorc sua'; quemaduioduniroulierraarituuisuum
/
a fornicaiione reverianiem excipiet, vir auteiu
,
eam qux polluia est a suis asdibus atnatidabil.
.
Aiquo istomro qtiitlein ralio haud facilis eai,
* .
coiixuotudo nuiem aic invaluil.
BALS. Be foraicalioneeiadulierio lege cap, 5, D .
tit. 15 praesenils operis, et cauonesel logcs qnac ' . ' ,
in eo sitac snou Bic autent saaclus eum, qui babet .
*
uxorem, el cum alia mulicre fornicaliis esl, iornicatoren dicil, adulleruiii : nitiiiereiu marilo
conjtitxtam, qua cum ullo alio viro quam cum , *
lDariio reai babuil, vocai adulieratu, adjicieca ;
juo 1 cam quidem luaritcs cogclur iiivilns in ,
jcdes suas reciporo, sed eo ip>o ab ca separabilur.
Yinitn aulem, qui f jruicauis est, a legiihua uxore ,
fnraicalio non aeparai. Qiianmam atiieiu ob caus^m ,
hacr, lnquil, iia legc catila siml, non csl intdlecia . *
f.icilj. Nola auleoi ex pra?sculi canone, non esse , ,
uuius tanium speciei fomicaiioncni, uec iilam eisdeui , . >>
. , $
pivuis nirari. Ein enlm magis dcbcrc paniri, qii

661
1 EPIST. S. BASILII CANONICAM II.
662
. jfAp, babcH uxorcm legilimara, ctfornicatus aet. llaxima
^ . autem para poene roedici aftimat judicio rclin , quilur.
.
.
ZONAR. Vir, foquil, habana nxorem, si in
. , , ,
, . alieratn peccaverll non babenlem virum, fornica* . torest,ainott adolter. Aroplina aulemiUi multa
, , exienditor, hoc eti, gravim punUar, qiiam is 79
. qui cum uxorent non babeal foraieaiur. Huic enim
quaedam concodilor vcaia ob oalurae neceftaiiaiem.
* Qoijvero niorem babei, bac excusatione caret,
. cum legitimam uxoreni babeat naluralia nccessiictia
, * - levamentum, atque ob intemperantiani oc libidi * nem peccet: proinde el gravius el ditituroJore
. * lempore ponilur. Non umen bujtismorii bominem
uxor ipslua repodiabiu Uulier autem viruia babeiie,
* tl alieri cominitceatur, adallcra e s i ; eamque vlr
, auas expellei, nec sibi ruraam ascSsrcre cogelar
, . , nUi velit. Ita namque, aii, obiiouii conxaeludo
, , . *0 ista dijudicari. Raiionem veroel causam, obqnam
, * ila Aeri conaeeium ett, baod facile, aii, fuerift
iudagare.
, , , .
ARIST. Viram qui fornicataf ett uxor propria
. . . recipiel: ioqninaiam vcro aduUetio axorem vir
, , dimitiet. Forolcator enim non adulier cst, qui oxori
Junctus cum soluta rem habueril.
.
Vir qni cam muliere cobabitat ei aliam

, - matrimonio liberam peccatam almiaii, adiilier noo
, * * - C dljudicabilur, aed fornicator. Et ideo ncc adultcrii
* poenis aubjicieiar, sed plutqoam fornicator punie. lnr. Hoc aulem fii ob coneuetudioem qoa& obtinuit.
. Mulierem eiiim ab alio viro pollutam a viro tco
;- expelli mandai. A l virura fornicanlem ab uxore itia
* non dimitti, eed relineri jubet
,
.
CANON XXII
.
(9) , Eos qui ex raptu Imbeiit tnuliercs, si aliis quideut
despoosas abripuerint, non prius oporiei admil ,
lere, qnam ab eis ablata? sial, el ait in eorum
,
polestaie qaibus deapons fucrani, au eas rolint
, * *
accipere, an deeistere. Si quis autero vacatuem
, ,
acceperil, auferre quidetn oporlet ei auia re* , ; , ,
stituere, illorum aulem senlentias permiuere,
^ ,
sive sint parentes, aive fratrei, aive qafcuttqae
, ,
alii virgini pnesint: et si ei qoidem tradere vo ,
luerini, malriinoainm consdluere; sin autein rc
. ,
nuerint, non cogi. Ei aulera qui inuliereni vel vi
.
vel clant a ta viliaiam babei, neceese eat forni caiionis poeaas imponere; eai autein in quaiuoi
* :
anuU praefinilum fornicaloribut supplicium. *
lei auiem eos anoo piiiuo a predbos expelli ct
1

Guill. Beveregii noim.

(9) . Scholiasles llarmcnopuli civilit aeriter eum puniens, qui mulierem rapuiU N J
atl bunc canonem ba?c obsrrval, quidem. ui rapia malrimonio ip$i jungatur, permiiiil ;
., ticel id propinqui mutieris telint. Uaruieiiop. Epti.
^ , cuu. scci. 5. lit. 3.
.

TBEOD. BALSAMON
-6*4
i|sos deflcrc ad forex ccclesi. Secuudo atttetn, ^ .
ad audiiionem admiui. Tertio, adinilii ad pcBni ,
teniiam. Qoarto, ad congregatiooem cam populo,
. *
absiinentes ab oblatione. Deinde eis permUli boni

tamniaaionen).
,
,
.
BALS. Wcsimot iepiimus canon Cbalcedon.
BAAS. ?
ryaodi qni idem est oinnino canon 9 i aaxlra aynodi, , 1
dcctrnit qtiid tfebeal fleri ii qoi molierei rapittni f ,
nomtne conjugil. Praesens aotem caoon jabti aas, * "
qni molicrcm aHeri deaponsam rapueriiit, non ali-
ler ad poBniieniiam admlni quani si raptai priut

dadariat, at spoasi earam ipus tf ??liiit accipiant:
, HIO minns, il apud taot eognatoa. Ab eif vero qai
^ . . . 4 * * ?

itielierani liberam a* nnlli ! S T
: !1
* .1 * ,
*mm itidem auferriti iradl parenlibua, vel iit qwl
.
alioqoi ad eam aitiaeat: ut eatn sl velial, rapiori
,
ronjangaat, cum ejas etlam cootenao; aia auiem
,
boc eia iio ptacoerft, ne fiat, Qaomodocaaqoo antem rea babeat, eui ! leUeei rapUe raptor ton- * , , .
Jungaiur, poeniserit foniicai<>rum obooxiot, et non * 01
aotam ic punieiur rapior, ied ei U qul poellai , .
<;tam viiium aUulii. Foruieaioruu aoteaa poanu in , ,
qoaloor anooi dVlait. Et io bis qrjideta pmeoa ,
eanon consittil. Lcx aaieni civilia aiio taodo rapto- ,
rct pnnii, nec ullo aaodo permiuii ui raptor rapta ^ .
fonjungalur. E i to lege pnedicuna caooaem %7 .
bjrnodi Chalced., et 92 aaxia. et caa. 67 sanclonim *
apoxiolorai, l capoi 50 lituli 9 praaeatis operia , qua in auat. gfc um aaiara prantem C < anonem aodia direnteaa, es -coottiuu parentutn . '
',
vel cogDaioram padla tam dari nnptain ei qui ,

.
' *
rapuit, ne dixeria parentom consenaNin euiaqae
x.lnra auiDcere. Quotieaenlro sant legiiimae naptist, , .
iicc^ssarias quoque est eoram qal coojungonlur
vflQ*eitMis; sive in potesuie eiist, aive cui jorii.
Bidi enim cap. 2 til. lib. xxvui bxoc expretao : ' ,
aunt leghiinse nipiiae, niti li qui conjongantur .
fonxenserint ci qul eot babent in poieauio : ei au- , letii ex bac lege ad nupiias iis qui SUDI in potestalo ,
, . .
Ruug ett neceuartua consemut, mollo magia oon
flel marimonlum eorum qul sant xui jvris, oiai * ' *
, ,
ipal qnoqiie consenserini.
.
, ,
.
. Qui rapaeranl mulieres, inqtiii, eaqne . ., ,
deiineni, tiquidem lllxt prius aliis desponaas fue- , ; runt, noii alia ratiooe ad pcBniienliam admiitentur, , ,
iiisi anlea rapis ab eia auferanlur, moxque inte- ,
gruin slt iis. qaibux fuerani detponx, eax, ai velint, ,
aecipere. Si vero rapia niilli a^buc dexponsa raf, lunc quoqne ipsam a raplore abduci, lura pa- ,
rentibua, aliisve famiUaribua, aea cogitalis, aeu ,
aliis quibue mulicria cura coramiisa eat, traili ,
< anon Jubet. lia ut eiqnidem illi velinl ipsaui ra- . "
ptorl foedere napiiarttm jongere, nupiias consiaiani ,
vi.lrlicei, si modo ipia quoque niulier conscnscrti.
^ / .
063

665
1 KPIST. S. BVSILTI CANONICVM II.
CCG
, Hujtia porro consensuf, quod ad alios alliuet e*i
OJ * Bfcesaarias, lanicti advertiia patrein qui cam.
, in poieetate liabel. Pairi namqae adversari minime
; ; - poteti, niai forie coiuaininalum inotibus cl indi
, . gnuin ipai despondeai, ut rivilibus constitutinnibus
, , - aoticituni esi. Quod ei non asseniiator niulier,
; \ , etiainai ipaius rogtiali velii>(,baud conaistentnupll*.
- Ceeterum quaniTia ei ipsa inulier ei fpaiue cognati
; , - conaiatcre iuairimonium coin eo velint qai ipsitn
, eive occulio, tfrt per vim coirtipii, fornicaiortini
poeuie erit corrttptor obtioxiur, qtias ad quadrien - iiiutn produci canon dccerml: ac deiiiceps. quo. * nam modo boc quadricnnio runi ro qui pcccavit
, agendum bit, explicat. Alquc batt quidein eauon
- atatuil. Lex porro civilie rapiorvitr iiiiilicrts graviug
, . pmiiena, no jnngi quidein ipsi iiialriniouiu rapum
', ', . ' e.em tiuii, eliainsi cognali iltiii boc veliul. Sic
, eiiliu babelur I. L X , lil. 50, cap. 8 : Nullo moilo nuI bal rapta niulier ei qui ipsam rapuii, *ed irrilaa
.-, .
e*e nupitaa quanlumvia cis parcntea aaaoiiai fucrbil, jubet.
. ,
ARIST. Q<ii deaponaatain rapil, resliluei:
* , ai vero non deaponaatant, reddot, et ex eorani
* senieotia matriniottiiim contrabeiur, si quidem
, . vdiut: lpse vero fornicaiioifis poenaa dabit.
f .
*0 -
Pnraena quiJem cinon requirii ut non , duiu deapontaia ei a quopiam rapia, ania illa re $ , litnatur, tive parcntet aini, ilve frairef, ive
, - aliti-r propler orbilatem illtus ciiram geruut. Cou;. , , cedit autem eis licentiam ul velint illa cum ra . plore iuaiHmoniinn lunc contrabal. At qninquge i \) iiius octavua lilulus ecxageiind liliri Ba6ilico< inn
: , illul fleri non p^rroiilii, licel irulier rapta vclil,
, , licei et pareiitea fjus ul raploii iuairiiuonio cou , juiigatur. Sed el maiidat parenlea ixliusmodi con ^ seiiiieulea* matrimonio exierniinari. At caooii 93
. ; sexiasiu Trullo bynodi laicuna tnuliorom rapientcm
aub tnalritnoiiti uomine, anaibetuaii aubjich; el

inlclligi isiutn oporlel canouem juxla viui praneii . l i i canonit. Mandat eniui et bic eum qui ex rapia
; pof^edit muuercm, non prlux in ccclesiam admilii,
[) quam illam, si dfsnonta fuit, suo rostindt,
, aul non desponaa fuii, propiiix ipsina parenlibtis
aul fralribu vcl aliier ei prsefeclit. Posiqnam enim
illam rcalituit, analhematismus locum non btbebit.
, - Istum aulcm qni anle ntatritnoniuni clam aut vi
- rouliorem corrupit et potlea ei legitiir.e conjuncliia
. est, fornicaiionis poenas lual necesae eai, quatiior
, g l aiinis. Priino qnidern ad ecclesias forts doO^a,
, sfconk> <um andieiittboa recipialur, lenio cum
, siibalratis, el qnnno, cmn fidelibus coogrcgalui el
, ctiin iis precom sit parlicepg. E l sic posi quadrieuiiiro bonS coiiinuinioiie Iguus babcatur.
,
, , ;
; .
.
CANON XXIII.
, ; Dc bis aulcni qui duas aororev uxurea diiiunl, vel
, :
cis qux duobus fiatribub nubuiit, a nobU ediiacU
0

667

THEOD. BALSAMON

668

epislola, cujnf axeraptuni loa pleuii iutalinos*

Qul aatem frairis oxoraen accepii, aoa priua
adniHtelur quam ab ea recasaeril.
BALS. Incesiux qnoque peccatum, pott deceuvs
a malo, tirut et alia peccata, ab eectalatiica me*
didua curabitur. fnlerrogatuf ergo aanctas, qaid Ih
fleri oporteat qni cum duabue tororibut rtm babonl,
et coulra, d|\ii ie de itt scripaiate eptslolatti: ea
est autem quain acrlpsil ad Diodorara, et iUieotUtv
diiur quid agendiun. Bcbent auiem , qui boe nefarintn matrimoniuai conlraxeruni, a malo recedere,
e l i u de cnndione acitciiari. Lcge ergo epislolam
ad Biodornm, el ouac iu et w o l , el eap. 2 tit. 13
prxaeniis op^ris.

-
, .
.

, \' , , , *

,
.
,
. *
, \ ,
' . ' .
ZONAR. Epistoliom , de quo bic aanctnt roetni- ZQNAP. , ,
i*it, tnittum cti ad Oiodontm, quo eiiiii nxor ju$- , ,
<*am diem suum obiissel, illius aororen ab ipso in mrpiiaraiD eociolatem superinduci velai, inuUisque ,
ti graribux rationibu* rem conflrmai. Quod quidem . "
nos loeo explicabimua. Qui etiam fratris uxo- . "
rem riuxil, illius nempe qui vita funciut eat, nou , , dmiitetar ad pasn tenliani, nisi ipaam dimiseril, ,
llleghlmomquc coitnubium lolverif.
.
ABIST. Fratrem fratria uxorem dacere iaiposaU
.
bile et. P$r$picuut.
>}
CAftON XXIV.
'
Viduam, qnae in vidtiarutn nooierom relala eat, boc ,
eat, qoas nb Ecdesia iu diaronatum suacepu eat,
, ,
reasut Aposiolua nubentem esse detpicieadatn.
.
Vito auiera vidao nulla eti lei iiiiposiia, aed dnja ,
raorura poena tali aufldcii. Porro vidaa teiaginta
.
antiot nata, si rnreus cuoa viro babiiare voluev
,
rii, boni communione aon digoabitur, donec ab
,
inipiiritaijs perturbaiioae cetaaveriu Sed aute
,
texaginia annos eam in numeram roiulerimus,
*
noiira ett, non mulicria culpa.
, ,
.
.
BALS. Qncuiadmodum virglnea femina) cum laico
babUu in eccletiia collocabaniur, ei ex eccloxto
rvdiiibu& alebaaiur, i u ti vidua cum eodeai babilu ,
ordiaaliantnr. Dicil ergo eancius, quod magaui .
Paulu* ialitisniodi viduam aive eam, qoa? poxlqnaro ,
*
iu Erclesia oniinata esi leconuo nuptit, ceneuil
80U deflnii ilespici, boc ext ab Eccleaia exptlli; el si D , , Ipsa quitlein anle 8 xageaimum annutii aeciiado ou- ,
paeril, eam s^lam pcenaia sualinebit. eniro di- gna vcuia, ul quac propCer juniorem a?ia(e n aecondo , .
ntibere coacia stt, cl ii poiitis qui eam , aaltquam
^exagesiiiuim annuiii compleveril, ordinaniul, aunl ' ,

nfprebendeudi, ul qui aposiolicam conslilutionem
l-aiegressi smi, qa:a i\U\i:Vidua eligalur non mi-
,
Hor $exaginta annt$ . QII.T autcm post annum sexagesiiniiiii cuniiiK*niiam iniirmans, eecuudo nupsil. '
a aancia comiuuiitoiie erit separala , donec ab im- . *
puriiite CIIIII viro absiiuuaril. Sanctus eiiJiu impu , ,
riial iu appellavii in ea aeialc malrimonium. Virum
> , ;
r

* I '. , II,

669
IN EPIST. S. BASILU CANONICAM II.
670
. - auiem, Inquit, qui sccnndo oiorem ducil, non tilta
t alio niodo lex punil, qnam por dlgaraorain pcetiaui,
. , , qna? est ad unurn annum scgregatio. Qitia ameiti
, * gaactng prascepli apostolicl nteminii, debes *cire
, : * . quod laagnna Aposlolus ad Tiinodicum gcribeii*,
; - dieil: 8 2 Bonora fiduas, qxa tunt vidxa* .
, Et patilo posl : Qnm e$i anlem vere vidua , sola
^ retict* ' in Dexm. el permanet in precibut ti
* , orationibxs *. E l mrsttt poaiea : Si qtiis vel qtim
- $ habgt widxat, t>$ *%\>
, * Ecctetia, ut tii qna t-idum optm feral *.
,
rursut: Juiore$ auttm viduas deviia \ E l ba-c
, , Jra quictem de viduis mulieribus, qn in Ecclefiam
* cooptal aunt. Qux eiiim lales non sonl, quoties , eunque gecoaJo nupseritii, ia bigamorum pcenat
. iiicidenl xeqae ac viri. Lege el caput 9 lil. 15 prae , ,
aeolis optrlg. Ne niireris autem, quomodo non de 6aienint eanonea, til viri eilam vidui cum laico
. f ' babiiu ia ecclesiis ordinentur. Palreg enim majo . rem roulieram qttaiu virorum ratioacm babent. Mu lieros eatm, ul qnae noa leiteni moduiii eoraui pa - raadoram, quas taai vitae necc&saria , ad geciiarfas
. forie nupliaa neceseario divertuut, liecl velinl es*e
. coaiineaieg : ei ideo eis auciurrit Ec<lesia ne ec, ; / coado nnbant paitpertatig pratextu. Viri atiteai,
, qui niullis ino.l8 qnae sonl ad vicium necessaria
, & comparaal, non pnssmit pauperiatem prxtn\eie
, - a I (lrpcllPiuI.ijt) secundi matrimoiiii reprelicuiio , 5- noin : el propterea ncc ab ccclcsiia qaidem adinil ,, * ^ lunlur ct aui.lur.Conaeqtieiiler autem buic raiioni
- nft d x^fis d<bere malieres intpuniiai remaaere,
' nouiuilli dictiut, qua gccuado nupxeritil; sed et ipfa?
. geciinio iuiliciiiiiifti poe.Ke bubjiciautiir. Inleliig s
. , ' autom cx lif. U lib. q*iod mulierfs qnae se; ; - cnudo ntibuni magis puuiutilur, quam viri qui uxores secumlo duxcrtini.
, ',
. ' ' /
.
.
ZO.NAR. Magnus Paulus nd Timoihenm scribens,
// * pii: Viduat honora, quue tere tiduce tunt. E l paulo
[-osi: Ea auiem quw Mua eit desolata. $
TtW in Deum, ei imtel orolionlbu$ obucralionibut.
, * Et rursum nonoiillis imerjeclia : Si quit vel qu*
, >, D fidtlis habet vldnas, tubmniilrel 7/, non *
, 7 lur EccUtia, ul in qua vidux $unt $upp*ditet.
Et rursuin : Juniora vidum divita. Ig tur ex Ap<> * ^
. plolt prxceptu consiUiiebaiuttr, qux verc viiluas ea , senl, ia eeolesiia, aiqwa ex earum rediiilus ale banliir. Propier harc ergo ait maguos Basiliua, st
, j ' a vidua adscripia viduia in diacoaalum susceptis,
, boc esi, quas Ecilesia aicbal, quibo?que minisira , , b;U, ad nupliaa propeudeal, despicielar, uec alU
- nicnu illi au>plius ab Ecclesia suppeditabuuiur
Viilnis autem boiiiinibua nulta posila lex esl. N.ill.v
. ,
spiriuialis lex bomincs punil, qui seniudiii sese nu
;. pliig illigavertnl. Suflicil namque digamoruia
poena, nempc unius anni segrcgaiio. Viibia auienv
, . *
itmior scxng'ii!a anao u:>l., ac pruiuJo viJnjv.uu
. , : ,
t

Tim. . 3.

MWI 3

Ibid. IG. * Ibid. 11.

61
THEOD. BALSAMON
672
urdini Sn erclesHs adsr r'pta, si nnpliat eligat, a ,
*ancla coiiimuiiioite *gregata degel, quoaditgque au ,
a viro disjunxerii. litipuritatia enim uomiiie impiia- ;, .

ietu banc in aencetute commisiionem vir aanciua
voravii. Si vero anie atxaginta annoa ipsam ioter '.
Ecclpsias viduae anuuinerabimuti, moxque peccei ,
viro aodata, nostrum id jain fnerii, aon maliercula? , ,
crimea. eleniin , ait, accnsari par est, quippe . , , ,
viul aores a! Apostolo protttulgats legis, cojue UU ,
sunt : Yldua etigatur non minor stxaginla annis ; *
i!la porro veaia digna, quae aempa ad aeoectutem xorta ;
.
nondiim pervenerii.
ARIST. Si ruhal vidna in diaconnm eooptata,
. , .
dcspiritur. Viduus antem qui uxo tm duxii, biga , ,
morum aoluaimodo paenat solvei. Vidm auttm poal .' ^sexagirti.t 111105 nu; la, coiniuuniune pmelnr, donec , tb in puritale rcccaseril. Si qoia vcro antegcxagiala .
annoa iu caiatoguiu quempiam retulcrii, criraino , .
illins ob*tringeitir.
Vidux quae in viduarum nmnerum reieruotor, et

ab Erclesia Nbiiiiur, *i nd matrimouiom veui al, non , ,
ninpHtis provieionc ab Ecctoia dignaa cenaeaaiur, ,
d neg igantur. 8 3 laVirco itaqnc ea* quas iiotidutn , .
a^iagasrouui an<iutu a lig.runt in viduarum ord nora
rrceinara uou oportet. Si aatcia vidua cum aexa .
g nla irana git amos cam vlro cobabilare iieruuiele-
eit, bonl coiiiiiiunior.e digua no babeatnr douec ab ,
iiitpi.rilatu pcriurbaiiouc cessavcrii.
,
.
CANON XXV.
'.
Qui a be flupralam nxureui dctinet, xtupri qui- . ' ,
di*m pcenam f ubibii: ei autcin ntuucrem babera
$ . ,
pcrmiUrlur.
.
BALS. Sliiprum proprie dieilnr in virginibiia et
.
in impubcre. Diciietgo tanitux, quod qui virgiocm .
nondiim sibi spoavaiain in le^Uimmu coujiigitim
s upravcrii, cliamsi velit posi &tuprutn eain uxo- , teiu babcre, nou juvabilar ad boc ut slnpri pcenam . ,
<LTugiai. Dcbcbat eniiti prituam cflicere, ul ea gibi .
desponderciur, ila ciim ea rvtu habore; qnod si
boc fccerii, in sttipri quidem poenam incid*f, ,
iii tagilimamaulem uxorem cau babere ilii permit- ,
iciur. IIoc auleta flel, ii illius eiiam parcaies con- . ,
scnstrint. E>t enim btnpri poei a iricunium, per .
quod fcimiiitrr punUur el qtii alupravil, ei quae D , * "
sluprata est. Legc raa 38 praseniie saucii. Haec , , '
nuieni locuin babcnl in ii* qui bUQl in poteaiuic. .
Qai euiin eunt wii juris, in prcnam quideiif inci- .
dunt, secundum legee aaiein conacnlieulea conjun- ,
guntur. Siu auiein vir nolii eam quae a ee slqpraia . *
asi uxorem ducere, (iel aecunduui capul 3 lii. 5 7 ,
libri LX, quod sic dicil: Qui veneraudam et nobi- ' . ' ' , *
lem roulierem slupral teu babel Sa concubinalu,
,
uee boc suo facil teaiimoaio maoifestiim, vel ?am , ducit uxnrem, si boc rectisan*, pctulaniiam coin- ,
mitlal, non ilem ct adullerium, eo videlicet quod ,
cx 8tio corpore quscstum no:i facit. Qusere eiiaui *.
lib. xxvui, Ul. i , cap. 13, Ct lib. .\LVII, tii. 0 , ' ' . ', \ ', *
iup. 3 7 .
. '.
B

673
15. S. BASILU CANONICAM II.
674
ZOISAP. , . Si quis virginem sibi despoiisaiam
\ , corruperil, eaque poal alupruui illatum lanquam
, coujuge ulitur; eiupri qtiidem pceiiis erii obttoxiu*,
* non tamen ab eo inulier auferetur : si viJdicel
, \, * iphis paretiies, quorum illa eai in polcslalo, femi . nam ciiui illo Iradacere viiani ainuiii. Eienim si illi
, \ . nolinl, puntelur prsetcrea civilium leguro decrcto, si
, .
virgo erat, quae corrupla fuil.
. ' ,
ABIST. Qui eam baboi qoam corrupit, pcrmis, .
sus habere poenae sabjiciatur,
Quicunque mulierem quaiu anle matrimonium
" ,
, viiiavit, baWre cnpil, ei ielam deiinere permit tetur. At eiupri suppliciuiii eai quaiuor anuis,

quciuadmoduiu in ticeeimo sccundo cauoue scri.
plum e>l.
Kq".

CANON XX VI.
, * . Fomicalio non esl tnatrimoniinn, sod nec inilinm

malrimonii. Qoare si fieri poesii, ut qui per fomi ,
caiioaem coiijuiicli aiinl srparetiltir, id cst roc
liue : ein aiilem eia oninino placcat consorlimii,
, ^ fomicationis quidem poenam apiocant; ne ge, ,
pareolur aulem, ne qnid detcriut accidat.
.
.
BALS. Posiqnam diiil lantlus quid eis del>ft
, fleri, qoi virginera slnpranl, nunc dftctruit de qtii
* in fornicationem coieruui; ei dicit, qiiod fomicatio
, , nec mairimonium babecur, nec matrimonii oecaaio,
- nt altor alieri aeceasariojaiigaiiir, opiimum qtii. , dem eal eog separari, non porm tti scilicei inicr tot
, ^ itiiercedero niairimonialem conjunciionem, quoniam
, . ncfariura esl ei damnandum barum Djipliarum fun * dameiitum : siu aulem eis iia placeal viiae eocle , - ta, ul a sc invicem discederc sibi iieqoeatit par * , suadero, puuianlur quidcm ul foruicaiores; eie
, ; aulem aiinul babirare pcrmiuatur, ne quid delerlua
ac licel eeparaii rorsua < lanculum
, -, accidal, 3 4
, , fornicetilur, hoc esi, ne aliis persoois conjuncti in
legnimo mairiuionto uon pertnaneanl, acd adulie, , riuin comntillanl, vel ne probibili sibi violetil
manus inferani propter amorta vebemeotiani. Ilaec
. , , auteat, ot mibi vidcutiir, locum h:fbierunjt, quando
:\ , solo conaensii conirabebaiur niatriiuotiiiim, non
, auleni otiam bpdie quaudo per sacrum offictum el
divhiam corporis el aangninis Chrisli parlicipaiio. D nem mairimouiuin couxliluitur. Qaoiuodo euim i i ,
, -., quibus foruicalioiiU poeaa injuucla est. nec *acra ; , nientorum fuere parlicipea, inter &c malrimouUlilcr
, coaveiierialT Quod si dixeris, poaiquam qui
, fomicaii auai pana iujancu fuerii loto Iriennio,
. aa forniceniur, non probiberia eia concedere, ui
, poai irifnuiuiu legitimo niairimonio coujuitgantur.
laatrrogaverit autein qnispiatn, Cur virginetn qai, com posi aiiiprum deteroil aaactus slupralori iegi , ; i\mt conjungi, eoa autem qui foroicali sunl aiairi
monlo facile conjungi non $iult, nisi cum diatin*
.
; , ciione. Soluiio. Virginem qaideni post, ei aibltiiu
, - Btuprnm uemo fortaase volal in mairirooiiiuin acci * pcre, et ni&i illi permitlatur ei qui siupravit nubera,
, dcdecore affecta ac miserabtlis relinquetur. Quas
9

n e

575
TilBOD. BALSAMON
676
tttetn fbratcata eal aou laiito dawMtn afficilur, si ' ; * .
ei quocum i p u foroicaia e*t nn uapterii : esl xaxlv Ix
fniro ab alio devirginaia, Si e-go non niagnam ma* , \ ;
lun ex eotumqui foruicaii suui acparaiioae eveiiit, , et nec qni fomicali tuiil loio aiiimo natritiionki \ , "
iusialtsnl, praiieratar scparatio. ei pcr ipsam afoli- , * *.
uanih a malo. Prarierea interrogabil quisjtiam, ^-. \
GIIIII cap. 5. lii. 57, lib. L X , dftcernat rjt qui caro
lioucftla imdiere in coiicubinaia rem babel, earo ,
dncere cogatur, dcccraii presene canon ut ; . qui fornic.Ui acpareuliir ? Solutio. Biffereniia . , ,
tst iiiter concubiiiam aco palticcm, el fortticairi* , ccn. llla eniin, concubina scilicel, qitse cum uuo * , .'
laiitaiu peccat, eliani a lege agnosciiur. Qaai aalen , :,
cuin inuliis iornicala est, ncc a * qnldcm agno- ,

^ -

&

'

'

eciiur ; aod fliam a fomicaiori* atdibua expellilur,

.
, do qiio dixiimis, ca|.ul dicii. Prvracni iiaqoe ca-
IHM loquent de foraicUrice recle legique conaeniauea ;
deceiaii, cum bac disiiacliont, ul qii fornicali aunl .
legtii.i.o conjiing.iDiur.
. ,:
ZOXAR Si ioiuina qaUpiaui occulie comailaccalur, nec iiiairiatoaiuai id eiislimabhiir, tiec ma- , *
irimoiiii occagio, ul e i eo dicaiit quidaui oporiere, , , .
qiiaiidoqui<letn cain ipaa rein babuit, eamdem ipai .
oxoreiii baboiidam coacedi. Vcruai opiiittum aane *
eoosiliam etl, ** invicem tejnngi; liquMeio in- .
flrtfium Oil et iilfgiltiuutii bujuace ma;rituonii fan- '
d.troeuium. Cslerum ai iimiuam vii iocieiatem , ,
reiiacre planc, boc esi obdurato aniiwo, aterq.ua * ,
optat, aec in* liieinai conjtiticlionem diriaii patitar, Q , ,
foraicaloruui quideai aubjiciaiiiur poeaie, caHerum ,
mairiaionii coairabendi faiuha* d^iur, ue deicrias ,
qiiidpiatu coniingal, viddicei, ie neparati iieruin ,
occulie coroiniaceatitur, el foraicaiionia illigfMilur , * , erimiae; aul no alteri juncta iimlier, aiuora vero , , rju* a <uo corrupta fuorai iu pelkuie, bi adullo- :;
riam prolabalur; vel, ne muliio amore fl igranleg, * ). .
creptaque coujagii poiraiaie, aeipaos iutorflciaiil, ob vebeiaeutoin amoria fiattiinain uiuluuiuqiia di*
vorliaai.
AHIST. Si per fornicaiioacm copulatoi dinjnn. guiur, id nieliaa eat. Si >ero iudivuUe oui.juiigaiur, , * ,
11 *i coaccdaivr, poena aiikccpla.
, .
Mathiuoiiiuui tam eal veneraldle et boiioraiiduai
'.,
cuiii a foriiicaliona parum est. E i idcirto fomicaUo . nec inairimoaiuin eal, uoc laairituoaii iuilium, aed D , ,
pcccaiuui el diviaas legia tranagrefsio. Adeo at ai . ,
quis pcr fortHcaiionem cum muliera coniaiiiinetur, ,
au ca recadera, i liari poiest, opiiiuuin tii. Si au- , , *
lem a se invkiin aallo inodo divelU poatiul, el dia-
poeUione laairinioniali |K)Uca cobabiiare vclini, ,
foinicalionii aupplciuui aubeaau PeriuiUatur au- ,
letu ei* Ui se babera, ae qid deleriaa coifiin- * ,
gai.
.
'.
85CIN0NXXVU.
l)o presbytero, qui \ttr igiioranliaiu nefariis uuptiis
,
iniplicaius esi, definivi qus oporteal, essc qui , *
detn cntliedrae parlicipcm, a rcliquig atilem actio : .
nibus ab&iiaere; ei cuim stifQcil, ot veuiaia coukijuniur. Ui is auiein abis bcmd cai, q"i SM:I
; ^ /
t

C77
IN EPIST. S. BVSiLlt G A N O N I C A M (.
678
debel vulucra corare, non etl eansciiianeuai. Be . neriiciio eat xantiiQcationii commtioiraito; qul
; .
aatem eam non habot propicr ignoraatia? lapaam,
, ;
,
quomoito aliti commnnieabii? Nec ergo publica
,
urc privatitn benedicit, uec Chrisli corpns aliis
,
itnpcrtiat, nec aliquod aliad sarmni ministeriniii
, , obeat, aed quod praesideai conicniiia, aliit ct

Doniino defleal, ul gibi ignorajuix peccatum con.
doutltir.
.
B A L S . Probibii.-c nnptia trifariam lividuntur: in
, , aefarias, quae prjeier leges dicitnlur, ul l i quis
eain cujui tutelam geril, vel ipe vel paier ipsius,
, uxorem ilucat, vel eani quae cst in ejus, vel p.uris
* ejus tutelari poteslaie; damnaias seu condein , , U nalas, ul fial mairiatouiam cum monarba vel
alia Deo dedicati: el in inccslas, qu:e bic liam
! , \ nefariae dicunlur, nl si quis cnm coniangoiaea sua
, in gradu probibilo contraxeril. Gain ergo qtiidam
. ^ tacerdos utfarium per ignorantiam iiialrimoaiiiin
, coalraxiatei, ti propterea xolulum etsei, ct ipse ia
, , deposiiionetu incidiaset, iiitcrrogavit quixplaiu an ciutn, an it aacerdoa debeat post depoailionein aa . cerdotale qoidpiam exercere. Bicebaal eniui non, , - nulli, quod quoaiaoi aacardos per igtiorautiam
* , lapsus etael, aon subjicieiur depoaiiioni : gin aa , leai fuerit depoaiiua, ab aciionlbui qaidem qua
. f fiaal inira iribaual arcebitar, sed non ab aclioni , bua qnae suat extra tribonal. Dicii ergo aauctoa,
, euiii d J>ere deponi, et poat dcpoiilioaem eam qni , C deai exse soliua boiioria pariicipeiit, ul aciliccist>
., , deai cuai preabyicris, a rauquis auicm aarerJota , , libut actionibns abiiiaeai, at acfltcet neque oralio * 5. , ntm dicai publico seu in eccle>ia, nec privaiiitt, Id
, * - eat extra ecciesiam : ted neque saacia iractei, ncc
. , ipaaaliis communiccl, oec aliquid aliad sacerdoiala
. exerceai. SU aatem coatenius honore, qui
illi prnpler ignorantiaai concesxue est. Talom au*
. , tem alii* beueilicere non oporiet. Beaediclio cnim
* , eat sanciiffratiaiiis impertiiKo. Qui auleni noa babet
; , aaneiificaiioocni, eiiaaii pcr ignoraaliatn depogitua
, gil, qnoniodo eam aliia iuiperliel Veaia auicai c4
. daiur, iioa soluni quod sedeai cuui acerdollbus,
' , ed el quod uon alio roodo puniaiar. Si enini sciena
, , Bco eonaecraiaro feminam, vcl snam cogaatam,.
, , D uxorem accopisaet, alio ciiaui taodo, pecuuiaHo
. cilicel ti criaiiaal lr pimieiar, q u qtiidem ei
* ' * propter iguoraniiaai ia/tiguatur. Lcge l i l . 16,
. lib. XXVIII. Po&tquam auieai laacius ei oiuui tacer , ilolalt aclioue iulerdixisxel, Drfleal, inquil, aliis et
, , Boniino : Bomitio qtiideai nt qui poiesl pcci^la
, reiniltere; a l i i i , ul illi pro eo rogcni Boiaiuiiiii
coadoaare ei delictam nefarlo iuairiinouic cotuiuia . , ; . suin. Rgabii atiiem qatxpiaia, com irtbua modia
, - puniaaiur aefari nuptiae, dcponeiurne quiapiam,
, qui conira legea mairinioniain coniraxerit, utpoie
* , is qui eaai, cujus ipse vel palcr cjus lutor fuit, duxil
, ( ; . ia aialriuioiiiata? Sulutio. Quoniam boc malriiuo , nium o l lcgibus conlrariuai dissolvilnr, bic quoque
. posi divorliuni, ut qui fomicaius sit, ncccssario

tn
TOEOD. BALSAMON
doponciur : ei ti q illi couira leget conjuucta xa\ 2 *
eat, fuil auiea ub illiua tnlela, ne catbedra quidefn ,
digutu ecHisebiitir, ui qui npti potftit Iguorauliaai ; pntexere. Su pairia tob tuteii iuii, eiiaai ffiia- t l ,
raotbe pr*iextni el opem ferai, el veoia faibodra- ;, >qne Joxta praesenteni cauonen dlgnos Judictbilttr. ,
i>gt vicoaiiiwiii iepdotum eapui priroi limlipre- . \ * . *
tetiiis operis, eunonum ctnonen xyuodi Neorssitv , /
ricmst*, ei ea tfu* in eo aum ei vicea. priMOi , ,
ei vicet. texiaiu can. nyn. itt Trollo. Sed tjuia t i - ' *
dciur iu bis emcrgere repugnaniia (alii eeim ca* .
oiies dicuul eo% qui dcpo*iti, 86
1* (
laicoruiu delurbari ; alii vro ta aolvtn qua exlra ,
iribuiial fluiit exenere; a!ii sotiui ette catbedrai \
pariiclpes), disiiiigue el dic : quod aliier puoiunmr , ),
qui ecieules peccant, ei convicii dcponuDliir; alitcr, \ ' \ $ qoi aciemea quidem peccaui, rponie auiem malo ,
dosUlont; aliter, qui per ifnorantiaai poccarunl, ;, \
ei coufefoi tuiit; ei aliier, qui peccalum qtiidtm ,
iguoraruiit, ab ipto autcni non deuiierunt, ttiti ,
eoodemnaii. Nota autom et differenlian peccaio- ,
ruto el pertonaront, ei dic epitroportiiD judicio , :
tdiquando quideiu ignoaci qui deponunlur ; ali- ,
quando vero non ignosci, et tic coulrarielatettvquas videittr inetse cauouibu* diitolYi.
, , - .
ZONAft. Sacerdocem, qvi per Igiioraitooem iti
. ,
illegiiiinax incblit nnpliaa, catbedne aoliut panici- , ,
pcoi eate, a ccteris porro aclionibui abaliiicre oporure, aanctai vir judicavic; boc ea unt com ,
" '
"
" "

preabyterit tatidere, et cum illig pariler in tonore . .

baberi, aliud vero nvllutn aaccrdoialo iiimius obire. , , "
Sufflcil eniin al da'or, inqnii, ipd vcnia propier =?.
ignoraiionem, benedieere vero altcri btijaaitiodi .
lioiiiinom iiun oporui. Benedictio namque sanciiu- , ,
lit quaedaiiicominunicatio eat Qtti vero tauciiuie ia- ;
rci.ob peccaiutn, qaamvla per ignoralionero admia- , ,
tain, quooam modo eain alieri comtnunicabil No- , , .
qve vero pubiice ipai liccl benedicere, in eccletia /, ..
videlicei, priraiiro, inira dotncsttcos forto , , , parieies, neque aaucu miinera aKis iiupeniri, oe- *
que dointtiii tacerdoiale quodpiatn munua obire. , ,
Vcram primi sabtellii, inquii, bouore eonlanUix, dcfleat aliis et Domiuo. Domiao quidero, quippo qui ,
peccau poieal dimiiicre : nliis vero, ot illi quoque
, . : pro ipto Dominam rogent, qao ipsi veoia deiur '. * coniracifB in uupiiia illiciiis cnlpae. fla*c autetn, ai
, ,
mo;lo ab iucoucfttU ejuawodi nupliU absistai. ,
Nnpiia) voro illegliime aecipiend amti, vel %\ .
quii curo cogoaia malritnouioiu inih, vel com religioaa feiuiim qu babilun deposaerii, uescioiiU id
qui eain In doioain tiiim iuirodaxit, eu alU aiuiilia.
ABIST. Prebytcr qoi per ignoraniiaiu iu illlciAPIXT.
tuin fncidii conjugium, tola froatur preaideutia, ,
funftioue privoiur.
.
Si quia ante kuscepium aacerdoiiuro mulierc
,
duxii, neacieut quod vidua fyii, aul im.ma, aui , , ,
soenbia, aui alia aliqna ex iis quae sacraiU prohi-
beulur, deiado ad sacerdoiii graduiu proftbatur, cl ( ,
%

l n

t n

t l

C81
INEPIST. S. BASILII CANONICAM II.
08*
agnoacil illegitimum COnjagivm. Sollut qakJem ho; , 61 iioris el pnesidealias sacerdotom paniceps erit,
ministerio luiem obeundo omnimodo prohibebilur.
Nam venia ob ignorantiam ai sufficieaa eat. Sed
is quem taoram vulaerum coraro oportet gerere, et
. - aliie benedical, noa est coneenlaueuro. Beaediciio
. enim sancliiicaiionie esl comatiinicaiio. Qui eam
aulem non babei ob ignoranlias lapsuia, qaomodo
aliis coramunicabii ?
;
CANON XXVIII.
.
, lllad quidem mibi visum est ridicalam, vovere aliquem a carnibua tuillis absliuere. Qaamobrem
. "
dignare eoa docera, ul ab ineptis votis et promis ,
sia abslineam, usum quidem esse indiflereaiem
,
permiile. Ntilla enim Dei crealura est rejicienda,
.
- si cum graiiarum aciione accipiatur. Quare
votuin est ridiculum, non absiinenlia necessa. " ,
ria.
.
CANOtN XXIX.
'.
" Quod principee quidera jureni, ie subjectis malefaciaros, magaa medicina opua babeu Medela an .
lem eorum etl duplex : una quidem, ut ipsi do . ,
ceaniur noo facile jurare; altera auiem, ne in
;, ,
roali judiciis porsistaot. Qoarequi se alieri ma . "
lefacmrum
jurara anlicipavit, qaod ad jurandam
,
uimium facilia fuerit, *e pceailere osiendai :
87
autem pietatie prauexla suam improbi,
laiem coafirmet. Nequo eeim Herodi jurare pro*
*
fuii, qui, oe pejeraret, prophetam occidii. Jusju , ,
randuin enim omniuo est probibilum : imilto
, . "
C auiom magis conseataneum eat iliud eese condeuinaiam, quod propter nialum juraium e*l.
. " Quare eum qui juravit, pcenitere, non impieta ,
lem ejua conflrmare stu<lere oporlet. Ejue enini

absurdiuiem fuaius exquirere. Si quis se fratris
.
oculos effotsurum juraverit, eine bonestum esi
,
boc ad effectum deducere ? Si quia ae inierfeciu ; , '
rtim, ai quis oronino juraverit inandatum aliquod
; "
iraasgresaurum ? Juravieniai ti staiui non pec ,
calum, sed servare jadicia jostitia? luae. Qaemad . "
modam auiem mandatum est immuiabilibiis ju*
; ,
diciis conttrinandam, i u peccaiam omaino inflr
luareet delere oportet.
.
B A L S . PraBseatet duo canones jobent inHrmari
.
jy juramenta a quibusdara facia, ui mali aliquid fiat,
vel eiiam qaidpiam ridiculum. Dicil enin eoro qai
,
vovii vel juravit sa carnem uillam noa comesu , ' ram, vel sibi tubjecli* malefactaratn docendum
esse a atuhls hujusmodi et ineptis aacrameatit ab , siiaere, ei quod jurare omnlno est prohibiium; licet
vero carnem suillam comedere, el juramenium irans , , gredi,et roaluin non facere aub praetexiu ne peje :. reiur. Usus est aulem exemplo quoque Herodis,
' qui juraverii se BaplisUm inierfeciurum, et ne pe , jerarel csedera coinmisit. Oporlebat enim , inquii,
. 5 , , ipsum resipiscere, seu revocare et coalemnare in , - juslum jusjurandum, ted noa per aetionem iinpie , ' utem coafirroare. Lege cap. 18, tii. 15, praesent
. ' . oparit, ei qoae in eo auni. Cum autem can. 10 sancti
1

n o n

PATROL. G R . C X X X V H I .

22

684
683
THEOD. BALSAMON
Basilii, 74 et 82 perjuros puniant, alii aulem cano ' , 2
uen, qni dtcto capite 18 coitlinentur, decemont . ' ,
to8 nou eeie punicndoa qui pejcraronl, queroad- *, ' ,
moduin canones aule posili jubenl: dixeril qnis,
ranones esio incr se cotitrarios : ted iuibi non vi- ' . deiur,fied quando lcgitimum jusjurandum qui*piam ,
ine ulla neccasitate infirmaveril, vel fdso jurave- *
ril, mag 18 punietar. Quando aKiem boc vi fecerit, , *
levius purieiur, sccunduui canoiiem 8 i pFxeaeniis ,
sancli Pairis. Sin aulcm tion cai legilimuin, aed ut , . "
abturdum quid fleret, vel ne boni quid flerel, pro- ,
ceaxit, vol etiam juravii quiapiam ac faciuniiu ali- ' ;.
qaid, quod non debel in jusjarandum deduci lune ,
impunc poieal irrlium liaberi. Audietu porro san- , | ,
ciutn diceniem debere eos qooque duceri, ue sinl ad jusjurandoin facilea, et quod jurare onuiino e8t pro- , .
hibilum, dico quod ei 8i i i , qui bujuamodi juraraen- ^
iis aeae obstringerc, aine periculo pejeraoi, *
erunt Umeii prorans impuoiii, aed uiodicc pro epi- , ,
scopi arbilralu punicntur. Quia autem ct eo, quod ,
decernanl canone* ponietidot perjuroe, apparei eoa ,
uon punhi, qtii juramenta non iran*grediuiitiir, ct > * ^
f eo etiain osieudilur legttiroa juraniemta permiili, . MO dixerie ba?c exse aliquaniulum deflnita ahcrtue ,
cvangclicuni praeeeptuiii, quod dicit: Pion ette om-
uino jtunndum, nequi in cmlo neone in Urra, quia
, r e i t M i U$i thronut ett, Urra autem t$t ptdum ejn$
*
icnbclum; eue autem noats, nm nm el, non non *.; ;
Hoc cniiii e*l eoruio qui sunl valde perfecti, illud , /, /ctfror
aulem ecundum et rejiciendutn com eit Q kr , ' kv 7,
bgilinniiD : cujuamodi est ei illud; Vende omnia ,
qu(e haba $1 dauauperibut, et $equ*re m$ ' Si
avtov , .
euiin ouiiiei boc cogtmlur facere, qnia ea emel ?
,
Alioqui i oinne juajiiraiidum probiberelur, ne Pro- , *
pheia quiilein ilixUket; Juravl, <t Hatmi urvart , , doc
mawdata tua : nec qui tegea composuerent ortbo- , .
-doxi impcraiorcx lcgex edidiseent, qite permiiiereni , ;
joijurandum. Qu:ire non oimie juijurandum eat " ,
prohibituui, laui legiiimum quani illegilimum , aed
olum quod csi iilegititniim el inepium. Cuin autem
^uidaiu uobUis leriio die bebdomad dixigxet po- ,
tcnii ei sancio nonro iinparatori, non debere . "
cariiero coinedere, qua^nvU festuu eeeet Malivilalia , '
Cbri8!i et Dei nosiri, 8 8 quod jurassei lerliaa fe- .
rias omniuin aimi bebdomaduro a carnibua absli- { ^ I
nere in b o n o r e m venerabilfa Pr.pcursoris; siaiuit a ,
Bea coronatus n o s l e r imperator avaodaliier imerro*
gari, an sit canonlcuin boc joajarandum servari, et ,
Bomiiiicumfesluiii, quod esl paschale, incclebratnxi

diinitiere. facia imerrogaiione aanciiaaiinus illo ,
palmrcha doininus Lura cuni synudo qua? aderal, cnm dixisset bonuiu es&e onini lempore jejunare, ,
ftubjiiDxil non oportere boc jusjurandum Doinino et
,
Deoiioatro pisefisrre. Si enim apostoiici canones .
p u u i u i i i eum, qui io qtiovia Sabbato, vel die Boiui
n i c o gcnu fliclii vel jejuuat, miilto roagis punielur

qui in paacbali CUriali feaio jejunat, iie juajurandum ,

* llatih. y , 3 1 , 99

Marc. , 2 1 .

. CXTIII, 103.

685
IN BPIST. S. BASILII CANONICAM II.
tiHft
* voluntarie sueceptun) contcmnaiur. aobili
. ot )- domino carnibue vesci perniisil. Idem auteiu patri , - arcba Tzilam quo eunucbuin ad sancloram iliero , eolymis locoruin adomtionem ire se juramcuio ob6 strictum ei non profectom, ut qui pceuiieniiaducius
eetet, synodatlter a perjurio absoivii, mediocii
. \ . poena imposita ac medicinam exbibens. Ex veibis
aulem eanonis, qua ita babenuNuIla eniui Dei
'- creatura esl rejicienda si cum graliarum actiongr
, \ , accipialur, ne dixeris nobis esse perutissuin omni , , bua bestiis vesci; ged dic cauonein de illie disserere,
. quae ab oribodoxia eduniur ex conuetudine ei
. ecclesiaalica iradiiione.
, * ,
* >
.
. . . can. 28. Vovlt quispiam se auillas
\ carncs non esurum. Eet namque vovere idem qiiod
, . promittereetpolliceri, juxta illod: Voveu et reddite*.
, Bogaias est igilur bic sanctai vir, uirum ci, qai hoc
** fo voto obeirinxil, illud trantilire fai foret. Respon . ", \, ditqoe ridiculnm tibi negoiium videri. Proinde, ie , - quit, uil quideui ftuillis, boc. eit, comedere suillas
. rarnea permitias eum, qni bujutmodi vovii abstinen , tiam. Oocea* porro, ut so ab inepiis ejusmodi voiie,
, boc est, hnprudeniiboa proroissig coiilineant, neque
. * ad ejuamodi vou eint faciles. Nolla eiiim maiura
. , \, Dei eel rejicienda, aed cutn graiiarum actione ac , . cipialur. Quod cum *c, ail, ita babeai, est propter , ea ridiciihira votum. Ciun vero bujnsmodi sil voturo, non eai necessaria ab ejusmodi suillis oarni.
G bus abaiinenlia.
. . '. ARIST. Can. 28. Qui a suillis carnibux abeiinen * , . tiam vovii, ridiculus; neque vero xuscipiendus est
nisi lis uiatur.
.
Vovebai quidam a carnlbus porcinie abelinere :
, - ridicalas esi ilte ul inepu voveus ei promiuens.
. , * Nulla eiiiro Dei crealura eai rejicienda, sed cum
. - graiiarum actione sumenda. Oporiet itaqno ut ei
, permiliatur de caruibue pariicipare a quibus absli, nere vovii, edoceatur auiem ne inepiaa Deo profes .
tioiies faciaL
. , ,
ZONAR. In can. 29. Si princeps, inquit, jorel se
^^, - malo affecuirum subdilos, ejusniodi primuin quideni
* - edoceri oponet,ne ait facilie ad juranduin. Si vero
, ^ temere jurel, ne juejurandum aervel in aliorum
, - pernicieni concepiuin , aed poeniieniiam osiendat
. \ - ob pnecipitero jarisjorandilicentiam. Csterum ne , , quaquani se jusjurandum revereri praelextat aul
iiugai, boc esi, perjurium nese metuere ac forini , , dare : nec tuam conftrmei Improbiutom per saevi . \ liam videlicei in aliis putiiendia, ne iusjuraiidura
violasse exisljmetur. Tuoi ad haec exempluin Hero ^ , Oit leirarchae proferl, diceos utile futurum fuisac
lierodi ei noti bene Jurasaei, boc eel, si non beae
, . \ , erga juejurandum fuissel afleeius, ipsomque aer\, , vaudo Bapiixtam interfedasei. Ac omni quidem ju9

P t a l . L X X V , 12

THEOD. BALSAMON
635
687
boc
est,
siae
ullo
tergi

risjurandi geims omnino,

versatioae perfeeie teliluni est, multo vero magU ) .
consequiiur iilud vetUum esse ac damnatum quod " ,
ob malum perpeirandum emiiiilur. Proinda qui , \ ,
ejuamodi se jurejurando obatriiixit diversa inire /. " fcl
consilia , bo esi, tenteniiam inuiare et coniraria , sentire, eive poeniiere oportel. Juravii siquidera ali- , * '
quls ee quempiaro "nierfecwrum, divefsa igiuir . , ,
inirc consilia, boc est, aliud seutire ac pcanitere, , na scilicei interliciat; non aulem impieiatcin rebut ,
ipeit conflnnare oporleu Si quis eoiin, inqnit, 8 8 .
fratri se oculos effoseuruto juravii, examinandum , , ,
etl, utrum sii nieliiis, jusjurandum conteinnere, ati . ', , ,
iiialum perflcerc. Ac s\ quis se mandatum aliquod ,
violalurum juravit, melius fuerit jusjaraudum, quam .
raandalam violare. Juravi siquidem, iaquil David, el Hatui cnuodirg judicia juititim txce, fton aulom
peccalum.
ARl^T.Can. 29. Si limpliciter jurare sil inier- . . '. ,
dicium, mullo magis ad malutu perpelraiiduni, adeo *
ul non aoluui opi:s probibebis, verum el ipsum , \
quod eruclaul, juraiueuium. Ilujus auleni medela . -
in dnplici consi&Ui adiiiouiiione; uon jurare, et , .
quod epectetn referl juraineiili repriraere. Quod au- .
lein juralum esl perpetrare, absurdum cst.
Magisiralus subjeciis malefaciendi pr&lexlum no
invenianl juranientum. Quid euiro, juraviiquispiatu ! . ,
08 qui sub ipsius sinl poieeiaie morbo ailicere, ,
ei sub pieiaiia habiiu impieiaiem suain conflrmare ;
vellel? DupUcero iiaque medelam lali adbibeas, *
xno quidein inodo eum edoceas non facile jurare, *
alio auiem in malis jurameiuis non persistcre. Neque enim Uerodi jurare profuii; nam ne peju-
. ,
.
.

raret, propbeiam occidil. Illiusmodi enini jusjnran- C $ ^ ^ ^ ,

dom debei quigpiam inviolaium eervare, quod ad . ^jusliliae divinae judicio obaervanda juravil. Isiud ,
aulem,quod in peccatam feriuret alicujue datniiuui ;
rani modo inflrmare et delere oportet.
, \
, .
CANON X X X .
'.
Be bie qoi rapiunt, canoncm quidem anliqnom noo
babemu8, eed propriam eenleiitiam protuliinus,
, ,
ui ipsi ei qui cum eis rapiunl, iribus annis sint

cxira oraliones. Qnod autem vlolenter non l i l ,
.
nulli esi poense obnoxiom, quando nec sluprum
, ,
iiec furiuin rehi pnecesaerii: ea auiem vidua
,
sui ]tiris, ei in ejus esi poieslale seqiii. Quare
* . "
non cet nobUflgurarumac prsiexiiiuin ulla cura .
gerenda.
BALS. In cao. 67 apostolico, in Chalced. 27,
. ' ,
in synodi iu Trullo 92, et in prasenlis saucii 22, " , ^'
mulu acripsimus de iis qui rapiunl mulieres, el de , ' ,
iift qui illis consenliunt. Et lege ea, ct cap. 50, |
tiliiii 9 pra?senlis opcris : prsesms auicm canon , .
decernit raplorcs et qni illis consenliiint, esse , ' . '
iriennio exlra oralionea, slare ecilicel cum iis qui . '0
audiunt oporlere. Sia auiem, inquil, mulier sc- ipsam eua epome iradiderii, cum nec etuprum, ,
nec furlum, boc est claodesiinus concubiius prs- . ,
ccssiseet, uuili cst criiniai obnoxius qui cam
, :.
e

6S9
I N EPIST. S. BASILII CANONICAM II.
CW
, , , accepil. Simililer nulti quoqae pewwe esl subjectue
. qni viduaro, quae ttii eai jurii, boc inodo reocpii.
Illod autent, eat nobisflgurarumet praiexiaum
. , - ttlfa cura gertnda, est bujusmodi. Si mulier, inqrit,
, , , foriasae enibeacena ae amatori vel amaio, quod
- bomo abjeciut sit, iradere, Onxerii ae raptam eese,
, etim lamen aoa aponte tecuta esi, flgura revera
, - teu aimulationis nullam curara gerimua eed veriiail
, , atiendimas. E l lege can. 55, buic inierpretaiioni
. \ * conxendeniero. Etini autem, qui nmlierem stia
, (. sponte raptiit, non esse crimitii obnoximn, iia
tccipe ul ei nulla poena canorica sit infligemta.
, - Qui enini roalierem, quie est sui juris, vel qii
. alteriux polestali subjicitur, seu voluntaie ipsiue,
, , aeu propria aola voluntate rapuit, raplua lege tene , - lur ad mnitoram inaoloniiam vindicandam, ei reli quortim comprifnendaai: ticut boc dicit prim. cap.
lituli 58, lib. LX, qtfod circa flnem sic dicil: Oinnia
' . ' ' aoiem consiiiuttonie supplicia $int adversue eot
qni rapeeroDt, ei qoi io raptu opem tulerunt.
* - Qoi consilii qaidem fu*runi, ei opera sua jtivcruiii
, l auaceperont, vel quamlibet opem iis tuleruni,
01 , * dtcta? poenxe sobjicianiur, voleniibus seu nolen - libut mulioribux raptoi faclus ait. Hoc aoiem in
, , - iroperalorio 80 quoqne irlbunali sic judicatum est
in causa Setb, qui rapuerat filiam ejtis qui reccnicr
. fuerat flluminaitis. Sin aulem velia dicere, in rou - lierem non revera facium esse raptum, aed per ei . mulationeni, ui tuperiua dictum esi; nec poenai
Q canonic* locem habebunt, nec legea qu raplorea
, , puniunl: ted aolum aclione injuriarum patribus
, , leiiebuniur, qui eas ceperunt qu eranl sub pole * tate, adeo ul et niatrimoflium qiiod inter eas inter - cetsit, praier eorum voluntateni sub qnorum po , teaute suiii, ait separatidam. Lego can. 58 bujue
tancii, 01 el . Sanctus autem recte roeminit
. aiuprielfurU. Staprum enim fil proprie in virginem ;
' , ' '. furtum atitem, seu iurlivue concubilus in liberam
. qnfle non esl bujuamodi. Amborum aulera meminit
* quod oiiamabaque eoqaod flel raptus, ct wupraior
' .
tl fornicator puniunlar.
\ , .
. , D . Qai malieres rapianl, qniqne ipsos
anxilio juvant, triennio bio vir sanclus extra preca * lionea es^e decernil: hoc est in vesiibulo inter au . dionies consistere. Quod ai mulier volens aeipeam
Iradat, dummodo nullura prxecesserit stnprum, ne, , , qno furtuin, boe esi occuha commisib, nolli poBnsa
, - erii obnoxiua qui banc acceperii, qnippe com nidla
, . vis inicrcesserh, modo lamen sui juris forel femi , ua. Si namque sub allerias essei polestato, at ae
abeque ejus /aciillale cui subdita eti viro tradii,
. couciliare tuatrimonium haudquaqnam existlfnautr.
, ' , Si nanqiie vtlit illo cujue su4) poteatate est, diesol ' '. *9 , vel nupiias, iil can> 58, 41 et 02, decernitnr. Proin , * , de ait, si gui jurie vidua fuerlt, ei in a posiluro
, eet, nimirum ab illius arbilrio pendet aequi vinim,
. , - qui banc acccpil nulli pcenxe obnoxios eit. Illud

687
TllEOD. BALSAMON
C8S
risjarandi geiios oranino, boc est, siue ullo tergi-
veraatione perfecie esl, multo vero niagii .
consequitur iilud vetUum esse ac damuaium quod ,
ob inaluoi perpeiranduin emiuilur. Proindo qui \ , ,
ejuamodi ae Jurejurando obiirinxit diverea inire /. tel
, 1 consilia boe eel, xententiam muiare et conuaria
aenlire, eive pceniiere oporteu Jnravil siquidera ali- , * *
qult se quempiaro imarfecturum, diversa igiuir . , ,
inire consiUa, boc esi, aliud seulire ac pceniiere, , no scilicei interticiai; non auiem impieiatcm rebut ,
Ipsia conilnnare oporieU Si quis eniin, inqait, 8 8 .
fratri se oculos effoseurutD jaravit, examinandum , , ,
eai, utrum eit melius, jusjurandum conteinnere, an . "0/,, ,


,
malum pcrlkerc. Ac si quls se mandaUim aliquod
vlolaiurum juravit, melius fueril jusjurandum, qiiatn .
raatidalum violare. Juravi aiquidem, inqail David, ei $tatui cunodirg jndicia jxitiiim luw, non aolem
peccatum.
ARIbT.Can. 29. Si simpliciler jurare 8it inler-B .. '. ,
dicium, mulio magis ad malam perpeirandum, adco *
ui non aoluiii opus prohibebis, verum et ipsum ,
quod eiuclatU, jurauienium. Ilnjus auteni medela . *
dnplici coneistil adiuoiiilione; uon jurare, et , .
qnod apectem referi jurameuii reprimere. Quod au- .
lein juratum esl perpeirare, absurdum cst.
Magisirams subjecita nialefaciendi praetextum no
inveaiant jurainentum. Quid enira, juravflquispiain . ,
eos qui sub ipsius sint poiesiate morbo aflicere, ,
et sub pieiatis habiiu iinpieiaiem auain conflrmare ;
vellei? Duplicem iiaque medelam tali adbibeas, *
xno quidein modo eom edoceas nou facile jurare, - 9*
alio aulem ia malis jnrameiitis non persistcre. Neque enim Herodi jurare profuil; nam ne peja- /
.
.



raret, propbeiam occidil. Illiusmodi enim jusjuran- C jty
,
ibim debei quispiam inviolaiam eervare, quod ad . jusiiiiae divin judiclo observanda jtiravii. butd , \
autero,quod in peccatum feriuret alicujus damnuni
*inni modo inflrmare el delere oportet.
,
, .
CANON X X X .
'.
Be hia qui rapiuat, canonom quidem antiqnum non
habemus, eed propriain eententiam protulimus,
, ,
ul ipsi ei qai cum rapiunt, tribus aanis sint
\ \
cxtra oraliones. Quod autem violenter noa sit,
. nulli esi poenas obnoxiom, quando nec etuprum
, ,
uec furiiim refti pneceaserii: ei auiem vidua
,
sui juris, el in ejua esi poleaiale seqai. Quare
* . "
noa e*i nobisflgurarumac prseiexinutn ulla cura ^ .
gereada.
BALS. ln can. 67 npostolico, in Chalced. 27,
. ' ,
in synodi in Trullo 92, el in pncsenlis saucii 22, * , ^'
mulia acripsimus de iis qui rapiunt mulieres, el de , ' ,
iis qui illia consenliunt. Et lege ea, ct cap. 50,
tiliili 9 pra?sentis opcris : pra?s*ns auicm canon , .
decernil raplorcs et qni illis consenliunt, esse , ' . '
Iriennio exira oraliones, stare scilicel cum iis qui . '
audiuul oporlere. Sia auiein, inquil, mulier se- ipsain ena epome iradideril, cuui nec eiuprum, , ^
nec furtum, boc est cUndesiinus concubilus pra3- . ,
ccssiseet, uulli cst criinini obaoxius qui cam
\, :,
v

t 0

6S9
IN EPIST. S. BASItll CANONICAM II.
CM
, , , accepit. Siiniliter nulli qaoqae pewwe est subjecius
. qui viduam, quae tui ett jaria, boc inodo reccpti.
Illttd aatem, ett nobisflguraruinet praiextatim
. , - alla cara gertada, est bujusmodi. Si mulier, inqnil,
, , , fortatte erubeacent ae atuatori tel amaio, quod
- bomo abjeciut sit, iradere, fiaxerit ae rapiam essa,
, eum umen taa sponle tecoia est, figare revera
, - aea iimuiationis nullam curara gerimus sed veritaii
, , attendimus. Et lege can. 5*5, baic inierprctationi
. \ * cansenuemero. Etini auiem, qui nmlierem sua
, . aponte rapoil, noa ease crimiui obnoxiam, iia
accipa ut ei nulla pcsaa tauoatca sit infligenda.
, - Qai enim mutierent, qu esl sui juris, vel qu
6. alteriut polesiati aubjicltur, seu voltiaiaie ipsiue.
, , aea propria aola voluntate rapuit, raplue lege tene , - tur ad multoram iatotaaliam viadicandam, ei reli quoram compriroendatn : ticol boc dicit prim. cap.
tiluli 58, lib. LX, qtfod circa Onem sic dicit: Omnia
' . ' ' atjtem consiitaiioaie tapplicia aint adversug eos
* qai rapeeronl, ti qu! eis io raptu opem tideraai.
* - Qo! consilii qoidem fuarani, et opera sua jnvcruiu
, et suaceperunt, vel quamlibei opem iis tulerunt,
, * dictae p t t n gobjicianlor, aea volentibus seu nolen - tibus malieribat raptas faclas tit. Hoc aatem iu
, , - iiDperalorlo 80 quoque tribunali sic judicalum e*t
in cauta Setb, qai rapuerat ftliam ejtis qui reccnicr
. fuerat fllumiaains. Sin aulem velis dicere, in rou - lierem noa revera facium esse raplom, aed per si . mulaiionem, ut superiaa dictum esl; nec poenai
Q canonicae locam babebunt, nec legea qu raplorea
, , puniunl: ted aolum aclione injuriarum patribus
, , lenebantur, quieas ceperunt qu araai sub pote 8tate, adeo at et niatrimoaiam quod iniereas inier - cetsit, prjDier eorom volunialeni aub quorum po , tesute suM, eil teparaadum. Lego can. 58 bujue
saacii, 01 et 02. Sanctm aatem recie meminit
. atuprietfarti. Staprum eaim fit proprie invirginem ;
' , ' '. furtum antem, seu furtivus concubitos in liberam
. qnae noa est bujaamodi. Amboruro aatem meraiatt
* quod etiata abaque eoquod flei raptua, et stuprator
' .
tl fornicator puniuntur.
\ , .

. , 0

*
.

, , ,
, , .
,
.
, ' ,
' '. "^ ,
, * ,
,
. , -

. Qul moliarea rapiaal, qaiqoe ipeos

auxilio juvant, trieanio bio vir sanclua extra precationea ttne decernil: hoc est in veslibulo inter au>
dianiea consislere. Quod ai mulier volem seipaam
iradat, dummodo nulloro prascesserit stnprom, neque fartam, boe eai occalta eommisiio, nulli poenae
erit obnoxius qui banc acceperit, qaippe cam nulla
vis intcrcetserii, modo lamen sui juris forei femina. Si naroqaa sub alierius esaet pelestata, ac ee
absque ejos /aciillale coi eubdita etl viro tradii,
conciliare matrimonitiro haudquaqnam exisiimaiitr.
Si namqne vtlit illa cujat 8u4> poieaiaieest, disaolvel nuptias, catK 58, 41 et 02, decernilnr. Proiade ail, si soi juris vidua iuerit, ei tn ipaa posiiuro
eai, nimirum ab iltitia arbilrio pendel eequi vimni,
qui banc acccplt nulli poene obaoxioe esl. lllud

691
THEOD. DALSAMON
682
ro Ffgumrum nou est nobis habcnda raiia, ita acci- , - "
picniluui 8t. Quod nimirum propriitm vestie genna , toixcv, . ;
baberent, nt credibile e&l, tune lempnrl* Ttdua?, , . . ,
luctnosoin forio, aut alteriut generis ab ea qua ,
mulieres viris eubjccfce gesiabaat, veata divertum. ; ,
Poiesthoc aliam quoqae explicattcnem admitlere. , Quod qaemadmodum boc tempore qui in vitam
nionaiiicam traiiscribuntiir non coatinoo tondentur ,
sed prius habiium imilaai, moxqae certo quodam * elapso temporc tonJeniur: idem lunc quoque ler- , vari solemne c^sei in viduis, qiue viduaruna ordini . forenl ascribeuduR, qnae Ecclesiarum eutnptibus ale-
banlur, cc priua quidem babilaro mulabanl, deinde , ; , ,
\oro lapsu leitiporis iu ordinem referebaatur. , * ,Quare *i vidua quae babiiuro mutavtt, viro nubal -., .
t

'

priusquam
innumeroni
viduarum
Ecclesia neqae
dcscripla
KAv

fuerit, de babllti,
inqiiii,
non laboramut,
ob **

muiationem habitus peeaas luet; quod in roonacbis ; , qttoque boc letnpore tervaiur. Nata etgi quis babf- , .
tuin miitaverit, nondum lamen detonso capillo, nec
projnissl. lidem adliuc Deo oblig tverit, uccumbat ,
Tero polea iitnuaat'cae disciplins laboriboa, atquo ;
abacedai, nullam ea de cauta poenara pertolvei. ,
Ilic idem magnua Basilius in iptiut aaeeticis cotmi*
tutiouibns, dum de pueria qui in fiaicruiialein $ , atsamebaiilnr aenteutiam profeti; erudiri quidem
lllos ariesqne cJoceri praedpit, omniqne inulis . , ,
exercilaiioni assuefcere: cxeienim postquam ratione ,
aocti fuerim, ac in cit dijudicandi facultas major , .
avaaerit, tuin demuni virgitiiiais profcssionem, ubi ~ : ,
.
i*.
.! m
.
^ ., . . :

^

. 2_.
-t .
J

.- x
ralionit porfectioiiem adepU fuerini, adihiui. Si ,
quis porro, inquh, vilae cuin vtrginiutc dfgendaa
non acquiescai, quippe qui non posail aollicilut ,
et$e de iU quae Botnhii auni, adbibitig testibui , ,
abs4ilvalur. Arbiiror anifm ntcUua boc modo intel- , ,
ligi poaao iliud, Non ct nobis figiirafuni ac prx * .
texluum cura gcra't: quod aiulier, verecuodia forte impediu, quo taiaua acipoam amalori vel dilecio tradat, quod abjettns sil homo, se rapiaro fuitse praHcxlat, cuui revera iptam saa t|K>nte fi
ecuta; de prseiexlu, iuquii, boc est, eimulaliono minliue laboramua aed verUaii aiiendimut. Lege**
dus eet bajns quoqito aanai viri can. 53.
9 1 ARIST. Qui rapit iriennio subsiernalur. Si
*AP!ST. .
vidua una sacuta fuerit, non esi malum panae ob , - ,
noxtum.
D
Qoibua qnidem obnoxius fsl iste qui tnulierem
rapit, vicesimo secunHo bujua praBOftiiit epistoU
canonc, et in caaone 92, acxla in Trullo synodi
scriptum esl. Prargens autem canon ei illucl addil,
ei ipaum qai rapuit, et eos qui ei ad rapioiuluni opem
ferebani treswanaof exira draiioues esse, et cuni
succumbenttbiis collocari. El illud quidetu oiunino
aabeaat aappiiciuni, poaiquam rapia propriis rcstilola faarit. Alilcr enim ia ecclesiam non recipientur. Et bnec quidem de rapta. Si auteni vidua
alae corrupiione el vi sequereiur virum, hoc nulli
est poenae obnoxium.

,

, '
* 6 ,
* >
,
.
,
. "
.
.
, .

CANON XXXI.

Qu, cuiu vir aeceisii et non apparel, aniequam de

*, ; ,

693
IN EPIST. S. BASILII CAN0N4CAM H .
6M
mofle certtor facla 8:1, curo allo cobubUavii,
moecbaltir.
, .
. .
BALS. Praeeng canon expresee eiiui esi in can.
,' , 03 Syn. in Trullo, et quoniaro illic eal expogimg,.
, .
lege qaae aunt in illo.
. ,
ZONAB. Si vir peregre profectus non appareai,
; , boc esl, poat diulinatn tempus minime rcvertaiur,
Cfl, , , - incertom esi porro vivat ne, an deceaserii, cum eju*
, uxor, pritisquam de viri morto certo cognilum sit,
\, . alteri se viro uociaverit, adullera judicalor.In ejaa\ .
modi BUtHerero leges civiiaiis gravlur aaimadverlanl.
.
ARIST. Qaae, prlogquam certfor facta sit viram
.
F-iom moriein obiiase, alii nupgeril, moecbatur.

Pinpicuu$.

.
CANON XXXII.
(40) Qui peccatnm ad morletn peccant cterici, de grado
:\, ,
quidem dejiciuntur, a laicorom aotem corama .
nfone oon arcentur. Non euim vindicabia bis ia
.
idipanm.
.
BALS. Clericos. qul peccatum ad moriem peecaat
sanctnt quidero deponi jubei, eog aoiem fldelinm
, commonione non prival, *eu non aegregat. Non
, .
/,
e*im vindicabii, inqnil, bit in idipsum. Peccatam
, . autem ad roorlem dicnnt nonnulli esse actionera,
, earo a voluntaie et consensu disiingueniee, baec
enim dicnnt non esse poccaltxm. Mibi auiem vide . tiir peccatnm ad mortem este omne peccaiam qiroi
- capiiale indacil tQppliciam, laorteai scllicei pocca - Q tori: el gancluin deceroere qtiod ai quUclerkusob
, & , qoodvis peccaiam ceodemnatos fuarit, etiaai non
*
leve aliquod, xed ad mortem usqao ultfmum, qaod
, capitale, ut qood morltm vel id quod morti esi
, aaquale iaferat, appellainr, supplicium iubierft, to , , lam depoMtur, nec aropllug ab Eccleeia punieiur,
, - Bicebaut enira nonunlli, nt esl verieihiile, qnod
. , propter fornicatioaeni quidem aut furium ei quaedam
, levia bujosmodi peccaia soluni deponetar cleHcut:
propier caedem autem et majus aliquod peccaiutn
* > aoluin depoxilioni subjicietor, se I eiiam gegrc , gabilur, quod non adaiiait sanctus; ei proplorea
, , slatuii eum qui ett depoailus non scgrogari opor-. - lere, etiamsi prdpler exlreraom peccaiam, quod ORI
, , ad moriem, condemnaius eal. Esl enim uflQciaiis
, * D*gupplicium depogiiio. Qnod aoleiti proplcr golum
eonsiliuin et coDsenxom qoidam eiiam uliimo gup , plicio afficiuntur, patel ex tit. 56, libri L X , do<:enle
; ' de ingidiatoribug, et deccruenie, legi Majts(a;iH
\ - eoi egge obnoxios qui adveraog iDiperaiorem v l
; eiviiaiein vel inagigirauim aliquod toneilium inie , - mni, elsi opug non leccrint. Cmu autem iaveiieris
. ' , 28. can. Apoatol. 29, 50 ei 65, qnogdaui simul 9 2
% ', ', deponenleg ct gegreganiee, aHquando ameiu eiiain a
, roinmtinioue vel Ecrlesia abadtiidenteg, ne dixarig
GuilL Beveregii m>l.
(10) 01 xpoc . Scltoliagieg
pteeatum animi, quod ad actum proceuit : qxandoHarmenopuli, , - quidem id, quod dunlaxat ad velle atque ad ; , \ ; *
iwm progrediiur, mn ad fnorlem est. llatfivfiii. cp.

, . Peccatum ad morlcn e$l

can. sccl. 5, lil. 2 .

695
TliKUD. BALSAMON
696
efts prax.etitetn caa. adversari, Suul enim ipcciale*, ,
apeciaita vero ad txemplum non Irabuniur; se<l dic .
tpnd eos qoidem obliaere ubi ediii saat, in reliquia , *
auiem locit praesenietn caaoueai oboervaadum ewe. * \ Exripe mibi eo* qui proptar cnutas dogmaiicas coa- , .
demaantr. In Hlia enim, id quod est synodalter & ;
deeeraeiiditia, debet flcri; qaoaiam uec ad pccca- . * iuni uee ad crioien rtducuniur h*reiioni tcalera,
,
sed sunt majore animadyertione dtgaa.
^ ;
. \
ZONAR. Magaoa Aposiolus etEvaageliela Joaanea
in prima stia catholica Epislola, E$t inqtiit, ptcc*-
tum ad morttm \ et est peceatum non ad morUm. * ,
Ad monem qntdem igiiar paccaium essa diciiar, .
quod ad optis asqae progreditur. Qaod vero in cotisultatioae et coaaensu tiattt, non eet ad mor- lem, aaimi nimirum. Nec etiiei fornicatas Jadica- , .
reiar, qoi, cam foraicaiioai aaaearat fuerii, ab ,
aciioao ip*a nibilominux abaliaait. Aii namqua . *
qaanug Neocxesirianxe syuodi caaon : Si quii mu- *
lierero concopiactas cuin Ipaa dormire propotoerii. ,
ejui autcm desideriatn ad opua aon venerii; vidaiar ,
esse a graiia liberatoe. Ei non qaidetn irrepreben- . ;
sibilia eril aasensug; veromiataea, haadqnaqaaro , *
dapotitione dignas Judicabhar, qui ugettgom laa- . tiimroodo prxsdiit. Nequo vero qui da aliquo bo- , \ roiaa iaiarflciendo deliberavil, ei aliqaaienut baic , *
consuliatioai imnoralaa, eal, dtinda aateta ab Ula . 4
dosliiii, nec operi maaag admovii, boniicida judi- ,
cabKlur. Ac nobis qiiidem flden fatiat bae de re Q ,
magnui Tbeologat Gregorias, diceado: Si csrdia . \ ,
datnaat bomicidam ex eo aolam qood cogitaverit, , ,
el qu* aequuniar. ltodem modo niagiiaa qooque
BagiUag, ul dictam eal, Evaageliglat verba iirn- , xaeag, ait clericos, qoi peccatum ad roorlem pec- , .
f ant, exddere qutdem de saeerdolii gradu, verom-
lamea a laicorum comiauDioaa noa areeri, boc .
ext, qoomiaaa cora laicit aonaUuni ai uaa precaaiar, Neqaeeaim vei in audientium vel ia sub8lra.
tionii locom relegabuntur; qaando quidem, Noa 9indic*bi$ bi$ ia idipsum
*. ;,
ARIST. Clericos qoi mortale paccatum cotnmiait,

,
iina cam popalo comnuaieat da grada taatuai de .
jertns; In idein enim bia aoa viadicabis.

Peccaiam ad moriatn dacena eti caraia volaptas.

. ,
Si quis Haqaa clericui fornicatoi faerit, gradu qui- ,
dcm aacerdolH dejicUur, aed a diviaa eoianiunione ,
,
arcclur. aed cum laieU communicai.
.
.
CANON XXIIB.
,
MuMcr quti ia via peperii, et sui faiua,caraai non
,
gesaii, cxodii crimiaa laneauir.
.
B A L S . ittilier quanlam gravida iier iogrem in
.
via peperit, et cum poaaet quod partnm arat vivum , ,
tueri, ipaam negleili. Dieit argo u n c i i i i eani bo-
micidii crimiao omaino taaerl, atiamai non mortous ,
alt iiifana, aad ab alio edaeataa ait. Qaod enim In ;, * . crineu iocidat, lafaato inoriuo, e&l exlra conlro- , 9

1 Joan. , 16, 17.

597
IN EPIST. S. BASILU CAXONIGAH I L
698
, . vtirsiaiu el nulli pcuitus ilub:um Sla auieai non
, fu-.ril in ejiiH polceiate iafaniem vitom ttiari quod
, ab h^iilms forie ui rapiWa iraberelur, minime pu . ' ntelar. Et lege cationem 52 hnjus aaacti, qai prav
, genlem eliam canoitem ialerpretalur. An autem es. \ , \ , sent punieada, quae proprios fllioe in dhrinorum
; lemplorom adiiibas exuomint, anuon, ia tynodali
congresttone varie disceptattim e>t; el placuh eaf>
* at bomicidat pnniri , elsl inlanies ab aliquibns
, ? . adncentur. Lege ei cap. , tll. 6, lib. xxxi qtiod
* \ . * ' ' sic dicll : Ofcidil fetum non eolum qui uffocai,
* sed eliam qui adjicil, el non nutrii, et qui in pabli, '., , cU locis expoail ad mieericordiam, quam ipe noo
, habuit. Lege 9 3 et tolum lii. 2 , lib. , qui
. ' ' decerait eot cjul eipoaantur, eiiamsi senri aint, eo
* , |
Hberos effici. Bebet tamen paalri molier pro
, . pier magtia negligeniiam, qua dolo qulparaiur :
qu quidem a jurisperitis lala culpa nomiaator.
, Forie enim cum e&sei alioqui ia rebas domesttcis
. diligwis et soilicila, in edacando iufaale fuU neglt , geus. Nam si ia dometiicis rebus lalis e*$et aegli. gens, vel | qu easel nobili loco nata, nec aciret
, , qiiomodo infantum eaeet haboada cura, vel alioqai
, - natiira ad haec non apta, et conligil infantem ea
, raiioae vivutn aon gervari, haud panietur, ut pulo.
, , .
ZONAR. Si malier gravida iier faciens lenuia
.
, - dolaribas pariai in via, cumqne vivum ac incolu , \ tneni fetum aervare poeael, illam aeglexerii, omni, que Hlius abjecta cura deseruerit, ac si ipsam (
, -C terfeciteet, conderonaliir : eiianuri forle infaniem
. - alius quispiam inventum taUulerit, curaque adbl , , biu incoluiiiero conaervarit. Cseieram ai illum ser , , vare baud poiis erai; forle namque cam abdacere, tar capliva, In Uinere peperit, aut bonles fugiebat,
, alque it fnga edidil parlum, nec una eeipsam simul
, - et feiuro aervaru potuit; tiquidem fortasse lateua
.
iofaniis ejulalu prodita fuiaaet, veniani consequetar.
ARIST. Qua? in via peperit, et felum neglexit,
. ,
bomicidii rea est. Pertpicuut.
, . .
CANON 1.
'.
, \ * Adulterio pollulag mulieree et confitentes ob pielaiem vel quomodocuoqne convicus pablicare
,
, Jy quidem Patcet noeiri probibueraal, ne conviclie
inortia causara praebeamas; eai auiem sure
-
iae communlone Jusaeront, donec implereiur
lempue pmaitentiae.
.
. ' *
BALS. Adulteri aecondum can. 58 siani quataor
, annis cam deflenlibue, quinque com auscultaiitibas,
, * , quautor eam xubsiraiis, et daobus cain aiamibua
. abxqao commanioae. Bicit ergo sanctui, ai quxa
adtiltorala mulier paccalam confesei fuerit, vel
, , quomodocaaqae coavicta sii, uon oportet eam pti , ^ - blicare, id eat aam ia diciarum pcpnaram locis sia * laere. Qui enim eam viderii exira divinos cccleaia
, ambitaa suaietn, vel eiiam cum caiecbumenis ez , eunleoi, prino aspectu omaiao iatelliget, propier
- adulierii crimea eam ifli esse poatiam injuaclaiu, ei
f

8 0

699
THEOD. BALSAMOX
700
flet pntvilto cauta mortit , tiro ejag post futuram , ,
forie reolium tvom retn Ht * liibere animadver
\ ,
tente. Perraitiiiar ergo contistere el catn fidelibug , ,
eomprocari, a gacramenionim aotem communlooe .
ahtdnere, donec poeniienlias tempus compleium ,
fneril. Hac autem bamanilaie in malieret uti opor- ,
lere gincttig deflnivit, propier eam quam diximug .
rationetn. Viri eniin ailalterium conflteaiet iinmi- *
serieordiier dietit poenit subjiciuniar , quia de illii .
non e*t talit limor, qualig de mulieribut dielat 6*4, ,
qui pnesiimaiiiur ette elitm aliii fortagge crinini- .
bua obuoxii. et jure punirl. lllud aalero, Qoomodo- ,
cnnqiie couvuici malieres, debes arcipere de , ' .
omnibii IIOU probatione, ged de malierit contcieit- , ' ,
ti probaiiotie, boc eai, tWe mulier taatoU tpoole * , *

-,

confcsxa
git, ve|alio
nt roodo,
eiUm aclaoculoin
poriendi ei
perieulo
eoa-

,
cta, vel aliqoo
noa poblice

seipaam condemnans, et enaniiaverit. Si enim di- ,
xeris pnblice faciam ease probalionem , tl velntl in ,
triumpbum esae ductitm adulterium , recte onaet .
puanai in eam congerentur. Nequo enim caoon in , \ eo loeam habet, qoonUro gemel pubMcata eai, et ox ,
virl redilu ntilla ca?dU gugpieio toboritar propicr . pcenaruro denantiationem. Ex eo aulom quod dicit , ,
tanctog: N demag conviclig tnalieribvg give per poanag noti criminig eaogam moitig, nec dixetis .
eonoedi maritig adtilierag gua mnlierog inter6cere.
Iu gola miim pfopria domo, in ipoo faclo dtpreben- autn poteat inariiog adnUerotu occidere , et evm ,
seenicuni vel alium, qui git infatnig. Et 94 lege
cap. 26, . 37, lib. LX, 27, 09 ot alia tapita. Sed . *
nccipe verbum ganctt, no Aant poBiw magtii gcan- , \
dali canias iuter mariitim oxorem, et forte eliain .
ttt procedat ad injugtam illiog cxedem.
' . ? , \
' \ .
, *
ZONAR. 31 mulier, iuqait, adulierala fiteril,
. , , , criroenqne confltealur , caveng, boc egl tnetneng ,
foloram jadicium, vel alilor eonvicta foerit, veioll
, ,
qood intomuerit alvug, ant edito parta, d a m loogo
, ,
leraporig Inlorvallo ipgiog vlr peregrinaior, iptam,
$ ,
mit, noo oporiel publicare, boc egt, nequaqaaifi opor* ;
tei iptttn in loda raullao loondaa , fleolig Tidelicei,
, ,
andienlis, el robgtrati eollocare. Egl hoc Bamqoe D , .
.
etitnoQ pobiicam eiBcore. Qai enitn ipgmm extra
, ,
ambltam liedegiaB vident, aot in vextibulo, aat cum
,
catechumenig e x e u o t e r a , agnoscei procol dobio
*
ipgaro peccasge, ae pna aliig criininibng ipai adelierintn appiifgeiur, ipaiqne roortlg eaagam hasc
,
raulu concillabit. S i natnqae id vir ejtu cogoove .
rit, forte ipgatn interflciet: J o x U illod Solomonig ,
, .
Plenui ulo animut otH ipsiuM Hanc itaque ob ,
eaugam, congigtere quidetn eutn fidelibux , ae ona
.
precari poraaiuitur, veruma gacrorum m y g t e r i o r u m
,
cotDDiaoloDO, quotd expletum faerit pcjBniieatiti
,
letnpas, arceiur.
" .
A R I S T . M u l i e m adalterio polluUg, e i oonviclag
'. ,
C

Prov. . 34.

IN EPIST. S. B A S I L U CANONICXM II.

, ,
.

702

publice Iraducenrfag esse novin.us. Excomtuunicaiag vero gtatuinius, ugque tluin poenaui
expleveriut.

, \ Mnlier aduUeraia, et ob pietatem peccalnoi stntm

* , cotifessa , vel alher quamodoctmqne a paire guo
, gpiriiuali convicia, non debct publicari , ct pro
, \ \ aduliera a viro 5110 cognosci : ne ilbtd mortin cauga
. fial. At eam excommtinicalara manerft jubenl Patreg
'- cnmfideltbugmulieribue guntein , donec teinpiu
., , ei qui forntcatione peccaverii coiisttiulum , iinpjea : lur. Si enim cnni deOeniibn* ei aodieniibut collo cabitur, viro uo in suepicionein veniel, et foriaggo
, occidetur.
, ; .
\
CANON XXXV.
, I marilo, qni ab uxore reliciuf esi, derelictionig

caiigam considerare oportet; eisi pretar railo j ,
nem eam secessixae appamoril, ille quidem
;, .
dlgnns venia eat, illa vero poana. Ei autem
.
*, ut Ecclegitt commonicei, dabiiur.
.
BALS. Praeaens canon declaraiur per factaro a
' * nobig inierprelationem in canon 87 synod. in
, \ , Truilo. Et lege eam et canon. 9 sancii Pairia,
6' II , '.
ei 21.
. ,
ZONAB. Quae virum iuoro reliqiiit, siquidom
, * abtque justa caasa gecqgaeril, mullaiur : viro au , tcm ignosciiur: non qoidein nl alia uti Uceat, ve* c . rum ut ab Ecclegia minime segregomr. Nono porro
0' , capite hic aanciua vir, neqoe quod a viro verberetiir.
, . '
j
pecuniarum sustineat, imo
, neque qnod vir forttgge forniceliir, jugiam mulieri
;, eaosom abscedendi esae Judicatii, ncque demum
.
quod a fide vir ipse slt alienos.
. ,
ABIST. Si ranlier sine ratiooe recetaerit, ipga
.
quidem cuipa non vacat.
t ,
Quae virum suniti dereliqtiit, et ab eo aine raiione
, *
receggit, poenig gtibjicieiur, et procipue si ad tliun
, * * viram venerit. Tunc enim ul adullera Judicatar
'. , . *0
Juita nonum caoonera : vir amem ob ea derelictui
, )\ * , \
venia dignrg egt, atqne ideoai aliam duxerit uxorem
;, , .
calpari oeqttil.
.
.
9 $ CANON XXXVI.
Militam uxores, qu3, cum mariii ipsamm non
, , D appareant, nnpserunt, eidem raiioni atibjiciunlur,
, cni ei qwa propier marUorum peregrinailonem

rediui non cxspectato nupserint; aed ree nonnul ,
lam bic veniaro admhiit, qood major sit nioriib
.
sospicio.
. ,
BALS. Hic quoqne caimn in 93 syn. j n Trullo
colIocaCus, illic eai interpretatus.
.
ZONAB. Et militum qooque nxoret, ad multnm
.
- lemporis ipsarnm virie non apparcnllbut, si aliif
, , 'jiinganliir pari com reliqnis roulieribus multa pu \ niiintor, qua?, cum viri diaiitis peregrinarcnlur,
. , , nliis nupseriinl. Habent vero quamikitii, inqull,
, - niam miliium uxoree, qnad faciiiaa xospicemur
, inicr i>se milile , quippcqui inter bella Cl caJuV* ac
9

n e q u e

q n o d

a c 4 u r a m

IIW

pericula vitim agaut. Venia porro llli

THEOD. DALSAMON
704
fuerit, ut de . * tempore poeoc peptolTeote.cofitiiiuto aliqukl iptit
deirabatur.
.
ARIST. Militum uxoret qa eo quod viri tni
.
tiusqutm appareanl aliix juoguntur, tant venia di- (
gnlores iliis, qua propler eorum peregrinaliones , .
exapeciant.

Eidem fornicationis tupplicio itibjicinntur el
amb lise nu!i*rex, et quse viri a mlliiia communit ,
ei ptregrinaoiis uxor est, et priuiquam cerlis ar- ,
gumeoiis coniirmetur more illiu, alii nopaerit, el , ,
quse militft est uxor, si ei illi antequain viri Ipsiut , ,
morlem accurate didicii, alii coujungetur.Quomodo , *
.auiem mililem uxoret cum vila defunctos etse , -
maritoa didicerint monem eorum invtmigart) ^ , ?
debent, cenieaima decima aeptima Justiniani no- ,
vellt siaiuii, in aeptimo liiulo vicetimi oclavi iibri ,
BaMlicoinm posfia. Cujut vit el fin can. 91 ttita
J I Trullo synodi scripta eai. Pr*sena auitm ca-
non miliixin uxoret indnigenlla aliqua dignatur, . *
plaaqaam uxorea aliier peregrinaniium, ti ad se-
cundax nupiUt vonorint, virit tiiis non apparenti-
btjeqnoniain iaiipotiua prope mortem snnt, et eonim , ,
abeeniia raagnam dtt iagpicionem quod vel roorlui
inl tel iiiterfecti.
,
^,, .
CANON XXXVII.
'.
Qui poflqnam aliena ei abiata fuerit oxorem duxit, ,
in prhnaqoidetn tduliarii accotabUur, iniecnndi
, *
vcro reua non agctur.
C .
BALS. Alienam hic dicit canon, quae legitime
.
nupsii, veldteponsa fuit alicui. Si qals ergoadulto-
rium commiaerit, aliena in soam proprielatem . , (
yaurpaia, lego uiique malrimonti, tt ab ea aepara- ,
tus fueril cum legWima condemnalione, aliiqne ,
conjunchis : pro adulterio quidem secuodum cjano- *
punieiur, iu secunda autem uxore, quao eat a ,
viro libera, reut agittir. Haec autem sunt a . ,
fanctoconsiituu propier eo* qui dicebani non de- .
bere adulterutn tecundas oxori conjungi, ol qui in ^ capiulem condemnalionem incidissei, ct non ,
poael lege vetert conlrabere, quas obaervabaiur
tempore Basilii, acllicet aate repurgaiionem. Eui
enim in capllale eopplicinin quispiam incidat pro- , .
pier adulierium, non ett Umen nialrimoDium con- D
trabere prohibilus, el idoo do oo non punieiur : , ,
xnulio auiem roagis ia bodie poenam non subibit, *
propterea quod capitale aupplicium tublatum est, ,
ei puniiur adnller sola narioin abacissiono c l bono- ,
noram ablatione. Et lege cap. 82, lh. 37, lib. L X , et
Novellaro 32 imperaloris domini LeonU Pbiloto- . ' . * .
pbi. Haec aoiem locam babebant, ul mibi videtur, ., ' *
qaaodo xola affeciionecoDStituebatur mairiinoQiiim: . ,
96
auiem quando com sacra oraiione et , .
taucio minixierio procedunt nupliaa et sponxtlia, '
xdulier inulieri non aliier conjungetur, quam ei ,
adulterii poenie faeril liberuut, qaso declaraniur ,
in can. 58 praesenlis saocii.
, '
. ; .
n t J n c

705

IN EPIST. S. BASILU CANONICAM II.

700

. , ZONAR. Sl quis alicujui sponaam ot uxorem lo

, , \ iitatrimonium duxeril, qase posiea ab illo ablata est,
( nioique ablaia illa, alleram duxil uxorem; ob ad
, inissuni quidem in eam peccatum ui adullor
|, , nieiur, ob secundain vero uxorem qtia* a viro libera
.
est, milti eril pcenae obnoxius.
. , .
AlllST. Qui alieuain dimisil, el accepit liberam,
, ' corripiendus quidein el propter primaiu, eed pro , .
pler eecundam insons est.
) *
Siqtiis uxorem duxerit ab alio dimissam, postea
, - eam diiniuens, alii liberae legiiicne conjungatur,
; propterprimam adutierii stipplicio obnoxius esl, quia
, et qui dimissam duxit, idulteraiur; el propter ae * . cundam, criutina vacal.
'.
CANON XXXVIII.
- ^ Puellae, quae praeier patris sententiaro amaloree
.
secuix suiu, fornicaniur : reconcilialis vero pa .
rcmibus, videmr res remediuni accipere; non
, *
proiiuue autem ad communionem restiiuealur,
.
sed Iriennio puiiiemur.
.
BALS. Puellaehic aunctaseas, quae sunt in po. , lesUie appellat. Bicil ergo, quod si qua puelle
tradcnl seipeasauis amaioribus praeler suoruui pa , ' , - irum senteniiam, el ab illis coirumpauliif, eiiamsi
, , matrimoiiio videantur conjunctae, fornicantiir; eo
quod malrimonium jus, qaa> est, in tiilela xino
. - pairis voluntaie consislere nequii. Sin aulem pa , reiues ipsarum eis reconciliaii fueritit, el eae cuin
, aniatoribus cobabhare vobieruni, rei bac raiione
. , ^ videlur reinedium affcrri. Quod enim ab inilio
, inale faclutu esl, parentum posiea conaensus repa . rare videlur, ut fornicaiio in mairimonium dedu , calur. talis non est slaliin adcoimnmiionem reci ' . pienda, sed demum post ires annos. Hic aulein ne
. posueri* raptam fuiase puellam. Ex Iricesitno
' , enim cn. el ex nliis didicisti, quod ei rapliis
iacius fuerir, sive cuui inulieris voluntaie, tive ea
, , nolente, iton coiisistit uiairimonium eiiamsl qui
. babenl in poletiate conseniianl. Sed pone eam, quas

esl in poiesiate uon rapiam siupraiorem secutaui
* fuisse; propterea enitu sequens coneeiisas facit, ul
. culpa remoium ail conjugium. Hc auiein, ul niibi
, , , videtur, locum babebant, quando solo conseasa eop . - ataiebai roairiinoniuin. Hodie vero, quoaiani tti cuai
, , > sacra beaediclione, eliamsi parentet consense*
, rint, non fiet mairimonium cuoi aacra bene^
' diclione ulsi irea pceniienti aani expleti lue - rini, vel ab episcopo pro aao arbilraiu ad tem. pus brevius redacii aint. Cam auiem benedi , - ciio, qu consistere non poierai ia ioipubere puella^
, facia essel, et poaiea qui mairimonialiler bene . - dicii matrimonio quoque juncli sint, quaesiium est
* , aa qui ex eis uascuniur sinl germani ac legiiimi.
, Dicebanl ciiim nonnulli quod, quoniam matriiuo niuni ab iniiio non consislebal propler puellj im , , puberialem (qu autem ab inilio nou consislunt
, ex iis qnae postea evenlunt non coaflrmaniur, qaeui . admudum lex riicil) neceesario, nisi Gal secnnda
. # beaedicU >, ucc eos legiliiue quidcm conjuncioa

707
TIIEOD. BAfcSAMON
701
dizerlt qai&piam. Iloc ipsum auieitt H'u\n dcbere \ ; * ,
lleri diceb&ni in fllia familiat, qus praeter palrie ,
senteiitiaai beacdicla esi, inaiateuies, qtiod eiiamsi , el .

postea conseneerii, qtiWillam liabel in poieaiaie,
non cotisistal mairimoaium, nisi eiiam fiai beiio- ;
diclio. Oominus aulam Coaaianiiiius Nicaenus feTicis
memoria* dicebat quidem in flliafamiitas non re- , \
quiri secundain benedictionem, quod sulias pcr- .
sonas ecilicel patris conleatpius iniervenerii, ei ie , per eontensam aroputatus sit. In impubere autem , ,
volail aecundam fleri benediclioaem, quod jus * ,
.
commune coateniptiiai ait, 97
*Hier
"
tnedium afferri, nisi pott correctionem, quod laibi non videiur, propter benedinioaia revereniiain.
ZONAR. Quaccanque, inqail, puell&auoa atuaio. , ', *
rea aecui&fueriai, boc eal, iiasese sponle tradi- , ,
derint, prsier parentum, aub quorom poteMale , suol, voluntatero, fornicanlur. Quod ai ipsis re> , .
concilienlur parentes sui, easque una cuin aniaio- ,
ribus corruploribusque euia viiaui agere velint, \ ,
remediuin ei quod factam ett invenium videiur. .
Porro boc quod iuitio prave geaitiiu esi, paren- * ,
tum, qui post adbibeiur, conaensua eosque vidclur .
emollirc, ut fornicariam mulierem iradueere in . .
natriiuoniuin lice.it. Non lanien illa slaliin ad
comcnuiiionein eril adiuiltenda, sed exacto iriennio.
ARIST. Qaae conira voluntaiei palris secuia .
. ,
eai, fornicalrix cenfteiiir. Si vero pareaies recon
ciliali fuerial, ei faclum reinedium accipere vi .
deaior; iriennio taiueu xubsiernalur.
,
Qui sub poiestaie *uai prster eoriiro aenientiam
,
tubquoruoj aaal poteslaie matrinioiiiuui conira
hereaon possuul. Si aulem el coiilraxerhit, oibil ^ , , '
feceruiil, sed irrita esi conlraclio. Puellae. auiem .
quseprasler pairum suoruni volunialani bouiinex
aliquoe secul* fuerinl, fornicalionie aupplicio aub- .
jitiuniur. Si auieai posiea parentes conjugium
praner suam senleuiiaiii iaiiiuin, adaiiltual, ei hi- ,
cassoluluai manere voluni, nibUomiaua quia ab *
initio ctiiii eorum volunlate noa factuin fuit ; noii , iiailra ad coiuniunioneui recipieaiur, aed triennio , ' .
paaaas aolveni.
'.
CANON XXXIX.
Quae Tivii cuin adukero,esi toio tempore Xjdultera.* ; ,
. BALS. Mulier qusedam, quae adulierala fuerat

et cain aduliero una vivebal, punila est: curo autem niorluus e.itei ejua mariliis, volebat conjaagi
.
aduliero. Dicii iiaque sancius, qaod ne boc qui- ,
demfiei.sed eliam donec viviteum atluhero pienam -. , '
aubiredebui, etiamsi quiadecitn anai poeiiileniiai .
iranaacii sint. lili enlm damum eaa, qe in poe- .
niieuiia dantur, poeaaa anbiiaee videniur, at veuiam , cl
adipisci, qai a iualo abatineni. Qui auiem in malo . 01
peraeveraiii, eidem pcen xunl obaoxii, etiamsi ,
eam milliea atibieHnt. Iia ergo io canonero pro- . *
poae; ei ne dixeria otanem mulierem qo cuni
adultero cobabiiat, ease adulleraro. Ejns enim .
nxor legiiima itli cobabiuns, est a reprebeuMone , alieua, ei quacvis alia prxeter adalleram. E i lexqai- ;.
dcin ecclesiaaiica~b$c deoemii. Civilit aulem adal-
tera? nullo modo permiuU com aduhero conjungi.

o o n

e i

re

709
IX EPl.ST. S. DASILH CANONICA.M I i .
710
V>P tb ' ., * , ' Oicii eniiii eap. CC, . 57, ..: Quw semei mlitlTl 5 , leritun coinmisil, si <*jus, qui eain adulierata est,
, - postea uxor fuerit, non exuinguilur pn&lexiu ma - I r i u i o n i i , q>od post adullerium factinn est. Et
-. ' . ' cap. 13, lit. 02 ejuftdem libri: Si propler uxoria
adulltfrium condtmmatus ipeara duxero, eliatnsi
, , ipsa non estcondtminata, non est validum matrimo^ * , nium : eed eisi ipsain haeredeiu ecripsero, vel ipsa
, . me, publicatur hasredilas. Nec qttis militariier le; itans poiesl eam haredem acrihere, quae ex stu , pro esl ducta ei ei fnit concubina : sed si lale quid
* ;, cooiingai, locus datur publico. joxu ibema 3,
. . ' cap. 10, til. 5, lib. xxvm. Qili propler adolteriiiin
, ' , uxorie accoaatus esl, non potett eam uxorein
. duoere.
ZONAR. Nisi quis a peccato de*istat, illum p(v>
. , - '
, . itiiero band credibile esi,' npqiie ad pOBnitentiam
admiltiltir. Est enim poRnilcntia, cnm-eum. qui
* ! , * . dcliquil, admiasi criminU pceniiet, atqtte ob illud
, angiiur. Qui vero in peccalo pcreeverat, ncc eum
, . poenitere peccali, uec ob J>g id angi creditnus, sed
, cx illo poiius capere voluplalcin. Quae igiiur
, - adulierum secuta esi, ei cum co vilam agil, loio
temport, quo cui co degil, adullcra esi, cum in
, .
praviae adbuc persiatat, neqoe ad panitentiam adoiiuimr.
. .
ARIST. Qua? una cum adullero vivii, per viiam
moecbaiur.

Idcirco itaquo et lalis in Ecclesiam non eat ad , roillenda. Poslqoam euiin a pecealo ceasaveril,
, - Q tunc pcenae dal, el lapauui suuin emcndat. Si an , iem in adullerio persfctal, inemendabilis eat el non
recipienda.
, .
CANON 1 L .
'
- Que praeter dondni sentenliain se viro tradidif,
fornicala est: quae aulem posiea liboro mairi * monio usa eel, nupsiL Qnarc illud quidein for , . "
nicatio, boc vero inalrhnoiiiiiiii esl. Eorum enim.
, .
qui euiil in alieriua poieaiale, pacia convenu
.
firmi nibil babent.
BALS. Ancilla qnaedam cuidam viro libero ma. . trimonlaliier conjimcla erai praeter meniem eni
, domini. Gum auiero aliquaiitum temporis proces siaset, vel liboriale donata, quod cura priore viro
, contraxerai liberum babuit matrimoniuin, vel eliam
. D * dominus pnu* facio, quod non couaistebat,
/ malrimonio r.onaensit. Inlerrogatui ergo saiictej,
, , an quod inler eos facium est malrimonium casil , gari non debeal, dixit; quod quoniaro eoruni qui
* atinl in polesiale consensus inflrmi suol ei non poe - iunl coiiaiatere, ideo oon coiiatiiatam est legiwimum
', mairimoniuni lempore servituiia : et ai domini con , aensns postea aecmoa fuerit, vel eadem ancilla ma
, numigsa ad priue matrimonium se coniulerii, non
, , videior quod factum eat eliara ab ipao legilimom
. propter sequeuiern eonaeneum, tecunduin legem
. quae dicit: Qua ab initio sunt infirma ex iis qoso
postea eveniunt ndn confirmantur. lioc enim locum
* non babel in iis quse non consistitnt. E l ideo pro
.. - priori quidein malo fornicalionia pcenae eis impo-

711
THEOD BALSAMON
71i
uenlir: poslcrior aotera conviclua poatia carebii.
baec qiiidem quando aacillje mairimoniaot quod , ,
consUlere noi ,.
fueril coaQrmatura, vel |Mt .
ejui HboTiaieii), vol posl Diaoifeslutn dotnini con- ;
aenauoi, quem etiam ucjia liberiaa oeceswirio , eonxequilur. Qoid aulero ancilla, qua? vere raa- irinonio con;uucla estdomlno scieuie ct nou con- , ; . * ., * ), '
tradicenia, ut fornicatrix reputabtuir, eo quod ,
dominus non c
iserit, aunon 1 Sol. cap. 47, ,
lit. 4 lib. xxv.. u^c dicil expresse. Si quie an- , ;
cillam suam nupium locavit, qui auletn liber e*i, , ,
el locanii flde daia, eam accepit, ei forte cliam
,
dolalibut confecii inairumealis, vel aon confaclis ,
qoidem, sed ejue lamen volunlale rem traciavii. \
non justum fueril Ules noo conlbrmare uupilae, sed *
etiam laciuui libenalem, sive viro, tivo mulieri , confenire; el cuin lale quid a domino facuim xit, ,
eum eamque decernimoa ad ipgeauitaieia arripi, * .
reroque unquam in liberis ei ingenuis judicari.
Si atiiem ipse quidem alierulrius person dominos , ,
inairimofiium noo consliiueril, cuin vero scirei ,
quod flebal * iadusiria celavit, ul adfersot con- ,
juneioruin iltenilrum negotium poatea coasarci- , , ,
naret ejusmodi qnidem maloflcium, siqtiidein ;
clare oxteasiim futrit, punimas, et eit qui Uni , \ ,
iinproburo conxilium ceperuat, domioium aafert- .
inut, ei boc t i l rursut quoque roatriroonium, pi o- ; ,
iado ac ai is contenaiasel ab ioiiio qui posaidebat. .
A i ifle quidem a doininio excidat: rursus aulero ,
servtia ad ingenuilalero rapialur. Cuai boc iiaqtie 6 ,
eveail, vol si conaensit, vel si iraprobe gessii do-
luinua, clarum esl, quod qui ex bis mairiraniis .
iiati euui, erum cx bac noslra lege liberi et Inge-
nui. quouiam ax boc apparet, ad liberlaieai arripi aacillam, qaae cum domiai tolerantia aupsii , , libero, qui coujuncli auut aulla poena 99 aflecli .
ooasarvabuniur. Qaod enim ad velerem legem ^ i - ,
iiaei, quxe matriaiooiam aolo conheasu fleri decer-
iiit, ejuatnodi quoque paraclum ett niairimoniatii .,; .
per laciium doaiiai conaeneuai. S i quis auleia
dixerit, quod cum aon facla til benediciio, ut bo- , ,
die obeervaiur, fi poenaa noo effagieni, etiaoiai
matriaiouio conjuncii aint, doniino videnie el pa- *
liente, audiel quod, quaiuum auinel ad pcenanim , \
raiionem, tnagis conahlaralar affeciio, quam Novel- J p ' a TW V^.
JaroBi eoatiifuiionoiD summum jus.
. \.
ZONAB. Bi aacilla aaipeam viro tradiderit prcter
domiai volaaiatata, fornicalur. Cum eniiu sab ahe* , . '
riux gii poieslate, coavenia, id eet, paclionea ineuadi ,
facaluieia non babet. liifirma siquidcm ac iiriias . .
suai. Qaod ai poaiea, postquam sciiicel foruicau , , fuil, doaaia liberiate, aui domiao ipsiua permii- , ,
teiite, matriiuonio libero, boc esi, manifexio palam , , ,
eal usa, jam inslar legiiim uxoria, non ioraicaria: , .
mulieris, exisiimabitur.
. , .
AAIST. Aaciila quas se viro iradit, fornicaiar :
matriaionio vero jungiiur, &i cum doiuiai couaensn ,
id hcit. Qu;e eniui ab iis Aual qui alien* potela(i 6
If.biiciuiuur. iuvabda sual.
t

fie

713
1 EPIST. & BASILH CANONICAM It\
714
ol - Si pueri atib pdiesiate pneler pareoton auortita
, seotonliani mttrimonium cofitrahere non petsaat,
. multo nsigit tervi. Propterea iuqoe et ancilla qua
, proter domini eai senteniiiai $e viro dedii, ui
* fornicairix poena* loot. 8i tuiem posiea cu do , . miui volualate ei conjaiigatar, legitime odpait.
CANON X U .
'.
Qu in tiduiiaie babet sui poiettaiem, et viro cobabiiat, ab omni aecusationa e*t libera, gi naaao
, est qui cor<jugium divellai; cutn dicat Apostolus,
, * ,
Si mortuu$ tif maritus, libera #al, ui nubat cui ve , ,
til, tantum in Domino *.
ir .

BALS. Ilulier quaedam vidua volebai alii viro
, , - mairiroonio conjungi: ci non ei pcrmiltebatur, vel
. - eiiam conjancta puniebatar. Saacius ergo de eo
inlerrogatas eat, el respondit, quod esl in vidua
, . poiestate ui alii viro conjungalur, si lunc. esl aui
* juris. Hoc aufam in tola digamfa servabilur : neque
. " enim aanciui trigamiam pennitiiu Becle iiaque
, , mulier tidua secundo nubet, et cum secundo nupse , rit non pnnielur, quidem oon est sub poteetaie :
, eed fii aii sub poteatale pareotis constitula, quoaiara
. qui eam babei in potestaie poiest mairimoniuai
- diatolvere, ipea quoque, ul quse slt ioroicata, pu , . nietur. Sed et muiiere*, qaae secundo nubunt,
* digamoruin soppliclo aubjicluniur, ul sa?po diximaa.
, Gum auiein audis aaDCium diceniero ease in poto
alaie vidaay nubere cui velil, ne dixerit eam posse
* ' > iinpio, vel alicui alii suo genere indigno conjungi.
. 8ed dla eam debere secundum leget et canouas
af . * ' ' Q secundo viro nttbere. Bicil eoiin priinum cap. tit. 4
lib. xiviti : Matrimooiam est viri el mulieris coo , . juuciio, el lotioe viie coasoetudo, divinarum et
' , bumanarum rerura eocieias. syu. Laodiceaae
* canon 31, tt can. 72 eyn. in Trullo, probibent or , tbodoxoacum bcreticie conjunfi, ei ibeoia 2, cap. 7
* . ' ' lii. 5, lib. xxvui dieil : Noo e*t validam mairimo ' nium Uliae vel oeptia viri aenalorii cum liberto vel
- eceoico, vel eceuici aoi tcenicaa filio. Poiene autem
, . et aanctas nosler hnperaior, cirm nobilium aliqiiot
fnulienim, cum ving ignobilibus conlracta essent
, roatrimonia, ea epara?it, et conjunclos valdo pu . - niit. Qiiematimodum eliam fecil ei in regiuin grajn , maiicum dominuin Theodorum Meaariieiu qui Au , gosli Brieitnii I Q O nliam, absque imperatorie
gcientia in uxorein acceperal. Quod autein adjicilnr
. , eanoni, ei dicii, Solum iu Domino, adjecltim est
, , . propler inedelee. In Doroino eniro mairimonium
, conlrabii, quse cuin orihodoxo, non cum baeretico
.
mairimouium coolrahit.
.
ZONAR. Mulier qiuc vidua eei, nee parentum
, ' potesiati subjecta, uc illorum couaenau ad nupiias
, contrabendas indigeat, absque ulla noxa secundia
, , aopiiis illigari poiesl, fiii nemo sit qui conjugiuin
, disaolvat, boc esi, si nulli sint, qai illain aau> ob, , , noxiani potettati babeaat, pater niiniruin, aai avua,
, ' quibus etiaro diriiuere roatrimonii aocieiatem datum
%

*- lCor.vn. 39.
PATOOL. C R . C X X X V H I ,

23

115
TIIEOD. BALSAMON
716
, oifti ta \U*d en*eiueriuU Snljicii deindc vir *. ': dcproroptumcx apotlolicif ferbie letii- .
monium.
1. .
ARIST. Criinine vaeal vldoa qu virum atcipil.
, .
Vidiia suae e*l poteataii* , mortoo ipftine viro ;
proplerta ti vire ntipseril, accutaiioni nou est ob- , ci , tcti,
, .
itoxia, tnodo in Domino, juila Apotlolum.
\
CANON XLII.
Qn* tine ils, qui babctu poicsutcm, flunl mairiino- 01 ciciv.
niii, tant fornicaiiooes. Vivcnte ergo paire, vel
,
loiitiiio, ir qtii coaveniuitl non auoi ab accuxa .
tiooe librri, clonec conjugio loniiui annnerini:
.
tttitcoiiim accipil flrmiuiem conjuginm.
" .
BALS. Hic canon veluiifttnnntaquaB4lam esl doomm proximo pnacedeniiiim canonuiu. Dicit enim, . , qtiod %\ Olia familiaa v e l aucilla mairiinociiiiiii cum
allquo conlraxerunt, sine v o l u n U i e eoruto q o i iptaa
, * btbenl i n poietuie, boc exiMitaaltir foraicatio, , , ; . otpote qood n o n possll c o n t i t t e r e . Quare cH i a n , ; quaiD f o n i i r a i o r e s ptinienlur, d! mairinKHHom, taoqnam quod n o n consittere, t o l f e t u r . Siu .
**, ,
aoiem H , q n i i n to% babcot p o t e t i a i e m , annuerful,
, .
h o c e t i , adniiaeriru et voluerint a l r i m o o i o , l u n c

a r m t i m r c p a i a b i t u r . Q* aolom de e o m t n q u i x u n i

hn polestato e i d o m i n o r u m conaeneti d i c u n l i i r , i n
;.
l e r p r e u r e aecttDdoni cauoito* p r o x i m e i u t c r p r e laU*.
. '
ZONAR. Hie eanon veluti fumroa qusodim e a i
. ,
doorttm proxitne pnccodenUum canoniiai. Ait nam
que, ti fflia vel terxa alioroni potetutl obnoxia eom aliqoo matrimonidm inieriol, abeque domino- ,
nifD, boc ett oorum, quoinin ttib poiesiale saui , ,
cofitenta, id pro ibroieatiooe baberi, oeqao i i i , qui .
bec pacto copuUU foerint, Itnpone eue oportere. , \ .
Pouieatar ilaui<lero ipsi, matriiiioniainqiic ditaolve- ,
lor. Quod ti i i , quortjm tab potettate tuiit, annoe- , ,
rint, boc ati, ipprobatiol ae voluerinl noplias ione .
rala flrmttque babebnntur.
. 01 , ,
ABIST. Qui aliia aubauDl, Aliaa, et tervne, tioe
dominiiroatrlrooniumeonlrabeuiea, culpxe obnoxii , .
aunt.

.
CANON xun.
Qui naortls iclum dedit proximo, eai bomicida, alve " ,
, , .
prior percuuii, aive uhua esi.
BAL3. PercusHquispiam aliquem, et interfecit, . \ , \
ei cum juborelur rcddere raiionem cur inierrocUaei, ,
dicebat: Ego nou fui caiua csedis, sed is qui itccisua , ' ,
ti, m qui pugna* iniiium fecit, et me priorprcos- , s1t. Sanctua ergo do eo inlerrogatue, rcspondii, . ,
Uomicida csi qui quouiodoconqne hominem iolr-
fecit : aive primo loco eam, qui inierfecitu esi, , ,
percuatU, xive eiim ulcisceni, ut qui prior percus- , .
tiuel, volnus f i intulit. canon quidem in hif* . .
,
eotisisiit. Interrogaveril auietn qnispiaro, cum lex
dieal in soxageaiitio libro Ut. 59 cap. I, tbemaie ', ', . ', ulliroo : linpune quis illum inlerflciei, qui v d
ipsum, vei soo cogit ad petulanliam; ei in liuilo 17 ' *
ejuadctn libri: 1 0 1 Vim vi licel repellero et arma , ,
arinia : qooniodo dicil caoon eam, qui ee defenso- -

717
IN EPIST. S. BASILU CANONICAM II.
718
; . - rus percoitii et occidil, puntri bofnicidaut? Sai.
, Poen eccfoftitsUcs noo panfiant, eed aanctlftcaftt et
. ineJenlur; et ideo deceroil canon, al qni quomo , docanque Dcl permigoione in caedem incidoril, et
, - ipai etiam qui io bdlo occideraai, in aaima madi * cinan acripiant: eui bic quidem majore babct
, ;, 6 , roedidna, utqui aponie iaierfecli, Ule varo miaore,
, ^ , . ot qui non volunurie, vel iii eol dofeualoae vel in
, . " bello. Lex autem civilia punit, oon medeiur. Undc
eiiam eiim, qnl babei affeciuin interficiendi, punit
, ul boinicidam : eum vero, qui involoniarie inier - Acil, non punit ; ei eam, qai vim illi inferenttin
, , ' pereniil, impaiiitum connervtt, ut qui non ex <%
. scd ab oo qul fuit inlerfectus ad occidendnm im puUoa eit. Exietimo aatem, quod qui etiam in tui

'

, deienxiotie oecidit, tnnc impone abibii, quando eum

interfecit, qnl vulnos illi moriale inilixit, vel vini
, , iroileai : non aulem eum, qui levem ac medicabl , iem illi plagaro aiinlit sive vim niodieatn, qnam
:, . - etiam eine caede effugere potuit. Tunc eithn m bo . ' micida punietur. Wcll enim caput 1 i , \\L 59,1ib. LI :
. ' ' Qui eum inlerfecit, qtii ita inradebal, ui in viia
, pericubim adducerelur, pon eai reos bomicidi. Et
. fecaadam ejna ibema, l.nironem iiivadcmrm im . pnne licel interficere. Ego autem vidi eaccrdotem
, syaodatiier d poaitam, quod xlienim sacerdotem,
qui prater ejus volauiMeai librura ex ecclosia tua
. accipiebat, delinuii, et librum propriom e manu
, ejus conteniiose recepit, el ex eoevenit, ut sacai , Q doa, ciit libcr ablatus 6*t, deliquiuin animi paii* . relitr, ei ipaa bora morereiur. Aliua autem roonachua
, 61 aacerdoa tx Tyrii rooiiaeierio simiiiier eat depo , aiiua, qaod monachum quei>dam, qai eum fnjurtn
, affecerat, gravi vicissim injuria affecii, ei accidk,
, , ui qni sic injuria a/Tectus eel, simul ac injuriam
, ' ' andivit, gcmeret tl animam eniciaret. Antisies qno , quc Iqiii Agarenum beill lempore enaem in ipsnui
.
vibraniem inierfeccrat, aimiliter depotilua eal.
ZONAR. Qoi alteri letliale vulnoa inflixh, ex quo
. ,
, posioa vulnore percussus exapiravii, bomicidaaai:
- nee ex eo liberatur a crbuine, auod non ipso verbe
, * , randi iniiiutn fcceiil, aed prior ab illo fuorii vultvc , . raius, exindequc ipsnm, dom aibimet itlalom vulnus
ulcihcilur, vuluoraverii.
. , ;, D ARIST. Qui ad moriem percusiit, um lacessons,
qnaro iilciacans, hoinicida est.
, .
Si quia in pttgna vulnus lelhale cuipiam intnlii,
,
, , monem mioiiane, licel priiuua valuerare coepil, aui
' , \ ab eo percusius et aeao ulciscens, lethalicer reper, cussit, bomicida ext Nuai volunUrii aotem ainbo
, , eranl aui mvoloniarii, a percutientis iDSlrnmento
, juilicabuaiur, et ab aliis judiciit qiue in ociavo caiioiia tradidii.
.
'.
OANON XLIV
*H Diacouiua, qo una com Greco foraicata esi, non
6tl ad commoiiionem adinittenda, ad oblaiionaiu
' ,
auiem eeptinio anao admiiieiur, actlicet si in

ca&liuie vium agal. Gneciia aaiam, qui posi
.
fldem rursu* ad aacrilegiam aecedit, ad vomiiMia

719
TUEOD. 1U1.SAMON
720
re?ertilur. Nos vero diaeonbwe corpun, ut coiwe- .
craltim, atuplius in caraali e#se pennil ,
limut.
6ALS. Quomodo, el qnaenam rmilier diacoaitta
HAA. *0* \ ola f
fit^ cx diversis caaoaibut didicisti. Diacoaissa ergo . ;
mulier alicui Graeco foraicatorie conjuacta, noa ( ,
solam etl deposiu, sed etlam aegregata; et qui \ 6\<
cum ea rera babuit Graecus, fldelit effeclus, voluit , ,
eam oiorem accipere, tanquam qui per saactam ,
bapiisoHim a Graeca iaimuadiiia liberalus etset, el , 6
qui ei legillme conjuagi non impediretur, quae pcr , >
priorero forniCationem diaconalem atictorilatem de- ,
poaaisset, et esset veluii libera. Sanciu* ergo da , .
ulrisque 1 0 2 fuii iiiierrogalus, el respoadit, qnod ,
diaconissa, qwai foruicaia eai, et propterea fuii de- ^ , \: , potila, ooa segregabitur, iia ut non in ecclesia ,
veraeUir, sed ad oraiiunem et sialioaem cum flde- \ .
libus adutillelur. Diclum enim esl iricesimo aecundo ' ,
ojus caa. quod clerici, qai peccaiom ad mortcra ;
peccant, solum dtpoauntur, non eliam aegregaaiur. .
NOD eniin vindicabis bie in idipauro. Porro et dla- . \ ,
conissa prnpier fornicationera deposila ab eccleaia- ,
tica aynaxl uon segregabitur. Illi enim pro quavis .
poaa wflkil depositio. Quia aalem qui fornicaalar . ;*
iriennionon suat saacloram mysteriorum participe*, staluil saaclus ot ea magis punirelur, quod cuni ,
Grasco rem babuerit, caqae essel posl septenniam ,
sacramemorum parlicepa a rornicatione se prorsna ,
continens. Graecum aaiom qui credldii, et eaat, C .
quc aliquaudo fuil diacoaiasa babere quanit, sacri- " (
legii coudemnalioni subjicii, si diaconiisae corpus, ,
qaod Deo seroel ett dedicaium, per coitum coinqui* :
naverit: et eam adeo canera vocal, qui ad euuia * \
vomiiam raveniiur, boc est ad prioreai iofldeliia- ,
lem per aefariuai cohum. Quaoiobrem eam, qua* .
semel Deo eat dadicala, eliamii fuerit depostla, , ,
nollo modu einit alicui conjungi, quod ilt corpu ,
ajua coniccraluui, et aamri debeat ab oami coito, ,
et omni usa carnali jaxta uaiverxalem regulam qas
dicii, Quod sancium ett non fii pollutum. NoU , *
argo baec propier clericos t moaaibo, qai iraaa- .
formaat ai muiaal babilum , inr.o el moaacbaa
eiiam, ei atcetrias volenlei legilirois uxoribaa aat , \ \ ,
vtris conjungi. Exixtimo aotem ea ab hoc canone ^
recie secundo nubere probibendas, nec laoerdotom
uxores, eicul nec qui tuai aacrati sacerdoliam recu- !
aanlet, parroiiieniar vivera ol laiei, ei tecvndo ,
niatritnoDiam coatrabere: xacordoiam enim uxorea,
ununi corpos t una caro tacardotalie, per leglti- \
mam aacerdotii conjoncdonem appellalc, et ea de .
caaaa velaii eonieeraiae, non proiaaabaaiur per ,
aeeoadai nopiiae. Saeerdoiea autem qai semel , %
eeundas noplias, eo qood Deo eoal conaecrali, .
rejeceruni, ei Deo hoc utiqae profeaai annt uoa , \
ainentor per caraalem eopidiiatem sacerdotaleni ,
dignitatem rcpudiare, el qaam Deo feeeroot profea-
iioriem iiiflroiare, ei earaali libidiai tervira : erd ,
eiiamii ecaicl iacerdoiio renuniiarerint, corpora , * *

7*1
1 EPIST. S. BASILII CANONICAM If.
722
, aua, qu* sonl Deo letnel conaecrata, probibebuu tur secundis nuptii profanare,
.
. Si curo Graco diaconiesa corropu
. ' , , , . fuerit, ad commanionem, iuquit, admiitetar. Com*; . tnuDioiiii auietn noroine, boc toco, ona curo ftdeli b*ft in tacra preeaiiooe elaiionem iniellige. A l vero
. sanctorura munerani perceptione, aeptimo demura
, , anno digoa babebilur. Quod eniro eiciderit a.dla conalu, non propterea a sacrit precaiiooibus arce , - tnr, neque ad pflBoitentiom aladonee damnatur. Ex
, . eo vero qood pro Cbristi eponta habelur, euumque
, boiK>rem prodidisae exislimalur, in eam gravias
* , j animadvertilur. Cam namqao fornicaiioni quadri , , ennii poana eonalituta ait, bcc ad aeplimiipi iiaque
6 annnm proienditnr: idque modo a peceato absistat,
( ac vitam caate Inlegreqoe traducat. Caeteram si
), \ , \, I Gnecae, qui cam ea rem babuii, ad fidem convereos,
eactilegio iteruni %t contaminel (sacrilegioin porro
bunc cum diaconiaaa congreaeum appellat), ad pro , . prium votrilaai reverli aaseril. Corpns namque
diaconigfas contecraiain eai; ac proiado in uau
.
carnali eise, boc eet, cami volupute uii aropliua
baud permiileiur, Forlo autem propier congrcMionem cum infldeli, majore reprehensione diaco*
is*a digoa eei.
. , ARIST. Diacottissa com genlili fornicaia, et
, .
reeipiscens, aeptennlo subeternalor.
Q Ecce fpic duo ftupplicia. Diacooissa eitim el a
, gradu auo rooveiur, ei septero annos pacuig *ubji , \ citur, ei divinia sacramenlis privaiur, quia iau
, - CIIIII geutili fornicala est,
.
'.
103 CANON X L V .
, , - Si quis accopto nomine Gbrisuanismi Cbrislum
coutumelia afficii, nulla est illi appellaiionis
-6 ,
uliliUtf.
.
BALS. InQdelis quiepiam baptizatus, ei digitns
,
, , habitua qai Cbriatianue dicereiur, in Deum qoidem
, * fidem babuii ortbodoxan, non agebai auiem M cundum opera Gbrielianorum, aed ecclesiaaiicas
, forte traditiones, ei canonicas deOniiionea vitupe, . rabat, iofldeliuoi operaUonea pneferene, et eo
, D modo Cbrietum tnjnria affleien*. Inlerrogatua eel
, ftrgo sanctnt, an U propierea a fideliam commo*
, nione expellator, ao potius oequaquam aii accu * aandue, ut qui fidem orlbodoxam elegeril} ei dixil
quod acfipere aliqaem per baptlsmum nomen
. Cbrlsiiani ipsum non jnval, nlsi in omnibua,
. , , par est, juxu orthodoxot, viiam insiiiuat: neces aario ergo ul membrum pmridum ab iniegritate
, , eiftcindetuv sani corporis Cbrisiiani populi: boc
, est neque com Christiaois in Eccleeia veraabiiur,
. noque gregU Cbrfatiani ovibus conuumerabittir. Si
, velia aulem cajionem aliter quoque interpreiari,
, quod non eet proprie Chrisiianue, qui non facil
. ntandau Gfariati, nihil vetabit. Dtcil enim aanctus
; * Jacobus frater Dei iu eua Episloia boc niodo : Quid
juvat, (rair.es mei, $i qw$ $cfidemhabere dtcat, \>
90 ,
, iar xicur
f

723

THEOD. BALSAMON
724
kabtat f An paltu /idei eum *m*r# ?
PT * | ;
t) *l<nic
& Apoaiolus; Fide* $\ operibut morma eti ;
.
\ ZONAR. Qoi Cbriato credidii, et Cbrwllanu*
appcllatas cat, euro cx divinis praKepiis vltam i n - ^ ,
tiUucre oporict, ut bac raiioua per ipaam Dona ' , ,
gloriflcelur, quauiadiuodtiifi illis verbU praecipiiur : +
, \ .
Sie lnceat lux uitra coram kominibui , et qaaa
deincept. Si quis auieoi nomiaatur quideai Cbri- , ,
stiaaus, Dei vero prsecepU iraaagrfdiiur, conltt- , ,
neliaui irrogat Cbriato, cujue da uouiine appella-
lur, nec qaidqaam ex ea appellalione aliliiaiis ^
irabet. Reapoiideui porro bace toagni Batitii ii . |
qiue tanciui Jacobus frater Ootniai aaaerit. Scribit ,
ille tdinirom in ua quadara Eplstola : Quid pr- , ,
dttt, fratret *, i i quis ufidemhabm dfcol, ; ;
autem non habtmt ? JVaai pottsl fidet ium $erwan t
ABIST. Cbrialianua qni Cbriaiatn coaiuiiteba
. ?
afficii, IIUIIIIIII uomiae fruciutn percipiau
.

Fida gint optribui moriua t i l . Nibil rnim a no-

mioa eniolumenti aurgii Cbriaiiano Cbriaii maadata
aegiigeull, tt difinas illin leges coacalcanli, eum-
,
qae iujuria valda afflcieulr.
.
\
CANON X L V I .

Qast per ignoraniiain iiupsil ei qai ab uxote ad
,
lampus dereliclut eai, deiode diiaitta esl, ui
,
prior ad iptutn redeai, fonilcalur qaidem tel
, . ,
i^noraui^r. Nupiiis ergo non probibebilur, sed
. .
m.lius esi si sic maaaeril.
^
.
BALS. liie canoa siius eti in contexlu ean. 93
8ja. io Trullo, et quia de eo fueias illic iraciatum * * \
ett, lege cuui ei canoacm 9 presemi* saacii \ , , \ '
Palris.
.
ZONAR. S.-nciui bic in ca^. 9 dissereu* dcnm. oir.r,
llere qifae viruin auaai reliquii: Mulier, ail, qaa vi- ; ram aauai reliquii, adoliera eut, si ad aliom vimm , , )*^
te conlalil. Relictue awiem, veuia diguaa esl, et , * . '
qttas cum ejasmodi babiiai non eoudomnadir. Hic ^. ,
aalem eam qose viro nup<>if, qui an loatpog ab . >
uxore rebciua etl, priore v^ro n vericitta diuiiasa fuit fornicalam ail aed igaoranier. Qui igitnr iliic , ,
ruulierem aoa conderonai, qua cutu viro ab uxore , .
reliclo vixil: hic vero ipsaai per fignoraiiancin D \, \ furnicaiam fuisseafllrinal? Quod si illa foriiicaia eni, ,
virum quoque qai illain duxil, fomicariom jadicari ;
contequeaa fuerii. Qoi ergo venia digaus? Puio ,
igilar ean. 9 de eo loqui magnuin Basiliain, qoi .
ub uxore plaac eat deaertut, nec ut ad eum redeat ; ' \
ulo aiaito pcrsnaderi potesl. Quare et illi veuiain
dat, eauiqne qaae eisecaudo uubil non cocdmnnai. ,
IJoc vcro caa. de ca lo<|uitur qua? ob aliqaam .
104 griiudinero a viro absceasii, quam eliani ob \
caueam, ilbid (ad lempnii) adjuaxil. Si ergo mulier , qiia* eecundas cum ipso coniraxil nupiias tcinpo- ; * \ ,
rariaia banc uxoria a viro secewionem IK vt-rat, ^ , ^. ; ^
1

autem *on

* Jacab. , II.

ihiil. :u

* Maiib. , 5.

725

1 KPIST. S. BASlLll CANONICAM II.

726

alque i u curo reliclo viro babitavil, adaliera c*l.

qnod alioauni sibi virom utarpavil, ui fino caa.
, \
, , 0 coniiiielur. Sed 4 id ignorabai, forie enim perev
, grinus crai, nec qaae ad ipsam *peciabaal nola
* , eranl, aliquo porro lemporis inlervallo ad virum,
, qua) ipsum dcaerueral rcveriit, ac prolnde nu' , piiascura secunda uxore sunt diasolatas; niulierciu
, banc sanctus furuicalam eaae asserit, eed per igno

ratioueai. Fornicaiani porro aain dicit, quod non
, fuerint priores aolutas oupiiae; prioribaa autem non
* , solutis, quomoda iuita cuai secunda mullere so . * , cielat secandur inairimonium vidcatar 1 Quod i l
inatriinouiura non sil, eril plaae fomicalio. Ac vir
; , quideiu , foraicaria proprie judicabilur, mulier
.
auiem, fornicaia quidem esse dicitar, verum per
n

Igaoraliouem.
Non
fornicalionis peccatumad. , miiiero illi IUHIS eniai
erai, sed leghimas coalmbare
. itapUas. Yerum eo rea recidil, ut nupiiae oiiaiim!
( ' , existiinareniur, propierca quod ptiae adbuc ma . trimonium coasislerel. Guai vero bac cum duabue
, '/ malieribae conjtinclio, luatrimoniuai ceaaeri baud
, ; posall, qaid aliud ea dicalur conjaaciio quaro for - . nicaiio, per ignoralioneia lamcn admissa ? Qiram
* . eiiam ob cauaam subjicit canoa: matrimonio
, \ , ergo non probibebitnr. Noa eaim, veluli a viro
. diniisaa jadicabiiur. Si namque id eaaei, aliique
, virojuncta foret, adultera judicaretur, ex noni ca . nooia coaetituiione. Qaoniam vero baudquaqoaui
, proprie illa cum seconda mnliera cobabUatio, ma , , . ^ irliuoaiuin dici poicsl, propierea a mairimouio
) >> niulier hand arceiur. Gum vero uxor cllra exce
\ piionem dicla fueiii viri.si nulli allari, eo adbac
, .- vivenie copulata fuerit, laudabilina, iaquil snnclus
vir, feceril. Neque euiin boneslum fuerit, vfro
, .
adbiic sap ?riit, qu illiua laulier dicta esi, onm allcro vitam agere. Ia nupliie aiquldem, lex quo civills lestalur quod no* non taui quid periaissum git, qaaro quid boneeUli caoveniai, coaaiikranius.
APILT. \ ,
ARIST. Nupsit quadam ignorane vlro dimieso:
* posiea prior apparaii: dimiaaa autero foraicairix
, pe* ignoraiiliam rcpuUtur: ct si vult nubil, utelius aatem si non uubai.
, .

Yir ad tempue ab uxore sua dereliciua fuil, ille
* , '. * , auiem acsi ab ea dtmissua faisaei aliam duxit, qaae
, ^ nescivit eum ad tciupvs derelinqai : rediit ad euro
prima, ei cam recipiens aecuadaiu dimisil, at for
. ; , , * nicairix judicainr dimiaia, eed per ignoranliam ;
, ei ideo si niairimoau communiona alii coajungi
, - vclii, IIOU probilttbiiar. Non eniia ditnitaa repo
, * latur , qtioiiiani qui eam diaiisil proprfe non erat
ipsius vir. Si auiera extra matrimouium manere
. Oi , vellet, ei ad alieruni conjogium non yenire, boc
meliue esset.
* , .
. CANON XLYH.
'
\ , EucralitiB, et Saccopbori, ei Apoiaciiis subjiciuniur eidem rationi, cui at Novatiani, quia de
, ,
illisediius eat canon, elsi diversus: quae aulem
. ,
sunt adyersus eos, iileiilio praitermissa suni, ivos
, ;
autcia uaa ratione tales rebaptizamus. Si an .
lein probibila cst apud vos hxc trbapiizalio,
^ , ^
D

THEOD, BALSAMON

sicut ei a ftotnania, alicujeg OKOftotni* fratia,

fioeirt utaen ratfo virea eblineai. qnaedoqwidem
eti Teluii Mardoniftiararo femen eomm bcresit, nuptiag abborreotiam, tn vianm avaraaiiiiam
ex Dei creauiriw iaquinalam egg* dfceoitom,
eot igiiar in EccUtUoi noo admiltimnt nigi in
Aoctnim baptitjDam bapiixati foeriat. Nedicaat
eiiim, In Pairam, et Filiata, ei Spiriiom eaa
cinro baplixaii gtjraax, qtii quidam Detrai esae
nalofttm effettofeta eiisiimaai. iaglar 11 arcioaig
el reliqaaram bamgfam. Qvaraobrera ai boe pla*
caerii, oportai planeg conveuire epigcapog. ei
aie caaoaem expoaert, ut ai ia qai fecit sk exira ptriculam, 1 0 5 et qui reapaiidet. in regpongioae de bia flde digpus babeaiur.

, \ , oU
, A U
, 6 ,
* ,
\
,
,
.
, ,
,
.
,
, \ ,
, \ $
.
BALS. Quinam glai Eacratiue, Saccopbori, . , ,
tactitan, Movaiitni, t\ Marcioaigt, et qoeaam aiut , , .bxec banesiam genera, in divenis canooibMg diciom \, ,
est. Prteaeng aatciu canon noa egct rnterpreiaUoiic, . 0
qata aec ai decretara a iaaclo gcriptttm ett, aed ol * ,
aentealia ipsiut explicatio. I*egiitiuam eniai coaill- ' . taiioaeta ad synodalem dofiaiiloiieni retniMl. aa- . ?
lata lege eaaou. 7 gyn. 2 et diace quiuara ex bsere- ,
licie bapUzaatur, pottquam recepii fueritit et qai ,
ooa.

ZONAR. Hoc loro, vir ganctug, Noratianoa qoo.
qoe cnm aliit, qoandocanque sc Eecleaic gistani, , bapiitandoa etta deearail, quippe qui forte Mar* C ,
cloalg placitig adbcraacaiit. Scptimas autem cauoa .
aeeundac syaodi, dam eog qoi ctiin sold cbmiuaie ;
admitieadi aant nunarai, cutu iig Novaiianoa qno- , .
que pereeaget. Omniuo vero canonig illiue deflnf- * ,
lioni aiare oportat, qnippe qui et pogiarior ast, et * 0
a synodo editus : et qaia ne magaus qoiden Basi- ,
liqg, bunc 'veluii canoiicro piOiioatiavii, aed >uam )
gontentiam, rogalug, aperail: deiade gabdil, quem- , adroodoin el ipae, ia propoeiia qugegtione, baud , , , ,
plaae oiploratuai babeai qaid gantiat, verbig, ,
Qaantobrem gi boc placuarit, oportel plareg gimul ,
ease fpiacopos, el gic caaoaem eiponere, ui ei ig
qoi focit gil exlra periculam caaone a piuribua epi- *
acopfg expliealo; ac eodem onodo videlicet, meino- ^ ,
raioa bomiaeg bapliganti nulluin adgii periculani, ,
qoagi advergug canonea fecerii, el qui de ejoamodi .
iuterroganiibag retpoadoi, fida dignui, ob congthu- ^
luro cauoaem, exigiiaieiur. Qac porro ad Marcio- ".
nigiaram, et Eacratiuruai bsregea p^nineiU, aqpra
ia canonis eiplicalione deacripu suat.
. , , \
ARIST. Encratiia, ei Saccopboroa, tt Apoiaclius deauo bapiixabig. Quamvig eiiim aagerant qaod , .
in Palrem, et Filium, et Spiriium gaacuim bapii- \ xaii guni, qaandoquidem lameu Deuai taaloruui , '
aaciorem iinpie afflrmani, juiia Marcionem, nigi , , ..
dcnuo bapttzeutur, guai reripiendi.
-
ln printo qaidem ipgiag caaone, magnuia boc

\
Ecclesi* luminare, Encralilaruni et Novatiaaorum,
>,
,
ane Caiharoruni baplisnia juxta oe onomiac raiiof

7
IN EPIST. S. B A S I L l l CANOMCAM II.
739
, neui admibit, el ju>sil, eoi tolo cbritmaia aaneio
, tingi, cum ad calholicam *ccedual fidem et haref*
, suai anatbematizani, Hic aulem corrigena qaod ibi
* , * propter c&conomlam admistam fuit, siauiil Encra , litas, et reliquos tteram baptixari, qula tstonim
, hatresia esl Marcionistarnm germen, et bie non mi , - nas quam istia nuptias deteslatuibus, el vinoro faati \ , , , dio damnantibns, el Bei crealuram contaraiiiaiam
, etse diceniibus. Sed septiinng syaodi faodieeaa?
. eanon, et tepiimas Gonsiantiaopofiianse, el nona , geaitntie qulntua sexi* in Trullo eynodi, el Nova , lianorom, et Cxtharorutn, et Quartadecimanoriim
, , baptisma recipit, ti ad Ealesiam adveniuni, ft
, omnetn bajresim etiam suam anaibematizant. Solo
, , tem tanclo unguntor cbriemate fropiee, ocoloa,
, . - oasoa, , el aures.
, ,
, , .
*.
CANON XLVIII.
, Qa a mariio dimissa eet, mea quidem seateutia
, .
matiere dcbei. Si enim Bominus dixit: Sf qnh
, '

reliquil uxorem praierqnam ratione fornlcalloms,

,
,

facit eam adutierari, ex eo qtiod eam adakeram
,
nomiuet, exclagit eam a societatecam alio, Quo /.
modo enim poiesi vir qoidem eaae reos, nl
, , !
aoctor adulierii, imilier autem aulli esse culpae
,
affinia qu aduhera appellata ast propier coatue ;
tadiaem cum alio viro ?
. , ,
106 BALS. UiVeal verisiiaile, saactns inierro galos eat, an debei marito legiiima conjongi qua
, , - prteter railonctn a proprio a)arito separaia est.
- Oixil llaqae quod quia Doininus eam esee adtilieram
; ' , proautiliavit quae extra fornicatioaem a aao mariio
, diniisaa esi, si alii omnioo conjunr.ta fuerit, debet
. - ea tnolier quiescere, ei alii noa coujuogi. Sunai
, iuqne dictum conflrmana adjicii, qnod eui ea dl , ' , niiaaioais caosam noa daderit, sed mariiua,
- Uetcu sl divortium non toieranier lulerii
, , * et ad aoom coujugem redierit, sed alii coajuacta
, * foerit, nt aduliera condetnnabilur : ejus autein roa , , - riteni dicit esae ream al qoi fuerii aactor adtdUriU
. , El ia bis qoidem contiatit canon. Ta autem lege
' , ' octogeftimum ocCavom caaonero et iionagetimoin
, * tertium synodi ia Trullo, et qtiae in bis a nobia
- tcripiaannt de iis quae auoi niaritoa rcliquerunt el
, . conlra. Iuierrogaverit auiero quispiam, cai pcausa
est obnoxjas mariitis mutieria, quac injuste dimiata
, ; . est, ei cum alia vi(a3 societalem iniit? Sol. Quittam
dixeruai euta esse reum adulierii : eed mibi noi
. ita videiar. Qaoniam enim in malieris volunlaic
, ailani tsi ul ipsa alii jungatur, el sic adultereiar,
, , el loleranier pati, ei non fleri adalieriuro, quomodo
, , , mariias, qui non eetaduheralut, aladaller punielarf
; - Exislimo ergo quod ut adulier quidem noa puatetur,
, ' ageiur autein ia eum, ut qui prster raiioneai divoriii libellum emiserii, ut vult decimum quarlum
, ' . '
, * . * capui tiicesima? quaruciasliaiani Novellae seu quarao

llatlh. 52.

731
THEOD. BALSAMON
732
Itiiu capal saptirai tiluli viceeiml octavi libri qucxl '
tic babct: Quia aaiein noonulli atudent noitram ,
lefem iransgredi in qna ipacialiter causaa aname-
ravlaiux, ex qaibus solis poiest emiili divortium, ,
?el a viro, vel a muliere, Jabemus praeter illaa cati- , * ;
sa* nollo modo fleri divArtiuin, ?e! fictam confir- , ,
mari, vel ex eouaeata tuatrimoniuai disaolvere, et , *
peccaia aliis condonare. Sia auleni preter causas a .
aobif deflailas ausi faeriat aliqai dissolvera roalri- *
nioaltira, jubemua, si quidetn deateiideniee babeant, , ,
, live tx ipso, aive ex alio matriinoaio. dare illia
earum substaniias, tecaadum legum ordinein, vi- ., , #
raniqae et mulierem intrudi ia inoaaaieriuai luto
fiiae suae leaipore, etex nniuscajusque facuHaiibua : , \
cireitcr quaiuor auriaa monatleriU ia qux immit- ; tvntur teparari: mariio xcilicei na uaum qiiidem , *
babeala ejua pariis, qo daiur Hberis. Sin auteui ,
' . ; ,
desceadeatea non babeaol, sed ascendemea inve
niaaiur, ipii lerliam partem faeuliatnm arcipiaui, ,
prseierquaai ai iinpias mairimonii talulioai coaacn- ,
seritit. Duaeaatem partes monatieriii ia qtiaeuaat- . ,
quisqoe iaj.cliur, teparealar. Sia aulem nee de- , . *
iceadenlet. nec asceadentea tueriat, vel ei etiim ; , \
asrendentee ei qood faemm ett coaaeaseriat. Jwbe- ,
mus otnne* facultaies dari uioaasJariie i qu con- , ,
iecti saiu, ae proptar bane ioveniionem, Dei quoqae ' \
jadicium conlemaaiur, ei lcx nostra transilialar. . . *)
Sed el c^f. qui ejusmodi uefariot coatracloi coiu- ;
ponunt, corporilibus poeuis subjici jtibamus, ei , lailli in exsillum. Si aulem ii qoi matriittoaiua) C
tolvare conaii aaat, rurtug velint gelpgog marriuionioconjuagere, priusquaai in moaagteriaiajicianiiir,
damus eii hoc agendi factihatem el pratdictag illis
poeaag condonamus, et facultalei suae habeaui
ipgig conceJiraus, et tit iia iuler ac vivani, perindo
ac aibil inler ge bajaauiodi paccaaseat: ai uua
autctti pmoaa velit revoca*e malriaioniuai, ai
allera peraoua non consenserii, advarsus oam qui
non vali, posna) aervenlor. Ilaec auieia omnia eerari jtibemui, ei in bac urbe rcgia, et in proviaciia, el per caaiiletn privalonim, ei scbolam Patalinorum, et per preaidee provinciarum, ct eoruro
ordines, ipait ar.iaollbaa, quod si poccaio bujusinodi
conunisfto se segniicr gesscriiu, ei aon haec omnia
iftrv^vcrin, et exierniinaiioaem, et publie liouem
iubibunt. Uasc aulem ipxa scrvare jubemus loci
quoque aanciUsbnos 1 0 7 ^p^eopoa, ut eorum providenlia, personne qu tradila; euul, ia aionasleria
roiijiriaiuur, cl ux rehue ipsis ca quu? a aobis dcttiiit.i auot, iuoiiasieriis prjebeauiur.

U * ; ,
xa\ xlc . -.
- , ,
,
, \ .,
,
*
' ; ,
, ;
.


, . ,
, ; , , > /
, \ '
. ; ;,

, \
*
.
.
ZONAR. Qtiae a viro dimissa esimulier, coDli.^.n
iiaai agere oporiere aiDrmat, aui si alleri ee viro , -
adjunxeril, adulieram judicari: profeitque Domini ^ ,
^iitftniiam, diceuiis : Qut dimitii uxonm mam, ex- , d.-zoJiv<rar
cepta fornicalioni* cauta, facil eam aduUtrari, ul t'i\r yvratxa
proinde, inqtrit, cx qio adullcra ipsa a Doiniiio no- xotsT** , , taiiiata ext, valiia 11 >it, cuin alio viio uiatriiiioiiii , 1

733

I N E P I S T . S. B A S I J I I C A N O N I C A M I I
134
. iOfJciat. Cum eniui vir culpxe obnoxina s i l , quaii
* , * adalterandi caiuam ipsi pr&beat, uxor quoqtie pla&, - ne velut aduliera condcnaiiabiiur, quandoqutdeiti
, * - aduhera Boiaiai quoque voce appellau fuit.
.
. * ;
ABIST. Qua& a viro dimltiiuir, eic maaeat. S i
, ,
cnini auBcbaiur, jaxia Douiini diclum. aliaa com .
muaioae excludiliir.
,
Si qoi dimifsam duxit, adulieraior, malio magis
4 , muiier esl aduliera, quae otiara viniiii pr comaia , . iiionem cuin ipga adulleruni reddit. E l ideo qitse a
viro gno diniiasa eai extra mairimonlum aiaaere
.
debei.
\
CANON X L I X .
* ^ Siupra q u per vim iafemntur, non sint accuea. ,
tioni obaoxla. Quare etai ancilua via allaia funr i i a proprio domiao, ea a culpa eai libera.
,
B A L S . Pnaaaua edita eai responsio ob ancillam
. '
quamdam, qua a doailao suo vlm passa eai. Bicil
. , enim, quod qaoniam ei alia omnia siupra, q a ao , cexsitale et vi perpalraniur, ab hoaiibui scilicoi h\
captivas, ei a persoais quae regtini, in eas perso
,
nas quibus praesunt, uecessario qttoque aacUla, qua?
'
vi cuin sao doniino ram babuit, non incidet poa
,
nas foraicaioram. Lege canonem prlmoni saacii

Bionyii arcbiepiicopi Alexandriai ex ejut ser mone in Pascba. Hasc auiem, ul mibi videiur, ob
linebunt, quaaloai ad boc, ul quae elupraia? fiierunt.
.
propier atupram foraicationis supplicio aflicianlur.
, , - C per vim vel ignoraniiain aliquis iu rcin iti
ci<leril, quae eum a acerdoiali miniaterio arceat.
. '
non adjavabliirr ex ao, qood aoa proprta <

in hoc taalaro incldcrii, o l aii deinceps cum saora
,
(, - l i s ; scd deponetur. Et lege priinum caiionem xyuo , . di Aacyranae, et can. 27 praeseaits saacii Pairi*
Propieroa eaiai, at exiaiimo, nec qal imperaloru
,
aactoritaie tondenlar, potsuai iransformari, habi *> .
luinve inatare aaacii Batilii prxseuiem canoneui
, ,
produeeates; sed eruut uecessario aionacbi, etiamsi
vi lonsi faere : queinaduiodum c i quae vi gtupraia

* ' , esi, si erai diacoiiiesa, in poeuain quidem non in * cidei,gediiibil anipliua diaconicum exercebil,quo.l
ea Bei p^riui^su in malani iaciderii, qaod ei auferi
, ,
, , ^ diacouicaiu aitciorilalem.
,
.
ZONAB. Stupra qua per vhn mulieribus infe.
runlur crimiuie loco duci uoa oportai. Si eienini
.
quis ancillaiu suain violaveril, ea vero itivlta domi ,
ni volaoiaii xuccubucrii, nequaquaui ut foruicaria
,
maliabitur : neque quse ab aliqao praeier ?oluu *
laiem rapta ^xt, et corrnpta, ei quaecuuque siiiiili
,
modo viliata; fueraut.
.
ABIST. Corrupiio per vhn admisaa colpa vaitar.
. *
Ef ancilla a doinino coacu iaaoos esl.
.
Si nnnllai vis a domino uo allata l i t reprehea sioai cst obuoxia.
.
1 0 8 CANON L .
'.
Trigan:i;i! !cx tton cst, qttnrc legc tcrlium matrluio ; , -

736
THEOD. BALSAMON
735
. (5*nium noH approbatttr. Vennmatue ea ul Eccle- i
* 6 ia* iHquinamenii videtuug : ged publicig con , & *
dcmaalionibug non gubjicimag, ut qus golula
.
fornicatione euni magig expeteada.
. ttvai vo^.
BALS. Cum aadlg sanctum dicentem nonr esse legcm in trigamia,nedixeris etiaro a lege civili probi- \ , \
\nre irigamiam :a legeemin-concmaegl. Sed eccle- -r
eiasticaaibic legem inlellige: legem aaleincivilemdie .
aniiqoam, qu* aaia saiiciuraPairemobservabalur,
non aniem eara qua maliis pogi secalie lau etl, acl- ,
IifeiPorphyrogeneta\ei imperatorii domiaiCoagliri- ,
lini dccisioitem, qtija sita est iu quarto caaone hujus
gnncii, quam etiam lege, ui dicil Zouaraa. Neqne , *
enim fleri poteit ul hoe dical, qaod ia sancii men- , ,
lem tenire uon poterai, utpote quod multig poit j . ,
gacalig factuta egt. Qaod aulem etiatn a lege ami-
qna teriiain aiairiinouiiun permigguin eei, lage lib. . "
,
XXVIII tlt. 8 eap, 63, Ihema 6 ei tit. U , cap. 4.
Noia atiiem, qnod et boc praasanii canone apparet ' ' . * *, *
non dissolvi icrtluai mairimonium ut contra tegea . \
faclum. Dicil eaim, quod iaquiaaioenu quidem Ec-
clegi lertia matrimonia omnino repuiantur, ut .
qu ab Ecclatia noa permilluatar, si rogata foerinl. ,
Publicis autem condemaatioaibat, sea raanifeilis , divulgioaibug non gnbjiciuaiar, quod liat ejusmodi . , coajugia iornicationc ineliora. Qui auiem malriino- , ,
niuia ita contraxarunt, per polygamiam miaos eflfu- .
ge peccaai. Qui auiain foraicaaiur, laxfi babenia in viiia feruntor, al qui iiidUcrirainalim ex alia

muliere ad aliam Iraaseani.
.
.
ZONAB. Qiiarto eiiaro caaoae, bic anrtng, iriga
,
miam polygami nomiae appcllari dixil, ei. uoa
taairimoaium, quin poiiui catligautn foraicaiionem , *
nuncupari : et boc loco iiiquiaameaiaui Eccleiias . ,
noaiinavit. Caeterum pnbJice, inqaii, boc egi aper- , , ,
le, ac tina tergiversaiioeo Ipgam mittima condeiaaa- *
nuit, eouaque ui etiain dfggolvauir ejasmoJI roatrl- . ,
monium. Idcirco vero non disgolviiar, quod prae , ,
eolata fornicatione, incastigaia nimiram at quae , ab alia ad aliaai intiliereni paggiin digraditur, , , ,
esl prxoptaudum, uoquam foroicaiio qaidem, $ .
vararaiaaicn casiigata, qnippe cum vir uaa mu- ,
.
liere eii coateatug. Porro cum audie trigaraia) noa
ease legeai,eccieslasticam legem, ac ipiriiualein in-
leMige. Per Novellaai giquidara Porpbyrogeneiae el ;, .
Consumini, lerii aapiise, oon noia umea ac
mullig, permiuunlur.
. *
ABIST. Qui leniaro conirabil matrimoninai legea tranggrediiur. Hxc aaiero, nl Eccksiae inquiua- , iuenia, noa guai publice traduceada, tolerabiliora ,
.
dfggolata foraicaiioue jodicaia.
*
Lex qoidem polilica lerliag nuptias agaoscit. et
filtoe ex eis gutceptog pro lagiiiiaig babet, ei ad ha- ,
, . reditalem vocal: a canonibug tertia? uupiiae non
admlitaalur, ged istax ui Ecolesiai inquiaameatum , *
habeau Sed quaadoquidem liceatcr in fornicalione . "
vWenli aive dimigga siat magig expeteadx, public * , ,
qnidera condenmationibus non subjuiuir : boc egt, , V

737
1 EPIST. S. BASILII CANONICAM III
738
* , ; - trigamua cum dcflenlibog collacaior, nec
, ptiblicum uiumpbum tgii al coademuatus. ADior
; ; , auiem in quiuquennium |KBnae pereolvii, in dttobus
\ , , quidom vel eliam tribus divinarum Scripturarum
; digaus auditione babiUie, regiis foribus sians.
\ ln aliis auiem duobua curo lidelibos consiiiuiue et
, , cum iia in oraiionibus comiUQiiictns. Et aic in eo ruin qui di?iuorum aacrameDtoram auni partieipea
locviii reatiiuiiur.
.

AYTOT

EJUSDEM
AD E U M D E M

EPISTOLA

TERTIA.

109

,
. ,
,
.

CANON LI.

Qooit ad clericos auinei canonea indefinite edid?ruiil, unuro io iia qui lapsi sunl auppliciuni decerni jubentcs, a minisierio scilicei amoiionem,
8iv6 sinl ia gradn, elve etiani in iniiiisierio,
quod non imposilie manibus datur, pcvsevrcnl.
RAAS. '
BALS. In can. 32 sanctns defiuiit propier oaire
peccaium clericoe pcr soiam deposiuoneiv pnuri.
. Sed quia noiinulli dixeiunt illos reputari clericos,
, qui ordinaii suni, non autem eos qui per soluui
cbaracicrem constituti sual in gradibus ecclesia ( - blicis (ilios enim iuagis paairi volebani) dellmii
), aanclua per praesenlem canonem, omnes *iaulii<:r
- Q clericos per aolaro deposiiiouem, *eu Iapsum a sa* - cro quod ad eos periiaet mlnisterio, puniri, sivc
( , einl ordinaii ul preabyicri, diaconi, ei bypodiaconi,
, , sive per solum cbaracterem operaiionetn eacerdu, , lalein babeant, ul lectores, caaiore, sacromm
, , vasorum cuaiodee, ei similes. bac quidem de
, , . clericis per ordiuaiiouem, vel characlerem iu c c , clesiatiicia grauibus collocatie. Si quis anlciu ab
. episcopo, vel monaslerii praefecio tolam lonsuraiu
babeaa in crimea incitierii, iaae alio modo punic , tur ? Sol. talis qaoque eii clericns, et con.Iemn:; , 6 biiar ul reliqui ckrici. Prohibebilor enim qnodvis
, . opus exercere, cujusmodi exerceol qui jabcni
, loneuraa; quemadmodiim uon conscendei iiibtm:il,
;, legel in amboae, ad sacerdoialem gradam nnn
, * , proniovebitur. Miror autem, quomodo aonaulli de . - poshi cbarlularaia ecclesiaslica oxercenl, qtia qui , deia oli aacrait exercent. Similiier miror, quo uovoi . - roodo qui aolas babem tonsurae, ei pe<cat:tc
D

736
TllEOD. BALSAMON
735
itiuro noH approbalur. Yerutitiutiieti ea ul Eccle- . *
* *ias iaqainamenta videmus : sed ptiblicis con ,
dcmnalionibue non eubjicimus, ut quas aoluta
.
fornicaiioae sonl raagis expeieada.
BALS. Cum audis saactum dicentem notf etse le. * *
gcm in trigamia, ne dixeris etiaro a lege tivili probi- ,
l>^re trigamiara :a lege eniui-concesaa est. Sed eccle- * iasiicaaihic legem iniellige : legem auieinciviletndie .
auiiqaaro, qaa ania xanctumPaireaiobservabaiar, *
non aitiem earo quae muliis pnsl eaeculi lau ett, aci- ,
liceiPorpbyrogenetas.el imperatoris dominiConsltfi- ,
lini tlccisionem, qtue eita eet iu quarto caaona hujus
anncii, qnam eliani lege, ui dicit Zonaras. Neqae , *
euii fieri poiest ul hoc dical, qaod iu aaacii men
, , lem venire non poterat, utpoie quod maltia posl ,
aaecalia factui est. Quod atilein c i i a i n a lege ami-
qna teriiuin aiatriinouiiiin permissuin en, lege lib. . "
XXVIII l i i . 8, cap, 63, Ibetna 6 et l i i . U , cap. 4. ,
Noia aiiieui, qtiod et boc praescBii caaona apparet ' ' . (' *, *
IIOB dissolvi lcniuni mairimoaium ui eontra Idgea , *.
faclum. Dicit eaim, qaod inqaiaaioeaU quidem Ec-
clesiaa teriia mairiiuonia o m a i a o repuiantur, ut ,
quoR ab Ecclegia aoa permiUuatar, si rogata faerlal.
Publicia autem condemaaiioaibat, aea manifeiUa , dlvultionibus non anbjiciuaittr, quod aint ejuamodi . , coajugia fornicationc meliora. Q a i auiem matriiao- , ,
niuui ita conlraxerunt, per poiygamiaairainaxeffu- .
xe peccaat. Q n i aniatn fornicaniur, Uxia babeais
Sn v i i i a ferunior, a l qui indbcrimiiiaum ex alia *
C
muliere ad aliam traaseant.
.
.
ZONAB. Quarto eilam caoone, bic awma, iriga
,
miain poiygaim nomiue appellari dixil, el. noa
matrirooaium, qtiia poiius cafligaiam fornicationem , *
nuncnpari : et boc loco iuquinameatum Eceleaias . ,
noaiinavit. Cseierum publice, Inqoil, boc aat aper- , , ,
ie, ac aitie lergWersaiioao ipgam minime condaiaoa-
mns, eooeqae ut eliain dtoolvatur ejosmoJi roatri- . ,
monium. Idcirco vero uoa dissolvilar, quod pr* , ,
aolata foruicaitoae, iacaatigaia nimiruui et quae , ab alia ad aliaai uiulierem patsim digreditur, , , ,
esl prxopiaiidam, tanqiiam fomicauo qoidem, {1 .
verumumcn casiigata, quippe c a m vir uaa mu- ,
liere ail coateatus. Porro curo audia trigamias noa n .

eaae legem,ecclealasticam
\wem.*cr\t*\%iii**legem,
ac apirUualem
a~:.u..~i-.-In t_

ease
leUige. Per Novellaai giquidera Porphyrogenetae el :, .
Consiaaiiai, tenia) napUse, noa aiae noia lamen ac
mukis, permiuuulur.
. ;
ABIST. Qui leniaro conirabit matrimoiiium legea iranegreditur. Hxc aalem, al Ecclcxiae iaqaina- , mania, noa suai publice traduceada, lolerabiliora ,
.
disaoluia foraicaiione jodicaia.

Lex quidem politica lerlias auplias agnoseit. et
filios ex eis sutceptos prolegUimts babei, ei ad hs- ,
reditalero vocal; At a canonibug teriia nupiia? non , . admiiianlur, sed isua ul Ecclesiai inquinamenlum , '
habenl. Sed qttaadoqaidem linenter iu foraicalione .
viventi aive dimlssa sint magia expeiendx, public
, ,
qaidara condemnationibus non subjiciiar : boc ei, , R

737

IN EPIST. S. BASILIl CANONJCAM III.

738

* , 6 * - trigamni cum defleMibog eoNacatar, nec

, * publicum uiumpbum agit ut coademiiaius* ADiar
; * , auiem in quinquennium pceoas peraolvit, in doobiia
, , quidein vel etiatn tribas divinanim Scripturarum
; dignua audilioae babitue, iu regiie foribus stana.
* \ lo aliis autem duobua cum ddeliboa consiituius et
, , cum iia in oralionibua comiuaiiicaas. Et aic in eo rum qui diviuorum gacratnenioruro aunl parltcipea
.
locuin resiituitur.

EJUSDEM
AD E U M D E M

EPISTOLA

'.

,
\ . ,
,
.

TERTIA.

109

CANON LI.

Qood ad clericog auinei canones indeftniie edid>

riinl, unuro in iia qui lapai sunl gupplicium dererni jubenlca, a ininislerio ecilicei aiuoiionem,
eive sinl in gradn, eive etiam in iuinisierio,
quod non imposiiis manibus datur, pcvsev*rcnl.
RAAS. '
BALS. In can. 32 sanctus deiiniit propier oaite
peccatum clericoe pcr soiain deposiiioneiv pnuiri.
. Sed quia iioimtillt dixeiunl illos repiiiari clericos,
, qui ordinati suat, non autem eos qui per solum
cbaracicrero constituli sunl in gradibus ecelesia ( alicis (illos enim niagis puoiri volebant) dellinii
* ), - saucliis per prsseatem canonem, omnes Mmiliur
; Q clericog per golam depogiiionem, geu lapsum a ga* - cro quod ad eos perliaet ministerio, puniri, sivo
; , sinl ordinati ot presbyleri, diaconi, ei bypodiaconi,
, , give per solura cbaracterem operaiionem gacerdo, , lalem babeant, ut leclorea, caniore, sacromm
, , vasorum cusiodea, el siiniles. Ei baec quidem de
, , . clericis per ordfnalioiicm, vd characlereni in ec , clesiagticig grauibus collocatie. Si quia atilciu ab
. episcopo, vel inonasterii praefecio golaiti tonsumm
babena in crimea incblerii, iaae alio modo punie , tur ? Sol. lalie quoque est clericns, ei com!emn:i; . . biiur al reliqui ckrict. Prohibebilur enim qaodvis
, . opus exercere, cujusmodi exerceni qui jabcni
-, tonstiras; qaemadmoduin non conscendei iribunal,
, legcl in ambone, ad gacerdoialem gradam nou
, ' , promofebilur. Miror aulem, quomodo aonaulli de . - posiii chartularala ecclesiasiica exerceni, quce qui , deta eoli eacraii exercenl. Sfmiliier miror, quo uovoi . - roodo qui aolas babeul tonsurae, el je* caitc>
D

739

T i l EOD. LSAfitON

740

exaaVmaalar, et omnitio ul laici ptiniuntvr. Vidi . , -

enim Indittrimlnatim fleri. Noli aaicm ex praseaii

ranont, qnod qttoniam arcbonticia daalur per cbaracterem, aunl ea gradnn, et injuria afficiaatar,
r ui ab-epicoplN ex officiit stiis indicta ia judtclo
cau*a txpelbtritur, vel in siaiionibus avit igttominiote iractantur. Nequc enim babeal epitcopi fcullaiam boc in ei* :< brudi poat cbxrnciertm, qnod
uon possani facere in diafonicii digatUlibua.
k

,
.
, \
, * \

,
)!.
* ,

.
. , , ,
, ,
,
.
*
\ , ,
, *
, ,
, *

.

ZONAR. Omnc, aii, clcricon, sivc manuum impoftilioiicui babi-anl, sive ab*qtie niantwm impotilione
lainistreai, ub poccavcrhii. dcposiiionc a gradn,
vcl a roiuislerio, cauones puniaui. Nec eaim in eos
qai ia svblimiore gradii coimiluli tunt gravia*
aiiimadfertunt, vcluii presbyte-o*, diaconos, el
bypodiacoaos, qui etiaiu intposilioiteai maaaut,
hoc cat, ordiuationcm baboM; in eos anicia qui in
iaferiore, tafios, quos eliam inlla-nianoum iinpoailiona creatos dicil, vcluti qni solo clinracicre, aon
avlam imposillotie manunm creamttr : eed omne*
pariier r grada ci uiiiiisiciio depositioae pauiunt.
ABIST. Eiiain flcrioi qui ia deliciiun iacidunl,
.
gradibui deciduiil *ive minisircni, aive ordinea- , , tur.
.
Eccleaiae ministri sirc aint in gradu pretbylcro , rum, diaconorutn, hypodiacotiorum, caolorum, et , , ,
tectoruro, sive mamiam iinposiiionet aoa babeat, , ,
tit qui sacra vaa ctiatodiiitu, aul caiidalol acceu- C , , / , \
dunl, et qaibas toncredila o&t sanctarum aliari*
foritim cuilodia, si ia fornicaiioncin iuciJerini, , ,
niiaiu boc supplicium babent, ut a minisicrio 8uo , .
^ecidant.
IIOCANONLII.
.
Qrue fetos tn via nati curam non ge*sit, si cam
' (II) ,.
potsei qtiidem eemrc aegfoxerii, vel sc ideo
,
peccataai celare cxiatimans, rel ciiaui oronino
,
belluina, et inhuuiaua cogUalioue impulsa, tan
quatn propier boaiitidium Judicelnr. Sin auiem
, .. coacinnare el componcre non potuil, cipropier
, \
Miliiudiiiem,
rerumqiie ueeessariaruia inopiatn
,
fclas interiU, mairi igiiosceuduia est.
**
BALS. In can. 55 sanctus de ea, q?ias in via pe- ry
. '
perii, el felani negtt-xit, angustius staluil : nunc . ,
Guiil. Bevere^ii n o l a .
;

(11) . Conslanlini Harmcnopuli , . *

epiiomc biijua canonis HIC ae liabel: II , , \ *
* - . Qum prmier anim *
. Qx rro parium propler $olilu* ienliam amuil imfantem ad aunum unwm apnd
dinem vei necenartorum ptnuriam amisil, leniam
Jejunatorem dtmnatur. Qum vero super infxnum
tnereiur. la quaai epitomen Sclioliastes tiacc noiat, topiium corruit, exmque suffocawit, ad trunnum.
*H Quw amem parlum ueglexit, ex$ttnciuM culpa ,
. * voluniario! eadi$ pmna$ luit. Itidtm cum puer no*
, baptizatui mortuu$ , parextum iuorum cn/p,
. II , parenut ad iriennium condemnanlur. be ii$ vero,
; , qua: proprio$ infante$ ad temphrum inlruitus expo* \ nuHt, propotila e$t in sacra synodo quantio, piacniu
, \ que putiin ha$ lanquam komieida$ ; ticet /i < eo*
. 1\ MHstulenl, et adhibUa cnra cnnmrvaril. Ilaruien.
; ; ; op l . can. vi*cl. U.
(

741
)N EPIST.S: BASILII CANOMCAM III.
742
toG * aiiiem fusiug deccmil de gpeoiobus negligcaiia% et
, , dicit, quod ei qusc fornicatione quidein, vel
, ndullerio clani v | concqul, vel peperil, et liroens
, IIO coiivinrereliir, staiuit per naii feiug inlerilum
ccUre pcccatum, cl eiiam belluine, geu inhtimane
, , . fclum gegeggil, boc cst ineiar ferarmn quae car , neg hnmanag devorani, ei ig non parcunt, ejua
, , non miserta esl, debcl insiar liomicidai puniri. Siu
, . antcm volebai quMem iitfantem scrvarc, ged
;, poluit propier soliludinem el rrum necessariartim
, inopiam, ei eo factuiu esi ul inierirel, digna crii
, . cui ignoftcainr. Sed quia in can. 53 diximus, qtiad
* , qnas in via peperit, ei negligcnier, vcl cliam frau\ , \ - dulonter in id qood itaium est, afTccia fsl, ui bo,* ,, micida jndieatur, non golum si interiilqttod naliiin
, ' ett, aed etiam gi ab alio educalum sil. ~
Rursii*
quoque diriniug, quod eiiam ex i i * quac illic acri , pgimug boc probalur : non mimis autcm ct cx pr.T . - genti canono apparel. lllio eniin gancing nmlicrig
, coiitemptam, vel fraudem inducit : non adriil antem
, fetux inlerittim. Sed dicit lanquam ob hourfci , , dioro mairem condemnari, boc esl ciiam si fciua
, tion fueril imerfeciug, condemnari autein propier
* malam affeelionem. Infanle enim illius dolo v<M
, - eocordia interfecto, debebai gine (Hmirovc^ia m ho . " mieida puniri. Quando autem occ per negligetttiam
\, nec per dobim roalrig id evenent, dicil iili quoqne
, \ ignoaci oportere, ei adjicii ietnm inierire a gnliiu , , - dine, ei a reram necessariarum inopia. Si euim
. I, \ C vixisgel, nec matrig negligeniia proceggigxci qno, ; inoilo qnig eam criminandam egee dicerct ? Iltod
, aulcm, matrem belluine affici, accipc gecundum
, , , prawenlein interprelationem, et non ul dicebanl
. aliqoi, gecundum ferarum maiernaKi educationem.
- Permulixe enim feras pullos gitov diligenier carani
, , , et edticam, et pro eig pcricula gubeunt, nec guni
eig conferenda) doloas tt socordeg roaires. Jaiu
. - euim lexena (aiitam guorum caiuloriim curam gerii,
* , , ut antro egredien. ei ppdnm snorum veatigia eauda
- confundeng, non ginat amnim giiam invcgtigari
, venatore, ei feius gtiog ifacrimi.
, .
ZONAR. De muliere, qune in via pcperii, feiuni - * ^ que neglexit, iricegimo lertio quoque canone de;. , crelum ganctog vir promiilgavit. Nunc vero apeniug
, defloil, dicenx, giqoidem cnm posset, i\\ quod edi , tum erat gervare, illud eglexil, ul peccattim cela, , ret, (forie namque ex fornicaiione, vel adullerto * - conceperai) vel eliam parium inbumaniter ei ferino
; . more contempsit; usus eai porro bac formoia, [fe , rino more] ut crudeliiatem gaeviiiamque gigniAcarcu
* Nec etiitn ferarum igte mos e*t, ged obi pepererur.i
, - gedulilalom in calulia suis natriendig adliibem,
, , fo?enlque et aluni foiug, ac pro iU pericula aubeunt:
, . giquidem igUur, aii bac ratione partom guom nc , * glexit, lanquam bomicidii rea dainneiur. Sin auiem
, , voluit Ula quidem gervare infantem, verumtamen
baud poloit, qnod iu deserlis locis dcprebensa, ac
.
rebug necessariis desiituta esset, aui ob meiam ftiiqucm, forie impnnc ferei.
e

743
TBBOD. BALSAMO.N
744
111 AWST. Qaa propter tmUlmMmtm aoi rtnm .
** 4Y
CiiaaiaJ .
expcn *aUXON .
CA!*Or1 LflL
*5
% idaa aotiCa forte B H Mtuiai tapaa e*i,
,
rtpiM x4eieUiio#e, aecoadaai
* .
fiu QuuMnWeai ea de III
, * . * 4*
otove eaiai sinoUiio jxHJicatvr,
.
Cljnui eat aaieai qood itlaai paa paiixe.
. , ' , , x i l
BALS. Ancilla, inqait gaoctng, vidna et voleag

,
qeickfli geeaadea* auiritvoaiaai coatrabere, forta
atHeta boc faeial reiartkta, propurea qood obctiwv .
ItJig vel t priaVts eoiijagii coonatig daataaretar, ovvotxtoioo
ei pftyicrea te rapum foisse pne se feretts per , ocA ^
coajagem, accagari eon poic*t, qaia aaa g *
ett Terot rapivx, ted velalas Mb geeaadi avalri* , ^ 4aooaii pfxeteiui. jEqaora esi aeieta aeaaloeai a .
prxelextn geu gimalaiioa* damuari, ted ex afectiooe *,
ei vofaauie. Quare gi aoa gaberal aecandi aairi- \ . " ci 4
moaii ratio, ged propier roraiealioaato te rjpian ,
%e si*ul ivit, ni qu* fnrtiicata kit pmiiatar. V i - , .
dMaan auleta ae dixeril ^IMJ tx aitcitlam, aatf faiaaa tivat \ qnidem aliquando aacidaia, aanc aaleai Ubtraai. *^ , .
Ipsa eaim potegi primant et secoiidflaa conlrabere *
mairlmonioiii, scd uou aHciUa, qu* a legc noa ; /
cogaoteitur, el a Itgilimi roolraeilbas. QaooUai .
aaletn neaiiulli, < anoue ad anrillaui iradvcto, dlxe- mat qaod povl siinuialam rapinai doaiiaaa seeaado
iuairiiitoaio anatiii, et sic qaoqee fortatae extgli- , * inarunlfomicaiioueu cffugcre, lanquauiatairimoaio C ,
per domini CUH4II*HU coiiiiriiiato, andiaat qaod * , \
qaotiiam priroom niairimoiiiutu (aclam e*l aacilte , 4 coni libero, lanc aoiciu neccsaario qavqaa coae4i- ,
itM dainiiii onaeruiuK c*l, t*i aupcrvaeaaeuta, vel ,
polios non adiuiilendom, ut auppoiiatur eatu iaixaa
ancillaai (entpore ftiiuaUii raplae. pnmo eaiaa . *
matfiitioaio, qaol domiai coag*fixu facluai e*l, an-
, ^
rilla laciia iibera eal, acc ainpliux OJHI liabuil
cotiseaaa ejus qui fait aliquaado doiuiaus, ad ae- .
caadoro mairinionium. Inlerrogaveril auiem quia- , ; '-^; piatn, cuui legex el canoucs, qucaiadiuoduiu aaspe , OMVdiclviu , periuiiiaiil ul raplorea rapiis lefi- ,
lime coiijitiiganiur , eiiamii rapiaraai volaalaie lial ,
raplux, quomoilo dicii praeaeae canon a raplu giina- ?* laio iuipediri ocuadaai aiairimoaiuiu. Sol. Hic ^ ; .
rapla* a vin faciuR uoa el, nec alla aclio, que , 5
rapuim conatiliiai, sed maliar qi volebal tecuudo , ,
Mobere, %t raptani fuiaae sioialafit propter cauaas ,
dicias aupariua. Si eitim raplua oronino faclus est, .
nec niatriiaoaiom qaidem ialer eoa iatarcedei, aed
raptorain, ct fgrnkalorum posnia omaioo aubji- .
cifuui.
. :
ZOiNAB. Ancflla, cam vidua cnsoi, a qnodam forte
forluna rapla iuii. Ea vero te tponie raptori ira- , xcl
didii, ei cam eo legitime matrimoolo esi copulaia. .
Alllriiiai igilur bic magans Pater, ejaamodi mulio* , raui aecundag eJegigge nopiiag, per raptug gimnia-
livnem, buac porro rapiuro nupii causa biniu- . ,
t

746
gimulaliouem,
tvd
. - laaae. Indicauiug vero,
, , volwitarian eleciionem. enim ea de causa
- goluinmodo ut fornicario cunctibiiti fruerelur, cum
. . viro convenit, ged ol colebraret napdag, ac proinde
, illam veluli iornicariam accuaari miuime oportet.
Bigamfse vero muliam nequaquam efftigei. Quo . niaro vero ancillam banc canou appollavit, exigti, ' tnare debemug ipsius dominum post raptum ilbijn
simulalui, nupiiig annaisse. Nara si id non fecerii,
.
erit ea videlicei fonticatio, ul quadragesioio hujiis
sancii Pairis canone gancituni est.
1 1 2 ABIST. alagnum criinea ancille \l.lu ad
. , ,
aeeundas nuplias rapue non iiifcratur. BigainiiC vcro
poanam golvei.
.
Quandoquidem anciltae giue doroinerum guorum

, sentenlia nupliag conlraliere nequeunt, idcirco
, vidua serva non mulutin lapsa videtur, giimilaog
, se ab aliquo rapi, malriuionio ei conjongl cupiene.
. Porro nec quac ad liberarnm mHlicrum raplutii
* * , periineni, in ea locpm babebunt, quia qaamvis se
, rapi aimulat, tainen sua voluniate aecuia esi. Et
* , canones non judicanl giinulationeg, ged oluntalcni.
. " Eril iuque matrimouiuin cum ea inilum, ti doiiri, , * nua ejoa agsenliatur, ttrmuin, aed diganioruu) poenain dabil.
.
CANON LIV.
'.
(12) De Involuntarils caadibug acio ma anle koc tempog
IIUB gcripgUxo gancihaii pro viribut nogtris, ei
, ,
nibil ulira Illa posaon dicere : est autem m
, .
pradenlia pro etrcurogtantiae proprieiaio poenaa

inlendere vel remiitere.
, .
.
BALS. Saoctus rurgtjg eliam inierrogaios ctl,
qnomodo debent poniri qui csedes infoluaiarie per ' peirant, et respondit: Plus qnaro dixi in ociavo
, . caoone, noo pouum de involuntariig bomicidis di cerc. Concesailautem ei cujus munuscstde eo qui in
, , tolunlarium bomici Jium coniaiisit, Judtcare, (HBnam
, vel augere, vel minuere aeeunduni proprielalem
, circQinsianti, xeu secundum woduua et causam
. " csedig, et aecQndom qualiiaiero personae qua? inier, , feclt ejugqne affeccioocm. Quod aaiera varie scilicet
, aUquando quidem graviier, aliquando levilerpu.
& niuniur caedeg involuntariae, clarum est ex iU qua
- qiioiblie acciduni circa infantes, quae in malrum
. uluig gsepe moriunlur. Si eniiu cx ebrielaie maler
- , - gravi somuo affecU, relicto Incuralo iiiianie dcdil
, , - caugam cdig, accrbc puoielor. Sin autem ex mala

45

IN EPIST. S. BASILH CANON.CAM I .

Gaill. Beveregii not.

(12) * . Scboliastes
Hannenopuli,
, , ;

(tc) .
,

. ' ,
, *
;
, ;
/. S'i(>
PATROL. T,R. C X X X V I I I .

Luea patriarclta militi cuidam, qui ecsdtm tolunlariam commUerat, episcoput quidam inira percxiguum
temput abioluiionem per scripturam coneeutral;
et cum accusaretnr apud tynodum, eanonem praueudebal qai paenUentiam agenlibui poettat vei remi/Undi vel augtndi polestatem dal epitcopit. Sed ei
re*ponsum fuit, coucettum id quidem powificibut,
non tamen ut cilra exploralionem tt nimia commi$uraiione uierentur. Quare mUitem tynodus canonich pcenii mbjecii, ei ponhficem qnoque mullavil, ad
Iret menses miMtterio abttiner* juuum. Ilarmen.
epil. cao. gccl. 5, Ut. 3.
24

THEOD BALSAMON

747

743

\akiudine profnuJe , et iiifu-.ilulo muriile- 111 anh . ivipytU; ?:;

?

4; *\ ):
, . ' 6
).( \ *! 6V \ ,
;
. Zr
; ; ;
.
ZO.NAR. Supra ociavo canon*, da iuvoluatarih
. \ t-afdibui scrtpsil, nec se quid uhra illa d i c a i , babcre
, ixsTv.
a**eril. Pcruiiitlt autcu illi, cajna muaut esl do ^ I
eo qut iavoluniariam cxdem pairavit, judicarc, ul , \ , ,
1 <saai iniendal, vcl reuiiilal pro circumslanlia: pro- . *
piiclaie, liot cai, pro niodo, ei cauxa ca?di, ei pro \ , xa\ ea quani iu cttdis aactorc aaimadvcriii, poeuiien ^ ;.
affrciione.
AIUST. Iloinicidaram pocaft pro eircomilaulia.
; , .
raai rationo augentor, aul minuuiitur.
\ \
Voluniariaruiu quiJcm et luvulualaiiaram ca>
diuui pOBnas magnas hic Eccleaba precepior delcr
minatai dedii: eas aatem exiemlere aai diminuere, ,
ad ntceatitaietn laeldaoieai ejus Judiclo qui , ,
I gaodi el eudi poieitatem acceplt, corawluitar.
.
'.
113 CANON LV.
jui te faxrotiibtia adversot objiciant, si eial qui- ,,
;, ; ?
dcm exlra Ecclexiam, a boni commumotio ar , . ;
niiiiar, ti sint aaieai clerlci a gradu deponualar. Quituitque enhn, inquit, gladium accepil, g * \, ,
.
gbdio peribil.
. tv/
UALS. la xiii caaoiie aaaclas conftoleudo defliittt, ut qtti Inbello iiuerfeciaeul a aaeramcnlorutii
utiimuDione abatiuereul iribuf anais integris. Uic *
auieiii eos qui aa lairoaibue opposueraiit, eieos ialer- . ; ; /j;fcceraal, ti *im qaidem laici, arcel a satiota commu- , , ,
i.ione. Clerieoa auiem deposUIoni subjicit, ei d l - ;
t-ii boe deflniisse, tecundum Scripluraiu q u a * dicit, Quicxnque gUdium *ccti*rH, gladio periblt
*. , ,
Gladiuin autem el mai lem vocai, depoeitionem, axodaretrat.
f-acrameatoraai pritaiioaem. Ab iis coiia q u i sa-
piaul bc iiiortiferuiu fupptieiHta cxtalimaniur. .
Ouiaaoicm can. 13 iusiar conailii cJimm dicebaai . ' '
itonuulli, noa afferre ueccssitateai, el propierea
despitt, diciinus quod ex praseali caaoae, qai iii- D , *
diftliticie paail eos qui t a dcfendinil el l.itrwiies i n - , ; teraciiint, appiret illuin ctiaai canoacui jaoi afferre ;
iece*it.klem. ccclesiaslica qnldeai lcx sic pn

uil, tecumluui aulem llieaia IA cap. 39 lit. CO .
lib. bic dici exprcsse: Invadeuieai latroaeia licei *
Hfte periculo occiderc. Tcinpore auiem taix tistiini * . '
illius patriarchas doiaini Coiiaiaaiiai, Chliareni, - ;
ruin quidam iriilites acces4tsciil ad santlissiinaiu .
Pei alagaam Eccleaiaai, a l se anuaios ia lalrones
kiiciditse diccrnt iu clausura taiicti Basilii, ct eos
inlei frcisse el vclleni ecire, quid agetiduiii synoda- , *
bier dispuutliim rs1, au omnes qui lalroncs inicr- . rom somnuin prslmil, lcviu* puniolur. Ego autem
YtJi quatndaui imilicrctn diviiiMii ct d e l r a t a t n , g r a vilcr puniam, quod per kf, cl DOII ptr nntiicet
infaaleui iitaoiiuu alcrei, ct proptcr inschiam importuiie etim lacianx, pio lacie, niorlifero cum
veaeao pouvil. Nom lioc p r o p i c r tn nrex qua? per
iucuriam laclcute* * iufanies suOocauU

Maub.xx^, 55.

750
( dixciunt
, , Ocionl dc!*aal iudisiiucle puniri
, noiinulli, quod * i quti polina tatranis insidtas &
, t l /* fugtreboc non fccit, aed euio dedl a opera inleife
dt, non puirictur aecundtfm prawntem caitoueir,
; I , ted unqnam iu boinlddam gravitia Iti eum aaimad, . * verietnr. Quis eniui icit, luqiiiiiiii, an qai in cum im
, pelnm faciebal, lairo, vi*ifaet, Dei provideutia a
, ' - lairociuia ce.satei oi Bco adbaesissei ? Ulebanmr
autein ct aniiqua euperiue eita lege, qu:e dicit, Si
. ; , , , '
non possei tuio effagere, critnini dattir. Si au ,-, , ,
tentialrovioleouiu manum ativertua eum qtti ipsnm
, ;
inlerfecii intentavit, fiel quod prxsens <anon du ;
ceraii. Alqui lex etioqoe *uperius dicU alc babei,
, ,
Si auiem qui occidil nec latronem pretccmus esi,
, , nee duni lairo euin perseqnereiur se ulciicebaitur ei

* peraeqooro.ur tc .c.a-uai
- _
, .
<*cidil : aed propl.rcommu.iam mlUla^n
*,
boc moliiua eot, eiipsant iiuerfurii, ncc lcgiihre,
nee ecclekiatiice punieiur. Is euim, Inquii, pr*
, *
ntiis quoque dignue e$i, ol qui muUomiu auimas a
, *
mortaUberaveril, ei locum qtii latrouia inaidiis.Ux
qoam quibusdam apini* ct tribtili suffocabatur
, iiiaQauefecerit. Iloc qaoque coiinrinabanl ex legc,
; . , ,
quaa sita ctl ia priuio iiialo lib. ei decernit
, tum non esse iitfaiucin, qtii pro otieiitaad* viriuie
, , cum beaiiis pugnaverit, ei pro oppugoaiida fecllu*
absque canum veuaiioae nieroedem acceperii. cuie
. ea bellua provlnciain roagoopero l^dorei. Synodo
' ' aulem vleum el, viqiod ad legwEccleaia? attinei,
ti qui defendenies, ei qui propier publicam uiilila , itm ti provocaiione, lairooea iiiterfeoenia pu*
^JnX

toxanUwaiJntol^
wv,- C
|
t o u pUntov ,, | . . * , f l ,
. ,
,
,
poterai Ulius lairocinium effugere, ampliut | nia tur. Tameu sacuiidum jura legiliina gupcrioa dicta
divisio non repndiabitur. Et hacc quidcm de lalcis.
. Clerici enim quouiodocunquo occidonica deponuo, , lyr, nulla babiia differcniia hostium vel laironuin,
, \el aiiquoruiu aliorum. Lcge aynodicam adnQla . lloueui meosia Maii die 15. H 4 ltidkl. ui. faciaut,
. io diebus aanclisaiaii pairiarcbse domial Canatan . tlni, Ciiaren:, quao aita aal ad ttuem praeaeiuis
, bri, ei basc oamia iraciat. Lcged cap. $3, lii. 15,
; ; , . praucniit operit.
* auvsoixov
, ; , . '
. ' .
. *
. U\t qaoque canon babct aliquid aspt rilalii : coin pari raliotie, alqua iJluiii qui in bello
. quempiam iaterfecii, iriennio a sancia coajnttj, tiioae arceat. Qid namquo advcrstis lairoaes egre, * diviiiar, aai illis iagruoulibus sesecuntra objiciuiu.
, * na vila ab ii priventur, qiiamvis ipaos ialerliciant,
, / \ouia digni HIMI , si nodo laici faerial: qui etiain
, - pro akioram talulo auaro Ipti vilain proiunduo',
. ut rcgiuiiea lairoaibita pargcni, ac vlatorcs a peri*
, ctilia liberoa reddaal. Ncquo solaai Tenia eju$mo;li
, - bomiuibua tribuenda, aed pra?miis qnoqno dlgut
. .
BUIU, quippe qui ob alioruai ealuicui, ipsl sibi
wiu.e parcaai: at hxc quldem de laicii slni dica.

EPIST. S. B A S I L H CA*NONlCAM III.

n l u r

i a i | i n o d u m
a

| ( e | ( 1 q u

| a ( r o n e ( n

ti n

u l e r f c d t >

751
THEOD. DALSAMON
75!
AHiST. Qui *e lalroitibus adver&os objicitmi, si . 01 < ,
,
, quidem exira Ecrlisiam , boni tommtinione

arcenlur, clerici vero gratlu depmimtttir.
, , 6
Quando quidem juxia Ooininicatn vocein Omnit

qui gladium accepit gladh pcribit: el qui oo lalro-
nibus adversoa objiciunt, eoaqiie occiilont, posnas , ,
luenl. Si laici quidem sint, diviuorum sacraraen- * ,
torum parlicipct non erui.t, si clerici autera, dfpo- * ,
.
nenlur.
\
CANON LYI.
Qul sua sponie interfccit, ei potiea pottiiienlia d- *0 , \ \, ;
cliis est, viginti annis sacramento ncn commu.
nicabii. Yiginii auiem auni aic in eo dispensa* . $ ,
buniur. Del>et quaiuor annis deflero staos extra
,
fores oratorii, et ftdeles ingredienies rogans tit
pro eo preceniur, auam iniquiiatem proniiniians. &
, .
Post quaior auiem annos inter auditoree rocipie * , '
lur, ei quinque annis cum ipsis egredieiur : ee * . "
plem aulem innis cum iisqui in tubstralione
;, oraiU, egredieiar. In qaaior anuis aoiumsubit,
.
com Qdelibus', aed non eril oblaiionis pariicep*.
.
lis auteai expleiis, erii sacramcniorum paritecps.
CANON LYll.
'.
Q ii non volwuarieinierfecit, undecim annif sacra- (15) meulii non commuiricabii. Undeciin aulem anoi
.
tlc in eo dispensabantur. Doos quidem anooa
*
dcflcbii, tres aulem annos inicr audilores perse,
verabii, in quaiuor aubstraius, et anoo tolutn
, * , *
'onsisiet et deincops ad atcra admiiieiur.
,
,
C
.
BALS. Prasentex doo canonet describunt quonodo debenl poniri qui volunlariai ei iovolunia-
ria$ tedea fecere. PceaaruDi auiero eilam modoa , '
.
tlafttiiuat.
.
ZOiNAR. Ad aonot vigiali, eain qui voluntarie
hiierfedt, atque ad pcBaUaiuiam ae confert, bic ,
aaactus vir segregari jubci; ad decem varo eoro * .
qui noo ipoule occidil. Tuin deineeps, utriaqoe *
pro tiogulis mulue laria, propriom icnpus de- .
t

tagnat.

. . '. ; ARIST. Can. 56. Voluniarbii taomtcida Tiginti

* *
annos subaieraalur, iuvolonuriue decem; adulier
* * qnindecim : foraicaior sepiem : virgioes poel pro fcscioaeut lapsa, annos quladeci.
.
Qui volunlarie quempiam occidil, ot poslea poe , niieniiam egit, viginii anuoe a saociiQcalioiie ex- \,
communicabiiur. A l viginil anni eic in oum di- . *
f|>cosaiUur. Quaiuor annis extra sndis oratoria . ,
ioras sians, el Adeles ingredienies orane preces ,
pro ipso fundere, peccaium suom palam efferena deflere debel.' Posiea aniem qualuor annos 1 1 5 , *
ad audienlea recipieiur, et qulnque annis cum iia
egredielur. Scpiem annis CUHI iis qui in submisaione , * *

Guill. Beveregii notffi.

(15) .
Scholiasles Harmenopuli, , *
, . Uomicidas JejwiatoTiVotuntarU

quirfem in quinquagennium condemnat :

luntarios autem ad tmnmum. Baroi.

. 5, . 5.

nom roep. ao.

753

I N E M S T . S. B A S I L U C A N O N f C A M .

754

Iv i v - precaniiir, exibil. Ouatuor cum fidelibtis lauium

, .
, .
. . .
* ,
;, ,
, . .

roiisisiei , oblaiionis autcin parliceps th(.

Hiscc atitem espleii* de etcraincirtis pariicipabii.
AUIST. Gan. 57. Q u i involtmlarie quempiaui
occidii, lccenuio excotninuiiicatus eril: niinimm
bienniodeOet, Irieiinio au.lil, quadriennio s u b s l c m U
lar, iim> aiino consislil: et deinceps ad sacra adrnUtitur. Penpicnut.

'.
CANON .
* (14) Qtti adulteravti, iu quindccim attnis sacramcntii
non coinmunieabiL lit bit aul* i\\ quiiidcciiu annix
*
sic quoque diapensabUur : Qualtior annis crii
* * *
deflcns, quinque audieiie, qnaluor sublraius, in
' * * *
; .
duobus consUtena tine communione.
CANON LIX.
.
() ; Fomicalor ?eplem annis eacramenlis non comimi , , nicabit, duobug deAens, ei duobus andtens ei duo, , \
bus xubelratos, uno aolo consialens, oeiavo

axiem ad commtjDtonem adntiiielur.

.
BALS. Etiamai, qune prasentibus dttobua canoni , , bus decreta qtio I ad diclfojiem atiinel, auoi cla risnima, quantum lamen ad praxin, eunt otnniua
* difficilia. Nomo eniut ea, qua? i l l i c contioetur, ra*
, lione curamr : et nlai eaael inenarrabilia bocoiiti
* ' ciememis Bei niisericordia, ouiuia caro periitsct.
, No aiiiem contrariu esae libi videalur canotiSi
. sancii PatrU, qui dicit, eot qul ex raplu mulieribus
C alnpnim afferunt qnadriennio ptihiri. Illic enim
* aaiiclua ea, qu a Palribus qni ipaum prseceasere
.
staluU eunt, ostendh; nunc aotem tuam aentenliam protulit.
ZONAB. Yiceximo secundo ble aancttu vir com
. '
- de niulioruin a te raptarutn corriiploribus decrelum
, * edtdissel, conlinuala mox oraiiooe bc habet: Est
. autcro quaiuor annorura praeflnila forricaiorihui
, - niuka. Oporlel aulem enm primo anno a precibn*
. * * expclH ei deflere prae foribua ecclesix. Secinid*
, , auiem ad auditiouem adinilti. Tertlo ad pauiien
, t am. Quarlo cum congregaiionem cum populo
* abeiineniiam ab obhiione, deiade ei permitti bont
communionem. IIoc autem loco eepieuniura forni . caiioui, mult iiomhie decernii. Videiur ergo eise
* . . aibi ipsemet contrariua. Yerum ego nou iia censeo.
s

G u i l i . Beveregii not.
() 0 kr * iteair. Harmcnopiili boc esl, stans extra Ecc1ogam, ct itigreriiritics
opSlome bujus canonis bU verbisconcipUnr, *0 oratis, ut pro se precee fundanl. Audiens : boc
* - esl, ftans fora in Narlhece. Succumbent : boc
* * * cal, tana inlra cclesiam post ainboncm, el ciim
. Qui adulienum commisit, quin ealecbiiinenit exiena. Consisient : boc <*si, cmn
Ailelibus orans, ad saeramenla nondiini admissus,
decim annis : quatuor quidem annii
ptorant;
nUi posl boc. Harm.ftp. can. aect. 5, t. 5
quinqut vero audient; quatHor suceumbent ; et uuo
contUteni. In quam epitomen boc babclur sclio(15) xoprocir . Seholianlea Harmenopul:um : * > , ,
;, ' ,
. , * * *>
. , , ?,
, , '. Scorlaiorem Jejunator nd
* bUnnium condemnul, si duntaxal utque ad ;, rom qnolidie jgjiwet, et ticch tticalur, ei pmniun ;, I . : ftd* 50 peragat. II rm. ep cau. s. 5, t. 3
#

756
755
TIIEOD BALSAMON
Quadrlcaitii aamqae mtittaat, veJuli contiitulionem ; \ *
a majoribag odiltm prolulii: idqae aaiig daclaraiar \
f illii verbie : Eei qitaiuor an orum prafluiu for- ,
jrir aiionia anilia, a majoribus ncinpa noslrit decreta.
Stpteaaiani Yero, unquaui ex gaa Ipte lentenlia ,
explicavil: foriitcalioni nl aliis quoqiie criniitiibos , \
.
graviorem pcjeuani injungent.*
ARIST Can. 58. Adiilicr qtiindeeim annis noa
coaitaaaicabil. Qnaluor di flens, quinque aadfaa*,
quaittor gubeirains cl dtiobug coogUIens sine coatimiatone. Penpicuu*.

. . '.
* ,
, , ;
. .

AiUST. Can. 59. Fornicator feplera, duobus dc*

floim, duobut anJieas, duobuitubstratui et nno
tAtiMsieiig: ociavo ad comaiunioncra admillciar.
Vtrfpicuut,

. . \
, , , \
, ; .

116

CANON LX

,
,
'
.
, .
.
BALS. Sape itixirous, qaod vlrginet rmjliereg
dedicabaalur ecckaiig cura laicto amiciti ei ab epi-
seopii nuiriebantar ui quxe ei vlrgine* maoert et , eeclegiig aiYidere profitereaiar. llauc ergo virginem,
quts hm proiessa cgl, lapsa, teu fornicata est, da- . , , ,
eernit aanctiis ut adulieran iraruri acu puniri: t

non aolufn e at, ted el n onachas ei taonacbo* ai
vaiHier conversionem cnrar. Ne libi auiom , ,
vldeamr adwaarl can. 19 ayaodi Ancyraaxe, de- , ; teraeag Upias virgtnea poenig digamorum gubjici. . *
It eaim a pr*eaie raaoae gabUtug eat, qu( eit , taulto receniior: legeei can. 18 pnE*erttig aaacii Patris, cl aota quoJ ei pnptcaii eaoone monacbi .
; . "
qni forfiicanlnr et non dispoDutitiir, ut qtii eon
babeant lectorig cbaraclerem a *uo prscfecto, vel ' ",
epiacopalem ordinationeni, dcfeciioiiem, in-
atar adulteromm paniuniur. Similiier eiiam asce- ; ,
triteei cnonacba?. I>ge ci . 11, pra?geoiia operig !\
,
cap. 5/8 ci 9.
, . .
' . ', ' '.
ZONAR. Ecco hic quoque vir ganciug graviua
. '
multiplici ratiofie pnnit eam qoa virgiiiitaiam pro feasa, promiHionem fefelUgtei. Cura enim undevi- , , . ceglmug Ancypana? %juodi caiion, liis plane verbU . conglel : Quicuuque vlrginiialem proAlentet, pro "
fct*ionem loam Irrliam reddunl, ii bigamomm ,
deflnitionem impleaat: btc, peccaii, iaqait, adolie- , ,
rii (empas explabit. EAI autem digamonim quldcta , .
muUa, commonioiHI aaaaa privaiio, adclterii Ttro
ad qtiiadecim anaoo proteaditiir. Consale dttcimum ,
ociavuni.canonem.
. '.
ABIST. Quae virginitaiem profogga ei lapta est,
. , ndalleri tempug exptebii. Itlem ei in iig qai vium , .
moitaMicam professi ci lipsi sunl, observandniit. ^^* *^
Biwpieiuu.
. ^.
QM.T f i r g i n i i a i e m

profcsla a voto stio ac prqfeasiono lapsa eal, ptccati adulterii lemptig in aua
vit.e diapmisafiftne complebil* Idem et *a iia qui
vltaro ntODasticam profiteniur t i labuntur.

757

1 EPIST. S BASILII CANONICAM :

'.
C A N O N

(16) * *
,
. * ,
, (
, , \
.

75
LXI.

QniTuniiu^est, si tx quidem panHcntia motti

anipsuti) accusavorit, antiu a aola aacramontormti
romiiiiiiione arcebitiir. Sin auiem convlcliM foeril, duobn* annis; lciupiis vero itfi ad substralio*
ncm divideittr oi ad contisfteauan), ei tunc coraiininione d'gnus baboalur.

01
BALS. Oivini canooex leiiius putiiml eoa qid
: . sua pecrata ronfltenttir, el Weo slaiuit inagm Ba*
\ silii.f, ot qiti uum iurtnm coiifesaus oti, tola a mmtntonim rotnmniilono atino arceaiur: is autaiti
' , qui ni fur condemnaioa *ai, vel in furlo fuit de ; prcbenau, biennio puniatur, nec bi d< Aoniia, nec
, audtent s, aed in substuti ei loitftUtentU loeo
, , * - ponalurei dtiorom annorum lapaum sacramen
, , loriim eommunloBe digntts babealur. El canoft
quiilen in biaconablii. Tu auiem opta, ne pneteoa
. . canon Kcundum furia defluiilonein inlelligatur,
quae dicit: Fur esl, qui prxler domlni volunUttm
* alicna conireciai, aeiena ta eum moleatla afficore.
Nullosfniin fereeomm qui in vlu verttnlor aacra, . n<ealia, ul niihi videtur, comratiaicabii, sl boe da , , lum foerii. Nam monaaierioram qaoqae minisCri,
, * eiiamtI giut religiotiaalmi, praMer aaoram prsfocto , rum tcntenliam, aliquid aibi roodicum e minUloriia
, sais ad vltaro austtntandara privatim acciplual,
aut ad alios iratisferani, et filii parentibus xa , , bripium. Aliilo amoruia hixoriaui, H 7 claado . sitaaa nempe aubrfpiionot eorum, qaa ad domino*
*, C '
Perlineal. H.ec malorum liiti malum
* * , dilaUnt. Sed ul intelligaitir edlltia blc eanon fu
* * furet impudemes. i>ge ei cap. 66 tit. 41 lib, CO
. quod dicli, Fu/, eiiamxi posnlieoiia roolos retn do* . ' ' mino reddiderh, fur etao oon detlait.
%

, ,

,
, .
.

, ^ ,
.
, , *
*
-. *
.

ZONAR. Qul qnidem furlam tum etset occulium,

iponie conflielur, uno anno a tola coromiinlone
irciiur ; qui vero convictus, ant deprcbensiis faerlt,
biennio inulialur Neque vero in flentia aul in audienila loco conslsiet, <ed In siibalrail el roniixioii.
II : ac duobtts bisco locia ei biennii temput
dmdetur, ei atcsaeraiiieniornmeommunionc dign;ia
exUiimabitur.
:

1. , , *
, .

ABIST. Qui furatus e$i et reaiplsclt, annum,

conviciua auieiu ei allerum aanum oxcoramunlcaina
erii.

, * .
, '
,
,

Furanil ei de eo non realpiseemi, nee furtam

quod (ecit confllecil, xed b aKis eonvlcio, daorum
aiinoram p<Bna ci aie diviileur: ut mmm cuui
saecumbentibua atei: aecnndo auiera curo iblelibux

G u i l l . Beverogii oolcB.
(16) *0 . CoD^ianlini HarmoiiopiiH epi- , . [*>.
tome bnjns ranottit, ' * . TaUm Jeitttiator ad 40
, . Qni furtum diet eonitmnat: eonvictum vero ad tex nunnb*
ftterit, et eonfnsus fn$rtt anno arcebitur : o n - quibut ttscl dtbett $leci$ et v&mltnila% 100 rteim nuttm biennio. Scholinm, tldie peragcr$.\\*rm. vp oan. i . 5, t. 5,
^; ' ^^ . %

755
THEOD. BALSAMON
760
ei cum iit In preeilmt communicet. Et tic port duos *
,
elapsos annos, eomrouoioue dignut babeaiur.

.
str.
CANON LXII.
iv
Qui aiiatn in ntaribut turpilodineni osteodit, ei

teirput dispenubHur illiu* qui adullerii sceJut
.
udmUiu
.
CANON LXIII.
Qui in brutorum concubitu ttiim impietatem pro-

fiietur, eamdem ralionetn coofiient obtervit.
. (17)
BALS. Tanqoara adulteros defl&il sancUu poniri
mtseatorttm concubiloret ei qui braU intantom* \ itet, pottqotm scilicel a mab> defecerlnt ci eoo- \
fftii fueriol. Be niaaculorura aotera concubiloribos. g . \ \
Lege rtriim ultimum caput 37 tii. 60 lib. quod dicil: . > ' ,
qni brula Iccuiii, aeu pocora intiliunt, penit , , abftfitrdaiur.
.
ABIST. Can. 61. Qni cum tnaribua coocombil, ul
. . \ , .
adulter. Ptnpic*u$.
.
AKIST. Can. 65. Qni in bmlonim concubilu
. . \
auam ottendil urpitudiacm, tlmillter. - . .
CXHI.

'.
CANON LXIV.
Perjxrux nndeclm annU non ril communionit (18) *
, \ ,
particrpa : duobua annit deflena, Irlbx* audient,
, ,
qaaiuor aubsiratnt, anno aoium contitlcOA 4
.
tnne comrounione dignut babebUur.
. ' .
BALS. Be peijuria lege cap. 18 tit. 15 prtueoiit
'
operia, ei qu t nobii In IIIo tcripta .
* .
. , ZONAB. In ean. 61, 63, 64. Persptcui xuol bi
.
canones, neqtie ulla explaoatione indigent.
. * ,
ARIST. Perjarut annox doeent; duoa defleni,
tret audiena, qnaiuor t ubairainv, unutn conaiaieos, , ,
* .
ei lone comiDuoione dignus babetur. Ptrtpicuui.
.
.
1 1 8 CANON LXV.
(19)
Qui prsesligiat vel veneflcium iatelur, U bemicirfae
,
lempore cotiAiebiiur, ita diapentaiua, ut qui ia
,
uaoquoque peccaio aeipsoin convicit.
.
BALS. Prarxtigi* quidem aunl, per aolas iacaa. , *
lalionef, ac dacmonom invocaiiones quamcnaqua *
aelioaem facore. Veneflciuui autem etl, per noxia ^ pbaruiaca eacaJenlaai vel procalealum aliquid cotn-
|m>nore et bominem veneno perimere. L*gc eliam . ' . '
cap. 10 tii. 13 pneecnlis operis, et quxe in eo tunl , ,
ei cap. 15 tit. 9 operia ejiiadeiii, ei qute in eo ' . ' ,
anoi.
.
Guill. Bevoregii noUe.
(17) . Iloc &c.bo!iutn in prav
(19) *0 . Scholia&taa Harm^Dopau,
ecniem caiioneui, Tbeodrro Balaamoni bic atlribii
tuif,in codice Amcrbacbiaoo Joauni Zonar* loium
,
iscribitur.
', ,
(18) . Scbolia>s liarmenopjdi, ,
^ , . Jgjunator autem magot ' ; , - fico$ ad triennium dnmnat, eum pawUentiit qttoti /. Ilunc Jejnnalor ad amtutn damnat, hkci$dianit 150 emnqne jejnnio rigida viucudi *.
vttctntem. ei jejunantem u*que ad vesperam, et Similiier
150
mulieret, qua nmulela faciitui cl q*it
pwmlentiai perageiuem. llarincn. <-p. can. F. 5, t. 5.harfotantiir. Ilarmeii. ep. can. sect. l> tit. 3.
%

761

I N EPIST. S. BASILII CANONICAM T!L

. / -

765

*. Presligltt quidcm aunt, cum per incan-

* i&liones, alqne invocaiioaes daemonum, aliqua in

, \ , aliorum daiunum efficiutilur : qualis esl dissoluiio
, * labeaque membrorum, ac diuturna, aul eiiam vitaa
squalis rgrolalio, ac dcciibitua, aliaque hujusmodi.
^ , * - Veneflcium vero esl cum vel per noxia pbarmaca
* , , ; de poitttate mealis bominex diinoveafur, qaod
. - etiain hyoscyamus prxslat : est boc porro berbai
genus, cujus scmen peraiciosam, aut alia raiioae
* * , laedene. Gaeternm baud immerito pcetiia boiaicida , rum ejuajnodi boroiaet subjiciuntur, qtiandoqai , * , dem pneatigiae scilicet daeraonum iavoeaiioaes con . Uneni, veoeflcia vero aut iaierflciuni, aal de tiieti * lis potealaia deiurbant morieiaque illi qai baec
paliiur, opiabllem factani, ti quando forie resipi.
acat; ac &i minnt illi, certe iis qoi hominem aliqna cogaaliotie atiiagiiat. Praeflnltuai porro bomicid
tcmpas, qai voluutariaai caedcm paliavii; viginti annorum intellige.
'. ;, \ , . ARIST. Incaiilalor et vencflcua ut homicida.

Mi volualarii bomicidx poenas per&oWeni.
.
CANON LXVI.
.
*0 (20) Qui sepulcra effodit decem aanis carebil conwtj * , ' ,
itione: duobat deflena, tribut audiens, quattior
* , ,
tabatraiut, uno conaistena, el tunc admitiea.
dut.
. / .
BALS. Ba aepulcrorum effoesoribua lege capat
' , ' 13 i l l . 13 praeseniis operie et cap. 17 lit. 9 operia
. / .
cjuedem.
. ZONAB. El , qai aepnlcra aperit, ac
* apoliat, qu mortaorum cadaveribni apposiia suut
47 . deirabens: est etiam, quiennque lapides a aepul .
^ cria avelliL Quasre et Nyaeeni canonem xepiinium.
. ,
ABIST. Qui eepulcruro effodii, deconnium, ul
.
perjurus.
'.
CANON 1.
Gum sorore coiius bomicidtt tempore punielur.
.
CANON LXVIII.
\
, Probibitas cogaaiioaia in malrimonium conjuactio,
,
si deprehensa fuerit, ul qaae ln bominum pecrati*
, .
facta eat, subibil aduherorum ponnas.
. ' . '
BALS. Lege cap. 19 lituli 9 praasenlis operis clcap.
, ' . ' 1 tiu 13 et lib. L X . lil.37 cap. 77 qnod dicil: (jui ina, ' ? . ?, * irimoaio coajungiintur, vel alias carnaliier copalanHT
, - patruele, fralres elliberi qui ex eU naecunmr ei ^, , | , vel eltaia paler el flliaa cum malre et fllia, vel
, , , duo fratres com diiabus aororibui, vcl duo fratres
, , CUID matreeifilia, vel consobriuue euinea qn* fuil
, avunculi, vcl avuaciihiecumea qus faiiuxor con o , brin*>, 119 prxter separatioaem eiiam varbareniur.
- El luec quideia boc modo. Quia aaiem in ialerpny
. \ . latione cap. 1 lit. 43 praseniis operig inier alia osten ' . ' dinuis, quoil regitun qtiideai Jussum faclutn esl, pra^
t t m

(0) .

Guill. Beveregii oota).

Harmetiopnls e p i l O M i c , . llwu JeJHiialor ad uuu anu*m

, Sepulcrorum

effotsor, ut

Scboltaetce in cnindc.i, ! Sv : : , '

ptrjurui.

eoHdmna\ cum pxnitcnliis quottdianis iOJ. Harutv

cp. cau. sccl. 5, (it. 3.

763
THEOD. DALSAMCN
764
lilbent onum el eumJcui lu.ibus e< uttdit tororilms -,
piiruelibiit legilimc cotijuugi, non fuii iuiein priit , *
potftam, aed el Ecclceia probibci aiatri-
laooinm; debcs acire, quod poaiqaani aot ba?c , acripxima*, tempore anctitslmi et uirfvorsalU pa- ,
triarcbas domiai Theodotii, 30 Julii nteaia indi- ,
ciionis zn facla esl declarailo aynodalis, qua ad
verbum aic habcl: Saaciiasimu metropnliianus
Apro, fraier et catviaiaitler nonlr mediocrilaita ' tf
Romaaaa Anabaadus, allalo tynodalhcr acrtpto *
qood hmt verhaiim continebat: Puclla qnxdam, U '
quax Ireaa diciiur, tpoatalia contraxit cum qaodarn
Joaaae, uaia discem annot. Cvai aulcm dicia as-
aent illiciia illiut *paa*alia, faeia et judiciaria * , *
deelaratio pormilieDS eot uliqne scparari qui - , ,
1_
.

.
,,

-
1

V
- 2 ~

\...
.
;

aalia
coutraxitseat,
quod. esaeui, ai diciam
e$l, *
tpoaaalia coalra lcgea facia. Vnli ergo Irene bodia
legilime conjuagi Tbcodoro, qui eti Joatmia accua- dat palraelit al lalerrogal, an babcat aliquod im- , jpadimentatn, rogavit aoslraai mediocrilaiein el ta- , .
craai fraterniiatam, at ab ea ediaceret, an nullum Aabeat imptdiaieaium coairacfat, de quo tcriptura , *
faeta asl. Ab ea ergo el prasenle frainim congro- ^, '
galioae aadivii, quod ejutmodi coutraeius uallo
modo eat probibiitia. Qula enim qasa eum J<aaue .
aaairacia aunt epoaxalia, ui qnae propier Irenet "
aHatem coaeisiere uoa possaat, toluia sant, recie :
Ireaa aecando ejat painiftti lcge tnatriiaonii con- .
Juagetnr. Neque enim Iroaem cogaaiara pertoiiam
reputat Thoodorat, uec cogaalionia viaiulis ac fl- C ,
aibox coaatriagitur, quod aexlaia cogaaiioaia gradum exceataril,
.
, ,
.
ZOMAR. 8i quie cum rogaafa p^raons, qaam tU
. avrrvxviC
bi niatrimoaio eopulart legibut iulerdicMim ext, , ,
anptiaa conlraxerit, adaliarii laulta paaieiur, iptav ,
qoe naptia) diritteeaior.
.
ARIST. Can. 67. Qui cum aarore niiacelur, ut
AP1ST. . . ;
bomicida.

Si quidem eoraaideat parenium ait aonir ex

eodcro paira ei eadem tnatra ae ille connaia, ,
CHI eommiacemr frater, viginli annoi ut boniicida , ,
puaietar, aed postquam ab IUegHima at ira- , , proba actiona recesaii. Sl aaieia alteriat lau- D *
tum pareaiit &U aoror, a paire solo aut a taalra , ;
tola, trieaaio tuccumbei, et io decinio aaao cum ', ,
ildclibux adaiiueiur, ei cum iit alioa daoa aaaoa ad ,
l>receg congrfgaiua, ex ea tampore boni communioaa ' ,
digaua jadicabilur, ui aeptuagesimut qainiua canoa ,
autalt.

.
. . .
ARIST.Can.68.ProbibUnro iacoasaagainitaia mairimoniiini eadem qua adulterium poena caliga(ur. .
"
Qaicuaqoa propier cogaationain malrimoaii lege
roulierero daccre probil>einr, bic ai ia eam pecca- , , ,
verit, aduherorum recipici. Sed quoiii.nn .
divorsa aaal eoram qui in adnherit jidi<bim ca-
duiil tupplicij, ad ccgtiationis propiiiqniialem , * ; :
D

765
IX EPIST. S. DASItll CANONICAM .
766
. 3, ; ; ea rccipit. Iluco ui oopiuage^fiinie **pd , mtsa canon, ct sepfuagrsimus octavn* xtatuunt,
6 , qui lt*giiiiiuim atiani tixoreni derelinquil et
, \ aliam dudl, qtil duas aorores dtvertia tein , porilms in ntatriittoiiium accipif, adullerii jiiillcio
, * , ; aulijictuiiliir, scd nott ptmiuiitiir ul qui euin mti , , * licre viro subjerla adulieraiiis e*t, ad qtiitidectm
, anno*, god ecpirnnitim a cowimtnione areeolnr,
, , - aniiuni defleme*, bieimitim audicuirs, trieiuiiiim
, ; - auccumbentea, et aeiiliuto citiu fidclibus conal:.
luli.

'.
120 CANON LXIX.
;, L'c(or, si cum xtia aponsa aule nialrtnioniuni
,
fommrrciitin bnbueiit, posiqnam antio cesaave , . _ ril, ad Irgcnduin retipieiur, tnanens non ulle
rins promovondne. Quod ti abeqtte dfgponsnliono
. ;.
ftiritni coierii, cessabit a iniiiiaieiio. Idem et
minisler.
. ' ;
BALS. Cnm qtiidam lecior cum xna tponsa anfe
mairimoniiim ejos vohmlale rongr<>*ftts essol (i>l
, ), e hn s<guiiicfcl verbtim ) sanclus
: ; termgaius osl, nn in dobeal, m qui furll > oongres ; , tus etl, cafttig:tri posl m.iirimonium ? Oiccbant
( enim nounulH, qtind quoniani aponanlia non tiiut
- perfectnin iitalriiiionhiiii (poicsl entiti par, qti* ac ; , \ ), cipil anbani, qtiae *ponsa!ia conslituii, enm reddero
dnplicalam, rt inlvpre *pinsalia) exixliiitatiir le , , - cior rton cttiii IfgWnia tixort, sed cum nmlicM
. \ libera rcm liAbere, ei ideo cum iiia annumerari
C qui.fiirlimcorunt. Dim Haqno sanclug, quod is 1 , ctor, quia qimi aua spnnsa ante inairiiuonium earna liicr coptilatu* eet, quia cum despouaau sibi, ct
; , ; - non riiiii oiuniiio alieua tiiulier* coiit, tanquam
* fornicaltis
non rcptitabiiur. Sed quia non vx , . - spcclavii pcrrecli malriinonii myslerium, ut qui
, \ * animo eil, punielur, id est anno uno acgre . gabimr:! deinde adtiiilletiir ad boc, ul sil soluni
, lecior. Ad niajorem eniin promolionein non prove*
, *, , beiitr, boc esl, itcqne diaconua erit, nec aacerdos>
. , , nnillo aulem ininue episcopus. Sin ai)lem, inquii,
- lictor cum muliere aliqua coierii, qna non $it
, * aibi desponaa, eiai cum ea forle locuiue erai de ca
, , accipienda in uxorem, eliamsi el posl coiltim eam
, \* - 1n uxorem accepit, solum promovebiiar
, sed eiiam eo ipso depositioni aubjicielur, nibil ex
. to adjutiis, quod eain posiea legiliiiie oxorem ac ; - . cepertt. ldein aiiiem erit eiiam i i i t i n i a l r t i n i sea
bypodiaconum. Nam f l U, cum eo mo.io fiirtim
. 6; - coierit, depooeiur. Jld imum autem faetum , quod
> , eil de furtivo coiln, refer qnod de diacono d e l h i K
nilnr, noo aulem eiiam ad boc ui promoveator^
. pisrquatn cum propria sponsa coierit, vel nou.
, Non enim p^rmiuiiur bypodiacono, sicul el !c(tori
poet ordiwalionein despoiiaam babere mulierein, el
, ' inahiiuoniii!D conlrabare, quoniam Apoaioloruiik
' * can. 26 baec bal>ei: Eomm qui ad clernm non du ^/ cia uxorc perveiicruiH, jubcmui volentes solunv
^ . : , lcclorcs cl canturee iuatriiiioiiium conlrabere.
, ') qu:s auic:ii foriivo concubilu caiigrctisus, potica*

767
. B A L S A M O N
768
minialer factus ait, tiro graibi extarbtUur, cognito , . .
crimine. Et bxec quidein boc nmdo. Sctas amem, * .
qaod, qnse hoe canoaa coniinenhir, in tynodali '
judicio varie discepiala sual, ei dixeroat noanulli , ,
hmc locum babutsse, qnando ipoatalia conaensv .
conlrabebaaiur et riieaolvebaalar. Nunc aotem, '
quando noa aliter conirahunior ner solvaalur aiai tt *
iit modia el caailt; quibut perfectnm qnoque ,
inairimoaiam coatrabiiar ei solviiar, liaec oronia . " *
exoleverunt. Unde nec permittiiar alicai eoram,
qoi tuni ex Iribnaali morte vcl aliqua alia caaaa
anie nuptiat a tao tponta eeparaio, alii malieri , \ ; conjtingi,,et is qui boc fererit, olbigamut dtpoai- * lar : similher et leclor qai in lale quid iacidit, ad aliam gradum noa promovetur. Volebanl auiem ^ . " ^
eum qtioqae, qui hodie cuin saa apaaM rem ba-
boll, id Itnpune fecttte, quod aon poaiant aolvi .
ponaalia. Com aateai aogusiut ille et magaue
dmagariat dominus Stepbaaus] Comnenae essel
mairiinonio juagendni doroiaas Eadocbiae atigusti
illius ei roagai doineatici domini Joaaaia fllixe , et ,
probiberciur, eo quod aoror ejns domioa Ireaa
despoata essel illi Aagusto dom. Alexio ia primit
Aagasii dom. Joamiit Inclyti Imp. alio, qui eral '
primot patraelia raagni (draagarii el fieri non po- ,
terat, m duo primi patraeles daabaa tororibnt ,
conjungtrenlnr 1 ) 1 tynodica agiiatum aal lem- pore saacii&eimi patriarchae domiai Nicolai Muxa- ,

loais, aa ex eo impediaiur magi droagarli contra
ctua : aiaiuinm ett aatem noo impediri, ao quod (j ,
opoasalia perfccti matrimonii locum non laaaant. ;
Porro sanrtlsxiinua quoqne pairiarcba domiavt ,
Theodoaiug ooncestit Ifaxopoiamitaao doro. lfi- .
cbaeli, cui Maria qoxedam desponaa forte fuerat,
et, qnod ea aale malrimonium mortem obie- ' ,
r a i , aliain acceperai, alii xine pnrjudicio post ,
mortein ejua coujungeretur, tnaxime cam et II- ,
beros baberet, el trigeafa aaaoa exceatisaet, ,
diceae boc non repaiari irigaroiam, ulpote qaod , ,
aponwlia pro peiTecio taairiaioaio aon aufllcerent. ,
H*c aulero idcirco ttaluta ttint, quod noa dictum .
eal affiaiuiem etiatn ialer pariea despoasaaies
faisse. Si eaim afflaiut fuiatet, lale quippiam .
nanqnaui coaxiiioiuin esael, ae matiifeaiiii inco- , ,
sfas, et iUegilimutn niatriiaoaiiiai permilieretur. ' .
Quiiieliam lali aiDaitaia aoa iaiervcaienie, quan- " ,
doquideai a oan. 98 ayaodi in Trullo, et cap.
tii. 58, lib. LX ei iheia. 5, cap. 12, lit. 37, tjuadcm ,
lib. L X , saiia coastat eam, qai alteri dexpoasalam ,
duxerii, adufe. rii criaiiae teneri, qaaado ti apon-
aalia tunc poenae solutione diexolvebantur, ei uon al
liodie matrimoaio xeqarvalebaiil, dico qae iia pcr- ,
uiiiiuatar noa ease axlra periculuta, adstipulanie

, ;
eiiam prtesentis caaoais auctoritaia.
1

, ; , 6 ; .
ZONAR. Si cuni sua sponsa lcclor rcm b.ibutTii
aiite mairitiioiHum, ciiani volenlc illa (id cniin si-

. ' oixiix
. , (

769

1 E P I S T . S. B A S I L I I C A N O N I C A M II.

770

, ), , - gniBcai verbuin illud ) uno anno aagrc . galut mox adniiititur, i d niajorero gradum aequa , qaam promovendus. Quod ai absque desponaatioae
* , cuin muliere congrediatur, et si forio de illa eibi
, , uxore adjuageada cum ea rerba iecerit, eiiamsi ei
. - posiea eam duxerii, a miui&lerio excidit. ldem
, . ero ait eUam de miaitro nempe bypodiacono. Ad
, - uaura porro factum referendum est, id quod de
. bypodiacooo dicitur: niroirum, ul a minisierio ax cidat, si roatrimoaium funiiu iniveril. Nec enim
. bypodiacono permitlilur, poal ifnposilionem aia * nuum iuulierem aponsam aasumere, cuiuque ilia
conciliare naptias. Haec namque haCel sanciorum
. apoitolorum canon vicesimus sextus : Ex iia, qoi
non ducu uxore td clerum promoii auni, jubemu*.
,
, -

vetint, uxorera ducere lectores el cantores 80

los. Si quis autem poslea minisier furtim inatritaonium inieril, ubi crimen agoUum fuerit, de suo
gradu dejictelur.
ARIST. Lecior qui anie nupiiaa rem cum eponea
. *0
* babuii, poei annum recepius, maneal leclor ulie * ,. rius promovendus ; qui fortivum vero iniit
niairimonium, expellatur. Idein el miuisier.
.
Leclor feminaai deaponsaas et aaie niairiino
* , uium curo ea corruptus, anauro otiosus erii, ei sic
, , ad legeadum recipieiur, ad iuajorem promoiioueai
, * non procedens, sed in eodem pereisiens gradu.
. Qui aoiem ei ante desponsaiioneip furtim coierii,
- gradu suo perfecte moveiur. Idem aatem suppli . g cium ei ia eo Ecclesiae miiiieiros qui nullain ba
bueruat maouum iinposilioneui obliiiebit.
.
1 2 2 CANON L X X .
'.
, Biaconu8,qui pollutus estin labrie, et sc eo usqne
peccasse confessua cei, a niinislerio probibebf , tur : ul auiem sit saoramentorum cu.n diacoiiia
/ ,
pariicepa
dignus babebilur.U ipsum atuein pesby .
ter qaoqae. Si quid aaietn aiupiias pecaae quia
.
deprebeusus fuerit, in qSiocunque sit gradu, de, ,
ponetur.
.
.

BALS. Biacoaam vel sacerdotem, qui in labrig

. ,
, , polluiae peccxiam confesaua est, deceruii aaiiciua
, essa a eacro niiniaierio arcendum, lanieu esse
a sacraroealoruin quoque pariicipaiione piobiben, dam, sed intra sacruin iribunal cum gradu sibi
sequalibus sacerdoiibus vel diacoatis couimuiiictro
. , ei pennitienduiii. Eiim auieia, qui uoa eo usque so , . lum peccavh, sed amplius eiiaoi lapsus est, vuli
, esse deponendum. iixc cum caa. deflniai, sa?pe
, ; itiierrogatiiin esl, Quid sii sacraluiu bomiuem in
labris pollui ? el dicebani aliqui esse aliquem p*e cassacuin tnuliere ad lasdvutn el amaloriam o*cu, ; - luro, aecatiduin evangolicam dictani, quud esi. Qui
aspexit mulierem ad concupitcendum eam mcechatus
\ '
,
. " tu cum ea Alii dicebant, quod quidani Yeaerit
tgna ardeuier ii.flannnati, niuliebri pudeado lanquaai poculo utuiuur, ci pcr ip>uiii (o cxsecraadi
.', (
t

Maub. ,28.

THEOD. BALSAMON
772
771
flNgilli exjfccrabikm pafara) bibuat, el labra ma ? ) ,
polbiuni. Alii dicabattt: Nonnalli iasano a.norc c.pii ; ; ; niutiebre pudcndaiu exoacalaattir, ncc eiufcftcuui, * ,
scd iliruni: Labf noiira pnet uos anni, quia 110- , * *
bit erit duminu Ego awlcni Itgeaa Jnlhnii Pollu- * f ;
cein iuveni eum iii serundo libro tcripiorum uo- 01, ,
run> de aominibus iiou.iuanieui , et
. ei , qaae iuiii binc el , ,
illiuc proiuiiieiites inuliebri padcudi panea el , \
laembra. DoVtistimus qnoque Aristolcle* iu tua \ . :
pbysiologia de pariibus aitimallum ra labra noinl-
nal. Mulii qiioquo, qui scripta amatoria coiia ripse- .
rttiit, ea et biare, et expaere, ei linguli insirucia
eaaa dicitnU ExUthno ergo, qad qui e*t in aacris, . .
ai p*r Utiutmodi labra pclluitia faerit, ui qtii rein .
quidein valde exosatu feceril, ad lempiit xegrcga- ^ *,
bilur, qui aulem peiTecluiu peccainui ptr roHitiii
non eommisit, non deponciur. Qira aaiem nonuulli '
dicvni, eum qui in labria po!lu(a esi cl confeaiiit, , *

dabere dopeiii, quod dtcai xainlua eiim oportcre minUlrare, diehnus aaactuiu Itoc ttolnisae. Eui ,
eiiim videatar etaa aceibiua rjua qni in ,
labria polluiua e*t, ex ao quod lamput dcii- .
nitoiu probiUiioui lamialorii, aed non jaiu ctiaui
apparet dfposilio. Illum itiiti depouendutii -e*sa
dectruit, qui ta.ijuj aliqaid p4?r cwluai perpelra- , * .
,
.
ZONAR. ILbei bic cation aiubigniiaiam, promdc Q . ,
a DOiiiiiillia quidom alio uiodo, ab aliis rursuin atiier * , *
itUelligiiiir. Alii siquidcm pollatam labiia acciptuiit, * . ,
eum iilitiirum qui ad otculum usque lascivaiu ct , \
amaioriuin cuin niuliere promaii* Etl ealtn id *
quoqao potlmio. Eteiiiin ti v4 ipsa coiiseiuut in
peccalam bolux ralionem coinquinare exhiiiitatur, ,
liialto plut taiie babcbit iiupuriiaiia, si qiiia ad , osculam usque laarivaoi prugrcdialur. Huac ergo a
miuiaierio probibari dicuui, boc e*l, ad (cit:pua , , tegregrari, aiqaa a diacoaalna iunctioiiibas arcerl, ,
cuio diacanlt voro tacrameiiiorum olainmodo par , ;
licipeai etae, qaaai aaiis pcxiiaraiii luat ex eo quod ^ .
ad leaiptift a luiaitlerio probiboatar. Alqua ad hu- ; ^
Jua aouieaiiai couiiruiaiioueur, verba quae daiacepa ,
ia eoilaa canone aabjiciuoiar adducuat, qaibaa, D ,
qaixpiaai amplius peccaveril, dcpoai jubei. Ex ec ,
atacrealet eaocli viri roentam deciarari, ieinpora- .
ueaai nempe probibiiionero decreviiae : ejasque /
probibilioida lenipua, axigauia videlicet Uliux arbi- . *
trio, cai peccaiia eaieadandi cara niaadau est,
paiinUiaae. Alii vero perpeiuam esxo proiiibhioaem , *
123 *c depotilionem procul dabio aueruiit. Pro-
iaue aec ullani qaidem lempua deflaifum eeae , .
aiuni; teroin ipti cuui diacoais tominuaicandi po- ; lettateai ease faciani ob levHaieia crimiui?: qai .
vero graviut peccaveril, buic tancli viri decreia ,
deposiiioaem irrogatam, depositiouif vcri?o pcrpo- .
tuata cjaa, qui peccavii, e suo gradu dejeciioaein , ,
, * *?
iudicaaJo. Ejufmodi caiat4iomini aec cum diacouia
v

773
IX EP1ST. . B A S I L U CANONICAM .
774
i<-tra> acpla aliaris commuaicandi ficultatem ett#,
. , trd ana um iairift. Ego vero priorcin amptecior
. 6 temeiHiam, lum quia benlgnior , ittiti eb syaodi
. , \ Neocrcfarieaais cauoaem, qul gie babel: 81 qait
, , proposucrii coucapUcere mulierem ad dortniendam
cuni ipsa, e]us auiein desiderium ad opu* aoa ve , neiii, vidttar ease a graiia liberattis. Ergo si qui
, , -
, , cum muliere donnirc optayit alqaa uaque ad coo
, - cabiluni procasaii, raeierum ia opat miitime eet de*
. * lapsui, veruni priaaquatu illi commitccreiur aefpae
5, ; - collegii, ac se proripiciit ab opere absiiauii, cre , ditur a divina graiia eaae Hberatas; qui polluiua asrt otculo, nec tjlira progreieus est, mulio
;
vnagis a gratia liberatue eaee aiiatlmabiiar. Qaero porro gratia liberavtt, qnonam modo qi>iapiam
roiideaiuei 7 idqae grari adeo damaatione, qae nimiram a proprio grada depoailioucni coaliiieai
. , - fj ARIST. Preaby:er at dtacoaaa coafeari Yabiit
, , coinqu nalos, a miaialerio depu'ti, tacramfntorum
* slm parlicipea. Si quid auiein ampliua quispSam
peccasac doprebondaiar, deponetar.
* .
lllud ia Jabris pollaiom cssc ?arie inleprelalur.
.
Sed ia tcripiia tradi nou oportei propler rei inrpi . - ladiucut. Si quis auieiti e diacouit ant preabyiaria
, ia UliiismoJi peccntum lncid?rif, sopplicium juxta
biinc caaoacia recipiel.
.
CANONLXXI.
'.
Qui tmiiisciijusqiie praJictornm peecalonim fuit
conacias, <i uoa confcaaue, ted convictux eai,
, , * ,
lauio teii)|M>re, quanio maloruiii effector paaitas
,
e*t, ipse qtioqae poaielar.
, .
BAI.S. Qui conecii aaat noanollit peccaia aliqita
.
, \ - C coiiiiuitieiitibua, aec barc sua spouie tpUcopix coa , flienlur, ea celaat, alattiil aaacta, poxt logili, - mam accaaaiionem, eoa sqae puairi, ae qni mala
perpciraraat. Contciam aaiem bic ae dixeri euta
. ^ > qai aolaiii babei aciemiam, et probibere aoa poteat,
, , nec eam qai coiiaalail abaquo improba affectioae:
* aed eum qui opeai et ausiuam lo!U vel doioto
, , - coitsuluil; vel caia qui scit al probibere,
/. , nec problbail. Bicif enim tbema 2. cap. 08. tit. 4!.
, . lib. 60. quod qui novit farem, eiiamei eum iton
" ' . ' ' ,
revelavent, far non eat.Uui auteoi faram occoUat,
, inr est. E l tbama 2. cap. 51, ejutdem libri et til.
, . ,
tiadio et eoatilio fll, quaado fii,' propter odium
* ' * . ejaa cui fario qaid auferinr. Sical fariaia eaim lia
* ,
et eludiom aon flt sine dolo iralo. El contalit qul . D dem, qul furtam auadet : ttudel aalem, qui opa" . : ram aliquam ct aoxiliura ad fartum prabef. Et
* cap. 63. Qui fugiemi viam oslandrrit aon est fur.
, El cap. 5: lit. 6. ejusdcm lib : Qui ainc dolo con * aulaii, noa lcnclur, aec qui per Iiidum. Aiiuqua
' . * -, qooqna cap. tt. ejtiMlem libri ei tit.: V.x aolo eaim
. ' *' consilio furii aciio non aasritiir. Sacer qnoque
* , psaltct Bavid panil cum qai ftircm vel adol * ' . lcniin aapecial, aad eum qui currit ciim fure, vel
* ei fert aas.lium, ct eum qui dividit, boc esl, roai . ; niuaa facit caro aduliero peccaiaar. Qui rrga maM
, laaiuiii b. bel rleiiliam, el polcst probibre,
?*, 3 . . ; \ *) , el qui couauliitl absquc iii*proba aflVdione mu
y

775
TilEOD. BALSAMON
77
punienlnr. 124 Ql autem aclvif, ci cum pro- , : ,,- 3
lnlcns posaet probibuit, el qui malo aniino . ;
conatiluh, mulio autem tnaf ia qui opcm tolil. pu- ; , l
nieiur. Nota aulem quod ubiqne coiifeasio leval ,
ptvnam, probalio aulem ean augfJ.
. ;,
, , \ ;, . * ^.
ZONAR. Cuir ' riminibua presbyieronnn et
.
ritaiouorum el ahort<;u qui in ecclesiaslicis ordini- *;
bus consliiuli suul, bucusque vir eanclut scrmo- , :
iiem babueril: nnnc de iis, qui peccaiorum illis ; , ; >
conscii aont, decernit, dicens : Si quia adiuiaaoraiii , ab iis, quos entimeravimua, bominibus criminuiu ,
conacius fuerit, nec"ea fueril confessus, ac epi- ,
scopo apcmerii, quinimo ea occulte, ci cum ecirct, ,
ailentio lexiase ei celaaae ea sii coavictns, lanio , * letnpore, quanlo it qui crimeo adniuii, ipse quo- ;.
que punieiur
ARIST. Qui contciut culpiam, et cclal, eidcin .
poenxe subjiciiur.
.
Si qult conscius tit cuilibet peccaium aliqtiod cx*
u
pncdictis pcccatis admiitenli, et illud non coi.fl- , -/
ieamr, std peccalura celatse convincalur; ideiu ', * .*
tnbibii aupplicium, et tali tcmpore quale ei quau- , ,
luin ipae uialerum opcraior luet.
.
\
CANON Ljmi.
*0

, ,
Qui se taUboa, vel eJuaroodi aliis tradit, Ipte qoo- (

.
que bomicidtrum tetnpore panietar.
. ' , *
DALS. In cap. 55. lit. 9. praueniis eperia, el
in cap. tO. l i i . 13. molia acripaitiiua de vaiibus, , ' . ' ,
matis, el eimilibus, cl legc ca, el qui in iit capitibus , ,
dcclaraniur cauoiiea el legea, el sclca qoomodo bi ,
ptiuiaiiiur civiliier ei ecclesiaatice. Nunc auiein . ; ; ,
anciNH decfrnii eo*, qui ae ejtmnodi boiuinibii* deduni, boinicidamin quoque lempore punlri. Quia .
auiem noitnulli prafttetiiem ctuonem iuierpreunles
dicebant, eoa elc quoque puniri debere, qui ad . ; mulicrca accedunl, qua cntn bordeo quxednui
inceria, vel eiiaoi fmura revelare proflieuiur; dico fse diff<Ton:iam vatum, et incanlatricum vetula- ,
*
rum qtiae per hicaiiialiouea gimpliciorca teducuoi
llli eniiii dffiiiionce invoca.tl : h vcro firluiem D ,
poiius ei sanclificationfiu aimulanlct, cimi diviuia . *
canlicis futura nonniinqiiam dcscribtini, ei quae , aunl obacura per bordeum proferuni; ul faciunt , ei quce diouutur xpitpiat, ei qui aaccos pannoeqne , ', ,
induunt bene barbati et comali inonacbi. li eotin ; , ol geducenie? ei aeducii luiura vaiiciiianiur, lan- :, quam ab angclica renuiiiiaiioue edorii. IK;leiit . iiaque, qi Deum negaruni, 86d per itnprobi- ,
taieiu sauctiiaiem eimul.iil, ul mibi videlur, milius ;. ,
ei non insiar coruu qui Dcum iicgaveruul, puniri. , Sin auiein dixcris bordci lalricos .ei incaiitairices , ,
aniculas dxmones invocare, cac qnoquc neieasario, ; . ul magi ci vaies, exiremo &upplicio punieniur. ^ Lege el cau. S3 prxseniis ssucii, et qux in eo , ;
; .
auni.
-f . ; , tv :.

778
777
1 EPIST. S. BASILII CANONICAM 111.
ZONAP. at ZONAB. Valicinia olim eranl, qu falalt dii
, edebaatur prxdictiones, vel qua* ad qaassiioues
- reiponsa dabautur. Porro, quattivia orcula pott
, assumplam a Bomioo carnein deiucerint, laincn
* bta quoque tetuporibita, per incaittMiones et dre; , m o n u m Hiinisteria, vaiiciaia qaaedatn prorcrunlur;
* * eliamai mendacii pleraque xonvincamur : qualla
, ! * suni qua* a uoiiiiullis mulieribus flunt, qua b o r * , $ , deum in maitibus babcnle*, qu&daai per illud di . viaant; alias vero cineri incunibcnies, fuiura quas * dam pradicunt. Adjunganiur bisce prelerea, qai
, , *e ex astris veolura nosee proflienlur, et qui eos
consulunl; quos quideni onmea, bouiicidaruiu p .
uis multandos csse dccernii.
. 1 2 5 A R I S T . Qut valibus, vcf ejusmodi aliis se
.
iradil, hoaiicidaruai teiupua ei co isiiiueiur.
Qui se vaiibus, aul praaligiaioribus, aai fene , ,
, , ficis i r a d i l , ot tualas iatoiuat aries discai.at v o * lualarie occidene, punictur. Sed qui lalibua fldeui
, babet, eoaqae ia d o m u u i suani inlroducii, ad vaneflciorum lnvcniioaem aui purgaiioneai, aat c
, * creiorum quorumdam reveUUoueni, ttxettnitira
pauletar. (Jt aexlft iu Tmllo tynodi canon 61
, decernit, nec non 83 lerliae bujux magtti Basilii
epieiol* quae tab i n a u u est.
4

.
CANON LXXIII.
.
*0 , ; Qui Clirisiura uegavit, et talaiia inyaterium iransgressus cst, eum toio viiae %w& teiopore oportel
,
deflere, et conliieri conveah, ia tempora quo e
, vita excedit, aacrameaio dignum babiiuio, pro ,
ptcr fldein divine clcinenlias.

.
. .
BALS. Gauon quidem clarax est: etaioii enioi
ut qui Cbristmu Domiuum uotiram negaverunl, ei
, - ejua qnae ia came fuit oeconmnix uiysieriuia nen
; , - auaceperant, defleant et coufiteaniur letnpore
* , vilae SUA, in sola autem exirema respiralione digai
; babeamur sacramenlorum participaiione. Cam au*
* tem Ancyraaa synodus, et sacrusanciue martyr
( Peiras exiretno excoiiimunicatiouie tupplicio ne
, minem sabjiciaul, ct prxaenli cauoui veluli adver;, seniur, dic quod Pairce U a t u e r u u t poenaa suis
, teroporibus coiivenienlee. Qai eniai eraul lempori . D bua vebeiaeuliuin persecuiioauin, quaado etiaui
, fldea non e r a i valde stabilix, et propierea in cos
, - q o i labebaatur, ae miiiua gerebani, una coadea , ceiidenie* propier persecutoruoi necessilalcoi. Ma * , gaut autaiu Basiliue qui eral eo lentpore qao Odea
dilalaia ftrmiorque f a c U e s l , f u i l vebeiaenlior ia
, - eoa qui Odain aegabanl. Ycl die quod Patrea qai . dain de iia a u i u a r u a i qui per vim tyraanicam
- Cbrialutn negaruat, et ideo pontaa i n i i i g a a i . Prav
, seaa antem eaaoo de Ua docernii qui soa spoate,
\ ei eiae aliqaa nacetsiute Gbriatam negaveraui, ec
propterea gravem Hlis poBuam inflixil. Uloa aalem
, deflcre, ei per loiaio vium coaGiari, dicunl noa ualli noa accipi ad boc ai p o n a a i a r iu loeo deflea* ; - tiuu); Uuc cniai, inquiunt, esl a aancli roiaericordia,
25
.
PITROL. Ga. CXXXVIll.

779
TilEOD. BALSAMON
780
rt Dei clcmentia, quc vlncil omac peccaium, alie-
iium; icleo volonl eos quidem deflere, ei pcecaium , ,
tonQusri toto viiae lempore, sed lota pteiiartitii
peragrare secuadum caaoaas Aacyraa* tynodi. *
Scd aacramenloram comoiunione digni 1100 baba- ,
baaiar, niii in exirema respiraiione. Ei autcni ,
seaienlite asaeniior ei ipse, ut bnmaniori, ei qaod
*
nec sancit qtiidem verbit apparet emn qui sic pc cavii slaiui iu loco peccatorua dcQemium.
. , ; ,
.
ZONAR. Uic qaidem vir sanrlus, indiacrete
ZQNAP. ; onines qui ClirUlianismum ncgaveruiit, loio viue
tempore, a cominuuioae arceri, ac dcflere jabet. *
Alexaadrinus vero arcbiepiacopua, el saaclut oiar
lyr Petrut, mulia discrimma, io su';a canonibns,
eonim qui Adem ocgavere, constiinii, ac varit ,
tempora luendarum ab ipsis pouaruiu decernil; toto * *
aateai vitae lempore, neiiiinem a commuaioae arcet. .. \
Tuai Aucyrana quoque ayaodas, quxe ipso quoqoe
saacto mariyre Peiro anliquior eal, oiultas eorum
qui intmoiaverunl diviaioiics fctaluii, aliaque aliis , \
tenipora iuuliaruin prattcribit ; caelerum ad usque * vit* exiium, iiemineni a comtnuuione probtbeadum .
assa dcflnivii. Dixeril vero qnispiam muliaa a Pa- ( .
trtbus pro temporum tuorum raiiouo TuUso coa* , siilulus. Nam alii quidera lemporibue vebeiiieaiium ;
persecuiionum vixeruat, cuin adbuc fldes minue , , .
lirmaa 1 2 6 radices egiaset, ac proiude cuni iia qwi ;
lapii fueraui, niiiios agcbanl, una desceiidenles, ob , ,
uecessiiaicai pereecuitoiiuin. Magmis vero IWilius, , &
ruro per ca lempora vivcret, quibus laie fusa eral , ;
fidca, ac Orutior fucia, rea auicm Grrcorum i an- ,
gualum valde cuuiracia*, in eos qul lidem acgasacnl ,
cveriorem sc prsbail, quod sponte, cl sinc vi lapsi .
sual, ac proplerea tolo viire lempon*., comnmuioais
ciperies iphO maiierc jus&it.
Aft|ST. Qui Clirisium negavii, lotam viiam pasaiAPIST. lemiam agel.
.
Qai Cbrislum negavil, loiuni viue su;c lcnipas

dcflcre dcbel, el iu viiae vxitu comiuuuioac digutii *
judicctur.
.
'.
CANON LXXIV.
Si auiem anuaqufcque eomm qui in pra liclta pcc
;
catis faere, coafeasut bonos evaserii, el U cui
a Dei beniga&iata ligaadi et solveadi credila
,
eat poteaias, ai flal clcmeaiior, videaa summam
, ,
cjuf, qui peccavil couXcssiouero, ad diraiuuen,
dam poenarum teropue, noa eril digaas damna ,
lione, euui quac est ia bcripturia, uobis bisioria
, ,
MgniUcct, quod qul cum majuri labore confliea
lur, Bei nilecricordiam celehus apprebeadant.

.
BALS. Nc quis propier tempoiaijum poDnarum
. "
'oagitudinem tristilia afliciatur. dicit sanctaa quoil ,
rcgioais pomifex, qui quoaiadaioduin sommo ialer & aposiolos Peiro regui ciHorum a Deo clavcs cre- ; ;
dit fueruni, liganliqae cl tolvcndi poieslaloai ac , 1

 EPIST. S. BASILIl CANONICAM III.

782
781
, I cepii, ai videril eam qoi proptcr aliquod peccalam
* poeiia aflecins est, cum graiiaruin actione poftna , rum medelam ausrepissc, el ardeniiore itudio DCB , niieiiliam oeiendere, lcmpue poBiias dimiauci, aoa
, , timens coadeinnaiiotieiu taiiquam qui uiique cano nicam tcmporis poananim dtfiaiiioiiem iransgredia . tor. Bocel eniii) nog Scriptara, qnod q u i jam majori
labore conflleiilur, eos Doi miscricordia celeriug
appreliendit. Et in liis quideni eanon. Tu auiem
. ; lege cap. 39 lii. 9, pnrseulis operis, cl leges quat
' . ' in ea giia? sunl, el ex liis gciea qud cst differentia
, iiiter judiccs, qut pronmiiiaiil cocporalcs puniiionee
, adversus eos q i i i sunl criuiiiiibus obiioxii,et cpisco pos q t i i decernunl pifinag ecctesiaeiicaa adversue eoa
,
qui aaima* peccaia confilcnlur. Illi enhu poenag a
lege conslitulas nec possunl augere, nec nmiaere
. giae jussu impcraioi is. Hi vero ao&irortiai pecca lorum onera xusctpienlee, lanquatii Deo pro nobia
* ratiouea reddiiurf, el pro ano aibiiraui puenas ei
- augent, el minouni, ei ideo in eorum eat poiesiate
, ; n o n pceiiarui leiupora u i i i H i e u d i , ged eliam
, - poQiias commulandi. Eui enim verbi gralia con , giiliiluiii cet, ul q u i boc vel illud peccalum coin ; , ndsil ttiraei non comedat, nec c u m Odelibus c o n . * ti*iat, gimiliier ncc sii divinornm gacramentorum
/ per irienuitiin pauireps : q u i tamen confcssioucm
, , *asc;epil pro personoe cui pceaa impoiiitiir qualiiate,
ei ejus coafessionis vebemenOa, et poeniiemiae stu dio, bas qiiidem poeuag nioderab&tur, illas vero
, Q laulliplicabil. Quare asl accipieudus bic canon.
, ul aouaiilli dicebaat, ad aolam temporia ponnarum
, , dtuiitialioiieia, sed ad oaine pu*nae geuas. Cam auiem
. " , qiirdam mileg ia voluniariae caedis criiaen iucidig , set, ei a quodam anUstile, posl valde modtcum
, . lempas, datia gcriplig, absolutaa esaet, poieus el
saacius nosler tmperalor, ei doitihiug, id faclam
, aegre fcreas, siatitit letupore aanciissiini illiug pa , iriarclra domiiii Lacac, ui eyiiodaliter coasiderare ,
' 127
""* coaceasa essel a poeuit
abftotaiio, laaio in eum fiudio ei per qiiamdani
, non inisericordiam, sed potitis aniini affeciionem.
Cum aiiieia antisiet pnetfeaitim caiioiiem propone , rei, et alios moderanies uiiqaa eam quaa Uii obji , ;. - ciebatur niiuiam pcQaae toviiatem, gancla eyaodus,
' canoaes limiiibua circnmacribeaa, sacuadaui divi - niasimam inspiraiionem, qua? ex aaacto illis Spirita
, , iueral, mibtem quideai canonicarum pcbaarum
rurxus compedibu sabjecit: aalialilem aulem ad
, aliquaatum lemporis ab officio aaspensioDe punivii,
diceas qaod anlisiltibua quidem licel poeuaa cano * ^ - nicaa augera, ei diminuere : araaearaia autetn
, filis ligaie quaa debenl iribue nidaiilibaa alligari,
DUB coiicesaiua esl. Dicitur aatem, quod eiiaiu pro pier iilius iuiliiig causaiu edidit poieaa at sanctus
5 aosler imperalor de volaaiariia bomicidiig novellain^
. qaam eiiam lcge reiro giiaiu, el ba?c qaoque cuia
aliis traclaatem : De iis aaiem quai ab illig fiuat,
poslqaaai ad sanclissimam Bei magiiam E^cle^iam
* , coiifugeriiit, imperialis iuca majegiag uon acil per . >" fccic, audu lauiea quaa uon i%oua gaac.
4

l u r

a n

r e c l e

783
THEOD. BALSAMON
784
llcp\ * ;
* .
ZONAR. Postquain enunicravil magau* Basilius .
varia multarum tempora, pro vaneiale criroinum
accomaiodata, postrcmo rem loiam aatistiium ar- , biirio peruiiiiii. His itainque ligandi ei solveudi a . Beo credita est poleslas : ac aiquidem illi, iuquii, , , , ;
conflientet atudio virlulis incilaioa, alque inr poeiiia ,
obeuadis egregie alacres aniuaadvenerim, ae pro- , .
pierea deliaita a caaouibus lempora contraxerinl, ,
niilla cruni accuxatioae digni. Eiatiini docent nos, . , ,
ioquii, sacrre LiUerae, eoa qui majori cum iabore
conutenluf, Dei inUericordiain ceieiiue apprebea-
dere; quod Manasse, el Ezecbia , ei aliii mul- , ', .
tie praeterea conligisse, mcmorix prodilam cst.
. *0 ,
ABIST. Ii cui concrediia est ligaudi ei foivendi polestas, quorumcunque e pradiciia pecca- lorum laagaam vJdaaa conlriiionem, tempua diuii- , nuel.
* Supplicia qoidcm in unumquodque peccatum decrevemni, sed cui a Beo ligandi et boivendi concre- ^.
dUa est polesias, ad confessioncm cnjusque el con- ,
iriiionem rexpicient, si dimiauetil tuppliciorum ,
, .
leinpus, non erit conderonaiione dignua.
01?.
CANOiN LXXV.
(11) ; Qai cum propria cx paire vel ex matre sorore pol\, ! *
lutus est, Ui domum oraiioois ne permiualur ac,
cedere, donec ab iniqua el ucfaria actioue desi . ; *
ttai. Posiquaai auieiu io burrendi peccali sensum
/ ,
ei aniroadversionem veuerii, tricnuio deOeat,
, itana ad forea domut oraioria?, et rogaui popii,
lum ingrcdieaieia ad oraiionem, ut uiiusquisque
pro ipso muericordiier ad Dominum inteiieas G ,
;
fundal precex. Poxtea auieiu alio irieuuio ad eo. ;
lam audiiioneia adiaitcaiar, et Scriplwrain ac do*
-, \ *
ctriaam audieiu ejiciaiar, et nec oralioiie dignus
^ , ra\
babeaiar. Deinde ti qaidein iliam cuia laciymis
.

exqusivit, et Domino cum cordia conirilione 61
,
valida buntilialiofia supplex procidit, deiur ei
, eubalratio ia aliia tribue anaia : cl eic po*lquaro
; ; .
poeailentiae fructoa digaos osiendcrit, deciiuo aimo

in Adeliam orationtis autcipialur, ainc oblalione;
,
t cuni duobus aunia aaa cum fldalibat ad ora , .
ttonem oubsiiierii, elc deincepx digaua babeatur

; ,
boai coinmtiaioite.

.
1 2 8 C A N 0 N LXXVI.

.
Idem esi decreiuai in eoe quoque qui euax narus ac*0 ; ;
eipiunl.

BALS. SHio prteaeulet dccernaai caaonat, quo. 01

laodo paaiiar qai cuin sua aorore rcro babet,
,
G u i l l . Baveregii noliB.
, (11) *\ Utla. Seboliatias Harracaopuli, . Talem J$JmH*lor ed irignnimm raJtaVataaf,
cum jejunio. *i iiccorum *, $t pmniientiit . , ; diauu 500. Qui vero cum I potl*H\
, bunnium cum pamUentut 300. duhilitcr e( /ai cum
\ \ * iocrn. Vernm ut HHHC rt$ , yaoa*xs fWatcoa
, - demnni ad srMenHium, una cnm magh cl kemicidig.
, liariu. ep. can. e. l i i . 3.
t

785
IN EPIST. S. BASII.II CANfONICAM III.
78i
etiamsl non ex ambobas ei ptrenlibui coajuneta ait*
, ( \ ) sed ex uno (qn etiatn dicifur), el qeo*
modo punitnr qui cum aaa nuru polluilur, et dicit
. , eoa qnidem debere exlradi ab Ecclesia donec a
; peccalo absiinaeriai : posiqnam aiilenn deaiiterinr,
* diairibui in qnatnor loca, eortim qui agaal pceni , \ lcniiam : et sic saneta comniaiiioae dignos haberl.
. * Qualitor autem loca duodccim aniiis perflciunlur.
. ,
Lege el capul 5 lit. 13, pra>*eatfj operis, et nota
' qood iis qni desishitit, non iis qni parteveraat In
- peccaio, dantur poDnae. Hit enim nibil quod xit II . deliuro, peiiilus communicatur.

.
ZONAR. Qui cnm *orore corraplos esi, qnamvis
. ,
, ' non ex utroque parente, sed ex allerutro tanlam
, , > fraiernitas eit,ex Ecclesia prorsiis expeNilur, donec
. ' ab ejusmodi peocaio absiaiat. Postqnam vero ab , , elinuerii, ex prescripta in boc canone forma mol, , * latur, ita ul inferflentesdfgat, tum inler atidiea .
tes, imle in snbsiratione, mox cum fldelibus consislai : aique iia demtini ad boni coinmunionem
admhtaltir.
. . '.
ARIST. Can. 75. Qui cnm sorore ex paire vel
!; matre coinqninattir, domnm oralionis nc ingrcdia * , , ttir. donec desisial. Potiea cum resipuerit, triennio
, , defleai, iriennio audiai, trionnio stibsiernatur, et
\ ;, anno decimo reciptaiur sine oblaiione, et bietmio
, ad oratioaem cuin consisteril, comraunione dignm
.
babeatur.
^ Ilic canon aaa cum sexagesimo aeptimo caaone
.
iitterpreialus esl.
. .'. ARIST. Caa. 76. Eadem et de its qui anrus suas
. .
accipiuat, dcceriiunlur. Pertpicuui.
\
CANON LXXVII.
*0 Qui miilierem quidcm eibi lcgiiime copulaiam di ,
millil, ei aliain dtirit, secuaduai Bomini senien
tiant, adulleni judtcto aiibjicilur : el a Palribos
.
nosiris cauouice siaiutum est, ut anaoda , .fleanl, bienaio aadianl, irienrtio substernan -, ,
lur : sepltmo catn fldeltbus consistanl : ei iia
;,
obliiiniie digni babeant< r, cum lacrymis po>
,
niiealiam egeriat.
.
CANON LXXVHI.
.
Eadem auicai fonua observetur, et n iis quf daas
sororos in niairimonio accipiuni, atsi diversit
,
teroporibus.
.
CANON LXXIX.
'.
01 li auiem qui in stias novercas insaniuni, aunl eidem
canoni obaoxii, cai et ii qui iu eaas sorores ia
saniunl.
.
BALS. Eum qai ia auam ex altero germtae oro.
* reni vel suani iiHram pollulus eai, doodecim annia
' -' . ' piiiiieiidiini sialait saudu* iu qanon. 75 el 70.
, *, ' Nanc ameia scilicet ia can. 77, 78 et 79 jubet, ut
; qiii auas cnaxorlee dimilioat, et aliaa daoaiil hi
, :, niairinioDium, qaia eliam ii qui duas tororea in roa
- iriaioaium aceipiuat, acilicel posi uniaa mortcm, ct
D

787
THEOD. BALSAMON
788
qui cum kuts uovertix polluuttlar, ul adulleri puaiait- ; , tur. A<ldii auleai in caaoae 7G ut qui stiam uxorem vo ,
relinqvit, t l alii conjtiagitur, a Pairibiig septennio . oc* xavdvi
punixiiir : ct * i * ai larrymix p<Bnitt atiain egc- , rli, ^ancfa 1 2 9 fcamiiionbwe digmig babeatar. * ,
,
Il.iw titu i l i se lial,e:in:, diral qtitspi.-ttti quod cittn
<a:i in qtiiinliM iiu ariiis ptiui.i atlulirruin, et .
pr.rsoas r:noii diVai gephmi anuift pmiiri eos qtii /, . '
suas iikorog 'itntttmit ei aliig roiqngu:ilnr, qujd ' , \
nobis sii ^equcitdtrtt ? SoL E:i qu in c.m. 53 - '
tincnttir. flic enim suichis Palrum definitionein,
non dccrrium. sed ut i nieinoria revocationem ' , \ ,
adduxii, el nl sciantiis <;uid ab illis priua tJaiiitum ; . '
osi, ei qaid ab ipso ronlra si tiiluii) : el boc gigni- .
ficMiir, ex eo qttod dicit sanclus dol>crc os pttairi. ,
ndulieros. Si qu>s aiilem g"n<ralc jnris diciuin , >
proiVrci, d i r e t i H , Exprvss plna valere qnam laciia, : <,
aud ei, qund si fssel qaidaiu alius ancii cau. qui
qn iitl<>ciin amiis pin rel adultcros, raiionetn for- ? : .
tasso lialieret qund <*icinrr. Quiu autciii sunt ciiatn ejui Ifin saiicti otriqtie rationes, necessario, qnod , ,
ab ro posierias cauuiiu rsl. aitrndi debel, ul quod ' ;
jam egsrt odiliim por raiion<Mii 58. Dc itsaiitain qui ,
en:s iixon* rcliiiqimnl, \et. oliam raiiotietit 08 cl
praDftcttiis sancti P.ilrig : el ant<*tonii!liiiiiiin lbea)a ,
ull. ap. l i i . 57 lili. i.x quod dicit : Qui diias ,
uxorrg balwn? i i M i i a v i i , nmi Ifgi, sed f >cio vnlun- ' .
laii*, nctr adtilterii crimiui enhjicitur. Quai auicm
illi n i i p s i i po l rior,si i>cx<iret eiim babere luorein '
Ifgtiimam, # i venia d bilnr. l>ge <?l canonem 2 ,
Norrcx:ir. nytiodi, dicii cas ab Erclesia ad
' ?
tuortem ugquo rxpelli, ei ne libi cotitMriug esse > ,
\jdeatir; xnl dic anirdcia? qiiidem syno icaaoaem ,
KlaltiliiMi de iis qai lu malo per>islnii; prx- /. * tenietn vrro de I H qui disfcfcriint, el couf^si : , ,
prpicr*a illi qiiil**m perHcia excoitiiiiiinica- . ;
tiou^ d.iiini:iiiliir: bi vcro qttimicciiii annii punian- :
lur. Nota aiilcui cx prncicniibus canoaibus quod .
non s<duni bis porca<is. sod ciiani in reliquia ' ' ?
ce^saiio dal locuni . Qni ciiim in uialo persc-
veraf, ciiaiusi millies piinitua fticrii, el lolies bo- ^
num feccrii, babel vuluux iuimediraliilc, quod vin- .
iulig qaa? ,<icalrioem iiiduiitu Cftihsiriiigitur.
NoU i>niMer'a, qaod qiue in aniiqiia lcge contiiien- .
tar praicr ea qua ab Ek*<l.si.i aperte giigccpia D
,
uut, exlu4>re, el qui eis nliinr, judaizat. Ei.ce , ;
eitiiu apparef, qm:d eiiam aptid sanclo* Palres le- .
ges stisoptae K i m t qitac r.-ilione cognalioaig im.lri- , xiv , ;
n;Oah proliibcni. Pnrro lex quoqut* antiqiia, qac , ,
peru il ii fraicr defuncii eytn uxorein accipial, . "
ul fruiri sem- n gasciiei, in usii . esL Porro 0<<
Laiiui ifiio |iie qai iiialri;iioiiia, quas ralbmo cogna, i, ,
i.onis vetiia snnl, liidigetiminatiiii coiurabaut, ia
.
C ; m o j e n i iiii|itngital.
; toi/,
;. /
, ) , * ,
^, .
ZONAU. can. 77. Qui uxores araa relinqtjuni,
. -risqe iibi iuainiioaio juagunt, laaquaio adulc- ; ;;
k

789
JN EPIST S. BASILLL CANONICAM III.
190
. roa a Ootnino coademuaios fuitto taactua tir assa * *0 r\L Ail nainqoe in Evtngeliis Domiaus : Qui **or$m iuam dimiurit, exctpta fornicationi$ cauta,
^ , Mpar . 01 6 , , aliamqui duxerit, mmchatnt . Notlri vero, inqtiit,
Patres, eeptennio ejuemodi ttitiltari, stiis canoaibu*
* > saaxeruat, atqae iia ad eommunicaiionem oblalio, . nis adaiiiii, si quidem cum lacrymis pcaniientiam
egeriai. Postqaam vcro multam hisce homiiiibua
, , Pairum decrelo irrogatam expoauil, aibil uherios
addidit; aaiBcere arbitratus, quod adalteriam cri
. - nien tiie ti Doniiai verbit iDdicavii. Ex eo iiamque consequiiur, quemadmodum adullerio, iia
\ * .
ci adalterU pctmae lempora ab ipso consiltuta
esse.
ARIST. Can. 77. Qul propria uxore dimissa
. . '. , \
, , - aliam acclpii, cum sit mocbus, aepieanio substernalur.
.
El bic canon una eum sexageaiaio ociavo caaoaa
\
iaierpretaius
est.
.
180 Z6NAR. Ia can. 78. Secaadas aaiem
. ; , Cttsarienais synodi caaoa ; Niai, iaquil, basco aupiias solveril, ab Ecclesia, ad extreaiuro usque spU
, .
ritam, ejicialur.
ARIST. Can. 78. Eadem etiam ob incl forma
. . '.
, in iii qai duat sorores ducunt, etsi diverais lemporibus.
.
ARIST. Gaa. 79. Qal In novercam iasanil, ut qai
. . '. ,
Intanit in aororeni.
.
CANON L X X X .
.
, C
*7
aHeiitlo pralermiwra, hellaiaam, el peaitus ab bomitium geaere alieiiam.
(
Nobit aaiem probatar eaai majas esse foraica.
tioac peceatuin, et ideo coascataneuni eat, nt
,
ii caiionibus subjiciaaltir, ut srilicct posiquam
.
anno fleveriui, et tiibus subslraii fuerinl, sic sus , ,
cipianiur.
.
BALS. Gum sanctus in caa. 4 de trlgamts, et
*
, polygaarfs ea deftniisset, qua? Spirita? aanctas por
. ejus manata dexiram patcbre describenda curavit,
nanc dicit, quod Pairea quitlem tiibil <!e polygamia
, dixerunt, aed eam de induslria sileulio praeteraii , , - terual, ui belluiaatn, et ab boniitiatn inslitcilo alio
. nam : gibi aatem videiar eam caae foraicaiioae
. - deteriorem. Quare el eum qai polygaaiias impurUate
- & propter raliouis Inopiam alligatus esl> caaoaicia
' ) * esse poaais snbjicicnilam deerevii: acilicet at slel
aaao cmn deflemibus, tribns aani* ait in aubMra, , tiona, el cnui caiecbmaeaU pgredialur, et k ad . . mitlaiar. Bogaveril auteai qaispiaip, cain praedl , . cius caaoa 4 comiaeal trigaiuiam et polygamiaai
casiigaiam fomicaiioiiein ease a Palribus uomiaa , tatn, eaaque in omaibas exacquet: qaomodo dicit
; , praesens caaoa fuisse polygainlam a Palribut sileu, tio praterimasam, rt ejus peccaluni foraicatioaeia
/, superare? Sol. Trigamla quidem a legaagaoiciiur,
; . leiraganiia aulero, t\ deiacepf, aec canonibus, aoc
, legibui adiaiaea eat. Onini argo mairirooiiiaJia cotv
l

P a l r e e

Matlb. v, 52.

791
THEOD. BALSAMON
792
iractas, qut Irigaatia? limiles extedit, noroinalur . potygamia. illic itaqtie xanctus de trigamia gtatneng,
non polygamiam casligaiam fomicalionem nnmiiia* .
vit, ged trigamiam, quoniam illa qtiidem a lege agnotcitor. el non ab Ecclesia diveltiiur, qupmnd- , ,
moduin dioli canon d<*cimog. flic auiem de polyga , mia decerneng, dizit eam etge fornicationft deterio- ,
r*ro, ei merito. Qui entm iornicatnr, ae ipsum
. atqne adctfsohim injuria afOcil: ul qni te in pro * *
fnn ussimnm inltiiiperaniiss airnim gua gponte in\ . *0
Jicial. Qul aniem quartum vcl qiiitilom malrimo- ,
nimit coiilrabit, is divinis Itgibux canonibitft
^ *
ingtiltat, qui nefarium boc opug probibtieranf; euoi

qaoque germanos filiog injiiria afficil, ul qui gcr- ,
mauigejne salis adu?i4ra a depravalonitii teminnm
iiaiiia adseminet. Ut ergo fidelcg ab cjusmodi illi- , riiis mairimoniig absiineant, siafuil ganclng ul i i . * plugquam fornicatores punianlur, potlquam con- ,
fetai fueriiit, et a malo dfgtiterinl. Pranerea inter-
rogaveril quispiam : Cum fomicalio scplennio pu-
niaitir, ut boc ex eanone 59 probalur, quomodo . ,
pr&gens canon, qui polygamiam fornicatioiie dele- ,
riorein nominat, punil ram quatuor anni ? So/. * ,
Nonnolli quidcm ilafdinlionem solvcnles fornicato- ,
rcs quadriennio pnnJendog esso dixerunt, utentet , " ; .
cliam can. 22 tancli Palris. Tu auicm Itge can. 9 \
cjfis inter; retaiioncm, ei dic qtiod fornicalor qni- ,
dem eepiennio pmiitur, polyganitig awlem eltam
. /
pluaquam scptomiio Quoniam enim qnaliior snnl bica , \ ,
p<Biiarun, el 8latutr.ro w U i t i^quaoiorannisdftfleal,

\ ,

At
I I r l l t M e > 4 : t f i i
A . n . n ! . n l A * l n m*\i
J. _ , .
\ . 1 .
1_ . . > f . . .
*?_\
u l . * mt/
in
irihns giib<lcroalur, 1V 3^ 1V convf
nienter in rHi ^ ,
\ .

*
quis quoque locig gervire cogetur, aodifntis scilicef, ,
tti consiairntie, etai ii non iu nia]ti8 lcmptis deducan- , \
lor, ad qualuor cerle annorum quantilatem sallcm :
redigcntnr, ut sint omitet anni poen octo. Quia ,
auicni nonnnlii polygainiam indiacriintuaiim pr- , \
vadetiiem rornioaiionem bic nominarnnt, audiant , quod mairimouiiim non eal solum conjungi confu- ,
siore inoilo loqueudi, secl viri el mulieris conjun-
clio, f l totins vii.x roniortiom, divinique elbuniani ,
juri focictaa, el qnod mairimonium noti ex tola conjaurtione consi>lil, sed etiam ex eoram .qui */,
oontraxeriint affcclione. Bicit autom cap. 4 lil. 4 ? ,
)ib. XLI : Dotem qnblem rHkit niairiinoiiitiin, sed
doies ra Hrinionium no facitint, seJ torutn qui D ( ,
tlmul babitanl multia affeclio. De irigamia auiem \ .
lege el superius poailam iiuiouix decifiimiem, qn * . * ' ^
facta esl tempore Conilanlini PorpbyrogeuneUB ,
imperalori*.
, * . Utp\ \
; .
ZONAR. Polygatniam, oum n.mirum pbircg . , rea, etiamsi giiiml omneg, quixpiam ducit, , ,
belbiinam reni ewe aseril, non bmnanaro : vcl ,
eiiatn eom quis pluribng jungitur, iudigcretoque, ^ ; ,
ac vago tilUiir concubitu, quod eliam foniicalione ,
graviui esse nobig probatur, boc eei, a nobig exi- , ,
tlimaiur, ae judicatur. Proinde raiioni congenu-
ueom esi, ejugmodi bomhies canonibug subjici; ; ** , -

793
I N EPIST. S. B A S I U I CANONICAM III.
794
gtvat, 61 tlvai deinde vcro tempora mulue gubjangit, qnae viitentur
6 , quaioor annis d e n u i r i . Sed q u o n a m modo, ctim
; - graviorem t**e fornicatione polygamiam v l r gan , ctus d i x e m , idem poena tempua i n uiraque fbraitan
, c o n s U l c i t ? Quadrfannio n a m q u e e x P a t r u i n decreiis
* , fbrnlcatio punitur. Ego vero hoc l o r o lemptift q u a
, , * driennta longiuft conflari ceuseo. Q u i eniin f o r u l , , catus e s i , mio antio debVre, sermido \uU*r a u d i c /, , tes essft, lertio pGBtitteniiam agere, lioc egi fn
, tubglrafiotie degere, ct CHIH c n t c f b o m e i i i e x i r e
, ( . decrotum est : qu n o cum flde.Kbus cousi tere, ac
deinde d i v i i i o r n m iminerutu p a n i c i p e u fl r i , u l i n
. . 0 , vicesimo gecundo canone videre *i ; q u i vero
, , polygamfce critnine esi i m p l i c i l i i s , uno anito de , , flere jubeltir, deinde i r i l m s gtibgterni, quod est,
, * & slare c u m calecbtimentg, e i c u m iisdem e x i r e ,
- atqiie boc paclo a d m i i l i , eousque videlicet ta lun>.
ut cuin fidelibas consisiat. ibiqne immorelitr quoad
.
ei, cui ipsiug cura commigga e*l, vigum fuerit, ae
lam demum ad sanciornm qaoque mnnerem comnounionem aditus pateal. Vide NeocaMarianas quoque tvnodi canonem tertiuni.
ABIST. Polygami eunt bellulni. Verumtameii
. 01 *
poal quadrieniiiuni reciptauttir.
.
Hi a scelere convergi, et imphim dUsolventes
, ,
, - malrimonium, quataor annig ponieninr, etel pet>
, * caitiR) sit plugquain fornicatio: tmo enim at>no
, - deflebunl, iribus aulem gubgiernentur, el sic reci*
pientur.
, :.
'.
CANON LXXXI.
Qnandoquidem mtilli in Barbarorum incurglone
, - C ildem in Cbrfelttm violariml, factig aacramtitlls
;,
geiiltlibug el quiltiigdaui nefariis, qna idolig ma / ,
gicig otdala guiil ab eig guslatig, gecmidum
legeg a Pairibue jam editag, ei cauoneg dispen , .
gemiir. Qni enim gravem necessiialem ex lor ,
itiemis siigtiuiieriint, ei non fcrenieg labor^g ad
,
licgatinncm irarti siinl, Iribug amiis t i n i non
, rocipiemli, et hi dnobiig audtanl, et <-um (ribug
, ,
amiis svbitraii fiierini, gic ad commuiiionfm ad, >
niillanliir. Q'ii antem sinc iuagna nccessiiaie
.
fidem in Deum piodblerunt, el <laeinoni'nmi
,
inengam altigenuii, ct Grseca fiacramfiila jora ,
rnnt, Iribug quidpm anni< ejicianiur, duobits
,
audiaui, postquatu aniom in subslraiione Iribug
, - jy amiis oravertni, ei iti aMis tiibug ctuii fiddibtig
, ad oralionem 1 3 2 consliieriiil, sic admittanlur
,
ad boni comiitiii)ioiicin.
>?.
.
BALS. Ancyrana fynodiis saiis deAniit qnid
'. - debeai iis iieri qui vi tyrannica idnlis gacriflca , to'vc. ruul, vel etiam exsecratida coiiiedcrunt. Hig ergo
; coiiseqtiemer dicil inagttus Basilius, qtiomodo de , brant ptiuiri qui boi*. feceniiit, vel til qui gnpra mo ; , ?>\ diun IdrmtMiiis affecii sint, vel ul qui sine vi magna
. ' Odem in Christum prodiderurK. Quia auiem in
canone 7 5 emn qui Cbristiup negavit, el salutia
niysieriiim tran^greggtis cst, ganclug pcr tolam vi , tam deflere consliluit, moriemem aiiiem sacramenlig dignum baberi, el videoinr canoncg inlcr
, ,

THEOD. BALSAMON

795

se pogaare, die aon ease idem uegara Clirisiunn ,

et daentoaiis aacriflcare, vel iclolie immolaia guatare, vei Gwwa aacraaienla jurare. I I M cnim est
omnitto Q.lei abrogath, h.te vcro iiiqtiiitain*iiluiii
cH ^lirog.ihoni* nppircnlia, et prapicrva priiuiiai
ui*w pintiiiir. W l i|0'd in illo quidefii canone, da
tU qu> :tbn<g:iiioiiim * apoultt tiaapfujjp.riioi, et
sine iifrestilatf fid*in Cfiaiaiiipiiii babupra, *aaclua
dorpinU : in lic vro, de ii* qnl lonnrntamui velietiuMili: vini ftuiti. el ile iis qni vim patfti suat,
lb-ei ion valde velitmeiiiem, elceateraat : audecl
ntt orpg hic fXBitat deecripsit. Si aiitem diciint
:* noanalli ea quns prawnii rnnniip contintnliir, loriim io babere, q:iod Ade* DPI grah xtipra
rrca onU peiratn apic ftiabilialar. ei lyrauni
plur lut ahliittc annis coujeHi* a mariyribii* lapiilibus oliruO *ani : *ed laava miihi quo ine bodie

796

, ,
. pkv
.\
\ ,
iv ixt iwp ulv
\ ) .
, , '
;,
, ,
, \ *
.

:
' ,


iinpmrnnr Agntpiiorum n>anibiig capii, el torli, *. ,
aliquando qitidpm Adem ortlioitoxant abjuraal, all- *
qaaudn vero in ini|i*atn Motiameti religionen jit- ,
raal vero *ua eiiaiu *potit* xe in iitfldp|it4tia , : ; ^fpHunr:im proji'tuiil. Qnt qirfdpui otones 61 boc ^ .
pnr^nii raaont riirnlnintur, <>* confaiiiiieiii. el
convpnipt.ipni |KV*niiciii a)M. l>* iis aui*m qui PX- .
awr.Hid romr.lernui, Irwe * fauotiei syaodi

Aucyrauat, et xtiea qaumodo ii paiiiauiur.
.^. ,
.

70. Noannlll ia Barbaroniro iartirsiaae

rapiivi abdacii, v.-lila qi:plnm gnslivpra : bc f*t,
idololbya, et igif inajric-W vidtdirei riiibug iut ^
imdala, rl jurawnta gpiiiilinm ii*iirpaverp, |
Idola iiiuiiiiiati <*8 vc Gr:icoriiiii !*g, vl & IPIM,
al;>qn* alia, qtia illi %eiifrabaiilar pro
Iu
b'*cr i-Miir liomiii bus piuiieiiflU, mn OAIIPHI modo
cuni oiiiiiibiia nx*tidiitn essa Paires dtrnviriiiii
sed nlitpr quidpni rtmi HM qui lorfimilif a^Hre
divcx
el cniia'uum gmvitalc aup^raii ,
alilrr VPTO cmii iig. qai taoilia vi illala, prodib'unt. ac id!o:byiis apposucre maiiu^, jurisqiie
jurandi ille^ilimox allnbu^re ntodos; f a
niiniriuii, quae bicoanottf pr.Tsrribhur disiiiiflione.
S piatge^im leriio vero Caaoit, qui Ghristinti
uegavil, nc taliitin my-t^iiu n viobivii, lolo viiaa
lenipore defleiv, : taurlns dacrevii, liim ia ex-
iremo spiriln *aurlorum tiiiinernm pariir:ppm
fiori.
i iia pip. pi eai, aou iiteut ex^e ( ' b r i g t H i i i
iiagara. ac imiaolara da*uiotiiis, el giibiare i<loloibyia, * Gr;^onu rilibng jurare; illud uaiaque evetsioaein oinniniodam fldi*i romin^l, boe
vpro iMiMii pollnii, gpf ciiuqiip tanliinintodo evraionU pr^tvet. gntviori poena prius illad
pmiiiur. Wl dixeris illo Ganoae de lis qid stia
sponio a fide de civeranl, cainqne nulla aec saStaie
adacti ahjecftraul, decreviwp, boc vero c:Mtoni <le i i i
acima qui lormeiiloritm graviiaie superati. quique
viin paasi eiiamsl aon adeo vobetneateai coggerunt,
ac proptcrea levioribas ia P.O poenis aainoadversuin.
t

133 ABIST. Qai fidem per

lcrmeala

Tioiamr.1,

.
'
, .
^. , ,
; .;, ,
. ! .
'/(>;
;, , ,
: ,
- ,
^,
. * ,
*
* , .
cov ^ ^
, :,
, '
; ; *;,
;
, :
, ^ ,
,
,
, , ,
.
(

AP1ST. ,

797
IN EPiST. S. B . l S l II CANONICAM III.
798
ol - , ocio subgiernaiHur, oal *oa voro sponto
.
duoriecim.
"
Quolqnol in Barbarornm incurgionibtig diflHlpm
, necessitatem e tormentU nxiinnariint. et dolnrpt
, , fprpntp*, UMPID in Denm frnngrf<i*i iimf
* ;, ethnipa jiir&m-MHa prnp*iantp. * l npfnrin !:!!
::, , in idolis d"anftiam*8. hi pflpniipftlta -lnri*, **.
, lacrymi* PI cordta poniniione. f ADVPI*!, iribns \ , d*m antil* rum t?pflpniibus rfdlofabatilttr, dunlwts
> \ anipitt fiim ait<lipii(il>u, pt aliis tribiMi cnm *itb
-. alraiie, et gie iu comitttmion<m reripipninr. QHAI :, qiiol aniem *lnp. magnn itpcetjdiftte, fidoi tn Demn
, pro.lilorrg 1'uoriinf, d.vmoninrum menaam aitin ; * - gpntex> pt GnrraiHca jimnteg liiramenia, bi tribng
, \ . qtiid<tii afinis'dtuVbmit, duo* nuipm andtrnt, irea
^. - 1 in 8iibgtratlone agenl, PI Iu *\\\n iribux cnm fidcli , bna a<l proc^e con*isteut, et sic in decinio anuo
- de boni communbMio participabunl.
.
.
CANON LXXXII.
, De lis pliam qni prjerariinf, ei vi qoldem ft ne'. ,
cessifaie. jiimmenta imn^rpfti , lerionhns
, pcenin eubjicinntiir, ut p^sl s^x annns point
; . 01 iiiftcipt. Qni atilem KHIA nec^^ilai^ aiiim fldpm
prodblermil, cmn dnobtig anuix dellpveriiit, et
:, ,
diiolitift atidiv^riul, et in qninfo in itb ,
atraiione f*eriul, otin <iuobiiK aliii sine oblationo
:
in oraiionia comiiiuniAnein susrp|itl exMiifrint,
, ,
ila t:ind*m romli^na arilicol poeiiitmtia nstcusl,
.,
\n corporis Cbristi commuiiionem rcciplentnr.
.
. 01 ' .
BALS. f.ff08 silnB in can. 18 tit. 13 p r * w n t i t
' operig gitfll<i(ini ad ogiendenitiim qnan:im |tra
tiienta r-iractaniii*'. *t ex ei* iiiiell'geg qinuam
' . " * */ t n l piTJuri. Spxagftitnug lening aiitPin r a n o n , et
- bio. prafsoiis m gni bujiis g a i i d i , n<n Iticftitt, qu.Tiiain
/., - relraciemur jnrnmenla, g^d qitomodo piiiiianiur
< * . qni pnjpraruui. Et in xexagiiiio qnario, qttidem
'.' ' :' canone itilcliniie g;ut<tiift poeri:r fxcomnmidra- / - |ip:dg pprjiiruiii ad de^euiiium gubjerii : hic atitem
* '. : '. faHl divisioiiom perjurorum, et eog quid^m q u i
- p*jtr^re iifc<'gii:il4. r.oacti aunt, posi eex annox
^, , :- sustipiVn o s d e r n v i i : ooe auicni qni eine nfcrgai . \ late, pogl dtiodeciui cotidigtia osUMiga pOBnhenlia
Alq e iu big naidem consi>iit canon. Tu auiein
^. /; ;
, dic illos pcrjurogex boc cmione casiigari, qui gua
, , gpotiie, el per coiif^^sniiieni de pec<aio irinm phariiui, e.i niPdelam pplivnriml: non amem Hlos
. qui rx alioMim 8: p^rjurii C'iidemn0
, giint. IIH pnim cmn poana ppcnuiaria ab Ecrlexia
, quoqiie inngia piinieiititr. ?nib.lio Piiim, ul si ' - pcriug dirliim gt, dcbiium pprcaii, el pOBuileitlia
, ; poBna? Iruiiiiam eU vai. Sciaa autein, ipmd p-TJnrii
. ' - c<a iim egl ', a propifeie:i iiiraiti diiB , : cilc. Aliter eiiim puuiinr qui per iujnriam jnravii,
. ; - el ppieraiii, aliler qiii per vim, aliierqui per , , , leuliam, aliier qui propier vindiciaui, alit<T qoi
, . per doiuiii, aliier qui jtiraincnlinti aspernalur, qnod
, propicr ludicruro quippiam vei ctiam abjicienduir
1

THBOD. BALSAMON

Hter qni corporale jusjafindam t i ,

eti
traasgrewis egi, aliter qui quod scriptis mandahim . \
wt. El ul semel dicatn, in illiiix qui confcs*iontm 8agcep<t prud*ntia in jadicio sita e*i perjurii me- .
d<d. Euo 4>itim \Wi rvullos qui J**roidyma proO-
fiari ]iimvo'aul ac. pcjeriveriinl, nnlh poeun af- -^;, - .-, : :
ronvMf !** *, #i lin* qui ciw< wrifiits
in caimt MiipTaioris juravtr:ini a-rier fuig* ra- *>;, . /
igiiog, #i nlioft qni %( juravt*rant. nalto modo .-. pttiiiio . Vidi Autftit a)iq*i<l aniont iu*atiia por- . < cito jti<-amptiiU %e ol>*iingetites qni nm* reHculo 8ua juraMenta tonciilraruui, et ideo opus eat :. , .
f W l p e * : i m i i ! : r e . e l ai de**ei ctirarf.
. * -,
134 ZONAft. In **xaj-exiran qmrto ctnoae in dWhiilf .uiiliit tXTJiiniiii PXiOoitiiiinif aliotiis pieaa
ad itaem anno* putiivii: U\c autcm dUiiiiRiitt per- , ?
juro*. <>08 qnidem qai ex nerestiiale roarli stinl ,
pejerar*, KOX annos recipi derernit : eos vero ,
qui al>que iipresgiiatc, a<l timlenni anuos etoe ; ' ,
Pgrpga'04. alqtie ila ad comniiiiiioiifm corporia / xoivoiv-av
Chrisii adiuiiii, poalqiiam sufflcieiiteia poeaiieuiiaro ,
exbiba*riitl.

ARIST. Qai vi coaclnt p^eravi, past *ext-naiam

.
attsnpiuitir : qui auiem ciira nacesfilaieni, potl * .
duo Jecim.
, :
iuravii quitpiam aliquid xe noa fa^unim, julex
^
forxiiaa *e cnadeuiinlioai iu qtiemd.nii illata) aoa
siibftrrhtiiir<nii, posiea a majore coaeia* poiosiale, * ' :,
jurameiiiutu imiisgrediiur: hic propier vin Ifvia- ', : ^;
filuis pi*n\* ulijicieiur, ft-xpmiio enim |iiiniontr. , .
Qui anieni sine vi lraii<tgrtdili)r quod jnravit,
, iv
ditohiii amtis rum dAVulit>itg ctdlofaliilur, diiohus , iv
annis rum aud entilttia, quii>qtie CIIIII anliginiiis, c i ,. '
In aliis cluolMia rum fldelilui reripi^iur, ei ciiin
,
ia prfcilius couniMiairabit, et xic |MSI undeciin
. '
anoo* GhrUli corpore dignis lialieliilur.
>.
CASUN LXXXIII.
.
Qai vali* inanlur et gnitiitiii coasuetudinct se- ?,
, r l i ;
quiiiitiir, et aliquos in cdex suas iuiroiliiriitii ad

venenciorutii invauiioueui, ei eoriMn expugna, : ?;
liiHiem, cadant hi caiionetn sexcanii, e! post, *:,
ajti; amio dcfleverint, el auuo andi -riui,
, ,
trilius amiis stibsirali. ei amio cuiu fldelibus
, coiiaisienies, sic aitiuiUaiuiir.
.
BALS. Sa*pe qniilem siinpiiciores, et impradea. tiorcs gravius asgrolanlcs, et coinmo.le curali, '
cxisiiuiatii se magici iiii|iositira, vel vtiicficio -, ?
ila aflk-i el idt*o ad aliquos cii:tm gemilca acce- :
duui, asxereutfg se occulia vcneiicia in apetiutn ; ^
prohturos, qns corpnralam lalMiiaiitis xatiitatem
:
everlaal, ei iia sc a*groiuiii ab il!o inalcfli io pur- *,
galnrog. Es ergn qni valicinaniur, et noii creduut .
per iiivncniionciii uominis Boiuiui, ci Dei, el Ser- , >,
raiorls nosiri Jesu CluUli, el Dei Mairig. el om- : ^
niuui aancloriiin onuiem inoibiuii, ei omn< ai a-gri- '
lu lincm ciirari, omiieque veneiiciuin, ct iiiipo^tu- ? *
ram galankain, viriaie el praeientia prelio et , viviflc* eraci* a fidelibas axpelli, sed poiius nr.i 799

factum

801

I N E P I S T . S. B A S I L l l C A N O N I C A M U I .

Wl

* racaloratn osienlaiores, pncatigiatoresqiit, et gen

; \ liiim coiisqcluilinee aequujHur, el eog iu a?dex gnas

, : introduciiiil ad piirgaiidxm forie tegriliidinein, qafta
ex veiiffliio orilur, dicii taarlag esse texeniiio
, .. puniendos. Dicei :uil*iti quisp am bniic raiioneni
. advergari can<>a. 65 ci 72 : illi rnni dcctriitiiu ul
' oj>\ ii laiiqtiam bmuicida? puniaiiitir. sciliccl ui ul vi ; ; ; , ginii annis poena eig impqnaiur insiar volmiu rioruin hoiiiiciitariiiii, vel detctu anaos itiHiar invo , ; liiiilarinruin : bic vero nt *ex. Exisliiuo atiteiu
, esse iiiu-r canoues diftV rnuiiaui; eexngcsiimi* quhiius
. ' eiiim canon de ipgis opifttibus, seu de magu-is, el
, ' veaefl< ia deceraii. Shuililer et 72 de iis qui *e
, ? traduul vaiihus, aeu de iis qui eadem ciim illis
* scniHiiit. Preseug autem canon ilisseril de bomiui - bua, qui cog per errorem aertili snni, qui assrrunt
\ ge niagica vincula ac ftgriiudiiicg solvcre et rurare,.
, : . non lameii a fide descitertuit. Esi iiaqne diflcieiiiia
- eormii qui por se exerccnl, eormnqiie qtti se tra , '. - diiul piacsligiaiuribiig, ut Udeui eiiam uegcni, el
, eoriiiu, qm ab orlbodoxa lide defeceroui, lapsi
, auletu simt quod ad aliquos biijiisinodi -proisus ac > ccsaeruiit. ideo illi qujdem lougiori tempore
, : . piiiiiniihir, bi vero breviori. Lego etiam cau. 2
' sancii Grfgorii Nysseui ex epislola ad Laioiuiii, qui
- ea iia dividii. Ex eo atiieia, qnod cauou iiscmiuU
. . bominom qui vaiictiiaalar, apparei, extgtisio,
, ; , quod qui malo abuii gunl, sexetinio puiileniur. Qui
auiem seiuel fone erraveruni, et dcsciveruui, iwi. ~ tins curabmiiitr. ipse eniin boc revrra faclum
. - vidt. CIIIII enim beaiae in Domiito vilai conjnx \A\ ct
. 1 3 5 ^ e '
ilHusdoinini AlexiiCoinueni fil iitulyti
, - iuiperatoris in gr;ivm inotbum iiicidi&ael, et me dici de ejiis aaniiaie desperaxscni propler luulii , pliciuui inorbomiii conlrarielaiem, qiiidam etliuici
, ( - ae eain curaluros profassi, alpote quoe magicis ar - lificiie laborarcl, effecerunt al mulue et ailiuirand
, - ejns feininas, ci viri eliam iujusle rzaaiinart*ulur.
, ; Claia auteui projiciebani iutagiues ex cera faciaa,
, et saUnice eoium coairectalioami et inveirlioncni
; sigailicabant, atque eliaai umlia alia gravia iecc * . '^ raal in Dei coniempiaia, multorum boiuinuui sup - pliciina. Et ipsi quidein impii cam raai ifllcere
. uoa potaiasent, evanucruiu. Nubiliaairoa aaiem illa
^ roulier non modo uibil adjumeati adepia esl, tcd
, eliatn diuturno inorbo vexata vila exceaaif, malo a
te saacfpto viatico, divinorum ociticei canoaaia
* adversus ae iadiguatione, qaata Deii9 propier alia
, ejus boaa opera allevare digaetar. Post ejs auiem
, mortein leiwporo aancibsiini pairiaicbau domiai
I^eoait Slappat, aouaalli qvidein eju* cognati, et
* , etiam aabditi, graviter paaiii suei, ut qui 8a*pi8biaie
,
vaiiciaali eaxeai, ei saunicaa nefaria? operaiioal
- tolo aaiaio cradidifieol, Alii aatem mediocri sap plicio eurati auat, ui qui non aacpe, nec ex aiiimo
malum illud xeculi csseat. Est itaqae canou allen , - deadag, cl Doi jadicio .reliaqueada aegrciantiuin
, ^ ciira, qai aolo verbo disxoluias astringii, nec te
. "
tradvre oporicl gaiajiicit imposiuriv, qus uoa
r e

o s i

799

THEOD. BALSAMON

factitro est : aliler qai corporale jasjvraadaia tt .

traatgrewts eai, aliter qui quod icriptls mandaiaai .
est Et ut atiiael diratit, ia illitis qai confesftionein satcepti pnid**atia in jadir.io siia e*t perjurii me- .
dt*la. Ego paim xh\\ rrullnx qni J**ro4t>lyma profl- ,
fifwi ]ur:iTa*ant ac pfjeravprnut, ntilln poem af- ***-;, - ftTioe ronv>rvinA % ii |io* qai eJn acriptit .-, : :
in canui iuip^raioris jtiravpraat a riier *), /
s*igiis. P\ nWtvn (|it| t{ jiiravorant. ntiHo modo * ? ::, puiiito . Vidj miinn |iqifH amort hwaiii pr- . ciio jiiratnfinis se ob*i'iugeii!es qni inp renculo aa jura*enta ronculcuriiui, et ideo opas ett ;. w l p exriniimre. el ai decei rarare.
, .
. * \
134 ZONAR. Inft*xag#siraoqmrlo canone iadt*fliii|p :< prrjiiniut f*x< omiutiiiif aliohis peaa ad deiem nnao* ptinivit: h\c auioni digiiuguit per- , ?
juro, eos quiden qui ex neressiiaie roacll ttint ,
pejer*ir*, po*t *cx aimos recipi decerait : eos vero ,
qui alxque ueressiiaio, ad tmderiai aauos eiae ; ' ,
lPgn>ga!OH. atqtie iia ad rominiiainiipm corporia
Chrisli *d:nilii, potIqiiam saiDcieaieia pecaiieiiiiani ,
exliitniHriiil.

AKIST. Qai vi caaclat ppjeravii, pagi xext-aaiam

. 0
sagpipiainr : qui aatem ciira nacessitaleti), potl ,
duolecim.
. :
Juravii qiiitidam aliquid se noa fa^turum, judex
^?
forxiiaa e cnadeunnlioiii qiiemdaiu illata noa
* ' :,
SUIIACI i;iiiirtnit postea a majore coaitas poiosiaie,
jariiiseiiiuui irauugrediiur: biit propler viu Itrvia. , ; O^TOC
riluis poiaU stibjiciemr, tvxpniiio enim piinicnir. , .
Qiti nuiem sin3 vl lraii<grt*ditur quod juravit,
,
dnolnif anitix ruai ilal1piitibu8 colloralninr, dimliua ,
annix ruui aud enlil>"J, qaiaqne cum enlisiralis, cl ,.
ln aliis diiolm ram ildelihn recipifinr, ei cnm iis ,
ia prccilmx coiuiiMiairabit, et ec post undechn . /
aaaoi ChrUti corpore dig-nto babeli.tur.
.
CA.\uN LXXXHI.
.
Qui vaii- innnlur ei gnifiiim coasuetudincs se- ?,
, -
qiiiiiiinr, ei aliqtuis iu scdes anae hitroiluniui ad
.
veneflcionmi invuiihoiieui, ai eoriwn expugua, :
liiHiem, cadanl in canonetii sexcnnii, ei posl, :,
qiiniii di fleveriiil el auiio atnli riiit, in
, , >
Iribus atniis subsirati. ei amio cuiu fldelibus
, c o n s i s i e u i e s , ic a d i i i i u a u i a r .
.
BALS. Sa*pe qniilem simpliciores, el impraden. ) tiore* gravitis a;gro(aiilc8, el <*ouiro<><le caraii,
cxistimaiit 6e vx magici ini|iosiiira, vel vnicficio ,
ila aflk't el iil*o ad aliquos ciiim gemilca acco- ^-
dmii, assemii^s se occulia vmeiicia iu aperiinn ;
prohiuros, qua corpoialeni lalMiranlis &anilateni :
everlaal, ei iia sc u*grotutu ab il!o inalcficio pur- *,
galnros. E<s ergo qui vaiiciaaaiur, et uoii credtint ;.
per iuviipalionciii notninis Boiuini, ci Oei, ei Ser- ', > : ;
raiorU noslri Jesu Clnisti, el Dei Mairis. et om- : '.
niuiu saiiclonnii oiiuieui inoibum. el oiiui* m a-gri-
tu lincm curari, omncque veiieiiciiiiu, el impotu- &
raai sataaiiaio, virtuie el praesemia prelio>ai et ,
viviflc* craci* afldelibusaxpelli, xed poiius ird* #

801
IN EPIST. S. BASILll CANONICAM UI.
01
, ractiioram osiaut.iiores, pncsiigialoretquo et gen*
; \ - liuai coiisuclmliiies teqtianlur, et eos in rcde attas
, iiilroducuul ad ptirgandmu forle -egriiiidineiii,
ex veiteaVio oritur, dicii taarlas esse sexemiio
, .. ptntieados. Dicei aiittMti quisp am b i i n c iaii<neni
advertari cann. 65 cl 72 : illi ('iini dcceruiiiil ul
' \ !>\ ii laaqtiam b-miiciria? ptmianiiir, eciltcet \ :
; ; ; , ginii annis poena eis impqnatur iiisiar voluiiu r i o r u m hoiiiiciilariini, vel deccm anaos iimiar invo , ; luiilariorum : liic vero nt .ex. Exislimo atiteiu
, esse inif r cauone* (liflVrniiam: 4exag<siiiiiis quiutas
. ' eiiim ration de ip8s opiffcibus, eeu de magiris, ei
, \ ' \ YeueQ* is decernit. Stmililer et 72 de iis qui *e
, ? tradunl vaiibus, sen de iis qui eadem cinu illis
* \ sciHMiiit. Praesens aulem canon ilisseril de botiiiiii bua, qni coe per ?rroreiii serttti sutti, qul asscraul
; xe ntagtca vincula ac a?grtitidhic8 solvere el mrare,.
, : . tanieti a fidc dcscneruul. Esl iiaque cJifTcietitta
- eoritm qni pt?r se everceui, eormiiqiie qni se ira , '. - d u i i l piacsligialuribtis, til tidem eiiam iiegenl, et
, \ eoruiii, qui ab orlbodoxa tide defeceroul, lapsi
, auletu 8iinl quod ad aliquos biijtismodi -proisus ac / cesaeruiit. Et ideo i l l i quidenn loiigiori tempore
, :\ . ' piiiiiiiiilur, bi vero breviori. Lege eliam can. 2
\ ' sancii Gregorii Nyasetii ex epistola ad Lalounii, qui
- ea ila divjdh. Ex eo auieui, qnod canou inrmiciil
. boininiuii qui valiciuaiilur, apparei, exisiisio,
, ; , quod qui malo abusi suul, sexettnio paiiientur. Qui
auiem semel fone erraveranf, et desciverunt, roi. *^ tius curabuiitiir. ipse euiin boc rev<ra faclmn
vidi. Cnii) enim beaiae in Doinino viiaj conjux \Ai ct
.
. 1 3 5 ' ' e ' Hliias doiiiini Alezii Couineni fil iimlyti
, - iuiperaioris iu graveii) i n o i b u m incidiftsel, el me*
dici do ejus aaatiaie desperaucni propter itiulli , pliciuui inorboruiii coulrarietatetn, quidam ellimci
, ( - se eam curaluros professi, ulpote qitae magicis ar - tiflciia laborarcl, effecerunt ul umlue et adtiiiraud
, - ejus feiutnae, ei viri eliam iujusle fxaniinart-iilur.
, Clain aulem piojiciebaiit iiitagities ex cera faclas,
^, et salantce eotaai cunlrccialtoncm el inveulioiiea
; ; signilicabam, atque etiaai inolia alia gtavia fecc . 0 raal in Dei couleinpuiin, mulioram boaiiiiam sup \ - pliciuin. E l ipsi quideui impit cuui rem cfflcere
1

re

osi

\
, , ,
___ .

uoa potuissenl, evanucruitl. Nobiliaaima aaiem illa

-, - ^ roulier moJo uibil adjtimenli adepia esl, ecd
, etiam diutarno niorbo vexala vila exceasii, malo a
te suecfplo viatico, diviaoruin acilicei canonuin
adversns ae indiguatioae, qaata Dea propier alia
, eju8 boaa opera allevare digaelar. Poxt ejm autem
, moriem teiupora aancibsinii pairiaicbaj dotitiai
Leoais Sluppx, aoiinalli qaUeia cjti* cognaii, ei
* , etiam eubdili, graviler paaiii 8uai, ut qui ta:pi8iiiie
vauciaali exxept, et aaunicaa nefaria? operatioal
.
toio aaiaio crcdidlsaenl. Alii aalem mediocri xup plicio curali eum, ui qai noo aaipe, nec ex aniaio
malum illud secuO csseal. Eel itaqae canoa ailcn , - deadiia, cl Doi judicio ^reiiaquenda aegroiaiilium
, ^ ^ cara, qai eolo verbo disaolaiaa asiringii, aec se
tradere oporlel iaiajilci8 imposiuri, qua? uou
. "
f

803
THEOD. BALSAMOT
804
tolam corporum saaitalem aaferuat, sed etiara , *
miimanini. L>ge vicesimua) capal decimi teriii
.
lituli praaaentis operis, ei vicetiiuuin quintara csptil , \
noni lituli, ei vicesiniuiu quarium citiouein yuodi
Aucyraiia*.
*
, , ,
* ' , * .
* .
/ inlerprelatio.
.
De iis auieiu qui ad mago<t, el vales, el incaa\ ,
tores, ti al cot accedunt qui amaleia ei alU qna> , :
daai dasimmica faciuut. lege Cbry*osloitii iiiterprc- ,
talioucm epistolae ad Colotttenses, ejasdeinqae ,
bomilmn gexlam iu Judani, qa;e docct, qaod si quit
* , ,
gancum agcns viiam nioriiiuui resuschaverif, , ,
.
ei esl cre<ieiidtiii, sed rejicieudus esi
. *Ev ' ZOMAIt. Scx:igesiuio quinio canoue, qui prealigias, aul veuciiciuit f.neniur, homicidaniui poeuis , .
Ktibjicii. Quos veru liic nieinoral, aexetiaio tegre ; , ;.
g.uos esse jubci. Ncqae vcro sccuui ipse vir sajictas , *
pagual: sed ibi qui.Oin, de iixqai pracitigias per ,
8C ipsi exerceut, ac veneiia ad pcrutcicia boiaiaatn
,
uiidciil, decrcvil, vel eliam de iis qui illorum opera \ *
ad ejusiiiodi rcs utuatur : boc loco vero dc iit qui ,
valiciniis crcdaut, valibusqae uluatur ad venelieio- , ; ,, riiiu iateiilioncui, atque ad maculas forlc, qunp ez ,
veueficiis inbritcrant, expurgaudas, illaiasque iir.le . ,
noxaa averruticaadas, ac nndiriiiam niorbit, por 0: )
jtismoiii iu.portatts, adiiibeudam. Caeierum vicesl- _ . '
imis quarliis AiM-yraunc synodi canon, qiiiiiqtiemiii
hcgrt^aiioiicm ia ejtismodi bomines deivnilt.
.
ARIST. Qui vaihus lidcm babetil el ia re.lex stias
. U
aliquos iairodiicutii ad vencliciorm inveutioitcm, - ;
iino aauo defcaal, altero audiaai, iribiia sub4cr- ,
uaiilar, cam nno consiilcrinl inlcr Oiklcs, ad- /., ,
iuiUanlur.
Penpicuus.
, :;, . .
\
1 5 6 CANON LXXXIV.
Ila?c auieiii Miibiinus, ul poeiiiienlix fruciue , 6
.
probeiur. cniiu b;uc omiiiuo lcaiporc judica
,
ma* : seil mod.iiii pwiiilciiii t* alicniiiiiius. Quod
. ?:
si qui a propiiis moribus aoa facile avelkanlur,
,
cl carnis xolnpiatibtis poiias quam Domiao scr , , >
vire volueriiu, viiaiiiqiits ex Evaugolio iasiiiuiaai
noa adiniuaiii, nulla csl aobis ctiui illis cointna* D ,
* . *; *
iiis ralio. Nos ciiini in inobeJieme el contraili*
.
cenlc populo audire docti smnus: Sercam urta
t^xrjr.
animam tuam.
. *
BALS. 1 caa. 74 deiiniil saiicltisea.se moderaa
(itiui pu:iiil<:iiliu? lemput in iis qui pauiileiuiam
^; *
rdigeaier agtinl. Hic aiilem dicil a pccaa uoa libo
raadus qai picais nogligrate.r scrvianU Siaiail
.
euiia al incoi pocnx apgraventar. Eorum vero qui
a m.tlo nou deisiuul posi coiiicabionein, sed in eo * . perseverani, juliel nallam baberi raiiouem. Attdi- ; ' mas eaiin, inquil, cx Scriplura, Serrans $era , .
, 3,
Mam luam. Yide scilicei no le ipsmu |>erdas com
convcrsaus qui corrigl ncqucual. Nola crgo duo rqr
(tiiclieriiina cx pia sciiii caaonc, quod qnciiiadiiKH ;: .
cum |03:; iii Kiiinniulur qui cmifcssioui diligcalcr .,

S05
1 EPIST. S. BASILll CAXOMCAM III.
806
, ; scrv.ant, ila etiam iri negligealibiis inl^mbintur; ct
, quoil illi ptiuiii iur qiii a nialn desiMtint. Qui eniin
; * iu suis cuptdiiatibtii pettaaueiil, absululi cxcom . iiitiuicai ionc coudcmiiaiiiur.

.
ZONAR. Wis omaibtts ila consiiimis. *ubdil m .
- $
; ., : \ gniid Ba ilins : KIM leuipor.i prauheniM* e*pimdis
*. ; , * ypo/ - pccr.ali* ieliiMverimtis, lannMi poenileiUiam ex
. leuiporis diuliirftiUlt! ilijmliiamus, nl exa.to in
siiigiilnseortiiii qtii peccavenuii, piuslituni irtwpore,
*
; . ** ; omniito illos admiili sil iiewntsis : sed fruclus poo , - iiiicnlise p'ii*autiis, moiluniquo inspiciunis. Itov esl,
, /co * - qmtnasit IIKNIO pceiiiiCfB sil :ffe< ms ; ut <*x boc
* * loco M*piiiagt*stmi quarii quo |ue cauotiis semeiuia
; * ^ percipi possit: aempe serio poeniinuibns, teiiipu8
'; . Ei muliw couirahenfliiiii; qui vero ucgligtjiil, con. , leuiinint, |.rorogaiiitmti. Si qui vero, inquii, a
" : -, propriis inoiiljtis ahdari iiequeuiil, ncc a peccalis
. -0 7- absisluul, cuin ejusmodi mliil nol.is fommniic esf*

"{\ AiKUimis natiique iti sacris LiUeris, Servans tcrvn
; ; animnm tnam : lioc est, Cave ne le ipseiuel perdas,
>. ; si riiiu improbis roiiMiiiiiiicavi-ris. Exiailcque ad
, lioituioiiem ealmeclit ad antisiiics quibus p>ccnlo, * ^ reeligaudi, el solvendi farulins esi dain, quat sic
;, ; liabet. Nc igimr ctun lnijii<iuoii bominibiis perire
- iu aiiimaiii inilncaiitus, voriiin cxpavescenles grave
jmliciuin, ac forinidaldlem diem rctt ibuiionis Do ; ; -. miniprx <culi> bvbcnie*, ue veliaiustia.i cu-. alicnix
; , ^ peccaiis perire; eieiittu si non docuertuil nos l< r i i !
blia Donnoi, neque nobis lain muliaB ailvrrs.e
, : parsaadiTe poicriiat, uos ob iiosiram vivcmU lneii, , li.ua a Doiniuo destilulos, aique in bosiiuai inanus
tradiios fuisse, abdiKliitiiqne caplivaiu ab lio>tiliug
, . . |- popiilum, diss palnnjquo lalc, acdisjccluia, co qtiod
. fjaumodi pairarc smil auei, i|ui Gliristi cir , : cutafeiebani ; si voro non oognovenini, neqne ia * ; * ; lollexeruat, basce obcaiisas ia no iraiu Dci venisse,
; : quas esl coiiiiuuuts nobis cum \h raiio ? Yciutti eos
* obiesiari, die nocieqnc, publice, ae privaiim dehe - mus : caiierma abduci nos al eortuu pravisate ne, ). quaquam siuamas, habenirs quideui voiU, bi
, * priuiis ipsos lucrari, aique ex cacodxmonis cassi , biis eripere : veriim si id miuime possimus, nostraa
,
D ccrie anhiias ab a?lerna datiuiaiione vindicare siudeaiaua.
A

APIST. - , . * : , .
, *
$,
.
,
; ,

,
* , '
, , ;
9

137 ABIST. No iciaporc, scd modo pooias

expe^ideadas; autcm iu poccaiis pcrtnaiirant vi
conrradicaat, m vero scrva auimani iuaa>.
PiBn.T qiiitleiii definiUc iueru? t, proui srriplac
sunt. Noa adicuipus aulem popnarum, sed a l modum popnitenli.x respicerc oportcl. si ctnn lacrymis el contriuone. cordis et humiliaiione seria
ct iinpcnsa conliteaiilur pcccatores, el a iu:lo dc
si6iaui, ei Bomiaum ex toto aaimo qu.rraul, lirebiiei
cui ligaudi el solvendi commissaesl polcsia^, r:nim
tempus Gomraberc : sin vero a propriis mortljiia
baud f.H ilc avcllanlur ii, qui oiTeiHlunl, ei pcccrila
fl can;iv vidnptaiibiw, quaai Boiniiio, s<Tvire ma-

THEUD. B A L S A M U 3
8
807
luerinl, nec vitJin ex Evangelio iaslilulaia suici- ,
pianl, nalla ad ilfos poenarum nlio est. In immo- ,
vigtro eniin et rebclli populo audire docU samus : .
,
Servani icrta animam tuam.
zr\r

'.
CANON L X X X V .

Nc itaqtie cunt OM pcrire in animum inducaaius,
;,
6cd grave judiciuai foratidames, cl terribilem

retribtilioiiis diem praa oculia b tbeales, nf vc ^
limus aua cum alienis |>eccatie perirc; si enim
*
nos aon docucriinl tcrribilia Doinint, uec tot
,
plagx non in srastim dediixerunt, qitod propler
,
iiOftlram iiiiqtiiineui ne dereliquil Bouinas ct
,
tradidit ia manus Barbaroriim, ct populus ad
,
bostes caplivus abducltis esl, et ditpersioai iradiins, eo quod ea attdebaitl qui Cbrisii iinmen , \
, : ,
circuniicrebaiil, si uoa novenmi, nec imellexo ,
ruiil, quod propier liacc vcnilinnos ira Dei, quae
, '
et uobis comimiim cuai bis raiio? sed et aoctu
, ;
fl iutenlin, r i publice, et privaiiai ipsis lesliU
c.irl dobemus: cam eoram auteai improbitatibus
, *abire nolimias, eos quhlem lucrifacere optaulca,
, cl a mali 1 iqueo eripcre. Sin aalua boc no
,
poastiams, tiudeaaius aostras animas ab xlcraa
.
condeuiualiune servare.
, .
BALS. Hacc verba suasoria siinl ad aalisiitea, el C . (22)
omaes qai babeat polesiaiem ligaudi, el solveadi.
Ilonaiar enim ipsos ue peccaiis conscntiaal, ec .
eorum coiaimiaionem sasiiaeaal qai in peccalis ,
perseverant, ei ideo cum il!is pereaal. Sed eos ,
,
perptiao aduioneaiu, a malo dusistaat el orcnl
pro eorum ealwls. Sia aaleai, inquit,.cot cor- ,
rigere non possiii*, iuidete vosinel ab eie . ,
alieaire, el sic ab aciarao euaia tapplicto scr- , ;
>
veinini.
.
ES 1
.
1 3 8 EJUSDEM ALIO SERMONE AD BEATUM AMPHILOCHIUM EP1STOLA
DE CIBOHUM DUFKUKNTiA.
CANON LXXXV1.
KANON ncp.
Egrcgiis auleia EucratiiU ad prjeclaram eoruai ;
objcciioaem, Cur nos quoqae noa oimiia comt- ^ , diuius, illad dicatur, qaod etiam excremcma
, ,
iioslra aboaiiaaaiar. Naai digaitato qnidem olera
.
nobia caraes tunl: quod vero ad eoram qaax
,
sual u:ilia nliiaet dixcrelioneai, sicatat ia oleri( ,
bus id quod est aoxiam a conveniemi separa*
*
IIMIS : iia el ia carnibus qaod noxiam esl ab
^
uiili dlsccmiaius. Nani olaa quidem esl cicuta,
. ,
qacaiadaiodonii ei vullurina caro, caro esi: laroen
* *
nec qais byoscyamoai coaiederit, roeaiiscompos,
,
nee caaeia atiigerit, iiisi magaaur geaia nece&si*
./, .
taie. Qaaaiobreai qu! coiaeilii aoa iniqae iecii.
" .
Guill. Beveregii nolffi.
eertim Canonicif explicandis Epialolia Baisaaioa
laouis agcnpia in coJtce Aaierbacbiaao Zju.ira; tcbolia wepe lulidcia fare verbia eiacribiu
Zutiar.x loia atiribuitur. Et quidoai in bi^ce praj(2$)

Hacc BaUa-

809

1 EPIST. S. B.VSILII AD DIODORUM.

810

. 01 :, ; - BALS. Eacralhde, qui coulinciiliam forlc perse, , - qaebaatur, vesci carnibas abborrcbanl, et cum
; , ; * eit dicereiur iil nou rccie a so fieri, opponcbaiu
" , orlbodoxis : Vos quoque nonnullos cibos abborre lis, el ideo ab eis abstineiis. Ad boc dicit sanclus:
6 - Noa esl roirum &i ab aliquibus abstiaemus, vel
eadeni aboaiiaainar; nam el nosira excremenU
, abborrcmas, etsi sinl ex nosirae carnis ftubslaa . , lia: sunt autetn excremeuta, ariaae, slcrcora, bu, , niorcx qui per oi nares einiiluntar, el qua>
, . ; - cuiique ejuainodi. Qucmadmodum ergo illa aver, ' - sau.ur, ita cibos quoqoe aliquos nou admillinius.
. Omnia cnim olera carnes a nobis existimanlur,
, qaod omaia comedaiiuts ai olera. Discernenlct
autem, ei separanles id quod esl noxiuin, co quod
, Irc.lii alimcr ; el queinadiaodum ia oleribus
, est cicaia, el bYoscyaaius, lamen, quia suat no, ' xia, ca fugimus: iia ci in carnibus, caro csi caro
vulturiaa, el caro canis: scd tamea neaio gusia ;* * , verit, uisi valde esurial. Qui auleia per vim gueia. *0 . , non egil iniqoe.
AIOAOPON
.
139 EJU5DEM A D DIODORU.M T A R S E N S E M EPISCOPUM, DE QUI DDAS
SOHORES MATRIMONIUM DUX1T.
.
BALS. Ilujus cpisloto tnemiail sanctus in 25 suo
* . - caoone. Missa esl auiem ad Biodaram Taraenseai
pov , , epiacopuai, qui a qaodam interrogatus, aa uxore
ti
a aiorlua sororera illias ia mairiraooium ducere
, C posset; ia tcriplis respoadil, eum nou probiberi.
. - Cum aulem magaua Basilius ejafmodi matrimoniuro
, prohiberet, scriptis tnandata Biodori respoasio ilii
, ostensa esl, quas prsedictutn malrimoniam perraii~
. . lebat. Unde illi ba*c ntisit.
Vericraai ad nos liliera Diodori inscriplionera ba *
beiiies : quae autem deinceps aeqauntar, ea aliui
.
poiiux qaam Biodorl esie convenh. Tidetur eaim
,
vafer quiipiam laatn peraoaata xubiiise, ol se sic
auditoribus flde dlgaom efflcerel; qui ab aliqui ,
bus iaierrogalus, aa fas sil demorluae eju oxoria

aororeia ia mairiaioiiiaai dacere, inlerrogaiioueai
, *
noa abborniit: aed audiiioaero quo animo lu ,
lit, et ad aalacem ejos cupidiutem valde illi sire aue magnique coatcatioae auxilium tullt. Si ipaa
. D itaqae lilleras baberero, eas ad le aiisiawm, ipaeque ad le ai veriuteai deieadeadam suffecisaes.
, ,
Qaia aaiem is qai osiendil ruraus abttulil, el ad . ;
vereus nos, qui ab inilio probibueramus, velaii
, *
tropbacum circamialit, dicendo ae scripiis roaada, ,
lam babere polesiatem : nanc ad te scripii, ut
, ,
uianu duplici ad illam adulterinam orationam va
niamus, ei nullaa ei vires relinquaaias; ne possit
, *
eos facile laedere, ia quos incidil.
.
BALS. Quas a Biodoro acripU eanl coafuutarai
.
6 , , - sanctus, confuUiioaoui ariificioae aggredltur, tH
, ejus dictaai ila propeait, at noavidealur ipsum
, , pudure suflbadere, ei iia euon ad iasistatiduui acrio*
- rem eflkiat.cl dlcei: Liilerxe quideai sub laoaoiaina
* ; - acriptas fuoraut: mibi aalem videiur aliqtiis eoratn
'.. . C . W X V l l l .
26
|0

i U

811
THEOD. BALSAMON
81!
qai ad bac roachiaanda el excogitanda apii soat, *** , *
oleas efficere, ui quod a se disceretar flJe digiiutn ' ,
estet, liileris tuum nomentiibscripsiste. Qui inierro- . , ,
gxiui, an fas easei, aeu legilimom aut juitom aoro- rem uxoris tuae tiiortua? in mairiaioitium daccre; ,
ei, qoi interrogavU, tn impia inlerrogaiioue aaxi- , \
lium lulit, id eei, iiuemperaaiiam et libidioem per- , ,
ntiiteado, ipae quoque videtar faitse acuouii par- . ,
licepi. Si iuque, iuqaii, liiterax babaistem, eas ad \, , , * ;
la misissem, leque ei veritalem defendisses, aen \ , ,
tibl auxiliuai lalitsef, al ialso accutaius, acfaria \
dictre ei scribere, quod le et verilaiem langii. Vt- , *
ritaiem quideiu, cuui falsura illi prxeiatum fueril: , te atitem, ut qui ea, qa non decel, pernUeris. , , .
, \
Quia autem is, qui oaieodtt, niraut abttulii, et U a quaiu aliquod Irophxum advcrsus DOI circaanulil. * .
$ auiem tropbxam signum aliquod, qood iu bello , >'
viuceoii daiar, al cx eo sit nianiieslum, quxe parx
adversario vicerii. Uade a verxis bastibui, dum ad- ,
vertariis larga daal aeu vertunt, irophxam aooii* , .
naiuin et (a verbo Gratco , quod verto xigui\ , ,
Jlcai.) ftoia ergo aoa babeo liiieraa, nuac ad te , | ,
aeripai, ut adgrcdiamar, ut duplici mano, laa xcili- |,
eai ai mea, conleadamaj advertai adalieriaam illam , oraitoaeai alieaam al coaficlao>, el virea ei aoa re- ,
liaqaamua; at non facile eot ladat, qai ia il!a.n \ .
iocidaniet legunt.
140GAN0N LXXXVUL
'.
Priroum iUque, quod ia ejutmodi rcbus
, ,
maxiaium ert, morem aostmm objicere possu- C , , ,
aius, ul vim legis babciiteai, eo quod nobis a , '
vlris saactis iradila) siat regulae. Mos aulera illo .
esl ejuxmoJi, al si quis ircparilaiia vilio ali- , ,
quando viclux in illicilaia duarura sororuai con- , jaaciionem iaciderii, oequa id malriinoaium exi- ,
*
atimctur , neqae oroniao in Ecclesis coeiuai ad- , *
miliaalar, priasquam a se iavicem diriiaaalar. . " ,
Quare eliamsi nibil aliud dici posset, salii esset
.
ipsa consueludo ad boni custodiam. Scd qaia 0 ,
qui bauc scripsil epislolam, adalleriao argamenlo ,
malum lantum coaatus esl in roores bomiaaiu : *
iaducere, uecesse eat, ul acc raliociaaiionum
.
sabsidium omiiumut, qaaaqaaai, in rebas valJe *
conspicais, argumenuiione poiior est uaiuxcujusqae pracaolio.
Scriplum eat iaquil, in Levilico : (Jxorem D
, , *
kx , super torore eju$ non accipie$ amnlam , ad
rt1

velandam

turpitudinem

eju$

sup4r eam ,

adkuc

*. lade igilur manifesiam esse dicit

faorlua? sororem accipere licere. Ad boc priraum
quidem dicam, quaecuaque lex dicit, iis qui in
lege saat dicere ; alioqui sic et circumcisioni ti
Sabbalo et abstiaeatia ciboraai subjicietaur. Ncqae enim si quid inTeniamua apposilutn nostrig
vobjplallbus, jugo servilutis legis nos ipsi subjicieraus : si quid aatem vieum fueril grave ia legalibas, tunc ad liberUtem,
qaae in Chrislo
eal, confugiemas. Inierrogali sumat aa scripiuiii
ait, al accipiatur uxor poet ipsias sororctu. Di Levii. XVIII, 18.
vivente ea

'

kx ,
%

. ,
.
* , ,
* ,
, .
,
,
* ,
.

* . ,

813
IN BPIST. S BASILII AD DIODORUM
81*
, . ' - ciaiue, qnod lulum nobis est el veram, hoe r*cri , plum non esse. Quod aalem sileatio prsetermi* , * *am cst, id perconsccutionis illalionem colligere,
. legislatoris cst, non legem recitantis; siquidem hoc
. pacto licebil volenti facinus aggredi, eliam tdbuc
* . viveatis uioris accipere sororem. Nam ipsam
, , , dlad sopbisroa eliam ad eaai rem appositum est.
. Scriplum est, iaqait , Non accipiei mmulam :
proiade accipi eam extra semulaltoaem aon pro . ' , bibuit. Qui auicro libidini patrocinabitur, <cmu* , lationis expertem esse atnrmabit iadolera soro
; ** raai. Quarc sablata causa, ob qaam ambaruin
, . ** connubiaai prohibait, quid impediet quominaa
. - sorores accipianlur ? Sed baec scripta aon sunt,

. ,
aierous. Scd neque illa statuta sant. Consecu\ , Uoiiis autcm imelUgentia pariter ambabus Ucen . (iam iribuit. Vcrum oportcbat pauliaper ad ea
* * qtiae legem pncceduat recurrendo, difficullale
, liberari. Videiur caim noa omne peccalorum ge , , - nns coaiprcbendcre legislaior : sed peculiariler
. - ACgyplioraai uade (srael exicrat, ct Cbaaanaeo , *jj * raai ad qaos iraneferebalar, roores inlerdicere.
* * & Sic eaim babet ad verbam : Secundum innUuta
Xuvaav, , AZgypti, in qua habitatlii in , non fa,
cietii : tccundum initiluta terroe Chanaan, in
. "
quam ego inducam illuc , non facielii, nequ*
in UgitimU ambulabilii *. Yerisinaile est
* * - boc pcccali gcaus (aac inler gentcs non vigaiss*.
, " Quapropier opus non fuit legisiatori, ut iliud ca . , ^, vendam curaret : scd saiis ei fuii roos noa doclas
, ; " ad seeleris reprebeasionem. Qaomodo igilar roa , jore vetito, minus prxtcrmisil ? Quia videbalur
, xnullis carni indulgcnlibus, ul cum sororibus ad. ; bac vivenlibus babilareat, noxiura csse exem , ; plum patiiarclue. Nos aalem quid faccre oporlcl
Quae scripla sunt diccre, an praUeraiissa accura , lius scrutari ? Prolinus, nan oportere uli uiia
. peiiice palreai el iiliam, ta bis legibus scripluai
, , non esl, sed apud Propbetam crimini maximo
. datar. Filiu$ enim, iaqait, et paUr ad eamdext
puellam inyrediebantur . Quot aulem alta cupi, , , ditalaai itnpararum gcnera d&monum quidera
^ doclrina excogilavit, tacuit vero diviaa Scriptu/a,
, - boneslatem suam rerum tarpium appellalionibux
! ' * fCBdare nolens, sed generatim i m p u r i l a i e s v i t u p e \ ravit! Sic ut et Apoeiolas Paulus ait: Fornicatio
7,
omnit immundiiia nominetur quidem
^ in vobi$, sicxi decel lanctot : immandilis no ." mine tum virontm lam mnlieram obscena faciaora
comprebendens. Qoare non omnino silentium Uceo .
tiam dat volupUriif.
,
141Bgoautemueque tacilam illam pariem fuisse
dico : imo etiam a legisTatore vebemenler admo. , dum fuisse probibitam. illud eaim, Non ingrcdierii
,

ad omnem carnh tua afftnem ad revelandam

- eorum turpiludinem S hanc eliaro affloilatis spe ciem complectilur. Etenim qaid
viro afflne
, ; magis eat qaam tua ipaius axor, imo quara sua
, . " ipsiag caro ? Non eaiia amplius ducc sunt, sed
1

Levii. xvm,5.

Amoa , 7. Epbee. , . * Levii, xvin, e.

816

THEOD. BALSAMON

815

unacaro. iUque per uxorem soror ad viri afli- .

nitaiem tfaasit. Qaemadraodam enim matrcia ,
uxoris noa assumct, nequc filiaia uxoris, pro- , ,
picrea quod ncque suata ipsius matrem, neque * ' . ,
suam ipsias filiam; Ha aec uxoris sororcm, pro- . ,
ptarca qaod aeque suara ipsias sororero. Et vice .
verta, nequc uxori liccbit scte viri affinibu con- *
juagere. Saat eaiai ulrinque communia aOiailalis .
jura. Ego porro cuilibct de uuptiis coasulcali ,
testificor, practcrire liguram hujus mandi, et tcro* , ,
pus breve eese, Vt qxl habent vxoret lanquam xonol .
habmn tint . Qaod si mibi pcrpcraai icgat illud : , muUiplicamini : rtdeo legaai lenipora .
non disceraealem. Foraicaliouis reaiediuai aapiise .
, . secanda, non occasio laaciviae. Si te non coati
nent, nubaat, inqait , non vcro d nubenlcs legem , ,
.
violcnt.
,
lsti autem, quoruxn animus viiio turpitadiais
lippas est, ne ad aataram quidem respiciuat, qaae ,
Jaro olim generis nomina discrevit. Ex qaa eaim .
cogaatione natos appellabuat? Fratresne, an coa- ;
sobriaoft vocabunl? siquidem nomea utmmque ;
eis ob confusioncm congruit. Ne facias, ho- mo, amitaro novercam infanlium; aoc quas ia . , ,
malria loco foYcra debet, eam aemulalioae impla- *
cablli armavcris. Nam tolam novercamm genus ,

ciiam poit mortcui odiam ac laimiciliam exteadit. .
Itao, alii inimici mortuia reconciliaalur; novercas \ *
odiate post taorlem incipiunt. Samma dictoram
uaec eat : Si quis lcgiiima nuptiag appetU, lotue .
orbis terrarum palet: sin libidine impelUtur, ob 9* , id magis eliaro excladalur, Vt diuat vas suum ,
in $anciificalione et honore, non in , #
* . Mo plara dicere paraniam modus epi- , I r a aiolse cobibet. Precor aulem, ut vel nostra adtuo- , nitio viliam auporet, \el noa terpat ia noslram .
. regionem boc placulum; sed ia quibus admiasom
,
aat locis, ia bla penaaaeat.

* *
.
1

BALS. Magni Pairix ad Oiodoraai epittola ,

etiamsi omai aapientia e( vcra eloqaeatia pleaa

ei Spiritua saacti vocent edii; uoien aoa ct boc D ,
leaipore quereada. Decorah eaim ae ia mairimoaii , ' socieuicm da aorores a qaopiam accipianiur, . '
qaod l>ei gratia bodio ae ia mealem qaidaai hotai uit Chrixiiaui vcait, cl propierea aec ampliore ia- , ; lerpreuiioae opas babait. Habe aatem baae divi- ,
uam epistolam axtiduc ia memoria. Eui caim id , .
qaod ia ea deflaiiam esl, noa iraciatur; quxe tamen .
in ea comprebendaniar, epicberemaia, eaibyme- pt^
taala, et epenibymemata, vcl potiae quacuaque ex , ,
Veieri (Teeiameato) et ex magno apostolo Paalo ot
coaipoiiia el oppoaita faernai, ia aliit causit taul-

1 Cor. , 9. * Cen. , 58; , I.

* I Cor. , 9. * I Theaa. iv .
f

817
I N EPIST. & BASILII A D DIODORUM.
818
, tam conferunt. Nola avtem ea,quod ecdeaiasUa
iic\ . eiiam non icripii mores, aicet scripii canones , re
, fuiari non poteunl; et quod leges mosaic non sunt
ot , .
alleadenda. Nola cliam DIQIU tlia ex bac epUtola,
xa\ ,
qa tunl itnprlmis necesaaria et maiime tililia.
\ tt i x , .
. () ,
ZONAR. Cara taoctos tormooem pneparasset, ct
, epialoia) teriplorem lanqoam in aliam peroaara
* vertlatet, nunc et ad cripiiconiuiaiioncm procedit.
.1 E l primo q u i d e m conaaelBdinem objicit, eamque
, - legif vim babere aatarii, qaoniam ritut sive staioia,
, , - a sanctii Patriboi decrela, tradita aont. Quin civi lit etiam lex pravaicnlem conieeludinem legit
viret habere Jubei: lieei qwdvibaa iasliteia sant
noo lancUs firii deereta fuerint. Didt entm llber
. ' - , tit. I,cap. 54 Baaibc.: Deqaibof tcripu lex oon
, ', . *, eiatat, in bit moreni et coasuetudinero coitodire
- oportet, et qua feqauatar. 1 4 9 mrtum : Anli , qaa coDfnetado pro lege ctttoditar. Iieai: Diularna
. * - coninoludo pro lege oblinet, in qulbw lex icripla
, deflcit. Hic atttem aanctat Pater coasoetudlaem vo. cat, qood in Eocletla valet: Si qoii enim duabut,
. iaquit, tororibui illegittme commisceatur, noa
, , prioi in Ecdesiam redpitor, nisi qui boc modo
, tt * conuminantar, a te Snvicem teparealur, utpote
, - qaod neqae matrimonium Uaium acelut repuielur.
. Qoarovia iuque nibil aliad dicara haberetnus, baxe
, . contuetudo malo iati evertando laffidt. Quandoqui , , dein aulem qui boc malom, iaquit, per epistolam
, , , Q defeadit, veteri lege ntitar dicenle :MuUer$m zelo*
kx typam tuper tororm eju$ non accipiei ad revebndam
tttrpiiudinem #ji, ip$a adhue vivwte ; et exiade
, colligit, qaod e]ue demortue aororem accipere con * cediiur. Primo quidem sanclos ait, qood qaaecua , , qua lex dicli iie quae tant in lege dicit; alioquia
. - enkn et ckcaaiddemur, et Sabbata observabimus,
, , /- et a variia dbie absiinebimus. Neque enim ex ve * - leri aos lege coatinabimoi ab iii qu volupiatea
* aobia coaferunt. Ab iUautem, qua grave aliquid in
, Bacontiaent, abetinebimui; et ad liberutem nobit
. per Cbrisium concessam taac confugiemus. Naro qae lex Cbristi ab iis, q ia lege gravia sunt, noa
, , liberavit; a drcumdaione scilicot, ab absliaeaiia a
, probibilis dbis, ab to imraundo judicando, qui flu^ , D m seminis pasius , qiii laortaum teiigil, qai
, , . lepra iaiectae eei, et aHis qaam plurimle. lalerro, , gatus sum, tnqoit, an scriplum ait acdpere axoreai
* , ad sororem; mmirum aa liceat cuipiaai sororem
* uxoris eaae docere; el dixi aoti scripluni esse; quod
. " , verum esl, atque etiaui lutuin. Ex eo aaiem, qaod
. , aoa diclum esl, illalionein facere, nempe qaoaiam
, , ** lex dicit, qaod iVoa accipiet uxorem xtlotypam ad
, , - ioroTtm ip$ius ipia etiam adhue tivente, coaaequeas
, esi qaod pott moriero fororem axorii dacere non
, probibelur, ut zelolypia aroplius aoa fulara, boc
* , , iaqait, lalia, scilicet dicere esi legem fcrre, et pro , prias legee introducere, non ea qii anat legi pro "
fcrre. Si- dcmusenim, poat mortem uxorls snrArctu
* Levii. ;, 18.
[a) tianc ialcrpretaUoacm dedll Bevarcgius la nolis ex codice Amerbathiaao. Ean.

XU

819
THEOD. BALSAMON
8
ipsiiis oi accipere licere, qui wortuxe tnaritus fuil, *
quoiiiam xeloiypi passio loenro amplinj non h a - , }betu, eam aecipiel eiiam ipsa vivenie, si aorores ,
zelotypi pasiionem crga se itivicem non babue- ,
riin. Sed dicet sliquis boc non tcriplum eise : ve- . * runi nec illud acriplum est, ut potl morlem sdlicel * * ,
tuuliori* marilua ejus mortoa) lororem in uiorera
rfucerel. Deinde addh, quod ai ea qoae retro, paulo .
t* ilicet ante, in lege dicla twil, consideraverit, ul- , ,
teriori moleslia liberalue eris. Non onnein enim, , . .
inquit, peccaloruin epeciem legislator ibi compre- , , bendere sibi proposuit: aed peceala jEgypiiorum , *
inicr quos Hebrasorum populus Unquam pere griui ,
antea babiiaranl; et Chaoan*eorum, ad quos tran- , sieront el tranaroigrarunl; quod verisiuiilo eit; et -., . \
quod istam peccatorum ipeciera, qna quis posl ,
mortem uxoris sus aororem ejus ducii [Moaeaj ,
propierea probibuit, quod viri luxuriosi pairlar- ,
cbam Jacobum pro exeroplo babebant, qui eodem
icmpore duabua sororibue, Lei ei Racheli, coba- ;, \ .
biiavh. ilulta auiem dicit, a lege quidem silentio , *
praetermissa, ct lamen prohibita esse : quale esl, $ \
patrcm et filium eadem pellico non uti. Ilttjus qui- . *
dem lcx non meminit: propbeta vero lanquam ille- ,
gilimam aclionem accusavil, dicen*, filiut et paler
ad eamdem puellam ingreditbantur . El qoidem . \ ,
Dxmones, inguit, muba iuiniundaniiu paieionum , *
geiiera docuerunl: divina aulem Scriptura baec si- ,
len|io pracurniisit, el snb generali iramundiliei no- , rrine comprehendit, ne sanclimonia ipstos lurpium appellationibus coulainiii*retur. Apoetolus, Om- C 0. '. , nit inquit, formcaiio et immunditiei inler rox , , > ,
nomineiur *, sub imrounditiei noroine oiUDem ob- ^^
aceiiitatetn comprehendens; adeo ul nulla prorsua . "
libldinoai* propterftilentiumlurpiter agendi liceuiia ; .
deipr. Detnde et iortiori tanctus argumenlo uihur, , dicens, nequo hanc partem sive speciem bujus pec- ,
rati sileniio a lege pnctermi$am esie. Quandoqui- *
dem enim in ea ecriplum cel, Non ingredierii ad , olxslov
quemvit comanguituum carnis lum ad rexeiandam

ejus turpiiudintm , hoc eliam genus probibelur. , .
Si eniro mulier el vir ena sint caro, joxla Scripiu- , ,
ram, inier virum ei uxoris ipsius sororem magnam
ointiino consanguinitaicm csse quispiaro exisiimcl. .
quemadmodum ncmo roairem uxoris suae , vcl . ,
flliam ex alio ei viro genitam, propter consaoguini- , ,
talem accipiei; neque etiamroatremsuaro flliamvc: ,
ic ncque uxoris sorori conjungetur; quippe nec sorori suae. Idem aoiem iuquii et de muliere : no- ,
quc eoim mulier marili sui defuncli fralri conjun- .
gciur; neque aliis ei per cognationein afSnibos. * ,
Postea Aposiolica producil xerba, ei ad aliquoa, qui
\\\ud Cretcite el muUiplicamini', objiciunl, dictl, ,
derideo, qui legielalionom tcmpora non iliscernmit. , ,
IIoc dicens, quooiam illad, Crttciltel muliiplic*mini
Dcus ad bo:ines primo erealot pronuniiavil cuip
, ,
nunduro inuliiMido bominum esael, et uecctse om-
jiino cisel, ui Adami liberExHbrtevrtein copolareu- .
t

! Epbea. v, 3. Lcvit. , 18. Gen, i , *28.

821
IN EPIST. S. BASILII AD GREGORIUM PRESBYTERUM.
842
* , , . Jaxta iltam ilaqae ralionem fratres eliamnum
, &ibi invicem conjungenlur ? 143 Adhxc, ait, quod ee, cundum malrimonium fornicalionis reraediuai esl;
* > , * - boc esi, ne boroiaes ad foraicalionem evoltereniur;
. , propierea eoncessa est digamia, sed non ut libidi>/ , , nis excuaatio eseei. Et magnum Paulum, qui ae \ \
cundum mairimoaium concedit, ciial, dicentem ,
, , . Si non contineant, matrimomum conlrahanl :
et non adjecii, dicit, qaod axores ducenies contra
, , legera facluni. Poetea aliunde eiiam actionis ab , , aurditatem oslcndii, dicens, qui mortas uxoris sua
; sororem dncii, et filioe ex ambabus gignit, qualem
; , liberis appellalionom imponet? ct qaomodo ae in , vicem paeri vocabunl ? Fraires, ut qui uno patre
, ;
prognaii sonl; an sive consobrinos, nl cx
- duabus sororiba* natos ? Muholiex autem consobrini
apud veteres dicti invcniunlur. Utraqae
, , , enim appellalio, inquit, fralrum scilicel ei conso , - brinomm, iis propler cognalionia confusionem ada . *, ptantar. Adbuc eiiam raiione cerial, dicens, qaod
, - qui prioris conjugis sororoni ducil, suorora ex pri, , mo mairimonio iibcrorum maiericram novercaai
, , corum facil, el obtigaiam eos tanquam nepolee di * ligere; camque coaira illos ztlotypia laboraulcm
. " armai; novercis cnim in conjugum suorum cx alio
mairimonio liberos zelotypia tanquam naluralis
, passio ingeneratur; el inimicis quidem, cum adver , , sarii ipsoram taortoi sunt, odium obtundilor : no - vcrc auiero inimiciliam coolra axnulaa ipsarum
. C P earum mortam iacipianl. Summa autem , ia , , , quit, eorum, quae dicta sunt, bxec est, at brevUcr
idiuirum loloro dicam, si is, qai tecundai inire nu*
, piias qascrit, legitimum contrabere velit aiairimo , nium, toius terrarum orbie oi patct; nec ei deflciei
, mulier, qoacam vium legitime iransigat; sin au , (em, amore forsiiaa incensus, propter passionem
, - haoc unam sibi quaeril, ae proinde ei conjungi stu, , det, propter earo causam polius excludatur, m di . , , scal TII auuai, el quae sequunlur Apostoli verba.
, * plora, iaqait, acribere voloi, sed epistolae men sura roe inbibot, aite iojpedit: epislolas enim vcr :. , borum prolixiialem babere non oporuti. Precor iiu , tetn, vel banc exborlalioaem paxoioao potentiorem
, ; ; tleri, boc est, tanium valere, ui paseloaem tolval;
, ^ vel seelaa islud ia noslram regiODom non veaire,
* istam sciltcel ia noslra tenriloria non procedero
* , ^.
iaunundiliem; sed ubi coapla est, ibi permaneat.
ATTOY , 010.
EJUSDEM AD GREGOHIUM PRESBYTEROM, DT SEPARETUR MDLIERCULA CUM
QUA HxVBlTABAT.
U0'.
^ LXXXIX.
Lcgi tuas litteras cum omni patientia; sumqaa
, , - admiratas, car cam possis apud nos brevilcrel
facile faclis tuis causam agerc, in rebaa repre, , beasts persixtcre velis, ac loagis scrmoaibos curare
. leules insaaabilia. fiec primi, aec soli, Parcgori,
, , - sancivimus, at ne uaa cum viria babiiarcat mulie|uv . ** rcs. Scd lcgc canoucni a sanclis noslris Palribus
9

o s l

1 Gor. , .

823
(24
TDEOD. BALSAMON
editam in synodo Nicaena, qui raanifeal* sancml
cxlraneae mulieres etse. *fiu aatem cardebx in , co lionesUtem babet, ut convictu molieris seps-
.
"
retur. Quare si quis verbo professas, reipta quxs ,
conjugaiororo aunt facil, palaro eat eum virginila-
. " t a quidem boneslaleai i n nomine p e r t e q u t , sed
, nequaquam ab indecora volapute abslinore. Tanto ,
crgo magis oportebat te poslnlarioni noslrte facile , *
ccdcre, qiianlo le ais esse liberiorem ab onuii cor- .
porea libidlne. Neque eoim virum M p u u g i n U an- ,
not aaiam existimo Ubldinose babiUre cum muliere: .
nec quod torpe aliqvod facinus fuiteet admiaium, i d -
circo consiituiqu coneiitoi; aed quod ab Apoetolo ,
didkimus offendiculam fratri n o n ponere a d acaii- *
daJum . Scimoe autem quod a nonnulLia reeie
geriiur, aliis occasioDem esae peccaodi. Quaivj .
,
precipimus ganctonun Patram decrelum aequen-
tee, ut a muliercuia separeris. Quid igilur cborepi- .
scopum lncusas, et veteris inimicili facit mentio- , , nem? Quid de aobia quereri* quod faciles caluai- niis aures praebeamut, ac n o n poliux de le ipse, , \ ;
quiadduci non poiea, ol a mulieri* coneuetiidiie
recedu? Ejice igicur ilUm
ez tuis aedibus, ; * \ ct in monasterio coneiiloe. SU illa cum virgioibus,

et apiid te terviant viri, ul ne Dei n o m e n propter ; ,
vos blaspbemeiur. Ybtc donec feeeris, taoumerabi-

lia quae per epitiolas tcribia nibil le jtivabvnt; sed , \ *

m o r i e r i s otioiua, ac reddes Domino raiionera otil
, * ui. Quod si ausut fuerif dira emendaUonem . " * , ,
iaccrdoiium tibi viudicare, anatbema eris omni
, populo; et qui te receperint, excommunicali perC * ,
otnnem Eccleaiam emnl.
. ,
, , .
.
.
BALS. Gregoriua qoidam preabyter babebat
*
quamdaro mulierculani ei inscrvientcra : qnod cnm
tanctus inlellexissei, peiivii a preabytero, ul mu-
lierem domo sua expellerct. U vero ad illom de ea . re seipsum defendens acripsii; roagnui qaoque Ba- ,
ilius viciatim ad presbyierum retcripsii. Esl au- . ' {
tem verisimile presbyterum in soa epixtola aancium rogaste, ui litlerat cum longanimiiale legerei: ad *
qucm resrripsit Paler. Cuin omni looganimilaie ,
tuas littcras legi, et miralus aom quod, cum pot- D , ,
scs rc8 brevller respondere, acilicet per mulle> , tis amandaiionem; io iis, quorum accusaris, rebue , ,
&cilicct ipais propter qaas aeensalio instilola est, *, ' ,
pcrmaneas; verbis autem tedefendit. Deinde dicil: ,-* .
ncc priroi nec eoli staluimus, ne mulierei com
viris. scilicet sacralis, cobabilarenl; sed lege can. , , * '
^yn. Nicacnae, qui probibuit ne tlnt inlroductili. , Eas autcm intrpductiiias appellat teriius diclae sy- .
nodi canon, quae introducanlur in aedes sacralorum , ,
homiuum, qui n\ores non duxeront, el com cis co- ;
habiiant. Qui autem caebbaium proieBSi eunl, lau- . 01
dcm, inquii, si^e ob coniinentiam, gloriam babe- , ,
bunt, si a mulieribus separcntur. Sl quis aaiem , ,
virgfiitiaiem profiicatur, cum muiieribas verocoba- " , .
ft

Rom.

xiv.

1.1

IN EPIST. S. BASILIl AD GRBGOltiUM PRESBYTERUM.

826
, . bitfti, babel solum noaiea, non aaletit cl raai tpaam.
, , ctvai 148* Q *rgo, inquit, dide le esse libertim ab
, omni pertarbatione corporali, eo te magis ponttt , \ - lationi nostra aabmittere coaseqaenter oporiebai,
. ct mulierculam dimitiere. Non dixit aulem, jasewi
, . vel mandato, eed postulatioai, aiodestia caasa.
, ., , Non enim, laoqnam in mulierculam amaiorie af
. fectus tit, iaqaii, el propter lurpem actionem de crevimas eam cjiciembini; nee credo eepiuagena - rium amatorie affecinm cum muliere cobabiiare :
, sed propler id, quod ab Apostolo dictam est; non
. " etxe fratri dandura offendicutum vel scandalum.
. Quod enim ab alii sane fli, et absqne ulla animl
, , ; perturbalione, eril aliis peccaii occasio. Tu eiiin,
, , iuquit, fortasse cum mitliere, neqoaqnam in eaai
, & affecttis, cobabitas : alius vcro tuum exemplum
, ( eeculue cnm muliere cobabiiabil, non sinc amaioria
. ; - aninii perturbaiione; vel non bonam de te exisil maiioaem habebit, ei erit hoc !n aacerdotii dedc- . , cus. Quid ergo diorepiacoputn accusas? Esl ergo
; ^ , Terisimile, cborcpiscopum de hurodoctitia row , liorcula aancto iadicasse. Quid ergo noe accusaa,
:; , , , lanquam qni calumniax facile adraitiamus, et non
" , poiius teiptaro, qui, nt a muliere separeris, non
, , , possie in animura Snducere? Staloe ergo, inqaif,
, eam in monasierio, el libi virt miaisirent. Qaaa , , diu b;vc facie, malta, qu* scribis, nibil te java*
, bant; sctl otiosaa inorieris, id est, vaqae ad fiaeni
. viiae ma operabcrie ut aacerdoa, cam xis 8*gre. , , gaias, ci domino ratioaem tui otii reddea, nipote
qmxl libi ex bac iua caasa injonctum eit Sin
. aaieot aoa corrccius saeriflcare aasax faeris, eris
% aaaibema, ci qui te eacriflcanletn eaecipiunt, ab
', '. omni fldHiatu oonu abdicabuaiar. Lege ciiam
. , sya. Aatiorb. can. i e i s y n . ia Trallo can. 5 et
' (5 Nirseaat primae caa. . b&c qaiJcm eic se ha , beni. Sed qaia noanulli terliatn primx syuodi ca nonem aflereates, et verba bujas epiatola, volact
, episcopoe et dericos, com auie cognatie personi: a
, , auxpicione alieais, qa babeat malierea sihi dcser vieatce, non cobabiiare, dicenles drcumscribi
canoaea, ei sub noaiiae cogaatae non eospecta?, if,
, qal 8unt eacraii,fldelesoffcndant per eobabiuiio " , nem cam aliis mulieribns, dicimos, qaod episcupi
* D qaidein a Justiniani Novella, quae a nobissita est
' ' , interprctatione teriii caaoaU primxe synodi pro * bibenlurcum quavis maliere cohabiiare. Clericos
, auiem velleai quidem et ipaoa aaacte vivere, et
. oainiao abstinere ab habilalioae cam ullia inuiie , , $, ribus. Sin autero boc non posaaal, ut mibi qai dem videtor, coai matribus el sororibuf el aliai
, noa suspectis personis abaqtie perlculo versabun . tur; etiamaiea! babaaat maliercs ad roinisterium
- nlilfts. Hic eniro magaas Paler boc ageaa, at
, > muUuram ofleadicalam lollalar, statuil inuliercu , - lam a Gregorio diacedere: uon deeeraeae aacra , " lum hominera cum miniine su^pectis mulieribas
. 5 non roliabiiare si alias secnm balteaut roalierculas. * ipjia saccrdote cum uoa aaspccta persoaa
;
li

827
TUEOD. BALSAMON
888
babHaat* omae mal eipiciunis acandalatB lol- (
litor (noji enim dicunt ejut etse alieaas malier- ttvat , eolat, ted cogaai ejua: co aulem cnm mnliere *
iiiispecta Yorsaate, aeandalum, qaod ex improba
ftaspicioae emergit, aiiafsteriom assamil) sioe )
impediaioato cum pertoats noa aaipeciU babitabti *
sacraius, etiamsi tub ta malieres babeaat: qaod , . '
<i aoa aiat tales persoae catn .'qnibas babilat, illi * ,
noa imptinis cril bajusmodi cobabiiaiio. Alioqai . , }
enlm, si deiur sacerdotero noa cobabitare cum' ulla ( percoua aon suspecia, quas babet alias malierct, , \
cogciar eiiata quivia sacraius nee cobabiiaro cam ,
, uec cata proprtis flliis, nec alicui roi er- , !*
virr, qux ad victum pertiaeat : plariiui eniio , \
' . "
eomai habent ancillae, aeu liberas, quae i u i i mU
iiisircnl: vel diccma oronce eas pareoaas es*e * , paapcres, ei cibi aaCQcieaies ad omao miaistariom, , .
,
q u o d est abiurdam. Porro at aacerdoti mulier
serviai, etiaoasi cum peraona non suspeeta coha- , ,
biiei, roaluax eat, el aec a eatioaibot, nec a prav , \
senii epistola admiiiaadaro, et ideo paaieudum. ., \ .
l>ge etlain can. 8 syaodi Trullo, el 12, dixerii ' ,
quiepiam, 144 cara eaiai epittola Crcgorio de- '. , ,
c c r a a t , ul cobabilaalero aibi mulierem ia laoaa
alerium deducatj isneeam londorecogitur, aa non.
Sduio. Nonnalli ex can. 48 tya. ia Trullo moii, , , ;
dicaal ei necessiiatem iacoaibere, ui eam quac aibi , , '
cobabitat loadeat. Noa enim, iaquiuul, taacio ,
ataiutum eai ei pro carcere ei euppllcio moaa- , .
eterium decernere. Mibi aulem videtur magaani Q , , esta dbferaatiam aacillai et coajugis legiiim, et
propterea Ulie quidem episcopux caaelua esicuram
gerere aalaiii et corporia anieue eaa coajugHU \ ,
bic auleai sacerdoa aaluro babet neceito scandalnrw
per teparaliotioai loUere. Sed aon ipaam malfe- -
rem Jarc co^i. dicit qaispiaxa, ai vol iavita loaau- ,
ram aaicipiai. Et ideo iatetligo eaia aocmarlam . '
aobai aeparatioaetB, noa eiiam lonsuram. Sia a a -
tcm ca flat mulieris volaatale,- dapl caiur bonum, . et flt aielius. Qula autem nonaulli dixeruni, quod ,
cx bae cpislola oronia tacrit ordinibot iniliaius . \
cuin a h e n a muliero cobabltaas tegregaiiia et, , ,
liainaato deaautiaiioiiem; dico qaod aac pra?- .
seaii quidem saacio boc placoit. Ecct eniui, <am
4psc srfrei Gregorium cnm roalierc cohabitare, boc D \ ei ediclo deauntiavit, ut exaadibua mulieram traas- , .
icrrei, et ai feciaot Gregoriaa ut t\ denaniialaro
fuerat, ia eegregalionem aoa incidisaet. Quare aec , ,
allcr aegregabitur, aUi post deauBiialioaeai ia * .
cobabiuiioaa cam alieaa rouliere pertoveret.
,
. .
.
f

,
.
EJUSDEM GHOREPISCOPIS, SINE IPSO FIANT MINISTBI PILSTER CANONES.
GANON XC.
P^raiolestam mibi eal, qaod jam canoaes Patrum
deXeceriut, ac disciplina omais Ecclesiia abacta

'.
, *
, xa\ -

IN EPIST. S. BASILII AD CHOREPISCOPOS.

823
, , ait; et timeo ne paulatim, bac iadioVrealia progre , dienlc, m ecclesiaslicae in summain coafusioaem
. delabanlur. Obscrvata olim in Dci Ecclesiis coa sueludo Ecclesi aiiaifttros omni diligealia proba los admillebat; ac in omnem eorum vilam seduio
- iiiquircbatur : an aoa esaenl maledici, an nou
, - ebriosi, an non prompti ad pugnas, an" juveniulem
, , suam frenarent, ila ul sanclimoniam, siae qua
, { , Bcum neuio videbil , eiercere possent. At|ue
, boc examinabant quidero presbyleri el diacoui,
. \ qui una cuni ipeis babitabaut: referebant aiilein
, - ad cborepiscopos, qui eum suffragia (estiam vera , , cium accepissent, acepiscopum admonuisseal, stc
, aacratoruro nuroero miuistruin ascribcbaui. Nunc
, B
pnmum quidem nos excladealfts, ac uc re
ferre quidem ad nos dtgnali, oninem in vosmelipso*
, , - auctorilaiem translulislis : doindc rem negligentcs,
, presbyleris el diaconis jxsruiisisiis, ul quos vtjlleut,
* , ^ vila non examinala, secimdum aniuii afiecfiuncai,
, - aut ex coasanguiuilale ortani, aul ex alia aliqua
, , , amicitia, in Ecclesiam indignos introduccrciil.
, , Quapropler inuUi quidem minislri in unoquoque
, . pago numerantur : sed dignus mimslcrio altariam
* ne unus quidem, ut vos ipsi lcslificamini, botni, num penuria laborantes io elecliontbus. Quonian
,
, igitur video rem in malum jam insanabile progredi,
. nunc prasertim, cum plurimi miliiia? roelu, seipscs
, , ia ministerium conjiciant, necessario acceasi ad
- PaCrum canones reaovaudos; ac vobis scribo, ul
, - Q mittali* mibi catalogum miaislroram cujusque
pagt, et a quo qoisque
introducius sil, et quxe
ejua sit vivendi raiio. Habele auieni ei ipsi apud
, , vos calaloguro, ut cum scripiii apud nos reposilis
. * vestra conferantur, nec cuiquam lieeat aeipsum,
, * cum votuerit, iascribere. lta aane, si qui post pri , roam indictionetn a presbyteria iniroducii faeriai,
, , ; inier laicoe rejiciantur. Eoram aulem examen de
, inicgro repetite, et si digui fucrinl, saffragio ve&tro
, ^- suscipianlur. Expurgat* Ecclesiam, indignos cx
. " * - ea ejicienles. Alque in posleruro examinate quidem,
, - qui digni sinl, ei eos adaiilliie : scd prius nou
.
, aecribile, quam ad nos reluleritis; aul sciiole lai , ciim futuruoi esse, qui siae noslro judicio in roini
* sleriuin fueiii adinissus.
,
.
. , BALS. Quinarn eranl cborepiecopi, et qusnaro
, ' - jura babebaal, dictuin est in canone U tynodi
, ' * NeocaesarianaD el in can. 10 Aniiocb. syn. ei ideo
bic mibi buparvacaneum visum est eadein repeiere;
* ci eo magis, quod, qu in presenli epislota conti) - neutur de cborepiscopis, omnino exoleverunt, rt
, - omnes clerici flunt ab episcopis aola ipsorum pro - batioae.

()
ZONAR. Ilagaus Basilius cborepiscopos sibi
;, ; * subjecios rcprebcndil, quod per seipeos touethue*
a u l c i n

Hcbr. XJI, 14.

() Apod Beveregiam lu aotU ex codicc Aaierbacaiaao. Estr.

831
THEOD. BALSAMON
835
riai tninifIrofl, et consaetadiacm Iraatiliertat, quatn , obtSnoiste dldi, al ilH per chorepitcopos tpfocopi , ,
seateDlia fierent: ei poiterum canonet in latirari , \
jabcH, sive poel prtmam . ,
aatem indicrJonan vocai : et ipsos qaidem digaot . 6%
iaquirere el approbare, noa aalom eoa in ciero or- ,
dinare, nisi ad ipsuat priaa referaat, qus ad eoi ;, \ ,
fpectaat. Eos aolem, qui aic aoa ordiaaatur, ad ,
laicot se deiraaaram commlaaiar. Ulram talis ita- *
que tunc lemporis coasuelado obtiaebai, laa latet. .
Ilajatmodi autem eaaon ia syaodis eo antiqaioribas , * *.
non inveaitar; aed potius deciinns tjuodi Amio- *
dieaa, quai sancto hoc Patre aaliqnior est, caaon 6 ' -,
cborepitcapis el sobdiacoaos, qui miaiMri etiam di- ,
canlor, et lectorcs et eiorciglas constitaere conce-
,

!

* - - dit; decernit autem ae presbyieri l diacoai a cbo- ,
repiVopis. ordiaeatnr, nisi episcopi senteatia cai
aabjiciuaiur. Sed dedmag quartas lyaodi Neoctasa- ,
riensis canon chorepiscopoi typum seplaagiota < . ' apoaloloniia gerere didt.
. '
.

" !
'

/.

EJUSDEM
AD KPISCOPOS SIBl SUBJECTOS
Ne propler pecunias ordinent.

145CAN0NXCI.
Rei turpUado, de qua scribo, boc ipao qood C
ia guspidoaem omniao vcail ac aermoaem, dolore
aaimitm roeuta implevit: bactenus aaae visa est
mihi iacredibilis. Qaod ergo de illa tcribo, qui
sibi ipse coatcius esl, acdpiat ut medelam; qai
auleai aoa conscius, at praemaaitioaem; iadiffcrcns vero, quod quidem deprccor no in vobis
rcperiaiur, ui obtcslationem. Quid aulem etf, quod
dico? Dicuator nonnulli cx vobis ab Hs qui ordiiiaalur, pecuaias accipere , Idque pietatU nomiae
iaumbrare. Hoc aulem pcjas csl. Eleaiai si quis
malum sub spede boai perflcil, poena duplid
digiiaa est: quaadoqaidcai ct quod noa boaam etl.
facil, ct ittitur ad peccatam comroillendum boao,
al ita dicara, adjalorc. Hxc si ita se liabcut,
dducept noa Oaai, aed emendeatur: siquidcm
nt^cs^e eet dicere argcntum acdpieati, qaod ab
apustolis dicluro csl c i , qui daro volcbal, at Spi*

,'
, ,

,
* . >
,
* , '
, .
;

*
. .
,
*
,
, ,
)
, , *
, ^
,

833

1 EPiST. S. BASiLII AD EPISCOPOS.

.
- 0 , ,

,
. , \ ,
.
. " ,
.
,
.
.
,
* ,
,

.
.
,
.
,
*

.

. " .
.
( ,
.
*
,
.

'
.
Aetctr.

. , ^
' ,
f> * , *
> , ' ' '
.
I , ,

,
, ,
,
, .
', ,
, ,
,
. , ,
,
, ^ ; ,

, ,
,
.
. () Act. rin. 29.
() Ex codice Amarbacbiaao, ia aotU BeveregiL

834
ritus sancli participalioaem emeret : Peeunla tua
iccum $U in perditionem *. iiam levius delinquil
qui prse inscitia eaicre vult, quam qui Bei donum
vendit. Vendiiio enim facla eet; ct quod tu gralis
acccpiili, *d si vendideris, Unquam Saiaiue vendi *
lus gratia privabere. Naro cauponariam ialrodacU
in rea spiriiuales, et in ipsam Ecclesiam, ubi corpus el sanguis Clirisli concredila nobis sunt. Haec
iia Oeri nw oportet. Quale autero sil arliflciuni,
dicam. Puiant se idco non peccare , quod non anle
accipiant, scd posi ordiaaltoaero accipiant. Accipere auteni eat quandocunque accipere.
Bogo itaque, redilum illum, itoo polius viam
gehcnnara ducenlem relinquite, nec mauua
ejusmodi rouncribus contaminantes, indignos vot
eJ&ciaiis, qui mysteria sancta eelebrelis. Ignoscite
aulem mibi. Priraum quidcm tanquam non crcdcns,
deinde lanquam fidem adbibcna, interminor. Si
quis post banc meam epistolam tale aliquid aduiiserii, ab bis quidem qua? bic suot allaribus sccedet: quasrel auiera ubi Bei donum cmeus dcnuo
diveadcre qucal.
Nos enim ac Bei Ecclestus
c;sueludioem lalem non habemus. Csetcraia uau
addiio desiaam. Proplcr avariliam isia Aunt. Avaritia autem el radix malorum oiunium csi, el vocatur idololatria.
Nolite igilur Cbri&io praifcrrc
siraulacra ob naodicum argenlum; DCC rursus Judam imitari, quaeslus causa ilerum Iradeaics ctuu,
qui semel pro nobis crucifixus csl. Alioquin et
agri et manus eorum, qui bos frucius pcrcipiunt,
Aceldama vocabuntur.

BALS. Quomodo puniunlur qni peconiis ordinaui ei ordiuaniur, ia caa. 29 sanclorum apoxtolorum iolerpretatiooe fasius dictaro ost, iu can. 2 ,
yu. 4, in caa.22, syn. 6 et 3 et 19 aepihua
syn. et lege eos eorumque 146 interprelatioaee.
Qaoaiaoi auleui prarsena qooque epistola, tti et
canone, dcposiiioni snbjicii, laro eos qui ordinaut,
quaoi qui o r d i i i a u t u r , eive ante ordina;ionem pecuaias acceperial vel dederinr; sive ordinatioaem:
ei beec el llla conjunge, et per gladiuin spirkas, qui
iaielligitur , avaritia- perturbaOonetn, quoad ejus
fieri poiett, radicilus exsciade. Praedia atilein, qua?
ejosmodi pecuniis enmplur, appellabuntur, lnquit,
Akeldama, quod cst Hebraicuai, et Gra-ce cxpieasum, preiiaai et pradiaiu sangatnis iulerpreiatur;
dictuia ia libro Actuuai. Hoc e*l aalem, quod dicii;
quod queiaadiBmluia ager, qui cmplus tot pecania
qua veadiias esi a Juda Bomiaus, pretiuai aaagainis esi appellalas : iia et pecuaiai, qaae ab \h> ao
cipiunlur, qui Doaiiai domaro veadunl, el diceaes, ei vici, ia qaibua illi qui daal ordiaaaiur, prcliam sanguinis erunt ei appeUabtilur.
ZONAB. Ad episcopos snot scripaU aaucias

831
tHEOD. BALSAMON
835
[PaierJ CDH) toJnurt istos b iit, quos ordinarul, * * *To, t&v pifotovwpipecaaiaf accepltsc. rem qaideai, inqtiil iaere- *
lihi'ein esse exUlimati. Eoaniem. qaod et in so- , , * >
*picioaem tantutn veacrii, dolore me affectl : illud , ,
taaluia non diceaa, quod dolor iuihi ett vos lalcf ,
ease. ut bajaxroodi advcreas vos dicaaiar. Contraria , * . "
eniin natura, jaxia quemdam sapieiitom, accaaaiio-
nU ritjuspiain non capax e t l : ol si quie . inquil , , ,
Ajncem aconaiioais accaxarel. Hsec aatem quas . , , , ;
acribn, iaquit, fe, qni Ulie eujotdam rei sibi cou- *
acias cei, ui mali remedmm accipiai : qui atHetn ,
ea purusesl, al antidoiuin ad a laendam. Pbar-
roaca eaim a medicis iis quidem , qai in morbum , ,
iaciaereat, ad caraiiotieai daalar, et ad liberatio- , ,
iiein a iuorbo : iis tuicco, qui morbo MMMIUIII labo- . , , AotAfopo^ ,
ram, aatidola txbftbealur, ui morbo iion eorripian-
tor. Qaicoaqae aatem iadiflerea* eat, qai tcUiccl " ,
nec quid niaii se facere putat, com qaid ab iis ac-
cipit qnos ordinat, qood iadifcreaii niaViraoi go- , , deprecor ne ia vobU iaveoialor, ia qaa ecri- <, ,
pia SUBI, aeeiplat oi lesiimoniam xlve at adnoaiclo- ;. ,
tiem, ui epipbonema. Indifforiuiilaai aatem merfto ,
depracalua exl. Qtri peecat eoim , aeque malam fa- ,
cere cognoKit, apet eat ol a maio foraitan abaiineat: , ,
qal atuem roalura perpetrat, tcqoe nec tnalum fa- . O , ,
cere exisiiniat, ad resipitceaiiam nunquam rcver- , , ;
tetur, nequo a peccaio abstiaebti. Quod auiom , dico,inquit, est, noanullos afflrmare, quod vos , .
accrplis. pecuniit ordinaltoncs celebralie : obum- *. , , '.,
bralix autem, boc eat occuhatia , malum noininc , ;
; < : . 1
...
..:
_ _
*
..
pielaiis.
Uoc aniero pejus etl.
Qui
euim malum
;,
/.
- , ..

inquil, perpcirai, seque Iwni quid facerc aimuJal, ; , /

duplici supplicio dignus csi, ct quod malum pcrpo- , . ;
iral, ei quod ud mali perpelrationeni bono ntiiur , /, , .
bor. est, boni noniine; neque cnim ipo bouo ; ;
[uiiiur. 1 IIJCC aiiiei, sic se babcam, ifumruui , ,
si vera sini, corrigatitur. Nccesse enim csl, m ad ,
Utos, qui pro pecmiiia ordiiianl, illud xancii Peiri , , 1\

xerbdin dicatur, quod ia ad Siuioaein pecuuias pro- .

fere.nem, ct graiiatn Spiritus dari sibi quiTonleni, , , ; ,
pronuniiavil, quod csl, Tnum lecum $ii argenlum in
1*rdiihnem
Deinde el peccaiuiu augei, dicens, ; * > '
qttod qui ordines einuni, lcvius aiiquantitluui pec- * ;
cant, quam ii qui vendunt. Illi cniui id pcr iuipe
,
ihiam eiiiuiii quod babeul : qui vendil auleu, , ,
vendii quod gralis accepil; ul a Salana empius , .
*ive merocnariua servus diabolo facius, ei ad cau- ,
poiiaiioueiD, boc esl ucgoliaiioncm , graliam Spiri- , , ,
deducii. CauponaUo enim negoiialio diciiur, , etquc suuime sordida, quaiu dicit tordidaiu iu Ec- , ,
clesiam iniroducere negoiialiooeui; ubi preiioeia* ! ,
aioia nobie concredita babemus, vel potius quas , .
fmnte prttUiiu exccdunt, qua? suuicorpus ei sanguis * , , ,
hrixii. Cuai aalea dlxissel, Obaaibraiis roalain , , *
nutie eiiaai dicit qaontodo obuaibrant. Exiaiiinaut, , .
inquii, se aoa pcccare, quoaiam simul caai ordi- , ,
iiatiouc uoa accipiual, sed poxlea. Accipere autem , , .

Aci. viu, 10.

837
IN BMST. S. BASILII AD EPISCOPOS.
838
, , - est qaaadocaaque acdpere. Qaamvii eulm qols prias
oc non acceperit, vel qaando ordiaat, sed aliquo pott
tempore, propter ordinet se collatot, ideai esl
. \ peccatam. Adborior igitur, ul bunc deponaiis redi, tom, vel poiiue ad geheanam adiiuro ? rediias enim
, boc modo acquisitos eo utcniem ad gebeiinam da \ \ cil : et ne manus vesiras accipiendo polluenie,
. " per bujusmodi quaeslus vosmei indtgaoa reddaiis,
, 4 , qui saacta myiteria coatrecleiU ; nimiruin qui ea , . cra celebretia et corpas ei sanguinein Ghrisii oftV
ratis. Quoniam aiitein oraiionem sanrtus ad iiiinas
. coaverterat, iniiio Episiolde diceas, quod reiu ia , , credibiletn cxislimavi, veniam petit. Coinmiimiio
, , eat, quod qai baae Epislolam aliquiti i*iiuaiodl
, perpelraverii, ad aliare amplias celebrare aoa per , . nitiieiur. Talis eaitn ab aliaribas, inqait, quae bic
suiit, recedet; boc , sacra boc ia loco crlebrare

probibebitar, ei aliain ia poatcrum regiouem quaeret,

**. , , la qua donuai Dei rediiuat, idemque vendal. Adha?c
, , 0 apotiolica prodacii verba ; No$ enim e% Ecc(e$i<c Dei
, talem nom kabemxt comnetxdimm . Poaiea dicit,
qaod veadhto graiias Splrkoa propter avariiiaai
. facuett, quaa radix el omaiuai ntaloram , ei ido , lolalria nomiaator. Idola itaqueCbrbtfo propier pau , luluai pecunix ae praferaiis. Cum eaim avarida
. idololairia s i l , qai propter avariliam doaum Dei
, veadit, idola Deo praefert, ct Jadam iaiitatur.
Qoemadmodum eaim ille Gbristam priHlidit, ut ar , . gcataai lucrarclur : stc bi aecuada proditioneCbri , - ^, sium sponie produat, qui semel pro noLis craciflxus
, , cel. Qui graiiam autem Spirilaa vendunt, usque adeo,
, , inquit, Judaai imilantur, ut pracdia tali argenlo eav - pia, eive regioiiea, el vici, ia quibus coaatiiuuiilur,
, , - qui isiboc niodo ordines sibi collalos babeul, ct
, , maaus, quae islos fruclas accipiunl, Akeldama vo cabuntur; qaod llebraicam esl, Graece aaieui Pre. . tioia et agram sanguiaie sigaiiicai. Referelur auieai
* ia libro Acioram. Hoc igilar esi quod dicii : quod
, , sicul ager, qui nummis argenlcis, pro quibus ven - ditus esl Bomiaus, eaipius est, preiiuai saugaiiiis
, repulaluf eal et nomiuaius; sic etiam argentutu ab
, , iis, qai donum Bei voadant, accepluia , ei regiones
, , et tlci, ka qaibus ordinanlur illi qai dederant, pre .
liaai aaagaiais croal ei appellabunlur.
1

C o r . x i , 10.

THEOD. BALSAMON

839

8(0

///O.V.

SANCTI BAS1LII
XXVII CAPITE
EOBUM QUiE DE SANCTO SPJRITU AD BEATUM AIIFHlLOGHItJH SCRIPTA

SUNT.

*.
147 CANON XCIi.

F.x asservalig in Ecclosia dngaiaiibus et pnc-
dicaliouibus, aliaqttidcm iiabcnius e doclriua sni- \
plo prodita; alia vcro aobis in myslcrio t adita ; , recepimus ex tradilione aposloloriun : quorum ?.0 *
titraque vitu eamdetn habcnt ad pielatem; nec iis
quisquam conlradicct : nullus ccric, qui vel tcnui . \ ,
expericntia aovcril qu sint Ecclesi;c instiluU. ISatn si consueiadiaes quas scripto prodi(;c non .
saal, laaqaaai haud imillura babcntes moaicnli ag- grediamar rejiccre, iiuprudctiies Evangclium in , -
ipsie rebus pnecipuis bedeaius, imo potius pra-di- *
caiioaem ad nudum nomen conlrabeiitus. Vorbi . [

gralia, ul ejus quod primum esl cl vulgalissiuiutn ]
primo loco commemorem : ul signo crucis coa qui
spem collocant in ChrUto sigaemus, quis scriplo fj ;
docuit? Ut ad Orienlcm verst precemar, qnsc no*
docail Scriplurat lavocationis vcrba cum conficilur ;
panis
Eucbarisliae et pocalum beaediciioais,

quia sanclorum in scripto nobis reliqait? Nec cnitu
bis conleaii auaius, quae comuiemoral Aposlulus ; ,
aut Eyangelium, verura alia quoqua ct aulc ci post ,
dicimus, taoquam louUum babenlia moaienti ad \ ,
niyetcriuai, quae es Iradilioae non scripla acccpi- ,
miis. Benediciiiiua aulem et aquam baplisaialie, ct .
ofoum nnclionis, iuio ipsum etiaai qui baplismam , ,
aectpit. Ex qaibus echpiis? Noane a lacita aecre- . '
taqae tradilioae ? Ipsam vero olei uactioaem, quis ;
aermo scripto proditae docail? Jatn ler iramergi ; ;

hominem, uade baasluai? Reliqua aatem quaeflantQ * *
baptismo, velali renualiare Saian. cl angclis 4, " oe ,
ejas, ex qua striptara babemaa ? Noaae ex minime ,
publicaia et arcana bac doclriaa, qaam palrea no- \ ;
6lri aileutio qaieto miaimeqite carioeo servaraal? ^ ,
Qatppe illad probo didicerant, mysieriorum rcve-
rcaiiam sileatio coaeervari. Nm qase aec inluarl , ,
esi noa iiiiiialix, qui roaveniebal borum do- ; " *ririnaai scraplis valgari ? aul quiJ laadeia sibi vo- ' , ^
ln l .
?3;;
Guill. Beveregii nota3.
(i5) tr kr . Po.t bxr verba Uis coaceplum, , :
iti co.lkc Amcrbucbiaao stqMilur, liix vcr * -

841

IN E P I S T .

S.

BASILII AD AMrillLOCH.

842

; ; , Ifascesi , cur quaedamcilra scriptitm tradita

t- sint, ne dogmalmn notitia ncgfccta, propier
xssneitidincm vnlgo vcnirei in conlcmphim. Aliud
.
" , . tittqne est dognia, aliud prnedlcalio. Nam dogmala
*, . fiilcnlur, pnedicaliones vero publiraulur. Et
, fj , aulcin silenlii species fciiaro nbscuriias qua utiliir
Scriptura, rntelleciu difllcilcm reddenx dngmatum
. senleiuiam, i'que nd legcatitim utiliarem. Uaur.
* ob raiisam omncs sprctamus al oritwlwn, cuni
* , preramur, pauci lanwn novimns, quod i d facfoates antiquam r e q u l r i m u 9 pairiam, vidclicet para , ,
disum, qiiem plantavit Oeusin Edcn ad orienlcm *.
' .
Erecii ilidcm perfnimus deprecaliom*s in iiaa
$
Sabbati, sed rationem non oames novimus. Non
.
enim solnm quod velaii simul cum Cbrisio resi: , ,
B sciiaii, quaa snrsum suni quacrerc debeamus, in
die re*urrcclionis dala? nobis graliae staado preean
fes nosaietipsos coinuioiicfacitntis, sed qiiod is
*
. dicg videaiur r.liqno rnodo imago veniuri soeculi,
Eoque cum sil priiiiipitiiii dieruia, non priinus a
, ) Moyse, 8cd unus appnllalus esl. Fucta eit enim, in. , , ,

qtiil, vc$pera et faclum eit mane, diet unui :

,
tauquam qui sa?pe rectirral. Igitur uiius cst idein
. , ,
et orlavue, uniim illum siugiilarem ac vcrum
,
oiiavum, cujus et Psalimsla in qaibtisdam Psalnio
rum inscriplionibus meminit , per sc significans.
, ,
*laiam videlicel boc lempus acculttrum, dieiu
, , non degititruiu, vesperae ucsciuni, sticcossoris ex, ,
pcru*m, a?.vnai illud nunquaai iiitieiidiiin ncc mi .
qaaai seaesceas. NYcessario igilar in hoc dic Er
, C clcsia suos alumnos docel, pi-cccs suas tiando
abeolvere, assidaa comajoniiiono viue illius

iiunquain dcsitura*, noa aegligamtis ad rani deini .
gralionea parare vialicum. Quin cl toium illu.i


qaiaqaagiata dierani leinpus admoailio ost rcsur .
reclionie, qaam ia allero srccnlo exspectamas.
, ,
Num unus ille et primus dies sepiies muliiplicalus,
.
saptem sacrae Peaiccosies bcbdoniadas absolvit.
,
primo enim incipiens, ia eumdcm deeiaii, per
*; .
6imi)cs, qui in inedio ialerceduat, dics quinqua
,
gies evolulus. Uade ei aclernilalera similimdiiM;
,
refert, dum volut ia aioiu circulari, ab iisdeai or .
sus signis ia eadem dcsini!. Quo in die, corporU

Gen. , 8.

Cen. , 5.

Psal. el ;
Guill. Beveregii nola3.

, D pretam dictum Und, Laque, fralrefi, siaie, ct

^, , ddsAaol. xpavsize teueiu ira litioncs, qiins didicistis, sive per B C moiieia, aive pcr Ej)istolani nostram, .ai/, hi c
, ,
' , , , iHamfettum eit quod non omnia per Epiitolam
, tradila$HHt led mnlta eiiam $ine icriptis. Et livc
?;* auiem ilia limiliier $unt fide digna : ui
. " ^ etiam iradiiionem Eccletxa dignam esiithnemttt. Traditw ett nihit amp'iui . ld$m ta
.
. ' . iiiterprelatione Epiitola* ad hpheiiot, \\
' ^> de i*ti$ qui Eccletiam tcindunt, $ic ait; Sanclut rir
, ;" quidam diii/. quod nee mariyrum sangnh istud
peccalum votiit. Posl boc selioliuui ia cod m
. Sciendnn est, quod r.ixlice in3. babclur iiiierprelalio Zoaarae ia pra*.
caoonein, quam al aaiebac noa editiin
beal** Joanues Chrysotlomxs, quario sennoneStiaiem
in
tceundam Ephtolam ad Thenalonicensei, iiler*posi Balsaiaoais inierprelalionera appoaiatua.
%

PATKOL. G * . CXXXVIII.

TIIKOD. BALSAUON

843

8U

civcio babilu prwarl polius noe Ecclciiae rilttft , tx

docucruitt, iiiaiiriim per evidenietit coimiioaiiiu\
nem qnasHranifenntesmonleio aotiram a pra*8<*a \ . \ ' tibas nd fu!tira. Insiipor et qttoties gcnua fleriimus,
,

et rursus erigiiuur, ipso farlo oslemumns, quod

, \
obpcccalaia in terram dclapsi suaitts, et per bu manilalcai cjus qui crcavil uos ia cooluiu icvucati
.
snmus.
,

0<ticict me dies, si Eccleaia* myeicria cilra

. *
xfiriptiMi iradiia
pfirgam reccaser. Omitio


cnera : ipsaai fidei piofeasionrm in Palrem

cl Filium el Spiriluni sai;Ctuui c qitibas babe;
imis acriplia? Etenim si quontam cx baplisaii
, , iraditioac, jaxta pictatii coasecitliotiem , ul baptf ,
xaaiur, ita el credere debeaivs, aiaVtlem bapiltroo
, profeseionem exbiberitue : coaccdaut etfam uobig, ^

juxla eamdeiu coaaequeatiam gloriflcationem
*
fidei coasimileai persolvamns Quod ti gloriiicandi
,
modaro \c!uti scriplo aoa tradituia rejiciaal, pro
(craat aobis el professionis fidci el cancroreio
, ,
qus coinuieinoraviraus probalioaera e Scriptaris.
. , Adhatc cum lam imilta tiat quae scripto prodila

ima sunt, et laatam babeul aioroeati ad pietaii*
, mysteriam , aaicara dicliunculam qaas a maja ,
ribna ad aos deveait, noa concedeal, quaia aos cx

iaafleclaia coatactadiae in Ecclcsii*, qa pcr , ,
versaj el corrapl* noa saal, periaancnleni iuveai ^
akua, haad mediocrem ratloaeia babcalem, neque
nediocre adjuaietilum ad mysterii vim artercittcm ? ( ;
.
BALS. Do non sctiptis EccleVia utoribus toge
icrhurt cnpnl primi litali praeseiilil operis, el qiias C ' . '
ia co a nobia tcripla aitnt. Quod anleai dicil ba*c , * .
epislola , tale esl: Cam Pacainaioroacbi ( boc c$i
" , *
Maacii Spiriias adverarii) dicerenl, coa deberc
' Spirilum gaiicuiia simul ciitn Palre ei Filio gloriii- \
cari, quod hoc noa sit nobia ia scriplia iraditaiu ; , ,
aaaclas, po&lqnam ditersax aoa acripta coasuelti- , ;
diaea receaaaii, qa aeceaurio onmino noa eolve- , * ,
rentur, sad perpeluo obsarvarl dcboreat, aiibjaugic ?
nliaia caaaaa propier qtias qnarduai ex bie alisque , ^
scriptis iradila* auat, el di<ii propterqaaui cawsa n , \ $ *
ad oriealeni respirietilea oramus, ei cur uua Sabba- * \
loraai staales precaaiur : el qaod non oaiaia qai- , ,
deiu ecriplii maadeattir, 148

V^
, .
oporleal dogmala pablicari, t*t aboainilaiscognosci. , , *
Praedicalioaea eaim, inquit, publicaaiar : dogmala , ,
vero lacealur, nefiaepiusagiiala, boc es\ rreqneu- , , lius mediiata el usarpata, ox coneaeladiac fouteia .
naatar. Esl eaiai ailealii quoque apcciea olisca- . ,
rilaa. Qnod euim obxcure diclain, ul non eliam a , *
muliii iuieHigaHir, taceri videtur : quemadmoduai ! ; , : \
eniin nescil qaispiam, qaod nlius babet in animo; . ^
iia eiiam quotl obacare diciom esl a pluribas igtia-
ratur. Iloc ergo dieiisanclus csw caaaaai, ut aon . opf
otnaia aobia in ecriplis tradila einl. Quod aaieiu \
dam oramaa oricaiem atipicimus, caasam dicii ee, , ,
qaod nos anliquaii) palriam inqtriramus, paradisttm .
ncilicet, qaea) Beas planiavit ahorientc. Geitu ati. y) , ,
lom aon uVciere in mia Sabbatoruin , <jusc est , / .,
v

r a i l

e l t

10

, l 0 , >

845
IX F1ST. S. DASILII AD AMFHIJ.OCH.
846
^;, rolalca, tradltmn e(, qucil.ir* ca curo Cbrigto con surreiiiuus.; illo qwideni cx scpulcro rcsurgeute
, ^ \ itobis auiero ab autiquo lapsu per illum extjiaiig :
f , al quod qaa? gtuil aiirsum quaerere debcmits, et uoa
, , \ ad nrrena ei inleritui obaoxia iucuiiai-i; ei qaad
, , fnturi M O C U U Domiuicus imago esl, qiti < aui H I
priiicipitiin dtaram , a Mose uoa priaius, scd utius
, , noru-nntur, ui qui circulafiter veriens, uiius sit c
, \ ocintu*. ei oclaium illuui dietu describut, luturuui
, . tciliccl saculum, qnod non desLit, el est infiiiiiiim,
. , , cujus eiiasn David in pgalaioram iiucript?oittbtis
, uiemiuii, eos pro ociava inacribens. Propterea ergo,
, , inqtiil, necessnrio docel Eccle&la rectoi gtare, dmn
cea $ oranl, fcjut alumaog, fldeles acilicei, quos aluit Ec
, . clesia, ut frcquemer sursum aapicicndo faitira glo*

-r-

ft

,
. \ \


,
,
,
; ,
, \
, .
,
, .
, - Q
, ,
,
.
.
*
, ^,


\ . ,
, ;
,

, \
. ^,
, .
\ , ;
,
,
, \ ,
, , \
,

, , , ,
, *
' ,
; ,
. ^

riae recordeniur, ei quo ad eant pcrvcidatur viali

fum coatpareal. Preierea de Peutecosie* qaoqac
diebag dicil, qaod et ipsi nobis exspcctaiam resurrcclioaero signiilcani. Qnaudoquidein priaia* die.n
rcnarreilioais Doaiini acptiex ecplupliealus pcr Jies
iaiermcdios Peaiecogiea efficit, iucipif euim a Do
miiiica Pa*cbrc, et ia novum alium DoaYuricuiu*redit, ci ex illo rarsus ia sequentcra Doaiiaicaro; ei
ila circulariier verteni ac circiunaotas per aeptem
bcbdoinadas , la Peaiecoxiea desiait, el imitatur
aeierniuiem abifcdcm diebas iiuipienset ia eosdem
recarreas, gicut hi circalari niotu. Liiita euim qna*.
circulam eilicil, quae etiam circainlVrciiiia appcllatar, uude iacipil , Ulic desiuil. In diebns ergo Peaiecosles conaueludinea Ecclesiavsea lcpres vei sialaia, docueruai uos id pra-ferre, ut rccii giauie*
oreiaus, roeniem nostiain veiaii exciiuatcs a terrcnig ad coelcgiia per evi Jeiitem aivc maiiifeslam adnioaitionem. Per rcciaai eaini (igaraai gunmm
aspicientea fuiarorum el coeleelium adinoneniiir.
Sed nec genuflexioncs sunt nobis sine syailiolo : s i gniiicai eniin bi lerram quidem iacliaaiio, quod pec
caalcs ia tcrram lapsi sumaa tcu decidiuias; ez
terra aalem ruraua assurreciio ei devatlo, qaod a
lapsu conversi sumus per graliam IM, qai cleuientia ia nos axus eit. Et qaid haec, iaquit, caumero !
Si oaiai oauiia , qa^ xiae ecripiis accepinius , mysieria dicere velleai, dies ine deAceret, boc e&i, ae
salii quWem temporis babereai ad cxposliionem.
iaai vero aliud quoque scriplaiu adjicit, diCOH8 : Miiio alia. Id Patreni auteiu ei Filiuai ei
Spirilam eancluiu coafiierf, uadeaam ia scriptis
babamtia ? Si eaim ex iradhioae qate csi in bapiiKinate, ex eo scilicel quod Cbriiiua dlcat apostolii,
baplizaates in nomiae Palris, et Filii, e* Spiritas
saacii ; at baptizamar, i u el credere debeaius , ei
ideo bapitsaiati aimilein confeesioaem poiiimtts :
dcnt iiobis ai, qiiemadmoduia coafltemm , ila ci
gloriflcemas, crednmu* scilicetet gloriaai caaamas :
sia aaiem dicant, ae aoa ia scripiis accepisse, ita
gloriam canere; deal nobis ia 8criptaris demoiiatralioaes, id eal,ia acriptig oaieadaai confessiouen
fldei, et aliaeaumcrala. Ifjec Kaaeina caro Pneumaioroacbis (boc esl Spiriiui saucii advcrsariig) d'ger i,
:

847
TllKOD. BALSAMON
848
qui uou frrcbant, Spiritum gaacitiui utia cum Patn- *. ; ^/
ei Filio glotilicari, ut qui servum etim cxiiliiiiarc , *
i:t non boaore 149 qaalcai, ei diccbanl in ,
scriptis non iavciii&xe iradiliim Ecclceiae, ui ipse , \ ,
una cuni Palreei F-ilio gloriflcaretur, el inferl b:cc ,
quoquc gaacutg. Deinde cuia lol sint qa* oa
\
scripia Mial, el UulaDi poiesialeir. babeanl ad pie- , \ .
taiis iiy*lerium; aaaia diclionem, quae ad nos veau* , ;
ex Patribus, qui ame nos fuerunl, non concedetil? .,
ul qiis sequualur. Quod atitem dicit, * i l ejusmo Ji. Cum lol 8tut qnae ftiiie scripiia accepiinut , caque ; ;. " , ,
ad ttdem laui valtda: non perniitUui nobis uiiam ,
didionem, noa a uobis iairodactatn, sed qnam la- \ ( , Tcniiuus ex coiiaueluiliac non quxsiu ncc afleclata, ', * . '
ted giatplici, qux permansil iti Ecclesiis non per- \ ,
verxi*, boc esl, ortbo.ioxis , ab baerciiris de- , pravati, quac magnam babcl raiioaem , ncc parunt , ^,
affcrl utiliiaiia ecu adjmnciili ad fldei myslerii p>.
tegiaiem, boc esi, quae amlium jftvare p*ite-l ad fi- , , ' ; ;
ilti iuy*ieriuui.
, ;
.
. De rilibug ex iradiiione non scripia in
. \
tisum receptta saueitrs [ bic ] docel, db itque, quo.l , , ,
uiulu suui, quje nou acripia accepima* facicuda , ::,
ad pieiatem condiicentia, qua? si obscrvare rrcuso- ,
mas, Evaiigelium, niiiiinuii iidcm al Eva? gelio no- , ,
bi* pradiculaiii, tn rebus priu< ipalibus inco.i motlo .
afficiemu*. Dcindo einiuiei-al diam ea , qua sinc . ?, ,
arripiis obiiiiiicrtini; el a i i , cos, qui iu Cbrislimi *.,
credideruiii, (igura cnicia noiari give cbeiguari, C
.
;
quis |>er liUor.is docuit ? vl precam^s ad oriemein ; *coiiverii? Ip.-a auiem iuvocaliotii* verba , qiiibus ; .; , *
sciluci saccrilot graiiam Spirttus iuvucai, cnui pa- ; :,
nem eiicbari5iiciiiii el poculum bcncdiciionii san- ^ ;
ciiflcai, a qqonam, inquil, habemiu? ueqne enim , ;, , ; t i
, quflcseripiit iradiia uni, ex Aposlolo cl Evau-
gelio, coiiiemi sutnux; sed ci anie itla iioiiniilla di ,
cimus, aiquc alia eliam poelca. Aquain vero ba- \ * .
plisiualis ei oleum unctionis beoedicere, unde ac- /
ccpimus ? Ipsoiu eliam oleo ungere baptizatum , ;
quis noe ecriplis docuit? Hoinioein eliam ler iater ; ';
bapiixaaduia immergi, uade babeaius? (Yemm alia \ ; (
siae scriptis rcvera nobis iradiu fuerunl; bapliza- ; , *
lum aulem ler dcmergi cx aam lorum aposiolorum ,
caaoae 50 balicmus. Miror ilaquo qnoaiodo boc V , '
oliain siae scriplU tradiiam faisae sancius asscruc- , \ rit; aeqac eaiiu piiiaiubim eeteaia caiioatg igaamai *
fuisxe.) Quiaeiiani Saiaaa; rennnliare, ei alu quoi:.) \
quoi a bapilzalo repoii e x i g i i u r , onmia, iaquil, cx \ ; ,
arcana et aon publicaia dociriua suat; boc est, ab , , ,
a,qux paldicenoa pncdicatar, acc oaiaibas inao- \, le^cii; qaaai majorcs nostri tacilc obscrvaruni, , ,
aaxie uimU aive curiose in eaui aoa inqairealeg. ;, , f,
EoVli seul eaiai ea, quae ia uiygieriig veaeraiula *
bive gloriosa el boaorauda et arcaoa goat, silculio , ,:
^ U b i o d i r e atque obgervare. Quae cnini, iaquit, nee
. " , ,
\idereaul specalari iis liceal, qui noa ganl gacrig | .
iniiiaii, ai aa Iriaaipbareal, ei in scriptis aperie ;
tfTaigareaiar, nuaquaai adujiUalur.
.
!

0 ? J m ( J t

850

1N EPIST. S. BASILII AD AMPHILOCH.

' .

EJUSDEM
V1CE31MO CAP1TI5 EJUSDEM.
CANON XCII1.

\.

Sane conlra id quod dicunt, gloriflcalioszoii:

\ \
cum Spirilu carere tesllmomo, nec iu Scripitnis

exstare, iltud diciraue : si nibil aliud cet rrce. , pium abeqne ScripltirU, oetaocquidem recipiaiur ;

sin plurtma arcana ciira scriplum recepta sunl no ,
bia, cum aliie pluribus el boc recipiemus. Arbiiror
.

a>jtem apoelolicum esae, eiiam uon sciipUe iradi . "
tionibtis inhaerere. Laudo entm, inqutl, tot, quod
, , * ,
onmia mea meminiilit, el queniadmodnm tradidi ro , *
01, iradnione* tenelii . El illud, Tenele iradUio ,
nei quat accepittii xke termonem lire per episto , * '

\ , - iam : quarum una esl el ha?,c de qua nutic agtnius,

quam qui ab inilio praescripscninL, liadidertiiilque
,
, posleris, usu semper siinul cum lempore piogre ^. ' ,
ipsam !onga consuetiidine in Ecctasiis

irradicarunt. Ergo si velul in iiibunaU', probalio,
,
nibus e scripto desliiuli, muUos vobis leslos pro * ;
ditcamue, nonnc eentenliam absolventcm a vobi*
\ xfil consequemnr? Ego quidem arbilror\Unore txquidcm
1

duorum

ae Iriuin

lestium itabit

o$xne verbum

> - Qnod si etiam tciiiporie diutumi^uem pro nobis

, , ,
facicnlem vobis evidenler ostendainus, annon
rlvai ' ; vidcbimur vobis probabilia dicere, non possc litem
, oiovel
ielam jure nobis inlcndi? Veneraiida enim eiint
.
quodammodo velusla doginata. qiueob antiquitalem,
cen raniiiem quamdam, babenl quiddam reverfndtitii.
. C UALS. Saurius euinn adbuc diclnm oonfirmat,
; , dicens bxreiicis : Si nibil qtiidem aliud non scri , piuiii tradHum e?t, nec boc adimitatnr : sin anlem
< ; , mnlia siint,quae siuc soriplis in republica Cbrisli.ifu
, - versaiiiur , qiia? qiiidpm onitmcravil, mtu aliis boc
. qtioque adniiuamuf;. Deindeostendit quod esl apo> 5 :, \ siolicmn eervare qtiod tradilum esi, et p<>nii eiiam
, ipsa verba.Aposloli, et dicil, quovl ba3oq<iotue uaa
, esl iraditionum, scilicelde sanclo Sp r'ui, qnam in
II, ^, Eccleeii* actift radiclbu^, firinam slahilcinque fecei , . "
ruut ei iradideruut. Quemadtnodiiiii onim plantafi,
^ ffov - qnafi radices egerunt, a tcrra non facile evellmittir:
( - iia el boc non facile amittenl ncc prodentEccle.si;r.
, .
Praeiei-ea aulein argnnieutaliir, dicens : Si in judi , cium iorle a vobis adducti essetnus , ncc adversus
* , \ ea, qune inlen>iereidur essel nobis criplarum pro , baiioniim copia, scd tesles vobis producerentus :
, - 1 5 0
l tesiiuni vocem absolvercmur? Ad
; sni anlcm dicti probalionem, verba quoqtte cv.nge . \ - Jica adducif. Scd elsi btngum, inqiiil, lcippus pro, , , - ponerrnius, uipotc eo vitucnles advcrsariiim, qni
, * quod ;tb co vindicahir Icngo icinpore posscdcrinius,
a

Jib. , 9.

I Cor. , 2.

I I Tbcss. , 14,

, l 0 n

851
TflEOD RALSAMON
S52
ei hoc apcTlc osienaVretqim, an non efflrereiitasm \ ,' ,
Atiiuiiicreiiir a c i i o ia jadiciam, scd
potitis eicludcreiur ? anliqoa enim dogmaia in te- , ;
acratioae babcaiar, caai aomiaet ea ravereauiar ,
propicr amiqtiiiatem ei qaemadmodam ataiba* , :
cnaitles vttieraiioaom acquirii, iia et ainiqiiitas ,
dogiuatibos.
.
f

EPISTOLA CANOMCA
S. GREGORIl NYSSENl EPiSCOPI S. LETOIUM MELITENES EPISCOPCM.
CANOM |.

Uauai boc qnaqaa e*l cram qifa? ad aan-

*Ev ctum foaiara confei aal. i aos iatclligiTaus legtli , t \
iiiamet caaoaicatn ia Usqaipeccamnt cacoaomiaia,

fareiar onmia morbu* aaiia.a qui per aliqao
;; (5 ,
peccatata aectdit. Qaoitiam eniia boc esl unircr . .
xale foaliiui crtatioait, quod ia prcstiiato aaaui
\
circttll ambilu, aiagalit aaais ia unirerso omado,
' ,
propler ejus qai ceoiderat reearrectioaem, peragi*
, iar (casas aatetn exl peccalam, rctarrectio vero

es peccati caaa ercctio), rccta babaeril, ti b< dicrno
*
dieaoasolumeosqoi ei rcgeaorailoae per lavacri

gratiaralraasroulaiiaunl,151aJ 0omadducamus
,
tad eoa eliara qui per pGeailtaiiam et coaveraio-
nem, a morluia operibaa ad viveatem viam aacen ,
dual, al spcm qaae taWoaeoa Caeiat lanqaaro maaa ^
dedtiraaiu*, a qaa per pcccataro alieaali uat. Ne ,
qne vero parvam itptit e*l, ea, qaas do Hi dicenda
, iunl, ia rcclo f l probato jadicio dlspeaaare, Juxta
. ' ,
praceplaai Propbc&u, qaod jab*l oportere $ermo-
' dupfinsare in jxdicio ul quemadiaodata babel
, , diviaaui oraculuai, moveatur ta attrnum ,
clxorouslr > , ,
ta cclerna memoria atl ju$tu$ Qaemadtnodata eaioi
, *,
liam ia eorporali medela, uaoia e^l qaidam tnyal .
stilutum taodiciaa?, tanara eom qai |al>orai, variam
~ \ ,
autem esl curalioais geaaa (pro aiorboram eaim
,
varielatc, conveaienlcr quoqae mcdicinae aielbo* *
dus ac diseiplina uaicuiqtia niorbo applicalur),
^ ita curo aiulla gil ia aiorbis quoqac auima) affeciio naai varietas, roalliioraiia qaoqae aetusaario fue
ril inedica curatio, ad affeciionis ralionem medi- ^ ,
cinam excrccas. Ut sit auleai arta aliqaa proce- ,
f

PsaL cxi, 0 sqq.

Guill. Beyeregii n->!.

(Sti) . Haa aatmxe

livisioaeai 'GrcgiritiH i\yss*nas a Plaloan primo
talit.nn accepil. Enai cniia bas lrt- a Gregorio
losnmciaoraias parlcs aahiia buaiaaoi iues^c, niti riliu /, ... >l .;, rntioiitin, cupidttaivai cl iraii), c (icciuiic discimas,

iYnmle,etummnt quid aiavaaallf ! Jdtmjoxt

aut, I uicararcko *i$mm #if, atf qmidem
xllut? $i eii: tretne partti habeat.ut Plaloni placuii,
rttionis, trir, el cupidihtiii? Ciccr. Aead. tpteu.
1. , c.50. El alibi; llulo iripHcemfixxiianmam,
cnjxs principaluiH, id est rauoncm, i:i caxiu licm

$UHT

853

13. S. GaEGORU NYSSENI AD LKTOltlM.

85*

. ' " -. dens propositae quaxlioui* luulaodiis, rcro ila Ira ,

clabiimif.
.
Tria ftitni qaas in auima noatra considerantur

sccandaai priaiaradivieioaem: ratto, coacapiscea * . \
Ua, et ira. In iir sunl et recte facia eorum qiii
, .
ex virtaie vivant, et delicla casutquc contia qui
* ,
ad viiium dilabaaiar. Qaamobrem oporiei enm
( . qui aegroianii aaimse parti convenieiUem niedclam
eal adblbiinrua, priua qaideai considerare iu
,
qoofiain consislil affectio, deiade sic laloranli
'
coaveaioaieai medelam applicare, ne propler '
dic* diaciplina ignorantiatn, alia quidem sil pars
* ,
qtua grolat, alia voro cui esl adhibita medela:
,
aicui ccrte multot videmus niedicoa, qui propier
*
primo afleclas partie ignoralionem morbam attis
- Q
medicamenli* adaogenl. Cnm enira spo exftisui
6 . morbas propier domiaatioaem el exiuperailoiiem
,
calidi, quoniam iis qui propter nimiam frigidi
abundanliam male aflecti aunt, uiile esl quod ca ,
lefacil et confovel, id quod illls e i ralione adhi ,
bilum coufert: idero iia qui immoderata caiiditate
ucccnduntur, iacoaaidcrale applicantes, efllciaal
, . '
ul niorbus curatu difflcillimua. Quemadraodom
ergo medicis in primis necesaaria exisiiiaata est
, ;
eiementoram propriclaiis eognilio, ul uniuscnjus
que eorum quae bene vel male consiiiuia auni,
*
id quod prater naturam affeclom est, corrigalur:

ic cl noa, ad banc recurrenles divi*ioaem, qua
,
el eoruat quae in aniroa considerantur, princi*
pluoi cl fundaniemura convenienlis affeclionum
. , ,
G roraiiouia gcneralem faciamua coniemplationci.i.
, ( TrifaHam ergo, aidixiaias, divisa proprietalo ino \
liontim animae, in raiionem, coacupiscealiaai et

iram : ratioois quidem compotis animae parilg esl
,
perfeclum el e i virtnle recle ae gerens offichiai,
, \
pia deDeo 152 *i*timatio, boai
discernens

aciealia, et qiia babel veram et non coufusam
* : *
de reruua eubjectarum naiura opinioncm; quid cst
.
quidem in iis quae sunt, expeleadaia; qutd voro
abnorrenduin ci abjicieadum; el rursue ex cou, ,
Irario quod ia ea parle est vitium oamiao coaside*

rabiiar, qaaado circa rea quidem diviaas fiteril
,
iaipieias, aullum aatem circa id quod vore bo , ,
aealam esl judiciaro : perversa aateia el corrupia
.
de rerum aniun* eiisiiinaiio, ul lucem tenebrtu
; f

e l

roil1

G u i l l . Beveregii .
1

si Dvolcs. eic habcal : , (r,v

vi arcc o$nUf el dua$ parlet teparart (al. partre)
t*o/ff, iram tn pectore, cupiditalem $ubler pror- ) , \
cordin hcatit. Id. TutcuL qutc$t. I. i , c. 10. Id^ui , , ,
:i Laenio oliservalur, qui Platoais dogn>ala r*cen- * ; *
Kfta"*, ail, " ,
(al. ), . ; . ;
, . # ". , ,
-, , \ , , ,
, \ ' *
; , - ,
, , , \ .
. - ,
f,tUxi\ . ; ;; . ,
. ., /. . Pial. dc R-pxH. I. , . 580, tom. H ,
4. Lacri. I. , IM.nouo. Ipsa lM.t|uiii.^\tslj.i . Slepb.

855

THEOD. BA^SAMON
856
d u c a t f l t*xebra$ Ixetm tU dicit Scriptara. Caa- \ , cap/sceaiis aolem partia moitif ett ex virtute,si ad \ tl ,
iil quod esl revera concupUcenduoi el rere pul- ,
cbruin <t boaettum, engalar desideriiiai, ti si
,
qua ctl in ncbia amaloria facalias ei anVclio, lota
., .
\ ,
iu illo Ycrsetur, credaaius nihil aliod eata
uaiura expeieadom praeler viriutem, el aaluram
*
qaxs viilulem effaadil. Hajui auieto partis decliaatio
- ,
esi ei peccalum, qoando capidiuiem tranaiulerit a J
, , ,
iaaaero quae aoa potett eoatisiero gtoriao; vel ad
.
florem qai coloralt corporam saperficiei eal illiiot.

Unrie exsistit libido, gloriae cupiditaj, acabitio, et
,
aTariiia.etcaHeraejototodiqiaa ab hoc vitii geaera
; , . ,
dependeal. Anirootas aaleai sca irateentig pariia
reiia ct ex virtate aciio e$i, mali odium ei bellam
ttia* atiiaii perturbaUoatbea, et ad fortitadiaen in 3 , ;
,
eo ease coafiraiataai aaimatat ut ea aoa pertimetcai
, qtua valgo ierribilia videntur, ted usqae ad saa*
, ;
guiaem peccato reaiaut: mortis autem raiaae t

gravia eupplicia coolamaal; et a rebas jucuadix ,
kimis, disjauclioae, l oaiaibua, al xeroel dicaia,
.
qua propier aliquaai consueludiaera el aalicipatam
, , ,
opiuioaero auillot iu volapiaie detiaeat, sil u, , ,
perior, pi-o fide ci virlate decertaas, Hajas auteta
, pariis prolaptioaet omaibat apcrlo saal, iavidia.
,
odiaa), ira, coavicia, ccrtamiua, conlcntiox* et
.
iiUionts : ppeloiiles aff. ctione*, qaae acccpUe laja ,
ria racordationein loage extcadaat, ei multos ad
' cxedem ci eaagniaam inciuni. Duro eniro aoa

iaveairet Jlulta et iaeradila ralbi quomndo armia
.
nie utiliier aierclar, ferri aeiain io to coaverlit;
raque aran, qaas aobia a dala annt, *i q u i male ntiitir exiit-mi afferanl.
BALS. Iti temporft ftVaii P H K I I T liic naanti* P a - C .
? banc epUlolam misUse videitir : dicit ad fe sium coafcrre, at qai peccatii legtiiaie el caaoatce
itijipra^iiliir. FiStinH cnim tlewrecfioais Domitii,
propicr rcsiirrtrciioneia haniaai gcaeris, quod pro- . *
p;er pcccatuiii cecidarat ,e4 faclum esl, cl qnoian-
\\U pcrngitur. Reiiirreciio auioin egt eliam ex U- : : \ \
(teccati roftnrivctio. PeccaOreni eaiina pi*craio .
abflin^re , eti rcsurgere a caa qao cecidifqai .
pecrat. Quare ojtorici, inqail, liOilierao die Deo ad-
ducere, noa goluta eox qui por aalnlare bapitami .
bivarraai ex reg^ner.itione lraa<inuianhir, taiiqimin ,
imvinn corpux aiuMpieuifti. uipotc quod enncti Spt
r:ii5 g>atia a fordihus si( emundaitini, qax ei per ,
|.cco:4itiin iuscdcraui. N<ui coe ergo, didt, soluui ,
Isa. ,

20.

G n i l l . Beveret;ii no'03.
( oMQpior. Scbolia- ', -', \ '
ftnrinettnptiii ad batic: N y ^ a i raaoiiem, \. Sanrth Hnhodii patriarcka
ftiMi 7 3 S. liaftiiii cnajtiiirttttii.b:t:c obscrvai:'iI inptos el eonvertot. pnerm qnidem in eeptimUtem
\ {/, ; -

^-, :, -

; ,
^.

:.

flddttctos. ei metx ret iqnnrantio tubactot, wnifl

dignatur tacro dnniaxat tot oUo inungint : edxltQi
tero et coactione tubactos. renia qn^em ei ilh*
dignatur, tncro hiungens oleo : *edfcjxnaretumtu
bina$ dlerum quadrtigwwas jubet. earnibxs *b-

jca\ ,

$iinenHs, inteutaiqHe pr.ce$ et eoxgeimlationespr^

: 0$ */ . ,
' \ , ^
; . ,
, ^,

tinbu* facere. Qni tero *cienl$$ toUxUtqne {a Ckth

siianis) confuifervU. eot ad bietniixm jejxxAre jubrt
ptrmde mdicalum ett svpra quoiidiequi cext**
rel dmetiliei cougcnulare. niqxe olco tacro ixwigi.
%

II ni;cu. rp. can. sccl. 5, til. 4.

857
IN EPIST. S. GREGORII NYSSENI Al) LETOIUM.
853
, & addticereoporiere Pascbse letnpore, scd eo ellam
. , , - qai agunt poeniiealiam, et a mortuis operibae ad
, viani vivcniem asceadaal. Hoc autera ln EpUioJa ad
\ - Hebrseos a niaguo Paulo dictam est, qui tnortua
. vocavii opera, quse animam malo odore replent, ei
; , noe immundos efficiunt. Qiieiriaduiodum eniin in
, lege anliqua, qui moriuum leiigit imiutindus exiaiU
. mabatar : ila el qoi morlua tangit opera iuunun duaa Deo jndicatiis est, per poeniientiaai aulempur*
, gatue ad viam vivcnlein revertilur. Qua* aulem ad
, Deum ducii, esi ea via vivenn, qnae fuluram itobia
- vilam concilial, quna a laorlate operibus , seu qaa
* , nos mortiOcani, separ.U, q>ix a servanie spa
, aos abalieaanl, boc esi, a regno Dei, qaod , si
\ , H speretar, servai eoe qui speraat, et secnndura
, Dei maadata vivuut, m ab eo excidamtis. 1 5 3
, Esl auteat, iaquit, noa parvuiii.opus ea, qu de iie
, diaceada smil, de iis cilicot qai poenUeutiamaguiil,
, . , diapaaeare iu reclo jadicio; ul vuli David, qui
, dicil <te eo qui iiutil Oorninum; Ditpemabit nrmo , , uet suei in judicio \ el tiBicra. El diiit, qaod sical
, corporum medicis aaitra eai iuslituluiii ,ul ane me ,
dica ei qui laborat medeaalur; non esl aulem simi * , . , Hs ia omaibas qui aegrotant curamli raiio, eed pro
: agroianiinm diversiiale eorma caram gerant, el
, setalam el corporum proprieiales boraraaique el b>(5, corom diflereatias obsprvanies: iia eliam oporlci
, - eum, qai animac raorbis medelar, qtiorum iiiahi
, plex et varieiat, mitUlpltcem qaoqite medclam ad G bibere, et morbomai causas obs^rvauiem, el iiaiiis , cajitsque poeaitemiam ageiitium affeciioaem. Poslea
, lraJit artiilciosaui pcccatoruta docirinaai, el dicil
, - eese iria qnae in aiiima nosira consiil!raiittir, ralio. : , neui, coacapiscemiani ei iraai, qua? eiiam aniinaBf;i . culiaieaeiproptieiaioaappellautiir: eiex Hsdictt ex>
eigiere rerie f < ta sau viriuies, ei casus seu peccaia.
, El oporiei aaima? afft*ciiontini inedicntn t onsil* rare,
, , - e\ qaaaam aiduia? faculiatum consislit peccaiam, el
, , ilaei qni satiainr convcnieutem adbibere mediciaani
ct affeclioui appositain, ae cx iuiperUia aliud quidetu
, , bit quod lal.orei, aliml cui medicina appliceiiir,voI, eil
, . - eliaui uiorbus aniiua; qui aliier carari debeat, illo voro
aliter aietbcari couctur: quod eliam, inquil, iaiperi:!
faciunl medici,
cuni alicai propfer calidi exsu, * peralioncm laboraaii frigida aliqua aJliibere opr , leai, ei inconsiderate magis calefaciealia appltccnt,
, cuiaiu difficillimam affeetioueai eflecertiai; coulia
ria enim coulrariis curaaiur, el iiaquiilein, qui pro
^, pler frigidi doaiinatuai laboranl, convenione eet uie , , diciaa id quod calefadl eiconfovet; iu qao aulem ca , ; lidam eisuperal, oporiel contrarium adbibere, quml
, est frtgidum. Et quemadinoilutn corporaai inedids
, - necessariiun esl intelligere, undenam is qai laborat
; , . affectue eet, et ita 11 morbo convenientem infdioi nam adbibere: ila ei iis,qm aiorbis animsfe nieden *
lur, ueceesario coaaidcraaduai est uinlenam ^tecca
tum, cui mcdicina adbibeuda est. nasciiur. Cuai aOJ , - uiaia.* crgo facuUaics in iria, at dicutm csl, divtJati%

l s a l . cxi,

5.

860
859
. BALSAMON
lur, raiionis, itiqtiH, virfus etl pia da Dro existima- t(0t, in\ xh . Ka\
lio 61 bofii ma!lqo6 dijitdicatio, ei qna Imhol ;
cuam el non confusam tJe natura exielimaiiouem ei , \ 0tpat(av
ghief tarnm Apinioneai.Porro U diciiur perspic ue vi- , \
dfere, qni pcre ci absque itllorrrore videl, el id quod videlnr ila inirlligentia roi^preliendii, proul ejuthx- ,
bot nalura. Et is iion ronfuse ridrt, qo, cnm viden- , ,
iftm faonliatembubttit, non aliml quMem vidil, altad , ,
vklere exislimai. Quando ergo quie reriini snb, \ jeeianim naiuram imdligii, et ccrio conslanterqua , ,
jtrdictt, qoid eat bonim et raalmi, ti quid pr*ferr5
qoidem oporleui, qtiid vero alhorrere ; tnnc dicimr .
nporlam, <i non confutain b a t o r e opiaiontm. xen ,
rxiatimaintietn, id esl, res pnlcbre jndicarc, 61 tilo , (
rteiis cxislbnare. Postquam aulem dixit, qnid s'K vir- . $, MIS ratiotiis, nunc eiiam dicll d e e j u e vitio, cl id ex , ,
t o o i r a r i i e consi icrari seu cngnos-ci doccl: ei dicil:
. "
ralionis viiiuui eas* in Dotim in piefatem, boii cs', ,
aliquid exieiiinare divina uatttrn imlignitm, et dere- , ,
bua DOII rechim, aed abermns jttdifium, m quod bo- , *
num 6x1, mnlum exislimtM, el quod tnalumoai, bo- , ,
nmn: boc eniin signiftcat diccre lucem teiiebrat, el 16- ,
uebras . Ilocauicm esl Isaiae 6 0 qui illa faoi- .
utilexsecranlis. Con:upiicenna3 aiilemvirluxdiciiiir, ,
ii:sirtim dftsiderimn ad iJ, quod vere putcbrutn ei bo- ,
ueslum jureque concupUcendam 6l, roov*ri,el cre- *
<tor6 nibil eexe aiiud expelendoin, xen appciiliono
,
vi dexiderio suapte uaiura digmim, quani viriuteiu, {*(
cl qua viriuUui ttffuiidil, naluram, sive Dcum: ;, 15.4 viriutis eniin fons esi el ad ipsam dux divina
, * ,
nalura. Nihil aulein rste stiapte naiura expoleiulum , ^;
aeier viritttei, dixtl saneius: alia ecilicel, quac no- ,
bia expetenda csxevblettlnr ac desiderantla, non esse
stva iiacura cjuemodi. sed nostro ab*rraiile judicto . -^ ac cxiadmaiiotte. Et proiiuus intert gloriae cnpidita-
leni. corpormn pulcbriiudinis ilesiderlura, avaritiam, ,
lUiiiiinem, ei qu;c sunt (, qiia? eiiam concd- , ,
piscibilis anitnsp pariis tlcclirialioneni ei pcccatimi
ostcnduui. Declinai enim 61 aberrac, boc est, ab <*o ,
quod bonestum eetel a rcclo judiciodiacedit, qui liapc '- .
cxpeleiida es6 dticii. Dicit aiiteui ex vana gloria et ,
ex flore, qui corporuni aupcrfldei etl , cxistere
gloriae ciipidilateut, aranliain et Itbblincin, 61 qure
fiinl bissiuiilia. Si qnis eniin vanac %Umx cnpidiiate ,
1 ihoret, ie ob reclefacia lauilaliissiirotui vulindi lo I, .
noribug, el qtii corporum florem appelii, iu liliidiiiem , ,
< avariiiam labitur. Corporum aulem florem intel- , ,
ligere oportel, bnniaunrmii cor|>oriimpiilcbntadinciii , &
Tel boniiui atiri colorem, et laptdnm e^lcudorem, et .
niargarilariuii fulgorcui resiiuiuqueconlextariiui va- ^
rictatei, et qua iis consc(|iiunlur: sutu euiiii cl bacc ?, , , -.
corpu. Vel ergo atnal humanam ptilcbriiiidinem, . 61 a libidine vincilur, vel auri alioruinquu flnre oxpelil, 61 t avartis. Ex lais auietn ad alia omuis
g|ieris irmumerabiiia viiia devolviiur/Qui enim * :. ^,
gloiiam appeiii, in invnllam eleorum, qui ei smit ' , TotoO^t
boiiora ;rqualcs, detraciionem incidit, toleux se esse , <.'
onmibus supcriorem, Quiaulom pulchriludinis amt- ; , - .
lor csl, in iiM!oullncnli;uii. Qui anlcm pccmrnm :.. ; vor-rcov .?

861

1 EPIST. S. GREGORIl NYSSENI AD LETOIUM.

, ,
,
, '
" $,
,
,
. ,

*
*
,
,

,
. *
,
, ,
, , ,
.

. *
.

, ,
,
, ,

862

concupiscil, ad iitjustiliam. Porro nli.i qnoqoe mala

innumorabilit ex iis cnasci ol*nr, ad qtix quidcm
enumeranda ac jiominanda longa scripliouc opos
eeaet. O M quidem oinnia reducimtnr ad viiiun,
qaod flt ex concupiecibiUaanima faruliatie daclinatione, lanqoam speeies ad genus. Non r.OHuisieniom
aulem vanam gloriam dicit *ancinft, quod honor lminnus proptensa dicitor Graece , ul quse flt
iolum exisiimalio, el nihil habeat flrmnm nec
sf abile quodve coasistal, ted *olij.m &\l opinioel viaio. Porroipanm quoque nomen van* glori evidentlus declarat, quod dicium eit. Inanem erim exJsiiniatwnem el HOII veram eaym esee docet. Ira*cJbUis
aoternaoimae pariis vlriulein aublem reciuaique officium eue docei.odium vkii, etpnguare cum animi pertnrbaUonibiis, nec se eis subroiuere, nee eis
servire, el animanvbaborecad iorUmdineai enrroboratam aNod est aeinireplde fldenl^iue gewre .SiMitb*
lur aniem vocftbulwn a fcrro.Siculenim
fermm temptrautm est mflexibij<\ I re qnamlibei qiine Inciderit secai: ila qui magno excelaoque el
animo, ad*tiihtl ororo, ouae videulur ierriMli<, flictiiur, ted est adomitia bonoftdpmiqtieaninto. Non
enim moriem tiinei nec urmnna, voluptaiibtis
enervauir neca ci>nau6itidine inecrvttatem redigitnr,
sed haec orania coiUemnii, Odem et virtuiem dens, a qnibns ne excidal, <l omnem dolorem uihili
ducil, etqua) suiil jiicuiiditstma repudial. Prolapsione&aulgmira;, ecu ab honcgto deflexiones,dic'n esse
0 . Q ittviditi, odium, iram; convicia, et alia qute etitiim*rala ftitnt et adbuc pltira. Qi osi enim, inqnit, itie
riiditus, id esi, qui docirinani non esi atsevulut, ut
, sciat ubi oporiea ira tanquaiii armia ntiliier ulr,
, ea adv^raus se utiUtr, ferri aciein sive acuineti in se
- converlen&ei ila armaqn;e nobis a Ueo daia snni ad
. , , noalri dcfensionem ei nobb forMidum auxibuin, (ea
, aulem sunl ira) ntaJe !* uicntibus exUum seu ptr, - niciom animoc afferuiit, et eiiain corporia.
, , . ' , , ,
, , , , . >, , ,
, * , , ., *
, , ,
, , $ , .
\
| 5 5 CANON .
D His itaque boo modo distinclis, quaecunque qtil, - dem peccaia ratione pwidilam anim parlcm ai$ , ), lin^uiil, esse graviora a Pati-ibus judicala simi,
, * fl majori ac suflicienlioi ct laboriosiori couvcr aioue digna : queinadiuodum ai quia fi Wm itr Cbri , , . slum negavit, vel ad judaismuin, vel idolonun
, , cnUuin, vel inamcb;eisiiiu;ii, vcl aliquoJ aliitd
, impielalis genus deeciviesc visue sil, qui volunad id nialuni coniiilii, duiudl
, - iarie quidt:ni
, . seipsiim coudemnavit, loluni lcinpus vii.T balnl
. p<iniieiiiise tenipus. Nunquaan enim, gi ir.ysiiva
, peragatiir oralio. 1 una cuin populo ailorarc
, dignus ccnsebitur, scd scorsitiu prccabitiir; a sr

864
TllEUD. BALSASION
cramculurttm auieui com.nunione omnino erit & ;
*
niicmts; in bora auietii sut e viu exceggug, fta .
cramcnli comniuxiionis erit particepg. Sin aulem
* ,
c n n i i g e r i l ui ls praeter gpem vival, in eodem nirsus
,
vivrt judicio, tnygiicomm gacramentorum ad vitas
. 01 exitiim tigqite experg. Qiii autcm lormentig et
, 0 gravibus suppliciis exoruciali, ii preglilulo lem,
pore punicuiur, s:tnclis Patribus aic in eot cle' ,
ineulia usis, lanquam anima non lapsa git, ted

corporalig imbecilliias turinentis non reglilerit.
.
Quare mensura eorum qiti in fornicalione pecca ,
ruui, ei vi doloreqtte expregta traitggreggio, in
.
coiivergione, eodeta spalio ditnensa esi.
. BALS. Pogiquatn dixit ganctoa, posi prooeinitim,
Imtar ctijtisdam pntcedenlig conlemplaiionis , cnl
aniroaa factillatum utitimquodque recie fartoiii vcl JJ .
pcceaium convcnii, nunc trartal de pcpnis iatnrum
peccatomm : el aliig deteriora esse dicil el lalia a * \
Palribng esse jndtcaia, quae ralione prcdilam ani- '
niae pariem auingunt et laborioeiore niedicina di- : ,
gua esse babila, <*x quibus eggedtcil lapsum a fid*; ; ,
ul quando quis, OJe in Chrisitmi negaia, ad Judai-
amuiti vrl Hcllemgimim dcclinaverit, vel ad ali- ,
quani veiiiam hxregin, aul ad aliud quodciuiqu* , geiina itiftdtliiaiig. Infldelitalia porro gonus vora^il :; , / .
vt JudaUnttim et hatrege*, eo qnod e\*\ Jud&i
' \
fietim cotifheantur, faciif imneti euin negant. Cum , **. 0 ,
enini Filiuin nou suscepcrint, nec Patrem houorare .
credimiiir, aeciindum magiium apostoluin Joaunetn, , ,
qui dicil: Quicunque negat Fi/ixw, ij ncc Patrtm
* dphabet . Porro ba?re*eg qucque ad iufiiplilatetit G
rir Y7r>, r<V . \
dticunt. Qui cnlm Filium a patiTiia siibsnamia cl ; : . 01
gluria acpamit, ei xanctuiu Spiriiiiin cr<aiiiram ; ^.
sorvumque esae rrelntii, ^r-ani cina naiuraiii di vinam, ncc de Filio ner de Spiril rrrie seniicnles, , : ,
et merito ipsi quoque iulidcles vocenlur, ut <|ui ' ;,
nott babent conveniMiiem le Deo aentcutiam. Iloc / * ,
iu aliis quoijue hsresibiift qnispiam iiiviMteril. Eorum .
ilaque, qui errani in fidf, facit sanrlut divisionem ; ; .
<*l eoe quiilem qiii do^civeruin, eu volmilarie ci '.
abtquo necessilaie lidcm veram in Obnsium ne* * , gamnl, dein<!e ad poen lentiam vonertini, dicil lota 5.-
eiia viia csse e<grigt s, ul ue sancioritni quiileu ; , ,
dotiorum participatione digni babeatiftir, nisi * .
qnatido ait gna? vilai finom veiieriul. Qtiol xi qiiig ^
cortim moribitiiilug communione dignug babiiug -,
fuerii, deiii<le poriculvm vaseril vixerii, riirgtig :;;.
frit excoinmuuicaius tigqueal iuorieni. Nou soluin , .
auirm fi iuftrri dicit xrgrrgalioii^ui ; ged neque .
riimoribodoxigcongMeie>luna |>recari,<ummysuca '.,
pcragihir oraiio, scilicel quaulo gacenlog panein , ,
el poctilum sauciificari pcr sa prccaliir. Seorgum , 6 lamen, inquil, su per se prccari veiabUur is, ?
ijul poeiiitftiitiam agil; ciuii iidclhue auiom ron- . , , ,
gisicre ei nott perinittciur, gpd gtabit extra lem- * ,
pliim uni CMiccbiiiiienig. Ilvc crgo dicil de iis,
siitc vi propria gola volmtiaie ncgavenmi. 1 5 6 , > Oiii<:u:!(jue aiitcin, itiqui>, pcr ucc:gsilatcm se gul*- r . . * ;

863

I Joan. u , M

865
1 EPIST. S. GREGORII NY&SENI AD L E T O I U M .
866
. " , , miserunl, lormeiuis gravibusque pornis ac snppti ; , ; cii* ad finem usqne resisiere
nsiiere valeoiee, iiii a
; ; Patribus pta?8iitulo lempore pmiitt aiint, quat>t>
, (5 ,- etiam is qiii ioruicattis est puniiur. Qtiod quidem
, ; tempus, procedens, dicil esse novcin annos, P.itrcs
. * , , aulcm clementia usos fuisse in cos qui vi negavc. ruut, ait, quia auiina ipsorum neguioni non co:i ; , sensit, scd lingua M>I:I a bono cxcideruni; meina
, auleui aflVctio eis innuuiabilis cunservata e$i. II.*
* ; e.rgo poeuas inferri dicil ijs, qui cin a rcctam fidni
, . lapsi swr. 0*i ii* auUvu, qui pnrstigia ores \ d
vaiea :I:IMHII, ba? dk-'i.
,
.
CANO.N .
, Qui aa i iii ail prasiigiatores vol vaies abierunt, vel
:- POS qui per dttmones se piacula qunedmr et ma ?, '
loriiin averriincationee oprraluros pollicenttir, ii
,
exacle interrogantur el examiuanlitr, uiruiu i
* ; *
fidc in C b i i o i u i n p^rmanfMes a ncccssitale aliq a
,
ad illul peccalum nnpulsi suiil, cam afflictioal ,
qu vel huolerahilis jaciitra bunc illis animuiu

iiididisset; an omnino neglerlo quod a nobis cr* ,
ditum esl lesliiiionio, ad tlxmoitum societaiem
. ;
ae (oniulenini. Si oniiii ad fidoin inflrmaiidani

ci quod Dtinn esse orede eni, qui a Cliri ,
etianis adoralur, illud fecerinl; eruiii scilicel
.
iransgressorum ju.licio obnoxii: sln aulem

fercnda qttasdain tiAceasitas, pusillo el abjeco

eoriini aiiimo superalo, falsa aliqua spe deceptos
; , ;
eo deduxit; shmliier in ipsoe crit ctciiieutia, ac
* , * C in eos qui tormcnlis in lompore confessioni* ree'.sleTe nou potiieruni.

*
1. ,
BALS. Eos ameni, qui ad prasligialores vel va tes abieruui, vel ad et>.s qui r d&moneft se piacuia
, qiifedam ei inalorum averniucaiionea operaturos
, . , polliceniur, dich csse atxtiraie examiuandos ei iti , lerrogandus. Oicuulur crgo praesiigiatores, qni 11
, - iucaiilalores appellaniur, qui p-r aliquas magiras
6 incanuiiones vel feras alligant, vel ad boniinum
, delriiueninm aul ulilitaiem quoad speciem aliqua
, ftciuiu : ad deirimeniuin quidem, morbos vel dcli , ria vel paralyses induceniee; ad appareni^m autf m
. ; /, ulilitalem, amores iunuiiifnies ?cl amichiae, r e ' \ , Q que prosperas d&i.onuiii invocaiione eflicieiilr*.
, . Va es aulciu , qui per rerias quagdam illu5i<> , - ne>, nec sine d%inOiiiitii invocalionc, fuiura aliqna
, , pra litunt, vcl qu igiitiraiiiiir delfgunt. Dicunlur
, , vero Aeri ptacula, quatido quis uxislimat se a
. , . f.isciiiaiilibus ocuhs la?suiii fuisse, vel b aliqua
' ; curiouitai*/, eoque faclutn csse, ul scgrotaiel
, , vel iuit-liciier res suas geierei, vel ei alquid ejus . ^; - modi nialitm evenirel. Siinl enim, qui pruAieimu'
, , se earuni afleciioiium piacula iuveuluros per opc , rationein ounino salanicain : vel etiaui averrunca , liones sive aversiones ei aiuolHionea ejusmodi ma, ; lorum. Eos crgo, qui ad talcs aliquos necetluni,
, * examinari uporlere aii, sivc diligenter inlerrogari
'., qnomodo ad eos qui luec faciunl acccsscruui;
:

T;;EOD. L S A M O N

867

868

urgente eor uecessilalt, ciione aliqua, vel ; ( Pcrfiti%.

, \ >
riiorbo, vel irt forte alicujus priucipU vel domini,
vol damno Inlolerabili: et quoniodo ad i)Ios acceg- Bcbv .,
, vro
xemnl, fldene condomnaia ad dxemonuiii atixiliimi
aceurrerunl. Si euitu tanquain a fide desciscentvs ,
Cbrisium non esso Deuin cro<leitteg uec ab itlo 4 itxilium gperantes, dasiiionuui opem implorartint; ,
tit qul trangresgi guiil ci sponto fldew abnegnveiunl, ; traciabunitir : giu auiem proplcr piisilluin ei ab- ; \
jecium animuin dxmouuin aoxiHuni iuvocaveniiit, , ,
cuin eog gravis aliqua oppresaiwel neceasitag, quaro - *
propier animi itnbecilliiaiein ferre non poiuerttnt, .
decepli el jnvarl gperanieg; puoienlur et ipsi, ul ii
qni idolU : acpiflcarunt, quod propter coBfeasio.
uein iormenU non suxiiouerunt.
9

1 S 7 GANON IV.
KANQN '.
Eorum aulem quat ad cupidiutcm et -
llunt pcccaiorHm baec est divisio : boe

<uim vocalur aditlierivm, illud vero iornicartio. -
Ac noimuHia qukJem eortrm qt* attnt gubiMtoreg, , .
I Ucuk eiiam fomicalioois peccaiam adulieriutu
ggo exigliroare, qiioniani eat tagilima coti- , ttvai .
juactioet muiieris cum viro, d iri cun muJicpe. , ,
Quidqtjid ergo non eti legiiimum, ex4 otnnlno injua- .
lum ft legi coolrartuin : el qui non bf IxH proprium, , ,
babet omnlno alieiiutn. Ilnmini eniro una fanlum *
daU esi auxiliatrix a Deo, el roulifri unuin appoei- ,
tum etl capol. Ergo $i exit, quidem, proyrmm . ,
im, ul diviiiue Apogtolug nominai, - , ,
derit , ci lcx naiurxe juttum ugum concedii. Si .
quie auteui exlra propriuiu cenvertut fuertt, erii ,
omoino in alieoo : cal auletn unieuiquc alieiium ,
quidqtitd non eal propriuni, tliamgi id non con- .
ftleatur qui esl domlnut. Non toiige ergo a peccato ^^ ,
adulterii, fornicatio ab iig qiti rcm paulo afcii- *
ralius exaniinani, guscnpta eat cun dicat eliam ,
ScripMira : Ne multui $i$ eum , ged cum dJUotpiar '
imbeciHioribug indulgeuter agendum cenguerttnt
Patrcg, digliuclum eti peccatum bac geocrall di-
tUione, quod furnicalio quidem dicaiur cupidi- , ,
laiig gett Hbidioig cxpletio, quae flt giue alia ali- xu^.c
cujtig injuria; adtillerium vero, tngidiae el injuria ,
quas allcri aflertur. In co auteio el cum animalibug . *
eoiluro ti pgedkalum egge exisiimanl; quoniam
f?c sunt naturse adulterium. In id enim quod est .
alienuin, ei quod est pneler naturam. iujuglitia. D .
Cam ba?c ergo divisio in bac etiam peccaii gpecie
fial, universale csl rcmedium. ut a coiicilala in , ,
cjnsmoili voluplalcg rabic, pcr poenitenliain bomo , ,
puntg efilciatur; gcd quia coruin qui in fornica- *
(ioue polluti gun(, injtiria a!iq:ia cum boc peccato
non commisfa egl, pro|Herea dtipliiin convorgtonig
tempug iis pra?gcriptum egi qui in adullcrio in- qoinati sunt; ct in aliig itidem velilis malig, ani- , ,
fcalium inim. et rabie in magculog. In iig enim *
IU dixi, pcccatum duplicalur: untim qtiidem [iii , ,
ilbcila el nefaria volnptate ; aiterum auicm] quod .
iajuriaquae filalleri, congiglit. Est aulcm qtxrdam .
, *
ITiiew.iv, 4.
*. , 12.
9

869

IX E P I S T . S. G H E G O K I J K Y S S K M A D I . E T O I U M .
870
. ' - i diiferentia in ratione p(r.nil<'iili& in i i * qui in volu ; , pUle peccarunl, ejusiuodi. Qui enhnex se ip*o ad
* sua profercnda pcccnia impulsus eet, oo quod m a
* - spmilc occultorutn acctittlor esse voluerit, ul qui
, jam alfeilioni niediciuam adbibere rapcrii, vi
, signum mulalionis in id quud esl mrlius oslen. , dcrit, in iuiiioribus poenix vcrsatur. Qui aufeni iit
, itiaio deprchensus esl, vel propter ali.|iiam suspi * - cioncui vi-1 accusaiioncnt ingraliis coovictus ebi,
* , longius illi convtrsionis lempus dalur; ul ipse
. " perfecte piirgatus, sic ad aacramenlonim comniu , , tiiuneiu adiriiilalur. Est er-o Canon cjueiuodi, ut
* qui in fortiicalione polhili sunl, in tribu* quideur
\ , annis ab oratioue omnino expellantur; in tribiis
- autem eiul aolius audiliouia parlicipea, in tribus
, - auleui aliis, cuin ii$ qui iu conversione subsler. ntinlur, precenlitr, ct tunc stnt sacramenloruni
, participes. In iis autem qui diligenliori conversionc
, usi fuerint, cl v i i a , ad Id quod bonum esl, redilum
, ostenderinl, licel ci qui dispcnsal, pro ccdesia , - sticae oeconomiae ulilitaie, tempus audilion* con , trabere, el celerius ad conversionem deducere: et
, , mrsus hoc quoque tempue conlrahere, ei celeriug
- communionein reddere, ul stia probalione. cjus cui
/ ( medela adhibeiur, constilutionem dijudicel. Quenv
,
admodum enim porcis margariias projicere est ve itiutu, ita et preiioea margarita privare eum qui
:: , jam per alienalionem a vilio el purgalionein horco
. sit factus, absurdura csl. Qua* aulem iu adulitrio
, -, ; ei in reliquis iniimindilise generibus fll iniquiiae,
, - ul dlclum est, eodem judicio puoielur quo ei ior, * nicalionis scelus, ted lefnpore doplicabilur. In eo
. * auiem. ejne eiiam cui medela adhibctur, aflTeclio
, ronstderabilur, quo modo et in iis qui fornicationis
,
itiqumamenio illaqueati sunt, ul vel ckiua vel lar
dioseis stl boni parlicipaiio.
.
158 B A L S . Nune dc peceatig, q n in cnncopj
.
scibili auinise facuhaie nascuntur, disxerU Paier, ex

quibng dicit e*se adulierium et fornicalionem, ei
,
subjungii, quod quibusdam aublilioribua fornicatio
, ,
* - , ^ quoque vocahir adulieriuui : qaia marili el uxorie
coiiu* legitlmus eat; sed si quid fiai aliud praeicr
,
, , cum,id esl injuslum etlegibus comrarium.eiqui , . ciinque non ulilur proprio, ulitur alieno. Quodcun , , que vero ctiivis non eai proprium, illud alieiiuiii esi,
. . ^ etiamei doroiniiiu non babeaL Et propterea iorni . ; caiio nou longe abesse viea est ab ndnlierio. Haec
dicil sandus iia asirui ab iis, qtii fornicalioncnr
- nd anullerii peccaium rediicunl: iiiibeciUioruiu au lem peccaloruni iuisse aliquam Palribns
, - , ftive oeconomias condexceoaionem dicii.
. . Sumitur aiitem dictio ex Proverbiix. Oicii eiitm in
> ; * Salomon, *
, boc es(, Qui domus $uw curam non gerii, hm ?., , redimbit rentosel
peccalum illegitimi coilue este
* ;>;
disiiitc:u:n seu divisum; c( ioriticalionem quidcm
1

Prov. ,

THEOD. BALSAMON
872
871
esse noiuioaiatu coiumi, qtii fll nbsqne injnria al- , ^
, 61
tcrius viri; siilicet CUIII inulierc virulibera; adulicriuiii auiem, viri acces>uni ad nmliereni quag \ .
cnm alicro cobabitai. Qui euim actedU ad mulie- ,
ie.it quas non habei toariuiut, peccai quidem, qnod * -
e.i le iiiic uliiur; ted iiemiui facil iiijuriam ;
qui vero rem babul cum ea, qu.c cum mariio co- ,
babiial, iiiariliira Hliua injiiria affioil, alienam *ibi .
faiiiiliare.m efllricris; s.Tpc aiiiem illius inarilo insi- . *
<lialur;'ei boc ex David maitifeslum e*L Porrociiin , -,
aniiuali coucubitiim ei paedicatiim adulierio cius-
qiianl, et qtiod bijuria naiura eftlcitur, run>, qui sic , *
peccani,peiceni pnctcrnaiuram : eiquodqui *ic pee- c U alieu.i utilur. Esi eiiiiu aliena uauira bruloruin " .
fi ina&culonuii. Masculura eiiim ci feiniiiaiu fccil
Dciis. lluruni iiaque peccatorutii uuiveriate renie- ,
dium dicii aaucliia, seu quod otuoibu* percatoribus , <couveiiit, neiupe a tali rabie per poeniliMiiiaiu pu- , IUIII esae liomiiiei, peecaiui sriiiccl coiidcuuurc
. :
ci ab eo dtikcre. Nisi quis enim a peccato deali- , tvnl, qiioiiiodo pcjeuileniiam agere exisiiuiabimr ? ; ,
Quia auieui formcaiioiii accedil iujutia, aritil- , ; ,
lerio auleiu ei aliU prsudicii*, ut jani dixi, prseier , illictluiu coiluin iiijmia quo<|ue adjuugitur; lempus ,
I tjBiiac adullerii iniiusqtie auinialiiiiii et inascutonun
concubitus duplicat ad foruicalioiiie leiupua. Dehide . " .
ei aliquam iuducil diflereiiliani in iis qui eadeiu .
peccaia couOientiir. Si quia euim, i n q i i i l , sua , , *
iponto peccalum, qnod igiwrali a i u , detlaraveril, , buoiane ptiniemr : qui auicoi uon * ad enu. - Q * , )
liaadmu atxcaseril, sed peccaio deprebeunis , ,
fueril, \el es fttispiiioiic cogniiut, occiiaalusve inr- ; , cl couviclus, cliaui ei paenileiiliaiu agete pri- , , ,
poauerii, gravius ponilur; ei l i l iu e&teiigo , , lougiori tempore pauiiteuUa, ut aic purgaius iu .
acraiDentoruiu coiumunioueiii recipiaiur. Dcinde ; ;
ei poena* foruicaliouia teiupora eaumertt: el dicU ' , *->;
caae iioveni anuoa, ti adjicit quomodo diapcnaeu- . *
l u i . Univer*uiQ aoleiu ejua judicio reliuqiJit, qni
,
D^ccatore dUpenaai: ti aocuiidum tel diligoniiaio (&
vei iiegligeuliaui iu |HBiiittnlia, pcBiiiioiiUne teui
.
pus diiiiinuero tel inicndere jtiboi. Sicul enim
uporlcro dicii margarius ame porcoo prujicere; * ,
ul dicil Evangelium, luargahlaa rocaua aancluiu
corpug Doniini, pretiouni aauguiiiem; porco$ D , ; :
uteiii, qni viiiote viiaiu aguut et m perlurUauo-
uuiu animi coeno iuvolvuntar: i u abeurdiim e*i
preiiosarutn margariiaruiu 1 5 9 coiuinuiiioue pri- ; **
vare, qui e a viliie per poeuueniiaia purgaroul el , ;
cx porcia in bomiiiea per purgaiioiiem uiulaii . ;
anui. Cuin IIOTCQI auiein aiinorum piBiia ease ; ,
duissel hi fornicaliuiie, in adulierio auiiualiumque ^^
ini.u ac pcdicalu dicil lempua illud duplicari : ,
es*e xero ejus diapeusalionem fornicalioiils di- . , :
speusaiiotii stiuileiu. lloc cniiu stbi vull illud ; in , , ,
eodeui judkio; idegl, in eadem aentenlia, iu ea- . .
detn poeua. Solo auiem lempore ditplicatur. Cum >
euim in uooqiioque poenaiuin loco il iheiiiiiuui , ;<;
r

873

I N E P I S T . S. G R E G O I U l N Y S S E N l A D L E T O i U M .

874

* deUiiiluni iu foruicatlooe, sexenniuni tn aduller.o

, , et reliquis definiium *. Porro bic quoque poeo
oc. ,
leoipus couirabere, vel augere, ejus, qui pceniteuliain agcntes dispeneai, judicio relinquii.
'.
CANON V.
Resiat ad haee ut irascentem aniitue parlem
examinandani proponamiia, quando lapia a bono
,
, . iiae usu in peccalum ceciderit. Gutn autem raulta *int quae per iram fiunl peccala et
,
omnis generis mala, placuil omnibns nosiris Pa , ,
tribus in aliig quidem non nitmutn subiiliicr
,
agere, nec nimium in eo etudii opereqtie poncrc,
,
ut omnia qiue ex ira nascerentur delicia curarent;
* ,
quamvis Scripltira non aolum valnus probibcat,
*
sed etiam omne convicium vel oialedictuin, et si
, ,
quid aliud ejusmodi ita efticil; sed solam caedi*
*
cautionem suis pocnis introduxerunt. Dividitur
,
autem hoc malttm, dilferentia voluntariae el invo.
lunlarise: et esl csdee quidom volunUria, qua
,
praemediiaie euecepla cst ab eo qui se ad boe
. , comparaverat ul boc facinus perpetraret. Oeinde
,
illud quoque in volunlariia exislimalum esl, quan .
do^quis in congressu veiberane et verberatua,
, ,
manu plagani moniferam intolerit. Qui enim ira
,
senietvicui e*l,ei animi appeiitioni cedil,*iihi(
. O ,
eorum quae malut poesent amputare, ei in men~
,
iem venit. Quare et illic quoque qui ex cencerta
. " * lione profectus cst, caedia eventas, iii factuin vo , , luniariuoi, non in cagum confertur. lnvoluntaria . aulem babent manifesla indicia, quando qois ali * - Q cui alleri rei sladtuni applicans, casu gravissimuiu
, . aliquod maluro patravcril. ln hie ergo, cedes qui , dem ln iriplex temptis cxtendilur iis qui per con , - vereionem voluniario facinori remcdium afferunt.
Ter novem etiam sunl anui, novenario annorum
. , * numero in unoqooque gradu praefinilo, ul in per, , fecla quidein segregatioite novcm annorum tem * porc versclur ab Ecclesia prohibitue; alioe auteiu
toi annos in audilione permaoeat, aola doclorum
,
et Scripturaram audilione et conversationc cum
, populo dignus babtiua, in lertio aulero novenario
, , , cum subalraiig in conversionc orans, ul pcrveniat
, ad comnuinionein sacramenti scilicet; et in epdem
* eadero eril observatio ab eo qui Ecclesiam adrai , nistrat, cl pro ralione conversiouig 111 qttoqiie pce , , nai exlenaio reecindctur, ut pro uovem annis in
unoquoque gradu, vel oclo, vtl scptem, vel quinque
, , * soluin anni flanl, si poenitenli tnogniludo tempue
, vincat, ct superet corrccliouis studio eos qui in
* longo tempore praeslitulo eusceplas a se inaculaa
, aegniter eluunt. lovoluntarium auiem venia qtiidcin
$ dignum, sed non laudabile judicalum est. lloc au . , lein dixi, ul sil aperttim, quod eliam si quia iiivo , . lunlarie fueril in scelere boroicidii: eutu laiiquam
, , ]nrn profanum, piaculum reddituin, a sacerdolali
, ^ gratia ejiciendum pronunliavit canon. Quantum
, autera est expiationU tempus ob simpliccui forni * calionem, lantum eliara rcclc babcre exisliiuaium
, eel iu iis qui caedem involuntariaiu feciascni; scif

PATROL

GB

CX \ V I I | .

S8

875

THEOD. BALSAMON

876

f, xa\
,
,
,
. ^
, .

,
.
, ,
, ,
,
.
B\LS.
Postquam dixii bic ittagntia Pater de .
diiabus auiuiae facultalilius, IIUIIC reliquam qtioque ,
a Ijicii, iieirpe iratcentem. Ei iuulia quideui peccata , .
ti%o dicit, quas ti ira iiaecaulnr, ut ictue, iujuriai, ,
iualidicta, coittkia.qiiae oroiiia a sacraScri.pt uraguut , , , ,
prubibita. B^aiusenhu Paulus tcribcns ad Coloxsea- . *0 ;
aex, el c.irnis opera eunmeraiis, CUIII aliis iiiiiui* , ;
citi.t lites, el coiileiilimtea, sciuulaitones iras, ,
discordias, ac editioues et ccdcs induxit; ct qui ,
luec, iuquii, agunt, regtium Dei non pottidebuul. , , , .
Sed eui, inquil bic aancius, b*c omuia a Scripiura
probibila sint, quodamniodo plucuii lamen Pairibue *' , ,
noxlris in aliis non niiuiuiu subtililer uec sttmmo , ;
jurc agere. Blud atHein : Quomodo phcuil, e*l ne-
gantis, cl veluti ralioiicm nescieniit, propler quam ;
Palres iift non iibuium subldiicr ei accuraie C ,
agcrc volueriiit, IICC ul ii* reiuedia aOerrenl mul- ,
tom sindii ponendtim cssc putaruni. Solum autem .
botnicidii f.>cinuaes*e poeuts afttciciidu:ii ceusuil, ul ,
cavereiii bominei necsdes pcrpetrarent, poauax iiu- ..
poailas rormidaiilea. Cxdix aulcin pcccatum dividi-
tur in vobiuiarinm, el iiivoluniarium. El es! qtiidem . ,
vuluutaria ctedex, quae prxparaio ac coniutio su*ce- , , ,
pta ext, ad quaiu paraiua el inxiroclua iueral quii- . .
piuiM. Yoluiilanuui aittein dicil, ct quoil nou coji- ,
sul:o quidem , sod in ccrtaiuiue, ei lOiilemiouefa- , .
cum esi, quando quis euin qui rexixlil in aliqua ,
parie corporia leibaliler pcrcusaeriu Maui hoc quo- .
que csdis genu*, foriuiluui, aed involunlariuiu , ftaucltts jmlical. Involuutiriaui atnem caedem defl- ^ . , <. uit, quattdo aliquid aliud agere volem, utpoie feraro :, *perculcrc, vel fruciosn arboria decutere, tran^eun- ,
tciii boiiiiuciu tisuin pcrcusseiii, iequo inor- , .
tuus fuerit. Voluniariae ita<{iie cxJi vlginii 8t'|>t m ? <), *
amto dcfiuil pociiaeieiiipuu, ei ip*um iu ucs pariva ,
dividii, ul uttaqtiaeque pars baboat uovom auiio*. El ,
porfeciam quideui kfgrcgaiionem noininai, quando .
ia, qui eegregaiu* est, exn-a ecclesiaui atal el ikflci, /.!
posiquam aiiiem illic ad uoiiunt usque anniim dcflc- * vcrii, taulo rur^os leniporc stel in loco a.idienlis; ,
ei illiiic proitedal ad locum ftub&tralionia : ci iia ,
viginti sepiem aniiis diniensia, digmia Kacramca- * lontiu coimnunione h beaiur. (jliiqne aulem pa*ni- :, ; ;
tfiiliw dispCH.salori ccaaruiu lcm^us coutral.eudi dal
'.^*
11

in iitquoque, IgOp"* ^ *^* o b i t ; K e t x a r a i uata ; ul 8 sit Ado qufdem dign couverVto, non
servetor jonorum numcrus ; ftd lemporis prolixilaie rcsecala, ad Ecclesiae resiiiuiioncni cl boni
parficipsiiioiieni compeudio redueatar. Si quis auiio.i expleto lemparc a canonibus prestiloio
vila ex<edal, jubet Palrum clcrc j n i i a ut eOeclua
EairanMiijioniin patlicepx, non viatico vacuus, ad
txlrcmam illain el longaiu perrgrinalionom m i i l a Itir. Siu auldln, potUquara sacrainenli paniccps
factus iuerii, rursum ad vilain reversus s i l : etalutnm leuipus exspeclet, in ilto gradu exai&iena in
quo erat anie comaiuuionem illi ex nece$ilalo
dalaro.
licel,

877
JN EPIST. S. GRBGORU

,
. , , , ,
, .
) , , \
I.
,
, ,
. ,
,
* , *
,
, '
,
,
.
.
; *
.
0 ,
\ ^,
; , ,
,
.

NYSSENI AD LET01UM.
878
potesutem, ti viiierit poemujutero uberes poBuitealiae fructas ostendere. Iiivoluiitaria tuteni, inquii,
c&Jes venia quidein digna judicata est, sed
laudanda, aeu non i U tolerabilis, ui ait ab oomf
toppticio imiuttnis; siquis enim involunlarte bominem
ioierrecerit,, neo sacerdotium asaequetur, et, ui qui
boinicidio $U pollutua, eo ejicioitir. Iiivoluniaria* autecn cacdie peeiue lempu* essedbii,quantum in sbnplici fornicaiiono slaiulum eat. Est auiom illud secuodum bunc aancituD, novem aonorum. Simplicem
aatem fornicaiionem nominavit, quae in roulierem
viroin non babentera commiuitur. Posiquamjaulcm
dixii poenae lempus io unoquoque peccaio, nunc adjicii:quodai is, qui poeua affectusest, nonrium perfecit tenipus poenitenliae, sed est adbuc aegregatus,
ei in magno viuc periculo versatur, xuluerunt Patrea clemeutia ulcutes, ut is sil sacramenloruin parlicep*, ne viatico carcus in longam peregrtnaiionem
abtal.Diciiurautcm viaiiaim, quodiis qui 1 6 1
'
ineunl in vta esl uiiie.FidcIibus aiilcm valdeconftfiie
creditur aacrasuentorum panicipaiio. Sin auicm i>,
cui poena imposita esl, iu viue pcricubim venicu.dhiuU donia diguua Labitus fuerii, deinde peiiculutn effugerit ei revalueiii, rursus eril excoiiimuoi*
calus; ei iu illo gradu tlabii, quo erat eliaw
ante periculum, donec prastilulum tempus diu.eusuui fuerit.

q \


.

.
,
, ,
, ^. ,

. ,
.
, ,


"
, (5,
,
.
, ,
,
, ,
>6>, ^ > . , ,
.

CANON VI.
Allera autcni idololatrfce epecies (sic etiim diviiuif
Apuelolus avaritiam appellai *j nescio quotnodo
abaque ulla poen tnedela a Pairibus praetermissa sii. Aiqul hoc maluro quidein videlur esxe
irium aniitft coualitutionum aflectio. Natn ei
raiio, ab ejus quod pulcbrum et judicio aberraus,
esae maieria quod pulcbrtim esi exisiimat, non
ad pulchriludiueni a maleria separa:am aspicicns,
et deeideriuni ad ea qu sont iufcriora iitclinatnr,
ab eo quod vere eat expeiendum dilabeus. Jau*
vero et conienliosa aniraosaque animx affectio ex
boc peccato jtiultaa occasiones accipif. ul in
universura dicam, bic morbua cum apoxtolica avaritiae deflnitione conxentit. Oivinus enim Apostolue
eam noii tolum idotolairiam, aed cliam omnium
malorum rodicem pronuniia^it ; ci tamen ba?c
morbi Fpeclct, inconstderau et absque ulla ejiis
cura praBtermissa est: quoflt, ui hicroorbuevaldo
in Ecclesia rcdundM, ei nemo in us qui ad clcrum
adducuniur, inqnirit, num qui eo idololalri genere polluti siot. Sed de iis quidem, quoniam id a
Pairibua praelermUeum est, stffficere exisiimo publica doclrinai ratidnc, ca quotnodo fieii potecl
curare, veluti quosdam morbos ox replciioue ortos,
inexplebilie avaritias aflcciiones oralione purgantes. Solum aulcm fui-ium, el sepulcronim elTossiofiera, el safrjlegium vitia exislioiamus, quod sic

Kpbes. v., 5.

I Timotb. , .

vi:111

THKOD. 1ULSAMON
79
ratrum con&equttUia, hc nobis tradiiio facu eii. A tlj Otfa . >tar riktwxs^ xal , t w
Atqui ipud divinam Scriptnram el foBnus et usura
\, \ |
sunl probibila, et per quamdam poOnliam, ad
,
suam posseasionem alicna traducere, eiiamai sub
. coiiiracius aui transaclionia spacie boc fartaaae
* , ;,
(acluro sil. Quoniam ergo not quidetn ad canonom
potcfttaicm assequendatn fide digni non tumut,
.
lis, qnx ei -coufaeso probibila sont, canonicam , / (13)
scuiciiiiam diciis jam adjiciemus. Bividitur autetn * ,
iurtuai in4atrocinium wudepra3datioiiem,lin mv-
rorum effostionem. Idetn autetn utriusque ett in- . ,
stiiuium, yideliccl aliena auferre: in animo aulero ,
ipsoruni, magna esl inter ae differcniia. Latro eniin,
, ,
etiam bomicidium ad id quod sludei asaeqni assu ,
iitil, ad id paralus ct armift, et copiis, el opportuniiate loci, ndco ut is boraicidaroin judicio sutv
, * .
jiciaiur, ti pcciiiteutiani ad Dei Ecclesiain re ,
\eisus fuetit. Qui auiein lalenli ablalione, sfbt
alienum usurpat, ti deinde pftr enuiiliaitonein
, *
puccaltun auunn aacerdoli apertierU, vilii ttudio

in conirariuni imilato apgriiudinem curabit: dico
, ,
autein, largiendo qus babel patpcribus, ul, dum
.
quse babei profundil, se ab avariiiae morbo liberura
, ,
aperte osleudal. Sin aulein nibil aliud praetcrquain
'.
aoltnn corpue babeat, jubel Apotloliu pcr laborem
. * ,
cor|>oralem ei tnorbo mederi. Dictionit aulem ila
6
babet coiilextus : Qui (uratur, HOH ampliu furetur:
, Xra .
vd potius laboret bonxm operau$ I po$$* ei luroiri qni indigei \
, BALS. Uubitai saiicius, qoomodo plura babendi C . ,
cupiditaiis Jtiunt, tive avariiia a Patribus ataque , , uila medicina, pretennittatur, occ ulla iit qtii eo ,
fenentur poena imposUa fueril, ittaiime mm Apo- ;,
siolus ipstiiii idololatriam vocaverit. Atqui vid.n- . ,
tur, inquii, ires aiiimae faculiatca eo affici 162 ,
ei a rectiiudinedivertere. Neqoe enim raiiocinairix .
auinia? affeciio rrcte judical; aed ial*o ei ueqtiiter. , *
Abeimi enim, iuqtrii, ab ejut qood pulcbrain eat . ' ,
juilicio, boc eai, id non asiequiiur, nec ad palcbri- , ,
ludinem a maieria aeparatam respicit, ad Dci uci- , ,
licci, quoad cjas fieri potost, inielligenliam, fuiu- , , ,
roruinqiic boiioruni fruUioneiu ; sed id quod ,
pulcbruii) e*l in piatcria imaginatur. Falaam aulem . opinionem et inendacem existimattonein tanciai ^
iinagiiiatioiiem apposiie vocavii; existimare soilicfl ,
id quod piilcbruni ei bonetium esi, esse in p^cuniit,
diviiiit ei ejusmodi. Porro dctidtraliYa nniini fa- ; %h
0

Eplics. , ^8.
Guill. Beveregii notro.

, ' *
(46) .,
Congtantini Ilarmenopuli epbome biijua canonia sic se habet, - , '
; , . Talem Jejunator xd iritxmixm
, Murontm effossor qui crimen *num con- damnat. EjutJem Jejunaiorii et kaec txnl : Si qxid
fitctuf.
sna eliam boxa pauperibut dittribuat. In immunti ceciderit in pufeum, vel ttnam, 9tl t
qinm epitomen boc babfltir scbolium : o/evm, qui hoc degnstat nd iriduum carxt ciuo . gxe abslineat, teptetnque diebus uon comnHmi
Qui posl sacram participaiionem tomuerit, qa/?tiz <p^ap. : , ), - draginta dxet sacra communione abstimet, Psa
; ntum quotidie canent, el pamlemiat perage*
. quocuuque tandtm modo id aceiderii. Uanucn. cpis
< , ' cau. ec<:l. 5, iil. 5.
t

I N E P I S T . S. G R E G O R U N Y S S E N l AD L E T O I U .

882

, cullas ab eo quod csl vere cxpetomluni, a divina.

, . sctlicet natura et caelcetibus, excidcns, lerrena ct
fluentia appeiit. Irascens quoque faculias inullas nt
. ad conteuiiooeio accendalur occaaionee accipii.
, Propter pecuniarum enim copiditaiem liies el ini , raicitise et bella, et, ul dicit divinus Apostolue,

.
Radix omnium malorum e$t avanlia *. Sed quam, , , vis ila babeai, inquit, bajc affeciio, lamen a
. Patribue relicia esi inconstderata, nullaque ejue
" , cura suscepta e&t. Unde etiam abundai in Ecctesia;
, cum mulii ea laboreni, el de iia. qui in clcrum re, , , feruntnr, aeu ordinaniur uemo iuquirii* nuitiquid
. * hac Wololatria polluti sunt. Sed quia boc a Pairi , - bus pratermissum, id est, impunhutn ei lninitne
,
iigaiuin relictum esi, femedium ei atTerre opor , ,
^ q u a n U i m , , per publicam doctrinam,
boe cai, pubiico populum docenies id perse , quaniar, avariii a?gritudinca, lanquam roorbos
^ - aliquoe ez nimia repletione ortoa, per orationem
. purganles. Cum auiem dixissei tancltis, avariii
, affeciionem animae facultaies coirampere, ei roulii , plicea ex ea affectiones oriri, eam pleiboricis affe, ctionibus assimilavit, quse a medkis diceutur exa, clisaime lenona, utex ejua scripiis licet cognoscere.
. , Pleihora enim (id eet replelio) a uiedicit dichor,
, qoando quatnor bumoret, e i quibui conttant cor, ; pora, aaeii ei redimdante* effecti sunl pro untus , cujusque bumorie proportione, et affectioiies qn
. ftani ex plenitudine bumorom simul coaciorum ple *
" xhorici roorbi dicunlur. Meriio ergo hic sapien& Pa ' ***
ffaMtanM nu
nlethoriter affecliones,
qu ex avariii*
avarilia aritintnr.
oriontnr, plethori, - cas nominavit, ut quae omnes aninrne iacuhatea,
, sobvertat, easqoe augcat \n deiriincnlura animav
. , , Alios ergo, inquit, avariitae morbos doctrinse sar * mone curabimiia : furtum aulem et sacritegiuni,
, aiqoeeiiam scpulcrorum effoasioncm, quae caiionicia
, poeitts digna visa sunt, Hs quae Palribus jam dicta
, ; 0 . sunt adjicicmus. Alqui in difina, inquil, Scriptura,
, , el icims el usura, ei per poteniiam altcujus aliena
: . ix 6uae unirc possessiojii., prabiblta stint. Fenus ergo
^ , est, uj qiiando quis dal alicui frumenium, vcl v i . num, vcl oleum, vel aliquid aliud, ut in eodcm gc , nere plus quam dederit accipiat: ul si quia dcderif
i ; \iui quinquaginla metreias, ut scpluagiula, vel co
- D plures, accipiat. Usura aulcm dicitur in nummis
. . Per poienliam auiem alicujtis dixit, quod eliam si
, ;, 2 proprtam poteniiam allena quis utiirpaverii,
, per aliquem amcm aliuin polentein boc foceril, e4
OV , is eoilem judicio teiia!>iiur. Dicil enita eermo pro . pbelicus : Vte conjunyeniibui domum domiu , el
agrum agro, ut vicino aliquid auferanl . Scd ct si
; !

h.rc, hiquit, n dcriplura sunl probibiu, e!s lajneu

olxfar, djfor , Ira ctor .
, , - canonicas poenas non impouemus, quia noslra ad
: , - caiioiiutn assequcndain poiesiaiemfi<icdigna non
, * sanl eo quod nd canonicam poieslaiein flde digni
non judicainnr, boc est, ad canonicaa nostra polo ,
, ' atatc ci pccnas iis qtii pcccaul. De furto auicm
I . . 10. ha. , 8.
9

cae

lcl

fi

T H E O D . BALSAMOX

8S4

qu*tis, divtdtTipeHm r.i birocinium et murorum

eflbssionem. Onum autcm tcopuno ense dicil, lam ,
i i i qui latroeinnnlttr, qaatii iis qtri IIOTOS effodiiinl,
' . Ivs
alienoram t'i'irel ablationem. Esl atitem multa
ruraus corum pnncnria dfacrcniia. Latronfes eniui , . >
Hiam al lioii.iriilium instriianiar, arma ferentes, . 01
i npia loca occopantea, cl eopiae, boe ett, vali- \ ,
dam manum ad ch opom ferendam attumenies, el t
ad cadem paratf. 1 0 3 Eos ilaqne ad panllcoiiam , ,
conversot dicil bomicidaram judicio puniri. Eum ,
auiem, qoi nlicna clancolam snrripnh, et peccatom .
ap*rit, comraria affeciione carandum eaaediclt, at ffciliceiquoninm propter avaritiaro aUena abstulerat, . *
oportrai eum prppria paaperibus erogare, ui alc , , tideatur ab avariiia abstinerc. Qui eaUn suis non , ,
"

VII

parcit, aliena noo appeiet, Sin autem non babt ai,

foqnii, peconias, qoaa eroget; oportet cum labornntem curare affectionein, scu laboraro operanim, ei ex eo quod per suutti laborem aequirit
paoperibus impcrtiri. bcc e*t prapceptum apofolitum. Dicilenicn divinus Paulos : Quifuretur,

^ w ^ .

T ' l

"

" "

w w . ,

. . ,

,
, . "
, '.
^ 9 ^ *^* , fct
(, tton amplixt fureiur; $ed potiut laboret bonum
, operam, ut habeat quod ixdiqexti itnpertiuiur
.
. \ Uc ergo de eo, qui clanculum aliena turripit. . * ;
Sin aiiiein bic quoqtic eiiat olitar, el dversus eiim " / ,
tb
qui rtftistft iraciar* illuin paratus cal; bic quoqno
9
tra
\
<*.it.'etii exislimo poena, qva lairo, punieiur, quia i i - .
.
ir.ile babt bal insiitutom
c , \ : , , ,
,\ .

CANON VII.
Srpiilcrorumantfm cffotsio, ipta quoquc divi.Iitnr io
i I qnod veiiiam;u:erettir, et id quod IIOM mretiir.
Si quis cuim iuortuorum parcn reltgioni, el
tecluin corpns nlactwm rclinqticna, n( uec soli
nsitMulauir tnrpiludo iwlura?, bpidihu^ aliqnot
ox ife, qni antc sep dcrum projecii atinf, ad aliquod opus conftlruemlum ususesl; ne boc qudein
etl landabitc : ted ul esset dignum venia cilecil
consaehtdo; quando ad aliqnid mellti*, cl reipiiblicae uttliiis, n:a'eria traducta sil. At carnis in tcr
ram rc.lactae pnlvc:cm pcrscrulari, cl ossa moven*,
po aliqucm ex dcfossie lucrifacicndi ornaiain, id
eodem judicio coiuiemnalom cst, quo simplex
/ornicatio ; qaemadmedom in praecedente ora- ^
lioue divisio facta est, consideranfe PCUIcet OBCOnomoseu dispensatore, ex fpsa viia ejus, cni
medcla adbibetor, medicinam, ul tpatium a canonihus prj-ctUu^Bm possil coulrabere.
B.\)LS. Quemaduiodtim furlum jn duojlivisic, iia
ci sopulcri foxsioncm in duo dividit. Si quis enim,
h.quit, soloe lapidcs ex aepiitero abstulerii, ita ut
lecliinri corpns non vidcalnr luorluornm rcligioui
parcen^, boc est, jutto bonorl qui morluU debeCur,
cl eU itsus fncril ad meliorum el reip. ulilioruin
coufiiruciioncni; nc sic qmdcm crit a criminc I:cc

KANON

r.

' \ .
,
,
? ? ;
, ',
,
\
.*
, ,
,
, \ ,
,
, , *
,
.
. ,
,
, , ,
, ;
; , ,
\ ,

85
1 BPIST. S. CREGORII
, ' . /
? ,
.
,
, \
, , *
,
,
,
.
;
.
. ^
,
$ .
. ^
' *


* \

, ,
/'
.
a

NTSSENI A D LETOILAJ
886
IIIIS ; erU lawen venit digittis. Lnpidcs atitcm,
ante sepulcrum projecti suni, noo eo$ qui arpiilia
corpora coniegunt. Si quix cniin eoe Japide* absitileril, corpua conlecluin oinniuo vidondum pracbel,
ei naitirs mysieria poblicat, el non cst ampliua
venia diguus; sed alleraro speeiem afpulcroriitii
eflbtxfonis iiicidei-e videlur, quue est sepulcra ape*
rirc, ei ex corrupu carne pulrerem effixlerc, et
eoriira qui illic jaeent osaa moverc, illinc ornalum
aliqoero quo morlui ainlcli eitnl accipore coiianlei.
Iloc iiaquo sepulcroruro etTossioais genus, codcm
jndicio quo aimplex fornicaiio, conderonandum e*ae
dicit. Simpliceiii autem fornicalionem, cum muliere
a viro soluta coiium nominavii. Hic quoque poenilentis (Bconomo dat iacultalem leirpus contrabendi, si ejus forie vobemeuiem videat pociiil* ntiam. Gtterum basc quldoin dicli sanctus de scpnlcrorum etfossoribus. Lex auiem civilis in lib. L X ,
lit. 23, bac conaliluil: Qui maierias ex sopulcm
auferuni eacrilegii criiniui xinl obnoxii. nirsns :
Sepulcrorum effosaionis crimen affert infainiam. Et
iterum: Si qnis ex sepulcro abstulcril, vct bpid^s,
vrl colmtina*, ?cl martnora, vcl aliquani oliam
inaicriain, publico vigioii aureoa xolvii; ci qtiac scqtnmittr.

1 6 4 GANOiN VIII.
'.
Sa< rilegiuni aiitem, auliqua quit.'ein Scai* , , C
ptura, ne caedis quidcin coiideina'ione vigum
.
est toterabiliut. Siiniliter enim, et qui caedis convi , ctus erat, et qui res Beo dedlcataa abslulcral, la ,
piJatlonix eupplicium subibal. In ecclesiaslica au .
lcm consuetudine, de poense gravilalc n^scio quo
, \
modo aliquid delraclum, ct co letiitatis dcsceiisum
,
est, ut illiu morbi cxistimarelur lolcrabdius pia *
culum
; iu minori enim tempore quam adulierium,
,
ii a Painiro tradiiione poenam sueceperunl. Ubique
.
xutcra boc in suppljcii genere ante oniuia vidcn ,
dum est, qualia sit ejua rai adbibetur affeclio;
,
ei non exislimarc tempua ad medelam suflkcro
*
(quacnaiu enim fucril cx ictnpore roedicina !), ted
; *
ejus, qtii xibi per conversionem medelur, anionnm
. , ,
, rj et ineiituluin. Haec tibi, homo Bei, ex iis quaa
erant ad manum studiose composiu, quod oporieat
,
fratrum niaodatis parero, aiudiose misimut. Tu
.
rero
conauelas pro uobiti precea Deo offerre no
.
inlermiilas. Debes enim ul graioa fllius, ei qul le
; , ,
secundum Beum gcnuit, in aenecluie per luas ora ,
liones aliineulum, convenieater pracceplo quod ju , 5
bot bonorare parentej, ul tibi $en* $U, et $i$ /oti, .
gccru* tuptr itrram . Clarum esl autem quod ut
, ,
eymboium sacerdoiale, litleras accipics, mnnusqua
. ;
hospilale non contemnes, eliainai sil minus quam
; .
pro siimma lui ingenii bouilale.
. ,
BALS. Poatqnam dixit de furto ei septilrrxv.
, roin eflossione, nunc doccl de acniegio; et dicit,
- quod Antiqua quidom Scriplura bomicidam, oi eurn
, qui Deo oblaia lustuKt, cx asquo punlt, lapidibm

Exod. , 12; Pcut. , IG; Uaitb. xr, 4.

867

; ; . BALSAMON

urgenle eor ueceaaitati, xel afO ciiooe aliqua, vc! .

, >
m o r b o , vel ir* forle aliciijus principie vel domini,
vol damno iniolerabili: ei quomodo ad illot accea- .,
aerunt, fideue condouiuaia ad dciiionuin auxilium ,
oceurrerunt. Si enim taiiquam a fide dexciscentcs ,
il Cbrieuim non esso Deum cro.lentes, uec ab iHo mtxilium speranies, dasinouiKii opem implorarunt; ,
i i l qui irangre^si suul ci spoiite fldew abiiegaveiuul, , iraoiabunliir: siii auiem proptcr pusilloin ei ab- : , \
jectum animum daeniotium auxiltum invocaverunt, , ,
CUIII eos gravis aliqtia oppresHisset neceasilas, quaro
propier atiiuii iinbecillilatein ferre non pottierttni.
leccpti el jnvari apcranlea; ptintentur ei ipsi, ut ii qui idoiin : aciMlUaruni, quod pjropler confcasiflu
uein loroieiita oon susiiouerunt.
1 5 7 GANON IV.
'.
Eorum autem qoa* ad copidilaicra el volupto-
lem lluDi pcccatorMm , haee esl divisio : boc "
nim vocalur aduilcrium, illud vero fornicatio. , .
Ac nonnuHia quWem eornm qiti aitnt ublMiores,
I Ucuii eiiam fornicalioois peccaium adulicriura , .
iisee exielimare, qiioniaiu una eet legiiiuia con- , ,
jt*nclio et mnlierie eum viro, oi viri cure muticFe. .
Quidquid ergo non exl legilimum, est oinnlno injut- , ,
lum ft legi conlrariuin : el qui non b?\ttl proprium,
babei onmtno alienum. Ilnniini eniro una lanturo ,
dala eal auxiliatrix a Deo, el mulit* ri unuin appoei- . tt ,
,
lum eal capot. Ergo , quidem, proyrtum ,
, ul dmnue Apoaiolue nominai, - .
derit , ci lex naiurse juglunt tiiuin concedil. Si ,

,
quie
aulem exlra propriuiu
coftversu*
fuerit, erii

" "

-"1

OtBDino in atieoo : csi aulein unicuique alieiiwti .

qaidquid non eal propriiini, etiamsi id non con- ,
flleaiuT qul esi domlnut. Non longe ergo a peccaio
ailalterii, fornicalio ab qni rcm paulo arcti- ,
raliux cxaniinanl, suscnpia eal, cum dical ei'iam dJUotptar *
Scriplura : Ne multus $i$ cum aliena , aed cum
iml>eciUioribu8 indalgeuler agendum censuenmt
Patrca, dialinctum eti peccatum bac generali di- , ,
vitione, quod rornicatio quidem dicaiur cupidi- ^-c
talis xett libidioix cxplelio, qua fll siue alia ali- ,
cujue injuria; adullerium vero, iniidias el injuria .
quas allori aOertur. In co auteio el cum animalibus
eoitura et pxedicatuni esxo exislintant; quoniam .
fiaec sunl natune adulleriuin. In id enim quod esl .
nlicnuin, el quod eat pra^ler naturam, Al iiijustilia. Cam ba*c ergo divisio in bac eiiam peccati specie , ,
ffat, universale csl rcmedium, u( a concitala tn , ,
cjusincMli voluplalcs rabic, pcr poenilenliain bomo
purus cfilcialur; scd quia corum qtii in fornica-
(ioue polluti gunl, injuria aliqua cnm boe pecealo *
nun commista esl, proplerea diipliim convcrsionis tempus \te prapscriptum eai, qui in adullerio in- , ,
qoinali sunl; et in aliis ilidcni vetilis malis, ani-
fcalium initu. et rabie in masculos. In iis enim, , ,
<U dixi, pcccatum dnplicalur: uniim quideni [in .
ubcita cl nefaria volupiaCe ; alterom aul^ml quod .
iajuria quse fll alleri, cotisialil. Esl aulcm qunrdacn ,
1

JTltcts.iv,*.

* EiTlrt. , .

IN E P I S T . S. G H E G O K U NYSSENl AD-I.ETOIUM.
870
. * - cliiTerentia in ralione p<nnil<*nlioe in ii* qiii in volu ; , pute peccarunl, ejusniodi. Qui enimex se ipso sd
' a profercnda peccala hnptiisus est, co qtiod ana
- spontc occullorum accusalor esse voluerit, ut qui
jani affettioni niedicinam adliibcrc 'crperil, vi
, signum mntationis in id quod est mrihis osten. , dcril, in iuiiioribus poenis vcrsalur. Qui autem in
, iliato deprchensus est, vel propler alqunm suspi*] cioncm 1 accusaiioncm ingratiis couvictus esi,
* , longius illi coiivtrsionis lempus daiur; ul ipse
. " perfecle piirgaius, xic ad sacramenlorum conimu , , uionciu adiriiitalur. Esl er-o Canon cjuxuiodi, ut
* qui in fornicalione polluli sunl, in Iribua quideur
, annU ab oratloiie omnino expellantur; in tribus
- autetn sint solitis audilionis purticipes, in tribus
, - auteni aliis, cuui iis qui in conversione eubsler. nunliir, -ecenltir, cf tunc siul aacramcnlorum
, parlicipes. In iis autem qui diligcnliori conrersionc
, usi fuei-ini, ct viia, ad Id quod bonum est, redilum
, ostenderinl, licel ci qul dispcnsal, pro ccdesia , - alica* oeconomiae ulililale, tempus audiiionig cun , irahere, et celerius ad cotiversionem deducere: et
, , rurxus boc quoque tetnpus conirahere, et celeriite
- communionem reddere, ul sua probatione, ejus cui
. " { medela adhibeiur, constilulionem dijudicel. Quem , admodum enim porcis margaritas projicere esl ve tiluni, ita et preiioga margarila privare eum qui
:: , jani per alienationem a vitio et purgationein borco
. sit faclus, absurdum esl. Qua aulem iu adulierio
, C el in reliquis imtnundilia? generibus flt iniquilae,
, - ut diclum est, eodem judicio punielur quo ei ter, * nicationia scelus, xed tempore daplicabitur. In eo
. * autem. ejus etiam cui medela adhibctur, alTeclio
, ronsiderabitur, quo modo ct in iis qui fornicationis
, iuquinamenlo illaqueali suni, ul vel ciiius vel lar*
dios eis sii boni pariicipalio.
.
1 5 8 BALS. Nnnc de peccatia, quae In ooncopi
.
; scibili atiimae facultate naaciiiitur, disterii Paier, ex
, quibiie dicil eaxe adulierium ei fornicaiionem, ei
, , aubjiingii, quod qtiibuedaro gubtilioribus fornicaiio
- jy quoque vocatur adulterium : quia niariti et uxoris
, coitus legiiimus eei; sed si qnid fial aliud praeur
, ** , cum,id est injusium eilegibus conirarium,eiqui , . CJinque non ulitur proprio, ulitur alieno. Quodcun , , que vero cuivis uon esi proprium, illud atieiiuiii esl,
. . |* eiiamai domintiui non baleai. Et proplerea forni . ; - calio noa longe abesse visa esl ab ndulierio. Haec
dicil sancius iva aslrui ab iis, qui fornicaiionciTr
- ad amilierii peccaium rediictinl: imbecillioriiiii aii tem peccaloruni fuisse aliquain Palribns
, - , fiive oeconomia? condesceneioneni dicii.
. . Suniitur autem dictio ex Proverbiis. Oicil eiiim i;i
; oia Salomon, *
^^
, boc esi, Qui domus suas curam non gerit, hw , , reditabU rentoset peccalum illegiiimi coiiua esse
^ ;" disi:i!Ctu:n aen divisum; ci ioniicalionem quidem
869

. ,

871
THEOD. BALSAMON
872
esse noiuioalaui coitum, qui nbsqne injuria al- , >
,
torius ?iri; siilicei cum mnlieic a tirolibera; adul
icrium aulem, viri acce&Hiut ad luiiliereni quas \ . cum allcro cobabifal. Qtii euim accedil ad inulie- ,
ie.li quae uon habet inantu i, peccai quidem, quod
c.i non le^iiitic uliiur; sed iteiuiui facil iiijuriain ;
qui vero rem babcl cum ea, qu;c cum mariio co- ,
babhut, iuaritum illiux injitria affiuil, alienam sibi .
famili:ireiYi efficiens; sapc aa<ciii illius marilo insi- . \
<iiuiur;'ei boc ex David manifeslum e*l. Porroiinn , -,
niinali coiicubitiim ei paedicatiim adulierio cx.- quanl, et quod bijuria uaiura efflcilDr, cun, qtti sic , *
peccaul, peeceui pracicrnaturam . eiquodqui *ic pec- \ cti alieu.i inilur. Esi eiiim aliena nauira bruiurain . .
et niascutoriiiu. Masculum eiiiui ct femiiiani fccil
Dciis*. Uoruni itaque peccatorum univereale renie- ,
diiiui dicii sauciux, seu quod oiuoibu* peecatoribus , eonveiiU, neinpe a lali rabie per pcenilnuiatu pn- , IUIII eaae bomiiieii), peccatutu sciliccl coiidciuuarc .
ci ab eo dtfkcre. iNisi quis eniiu a peccaio deli- , lenl, qitouiodo poeoileniiaiu agere exisiiuiabiinr ? ; ,
Quia auieui foruicaiioni aciedil iiijuria, adtil- , ,
lerio aulem ei aliU pradicli, ut janrdixi, preler , ilbciluiu coiluin injuiia quoque adjiingilur; lempus ,
|kac adolierit iuiitisque aiiiiualitiiii el inatculoi um ^
concubilus duplicat ad roniicaliouis leinpiis. Deimle . "
ei aliqiiam htducil diflerenliam in iis qui eadem .
peccau coiilitentur. Si qiii* eiiim, iuquit, sua Tic, , *
aponte peccaiunt, quud igmirabaiui', de* l.iraveril, - , buniaue punieiur : qui auiuiji UDI spme ad enu. - Q * , ).*
liaxidiuii ac.cciscrii, sed in peccaio dcprebensua \, ,
fuerit, \el ex *uspiiunc cogiiiiut, ncciiealusvc fnr- ; , *i i i cl coimclus, cliam ai pceiiiieiuiam ageie pro- , , \ ,
poxuerit, gravius puuitur; ei lli in exienso vve , , longiorf teiupore posiiilciilia, ul sic purgaius iu .
saciainenloruiii coiumunioireiii recipiatur. Dcinde \ ; ;
ei pcena* ioruicalionix lempora enuiueral: el dicii ' \ , > ;
vase iioveai anuoe, el adjicil quouiodo dispciiaeu- . IUI. Univergum autem ejus judicio relinquit, qiii , \
D#iceaiore& diepeiinai: ei tecuuduot vel diligeniiaio - ^
vel iiegligeuiiaui in piBiiiteulia, pcBiiiiouiine tcui
.
pus diiuiuuere vel inicmlere jubei. Sicul enim

oporlere dicit margarilat amo porcoa prujicere; * ,
ui dicil Evangelium, luargarilaa rocaits aanciuiu
corpus Doiuini, el preliouni sanguinem; poreoa D , ;
auioiu, qui viiiose viiaiu aguul ei in perlurbalio-
nuiu aaiuii coeno iuvolvuuiar: i u absurdiim e%i
preiio*arutn margariiaruui 1 5 9 couunuiiioue pri- ^
vare, qui e a viliie per poeimemiaia purgarunlel ,
tx porcis in bomiiiea per purgaiioneui iuutaii .
eutii. Cum novani auiein annorum p<Biia* esae ; ,
duibwl hi foruicalioiie, in adulierio auimaliunique
iniiu ac pardicalu dicil leinpus iliud duplicah : /
ese \cvo ejus diapenaalioueiu foriiicalionU di- . ,
apeusaiioiii siniilem. Hoc cniui aibi vull illud ; in , ?) ,
eodeio judiiio; idest, in eadem aenieuiia, in ea- . .
dem poeua. Solo auieni lempore duplicatur. Cum -
euiiu iii unoquoque poeiiarum loco bii ineimmm , ;

873

E P I S T . S. G R E G O I U l N Y S S E M l A D L E T O I U M .

*
, , *, .

'.

CANON V.
Resut ad haae ut irascfiuem aninue parlem
examinandain propoiiaiuiig, quando iapta a IKMIO
iiae usa in peccatum ceciderit. Cutn autem roulta *int qua per iratn 6unt peccata et
omnig generig mala, placuit omitibne nostrie Patribua in aliis quidem non niinium gublilitcr
agere, nec nimiuro in eo atudii peraque ponere,
ul orauia qutt ex ira nascereiHur delicia curareni;
quamvis Scriplura non golnm vulnus probiboat,
B6d etiam omne convicium vcl maiedicliiin, et si

,
, .
,
, ,
,
,
* ( ,

, , #

874

defliiiiuni foruicailone, sezenniuiu tn adaller.o

ei reliquie definiium 6 s l . Porro blc qaoque ptBnas
lempue contrabere, vel augore, ejtu, qui p&nilentiam agcntes dixpengat, judido relinquii.

"

'

- quid aliud ejusmodi ita eflkU ; ged solam caedis

cautionem suis poenis inlroduxerunt. Dividitur
,
auiem boc malum, differenlia voluiilariae et invo.
luntariae: 61 est cades quidem v o l u D l a r i a , qiuB
,
prsmedilale euscepU cst ab eo qui se ad boc
. , comparaverat m boc facinus perpetrarct. Deindo
,
illud quoque in voluntariix exiaiimatum est, quan .
do^quia ia congressu veiberanx 61 verberatus,
, ,
manu plagam morliferam inluleril. Qui 6niui ira
,
S6mel viciu* 681,61 animi appetUloni cedit, oihil
. ,
eorum quse maluoi possent ampulare, ei in nien ,
iem venit. Quare 6t illic quoqae qui ex concerU
. " * tione profeclue egl, csedis cventus, io faciuin vo , , InmariuDi, uon in catum confertur. luvolunUriai
. aulcra babent majiifaia indicia, quando quis ali * - Q cui alleri rei studium applicans, cisa gravissimum
, . aliquod raalum patraveril. ln bls ergo, caedeg qui , dem hi triplex lempug cxlenditur iis qui per con , - vergionem voluntario iacinori rerocdium affermnl.
Ter norem eliam sunt annl, novenario annoruui
. , * miroero in unoqaoque gradu pnefinilo, ol in per, , fecla quidero segregatione novcm annorum temporo versclur ab Ecclesia probibilue ; atioe aulem

, tot annoa in audilione permaneat, gola docloruui
6t Scripinrarum audiiione ct convergationc cum
, - populo dignua habiiux, In lertio aulem novenario
, , cum gitbglraiig in convcreione orans, ut pcrveniat
, ad communionein aacramenti scilicet; et in epdem
eadem eril observatio ab eo qui Ecclesiam adini , nisiral, cl pro ratione conrersiouig Hli quoque pce , , ^ oae extensio rescindclur, ut pro novem anuia iu
unoquoque gradu, ve! oclo, w l scptem, vel quinque
, , * solum anni fiant, si poeiiilentias magnitudo tempus
, vincat, 61 superet corroctionis sludio cog qui in
longo lemporo prxgliiulo gugceplag a 86 inaculag
, gegniler eluunt. lnvoluntarium auiem venia quidein
$ , dignom, sed non laudabile judicaium esi. Hoc au . , tein dixi, ut sil aperUim, quod eiiam si quig invo , . lunlarie fueril in gcelere bomicidii: eum laiiquaiu
, , ]am profanum, piaculum redditum, a sacerdotali
, - gralia ejiciendum pronuntiavit eanon. Quautuui
, auiem esl expialiooig tempus ob gimpllceai iorni cationem, lantum eliam rcclc babcre exislimaluni
^ , 6l in iig qui caedem involuntariam fecigscnt; sciPATIIOL Gn VIII.
S8

THEOD. BALSAMON

875

876
^
itata ; ut t i tU fido quidein digna couvereio, n o n
, \ servetnr rtnorum numcrus; od lemporis prolixi *
lale resecala, ad Ecclesia? resiilulioncni c i b o n i
,
paiiicipaiiouem compeudio reduealur. Si quis au ,
lo:it 110:1 expleto temporc a canonibus pnEstilato
,
vila ex<edi jtibci Palrum cionrjiuia ut efTcclus
. ^ *.;
Eaoramiiiuoriiiii paiiiceps, non viaiico vacuus, a d
, . *
t x l r o i u u n i illauiel longaiu pcrrgrinalioncui miila
lur. Sin auldln, poaquaro sacramenli paniccpf
,
factus iuerii, runiutn ad viiain reversus a i l : i t a t u .
tiim leitipiit exspeclei, i n illo gradu exsisient i n
, ,
qno erai auie coauuumoneui ilH ex nec6tsital6
, ,
dalaro.
,
.
B . \ L S . Postquam d i x i l b i c utagniis Pater de .
diiabus auiuiae facullalilius, IIUIIC reliquaro quoque
, \ a !jitii, ueippe iraaceiitem. E i uiulu quidetn p6ccata
, .
c*sc dicit, qnxe cx ira iixtcaiilnr, u l icius, iiijurias,
,
malodicta, coirvich.quae omuia asacraScripiurasunt , , , ,
prubibiia. B-aiuseniiu Paulus tcribcns ad ColotttQ- . *0 ;
; , ;
aex> el cirnia opera eumnerant, C41U1 aliis i u i m i
ciii.$, litei, 61 c o i i i 6 i i l i ' i ) 6 i , fteitiulaltoiies, irat, , \
\ , ;
ditcordias, ac todilioiiex 61 Cttdes induxil; ct qui
luec, i u q u h , agunt, regttum Dei non potsidebuui. \ , \ , , .
Sed o u i , inquit bic tancius, basc omnia a Scriptura
, \ ,
probibila sinl , quodainmodo placuil tatti6n Palrtbus
iioxiria in alils non niniiutu xublililer uec siimmo , ;

j u r c agere. Blud aulein : Q u o m o d o placuil, 6 i i ne;
gantis, c l veluli raliouom neacieniix, propler q u a m
Patree non iibuiutu aubldilcr ot accuralo C , *
agcro voluerint, nce ul iU reiuedia affiorrenl inul- ],
lom stndii ponendum cssc puiaruni. Soluni autem .
boimcidii f.cinus eeic poems !fficiciidu;ii censuil, ut ,
cavereiil boraine* necxdcs pcrpeirareni, pcjBnax iui- .
posiua formidaiiies. Caedia auiein peccaium dividi- tur iu vobiutaritim, 61 iiivoluniariuro. El esl qnidem . ,
vuluutaria ctedex, quae pra-paraio ac comulio euce- , , ,
pta cst, ad quam paratug el inilruclus fueral quii- >, .
piam. Yoluritariuin aiitein dtcil, quotl nou coc- ,
'. quidom, s<'d in ccrtaiuiue, 6ti'Oiitemioii6'fa- \ ,
c um esl, qnaudo quis emn qni reaislii in aliqua ,
pane corporia lelbaliler pcrcui*eriu Naui boc quo- .
que caedis geiiu*, foriuUutn, xed involunlariutu , sanciue judicat. tuvolunl tria.n atnem casdem defl- . , uit, qiiaudo aliquid aliud agere voleus, ulpoie feram , p e r c u l c r c , vel f r u t l O J i i arboria d e c u l e r e , l i a D ^ u u *
,
t c m boiuitieiu nou vUuiu pcrciisxerii, iaquo i u o r , .
luux f o c r i l . Yoluniari ita()ue cx\!i vigiuii srpt * , *
a u i i o dcfiuil pOGuaMoiupus, ei ip^um iu u c s part*s
,
d i v i d i i , ul uiiaqiiaeqii6 pars babtat novcm anuox. El
,
pcriectaui quidem gfgrcgaiioiieiii notninai, quando
. \
ia, qui segregaiu* e s l , 6xh*a ecclesiam xiat et ileflci,
/.
posiqiiam auleiu illic ad noiium usque auntim dcflc v c r i i , tattlo ru^usI6mpure etcl in loco a . i d i c u l i s ;
, \
61 illinc p r o t c d a l ad lotum bubblraiionis : c i ita
, /jvai
v i g i n l i aepioiu aniiis dimensis, d i g u u s aacramcu * loriuu coiiitnunione h.<beatur. Utiiqne a u i e u i pa*ni , ; ;
'^
< disjiCit.satori, ccaamui lcoi|>us coulrai.eudi dai
licei,iniixquoque, IQODCeuilcmisvoluutiKetxam^

877
JN EPIST. S. GRBGORU

,
. , ,
, ,
, .
) , ,
I
,
, ,
. , -
,
* :,
,
, *
,
,
.
.
*
.
,
^, , ,
,
.

NYSSENI AD LET01UM.
878
potosutem, si viderit iKBiiiientem uberes poe.iiicalias fructas ostendere. Involuutaria lutem, inquit,
CfcJee venia quidem digna judicau est, sed nou
laudanda, sen non l u totarabilia, ui sit ab ooiuf
topplicio imroonis; aiquis enim involunlarte hoininem
inieiTecerit,, neo sacerdotium assequetur, et, ui qui
bomicidfo sit pollutua, eo ejiciodir. Iuvobiniaria* a u leni casdie peeiue lempua essedbii,quanlurt in simplici fornicaiione slaiulum est. Est auiem illud cuodum bunc aanclwn, novem aonorum. Simplicem
aulem fornicaiionem noininavit, quae ia raulierem
virrnn non babentera committitur. Posiquam>utem
dixit pauae lempus io unoquoquo peccalo, iiunc a d jicil: quod is, qui paeua affeotus est, i i o n d u m perfecit tempus poeniienli, sed est adbuc aegregatns,
ei in magno viuc pertculo versatur, aiaiuenuu Patres clementia ulciites, m is sil sacramentorum parliceps, n6 vUiico carcus in longam peregriiiatioiiein
abeat.Dic.iuraulcm viatidiut, q u o d iis qui 1 6 1
ineunl io via 6*1 uiile.Fiddibus a i i l c m V;>1Je confene
credilur sacr.unentorurn panicipatio. Sin auicm i>,
cui poena imposita esl, hi vitac pcricubim .
di\iuU donia dignus Labiiiis fuerii, deinde peiiculiitn effugerit 61 revaluerii, rur&us eril excoiiimuoi*
catus; 61 iu Ulo g r a d u etabil, quo eral etiaiu
anie periculuw, douec prastitulum tempus diu.eusum fuerit.

cp.


.

.
,
, ,
, . ,

. ,
.
, ,
0 '


, ^,
,
.
, ,
,
, ,
-, ^ .
, ,
* .

CANON VI.
Allera aUlcm Idololairiae sp6Cies(sic enini divinn?
Apustolue avaritiam appellat j , nescio quomodo
abaque ulla poaoae medela a Pairibus praetermissa sit. Aiqul hoc malum qufdein videtur 6sse
irium aniuil conxlituiionuro aflectio. Nam 61
raiio, ab ejus quod pulcbrum est judiclo aberrans,
6ssa lu maieria quod pulcbrum est existimat, non
ad pulchriludiuem a maleria S6para:am aspicicus,
61 degiderium ad 6a qu sunt iufcriora inclinainr,
ab eo quod vere eat expoteudum dilabeus. Jau*
vero et conienliosa aniraosaque animx affeclio 6x
boc peccalo jnultas occasionei accipit. E l ul in
umversum dicam, bic morbua cum apoxtolica a v a ritiae definitione consentit. Divinus enim Apostolus
oam eolum idotolalriam, aed cliara omniuni
malorum rodicem pronunlitAil * ; cl tamen ba?c
morbi Fpeciet, inconsiderata et absque ulla ejus
cura praeiermitsa est: quo nt, ul hic raorbus valde
in Eccleiia rodundei, ei nenio in us qui ad clcruin
adducuntur, inqnirit, num qui eo idololalri genere polluti $iot. 8ed de tis quidem, quoniam id a
Palribas prattermiasum cst. sotBcere exisliino publica doclnna raiionc, ca quotuodo fieri potecl
curare, veluli quosdam morbos 6X replciione o r l o s ,
inexplebilie avariiias affcciiones oralione purgantes. Solum aulcm furium, 61 sepulcrorum elToseioi)6m, et eafrilcgium vitia existioiamus, quod sic a

Ephea. ., . I Timotb. , !0.

vlalX1

THKOD. BALSAMON

79

ratrum con&equtntia, haec nobis tiadUto facu sit. A tlj 6e(a , , \ ,

Aiqul apud divinam Scripluram cH fo&ntia ei utora
\, \ * |
aiinl probibita, et per quamdam poOnliam, ad
Wa , .
siiam poaaeasionem alicna iraducore, eliamti aub
. .
coniracliw aui transaclionis epacie boc IbrUaae
' , 1 ,
(acliim sit. Quoniam ergo noa quidetn ad caoonoiB
poicRtaiem assequendam flde digni non iumue, \m
.
iis, qiix ei -coufeeso probibila aunt, canonicam \ (23)*
eentciitiam diciis jam adjiciemus. Bmditur autetn * ,
iurtum in4atroiniumseuckpraeaalioiiem eliii me- *
rorum effossionem. Idem autem ulriusque eti in- . ,
stituiura, yideliccl aliena auferre: in animo aulem
iptoruni, magna esl inier ae ditTercnlia. Latro enim,
,
etiam bomicidium ad id quod ftludel aaaeqnl asiu , ,
inil, ad id paralus ct arnw, et copiit, el oppor ,
tuniuttc loci, adco ul it boroicidarum judicio aub-
,
jiciaiur, si pcr poeiiiteiiiiani ad Dei Ecclcsiain re . *
versits fuerii. Qui auieio lalenli ablalione, ttbt
, *
aiienum usurpat. si deinde per enaiiUalionem

pcccatnm suum aacerdoti aperueril, vilii aitidio
, \
in conirariuin mulato a?griiudinem curabil: dico
^^
anlein, largiendo qus babel patpcribus, ul, dum , ,
qose babel profundii, se ab avariiia? o r b o liberum
.
aperie otleudal. Sin autetn nibil aliud praterquatn
, ,
solttm corpus babeal, jubel Apotloltis per laborem
&
rorporalem ei tnorbo medcri. Bictionis auletn ila
. * , /
habil cuiiicxius : Qui (uratur uon ampliui furetur:
std poliut laborel bonum operaitt, ut po$$u ei tmr Xra %p*lar .
t

qiri qni hidigei

BALS. Uubitat aaucius, quomodo plura babendi C . * :, *

cupidilaiit vltiani, sive avaritia a Patribus ataque , , ulla mediciiia, praMerroiuatur, aec ullt iit qtii eo ,
tcnfnfur poena impotiu fuerii, titaiitne mm Apo- ;,
stolue ipsniu idololairiam vocaverit. Aiqui vitbn* . ,
lur, inqnit, iret auimx faculuiea In eo afl&Vi 1 6 2 ,
et a reciiiudinediverlere. Neqoe enim raiiocinairis .
auimae affeciio rrcie jndicat; aed ial*o et uequiter. , *
Aberml eiiim, iuqtrii, ab ejus qnod pulcbrain ett . ' ,
jmlicio, boc , id non atsequiiur, nec ad polcbri- , ,
ludinem a materia teparalam respicit, ad 0*i ci- , ,
licd, quoad cjus fieri poicsl, intelligenliam, futu- , , ,
rorumqiic bonnruiu fruilioiieiii ; sed id quod ,
pulcbruin e*l iti piatcria imaginalur. Falaam aulem . *
opinionera ei uiendacem exiaiiniaifonem aancJot j
imaginatioiiem appogiie vocavil; exiatiinare soilicft ,
bl quod pulcbmiii cl bonetlum eai, esse in prctiniia,
diviiiie ei ejusmodi, Porro dcakJcraiiYa nnimi fn- ouoioi; .
Epbcs. , ^8.
Guill. Beveregii notro.

(*i6) ,, Gonatanlini Ilarme- , * *

nopult ppiiotne biijua cauonis sic te habel, - , '
; , \ . Talem Jejmnator *d IrUnmimm
, Murornm cffostor qui crimen *uum - damnat. EjutJem Jejunaiori* el kaec tmnt : Si em
ftclnf. sna etinm bona pauperibu* distribuat. Inimmunii ceciderlt in pufeum, vel tfnxm, *el m
qinm epitomen boc babfttir scbolium : o/evm, qui hoe dcgustat nd triduum com# ctuo . qve abslineat $epUmque diebut uen comnhui
Qui posl sacrum participaihnem tomueril, q*<;~
; . , * !), - dragiuta diet tacra communione abitmei,
; %\ ttfiim quoiidie canent 1 posuiiemias peragtn
^ . quoeunque tandtm modo id aceideril. Uanucn. cp
* , ' cati. ec<:l. 5, lit. 5.
t

Jf
1N EPIST. S. GREGORII NYSSENl AD L E T Q l i m
882
, \ culias ab eo qiiod osl vere cxpetemlum, a divina.
, . scilicet natura et coelcstibue, excidcns, terrena ci
fluemia appeiit. Irascens qitoqoe facullas mulias ul
. ad conleiiUonem accendatur occasiones accipii.
\ , Propter pecuniarum eniro copidiiatem lilea el ini , ' raicitise el bella, et, ut ciicit divinus Aposlolue,
. ' Radix omnium malorum e$t ataritia *. Sed qoam, , , vis ita ee habeat, inquit, ba*c affeciio, lamen a
. P^lribue relicla esi inconeiderata, nullaque ejue
" , cura sascepta
Unde eliam abundal in Ecclosia ;
, cam mulii ea laboreni, et de iia. qui in clcrum re, , , ierunlnr, aeu ordinaniur nemo iuquirit, nmiiquid
** . * hae Mololairia polluii . Sed quta hoe a Patri , - bus prastermiesum, id esi, impaniium et ltiiniine
,
iigalum rtliclam esl, feraedium ei afferre opor
, , tcl, quantum fleri poleat, per publicam doclrinam,
boe cei, publico populum docentes ui id perse , quamur, avariiia? s?grUudiiie*, lanquam roorboa
^ - aliquoa ex nimia repleiione ortoe, per orationem
. purgantea. Com auiem dixieset eancttis, avariiia)
, affectionem animas facultales corrampere, et xnulii , plice ex ea affeciiones oriri, eam pleiboricis affe, ciionibua asaimiiavit, quse a medicis dicoulur exa*
, clisaime lenena, utex ejne acripiU licei cognoscere.
. , Pleibora enim (id eet repletio) a uiedicia dicilur,
, quando qoaiuor bumorea, ex quibus consiant cor, ; pora, aucii ei redundanles effecli sunt pro unius , cujugque humoris proporlione, et affeciiones qnas
. itani ex plenihidioe bumorom eimul coactorum ple ctaorloa roorbi dicunior. Merito ergo hic eapien& Pa
ter affeclioneg, qua? ex avarilia oriunlnr, pletbori, - caa nominavit, ul quae omnes animas iaculiaiea,
, aobverlal, easqqe augcat in delriincnlura animsa
. , , Alios ergo, inquil, avariti roorbos doctrinae sar mone curabimtis : furtum aulem et sacrilegiuni,
, atqueetiam scpulcrorum effossioncm, quae cauonicis
, poeuis digna visa aunl, iis quae Patribus jam dicta
, ; (5 . biinl adjicicmus. Alqui in divina, inquil, Scripiura,
, , el funus ei usura, el per poteniiam alicujus aliena
c : . euae unire posscssioiii, probibila sunt. Fenus ergo
, esl, u\ quando quis dal alicui fruiueuium, vcl vi. num, vel oleum, vel aliquid aliud, ut in eodcm gc- , nere plus quam dederit accipiat: ul si quis dcderir
I \iui quinquaginu metreus, ut sepluagiuia, vel co
* D plurea, accipiat. Usura aulcm dicitur in nummis
. , Per polcniiam auiem alicujus dixit, quod eliam si
, ;, propriam poleniiam alieoa quis miirpaverii,
, per aliqnem atitem alimn potetitetn boc feceril, ei
OV , is eoricm judicio lenel.imr. Dicil enlta scrmo pro< . pbelicus : V(B conjungeniibu$ domum domiu , el
; vl olxlar agrum ttgro, ut ticino aliqttid auferanl*. Scd clsi
olxfar, xal dy%or , Ira - hn:c, inquil, a Scripltira SIIIU probibiu, eis lajnen
ciov . , , - ranonicaa poenas non impoitemus, quia nostra ad
: , - canoiium assequciidam poiesiatemfi<lcdigna non
, * sunl co quod ad canonicam polestaiem fide dignt
non jiidicamiir, boc est, ad canouicas noatra poic , *
, * siatc ci pocnas iis qui pccraui. De furlo auicni lacae

fi

I . . 10.

ba. , 8.

83

T H E O D . L S

884

qwns, divWiTipeHin r lairocijfiuin et muroruro

eiTossionem. Bnum autem tcopum ease dicil, lam . ,
iit qni latroetnnnlttr, qoam iie qtri nioros effodinni, \ . \
ntienorum
i'irel ablationem. Esl aufem multa \ \;
rurftits corum pnncnria dfacrcniia. Latronfes eoiui . . )eiiam a*l liott.iriiliuin instmnntur, arnia ferentes, . \
H npia loca occopantea, copiae, boe etl, vali- \ ,
dam maniim ad cfa ferendam aMtimenies, el \
ad ctdem pam. 13 Eos ifaqne ad poenltetuiam , .
conversos dicit bomicidaram judicio puniri. Eum ,
auiem, qtii nlicna clancnlam snrripaii, et peccatom .
ap*rit, comraria affectione carandum eatedicil, at ^ *ciliceiquom:im propter avariiiam aliena abatulerat, .
oportrai eum prppria paaperibat erogare, ut xfc , , tideatar ab avariiia abxlinerc. Qui eaUn suii non , ,

parcit, aliona non appeiel. Sin aatem non babtai, ,

iitqtiit, pecanias, qaas eroget; oportet eum labo- , ranteiti earare affeciioncin, scu laborare operan- .
im, ei ex eo qnod per auum laborem acquirit , '.
pmperibua impcrtiri. E l bcc e>l procfplum apo- ^ 9 i^t , ,
aioluum. Bicilenicn divimis Paubis : QuifuretMr, , tton ampliut fureiur; $ed potim laboret bonum , eperan$ ut habeat quod ixdioexti ittpertiatur . Hxc ergo de eo, qui clanctilum aliena surripit. . * ;
Sin auieiii bic quoquc enao uiiior, el dversus eiim " 6
qut resisMt iraciar* ilium paralus csl; bic quoqiio &, tra xtf torat .
rritm eiislimopcena, qva lalro, punieiur, qtria si .
tr.ile babt bal insiilulom.
, \ , , ,
, .
ti

CANON 11.

'
Sopulcronimanlfm eflossio, ipta qtioque divitlittir in
.
i I qtiod veiiiam!u:eretur, ei id quod nou meretiir.
Si quis rnim iiiortuorum parc*i) rdigioni, el
,
tectum corpns n.lactam rclinqticns, al uec
,
nslemlauir ttirptftido iiolnra?, IpidihtH aliqnol
?
ex
qni antc sepilcruiu projecii lunt, ad ali,
qnod opus construendum ususcsl; ne boc qudem
,
etl landabilc : ted ul esset digntim venia eflecil

coneaeludo; qnando ad aliqnid meliu*, ct reipu ?
blieae titilitis, ma'cria (raducta sil. At carnis in icr
, ram reJaclaepu|ve;cm pcrscrntari, cl ossa mover?,

,
aliquem ex dcfoseie lucrifacicndl ornaiam, id
,
eodcm judicio condemnalQm ext, quo siinplex
fornicatio ; qoemadmedain in prsecedenle ora- ^ , ,
,
tione divisio fatta til eonsideranfe acillcet <BCU , ,
nomoseu dispensatore, ex fpsa viia ejus, cni
,
tnedcla adbibeiur, medicinam, ul apatium a ca .
iionibua practita^am poesii cotilrabere.
. ,
B.\|LS. Quemadmodnin furlumin duo jtivisil, iia
ct sopulcri fossioncm in duo dividit. Si qnis enim, , f I
ir.quii, soloe lapidcs ex lepntero absiulerit, ita ut , , ,
leclunri corpns non videalur iuorluornm icligioni ,
parcens, boc cst, jusio bonorl qui morluii deixtur, ; , eU usus fucrit ad metioruni el reip. ulilioruin ,
^ormructioncu; nc sic quidom crit a crimhtc IJC- , *
9

886
685
1 EPIST. S. CREGORII NTSSENI A D LETOIUJJ
, * . ; iiug; erii lauen venia digntis. Lnpidcs ntitem, c^ui
? , anle xepiilcrum projecti sunt, non eos qui acptilia
;. corpora coniegunt. Si quia cniin eoa lapide* ahsin; , leril, corpus conlecltiin oinnino videndom pracbet,
, ei naiorae myeieria publicat, ei non cet ampliua
, , ' venia diguus; sed in aheraiD apteiem a?pulcrortitu
' , effotiionis iucidere videtur, qu# esi sepulcra ape - rire, et ex corrupla carne pulrereitt eao<lerc, ct
, * eorum qui illic jaceni osaa moverc, illinc ornalum
, aliquero quo mortui ainicii snnl accipore coiiaitlem.
. lloc itaque eopulcrorura effossionii genus, codom
judicio qoo aimplex fornicatio, conderonanduin eee
. dicit. Simpliceiu autem fornicalionem, cttni mulierci
- a viro soluta coitum noniiiiavit. Hic quoque poeni. ^ ientis caconomo dat facultaiom pcBnte leippua con , irahendi, si ejus forle vebemetiiem vidcai poenil* nI $ . tiaro. Gelerum bac quidcm dicii sanclua de scpul . ^ crorum eifossoribus. Lex autero civilis In lib. L X ,
' * lit. 25, bax consliiuit: Qui niateriag ex *opulcri*
auferunl eacrilegii orimini einl obnoxii. nirsus :
Sepulcroruni effoseionis crimen afferl infainiam. Et
\ iierum: Si quia ex sepulcro abslulcril, vcl bpid s,
- vrl colmiitta*, vcl marmora, tcl aliquaoi oliairt
, , maicriain, pitblico viginti aureos aolvit; ci quac *>o
/* qtitmtttr.
.
164 C A N O N VIII.
'.
Sa< rile gium atnem, iu anliqiia quit'ein Scai
, , C
ptura, ne eaedis quidcm condeunatione visum
.
est lolerabiliiis. Siiniliter enim, el qui cadis convi , ctus erat, el qui res Deo dedicaiaa abslulcral, h ,
piJalionis eupplicium subibal. lo eccleeiaslica au .
lem consueludine, de pcen* gravitalc ncscio quo
,
modo aliquid detraclum, d eo leuilaiis dcscensuni
,
est, ut illiu* morbi cxistimarelur tolerabilius pia *
culum
; iu minori enim lempore quain adulterium,
,
ii a Pairum tradUione poenam suaceperunt. Ubique
.
autcm boc in supplicii geoere ante omuia viden $ ,
dum eat, qualix sil ejua rui adbibeiur aflectio;
,
* oi non existimarc lempua ad medelain sufBccrc
(quscnani enim fucril cx lcmporc raedicina ?), ted
; *
ejus, qui sibi per convergionem medelur, animum
(. , ,
, rj et insutulura. Haec libi, bomo Dei, ex iis qu
erant ad manum aludioee composiU, quod oporieat
,
fralrum mandatia parere, siudiose misimux. Tu
.
rcro
coDSueiaa pro oobin preces Deo offerre ne
.
iniermiuaa. Debes euim ul gralat fllius, ei qui te
, ,
secundura Deum gcnuit, in eenecluie per tuag ora ,
tiones alimeulum, convenieater prscceplo quod ja ,
bet bonorare pareutei, ul tibi bene , el *i$ /<m~
,

T^C-
QCCYUI iuntr
lerram *. Claruni est autem qnod nt
, ,
eymboium sacerdoiale, liiieras accipics, mnnusquo
. ;
hospitale non cootemnes, eliamai niinus quam
; .
pro siimma lui iugenii boniiale.
. ,
DALS. Posiqnam dixit da furlo ei wpnlrro , rum efloasione, nunc doccl de Kacnlegio; ti dicil,
- quod Anliqtia quitfem Seriplura bomicidam, ct eu.Ti
, qui Deo oblala susluKt, cx sequo punil, lapidibus
< Exod. , 12; Dcul.

10; Mutii. xv, 4.

gftj

TUEOD. DALSAHON

888

eos obroi jubeui. QooJ in Acbai factiimeaf, qui c i ^ .^

" , U
rpoliis Hiericbo, q u omnia Dco eranl dedicata,
, ,
auram vetleaqne lexia* absluierat: lapidibns eiiim
nbrulos omniiio percwptua est. Ecclesia antem noa \ . * $
eodero nodo boaicidam ei lacrilcgom ponit: ted
raliius ID tacrilegum affecti . Netcio quouiodo, \ *
inquit, pro eo qood eat, raiionem igaoro. Patri- . , ,
bue, enint, inquii, iradUum e*t, ui minori lempore \ . * , ,

quam adulierio pcana aacrilegio decernalur. In
omni aatetn peccato oporUH ante omnia considerare .
poaniientisei ejaa, ciii medela applicattir, aftteiio- nom, et uoo omaia pcBii epaiio aacribere, un- \ ,
qriaui qaod ad pargationei aufficiat. Qaantumcnn- ,
que cnia teroptu prsierierii, nibil jnvabit ad
. ,
curaiioaem. Sed oporiel potuiientU aaimua et io- (. '
MimtQiu cpnsiderare, cjasque in poeaiiailia ato-
diiwi; ul ei pcccato quidetn conTenieuiem ei cor- , , reapondanteni pcjeQilcntiara otiendorit, cottlrabai , *
f<rnat lempus : sin aulem remisse et negligemiu te *
gesaerif, poen quoqna tempos aog^at. oie au- , lein dobitaiaui esl quomodo tanctus bic avaritis . ,
viiium dicil a Patribus eine ulta esae tnodala rcli-
ctum, com Gregorioa Tbaumaiurgas boe lu lcrtio ,
suo canqne dicai: Gravis rct eii avariiia, nec poa-
aunl ana episiola exponi, qoe a divina Sciiplora *
dicta , io quibut non aolum lalrocinari fu- , *
gicndum ei borreodum annunilaiur; aed omnino ,
avarum esse ei alieaa detiderare propter lurpe ln- * crum: el, Quisquie ett cjuamodi, a Dei Ecctaia ab-
dicalur. Quomodo ergo aiae medcla reUeiam e$l, . ,
qoodaBei Eccleaia abdicalutu facere judicalum
.
.

ral Quod aatem obaervaiua ail bic caoon Tbau- ;

malargi, claraiu t$i ex Tbeopbili archifpiscopt "*
Alexandrini epistola ad Manain eptKopum, qui %\
cripsil eot rem feciaae legitimam, qni a coinnm- ",
uiona teparavernni mulicrein facientem injoriam,

nec volcnlcm ab injnria abiinore.
, ,
.
C

889

1 CANONKS TIMOTHEI A L E X .

690

KANONIKAI

* ^
,

.

RESPONSA CANONICA

1
SANCTISSIMI EPISCOPI

ALEXANDRINI,

Qui futl unus ex CL rtribus Conslanlinopoli congregaus, ad inlerrogationes ei propositas

de ejiscopis c l clericis.

.
* , ,
, , \ , >
; >
.
* . >
. ,
,
,
, ,
, , , >
6 , , , * * ; , .

Interrogatio Si pucllus calechiimenii, utpole annorutn scplcm, vel bomo eliain perieclus dum flcrel oUaiio
opportune adfuerii, ejuaqne nescius parliceps faclue
ait, quid de eo flcri debet?
Retpontio.
Bcbel illuminari: a Beo enim vocalus cet. >
BALS. litierrogalus cst liic Patcr, an si pucllus,
vel eliam vir pcrfectus in ordine catechumenorum
colloca.us. ct sancium baptismum nondutn assfcntus, dum oblalio Ocrel, sirc myslicum aacriiiciuui
offerreiar, opporlune adfucril, lioc esl, tempus idoiieum asscculiitf-fuerU, et sacrameiiloruin particcpc
faelua fucrtl, ignorans 86 uon debcre participirc
antequam sil bapiixatus, non lameu ea improbe
coiilenuicits, qu'd dcbei ficri* et respondii cu*n

Guillelmi Bevcregii nota>.

(I) " . Be hoc
Tiinolbco cpiac po Alexandrino, echolium quoddam in codicc Amerbachiano babelur, bis vorbie
coiiccpium : ,

, * , ,
, , ", , , ,
; ,
, -
, *
,
'
. ^

, ^ * Sciendum ijf,
quod pott IHvngtium magnum decimum quarium
Alexan Inas epitcopum cotittvutum, eOtscopalia munera obieruni Theouat, Maximu$ retru* sanctux
wartyr, Achillas, Aiexander* Alhanatiut, Gregorius
Arianui Cappadocia, Aihanatiut iierum, %
VattHte expuUui, Ludus Arinnut, Petrus iiernm.Postea magnut hic Timolhem, ad Ihronxm quidem
quarto imperii Theodoiii Magni anno promotut; iwterfuil aulem quarto anno impcrii Theodoiii ilagni
synodo ct sanciorum Patruni, conira Macedonium
Spiritut oppugnatorem congregnlce : post scplennbim
attlcm ad Domiuum mtgravlt, tuccenorcm kabens
9

T/Kophiltim.

891

THEOD. BALSAHON

892

baplizari dcbere. Quia enttn iion maLtiosc ad sau- , clorum donorum connnunioiiem aiccssit, et oppor- >\ ,
lunitaie usug esl ab aiiquo non probibilug; forte , ;,
iguoranlibus qui adf ranl tidclibus, et ipso eliam
, ooxcl qui cominunioncm irap^rliit, ei:m es>e calecburoc- .
nuni: viJttur a Dco csse vnraius. Et qaod saiiciut \ , .
aposlulus Pelrus dixil de Coinelio, et iis qui circa
cum erani : quo lctnpore cutn tsscftt caiccbumeui \ , ,
Spriius sanclua in eos cccidit, cl Loquebaotur lin- ,
guis, ot Deum glotificabart , ut i Actomin libro ,
&-
scripiqm o*l: Nunquid aquam prohibuerit quitpiam, ,
qutminus it bapliuxlur, qui sanctum Spiritxm ticut
; ,
no$ acceperunt ? boc propeniodum eliam dixit Ti- ,
inoiheus. quod a Deo calus, et sacramentiidignus , .
exisiimatus, dcbei illuiiiinari.

Imcrrogatio.

c Si caiccbtimenua a dsemoue corripiatur, el volnerii ipsc vcl sui, ut sanclu.m bapiismum accipial,
dcbctnc accipcre an non, et maxime ei morti pro*
piuquua fucril ?

, \
, ,
, \ *
; >
.

Reponsio.

Si i i , qiti a dxmone corripitur, nou fueri* ab

iininundo spiritu niundalus, non polesl tancium bap.ismum acciporc; -d hi esitu a vila baptizaiur.
BALS. Qui a damione corripilnr, habitacalum dse~
niouia csse vidclur. Judicatur enim, quod nisl imuiuudus spiriius iovcnissei bomincm ipsi idoncum
babiiacultim, in eo non babilasscl. Qui autcm baptizatur, pcr tapusmum saiicii Spirilus graliaro in
ae cobabiianteni suscipit. Qtiomodo ergo iieri potc
jril, ui idem simul duo in se contraria suscipial? et G
ideo calccbumenum ci a vexa.ite eum daemone non
Jiboratum jnJicavii Paler, non esse dignum sancio
baplismale. Sin aulem moriatur, ittquil, baplizabitur : ne graliae baplisroi expcrs, a viia excedendo,
boc vialico privetur, et noii signatus rccedai.
Inlerrogallo.

Si quis, cum ail Qdelis, a datniono corripialur:

dcbclue csse sancloram mysterioruin panicepx, an

.
,
\ */ .
.
. ,
,
. ,
,
.
*
*
;
,
. , ,
*,
, ,
, \ .
\.
, , ;

i f f t l

IlOll?

'.
Uupontio.
,
Si tuysloHam non eiiunliei, nec ullo alio modo
b aspbcmol, sil pai ticcps: scd non singulis diebua. ; , '
. . >
Snliicit cuiui, si slatis solum (cmpor.bus.
HALS. Judai diiitur niysieiiiiin eiiuuiiaaac, ul qu$, ry .
qii:c a Domino doctus esl, Judafis rcvclavenl ceu eis ,
\QQ nou credcns, ct docenli illa nou laoquam Deo , ,
incnicin adbibcm, sed uf nudo bomini. Qui auiciti a , * drinonecorripilur, si perpetuo quidem fuerit, nec . , ,
eacrainenlis dignas babcbiuir, oecravalcriumenan- ,
fians, et blaspbemans condemnabilur, ul qui nesciat ,
quid agat. Sin auiem babcl inlcnalla, ct io tcmpora . ,
quo csl saiue menlis, tu ntyeteiiura invebilur et
, ,
biaspbemat: non soluni non eril sacramentor.um par- , *
ficrps, sed nec cum ftdclibus simtil p:ccabiltir vel . "
conuuDierabilur. Qu)^divinus hic Patcr ik d<viao- .\ '
!

. , .*cqq.

893

I X CANONES

894

ALEX.

Si, ergo quando

a lixmoite nou agilatur niliil contra ftden dixcrit,
erit sacraroenlorum particop*.

. , niaco, qtii habel inlcrvalla, dicit

, >
.
.

Jnlfrrogalio.

c -, ,
,, \
, ,
, ,
;

Si qttis roleihunuinis, cum essct inflrmus,

emoUt menlis faclus sil, noc possil ipse fldem conflleri, sitique SH:u!*anl, ut doncc vivil sanctum baplismum ?c<-ipiat, de!:elue acc porc. au uun?
Re*pon*io.

Dtdicl accipcrc, nou ab iir.nun.do spivilu i n

telur.
BALS. Iiucrrogali.* erat oe ralorbumeso, qui proplor moibuin emo;ae montis es, ut possel interrogaius quae iti baDlismo respoiideittui* nsp-mder*, an eum baptizare oporteal? Bc*poiisio auletii
e*t, qnod opo lct cum qni Ua se babct baptizari,
et moriio-; quia, quod est calefcbumcniis videiur co se csse animo ostendi^ae, ut Adem ain*>
pfcclatur, qnamvis in baplismate non rcspotideat, prius lamcn animi sui instiluluin ost-ndit,
Sin auteiti ab immando spirilu lenletiir, non bapiizabitur, inquil scd iiet ci, sicut suporius db-tmii
esl.
icrrcgaiio.
Si uxor cum sito marito noctn cobabtlart!, rcl
Biarilusctiin oxore,etGat coi.io, debcnlneconinninicare, an nou? >

< ,
.
.
,

, ; - D
, \ ,
. ,
, ,
,
.
, , ,'
, .
.
c
, ,
, ; >
',

Respotwo.

. ,
, ? xatpbr, tra
xul . ^, ~

< Non dcbcnt, cum clamet Apostolus : Ne

Q

/ravdate

nisi ex comcmu ad (em u$ ut vac.uis

V

orationi; el rnrsu* ad iJem convenhiis, tenhi ws

Sata.as proptcr iucontinentiam testram . >

. BALS. DC iis qui legltime coliabitant est inicrro, , - gatio, an dcbcnt nocie illa aimul congressi cs*c sa . . , cramentorum pariicipes. Responsio vero C8l, quod
. cou dcbent: el ad dicti sui conflrmationcm niagiii
.
Pauli vcrbis usus cst.
.
Ixterrogalio.
,
Si mtiiter catccbumena dedcrit nomen suum,
, mbapiizareiar, c i die bapiisinaiis illi sil sectindiui
* consiieiudinero mulicruin, deb^tnceo die bapiizart,
, , an diffcrre, et quantum differrc?
.
)
.
Re$poniio.
, .
t Bcbei differro doncc purgala fucril. >
.
Interrogalio,
*
S i multer consacta sibi rauliebria accidissc v i , deril,dcbetne ad sancia myslcria accedere an nou ? i
%

'.

, .
.
,
. , ?, ,&
1

1 Cor. .

Respontio.
Non dcbct usquc dum purgelur. i.
Bxte. Qui divino baptisroatc digni erant balK4if.lt
dcscribebaniurab is qui munua ecclcsiaslicum cx^r
cebant. Si ergo, in juit, dcacripta roulicr, tanqitatt^

895

TIIEOD. BALSAMON

896

bapuxanda, in flmom menstruonim inciderit, qiian- i i ,^'/,

do debcl baptixari ? Ad quod divinus liic Palcr ro- ;
epondit, quod quando purgala iuerii. Doiiee enim , . "
pnrsiituti dies praelerierint, impura essc judicabitur ,
ci ticc bapiizabitur, nee divinis mysleriis digna bg* , ,
.
bebiiar.
1 6 7 InUrrogatio.
\.
Mulicr ai pepererit, debelne jejonare Paecha, et
,
vinum nonbibere: an a jojunio absolviiur ei viuura , ,
bibere pcrmiiliiur, eo quod pepererit?
, ;
Responsio.
!A*rfxpicnc.

Excogiuturo est jejunium, ut corpas bumile
reddator. Si ergo corptis in humilitate ci imbecil- (2).
litate versaiur, debet cibi ct , quantum vull t i , ()> {
, .
potst, eaae pariictps.>
. ,
B A L S . Inlcrrogalus esi sanctus, an debel roulier, j
qine tn Pascliae quadragcsima peperit, biberc vinum , ,
i l a jejunio absolvi. Et rospondil, qnod jfjunhim . , ,
ad corpus bamiliandum decretum cei. Quod si cor- . pus bumiliatum fueril et inArtmim, non aliande jo- ,
junii disciplhia indigcl: sed confirmalione poliue el ,
recreaiione opua babet. Bebct crgo, <\\\x pqxsrii in .
Pascbale, lioc $t, in jojuiiio quod fit propler Pa- , ,
, \ .
scba, ati et vino cl cibo.
.
Interrogaiio.

^>
c An defcl clericus, pragentibut Ariania vcl altit
bacrelici*, orarc; el an eura nihil todil qa-hdo illt , *
facil oralioncm, scu oblationero ? >
,
.
.
Re$pon$io.
,
<

c In divina oblatione diacouus anle satuialionem

,
.
odicil: Qui non communicatis, ambulate. Non de ^, IMMII ergo inlcresse, nisl proQlcantur sa poeniien .
liaitv acturos ei tuereein vitaluros.
. ,
B A L S . luterrogaiio de clerico facta est : an debel
praesenlibue baerelicie orarc, aul incruentum sacri- ,
iiciura offerre ; et respondit, quod quando ad $a- . , ()
cram roensam sancia offerenda suni, dicitur pro- \tp% ",
f.inis: Qui non communicaiis, ambulatc, sive, Ca- 01 ^, , 01
iccbuuieni, exile. Si crgo calcchumeni uou titiuulur , (5). adctse dom fit xacriflcium, quoroodo sinentur ha> ,
rclici ? Niei se, inquil, poDiiilenliam acluros confl- ; (6^,
tcanlur, ct ab hxercsi cessaluros; el tunc quoque, ,
iil cxiftlimo, inlra lemplura esse non sinenlur, acd , ,
foris cotn catechumenis; quod si se ab h&resi abe- , * *
tcniuros proflieanlur, ne cutn catecbutuciiia ,
, * quidcm consisteni, sed expellcnlur.
.
/.
InUrrogaiio.

Siquie gitaegrotus,etex malta imbecillitate vaWe
nttenuauis, ct ad sanctum Pascba vencril; debeiuo , -
omnino Jejunare, an eetn abeolvit clericus, ul ac- ,
ripiat qaod potest, vcl ciiam oleura el vinum pro- , , \ ,
*
picr roullam cjus imbecillitalcm *t
%

(2) . Lcgc,
, eic.
(3) KaxaXas7r. liCge, . EDIT.
(4) "0. Lrgt, . .

(5) . Legendum videttir, ,

vcl , iit interpres veilil. EDIT.
(() .
Furte,
paulo infra. EDIT.

IX CAXONES A L E X .

89?

898

.
\ Absolvi debcl atgrolus, ul cibum el poiiitn ca , - pitt, quatUuiu ierre poiesi. Eum eniin, qul seinel
. - atteanitus esl, esse olei pariicipcra sequum est.
, .
BiLS. Be eo, qui asgrotat, el morbo consumptus
. \
tl est, flt inteirogatio; debclne ra jcjunio propufr Pa , , acba omnino jejunare, boc est, tuexcusabililer U
, absque ulla commiseratione, an vinuni et oleum
/ , sumere propler imbccillilaiem? Rtspou6io auiem di , - cU, qnod is, qui worbo consumplus est, capcro
, , , , Jcbel vioum el oleum, quaulum fcrre potest: por , pcluo scilicet, vel io aliquibus diebus, socnnduin
. judiciuoi cjus qui illuoi dispeusal. Noia autem cx
', boc canone ct viu, quod jojmiiuin Quadragesiina
, . Pascbas e*t aridorum eeus el a vino absliuciuia.
, - Noniiullt
Nonnu aniem dicunl, in utrtsque bis canouibua
, - jejuniura io Paschate, esse sanciac Paseionis bebdomadain, et non omuein Quadragesiinaui.
, .
Responsfa.

W&Ittterrogaiio.

,
, ,
, ,
;
.
c
. ,
.
, \,
, \ ^
,
, , ,
, .
.
c ] ,
, ;

Si qub clericum vocavcril, ul nialrimonio conjuugal, auilial autem es*e illiciltim nialriinonium,
ulpole vcl amilae conjugium, vcl dcfunctae uxoris
esse eorerem eanv.ux esl lualriinoniocoiijiuigcn a,
debetne eequi clericas ve! faccre oblatiouem ? >
R tponsio,

Uno vcrbo dicitc : Si aadiverif clcricns iUicituin

natrimoniuiii. Si ergo esl illicitum tnairiinoiiiuni,
non dcbct clcricus alicais pcccalie commuuicaie.
BAI.8. Oportet, inquit, clcrrcos, qui aJ matrimonii mysleriuin celebrandiim vocanlur ut oreni, cl
sponsos coiijunganl, siaudivertnl esse illicUtim matrimonium, ncc abirc, nec or re, ncc offct rc, ct sie
aleni* peocaiis couimuuicare.
Interrogatio.

Si laicos, qui somniavil, clcricum intcrrogaverit an debet ci permii|cre conimuiiicarc, an non ?

".

,
* ,
'
, . \
* ,
, .
. ,
\ ,
5, ,
, ,
,
* .
.
'; ,
, \, ,
.

Respoiuio.

Si subest quidem mulieris dnsidcrium, non

del>ei: sin auiem lenlal euin Salanas, ul per bauc
occasioncm a divioorum mys(erioruii) coinii unione
alienetur, d( bel conimunicare. Ncque euiiii cessabil
tentilor eo tempore, quando dcbei cominunicarc,
illum invaderc.
B I L S . Be iis, quibns visa se in softiiiiis offemnt,
quibue f tiam Ot fortasso fluxus scininis, dicil bic
Paier, quod si mulicris destderiu* eo qui somuiat, cogilalio aulca acccnderil, el mcns in dosiderio perstilerit, cique assensus esl, el cx eo illi vUio
oldaia est, el fluxio geiniiiis est eonsecuta, dobct coininunicar^. Et mcrilo : a.vsen&io eniiu < jus,
quifcomtiiavit,mciucm polluil, cl quomodo cum bac
cogitatione ad Sancia accedct? Sin autem uibil lalc
pnecessit, est diaboli, uwjuil, lenlalio"; ul sic cuiu
alicnet a divioa cominuuione : el o^orlel cum conimuiticare. Si enim sciveril Malus so pcr somniu:n eiuccre, nc sit xacraincnli parlicrps: ccak

THEOD. DALSAIION

699

900

aabii bomiril lfttldiari, quollett cum vellc coauuuiil ,

, care cognoveril.
.
Ittterrogaiio.
.
Ils, qui matrimouii eociclale junguntur, in qel ,
iMUnam aepliinaiue diebus propoiifiro oporUrl, ui a

mutuo eongressa absliueanl, el quibuMiam poicsla- .
tein babcanl?
;
Rnpontio.
.
i Quod aitta dixi, IIUMC quoque dico. Oicii Apo*
llolu: Ne fraudtte vo$ inoicem, nui forte ex eonAf#| , *1 ~
tetuu ad unipxi; ul vaceiii oruiioni; rttrttu ad < , Xra

idem conveniatis, ne vo* tentel Sutana$ propter

,i- 6 , tra
conlinemiam vatram \ Nccesaaiio aulcm Sabbalo .
ei die Domiuico absiiuere op<ilel, quotl spiriluale ^
aacrifidum iu cia Doiuino otteralur.
.
Imerrogalio.
.
c S( qids, cum stti coinpos ito:i essct, sibi manum
* , , , , .
a K u l e r i l , vel eliam, *e praecipitavcrii, At ne oblalio,
ao uon ?
^.
Re*j>ontio.
,
c Hoc dcbct clericus dieceruere, an cum rcverf
mentis coropos uon easet, lioc feccrit. Saepe euim (7) , .
i i . qui ad e u m cut boc accidit pertinent, voienles ,
aatequi oblalionera et oralionem pro ipeo, meniiiuv-
tur.etdicunt e u m uon fuisse apudee: DOiinunquam , \ , *
aiilctn proplcr i n s u l l a i i o n e n i bominum, vcl aliquo
alio iqodo pcr iiegligeitliatn boc fccissc. Pro bujua- .
inodi oblalio non est faeienda: csl eniin sui botni-
cida. Oporlel ergo clericum accuialc sciactlari, ue .
, .
iti judicium incidal.
Bkn. Inierrogatus sanctus, ei ie, qui non e$t xana
. ,
rmniis, eed emoits, sibi nortcin couscivcril, , ,
vel se deorum pracipilcm dederil: an pro eo facien- , *
da sit orutio vcl oblaiio ? 1 6 9 dixit q d boino , -
quidena revera emotae meuiig. et nescieng quid ,
agerel, sibi m a n u i n i m u l e r i i , v;l se pracipiiaverit, , , ,
vel 3lii|uoniodoiiiierenitril; iielprocooblaiioeiora- , *
iio. Oponel atjlem eoa, qui ad orationem cvocan- .
iur, subtililer inveatigare; nunqaid vel propler animi ,
, ,
Kiinidiiaicm, vel bonriinum insuluiionein, vel auquo
alio modo, prudens ac wjjene quid ageret, sibi m a - , \ ,
num a l l u l e r i L Pro talt enini nec orare, nec of- . ' , ,
,
ferro oportet, quoniaiH sui bomicida est.
.
InUrrogatio.
^,
c Si alicujue uxor epiriiu corripitur, nl ferreoa
, ,
eliaro compedes geslet, vir aulem dicat: INon , \ *
K i u n coniinere, ei velii aliain accipere : dabetoo
;>
ai.am acciocre an iion?
%

S l

lUspoHsio.

c lo bac re quidem adulicrium incercedil, nec

IMIICO, aut invenio quid dc ca rospondeam. >
IULS. liilcirogatio cst de luariio, qui babel uxorcin spirilu corrcpum, scu piriiu malo agitaia.O,
el i u furenlein, ul eliain ierrcis compcdibus, mxnicisque ligetur, ne scipsam iulcrlkiat, vel ai^oa
I Cor. , 5.
C1\ . l>gc, . EUIT.

'.

*
, ,
.
,
, , , ,

901

I CANONES TIMOTHEl ALEX.

, \ */, tedai, cum qira ipse rem babefe non potest,: ditit

, * eiu senonposseconlinere, vult aliaro nxomn

, . legiiimatii accipere. Responaio autem esl, se nihil
, , , possedicere. Esl etiim adidieriuni, ei consianie ma
. trimonio, vir aliam niulicretn ducal in matrimo niutn. novella autctn imperatoris domini Leouis
, , Pbilosopbi marito concessum est, mulieris qu* per , petua insar.ia 1 .brai, solvere matrimouium : golulo
, \ - autem lualrimouio, licei marito aliam uxorem introducerc.
.
Interrogalio.
.
Si quis jejunans, ui commanicet, os lavans,
c , , vel in balneo aquam bibit nolens : debettie coinmunicare?
* ;
.

Respontio.

c D Quia eliam invenit Satanas occaeionem probi , .

bendi cum a comtuunione, frequentiue hoc fatiei.t
.
I nterrogalio.
,
Serraonera Dei sape audienie* et non faocntes,
tn eutitus judjcio obnoxii ? >
&, 5 ;
',.

Retpomio.

Si non faciamus, ncc nos accusare conlingtt,

, * ' , qtiod audientes non pareainus. Esi autctn pars sa . >
inlis aeipaos tccusare.
.
Inietrogatio.

Ex quanam aetatc a Deo judicautur pcccaia?
;
Respontio.
.
Ex uniuscujusque cognitione el prodeuiia : i 11
.
quidem a decennio; bi vcro a inajori selale.
, \ ,
. C B A L S . uuiuscujutque cogi.itione ei jnlelligen . tia dicit a Deo peccaia judicari. Pueri eiiim, qui
ftunl acrioris et vigilanltoro natune bonum ei ma, lum citiue disccrnniii: qui aulcra sunl be)>elioris
\ - tardioriaque ingenii, lanlt sunt ad cognilioor.m
, ejus quod fiari oportet. Ideo illis quidem dicit ab
. ajino decirao reputari poccattim : his vero a itiajori
, et perfeciiori aeiale.
.

11 1.

1 7 0 EDICTUM THEOPHILI

ARCHIEPI5COPI

ALEXANDRINI,

CUM SANCTA T H E O P H A N I A DIE DOMINICO I N S T A R E N T .

JJ
El mos et honestas nobh exigit, xt omtHtn dietn
xdcar , kr Oominicxm konoremut. exmqwe celebremus ; quonfom Dominus noster Jetut Chri$lx$ prttctarum
>,
\
uas rcsurrelhni$ munut obiii. Et ideo i * >

jj/iir *Sctjplurh , et pnmu$ npptllam **{, ut qui $it
.
tubis vtim principium, et octatui, ut qui Judmorum
, **
%\ * $.bbati$mnm extnptramlt. Qnia crgo accidii, uX
. - ianclorum Theophnniorum hic eitei die$ jejunio
& *, - pergendwi di$penuim$, t.i nd utrumque sciente*
,

procedanwt, ut pau,o$ dactylo* tumenies, shnvl ei
, htretet vitetuus, Uomiui nalri Jitu Chritfi
diem non honouini, el diei jcjunii
, - UkUtrecUonu
qnod debetur reddamus, veipcrtinumcongregatwnem
, < extpcctanlei, quas hi< Deo dante, ptragiiur. Congre? , / gwtur ergo hic ab hora nona.
%

, ,

ar.o '*

TilEOD. MLSAltON

903

904

1.
#

, .

FJUSDEM COMMONITORIUM QUOD ACCEPIT PROPTER LYCO.

CANON 1.

& '.
De Arinnis communicavtrmnt, il EccUtHas '
hue usqu4 deiinent, ul u habet contuetudo,fiat:
ita ' ,
tamen ut alii con$litv,anlur, qui in orthodoxia lt$ii, , el illi ptrmaneant. Ui$ quoque iia diiptH- , /, I alih urbibus orihodoxi in Thebaide epitcopi
. ,
feetrunt, qui ab episcopo Apottine conslitvti, $t qui

cum ' Eccltiias habentibui communicanlcs,/'&& ,

pumaniur; $i quidem ipiorum voluntaU hoc fece- , runt; * autem proprio epi$eopo obedierunt, psr maneant, eM quod j*$tum esi non novcrini. Et ti, , omnti quidem populi cum aliis njuiant, aiii *
crdineulur; $m autem relinent eum quibu$ , &,
communUarunt, ii quoqti$ eam contuttuditwm .
, qua uii tunt omnei ortkodoxi iu Thtbaids
, episcopi.

, ,

CANON
'.
BUto, qni i* Ertba consiUutut ttt preatyJar, ^ *
^*
ammrtndxm %% ;et ti alieni quitUm tnulUri icparaUe,
marito, vim attulit, non tinatur $$ pretoy , *
; nom nt ul laicxi quidtm debet communka^, ,
cum qui taUi lunt **\ EccUtia. ,
.
Hoc amUm nullum affert Apoilixi prtxjudicimm, eum per ignotautiam coxtUtuit; cum tmeta ,
,
jxsscrit $, qtti post ordinationem propter
*
crinun indiqui couitinciAUf,
.
*
BALS. Uitiu8 ib Apolline episcopo pretbyler Q . mpA 5 kmax&Kw
eongiiUitus fuerat in Ereba; esc autctn ea regio . JSgypii sicut et Lyco. Is vero dieebtlar anle ordi- \ \ .
nalionetn mulieri aeparaUe vim aUttlitao, vito ma- \ ,
rilo. De eo igilur interrogattts Theopbilus, inquii: .
Qustrator an sit verotn etitn mulieri viin attulitse, , , et ita sit, ne ei esse presbyterom permiiuiur. , \
Qnomodo enim iucril is presbyter, eui nec laico , .
iu ecclesiam quidem permiuitur ingredi, cum sil ,
propier peccaluio aegregatas? eniro, qui suut ,
ejusmodi, extrudit Ecclesi* et scparat a fidclibus. ;
Ilocaulem a Tbeopbilo neqaaquam canonice di- .
ctum est: quandoquideui aanctoruni aposiolonim *
, lf,
XXV canon, el magiu B J S I U lertius et xxxit, 01 Carib>
gin. syn. xxu, clericos, qui peccaruni, ei depoaiti * fucrunl, a couimanione non arcem. 1 7 1 Quod D , ,
aulem ordinalus sil, id non afferl danimnii epi;co- .
po, qui eum, pejccalum ignorans, ordinavit. Sia-
titil cniro aynodus, ut qui peccatoruin convicli *
fuerunl, eiiam pcst ordinaUonem ejiciantar. Id au- \ tcm esl pfimas synodi Nicaen can. ix. lllud autetn : .
$$paratag vtto mariio; faai eai, d ideo adjcctwn \ . , ^
%

905

1 C A N O N E S 1 A L E X .

906

, , eti : Alicus, iicul ei illud, trim mUulit. Licet enim

, , , \ . aitaipliciler c o m moliere aliqua, non aeparala,
b a b u e r i t ; t i c quoqae i o enrn depotiiio introducta
, , e s i , elei e i v i m non aUulerit.
.
CANON .
.
Sur aulem, quta Apollo xfirmawt
Uepl ' "
- u Mmandati$H, EceUtU (t , cUu, Ua tit xi proxuntiavii ; illo
, defentionibxt, vuii, 4 epueopi unteniU
, , coxqutritxr.
.
BALS. Erat quidem Sur cterioia eptscopi Apol.
* iinie. qui et-iscopus se eum a clero amandaMe, W
, . , Q
expulisse, artirmavii. Sit ergo, inqnii, secnn
, * , duoi epUcopi judiciuin, quod in ipsum prolatmn
. esi, a clefo alienus. Sin auiem epitcopi senlentiam
, accusat, tiiatur sttia defcAsioaibuft, apud synoduBi
, < - scilicel, ex qua etl diaro tpiecoptit.
.
CANON IV.
'.
De Panuph, qxi in Lyeo dioconxt constitxiut
est,

fxtrff,
, . , li it axUcm bmxlu*
(rairU ixi filUim in malri*
, cum caHchumtnau,
, monii $oc\ttaum , pott baptismxm in cltrum
, - promotxi, ix cUro maxtat, iila vila mlgrarh,
' pott bapiittxum emm non kabtuHi. Sin au
. Um cum fidelit eamdem fratris sxt filiam in
malrimonii duxil, lit cUro . Son
, .
entm epiuopo Apollini prajudUmm tum per
'%*, ignoraxtlam ccnstituii.
.
BALS. Dicebamr Pamipli auiequam r%sti bapti.
* zalus faim sul Qliara uxorero duxisse. Bapiixaiut
. aitietn diacoiius ordinaeiii fuorai. Dicil ergo Tbec, , philus, qnod ai malier e vila cxcesserit, et posi
, , baplisoiuiu ea itsus sit, maneai diaconu*;
nempe cum saiatua baptismut omnia peceata pra>
. cedentia deteat. Sin aulem, eum essol Qdelis, u*i
\ , . posi baptiamutii, eam babuu, clcro cjkialar.
auleni, qoi eoin ioaciens ordinavit, praejudiciuiu
3. , , non affcreliir. Illud aulem : Si mulier tiia mi, * grarii, dicit, ulpote quoniam ila erenisee diciiur.

Nato elsi etiam post baptismaoi vixtaset, nec eam

^
. , _
,
,
, , Panupb cogpovieaet, ted ipsam eliam amandaeoel;
;.
pottiisset sic quoque esae diacenua.
'.
CANON T.
. ,
0 Jarob . Si exim Ueior ,
, erimini forxicathnii fuitu tbxoxixm, otimnum
, - it/, , U *
, , , ejiciatur; accuralo examixatwne facta; mon
, atttim ixtxrrit ul matediclis. oria in eum txtpt ^' . ciont. Sin non fuerit inventus crimini obno , * xiu$, maneat in cUro. Nequi tnim vanit calumxiis
.
anmxm adkibere oporlci.
. ,
HALS. Jacob quidam* leclor fuissc dicebalur,
proptcr fornicaiionei clero esac ejcclus, cC deindo
,
ad majorem gradum fuisse ordinatus. Scriblt crgo
, .
9

PATRUL. ;. C X X X V I U .

29

907

TIlEOb. BALSAMON

908

Ibeopbiius diligeiill niaiuiiiaiione facla, ti eum , ,

peccasse eomperium fuerit, clero ejictaiur. Non enim , * *
oporiet ex 1 7 2 auaurria
clandetlinis tcrino- ,
nibiw, vel nialedictls seo aperlts conviciis ona
uspicioite, conderoiiari aliquem. Quod sl cauaa .
examinaia insous conipertus furii, mtneat io clero. , .
CANON VI.
\

Di ii$ qxi trdtnxndi ixni hac erii forma: Vt quid-

*
'*

qutd ett sacerdotalii ordinit conientiat ti eligal, et

ivnc tpiuopxs cxamintt, vel ci eiiam auentUnU *7,
iacerdolali ordine in media ecclttia ordixet, - & Ufatelov %< ,
tixle popmlo, et tpiuopo altoqutnti, an etiam pouit
ti populus ferre teitimonium. Ordinalio auttm non
, ,
fial cluncu4um. Ecclttia $nim paeem kabexu dectt
.
prv$mlibvt umclit ordixaiionei fieri ix eccUiiii. . ropon* autim qxi tint, qui commuxicantium mximii commumicatirint; non aliter ordintnlur, .
auan , $unl were orikodoxi cUriei txammax- , 1 skrl
, praunU TUTSMS tpiscopo, #< prxitxUm pvpu-
,
[ , inlircedat aliqua circumtentio.
,
, ,
.
9

. BALS. Be qui in clero orJinandi stinf dat

ivpum, el tiicil quod oportel eom qui ett ordinaa- ,
dus a loto ordine aacerdoiali eligi, boc ett, una- ,
niml consenaii approbari ei praefcrri; et cutn ejue- , ,
roodi delecios de eo faclue fuerit, ivnc iptom ab ,
epitcopo examiiiati, ei quando illi qooque bomo visua fuerit aptus ut ordinelur, tunc eom ordinaii , ,
conaetisu aacerdolalie ordinU, prsnenic etiam po- . * ,
pulo. Cur auieui dixil, eum ordinanduro conaentu ;
aacerdoulia ordinis? Nam cum a aacerdouli ordine ,
electus cst, ad ordinaiioiiein coiiseneua non vidclur . ''
3 necctsarius. Sed e u veriaimile poase posi eli> , \
ctioncin aliquid teinporis prxteriiige, et eos inlcriin
qui ordinandum praejudicaul reftcivisae aliquid, . quod ejue ordiaalionein piOblbeat. ideo dicit !, \
ip^oe conseniire, el dum ordinalur populum quoque ,
ab episcopo iuierrogari, an dignua sit, cui lcstimo- .
iittiru fer.mi ad ordiuaiionem. Biasuadel aulein, ne . , ,
, ; flanl ordinalionen clandeatiiue. Cum enim, inqitit,
pai e*t iu Ecclcxia, scilicel cuin aunc non etl di- ,
visue populus ccasantibut basreaibus, aed aunt oinnes , ,
oribodoxac pattis; ouinct unitis erunl acnlcnliic,
ct oporiet in praesenlia unctorum aeu Adelium or- * . ,
diitationcs Hcri in ccclesia. Sancios auiem fidclea *
nppcllavii, ex eanclo boc Paulo assumens. Illc cniin
sic fldclcs in suis Epistolia appellat. ttxc ilaquo dc .
iis, qui in urbibus babilant, vidclur dicere. Dc iis . ,
atiletn, qui eunt in rcgionc, acu in vicin dicil, quod , ,
quDiiiani muUi etiam ioviti commuuicabanl hajrc- ,
licts; eortiin aulem mulli fidelium nnimia couniiu- , :6
nicabaiii sive conveniebanl ct aascnliebantur: Si *
qijia eonim sit crrdinandus in clcrtim, cnm alias , ,
OTfdinaudutn, quatn cum approbatione clericoiui, -'
quos conslat esse ortbodoxos, pra^acnle ctiam <*pi- , , scopo. ct alloquenle populum, ul etipcrius dictnin , .
6it. ll.tic autem dicil ficri, nc inlerccdat aliqua cir- , ,

909

IN CANONES TIMOTUEI A L E X .

910

, cumventio, seu fraui et xbreptio, et ordiuctur oUqiiie qui non recle tenlil do fide.
.
*.
CANON VII.
Qv<B in iticrificii mtionem oferxnixr, pott en qwr
xpw , , - t mytterlorum nsxm comumuniur, cttrici divhxant,
, nee eatec/mmewu ex iU comedat vel bibat, $cd
, $$lum elericL, qui cum eis suntfidfletfratres.

. BALS. Si qua eorum quac fldclibus ad jacrifl , cinm offeruntar, superabundant, posl ca quic in
, , divitta myiloria coiisuronntur, clericii, inquil, opor, , * \ lel eadividcre, ulab ipsia comedantiir ac bibantur,
, * - cl etiam a fldelibus laicis; catecbtimcnh 173 an . tem nihil de eiedetor. Quia enim altari oblatasum,
, et ad dtvina dona ex illii partea qua?dam MIU p*a
, , atque eancliflcalaj fuere; quomodo iis qui sunt - pcrfccliores dabunlur consumenda ? Qure aulcm ad
; \ sacriiteiuni offeruutur, panis el viimm ; niliil
* cnim aliud ad altare oflerri permhiilur. Lrg- m
. * canon. Apost. cl syuod. in Trullo, qtuvj dic.lnr
, scxia, canon. XXVJIL
' '.
C A N O N vm.
'.
Quoniam Uierax dicil tton debere
, (, in clero, ul qtti sii fomkatioxii delnlxs; au, - Um tunc agirmavii nullum accuiaiorem
, ( adversus eum tn medium proctisiise, hic quoquo
* , : aliquis quidtm accutatorfide' , gnx$ exoritur, crimtn probalttr produclis fido
,

dignit tettibni, Eccletia ejiciatur; $iu aulcm dignu*
~.*mm.~.A A^IA.
* EP<wJ
A^jfy 1
I
>JL
^mt
~~
. * . ! ] / t

. /
.
,

ett
,

de }* continentia teiiimonium
(erulur,
, \ * maneai.
, *
c

. ,
BALS. Quidam ordinalas est clericus, doindo
. " , lanquam qui fornicates c&sct, accusaius cst. Dioc.
- bat crgo quidam Uierax, non oporlere cuin in <lcn>
, , cssc; is auiem qui eum ordinavcral, affirmabnt,
. , scu insiabai, cum non esse ab aliquo acctisaium.
, I Bicit ergo Tbcopbilua: Homo examineiur, ei si in ( \cniiur quidem aliquis accusalor fide dignixs, seu
(, * qui sil ad accusandum admiUendiis (non enim <ui , vis permittiiur accuearc eoa qiii aunt in sacris, ul
' * ), Yiilt vi can. syn. (rcumenicx, ct , IV uiiivcr-
- ^ salis syn.\ Ecclcsia cjiciatur post probationeni; gin
, >
autcm nihil lalc probelur, niancal ia clero.
\
C A N O N
IX.
" olxovojiov (Ji foiius lacerdolalh ordluis teutenlia alins re , ' nuntielur ceconomus, in qno Apollo quoque epiteopu*

conuntil, ul bona Eccletim in qua oporlet impsn .
dantur.
. -
BALS. Idcm lulit scnlcntiam, totius saccrdoialia
, ordinis judicio Qeri debere episcopatus oeconoinum,
\ * ai etlani cpiscopus asscnliatur deri jadicio. Ficrl
, nmera oRconomum, ut bona Ecdesiae illius cura in
. ea quae oportet Impendaniur. Quid sii auiero in ca
, , , qnae oporicl impcndere sequcns docel captit, quod
. est itnpenderti In viduas, bospilcget pattprrcs. No
, mini ciiim pcrmiuitur bona Ecclcsia in proprioe
%

THEOD. BALSAMON
912
911
ustts tnpsferre; quippe quod oportcl Dei rainiiirum StT ttvac * Bcou, oAft
eaae ab ivirilia alicauni; ei oec ad usum proprium olxttav #cnl reboi epitcopo eoncedilur; nisi ad , d
ea qus saul omuino nece*taria, et lunc demuro , 8ta qaando ei dooii detoni faculiates; aecundum x u 6 , '
oan. aanctonnn apoUolorum. Quare que in eo scri- . ( , *
* .
pti suat, ei XXIT can. . Anliocbense.

.
CANON X .
Yidnm $t paxperet ti hoipltu ownd ol
fruaxtxr, *f xemo * atml EecUti*, ui , jef .
ittarptf.

174EJUSDEM NABRATK) DE IIS QCl DICUNTUR CATHARI.

rj , tkelarxvit miki txa pUtat , qxod quidam horum
, qxi u Catkaro* xominont, vclunt ad Ecclesiam ae . %
. Quoxiam trgo magna tgnodui, qum Nicwm
habita $$t taxelit Palribui xoiini. statuit, ul
, , dixcxtur qxi aeeedttxl, uih jxxta haxe formam
,
qui ad Eecletiam acudcrt tolunl ordinare, $i quidem
tita eorxm ctt, tt nihit eit advcrtatur.

' ,
.
BALS. Oe Novaiianit interrogaloi ctt (hi enim
. \ ( th>
oni qui eiiam Calbari dicuntur), et responsum \) \ !
cat, quod ei ad Dei Eccleaiam accedunt, quia roagna , *\
prima Nicatna tynodua elaiuii, ul ordinenttir, , ,
fac lu quoque tecundum banc formam aive secun- , \
diim iatoin caoonem, ei ordina eot qul aeceduni; \ ,
rtiai aliqaod impodineatom ex viU eorum adterte- Q tiur. De NovalianU auitm cation ett octatnt priuw . \
tjmdl
.
9

^.
EJD8DEM

AGATHONI EPISCOPO.
Maximus Eccletias igt \gnoranUm
t7D ' ,
liciio matrimonio conjunctum eise, quia hoe tum
maU habtt qxod non recte ordine agal, afflr ,
IMOVI/, qxi contra Ugei ftcil iguorantiam , ab
, iliicita viUc societate $* absunturmm , illa
,
4liam hoc toUnt*. Si trgo probaurU , quod hot
, Lav
eotuentu (acianl, non fallani, quia eit tempxi *
,
osnnaU; tt comideret debtre vrriari cum caUchx ,
menii,
r.une tic .
Sin auum xidei quod ,
velit, ei aurbilaU
adhuc tn co opus $it; , .
fmc fttod Dex Hbi txggTturit;
id

, ,
%

913

I X CANONBS A L E X .

nat* ,
, rtnw , ^

. t&r
.
. ,
,
. ,
,
,
.
, ,
, ,
, ,
, , \ . , \

, , . , \ ,
, \ ,
, .
coi, ,
, ,
.

914

<** * * * wmc* obtlmi. Nvm cumiUsiiin

locis eorum menlu noito .
f

BALS.ftfaximusquidam , ol illicito matrimouio

malieri cotijunctus segregalus fuerat, ct a congregitione cumfldetibusprohibebitur. h vero dicebt*
se per ignoraniiam fecisxe conln leges, el paraium
ease ab boc matritnonio recedere , mulicre eliam
volente ; et pelebai, ut ab ea abacedcne admilteretur. Ad baec ergo dicil Tbeopbilus, quod si inquireits inveneris eosex consensu, boc est, comn.um
consilio, a matrisnoitio abrrisiere, ei non fallcre,
cum decem annis eimwl cobabitarint, difficili forsan ii& exisiimari posset a se iuvicem disjunctio,
ei ne fallanl. Si considerae, boc est, si judicas eoa
aiaredebero cum catecbunenis, minc, id esl in
praeeeniia, sic eos dbpensa. Quod ei inlellcxeris,
inquit, quod per fraudcm baec dicunt, et quod adbuc acerbitale indtgent, scu acerbioribua poanis, fac
quod Deus libi auggesseril, hoc eet, luae menli inspiraverit, quod in aoimum irooiiaeril Deua, scmper id quod eet in ueu et qood virce oblinel scqiietu,
id est, quod magU esi ralum ac validum.

. .
175EJUSDEM

MENJ5 EPISCOPO.
ol C tUm jutlam (ecerant preibyleri in pago,
^, verum dtiit, qum dtferl liiterai Eustathii. bicit
. , , quod Cyradium focisntem injuriam, nec ab
deshure voUntem, communion$ . Quia
, . argo f*veiti, quod IUO malo curam adhibeus tmll
, * communican , fae iiau compant, I iiijuricm
tvjM ,
primum deponat, et poenittntiam agere in auimvm
, - inducai, ul $ie , quod aceedii, comm:>
, * , nionem , ut cum populis eom , muniui.
.
BALS. MuUereni qnarodam, qnan Cyradium ap.
peiiabalur, et iojuriam ante faciebat, qtii erant in
, . , Gemino preebyteri ab Ecclesia separaverant, cunv
, , ab iojuria non abstineret. llla vero propi r acgre*
. gatioDem pollicebatur sa injuriae remedium allatu
, - ram , ei ad communionem admiui volebal. Scribtt
, ergo Tbeopbilus ad epiacopum regionla: Pac ul ea
, \ , \ \ primum deponal Injuriam, boe eat, reddat ea quae
, \ injuate acquismt, ei penilenliam agal, id est,
. \ injuriam feciise tBgre ferat, el Deum oret ut aibi
, , , peccata coodonemtar. Et cum baec fecerit, si iolel, iexeria, boc est, ai cognoverie, quod lege Bei ac , ccdil, seu bona consckentia, quse non fert ac
OV , fidetium communioneetOieparaUai,proptrDum,
\ el non propier bomioum pudorero, lunc ei perniiites cumfldelibuspopulia oommunicare ei in bym .
xi consitiere.

15

1*

THKOD. BALSAMON

BEATI

NOSTRI

PATRIS

CYRILLI

ARCHIEPISCOPI ALEXANDRINI.
EPISTOLA

CANONICA IN HYMNIS

UMQN

. .
C/rillut ad Doromim.

Uoaqa-eqne ret nottra, quando ordino canonico *

rrccta procedit, nollum qtiidem in nobb tamaUom , (tngcnerat, et a nonnallonim maledieentia liberit, , \ oWTCI poiios eorum qai sapiunt ltadem nobis eoati- , \
liat. Quis cnim non obviis, at aiant, alnit exdpitt f >?.
de aliquibus prolatam sentntiam qo* nee boc , ;
ncc ilhic inclinetur? Yel quomodo non ait ab omni tv \
rcprchcnsione allcnum, tel potiuaroagnoperalao- , ;
dandum, si recie et jaste jttdlcetar?
Et hxcquidem nanc aeribo ad pietalem taam, qam
\ 6c*6,
in liiterfe ad
me el religtotisaimam fraireo \
noslruni et cocpitcopum Produtn miasia, episcopom \ \ qtiidcm nominct, imprimii pium ae rtligiotuin ,
Peirum : cnm ipse lamenietnr, seqoe ab Eccletia \ 6 *
*ibi aiiributa pneter ralionero ejectom eaae dicat. \
Erat aolem consentaneam ut vel tacerdotii nomen . *
cum re haberet, vel, 1 noo erat dignua nt aluri prav
csset, nec ipsa quidem epiacopatus yocatione dignuf , **
baberetijr. Sed id fbrtasae qaod dico, dartmetaeet , '
cbariiatis expers videbitor. Rea aulem revera non . '* *
ita se habet. Nos enim acoit otique misereri puta- \ *
mue, si aolum ei nomen reliquerimue ; aed mulio . .
mcliuB erat aliud quoque considerare. Dicit enim ae
suam qtjidem posae caueam probare, at defenttatiia *
tcmpus eibi non eate daiam , nec aaditkmem cano- \ .
nicam sibi futsee ooneeaeam. Sin aolem tala quld * ,
facium essct, ipsa actoraro productk) eam convi- .
cissct reum impoeitorom ipsi criminom, noc eafel 0* ,
quod te injuria affectum quererelur; yeJ oerte ,
absolulam eura declaranf, rarsoe eoncederet atprav \ esscl Ecclcei qpm illi tabjecta foit. Cum aotem (- , ,
nthil factum sit ejusmodi, de re qaidem alta yooe ,
qucrilur, et inlolerabikm injuriam sedicit aceepiaaa, } .
ct imquc cjeclum csse, adjiciens rem ofDitem fami- , ^ ,
liarem euam ademptam eibi fuissc.
, ,

.
,
Tua itaque sanctitas, considerans et quod divints
canonibus sancilum cst, et quod Eccleeiae convenit, ,
iisquc qui suiit iri sacro rainislerio ioitiali, elno-
eirarum pncierea liilerarum ralionem ducens, sislat , * ,
ecnis lacryiuas ; et si velit quidein cum iie judicio .
contcndcrc qui crimina in eum inlendunt, apud san- ^
clilaicm lnam pro roorc liligct, una scilicet asei- , felciilibus qui libi subsunl episcopis, nisi forle alr- ^^ *
qu<js rccii&at ul suspcctvs. Nullum cnini rcligiosis- :6: ^.<) * \ :
9

917

JN EPIST. S. CYHILLl AD DOAtfUM.

818

. - simonno episcoporuu) lu fratrcm inimico essc auiutu

credhnus. Ne aulem bic prastextus fuiurum dc co
.
" , judicium dissolvat, ui non jure factura esse videa* , tur, non grave est a consessu abesee eorum qui su>
, apecti sunt atiquos.

\
BALS. Prooemivrn epislolae bunc babc' s<* nsuw
. " * , Bicit sanctas : Re3 nostrae, scilicet ecclexiasticx, vcd
, , simpliciter bumana*, quaodo canooica rcctitudine
^ ' , * proceduni, nec nobis luntultum ingeneranl, ncc
, aliqnorura maledicta, sed laudes nobis potius conci . lianl. Judicium enim, quod nec buc nec illuc incli ^, , at ncc propendet, sed esl reciissimutn, est ab omni*
\ (, bus suscipiendum; et non 1 7 6
, , - peraiione et accusatiooe alienum, reprebensione iu
, . - dignum, rccie iudicare; aed etiam laudandum. IIoc
,
USHS prooamio dicit: liaec scribo, quia lu ad nos mi*
sisii,. religioslssimum presbyterum ephcopum no , \ ininans : cum ipse interim deflcat, ei dical se a pas , scssa sibi ecclesia ejeclum cese, seu a sibidaloepi . . frcopalu cxpulsum. Erat aulam consentaneum, ut
\ vel nomen baberet episcopi, et rem, $eu epiecopa , - tum et epiacopi munus : vel ai non erat dlgmis qui
altari praesset, nec episcopus quidem dicereiur. Scd
, . * fortatStf id, quod diciutn est, tibi videator durum, cc
, ego qtioque, qui id dico, immUericors: eed non ita
. esi. Nos enim aenls uttqua nos misereri putamus.
. Orationern aoiem pluraliler enuntiat, tanquam de so
, ipso quoque dicetif qoae dicii, ut sic mimis esscl
,
molesla oratio, et non ad ejus solius Insectationem
, - C far.ta esse viderelur. E l nobis ipsias veluti miseran. \ , , libos, inquit, sola ipsi epiacopi appellatio relicia esi.
. Multo aolem erat melius aliud quoqoe considerarc.
. ; Quale lllud ? Non fuisso ei dalum tempus ilcfen , sionis, nec fuisse proposiiam defensioncm cauoni , - cam, eu synodale judicium. Dicit enim se posse
. - causam suam probare, id esi ee inuoceniem oatcn, \ . dere. Sin aoiembaec faclaessent, ipsn acla, quaalci
, , \ cxaminatione iacta sunt, ipsum vel esse cvictuuiet
, , , criminibus obnoxiuro, oee posoe ee injdria affeciuni
, \ esse dicere oetendereol; vel si iunocena apparuis, , *et, ei concessum esael, ut rursus praeessel Ecclo . " aiae. Quia autem nihil tale factiim est, 86 injuria
- affectum 6S86 vociferaiur, et praster legcs ejecium.
, \ jy dicong quaacunquo etiaro babebat poeuniae ablaiax.
. , , Tu ergo, xcribit sanctus ad Doranam, qur icis et
divinos canones, ei quod convenit Ecdesiae ei Bei
\ , - mioiftlrif, nampe jusle agere, noeirarum aliam l i i , lararam rationem docans, reprime senis iaeryinas,
, et si velit com auie acaasaloribus jadicio conten
, dere, apod 16 ei qui libi subsunt episcopoa litiget:
* ain autem epiecoporum aliqoot ioapecios habeai,
, ui non bene in ipsum affeclog, 6t eoa racaset, illi
, * in jodicio oon adaiot. Nos enlm, inquit, nullum cpi . icopum inlmiciiiae habare adversos fratreni credi , , mat, nec proptaraa vaumug nc illi oobiscum ana
, Judicant : iod ne boc ait occasio, qnorainoi ipaa i a
judicio causans non agai, illi a consessu reeadanc
'. ', ^ .
s o l u m n o n

e s l a

vittt

911

THEOD. BALSAUON

usti* mnsferre; quippe quod oportct Bel rainUtraro * , &cc

eaoe ab avarilia aHeaum; cH oec ad usurn propriuui aii rebaa eptscopalus epUcopo conceditur; nisi ad , 1
ea qtue suoi orouloo neceMaria, el tunc detnura .
qoando ei domi detawl facultalet; tecunduro x u , '
oan. aanctonini apoxiolorum. Quaere qtne io eo scri* . ,
.
pla suol, ei z i i f can. trn. Aniiocbenxe.
.
CANON X .
Yidxm $t pauperes ptregrinanttt hcjpiUi cmni
quiete fruaxtur , et nmo qxa- *% EccUtiv, ut , nml jttfr/ rA .
Uiurptt.

.
174EJUSDEM NAHRATIO DE IIS QCl DICUNTCR CATHARI.
H , Otclaravit mihi txa piilat, qxod quidam horum
, Qui u Catkarot naminant, volunt ad Eccletiam ac ^
cedere. Quoniam ergo magna ignodui, qum Nicwm
habUa sarulii Pdlribus nottrii, statuit, af or-
dinentur qxi aceednnt, telis juxta kane formam
eot , , gui ad Eccletiam tolxnt ordinare* ti qxidtn ,
r f
tiia etrum recta , et nihil eit advcrsatur.
,
,
BALS. OeNovalianit interrogatot csl (hieaioi
. (
ant qui eiiara Cathari dicuntur), ft reeponfum ) .
eat, quod ti ad Bei Eccletiam accedunt, quia raagna ,
et prima Nicasna tynodut ilaluit, ul ii ordihenlur, , ,
fac lu quoqua tocundum banc formam sive secua* , ,
dam Ixttjm canoneoi ei ordina eot qul accedunt; , ,
niai aliquod impodimeftluro tx vita eorum adferte- Q
mr. Sh NoTaliani* auum catton eat ociavns primai .
trnodi.
.
9

#.
EJD8DEM

AGATHONI EPISCOPO.
Maximus Mteruit % EccUii<c legei ignoranlem
t7' ,
licUo malrimonio eonjunclum , el quia hoc
'
maU habet quod non rectt agal, c/Jir- ,
muvit, qxi conlra tegei ftcit ignorantiam , ab
( Ulicita vitcc eonuiibu abtunturum , Ula,
hoe tolenU. Si Trgo probanrit, quod hoc , /rrjc
comtntu faciant, et non (ailant, quia $ tempxt dt- ,
,
; tt considtres eot debm veriari cum catechx.
,
vtenis , r.uru tic ditpensa. Sin auum videi quod
deeipcre velit, tl adhxc iu co oput tit; , .
fac W quod Dcxt tibi ixggeturit; id .
9

913

I N CANONES HEl A L E X .

9li

r ,
1*** ' * wwo** obtimt. Nvm emm $ $ t
, , loci$ eorum mentes meliu* .
.
.
BALS. Maximus quidam , ut ilticUo matrlmotii
. ,
, \ mulieri conjunctus segregaiug fuerat, el a congre . 6* , gatione cumfidelibusprohibebatur. h vero dicebal
, \ ee per ignorantiam fcciese conira leges, el paraium
, esse ab boc matrimonio recedere , mulicre etiam
. volente; et petebat, ot ab ea abgcedcng admittere , , tur. Ad baec ergo dicit Tbeophilus, quod si inqui, \ , reiig invenerig eosex congensu, boc est, coinniuni
, , coniilio, a matritoonio abtistere, er fton fallcre,
cum decem annis simiii cobabharinl, difficilig tor, \ . , saa iis exialimari posset a ee invicem digjunclio,
cl
et ne fallant. Si eontiderae, boc eat, si judicae eoi
, , * gtare debero cum catecbwaenis, nunc, id est ia
. , , prssentia, aic eog dbpeasa. Quod si intellexeris,
, , inquit, quod per fraudem hsec dicunl, el qued *d , buc acerbitate indigeht, seu acerbioribus poenig, fac
coi, , quod Beug tibi suggesserit, hoc eel, tu menti in , , gpiraveril, quod in animum iromiserit Deus, gcm
.
per id qiiod eat in uau ei qood vircs obliiiei sequenj,
id eai, quod magig est ratura ac valtdura.
f

. .
175EJHSDEM

MENiE EPISCOPO.
ol C juslam (ecerant pretbyUri in pago,
, terxm dicit, qum defett liilerat Euitaikii. Oicit
. , #mm, quod Cyradium facUnUm injuriam, nec ab
deiiiterT voUniem, communionB leparavemnt. Quia
, . orgo inveni, quod suo malo cxram adhibeut tmlt
ut
iujuricm
, * commumcare , (ac ila compatTt,
agere in
animnm
, primum deponat, et poenittxtkm
commi: , inducat, ut si tic intellexeris, quod accedi',
* , * , Niooem $, ui cum populis eom , municel.
.
BALS. MuUerem qaamdam, qnar, Cyradium ap.
pellabatur, et injuriam anle faciebal, qni eranl tn
, . , Gemino preabyteri ab Ecclesia geparaveranl, cuav
, , ab injuria aon abgtineref. Ula vero propt r gegre*
. gaiionem pollicebatar aa injuria? remedium allalu , - ram , et ad communionem adaiiui volebat. Scribit
, ergo Tbeophiiua ad epigcopum regionfa: Pac ut ea
, , primiim deponat injoriam, boe est, reddat ea quaa
, injugia acquixivit, ei powiilentlam agat, id e s l , se
. injuriam fecigge ajgre ferat, et Deom oret ut aibi
, , , peccata coDdODemtur. Et cum bc fecerit, ti iolel, iexerie, boc egt, gi cognoveris, quod lege Bei ac , ccdit, geu bona coagcientia, quse non fert ae a
\ , fldelium comrouniODeegMx^nUai,propt6rL>euin
\ ei noo propier bomioum pudorem, tunc ei permitiea com fidelibug populig eommunicare ei in byta*

r

nia coDgiatere.

15

THKOD. BALSAMON

BEATI

91<

NOSTRI PATRIS

CYRILLI

ARCHIEPUCOPI A L E I A N D R I N I .
BPISTOLA CANONICA IN HYMNIS

HMON

. TMNOI2L
C/rillut ad Boomum.

Unaqtueque ret nottrt, quando ordioc canonko *

rccta procedit, naHum quidem in nobis tomoliam , ingcnerat, et a nonnnllonim maledieentia liberat, , \ tcl poiius eorum qni sapinnt laodem Dobit cood- , \
liai. Quis cnim non obviis, at aient, ulnis exdpiat f .
de aliquibos prolatam aentenciam, qo* nee bae , ;
ncc illue inclinetur? Yel quomodo non sii tb omni \
roprchcnsione alicnum, tel potius roagDopere lae- , ;
dandum, si recle et juste jttdieetnr!
Et bxcquidem nanc aeribo ad pieUlem iuam, qum
\ Ocootocif
in litteris ad
tne et religlesisaimum fralreo
nostram et cocpitcopum Produm missia, episeopom \ quidem norainct, imprimi* pium ae reiigiosuin
Pelrum : cum ipse lamenletur, seqoe tb Ecclesia \ *
ibi atlribuU pnclcr raiionem ejectum eaae dicat. \
Erat aolera consentaneam ut vel tacerdoiii nomen . *
cum re haberet, vel, ai noa erat dignos ut aluri prav
csset, nec ipsa quidem episcopatus vocalione dignat ,
babereiijr. Scd idfortasoeqood dico, durtmesteet , '
cbaritatis expers videbitur. Ret autem revera non . *
ita se habet. No$ enim senis utiqoe misereri pnta- *
mus, si solum ei nomen reliquerimue ; aed mulio . .
mcliuB erat aliud quoque considerare. Dicil enim ae
suam quidem posae caueam probare, at defensioQis *
tcmpus eibi non esto datnm , nec auditionem cano- .
nicam sibi faisse coneeaeam. Sin autem Ude quid * ,
facium eeect, ipsa actorum productio eum convi- .
cissct rcum impoeitoram ipsi criminom, ntc eeset * ,
quod se injuria affectum querereinr; rel cerie ,
absoluiom eum dedams, rursus concederet otpna* essct Ecclesiac & illi tabjecta fuit. Cum aotera (I , ,
nihil factum git ejusmodi de re qaidem alu voce ,
querilur, ei iniolerabilero injuriam sedieit acoepiaf*, } .
ct imquc cjeclum cese, adjiciene reoi omnem fatni- , ,
liarem suam adempiam eibi ftrisse.
, \ ,

.
* ,
Tua itaque sanctiias, considerans et quod divinis
canonibus sanciium cst, et quod Ecdeeias convenil, ,
iisqucqui eunt in sacro roinisteno initiali, et no-
elrarum pncterea liilerarum ralionem ducens, eislat , * ,
.
Bcnis lacryiuas ; et si velit quidem curo iie judido
^

contcndcrc qui crimina in eum intendunt, apud sanclilatcm tuam pro roorc Hligct, una scilicct assi- , felcutibus qui libi subsunl episcnpis, nisi forte alr- ^
quus rcc.isal ul suspccivs. Nnlluni cnim rcligiosis- 2: * rt

917

JN EPIST. S. CYAILU-AD DOM^UM.

818

. - simortno episcoporuiu iu fratrcni inituico esse aniutu

crcdimus. Ne autcm bic pretextus futurum dc co
.
" , judicium dissolvat, ut non jure faclura esse videa* ,
lar, non grave est a consessu abesee eorum qui su>
, specli suiit atiquos.
.
\
BALS. Procamitrm epislol bunc babe' sonsiiirv.
. * , Dicit saneias ? Re3 nostree, gcilicet ecclesiasticac, vcd
, , simpliciier bumana, quaodo canonica rcctiludtne
'* * , procedunt, nec nobis tumullum ingeneranl, ncc
, aliquorura maledicia, sed laudes nobis potius conct . liant. Judicium enim, quod nec buc nec illuc incli ^, , nai ncc propendet, sed esl rediasimum, e&l ab omni (, bus guscipiendum; et non 1 7 6
n esia vila , , - peraiione 6t accusatiooe alicnum, repreheusione in , . * dignum, rcde [udicare ; ged etiam laudandum. Hdc
,
usus prooamio dicit: Ha?c scribo, quia lu ad noe mi*
sisii, religioslssimum presbytcrum episcopam no , minons : cum ipseinierim deOoat, ei dicat se a pos , scssa sibi ecclesia ejectum esse, seu a gibi dalo epi . . gropatu expulgum. Erat aulem consentaneum, ut
vel nomen baberet episcopi, et rem, seu episcopa* , - tum ei eplecopi munus : vel gi non erat dignus qui
altari praegset, nec epiecopug qoidem dicereiur. Scd
, . * forlaggo id, quod diciutn est, tibi videalor durum, ct
, ego quoque, qui id dico, fmmisericorg: gcd non i u
. est. Noa enim genis utiquo nog mtoreri putamng.
. Oratlonem auiem pluraliler enuntiat, lanquam de so
, (pgo quoque diceua qme dicii, ot gic mifttis cssct
,
molesta oratio, et non ad ejug goliug iogectatioucni
, - C faoia egse videretur. E l nobig ipsiag veluti miseran. \ , , libos, inquit, sola ipgi epigcopi appellatio relicia est.
. Multo aulem erat melius aliud quoqao considerarc.
. ; Quale illud ? Non fuisge ei dalum tempns ilcTen , sionis, nec ftiigge propogham defeugioncm canoni , - cam, geu gynodata judicium. Dicit enitn se posga
. - causam suam probare, id eai ge inijocemem ostcn, . dere. Sin auiem baec facta essent, ipsu acla, qu* ici
, . , \ examinatione iacta sunt, Ipsum vel esge cvictuui et
, , , crlminibus obnoxium, aec posoe 86 injaria affectum
, \ esse dicere ogtenderenl; vel si inuoeens apparuis, , sel, 6i concegsum 6S86t, ut rursus praeessei Ecclc . si*. Quia aul6n> nibil Ul6 faciiim 68t, ge injuria
- affectum 6886 vociieraiur, 61 praner leges ejectum,
, J J diceng quagcunque 6ltaro babebal pocuniaa ablaiftg.
. , , Tu ergo, xcribit aanctus ad Doranam, qa scis et
%\ divinog canooes, et quod convenit tvcclegi ei Bei
xaV , - oiioistna, nempe jugte agore, nogtrarura etiam lit
, , t6raram rationem ducena, reprimeesnis laorymaa,
, et gi velit cum auig acengaloribug judicio conten , dere, apod 16 ei qui tibi gubsunt epigcopoa liliget:
\ * sin aul6m epigcoporum aliqooa auspectos baboai,
, ui non bene in ipgum affociog, et rtcnut, illt
, * in jodicio oon adgint. Nos 6niro,.inquit, nollum epi . aeopuin inimiciiiaa habere adveraue fratrem credi , , mug, noc propt6r6a voiamug ne illi nobiacum una
, judicent : ged ne boc sit occagio, quorainus ipso ia>
* jadicio caugang non agai, itli a consesgu racddajiC
: , , .
s o I u m n

920
TQBOD. 1 \ L S A M 0 3
[
T
U
ASixiiK
04
rep'

,
>
Pccuniam aniem qua per injuriaai ipai erepu est,
daplici nomine ei reddi avpiani esi. Prknra qaidetu .
*
quod nec tale quid onrnino fieri oportebat: 177
quod valde male habel magnaqoe tristitia aftkit
sanciissimos episcopos qai sunt ubiqne terrarum,
quod sumpluotn qui illis eveniont dispensationis ;
ratio ab eis cugalur, sive ex ccdetiatticis reddili- & ,
btts, sive cx fruclu aliuodo pereeplo. Unusquisque .
enim noslrnm dabit suoruin inalorara rationciit .
omiiiuro judici. Vasa eniro pretiosa et possessionf s
imnaobiles oporiet servari EfdesiU; episcopis au- ; *
tero qui tunc lemporis divinum sacerdotiutii admi-
nistraiu, incidentium sutBptuuoi difcpensalkMieiD.se .
cnre crodi.
. * , \, ,
BALS. Res autem, inqait, qoat ablaia sunt, daabas ef de eaosis reddend suut, tma quidem, qaod * .
amoino iitiqttaua ast ullam earam faciam ablatio-
nem ; altera vero, qood omues epfseopos male ba- * ,
bet, et mofosiia aflkit, qnod ab eis ratio admiai- , , ttrationis eoram sumpluam qua?foeidtinlsto obre-
iiiatii exigatar, undcetinqne peeunte obverttant, sive .
r eccletiasticis radditibos, aJve ex fruclu alicande ,
percepto, quibasdara seilicetoblaUonibue. Nain unos- , , .
qtiisque noslrornm , iuquil. episcoporam , ralio- ; , ,
nem admiurstratiofiis remm soae Ecclesia, pro sais \
teanporibos, boc est, pro lerapore qno fuil epl- ,
seopus, Deo reddet. Vasa euim prtiiosa ecclesiarom, * .
seiisacra, et reliqua Deoconseeraia^ etpqsmiiaiics
fmmobiles, non sxot aUenabilia, et ecclesiis semn-
l u r ; ecclesiatiicorum aotem reddittiom adminiitra- ,
lioneni secore eradi audacterque comroiui debere
; , UlU, qai sutis lemporibus sotii episeopU
,
.
919

c l

Rqpunualionis aatera libeltos aonsua voltmuie,

aad velnti ac taelu, et aliquorum miaisse tradidlsae diciu Jam vero alia qaoque res est, qase ecdesiastiea? eonsuetudini non placet, offerre sacerdotcs aliquos renuniialionie libeUos. Natn si snnt
digni qui sacra mysteria obeani, in iis maneanl;
f>in aotem indigni, ncc per renuntiaiionem aaidcm
exeant, sed potios propter gesla condemnkti, dc
quibus quisquam conquestus fucrlt uti a rectoordinc
tberraiUtbus. Saluta fralernilatem qiiae apud le e*t;
qo esi apud nos, te in Domino salutat.

, *
.

,
. ,
* ! * ,
, , ,
.
* f #:.

BALS. Allaia qaoque erat apiseopi renitniiatio,

de qoo scripsil bic magniis Paler. Be eo ergo dicii :
EpUcopas aii se aon sponta renaniiaiionii scripuiiu
dedisse sed neeessiiaie propier ntetum at quorumdam minas. Deiade eobjungit, quod eiiamsi alioqui
eum sua sponte renvniiasse pulemtit, est lamen irrilum, quod eeelesiaaieis legibas non placeat, m
scilieet sacerdoles sais Ecciusiis renaatienl. Siiinl
eiiiiu digni, Inquit qui sacra mysleria obeant, in iis
luaneadt et non adfaiiuolur ui renuntianies : sin
aiitem indigni neeperrenaaUationero exeant, nec recedant ul reminiiantea, aed ut rebus ipsis eondcronati: de quibua attUam quia exclamationem fecerit,

. ,
.
xaV
, * ^
*.
\ , ; ,
\,
,
. " , ,
, ,
*
, * , '

BPIST S. C Y R i L L I AD B P I S C A F R I C .

2*

, ; , boe est, qtiae digntt emit de quibus exclaaMlur, ut

, qu ecclexiasiicam accurationem el conaequentiaui
\ noo tervenl: vel iltod : Do quibot mulum quis ex*
, clatnaiionem fecerit; de i i i qiA renojiliaot poikii
.
dici inleHigeiur.

T(MS 1 .

EJUSDEM
EPJ3GOPI3

QUI SUNT

IN

LIBYA

ET

PENTAPOLT.

\ Cujtjslibel rci, quae ad populorum aedifieationera

, \ otilis est, et necessaria, et ad sanctarum etiam Ec , . clesiarom existimationcm confert, cura gerenda
, < . csl. Scriptum est enira : c Sanctos facilo filios l a rael . > Palree itaque monasieriorum quaB sent in
, Tbebanorum provincia, viri pii ac sancii, ac saiis
, ', admirabilcra viue iormam ci i n s l i t u l i o n c m haben* , lcs, cum Alexandriam venisseni, a me inlenrogalt
, - de monasleriorum qiue illic sunt constilutione, do .
cuerunt mullos offendi propler banc causam.
Quidam qui uxores reeenier duxeruni, ei ex ip , eis veluti tbalarois egressi, aliquos ex saDCliesimU
, episcopis arripiunt,et nullo de eis uilque renunliante,
* , - ordinantur clerici seu presbyteri. Aliqui autero aiii
, . " ex ipsis monasteriie, ut immodesli insolenlcsqoo
, cjecti, rursus ordinationes capiant; el iacti ckrici,
, , in ea ipsa monaxteria ingrediontur ex quibus ejecti
suiit, et volunt oblationem agere ei ea omnia
, , - facere quaeraosest clericU, eliam aliqui eorum
, $, qui ipsos norunt, synaxes devileut, ct communicare
, in animnm non inducanl illie niinisirantibus.
.
Quoniam ergo ad xedificationem, ut dixi, populo , ,
" , ruiu, omnia a nobis facienda aunt, haec vestra ob * servet pietas; ei si est quidem ordiDandusdericus,
, , - de viia ejus inquirat, ct an uxorera babeat, an non,
, - et quonam modo duxit, ei abstixuit, et si non est
, , * aliquis ex iis qui ejccli eunt a sanctissimo episcopo
, , vel ex monastcrio : tunc si inculpatus inventus fue , . - D rii, ordioet. Ila enim et nostram conscientiam pu , ram conservabiiuus, et inculpatura sacrum ac ve . nerabile mysterium. Sin autem segrcgationem aliqui
sustinuerint propter lapsus punili, deinde sint ino , :| - riiuri cxsistentes catecburaeni, bapuzeotur, et neab
, , bumanis exccdant gratiae non participee, scilicct
, - commonione carentcs. Vidctur enim hoc quoque
. Ecclesia? coosueiudini adhaerere. Salutate eam qutc
: . * csl apud vos fralerniialcm ; qtue nobiscuro cst
. in Bomino salulat.
BALS. Gommunione carere sanclos blc non .
, lum dicit do sancU pariicipaUone;ftequoenim anie
* bapUsuium diviuis myOeriii digni habcbuohir: cd
l

Josue , 15.

123

TIIEUD. BALSAMON

eiiaai de ipso laquilur baptiimo. Aulequair. cnim xat .

kapiiiattti fuerif, noo auequeiur ot cura fldelibus ;

cooiistat; qe et ipsa communio io diverais canooibiit dieia eat Et idea boe qooqoe adjech: Vidaior
amtti boc etiam Eeclesie riubui adbaxere. Hoc
eoim, inqait, esi legitimm et occleaiatikur, ut
ana com Odelibua In prt3eibtii non consistanl omeioo catcchumooi, veJ a quibus poaoa eat iroposiia.

*
; . ,
; ;,
. , \,
, ;
; ; ; ;
.

SANCTi GREGORII THEOLOGI

IIETBICIS EJUS POEMATIBUS
QUINAM LIBRI

SINT LEGENDI

VETEBIS

A t , lua ne llbri* faliatur mem alienis

(Namque ascripiitii multi faUique vagantar),
itane babaae eoriom namerum, ame, leetor amico.
BieseDi libri Yeteris sunt Foaderie omtfce
Hittorici. Genesis primua Bber. Exodnt inde
LevUicua, Nomerl, Legii tunc acita Secundai.
Poft Jetus, Criue, Butb, RegDOD genaqne bini
Describunt libri. Seqaimr liber ille, voettor
Qoi ParaUpomenon.Canctorum est ultimus Etdrai
Qainque meiria constant, iob, Da vld, trea SalomoDh,
179Concio, el insigneaCantua, Proverbia tacra.
Quinque prophelaram tuni libri rarsut, in uao
Bisseni valot sutu joacti, nomina qttorum,
Oteat, Aroos, Micbcas leriias, inde
Joel, ac Jonas, Abdiaa oextus, at hune poai
Naumque, Habbacucque octavus. Tum Sophonacus,
Aggseas, post Zacharias, aiqua oliiinui boruiti
Malacbiaa. Llber boa unoi complectitur onmct;
Esaiam est alter, Jeremlam lertius auiem.
Esecbiel qaario, Danlel posi ordine quinio.

Hine librot numeran duo datur atqus viginti,

Tot neropeHebrawe quot sunt elementa loqueUe.
Perge age jani Pacti libros numerare Receniis.
Matibaeus Cbrisli Hebrxis miracula tcripsii,
Auionibua Marcus, Lucai al doctus Acbivis,
Guuciis Joannes, peneirans cceleslia menle.
Iudyta aposlolka? tlassis luro gesla scquitnlur.
Hiuc bie eepicnae Lillerae, quaa nuinine Paulus
Atbereo scripsit. Sequitur poal una Jacobi
Atque dnplex Peiri, Ires rnrsutu auciore beato
Joanne ; ac Judae pottremo esl unica. Sunihxc
Oronta divinae germana voluniiua chariae
Quidquid pracicrea csi,haud iuter ccrta locandum

TESTAMENTI

NOVI.

"
( ),
, *, *

; ; .
, , ;, .
' *.0. ,
' , . ' .
* , ,
. " .
, * *
" . *
, .
' .
*
' , *
' , ' ;, ",
* , ,
, , .
. ' .
"* , .
' , \ .
,
.
" ' .
,
' ).,
* , , ^,.
.
* .
, , ,
, * *
' . .
, .

5
IN S. AMPHILOCHII IAMBOSAD SELKUCUM.
26
. BALS. Ne ariieta alienU librie mentem iftducaa.
;. , Afulti enin ituil falso inaeripU ; cape, aoaice, hunc
, , , numerum a tne seleciam, lea probaiam 61 conlr * , maimn. Suol uuodecim quidem librl, cjoi bittorias
, coiiiinenl, aoiiqoae tcilicet Scriptnra, ct libri
, , ' - gom, eiiimsi sint qnaioor, in duot lamen conferun * lur et enumeraolur, ei daodeoim libri propbeUnim
, , , - qai enumerantor, unne, inqoil, repuiaotor. Qoatuor
. , aulem libri aliorum propbolarum unusquisqne unue
. ; - reputatur. Porro Yeieris tive Antiqni Teslamenli
; * * scripsit duos et viginli libros, qui liiteris Ucbrxo , rum retpondcni, glve BquWaleiites eloemero aequa*
. loe itinl. Accipitor enlm pnapositio , eiiatn pro
. . JBquali; quemadmodum diciraos ; ; ' , ivov, boc esf, eum qoi eat ejutdem arlii. ElenienU
; ; ; ; - auiem apud Hebraoeeaso dicoolor viginii duo. Cuin
, , - auiera novi qooqoo Tealamenti libros enomertsset
, , anctus, eubjumil: Quod siquis esf, prxler eoe

qui aunt enumerali, oou exiaiimelor gcrmanus, scd

adulterinus.

SANCTI

AMPHILOCHII
EP1SCOPI

IAMBIS AD SELEUCUM

*
* ;,
.
, '
* , ,
, *
* ,
; ,
" ; ,
, ; .

; * ;,
; ; ; .
11 , ' ,
,
* , .
, ; ;
*, ;
, *
' * , ' .
*
*1,

DE EODEM

ARGDMENTO.

Asl iilod etiara convenu te discere :

Non lulas omnie e$l llber, eacri Libri
In froole nomen quisquis aagustum geriL
Suat aamque, ialeum qui gerani nomen, libri.
Sunt medii, ab illis diaeiil baud saae procul,
Quos eaae veroa nullus eet qui deneget,
Ae raraui alii SDDI noibi atque ooxii,
Adulterinos ceroere esi nummoe velut,
InscripUonera regiam qoi cum gerant,
Nolhi tamen suni, aere, non aoro editi.
Ipse ergo eacri Codicis pandam tibi
Omnee libelloi; quoque noscas planiut,
Primom Velueti Fcederis dicara libroa.
lu Penlateucho Geoesim babei, et Exodum,
Levilicumque, eede qui media est situs,
D Numeros; aecunda Lerlocum alterom obiiuel*
1 8 0 Hs adde-Ieaum; mox seqauntur Judices,
Rutb deinde, Regum quatuor libri simtil :
Paralipometuon adjice bis libros dooa :
At geminus Esdra sequitur bos slaiira libcr.
Tum quinque versu condito* libros babcs,
Job cui palaestrae plurimae cingunt caput,

THKOD. BALSAMO!f
13

, ,
Et metuif frte pbannacow Ptalmos sacroa,
* 0 ; , ,
BakxuonU etiam t m libroa, Parcwot *,
, *^ .
Bcdctiasteti, canticoram Caatica.
,
itie ler quaiefoot Jange jam valct ,
, * ' Osaatn, 61 Ataos, aique Micbsam inaaper,
, *1, ',
Quartumqua Ioel, Abdiam, Jonam, typum
<
Reversi ad aaraa tettio a letbo die,
** , , * *^
Nabum, Abacucqae, qui loco noao insidei,
, *^ tt ,
Sopboniam, et Aggxeum, Zachariam, oltimuiH,
xt .
Nomen dupiei cui etl, angelum Maiacbiaro.
' ,
Posl hot propbeite ditce qul sint quaiuor :
^^ ,
Nou irepidua ora primua 6*1 Itaias,
, ,
Alier Jeremias coodoleas, et mytlkuf
*1, ,
Ezeeblel inde, et ukimo Daalel loco,
Robuaqoo, diciie et t imul, miro ugax.
^ \ .
8unt qui libelluni bis copatont taucl Ettberia.
; .
()^
Nanc jam Recemta audita Pacii libros :
,
Evaageliftta* qualuor sotara capo.
, ,
Maubaoi oranos autait, Marcus fttaiim,
,
Lucatqae aaquiiar, quaria Ioanni datur
, .
Sedes; ai alftia ett prior, ai dogmata
vlor ; ,
Spectes. Vocalur jure uaro toaiirui
.
Proles : Del na-.. maxime intoauil .
,
Lucas quoqtO librum jungiio bia rarsum allorum,
,
Apottoloram Geita qai fuse caoit.
( rv}c ^,
Elecdouis adda vae, Aposlotutn,
,
Qui prtaco celabria geniiura aetnper fuit,
,
Siriptitqua r*it6 Liiterat qottuordeeiui
, ,
Ad Cbrittianoi, civibua Roma uoicarti,
Bimar&s Goriotbi scripait ad civet duaa,
C ^ 9 ,
Gaiatlt el unam misit, UDamque incolis
, ;, *
Epbesi, Pbilippis et Colosaie uaicara,
, *
Tbeatalonicfe civibut bioax, doat
, ,
Tinioibeo, el unao cam Tito Pbilemoni,
, ,
Uoanique Ifebraeia denique, atqoa banc tiltiiuam, , \ .
Qaidan licel i i n i qui notham banc easc aoferaui, ,
Errora docli: tota aam Paulum aapU.
* .
ReaUt catholicaa Liitcraa dicam u( libi.
EUv, ;
llaa ease teptem dictiunt quidam : neganl
,
Debere qaidara euacipi piure* tribaa
, .
Jnannis unain, Petri el Jacobi onicam.
, * * .
Joannie alii ires voluat, bioaa Peiri
, \
Racipi, 6t Jad aepumaro. Rursnm libnmi,
, * .
Arcana rerum detegil qui plurima,
*
Qutdam iasereadum Godici ucro asaerunt:
,
Notbam esta roajor part ait rurtum altara.
.
Canon bie eacraii certusetl voltnnini*.
( ,

1 EPIST. GBNNADH CP.

93

, .

EPISTOLA E N C Y C L 1 C A
GENNADII
PATRIARCILK

SANCTiE CUM CONGRECATiE SYNODI

AD SANCTISSIMOS OMNES METROPOLITANOS AD URBIS .

* Reliio$i$$imc lanctissimo in $acri$ commhthtro

diof teal
fl.
Gennadiut, gu(e i* Chriui atnantt reqia ci', .
vituli Con$tanlinopoli coacta ett $ancta tynodtu.
%

, Cum Dominut et Deua Salvalor noster Jetus

- Chritltif suis discipulix Evangelii prsedifaliouein
, redidie*et, eoaque per uoiversum lerrarum orbcm
; , - |m r bominee ad docendom misiaecH, aperie | U M U ,
^, ' , m jyod grmtis acccpiftsent,eis quoque gratis darenl,
- on aurum vel argcnlum, aot aliasomninomaUrialei
, , , et terrenas iaculiates pro eis acqoirentea. Ccelcaiibns
, , , uitn et piriiaalibfja donis nulla e*i cum lerrenlf et
* , temporalibus comroaUndi ratio. Hoc antem pracep , , . tum non tolum iliis, aed etiam nobis per illot dcdil,
, I, quos in illorum gradom ti locam subtilaere dignaias
* , - est :eloporlct, xteai illi lonc, not qooque nnne accu , \ rale ei diligenler servare, nec frn lis qu* tecbnas , - phixlicasnon admittonl, uli sopbietica caUidilale, oec
, , aleam periculoearo jacere : GratU, inquit, accepiitii,
, ^ . ~ rati$ . * , ,
* , , nratntun . Simptex eti el aperla bu , ,
Joe mandail ratlo, q nibi) babet varium, nibil
. quod non sit facile el expbcaturo, nibil quod aopbi, , , Slica expositione egeat. tne, inqtiit, accepiatis di * * , , gnilalem aacerdolii. Si mibi pro ipso parutn quid
, * vel iliagoum tolviatis ,. el hoc a me vendilum est,
, , \ vos qooque fpaum aliia vendite : si aulem gralis
* , accepislia, quoque graiiftdate. Quid boc esi man. , . dalo aperlius? Quid auiem iis qtii parenl, utilius?
; - Yw allie re vera qui Dei doiiutn acquirerc, vcl illutt pro
/ ; \ , - ^ pecunta dare in animutn tnducuut. In fcl oniin ama6 , - tiludinia ei vioculum iniquitalis ii, juxia iancii Pctrl
. , eentenliam , a soa maliiia comprcbcnsi snnl
C

hhixb. xix, 8, 9.

*Act.

20.

THEOD. BALSAMO*
m

,
Et mentls *gr pbaraacaiu Ptalmo* tacroa,
* 0 ; , ^*:,
ftalouckoli etiam iret libroa, Parenot ,
, * tt .
fkdcsiatteu, eantieorom Caaiici.
' ,
Itif ter qaaicfnoe Jaogo jam vaiaa siaauT,
, , * Oseiiti, et , aiquo Micbsam inaaper,
(, # *66(,
Quartumqae Iool, Abdiam, Jonam, lypom
IttfvAv .
Rovmi ad atjraa tcrtio a leibo die,
* , *
Nabum, Abacucqae, qui loco nooo ineidet,
21 *^ ,
Sopboniam, 6t Aggawiro, Zacbariam, utiinuim,
.
Nomen duplei cui 6tt angelom Maiacblam.
* * ;,
Posl bot propuel* diaca qui sint qualuor :
^ llaatav,
Non trepidus ora primua 6tl kaiaf,
1<pt , ,
Ali6r Jerenias condolciis, 61 myaticuf
*1*, ,
Ezacbiel ind6, et oHino Daoiei loco,
^ .
Robuaqoe, dictis ct ftimui, oiir6 aagax.
;
Suot qui libellum bis copalent tancl Eslbtris.
(6>^
Nunc jain Receniii aiidita Pacti Ubros :
; ; ,
Evaageliataf quataor sotom cape*
, , $
MaiUueaa omit6s aulaii, llarcua Maiiai,
,
Lucaaqoo aaqaiiur, quarla Ioanni datur
,
Scxtes; at allia 6St prior, ti dogmata
vldr ; ,
Spcci68. Vocatur jura uaro toaitrui
.
Prolea : Dei oar. maxiuta ineoauil .
*<,
Lucas quoqro tibrum jungito bia rareum allorum,
.
Apoetoloratn Gotta qui fus6 canlt.
rv|c iaUort|c,
Electiouii adda v u ApostoJum,
,
ftui prtaco coIebrU geniiuia aemper fuil,
, ; ;
SiTiptilque arite Liilcrae qualuordcciin
, ,
Ad Chriatianoa, civibua Ronua unkaro,
C *Q ; ,
Bimarls Goriotbi tcriptit ad civaa duaa,
, ; ;, ' \%
Galails 61 unam tnisil, uaamque lncolis
;,
Epbeai, PhiUppis et Colosaii oaicam,
, ,
Tbastalonic civibus bioaa, duaa
, ,
Tiniotbeo, 6t unam cum Tito Phileroool,
Uoamque Habrais denlque, aiqoo banc tilliiuam, , \ .
Quidam licet sinl qui nolbam banc eato a*$eraul, ; ; ,
* .
ErrOT6 ducli: toti nam Pauluro tapit.
Elcv, ;
Rctlai catholicaa Littoraa dicam ut libi.
,
llaa et$6 aeplem dictiunt quidam : neganl
, .
Debera qaidam tuscipi pkiras tribiit
, .
Jnannis unam, Pairl 61 iacobi uoicatn.
; ; , \ ; ;
Joanni alii i m voJuai, bioaa Palri
, * .
Rocipi, et Jod toplimam. Rurtum Hbrum,
*
Arcana rerum detegit qoi plorim,
,
Quidam intarandum Codici tacro atteruoi:
. ;
Notbam esae roajor part ait rursum aliara.
,
Canon bic sacraii cartusetl voluminia.
9

1 EPIST. GENNADIICP.

93

AYTQ
, .

EPISTOLA E N C Y C L I C A
GENNADII
PATRIARCHiK CONSTANTINOPOLITANI

SANCTiE CUM EO

CONGRECATiE SYNODI

AD SANCTISSIMOS OMNES METROPOLITANOS T AD PAPAM URBIS ROMA.

- Religiothiimo sanetissimo im tacris commimttro

tioci ria
^. Gennadiui, qu(e im Chritti amante regia ct', .
vitute ConHanimopoli coacta * sancta tynodtu.
, Cum Dominus el Deua Salvalor noster Jesu
* - Clirietus suift discipnlis Evangelii pnediotlionein
, credidiaiei, eoaqae par uoiversum lerrarum orbcm
; , - fnter bomines ad docendani mtsiaset, aperie Juasit,
^, ,
i i cccpis*enl,eis quoque gratie daronl,
; \ ; - on aurumvel argentum, aot aliatomninomaurialei
, ; , , ei terrenaa faculiates pro eis acqairenles. Ccelct libtif
, *, ,
enitn et apiriloaliboi donie nulla e*i cum lerrents et
* , temporalibot comraoUndi ratio. Roc auiem pnecep , , . (um non aolona illis, aed etiam nobie per illot dcdil,
, ;, quo* in illorum gradom el locam aubtilaere dignalas
* , ; (- est: ei oportet,fticntilli tnnc, no* qooque niwc accu , \ rate et diligenter eervare, nec ta iie qusc technas , - phif llcat non adniiiloni, nli sopbialica cailidilale, nec
, , \ aleam periculoum jacere : Gratit, inquit, ,
, ^ . ~ $ # * , neque xrxm, neqne
, , , ntqtxlum t /* *. Simptex etl et aperia bu>
roi , aprvpcr,
Joa mandaii ratio, qe nihi) babel variutn, nihil
. \ quod iion sit facile el expUcaturo, nibil quod eopbi, , , itica exposiliono egeat. me, inqnii, accepistts di * * , , gnilatem aacerdolii. Si mibi pro ipso parutn qiiid
, * vel illagoom aolviatis ,. et boc a me venditum esl,
, , vos qaoque ipaum alii* vendite : si aulem gralii
* , accepislia, quoque gralia date. Quid boc eel inan*
. , . dato apertloa? Qoid auiem iis qni parenl, utilins?
; - \ illiere vera qui Det doiiumacquirerc, vel illud pro
; , - C pecunia daro in animuin tnducunl. In fcl cnim ama , - ritadinia et vinculum intquitalis ii, juxta aancti Ptitri
. , tenientiama soa malitia comprebcnsi snnl
u t

ilalib. x u , S , 9.

Aci. v:n, 20.

g r l

m
THBOD. BALSAMOR
93B
ot , ,
.
Dnde el aanclorum el botlorum Palrora tancts ,
roagnae synodi cacumenlca? Chalcedoae coDgragaia liuic legi Ooitiimcae convenU caaon, qai tic a nobis ,
, *aperie iisdem verbis ediiut e t i :
*

Si quie epiieopus pecuniit ordinalionero fecerit,
vel nou venalem gratiam ad vctiUilionero deduxa* , ,
rit, et pecuoita ordiaaveril epiacopuro, vel cborepi- ,
acopum, vel prcsbyteruin, vel diaconam, vel aliqaein , , ,
eoriiiu qui in clcro coirouraerantur, vel pecuniia ,
provebal conomam, vel defoosorem, vcl paramu- , , ,
narium, vel oinnino aliquem ex clero, propter iuum , ' ,
lurpe lucrum : qui boc aggroesus esse conviclus
fuerii, de proprio gradu venial in periculum; ei qoi * ,
ordinalur , nibil ex ordinalione, vel promotione, * , *
qua instar mercaUinc, juvctur, sed ail alieoos a ' , ;,
digaiiaio, vcl curaiione, quam pecuniie aasecutui \ . \
cui. Si quis auteiu bis turpibus ac nefarils lucris , ,
equcsier inierceisorve pparueril, ie quoquc si a!t ,
clericua, a priroo gradu excidat: si auteoi lakm, * , , .
vci monachus, anatbematizelur. >
, *>
182BALS.iHilcberrima eivalde piaaunt bu]nt
catioirfs aaucioram Palmni praecepta, qui omnem io- ,
vasionenisaianicam, diaboUcumqueconatom,qui in ,
donuroepiriluale inicndUar,repellitetreftcindit.Nol* ,
lo enim modo vult ordinalionis promotionero pecuttiis \ .
aut flori, aol gntcipi, nec ab eo qui illam exercct, ,
nec ab eo qui ordiaatioaU promotionem accipil : , ,
aed iiec aate tempus ordinaiionie, noc peat, dari pccunias concedit: oinnium eniin in bac quoque re C , * ,
csie aordes, muncrumque corruptionem pronuittiai. ,
, *
.
Quoniam lamea iia aperle probibUil, quidam
,
aunt la Galaiarum Ecclesiadeprebenai propler torpo ,
lucrum el avarhiara hxc salularia ei buinana pra> , ' ,
cepta aegligere ei transgredi: ea quoquejpsa nobig * ,
rcaovare *? isvm esl cum bae aaaeia tyuodo, quse in ,
bac regaanie uova Roma* annc agit: ui sine omni ,
petiilut invenlione, et oroui pralexlu, callidoqae \ ' ,
comiaciiio , inipiani baac ei odioaam, quoe nescio , ,
quomodo in sanciiasiraag Eccleaias subiit, consuoiu- , , *
dinem otnnino exscindamus; ut cum pura et absque ulla caiiponatione eorum qoi ordinaulur, rctianlia- ** tio ab aDlislilibus facta fueril, gratia Spirilus wncti D ,
suptrne vcniat. Quibus nescio an per pecoaiam
; ^ ,
proiuoiioncm facientibus, et maim non pure opo- ^
rante, ad eum qui proraoveiur accedii, wcundum
, **
vocein Evangelii, ei non poilus retrabilur graiia , $ tancti Spirilas.
,
.
Scias ergo, vir religioftitaime at omai ex pario
, ,
aanciissime, quod qulcunque bujus conviclus fuerit
,
episcopus, vel cborepiscopus, vel viaior, vcl presby- >, , ,
lcr, vcl diacomtg, vcl quivis alius ex canone, vel ex
, , ,
laicis, communi anlisuluin decrcto, connintiiiiqud , \
cnienlia coiidemualut est, sicul de boc quoquo ,
. aanciorum Patruin pncccJens canon lo juilur. Opor-

I N E P i S T , S. B A S I L I I A D N I C O P O L I T .

33

934

ptv, , * lei etiim graiiam teroper esse graliaffi, el argciiiuri

. " xa\ , aptid eaui ncquaquam ialercedere. Sit ergo et ab
, , omni sacerdolali dignitate ei ministcrio alienui, et
, analbemalis loco aubjcctus, qui el se per pecunias
, acquirere existiroat, et qai eam pecaaiia babcre pol , licttur, tive sii clericua, sive laicua, aive boc facere
, , , - convtncaiur, aive non : qnia fieri aoa potett, ul
, conveaiaui qoae convenire neqoeunt, nec ul mam , , moua Beo consemiai; ?el ol qui <ti scrviunl, Deo
. aerviani. Domini est sententia, cui eoniradiei non
* potett: Non ptUili* Dto mammonw.
,

^ ,
Not in bia pra vlribua consalentes, et eis cre , , deates, cum eo qui basc dtxit, adverstia 6<w qul
. peccatit, senletiliam proiulimos. Tua saitctUai
- curain geral, omni adbibila ililigentia, hac por
, iranactipia exemplaria innoteecant el eanctigeimia
, - epiacopia qui libi enbeunt, ei , 64 allie
, oaintbua : ul in uno apiritu et uaa auiroa oihnea si , $ - mul coatiipati Cbrisliaui advereus communem Inl micotn, Dei auxilio, poaaimos avarili radicem, quaa
, ' ab illo iu nobis insila aat, cum omnibtia eorum ma , lomm germinibua exaciodere. Omnem qu tecnm
. esl ia CbrUlo fraternitalera aalutamos. Fonis axsi . '^^ ilens In CbrUio, ora pro nobia, aanctfesiaia frater.
, .

Iluie * eum iknnadio *%b%cHpuT%nt

. C etUm iepluaginta *.

1 .

183

E P I S T O L A B A S I L I l A D N i C O T O L l T A N O S .

* ,
; ,
,
.
,
, $ * *

*
,
, OV
,
, \
.

, \,
(
. "
,
* ,
.
, ;
1

Epielola iraciat ile ausuiicnibs 61 acquo animo fereadistenlationibus; deiade subjungi, Qui<! inali
pasai sumiie? ni*i Torsaii ieiud triale eii, quod
nibil passi, nec paaeionibus proGbristo cligni babili saious. Si autem, quod doroum oraiioaia uescio qois dctineat; voa aolcm sub dio cceli ei leri-a*
Condliorem adoralia, boc male babtt; coiisiderate, quod undecira quidem discipuli erani in
coenaculo inclusi: qui auiem Boniiiiuin crucilUerunt ia celebri templo Judaicum cuKum peragebanl. Judas euim, qoi suspcudio ?ilanj fluire maloil qaam dedecore ?ivere, o* tendii sa iis esse raeliorem, qui ad omnetn bominum condcinnationcm
frotitent perfricuerunt, ei idco impudeaier ad omnia affecll sunl. Eoruin lanlum faUiloquiis, qui
fldei reciiluJinem proflieniur, ne leducamini,
Cliriali enim cauponatoree ii, et non CliriMiaui, qui id, qaod eis scmpcr in vila e%i uiile,
vene vila? praefenint. Quando autem existimarunt
e posse boc vanum imperium acquircre, Bei
inimicis addli suai: quando viderant concilatos
populoe, rursus recliiudinero simulani. Ncscio an
6inl cpiscopi, nec in Cbrisli sacerdotibus ctim
enunicraTertni,qui a profanis manibus ad boc uC
procsint in dissoluiionem lidei promolus ct. Iloc

*
)35
. >AMONIS
ctt meum jadiclant. Yot auiem, si quaiw babeiis \
.
panem uobUcuro, eadeui videlkci nobiscuni

. ,
seaiite : tio vealro fpsorain consilio utimiiii,
* ,
aouaqut*que soa tealeniiao dotninue eu. Not
. * * ,
bajao saitguiab Urtonies witiiif.
.
.

TOYJU10TATOY ^^,
,

ixl Xffyiaci

EPISTOLA
SANCTISSIMl

PATRIARCHJE

TARASII
CONSTANTINOPOUS,

AD ADRIANUM PAPAM ROMJ5 VETERIS

non faciendii

pecunia oriinaiionibui.

domiiH)
Adriano,
Papc veieri
Taraatus ")
,

Sanclistimo
cl beatistimo
fratri ltoina,
ei comminisiro,

\

niiaericordia divina epistopus Coitaianlinopolis

,
no?m Boitias, talulcm in Domino.
' .
Multipliciler inoltlsqne modia ovangelicf, apo*
\
ilolico ei paleme docetntir, elc.
, . . .
Pro/ii-tvaiatoai hane epiUolam h*be% intomo noilro XCVIII, coi. 1401-1454.
9

1 8 5 - 1 8 8 BALS. Ilajc cpistola cx Scriplura ei

eanotiicla demonairationibtis composiia eat tracuot
eoa gravios peccare, quam Spihlua aancii boaief,
qaicunque ptcuniU ordinaiiooem faciunl, et aancii
Spirim graiiam veadont. Bli euiin servum Doi sanClum Spiriium esse dicnnt: bi vero aenruro aiium
illum faciuut propler venditionem. Ea enim vcndil
quis, qute sua auni. autem Jads quoqoe pro- C
dilori coinparai, ul qui Mnciura Spiritum vendere
audeanl, Cbrislo et Deo nosiro consubaiaiHialem.
Bebes auiem acire, quod illod : Saurdout, loquiminl qum cordi $unt Jtruialem ; csi ex propbelia
haiai : ei illud: Speexlator si vUierit gladium, elc,
Ezttcbielis : ei illud : Nuudi *umnt iaxgx'w eo9

Ita. XL, S. E^ech. , .

.
\ ,

,
.
,
.
, . \
,
, .
, ,

iitv

\ , ,

931

INTERPKETAT10NES CANONIC*.

938

rum , qui Iransgrediontar canonicas coflttiluliones;

, ex Aclibus apotioloram, teu ex magni Pauli <-ou*
, siituiione ad preabvteros Epbesiornm. Illud : Tau * , ' qnatn Simonem Magom cofidemnari eos,qui pccuuii*
ordinanlar; ex canone 29 aposlolico dcsumpuun
, ' est. Illud : Nxnc dkil Dominus, uiique , qut me
, , giorifuant, glorifieobo ; ex prlncipio primi R<gtiiiJ.
, Blud : Qxod non ,
6< ; ex primn
* , *0 ad Corintbios Epislola. Hlud : Non est Ubi ponh,
, hartdiia* in koc xBgotio ; ex Actra aposiolo * , rum. lllud : Oportet reprehensione
, * alienum''; ei prima Epislola ad Tiinolhettui. Illud :
. , Audiamxs hcc oxinia, axribui percipiamui liwe
, *- omnia ; ex Epiitoia ad Hebraeoa. Hlud : Non cor , ruptibilibui, anro argento, redempii * ; ex
* , , - Pelri calholica Epialola prima. Et illud : /ti allum
ex Isaia et Oeee. Illtid : Saw , , montm ;
>. , * uf palmaflorebuni;ex secuuda ad Corin * , Ibios Epiatola; el illud, Abitulii Dominui abs u
01 , intquiialu tua$, ex Sophonia.
* xa\ , , .
9

AcU , .
Isa. XL, 9.

1 Reg. , 50.

I Cor. , 7.

189-215

Act. vm, *t.

I Tim. ,*.

I Peir. i , 1S.

1 EIO , *

,

* *
.

INTERROGATIONES
QUORUMBAM MONACHOBUH, QBI UBBEM EXEBCEBANTCR ;
RESPONSIONES, QUJK EAS F A C T J E SUNT SANCTA CONSTANTINOPOLITANA

SYNODO, SS. PATBIABCHiE . NICOLAI, CELEBEBBIMO

. ALEXIO COMNENO; QUAS INTEBPRET. SUNT THEODORO
BALSAMONE PATRIARCHA

ANTIOCHENO.

'.
C
INTERBOGATIO I.
W %ph An monachum ad sanetum ingredi opor; ' t Hoe enim canon 55 $ancia in Truilo ignodi
,
; qui etiam non permittii in amboxe cantart
monackum aliquem qni characterem non
. ' . Smilitrr iyn. Laodic. ean. 15, et 2,
', - tgn. Nicanm uexndce canon .
'.
. RESP. ordinatione quxdtm monaehnm le*
ciorit officio fxngi lector etsei prokiPATROT.. G , C X X X V I I I .

30

939
THEOD. BALSAMONIS
940
kUum e$l : ** m*um cccedere pro accendt*-

r<> 6 4
di$ candtlit, monacko, qui nullo lenetur

crimine, non exiitiww oporlen prokiberf prop.er

monockalis kabilut honutattm.

.
IKTERPRET. Cam itncU synodas recte et di. ;
viaorvm cioonum tradiiioni convenienler ad inler-
rogationem responderit, dixeranl quidam, qtiod mo- , \
nachos quidem qui lectoris characterem non ac- * eeperint/in arobona non legtre, indistinclumest :ut * aulem quilibel babitu moaaebieo indulu* ad allare
aceedai, non iodisiiocie accipietur. Sed quoniaro ca- ; *
non 49 sya. in Trullo siaiuit laicos non potae ad . '' '
aanctum alure accedere; si is quidem qui ntoaa- clvai chali babiio dignatus esi, lonsuram etiain esl asae- , cl calot, ad aaoctum altare sine ollo impediifcenlo - ^ \
iccedet: sin propter probationem Juxia canonet, , <& ( oionasticaa indueril vettes, quat eliam inier irien- * tl
aiuro depoaere ei pcrmissum est, ad sanctum aliaro , \
pro uUa caoea non ingredielur, ui qui nondum tn ,
monacbonim ordinem relaius ait, sed adhuc laicus \ ,
BSI. Mibiaalem videtur non posse qacropiam, qui , '
anctas vesiea ullo modo induiua eal, eas abjiccre, .
Bl ludibrio eaa babere. Non enim debei cum ?e- : ; ( \ slibus roopaslieU probari, aed cum babitu laico, et . tdeo omnibo qui tacra vesie induti sunt, crit ^, '
ibaque ullo praejudicto aditus ad aanciom altare, ol qul in Uicorom locum veniro non posaint. Lege etiam qu a nobis ecripla sunl in can. 45 ; *yo. 7.
C . *> *
' ' .
INTEBROGATIO II.
.
An non oporleal in Sabbalo genu flulert, iicnl
,
in Dominico, vil Pentecotu t
;
RESP. canone oxident non prokibitum eti. . *
Muiti aw.em quia jejutiium in Sabbato non lequalur,

genu (leciunt.
.
JNTERPRET. Veneranda responeio multas bro. *
vker contradicliones dissolvii. Bixii eoim quod . ,
quoniam a eanctis Palribus non ext eipreste pro- ^ hibitum in Sabbato genu flecierc ticut eat jejuoara , probibitum, q<ii genu fleciit uon reputabilar ad- ,
versari ecclcsiasitcis iradiiionibus, etraullomagis sl ,
216
propler exercitationem fecerii. Quoniam
.
auietii a sauclis Patribua omnino suul prope ex- D
4 {
sequaia Sabbaia Boininicis, eiqui in iis jejaueol, ,
puniuutar, ncc ci qui genu non fleciil, praejudi- , ciuiii afferetur. Bicii coim quoddam jaria pnece- * ,
pluui boe modo, Non omne quod non prohibi- , ;
luin, permissum eei.
.
INTEBROGAITO IU.

;
An oporteat jtjajitamiJi Axgutto

. *
RESP. Eral priui tn koc Umpore jejunium,
, &

<rantiafmet<, necxm genlilium, qum koe iempore fiebanl, jejuniit inci<Urel. Sed lamtn adkue mulii . konunu koe jejunium jtjunant.

.
INTERPRET. Be boc jejunio aiiqyando quaesi.
tui esi coram poicmi ei aancio noalro domiuo et \
Imperaiore, praenle sanctisaimo illo patriarcba 9

l l 0 C

I X T E R P R E T A T I O N E ^ .

domino Lnca, et qtii rem 0 0 Inveail antltlltl. >

bn*. E i ronnulli quidem dicbant aon debaro iioi
Kik tv ', - j^jnnapp, proptrr tranatatiootm qo in retpotuiore
. 3 , dc< lanlur. Alii attfem conlra dicebanf, qnod qao ; ntam *ancia *ynodos dicit abeque ulla dubiutione
?'? * , jejunium iuiase prlus baa tempor*, aed fuiesa
= , \ - iranhlatiim, non declaratur aatem ubi et qoonfodo
, ? . iraita!atio facla sit, deberaus aeceaaario Jpjtmare.
3* Patrtarcba auiem el anilsiites pronuuliabanl in; ps ex^nsabile csse jejunlum Augaaii, ei ad dicti sui
'.>., comprobalionem eilam onionia loroo ntebantur,
, - qno dicilur, trigamos ler ia anno esse sacramcn tomm pariiciptt, acilicel in Patcbate, ct in feato
Dormitionis sanctissimae Deipare, ei in Naiivitate
, Domlni nostri Jesu ChrUti : eo quod in iis praeco, \ dtret jtjnniam, et ejus utilhu. Quibasdara autem
!, - lunc quoque dubitaaiibos, qaod nasquam inveui*, \ . relar praescripla ejus Jejunii dieruni quaniitas,
\ dixift ipse eancliesimus palriarcba, quod com dica
; bajas et illiua qaod anle ChrUtt natalcnt ait, Jo , junii non declarealur ab ulla erripfura, cogimuf
- teqni ecclegiaslicam iradilionem non ecriptam, et
:; deborouf jejnnare, a prfmo die Aogasti, ei a quario
, declmo die mensis Novembrla. Sin autera propter
, corpofalem ImbceiUiutem id solvere cogamur, epi aeopali permisaione dies declaraii in Auguitatn re \ ' . digenlur; nam boc quoque placuii ex uon tcripta
- ecclesiaaiica iradiiione. Et haec quidem tunc tem, poris dieebanior. Ego aolem cum posiea coaaide \ C rasaem undcnam el qaoraodo hxc duo jcjania Iradita snn(, scilicei Dormiiionts fancl Deipara?, et

Nativitatla ieeu CbHeti, et Dei nosiri, atqae eiiam
. \ .
jejnnium qtiod fll anle feslum Sanctorum aposlo , lorum, et jejiinlnm ania Tranafiguraiionem; et an
, \ wcessario debeinas hitc Jejunare, el quot diebus;
* ; dico hoc qaidem featontm jejunimn esse inexcu , eabile; ejus aulem quantilalem non esse numero
, \ in oinnibas qualem, ot el in magna Quadrage , aima: eed aoie septem qoidem dies uniuscujusque
, horom feslorom, omnet fldeka, laicl scilicet ei
, roonacbi, cogunlur jejoaara inexctifabiliier, qui
non lia faciant, ab orlbodoxorum Cbrialianorum
* * corornuaiono alionabaalur. Monachi aulem qui sua roni fundalionoacooaiiluiioiiibus ampliut jejunaro
, - D cogootur, scillcei a feato Omniuoi Saociorom, et
, ^ , a qoarto decimo taeosia Novembria, vel luviii
* cogenlur aequi ataluta auarum fondaUonunii qno * aiara boc canoakam , et salutare: quem admodum ei laicl qoi sua aponte iia jejonant, gra , liarum actione digni babebunlur. Qoia aolem
, ' borum omuiuni caosas^ Deo iaveme, divinla Scri, - piurarum senientiii et docirinia confirma?imua,
; , el in Episiola oelendinitis quatn ad imprimis vene\ , \ > rabilemroonacbomdoiuinum Theodoaium Sarpio ; lero, qui in collc S. Auxentii 217 induditur, acripU
- iDua,eam lege. UicaotenrDoa silaest, eo quod ail
^- proiixa. JSadem auiem epistola, niltilo peaiius iaa, ' ? laio, scripia eti etiam ad clericoa el reliqoot qai
runl in ibroao magnai Anliocbi*.
? ^ <-

9t3
THBOD. BALSAMONIS
9U
, . >
; *
.
'.
INTERROGATIO IV.

oporleal dxmoniacum commnnicare tacraElfoirdr

meniit ? Snnctut enim Timotheui in qu<rtfionibu$
tibi proposith atitcr d,x\t tancli apotloli aliler, ,
et po*ieriore$ aliter.
, ) .
RESP. Si qui% alra bile agiiatur, ut tieatur .

darmoniacu*, non prokibibitur : %ed %\ ett rcvera

, ,
dccmoniacut, lacrxmentii minime diguabitur: t.vlta
,
est enim Inci loeietai cum tcne.bri$.
\
.
INTERPR. Miltt videttir sancius Tiutolbeus, ei
. \ \
ftiiam qui e&t per iiitervalla daemoniaeus, concet-
sitse divinorum sacrnroenlonira parlicipationcm, '
eo tempore quo est sanat mentii, et maxime, si eo \
lempore quo esl furore perciliii non blagpbemel . 6
adversus tancta. Queniadmodum enim qui ab bu- ^ 6/, !
niore melanebolico vexatur, ti non novii sacra- ,
meilormn graliam, imo eliam quod majus eat, , ,
lilaspbcniai, non concedetur el ul sit aacrameiilo- * \
rum partieeps, nedivina ex eo injuria afllcianiur: ; , ,
ita eliam qui por iutervalla furlt si eit dignus, et
furorlt lempore adversui divina myeieria uon bla- , aphemet, non iinpedieinr forum eite partieept eo , ' .
tempore qoo eat sanas meniie. extrema auiera
respirailone exisihno omnet debere dignos babtri * \
divino aancloque fialico. Nam taiictai quoque T i -
motbeus deeernit eos tunc bapiixari dcbcre, ai , .
aittea non fuerinl bapiizatf.
\
INTERROGATIO V.
An oportel qxoe in Eccletia o/eruntxr, nt obla-
Q ',
, ,
thnet, panem tcilieei el vtnxm, tacerdotem indlteri, *
minaiim comedere, et quemadmodum sibi plucuerit:

el an debet hac eomedere tanquam panem commutiem; et $i mulla hujutmodi collecta fuerinl, quid, ;
oporlel faeeref
.
xJ
RESP. Exaltaue quidem oblationU fragmeMa
* ' , '
xequaquam, %td in $ola debenl EccUiia cumidt^
* \
douec univtrta con$ump$erinl; qum autem
his
,
*uper$unt non cum lacte, tt ca$eo, 4 ovts, tt pi, , .
icibus, ted uparxlim, et s*.
. * *
INTERPRET. Consoquenter can. 7 Theopbili
episcopi Alexandrini, qui silus cei in compellatoria , ejua oraMone in aancia Theophania, el b.nc ex- v^txv ,
preese definit, Qua? pro sacro sacrificioofferuntur, \ 0,
post ea qiiffi coiisomuntur in uiom sacrameolo- D
, \
rum.clcrici dividant, et neque calecbinnenus ex
iis comedai, vel bibai; aed potiua clerici, el fideles , ,
f.atres quisuntcum ip?is,respoudii sanciaeynodue. \ \
Sed canon quidcm non definil de fragroentia quae , .
restant ex sancio pane exaltato, el reliquis nec
pracrepit quomodo iis mi oporteat. Respon&io ,
aoiem eoruni ron&umpiioaem in dno diviett. Sed , '
sancla quidem synodtis de vino oblalo respondii :

Tbeopbilug antem ipsum qnoque similiter ac pancs, .
consumendum decrevil; el recte, ut existimo. *
Keque enim cxaltalur vinum, sed solum sanciifi\
%

45
INTERPRETATIONES CANONIC/E.
916
\ , catur. Lego etiam aanclorura aposloloruin can. 72
, . cieyuodi Ancyran can. 7 ei 8. Obeervea auiem
| \ qnae in pnraenli reaponaione contincntur; ei la * '. meniis vacea, quod ab omnibus prnpemodaro *a , , eerdotibus negleclui babeatur exaliaiarum 2 1 8
: oblationnm cooaumpiio : plerique entm eoe eiiam
* eum carnibua comedont, et alilf modie profanant.
;,
.
\
INTERROGATIO VI.
~
Si ullut quofxnqxt in loco tonsut monachxt in aliquo,
*, qnod ejxt animam o/fendit, Imditur, votens reu - dtre, $uo pnrpotito ligatus fuerit, quid (aciet t
, ; , damnum , an vineulum t
;
.
RESP. Oporlet prmpotifo quam ob
* * rem taditur: manifutum pmcuium,
, , recedere, incxlum non .

.
.
INTERPRET. Tertius canon primas el eecund
' syn. in lemplo SS. aposlolomm babit, decernit,
nt segregelnr monaaterii praepositus, qui diligenter
, - requiril monachum suum qui aufugil : et
* * qoanuacanon ejusdem eynodi segregat monacbum
- qui siiiejusta cauea recedil, ei eum qui illum re , \ . cipit. Uade eliam S.ayn. respondil non inconeide , rateel pro ea qu eibi apparueril offensione,
\ licere nnicuique iuonacbo ex eo quo lonatis est
, , - mottaeterio recedere : sed boc praspositum docere,
, \ ct si non correciioitem assecttius sit, a monaslerio
, , reccdere, ei viiiruli sui prspoeiii nullam curam
. babere. Accipe antem illud vinculi nullam curam
habere ad boc, m non suspicetur aliquod sibi Im
minere periculiim, eo quod recesserii aniequam sil
soluium vinculnm : non eifain ad hoc, ut ipse per
> sc absolvatar. Cogetur enim accedere ad lori cpi*
, \ scopmn, et abgolvi a vinculo, vel eo pracsente qui
^ , imposnit, vel eiiam sine illo, poaiquam vocatua
, - non adfttertt.
.
INTERROGATIO VII.
'.
Moriem praposiiu* retiquil % alium, ab

, . * ligatum . U auum, $ua imbecUliiaU co gniia, recettit. Qxid itoqHi faeiendum $ de vin. ; ^ culo ?
RESP. Rationt cartt wnex/xm, atqut ideo inre/i. " ,
- dum , accedent ad epiicopum ligatttt abiolct , * - lur, cum sua .
.
INTERPRET. Tricesimne secundut canon aan. '
' ctomm apoitolorum, dicii eum qni ab episcopo ee* * , gregalas est ab alio non suscipi, praterquam ab eo
qui tpeum aegregavii, oisi forie mortuua sil qui
. ' eum eegregavii. Sicnt ergo eo comprebcnditur,
reapondii sancu synodua injuauiro vinculum de functi prcpoahi tolvi oinniuo ab episcopo regionis.
. Neque enim daluro est alteriui regionis aiuistiti
, eolv^re vincula prseposili sibl non subdlli. Et in* . jusia quidem aegregaiio sic aoWetur. Dt to aoten:
9

94
THEOD. BALSAMONIS
947
cu\ poena etl ImpoaHa propler rem qwefleri po- < . ^
leat, vel caotain manifesie iujtisiam et non cano- >*:, \ icam, conaiderambim esi. Et qnsere dcc imtuii de- CTOV , . '
' . '.
creiuiii qoinli cap.tit, 1, Hb. Basiticouiui.
.
EPQ .
INTERROCATIO VIII.
An oporiet lacerdotem qui propler crhnm eit tbr
. depoiitut, qui tacerdoiium tua tptnte depotxit,
, % \
tum teipium condemna$tti prerfari illxd, Btnedi, , c
ctut Deu$ $t hoc c Dtu$ mitereatur nttri,% vei hoe,
Ckriitw verus Dcut ul tufiiibxr, vcl com- , .\*\ ,
mvmcare inlra .
, /.
RESP. Nou. In Ixicorum enim locttm reductui. ttr
.
I
. '0x7
LNTERPRET. Vicesimus septimus Basilii aacerdo
tero qoi iUicilum 2 1 9 niairhnoiiiiim coutraxit in \,
ciens, dicil aola ease calbedra dignandum propter
. * \
ignoraniiai, non sioit auiem eq n atios benedicere.
\ ( Nonus caoon eyuodi NeocaBsarieuais baec dicit ex , \
prease : Si pretbyier qul corpore ante peccaterii,
, ,
promotos fuerii, ei se ame ordinaiionein peccasse
.
confetsas fuerii, ne offeral, maiicns cftteris pro '
pter alittd ejus bon viias stmliuiti. Et Sovella 79
impcratoris D. LeonU Sapieniia tiatuit, ut qui
poat ordinaiioneifi cntn tmriiere conjnngiiur, de- ,
ponalor quidem, $ed ad clericorum babitut el alius
ministerii in ecclesiis, quod non tt atiingere ;,
illicilunt, alienaiioneut noti condemnettir. Uibi , / :ilaque videnlur bc eonciliari pro differemia opo- .
ratlonii ecdeeiaetice. qui non sic operanlnr, lis .
qua ad Kacerdotes per accrsmm ad altare perit- >^
nenl, privabunlur, P.J operalionibus quat perlinenl . :
ad clerieot qui sunl exlra aacruui Iribunai, uou ,
privabuplur.
.
t

'.
LNTEKKOGATIO IX.
Quod dicit S. Daiiliut in parvh poznh, SU *#- " f
alieuut, pro tapius proporthne, qxid ett ?, "
, ;
RESP. atiqum bgiudictioivS qxm datur .
in EccUiia.

.
INTERPBET. Qenedictiones eeclesiasiica) sunt
.
oimiia qna? fiunl vcl danlur ab episcopfe vel aacer- ^ doiibas in ecclosiif ad precet el tlabilimeulam , \
fldelis populs. Unusqui*que ergo pro sui lapaui . "; \
proponione ecclesiaslica beuodictioue priveiur.

; .
INTEKROGATIO X .
'.
An oportei eo$ qui tancto dono suxl proWbiti,

ixallalat .
;
LESP. lnvenimus ix aoarli Tktodon
. fuitu prohibiloi.
, .
INTEKROGATIOXI.
I.V.
Aif oportet. vult canomcum jejundtQrit, - ttii* ?
;
9

RESP. lilxd canonicxiu nimia indul^emh

INM,

*.

949

INTKRPRETATIi TSS CANONICA

950
multo* perdidit: Qui itaqutin boni oognUioKi ex ol
, et ob eo excidunt, corripiantur.

xoXXovc *

. : .

* *
.
6 9t( . ,
*<|* ,
* *
\

,
^
,
,
,
, *
*
.

INTERPRET. Ha? doae mpongione* cUrae eunt.

Videraus aotem qood permulti qui bominum eonfessiones audiant, eunn eo jure canonico se ctnonice gerani. Ora ergo, ut flat convenienier boie
saluiari respoosioni. Quod aoiom exailati panls
fragmentom non accipiant, qul divinoram lacramentorum esae pariicipes probibiii sunt, aclu
fieri vtdetnos. Existimo aalem qood malieres, licet
prohibit fuerint sanciis communicare, exaltaii U mcii panig fragmenium accipere non vetabuHlur.
Nam in diversis etiatn canoiiibns dlcil aanclas Basilius, Mulierea qusa lapsae sunt, ae propterea Ec(leaiasticsa excommunicationis poena icnentur, a
sancla quideni participaiione alienari, aed abEccleeiasiica eommunione, ut viroa, non arceri, ne non
bona de iis tuspicio exorialur, et propterea iraducanlor. Si itaque non daium iit fuerii, in Eccleaia
cxsislenlibas, exaltati panis fragmeoitim, cognoacelur protinos maluin propter quod sancU coromnnione digrue non habenlur. Quod non vuli eanctua-

THKODOKI BALSAMONIS

951

952

1 !

,
* ,
.

INTERROGATIONJIS CANONICJE
SANCTISSIMI PATRIARCHJE A L E X A N D R L E
DOHINI

MARCl,

R E S P O N S A A D E A S S A N C T I S S i M I P A T R I A R C B J 3 A N T I O C H L E ,
DOMINI THEODORI

BALSAUONIS.

(Ex Loowiavil Jore Greco-Ronano.)

, ,
Bei qiiidctuftpccial*rel propbola Muset: Iflter,
, \ *
roga (inqtiit) palroii) l u o m , el reuunliabii libl :
seuioret tuoa, el llconl tibi. Sanctiasimus auteoi , .
Alcxaudrla patriarcba, dilectug fraler, et nostraa , \
tnediocriiatis comouiittter, dominut Marcua, Pater ;, '.
txsiateoe Patrum,
gralia, et preabyierorum , , ,
presbyier, iadeque ucc ad te direclum babent ,
hoc propbellcum elegana verbuin, in quibus lucla-
batur muliU ecclesiasiicls iulerrogationibua, alhid , *
ex eadem cilliara apiriius valicinium suaccpil, ,
inquiens : Ecce verp, quid pulcbrum aul jurun- , *
duin etl, quam fralree in Ideiu coDftenlire 1 Quaiu- , * obrem queiuadwodum pstllerium aliquod, iusiru* ; ,
nenluin tuuaica cura indigens, scriptaui edens ,
taterrogationem, eam nottrse mcdiocriuti por- ,
re*ii, rogavilque, coniprebenaas in ea proposi- *
lioncs cauouicas et qiiaetlionei In cominune pro- \
ferri, et bunc fratcruas responsionls eleganler
esarari codiclllum. Scriptum igilur ab ejus aan- .
ciiiate eomposUum, bsec expreasim compreheudit. .
lu nomiue Pairis, et Filii, el Spirilus aaucti.
, ,
ttiierrogaliones ad quaa responderi deslderanl .
Cbrisliani, qui Saracenorum regionem, et sub
eorwn diiione babhani, factaa a Marco palri- ,
arcbarum Alexandriae DJintiDo, in diebus imperil
piissitni el Cbristi siudiosissiiui iinperatoris nostri, ,
douiini Isaacii Angeli, et lempore sancti&eimi et
fftcuineoici patriarcbas doniini Georgii, quornm
,
A

VARLE LECTIONES.
.
cogiiationh. ki ei culpm, et pamm obnoxii$runt. twnam.
gua vitiosa /fi. pmttm.
Alexattdrino, palriarcharum.
4 1

953

RESPONSA A D ! U R O G A T I O N E S M A R C I

951

. Ov anttoe augetl Deus in dicruoi lougitadinem. Menoo

( ! . Februario, iodiciionis 13, auni incarnatio*

', nem Domini, el Dei, c l ServatorU nottri J o
\ CbrieU, 1205.
, \
Inter. 1. Qu in pariibus Aletandri et Hleroto*
.

, lymorum legiintur litargiae, et conscripte dicunlar
\ ftiisae a sanctis apostolis, Jacobo fraire Domini,
, , \ , et Marco, recipiend aunt a atocu ei caibolica
, ; Ecclesia, necne ?
Re$. Maguos apottoloi Paulug, eanclarum Del
* ) ,
^ , - Ecclesiarutn orator et doctor, ad Corinttaioa acrl , * , bens, ail : Fratreg, obtecro vos per nomen Do , mtni noatri Jesx bri|ti, ul idem dlcatia omnei,
, - nee siiil iu vobia dissidia : silis aulem compo*
vot, cadein menle, eademqae volunute. Biciuios
. , igiiur, Dos neque aacra Scriplura, neque t
, canouo synodice edito, edocloa aacrum
, miuisteridin i a S. apostolo Marco tradituni. So * ; * lus cnim 52 canon aancttt et acumenic synodi
coaciae in Trulloroagoipalatii, ail a S. Jacobo Dei
, fralre mysiicutn sacrificium faisae composltaiu.
Atiamea 85 canon aanctorum el omni laude cele. ' - brium Apoatolorum, et 59 caoon Laodicena
, * - synodi, eaumerantes Yoleiia Te* tamenli et Novi,
ipaosqae apoalolicos libroi, qul in oea nobif tate
,
debent, nullam aacrincil aancti Jacobi vel aancll
, , Marci raenlionem faciunl. Neque etiana eaibolica
aanctissimi et OBCtjmemci tbroni Conalanlinopolie
. C Eccleaia ulloroodoeas liturgiae agnoacll. Pronui
\ Uarous igitur, non esse bas recipiendas. Et ai enim
* - ab iis factas sint, ab omnl usa vacare jubeotur,
. . ot ei alla multa. Idque manifesium est ex 85 ca>
, ; , none sanctoruiu et benedictoram apostolorum, et
. ' 2 canone eanctae et <Bcumenic*e synodi in Trullo
, magni palatii coactae : alier eoim, apoalollctis
' vldelicel, dcflnil duaa Clemeoiis epislola, ei
. dhpoeitiones octo librorum ejtie, legl quidem,
, , verum noo evulgari, ob arcana qwe in iie sunt
, recondfla : alter autem vull eas neqne legi, pro , - pterea quod iis spuria qusedam multa et a pielale
, * aliena lnierpoaila siiit ab bftreiicie. Quainobrem
, omnee l?cleala3 Dei eequl debonl morem novae
Romae,' nimirum ConeUntinopolis, et gacra cele
,'
*
|v
"
. brare Juila Iraditiones aiagnorum doclorutn el
lumioarium pieialis, sancli ioannis Cbryaoalomi
', * - el sancli Basilii. Ail enim 41 caput, tit. 2 lib.
Baeilicon: De quibua scripta lez Bon eai, mocem,
, quo Roma utilur, ser?ari oportel.
. * ' '
, , .

Inier. 2 . Varii reperiuntur libri, in orleDttv
* libus et tneridionaliboa regiooibm : et alii noroi , nantor Pnecepta tanctorum apoetolomm : alii,
, . - Yisionei tancti Pauli. Quaero an bi nobis legendi
;
sint ?
1

YARIAS LECTIONES.
i conqluunall i ucram cmremoninm.

k wcra cmrimonia. vrmceptiones.

THEOD.

155

BALSAMOKiS

956

Jfe*. Cnm Doninos et Demt et Senralor ootler * . TOO

tatii Chriilot in EvaogeUls dical, Videte ne decl- iv ; -
pianiloi: mulll eaiui veoieol in oomioe meo, di- \
ceotes, Quia ego aum, et teropoe appropinqoavU: , , " , \
pronuntiamua el oos, Dei Ecdeaiam notse et , ,
conflteri apostolica precepta, et visiooes, ei di- , aciplina librorm quae 85 apoatolico caoooe de- *
claraotur, el Dei pneconuoi vocea ii$ eate creditas, ,
Pneter boa alium nallum novii apottolicum coro-
ineotarium . Obacrvaodum igiiur, ut ab hacreiicis . *
flcta averaemur tnendacia. Abaiolbio enim ama-
riora, lieei per noroiotim aanctorum aposiolorum .
inscriplioneoi mollitani referaoi placentam.
)
.
Inter. 5. Scxagiota Basiticorxm capita ad oo
. tlraa regiooeg DOQ perveoertiot: ideoque quantum & *
ad ea pertinet, in teoebrif versamur. Quaerimaa, . ,
an ob earo rem damnemur.
*. " , ; ,
tUt. Quaecunque lei ait, iis aii qui infegeaunt,
tecuoduiu magnum Aposiolam. Qoi igilur ob tilain . 01
glorianiur orlhodoxam, sive ex oriente sini, sive , , *
ex Alexandrinorum plaga, aivo aliunde, Bomani , , ,
dicunior, tt aeeuDdum leges vi?ere coguulur. Noo *
astringttntur laaaeo loge, qua ail, Noo oporiei Ho- , ' ,
manum virum legea igoorare. Ii eoim eoli, qui . 'habiunl Ronam, rcgiam videlicei civitaiem, qu , , aimilibiis est tnunila propugoacullf, et muliis abuo- , dai juriaperUis, borum ferreif leoeotar pedicia. ,
Ideoqoe si bi legem ignorare e ailegenl, feniam . non cootequuoiur, aive manualea aiot operarii, Q , * ,
sive circomioranoi aiot allqui, et liUeramm impe- , r i i l : oi qui poasint a auis ci?ibus legom discere
i.worem. Qoi autem exlra Romam agtmt, agro- . ' ,
slea 9 adlicct, et reliqui, muiioqae magif Alexao- , , ,
drinl, legem civilen igooraote*, veniatn mereutur. .
Bonum ergo ett, vt bi quoquo inlerrogetu, oi ,
legUima pnseepU dUcant. Quod ai e difficile, ve- * ,
.
niam auot conaecaiari.
Inttr, 4. An exlra periculain, tacraii, iiemqao
, *. ' ,
Uiel ieoori deot pocvoiam, tn poiiui ait ilecxitio- , \ , *.
gami
;
Re$. Mouica qaidem lox, Non feoerabie, inqoii,
'*. , ,
orgenium tuom fratri tuo : eifilie autetn agnoatit , *
oauraa cenleaimas ot trieBtea. BeAnii eolm ui e- ,
nalorea acdpiant usuru irieales, oimirum in aio- D . gulaa Ubras nummof qoatuor. Negoiiaiorea autem *
vulgares^, et caneros, dimidiam centosimaB, oimi- * *.
rum in aiagulaa Ubras nuinmo* ex. Eoa vero, qui , , '
inariiimum fenus conlrabuut , pro slogulii librie * '.
raoDiiDOf daodeeim. Qaooam auletn modo cenie- ,
loise voceoior usurto, cnm libra quaniilas non '. " ,
perveniat ad aolidoo cenluni, sed ad fepiuaginla ',
iluoa; ooo eai dieeodi lempus, oo opiu bai pnater ', * opos. E i bax quidem de laicie. Sacralia vero fe- . .
noratiope proraut lolerdiciiuo est. Ait enim kxi-. .
11

VARLfc LEGTIONES.
agnoictre. doclrina$. nrtptum.

mirict.

*Uicoi.

qui trajutkiam nuuxkim mutu

957
RESIONSA AD lNrERROGATIONES MARCI.
958
* ;* noiuinaiiui 44 tancloruni apoeloloram canoo :
; - Episcopus, aol presbyler, aut diaconas, uaom ab
, , . lis exigeua, quibos mutuum dedil, vel deainai, vel
, * ' - deponatur. Et 17 canon eancias ct cacumenicae i
5* &* synodi ba?c ; Quoniai multi, qui in caeone recen, \ acntur, plura babendi gtudiuni el lurpe Jucrum
:, ( , pereequcnte*, divins Scripiurae obiiti sunt, qua
, \ dicii : Argeotum suum non dedit ad usuram ; et
^^ , fcucrautes ceoieaiuias exiguut: aequum censuit
, ; sancia ct magtu syoodus, ut si quis iuveniua fue ? ;, rit posi boc aiaiuium aatiras mutuo sumere, *el
, eam retn aliter pcrsequi, vel setqui alleras exi , , gere, vel aliquid aliud cxcogilare lurpit qusetus
, graiia, e clero depooatur, el alieaus a ca . ' none. Eadem ait el 4 cattoti Laodicenas synodi, el
D alii.
, .
' *. (
Inltr. 5, Aa ortbodoxi Syri et ex Armeniis,
, , , necnon ex aliis regionibtu aliqui Adeles propria
, - lingua cxlra periculum sacra celebrent, an vero
coganlar prorsas cum Grteca acriptura sacerdoiio
;
fuogi?
. 'Jte- Magnus apostolus Paulus ad Romanos
,; scribens inquii: An Judasorum tantum DeustNum
> ; . ei gentium t certe et gentium. Qui igitur reele in
; , '; - omnibus de fide senliunt, et ainl Graaca linguaa
, - oionino oxpertes, propria dialecto aacra conficieot,
, oxemplaria coosuetarutu aacranim precum babentea
, non evariantia, ut desumpu ex coataciis grascaul'. . .
cis litleris elegauter deacripiis.
" . '^ , \ ^
Inter. . DespoDsavil quis sibi mulierem,
priuaquam cum ea per benedictionem, siout confll ( * , priuaqu
, \ , tuiuni est, iniliarelur, et eum ea copularelur,
decesait : an ea inipune nubet bujua fratri,
, ;
necne?
Rei. Quod bonuoi, non bonum e$t, nisi beoe
* . ,
. , ^, fial. Si igilur sponaalia el arrbabonis datio per fecu aiut juxta disposiiionem novella; constiiutlo , nis inclyti imperatoris, domini Alexi Comncni,
cum conaecraiione soUiaruni sanctarum precum,
, - feinina excedente annum duodecioiom, viruni au , tem decimum quartuin, noh ducei eam uxorem
^ . fraler ejut. Itaque enim perfeclus arrbabo legiiimis
* 3 ' nupiiis in omnibus aseimilatur. Quod ai juxta coa , ; , sueiudinem, quaa (ut didicimue) obtinel in omnibua
\ , jy fere Austri et Orienlie parlibue, praemorlutia aliler
, ^, sibi superslilem desponsaverat: bujua germanus ei
.
legtlime conjungalur.
'& .
InUr. 7. An sine pnejudicio diaconico et sacer dotati gradu dignue babebitur, qui cum mortua
, , ipsias essel sponsa, aiium conjugem duxit, au
; ;
velut binubus probibebilur ?
*.
Re$. Si quidem joxta praedicue novellae formam
(& , desponderal sibi mortuam spoasaiu, posi eju inor \, tem alii uxori conjunclos noa consequelur ullum
. aluris gradum : binubus enim eeoaeiur* Sbi au , tem praner *jus teoorem cum morUio sponsa

VAKIJE

Ittracthnti

LECTlONES.

980
959
THEOD, HAISAMONIS
conlroctutn iniverat, impcdimettio &acrabilur. 1 xk ;
; 10*, .
til qai bigamus non cengealur.
?. ,
inter. 8. Si tacerdoe lonsus ftierit, concetsum

, ;
erii ei pott toosuraiii gacriflcare, aunon?
. '
Re$. Cum aecundu* canon sancl et oecumenic
sytiodi coact in aanctiggimo tbrono Congtanliuo-
polis bsec nominatiiit proiMimiel ; Etiamsi buc (* * \
iisqtie nonnulli aiilUtitea, qui ad ii.onacborum ba- ,
biium descenderaru, ut m episcopali faeligio ma- ,
*
neretti, vim adbibuerunt : et cum boc facerenl, ,
neglecii eant : sancta laroeo et iuiivereaUs haec sy- ,
nodug, banc negligeniiam qtioqtte corrigene, 4 ad , 6*
ritut eccleaiaaiicot banc inordinaiam aclionein re- , digcns, ttatoit ut ti quis epigcopus, vel aliquis
alius ei pontiOcali digniiate, volueril ad viiom
nmiia^licaui dencenderp, vel pcenilcnli* locum im- ^ , \ , plere, ne ampliug antiaitiia diguitatem usurptt. .
Nouacboriim eniin profcggiotics, gubjcctionis et ,
ditceudi cupiJilatis rationeui babent, non autcm \ , * \ *
doctriua? vel primaius : nec alios pagcere, acd se ,
pasci pruuleitlur. E l ideo, qiiemadmodum precdi- . , ,
ctuin esl, deeerntmtit ul neaio eorum, qui in
pigcopalem pastorunique calaloguin relaius eal,
ad eoruui, qui paacuuiur el agiuit poeuuealiam, lo* .
coin te demiuat. Si quis auiem boc facere ausus fueril pol denuulialionem ei declaraiioiiero bujug ,
ediise geiiienli, ipae qui geipsuni epiacopali gradu ,
privavil, non amplius ad priorein, qaain faclls de- .
spicalui babuil dignitaleni retcrlelur. Comprebea- *
dilur autem et auie bujua promtilgatioaero, non 2 , ,
eoluin eos. qui allari aerviunl, gubdiacom* vide- ,
licet diaconos ei gacerdoies; ged el antistilea ipsos \ .
ciiam pugl louguram gacriflcare. Cum igilur anii- * ( gliles cum gravitnte cationica a aacerdotio abalie- ,
naii aint, propierea quod poei lonsuram ad locum ,
digcip iloruui ct poeniieiuium venerint, indeque ,
alieni facti fuerint digniiaie docloria sacerdolet o i n n i n o , el qui gtmplicitcr aliari serfiunl eliam

pogl longuraai cilra impedintfntum operabunlur .
quae ad ipgorum gradus pertineni. Nam el anie ,
louauraiu paruer, ac posl eamdetu fuerant et gunt .
discipuli el gubjecti.
Inter. 9. Si laicui m gomnig imaginaiug ftierit,
0. ,
merclur eo die diviiiarum sanciiGcaiionum partici- ,
pationei, necne ? an sacerdos, qui idem paggog ) ; ( , *
c*i, sacra conAciet, necue ?
, ;
iUt. Aiiligiilee (tiiquil gacra Scriptura) doaa et
*. (\ )
bvfiiat offerens, ab bominibas accipit, el queroad- ,
iitodum offerl Deo pro populo, sic el pro geipso. , ,
Mam el eutn premii carnalis hiflrinilatig pondus. *
Verum et per Mogeu dixil Domiuus, Mundi mun- . *
dum adeaut. Maculam auleiu babeus in anima, sub , 01 ,
velum meum nou ingredieiur, nec ad aitare roeum ,
appropinquabil. Uude eC tres saucliggimi palriar- ,
cba ibroni Alexandrias gaDCtua Dionygius videli * '
tei reaeribens ad Basilidem episcopuro, ei niagous ,
Aibauasiug, regulam pnescribens monacho cuidam ,
Amum cogneminato, el sancius Tiinoibcug, de re ,
bojutmodi reapondenles quibusdai, qui ipgog in , * , \ 0 ,
r

Ml

RESPONSA A D INTERROGATIONES B A R C l .

901

- lerrogaverant, olim ea, quae sunt de laicls, conse, ; ; queitter divinis bis Scripiuris expedieront, AU
. enim aancti Oionysii responsio : Siquidem subjtci , lur mulieris desiderio, non debt. Quod si Salanag
, * 6 euiu lentat, wi hac occasione abaltenet a contmu , nione sacramentorum, dcbet communione frui.
, Quoniam tenlator eo lempore nun desinel eS sirue. * re insidiaa. Qnamobrem et nos eadem de laicis
. deflnieutea, in episcopis, diaconls, et eacerdotibus
, , imaginationem passia per saianiciim aoluni iinpro periuin , camdero formam obiinere non noriimis :
, operatiooem enim sacrificii eis potius occludendam
, censemus solo soranii libidinosi die, propier sncer dolii revereuliam, nist forte mora periculota sit,
, vel proplcr tliei celebriialem, vel uiilitaleai rei.
. - ^ Noclu enim frangi queat laqueus tenialorlft, cxal, , lari atitem sacrificii polestas.
. \ ,

'.
Inter. 10. Qui com legilima uxore aua carna \, liter conjunctus fuerit, an eo die digaus babendus
, ;
sii participalionc sanciificaUonum necne f
* . ,
Res. Oci praeco Panlus, niagnus Eccleate docior,
, (\) , Exarainel (inquit) itnuaqoiaqne seipaum el aic ex
, pane comedat, et e caltee bibat. Et rvrsas, Na
. , () prWtni, inquil, aeipeos conjuges, nisi ex cottMnsa,
, , quando ad sancia communioais precalionem ac . ceseuri ennt. Et Davidem eoxque qui cum eo erant,
, qtiaercnles comedere ex panibue propoeitionis,
, Q cault prias inlerrogavii poatifex, oura mundi es
,
sent* a eoncubilu roulieria. Sed el in Moeaico
Exodi libro, baec nominalim iosiiluuniur : dixit
* , Dominui ad Mo$m, Ductndeiu conUttare popnlum
, h*nc purifica hodU el era$, et abtuant oealt . mtnta tua, parati $'mt In diem . Naro ler , lio die descendet Dominns in rnontem Sina coram
.% universo populo. E i riirsua, Descendit <U
; , . monu ad populxm, % sanettfieavit : \ , que petlimenta. El dixil populo, %%% parati di$
,
, congrediamim cum . Sanclitai. , ms aotem Alexandriae patriarcUa Timotbeus
, . - de boc inlerrogalae dixit : Non debent conjuges,
qui carnaUter conjuncti ttint, promereri divinartiro
, , - sanclifleationuni paiticipaiionem per iptum diera
D ^tntW^ eoruni coraplcxus. Iiaqoe noa hsec tic defi , * nila seqnentea, dicimas iton eeso coiijogibtis per . mhteadam aanetificalionuin perceptionem, quo dia
, carnalher copulati sonl. Addimus aalem, quod
cum ipse magnus Timotbeua 'iDterrogatoa, quo dle
, * - bebdomadis conlinentes essa debeant conjtiges,
. reaponderit: Sabbato ot Dominico, propferea qood
, magia etiam ia eis gpiriulis hoslia Deo offeralur.
, Ac neeeasario debeni conjnges a inatua communi, , calione separari qiio die divinas sanciiflcatiouee
assumuQl, non modo anle minislrationom i p s a m ,
* aed eiiara post eam. opUums corrigi, quod prav
t

VARLE LECTIONES.
Hntmtlonm* uripU

Ugunlnr.

900
959
THEOD. HAISAMONIS
cooirtctum iniverat, tUw Impcdimeulo gacrabilur. 1 xk ;
, .
til qai bigaioua uun reusealur.
'. i i v ,
Inttr. 8. Si tacerdo* tomus fiierii, coneeasum
, ;
erii ei poti tooauraiit sacriQcare, aiinon?
. '
Rg$. Curo tecundu* canon uncta et aocumenic
synodi coaclae in sanctissimo throno CongUntiuo-
polig b c tiominatiin proiiutitiel ; Etianui boc 0 *
tisque nonnulli aiiliatitea, qui ad iioitachorum ha- ,
biiuni deecenderant, ul in episcopali faetigio ma- ,
*
nerei4, vlm adbibueruni : el cum boc facerent, ,
neglecli eont : aancta lamen et miiver*alia bcc ay- ,
nodut. banc ntgligeniiani quoqiie corrigent, el ad ,
ritiis ecclesiaiiicoe banc iiiordinalaiu aclionem re- , dicent, slatoil itt ti quit epigcopus, vel aliquU
aliua f i ponliocali digniiaie, volueril ad viiam
nioiiaiicain deecenderf, vel pcenilciitis locum iin- ^ , ,
plere, ne auiplius antiftiitig dignitaiem usurpl. .
Monachorura enim profcnioncs, subjcctiooit ei ,
discendi cupidilalis ratioueui babinl, non auletn \ , ' \ \ *
doclriua? vcl priinalus : nec alios pascere, aed te ,
pasci prottlentur. Et ideo, qucmadniodum pradi- . , ,
ctum esl, decernimtis ui nemo eortim, qui in
piKopalem pasloruniquo catalogum relaiut eal,
ad eoruui, qui paacuuiiir et aguiit poeiiueotiani, 1 .
coiu se demiilal. Si qait auiem boc facere austia \ fueril, po*t deuuiuialioaem ei declaraiionem bujus ,
edhas senieiilise, ipse qui aeipsuni epiacopali gradu ,
privavil, uon aiuplius ad priorem, qaatu facUs de- .
tpicaiui babnil dignitaieni revcrlelur. Comprehen- *
diiur auiem el aule bujus promiilgaliouem, non 2 , ,
ftolum eot. qoi altari aerviual, subdiaconot vido- , \ lictH diaconoa el sacerdoies; aed et anligiitea iptoi \ .
ciiam posl lonsuram sacriflcare. Cum igilur anii- * aiiiet cum gravimie canonica a sacerdoiio abalie- ,
naii sitit, propierea quod poel lonsuram ad locum ,
ditcip iloruiu cl poeuileiiiiiiiii venerint, indoque ,
alieni facti fueritit digniiaie docloria sacerdoie* onmiuo, el qui gimpliciier aliari gerviunl eliam
posl lonturam cilra inipediuifntura operabuntur . \
quaa ad ipsoruia gradus perlinenl. Nam et anle , \
lonauraui pariier, ac posl eamdem fuerant el sunt \ .
digcipuli ei aubjccli.
Jnter. 9 . Si laicua m sooini iroaginaiut fuerit,
<f. ,
merciur eo die divinarutii aanciiOcalionum partici- ,
paiioneui, necne ? Et an gacerdoa, qui idem paitot ) ; , *
c*t, sacra conikiet, necne ?
, ;
. Anlistites (inquit sacra Scriptara) doaa el
*. (\ )
botliag offereiis, ab bominibos accipit, et quemad- \ ,
iikidum offeri Oeo pro populo, gic ei pro seipso* , ,
Nam el eum premii carnalis infirinilalia pondus. *
Veruui el per llosen dixil Domiuug, Mundi mun- . *
dum adeaui. Maculam aulem babens in aniina, aub , 01 ,
velum meam noo ingredieiur, ncc ad altare maum
, appropinquabil. Uude ei ires aaiiciisaimi patriar- ,
caae Ibroni Alexandric, tanctus Dionysius Tideli *
eet retcribens ad Baiilidem episcopuro, et magaus ,
Albaiiasius, regulam pnescribeoa monacbo cuidam ,
Amum cOgnamlnaio, el sanclug Tiinolhcug, de re ,
bvjutmodi rcspoudenleg quibusdan, qui ipaoa in- , * , ,

RESPONSA A D IN T E R R O G A T I O N E S M A R C l .

9C2
- lerrogaverant, ollm ea, qtiae tunl de laicis, conw, ; quenter divinis his Scripturis expedierunt. Ail
. enim aancti Dionysii responsio : Siquidero subjfei , lur inulieris desiderio, non debct. Quod ai Satanas
, eum tenlal, bac occasione abalienet a conunu , nione sacramentorum, debel communione frui.
, Quoniam teniator eo tempore non desinet ei sirue~
. * re insidias. Quamobrem et nos eadem de laicis
. dcilnieutes, in episcopis, diaconis, et eacerdoiibus
, , imaginalionem passie per satanicum goluni iinpro perium *, eanidero formam obiinere non novimus :
, operalioaem enim stcriflcii eis potiua occludendam
, censemus aolo soronii libidinosi die, propter sncer dolii reverentiam, nisi forte mora periculoaa sit,
, vel proptcr fliei celebriialem, vel uiilicaiem rei.
. - ^ Noclu enina irangi qneat laqueua tentaloris, cxal
, , lari antem sacrificii potestaa.
. \ , tt
.
'. 6 (
Inter. 10. Qui cam legiiima uxore tua carna"
, liter conjunctua fuerit, an eo dio digoas babeodua
, ;
sii participalione eanciiflcaiionum necne
* . ,
Res. Dci praco Paulus, magnua Ecclesias doctor,
, () , Examinel (inquil) iinuaqtjiaqtie aeipaom el eic ex
, pane comedai, et e calic* bibat. Et nmae, Ne
. , () privent, inquil, seipeos coiijuges, niaS ex consonsn,
, , qnaiido ad sancla? communionia precalionem ac . cessuri suni. Et Davidem eosque qui crnn eo craal,
, quaercnles comedere ex panibus proposiiionia,
, Q cauk priue interrogavii ponlifex, num mundi ee0 , . sent a concubilu mulieria. Sed et in Moeaico
Exodi libro. baec uominaiim inslituuntur : dixit
* , Dominui ad Monrx, Deuendent conleiiare populum
, hunc, pxrifica $ , % abluani / . mtnta tua, paraii d%m Urlium. Nam ler , ) lio dio descendel Domintts in monlem Sina corara
. univereo populo. E i rursii, Desctndit Moses 4
, . monu ad populxm, $anctifieavit : , qui ttnimenia. Et dixit populo, EttoU parati dk
, , congrMamini cum . Sanciisai. , maa aolem Alexandrlse patriarcba Timotbeus
, . - de boc inlerrogatu* dixit : Non debent conjuges,
qui caroaliter conjancli auiU, promereri dWinanim
, , - sanctltkationum participaiionem per ipium diera
D
l i s eorum complexiu. Iiaqoe not bsc aic deft , * nila scqaonteo, dicimus non ease conjogiba per . miueodam eanciificationuin percepUonem, quo die
, carnaliier copulaii auni. Addioiaa aniem, quod
cum ipteroagnusTimolheua interrogalus, qao die
, * - bebdomadis continentes esse debeanl conjngee,
. reaponderil: Sabbato ei Domioico, propterea quod
, magie etiara in ele apirilalis boslia Deo offerator.
, Ac neceaaario debem conjngcs a moiua communi, , catione aeparari quo die divinaa saneiificatioue
asauniuot, non modo ante minielraiioneni ipsam,
* sed eiiam post eam. opUiuus corrigi, quod prav
1

c a r n a

VARLE LECTIONES.
* UtUMtionm. Uguntur.

963

. L S A M

ar4

ler divtfta lostitnta el precepU cifca aponsa ile-

ducUoaem In auptiarum auspiccs malefit. Nam
poatquam aacra precatione iniliaii tunl, ei divinas .
gaacliftcationes promerueruni, ad carnalem fesii- , * .
aaot unioaem, in nupltarum dclidis laacivientes,
sacra* benediciionia vim non considerantes, et \ aanciifieationutn conicoiptionem. Conjogea ergo . (
quodie divinag tanciiflcaliones partieipaturi auni, \ ,
non tantom anle earum aftsuenpttoncm, cd el cl *
pott eam citra excusalionem coniinenler te gerere '-
dobenl. Qaod ti non faclant, gratioribot aubjicicn- ,
tur poenii.
. .
* , ,
, . ,
.
Inttr. II. An, sacerdoa lavetur, posait eodem g
'. ,
dic aacra faeere ? et an laieo liceai, poaiqaam ve- ; \
naril in balneum, eodem die sacramtnta a**uuiere ? ,
El e conlrario, an aacerdoa peracio aaciificio, vel ; , lataia sutnptia divinit aanctiflcalionibua lavelar, ,
aat venat aeclionem paiialur, necne?
, , ;
Ru. Galenua medicorum doclissiinaa, Balneum,
* . -. ,
Soquit, et aol, ti gymoa&iuo) ad mottim excilani, , , \
qoae ante qniescebanl, excrementa. llaquc nibil eo- .
rum, dc qnibus inicrrogasii, fiei. \enarum cnim .
ectiones, boriiin ostendonl vilia el proprietatca, ,
jaxia Hippocralis pnccepia : interdum quideiu
diacussiotieui parienles, noonunquam autcm con- , .
airiclionem potiu. Quid igUur? exapeclaluni forie ;
malum salutari sanctiQcatiorium parllcipattotii cn- ^ , \
nectcmua, et aalatis noatrae lumen aoconiia ohmu- ;
brabimua cutn jusla ralio sacriflcanles laiu ai.l<\
quatn poat eacrificium, compellat cum oiuiii co:u-
punciioueet reverenlia ad Beum genuflcclero, ct \
gratias agere ob Bominici corporis ei aanguinis ,
assumpiionem, nee deliciari mollitiii, el aquarum ;, \
caMdarum aaperaionibus. Quod si vena iucitionero ^ .
inorbui urgeai letalia, propler aaldtem aBgroianlis ,
ea perficietur.

htter. . Si quia post saacUm asaamptlo/

nem vomuerit, per quatn tradUionem emendabi- , \
lur?
"0 (\) ,
.. Sancte, iuquii, caatodiens aanela, eiplabit a r et Mnciificabitur : graliam aolem prodena, \ *
inqvinabitur >. Si igitur ex ingluvia lapauf est in , ). V A m i l u m , qui d i v i a a s aanctificaliooea aiaumpail,
I *
gravioribua poania emeadabilur. Sin aulero per in- , "
cidenUa forio atgrotationis infettalionem, epieco-
pali judicio moderatiua eoercebitur. E l boc eoim ,
. \ *
descrtionia es( opui.
.
/ .
inler. 15. An aine pericolo aacrificabii quispiam, aul divina iacict bapiismaia iit navi, vel , ;
domo non sacra ?
'. *0 ,
Rei. Oixii quidem Beus per Moaem ad Israet,

" \ tof Hierosol)mit et non alio ullo loco feslum celebrav

VARLE JLECTI0NES.

eiadet, * profanui fitt.

965

R E S 1 O K S A ) f N T E R B O G A T I O X B S M A J i C i .

966

. bie Paecbalia Boroino Beo luo. Inde clare innuena

Judaici Pascbaiis plcnam vacattonem, propier loci
, . ) ' singularilaietiw Canon autetn 59 sancic ei ecume nicse synodi coaciae io Trullo magni palatii, et ca \ , * non 8 0 synodi CartbagiaensU, deposilioni sub - jkioot eum, qui in oratoria doino divinuui
perflciunl baptUma. Statuunl enim bapiiemaia in
. catholicis Ecclesiit debere fieri. Sed et 51 canon
. * synodi in Trullo, el 1S canon ayuodi coacUe in
, ' templo sanctorum apostolorum, conslituunt
, in oratoriie domibus baptismata flani cvm pcrmigsu
episcopi. Inclytus sane iirfperator dominns LPO
. pbilotopbos, viden ortbodoxam fidero eiuber.Mi , , tem ut vitem, ct crescentem al oHvarum palmit e
, in circuilt) mensa eccletianim ejus, deflnivil
%

, ,i- -

'

- "

* clesiia,
aed NoveUa,
el in oraloriis
domibns
aa

,

in et 15
non tantum
in indislincie
catholicit ec
' $ cra ministeria, et baptismata fieri. Quamobrem
juxla barum tenorem, qui cum antimensio tacra
. feecrit, aul baptisaveril io oraioria domo, non
, couaecrata per iniliatorias dedicaliones, ei solein( , ., nem tbrooi inauguralionero, quio et por sancta * , ram reliquiaram turoulum (bi enim saut catbo, \ - licarum Eccleaiarum thesauri et exaltaiioaes), sed
( io domeslicam orationem fldelium teparata, aut in
),"' navigii alicnjus domancula Deo deslinaia, et san , - clis imaginibus ornala, non patielur prapjudiciuna,
f , perinde ac si canonum transgressor essei, ntillara, que eorum raiionem habuissel. Sic enim etclorici.
. \ Q qui aunl in imperalorum comitatu, in campis so , lilariis tacra rito facere cententur, sub solo bom , bycino, qtiod esl eccleaia* desiinaiain, leniorio.
.
Infcr. { . An sine pcriculo sarra vel vola simul
*
' , f.ciet aliquiscum bacrelicis, Jacobilia videlicet et
, , Neatorianis, in eorum ecelesia, vel eiinm in no* ' * atra, aul communein cum iis parlicipabil mensara,
* aul faciet ex sanclo lavacro susceptorem, aut mor/ * tuoruro ceUbrabit memoriaa, aul largietar illis
; divinaa sancliQcationes t Nam loci angustise
. uiulla hujnamodi faciunt. Qusero quid faciendum.
.
Ret. Ne detia sancta canibui, (inqoit, Dominus
* . (
), D el Beus nosler) ntc projiciaiii margajriiai anle por . * eos. Qua de causa et sexageainius quarius canon
\, Bei praeconum sanctorum apostoloruoi ait: Si quia
clericaa, aut laicus, orandi causa ingresaua fueril
, \ - in ayoagogam Judaeorum, vel bcreiicorum, depo. 6 * , naturet excommunicetur. E l irigesimus lerlius
-' \ 2 % canon Laodiceoa5 synodi, iiem sexlus et irigesi , mus quartus, baec ail de veitia danda bsereticie iu
, 0: - sua haeresi perstanlibus ingrediendi domum B e i :
/ quod on opoHei una cum baerelico vel scbisma , \ tico orare : Quod non oportel ullum Cbrielianum
* , Cbriaii marlyras relinqucre, ct ad falsoe martyraa,
. boc est haereticos, abire, vel eos, qui priua basre . lici fuere. Hi enim sunt a Deo alieni. Sint ergo
. 4 aoatbema, qui ad eos abeunl. Eam ob rcm ct nof

967

J l l E O D . ! ILSAMUNIS

eeofemos, n o n excommuniralioni l a U i m i et d*poeitioni aubjictendoa laicos et clericoe vola timul

facientes in orlliodoxorum vel haereticorum erclesia, aut obieunque vou cum eia simiil facientet
fototnnia, e| tacerdotali more, atil eiiam cibum
simul amente*, veruni el gravius coerceri, juxta
divinorum canonuiu pratdictorum lenorem. Locorum enim angustip el ba?reticorum niuliiltido,
thodotae fidei non mulant inlegrit iicra.
Inter. 15. Caplivi Laiini et alit ad nostras aceeduDl caibolicas ecclesiaa, ct participea fleri postulant dmnarura aanclificaiionum : sciro velim,
an boc eis conccdendum sit.

fU$. Qui non est mecum, conlra me est, (inquit,

dSvtnnm Evaogelitim) el qui non colligil mccum,
dUpergit. Quoniam igitur ante annos miriloa, occ&deotalis Eccleaiae (Romae, inquam) cclcbrie coaveotus dWitojs eal ab alionim qnataor tanctomm
patriarcbaram ipiriuli commnnione, et ad moret
insCitutaqiie dlverdt, a ealholica Ecclrsia, et ab
ortbodoxia aMena : qoam ob causam neque Papa io
divinis lacriflcationibos r communi pairi rcbalium
nominum relatiooe dignus babetur : non debet
LatifticHOi genea manu aaccrdolali pcr di*#i?ia
immactilaia tnysleria sanctiflcari, tiisi deponal
prlitt, a Lalinids inttitulis ei consnetitdiuibiia
abtieotomm, el aeeonduin canonct instrueins fvo
rit, ei ortbodoxis adatquainj.
/xur, ffc, DiTfnamm sanciificationnm atsunptio
arbitraria etl roonacbis omnibun, clericit et laieia,
qni aon tairl probibiti : quotidie fere per eam
UBCtiieart pouinl. An ul sub pondere libra4ur *
mtwus? 8ed ei in , qui ad congregationem conveDlunt, eceasitaicro babel boni participatio, an
arbilraria est, spontatiea 7

IU$. Qiitmadaodum lege statulum est , digois

bri dlgirilaiea , tic sancla, taociit. Qoicanque
Jgitwr per vils* inlegrilalein, viam aibl ad divinaxi
pariieipatioaein compfananmt, sine Impedimento
adoiitteniur. Neque eirim bi oniDino eara, ut reaa
qaamlibet aliam, aggredienlur, si gralia aillmdinom eonsiderent, e! tacramenti roajnitudi- ]

968
i \ piati /^
, tv i |
, :, " .
,
. , '

> '.
;
,
. ,
.
'. * , * (
) *
, . * >
( )

,

.
,

,

*
,
, ;
.
*. " :
-
* * *
; *>
\
, ;
*. ' , .

,
, , ,
.
%

ftem.

Cogi autem qnemquam dtvinas aanctiflcaiiones atsamore, noti placuil. Eisi eniro aliqui aposioluo
9 canone usi, (sic inquienie, Qtiicunque fldelet
ingrediuntur el Scriptaras audiunl, in precalione
autam et aacra commonionc non permanenf, ut
Eccleaiaa confueionem afferenCei, scgrcgari oportel) veliot eos, qui In eccleslam conveniimt, eliara
Invitos cogl divinaa sumcre sanciiflcationea not
tamen canoneui non sic int<>rprclamiiY. enim
ideiea quldem ad finem usquc divini ftacrifictt, el

*
.
' , ( *
\ ,

, /
),
*
* *.
^

VARI/E L E C T I O N E S .

iacrU carlmoniit. w/ ad lancm ponderalur. mor$ r$cep'um i/.

969
;

RKSI-ONSA A D I N T E R R O G A T I O N E S M A R C I .
* 3 ,

970

; ullimae *acrifteanlia precalionis remuncTatioaisque

, pariicipationis , intcrcssc concioni debere cen * fterous. El iis , qui tic non faciunt, canonis in . - dignalioaem vibramus : participare auteiu eot
, non cogimus, ob contcienlfa tormenlum. Anitn . , advertendum igitur, juxU prsedicti canonir teiio^ ; , rem, ne qoi conventui tatersum, iaordinaie
* sacrificio revertanlur. Sed cum ipsom ex Yeteri
* Novoque Teatamento pari roodo magnificelur, et
, ad recilalionem quidem usque sancloriim Evanga , lioram, Davidicae cilbar carmina tAcramenli ee lebrent poiesutem : postea aulcm iocruenue boslia*
* aperiantur vtslibula, ancisliiibus permiitentia , perbumeralem amiclum deponere, qui agni figtira
elcganter fabricatut esl, et traclare veri vivifleiquo
, ^ Agni sacrameDluro : qaidem i i , qui in congrega
; \ lionero convenerunt, siaibro post saneta Evangelia
* sponte diecedanl, non culpabuntur : sed si post
, , incrueni myetica>que victiinae principiam, ul ioor * dinati cl oflensorea jasic excootmunicabuiuor.
,
.
Inter. 17. Qui cum potiilftce vel aacerdote com t\
, minisirant diaconi, debent citra excusationem
coinmunionem assuniere, anncm ?
, ;
Res. Canon 8 sancioram apostolorum sic a i l :
*. '
, , , , Si quis episcopoa, preabyter, vel diaconue, v*l
, ex sacardouli catalogo, facu oblaiione non com , . Diuutcaveril, causaro dical: et si probabitia fuerit.
, . , Q veniaro consequelar ; vero mlnus, segregelur
, , ut qai populo oflensionia cansa ait, ei easpicionem
dederil adversas eum, qui obiulil, qaaai non digaa
. obluleril. Obscrranduin igilar,ul subdiaconi.eldia , coni ei potius sacra contrecianlea, divinaa sanciiflea tlonea assumant, vel certecausam dicanl,ob qnam
* * eo boao abaiinuerant. Id eaiin * i non facianl, juxta
. , prodicti canoala leaorem excommunicabuntar.

.
Inter. 18. An linc periculo divinarum tanctiOca'\ '.
lionum diatribtitio et aaaumptio flaat curo frigido
* vino et aqua : aa aine excusatione aqua ferrens
partieipaiioais lempore in aaiicta sit miiienda ?
;
* . ' D Re$. Cum 52 canoa %*nclm tt 03omenic tynodi,
coacle io Truljo roagni palatii, depoaitioni aubji cial eoa, qai divinum et aauclum poculum non
f onsecranl ex vino et aqua ; basreaiotae aliqui aon
, paiiuniur calidam infundi in ttnclum et divinam
* () poculuio, Quia, inquiuni, de eo nibil canono
, . , comproheneum esl. Audiunl autem, fervenlem
sanrlo tanguini additam, unionem aquao cl vini
gaacti calicis non mutare, quia praeler aqaam
* . uihil eat atiud. Infunditur auiem, ot vitiflca enae
consiet, qiuefluunte sancio laiere Doroini, cl Oei;
* et Servaloris nottri lesu Cbriati. tcmpora taluUns
\ , pataioaia ejue, aangaiaem viddicct et aquam,
, quc ierveniia ciDii-xeriini, velut ex vitiflco dcifl * ^ - caio corpora vivifica. Qui sic igliur IIOB faciuu(.
PATROL. <;*.

CXXXV1II.

972
THEDD. BALSAMOXIS
71
nec inde BiracuU niagiiilh-anl magniiudiiiein, * c d {. 01
aqua frigidft tinoque ulunlur in dmuaruni sait- , \
cMffcmlionun) parlicipaiioBe; oon croduut etiain ,
posl saluiarem Domini mortetn aancto corpori
jiit ineaae deitalero, aed ab eo abscessisse, ,
< aoeque cttjuatDodi noslra corpora. Quae magnae
baresis esl nugalio. ilagnus ttum inier aanclom , ,
Joannes Damaxcentia, lu aepulcro, inquit, corpo- *. *
aliter: in inferno auiem eura anima, ut Deut: . ;
in paradito vero cum latrone, ei in throno fuisti, , * () * 45
Cbrisle, cum Palre el Spiritu, omnia implena, , , * .
<|ui incircumacriplue es. Qui igiiur divioaro poculuin * ,) , , ;
aqua forvenle non eonsocraut, ut haeretioias e torte * , .
-
urtbodoxoniin expeUeaivr.
, , * .

UY.
/. 49. Sacerdot tttcalaris rectene eonfe*ionet altquorum bominum com permietu episoopi , ;
M i a c i p i e t , annon?
*. 01 . Divini eanones, qui confesilonftm reconciitalionis aaeerdoiibtts ctjtn episcopali venia
ommilttint, roullo anliquloret suai aancto Pacbo- ,
mio, qui dfgnuo habtius ett, ul per viiionetn ange- \, *
licain monacbohiiii babitoaa vlderet. Quamobrem .
tiionai boruui nuaquam metnincront, sed preabrte- , .
rorum atmpJicitcr. Epiacopali ergo judicio laitis
kacf rdolibas ]u* confettionlft potetUs coBcedetar , ,
.
ti ptr *am rcconciliatio poeniienUuiu.
a/.
Inttr. 20. An sine prsjudieio traoaeani monacbl
ex monagtetiii, ubidetoooi tunt, io alia, necnet Q
, ;
*.
Ret. Si is, qui apod honrirum depotvit propriam
coiifeasiOBem, iroplere eam eogitur, quonam , ,
,
modo qni apud Deam depotuJt, cogilur taam de ; *
\\Oi\ ionem infinnare ? Idcirco el juxia q n a r i u m
canonem aancue ei oacumenicse tynodi coaclto in
tetxpto saBciorum apoaiolorom, appellala I e i i , ,
nomiiiaiiiu bc pronantianiem, Si quis raonachus ' f *5,
x p r o p r i o iugietn mouaaiorio, in aliud iransieril -
vel ic mundanam babiUlioaetD pttulanier iogrelsus , *
fuerit, pariter ei qui eum exctperit tii excommu- , , >ntcatua, donec it qui fugtt, revertutur in moaaaie- ,
riuni, a quo perperam defecit. Si vero episcopua . ;
aliquof laonachoe, pietatis et viias honestatia teslU *
inoBiuJD babentee, i n

a l i o d cnoiiaaierium ob

ejus D

compo8itionem vdlueril Iraiiaferre, vel in uiundaDQIH domkiUttm ob taloleni inbabilanUxm conUiluere, vel alibi placuoril prseaae, borum neque
tiaccptores, neque monaeboa culpae reoa facii.
QH\ igilur line epiaoopali iranaeunt in
alia monasteria ex iia, ubi lonsi sunt, tnulloque
magis ln mundania domibus convertanies, et qui
roa snscipiunt, exterminaii et excoromuoicaii
erunl, donec in monasleria, in quibua convenlionea feceruol, fueruni reverai.

* $*k*rtati&ni. * eficaciter concedetur.

, \
, *
,
; . 01

,
, , ,

.

LECTIONES.
pucta ttl .

973

IIESIONSA A D 1ATIONES M A R t X

fi74

*. Inttrrogallo 21. Aa potsil qiiis In dlverots aedeaiia

, ;
clericus ordinari, necno ?
'*. ! ,
Jto. Dixil in Evangcliis Dominus, Ncmo potest
',. , duobua dominia eervlre. Natn uni adbsrebil, el alie . \ ' run aapernabitur. UiKfo el canon 45 ganctcet
C oacumenica? 7 tyaodi ba*c ad verbuin erprimit:
, - Clericus ab boc deinceps lempore in duabus ec \ cleeila non colloceuir : boc eoim est negotiationi*
\ , et turpis lucri proprium, ei ab ecclesiastica consue . tudine alienuni. Ab ipsa enim Domini voee audi , viinus, noii poase queaopiam ditobue domiitie aervi * , re : vel unum odk) habebil, et alieruin diligei; vel
* , unum aniplecietur, et alUrum negtiget. Unusqaigqtie
. " , " ergo, ut vox eat aposlolica, iu eo, in quo vocatus
, , est, debct mancre, el iu una Eccletia aaaiderc,
, $ . Qune enim propter turpe lucrnm fUinl in cccle* iatd
" cU negotiis, ea a Dco atint aliena. Ad bujua aulem
, /- viue usum gunt diversa aiudia. Ex iia ergo, l i qn.s
. veiit, ea quae stini corpori ad usnni neccssaria, coro
. paret. DiiU enim Apoutolus, Usibui meis, ct iis
. qui knocum sutU, submhiistraveruni manus n>ea*.
, * Observandum igilur, ut bic canon inviolalus con . ecrvetar : magna enim fuU hujui conlempiio.
-6 * .
>. 10 Intirrogalio 2*2. Yeius consnetudo in Alcxandri , norum regione obtinuit, ut nwriui gacerdolea ct
, - ponliftcea eanclo UDgercnlur unguento, et i(a aepe \ Jirentur. An iliud exira praejudicium sil, discero
.
C cupirous.
".. , Re$. Evangelicum eel prarceptam, aemel eoa, qui
crediderunl. baptixari in nomine PatrU, el FHif, et
. Spiriioa eancti. Ob eam rem et 47 canou sanclorum
* apoatolorum bsec ioquit: Episcopui vel prosbyter,
, emn, quivere babel baptiamum, ai de iniegro bapii , - xaverit, vel si euro, qui ab impiia pollulus eai, non
, - bapiixaverit, deponatur, ul qai irrideal monem el
* \ cruoem l>oroiiii,6t non dlscernal oacerdotee a faUls
, . acerdoiibas. Et 18 canon syoodi Carbaginetisia
' - btec exprimil: Si qaia elericus ordinetnr, debel
, , - admoneri, ui servel decreia ; et ul mortuorum cor * poribas Euchamtia non detur, nec bapiismot. Qui
, igiiur ongvenio deliniunt morlaos sacerdoies, ei
. pontifice, aol alios quuavia, et sic aepeliunl, ma \ , D gna sunt caeligalione digni, vel ut conlemnenlot
, ortbodoxos, qui eos baptixamnt; vel wt pleoam
*' non babentea leitiflcationem, qvod hi eutn ortbo , doxia fueriol participet, el ante Jadidum coedem , nanlea.
itph .
*$\ /
lxler. 25. Mancus aut monoculua babebilume
; gradu sacerdotali dignua? aut qui poel aacerdoiium
^ , \ mulilatuseel, permillelurne postviiium gacriflcare
, ;
annon
' .
. alibi diximaa, boa ad sacerdollum Moaaica
*
ege non promoveri. Canon atiiem 77 ganctorutn ei
* " ' benedictorum apoalolorum bsoc ait : Si quie vel
* . oculo orbauti vel femore obtesus , epiacopaiu

taC
YARL LECTIONES.
cruct tatus.
!

THEOD.

BALSAMONIS

&T6

anttni dignus sil, fiaU Non enim corpoiis d*inmim~A -;, i -. ,

eum poUuil, ted animsB inquinaiio. E l 78 canon . ,
fonimdem tauetorum aposlolorum sic loquilur : . '
Qui aatetn etl turdus et csecus, ue sil episcopus, , \ ,
non nt poMnius, sed e fccleeiaftiica impediamur. , *
Quicunque igiturroorboruroaliquorum viiio probi- . "
lrili fuerint aacerdolaliiim graduom jura exsequi,
ordinaiione digni oon babebunlur. Qui autein posl
ordinaiionein slc male affecii stint, sacra facere . 01
morbo non impedienlur. Ua imbeeilla conaiiluii , ,
vatetudine, libere aacrificabunl. Dei prxconibus /* , enim plaeuit, per mutilalioneni cerporis a sacrift- . ,
catlone non probiberi queniqiiam. Quod si morbi ; .
debitum officio sacerdotii sit iropedimemo, exercere deainetsegrolan*, a dignilaie tamen non aiienabiiur, , ; ,
quin potins roiserandus erit, ac priore quidem * bonore freelur, babebit auiem etiam quae ad vitam ,
eustenlandam sufficiant, et rcliqua, ]xia priorein , , ,
.
consuetudinem.
/c **.
luur. 24. An &acerJos. vcl diaconus , atftc periculo fiat numiuularius, vel commerciarius, vel me- , ;, ,
, ;
dio.na, vel astrologus, necnc ?
'..
Rtt. Canon sanciorum el omni laudc beatorum
aposlolorum, hxc inquil: Episcopus, vcl preabytcr, ,
rel diaeonus eecularee ctiraa non suacipiat: alioqui , deponatur. Nemo cnim poiesl duoboe dominii eer- * , .
virc. 81 canon dicit : Diximua, non oportere . \ ' ,
cpiscopum, vel prcebylerum, aeipsuin ad publicas
adminislrationes demitlerc, scd in ecclesiagticia , ncgotiie rergari. Ncmo enim polest duobus domi- .
nis aervire, secunduro Dominicura verbum
, .
" , ,
Vel ergo Ha uon farere persuadeatar, vcl deponatur. Et canon 6 synodi CarlbaginensU de- '
Hnit, ex infaml vel turpi negotio aacralos vi- ,
clum non comparare. E l canon 10 ejusdem gy- . '
n>di ad instiluiiones puerorum cl Scripiurarom
leciioncm debcre paralos esse clericos deflnil,
ct non mundanis ei saecularibus curis occupari. , \
Est vero eliam jussio inclyli imperaloris, do- . "
mini Uanuelis Comneni, cdita menee Novcmbri,
indict. 15, ad quoromdam clericorum nummula- , riornm siiggestionem, insinuata in secrelo dome- , ', \
* )
giicorum , mense Novembri, indict. 15, el baec
expressim praecipiens : Ad quoacuuque pervenc- , , rint ex emplione tales nummulariarum menaarum ry ',
uberna?, imperium meum potesiatero dal transie- rendi cai in bonesiam ei Komanara personam, qaae ,
occurrerit. Yobie enim, sacrali cum silis, lalem ar-
iem eiercere non lieet, qnia ncc poteslis convc- \ . * ,
H^ettti castJgatione coercori, si quid praeler prtefe-
cioriam deQnilionem iacialis, cum siiis sacrali. ,
Qnicunque igilur vettram empiione, ui dictam esi, ,
ba aequisleriat, dignas ad pntfeciuro adducanl ,
pcrpouas, tnm ot admiual eas, lom ut mensularfoe . , aff ,
pro fpeii gratis el absque consueludinc daiionevc , \
f

VARIiE
edi^Mm.

relatum

LECTIONES.

tetreiarlum reruxn priiaiarHm:

RUSPUNSA A D I X i i i i U l C G . M i O X E S M A R C L

977

* xol , - ulla aigillci*. Sane 56 canen baodiccn lyiiodi

* , , baec ail : Non oporiei eos, qui sunl aacraii, vel
; , clerici, ease mago, vel mcauiatores, vel inaihema* , licoa, vel asirologos, vel faccro ea, quae dicunlur
d i , amulcla, qusc quidcm sur.t ipsaruni animarum ?iiT
tlvai, , , , cula : cos atiiem qni fenirti*, cjici ex Ecclesia jus - siimis. El 22 cap. 59 (il. 60, libri Basilioorum baic
. , - babel : Gcowe.iia qtiidnn publice docetur, ars
* ; . ' aulenj iiiatbciuaiica daiimaiur. E l Vetus inquit:
:: ' ' laibcmaiicam dixil aaironomiaro* Gterici ergo, ci
1 , mulio oia^is i i , qui aliari ministraDt, ai publica . \ * ruro i *ervitulum functionea ausi fueriut guseiperc,
. 01 - corporatoruui oiBciuin d admiaislrationein inercari,
\ \ ;, - numinularii forte facii, vel prandii distraclores
, f| vel vini venditores, ipsi eiiatn a&lronomi, epon \ , tiona Udcm dabunl, se *b bis illicilU artibus abe, , , leiuuros. Quod si non pareanl, deposilioni subji
, : , - cieotur. A r i autem niedica, licel a philoaopbia*
definiaiur aaniialia esse coiiciliatrix, id iamen nc * , - ceeaario non flt. Fallacia enim sunl bominum con
. , - silia, et m u l t o r u i n Judicia prava, juxta veterem sec , lentiam. Gur igilur abscedal clericua,rouUoquema
* . gU sacerdoi el diaconus, ab aitribulo sibi minkterio
, \ irrcprebensibili ti Armo, ei ad id, quod lubricum ct
\, . ambiguum, sapc etiam periculoauiD, se conjicial
" , ,
;, , \ \
^;
' '
Inter. 25. Mouolbeleta tacerdotalem babtas
, ' admoiiilioneni , per poanilenliaro ad noslram or , \ , * tbodoxain fidem rediit, et ausceptus est ac sancii , - Q ficatus. Paulo autem post, ad proprium reveraui
, , * * , voroiium, h&rcticua (ut anlea) facloa esl : ecd rur, * , * sus, ut inquit, cuin apud ae eseel, et pecca!um in\, , , tclligerct, ad orlbodotamfldemconfugit, el admis ; - 8ua tsi in roodum opportuoe redeuHlia prodigii;
0 \ , - cum auiein sacerdolium ambiat, quseriiuus, quid
facienduro aii, discere.
.
Res. Nemo mittens manum auam ad aratrum, ct
*. ' ,
, retro conversus, aptos eai ad regnum coelorum,
, . inqnil ucrom Evangelium. Quamobrem, juita i i
. * canonom sanctas et (Bcumenic gynodi N<ccnaj
( (& (baec comprebeadeniem ad verbum, De caicchume*
, nia el iis qui lapai sunt, vi*ura esl sancue el raagnac
* , ayaodo, nl ii tribaa annis lantura audientes, postca
, - orcnt cum catecbamenb), aafficii buic U m perdiie
), - D lapeo, ot buc alque illuc agitalo, si juxta canonis
, xa\ xffit ^- lenorem admUlauir; nam gacerdoiium nou prome, . rebitur.
.
Inter. 46. Aa episcopi, inoaachi, et clerici aino
'.
\ periculo liant admiDielraiores poblicoruro officiorutu
, \ , el minisierioram, et curaiores negociorum ad oiagiatratus periinentiam, necnef
*;
Res. Qui Cbalcedono conveneruul scxcenti c .
, ginta sancli Palres et sanctam qaarum synodiuu
VARLE LECT10NES.
^ conftmtit. * qui k&c gistant. i fi$calium. * ab erudilis. Qui unam in Chritlo wlunlatem ttaliiil.
pro[$$$ionem.
9

980
TIIEOD. BALSAMONiS
V19
ccdettetn feceront, in 7 canone.sub hxc de iit no- , *
mhiallm eleganler tcripserunt : , qui in ciero , c v
emd ordinaii , et itideni monacho* statuimus
ntt ad mrlilarem expediiionem, nee ad ssecularero \ (,' \ *
KgnitaUm poaso venire. Qai auiem boc audenl , ,
et non pamiienlia thicii ad id revertunlur, quod ,
propier Deum prios elegeraot, anatbematizari. . \ *
El 83 caraon Unctoruui apostolorura liatc aii : , ,
EpUeopus, vel prcsbyler, vcl diaconos, exerchui , \
vacans, ttf utraque oblinere voleus, Rounnuoi , .
acilicet magi&tralum, ei gacerdotalem adminislra- , . , *
Uonem, deponatur. Qiue eunl enim Cxcsaris, C- \ ,
ari; el qua suut Dei, Deo. Fient igilvr in mona-
cbia, et reliquis adeo bene ee gerentibut, ea quae .
bujusroodi canonibus deflnita sunt.
ixf*r.27. Conjuges eommuni forte consensu et
.

\*
placito animse condncibili, monasticaro vitam elc
* " "
" -"
gerunt. Qnia autem rursue in eadem doino aguni, $ eodem victu, eademque tnensa uientcs, dixcere , ,
.
volim qnid faciendum sit.
'. 01
hts. Divini canones sanctset oecumenics synodi,
coacta* in lemplo aanctoruni apostolorum, appel- \
lalae i et 1, deflniunt : tonsuras in monasleria lic , ' ',
fieri, ne recuftari posslnt, ei convenlioues * eorum,
qui tondentur, a ftdejostoribtu suscipi. Qui igitur , ; non degunlin monaaieriis, in quibui babilu muta- . 01
rant, et lonsi tont, eed in mundanis divertoriia;
eompellenlor a dioeceaeos epiacopo, cum excom- , ' , iDunicaiione ei acerbiatimis potmiaredtre bene, unde ,
, ,
male exlerunt.
< .
'.
Inter. 28. Ponlificea, qtti diaconoa, vel sacerdotca ordinant, item qui per divinuni lavacrum pue- ,
ortbodoxorum, aat aliquos hasrcticos sanciifi- ,
cani; pariler qui aliquibn miniatrant divinas *
sanclificafiones, si in laboris praemium nuromarias ,
aliqnas summae ab iis cxiganl, reciene ftciunt, ,
, ;
aunon?
. , , A M . Militet, inquit, propriis elipcndiis non
aluniur. El per dixit Deus, Non consirin- .
get os bovi (riluranti. Si igitur per niediocrem , .
dalionem aliquam, et arbUrio ordinaii, vel aliler , \ atnctiflcaii, tolatium accipere quxerunt sacerdotet , , \
et pontiflces, qui ordinanl vel bapiizant, nibil niali .
faciunt. Nam solemne eal per consuetudlnem, or- , .
dinanles accipero eolatium. Quod ei bujugmodi D .
foliias nnunificeniias non requiranl, led tnajora ,
dona, et quss ordinaii facuUales coangustenl, non lantum non cxaudientor, sed ct deposhioni aubji- , cientur. Ail enim 2 canon aanctae ft oacumenieae , .
synodi: 8i quis episcopus propier pocuniaa ordi- '
natlonem feccrit, ei non venalem gratiam in ven- , \
diilonem deduxeril, et propter pecunias ordinave- , , \
ril episcf>puro,tel chorepiscopura, vel presbyterum, \ ,
vel diaconaro, vel aliquem eorum, qui in clero , , ,
annumerantur, vol propier pecunias promoveril ,
vel dcfentorem, vel paramonarium, , ^ , ,
YARJiC LECT10NES.

UKSPOiNSA AD INTELUtUGATiO^&ALVUCf.

981

?tvA ; * , vel oumiuo aliqtfeiti ex canotre, lurpis qaaestus

, gralia, qui boc tentasee convictus fueril, dc pro. , * prio gradu iivperictthim veniai ;*t qul est ordina , * * tus, ez ordinatiooe vel promotioue, qua itular
, - mercaloiuro venundaUir, nibil jutetur, sed ait a
\ . dignitate vcl curaiiouo alieous, quam pecuniis
\ , adeptua et. Si quis autetn sequester et interces, tt , sor adeo lorpibus et nefariis lucris apparuerii,
- , - bic quoque, si sit quidero clericos, proprio gradu
. \ ' excidal; si sil autem laieus, vel nionacbus, ana \ luemalizeiur. Et 25 canon eanciae el oecumenic
, ijnodi in Trullo magni palatii coacl baec persc , , quitur : Ui nullue, sive episcopus, sive preabyter,
, - sive diacoDue, ifnmacaJalain prabeue communio, , , nein, ab eo, qui conimunicat, ejui parlicipalionh
. gralia, obolos, vel quamvis aliam speciem exigat.
, - Kon esl enim venalis gratia, nec pro pocuniis spi, - ritua sanctificationem impetiimur : apd ea iis, qui
. . digui suiil, abgque ulla eat callidlta^ coiumuni canda. Si quis autem eorum, qui suni in cteri ca , , lalogo, ab eo, cui inimaculatam imperlift commu . - itionera, ullam speciein exigere visue fuerii, depo.
yalur, ul Simooiaci erroris e( inaleAeii aemulalor.
**. '
Initr. 29. Qui per veiNtm oogjiiiioaem ad or , tboxain fldein accedunt, NesOorianf videlicet,
, ', , \ , Armenii, Jacobila, et alii bxreiioi, an solo aancto
, unguenio debeant initiati, an vero eiiam divino
;
iavacro?
* . " t y ,
Re$p. Canoo 95 synodi in Trullo sccutus 7 ca * - C nonem sanct et oecumenica 2 ayoodi, baec ad
' , 0 * verbum complectitur : Eos, qot recl* de flde sen tenti accedaal, et parti eorum, qai ex bcreiicit
, - aervaniur, juxta subjeciam conacquentiatu et con , sueiadioem recipieiites; Arianos qotdem, et Mace , donianoi, 61 Novatianoa, qui ae [id ext
, , - purot] appellact, el tesaarea decatitae aeo lciradi, , - diUs, el Apollinarislat, recipimus dantes libeMos, et
, , onanem bsresun anatbemaUxantes, quas non sentit
ui eenlit laocia Dei univertalis etapotlolica Ecclc \ * sia: aaneto prbnum cbriamate el frontem, ei oculos el nares, et os, et aurea imprimentos, dhimus:
, , 8igoacalum doni Spiritus aanclL DeJUa aulem, qui
0, , . \ Paullani secuni eecuti sont, deinde ad calholicam
, , . Eoclesiam coafugenint, alalutum ett ut ii omnkio
, rtbapiiienlur. Eunomianoa qooqoe, qui in unam
, , demersionein baplizam, ei Monianisias, qui bi
. dicuntor Phryges, et Sabellianoa, qui Filiuro idem
, eate com Patre exisliroanl, ei alia quaedam gravia
, , faciunt, ei omnes alias bsereset, quoniam muhi
, \ bic sunt, el tnaxime qul ex Galalarum regiono
* ) , profecii sunl: omnea ex iia, qai ad rectara de flde
, sentenliam volant aocedere, recipimui ut GraBGOjp.
, * El prirao quidcm die, eos Chrielianoe facimus,
, fecundo autetn, calecbumenoa, deiudo lertio, ad * jaramus, aimul eliam ter iu faciem oi aores inapi, , rantee : el sic iuitiauiut, et diu iu ecclesia veruri
1

VARIJE LECTIONES.

' framdt.

f vaganoi.

T H B C D . BALSAMONiS

963

ci Scripluru aiidirc facimus, ei tunc iptot bapii- # ** *

tainvs. Quiaetiam Alanicbjtos, et Valeniinianos, 6 , *
ei Marctonltias, ei siiuiiet bereticos. Nealoriano , \ auiem oporlet libetloa face?re, el toresim auam (, \ *
analbemaiizaro, ct Ncatorium el Eutycben, el . , Dioscorum, el Severuni, ei reliquot talium taierc- , \ ,
aeoo principes, et qui eadein, qua* illi, cenliuni, et , ,
omnes pratdiclas basrescs , ct aic elae tancua , ( ,
'oromuoionis pariicipet. llaque juxta canonis bu- , , ,
jvt tenorem alii quiaent batrelici lavacro eanctifi- ,
canlur, alifi aulcm sancio duniaxal tinguenlo con- , ; ,
* eecrantur.
. ; , ol
, .
/nler. 50. Si bsereiicut saccrdot vel diacoous '. , , dignui babilus divino et sancto baplismate, -#el , \ ,
per saoctam onciionem sancliflcatus U, licebitne ,
ei sacra iacere cum priore ordinaiione, an vero ,
si sacra tninltlrare velit, iierabiiur ejus ordinallo? , ,
*. *
Re$. Ganon 80 sanciorum apottolorum eot, qui
ex pagana viia ad oribodoxam.fldemaccedant et
bapiixa.Dlur, epiacopalem eiiam dignilatetn prome- , \ reri deAiiii. Priore igitur eacerdolio pro sacrilego . ; , babito, et pro toon faclo, si com canonica diaci- ,
plina Judicalus, qui gic fueril ortbodoxut iflectus, , el cuin essel aliqnando prolanu* saccrdos, in po- 6 ,
aleriore vita sua iodemnabilis apparaerit, diguut ,
ceotealur non tacerdotali lolum dignUate, sed ct , ,
epitcopali, per conaueioa omnino gradui ad doclo- , %
G .
riam proniolus sublimilatcm.
*.
lnler. 51. Si baeretici, qui ad orlhodoiortif
fldem accesftii, oxor et liberi, vel eiiam alii ejot , ,
familiares el dometlici, non fltnt orthodoxi, acd ,
inbxereant priori bxeresi, ao probibebilur Is, qui , * ,
(ul dixiuaus) baptitmate ioiliaias esi, ad aacerdo- , ,
lalem vei epitcopum ascendere graduro : an vero ,
proptrr illorum maliiiaiu el ipee tali bono priva- *
;
Jiiur?
**. " *
Canon quidem 59 synodi Carthaginenals
ait, ul episcopi, et preabyieri, ei diaconi non ordi- , ,
nenlur, priuaquam oranee qal eanl in suis asdibue,
Gbrisliaiios orthodoxot fecerinl. CIDOD autem . '
79 aancite ei cumenic* io Trullo ayoodi baee in
parie dofinil expretsim : Si aulera aiiqui, qui 0 ,
adbuc SUDI infldeles, et in ortbodoxorum gregem * ,
nondum relati aunt, inter te legiiiroo lanl natri- ,
roonio conjuncti : deinde bic quldem eo, quod
etl boneatum*!, elecio, ad lueem verltalia accurre- ,
rit : ille vcro erroris vinculo delenlvs fuerit, no- ,
lens divinos radioa Oxis oculis inloeri, et fldeli
placeat cum infideli cobabilare, no a to invicem ,
teparentttr. Ex divini enitn Pauli tententia, sancti- , ficatusetl vir Infidelis in muliere, et sanciificala esl . ,
. mulier infldelis in viro. Contrarietalom igUur duoniro canonum, quaa ette videtur, canonice aol- v

VARIifi LECTiONES.

%quod bonum etl.

985

9S6

RESPONS.V AD 1NTEKR0GATI0NE3 MARCi.

, / , - veules, diciitius eum, <**! cum a nativftale ortbo , - dozus eeset, cuiu bteretica taultero conjunclus esf,
, ;, el \ dignum non ceoaeri, qui in cleram allegaiur, ntsi
* domealicoo suos otnnet Gbriaiianos fecerit oribo - doxot: quia ei ab eecleaiastica est remotus cotn, ; manioue, olpote qui Chrini partibus peccatricctu
. sorlem implextierii. Qui autem, baeroiicus cuni cs, , , set ab incunabulis, ortbodoxam fidem delegerii.
, jure, nisi q u * justa causa impediat, prdinaiioueiii
. , sacerdotalcm coneeqai posail. Quid eoim (inquil
, tnagnus Aposlohis) n o i t i , fldelis deducal iufide ; lom coDjagem ad fldein? Recle igimr, q u i ad or tbodoxaqi fidein venit ab bjerelicorum supersti
tione, sacerdotaii secundoin canones bonoretur
, dignitale, licei uxor ei liberi ejus oribodoxi nou
fiaot.
.
lnterr. 52. Ao exlra praBJudicittm infanliuui sus. * *
, , - ceptiones flaai a Laiinis, Armeoiis, Monolheletis,
, , \ * Neaiorianie, et cseleris ejusmodi, ao poliua odio
dignum aique deteatandom?
\ ;
Re$p. Tbema 2,cap. 10, lii. i , nb. iBaailkorum:
. V* ' ' '
' ; , Hxereticas, inquit, eei, ei legibus, quae de bxreii\, \, cis sont, subjicilur, qui paulum ab orlhodoia lide
, declinaL Cum igitur i i onines, qui bac inlerroga. liooo eoumerali eunt, non parvo, sed longo apatio,
, , el quod difficile superari queat, ab oribodoxorum
Eccleala prorsus exaulenu: noo communicabunl
, nobiacuro gratiam susceplionia liberorura spiriia liotn, per aacras precet el aaciiflcaiiones uitrliaa
, - Q iDiereedeniit: na el oxcomoHinicaiione condem * - nemur, juxta canonem dicentem, Qui commuuicat
, , , cum excommuoioaio, eat excommunicalua et Ipae.
, .
Inttrr. 55. Ortbodoxx malieres conjuoguniar
. \ "
, , forio per naplias cum Saracenie vel baereiicis, v o , , , lunlque, u l bene de flde seoUentes, queiuadmoduin
* con&unier inalituorunt, panicipea fien diviuarum
ganciiflcatloquQi. Quaeriiuus quid faciendum *
.
Rap. Ganon 70 aynodi io Trulto baec aiCNon l i '. '
* cere viro ortbodoxo cum muliere baerelica COII , jungi, neque vero ortbodox curo viro hareiico
. *' copularj. Sed eui quid ejusmodi ab ullo ex omni , bus factum apparuerit, irriias nupiiaa exisiiiuari,
, el nefarium coojugiuro disaolvi : oeque enim ca,
, D quse noo srjnt miscenda, misceri; nnc ovem cum
, lupo, nec pcccalonim aortem cum Gbribli parle
. conjungi oportet* Si quis aulein ea, qtixe a nobis
* , . decreta aunt, tranagreasue fuerit, fegregelur. Qua
, - igilur pcr Uliciiam banc cum baereiico socieUtcin,
;, extermliiaia excomiuuoicalaquc eat, quonatn modo
; , babebilur divinis gancliOcalionibue digoa? nollo
, ||.
proreus, oiai a inalo diverlat, et canouicie eiuendau sit eorreclionibas.
. '.
InUrr. 54. Qu*dam hiuliebrimn monasleriorum
pnefeclas episcopaletn requirunt teniam ol sibi
' . eubditarum monialium ratiocinia auscipiant. Quxo . rimue, an illud admitli possil.
VARliE LEGTIONES.
e

r ptrmiuionem.

* con(c*tiotte$.

MT

TIIEOD. BALSAMONIS

968

Rup. Alibi Hiani didtmis, ttdis iributam cisc *6*. ,

aacfrdoiibus, coiifessiontim euscipere raiiorinia
cuw episcopali parmisau. Si igilur non sacraiue . " pntfeclus K6C cum episcopali permissu kl facere
potest, inulto uiinas id prsfoci conceeaum erit : ,
eisi virlue ejus soleni plendore superei.
,
.
Imterr. 55. Divini c a n o n e i diaconisfarum mc- ' ' . 01
m i n e r u n t . Qtjsertmui, quaie ait earum ofllclum.
.
.
.
Retp. Olim allquando ordines diacoiris*arnm * a nonibus cogoili fuere, habebantque ipe* graditm ad , \
aliare. lienstraorum autem inquinatio minieierimn
carum a divino 61 sancio altari expulit. *.n sanctis-
airoa auletn Ecclesia sedis Gonstaiilinopolilanomm
diaconitsss deliganlur, unam quidem comrauoica- lionem non babenles ad altare, in mult'e aulatn ba- ,
btMiies coiivealuiii, el muliebreto ctifeium eceletia- , , .
sltce dirigentes.
. >*.
Interr. 56. An subdiaconua et diaconas lafitime
, ;
possii cuin inuliere copulari, necne.
*A*dx.
Resp. E l canooes, tt legee varias ?eUot aacratot
poai ordioaiionem mulieribus conjungi. Cum aotem
(ut videtur) aiitonictim boc coBteinneretur iaier- .
dicium, inter imperalorea incljias et sapientiui- , ,
intjs dominus Leo per Novollam sanciionam vHtaui \ , eroendfvit. Inquii enim kate in paria exprtsaiio .
teriia ejua Novella : Jubemus ut ad -#elui Ecclesia (5 *
auperne tradiium precri p t u m creailone procadani:
neqpe enim dignuro ett, qni spiriUU ateansa C .
supra corporis abJer.Oonem evecli tunt, hl rttrtus ,
ad carnls tordes delabantur ;ied adiverao, ut divi- ,
num minisierium ex corporis aordibns tanqaam in allum aliqaeoa graduro eontcandat, coavenion-
tius fuerit. Quamobrem namo eoruro, qai anari
serviaat, poat ordinaiionem audactar lege connubii .
mulieri conjongeiur. Idqoe si fectril, deponetur.
Nam ante ordinaiionem facera licuit, quod potl *
.
eam adeo nale fuit ausua.
.
Interr. 57. Licitum est aaeerdotea pmfeeiot
. { ,
exaisieates, vel primopapaa % et pontlfice*, sapcr- , , ,
tnanicis ei supergenualibus iesigniri, an ett veli- *
lum.
^ ;
. Supermauicarum el 8tip6rgenaalium aacra*;.
tistfimus aroictut tolls pontiflcibus attributus est, ( veluifiguramobtinentibas Domini, et I)oi, el Ser- ,
valorie nostri Jeau Chrisli: indeque peceata etiam \ " *
boroinum reroiUunt, aliaqua majora ad imitatioiiera ,
Ghrisii faciant, quas aacerdotibus dala non aoot. ,
Quare neque soparmanicaruoi, neqae supargoaua* .
lium roarebuntur aroiclum. Nam supermanieas tV
frora sunl manicarum, quibus erant conslricta \ tnanus Domiiii, et Dei, et Senraiorie noalri
Gbriati, quaado ad volunuriam paaionem conton-
1

VARIiC LECTIONES.
qui abbatu , vei prottpapades.

989
RESrONSA AD 1NTBRROGAT10NES MARCL
990
. drbat. Sttpergenuale aulem, ftgura eat Hnlei, quod
, , iuduit Domious, cura dqcipalortiiii pedea lavii.
(. " Qucinadmodum igiiur qtta patriarcbis per imlu\ - roenia graltre Iribuias auiil , ulli alii non dantur
, episcopo, satcus videlicel el crux muhiplex (eo*
( , enim bisce decorari piacuil, titpote relaloa ad* ba\ * bilabilis orbia exirema): sic nec epieeopls eoncefaa
privilegia eacerdoiibos dabuiiiur, ne privilegiorum
* - eccleeiasiicorum confusio Oat, et Creatori dicat
, crealura, Exaquor libi.
* .
Interr. 58. Yeiere provincias cnnsuelvdine reH. '. '
quwR* orlbodoxorun in nootra rtgionia ecdeaii
. iepeliuniur. Quatro igilur diacere, an boc ciira pnejiidiciiim flat.
.
*. - Re$p. Magna differtmia esi tnier eccleaits conse , cratag per initialorias dedicationes, ei ibroni
, inauguraiionem saoctique unguenti unciionem, et
, , eanctarum reliquiarum martyrom iodigilationem;
' . ei eaj quas sic aanciiflcata non suot, obiioentque
, oratorii locum. Ideoque in quibua videticet many , ric reliquia recondita sunt, et aancti tinguenii in~
( ' - tervenit unctio, bunanum quatecunqoe cadaver
' ' , non aepelieiur, juxia 3 caput, 4 UL, 5 lib. Baaili*
* \ . corum inquieaa: Nullus in ecclesia aepelialur mor , tuua. Et Metinduna veterem , exlra euin poaitum:
* , Nou licet sepelire quemquam in eccletia, ubi acili ) * cet marlyrit corpus depoaiiutn eat. In aanciis aotem
, ( oratoriit appellatie, qua ita consecraia non tuni,
, C - ^ " fine periculo fepelientur.
.
InUrr. 59. Quartindam paroeciaram ineote, euo . ' ,
, rom pootiticunt ordioaiionea reapueoiea, alia rum dicacesiam el ordinaiionum episeopos adeuot,
, . prout quiaque vultian tuto faciaol, qoa?ro discere.
, .
ffap. fLectores quidem, qui auortim epiecoporom
'.
, ordinaliooei spreveronl: et in aliis provinciia m* - jorem gradam per epiacopaUs manus impositioncm
, > conaecuii aunt, eieommuuicationia panc canone
' , subjiciunl, nec eot modo, ted et oot, qui ordinavo , runt, qaemadmoduin exprrmiiur caooue 54 aynodi
" Cartbaginenais, hsec complecienie ad verbuin :
, 0 - Clerfcoa iaeccleaia agentes, ui jara deflniimua, non
* , D licere ordinare in altua civicalU eccleaia, aod cou , lentoe eate illa, in qua ab initto minielrare meruo, ruiii : ias esceptia, qui amigM aua palria, ex ne * - eesftiuie in aliam eccletiam migr#runt. Quod ei
( , quia epiicopua poat banc deflnitiotiem, clcricam
. , aueceperii ad aliuui episcopum pertineniem , pia , cuil exeoDimunicatuoi ee, tam auaceptutn, quatn
, euacipienlem, donec qni migravit cleticua, ad pro * priam eccleaiaoi revertatur. De laiefa autem ajniul
. qosBaUum eti In aancia ConsUotinopoliia-ioruui
Ecclesia? eynodo, pairiarcbaium obtinente aanciia , simo inler pairiarcbae et sapientieeimo domino
Micbade Ancbialo, et meiise Novcmbri, indidioue
7

ixpellictilem btmficia iributa

x crf*tra. 7 icilictty
inHrprtUm.
* ptr

VARIiG LECTIONES

poiystaurium. ' quornm nomina reftruntur in $acri$ ad.

*UHL

MT

TIIEOD. BALSAMONIS

988

Rup. Alibi eliaui dixinms, totis tribuiam <sc '. ,

acerdoiibui, confossioiium guscipere raliociitia
cuiu apiacopali perm esu. Si igilur non aacralua .
pratfeclug nec cum epiacopali porrois&u id facere
polest, muUo fiiinua td praefecla coacesatim erit: ,
etai viriua ejut fpleodore euperet.
,
.
lnurr. 58. Divini canoaes diaconissarunn mc'. *.
minerunt. Quaertmue, quale *ii earum officium.
.
.
JUip. Olim aliquaado ordines diaconUsarnin *a.
nooibus cogolti fuere, babebantque ips-egradum ad ,
altare. Meneiruorum autem inquinaiio triaiaieritun
carum a divino et eancto altari expulit. \n aanctie-
tima autem Ecclesia sedis ConslantinopoliUnomm '
diaconiasc deliguntur, unam quidem commuaica-
tionem non habeniet ad altare, in mnlue aulem ba- ,
bonies coiiwDluin, ei muliebrein ctifetum ecctaia- , , tticc dirigeatea.

Interr. 3. An aabdiaconas ei diaconus lagitime
. ) \
possit cuin muliere copulari, necne.
, ;
'. \
Rg$p. Ei canones, et leges vari* vetani aaeratoa
post ordioationem nolieribus conjungi. Cum aotem
(tii videtor) anonicum boc coDlemaaretor inier- .
dktum, ialer imperatoraa inelyuis el aapiemiai- , ,
mua domiaus Leo per Novellam aanetionem viiium , eroead*vii. laquil eaim bec in parte ezprmim .
leriia ejua NoveUa : iubemua ttt ad velus fccletit* *
superae traditum pmtcripCun creadonea procedant:
neqpe eoim dignuro esl, ot qoi apirilall aaceasa C .
aupra corporia ab)ef.lionem evecii sant, lii rurtua , ;
ad camii wrdeadelabaDlur;aedediverto, 1 divi- ,
nttoi miaiateriam ex corporis sordibas Uaqoam in alluro aliquem graduro conscandat, coBvenien-
iius fnerit. Qjiamobrem ncmo eoruro, quf attaii
tervtaai, post ordinationem audacter lege connubii .
mulieri conjoageiar. Idqoe al feclrii, depoaeiur.
Nam aale ordiaationem facero lieuit, quod pott
.
eam adeo taale fuit aasas.
.
Inurr. 7. Licitum eat aacordotea pra*foctot
*. { ,
exaigieates, vel primopapas \ et ponltfce*, aaper- , , ,
maaieis el supergenaalibui iaeigniri, aa ett veli- lum.
^ ;
Retp. Superraairicarum et eupergeoualittm aacra*
tisn-ioius arolclng solis pontiflcibue atiribaiua est, velulfiguramobtinentibos Domiai, et Di, ei Ser- ,
vaioria noslri Jesu Cbriati: indeque peccata eiiam
homiaom reroitiunt, aliaque majora ad itaiutioiiero ,
Gbriali faciant, quae oacerdoiibue dala non auot. ,
Qaare neqae fopermaaicaruni, neqoo aupergeaua- .
lium roerelrantar amielum. Nam supermanies tV>
tgura tunt manicarom, quibue erant conatrictaft taanua Dominf, et Oei, et Servatorie noslri Jeao Cbriaii, quando ad voluntariam patiionem conlea-
r

VARIiG LECTtONES.
qui abbatu , vti prottpapadet.

989
RESrONSA AD 1 KOG 10NES MARCL
990
. ! dcbat. Snpergentiale aulem, ftgura esi ltelei, quod
\, , iiiduii Dorainus, cura db^ipalorum pedee lavh.
. " Qucuiadmodum igiiur qtia patriarcbis per indu\ - roenla graliae tribuias atml , ulli aiii non daalur
, \ episcopo, gaccue videlicel el crux multiplex (eo*
( , enim hisce decorari placuil, ulpote relalos ad* ba\ * bilabilie orbit exlreuia): sic nec epiecopU conceteft
privilegia sacerdolibos dabuiiiur, ne privilegiorom
* eccleeiasticorum confuslo Oat, el Creatori dicat
, creatura, Exaquor libi.
*
Interr. 38. Vetere provincJre consueliidine reli'.
'.
qum* oribodoxorum in regionia eccleaii
. fcpeliutuur. Qiuero igilur discere, an boe eiira pnejndicium fiat.
.
*. - Rap. Magna differemia eat laier eeclesiae conse , craiag per initiaioriat dedicaiiones, et ibrnni
, inauguraiionem eaoctique unguenii uncikmem, et
, , saDClaruro reliquiaruin tnariyram indigiialionem;
. tt eas qure sic aanctiacaiae non auoi, obiioentque
, oraiorii locum. Ideoque in quibua ideticet marty , ricaa reliqui* recoadita euat, et aancti uaguenii in ( ' lervenil unciio, bumaiium qualecunqae cadaver
' ' , oon aepelieiur, juxla 3 capot, 4 tiL, 5 lib. Basili * \ . corum inquieos: Nullua in eccleaia sepeliatur mor , iiiua. Et aecunduta veterenu, exira euin poaiiun:
* , Nou licei gcpelire quemquain in eccletia, ubi scili ) * cet martyrif corpus depoa itum eat. In sanctis aatent
, ( oratoriia appeilatia, qure i u consecraia non suni,
,
pericalo gopelicntiir.
.
/. 59. QuartJndam paraciaram iacohe, suo. ' ,
, ram pootificunt ardiaaiioaet reapueotea, alia ruro dioaeeaiom et ordiaationum episeopos adeuot,
, . proutquiaquo vulliaa tuto faeiaoi, qoaro di8cere.
, .
Rap. Lectores quidem, qoi luonim epiecoporom
.
, ordinalioaea sprevenint: et in aiiia provincifa ms - Jorem graduta per epiacopaUa nianus impositioncm
, > coasecuii aunt, eicommuuicatioais poenc canonea
* , sub]iciunl, aec eot taodo, ted et aoa, qui ordinave , runt, qaemadruodum exprhaiiur caaoae 54 ayaodi
* CarlbagiaoDtit, haec cooiplecienle ad verbuin :
, 0 - Clericoa ta eccleaia agentes, ul jara deflniimua, non
* , D Ucere ordiaare in altua civiiaiU ecclesla, aod cou , lentoe eate illa, ia qua ab inilio nunigirare meruo*
, ruui : iit esceptia, qui ataim eua pairia, ex ne * - eeis4late in aliam cccleaiam migrtrunt. Quod
( , quia episcopug posl baac definiiiotteai, elcricam
, sueceperii ad aliuui episcopum periineaiem , pla , cuil excooitaunicatoBi e*e, tam susceptum, quain
, - auscipienleoi, donec qni migravit clericaa, ad pro \ * priam eccletiaai reverUtur. De laicU aolem sjoiul
. \ qaaeaitum eti in aancta Conguoiinopolilanoruui
Ecclesiae eynodo, pairiarcbaium obiineute aaaetia , timo ialer patriarcbae et sapieniiaaimo domino
\ Micbaele Anchialo, et mense Movembri, indictioue
VARIiE LECTIONES.

* ptr luptllictilem beneficU tributa M/.

x cadavera. 7 $cilicit> inurpnUm.

po!y$taurium.

ffuorum nomina reftruntur la tacrh ad.

. BALSAMOXIS
qtiarta, synodalig est facta gubnolalio, ex rarla- * \
rum cftftofiuai altegatiottc evcepla, ex sei-uo pti- , 6*,
niri eum, qui ex alieua provincia ordinat laictmt, ,
pnettr piacopi ipgiug acittenliatn, ipsumquo eiiam *
\
ordinaiuin.
,
.
Interr. 40. Possnnt dfoconi prxter arcbidiacoiio/. *. !
rurn voluntalein aacerdotalem consequi graliam,
, ;
*nnon
. \ <* ile<p. Hujut rei providentia pcr sacrosancti Spiri,
I4i8 graliam epitcopit iributa est. Quare et cruui
eorum consensu diaconi gacmbtiniur, arcbidiacoiio, . \ *
, , ; ,
ui confraire, aoluin praBaenle.
;
lntcrr. 41. Laici, qui seeundas contraxerunl nu- ^
'. '. \, piias, alias nupiias, leriiaa scilicel, lcgiliuie conlra- , , ,
;
bem, aimon ?
Re$p. Vetua quidem .cx et tertiat nuptiat, ul le'**.
gilimas, agaovii, et ex iis procreatos, bcredes, el , ;,
in poleslate babtiil parentis. Canones aulera difi- *
norum ei saactormu Pairum, non aolura tertiae ,
tiupiiat non agnoscmit, verom etiam aecuadaa . */.
pcanae moderai gubjtciual. Qnia autetn imperanle .
inclyto principe.domino Leone pbilosopbo.ditsidium
fuii niagnum inier omneg mundi Ecclegiag, quod
princept non golum teriias conlraberei, ted eiiam
,
quartas tynodicua faciut ctt conventua omotum , / , lcre, quae ubique auot diotceaiuin aniiglUum, 8 iadl- ciione anni 0418. Et diapuiaium ett, qai napiiales ,
fugieudi sinl conlraclos, el qiii permiltendi, velut ' ,*' .
legilimi, imperanlibua inclyto principe ConaUntino ,
Porpbyrogenneta, et ejus gocero domino Romano. , *
Post mulias allercalioneg, el exactam diequitiiionem.
deciiio aynodiea elegaater acripu eai, confirmaia , '.
etiam principia eolita aubtcriplione: quartaa quidera
miptiag respuendae este, nec permitteadae : teriiaa , ;, autem nunc permittendaa eaae, nonc oon et*e. ,
Dcrtnii enim binoboe, et gimul orbos, qui quadrage- , liinum annum nondum iaiplcreruiii, rooirahere * , ,
ctiam tertiaa nuptias ad orbilatie remoditnn, niai . , quod per totum quinquennium censura emendantur, * , ,
ne divinas aggiimani sanctilkationeg. Finilo auieiii , \ ,
quinqtiennfo, ler in anno astumant. Sed et irice- .
nariis, qiiaravis liberos babenlibua, lertii cotinubii D tfvaioi* ,
poietlas facta eat, propter tetaiis inOrmitatem : ot * ,
el bi per quadriennium esae non debeant div/inarum .
aanctilicaiionuro parlicipea: quo peraclo, ter in , , anno divina participaiuri sinl aacramenla. lla autem , ,
qui quadragesimutn annum excesserunt, nullo *
modo leriias esse concedendas nuptiag divini Paireg ,
oraculo prononliarunl. Et baec quidem unionia ea \
decieio definit. Olerum Eccleaia tandein noatra . (eiaie tertii malrimoiiii contractum oon |iermi8il.
,

* .
.
VARMS LEGTIONES.
*confecta. tomut.
^
991-

RESPO.NSV AD INIEUUOCATIOXES MARCi.

OH

. '. Toi; - Inierr. 42. lu concubinatu agenlibug permiUeuda

iia \ , esl divinamni saiiclitlcaiioMiin participatio, neciie ?
;

Resp. Magnus HI anlislilibtis Basilius, in variis

*. apy
; caaonibua sitin non dat scortanlibus liceniiatn dhri . naa eaneliiicationes assutnendi. In 80 auieui caitono
* , , definil, scortalricem, qtiae a scorialionc discessii,
--, , non cximle, scd posl iricnutum, divioaruui ganciiliralionitm pariicipem ficri.
.
Inierr. 43. Consoceratus coropairum ad quoiuni
.
'.
usqne
graduni probibeiui*
;
Jfe.p. Canon quideni quiuqtiagesinuig qtiartus
. '
\ gancue et oecumcnicae synodi, in Trulloroagnipala lii coaciac, vetat suscpsores conncbio jungi curo
mairibus infanlium e sanclo lavaero suscepiorum,

. \ el posl dtscessionem a malo, subjicu scortanlittin

, ^0^). . poenae. Uliiiims auiem vcraiculus 10 c. 5, til. 28,
' ' libro Bagilicow, alierius punitioneni exlendit. Sed
' \ quoniam el declaratus canon, ct eupra acripia lex
. " - spiriialcin cognalionem dictinl majorein conjunclio ne corporali : facia fuil synodica anbnolationr,
, tempore sanctissimi illius patriarcba?, doroini Nico- '
. , lai, mense Maio,. declmaquinta indiclione, ad in ', ' lerrogalioneiu pcrquam bonorandi illiug doraiiit
Gregorii Xeri, dcfiniens iiadeni conslringi et expti 3, cari terminis spiritalem, quae percompalcrnilaietn
contrabiiur, cognaiioncm ; quibugcorporates cogna , liones circtiniscribunrtir.
.
. \ - (J luierr.iK. Ab-xaiidnnonim rogio mullis genera , , licnum myriadihus poptilosa eat ei ampliticaia,

, Cbrislianis nutain ortbodoxis oanguatata. Qaacri ' iuus ergo iliscere, an penmssum tit el tnlra acx ,, tuni gradani nuplias conlrabere, propter rei neceasiiaicm.
.
llesp. Divini ct sacri canones, et leges, niipUnlium
\\. (\
- coniractuum causa in omnibus tonseiitieniea, el
, Deo gratis inlcrvnllis el praeceplia nuplialcs contra , - ciua circumcribenieft, nullo modo ea egredi sive * * ront: sed inter ascendentes qaidera ei desoendenles
\ niipiialem copulam probibilam osse definiemnt.
* Eorum amem, quifiuntex transverso, cognailonetn
ad eeptimum usque giadum jitre coanguftlarunl:
; . cognationem vero, quaa per affiiiilaieni, vel couso, , , ^ ceralum roncilialur, posl aexiitm gradum obaolue . - runt. Debenl igilur el Aleiandrini nupiias in bunc
, - modum conlrabere, et paucilatein orlhodoxoruin
Cbriglianonnn ad pecoati jusliflcationem non pro . ponere. Distrabilur ergo, quod praelcr baec faeluxi
* - fuerit, conjugium ; el moBcbaDtium poenis, qtii
- illicitum contraxerint, gubjicientur. Quia aulem
. \ \ sanciissimi etiam patriarcbse illiua, domini Sisiniiii
decigione, duo patruelee seu coiuobrini, gororet
, dota non aceipiunt, et b*c, conlraclu deducto ad
, gexlum afliniiaifg gradum, dtsco, que in ea eonti , * nentur: ne, per oblivioDem, EcclesUe coneueiudiiii
- cain aniiura ielrimcnio adveraerig.
.
VARIiC LECTIONES.
b

tixtendi finibus

995

THKOD. \LSAMON.S

996

7**. 46. Siquitftcortatusfuerii cuin niitliere

/.
eapliva Cbritliana, parilerque ortbodoxa, aine pe- ,
riculo aervain eatu veudel ?
,
;
^ R*$9. Poleatateni baliet domiatjs a te consiupra- '. "
lam ancillam suani veitdeudi, ejuaque pretiuin lu- , crificieadi. Tunc enim ltbertalcm proaierelur an- .
cilla, qu com docaino aimul corrupia e*l,
quando ad extremum ueque apiriCuin, nulium ejaa ,
divendendss prasbuit argumenium. Aileuim 2 cap. .
19 tii. 48 lib. baec aoroiaaiim : Si qaia non ' ' '
babeni uxorem, io ano ooncobitu aiicillan babeal, 0 el cum ea ad mortem utque maneat, sivo ex ea , , *
auaceperit, eive noa ei de ea nibil in leaumetiio , , *
tuo dixertt: ait illa libera.
*
.
. >. Imerr. 47. Si ortbodoxue ecortaiui sic CQDI J U A J M , am Agareaa naliere, ceosara emendabttur, an , *
rebapliiabitur?
, ;
. . Qaadragetimas tepcimas qufdem canon
tanctorarn et omai laade celebriam apasloloriini b;ic ali : Epltcopue, vel pmbyler, si eiiro, qui
w e bxbei btptisraum, de iategro bapUtaverit, vel ,
ai eum, qui ab impila polltHue ert, noa bapiixave- , ,
r i l , oVponaiur, ut qai irrideai morten et crueem , notaini, aoa diacoraat gacerdolea a falais aacer- .
doiibaa. Forun ifUur dixetit quiapiam, onho-
doxuui, qui curo impia acortaiuf ext, pollatum , .
eaae, el rebapiixari debere. Quod verum oon esi: .
ia fniiu ab its pollaitur, qui aponte ablueodu exuitC
**6,
divinuii) sanctuioqae bapUama induitquo bapiiaiua
impioriim. Judicio ergo epi8copaIi per graviomn . * * poaaan outeadabiiur,ei ut acoriaior, et at sataaicse , ,
commuDioaif curaitapio fadus partioepa : veram *
non bapiixabilur.
.
/xiorr. 48. Qaot aaoonun mu aat femlaa admit. '.
latur ad confeuieaeni
;
Jtop. Legee qaiden oalictis Impoberera eoodo*.
nanduia eaae dicunt. lupuberea aulom aaot mares . "
quidem, qui docimam quartiUD anaura Joipieve- ,
runt : femiac vero, daodociai aaoomra. Foraaa * , .
igUur dixarit aliqaia poaft doodeeinam el decimum ,
quartam rataiie anaaaa eoa dabere peoeala tva de-
darare : olpote delicloran jodicium iabeoiuet. ,

capaces acortationit, alioramque quorampiaia &

peecaiortjm effecloa. auieto ab ipaa experiealia, sod ab iia qiue iaUam qaoruoidam cauaa par
varia tempora tynodice prolala eunt, contuliiiiiia;
at texiuia aaaufii marea ot femitiie per conieasioacs emendari tt saactificari debeaai. Quia et
clericua quidam per obligatoria acripu, ckaponea
uxore ftapienni, et posft ejaa morteui alli conjuncius noUeri, tyoodiee uoa ioipelratit, ut eaoonicam coaaequerdur ordiaaiioaen, utpote
bigamus. A i i euiai l a n c u Cooiaaiinopoliiana
ayuodiu, aepieauem feroiaajn amoria atuo capa-

. ' ,
, , * ^ \ *
. ' \ 8 ,
.

, .
*

'VARUELECTIONES.
itupri coruuiludfatm

hikutrit.

' ttupri coniuetudimm

htbet.

937

RESPONSA A D J N T E R R O G A T I O X E S MARCf.

998

* \ , cem, exindeque tluprum pati, et scoftaiioaie argal

\ ; . raiiociniis. Quod haec de fetuina juvio traciaa>\ , tur, muho magie ia mare scisceotor.
1\ .
Inttrr. 49. In veapera priitti diei Dominid si
. '. .
tonjugea carnalilcr itiipJicenlur, censura coercebuutar, ut iraasgrrsaores leguut, amion?
, , ;
Resp. euperJHg dicluin esl, in Sabbalo ol Do*Axdx. t,
minico conjuges abaiinere debere caraali sodelate,
* - quod in eia apirilalia boslia offeraiur Domino :
* qaemadniodum magnoe inter aancioa Tiitioibeus
\ Alesaadria pairiarcha, ad eoe, qui de hoc interro gabant, reapondit. Qui igitur bis diebua coalinca. ter aott agunt, qoonara nodo laac comimini
, - vacabunt (ut magaaa ait Apoetolua) coogreesui
( ) cum Deo ot oralloui t Nullo plano modo. Iiaqtie
; qui aie deliqaeruot, poenia moderaiioribus emen. * - dabuotur.
.
Ixterr. &0. Sl per Qnadragcns jejiiniuni con *.
juges
cofillnenter non agaut, digni habebun ,
, tur divinaram xanciiflcationura commuiiioiie,
, in magni PaacbatU mindi aalalari fosio, annon?
;
Retp. St neque piscea edere docemur, neque
*4. ,
' , aimpliciier jejunium aolvere per totam eaociam
\ , , Quadraganain *, mullo magia a carnali complexu
- abatinere cogcntur. Conjugea ergo, qui tic tram. gresaf tuat, el in aaiauicam iiiroaiiiieaiiatti com, muUrunt salutarem paeafieatiam, qute ex jfjtmio
) - cal, *t liberaiione cupiditaiom carnalium, quail
- ( totiut tnni corriculom hia aon aiifficiai ad euas
explendM Hbidinee : divinam et aanctam partici )* pationeio in dia aancti magnlquo Patcbaiis non
proroerebunlur : quinimo polius pemia emeuda - bxniur.
, * .
InUrt. 81 Siso pericalo eat.die Oominico io. '. , \ - gredi balneum, ei calidis lavacria ab&tfl , annon ?
, ;
R*$p. Die Oeniiiiifo debere ab omnl opere abiti'. , \ , nere ftdeles, et divi Paires docuertint, el 84 No * * rella imperatoria domini Leonie phitotopbi, jntie
oracaluro edidil, lixec enim ait in ptrle:
, \ *
- Siatuiinitt noa eiiam, quod Spirltal aancto, ab
, * - ipsoqueinilituua apostolis plaeoit, vt omnea indle
* - tacro, quoque nottn integrius in$Uur*U esi, a
< Ubore vaetnt : neque agiicolae, neqoequiqaacitdll
, In ilk> illicitutn opas aggrcdiamur. 81 eoim qoi
^ . umbran quamdam atque egiirem obsorvabafit, taa , topero Sabbati diem venerabaotar, ut ab omtii
, prorgvs opere absiinereot : quomodo qui graliat
, Ixceui, ipumqoe veriiiiesi coluat, boa eum diem^
\ , qoi a Doniino bonore diiatua eet, nosque ab exilli
dedeeore liberavii, non veaerari par eai? aat qao, laodo cuiu ex septem dkbus uaas iu Dotalai boaov
r

VARlifi LECTIONES.
dtnominati. f pcenh mofiiai. *per tolam qumdnge$imam et qmavU oxtU feria, ffl
ix para$c4v.
f

THEOD, BALSAMONIS

rem

eoMcrtiiit t i l , not

1000

aliorum ad opert utu ; " >,

conieatot eaao, ncque iilutn Domino eximium , ci; ei iaviolatum eonservare : sed iptuoi etiain tulga- ,
retn fatere, noatriaque operibae applicandum po- ,
tar<* religionis uun est prortut diasoluiasT Quapro- \ , \
pter dtcimus el , omni operatione (queraadmo- ;
dum dicium est) ceseaniet, um et ipsi rottici
, ,
negotieiuiir, ei omnibus coactis veraari in eccle- , , ,
aiit, et glorificare pollus ttetim die Dominico,quod fldelea qui aumtif, io ea videriraua juaiKias Solem , \
reaplendoiese . Neque igilarqui balneomm prav ,
eotoria lavacraqueel reliqtja fadunt, hit tmnistra- *
bunt, neque ttdelis ulius veniam roerebilur, qui ab , ,
oralione abaiUieus, et a mulfuin ceiebrandis glo- ,
riflcalionibus prsaceplionibueque diei Doroinici
recedens, aquia calidia adhasrel el eceupalur : ted ,
ipiscopali judicio emendaiionibua eorrigolur.
;, \ * .
Ixurr. . Jejunium solvens earnibut, casco et
. '. ,
ovo, dfebua Hercurii et Vencris toilus aani, venia ,
dignua, annou ?
, , ;
'. "
R$$p. Sexagniroui nontis canon aanclornm apoeloloruro a i l : 8i quia epiacopng, vel preebyler, vel , , ,
<liaconii8, vel tactor, vel caotor, taDcuoi Paecb , ,
Quadragesimam uoit jejunai, ve! qoartum diera, vel , , ,
Paraacevcn, pratlor quam propltr irabecillif aieni IV .
corporalem iinpedialur, deponatur : tl oit amrnn , .
iaicus, tegregeiur. Qui igiliir aine corporali inur-
miuie diaaolvii i diea lfercurii ei Venerii, punilur ,
juxta canonis bujus tenoreui. Quando veropropter . '
imbecilliiatera coactus fueril dissohrere, pitcibua C , ^ .
vel oleomoderabitur xtgrolationift affiicdoaeui. Car
eniin vel caeeum, aut ovuro aitingere non faerit ,
conceaum, licetexiremam efflei aniinam, nequeio , ). ,
roagna Quadragena, neqae in qualiciinque Mercorii
vcl Ynerig die. Sufficii eairo ei, qui necewario pr
aridorum esum magiiiacare debcl diet Itercurii el ; \ ,
Veoeria, per oleum ei piacea morbi acerbiiaiem . ,
miiigare. Exdpe tnibi diei Mereurii ei Venerb, ; ,
caroiapriTii,eeploageaima;, renovaUonie et duode** , .
eiro dterum. IH bis eniui per carues etlam, d i r t perlcolum jejunia frangimue : quia drca dodeca- -
bememm jejunant Armenii propler ArUibuHuin, in * *
bebdomade prlma carniaprivii, propier Nieiviun : ,

d in bebdomade lyrophagi TelradtUB baereiicijeju
nium tnagnuni obaervant. igilur contraria iis .
facientes, frangimue , ne videamur cum iie con- , ,
eniire, eo cxc^plo, quod Ulud flel, i quia cum .
Teiradili aut Armeoiia habilol. Alioqui enim, si , in rcgioiie degat, nbi nullai cxt ejuscemodi, dogu* .
Habii tanlum ex caroibue, vel caseo, et suspiclo- , ,
Bein auenuabii por conlinentiani, non per inglu- ,
9

VAIUiE LECTIONES.
* .

^ cxm emx4 negotiotorxm, ei ip$orxm qxoqtti xgrieolarxm , utdUtum **J, omxfqx* Of*jf
ecchtiii tmtxrL
n*pUndxi$$e : axidem eo$, qni bxlxeorum teHuaria 1 /rocra, et reliqna tfo
c.snt, hh operai $ua$ fatturot \ tiolat. * M*c. '

1*11

RKSPONSA AD INTEHKOGATIONES MARCI.

1002

. - vietn. Hcbdomade autem anlipascnalis shio pori ?,

culo camibus veecetnur in cjus Mcrcurii dic <
, \ . ' Yeneris. Nam pro aao ie frorainico babciur hoo
.
septem dierum iatorvallun).
/xHrr. 53. Jcjuaia did fetliSaaclorain Aposlolo. \
, , raro, et Natalis Cbriiti, et Obdormitionis sanct
, , Deipane cl Servatoria, inexcuaabtlia suni, an permitlenda et iadifferentia ?
, ;
'.
tUtp. Constaatinopolitana qoidem sancta synodus
in diebug sanctiasimi iliius patriarchae.... tnterro*

- gata, an oporteat Augusti rocnsis jejunium perft , cere : reapoadit, id Jejunium mulalum esse, n<*
, cum pagania jejoaiia qu codem lempore fiunt,
concurrat. lfulliUmon bominea id jtjunium adhuc
. obaervanl. Noe autem cutn ea, qoae aJ boc perii . ' , * neat, conaiderav erimas, dcfendimus jejuaia neccs\ , , tario praecedere aascqualuor festa: nimirum festuui
* Saactoram Apostoloium, Natalis Cbristi, Tran**
, formaiioaia ChrUli et Dei nosiri, el Obdormiitonit
, aanctse Deipane, scd taalum aeptem dierum. Unum
, eaim esiquadraginta dierum jejuaium sancii et tna * . * gni Pascbatis. Qaod ai quis plaaquam acptem dia , bue circa fesinm Saacionini ApoaloIorum eifatuin
. naUlis CbrUti jejunet, seu sponle, seu a fundaio ria regula impalsn*, non viluperabitiir. Qoomo , do aulem, et propCer quid ante uauroqaodque bomra
, , quataor festorum jejunare debeamua, deelaraiatu
. " in ayaodali decistoae, de eo a nobis facu. Qui
igitor noa jejunaat amo uaemquodque boraai qua , C iuor featorum tineulla omaiao exeaaatloae magnia
* eineadabuatur poaais.
. ,
' .
. 54. Q*i bit jejualia coalinenter agurii,
. \ , adaaee el diebaa Mercnrii el Vcnerii aridif vetcon , lur, aineaiar per aeenadariamroensamcurare cor poria indigeaiian, aaaon?
;
Jtap. Propria continentia, jejuniura ett; quia
*4 , *
, * et affeciicida, aon bomicida vocatur. Si ergo, qui
, conttnenter vivuni, ad corporis euslenuiionewi
, - secuadaria meaaa iadigeani, praejudicium non
. \ patieaiar. Nata aec hi loia die conliiientiam iafa , . mabonl per incontiuentiam uoclurnam . Id cnim
ai fecerint, eocrcebantur.
, .
Interr. 55. In exspeciatione reaurreciionit a
*. '.
, rooriuis jutti Laxari, ei in fesio Sanciorum Qua , dragiala, sine pericolo aacrillcium quispiam pcrie , ; ctum celebrabll, annon? Pariier et tola sancia
Quadrageaa licet baplizare, aut beaedicliones
, u , nupliaruro sponsaliorumque facere annon ?
;
/Uap.Quinquagcaimus sccuifdus canon sjntix ot
. vf

VARIiE

LECTIONKS.

.
* Axuuito men$e% j*junium urvartl:
teu municipalu.ucdnm tfccrao. " lamcn nec fp**
(Ota diicoutinualnm temperanfhw. pcr rcr.perthmm inli'inrrr.:iiii;f:t c/'i*nnt:buul.
, . C X X X V U I .
'

1003

T l l K J i i . DALSAUOXIS

1004

aeuincnica syitxli, Tfiillo magui palatii con- \ .

gregat*. bsec ail: 4 omoibus santla Qiwdrage- ^
airoc jtjunii diebuft, prscler quam Sabbalo, el . \
Dorainico, et ancto Annunlialionif dw, flal tacrutn , \ ;,
praesanciiftcaiorum niioitUerium. Et 40 canon .
Laodkcn aynodi h*c rntiniial: Qtiod non oporlel \ 6' ,
in Quadragesima pancm offerrt, uiai Sabbaio, et ,
soli Dominicis. Et 51 canon fjuadem synodi \ . '
inquil: Quod non oportet in Quadrageiiwa mar- ,
lyrum natalet peragere, sed taiiclortjin roariynim ,
faeere coromemoralionea In Sabbaiis et Dominicis.
El 5 i ait : Quod non oporiel in Quadrageaina nu- ;. \ ^ ,
ptiaa vel natalitia eelebrare. Ejuadera aynodi45 . '
complectiiur: Quod non oportet doas bebdo-
madas Qoadragetimte ad illuminalionem admilii. .
Qui igitur conira boiiim lenorem faciuni bapii- . mau, vcl nuptialet benedidiones in toU sancia , ,
magna Quadragena, vel perfeetat botiiae eacrifi- ,
cintes, excopio aolo Sabbalo, et die Dominico, d , \
evangeliiitione f, injuate agunl, et gravibua emenda- , , '
bantur poanie, quod ea coramiaoriiit, qitta veniam ,
non merentur. Canonibus sane deflnitam eal, in ..
magno Sabbalo btptUmata fleri. Qaod ai vilas *. . ftxitua ulrgeat divini baptlsnalU initiaUonem,
lafaeran oxhibebiiur, tliam alio die Qaadrtgen. , *
Namet . qui ad exlremun coerotntur 4, et per- *
pelaa excommanicalione damnaii tunt, inoHif auxiliatur myouriem, ad Mociorum myileriorun
.
paitiefpationem.
lnttrr. 50. Sine perieulo flont ordinationes eub- (J . *. !
diaconororo, diaconorum, aacerdoium, et pontifl*
, ,
cutn inftanclaet magua Quadragena, nnon?
, ;
*A*dx. ( )
Rtsf. Canofiibot etalulum eai (ul toperiua dixiwng) ne perfecU sacriftcatio fiat toio 40 dierum * jojanio, exceptia solii Sabbalis, et DomiuicU, et ,
feato Evangelizailonia. Hie itaqoe dicbui, quando ,
roystica conaecrata vieiima perAcilur, ordkulionea ,
cttra ullum crimen fiunt: c*!erit autcm jejunato- ,
riis diebut, quando perfeeta aacriflcatio non fil, *
ntc ordinatio alliut eorum, qai rdlari ministranl , ,
malloque minue epiacopalis perflcirtur. Ordinalio * , ,
enim ett publici conventui temput, et glorifica* .
tionis Dei. dlgnia elargiene apiritalcs dipnl- , ,
D *
lates.
. vC.
Interr. 57. Qu in sanclii Dei Eccleaiie ab aliquibua offeruniur re qualetcunque, vel eliain
edolia, *b ullo accipieninr , ei eonim tribue- , , \
lur licentia? liem qus, et qualia lunl canonica, ; \ ,
quse eacerdotibue et poniiftcibus quotannia dan- , \
;
lur?
'Axdx.
Re$p. Aurea quidem ei argenlea, quae Deo
offeruntur, vaea et inpcllecliUa, eine domino , ,
*iinl et pcr episcopoi Deo coiuecraniur. Ecu- " *
letHa aulem, eC potulcnla, oum uxla inorem, f

VARIAS LECTIONES.
md baptismum.

et Atuivntiationh. ont exlreme pumuntnr. ' nam tl ordinallo, publici contmn

qnonatu accipicntur ti reiinebuuiur f
in HKI/IHI dominw $um

4$t occasio, et ecUfralionn Dci.

1005

RESPONSA A D I N T E R R O G A T I O N E S M A R i X

1006

, \ sanclorum memoriig, et pro mortuoram coainte moralionibus inferuntur iu templum, et quas pro
, - airimalibus trajectionibus eccletile ab altquibua
, \ offeruntur, episcople dari canonice slaluluin esl,
et ab bis diairibui in clericos peregrinoe bospitio
, . excepios, et alioquin inopia pressoa fratrea, prout
' 0* ipM judicaverint. AU enkn teriius canon eanclorum
apoatoloruni baec expressim; Si quia episcopus,
vel presbyter, prster Domini de sacrificio ordina \ , , , lioncm, alia qusedam ad altare allulertt, mel, vel
, , , lac, vel pro vino siceram , vel confecta, vel aves,
, , * vel aliqua animalia, vel legumina, praeier ordina , . . lionem, deponatur; prelerqtiam nova legumina,
, lempore opportuno. Ne liceat aulcra aliquid aliud
, ad altare offerre, quam oleum ad luminare, ei
* incensum, tempore aanclas oblaiionie. Oninie
, - aulem alius fruclus domum niitiaiur, ut aint
, . prirailia episcopo, et preebyteria. Clarum autem
eet, epitcopom et presbyteroe diaconis, et reliquis
. * clericis diatriboturos. Et 7 et 8 canon Gangrena*
' - aynodi baec praecipit: Sl quia vult frucius eccleeiu:
, oblatoe accipere, veldare eitra cccleeiam, prseier
, , epiacopi aefitentiam, vel ejus, cui cura eorum
, iradita eet, ei noo cum cjus .eententia ea velit
, . agere. ait anaibema. 71 apoatolicua canon barc
<tp * , a i i : Si quis clcricns, vel laicoe, a sancia ecclesia
, ceram vel oleum auferat, segregeiur. El 75 canon
, . . * * ail: Vas aureum, vel argenleum, vel velum eanc , , tificatunn, nemo ampiius in euunt usuio convcrtat:
* . C boe eoim fit praeier jus, ei contra leges. Si quig
, . * auiem deprebenaua fuerit, multeiur. Canofl auiem
deeimue oectjmeuic eaoctae eynodi, congregatee in
, lemplo Sanctorum Aposiolorum, eoa quidcm,
qui allaria tacra conuonioaot, depoaitloni subjicii:
eoa autem, qui eitra altare exaisiemia aacra vasa
, * in profanuio usum convertunt, excommunicat:
, . eos vero, qoi diripiunt, ut sacrilegoe conderonai.
* Porromagnus Cyrillus in epietola ad Domnuni
" ectipta, baecait: Umisquisque nostrumpropriorum
. , \ temporum raiioaoe reddel iudici omitium. Va sorum enim thesauros, et poasessiones immobiles,
, - inalienabilea ecclesiie cooservari oportel: iis
, autem, qui per tempua divino iunguntur eacerdo*
. * % - tio, administraiionem aumpiuuui crogandorum
'. - ^ iiducia predilam esse *. Quaere et libri 50, tii. 3,
, cap. 2. De quantitate aulem, quae pro canooarm
, danda eit a plebeiia 7, canones quidem nibil deii ' niunt: verum juesio ioclyli impcratoris illius,
doinini Isaacii Coinneni, formam designat niultorum
^ . quoruradain, quae episcopis daniur a laicis, qm
gedesin eorum. dioeccsibus siabilieruni . Quoniam
( aulem rerum irregularitaa et indulgentia borum
), - occulUvit descriplionem (mullesimara enim corum
\ .
parteno episcopo dat ncmo), contenti sumus cotisueiudinc, e\ danlium iibcralitale.
T

VARiiE LECTIONES.
qum nomine dittributionum $piritalium eccteiih* ilceram factitiam, vel ijallinat. * erogandorum
cu<nfiduciacommilii. 7 quas cunonici nomine procstanda est laicit. qm habens in eornm territo*
riis domlcUia. ct iuopuv.

:jo<57

TUEOD. .'HVLSAMOXIS

1(1

Interr. 5S. Ortbodoxua quidatnab Agarewls cap- . '.

tus, el per vim ortnodoxam Adet ejuraius, ac ,
rlrromr tsug, abtqoe inicrroluione fere Immund , \, *
liem d'ftet, ei claro eum orthodoxis convcidt, , \
itivocaique aalutcin. Qoia autem voli gacramento- , \
rinn iicri particepg, qu*rimai, quid eit farien- .
dnm.
, .
*. , \
Jteip. Ortantiom tunl coronat, ei Dominoe ac
;.
H5U8 noiter Jcsue Cbrigtug: Si quig me conflteaur, inquit, coraro bominibus , et ego confttebor , , ,
*um coram Paire meo qui in coritg est. linmiin-
dum ergo var., ad susceplionem unguenii, qua .
mentig alienationo Quamobrem coa- ; golaiionem quidem epigcopicatn. aliud apirilale
colloquium illc tic panUeng, el bona mulatione , ,
niQlari voleng, promerebitur; ted ganctia sacra- , *
mentis dignus non 'labebitnr. Debct cnim impieialig .
gordeg obluere, et ita admitti: et pott pnegiitutom ,
tempiig aanci* eliam coromenicalionlg 6et pani- * ,
.
Cfpg.
'. \
l*Urr. 50. Vicanorum lurbta eum, qui ipttg
videtitr egae dignug epigcopali, vei gacerdotali di- gnitatc, mibi exbibent; pctuolqoo ut glne repulga *
rennnlietur ordineturque pontifex, aut gacerdog, \ ,
vcl diaconug. Qusro igitur, an acclamaiioutt .
.
populi gequi compollar
.
Resp. aliquando ordinationeg eplgcoporuro,
ci reliquorom gacrig intliatorom ordtnibng fiebant '
per etoctionem rouhitiidinig, eornmque, qi gfmul '
imptrabaoi. Oecimug tertiog aincm caooo \- <j , '
cenae gyoodi, canon gancia* et oecimeDicte ,
7 tvnodi, bajuemodi ordinatioiiog ab ecclctiagtico
rejecit slaio. Ille enim ait, mrbig non egae per-
miliendum eornm, qtii gtinl in gacordolio coiuti-
tuendi, electionena fatere. Hic auiem pronuniiat: * , Omnera eleclionem, quae flt a niagislraiibiis, epi- , ,
gcopl, vel pregbvieri, vel diaconi, irriiam maoere: , , ,
ex caoone dieente, 81 qoie epigcopug gaealaribug . li.agieuallbus iigug, per eon ecctesinm obiinuerit, , ' /deponaiur, el tegrcgetur, et omnei qni cum eo ,
coromooicanl. Oporlet enim eum, qui est promo- . vendug ad epigcopatum, ab episcopis eligi, quera- , "
admodoin a gancllg Pairibng Nicea decretum eat, . ,
io canone qui dieil: Epigcopum oportet maxime . quidem abotnnibog, qorgunt iu proviocia, conaii- ^
ttil: gi aulem hoc diflicilo fuerii, vel propter * ,
urgentem neceagltalem, vel propicr viae longiiu- , ,
dinem, ireg oronioo eodcm convenicnieg, iig quoque ,
qiii obgunt, siniul tuflragium ferenlibug, el asaen- , ,
lientibug pet liileras, tuuc facero eleclioncro. .
Eomro autent, quae a se ftunt, conQrmaiionem *
.
dare nnicniqtie raeiropolitaDo.
. . ,
Inttrr. 00. Lilieri ex gecundig nupciig procreaii,
el qui ex ancillia, ac concubinis, eaccrdolio digni ,
, ;
jiidicabnnlnr, annon!
*. Retp. Sceundamm naptiarum liberi nulla ralione
v

VARIiC LECTIONES.

* AII tmts pdjmtare* ttqui cognmur.

1009

^. *0 - ,

. \
. ' \ , , .
, .

, \ ,
.
,
.
. '.
,
- (,
,
.
.
'*. .
\ * ,
, *
, ,
, * ,
. \ .
, ,
. .
,
,
,
,
.
*
\ -'
.

,
, . . . .
*

, , , . ,
, .
'. '. '
, , , ,
;
*Aarox. ,
,
, .


' ,
( -

* obnoria fnerunt.

1010

RESPONSA AD INTERROGATIONES MARCL

d ab

ahhaic.

velaniur aacria ordinibue iniiitri. Synodica eniro

decisio, facta leapore Imperatoria domini Coneianlini Porpliyrogeiujeta, priraU nupliii secundai
in omnibua exseqoavii. Ideoque el sui baredrt
sunt patri. Sed et qui ex aucillia naii, et donati
libcrtate, parique modo, qui ex concubints geuili,
non veUntur sacrari. Italres eoim eottim poenis
scorianliuin succiderunl , ipti aulem nibil deliquerunt: quamobrem nec poenis aubjiciuntur. Ut
reliqui igiiur boroines, qui nibil pecearuni, honorem sacerdotaleni secundum canones eonseouentur
ei ipsi.
lnUrr. 61. Uclor poleaiate a priore tcccpla,
admimslrandi posseiaionea monasierialcs, vuli
pnecedere aacerdotea, el alioa clericos illic evsitleiiies, et in saociis sacriflciis posl prefectum sca
priorem , commemorationem tui fleri. Quaero a:i
recle de eo conlendal.
Re$p. Ordo coelestia et (errestria conlinct.
Ideoque Dominus nosier Jeaue Cbristua inania
glori vaniutera reprimena, Cum vocatus fucri,
inquit, ad nuplias ab aliquo, no discumbas ad
primi accubiiua lapetes, aed recumbe in tiUimo
loco: ut audias ab eo qui le iuviiavit: Atuicc.
aacende eupcrius. Et i u erii libi gloria multa.
Lecior igiiur volens ante eaccrdolcs sedcrc, ci
poat praefcfctum ' comaiemorari, Dominicis advcrsatur prxccepiis. Qnod si, quemadmodum nanras,
lecior in regione peregrinalur, prefecli locum *
implens, slne periculo, vel potius merilo, conlcn
dil anie sacerdoles sedere et comroemorari, veluii
locum obtineus ejua, qui mandavit ei ntumis.
Idque ostenditur e canone aeptimo aanctae et oecuroctiic aexta synodi, congregatae in TruIIo magni
palalii, baec in parle persequentis: In nonnulli*
Ecclesiis diacones officia ecclesiastic* babute
didicimas: el ex boc nonnullos eorum, arrogantia
ei licentia frelos, ante presbyteros sedore.: staluimua, ul dlaconus, cliamai in digniiatc, id est, in
quovis sil officio eedesiasiica, anlc prcsbytentm
no sedcat: praelerquam, sil proprii patriarcbx, vcl
mo!ropoliiani viccm gerena, adsil in alia civiiate
anper aliquo capite. Tunc eniui, ut locuro illius
hnplcns, bonorabilur.
1

lnterr. Gt. Agrcsiior saccrdosai terlii matrimenii sacram bcnedictionein sciens feceril, puniotur,
an, ut rusiicug, veniam merebilur?
Re*p. Qui factum ignoral qualiscunque sit, legibus
excusalur : qui antem legcra ignorat, veuiara non
consequiiur. Quoniam autem Novclla conatitulione
inclyii imperaioris, doroini Constaiilini Porphyrogennetae, terliaB nuptia? partim suntvenia digna*,
partiro miiiiine (natn qui cx priino, vel secundo
roatriinonio Iiabcni libcros, el qui qiiadiageaimum

VAfU.C L
* poH abbntem.

abbatcm.

abbatis

tiea gere*$.

1011

THEOD. BALSAUOIf )S
1012
tcUtis annum escetseruiil, lerliaa contrahere non , \ ol
): dicimus saeerdotfcm, qui bujusmodi veti- , )*
Itram napcianim benedicilonero feceril, deponen-
dum eese: ejua enim crassa eai legie ignoranlia. ,
Ruatici aulem ei eubtilUalem legia ignorent, inier- . ,
duin extosanlor, non laioen, ti omniboa maoife* , <>,
sta jura.
.
Interr. 63. Mulier qnadam a proptio patrecoaeta
. \
legiiime conjungi viro, et videns obligatorii scrL \,
ptia conjugiunra patre munitum, indicavit, quod
recte factum erai, cuidam amatorie erga ipsam , f
affecto. Hic autetn, ui perditc amans, nibil cuncta-
tua, cum nonnullia rei ignaris familiaribus . , , ,
noctequadam in tnulferie domicilium irrupit-, eairi-
que volentem rapuit, abduxitque domuio euam, $
intra floet aliu* terriiorii eitain. Qusero, an qui ,
lalera raptaro roolhieunl, potaint per aacratn bene- , dicliooem canonico conjungl : maxitne, cunt puella .

pareniea illad modo fieri veliot.
. .
Rttp. Terliup cajyt 58 tii. lib. 60 Basilicon, baec
'A*dx. ' ' *
ail Doroinaikn. Nernibatrapta rapiori. Sed ei al (& lali eonjugio parente* ejua conaentiant, exailio cir-
camecribuntur. Ei 17 canon aanct el cecuroenicte
qaarUa synodi haec ioqult: Eos, qui noinine conju- , . *
gii -nulierea rapiunt, vel opem ferunt ac conaen- * *
tiunt iis, qtri rapiuni; alatuil aynodui, ai aint qui- ,
dem clerid proprio gradu eieidere : ain atttera , ,
Uici, analbemaitiarl. Qoatnobrem el-noe hsee legi- , , time canooiceque consliitiia ttquenio*, dicimue : * ,
si rea, ut inierrogatione tua propoeuisti, iia e
Jiibei; neque nupiiae futuraa inler rapum et ra- ,
piorein, et ai pater illiue rtm approbd: neqoo
raptus pcBtiaa effugituroi, qui ejua fuorinl conacii, , ~
,
sed etiam Uimo afleetqp iri aupplicio.
, ,
.
*. '.
Inttrr. 64. Itolier qtutdam graviroorbolaborana,
nocto raall aflliclionem ulu, aeipeam io mortem , ,
projecil, et mortii bauait poculom. Yir ejoa, cim , >
lector timc easet, bodieque ait, quserit, an ob '., . ^
eant rem saderdoulein digniutem eoosequi non ,
,
poi8it.
.
Resp. Si, qucroadmodam narras, i u ao res babet,

locior sine impediroento gacrabitur. Ut enim dili- ,
gentem pigrilia nonbrdil negligeniia, ex divinorum . * >
caooDiim senlonlia : tic leclori pnejudicium non ^ ,
fadei uxorta cjua peccatum. Unuaquieque enim ,
propriis caienis ( u l vulgo fetlur) coerce- .
, ,
tur .
.
.
OFFICIUM ET DEFINITIO EPISGOPI.
Ex libro d$ iure, qui *tt Ba$ilii ConHautini et BactJUiov , * ,
Leonis, titulo v. cap. i .
. '.
Episcopus est inspccior ci curaior omoinm ad

VARIifc L E C T I O . N E S .
con$lringitur.
1

. 1 !

*{|

I f

t n

Jtlll

a .

A ^ U I U . I

UA\

*- - -*

L-.

1013.

MEDITATA.

1014

THEODORl BALSAMONIS
PATRIARCHiB

ANTIOCHENI

MEDITATA SIVE

RESPONSA.

Stficiiumi patriarck* Anliothtm Theodori mcdi , *

tatnm. pairiareharum pru
.
viUgiii.

, Veuil in conspectam meunxpoiitio tna, vir gan, , \ , . ctixsime, et adroUaa recepUque, per mibi placttii
0 , \ Quippe non inhoneeUs erat indumemig amicia, noc
* , indignig Hberali aapieutia lua: sed boncalis poiius
, , - et deccDtibui, qualia lexere ucerdoulia labra
, \ . aolent, quse justiUam proferunl, et veritatoio qiar>
runi. Qoapropcer accipe, quod per ean roluisii t
. oobia conaequi, responsiouig amica Ulenium.
, Peliistl, iit ecripiocompleciar, unde, et quomodo
, , uuctiwimoruro palriarchirum numerui quinaiiue
\ , exgliierit; qtise privilfgia conaettjli s i n l ; el an
. . ail intereog diacrimon aliquod, oti quidam perhi tj benl. Scribimut ergo sanctiiati lu, cxieroe aote
- patriarcbaa omnes, a aancio Petro aposlolo faisso
* ordinaium magnaB illius Antiocbte antiaiilein, Eto , duro Auliocbenum ; et paulo poet, ab eodom prae , * conediviiio, epitcopum Alexandrin pratfecium
, * \ IScclegi, ganctum Marcum; Hiero*olyn.hana\
, . - sancium Jacobum ; Tbraceuti, aancfum Andream.
, Potl annog ero quasi irecentos, niaguus inicr
, Paireg, ei aanclue vir Silve*ier, a gancto et apoaio , l i i pari, magno illo Consiaotino, qoi reciam do , ctrinam receng amplexus fuerat, aolii priscae Komxe
, \ - papafuil appellatug; queniadmodain bisloria reli> . glosa, cum cxterig binloriig ecclesiaatieis, iradit.
, \ , Itagnug autetD Ibronai ille Coiisianiinopoiig, re
( pariter ae nomlne famoaua, Perinibiie eubjectua
) . (est aulem Perioibug, occtdenulis Heractea) epi , acopo parebat. Necdum enim urbaroagna,vel Cpn, . gUDlinopolig appellabatur; aed oppidum el Byxan ; ' lium. Cum aulem iroperii gceptra ex veteri ftoma,
, ^ , divina et ineffabili Provideniia, Unquam ox
, ^ oleasiro in olivam, buc iranglala fuiggent: qui
, tunc ponlHlcia cum aucioritaie tbroiio bajos ecele . ginepraeerat,aaiiclug illeMetrophanes, cx episcopo,
. noiuine imilalo, vocalug fuii arcbiepiecopus. Eie , nim idcirco prinia sancla gynodus universalig,
C

1015

THEOD. BALSAMONIS

ttMiiiione thronl ConUaiiliacpolitani facla, Rome ', iut

veterit illi honorarii jura iribuit, propterea quod () Wav ', ctietitti ipalut verbit mar) Roma nova : quetnad-
mcKJun btec secuado et tertio fyaodl ejuaoVm . *tva
canotj* deelaranter. Ut auien bonaa ordo, res !
omniitm palcberrima, in Ecclctlamm qaoque , ,
capitibua periadc, aerveltir, atque coelealibvi ardinibut, divina et univeraalia stucla aynodut, ,
Trullo majorit palalii coacia, qtic quinla ei , (&.
acxia dicilor. b*c diaertii ferbla decrevit.
RenovauUi ea qum cantxm qxinqxaginta ianctit *
Patribui, in euitodita ditiniim ei imparaloria urba,
congrti$i$ t uxcenli* ae triginta, qui Ckalce-$
dona conttnarunl. tancila $unt : dec$rnlmu$ i
* '
thronm CoHitantinopolii cquallbui honorariii ,

'
frxatur juribus quibu$ veUrit Romm thronui; utqne xptuoaU
' ,
parsm cum Ulo tccUtiatticii m rebm amplitxdinem

,
obtintat, el ab Ulo $ecundu$ $it : pott qttam, magnm
* * br
nrbit Alixandrinm thronui xunurtiur : deinda,
'
Antiochenui : *f woit httne, urbU Biarotolpxi \ ,
fox* thronut. Propterea tecundutn id, quod boc .
cano*i6 couiinelur, ox eo tempore bue uaque,
, \ %
aaiictUiimoruni iftorum qoinqoe toliorum magDos

poniiflcei per orbem uniferaum boc modo venera- .
mur. Bieuitn Jaiu papa vcierla Roroat ab Eccleaiia '
abtcUtio, jnlnimo ordiiicm caaonlcuiu abofovii. ,
Praaitirea primut adveraot aecundun teao non . ,
fffert, neque aecundut adveraut tcrtian : ted ,
ium intttr quinqae lOAsuom caplUt unlut (qui
loi etse Mumero dlcuumr, nec difiduiHar lamen in Q * parles) apud populnn Cbriiiiaoam babeantur, di- ,
gnltalo Bibilominuf pares tont ia omnibua; et , , \
cum capita aanctaruro per uaiveraam orbein Ec-
cleaUrum Dei jure dicantur, iocum io eit diacri- ,
men ab boininibua tiatulum babere non pole*l: * ,
ncqao dc acnteniia quoromdam non tnagni n w * ,
inriiii rea afferentium, papee Romano propterea ',
flt injnria, quod ipoe propter liiteram R (57),
) IKtierariim collocaiionem roapiciamut, leftiue in
.
nrdino i l t ; ei eaden rationo Coaitaalinopobianua ,
\\tr C lUieram bonoreRir, acpriorem locvni conoe- ,
quatur. Rcc offeationi aperla feneoira fuii lnter * *
Aleiandrlnum ei Amlocbenuro, propier litteram,
vediit oomro quolibot locun tibi prtorem viadi- , canio : ted queiuadmodum qoioariaa illc aensttum, D , ,
aKbilotii et conditoria Dci foraialioni rctpoodet, * *
noc upectui (vorbi graliai odoralum, nec andilot
l&clum rel gutUluiii botlililer eaa ob caoaam ,
iMvadil, qoodeomn nomina forieUH ttrk anobia * .
proferanlur : i u nec paixiaoTcbanioi aliqnis, coi per divinot caoooes primao allri\mu%% eti locua, adversas aocundoni, et proxinvm ad boc, arroganier aeoiet tuert.
Qoia vero noaouUi dicuat, DOH ease perniasaiu
, Alciandriuo vcd Anliocbeno, verbi gralia, ol cnm * ,
lampade vel facc pairiarcbali faciat iter ad irbem
impemoriaaa, vei In aliam dioeraio; exeepiie , ,
illU proviAciia, q w per caooaes eit aUriboUB .
9

VARlif
(57) Qiua priraa cal ia vocibalo ROMO*.

LKCTIONES.

1017
WEDITATA.
18
, \, ' . ernii. Quippe fax, iiiquiunt, ad oflkium doclons
' , gpeclal. Exlra provinciain vero docere, IIOH per * - uiissaui csi pontiOci ; secundnm canonem
. babiue in Truilo ganctae atquc tinfveraalis sexl
, - gynodi. El ad confirmandain scilicel hanc ra (5, - tionem stiam , evangelicis quoqiic verbis l.isce
. , uluniur : Luceai lux vestra coram hominibug.
Audianl bi, tam ad ampliludineni imperotoriain,
; , quara palriarcbatetn, officia docendi perlincro,
* propter unctionis sacra vim aiqite poieslaleni.
* Ilinc enim uauvenit, til iidiles principes el impe , , ratoreg calecbelico more cum populo Cbrisiiauo
. - coiloquanlur, aul suffiluui facianl more gacerdo
; ; ( ) - lupi, ei cum cera duplici obsigneni. Verum bac gola
, ' de caiita facibus, quae argenieis ei aureig (ut iia
dj jn,) corollis cincte sunt, non utuulur in
poropig : sed eliam, quod instar cooleslis illiut
* , giganlis (58), hoc cenlrura orlliodoxae doclrinae
* radiis collustreni : quodque luceat, eorum egressio*
. ab exiremo coelo, el occursus ipsorum ad alteram
coeli teodat exlreroiiaieni: cnm imeriiu nemo sil,
, qui ab eorum calore se posail abdere. Nam st
duntaxal propler digitilatem oflkii docendt, facuin
. $ ejusmodi spcciosus ritus excogitaiug esset :
. cujugque lemporis imperalrix expm bujusce pri vilegii foret, ac facibui non abs re carcreu Quippe
. eancitum est, ut laceani mulieres, ac minime do - ceanl. Attamen bs quoque videmug eodem cum
* imperaloribus ritu facea prseferri. Regionum prae, \ , ^ lerea ponlirtces universi, consiinililer luro poiitiil caleg, lura alias in publicum processiones inall, - luercnl: ac videret aliquis episcopum Athyrensein,
, - verbi gratia, vel etiam longe quempiam boc infe. , rioreni, pedilem illum quidem iu provincia gua
, ; prodeunlem in publicum, el bac illac ilantem;
sed faculae tamen patriarcbalis bonorc tumentem,
, , quando bi eliam episcopi oilicio docendi fniuntur.
, Quo sane quid dici possil inxolenttus ? vel rectiug
, , nl loquar, quid injticundius ? gi nunquatn
quisquam boc fieri vidit iii aliquo vcl meiropoli * , - tano, vel arcbiepiscopo, tantum abesl ui in
-piscopog cadal, excepiis quibuadam arcbicpisco , - pis, qui capui ipsi suorttin suut; Bulgariae,
, , inquani, et Cypri, et paucis quibusdam nietropoli .
lauig; qui ex imperaloria gpeciali muniflcenlia jus
boc oblinucrunt: sequilur, solis imperaioiibiig et palriarcbig per gratiam Spiritus gancli, el acceptam
auiiquitus consueludinem alque ordiiiem, jus hoc propler indicalas causas essc coiicessum.
" ' Quia vero iinperatorum aaxiHttm ad illuniinatio nem el glabiliinentum sese lam animi, quam cor, poris porrigit ; ampliludine palriarcbarum ad
( anitni dunlaxal iitilitalen) conslricia (perexiguam
), quippe curam geruut hi de rebug ad corporuiu
\ commoda gpecianlibus), el consimiliicr imperalri ^ cis cura el soUiciludo de gubditig, dunlaxal ad
( viuo curporalig progperitatem exteDdilor (nullum
), , enim aoiinarum a mulicrculis exspcclanckim auxixcr

.
(5.*) S<dis '*..

1019

TJIKOD. 1M4.SAMONIS
1020
lium) : idelrco faces iinpcraiorum gcminii turcie , < * U
cinguntur corollis, cum quse pairiarcbarura ei \
iinperairicis sunt, uno qoaai aepimenio circum- . ** iptl * " ,
dentor. Sed dicel quispiam : 8il ita aane. Coocct-
uiu calo, iucernas patriarcbates accendi per ignem &.
tot tradiiionurn, veri apecien babentium. Sed undo ,
profccium esi, quod eisdcni ex argenio v i i quaedam ; 'Hpxci
ecedat ? Sufflciebat, duntaxat eccleaiarurn capili- , bus per lampadaa inajeeiatia aliquid accedere, \ ,
alque inierim , qui vnganlur in cxailto, el pau- . ,
peree sunt, cam ob causara non vexari. Rctponde- , ,
mut, piiestmoa imperaloret, cl sanctissimoram palriarcbaruin quinariuru, esse similes agricolia, , \
conaittetuibuf in area frttmenli largilricc. ae ,
venliUbro unclionia viiiosUatem ceu pateas exler- * (
ntinare, ei virtulem ccu grana colligere : Yel , similes eaie normis recta circuli eupcrflciem *
libramibua et cenlrura per jualUiae radioa col- , luslranlibus : vel maritimi narigii malia ac veli, ,
duro imperaioriii coniiliie, et praceplis spirituali- .
bus cyrobam miindi bujua Incolumem *er?aut.
Quo fii ui curo exiguie magna eoinparanics rell- , , gioaiatiini imperatorea, atque inter sinctos Pairea,
exlfnii qoique neceasario itatuerint, ista raiioua ,
comiiandoa eaie magnoi pontificea, parique niodo
tam opulf.ntum, quaro pauperem babendotn : nt
recue quidero doctrinse aeciaioret, dum magnam ,
illam et auguiUin poropam solis imperatoribaa et ,
palriarcbis exhiberi vident, convenientem gratia-
rum actionem inalar graii aoflhut, offeranl Domino, ^ \
qui inlra centrumroundanaepulcbriludinis defen- , soret cjw gloriAcat; utque flexo genu petant a , Domino, quo tropjeit imperaioriis univena sob *
sole icllue colluitrelur, et patriarcbicia precibus , \
lerrerue res irradieniur : ak vero diveraas senlenlbe (
sectatores, qui poientia sua nitunlur , el tuit ae ), ,
jaciant opibui (aimulacra namque genlium gunt \
aurQin et argenlutn) ad id, quod ceruiiur, cxecu- , .
liant : et exeusorum opera vana alque inulilia .
eiieiiment, mundanssque opinionis munera. Ei baec \ , \ , ,
quidcm de lanipadibus palriarcbicis. Quoniam vero ,
baculus, et saccue, ei cruces plurimae, plenaque ,
tuuica flguria gaiuma Ihlerain repratsenianiibus, pairiarchalem sanciilateni eolara nobilitaiii, ac ,
nonnulti volunl, quoidara ex palriarcbii iionntin- ] . , ,
qt-ain aliquibus horum non exornari : age de his .
eiiam breviter disseramus. Inclina aurem tuam, , * ,
eanctissime, et me audi. Non enim in parabolis aperiain oa niefjm, sed qusesliones ab origine profcram, quae divorum Patrum gralia me docuit.
(
Sanctissiuioa quinqoe pairiarcbas (adbuc cnhn
ut hedera quercui, sie ipse concordise papae Roroani ; , ' '
quasi mordicue inbaereo, ei ob separationem illus , animo laccror, alque quolidie couvcreionem ipsius ,
egregiaro exspecto) pro eolo capite corporis )
omnium Eccleaiaruoa Dei agooscirous, qucmadmo* ,
v

VARLE LKCTIONKS.
' .

1021

HEDITATA.
022
duro ei oupra diclttm el quia credimus eot
, , per nctionem sanciiiatia perflci, unctoe Dominl,
, el eaactissimos appellamue; ac referemee eos iu
\ , \ nuroertjm ganctonim el divinilos afflatormn Palrum
, nostrorum, et amanler ipooa ampleclentee, crrtf
sumas, fores regni ccakaiie per eoe nobis lum
, \ occludi, lum aperiri, et per ipsoruro labra Deum
. velpt ore proprio fulura proferre. Non eniin caro
, * el aanguis, aed coeleelie ille Paier ac Deus nosier
, (qui dixil: ln diebua illis effundam de Spirilu meo,
, - et serri mei valicinabuiUur), revelat eia tani
:, prsaentia, qoam fulura. Sic enim ti Saul iitfcr
. , propheiat, et Caiapbat fnvitns oraculum boc
, * protulit: Expedii onom perire pro populo ei
pro bac universa naiione. Nara ille per unnionem
. - regiam inealeacebai, hie per graliam ponll6catos.
, . " , Erai enim, inqult, ejus anni pontifex roaximue.
, . Propterea notiri patriarcb, lanqiiam obtinentet
, locum Cbrieti Oeique nostri, noo aba rt voluntariot
, \ ipaius cruciatua, et probra ealutla notlite cauaa ei
anie crocera et resurreciionem ab ingratia Judasia
illaia, curo gravitatorepresentant.Qu aatom ill
. , einl tnidiai toa aaiiciitat. Nam UmoUi videam
. me laborem ubituram, donoo ingrediar in sanciua , riutn Dei, qiueqno in eo tonl, ei drca ipsum,
, * intelligam : nibilominoi Mocil Spiritus graiia in
- palriarcbig preflgurau, in propbetts anle deimn, , tiala, in apoalolia fundala, in martyribus absolata,
, , - in bierarcbie decorala, eubmlnietrabil orationem
<" , Q in apertione orie mei,

,
Sanciorum pairiarcharum epimanica, Dontini
, manicat ceiebrant, quas volena iusiinuit ob salu , tem noalram, com inetar verberoois ad Caiapbam
. , ducereiur. Collaria, lorum illud, quod vham ad
. mortem traxii. Tunicae fiuvioa habentea, eanguinis
, et aqus rivoe, qui ex divino latere dtstiUaruut.
, . Genuum amictua, ejm linlei documeniuin, qu*
, - pedea aposlolorum Dominua exiersit. Sacci,
, * palliam illad contuenelise alqne opprobrii. Hume. 01 , . ralia, pritnilivi irangilum ab inferis ad roebrni.
, $ Mullis insigniUe crucibus peituhe, venerandie
. , crucis uoiverealem gloriam alque potetiateni. Qiura
sunt in his Iriangula, lapidem illum angularem

. , , D Cbriaiuna Deum noslruw, qui disjuncta conjunxit.
, . Baculi, arundinem illaro, qnae salutem gcneris
, bumani egregie depioxit. Testia In coelo Qdelis.
. Patriarcbia ergo tam prseclare nobilitatis, et IU
. * - aitnulacrutn veri Christi ae Dei noalri consliliiiie,
, quis adeo lemerariue et audax fuerii, u i jua alt , - quod tacerdoiale quocunque modo adimai? omnino
\ - Dullas. Audioi enim a Cbriili palre Davide: Tu
; . autein repuliati et annihilaeii unctum luum, e l
saDCtificalionoin ejus profauasii. Quemadinodum
, \ . ergo nemini diccre licel de UDO CbrUlo Dooquo
nosiro, quod alUer in boc orbis iracto tit praaeut
\ , ei magniflcctur, aliier in illo gloriflceiur; oe vesa niae exiremae rcuin se faciat, ei ad impielaioiB
, ' , exorbitcl: sic diam ncmo patriarcbalem sacram

IV&
1 2'J
TllEOU. I A L S A M O X I S
ampliliidiiiein dividi debere dixerii, uti vel majora **(; , \ gutvel minora babfttt prmlegia. Quapropter cliam oioctav ,
tiatutum est, ui in quavis cttlc&ia Dei, aWe ad 6<Cav cCmc tlvai,
Etiphratem, sive ad Tigrini, eitc ad ipsom pertin- \ .
& , \
gal Oceanum, cn.ijuoctim eoruin nomina referan , , \
tar. Accepcrunt euiin uli scriptam Jeginius,
, . " ,
regiones gcnlium; el eorom Ibroni sont iusUr
\ , xa\ \ *
luna perfeciae, ac tolia iustar coram ne sont.
, \ .
' * \
8ed dicel aliquis : Ctim divini et tacri canonet
vclul arvipendio quodam palriarcbi* quatuor
orbU pariea distribuerint, qoi flt, ot ipee semel
ataiuta iranpgrediens, velis eas insiar unius baberi
provinci, qiupque divisa recte snni, male confun- , dcre? Ad hanc objectionem respondemus, posie ;
iritcr el bsec vim eoam oblinere, quemadmoduro S ,
a sanclis Palribue sancita tint, et lamen idenlila- w.m unionis non confundi. Opifei il!e bnjus univerai .
Dcus, qai honiinem suam ad imaglnem finxit, ti ' ,
regem terresirium conslituit, qui coelitut regere- \
lur, pra licatur ille quidem cum propter rcliquan ,
flgtn<-nii hujus eximiam compagcm; tum quod ex. , \ Jramonali parlim, partim morlali roielura, vas \ ,
llluti apte fluxerit: quod aane cum loco circom- ,
cribaiur, ralione craseiliei cartialia, mente lamon .
ea apeciat, qtise vel apud Gades extitiunl. Neque ,
iuintiaei roajetiatiaex eo iribuitur, quod bomiDum ,
vitam pcr quinque tensus regi voluerit, quonim ,
quilibei vim tibi peculiarem vindicarei, curo inte .
tlm aocielatem mutiiam non abnegenl. Licet eniro
aspectus, verbi gralia, munus sibi divinilui Injuo- ' , ,
ctum eiiam pro eua parte dnnuxat obcat, cey ,
dcbilum quoddam peraolvens, in quo minimo *
cognatis a sensibus tmpedhur, nequaqiiam laroen ,
srb borum societalc arellitur, aed vult eoa digni- , talie suas parlicipcs csse, mutuaeqnt conferro . ,
operas Instar lidarum ancillanim, ad curandum id ,
corpus, cui eeneus bi dati eunt. Pralerea merelur , admiralionem, quod qnemlibei bomm gcmiiiave- ,
rit; ut tauteisi perire coniigerii iintim, lamen , ,
reliquue illiiis eliam vicem impleal, ncc adversos . '
eum insolescanl seneue adbuc inlegri, ted potius \ ,
i condoleaid, ne ludibrio paierfamiliai ipsorum , ,
bnbeaiur. Quippo ai conligeril allerulram aurem , * *
iuutilem reddi. non atripliue bomo, crcalum longe j I ,
pulrberriiiiiim, perfeclus et incotumie, el qualem , ; .
Denft condidit, essc dicilwr; ted instar abortua
'
babettir, cum a rcliquis qtiatuor ftenaibus, Hcet ,
incolumes fint, atmlii niliil habeat. Quemadmodum , vrgo qtiolibcl sonsu munus siium implenic, caelc- \ , ,
rorum usum non inficiainur, nec damnamus eos ,
lanquaoi foedus cl inuliles, propterea quod gemina
(
rationc non sint eilicacee, quemadmoduin eranl
, ,
rondiii, hed potiue eii favcmui (quippe si unus ex
)*
eis, uii dictum est, in unifereum defecerit; lotuin
, .
<orpus inutile reddilur, et ab hominibua haud
" ,
alilcr babetnr atque ai oon euisleret), sic eliam
,
quinarins palriarcbarnm recte atquo ordine scse
*
gcrcl. Nam quilibcl borum administrationom eibi
\
y

W25

MEDITATA.

1026

, - iribuiam obibii pro parte sua, ne sancianim ecele*

. , \ giarum privilegia confundantur: ncc lamen honore
concesso divinitug, datisve anliquitug palriarcbali
, gacre aropUiudioi juribus, quigpiam spoliabiiur.
, , Quippe si lale quid ueuvenerit, et Alexaiulrinm
, - (verbi eausa) in urbe imperalr.ice conaraoraniem,
, , privilegiia palriarcbalibug propierea quispiam
, , , - spoliaverit, quodnon degal in provincia eua ; caput
ipsum inutile reddct, lanquam surduin, vel ctteum,
el quatuor, aut tribug dunlaxal aensibua prodi , , turo. Ob banc ipsam caugain, ceu credi par esi,
.
jaradudum sanciium est, ut baud dubie pcr eleelioneiii inetituauiur eliaro ii pairiarcha, qui caieroqui sacroa sibi desiinatos ihronos, ob pag:tnorum hostileg incursm, baud possident: Aniiochenug, inquam, ei Hterosolymiianus.
Quavig enira gloria Ihronoruin gtioruro * vim
* ; , - excidernnl, tamen spiritualis gratia, secundum
. " , Davtdem, non exoleacet, Imo potius veniet Deus
* noster roaiiifeslo, nec xilebitur; ut colligart gibi
, sanctos giiog, qui lestamcntum ipsiue disponunt.
Itaque coinpleclendi auut amanter ii palriarcbas
, qui gancligginrig Ecclesiie MJIS gpoliali gunt, ct
exsulcg in alteriug patriarcha dioecesi deguul, mi, . - niraeque conlumeliig aflGciendi. Qtiippe 8aucilu:i
, canonibug eat, ut eog congolftmur, ei omni cura
, gugccptioneque iignemur; nou injuriis afficiaimia
, , ob remm bumanarum ioconslanliam, quae la . crymig potitig est digua, quam ul insolenliam gi \ - gnere debeat. Cssternm euni gacrae Lilterac, Pa , \ Iruiuque Iradiliones.episcopuin Rotnantim nppellenl
\ - C papam; ilidemque Alexandrinum, et ipsum quoque
, , * Congtanltnopoliianitm, ac Hieroeolymilanum, ar , . - chiepiecopos; golum vero Anlioebenum patriar , cbam : qui fleri potegt, ut Antiochena eccleeia on
, ; paiiatur injuriaai, qtix intelligat, reHquog ettaui
, publice dici palriarcbag? OIMHIIO boc proplcr
ideutilalem bonorig, et quod bi quinquepairiarcb
, vicem unius capilig uoivergi corporig obtineant,
.
ganciarnm videlicet Ecclesiarum Dei.
,
Quia vero quidam pcrhibent, nihil esse irnpecli menio, quoininu* ubivig cortsiiluti ponitttccs,
. eodem euro patriarcbig bonore amplhudinequ^
, fruantur, cura ef ipgt docendi digrilatem na<ti
, annt, et exeroplo Mosie et Aaronis in ganciig gau . , ctorum cougistanf, incrnentamque viciimam offe - D ranl: regpondemug per divinoa sacrosque canones,
. golis patriarchfg esee concesaog orbig lerraruui
, iractug. Unde fil, ul aliua quigpiam suo jure pro * vinciam non babeat, vel aliud quodpiam jug sacer* , dolale : icd in ea dunlaxai parle dioecesis munere
. *) gacerdolali fungiiur, quae ipgi a sacra palriarcbali
" , \ - ainpliiudine concessa esi. Uude veiuli qui miltan >, lur a patriarchig, et viccm divinonim ganctoramquo
( apoeiolorum impleani, apogioltca quidem privilegia
\ * , congecuti gunt (liganl enim et solvuni per se, ac
, ) ordinationeg faciunt, cl iocrueniam boaliaro offie . . , rani), at palriarchaba jura non oblinuerunl. Moe
* enim vel gaccog, vel penulag multis insignhas cni . > , cibusinduu|U ncclunicag frequenli littera gamma,
irianguUsque drpictts. Ibec auiem ita ftuu;. quud
%

1027

TllEOD. BALSA.UQNIS
1028
ttttCioruui apostolorom diviiitia coetus iinriyrii $ia- & ,
dhiin decurrena, tnanicig quidein ar loro subjecina , \
fueril, et ditcipuloruni pedoi abslerterit liuleo, , \ '
alque Aaroois cxeinplo induerh bumeralo, lunl- , , \ ,
rani tal.ireiu, Ephud, quibtis illa prisca pellis Ada-
niiaa* ujas.s;e deiiotabalur : vcruui aanguia et aqua *
tx eorum laicrc non deAuxif, quoruiu vteera gam- , roaiia
luiiicarura itnplent. Nec contuineliae . palliuui induentiit. Nec eonim quisqiiam lapis au- . ; gtilaria vocaliu fuil, aicut Domiitut ille Deutque , *.
nosicr. Nec flilei talentuin pcr querolibel ipsorum ; '
in iiuivereum orbciu terraruttt dllalatam fuii, ted , * ',
biu Roniam, ille ad Indoa vol Brilannos, alius ad ,
Galloe doctrinaD latices derivavil. Solus ilie Cbri- .
slue ac Deue nosier aderat ubique, alque iinifema ,
gaudio implebai. Undo fli, ut aaneiiasiml palriar- . 0 , cba\ qui tanctarum Ecclcsiariiin capilis Dei vicem
implent, taccos induant, tunicasque fluviis ac tri- , ,
angolis, pentilat tuuliii crucibus depiclas; ac pari- , ter in omnibue Ecclesiig norainatim refcrantur. , \ "
ldem baculo, perinde acarundine Cbrittut Deusquo . ,
iioaier, epeclabilct aoie redduol. O l c r l pouiifices 5, .
et aolistiiea, perinde ac Aaron illa virga, quae ,
magnt iuyaterii ei^itiUcandi cauta floruil, vel intiar 0
magiii illius apoiloll Pctri, qui ex ipao Oeo audl- ,
vit, Pasce ovw meaa. El quoniam vero est simite, , ,
queuipiam inierrogare, qtia vocabuli papa aignifl- . \ ,
catio lit, quas patriarcbae, qtis arrbiepUcopi; et , ,
quamobrem borom quinque capilum faculta* ,
aique privilegja aint eadem, uti declaraium fuit,
CIIUI eommdem nomina iinl diversa : necesaa- C
,
rio puuvimua boruiu quoque velut apicem lan
, \ geoduto.
.
Apud Latinoa papa dicilur Pater. Et apud Ju .
daeoi patriarcba dicimr princeps live Paier pairia- ,
rora. Similller archiepiacopua, erit epiicoporum . ,
Paicr. Licet ergo papae, palriarcba?, ei ar< hiepi- . ,
scopi signiOcaia, linguae ralione diversa auni, , nollo Uuien roodo poicstate differunt. Quamob- , rem omnea etiam communi nomine pairiar- .
tliac dicutitur. Sanclus qitidem illc Silvesier, .
qtii priiuua Romae ponliOalum obtinuU, et qui
, primns Anliocbi pouiifei fuil Evodus, non abare " ,
Paires appdlati fuere. Quippe uccdum erant patri- . ,
arcbac, qui a Palribu* institunntur. Similiter et .
Alexandrinus proplerea vocaius fuii papa, quod ^ ,
sanclus ille Cyrillus in lertia synodo.privilegia ',
pap* Roinani, Coelestini scilim, acceperil. Cum , . ; autem religio jam pervagata fuisset floes orbig ,
lerrarum, ul orbs ferc quclibet cpiscopum obli- , nuieael: ipsa pieiatis ratio poacebal, uC llieroso- \ ,
!ymis eliam bonoe baberetur, ob crucialus sacro-
eancloa et aepulcrom Doinini novlri Jesu Chrieti.
. ,
Naro magna \%ihxc iube Consianlinopolis jam anle , :
bonorein obtiuuerat, uti Kupra diciuni fuit, pro- ; ' . #

t c u >

VARIJE

(.

LECTiONES.

(50) Fij^iira liltcra- g^ir.oia.

N?)TAS.

1029
MEDITATA.
1030
, - pierea quod eaii: imprii Roiuaiii sctpira fiiissent
* ?\ iraiislaia. Iiaque umtalis nominibui barum pouti*
. , \ flces jJicti archiepiscopi, veluti priucipia ei
. - capita roullorum cpiscoporum. Qood idem eril, ac
. , gi dixerie, Patreg ct patriarcha. Unde nullum exi , gtit inler eog discriiren. Nam Pater bojus illiusve
. , - gcntis, tam gacerdolalig, quam laicse tribus est
* Pater, gicut Jacob duodecim iribuuiu Uraelig. Et
, princepg episcoporuni, neceagario Pater eat tuni
, * . epiacoporum, luin laicoruru. Golthise q-iideut att , lisles non proplerca vocalur arcbiepiscopus, quod
, epifcoporuni princeps el ordinatoi* gil, sed Ui>
, , quam priucipium epiecoporum. Quippe eanclis a
* Pairibus esl gancituni, ut eas dioeceses, qu multas
' babenl urbes sub episcoporum gubernaiiune con, * ^ atUulas , a metropolilani* adminiglrentur, quoa
, - eliam ipsi canoneg appellant primog : quae vcio
. gub ge non babent urbeg aliquag, epigcoporum re , , gimini gubditag, archiepiscopoe habeanl pomiflces :
' , ul inferiores bac quideui ginl metropolibug, ai epi , - gcopalibug guperiures. In bunc modum, boc etiain
* , ambiguo goluio, volcbant equidem dicere, quamob , rem papa Romanus appellelur univcrsalis Papa,
, . \ timiliierque Coiigianliiiopolig archiepigcopug, uni versalie patriarcba : cum rcliqui patriarcbae, liiet
- ejusdem giut ordinis, appellaiionig cl bonoris, ita
, * proclamari non olcanl. Sed quando papam Ro mamtm malug ambitionU ille geniug a reliqtiorum
( ganctUsimorum palriarcbaruiu coelu avulgtt, el iu
Q Occidentera duntaxat coarctavit; cum iuteriiii vl , - deant Congtaniinopoliiantttii nullo papae privilegio
, * gemei ornantem (quippe nec regni coronaiur
* " , fagcia, secundum id, quod gancli Conslautini gla , tutum egge pulaiitr, nec cuni coccineig calceis, ut
^ , , ibidem ganciiur; velut in spc< taculo gemet exhi* bet; nec aliud deniqne Romae veieris pap privi , * legiutn ugurpal: idcoque stanl pedeg ejus recti ) tudine,et capul ejus omrigena prudeniia, quemad, , . " modum Davides loquitHr, incanuit. Idem ne
, gubgcriptioneg qtiidem gtiag magniflcas facil, tan " quain paier universalis; licel a nobis ila vocclnr et
. , , * celebretur (equidem de hoc disquisUionein, vdut
^ infrugiieram, insliluere gupergedeo. Facere lamen
Don pogguro, quin iig respondeam , qui audacier
, - D praedicant, a diguilate palriarcbali reinovendoa An . - liocbenum el liierogolyndiaiium. Quippe canonibiig
stalulum est, inqtiiunt, ne quidem inlcr pomiiicoH
, recengendog egse, qui uon vel cxtremo cum peri . * culo se conferant ad ihronos guog a Barbaris occu ( * palog, nec marlyrii coronam pracripianl. Niinirum
) . * , gi laici gunt, qui talia vtduli gtolidum qiiemdam
, - abortum advcraug sacra gancta capila parluricrtnit,
, ' vuniam merebunlur ex gingulari quadam nostra
moderalione. Caeleroquin enim scriptum esl : Ho) ,
minera Romanuro ignorare leges (idein el de cano' 8 *
uibug if icendiim) non oportet. Quippe licel aliquis manuariug sit opiiex, ct cx inlima faece plebii, quin
legeg gjul canouea per ge norit, veniaro impetrare oon poiegt : ciun qui leges ct canoneg, instai
iaduglriorum argenti exploratorum, invesligant, in hac urbe regia toi ginl,
i
Qxot folia ctflort$nascttnlur temfore rerno :
I

1031
THBOD. I U L S A M O M S
1032
qui quidem cnhrif ad manam sttnl, taiiqiam libe- ( -

,
,
.
, 1 ;
*
, ,
" ;
* *
,
. " ,
?

' ttmporibut Borbarorum imprttrionii xccidtrumt,
, * nnrktoaet urbts hinc plurimm rtdacta $unt ix 4$*
,
impiorxm, Ua ut deineepi hujut tali$ urbi*

poal ordbiatioium non poiuerit tkronum tnum
, \
mcripirt, alQv4 in pro condition* tactrduUli
'
collocari ii utu tam ordi- dpdror **
, qxam alia omnia, qxm md epUccfi ptr- ,
lintmt oflcmm. aiqxe : not dini- ,
lalem ti uneraiionem ixetrdotH 1 m*im$qu$
, ,
* ui infuria paganorum jxribxi eecU$la$tici$
, ditriminio $it. in kunc modmm ordinalii* *b
,
cttuam $upra poiilam throno* sxoi non potiidtxli
, jnt $uum prmjudido iic comtmndum C ,
dicrewimut, ut $t ordinalion** dinriorum eUncorwm ,
juxtK eanonei in$tilu*nt, $l a%cloriUl$ prmiidtnlim ,
$eemndmm modum frxaxfr, *c aVxiaaa firma ti raia
*
lit omnu ab profecta adminUtrath. Non
tecKralione per nectitilalii Umpu$ eircmmuriptK, ,
Ux dupematiomi in tnguilum *>/r.
, \
" .
, .
Prseter buuc vero caitonem, acriplo pratsenii
leciores moneo, eliani cdiclom qtioddaiD exuaro ,
memorandi imperaioris, domini Aloxii Comoeni, '
roense Novembri aectind indictionia publicalom, ,
ac AeeaHbog et eccleaiaslicia tccreiU inaeriafD, ,
qod stafutt (60), non tolum debero cilra nlium
, &impedimentum eligi poniiflees in onentalea Ecclo-
Mat, a paganls posseaaaa, licei i i , qui ad eaa ,
renunlianiur, quos soniti *uni tbronos accipere ,
nequeani propier maliliam paganorum: verum
riiam quod port ordinalionem babere debcatil, ,
quaecunque anle illam Consiantinopoli babebant *
|ora: Dimiruin abbalias, adelpliaiomm anno- . ),
naa (61), et reliqua. Aique nos quidem hsec iia , .
rogali p^rscripsimag. Geleriitn Dcus ille pacis, qui , . ^
p^r Davidem propbeiam dixil: Si populus meus , *
prreepla inca tcrvaverit, tn virga vishabo inirai , (5
cos eorum, el in flagcllis iniqiiitaics corum;
, \ *
rale qiioddam et nallo conaunt prelio epulum
neque dubium , qvin borom doctrioa
dulceacere ietorum ignorationit aboinlhinm.
Sin autem sacro pontiflcum calalogo conlinontur,
babe 1 quonam modo quis horum condomnaUonoin
eipresaerit? Qiiam eniui mercbilnr is Yeniam, qui
curo se canones docere prouleatur, canoaaro Uflaeii
crauiiiem non videi quae ipsum prope montem
Athon superal ? Omnino nulltin. iroo poilne ex
nmnipotenli Deo audiet. rejecitti junUiam, et
ego rejiciaro le, ne mihi ais saeerdot. Qaapropier
omni de boe contenlione omtoa, scripio prsesenti
ad lollendum onme scandaltiro inseram XXXYII ea>
nonem coacia in magni palalii Trullo tanclfe ae
tiniversalia aynodi, quae quinta et aexta dici solet :
qni sane canon ila sonat ad verbom : Quia iivtrtU
v

.
(C0) Vidc Novcllarri

acxtraa . C o a m c n i .

(G!) Q<:c poriiiiurs fralrutn MIUI, i i l i vocar.

1033

MKDITATA

1034

misericordiam tcro meam diipergam dilU

gendbua me, nec profaaabo tesuinenlum roeum:
, *
ii ergo paganorum quidem inttdeliutem dissipet
*
teldii pulverem ex i r e t aestiva, eancloe autein
,
, 8uos coiligat, et paganorom eit det regionee ae
* tribos. E i dieal populus universus t Benediclus
. , .
Dominoa itt aaxulum. Eial, flat. ,
*

EJtJSDEM

, , * %,
.

Mtditalum, de duobxt UUt oflciis, charlularU $tilieet, xc primi defmuorii.

, )
, ,
, \
* (
,
\ , \
,
,
,
,
,

,
. * *
,

(

Cum magnus ille doctor Eccleaiae, divinusqtie

praeco Paulus dicat, noo aibi quempiam hooorem
aumere, ted a Deo vocatum; sano debcbat pritnat
deienaor sibi concetais esie contentus, et dcces*
gonim aoorum veatigiil iniiaiere; quoruni pleriqite,
ticui ipse, per Dei graliam omnigena ruenini
ornati docirina, tttprematque aanciiaiime Bci
maJorU Ecctelae digniiaiee getaeinnt, atquo etiam
aliqui genainorum in roorem pulloram aqaiiino*
rora alis sQmpterunt, el ad tnagmim i)lum Con*
sUntinopolis ibronuro perveneruni: minimcque
daro debebat operam, ut anoii bominum prope
moDioriam excedeotibas confirmaia, mularentur
nno die, aepiarum in morem; atqoo iia periculoso
u n oflendere, qoain offtudi: aed volle potitii
pacero aopra popolum Bei, el supra aanctot ojnt.
Verum | u i i nesclo quomodo n o l t r tbu* excilanlibitt tcaodala praftterUU, aique ilidem i i i , qrt*
eanonico s u t x t i tunt advorsos incosaideraio
- ^ vjolantes quamcanqoo diatarnam consueludinom
), , - eeclesiaxiicam (nam et illam perinde raiam ease
, - debere toncituiD eat, atquo tacros caoones) ei
, - tranacenao denique borixooie, privilegla cbartularii
, - conerjtere v i l t , e4 com iuoctionibua defenaoriit
, conjangere, tnore quonuadaiti, qui divertas n a t u r
,
corpora ibimel intereodo copulant: cumque

lnaiitaii i v i probandi caoaa, sanctae et univdralis
, - qutrt* sjnodi canonibtts uialur, ac pratterea
, , , - verbia qaiboadam exlibro, qui aorvatur in aeereto
, ,
aacri defentorii: proferam ipae boc prrieiitt
. actipto, qaemadiiiodum a roe peiitum eat, qtise ot
* ' bulc non tbsre, meoquideBi jodido, auiit obtira*
, 0 - tara; e4 vere cuivig pro tempore chartqlario
, tenemionem conciliatora. Igildr ex canone
, ,
ianctoroin Pairum, qai Cbalcedotie conveoeranc
. flcalnoai pratidiuiii aibi defenaor quaetivit, quasi
, Judicet ipae de iis, q v sunl oflldi moDarhorum et
,
clerieorum, quaiique de borttm peregrinalionibaa
, - inqairat, eaaqoe veluli BUocipiorim aufugia con, demnet Niminim anrilt poulo plus mliiusve
, eenmm anlo darigaimdin illom imperatorem
. Jaetinianom, qtji baoc eecletiaoi Uudabilitor
' ,
quasi qaodam coBletll opere eonstmxll, I canon
^ $ , publiealus fuit: qoo tempore nullus erat
^ . &, de defentoribas ex ordine oatro, ted ecebiaiia
aempertafci doianaSouia auta dabaniyr. Atqno

TARIJI *10&.
n

xaxtfna.
RATBOL. G R . C X X X V I H .

da

1036

THEOD. BALSAMONIS

1035

bocmanlfdtam etl eiLixv canono coneilrt Car- , c w , oV k*a~

tbaginiensU, eujnt hmc verba sunt: D# defintoti" axuaetuc ' MMftrvxtotrat
6Vrt
EtcUsiarxm, qui ab imptratore peti debext,
*
*4$um e$t uniunii, petendog ob imptraioribut,
propltr afpktiontm pauptrxm, quorum gravamini*
,
bu$ ind$$i*$nttr Eeclttia mo!$$latur: l de(nu*re$
ptotideniia epi$copornm tUgaxtur
(, inUruxUnU
adwer$u$ opuUniornm lyraxxidem.
\ '
Itidem paret boc ex xv novella imperatoris Jue, '
tiniani, qu* exiUt Ubro vi IkaHieoroin, tilulo xvm
In haoc aenteatiara: Defentores ex incolia cujus- , ', \ ,
libei urbii per vicea eligl, licet illualree aliqui AuoiooftVy sinl, 4 clariitimf: atquo bos dunlaxat biennio , ( \ *
defensionla muous tnttinere. Ouare cum defenao- \
rci et eligantur, ceu dictum est, el eorum muntu .
cerio lemporit spalio definiaiar: nugantar aaiie , ,
qui c i indicalo canone stabiliri perhioem id quod , ,
a primo defenioro asaerilur. Verba vero libri de ^
o/Bcio priini defenaoria, qtua propomoduin bujtis- . el, *
roodl aunt: Oporl&t to#, qui$ pmbxurorum
, $1 *
di*conorum cum xliqxo liUm kabebit, $um quf accu
, " $aiur, iertium citxrt, Mcxndum indkatxm modum,

cf non obuquentim eoxdemnxu: bjec, inquam,
vcrba aeqoo radiciitu, neqne ?el rami, vel corticis , .
rapeciu , Juritdictlonem cbariolarii in univertos , * , ,
aaerii iailiatoa evertiint, et ad defensorea transfe-
, .
mat.
, Qvippe ic lnldligontur, de primi defoaaorU
eoUatia, qoati poaaii is cogere invilos eoa, ,
qui a diacoais et presbyterii qtdbuadan conve- \
aioniur, fortauit ipai laJci, ul apud euta cauiam , \ , dftcaat, ob quaro poitulantur. Nam lemerariiim \ .
Istbiic eat, ae ae pairiarchali quidem aaerac am- , fpliludini concesiora, veluU legibus cootrarium, , ,
qus aciorei forona reorum tequi vobint. Qiiod si
quis primi defeDtoria nientem prqbani (oaro ei .
naliliose ageniibus quod aiuni, Inierdum benedt- ( , \, \ citor), tano cum failu tabjiciei, indicata verba ), , ^
loqui de duabut parlibot, quae diveiala studiii \ non disiinguamur; sed q i i * commuuis sacerdoiii , *
profewione conjunctte fint : if audiet, aoc taodo , temerariam vacationem el juaticium iodtci a o a ,
,
fbarlulaiii duaiaxal Joriidiciioni Yerum eiiam
ipsiue palriarcbalia sacralieslmi iribonaJli. Quippe . ,
si hoc coticeftauQ) sit primui defeaeor jue dicet ^, * audacier, imo loprema cum poiettaie, adTeriua , , ponfiflcet, el diaconoa, t i reliqaoi ucerdotet, , , ,
roagnie nonnunquaro digniUlibus intignei, q^ae , iptios eliam pritui defentorls jorisdicllonem ex ( .
diaroetro transcendani. Qain et cpiwopianoa aibi \ ,
Yindicare conabiiur, veluti qui epiacopi raliooinium . '
tortitv ait. Ouod saae, quam abaurdoai sit, ne , . ,
dici quidem aiereiar. Caelexnm qnod quidam tit,
eoi qui ucerdoiibue apud defenaores ob quaui-
cunque causam vel civilem, ?el crimiQalftm, in jue ,.
raplator, per tret denuniialioarj etao arccgacndos, , ot condcinnandos si non compareant (id enim ( ,
omnino flat necesie ett si concetsum fucrii, pcr ^ ftpomx*Aav
9

LECTlOxNES.
.

1037

MEDITATA.

1038

^ *, \ ludicaia verba libri de ofllcio priiui defcngorls,

poieslatem congequi primuin defcnaorein, quavis
), - in catiia judicandi diaconoe el gacerdoteg, cum
; , eorum adversariis), id verp quo paeio sapioniiam
I primi ddvngorig non indignum csl ? Babae, quoi
1 iilo concesso sacraiissim* leges abolenturt quot
, oribodoxorum principum sancliones! quol sancto , [] - r.um Patrum decntla pariler el doclrinae? qua
, - variig modie reis favent, dum cos per ediela iri ! ginta dierum arceg*unt, el ducbus appcllationibue
, . condemnationcm eortira guspendunt ? Mulue, baud
, dubie, aique onmem numerum excedenlcs. Itaqtie
nullo intcrvcnienie animi afferlo colligitur, emer gentcm ex bisce verbis obecurilaiem ainbiguam,
' - rectc conciliari per id, quod in eodem libro dein &
pergcriplum cat de libcrtatibtig nimirum eos,
, qui a pregbyterfg vcl diacouis arcesaantur ad reli , giosigsimog defensores illoruiu causa, qui procla , - mant ad libertatcm, vel in serviiulem abripiuniur,
, si poat edicia tria recageiit comparere, una dun, . taxal parie praesente condemr.ari, propter gacras
, joris aanctioneg, qu libertatem prope supra res
* -, omnea fovent, et inquiri de bac jubenl, ex simplici
et plano; ncc ita condemnaioi quidquam ex eo sub. , - eidii capcre volant, quod libertatig propugnatoreg,
, gacri tint ordinis hominei. Qu cum ita ginl,
, baod abs re primo defenaori penniisum erit, m
* lls quidem, qui opetn eccleeiasticam liberlaiig
, * cauga implorant, pcr jqrisdictionera aaam gubve , Q niaf: at reliquorum ad Ecclcgiag confugientium
,
causam lueatur, quemadmodum el ubi legibus est
, , definiium : adeoqoe potiug big aggigiat, et dcfen &. dal eog ab inferenltbug injuriam, giculi no minig ipsiug ratio pogtulat. Nam ita gi ge geret,
, ac gancle aaocta gervaverit, baud dubie venera . ' tioncm merebilur. El haec qutdem gcripta sufficiant
\ . ad ea diverUnda, quac a primo defengoro profe , mniur, ac jara convcllunl, in qiiorum inculpaU
. - poggeggionc chartularhig el Nunc de iig quoque
, , dicenduro, qu pro cbarlulario faciuiit. Vel dicat
,-, \ ea poiiug ipsuro veriialig og, et gol juslitiee. Non
* ' ; enim ex nobig fabulam afferemua, instar illorum,
, , quibue auree pruriunl ad oraiionem de eo quod
ipgig expedit; et eorum more, qui ad aquam con,
. , * - D tradictionisexaminant rcg controvergag : sed citra
.
iucum omnein ea simplicitcr proponemug , quaj
diuiurnug usug, ei longi lemporig exercilalio, et gacrarum Litterarum leciio noi docuerunt. Incipienduni igitur, unde praegtat iuiiiuiu ficri : el a facukaie majorem ad facullatein progrediendum.
Capui gancliggimse Dei majorig Ecclcsix, gecun
, , , dnm caput illud primum initio careng et aeiernum,
, et infinitae poientiae, Dominuro Deunique noslrum
, Jeeura Cbriglum, egt gpirilualig ille gponsug ejus,
gancliggimug cujusque temporig anivergalig pa triarcba. Com aulcm ecclegiaslica jura bifariam
, dividanlur, videlicel, in ea, qu;e variig modig ad
, * ipgam Ecclegiam pertinem ; el Kn ca, quae pcr ca , iioncg pcculiariter addiaa gunl patriarch: opor , luit omnino principcs nostros oribodoxog, qui
>- rcbug Ecclesi^e certam legcm dederuni, luec dispcr-

1839

THSOD. BALSAMONIS

1040

Uri In qiilaqtte leeretoriiRi rdlgiooa raliociDla; bomm admlnig4miODeai certit miniairU .

coMiuere. Natn niaime convooieboi iptam pa- ,
triarcbani, Ura iMifaiter in OMitraa speciem .
4 pras to ferentem, oceopari traeiiDdo rastro, ,
-aancipiiftque galiantfia. Indo igiler in bonc uaqao \,
diem, a qoinque prsaidibus quoa tnagiatraiaa. E i o - ,
eatacoaloa diclmua, Unqaam a qainqne aeiisibiif
, , IMBC admioiauantur : nimirom a magno oaconoaio, , . a nagoo saeellario, a sagoo scevopliyUice, a , cbanuiario, et ea pra-sMe aoccHii. Magooa oaco- , \
noiuus pmdiorum eccleaiasiicoruiii curam gerft: (
nugnug sacellariua lam urbaoa, qoam ulterius ,
a i u uionaaleria corat (eom urbit imporairicia do- \), *
cima tertia regio, ait ejoa regio oxiroma), de tacrit , * xatcimeUii sollkilus est magnoo llle vasorom caslot: ,
occlettJanin in genoro, alqne eliam empbytou- , .
sittto adiainiilraiio, peoes sacellii prefoctum
D

0*4.
Cbartulariua aetem pro oua parte tohia ea dirlgii,
quse juro potrtifkaiuf ad pairiarebam pertineol. Et
qoo qeidem pacto coHerorum quaiuor pnetldom
iostitutioDea aeo electiooet lieri debere tancitom
it, et quot nam quilibet bortim cbartalarioa laboris
eorafortos babeat, qvoive trjo ia aeerelo minigtros,
alienam boc loco foerit dieere. Noa enitn de bia
loqoi n i a c iaalititiiiiis. Uode vero, qualilor id
TeaeratioAii io aignla cbartopbylaci Iribualur, u l
oe el manis patriarcbe nuacupetur, inquirenduan
^
... Bomen ebariopbylacis
,
E l qult
DODnulIi
ex eo derivani, quod mombranas sive codicoteaaiodial: anle
omnia tollendam, qaod iode naeci potiet, tcandalam. Cbartopbybx non eat, e l i quidam perbibent,
cuiios aecreli, et j t a i i o r (nam ottiarioniin vetua
eaprofetoio e*l), ted idonoug Jurluni epitcoptliam
eurator. Sic enim et nomophylacoiD, et scevopbylaceaa caalrorum primcipU dicimoa. Quod ai foriiior
boc iafleianlot qiueranl, qui flat, o l aliorum teeretoram pranidea, BOD dicantarcasiodes, eutn qiidem
rerum adninUtralofes i l n l ; eur anoa, magnuf
Tooetur oaconoaius ; alias, tnagnus aacellariua,
t l i v t , aacellii praefectos: audiaoi, idem eaaenomen
ooeonomi, caaiodis, aacellarii el taceUli pntfocli.
Nam apud Romanoa aacoUam ab admlaUiraiiooe ei
coaiodia dicilur. Aiqme eclam binc aacella patriar- fj
cbalia, qua malefici cualodtuAtur, non aliunde appellau e t t ; ateut el aacvliiun. Sacollajrina qoidem
diciiur nonaateriomni a^niiniauraior : pfakecliis
iacelli deioiuulive, ecclefianioi in gonero curalor.
Cstleram no bi qaiuque prtaaidot uaun duntaxal
baberent nomen, p l a c i i l diferaorum offidonin
appeilationibva anplioret reddi doboro. Qao fil,
l aciionan noiboa idotn exisienlet, -.
bolis dlelioguanlur. Hoc modo n c l o tubiaio dabio,
qnod adveraus cbartopbyiaoeA ^ d i e Daad polarat
Tollqua oiiajn declaraoda *MOIIIAU ebaitmatii
arioni el muliipkx ost k l e i m oajicrUaauDsa pro
tompore pairiarcba, t c l i t i l k n s *
bunc
deligcm, cnni Moee \ % l D m x f f x :
jiaaicial
W f l > J M l v w

^ ' ' , , .

, \
, ,.
.
. , ,
, .
,
.
, ,
, (
)"
\
, . *
,
, , \
' ,
* , * ,
, ,
, , ,
, .
,
, } .
,
,
.
,
.
, .
,
, . vapwf
^ ,

9

1041

MBDiTATA.

1S42

* , - Domioot Deoft palfum noglrorum, t i univergai

* c cirnif, bomiuem boe ccBia, qui egrediatar
, ftcie mea, el Jngrediatar anle faciem eoram oi
, fairoducat eogad ue, et abducat eos me: quibug
, , didls, manug ei guag impoaii, et dat ei gloriam
\ , mtn, ut audianl oum nlii laraella. Eiiam ei porri * git io manuni aDnulam aureum, glcut et Dominug
* , , ad Mogem dixit: El impooeg Ralionale tuper Aaro * nit pectug, et annulum faciet aureum, et accom , roodabie etnn Ubrig ipgju* ftalkmatig, ut per eum
* \ nomina flliomm Israelii degcribanlur. E l quinam
, ia ett t Palriarcbale bullolerium, pro more gugpen , aom ad cbariularii peelus, receplacolum tiudii do , * ctrinarom omnia generit, (dignis enim, quod aiuni,
. coDcedenda gunldignitates),quo inieroecivog rounit
; , cuin iigillo et gratia, peccalores convertit cum siilo
, , et atramento , gravatos affliciiouibug deiendit com
baculo el fistnla, dignos denique gpirilug donis ga( , \, ) * cerdotalibos afflcit: duro eoa qui exlra gradum
\ consUtiU aobt, clerieoa facit; gtadu compraben, aoa, perficit. Hoe palriarcbalia .deacribit et dal
, slauropegia per universum prope lerrarum orbem,
, \ ac mullarum urbium eccleaiaatica capiia (ransfert
ad primi capitis regiam. Dat eliaro cliartulario
, * , - patriarcba clavea regnl ccelorum, sicati caro illi
. Petro, eidemquo discipulo date sunt a Domino.
- Quippe sicul Dominne ad hiinc, ita magoue ponti, \ - fex ad illura : Quidquiii aolverii, inquii, ln terra,
, - aolotum erilin COBHS: et quidquid ligaveris in terra,
. ) ligalum eiiam in ccelis erit. t quod inprlmU ett
, novoro, Don solum bic laoic poieaiaiia largam con . , , aecutus *( gratiaro : verum o i i a m iia, qui graiiam
* , banc ab ipeo accipiunl. Facil enim potealaiein mo \ nachis aacerdoium muuua suacipientibus, audiendi
, . raliones bomiaum, el peccatorom chirograpba di , scerpendi: quod alioqui golis episcopis a Spiritu
, sanclo coDceasum eet. Qood i i videaa illum in
. - ynodo cilra meditaiionemea profereniem, qiuevel
, , ipse, gi dicendum ei iorct, In medium afferrel
^ * Mosea : ilidemque silani in morem ea pronunlian lom, qua capiiie ipsi rerlex insiar oabia et aquc
. " suppedilat: Aaronem videre non desiderabis, ecri , - piartim divlniius tabularum verba reciuntem ; ne, - que Bamcbum, dexlre capuvilalem Judaeae descrl , - beiitem : sed conientua iis eria, quae cbartularius
aget, qusque Deuleronomium perficiunl. Est prae ,
terea quod mireris, cum eacri canonef permieerint
* nrbium dunlaxal pontiicibns aucloriiatem docendi
, - populum *, nibilomiiMis cbariulariuin golum nioro
. , catecbetico populmu in eccleeia docendi poiealatem
; - aoriitum eaae; palriarcbales eumdem cognkiones
, in Ikleras referre, guisque subscriplionibue et ei \ gillig raanire : tnagno praesidere iribunaU, cl jug
* * cum bomini cuivig dicere, cujugcunque landein
, \ foriuns sit ac gexut, in qusegliouibtig ecclesiagiicig,
* et animi deliciorum emendatione : lum vero sacer doiibug ei monachig. in quavis criminali ei civili
, cauaa. Quippe vel ad ipgag ugque Gadea jurisdiciia
, , cbariulnrii peruuei, i i quig conccggciil, ciiau) illii
9

1043
. BALSAMONIS
1044
aliquos babitare, follo CoiulatUiiiopoliiaiio sub- . jectos.
, . ;
. \ 1 ,
.
Jam vero, quod pnrsidcl ipeo duodeciro pa triarcbaltbus notarits, eam ei sede flJem ba ,
beniibua, quain babent duodecim uotarii ta*i
Vcli, quaiu Hippodromi judicui (millo uamqtie ( ,
dicere, bis duodecini: cuni palriarcbaruni bu-
mauiias et subiuiftsio perlrabi so oon palialor ),
ad eterlendum ea, quae antiquitas in usti aunl), ;
ac ratione consiinili, quod pr&gidel ante mclro- ,
politanoi iu elecliouibus cpiscoporuin ad vacanict \
cccictias, ei in iis publicis congressibus, qui eilra , palriarcbale tribunal fiunl, iuio eliam in fefctorum \ ,
publicis cajrimoniie alque convcnlibus, non solum , '
ipsai intra pariea cccleaia, veruni cliam quovia , ,
iu loco, quod nulli conccssuro csl diacono, pro- '
pterea qood diserlis verbii a xviu canoue sanclas , ,
ac wnivcrsalie priina? synodi probibealur; quonam ;
qocio rcfcrcs, audUor prudeiiii>sime! Omnlno fa- , lebcria boruui onuiiunt poieslalcm ci (tibutain , , \ prupterea, quod ciisiimetur case os, el labra, ei . uianus quodam raodo palriarcbsc. Abripit nie ,
proclivia impelus animi, ul dicam, accurate decUrem, quara ob causam mpra caicros prasi- ,
deasolus cbarlulariug ordines eccleaiaglicos roa- \ .
Jorii aucioriiaiit causa geiuinor habeal, episco* , ^
pianorum videlicel, ac s*.creiicorun>. Scd quoniam \
inslituiionis horum inaigne qnoddaro fondamen- C * ,
tum eal, ac rea ipsa poslulat, boc ipsum quoquo <,
veriiaiis exbibenda* causa ex.uuinari : pauliiper \ ,
diffcranius eam oralionem, qaa aupradictos in ,
ordinee disquiremui, ac dicamua; quaniobrem ,- .
prretcr id, quod eacriacaitonibua coulineiur, ebar*
tularius diacononmi in numcro consialens, anle , ponliliccs aedeal. Haec pervuigaia quscrUio inulla
diversis icmporibua excilavit ecandala, varicquo .
discrpiala fuil iuter charlularium ct pontificca \ ^
eolii Coiislaatinopoliiani. Cunique cognilio palrlar- cbalia, ponlilicibus favens, cisdcm obiler arriderct, ; ,
ob indicali snpcrius tanonis setileniiam : prolalitin , "
csl cdicium clarissitni priticipiv, domiui Alcxii Com- ,
iictii, quo b*c ad verbum cominenlur :
Ecclcsiasiici (C2) decori curam inajeslas mca D i
gorens, ei cuin i omiii civili slalu bonum or- , \
dincm requirens, lum in boc sludiosus incoiubens, ,
ut i i magig eliam sacrie in rebus obscnretur ; ,
privilcgia cuique graduuro ecclcsiaslicorum jam
oliw iribuia, eumque eiatum, qui baclenus in eU ,
viguil, eliam delnccps iiumulabilem subsiatere ac ,
permanere cupii, el sequuui ccnset, aanctiaaime
domine, velui a tot anuis acccptmn. ei longo \ , ,
jain spatio lcmporis obscrvaium, ct pcrpoiuis ab ,
uoo lempore in aliud progresaionibus bucusque , \ '
cilra mutalionem prscdare conlinnalnm ac sia-

0\
()

Vide

UAYcllani

Alexii Comiieni.

45

MEDITATA.

164

. biltlum. Quia verp ounc majestai roe* didicit,

, quosdam potuifices ambiiione qaadaro impakoo,
charlularii dignitateia deprimere tello, perqoe
, canooes io mediom produclot contendere, non ilii
* , sessionem supra pomiftceg competere, quoiiea
, eig alicujug negotii caua convenlendam gii, cl
, - una coosidendum in genalu, anlo accesaum ad
, , aanciiialem luaui : minime ferendum majeslali
, me viaum eat, ui res unlo jam lempore pro , \ - bala, el a auperioribus pairUrebis, ac pontiflcibug
\ , \ aliis, alque illla ipsig adeo, qui jam non Jogta
* de causa riianlur, diuiurno ailemio admigga.
, - urgenle nulla raiiooo aboleatur, el qvaai negieocam
, - aliquid convellatur. Quapropier qulddaui rationi
^. valde coQgenlaneum el aequum gtaluil. Quippe ei
. adbuc pontiflcea immota non movere vellent,
, nes quse placuere superioria memorise Pairibug,
\ , cl jpsigmet longo gileitiio patienliaque ad bodier , niitn nsque diero comprobaia faerunt, e i incoa , , gUntia veiut opptignare recte faceront, el ha , \ , , bendse ipsis graiia3, qood abjeclo puguandi gludio,
. paccui potiug amplexi eaaeut. A i vero sl quidaru
, adhuc verba canonig ugtirpaiueg, (quando a gen*
( ) lealia longe abauol) libidinem auam probare
, uiluntur, ordineroquo nequiter in coDfasionem
, $ ioordinalara commmani: canonig quidero majetiae
- mea conlextum jnterpretarl ac declarare miult,
, \ - pcrcepiu et intelleciu facillimum iis, qui gublili , Uie gunl imbuti, mcntemque canonie auingunl
* g verutu boc in pontiflcibus reprebendit, quod cum
, , cauonem noggeni, ejusque verba peraccurate te , Dereul, auam ipgoruiu conacienliaro prasier ra , liuiiem conculcarint, et rejici canonem paggi gioi,
, \ ac inferioreiu geggionem gub memoria gupcriorig
* cborlulariig amplexi fuerini. Ideoque pro gacromm
canonum conieotu, mcrcedem banc cis [majcgtag
, roea] tribuit, guag ad Ecclegias abigttUur; ec, , clesiasiici canonig eiiam bac in parie vcgf.giig
; , ingigteug, et advergug canonum contemptoreg,
- ipgog canoneg gacrog io gubgidlum produceng.
.

El quoniam hoc promulgaio ea, que longa
, \ conaueludioe invalueranl, per ipsiug eiiaro prin , cipjg ediclum magia gtabiliu iuerunl: cbariula , 1) riug in bunc ugqae diem sedel ante quemlibet
, pontiflcem, licel dignitalem babeat ab ipgo prin . \ - ci|e conceggam, ut byperlimi, vel protosyncelli.
. - Ac lunc quidem ambiguum hoc ita golutum fuit.
% , - Ego vero gtcul imperalorig ganotioni, prout legi] bus receplum esl, asseoiior : ila geolonliam,
, cbartulario primaro gessioncm agtruenlem, per
, ; , golam non scriplam longisgimi lemporis consuem . dinem, quse legig (ul antea gcripgimug) loco duci , tur (63), minime probo. Quippe tunc gcio diulur, nam cougueludineiu pro lcge valere, omnino lamen
. - in Judicio priug examiuatam, cuiu leges ci canouei

NOTA:.

(63) 1.31 D. Dtiegxb. ct 1. 3. G

QU<B

sit tvng. conwct.

1043
. BALSAMONIS
10
aliquos babilare, aolio Coiigiantiiiopolitaiio gub- . jecies.
, ,
. \ ,
.
Jant vero, quod pnrgidcl ipee duodecim pa triarcbaHbug noiariig, eaiu ex aedo fiJem ba ,
beniibiia, quain habent duodecitn noiarii taai \
Yeli, quaiu Hippodromi jiidicusii (mitto iiamque ( ,
dicere, bis duodecitu : cuni patriarcbarum hu-
niaiiius el mbmissio porlrahi se non patiator ),
ad evertenduiu ea, quse anliquitug io usti gunl),
ac ralione consiinili, quod presidel anlo metro- ,
politanos iu eleciiouibus cpiscoporuin ad vacanicg
ecclcaiae, ei in iis publicis coogressibus, qui eilra , palriarchale iribunal flunl, iiuo eliam in fefclorum g \ ,
publicii cacriiuoiuis atque convcnlibue, DOII golum , *
ipsas inira panea ccclegia?, veruoi cliam quovis , ,
iu loco, quod nulli concc&sum est diacono, pro- '
pierea qood diseriis verbis a xvin canone sanclae , ,
ac univcrgalig prhna? synodi probibeatur; quonam ;
qtueso rcfcreg, audilor prudeili>sime? Oinnino fa- , teberig boruni oimiium poieslatcm ci Iributam , \ , \ propterea, quod cxisiimelur csse os, et labra, ei . " \ uianus quodain roodo palriarcbft. Abripil mo ,
proclivit impelus animi, ut dicam, et accurate \ ; declarem, quatn ob causam gupra cselcrog pnagi- ,
deggolug cbartulariug ordineg eccleaiagticog ma- \ . "
Jorig aucloriiaiis causa geminos habeai, epigco- , \
pianorum videucel, ac screlicorum. Scd quoniam \
inaliiulionig borum insigne qnoddnm fundamen- C * ,
m , ac rea ipsa poslulat, hoc ipsnm quoque ,
verilatia exbibendac cauga extiiuinari : pauligpcr ,
diiTcramus eam orationem, qua gupradictoa in , ordineg disquiremue, ac dicaimig; quaniobrem ;,- .
prteter id, quod eacriecanonibus continclur, cbar-
lulariug diaconoriuu in nurocro consigleng, anle , \ pontiiiccg gedeal. Haec pervulgata quacglio mulla
ttivcrsis lcmporibue excitavit ecandala, varicquo .
disciplala fuil inier chanulariuoi cl ponlificcg \
aolii Couslaulinopoliiani. Curoque cognilio palriar- Ota cbalig, poulilicibug faveng, cisdcm obiler arriderct, ,
ob indicali swpcrius canonig gcnleiUiam : prolalum , '
cgl cdicliiin claiissimi prtiicipig, domiui Alcxii Com- ,
iiviti, quo b*c ad verbum cominenlur :
Ecclegiagiici (62) decori curam tnajestas mea D '11 ;
gorens, et cum in oniui civili stalu boaum or- , \ \
diucm requireng, tuin in boc studiosus ineumbeng, ,
ut U magig etiam gacrig in rebus obscnrelur ; ,
privilcgia cuiqne graduuru ccclcsiasticorum jain
olini iribuia, eumque glatuin, qui bactenus in eU , \
viguii, eiiam deincopg iiumulabileiii gubsisterc ac ,
pernianere cupit, et aequuui ccnsel, gaacliggiine ;
domine, velui a tot amiis acccpdun. ei lougo , ,
jain gpalio tcmporig obgcrvalum, el perpeiuig ab , \
uno tempore in aliud progreesionibue hucusque , \ *
eilra jnutalionem prscclarc coniirinalam ac gla- ).
(62) Vide

noYcllant

Atexii Conrnem.

1045
MEDITATA.
104
. \ Miiuro. Quia veiQ ouuc majegtag iuot d l d l c i i ,
, quosdam poolificet ambitione qoadam impukoa,
charlularii digDitateu deprimere velle, perqno
, - canooes io luedinm productot coniendere, non illi
, sesaioDem supra poniiftceg conipeiero, quotiea
, eig alicujus negotii caoaa conveniendam sii, cl
, - una coosideodum in genatu, anlo acce&sum ad
, , gaociiialem luaut : miniuie ferendum majeatati
, meaB vigum eat, ui res lanlo jam lempore pro , bau, el a euporioribua patrUrebig, ac ponlifieibug
, \ aliig, alque illia ipsii adeo, qui jam non Jogu
* de cauaa rixanlur, diulurno eileniio admisaa.
, urgeale nulla rationo abolealur, tt quasi nogleciiim
, - aliquld convellatur. Qaapropler quiddam rationi
^. valde congenlaneum ei ftquum gtaluil. Quippe ei
\ . adbuc pontiflcee itnmola movere vellent,
, nes quse placuere guperiorlg memon* Pairibug,
\ , \ ct ipsisroet longo gileniio paiieoliaque ad bodier , Diim ueque diein comprobata foeruQi, ei incon , , staniia velut opptignare recte faceront, et ba
, , , bendae ipsis graiiae, quod abjecto pugnandi sludio,
. paccui potius amplexi eaaeut. Al vero gl quidam
, adhuc verba canonig iignrpanieg, (quando a gen*
( ) lenlia longe absuoi) libidinem guam probare
, uitunlur, ordineroquo nequiter in confasiooem
, $ iaordinalam commulanl: canonig quidem majetias
- mea conlexltim inlerprelari ac declarare roitiii,
, (^^ \ - percepiu et inielleciu iacillimum iis, qui gublili , tate sunt imbuti, mcntemque canonig aliingunt
* g verum boc in pontiflcibug reprehendit, quod com
, , caiionem nossem, ejusque verba peraccurate ie , Dereul, suam ipgoruiu conacientiaro prarter ra , lioiiem conculcarini, et rejici canonem passi gioi,
(5 , \ \ ac inferiorem geggionero gub ineuioria? gupcriorig
\ cbartulariis aropleii fuerint. Ideoquepio aacromm
( canonum cojuenlu, mercedem banc cis [majcgtag
\ , roea] iribuil, ui gua ad Ecclegiag abigtmur ; ec, , clesiasilci canonis eiiam bac io parte vcgl!giig
; , ingUleus, ei advergus canonum contemptoreg,
- ipgos canoneg gacrog in Mibgidlum producene.
,

El quoniam hoc promulgaio ea, qua longa
, \ congueludioe invalueranl, per ipsiug eilaro prin*
, cipig ediclam magig glabiliu ioerunl: cbartuia , ) riug in bunc ugque diem sedel ante quemlibet
\ , ponlificetn, licei digniialem babeal ab ipgo prin . - ci|e conceggam, ut hyperlimi, vel proiosyncelli.
. - Ac lunc quidem ambiguum hoc ita golulum fuiu
%% , - Ego vero gicul imperalorig gandioni, proul legi bug receplum esl, assenlior : Ua geolenliam,
, charlulario primam sessioncm aglruenlem , per
, ; , golam non gcriplam longiseimi lemporie consuetw . dinem, quaj legig (ui aniea gcripgioiug) loco duci , lur (63), ininime probo. Quippe lunc scio diulur, nam cousuetudlnem pro lcge valero, omnino tamen
. - in Judicio priug examiuatam, cuni legee ci canouei

NOTAi.
(63) 1.31 D. Delegib. cl 1. 3. Quos sil long. conwct.

lOiS

THKOD. BALSAMONIS

per etm noa debiliunUir. Igitur aio,cbartul*ritim baberepritnam seMioacm etUm aecuodum id ,quod
criscanoDibuecoDtiBetur: quod saneaacra principit
clrcamspectioluDC fpooto retfcojt. Nam Ikel todkaitjs ille Nicasni p r t n i e o n d l i l canota euioit,diacoatia
* partkipare, nee aedere ajtteMcerdolea, aepiiaiua

, ,
. ix
,
,
* *
UaaencaBOA aancte ac ooiTemligsexUeeyiHMll je ,
bct, ut W, qni p e n o n a m patriircbje, vel gimpbciicr
,
epiacopi gerit aoio aacerdotea gedeat. Ideoqve
.
magnua ac ganctas eilam Cyrillug, Alextndrinttt
,
p a p a , eapili fagciain circumdodii a u r e a m , quo
, \
tempore gancue el noWersali t e r t i c tynodo pne~
.
fuil. Quippe Colegdni l o c u n obliocbai ejug, qui ,
Romaoam tunc regebai Ecclegiam; quemadmodura ,
liqueft ex actis ejusdem gyaodi Usrtiat. E l qua Ce- . lesiinug Mebatur gtoria, aecundnm gancliooea * ,
apoatolig arqiialig illkia gancli maguiqno Congian- ,
tini, factam ad ganctuai Silveslrum, cuaa imperii ,
acepira per Dei provldeniiam ei veteri Roma
iftfMftrrenltir ia hanc urbfn larbium principeoi; | , ,
qua euittitor, auroa fagcia tum ipsius gancti SU-
veatri, aoccetaoran tjus, pontificam Roma- , *
nomm capal condecorari debere : eadem el Cy- , rillag exornabatur. Quaraobrem el i i , qxi poal . \ * Iptum Alexandri poniiflcatain getsere, propler ,
Hemam uttmoriats tjug, quod tuoe decreiinn , fttit, eodem modo in buiic ugqae dietn lilaio suo . cobooeaiamur. Cumque onuee alii capitibua aper- ,
U* rea aaeraa peragairt, solua Alexandrinas pa-
iriarcba rem difinam fack, fagcia dicta caput (; ^ v .
obvolitlut. Quineiiam xu oardinarios Papas censHnilitor videmtia pileis aureis ornaios (64), , veluli Pap personaro repraMeutanles, ejuaque jura , .
fulcieniea. Nara appellation* cardinia apud Roma- , \
noa pottes iorium veniunt. Ilaquo coiigeolaneum . "
osi, os haud dubie verum dicere, qui perbibeat, \
cliam cujMque tomporis chartularium avrea ejut
ino4ii Uara, eerloe aale annos, in ptiblicis qui- , ,
bvsdani coaventibua uaum, qui non lanium pro * , ,
more babereulur in Eccleslie, verum eliam iu \ , .
processioDibtis, et foris publicia. Alquc equidem ,
certo gcio, in hunc usque diero roposiium etae pi- , lcuni ejua modi auro ititerepergum in arca cbartu- \
\ .
larii: oeque longuoi inlercedit, ac rcmotum tem
poris spatium, sed rei toomoria receng esl. Nec
,
Ignobilis invidia, vel imperila acilkct religio, ma- . ,
gnuw e}uamodi prlvilegium bnjua officii aboleve- ,
rimt. Quippe per ipaam veriialem obieunr, per , ;, *
cbarilatem rralernam, per amorem erga Deuin, ,
dic mihi, quodnani majus foeril operae preiium,
qnam cbarlulariuui videre nonnunquain per forum ;, \ , procedenlcin cuui auro inieraporsa tiara, qui mulo ,
vebaluc, et niore pairiarchali ornalug sil albo liu- ^ ,
loo, quemadrooduiu id quoque per indicaum sao* \ > ;
9

1 1

VARIiE tECTIONES.
11

NOTiC
(641 Xoi* c|rdinale< Et clfsi.e Roro. olini duodocim fuisao.

104
MEDl
* , J
. * "*
, ,

*
.
, , \
. ,
. "
, ,
,
,
,
, * 1
, ,
* \ ,
.
,
,
, 0'
, . * , , , , .
, ,
.
,
, ,
*


, .
.

, \ \
. , ,
;
*!
,

,
, ,
* * ,
, .
. ,
. , ,
, , , ,
,
.
, \

, , \ , ,
.
. 9* ; ( W J
1

J050

ciionem giataiuu ett, et excubilorom hibeat

gateUitfumf niii quig Uioero velit, plug honorU
deferendum capiti, quam manui, veJ alteri naembro
corporit. Nam baec cotnparatio, eeu siviu, oon inaliluitur, Sed redeundon, unde deAexil ortio, el
inqulrendum , quamobrera aliormn aecretoniai
prasidea secreticit dunlaxai serviliia ntaoiur :
coro chariulariug auetoriiatis majorig canaa f eminos babeat minigirorum ordinef. Ictque dicimug,
In eo vergari jara cbartularii, ui auimomm sordet
expurget,ac morbis corporeis medicinam adhtbeat.
Idcoque gtatutuin eai, ha?c egge dirigenda per geininorum ordinum administrog. Sive igiitir jug diceng pragideat, et judiciarios percolang intelleciug, legeg cum legum ganctionibug compotiat, ei
canoneg cura canonibng conciliel; give caugag
ageng, propositioneg et objectioneg sub incudcm
revocet, ei bag quidein velut abradat per Lydium
cognilionig lapidem, illag admitlat; give dcniquo
judicia notarioruiu pairiarcbalium pondcret, per
fecrelicorum ministiorum decreta magnam auctoritaiem conaequitur; pnegertiro curo golig in rebug
judicium texiU Sin Ua prs*idet, ut aegriludinibug
animi remedium adbibeat, et patridomm vtilnerum
foedilalem inspicial, ac nonnunquam fcrro lateng
vilii malum adurat, nonounquam mitia ingpergai
medicamenla, ordinig epiicopianoram miaigterio
utitur. An vero inlerdum gfe jubeuie ac Toleate
pairiarcba usuveoiat, ul aliquod horuin privilogiorum loco movealur; equidem gcire non poggum
et veniam merebor, qui congueiudiDem aniiquam
doceo. Hig igitur in bunc modum recte deciaraiig,
ul arbitror, neceggariuin inihi visum est, ul jugiam
peliiionem ad cujuavig lemporig chartularium ingiituam. Domine mi chartopbylax, talentuiu fldoi
tuas credilum ab omuipoiente Deo, per ignavtam
itiam ne defoggam git; ne servug uequam ot ingralug appellerig : neve magnorum bujug oflicii prlvilegiorum a?g, nimia manguetudine tua prodalur ,
ged Inter nummularios diglribuacur, el duplicetur.
Alterum (e scopum Deug per epiacopalem manum
constituit. Quo fit, ut ad 08 luum oninipoieniig
Dei domum omnes ingredianlur, et ad og tuun
egredianlur. Non ergo dixerig : Quid dari mibl
> possit, ei quid adjici ad gullicUudinem perpetoanif
Neve tacuerig, nec demulscris, oec locntug fuerig,
veluti qui horoinibus placere velig, inquit magmig
ille Paulug apostolus, ingtar illiug pravi mercenarii,
qui apud semetipsum susurrabat: Deflciat, quod
deflcil, diepersum non colligatur, contriium non
redintegretur. Suflicit namquo diei affliclio sua.
Sed potiug apogtolico more vcritalem in congpeciu
Dci pnedicato. Ingta opporlune, importune. Redargue, increpa, coboriare, tolerang egto, fac offlcium
eraDgeligts, miDigterium ftuom iinple. Ac Tortagsig
iia juveniliter absoluto pnedaro ceriamine, prout
abs Ce postulaturo fuerit, et congervato miniglerio
luo citra insidias, ac minirne deminulo, in oulio
bumiliabis adversamcg, ac diccg: Ctirgum abaovi,

1051

TllEOD. BALSAM0NI3
10
fldem conservavi. Dc cailcro repoaita inibi e*l co- , \
rona jusiiiiae. Quae quidem dabilor tibi ab omni- , ( ,
poteole Dco lam in hoc aatculo, quam in futuro, \ . .
Wqoe in Cbristo Jesa Domino noslro, cui gloria
el imperluni iu satcula. Ainen.
EJUSDEM

Comtio

unui

de di$ceptata in iynodo qutvttione, num

,
f l idem dnabut sobrinii jungi dtbcal.
, ,

.

Alheiiienftium tam indigcna?, quaro advena*, nulli

01 \ 8
aV.i roi vacabaul, iuquil umgmts ille Paultis, quam , ,
ut aliquid novi luui proferrcut, tum audircnl. .
vero Ecclesia Dci, TCI eacra polius regia gancli*- , siinx Dct majoris Ecclcsix, a sandis Patribus ,
dccrcia corroborans, omnein atipcrUtiitaiem novi- g , ,
latia specicra babcnleui radiciius eislirpai, et cul
inum veritalis ad feiYnduiii frtutuin ceniupluni vult crescere. Piobcit eiiiui pcr Dti graliain, omni . ,
accepla Deo lain oralioue, quatn negotio. Quam- .
obrem ciiain id, de quo non ila pridem quaesilum \ ,
eet in aynodo, num unus et idein duabus aobri- \
nia copulari debeal, ininime voluit ceu novtuu ,
aliquid, in anguliiin aliquem cadcre neglcclum : * * eed uii rein alicujus inomenii el uiilissimam, ad , .
examfn publictim proposuit. qnia eanctissiiruia ,
iilo 8pousu8 ejue, ct caiionicarum iradilionmn me- ' ,
diCalor vigilanlissiimis, nos qnoque panicipes ejug ,
boui essc voluil, diciiuus aliquos latam c( oflen- ( )
gionie expericin (ul ipsi qiiidein aiunt) viam ,
ap<*ruisse Demeirio, qui Mari ciijusdam maritua C W * ! ! ,
fuerat, malritnonio copiilandi eobrinam ejus, oo- . ,
niine Tbeodo^am. El inlerrogaii, quaraobrero, et ,
qtioiiiodo aJ boc invitcnt, aiunt, bunc coniracttim ,
ad sepiituuiu gradmii pcrlingere, proplcrea qund ^ , \
Dcmelrius el Maria, mnjux cjus moriua, pereonas duas, el conscqucnler i;radus duos coneliluant, , (
licei ob consensum et amorem muiunni pro una . , ,
carne babcrenlur. Nani Maria, inquiunt, Kexluro ,
cum Tbcodora gradum liabuil, non ilidem Deme- , ,
irins, veluii qui ad pcrsonam scpiimain, et ejusdem . ' ,
numeri gradum refcralur. Al lecundnm ibcma (G5) ' '
capitis xxxii tiluli libri xxvm Dasilkorum, et , '
eanon LIV coaclse iit tnagut palatii Tmllo sancixe el
universalis synodi, usque ad gradum aextam ina- ,
irinionia lam ex afOnitale, quam cognationc con- D
tracta, conslrinxerunl. Quae vero sexUun aequun* . ,
tur, libere couflari pcrmiserunt. Ac lametsi .
, \ ,
publicaliiB sil rercns lonsus 8ynodalis, conflrmatus
ciiam cdicio imperaiorio, quo pracipilur, ne ,
gradu seplitito conjuncli per cognalioncm, malri-
nionia coutralianl : lamen ad boc ii, qni eodcm , . gradu per aflhiiialcm scse conatngmii, non con- ,
stringiintiir. llagnum enini disc.rimeii cu intcr *
necesaiiudinem gaogiiiaie, el cognalicam einipli- , ,
ciler propinquilalcm : ac magna inler bacc eubi* .
l i u raiio esi, alios copulans, alios dirimens. Eliam ,

).
(03) Quo 1 paragiapbuiii nusiri dictiiu.

13
MEDITATA.
1054
*WTOC ; . - plerique borum gyllogislicis argumentis , ci per
, abduciionem ad imposstlilc, raiiones suae fulciuni,
, Aiunt enim *i conceaaura sit, Mariam cl Demttrium
* , post copuiaiioncm unius fleri gradua, absurda
, multa concursura : verbi gralia, quod Deuaelrius,
, , qui Mariac marilus esso perbibeiur, ei patria cjut
, \ gcner, ejusdero quoque filiue, et fralcr Maria?,
, propter ideniitaiem gradus, sil appcllandue. Atque
. \ boc modo diritiicnduin matrimoniuin, vcluti quod
: , , ad concubiiuin fralris cum eororc leudal. Adduul
, \ , buic atisurdo eos eliaiu succcssioncs ab intc*lalo,
-. \ tain ipsorum inlcr se, quam parciilum, imo cliam
; , propinqnorum, sibi vindicare. ConMinililcr cx una
; parle duulaxat aQiiics inter ee copulart non poese,

quemadmodum afttnitatia jura siaiuunl : ted idem
in bis faciendum, quod in nupliis sanguine propinquorum.
\ , \ Atqui dicuni, fn consuctudinc Roinana, cl staiu
, , ecclesiasiico, conirarium bodie observaiur. Patruus
, emin, ei fratris filius, cum amiia ct fralris fllia
, stne impcdimento copulantur, qui gradtim ex af\ , flnilaiescxiuinoblineiil: cum aaDClissiini patriarcba)
Sisinnii lomus consobrinos vclucrit cum duabus
- germanis sororibns jungi. Urgeni praeierca, nec
, , inboncsli quidquam, vel quod noinina confundat,
, ex eo irrcpcre, quod idem duabtis sobrinis copu lelur. Tuuc cnim, inquitini, accuraia ralio nomi , num habelur, ct eorumilem confusio cavctur, cum
, cognaiioui forluna servilis iuttrcedit: uon cum
(j ex copulalione conjugum lcgibus admissa, vetul
, - cx radico quadam, rami convenienlcs procrean . - tar. Nam si dalum fucrit cliaiu in bis observari
nominum boneslaiein, et declinalioneiu confusio, \ nis, velul in arctum rcdigclur ctiain ex sobrinia
* nalorum, et ordine scquentiuro lictla permitten , \ \ - daque conjunclio, no videlicci contingat ex cig
, . \ \, . gcnilos appcuari fralrcs simul, ci prognalorum
, \ - cx sobrinis iilios, qiiod minime visuni cst. baee
, , quidcm illi. Nos aulem prius considcrabinms, an
, \ legcs aiquc i-anoneg censeaitt, coujuges pro doo, . , \ - bus gradibus babcndos, ac proptcrea permitlrnduui conlractum, quo de agtiur. Disserainua
.
jgilur,clquasi repelamusab ipso apice,quas diccnda
veniuut.
, D Aiunl quidam voctfm Doinini, qua dicitur,
ol , - Erunt conjuges una caro, non de idcniilalc acci , - piendam, aed de amore ac consensu. Quippe ni sic
. - oraculum Dominicam intcllccCum fuorit, copulati
, , \ conjugio vocandi esscnl fralrcs ac eororoa, non
* - conjugea : ac dcinceps quoque scquerenturintiniu
^, , iiicoraiuoda, quxeliouis absurdilalom majoreiu eiO' , cicntia. Audiaul ergo, propositiones falsas nequc
, per syllogismos veritateni concludere, nequo ai
, deducantur ad impossibilc, subjecli naturam mo * \ l:.re : scd cx confessis ei errore carcntibus solem
. vcriiaiis orirt. Nara vcrbt graiia, si quis dixerif,
11

VAHI/E LECTIONES.
.

10

THEOD. BAl.SAMONiS

10S6

Cranit lipit anima pnedilug e t l : ac nirsuft ex , , .

aJtera parte, Omnia tniaragdi ett tapit: ei oon- ,
,
ctodat, OBBDU ergo lapis amaragdua eti anlma pra> ,
ditei
colligei, etircmuuiqiie mendaciun. \ . " \
Unde Al, tit qui dicil per matrimonii copula- ,
liooetn etae faclam pergonannn coufuaionom, et
coajagium ease irtnsaiviatam in fraterniutem , , atqoe ita forte abaurdiUlem concladii; conpo- , .
doiu linfttt*, non veriUieai eolligat. Quod com ,
ita s i i , cumque pott conjaoclionem eexus oterqoe ,
Riaoeai integer, neroo tau sit audax, u l ipaos ,
ronjuges appellel frairee, ad reprehetifioaem dicii ,
dtoinl, cujng verba aant: Et eonjuges ipti nou . ,
amplius emot duo, aed oua. Qaippo aicut olea- ,
aier propterea non didtor oliva, quod ramus
e/w in oJJvam traoglaltu t i i : gic neque patrem . * ' #
puellat, aocenim puella vocabimua, Quo tane , ,
tubilito por demonatraiiooem cettam, et cui
oontradid neqneat, noatra quidem opiniono, ne- ,
qxe vocari licebU alterutnim eorum ad aucces- ( ;
ionom defbndi, vel alicujej ipsi uuguino pro- pinquorum (quo enim id pacto? cum poaaeasionet ),
accipiant i i , quiboi lege deforuntar) ocque repro- ,
bendl poterit, aut abominanduin eril, si qoia d i i a l , liftdem flnibu* Gircumaeribi coniracU .
oi afflniuto o l ex cognalione matrimonia. Sic , ( )
eaim canooibua eat sUtuturo. Quod autoin pa- ,
tiutia e i fratria dlius, cura amila fratria filia
copulcnlur, Don eai, u i aliqul perbibonl, per , B

cunaucuidinera DOD tcriplara inlroducium, ve! sine CV*** , ^ \

tradiiioite por atatum eccleaiagiicum Invectum: , od elariaaluii principia, doniiai Alextt Comneni ,
aacrum edictum, prolaium ad suggesiionem Bar-
da cujutdam. qui Xerus appellabaiur, et rece- plun tam In roipublic, quam iu ecclesiaruro ar- .
cbiva el codicea, ejusmodi nuptias Uberas fecit, ,
proea poieftiaie, quae coelinis est imperaloribua , ,
dala. Non Igitur accurattis Ecclesiae aUtus calum- , ,
niandus eat. Nam mairimonia ex affiiritate, ad ,
ftcxtum uique graduoi el coarctabal aemper, et , .
adboc conslringil ticut eliam mairimonia ex co- '
gnatiooo : in quo uiii legura, quato caooDuro ,
fttatuia sequiiur, et tomuin illtus lanclisaimi , ,
palriarcha?, doiuini Sisinnli. Quod cniiu ad rjus .
eveisiof.em ab imperaloria aacra majeaUte promulgaturo fuit, ut in electum deducereiur, jogtua
ille judex niiiiiioe voluii: quomadmodum Dorunt iniliali, nec in errore versantur.
Atqai, atibjicit advertariua, ne id quidem, quod D , 9\, *
cAnfuaift et dedecua nomiDum introducalur, ob ,
graduain necetoitiidiuein, quominus priroa? con-
jugit eutt aobrinain ducat Demetrioa, impediet. .
Hoc enim illis etiam Mngtiine propinquig ueu-
eait, cum inier te copulantur, qui vcl octavo , * gradu oontinguol, dum conjuges abaque podore , vocamua, quos nalura aobrinoruiu Olioe agnoscil, , \
eoramque liberoe pro fratrtbos ducimue, cum a ,
naiuratinl prognatorum ex sobrinis fllii. Cur ergo .
novurn et inaolena ait, idotn boc etiam in pra- ; *
enli qiiaealioiie dici atqoe flcri? Sed audiaul, ,
qui biic ita colllgunl, quod, queiuaduioduio ea, , \ ,

1057

MEDITATA.

1058

* qu eis Gades sila giint, accurate aciri ae deaeribi

possuni, cum quae ultra Gadee sunt posita, peoe, \ \ trari nequeant: sic eiiam malrimoiiia, quae inlra
* , sexiam gradmn contrabun(ur, vel ipsa ratione
, , naturali* aequilalis ei honesti damnentur : quae
*
amem eitra gradus bosce auspenduntur, nec dirimantur, nec relevenlur, excepto ex sanguinis
conjunclione aeplimo grada.
Nain illum Um imperaloria sanctio, qiiaro tomus
- eynodali*, sexli gradug matrimoniis exaequavit. Et
. ( quando jam saiis disseruiroua de ii, quae nonmilli
bac in quaesiione allegant, sintne eonjugei ad unum
, \ \ - referemli gradum , necne : age proferamas efiam
, . 01 id, quod de qusstione propoeita nobia ad aninium
- accidit. Jurisconsulli, qui de nnpiiie probibiti
', ', docent
~* libro Baeilicorum
' -'"
tilulo - , bifariam

,
, cognaios dividuni: aecendenles et descendeuies,
, , liberoa aciiicel ac parenles; et in eos, qitf 6onl cx
. iransverso, frairea inquam, et rcliquos aanguine
, , propinquos. Et asrendcntiom quidero ac deaceiideit, \, - liuro, aive legilimi aint, sive nainrates, sive adoptl. , . vi, ntipiiaj probitwot in inflnitum : eorum vero, qui
\ , \ sangiiirte propinqui stint, ad *extum nsque gradum.
\ Pottqoam ieta subiUiterexposuerunt, etoculis sub ( , jeceruni graduitm profundam elpenetraiu difflcileni
obscuriuitm (tmpeditiesima naniqno ol ipsorum
) 0 verbia utar aec perccplu facilis esl in iis, qui sunt
, , extransversograduuni invenlio),disertis verbia bac
. etiam adjiciunl: Sunl et aliae nuptiae P, non illa
, C quidem propler jus cognationis, sed propler affini . talem non procedcnies. AflQnitas auiem es' nccessi
^ , - ludo quacdaiii peraonartim, per nupiiae nobis con , junciaram, citra cognationera. Ergo quem aibi
. ' gradum post initum matrimonium vindicent con , , jnges, pure illi quidem non docent : eubjungunl
. tamen, aiiquem Durum atiaui, vel pritignam, uxo . rem ducere non posae. Nec item novercam, vel
socrum : quoniam mairum loco sunt. Gonsideranda
.
igitur anle omnia graduum ratio. Sic euim ex&quari
poierit ipaa qusestionis velut acclivis iiiseqtialiias.
Gradus cognationis dicli sunft a f imiiiiudine gra ,
. * - duuro alieojas scalae. ISam aicut illse prinvipium
, aumeniea a planiiie, sursumque tendentes, ad
, - deseendendum vel ascendendum nobia scrviuni
, , ^ aic el hi gradus, velui ejusdem natur rami ex
, radice, primo ocilicei parente procedonteg, cogna . , tiooem perficiunt. Videarous ergo, quenam radix
aepriiicipium inler virum et uxorem aic intercedat,
, , ut ad eaoa aift recurrendum, et ab ea ccu gradu
. . quodamadipsosvenienduaa. Nulla proraita exsietit.
, Non enim dicere quispiaro potest, Pelrua genuit
. \ . Demeliium. Idem ei Mariam procreavit: qvo di, ut
" . bi duorum graduum cognalione juncti gini. Hoc
. enim manifesiiMimum mendacium est. MuUojnagis
, . cavebit aliquis, ne dicat, duat personaa unius eaaa
. gradras. Quippe dna? gcneraiionca eos produxeruoi.
R

: , :

VARIiE LEGTIONES.

ViU tclogam BasUioorum ; tndt fii. dt Gradibut lognalionis, d. tik. Aeatffcerxm.

praM. nmpt. d. tib. Batili.

10

11). BALSAMONIS
1060
Niinirani qui dictrai, conjogeg inter te vel uniug, , \
vel gecundi ette grtdtts, qulqtie per gradas eos i u , <
libranl, uti tolent ree Ule, qute pondere, rel men- , , ,
aura, ve! numero coAsttnl; similes gunl inierro- ,
gantibug, quotuplex igtad pavtmenlum lapig ambiat, ; \ , ;.
ei respondenlibue, duplex. Quippo cingitur a lapide ,
prasini colorig, ei ligno cedrino circwmdatur. Qtia- . ,
mobrem aple dicimus, noc ad dnorum graduum ,
iieeessiludinero referri conjuges (quo enim id ( , 0 . pacto ? cuni eamdem radicem et generaiionem non , \ ;)
babeanl, ac ea causa naturaliter non dividaniur) : ' ,
nec eliam uniiis et ejugdem esse gradug, propter , . ;
unionem carnalotn, ut iagtar mulsi commigceaniur, ;
(qua enitn id fleri ratlone possit, cura personae ,
\ , maneaol inlegra ?) ted propter divinaro ac galuta
rero vocem Doroini, el Dei, cl gervalorig noairi Jetu ,
Christi, qui dixil ad discipulos ipeunt inlorroganlee, ,
liceretne homini divertere ab uxore gua, disertia (& ,
verbit bsec tubjoogendo: Non lcgtglig, eum qui ab , \ *
iuitio regcondidit, maremet feniinam ipeot feciese:
qaa de cauga reUnquot bomo patrem guum el ma- ,
trem, et aggluiiuabitur uxori gus. Et eruot bi duo * *
in earnom unam. Qaare non amplius duo sunt sed , *
una caro : propler baoc crgo vocem eredere not et , ,
eonflleri, untim propemoduAi unaminem bomiDem, ,
q*i duabue in pcrtonis cernilur, pro conjugibug .
matrimonii cauta baberi. Sod eniro permittendum, ^ .
ui rivug oraiionig eliam ad aliud qniddam opportune
frtrrat.
;
Unigeniti Filii Dei incomprehensibilie erga noa Q
deiniggio, et pignus galulig humairi generig, cum ex , \
aliis multis mygleriig magnificatur, turo etiam non ,
parum glorificatur ex benedictione niipliali. Quippo ,
eoin obnoxia peccato conjuiictio in univergam hn- .
minoro maggam foigget deJila post draconig invi-
di*m, et roandati divini iranggreggionem, jamque ,
malum illod ad alia mala niajora proceggissel; cur* , ,
benigiio Deo full regeneratio nogtra ct ingiauraiio.
fuquecum unigenitua Dei Filius homo facitig fuigget ,
iuglar nostmm, propler nog, et omuem aliam ad- \ ,
minigtraiionem iniplegget, uii uog bealiiaiem prigii- * , ,
nam recuperamug : etiam nnpiHg in Cana Galilae ,
celebraiig benedixit, et aquam degperationig in ,
vinom vem Dei cogniiionig routavit; cenioreg per ,
boc reddeng bominee, quod femioae non ampliug in & otvov
doloribuk liberog parianft, nec qui procreantur ex ,
copulatione matrimoniaU ampliug prietino more ,
dicant, 1D peccalig conccpil roe mater roea: ged Dei , prxecepta gervanteg, queinadmodam primiig ille , *
pareDg nogter ca gervavit anle irangfreggionem, ,
eumdem honorcm ei gloriam congequantur, qua ,
,
fuerint ornali primi parenieg anle inobedfettliam.
.
Ilonorabilo namque matrimoniuro esl, et leclug
, ,
impollutug, qui galulem largitur. Qu* cum ita . ,
gint, et cum tabulae divinilitg gcriptae dicant, Non * |
ingredierig ad quemvig ueceggarium carnis luae, ut reveles pudorem ejus : fum primug ille pareng * nogter alibi rcspondcrit, Jam iragig uxor inra esl . \

W
MEDITATA.
10C2
cx osfiibus me*g, el ctro ex earne mei eqnidem
\ dicere non audeo, conjnges alieriug el.alieriugegge
, carnls, licel in duabusperaonis video : ne fnerilc
condemner illorum more, qui gcripiag et noc
\ , gcriptag Iradiuones reprobanl, quse sanctarum
. Ecclegtarum et ealutia Dostra pignug suni. Imc
- pottug slaluo, pro una carne ducendog, et iisdeir
, - conalringiroaritumlegalibus eicanonicig prseceptig,
, qaanium scilicet copulalionem malriraouialein aiti , net quibui et conjux ejus includitur: ideroque
. vice versa locura babere. Aique bac de causa non
posse Demeirlam in uxorem ducere Tbtodoram,
, , qua pro gobrina ejiie babetur, propter raairimo . nialem Ipsius curo Maria conjunctionem. Aggenlior
eiiam iig, qui mairimonialein ejusmodt-coniracium
ry^^w prohibent legom ralione (66) quarura
, , verba guul: nuptiig non solum quid ptrmisgum
* - eii, aed eliam quid bonegtum, cousiderandum eat :
, dura anirnadverlo, inhonegiiggimura esae, ul qiii
, - bacicnus a sobrina vocalug fuerit affinis, postca
. ^ conjux ejus appelletur. Et quia nonnulli uientea
' , ' , verbis gcripli gynodalig, pubHcali die xxx mcnaig
, Julii, indiclione duodecima, cum eeset palriarcba
, gancliggiinug ille dominug Theodosius, et nog oOlcio
, ehartolarii fungercmur, quo in gcripto circa finem
. * ij haec verba lcgunlur: Cnm enim celebrata cumJoaxne
, tpontalia , ceu minime consiantia, iofoantur, pro , pter (Btaltm Irenm impuberem : recU hena robrmo
- ipsixs lege matrimoniali eopulabitur. Qnippe nee pro
. EU Q pertona cognata Tfieodoru$ Irenam ducit. uee afini
, , iath vincutis alqut tegibut contlringitur propurea
, quod lextum afflnilale gradum txcedat.
.
Hig ergo verbis uientes, tacere noa volunt, qui
, * , jam conlraria staleiimus : primum reapondewug,
, cujusque lemporig cbartularium, qui og palriarcb
, \ egge dueitur, oa lum dicere, tum acribere, qua
. ^ - capilis ipgi vertex instar nubig et aquae suppediut.
ldeoque nec culpandog, nec laudandog nos puiabil
, - quigptam, qui vel recie praesenicm caogain, vel e
. coDtrario male lUlcrig complexi gimug. Nam more
Baracbi, gcribrouncrefuncii noiavimug quaacan* , ' . quc lamentando Uieremiag lamenlatus egt: et Aa \ ronig tnore proloculi giimug, qnitcunque biquendo
, ' D locutug eal Moses. Quod auiem intelleciiig nogtri
' , * . tenuitaii tunc reinedio fuit iu bac quseglione, per , gcripluin a nobis e*t in capile secundo tituli Xll(
- Nomocanoni. Quippe caput illud inlerprcUnieg
, , diximue, etiatn ediclo imperatorio probibilum egge
. , matrimoDiuro, quo de agitur, licet in acta relatum
> , non fuerift, cl Ecclesia promulgaiionem ejug non
* , - gnsiineal. Dcindc gubjicimug, quod cum noiationcs
priecaB proferuntur, el cotigimilia gcripia eccleaia, , giica, praviggimuin ci ipsa culicem quaeslionU buf

VABlifi LEGTIONES.
* .
(66) Srwper. D. De reg. jur. E l 1. 2. D. De rit. nvpl.

THEOD. BALSAMONIS

1063

1064

)us t)trcolanUa, et iiilqaitsiinsm hinc appeUaniia; ' , t*D* qai ad evidonlem rationem non connl- ,
Yeat, quidffll velut abolila daninabit, pnetet4iro
eiita uee gvblala glal diiertit verbig a praeoeiiti * , gynodali seripio; quas aotem hoc contiDealur, \ .
caoonU el lcfalibna doctrinig exaequabU. Ilaqua \
reapiciens in aactorem et consommalorcm edel \ ' , \ *
noglrat, Dominvm ae Deam noairum leaumChrU * tov
giam, mrtos aio : quod cum tnagnat Ule Paulot , *
9

dlcat, Mulier corporii $ul poleumtem non habel, ,

.
t+i mtritui : ac limiHttr m*ritu$ poteitatem torporit iui uon ****, d uxcr : itidemque cmn gacri
, ctBOnes et iomi cura vjdva malrimonlo copulatom
pro difamo babontea, ad gradu,m aliqaero ecciesia- , *
tUcuno porvenire non sinant: ac no deftiDCli qui , ,
dem taeerdotla conjogem ad socundag trangire ,
xopdag peraiutnt, idque omnino propter ideaii- * >
talom oorporam ipgorom, qaemadroodum maaifeaio , , *
, *
liquei ex xxxi et xxxu eapite tiiull primi libti
, * '
III B u i l t o r u m , XLIT canone tancti Batilii
, ,
cajog io flne dicilar, Nog diacooa? corpag, veluti
* q w contocrata fuerit, noa ampliug in ugu earnaii

,
etae porraliiimoe: eqaidein jodlco caoooicvmot
lefitinum esse, u l aoeiorilaie probibeatur eccle-
iattica, quomioug antjg et ideta dnaboa gobrinig , *
, ,
tttpatotar, t c vico verta : giqae clara ejaamodi
* .
qoid factum ftierit, de induatria diriraatiir, et ia
9

ter?enieale popna corrigaiur.

EIUSDEM
EpUlola d$ , quas patHarcha dari loUnt ,
,
ditquo c*tectutU Mttur.
.
, ,
qoidem, cbarinime fili, gloriosistime jodex,
ei pnefocte jadiciorum , cam Davide ptallena: , , ,
, ,
lrtlerrofa patrem tuora, ac dicel t i b i ; senioree te,
ae renutitiabunl t i b i ; recie cognoicorecupivisii ex , *
nobia, qtia de eavtt dari populo aoleant a cojatque ,
temporia fanciittimis patriarcbie incenaa, pott
babium caiocbetin, Ego vero faees affliciiooig .
banricas io exailio, coacubar baetenot in reapon- ,
dendo. Sed qnoniam cuivis pelonii, et semper
,
qoiden), u m lingna, qtiam maaa dare dobere , *
d i d i d , baec ad interrogationom ex tempore re- , .
C

poDdeo.
Cokfiaaiaian ucroram iinperalonin cire*na-*I>
speoiione-a, ei palriarcbarnm aaiplitadinam, inter
alit roddebani oUm augtuiiorem oiiam anniua
rog-a, ac baiomm largitiooea. Quippe tedebaoi
annis eingolU cajoique tomporig patriarcbc ae
iroperatoreg, et per baee aubditog ad benevoieotiam invilabanl. Novii boe patrore eoatcripiorani
ampligtimog ordo, ae forUggig eiiam nonaulli, qui
bac axaie nottra Tivuni. Non enin aoie tctupora
Eoclidig prodiu ganl gerrig, nee gomnianiiam
veUiUrum fabelUe g u n l : ged ugqne ad imperinm
domioi CoagUntini Dues daravil aogogiug ille
moa iaa ia ipgiag Dei, quam imperatomm regia,
omaiBO bonvrji boe ad nog qvoqve propagaioio
fuit, a maioribtig ad uepoieg, generalioiie ad

*
, \ ,
( ,
.
, *.
,
* . '
,
*


,
,
. *,

1065

MIDiTATA.

1066

, , generaiioiiero irangieng. Sin, qiiod equidcni non

arbitror, boc etiam oblivionig gurget abgorboit, et
, graliosa iglb*ec aqua Castalia? provtdeniiam gupe, \ riori inerooriaa principum non pradical : gakem
. uienibraii librorum bistoricoruio, el ordinaiionum
, aulicarum niOQiimuitia Stenloris in iuorem bac
proclamabum. qnoque, qui cujugvig eruditi
*, . scripti aculigsimus es ttiicrpree, ciiam ih bac non
levis tttomenli qtuealiono compluribus eris gtiperior,
, ac me genera in dicendo juvabit. Quiiietiam im , - peratoris, domini Constantiui Monomacbi edicta
, acratiasima, quibus ordiuata aunl oiBcia praiccii
Judiciorum, el no;nopbylacis, ct qiue slaluuut, cog
, \ , debero gingulog in annog, prarter aiia , congequi
, , , ralione rogae, quemlibct auri talein ac lalem quan ; , litalem, uoa cum conaueiii baiig; in ccelo
, . suni, DCC trans mare, uli dicere quis debeat,
Qaisoam baec afferei mibi ? Sed gitnt in manu lua,
. etin corde tuo, et iu ore luo. Atque omnino
, , rei veriiatem ex bit meotig acuniine colligeg.
^, - Cum aulem iroperatoreg ei patriarcbaa magni , ticcniiam ceu diciuoa egt, suam demonslrtiit
, per baia el rogas, aane par erai, ut pairiarcba?,
, . \ * ' qui priacain bacteuut conguciudiDem coiisenrant,
-. , * it aureos clericia nuojmoa aduieliunlur, cliam
ipsig baia dareiit, qaenudmoduui indicatum esi
* antca. Sed quoniam bog, netcio qoa de cauaa, uon
, , ainplius fieri videmug, ged iig diebug, quibu*
, ' catochegea babentur, loco rogaruui el baiorum sola
, - populo dani inceusa : congiderandum ante omnia,
\ quoduamvocis baiorum significatuiu gii, cl tnqui .
renda, propler quaui inceoga daulur in die eaie< fefgig, et magna feria quaria, cerei cum inccnsis; cerei dcnique cum crucibug ea Doniiaica, qua
baia geslanlur.
,
Enimvero cujugmodi faeriul illa baia, qaae ab
\ , . imperaloribug et pairiarcbig olim dabanlur, equi dem bacientig ignoro. Nec enini ab imperatoria vei
0 , patriarcbali manu baiuro aliquod cum roga maoug
* * , mca unquaiu aecepit, licet ab eig alioqui tauitim
* . non qnoiidie collocupleteiur, nec boruiu qualiia tein ex aliis inlellcxi. Palmarum laiuen, ac luyr , . torum ramog tenere maou homineg vidoo, cum
, dicm celebrant, qua baia gegtantur. Et cujugiiam
*\ , ,
linguai vocabulum gii baium, quamve gigiiilicaliot %

,.

Batov \ , , ; '
" , ,
. / ,
.
,
,
;
* TCJ> ,
, (

necn babeat gecundom Romanog el Grxecoa, iudka

biiur. Baium lingua Romana neque raraiun fiignlflcat, ex arbore c&gtun, neque rogam ex rogeio rolleclam, neque lilium : ged est animi buoianf ab
una gcnlentia in aliam traductio, bona videlicet,
vel prava. Niuiirum bine fii, ut pueroruiii magiatrog appeilemus baiulog, veluli qui puerorum
aniinos infanleg ad vlriliuiem iraducanl. El
prxvaricatoreg dicimug eos cooperariog, qui
variantur insiar iridis, el clienlet prodonl. Itaque
ruin iudaia et Uierosolyma facia iuisgei Hoinanorum impciio gubdiia. &olo rcrom poiilO Julio

V A R I i E LECTIONES.
* \ .

; .

PATROL. G R . CXXXVUl.

34

1067

THEOD. BALSAMONIS

1068

(>*are; (slc enitn facltini, ul Dotmnum Pilttue

ixpivt
jndicaret, ac Judaam C x u r Augustut censeret, ei ,
Paulue cnoi damnareiur, dieerei: Sisii oao Ctetari At? )
oponei;) paurna Judcorum lingiia cum Rocnana.
eofnmuUia fuit. Quippe Jodai curo gonlilibui por- .
tnfni, eorum Instiitiia didicerunl. Cum ergo , .
populi Judaici aeniores, et ecribarum cceiut , \
vidissei Doroinom Dcumque nottrura, qui tergis heruLieie insidet, per demiuionem asinino vebi , ,
pullo, cum nihilominua more regio a pnecedentihua ,
el seqnentibttg stiparetur, ac Hieroaolymse dignila-
tem ampltflcaret (quippe Sionis orbem aoper , \ ,
tuiiversa ubemacnla Jacobi dilexit) viderent eiltm
lurbaa ad terram tunlcxm auas tubflteroeniei, ei 6) \
\
,

vias molliorce reddontet,

pueria
ramoa getiantibua, _ ,
^
_ . . .
- -r
'
'
"
f

ae dlceulibua, lloaanna fllio regia Davidial bone*

diclus ea qui vonia : non dixere ctim propbtftia, ! !
Laudat*, pueri Dominoin ; neqtte, Gaude veberoen- * ,
ler fllia $ionia, prfcdict gloriam Det Hiero*olynu, * , , , quoniam ecce rex tnus veait libi miiig et tervatis, ,
ei veolas asiriino pulloeiioaubjugalie.Cumenim * ,
babeant, inqoil ille, non loqoenlar : cum oculo, , . , ,
non videbunt : cun auret, non audient: qaoniar * , * ,
rordibue eorum velamen legit ti Ignorationii * \
.
rurobil.
, ,
Nimirum ut prccaioretexcandetcebaol, e* accendebantur ira, et fremobani dentlbus, et tonubet- \ 6, ,
ccbanl, cnro dicerent: Egredimlni, gentet, egredi- , ,
rrinl, populi, ae vtdele, quo pacto mundoa unlver- .
eum vadat. Ideoqua getutiooern ramorum , 6
, 6 ,
non intelligentet, furiosomro more clamabaoi
Baba?; tedQCii iunt onnet, omnc* inulilea facti .
, ,
Mint et deAexernni. Prob : Keget et pnecepu
Motaica prteler exapeciaUonem baium facua auoi, ,
boc eti, aecandum ipsorum inaaniain, redaciio ad . , ,
liKeritum. Iia jam recie declarau, mea quidein , ^
optnione, baloram voce , dtcendnro, quo paeto et
qaamobrero a satictii^rtiiia patriarcbis pott caieebe- ,
incenaa dcotur, die baiorum geatationla, crucet ,
cercl, rureos nagna feriaquarta cerei et inceota ,
dio gancii Paaebatia talutaiioiM et tticipiiia.
.
,
Dicimug crgo, quod curo natio Judreortim ad
IttcemcaecuiiverU, et talutom appellaverit exitiuro, 6, velui indicatum cst (golet enim usovenire, ul , ^, (
aurugine laboranlibua roel 8(1 amamra), nos eis 0 ), ^cnntraria lentieolet et facietiiet, (quippe solem (
)
IIOD connivcnlibus oculit intuemur),cum raraomm
gesutione conventtis celtbremot et Intaniam , ,
ipsomm volut in triumpbo spectandam exbiben- ), *
Uih (facli sunieniro tpectacolum morultbus), con- ,
nteamar, ac nequaqaam inficierour, quidem ^ , '
nsae factoa baiam fidei; aed ex umbra ad veriia- \ lem, sed ad Smmorulitatem exmortaliuto : ncque , .
tiot pudel ramoa illos appellare baia. In eadem , ( faU
e xiislcnttft opioneOdeliaaimi princtpet, annuia rogia , l>aia migcebani, argemo pau vei auro exornaia. .
Quippe congrainlabanlur , qoi baec eonaeque- ,
banlvr, ^elut ortbodoxia erga Oenni, t\ ipeos crga . \ |&,
priucipes benovous. Quia vcru prinripnm qt.idcni \ ,
c

1069

MEDITATA.

Kph , * '
0 ,
\ ;
,,
,
, ,
;
* '
, ,
; , \ *
. \
* (
. ,
,
;)
, \ \ '
,
, \ ,
.
.
', , ( , \, .'
,)
,
, \ .
'
, '
,
, '
*
,
. *.,
\
*
,
.
*
,
,
$ , \
; *
'
.
,
^
, , \ ,
, :
, ,
.
,

, \ .
, \
\,
, ; -

1070

, rog baiorumqueflores,qui cum rogistxoriebaiiturt

ante oiulioe annos desierunl cx ea cauta, quam
indicavimits; com rogaa pairiarchamm adhuc
in usu publico sint, qweque pro more dalur roga
die carnis privii, atc immutata eii, ut itiannivcrsariam rogam ecclesiasiicain magn fcrice terliae
iucidal, quemadmodumantiqua Rogalia loquuntur:
idcirco dant palriarcbae populo post caiecbcsin
incensa, loco baioram ; velut admoncnles illos, qui
ea sumunt, oi raiioncm vivendi pravam relinquaiu,
aicm edocii sint, ac per conversionem paucoruui
dierum sibi rcgnum illud aelcrnum compareni.
CaHcrum per hsac incensa vilis pretii, more parcorum bomiuum et ararorum, niajeslalcm spiritns
non demi-iuutU, (quo nnim id pacto faccrent ii,
qui lerrarum orbem universum variis benrflclis
irretiunl, et onine arvum stcrile autcant, opimasque
beneflcenli spicag metunt?) sed occuliain ejua
diei vim indicare volunt, qtiasiqui docerc per bac
cos, qui ea siimunt, qualis essc debeai animi sialiis ineo.qui jejunium observai, quale liolocauatum
pmnttenliae, ot precationis inceneum. Ac t\mc.
quidem ita jejnnii curri.ulum dirigunt. At vcro
l*la illa die Donvnica baiorui gcstatiouis, aeleiiles pro more disiriliticntitim pftemia (nuippt coneedil, inquiuiit Littcra sacrse, qui judicat justiliam),
viciorea in certamine jejunii pretiosarum ganctarumqtie crueium Iustrationibus, el cereorunt
lucentinm donis excipluni. Qnippe non cum umbns
dimicare fideles volunt, fatuonim m o r e , sed eos
veluli jam aspictentes juithia solent, qui novam
Sionem per pullum illuminai, per haec exhorlantur,
ui absoluto Doroinico dierum quadragiiita jejunio,
et nubibue vitiorum expulsie, una cum hoc giganic.
(dicto nimirum sole) exoriantur. baia quideut
inanibus propterea tenent, quod traducli sinl a
viliosa profanaque fortaase viia, ad sublimiorem ei
vitiorum expertem: cereos vero cum crucibus,
quod ciim ltimine veritatU auctorem omnis mali ci
advcrsarhim suum Satanaro proslravertnt. Ft
qoodnam aliud donum iis, qni per coDlinentiam in
iilo magno jejunii ccrtamine victores exslilerini,
dari pretiowus possit optatiesima sacra cruce,
qtiae omnia devorantig inferni genuinos coniminuii,
et htimano generi vitae portas aperuit oinnino
nullum, nisi quie dicere velil Jesuin Cbristuni Deuni
nostrum, qui per cruccm nobis ealutcm acquisivit.
El qaoniam regem multorum doiuinaluutn satellitio siipatuni sine medio, vel cum ctatu sordido
non licct exc porc ; Nune quidem, inquii inaguus
ille pontifex, inier pcdem conferenles nutneremini,
itindiiorum ordine consistUe, cum sagtitariis pergile, cum geslanlibus tropaca procumbite. Veruin
posl cxiguum tcmporis intervallum ipsa regia vobU
apericlur, ae vldebitia coeli lerraeque Regwn, nulli*
circumscripium lerminls Ooroinom Deumqae nos*
irum carnaliter jugtoram manibus clrcumscrib ,
vitamque vobis flne rArentem baiorum loco largiru
Ac lanta quidom illa die Doir.inica vencrabilia baio:

TliEOD. BALSAMONIS

1071

107!

Yuui fealrvUalia, dum poputi ccreos ol crucea acci- i ,

piuiu, viaoriani adversua morlem aibi eerie det
( pondenl, ci insiar aiderum illuoainani cxpertefn
nstrurum *pba?rain detperalionis; vel taDquara , \ iv
scrvi fldelee, qui Taces gfttlanl, pcr irivia circam- . ,
eunies, advenuim spoosi splendidiorem reddant, ,
dequc lepraftecUriornmlo caligine sedefiiinni qea- , ' ,
ai iriumphani. Pott diem vero icciitim ciiralor Itle ,
fuumanaram aiiimarum, videliccl ipsa patriareha, (\
quasi rationibus secum expentis, nc* quis claoi , ,)
ipso aalolaris pattionis pneniia tractei indigao ,
(nam ipsam mel quoqoo taepiua dalcedioem auatn , ,
in voruiluin converutre solet, aliier quam expo , , diai, tutaptuni eit), insur cufttodta vigilacit malo- rius turgeni, inccn&l dat 6delibu, iudieare per . , ,
bc voleni, et adoionere , ue fetiifo roort, aed 1
pugilam ritu deincept dierum currieolam itucl- , \
piant. Lietl enim, Inqoit, tbtque perieulo magntjm Hlud jejunii pelagoa a crucii velo fnblevaU uraje- ,
cietis, et ad dWinum portam tanciorum CbritU , .
Deique nostri cruciatum app-jliatia: lanen iuaur \
illhis prudeniis negoiiaioris, huttumabtlem illom , ^^&;, *unionom eontecuti non ettls. Adbuc enin praedonea .
ac latronet aludiose domioo per icnebrae insidiatv- \ , \ lur, et reli quodam horoicidii constilo, caplendi . \ ejos occaMonen qocruoL Igllur etiani deincept , *
vigileniua, el cum iudatis excubiaa ageniibui excu- " , \
beuius. Ipsi quidem in tenebrle per mare vagaban- . ,
lur, incattum reiia laxantea: noa autem ambulo- . tnot in die, acIucUopera consequemor: ipsi sudet , b.tmis uncinabunt, nua prxdam luerabimur: ipai .
uidonem in lapida legettl, nos eum in letiaceta \ ,
rasU recandetnua. Pottquatn in buoc moduro data suni incenta, el populut mrsum manus suu ad ; , \
Jojuiiii pela^* proapero cursu direxit, noctMDque , (
sancloruo) Obrieti cruckiluum faculif accensU
collusiravit (nam in die arabalatHet, nt eoram ,)
more, qui autbulaol io icnebria, nociuraa facianl , ,
itinera fiari nullomodo poteat): tom vero apoosua \ ,
Eecleaia* rursui exoriens inrUr matutioi ant */etper>
tinl Arcluri, die fautlo taucli Paaehatii Domiuico .
velol aller dttiaut Moaet siuti auo Cbritli populum ,
excipii, quatiqae coagraiulans e i i , qui onoem \ ,
aceleriialem JSgypttacam excusaerini, e* Pbarao- \, ,
iieai pertecutorem mari gtibmeraerim : Adeste, 5 ,
inqiili, aaplcite TOB mercatoret orlbodoiae doctrina? *
qui ciira periculum pelagos |ejnnii trajecieiia, *
quonam invidif. fluciat tbetaunim jattarerit: . \
utdiiam fnsomneiD Ulum unionem lurbioit TMIM
abreptuaa in aepulero, unqutm LA oslnso, ctela?e- , , \ ( r i t . Cnnqoe Tiderilia taniefD i\ fulgurU diYtBt
ciimmoiam, et oniooem propria poieaute prodeun- , \ , \
lem, ac axpotUttm eroploribus cilra uUamprelium; .
accipiia eam vobUque peculiarem faeite, ac fiue ,
tticnt ibegaurum TobisineUpiU acquirile. For- ,
taasia etlam morc pauit liberam amaniia, qui , 9

VARiiC LECTIONES.
.

1073

H K D i i .

1074

, \ jam primum filtof videt ex logiaqua i periculoaa

, , peregrinalione domom iltesos redcunioa, laela ,^ bundua eoe com oaculo lancio aalutal, el tpeitia
. - tbetaurif benedictionia suae, numismalia eoa exci \ pit, exigaif qtiideai illis in apeciem; sed raagnia
, 0 ejui ralione, quod inielligUur. Qiiippe reapieiena
.
ln auctoretn et conrammaiorem fldei, Jeatim
Cbritium, verutJi illutn Deuin nottnitn; velul arrha data per haic ois pollicelur fuluruni, vt
Spirituf tantltis wpej eos veniat.
Haec uo8 veltiti provecltoree archilecti scripti , , imis tibi, vir erndUissime, ae fundamertum taiis. , faclionig quaei digilo commonstravimus. Tu velul
, , , alter Beseleel, vcrum superatrues. Quippe funda , , menlum aliud, ul ille inquit, nemo ponere poiest
\ . .
prseter id, quod positnm esi, Jesutu scilicet Cbria>
tum, cui gloria el imperium in trfecuto. Amen.

EJUSDEM

Afedtfatxm,

,
quoe fii ad IUCTOS
,

monasttriorum (rde$ per tria signa.

t

Qaoniam vldeo quoedam imperiios, et nullam ad

rero ulilera idoneo*, quaro ul aliquid novi dicanl
ei audiant slultatn ac acandali plenam vocare contocationem monacbornni ad eacras ades, quae
tribus fit signis, celebralionee divinaa audiendi
causa (Sufficiebat cnim, inquiunt, uno dunlaxal
eos signo congregari, nec prseberi causam eubeannandi el irrUlendi sanctas Dei Ecclesias circumdaniiboa nos impiis, ut parobola ftanl inter paga
noa, nec iiatum monasticam velut in triittuplm
spectandiim exhiberi, quagi ad nnatti commonitionem se recte non componai)r equideni boc scripto
probabo, nec propier illaa i npiorum nugaa, nec
propier monacborum morositates excoghatum
esse, at tribus signis glorificationea divioje denuntientur: sed propter niagni monionll ralionero
quanidam, ab amtquis saxuUs per manus tradllam.
Quippo cuni Dei celebraiione*, qtu interdiu et
*
, noctu flunl in Eccleeia, Juxia Davidia propbet
, , , oraculum, cujua verba aunl: Vaperi, et mane, et
, , - in meridio narrabo, ei rennniiabo, vocemque
* meam Dominus audicl : cum igilur bx periiciaii , \ tur ex duobus Teslanieniie, Novo scilicct ac Veleri,
, \ Juxia sanciorum el divinilus afflatorum Pairum
, tradilionem : ante omnia sancitum est ui glorifice ( , tur Deu* per aaeram Davidia ciibaratn, (Ap^riatu
, ) enim, itiquil, in psalleriu quseslionem mcam) e.l
, post explicaliouem ejua, ut sacrum examen Ec , clesiaB semei exerceai per evangelicarum docirtna, * rum favum, atimulo caligineui illuminanie;
, perque mel aposlolicorura scriploruni, quod dulce , dinein flnibus orbix lerrarum oflerl; ac per nar*
rationes deniqiie de niarlyribus quae adminislra'
. S- ti^neui in carne Christi Dcique nosiri amplificant.
, , Ideoquc proplor scx illos Davidie psaluios, et
, reliquos, qui assidue ifi gloriAcalione roaluliua
- canutilur anu bagiopoliiam; et pmpier eoa, qui
- \ , pro morc canunlur, cmn reb divina pcragiuir,
, , *
,
,
* ( , ,
* ,

;
,
, - Q
*)
,
, ,
* .

1078
1075
TUEOD. BALSAMONIS
ln precibus mperiitiis, aule lcctionet apoalolicui, ,
ei evangdicaa, aiqrje eiiani vcrsibtia incluaas, \ ,
reeisiintur monacbi per eiguum quoddatn eii- , ,
gtium, quatique homiliua ei obscurhis. Nam qux \ .
Veteri Testaiivenio veluli per umbras delineaniur, , ,
llgura futurorum eranl, et simulacra. Propier .
mnoruiu autena Evangeliorum pnedicaiionem, et ,
aacraiti reHquorum ad conveniu* publicoe pcrtf- , neoliuin librorum leciiooem, el propter universum , .
aiiupliciier bagiopoliue ordiiietn, roagnitm tignura
iuYeoloni csl. In univenttn eniin lerram, et ad .
finea orbis terrarura ulililis ex eis proveniens ,
penetravU. Qu ctim iu tuodo qaodam Deo grato \
ac religiote peragantur, oporiebai populum Do- , ' , .
tuini etiam de futuro commonefleri judicio, cujui , , \
ouaa in genua procumbiiuus, ac precea fundiraus. ^ liaqoe bUiutum esl, debere Cbrislianos per . ' , \,
signum abeneum illioa uliiml diei admoneri. , . Scripium est enim : Ascendit Deus iu jubilaiione, , Dominus in voce lubas. ltent, Clangenl angeli Dei , \
luba, et moriui resurgent, et retribuetur cuiqoe .
ecandutn opera sua. Quod aulem in generalibus
urbiuni ecclesiii plebet noti coavocenuir iribus , ,
bignit, aed uno quodaro magno : non ordinis ec- .
dosiasiici subvereio est. Convocaiiir eniro popolut ,
maouariis opificlis dediioa, quiquc ligoni ct aratro . "
vacat. Itaque boni conaulere debei, ai publico
iniertil ccftiui, curo Novi Teitaroenli leciiones recl- .
lantur. Ac nobia quidem, qui per Del graiiaro
ervauiae immotam omneiu tradilionem eccle- ^ , .
ftiasticam, liunc ordinetn leqni visum exu Lalinia ' ,
voro, n:ale nobif divisia, et quorom cor obdura- ,
tum eat Satana, licei in aermonibue oleo sint , ,
itiolliorea, alia quaedam consuetudo convocandi .
popnluni tacras ad ardea esl tradita. Nain uno
,
'lunlaxal utuniur tigno, catupana acilicet, qu* a , .
campo sic dicttur. Queniadtnoduiii eniin catnpui ()
cujtievis iiineri cilra, ullum expoeilus esl icnpedi- ,
mentui, sic et illiue abenei linlinnabolt aublimia
vox, universis accessu facslis paiel. Ac pluribus .
*ane signit Latini el liali proplerca non indigent, \ ,
quod canlionibos hagiopoliticis non utantur, *td ,
M>la Davidts citbara.
.

CONSTIT. KCCLES. COLLECTIO.

1077

1078

KniAETOMEMOr

THEODORI

DIACONI

GOOROMBRTO

BALSAMONIS
ECCLESIASTICARUM

CONSTITUTIONUM

COLLECTIO,
Q u * jam pridem a Joan. Leunclatio sub Paratitlorura nomine Lalioe edita est
an. MDXCIJl, nunc vero Greece primum
in Jucem prodit, e i duobus antiquis codicibus inter se collatis, una
cara ejusdem Leunclavii versione.
Carotu$ Annibal Fabrotu$ J . C. hane tralationem eum Grctci
codicibus contulit, emendavit, et nota$ adjecit.

1 Tt) 1, , 1,
, 11,
1 , .

COLLECTIO
EXPOS1TORUM CODICE, DIGESTIS, NOVELLIS CONSTJTUT10NIBUS,
DE EPISCOPIS, CLERICIS, MU.NACH1S, REBUS SACRIS, ATQUE 4
DE JUDASIS HiERETIGIS (i).

LIBER PRIMUS.
. LIBRO I COD1C1S.

'.
llepl ,
at>\
.

TITULUS I
De iumma Trinitate, el fide catholicn ; *f ut nim*
audeat.

' . '.
I. Qui sacroeancum Trlniutem (1), tn una deiAnnjbalis Fabroti not.
( I ) Tbeodorum Bal&amonero bit]trs Collenionii toii.l^m verbis exsiat apud Pbotium Nomecau.
auctorem lit. 1 2 , c. ; quae auient babetur til. 4, c. I, tu ex
(S) Q** tacfounclam TrinUatem. Hc epiiorae Ba$Ibcorom lib. i, tit. 1, c. t

107$

THEOD. BALSAMONIS
p:ini polestaiif, baod gbriAcat, ne Ghriaiiantit $ ,
f-tiiita dirittir, ted vctanus, lui-rclicus, ei infamis * \, \ ,
l, ti ponilnr.
.
II. H*reiici congrfgationts millas habtant, nec
'. , .tacriflria vel mysieria ) peragant, tameUi per , ,
ubreplionrm rtftcriptum itnpetravcriol : fidet * & *
irnm, qtti Nic.Ta* convencrant, auctoriiaiem dotv- *
laiat hab*at; ac siqtiidem bareiiei congregaliotiea ,
intr a oppida babere auJeani, oppidif expelluntur.
.
III. Porpbyrii, et alioram adversu Cbrislianos
.
ftcripia, ifetnqne N^storii, aique aJco qnscncnque , ,
ctiiD Nicrna ei Kpberna tynodis non ronsentiunt,
(
qitanimfi>!edeflccierc non licei, exnronlur (4). , .
Qui vero libros indicatos habtni el legtjnt, tiltimo Kiipplcio afficittntiir : et epitcopi elerieiqae Neeio . ,
riani eccleMis tjiciuniur; laici anatbemale ferirtn- ^ ,
mr, ortbodoxia eos absqtie periculo (5) dcferen- * , ,
tibtis. Tenor conatitutionis est bnjastnodi:
.
*
Annibalis Fabroti n o l e .
ftiirlowm esae docent noe libri cnlamo cxarali; imo tnlia d^tompia, iia dieta voeabulo ,
pl ip*e BaUamon te hiijtia libri parenlem prodil ad qoasi exira liiulum, quod roDfinnant Graeci lib. L X ,
Nomocationem Pboiii Ih. 9 , ?ap. x, ad fln<*m, nt . lit. 16. c. 2, ut parapheriia dictintur, qweextra
rontlai ex Paraiiili* ad tii. 5, in flne. Nam qni pri- doem d vinim deferunlur. Ait aoiem JQsiiiiianos
inttt eani iuLaiiiium ( O n w r t i i , ejna tirlor<m igno- ptr tiiuiorum subtilitattm, id e$t, . Comravil, foric quod tmitiltifti cotlirem narln*esiet. Sed raeniariot scilicel flH velal, probatque lanltun
Francicus Phhofciu v. r. Glonaario ad Ju- explicaiionea com|>endio facia?. B. Gyprianos telianum Aiiicrets. bi vocc Deetini cilaitaascParatilla gtimon. adver. Jud. lib. i , |>ra*r. Sed et Ugenitbwi
iiullo nomine alililo. Jtrob. Cujac. coiieulliftimuf
bretitat eJH$modi plnrimuni prodett, dum mon ixlaudat ciiam alicnbi nuciorom Paralitli: nl vidtatt- itlleetum legenlit, tt iemnm liber longior spirgil,
lur omnta lo rodirct htcidiaa*, qnl nullniii nomon $ed iubtiliore compendio U quod Itgitur UUAX praeft.' ; quod ininleui inveiiiiim exl iu pcran- moria cnnodit.
liquo PI opiimo cod. ni. Nicolai Peircscii, lena- Q (5) Mgsteria. Recte igitor in I. , cod. eod. libri
torie Aquitsexiieittie , qui iuilio ic veieres, int^r quoa. vei. c. Brodani el lienagii.
imrribmr : , Gr.rci et Cod. Tbeodos, liabent : Nullu* hmrtiieit
^' mysteriorum locut. Proqito |>erp6ram aiilra legobalur
; \ , mmineriorum. Velerum codicum seripiuram confir, : mam Baailica, qaa; ita verlunl : . Theodori ; . Denique sic
riiaconi *ancli$*\mtr Dei Hagnm ticclt$im nomolegilur apud llincniarum R. De pnrdeslinnt. cap.
phylacii cltartophyOcii, et primo Blaclieruorum,37 ; vclerum (eliam libroruin, et Basilicorum ope
Ralinmonit, po$t altqttoi vero aiino$ patriarchmleve mciidum in cadem .Irge licebit emendare :
Thtopolii magnaf Amiochur. Mon recie Joauuca nam ubi legilur : apettit triminibui denoKennclaviiig liimc li! ruiii itiscripsil Paratiila. Imo tintur libri inaDuecrititi sic babent : ei $ui$ operparaiilla partcnt opeiia univerai conniiuunt. Idem
tiut erim. denot. Basitica, \ tametiquid Par^iiilorum nomine intelle- ; .
xcril, p^rcvpii in Prologo ai| banc Odlectioiiem :
(i) Exuruntur. Similitrr Arii, Porpbyrii , el
r l pngi ciim vv. rc. Joauncs a Cosia, el Julius aliorum liaerelicorum libri legt Gonsiantiniana cooiP;cin : ul jur qtiig mirciur prudonlissimiiiu vi- biiruiilnr, qua; cxstil apud Socralem Hhtor. Eccleriim Jacobum Ciijariiim iu aliain seiiienliatii ivisse, l i o i / . bb. i , cap. G. Hujus conatiinlkHiia eiiani tne*
iunx-iiie ru.ti ox fragmeiito Alaiihvj monaclii (ia niinit Evagrius lib. i , cap. 14; Nicephor. Callixl.
rsl MailbaRiiH Bl.tKaresj de Jnaliniaui senlftilia salib. xiv, cap. 3, el Jul. Poll. loco sup. ciiaio. Per
ia erapiria* cousiarH. Quod ui reciiue inielligaiur, conirariotn priiicipiiiu ediclia feralibus CbrtaliaDO<
rum ecripla fgim conauiitpia; quod de B. Dionysii
contule ais Uxc Paraiitla ad uiiuiu vel alleriim li
tulam, et ei bU lOgDastee, per iodirein, Id est, Areopagit* bbns pnniiluui eat in Synaxario GneMimiuaiim, et ) in eiireferri, quas suis coniiu. Dioclelianus el Maximiauui apiid pariaioree
qu;eque liltilis , 01 aii fcre ab aociori- juris Mosaici el Bomani lil. 15, de llaoichatia eobut coucepia sunl, legunlur. El conslal igilur ruuique acriplia (CbristiaMoa aine dubio eis tntetuitGr o, juna Inlerpretea aliif r accepiate verba bo aimi principea lollero ei eomm ecripia igniboa corJusiiniaiii, de concei lione Digoslorum : Snficial niinperr cogitabaul) : Jubemui namque a*etort$
per indicu laHtummodo. et titittornm i*blilualem. quidem ae principti uua cum abominanUis uripturU
q*m xxcxpw/xr .* qnadam adwomtoria tcrum teveriori pmnm mbjici, ita utflammeiiigmbut
ejut fncere. de conlirinat. Oigeklonint : Si qui exhramur. Ejus eeveriialis mcuuuii Arnobius 4,
/or#i ni/, ptr litulorum mbiilita em adnotate ma- adver. Genle* : iVem noiira quidew tcript* cur
iqmbu$ mtruerint dari 7 Quenmlur Optatu*, ri locis
luermt, ea, qua Paraliila nuncupantur componere.
)osi entm Parauila voratii quaecunqne cx ca^iTis aliquaiilulis Augu^Unus. Proiagorae Albenienw*
proi.e do diviiiiljtt Uispuianiis libri in concioite
l i i u l i s ad qiiein(|uo liiiibittt revucai i pos>uni. tjuod
coiubiuti suni, Mmuc. Ociavio.
quidiMii Jusiiiiiano placuiase videtur, ul ttmiosi
otnnia, qnae ud euiudeiu juris arlicubnu periiiienl
(5) Ab$que ptriado. Necciiim pamentur, t.imetU
Uiiquam in uuoconspeclu babfieui. IKnique Par;t- i.on poitiermi cruneii ei accas^iioiicm pcilio re.
iiila fctint accftsioiiea et aupplcmcata ex aliia
%

C O N S T I T . E C C L E S . COI.LECT10.

1081

xa\
!mpp,

1082

Theodotiui cl Valentinlanut AA.

mi$dw PP.

flor-

6 Sancimns ut qnscunqtie Parphyriu*, propria ex , agitalus insania, vel quWis alitis adverstta piam
* - Cbristianortim religionem cotiscripsil, aptid quero , * ctinque reperianlur, tgui iraitamiff. Cmcta r.nim
, \ acripta, quae Dauin ad iram movcnt, ei aniiuas
, viohnl, ne ad botninum quMem xures pervenire

volumut.

Priera eancimtie ut qni fldem impiam Noaiorii
, - aeimil.inlur, am nefariaro rjiis doctrinam gectantnr,
, , , aiqiiidem f piscopi sint, anl clerici, ecHeaifo sacro * \, - tanctia cjicianltir : ti vero lalci, anaihemaio fe, - rianlnr, poteslatem habeniibus qnibuslibei oribo ^ doxia, qni pia legia notrae gectatore* en.nl, . illoi
. abxqno metn (6) cl damno (7) denttnti<*ni ar insi , muleni. Qnoniam vero ad pias anres notiras psr T e n i l , aliqtinsdoclrinaa couscripsfctaet expoaiisse
, ; qnasdam ambignas, nec accnrate congniemes cum
- flde oribodoxa SS.- Painim, sacra tynodo cxposiia,
, qni Nicra ae Epbeai convenerunt, l a Cyrillo pias
\ , memoria?, qai niagns Alexandrbioriim urbia cp acopus fitlt : jubemus, ut quxcunque iueriiil
, moili scnpia, vel aniebac, v c l nnnc, precipue
, , \ - Ncstorii, sic comburaititir, el |>l>nae nbolitioui Ira , \ daniur, ui in neminis lectioiiem veuianl, aiqna ,
, qui talia ecripu eive balere ac lcgere
\ - sastiucnt, tiliimutn supplicium foriuidanlibiis, n* - tnint dcincops liceat pruler expostlaiit fl lem, c*u
, \ - C diximua, Nieaea aique Epbesi, qtiidquam dicera
, , vel docere.
.
IV. Qui publice, multititdine prsetenie. de Gbri'.
, ; , stiana QJc iractat (8), ti clericne esi, deponimr :
* , . milhat (9), ciugulo spolialur (10): c-weri, ai
\, , libcri tint, ex urbo imperaioria ejiciunlur, prout
, - viaum jndici foorii, ca&Ugandi: aervi vero acrlior
' .
puniuntur.
;

Ani:iba'is Fabroti note^

() Ab*qu$ meln. Calumnirp.
gnnodi, yuis temet judtcnta ac reete dt*posita rt(7) Kl damno. Sine M i n i p i i i , ut apnd J a M i n i a n t i m volrere cl publiee dipxtnre conUndit. kl infra,
Inti, qxib alienare licet, vel non, Sine omni damno.
poniauam dher*a* p>o trnn*gre*$Qrum condiiione
, Tlicopb. Lex eni Marrianl
Btntuit pirnn* : Umversa ergo i"qnil, qnas sancta
qua? i n t r g r a < x M a i Concilii Gbabedoneiisis p n e o ,
iynodo Chalcedonen$i staiutu tunt cutiodiri Jec . 3, unde maliiil e i a c r i b e r e Facutidus lleriuiabeant, nihil po$tea dubiViri. Hoc itaqne no* ra$
n e n s i s l i b t x n , cap. 2. q*:am ex Jnsiittiani coil. in " commoniti iranquillitatis edicto abnimle profanii
epitomala leitnr : Marciannx qnoque ituperntor,
vocibut, et ulleriu$ detinite de divind di$jntare
a i i , po$t $acerdotum uuientiam aiquM tractare iquod
mn*(a$ etl, quia xon tolmti dhiuo jndicio pecpium duxit atqut tacniegnm, nee euiquam
catnm hoc proni cndimu$ punwnr, rerxm eliam
j*dicnta.recttq*e dtpotita revotvere, it ue hi$ publice
UquiH et judicum aucioritaie eoereebi nr. B. Ctirydispmate permisU qui $uo edicio omnibus ducui*
i05iouMiN apud aiiniomn Catenae io* Joaiiiieiii cai.
tiontm eornm qum Chnlcedone judicata tutit negan$:
20 ,
vcre ait impim et sacrilrgus **{, qni post . " . e!c , llrb. .
ctrdolum tenteniium opiniotii tx<v aliqnU tractan-(8) Qui publUe tractal. .Uamonad c.tnoneui 04,
dum reliqttii. tlxlremct quippe dememia eii m syii. ' Trullo : xb " . ' ?.
medio et p*r*picuo die com.nentilium lumen inqnirere.
'. " , ,
QHttquh enim ' terUatem repertnm aliquid iHU*
,
iin* dhcutit, ntwdacimn qicerit. Nemo iiaque vel \ .. Voi
cUricus, tel miiinu, et uheritu cjulibei cmdi- exsial Basilicis, iwc in co<l. Juaiiniaui.
/ I O M . dt fide Christiana, publiee co giegaiii popufit(9) Sm miltiai. In lib. iv : Nemo clericns, vel
et audieniibui, traciare prm>$umai t/ poxietum,miliiaitt.
ex
Sic libri veieres, ei Facundue, **l cci>.
Itoc (ptfrneram apud F.icumltiiu logiuir, in pouie- Brml.t-i ei ftienagii.
r i n i , et b o c l i m i ) , tumultut ei perjidtce occa>ionem(10) Cinguto */io/iiir, exauctor.aur. Caetariua
tcquirens. Nam injuriam faat judhio religiomiimm. 7, lonu I.
%

1083
THBOD. BALSAMONIS
1081
V Exposilio fldei orthcdo, aiqee exsecralio E \ , Nesiorii et Eotycbis, tora qood ii, qui cum eis fen- , xal Nt, \ tiuni, hamtici tini, et casiigentar.
, \
VI. Similis orttaodox ftJei expoahio, ei Euiychit
*. , \
aiqoe Apollimrii extecralio.
.
VII. Siniilii est proredenti reclpfeni sancta qoa'. ,
toor coneitln, et anaibcmati*mos ac segregationea , \ *
ab eit proroelgatas conflrraans. Inter cxtera dicit \ . \
primaio etse inler oronet facerdotas papam '
manum.
EpUtota papm ad Jw$tmi**um co*tinen$ ta fum* 'Iowrnrtmror, avtov xtpl
ab eo uripla de fde ortkodoxa, fum hmk
,
iphtolm tubjUiunlnr.
*.
De OTthodoxM fide.
.
El l u se babet:

Imperaior Justiuiamia Atiguaiua. Cura recta l
.
reprehensionia expera fldea, qnam pr<elical aaiiciit- \ ,
tima Bei ealbolfca et apottolica Eccletia, DUIUI \ ,
nodo uovaiionem admluai, aaneiomoi apoflo* ' ,
loroei, et eonim, qi post eoa in tanclit Dei *, \
Eceleaiia ipocubilea fuere, dogmiu aeqneniet; *
roete noa faciuroa txixiimavimut, ei cnnctlt mani- ,
futaoi faceremuf, qao pacto de tpe, qua in nobia , \
oai, aflfecii tumos; intisicmies eaiigiis iraditlonia \
ti confettlonis saneia Dei caiboticas aiqne apoato- .
licas Eecletis. Quippo credentea in Pairein, et ; \
Klium, el Spirimm lanclam, tjnam easentiain in , \ iriboi pertools adoramos, unam deiiatem, unam * , . poteauteni, Triniiatem unia* esaentis, In eitremis Q . *
autem diebos confiietmir unigeniium Del Filium,
,
Oeom de Deo, anie axecula el i no loropore genltuiit ex \ ,
Paire, Patri coaHerntim, tora iponm,ex quo oronia,el \, , \ *
per queroomnia, dogrmum e roMle, fncarnatam , ,
de Spirito tancio. et lancta, gloriou pcrpeiuaque , \ Virgine Maria,ct bominem eaae facium, cmcemqoe , \ ,
pertuliase, aepaliatn etae, returtexitM die urtio: , \
unias et ejoidem mlracuta cmciatiiaqne, qtjoa sponte \
ID carne euaiinuit, agnoacentet. Non enim aliuro , \, .
Deum Sermonem, et alium Gbriatum novimus: sed 4, \
anum ei eamdem, coosubalantialeni Patri aecondum * *
difinllaiem, et etiradero nobia conaubaUniialem se- ,
candotn bumaniuiem. Quippe Trinilae inaosil Tri- . ,
tiitaa, eliam pott inearnalum Deam Serinonem, qul \ *
anoaest ex Trinitato. Non eniro adjectionem quartae 0
peraoott tancu Triniiaa admiitit. Qux cura i u ae . , babeant, anatbemaie dattoamu* omnein aeciam, et ,
prsecipoe Neetoriom adoralorem homiiiit, dlvidao- ,
4em anum Ulum Dorainnm noatrum leaum Cbriatum, , \
Dei Filiuro, Dewqne nottram, nec coiiAieutem , \
proprie tc sacundaai veriutem, quod eancu, glo- *
rioaa, perpelut Virgo Maria eit Deipara : *ed Ira-
donlem, qood allus sit ille ualus ex Deo Patre Deus ,
Sermo, ei aliut ille natua ex sancia perpetuaque , \
\irgino Maria, qpi per graiiaoa ti Dccetailudinoiu ,
cum Doo Sermone, facius aii Deu*. Neque vero , ,
doniaxal hnnc, aed oiiain mcnie captutn Illum Eutychem, qai apparonliam introducii, et varani ,
illain iiicarnaiiODtin ex tancla perpelua Virgine , \
9

1085

CONSTIT E C C L E S . COLLECTIO.

1085

, \ , \ Mara Deipara iiiflciaiur, boc est, ipsam sabiiem

. nottrani; neqoe conUielur eumdeui per oinnbt Pairi
\ - consubstaiiOalem aecundum diviniiatem, et nobii
, consabsiamialein secuuduin bumanlutetn. Eodeiu
, * ri:odo el Apollinarein niitraae exteriiihiatorcm, qui
iradit Dotumuui uostrain Jesum Gbrisluiii, Dei
. Filiuii), ac Deum uosiruin, meute carerc; coniu . sionemqne live comiiiisiionem iniroducit in unige uili Filii Dei iitbumaiiatione. Uuiversos deuique,
- qui borum opinionet seculi sunl, vcl eoquunlur.
, - Qnippe ai qui posl bauc lioslram praeinoiiUiouem,
. el religiosissiinoruiu singulis in locis episcoporum
^ nostrorum affirnialionem, reperii deincep& fuerint
/
esee conlrarise senieniise, non etspecteut fulurum,
tu veniam impcireut. Jubeiuus cnim tales, vcluii confesxos haereiicos, aiiimadver*iom conipeieui|
aubjici.
\ .
Et aiinililer te babel quod dicium est hoc modo.
.
Idem /rop. CvnHantinopolitanis.

Servalorera ac Dominum bujue uitiverei iesmn
, Cbriilom verura Beum noairum coleulea peroraiiia,
, aiudiose damus operatn, quanitun ejua butnana
, . iiieus assequi poiest, ut detuisaiououi ejus tmiie\ nitjr. Ctimque iiotinullos iovenerimus, qui inorbo
, ac furore impiorutn Neslorii et Euiyebis, bosiium
Dei, ei sancioc catbolicae aique apoilohcas Ecclesiae,
, - deliuenlur; inliciauiee ee eanclam illaut, glorioaaui,
perpeluain Yirginem Mariam, proprie ac secuuduiu
* veriuiem dicere Deiparam; id opcram dedituua,
. , , ui bi reclaiii CbrisUauoruin fidem edoccreuiur. Alii
, , cuni iijourabiles sint, erroreni siium legeutea cir \ , euineum, uli quidem accepimua, simplicioruiu
\ C aiiimos conturbauies ei oITeiidcnies, ac proierenies
. faiiciae caibolica? el apo&tolicje Ecclesias coutraria.
, - Qnaniobrem nece&iaritiiii duxitmis, taio bgreiico rum inendacia dissipare, quaiu uuivorsis explanarc,
, quomoJo aeiitial tancia l>ei ei caibolica aiquo
, apostolica Ecclosia, et ojuadcm aanciisaitui sucer*
, doies pradiceul. Quorutu vestigia nos eiiam $e , , * quentes, mauifestaniua ea, quae de ipe, quas
* nobis est, scnliinus : fldcui iunovaiuea, (absii
3 \ boc) ied coargueules illorum iiiaaiiiain, qui caJttiu
, . cum iiupiis isiis baertticii aentiuul : qaoil quidcui
, \ et iu primordiis impcrii nostri cuni facereiuus,
, satii omnibus animum iiostrain declaravimus.
, \ Quippe crediiuus in unuin Deuto Palreiu omnipo, , , ^ lenieui, et unuiu Domiiium Jesam Cbrisluui,
. * Filium Doi,
Oei el in Spiriiuui aauclum, unat e*seiitiam
in
iribus personii adorames, unaui deiuiem,
,
, , unam polestaiem Triniialein unius eueniia?. ln
eslreiiusautcm diebus confitamar Oominum noitruru
, , , \ Jcsum Cbristum, uiiigeaitum Dei filium, Dcum
., - verum ex Deo vero,anle sacula el sine letupore gc , \ - niium ex Palrc, Patri coaieruum, eum ipsuin, ct
- , quo omiiia, et per quetn omiiia, degressuro e coelis,
, iiicarualuin esse de Spirilu sanc:o, 61 sancu, glo , riosa, perpciuaque Yirgioo Maria, et bominein euse
/ - factum, cruccmque pro nobis poriuli^ae aub POMUO
Pdalo, sepuiiuiii esse, resurrexisse die leriio :
.'^ , .
nnius et rjusuem niiraculj el crucialu, qaos
, \ ^ , *

1083

THBOD. BALSAMONIS

1084

? Expotilio fldei orthcdoxs*, atqae exaecralio '. , Netiorii el Etitycbie, tora qeod ii, qui cum eis sen- , , \ ot
tiwni, h*rttici sint, et caeiigontar.
, \ .
YI. Similit ortbodoxe ftJei expoiilio, el Euiycbi*
Cp. , \
atqne Apollinarii exaecraiio.
\ *.
'. ,
VII. Sinrilis eat proredentl reclpfens sancta qaaluor condlln, et anuibfmatitmot ac ftegregationea , \ * *
ab eit proraelgatas coiinnaans. Inter caetera dicit \ . \
primuio eaaa inier omnea sacerdotas papam .
manum.
EpUtola pnpa ad J ustmi* num, conliiwu *o qum 7oucrririaroV, mb to $cripta $u*t de fidt ortkodoxa, qum huie '
,
tpiitolaf tubjiciuntnr.
.
De OTthedQX* fide.

El l u ee babet:
\ *
Iniperaior Justiulaiwa Augustus. Curo recla at
.
reprebensioniaexpera fldes, qnam pr<elical eauciit- ,
tima Dti eatbolica et apoatolica Ecelegia, nulbi \ ,
medo uovaiionem admUiai, noa tanetoruai apotia* * , lorut, et eonim, qui posi eos in sanclis Dei *, \
Eccleaiis ipecubilea fuere, dogmau aoqtienlea; *
raeta noa faciuroa fxiMirr.avi , ei cancils mani ,
fatam faceremiia, qoo pacio de tpe, qu in nobia , \ ,
e*t, affocii somos; inslaieniat vejiigiis traditionia
\
confettionis sancla Dei caiholicas aiqtte apoato-
lictt Ecclotl. Quippo credcntet in Pairein el

friliuro, et Spirinim sanciaro, unam eiseiuiam in , \ iribvi paraottla adoramua, unam dciialein, onam * , , poteauteni, Triniialem unioa eeientl*. In eiiremis . *
Anrt
f f f a l t n a 4 W t n A l * m u r n n t e A n l l n m
ITilliim
..
-.
...
_..
auiem
diebot
eonfiiemur nnigeniium Del FUium,

- -
- ,

Deum de Deo, anle aroculaet ffneiamporegenilumex \ ,

Patre, Patri coaiomum, um ipfnm,ex quo oronia,el , ,
per queroomnia, degmaam roelie, fncarnatam , ,
de Spirlta tancto. el lancta, gloriou pcrpeiuaque , Virgine Maria,cl bominem eaae iaciam, crucemqoe , ,
pertulisse, topoUom etae, rasarTexisao die tertio: , \
iiDios et ajusdeni miracula cruciiintqno, qtioi aponte
in carna suatintiit, agnoscenle*. Non enlm alium , \, .
Dcum Sermonem, et alium Cbrieltim nOTimus : aed 4, \
enura et eamdem, conaubttantialem Pairi aocundum * *
divinilatam, et eurodero nobis conaabataniialem ae- \ ,
candom bumanitaiem. Quippo Trinitaa inansii Tri- . ,
iiiiat, eliam poal incarnaium Denro Sermonero, qui \ *
antjseat Triailaie. Non eniro adjeciionem quarlae 0 ^
peraonia sancia Trioiiaa adminit. Quae cora iia ae , liabeant, anaibamata damoaoias omnem aeciam, et ,
prsecipue Neetoriom adoralorem bominis, dividen- ,
ieni nnum Ulum Dorainum noatrum Jeaum Cbriaium, , \
Del Filiam, Deewqne noainim, nec coiiAieiitem ,
proprie ac aocunduoi veriuiem, quod aanda, glo-
riosa, parpelua Yirgo Maria sii Deipara : ted tra- '
dealem, quod alltis aii iile natue ex Deo Patre Dens ,
Sermo, ei alius ille naiua ex aaneia perpetuaqua , \
Virgino Maria, qpi per gratiam el necetailudineiu ,
cttin Doo Sermone, faclus slt Dea*. ^ vero , ,
duniaxat b u D C , ted eiiain mcnie capiom illum
Eutycbem, qui apparontiam introducit, el verani ,
illam mcarnationein ex sancla perpeiua Virgine , \
v

1085
CONSTIT ECCLES. COLLECTIO.
1085
\ , \ Mara Deipara iitflciaiur, hoc est, Ipsam aaluteiii
,3. ttoscram; neqoe conUielur eumdoui per omnla Palri
\ - coiisubstanlialem secundum diviniiaicm, et uobis
, consubsiauiialem secuuduin biimanlutein. Eodem
, \ n.odo el Apollinareui aniraae exiermiuatorcm, qui
Iradil Dominuni nosirnm Jeauiu Cbristtiiu, Ooi
Filiuiu, ac Deum uoMrtnn, inente carere; confu . sioitemque eive coatniistionem iiuroducit in uuige \ uili Filii Dei iiibumauaiione. Uuiversos deuique,
- qui boruni opinlones seculi suni, vcl eoquuniur,
t , - Quippe ai qui post bauc iiotlram praeinoniiionera,
. 01 religiosisaiinoruiii sJDgulis in locis epittoporuiu
: nosirorum affirntaiionem, reperii deinceps. fucrini
,
esae conlrarias senieniise, non etspecteui futnruiii,
veniam impeireut. Jubeiuus eniro tales, veluii confestoa haereiicos, animadverbioni compeienij
ubjici.
0
* siinililer se babel quod dietum esl boc modo.
.
Idem Imp. Comtaniinopolilanit,

Servalorem ac Dominum bujue univerei lesmn
, Cbrfrlum veruro Deutn notlruiu colenles per orania,
, aiudiose damus operam, quanimn ejua butnana
, . iiieus assequi poiest, ut deniisatoneiu ejus iuiiie mur. Oimique itonntillos inveneriiuus, qui morbo
Ni , ac furore impioruui Nesiorii et Euiycbis, boitium
Dei, ei saucioc caibolica aique apoilohcas Ecclesia?,
, - detiueulur; iuliciauiee se aanctaiu illain, glorioeaui,
perpeluam Virginem Mariam, proprie tc seciiiiduin
* eriuilein dicere Deiparaiu; id operain dediuiue,
. 01 , , ui bi recum Cbristianorum iidem edoccreuiur. Alii
, , cuiu kiourabiles sini, erroreni suum legeutea cir , cuineum, uli quidem accepimua, simpliciorum
\ C aiiiiuo conturbaniesei oITendemes, ac proierenles
. Fancis calbolica? el apofclolicji Ecclesias comraria.
, - Quaiuobrem necessarium dnxiiuus, laio ba3relico ruai mendacia dis*ipare, quam uuivcrsis explanarc,
\ , quomodo eeutial taitcia Dei el catbolica alqao
, aposlolica Ecclosia, el cjusdcm sanciissiini aacer , doiea pnediceut. Quoruui vestigia nos eiiani $e , , ' quenles, manifestaaius ea, quae de ipe, quse
* uobis est, scnlimus : nou fldcm iunovaniea, (absii
3 \ boc) sed coargueules illoruin iiiaaiiiaiu, qui cadciu
, . cum iinpiis isiis baercticis ieuliuul : quod quidcm
, et iu priinordiis impcrii nostri cuin faccremus,
, aaiig omnibus aniutum uosirum declaravimua.
, \ Quippe crediiuus in unuin Deutn Patreiu oiwiiipo, , , ienieui, el iu unum Doniinuin Jesam Cbristum,
. '
*
rilium Dci, el in Spiritutii eanclum, unam e^scu , liam in iribus personii adoramea, iinaiu deiutem,
, , iinam poleetaiein , Triuitaiem uniua eaaeniia*. ln
eslremisautcm diebus conQtemur Oominutn nostruru
, , , \ Jcsum Cbrisium, unigenitum Dei filium, Deum
., - verum ex Deo vero,anle ssecula elftiueletupore ge , ; - ntium ex Palrc, Pairi coaeiernum, euin ipsuin, ct
* , qtio onuiia, et per quetn oiuitia, degressum e coelis,
, iucarualuin esse de Spiriui saacio, ei sancu, glo , riosa, perpciuaque Yirgino Marta, et bominein eese
facium, ciuecmque pro nobis periulibse aub Pouiio

Pdaio, Repuliu.ii esse, rcsurrexiase die lertio :
\, .
tmius et rjustiein inincuU el crucialiw, qaot
, . , '
n

1081
THEOD. BALSAMONIS
1037
tpoute iu carna suitinull, agnoaceiiiet. Noo ei.im * tev , \
Deuin Sernioiiem, ei aUum Cbrisiom fiovimos, \ ,
' ,
aed uiiutn et eumdem , coiisnbslaiilialero Palri aecunduui (livinitaiem, ei cuni.tein nobis co.aub- ^ . *'
iiaiilialem ttuiidiiii buiii:>nuaieiu. Quippo sicul in \ .
diviniiaie (11) pcriecliiieai, iia perfectiuitiem est et ,
in bumaniate. lNam pcrftotialeiu nnioiiein reripiinux . ei cutifiietiiur. Qnippo Triniiaa maiuh Triuitas, eiiam ( .
po*t iiicarnaluiu Deum Siintioueiu, qui uims esl e i , *
Triiiia<e. Non eufm adjeclioitein qu;rte pertoiue ,
saiK-la Ti-iuiias admiitil, Qua cuin ila ae habcnnl, ,
anaibemaie dattiuaiiiua oiiuiem seclain, el praiipue
Neaiorimu adoraiorctn buniinis, ei opinioue jjoi , :
secuio* vel seqtiemea, qui dividuni auuui illuin
Domiiiuin no%iruiii Jcsum Cbrieiuui, Dei Filimtt, , ,
Demuque notlruin, ncc propiie ac *ectiiiduiD veri- ,
laiein coiifiuulur, quod aancia, glorioa prrpema ,
Yirgo Mrii kti Deipara, id e$t, Oei Maier, aed * \
duo* fiiios iraduiit, aliuin naium lllum ex Paire
DVJUUI SL-rmonem, el aliuui namni illum ex aaitcta,
\ ;
pcrpettia Virgiuo, Deipara Maria : qui per graiiaui, \
el affcciioiiem, el uecetsiluduieiii cuin l>eo Ser- ,
mone, f.ictue *it Detis : quiqiie negaui ncc eouli- ,
temur Dtimiiium iiosirum Jcftum CbrUimu, Friiuin .
Dei, Deuuique noslriiiii, incarnaluiit, et bomiueiu \ \
factum. ei crucitixuiit, es*e iintuii in illa aancia et . ' ^
conanbgUniiali Triiiiiaie. Nam bic solus esi, qui , \ :
uua (ura Palre ac Spiruu eanclo adoraiur elglo- ;, ,
riucaiui. Aaaibeiuale dainnamus ei luenie capium *.
illuin Euiycbo.ii, ei opinioiiei ejua s c c u l o i ac se- g \
quetue*, qai apparenliaui hiiroducuiil, ei veraiu
,
illam iiaiivitiiieio Dumini ac Servaiuris nolri J. C. , \
ex illa haucia Virgine Deipara M . I I M , boc <*si, ipiam ,
taluieui uoftiram, iuliciaiilur, neque couliienlur, , ctiui per oiiiuia P.ari coiiiubaiaiiiialein ttcuiidum
, \ ; ^
diviiiiuiem, ei tiobis conftuuaiaiiiialetn aecundnni
; , ;
buuiaailateui. Eodem niodo et Apollinarem aniuita
axteriiiiDatorciii, et opiniouea i p i i u s aecutna vel
, \
aequitiia,qui traduut Domiiiuro noatrum J. C. Oei \
Filtuui, ac Deum iiosirum, nicuto carcr; toufu, fioiieiuque bive couiniUiioneni iiilroduciiiit iu uuigenili Filii Dei iiibuinanalioue. Uiitvcrtos dcnique, qui boruin opiitiones secuti aunl, vcl aequuntur
Dai. ld. Mart. D. . PP. A. 111 G 0 3 .
Idftin porscripiuiu Epbesiie, idem Ca?tariei)aibu, D * *
idem CyiicenU, ideui Aiuidenia, TrapezuiiUia, llie- * *, ,
rosulymUauia, Apaiueiiiibu>, J.ialiiiopolitauis, Tlieo- ;, *. ,
polilanis, Sebasieub, Tar^eiisibus, Ancyrauis.
, , ^,
.
Idem imp. Epphanio (12), $ancti$$imo acbeathtimo,
, Ext<par((p *
archiephcopo urbh liujm rty\a et unitenali , *
triarchm.

.
Scire volentes sanciitatem luain omnia, qus ad

aiaiuiii ecclesiasticuut epectanl, necessariuin duxi . inua, bia ad eam aacria apicibus uii, ac per eos ipsi

y

Anmbalis Fabroli .
(tl) Qnipp$ ticHt in dhhitute* FacHiidus ita biijtia consiidiiionia mcrainil, cl ila veriii : Sdr$
\ e r i i t : Nam ticnl est ia dciiaie perfectus, ita idem TOienta tuam $*nciiiatem omnia ad eccUMM*
in hnmaniiate perjecius e$t.
cum uaium retpicumt.
(\%) idcm imp. I.piph. Facundus cpisc<p. lib. u

1069

CONSTIT. ECCLES. COLLECTIO.

, , \ * -
, ;
, ; ;,
; 0 .
, \
* '
,
,
,
,
;
, ;
; '^ ,

,
, '/
*

,
.

* ' ; *
ix


0 (* - C
,

, ; ,
, ,
,
,
,
, , .

,
;, 0

; ,
, /.
,
, ,
,
-

1090

mauifoia facere, quae moU sttitt; licoi ei perepecii

esae kiutus. Quippe roperiis qiiibusdaia
alieiti a lancta atboiica cl apoaiolica Ecclesia ,
q>ti errorem impiortiui, Neslori ei Eutycbis, acqmutlirr, eoruiiique b b i s p b e i u t i s u'uniur; saerum
cdiriitm propoeuiiuus, qtiod a d m.v qioque laoctilatb iioliiiain pervmii, quo bre(icurtiiu i u s a i t i a i n
rcfulaviiiius, uulla re prorsut immutau; nec quidquam iinmutauics, aui prseienniileuies, quod ad
staliiiii cccle&iastictiin spectel, qui adjmanre Deo
haeienus oliiiuitU, SCHI ct lua novii b e a i i t t i d o ; sed
per omttia siuuui uuiouis satiriiasiiuartim Ecclesiaruui erga wm lisiimuin Rmuas veleris p a p a m ei
paliixnbitiu ctistodttftilea, ad quem bis etia tiruilia (15) p e r K C r i p s i i i i u s . Nec eitim paiirmir,tii atiquiil
eonim, quac ad tamm ccclesiasiicum pertineut,
non eiiain ad ipaiua bealiludinem referaiur, cum ea
ait capui oniniuin *aooiUaimurum Dei sacertlotuin ;
et qttoiieacaiitqiie bis in pailibtts bxreiici fueruul
enali, pet seiitentiam reciutnque jiidicium illiua
venerabtlis sedis abvliti idal. Ntmiruiu ex pratseuiibtia sacria aplcibu* iioslris, lua s tnctiu a uobis
propoftiia cognoscei, ui ii, qui mata inlelligere, vet
iuterpreiari, recie a nobia in ediclo prodiia conantar : ex ptaeeutibiis aacrig apicibus noslris refitlenlur. Paiici q u i d a m inlUeles, el alieni a aaucta
Dei calbulica cta|M)lolica Eetlesia, Judaice conlradicere cu>i siiiu ih quas ab onmibue ftacerdotibua
rccie teiieulur, pt-obautur, ei pnvdieatitiir, ni*giiitea
Dointiiiiiii uoiirtiia Jesum Chrisiutu , uuigeiiittim
illum Dei Filiuui, Deuinque iioslrum, qui ile Spiriiu
sancto ei sancu , glorioaa , perpitua Virgine, Deiparaque Maria eai iucaroaiua, et boino iacius, ei
cruciiixut, eese unuiu ex illa aancla ei ronsubatantiali Triniuie, qui ana euut Paire ac Spiriiu sancto
adoralur oi gloribcaiur, consubsianiialii Pairi tecnndum difiaiiaiem et consubslatuialit nobis secuudum buiuaniiaiein , carui* ralioiie crucbtibus
obuoxiue, el ideiD diviuiutia raltone oitllis cruciaUINIS obnoxius. Dum autem fateri recusaot Domintim noairuui Jeauui Cbrisiuin, uiiigenituni illum
Dei Filiutn, Beuinque uoeiruui, esse uuum ex Ula
saiicia ei coiiaubaiauiiab Tdniiale : palam redargtiuiiiur illiug iuipii Neaiorii pravani dociriiiam acqui, dum avcunduiii graiiam dicuul euin Dei Filium,
atqtie alium esse Deuui Seriuoneui, alium Cbriatam
Iraduul. Quoe aatie, cuui ipeoruin dogmalis ei iis,
qui opiiiiones eorum aecmi auui, vel sequuuuir,
anailietuaio uainiiainua, velul alienoa a saacia Dei
caibolica ei aposlolica Ekclebia. Oumea eoiitt aaucue
cailiolicas Eficleaia aa<:erdoiea, ei reveroiidiasiiui
aaiieiorum tuoDaateriorum arcbimaadriiaj, saoclot

Annibalis Fabroti DOUB.

(15) Aa qutm hit etiam $1tuHia. Quae inaeruniur

Contracius in Qjrooico : Romm, iiquil, i o o i#c.,

epiaiolB J^an.

paps, sivo arcbiepi8<ipi . ad

irup. Juftiiiiiainius, qiiaui teiuere quidam codice

iunliniauo ejicere couali uni ; exstat enim
el iu libris veierrbus ti iu Basilicis ejusque meminil Liberalus Breviarii cap. 2 0 . EpisloUe auiem
lutuuiaui ad Joauuoni PP. projicr alius Deruuuaus

quiet Mercurtut, papa quinquage$imu$ octavut,

$edu aimn m$nt. 4. Ad kunc Jutinianus
A . dtt
fiJe iua
iiUerat et donaria S. Pelro
irammhit.
Anaiias. Bibboihec. in Joamie II : lp*i$ tiitbut
obtulit Chriitiani$$imH$ imperator Jutttnianui
Angutiui btalo Pnro aponulv $cypn*m aureum, elc.

1091
THEOD. BALSAMONtS
10
rum Palrunt irariiiioncm atqaei.te*, cam nihil pe- . ol
uitoa imntatarinl, vel immaicnt in eo elam cccle- , VJ
<ti;ttico, qui baclenua (uti di ttim csi) durat; uno t eonsetisii confltenitir, aiqne gloriftcant, pnedican-
tfi Doinintmi noaintm i*sum Cbrigium, iinigentluni , Dei Ftlitun, Dt-imque noslruin, ante sarcula i eine , ,
teiitpore de Paire naltuti, exlremisqnii diebus do- , ,
gre>stim e coelia, ei incarualuin dc Spiritn sanclo el
ftancia, glorioaa, pcrpciua Virgiue, ac, Dtipara Ma- ^ ,
,
ria, et bominem facium, el cruciAxum unatu esne
<!e sancia ei consubeianliali Trinitatc. Quippe no- * >
vinnis eoiu conaubsiantialem Patri ratione divini- , ,
tatis, el eumdcm noliU coosubstanlialem ratione &
hamanilaiis : crttciaiibua obnoxium ratione carnis, * ,
ei nttJli cruciaiibos obnoxium raiione divinitatia. ; -
Naro uli pcrfecms esl in dhiuiute, aicidcm peffa- ' ,
*
eiiis oti in bomanitaie. Quippe pertonalem unionam r*cipi:nug et ronUlemur. Et quooiam unigeui- , .
tus ille Filiut ac Sermo Dci anie aa-cula ct wnc ,
. *
rempore de Patre natns, idctnque diebue exlreroie
dt ccalii dcgrcsstis, ct incarnalus de Spirita lancto, .
; ,
n aancia, glorios*, Deipara Maria, ct boroo factu%
, '
ipae videlioet Dom nus noster Jesus CbrUttu, pro ,
prie ac vera Dcoa e s i : idco sancinm qtfoque, gb>
/ , ;
riosam, perptluam Virgioem Uariam , propric ac
vere llalrf n Dei dicimue : non quaei D*us ilte Sor- , ^ *
mo priutipiuin ex ea grjnipaerit, sed quod extremis

diebiif de coeiia degret*tis sit, ei ex ipaa incamatu*,

ei naiui, ei bomo faciu*, quetn eonflietniir, mi diciam est, Pairi contutalantiaiem esaa secondum Q *
dhrinUatetn, ei eandem nobit consabaiantialem esse, , *
Mcuadum bainaniiaiem : cjusdcm miracola ei cru- *
oJaius, quoa in carna tponie sui linait, agnosctntes. , ,
Ilasc efgo sunt, quibns per tacrvn iilod ediciam ; , ,
nostrom exposliis, bereiicos confoUfimoi : cai ,
facro edicio eiiam omnes bie invanii aancliatimi ,
episeopi, et reverenditaini arcbiinandrite, tina mm ,
sanciiuie tva subKHpseraiit, per omnia s^qvontea .
sar.cta quatoor concilia, ci ea qjnx a quolibot illo- , ,
rum.aancita sun(; boc etl, a concilio Nicacno Pa-
,
iroro 518 el a cflebrato io hac urbe impcraioria
*Patrnm 150 et ab Epbtaim primo. el a Cbalcfdonensi: cam naitertis consltt, nnt omnibot, qai no ,
Utenm aont, tanrlc atqne aposiolio Eccle&i fiJe- ; . * ;
tiboa iradium fidei deiniiioncm, boc esl, sacroaan* D , *
t-iam docamefitani e>e ijmboltJin , reiinere alqne ',
rastodire, aanclls a Palribus illis 318 expotituni, % ,
qnod eliam congregali hac in urba imperaloria 150
fftttcti Patres explanaliane adhibiia declararoni;
on qood aliqrtid ei deestoC, ae<l ea de can$a, qood
v-ritaits boslea partitn Splrilas tancti ditiniialcm , , *,
t^probara conad esaent, patiim veram Dei Sermonia ,
itttamarMmem ox uncta,perpelQa Virgiiie, Deipara
Maria nrgataenl. Idcirco S^riptone tesUtDoiiiis sa- pV
rTtsanttani boc docimmtum iodicaii 150 sancii ;
Patrea expUoalkmo adbib u dedararuni. ldem cl , * !
eronea aliai aaoctst tynodi, ?idelieec EpAealoa prima, , 5
i Cbaleedoeansts, cam te Sdem tecnl, rocrpc- ,
runi ei eotnertanmi; ac taociam Illaw, g^riisa-.n, .
t

W
COXSTIT. KCCLES. C0LLECT10.
1094
. perpeHuam Virginera Mariam, Deiparam prsedicatb ol ' 11 ruut, et anaibeuiaie damnaninl, qtii eam con pt . filereniur esee Deiparam. Conaimiliter ct illos ana , tbemati ftubjeceriiiil, qoi aJitid aymbabim sacruinve
\ , doctimeitlum I r a d e t e m , praier id , quod a sanctis
1 , 518 Patriboa expoaiUuu, explanalum declaratumqito
, fail a 150 taiiciia Pairibug. qui bac in urbe ttnpera avsOt- toria convenerunl. E l prima quidein Epbesina ey. nodus iropium iliuni Neslorijmi, rjusquc dogmato
abrogavii et anabemale damnavit; todemqne da ' , - mitavil ci Ulos anarbemato, qni. cjns opiniunes vci
jtoat- aecnii essent, vel sequprcnnir; quive cum eo con ' . \ sensissem, atil eonscmirent. Sanctum veroCbalce donense concilimn abrog:ivil, et anctie Dei eecle , alis ejecil, alquc analbemalc damnavit, Ititti imptttm
, illum Eutycbcm, ejusque dogmata, tum ejus opinfo net secutoa, vel eeqnenles, et qui cum to vel con sensisaeut, vel conseniirent; atque omnes etiam
, bsereiicoa eorumque dogmala cum iia, qui opiuion-s
, ipsoruni aniplcxi cssent, vcl amplectercnlur; quivo
, - cuin eis coniensisenl, aut conseniirent, anatbe, , maie percttseit. Consimiliter et Nestorium anaibo , , maii attbjerit, fjusqtie dogmaia; cum iis, qui nioues ipsius amplexi essent, vcl ampkcieiynlur;
. qnive cum co consensiascnt, aut ronsentireiH. Eadem
, aaera Gbaleedoneii8i$(U)aynodaa eiiam iiiagni illius
, Procli epUlolam ad Anuenfoa scriptam, qua Iracia . lor, dici deltere, qnod Dominiu nosier Jesug Chri '- aitia, Filius ille Dei, Deusqnc noiler, nnus RU tx
Q aancta Trinitate, pcr relationcm suam recepit l
conftrmavit. Nimirum 8i extra qnatoor iudicatat
aanciae aynodos, vcl ab eis aancita, ddlectinuie,
. licentiara hxreiicis, quoa illae deatruxerunt, et dog - mntibus eorum conccdimua, peatera soann ganctis
, * , Dei EccletiU osienlamli. Quod absit, ot onqnam
* fleri Hceat. Qiiandoquidem indicat qoattior aynodl
decretis suis tam ipsoa baereticoi, quam eomm do * gmata expuleronl: ac i i quie de uno dictorum sa . c r o r u m conciliorum dubitei, ie manlfesto se prodit
I amplecli ea dogniaia, qu ab illis rejecia gunt, et
, anaibenaale damnata. Neroo igilur Incassnm nos
* turbet, 8po vana snbnixuK, quaii noe aliquid adver , 808 indicaue quatuor synodos adroUeritnaa, vel admiasuri aiiime, vcl coneesstiri, ut admhtaiur; vel
, * *
. toleratnri, nt earnmdein eanctamm qwaiuor eyno , dortiin religiosa memoria do indicatis Eec1esia3 co , - dicibas iolIatur(15).Univer80s cnim ab ois deposiio^,
, , el anathemaie damnalos, ona ciiro deposilorum
dogmaiibus, el , qui opiniones ipsoruro amplexi
aiint, vel ampleclnntor, analhemali devovemua.

. * Qoamobrero oret pro nobia, et republica noelra,
1

Annibalis Frtbroii not.

(14) E*dem tacra Ckaktd. Idem Facund. Eadem d\tpavta d/imut facnltaiem hfereliei$ qnl depotiti
Ttro utncta Chalctdonentii avnodas, e( maooi Proctiab ei$ $unt et eorum dogmatibni $nam pe\iiletiti*m
md Atmemot tcriptam epiitolam, de eo oponetilerum in sanclat lUi Ecclesiat oitentare.
dic>'T$ Dominum Jtium Chritlum filium Dei, et^ (15) Codicibu iollalur. Sctta synodue cftllftl. 2 :
Deffw /mm, amim $ancim Trinitatii, per tnam Snnctai qnaiuor *ynodo$ majettat ip*iu$ (dc Juftliniano) thcri* diptychh interi el publicari fecil. V
retolionem tu*c*ph et eonfirmavit. Si tnim prtrdiEvagr. lib. iv, c. I I .
ctauauctai quatuor muodot eqrediamur aul ab hi$
%

1095
THEOD. BALSAMONIS
10
beaiitttdo lat, de iutiiulo noktro, el aiodio erga , xa\
Mdeni inculpatam, eiponena et iatisfacieot unifer* , \ . Oal* . Kal. April. CP. On. Jusiiiiian. PP. . .
m Coa.
* \ * , \
. Datum . Kal. Apr. CP. Du. iuatin. PP. . . Coa.
TIIL Edicium, iioniine Jtistiniani. Gloriotli * , \ .
tiuio
Juaiioiaoo . Aug.
xopatttMu
Tituli I paratitla.
*, \ *, , C*nLib. , til. 5, couttituiio 45, cnjus principivoi,
Coataaf fea/e. ln privaiis aedibus ncmo profana con- Kftiic* *. , .
veiiticula celebrtl*
. ', ', . *, , Quoniam.
Libri i , liu 5, conatil. 23, cujue itilUom, Qaomam. Eutycbea, ei ab eo aceleraia dicta, rejiciun- \ *
lur : FlaTianui (16) auiem, qui leaiiraonio tynodi .
Cbalcedooeusia ornatua eai, veluli recle eredeni, ^ , .
laudatar. Exstat aciit (17) aynodi Cbalcedoneu-

. ', ', ', ,

Lib. i , l i l . 5, constil. 29, ctjjat principiam,
, qaidem apocritiariua uio* * [\ , uaiiorii (18), quaaicanque iu urbein veoarit, de Ode ] *
.
di**ptei.
Lib. l , liu 5, eonstii. 8, cujtte initium, Quicunqu*. . ' ', ', , QukmmNicastiam fidem qoilibet ainpleclitor. Euiyehis et qui. , '*. *
ApollinarU opiuionea uexio scquiior lidem oeque ; . \ 'pecoliaria otmolUula iustiloaut,
publice .
,
vel dain de bxrtai sna diaeeptent.
..
', . \ . ', , Hcertlic**.
Lib. , i l . 5, congiit. 12, cujue inillum, Rartit94. Cuiu liberoa alleruler pareuluai ?ull ortbodoxoa C . ,
cflkere, raia ail cjue setileuiia.
.
Lib. , lit. 12, cooetii. 2, cujus initinin, Omuu.
. ', . ,. '.
, Omntt, BdrOmnia tribunalia, el uibana pleU, die Ooainico (1!>) r. \
ferias agani: solia aultm agricolia (20) liceat utope- .
ria tuia initnti siul.
.
Ltb. , lit. 12, coiuiit. 5, cujus fniiiuta, fiaadra. 7 ^
. ', , Qnadra*
ginta. NulU cogoilio (21) crimioalis in jejooiortiin ainta.
Qnadrageiiua (22) exerceatur.
.
Annibalis Fabroti n o t .
() F/eriaaaa. Sic leg. in I. xxm, C.de Epiu. quam allam noreaaiUlem eiiam die Domiolro
#/ eUr. ex lide vet. cotlic. Vide infra Ul. 5.
operari concmuu: taae icribit Balsauio ad caa.
(17) Exttat in aci. Acl. 5.
concibi Laodie.
(18) > quidem upocriii ariut mon. |> (2) NulU cogniiio. Fostis difbo* abaineba
. V. ad I. cod. ouppiiriU. Sueton. de Tiborii arfitia : N*llu$
(19) Oi$ DomiHtco. Ex coiuiiu ConsiaiiUiii, d patna
patnakominum

cttiavit dit$: n$ rtligianu qu

qtia Sozomen. Iib. , c. 8, et Hi$t. Trip. lib. i , c. 10. ae tacit. Tib. rap. .
ITdimiu aane Tbeodoeiantt legi ConaiamiuiaiiM
(22) 1* Jijumorum quadraq. Excipitur quieiiio
] Placei quoque Leoni ut abtiiueaiur ab lalrouunf, ei uiaxiiue Isaurorom, I. x. G. eod.
fiitiui concerialiooa furenei, 1. uh. fcod. nMmiuit laanroa Scboliaatea Hariuoaop. epiiom. lib. i. iiL 4,
Tbeodor. Lecior.
( 9, iu Kegio codico iulerpreuiiir, ,
(iki) Soh$ avtem ogricotis. N$ occation*
mo- . Qoas lt*guulur
menli ptteai commodiia* caUtti provhiont conce$$a,
oiiaiu gloaais Basilic. , sum piraiaa, qei
al tai i u l . C. dc f$r. Auciorea Basilicorum i u ei , binc , pro prardari. COMcfleruui : aiauliu. lactic. p. uk. ,
lib. , . 17, \ \ >.
eap. 49. bciuiue eniiu necoasilafi religiouem ce- Tbcopbaue lloracliu ; ,
dere, ui acribii Servius ad illud Vtrgil. 1 Georg, : ei apud auuidem . ,
Quipin itiam ftilit quardam extrcsre 4i$bu$ Gedren. ei Tbeopb. ei . Aslrau>ptyiai
a$ et jura
$inunL

Quo loci ioeiu Serviug docel, qtiaenaiii diebus leaiie \ . l)e laauria . d g&oas. Baailiaine piaculo lleri pos&ini. lloc tauieu abrogavii coruni.
rbiloa. oof 54. Sed ei propicr inopiam aui
9

1097

COXSTIT. ECCLES. COLLECTIO.

1098

. \ ', \ ,Omnet. Ub. , l i l . 42, constil. 6, cujus iiiiiium, Omnu.

' , Quindccim diebui pascbalibus (23), ei die natali
, \ , , Gbriati, et Epipbaniis, quolibel die Dominico, ei in
\ , \ Aposlolorum coromeinoratione, lam tribuualia cum
, , \ speciaciriis (24), qnsjn aunonariae compulaio, \ , nes, cuin privalorum debitorum exactionibus, qoie8<attt.
^.
TITULUS 11.
'.
De
$acrotancli$
ecelaiis, et rebus, el pricilegm
,
earum.

I. Cuiiibel in suprema volttnlate sacrosanclU Ec\* '.
rlcsiig relinquere licet. Quippe raiaa oportet esae
.
iiioiiemium voluutaies.

.
II. In eccleftiis aposlolorom (25) vel martyrum (26)
\ /
g sopeltre (27) non Ifael.
.
. Non distrabendi aunt,vel emendi saocti mar .
iyrs
(28).
.
1Y.
Non
iiltra nongenlos quinquagintadecanos (29)
\ ' |eod. Just. ']
baheai Ecclesia Conslaiilinopoliiajia.
.
V. Urbanartim eccteeiaruui predia sordidt* mii17.
neribus
(50) siibjccta non simi, vel exiraordinarits,
0 , , , . vel indiciiouibna (51), vcl Iransveclionibus (52) :
Anoibalis Fabroli n o i .
(25) Quindecim dieb. paschat. Vidc infra tii. 4, cle*\a tepeliat, elc.; et . 590 : Nemo in ecclesia
rap. 3. ln cod. Jiisitn. ha3c addnniur : Nostris Mpeliatur.
ftam die&m, qui vel luch uutpkia, vel ortus imperii (2fi) Yel marlyrxm. manyriis, I. xui et xvi,
protulerxM. ttas. Co'l. de sacrot. eccUt. Martyria vorahanlnr *clsuc lionori aliqnoruiit martyrum deribaiae. Wala, * , ei c i
bis Micbael judox ' in opuacnlo fridti* Sirabo D$ reb. ecctet. c. Ul : Martyria voouod Biibjiciitir Tbeodoro llenuopol. in B. rabanlnr eceletur qua in honorem aliqnorum marB.iUamon ad Pbot. Nomocan. . 7, c. 4.
tyrxm fiebant. B. Cbrysostom. bom. 39 iu AcU
, C *.: .
. . G. Isaac. Gasaub. ail in ms. G . Tbciqdian.:
legi, ^ Liber Palalinug ei Rcgtu uibil
niulanl. l)ie naialilius prittcipia, aul dciaii im- .
(17) Sepetire. Reclius igitur qn'bulam velop<*rii inler diea feriaios coiupuiabatur. Mamiet
auiem Gomneuua cos inter dies el ju- ribns el c. Tbeod. b*gilur, humaHdis corporibxs,
ridicos retulit novella ile feriis : quam humanit. Sic Basilici.
(?8) Sancti martyre*. >, Basil. r |

Gonstaiil. Harm. 5, 5, $ 46, ianciomm rtliqxim.
lliRC rommercio non , * \ .
.
(24) Cum $pectocnli$. Elianisi dies naialia prin- (29) Decanoi* Queis bomandoruiu corporuin
cipi* inciderit iu dieni Doininicum, speclacuia diflc- cura, nov. 43.
rebanlur. Pholius d. cap. .
(30) Sordidit muneribu$. Tbeodorui ncrmo(25) In eccUsvs apostolorum. Basilica : \ pnlii.: ;
Graci i i c iitlirpreuinliir, m corpora , .
uiorttjonim in ecclceia nullateinis sepo ianiur, pro- > Haut piuoru, captarii, vel certxminxm pubfieopier bonorera mimiiH divino debiiiim. Alii bu- rum matligophori. Vide qwe dixi ad Parat. Gumari probtbeanlur iu sede cl basilica niariymnn, jacii ibid.
aive hi ecclt;i>iie duniaxat iu quibus uianyruui
(31) Jndictionibns cl ttiperindictionibus I. v,
co*pora coiidonliir. Tbeodorus Heimopoliies : D cod. eod. lndictioiies gunt annonae vtl pensila lioins aiiiiiversarljc, , Balsam* Gloase:
, indicere. B. Augimiiiue in Psalm* XLIX :
, ' , Quod veciigal twbii indicil, quuntam voluii **** rex
noster, i vvivil not e$e provinciam $unm f audiamu*
-. Vc- indiciwHe* ejxs, non irepidtl pauptr $ub indiciioxe
nu^ eal liciiuiii uui ecctestis i|iiam bei. inde cwperuul anm per indiciiones nmneraH,
i aposioloruin ci iiiariyrum babthcU cor|K>ra
qnaa vocanl , ut airibic Guiaciua ad >
l>ulmrac iradere : coiicmi BracarensU 1, can. 56, uts indUiionibui. I. x, c. Gl. La. Gr. indiciua*
iiique secuiiduiu majoruni iiisiuuia ui esl in caii. (i. . S. Maximu io compiiio ccleaiasticO
Cuucil. Mauneienis. bepclHbanuir igiuir airio, c. 33 : baacua monaclius in Gouip. cap. 1, :
xa\ iu porlicu, aui in exedhs ecclciie, vcl coc.ue* ; ( ; . Grego*
ler.i*. Opiaiu&"lib. : QuiU referain elinm tllam nti8 Tauroiuiniunus bomiliaiii schpsil
impieluum de wttlru conjuraitoue vememeix, quia
, . Superiitdi
ad hoc batilicui xuvadere ooluini$, ui vobis $olUciioues, qnai pra&tianiur , et suctemmrta vindicttU, mn permiuemc* tepeliri corpra coiisuctudmaruui functioueu augmemi uomiue*
pora culholtcu ; ul terreuti* , maU traciaiu et (32) Vel iTAMMciioxibu*
Traiilaiionibus d. I. v.
orlMoa, negtiHie* l*neribu$ loeum, toncitia Angik.
l>e bis iraualaiionibaa vide . i . G. dt colUt. donat.
p. 451 : Uocemut eliam ut nemo quempiam Iib.
tc- x ci lib. 5, iiifra l i l . m.
FATRO!.. G R . C X X X M H .
5
4

1099
TBEOD. BALSAMONIS
II00
ted canonem (55) duiiiai.il conferuni, ei coempiio- ,
* aacrtlegio
nes necetsariat (54) agnoscunt. Qui conlraveuerii, sacrilegii reus flt, ei in pcrpeluum dcporta- , .
lur (55).
<.
VI. Dubia (56), qu*e in lolo Ulyrico einergnnt,
decidcnda itonsunl praeier itnteuliam archiepiscopi
Coustautinopolis, qu piivilegia Roniic (37) veieria ,

babel.
'. \
VII. Ad instructioncni itinerum aique poulium (58), cliant diviiiae domus cl eccleaiac descri- \ .
(
buulur. Non enim boc sordidiim iiiuiius csi.
'.
Y l l l . propria capiiatioue Tbestafoniceiifcis Ecclcsia tublevalur, eiiam aliac, ipsius no- ,
;
tniue.
" '. 01 \, ,
IX. Dccaui (39) aivo collegial), uon iinpl ntes

,
hm; munus, ab nliia muncribus umi abaolvumtir,
,-
*
pma argcuiarioruin et ininiiiiularioruin : danl aulcm

subrogalos, a primalc approbalo.
.
. /. /
. N i f i l , qnas ullra diio uiiilia modioruiu capii,
, non excusatur auie embolam cl iransveciioiiem

Aanibalis Fabroti nola*.

(33) Sed canonem. Canonicani illaltoiiem d. I v; per orone Iflyricain Orienlale acnrandos esse, m
non quaiiilibet, fed qiiam advetiiili necetsitaiU fscilicrt qiueaifoiiat ancipiiea in synodo Hlyricana
sarciita repenlina poposcerii, ul eal in I, v, nec etainineitlur : iia lamen ul ca de re cttnior tiai
igilur cilra iieceasiiaitfin cationem Inferunl. Balaa- anliatca no?;e Romn*, nl niiQirunt ideiu jtm babcai
ttmn el lleruiopoliie*, qui iradunl novae Romas antislea ac Run-ae veteris, ad qnera
, abeual a tcnienlia coti dubiae causs relerrl anliia*. Aviius Vteiiiietis
aiiluliouia. Canou esi tribuiuin. Ainiochu mona- cptaola 56 : F,l qma $citn $guodalium Ugum eaae,
ehui iti Pandecle bamil. 105 : ' ui in rebm quir ad Eccleaat uatum perii*ent i
quid fuiril dubilathnit txortum, ad komatut Ec /, . S. cte$i(c maxlmum tacerdblem quati ad cttpui notiru
Albanas. Apol. 2 : ' membra uquenlia recuvramu*. Vide qnae noufi ad
. Soxomen. lib. , c. 21, dere eadem, Parai. Cod. l i l . 2, lib. i , circa liuctti. B.isilicorum
. Ilinc canotticarii, aiiclores aic acc*p^rmil ui dnbia? quaesiioucs cade qoibua vide Gloaaariuui iioalruiu ad iuhan. Anle- nonicaK ad arcbiepiacopum Coostauliuopolitanum
rrferaiitnr ab ipso ciusquc syuodo doiimend*. In
cfasiirein.
(34) Coemptione* necenaria*. Coeraplio aive Batiilii-is lec*l vox . V. on. ad Nomncait. Pbutti, l i l . 1. c. 5, cl l i l . 8,
ciira necc^iiaifin juaaioneniqae princiuis
poa^eaaoribus non indiciiur I. n, G. ut mmini /ir. r. 1, ci l i l . 9, c. I, el Parai. l i i . 4, infra in princ.
in cotmpl. *y*ci$b. excu$. a qno ouere nec di-Iluc perliuere vidciur quod rxsiat iu Syuopi
vin douiua eicusamur, I. i , eod. nov. Tiberii de Lcont ci Coiiscniliiii til. 5 , 9 .
(37) Qua priuilegin iiomw. Theoplnnea de Tbcodivinis domib. uec pracdia occleaiaruin. Msec vidi:doiio : ,
mr bujua loci vate aenteniia.
(55) in perpet. dep. exsilio pcrpetua: dcpor- '
taiioitis vraiur d. I. ; &ic ciiaui legiiur iu opiimo . Ilii. Ilrsc. Al.le eyiiod/Gbaiccdon. cau.
28, tyn. Goiislaul. in Trullo c. 56. Tbeod. BaUaBrodxi codice.
(56) Dubia. Si deie qnapiam oanonica, aeu de inon. reppons. Jur. Gra?c<>miiu p. 445.
(58) Iiintrum alque pontium. Vide I. pen. C. de
re que ad diviuas regulag |>ertinel dubiiaiio inci
deriiin lllyrico, conveniui Hacerdoiali ei lllyiicae privil. d. Aug. /. vi. C. Th. de tl/n. mun. Mo/. 151.
dioectseoi synodo reeenral Th odmiue. lia lameii c. 5, Gapiiul. Gar. M . lib. vi, c. 107. Tbesaalouiui ea de ro ad epiacopum nov Romae referaiur, ronsi Eccleaiae reniiliiliir capilaito I. ab mnaquaqut
12, C. de annon. el tribut. Kon etiam agrorum cenqnso Romaa feleris privilegii fiuimr. De aenieit
iia lfgis mibi coiivemi cuni viro louge doeliaaimo M I * . 5 Ambrosiiia comra Auxcnliuiu : Agri u
Peiro de Marca art Wfpiicopo Tolokano illu&iri- clesi<$ $olvant tributum. Sic legem 8 Guj. iniersuno De coMcordia impern $t tacerdolii lib. iv, c. 2,preialur P.ir. God. eod. BaUamoti, ui ipsa quideiu
ai De primalu Lngdunenii % 40, p. 106 ei scq. I>e TliebSalonica Ecclesia releveltir onere capiiaiiooi>,
lgia einendaiione ?bleauiua. In codice Tlieodobi;no Uaiii aliAjvjus nouiiiie. Gapiialio eat censua
sic habeluf : Prrcipimus. Tum quid dubielaih capilis, , .
emerseril. In Jtuiiuiaiio sic Ugiiui : (Jt i qnid . Heio, : " :
dubntatii $meritrit e i c , ui bi cod. Meiiagii. \iuM ., ,
vera leclio ent, el coiillnuatur verbis Balaaiuoins " . (iic M S . lege,
Paral. ad lit. 5, , elc. Ilaque po^t di- )* .<
viium llfyricuai iu Occideaiale el Orieuiale a Tueo- llaiibaei cap. 17, 24. Terlull. . c. 15. HominxM
doaio aeiiiore, cum dobieiaa quaedam emeraissci capita slipindio centa. ad Nation. c 1 Yid.
circa quassiiooea canooicaa, el quasrereiur ad qutiu
Senecam Ue /. 8, 7. Tbeopuauea :
cantin diacuaaio peniuerel, cosaiiiuit Tbeodosius .
Junior tn d. 1 uon. etae qoidquam iniiovaiiduui
(59) Decani. Decani aunt finierum elaiores,
circ* drthtendaa qiMMliooea canonicaa, sed veiu- leciicarii, viapellioues, libiiinarii, copiatat, de qui
kktitm r i canoaea prittiuoi eccletfaalicoi ciiam
Imi vide Glogaarluiu liosirum ad iuliau. Anicc
9

HOl

HOi

CONSTIT. ECCLES. COLLECTIO.

:,, ,
, , :,
, . , , []
, ^
.
'. \
.

publicarnm fpecienim, noque privilegio pprsonjr,

ncque digniialis, aut eccleeiae; licei dmnam jus8'oncm babeai, vel pragmaticaiu aaiiciionem (59*).
Namquae (40) quobbci in negoiio conira jus vel nlililaieiu piiblira-n proleruiilur, imniiiie servanlur. Si
qnid aulem in fraudem Uiiuslegia auentalum iuerit,
navis ipsa publicaiur.
XI. Omnns (01) obligaii sitnt, etiam ipaa pradia
eccicsiariini , ad pranstandas angariae (42), ei
plaustra (43), trattbeuntibns ad expedilionea iroperatoribua.
XII. Ecclesiamm privilcgia firma stiuU). PragmaILT.
. ticae sanciioocs, qu cuiiouibua (44) ndversanMr,
, irrilaa rcdduiilur. Prajst nlur ad alcndos paupcr&i
ecclesiis divcreae epcciee, qnae de publico eie aasi .
gnatas snni.
XIII. In icstamenlo robnr suum obiinente (45),
. ], <>, , - vel in codicillo, vcl non acripia voluuiaic, licel
, ;, - viduis cl diaconissis, el sacria firginibiift, el aoli
;, ludinariis (46), aliisque sacris feniiiiis, aliquid
, , , relinqucre vel eccleaiae, vel clero (47), vel monacbio,
, , * vel pauperibus, per insliiuiionem, el subsiituiionem,
ei lcgaia, ei fldeicomniissa, tam apetialia, quam per
; ' .
imivcrsilalein.
'.
X I V . Ercleeiae Coiistaniinop&liiaua iminobilla tu & * diose coli et dividi debcut: ei nec ipsa, ncc coloui,
\ , *, nec rtisiica mancipia, oec peculia eorum, nec panea
, ' civiles (48) ullo modo ad qnaincunque peraonam
, alienanlur, ne quidem omnibus clcricis cum arcbi
- - pi opo el (rconouio eonseiilicmibus. Nam qi ca
. cotisectilus csi, tam preiia, quam i i quid atiud
, cuicuuque personae dcdli, atniitii; atqtie basc ipai
, * addiciiulur ecclesise. Reddil ciiam rem ipsam ctini
perceptis mcdio tempore fruciibus, ei pensiouibiia
. , . acdificiorum, til accessiouibiis, quasi si dtslracta
. uon fuissel. Nnm qitae contra iege fluiu (49), pro
, ,iufcclis babeuliir. E l quia consensu alienaiinui
ailbibilo, rem ficri permisit occotioinus, oecoiioini
, ;,
* oilicio oxcidii, ei una cum bar^dibos tiils ccclesia*

SC

Annibalis Fabroii noloe.

{39*) Na?ea Ecclesiae ampliorea diiomm miliium

(46) Solitudinariis. Bals. ovpf;.Tbeop^a.
piodioruin non excusamur a piiblicariim epecieriun
in Coiislaiitino :
iransveciioue, eive cmbola. 1. ult. C. tie nnv. non ex- . Menolog. . Aug. d. 11. *
CH: . 163, c. 2, elediclo. Ju&iin. 13, c. 4. '
(10) Nain qum. Rcecripta juri conlraiia vcl . >, mouacba, so*
miliiaii publtcae non valent, 1. ult. C. </ cotit. rai. lilarias viiai dedaa, I. 20 c. Ue Epuc. el cUr.
(41) Omnei. Pneter iniliies. Jounncs Sarcsber. , Bal. vide ibid.
Polycrai. lib. vi, c. 10 : Recte vero mituami pri*
(47) Vel clero. Bals., , , vel
vitegia multu >unt concuua, qua de jure antiquo
clero, tel monacho, d. I. 15. Sic libri vclcr. Leuuiaiiut palent. iVam $l libtrtoie* autii, et plurtDut clavii rod. monacbio, ul in qiiibusd.
immumtutibut gaudent, ab angariii et parangunit,inss. d. 1. xiii. E>1 auiem , sive ,
ei tordtdn muneribu* alicni.
xNicsen<t* secuutiae syn. acl. 1, moiiacbicum coiie(42) Angariai. Ecclesiarum possessiones ab an- giiim, ui ibi lnlurpreiatur Anaaias. BiUliotb. Prior
gariiu et parangariis iimitunes auul priucipc leclio sincenor eat, et coutiriitaiiir DOY. Alarcxpedilioiieni bdlicain uscipienie. Deangahiael pi- ciani.
ran^ariis videCujac. ad. lit. C. de cun.publ. lib. xu.
(48) Nee pann eivilt*. 01 (43) l*launra Plaualra aeparai ab augariis.
nonie civiles I. 14 , c. eod. , Nov.
(44) Qua canonibu*. Pboiiua Nomoc. 1, c. 2 : , c. I, civilis annoua, velen iulerprell, p^uca
01 civilea Juhano Aiucc.
: . Syn. Cbalceiloii. aci. 4.
(49) Pfam qua conira iegei. Bal*.
(45) Robur 9uwn obt. 1. 15. C, eod. quod iv >
laincii alia oiiiui juris rationc muuilum &it. Sic vct. .
t

THEOD. B.VI.SAMOXIS
1104
ac
labdlio
citra
rcsliliilion^n

il.imuum prratat

rssilio ptectilur ipMque iitagtslraitj*, vcl qo s
aiius. bujusmodi gos:a corrolwratif, digMiialcm cwii \ .
facullalibtift amiitif. Al usumfruclum (50) fccleeia- ,
siirte rei poteat aliqttis ad cerhni! ltmptts , xe\ ad \
rfiem viia suse, bitenrenieiile xcriplura, ceriisque , ; paciia, iia couecqui, ui rero, qias latttumdem ba- , \ *
beat redilus, ana cum coloni*, iii doniiniiini EccJc- "
.
*ia rolhiquai.
'. ,
XV. Si qntg (30*) rcm mobilem, tcl immobilcm,vel
]n% aliqtiod donavcril in personam mariyrlri, vej . ;,
, ,
prophcia, anguli, tanqiiain illi oralorium difiraiurat, eamqtie douationem insintiaveril apud coa, , \ , qttibna hi.iniiari necease eei, cogidir boc , , , ,
, \ ,
lieel incboalum iucrit, nna cnni suis bredi
bo , perfirere ; ac perfccin, ta rfare, qna? donalione * . , conlincmtir. Idotn ci in peregrinoroin, cl argrofan- , , ; ^
fium, ct nteiidicoiuin utiti d<aiinatis ncdificiif obli- ; .
wet: episcopii oi oeconoinli facultalem babettiibas ,
eos coiiTcnieiidi. Vram si II.TC inipleanttir. Gladml- .
nislrutio de illorum sententia, qui bac liberaliiaie ;.
KIIIII ual, el accondnm Irge* (51) ab iis datas.

XVI. F>, qiia ftcnderanl iii pcrduellione (5i)
adfersna tiHUiein (53), praeler sit|iarioriiiii lempo- ?
rnm augusui aancliones, de sacerdoiibii*, el eccto-
aiatlico aiaiu, abrogans Iwec coustiiiuio; prtetina , ,
r;noral, et episcopum Contaamiiiopolilanum habero / :.
irrsMlendi jm (54) ante alios Iradil.
'. X V I I . Piivilcgia Majoria ercbsii GotiftiatiiinopoJttana, ac venembiliuiu domomm, qux eitb ea ad- Q ^ *
n isiraniur el stitteitlaniiir, cusiodi.niiur. Gaiere \ [. , f. .
vrro ccflfia-, ci rooiiasieria, ei ptocbia, et xeno- ], . >
locbia, ei orphanotropbia ejusdem urbis, cl oon- , , ,
liiieiitinm cjus, quaeqiie aubdiia sant ordinatioui art*.bifpi$copi ejus, TOI metropolilanornm, qui ab , \
1103

Annibelis Fabroli n o t .
(50) utumfruclitm. Prxdia eedeiiaslica w l a tt diff., et 8 I, DepubLiudic. Tbeopb;
aneein l l a a l^.ge modoque in preeariaio danlnr,
ricioj .
,
(50*) llnjus, conaillulioiiis epitomcn edidil Ciij. . ibi etl fjaadeiu
Obaerv. l i , c . i 8 ^ i lib. Ba*il. lil. I, c. 7. Vido
crluilnia . enim idem quod .
aliam cpitoin inf. Parai. Ul. 3.
Gloaa. Gr. Lai. , rebellio, perduellio.
(51) Sicunduin lege$. El condilioncs qua in- Theodortis Meiochita HUt. Rom. Iib. siutul. *
ulruinento contineniur, puta qtiU dixerit,
, de Gbriaio Salvaiore
l>ono 8 . Pclro aul Theodoro marlyri pnedintn
noairo quem Judaei ul pcrdaeJUoota
illud meniii, TOI dotniim illaui, ul exsiraalur rc- reiim in crucem oj-eruut* Tbeopbjlar.taa in Joan.
elcaia eorum tioniini dedicaia. Valel ejtiamodi rap. 4g. AmiHoniua apud auciorein Gatenae in
8criptura licel facla aii, ei ex ca ^oan. ,
donationo aeu pollicitaiioiie
polficitalione uiiliier
uliliter agi p/>; , .
leril. Tbeo IKrmopoliles ad diciam I. x? ; V. Hcsycb. In ei perduellionia
, , crimco. Idem TbcopU. in Pboca : * , \ .
* *
(53) Adwnxi tenomm.
BasilifO lyranao,
, 6 qtJein Zeno fame necavii, Procop. Vand. Ni , , * ccpbor. , Micbael Glycat, alii. V. Guj. Obaer.
,
\ .
'(54) Pr*$idendi
^ ; , \ , Pboiiut, Nomoe. , I, Vide leg. 24^ joa
, reaidendi anle aliot, I. 16, c. cod. In mar.aacn . Secnndum Ugei.
qttibasdam, jos scdendi legilur, iu meo, reNiii qwid logibot aul eanonibue iulerdiaum aid. Hoil gloaaa ioietiia. proteAendi inqaU. T.
prxeceperil: \ I. U , i i i . 5. AbnUiar bae fefe Pbotina, d. c. 5 t
. . ad canouem I
f^doaiaeGoasUitiiaopollUtMB primalam aairoai:
ayo<di Couaianlin.
hoc cttim aie aecipieodaui eal, m ani eedat ar(52) in ptrduiUiotu. , BaU. ul apud cbifpiacopo Ronaoo, ei in erealioiio eplscoponiia
Tkfopliti., | Per eentrarium, iosl. Dthmrrt. . proivaedeat.

1105

CONSTIT. E C C L E S . C O L L E C T I O .

11%

, * - lioc ordinanttir (55), el eoruin, qui ordhiaiitur/a

, xa\ iuciropolitanis, rcm ?Itquam soli, vel annouam eifi ^ . lcm, non alicuant, nisi til nfilis ea vcndilio, vci
* , hypotlieca, vel permuiaiio, vel empbyieusie perpc, , lua : lioc esi, cum pretium rei vendiia, vcl miuuom
, , eiib bypolkeca sumptum, cessurutu esl ad diseolu lionem xris alieiti, qnod ex euccessionc, vel alio
, quopiam usu necitssario vcncrabili domo incumbil,
, * - vel ad comparandani aliam rem magis neeessarjam,
, - vel ad iirgcnirm ifomns vcnerabilis ms(atir:tiot>ein;
hideinquc si pcttmilaiio flal cum ra magia ncccssft ; , \ ria, qitsqiic rediiurn co, quod dalur, uori mhtorcfii
, , babeal, ei si empbylctiscs conslituaulur, absquo
, - demiiiuiioue rcditus, aut cum omnino res ipsa sle . *$ rilis est. Nam qus ob eicriliialcm dainnosa smit,
. donaru alque aliis conccdere possuttt. Quoil auleni
, agitur, non aliter valel, nisi causariim indicataruni
na in monumenio cxprcssa Hietil, Byznniii qul , dem, apud magistruin census (50); in provinciia
, vero, apnd defansorce, proposilis sarris Scripturis :
el in negoiiis ecclesiariun, occonomis cl dericis (jui
,. \ ad iirbetn sunt prasenlibus, in iBoiiastcriani:n tie gotiis, abhaiea el csetcri inonacbi ailesse debeut; in
* / ptoibiomm, admintslrator ejiutque ininistri, ei ipsi
, paupercs; in xenonuin, adtiiinisiraior et uuiversi
qui adminislralioni reperiuntur inferyieiiies, ac ei * miliier in nogotiis orphanotropbiorum, ita ol ratum
|7<r. ], 8tl, quod pluribus placet, eliam episcopo iltoruui
, locoruin, quibnsin locis res fieri consiievii, assen , licnte: nec possit mngisier censiis, aut dcfenbor,
* C excusare so, quontintis venerabitem doramii, in
, qua ejusmodi negoliuin conlrabitur, iiideiRnem
' , euscipiat : adcoque bi eam delcndani. Eicuim ox
^ , . transgressione obnoxiisuul pocnrc 201ibranim auri.
Ac Sucnndtini hacc, instruineula conflciiir.iur, nifcn - lionem facicnlia caiisarum, ei monumeiitorum con , fcclionis, ei nouints eoruni, qui adfueruiil, el apud
,:, , quem confocla aint. Si veio ex iinlicaiis aliqni I
* . - neglcciura fuerit, cieditor quidcin, el cmptor, rem
, ipsam amiitii, ei ciedituin, et pretia : qui auieni
, accqril noniine permutationis, lam id, qnod dcdil,
, , quam quod accepii, amiitit: qui rem empbyieuseos
, * iiomitie suam ad viiam, ?el donatinnem, vcl ccssio , -, neui probibhain, arcepii; (um
quod aocrpit, iiini
, .', ^ quaulilaiem alleram, quaiiti esl id. quod dafatn
, . fuil, restiliiil. llabent aulem locum, qiiJD dirli stuil,
. lam in i i l quas eccb'sialira, qiiam' quas teligiosa
. ' fulura suiti (56*). Qtiod si res tnobiles exatcnt, sa, ( ,
cris vasis cxcepiis, eaeque suflkiant ad causas indi^
:

Anuihalis Fabroti n o l .

(55) Qui ab hoe ordinantur. IfeiropolUaui ordinanlur ab arcbiep. Consianliaopoliiano, Nov.

, c. t concil. Cbalced. can.
episcopi a meiropoliiis, ui bic. Adde can. concil. Lao.l. ct
can, 6 Nic. ayn.
(56) Uagiitrum centut. . Sic ms.
unica voce. Glossa? Basil. ,
. Basil. I. , C . de doM/i/.
. Ul I. xxxi, infra
de fpcop.Aliipvovacribnnl vcl :v

, qtiibus. tel pro mag'8ro. Tboopbanes : ; . Colin. i ; i

Origin. Conttanthtop.
Ms. . Bisil. aJ I. 7 , 5 1. D. de imlilor.
Mt* . Sic legeml. til iti Synopsi ms. non , ul iu Basil. ms. Apud
iiiagisiruiu censiis fdobanlur proicssiones, et iublrumenla publicabanlur.
(56*) Hoe c&t, rcligiosis locis addiccnda.

nns

THEOD. BALSAMOXIS

ac
labdlio
citra
rceliliittonoin

iltmiium prratal
rssilio piecitiur ipfteque ntagislratu*, vcl qo s )
iiiis, biijiisn>o<ii gis:a corrolH>rati$, dignttatcm cum \ .
facuhaiibuft aiitiilir. Al iisumfruclutn (50) tcclesia- , *
stirte rei potcst aliquis ad cerlini! lempus, vel ad
diein vila* suae, inlervenicnle ficriptnra, cfriisqtte , ;
paciis, ila conecqui, ul rem, quae latitmndem taa- , *
beat rediutf, una cum colonis, iu dofninium Ecclc-
.
aia rcltnquai.
'. : ,
V. Si qnis (50*) rcm mobileni, vcl iimr.obilcm.vrl
Ju* altquod dona*cril in personam inartyris, tej , ;,
, , propheire, Tf.l angoli, lanqoam illi oralorium aelitlr.iluras eamqtie iloualionein insinuarerit apnd coa, , \ , qnibus iii.inuari uecease esi, cogihir boc opn*, , , ,
, ,
licel incboatum fucrli, nna cum suis baredi
:

' -

II

bii, perflrere ; ac perfooin, ta rfarf, qu* donalione

conlinciiiur. Idotn et in pf regrinoroin, ct argrotanlium, et iiJCii licoium umi d< aiinatis .xdificiit oblittet: episcopU tl o&conomii faculiaiem babentibns
eos conYenieiidi. Yerom si II.TC iniplfantur, Gtadiuinislralio de Hlorum sentenlia, qui bac Itberaliiate
KIIIII 6, el accundtim lcges (51) ab iis daias.
XVI. :, qna?. ncf ideranl in pcrdiiellione (52)
adfomu nonero (55), praeter supcriortnu lemporntn auguataa sanclionei, de sacerdoiibii*, el ecctoaiaaiico aiaiu, abrogans baec cnn&tlinlio; prtetiita
renotal, ei episcopuiu Coniantiuopolilaniim habere
trrsMfcndi jus (54) ante alioa Iradii.
XVII. Pi tvitegia Majoria erclfshe Gottfttaiiiinopolilanx, ac veneibiliuro domorum, qux etib ea ad-
n nisiraniur el stifcietilantiir, cnslodianiur. Ccierte
vrro eclHia, ci monasieria, et ptocbtn, el xenocfocbia, 61 orphanoiropbia ejuadem urbi*, cl conliiientium cjus, quaeqtio subdiia sani ordinalioni
ar<.bifpiscopi ejus, vcl metropolitanoriiiii, qui ab

*A . \ , , , ; ^
; ;.
,
.

ICT'. :
?

, ,
:
.
'. ^ *
[. , . ,
], .
, , ,
,

Annibalis Fabroli n o l .
(50) unimfruclum. Prxdia eeeleiiaslica C*T\A dtX, et I, Dtpubliudic. Tbeopbanes in llarjl*ge moiloque in preeariaio daiilur.
ricio: *
(50*) llujus, conatiluUoiiis epttomen edidil Cuj. . ibi etl ejasdeHi
Obaerv. 1*1, c. 28.PI lib. Basil. lit. i , c. 7. Vide
crimlnig rcn, enitn idem qaod .
allam rpiiom in(. Paral. lit. 5.
Clois. Gr. Lal. , rebellio, perducllio.
(5!) Sieundum lege$. Ei conditiones qnas inThfthJorus Melochila HUt. Roou Itb. sintul. 'Mrumenlo contineniur, pula ai quU dix^rii, , de Cbriaio Salvalorc
Dono 8. Polro aut TheoJoro marlyri pnediiim quem Judxi ul pcnlnelliooia
illud meiiiii, tel dotnuai illam, ol eietruatur ec- reifm in crucem egenmU Tbeopbjlacias in Joao.
ciuaia eorum uoniini dedicala. Valel ejuamodi rap. | g . Amnionius apud auciorero Catenae in
8cripiura liccl facta sit, ei cx ca ry Joiii. ' ,
donaliono ten pollicitaiione uliliter agi p<i: , . , .
lerii. Tbeo lortts IKrinopoliles ad diciam I xv: ~.
. . . . in.
.
V. Ilcsycli.
ei perduellionix
, , ; crimun. Idein Tbcoph. in Pboca : " * , - .
* (
(55) Advtnut tenontm. Dt Basili^co lyrannA,
, 6 qtjein Zeno fame necavit, Procop. Vad. Ni , , * icplior. i , Micbael Glycat, alii. V. Guj. Obaer.
, 5, 19.
.
(50) Pretidendi ju$. > ; , , Pboiius, Nomoc. , I. Vide leg. 24^ jos
, residendi anlo alioa, I. 16, c. cod. In iuahotcri| . SetHtuium Uge$.
qiiibtud4m, jos acdendi legiur, in ineo, re qwid legibat aul canonibiia inierdtcitim aid. Hed jlooai ioietiia. proteTJkndi mqaU. V.
priBceporil: I. U , i i l . 5. Alwtilar bac lege , d. c. 5, i l
. ad ctnoueiu i
^dcaiaeGoofUiiUiiopoliUojB primamm aairrMi:
ijodi Coiisiantin.
boc cttim aie aecipieodam e*t, m ni eedai ar(52) /n perdmillioHi. , BaU. ul apud cbiepiscopo Romaoo, 01 io creaiiouo c^iscoponiNi
TkfopliiL, | Per c*ntrerimm inat. D$ hmrrt. qunl.
proivaedeai.
9

1105

CONSTIT. E C C L E S . C O L L E C T I O .

1106

;, * - Iioc oidinatittir (55), el eorum, qui ordinaiitut/a

, xa\ niciropolitanis, rcia ?Iiquam soli, vel aiinonani citi ^ lcm, non alicuant, nisi sit ulilis ea vcnriilio, vci
* ! , hypoiheca, vel perniuiaiio, vel crnpliyieusit perpe, , iua : lioc esi, cum preiium rei vendiia*, rcl miuuom
, , * stib bypolheca aumptum, cessurutu esl ad diseobi tionf ra xris alieni, quod ex successionc, vel alio
, qnopiatn usu necessarto vcncrabili domo incumbil,
, * - ve! ad comparandani aiiam rem magis neoessariam,
, - vel ad urgcnirm ifoiiius vcnerabili iislaiiratoiiein;
\ ilideinquc si pcrinutalio fial cum rc ma^U neccssa \ , rla, qnsqiic rediuim co, quod dalur, non niinorcfM
, , babeal, ei si empbyicuscs constiiuantur, absquo
, - deminuiione rcdiiue, atti cum omnino res ipsa ste ;. Ja rilis est. Nam qtia ob stcrilitatcm damnosa sutit,
. doitaru alque aliis conccdere possmtt. Quod atiteui
, agilur, non aliier valel, fiisi causartim indicntartini
ana in mouumenio cxprcssa fueiil, Byznniii qni . dem, apud magislrum ccnsus (50); in provinciis
, vero, apud defeusoree, propositis eanis Scripfnris :
* el in negoiiis ecclesiarum, occouomis cl (lericis <;ui
,. \ ad urbem swit prasenlibus, iu iBoiiasictwiKn nc gotiie, abbaiee el caetcri monacbi ailesse debeiil; in
* / plocbiomm, adminislrator ejusque miiusiri, et ipsi
, pauperes; in xenonum, acbninisiraior ei nuivcrsi
qui adiniiiislralioni reperiuutur iiiferyiouies, ac si * ' mililer in nogoiiis orphanoiropbiorum, ita ul raium
[. ], sit, quod pluribus placet, eliam episcopo illoruui
, - locoruin, quibus in locis res fieri consucvii, nssen , licnia : nec possil maghtier census, aut dcfenbor,
C excusare sc, quoimnus venerabilein dornum, in
, qua ejusmodi negotium conirabitur, iitdciKnem
, euscipiat : adcoqtie bi eam delcndani. Etcuim ox
* , . trnnsgresiione obnoxiisunl pusnrc SOlibnrum auri.
Ac secundtini hacc, insirmnenla coiiflciiini-ir, nian * - tionem facicnli catisarinn, ei inomimeutorum cou , fcctionis, et noninis eorum, qui adfucnuil, el apud
'., , quem confocla sint. Si veio ex imlicaiis aliquil
* . - neglccium fueril, ciediior quidcin, el cmptor, rem
, ; ipsam auiiuil, et rredituin, et prclia : qui auiem
, accepit notiiine pennutationis, lam id, qnod dcdii,
, , quam quod accepil, amillit: qui rem empbyleuseos
, * nonntie suam ad viiam, vel donaiinnem, vcl rcssio , -, nem probibiiam, arcepii; lum id, quod accopit, iiiin
, . quantilaiem alteram, quanii esi id, quod da!um
, . fuii, resiiluil. llabent aulem lociim,
dirl snni,
lain qun ecclrsuKlira, qnam qu:i! idigiosa
. ' fulura suui (56'). Qtiod si res mobiles cxfttciH, sa, , oris vasts cxceplis, eseqoe suiBciant ad causas iudi?
Anuihalis Fabroti .

(55) Qui ab hoe ordinantur. Metropolitani ordinaniur ab arcbiep. GonslanliQopoliiano, Nov.

, c. iconcil. Cbalr.ed. can.
episcopi a meiropolUU, ul bic. Adde can. concil. LaoJ. ct
can, 6 Nic. eyn.
(56) Uagiilrum cetttut. . Sic ms.
ntiica voce. Glossa? Basil. ,
. Basil. I. , c. de dumit.
. Ul I. , infra
de ephcop.Klu vovacribnl,vcl :-

, qnihus- te! pro mag'sro. Tboopbanes : ; . Coiin. in

Origin. Conttantinop. Ati
Ms. . Bisil. aJ I . 7, | 1. D. de iutlilor.
. Sic legend. ul iu Synopsi ms. non , ut iu Basil. ms. Apud
magisiniiu censiis odebautur proicssiones, ct iubliufneiila publicabaiilur.
(5C*j tloc csl, rcligiosis locis addicvnda.

1111
THEOD. BALSAMONIS
1112
XXIV. Ecctetia Cowlanti&opolUaiia caput est '.
aliarum omniom (74). Qoa jore colonario (75) fil .
loraiio, {* rebfjt ecclesiasticia irriia eet, nti qaam ;
e lex quidem agnottat. Si magiatraiua nliquia iu
.
ac;u (76) Conelantitiopoli cousikuius, per ae ipsun, di* ,
vd per aubjeclani peraonaiti, a Majori eccleaia rem ,
toli coiiduxerii, qimd actom i V r i l , irriiiim est, ei , \
ecclfftiae ital aiimtio<ieii) iptius rei. Similiter el . ;.
CBeonomus. Quod alio quoque ntodo peraaaa<-rit, * ,
aul coegeril, ut ad ipsuin res ecclosiasiica pp.rveni- ,
ret, imn quod a< tum fuerh, irriium esi, lum qtiod ,
eo nomine daiun alicui personse pertineiiii ad ec- , *
clealam, reeiihiiiur eidem, ac lam ipae pneier indi- !
eala, fw&nas 20 libraruat auri obnoxius e&l, qnaitt . ,
qi rero concesiit, ilemque is qui aliqaid accepil ,
hoc nomine, ut coalracuu iiiterveiitotite ipsiu
,
. ;
opora eonflceremr, doplum dal ejtia quod ipt da . ;
uim fuil. Aique baee otunia accleaia addieunlur.
Ulira vigihli annoi rea aoli ab etrleaia noii condu-
cilvr. Eccleataillca prasdia .locupteiibusdaniaxai in , enipbyloainciiicedeiida auni, propier reaiiiiiiioiieiu . *
priorit statut, nec ullra peraonam ejus qoi enipliy-
lensin accipii, ac duoruin delnce haereduin : n*c .
relcraiidiini aiuplius aexla illius canoiiU parte, qui , ,
teoipore locatiouia sorvabator. Qiiod ti datnno rem . ^ , aequanti lemporo qait affecerit, expellimr, ac dam- , .
muu prsaiai. 8i ttconomi colpa imervenerU, veJ ai loraverit iU qui iolvcndo uou tuut, ip*# damatuii
agnotcil.

XXV. Cbartularil (77) Majoria eccleai ne per

'. 01 '
aubjectaro quideni personam rem soli, qu* ipttua
o&l, per conducllonem, vel enipbyieusin, vH alium , iitodam acetpcrepoatunl. Cbanularti libello pratmnie .

fiunt, q u i

p a l r i a r c b * e i OBCOiiomi aiibacripiioiiffli C

l i a b e a l : ac quem eorum

vol clepere, vel aliis

aliquid trader^, vel alioqui idotieuiu eso p a -

, , ) , | .

r o e r l i , pairiarcbae e i (Pconoiiiia

],

lirel

ut

eum

de

caialogo c b a r i u l a r l o r u m i u b m o v e a n i . F i u n t autem

)4 .

Anoihalis Fabroii oottB.

mancB. qnm caput e$l omnium

Chrhli ecclt%wmm
(74) Caput estaliarum omnium. Orienfu jicilirei.
quam ttourorum lAviiiift Viennensift rpUtoU ad Guodobatum regf-m: qnod majorum mm te%itorum
Himonio
comprobatur.
FulgeniiiM Rtisp nsls, in
P$r$uadi(ur epiteopo (Conilauiiiiopoliiaiio) neglilibro da fncarii:aioie et graiia lesii Cbrieli, ap.
atnii, nec uiqne $ic docto, ut lanim urbis, perinde2, EcclfSiam
Rotii:nia*u mmidi cariiiiiAn vorai.
q*e lolfxi Orienth pmtriarcham decei. Ilnc tribuil
ir
Koinano rpfccopo ul omniuin ecf lefttaram Et quod dicilur in I. 24 b. t. Constamitiopoliia i l . Coicilium Gbalci-don. arl. 1 : - D nan Ecclcaiam onuiiam aliarum eaae capni, *ic
' - accipiendniu eat, ut patriarcba GonataiilinopoU , Aiiacielus lanua lotiu* Orienlis cput, ul ei Avho jam
epial. 5 : H:ec vero apomollca vtdt* cardoelcaput dictitin esl, Saho lamen per omnU priiiUgio tanctm
otatdam Ecclewarum a Doii^no, el non ab alio esl aposlolicm primm in iolo orbe terrarum Ronnmm
coiMtittita. Gonclliiim AqnileieuAe, in epislola ad $edi$ ul loquitur lllncniarua Reiuensis, DeditQr.
Gralianiiin imp. Totint orbit Bomani eaput tio
/to-Loth. el Telb. resp. uli. Sic iap. 2, exi. De
Summa Trinil. Romana Eccleaia dicilor uiater ei
mnnam Eccletiam. V. Iliiirioariiin. De pratdett.
p. 407. V Indicem. Idem Avitns in episl. 27, Syii magisira onniiiiiii Kccl^s^anini.
iuacbiim pnpain nrbis unifrrsal Ec lesia pnfisu(75) QutB jure colonario.
,
leiuvucal. TbeodoreiuaCyr^nsis,epst 116 dsede Ba!s. Sic ellam vocal Justin. Nov. , pnrfau
Homana : " Praedia Ecciesiae ConsUiiiiiopolilana5 jure,
, feive libellario nominf- dari . Habet enim $anctittima iede$ aniit.
EcdeQuid sil Hbellarius cimiraiilua vel libtilaria,
iiurum,
qum in toto orbe $uni principatnm etdocet
npi- Guj. ad lib. i . De Feud. tii. 2.
cem prim*tu$ / orlu u*que ad occa$um. Ui
(76)esi/it aetu. '; eomm
in epislola Pelagti 4 ad S^p;uluni. Aide NOTCI. magistraiuain quihus concccluntur diKniialea aina
M , cap. 2. ilatramus Corbeiensis mnuaebua adminisiraiione, quietae digniiaiet, oiioaa cingttla.
on
Graecorum oppnaiia . n, cap. 2 : Nec
(77) CAariii/eftf. Vide Glosgar. Doatrtjui adiulian.
$nim vT9inc$re / majorem ZonnanlinoAmeceis.
ytlHanm, cii **ti$ atutoritaltiu, qnam chitaiii Ro9

1113
CONSTIT. ECCLES. COLLECTIO,
11J4
\ TV ad srriaium Oriftiili*, cbarlularii i 5 , i d diatceseog
*; ^', tb ', u ' , AslaiicB, 1, ad , 1 5, ad pensioiiuin (78), 15; ad
', *, Tbracias, 8, adHntiocbi, , ad Calopodii, 6, ad
\ ; ', expensarum, 10, ad legatoruiii, 9, el ratione con ' sueliidinuni (79) accipimil pro iugtrtinienlis empby , leulicia, qiiinquagesimas : pro locatoriis, ei reli \ ; - quis coniranibus, centesimam. Quod si quis ultra
. 1 itomeruit) indicaium facius fueriicbariularius, loco
, , niovettir, ei ecclesia* dal librag 15, quiqne fecil
, '. eum cbariularium, libras 20. (JEconomi d senten lia patriarcbae cum ac<uraio scrolinio computeiit
- impensatB, qtiam enipbyictita, comliicloresel ad*
, , , minisiraiores faciunt: quolibel oeconomo dc iie in ' (.
qairente, qtixe ad conmiistam sibi adintnietrationom
] , pertinenl; ndiqnis, ex scripto patriarchae jiitsn,
m
l - . . c
_ .
* ... _
n.._
_.t_t_ _
...i
ti. .

\in Cod. Just.

]
qui verbum hoc, Relegi.
raiiociniia
aubscrib
l.
. \ Quidqnid abtque biijusihodi obaervaiione compuia inr, oeconomi desno preatant. Ejut aiiletn impeties,
. - > qtise coniputalur, ei pecumartini, qtrse inferunlur,
cbarUilarii ceiiiestmiift acciptiml. Qui vero plut ca , pil, el ofllcio cbaritilarii, et dignitate eaeerdottli
, ( confeslini eicidil. DebtiM ceconomi singulis mea . : gibus, aut ad sninmiiin pro binis raiioaee arcariit
., , reddere. Nam alioqtii pcriculum incurruni.
* .
KCp.
XVI. Si quis tucredem scripserit Domlnom
, Cbristum, oralorii nooiine non adjecio : ejua lod
* , cccleaia, quo in loco degebal defiinclna, hrce
. , acripla videtnr. Idtm in legaio elfi.leicoinuiiiisolo->
. C cura babel,el ad pauperesaleudos confertur. Sin quid
, - alicui aanctoruin angeloruii), aul niarlyrum reliqae (5)41, ril, iMilla doiiiua nieniionc f.icia,si quiilem ejtismodl
, domut esl iu illa civiiaie, vel ejus lerrilorio, reli . clum accipit: sin atnetn, domus in melropili coa , siilou capil. Quod ne islic quidem ejiiemodi do , IUU9 esi, ippiue loci ecclcsi rem ronsequnntur,
, quibus caeieras doinua cedunl : eiira quam si pro , . batuiii fuerii, dcfuuctiim jliud babuisse in aniino, el
. alud dixisac. Tunc enim ipsa rt:i vrriue poliortti
, co, quod scripiuni fuil. 8in cerium locum expres $ , , serit (80), el in civiiale, ?el cjus coiiiineiilibus,
, plurea ejuedem nominis domus inventae fueriul:
i, . siqtiidcin ad aliquant baruin majoreiii affecliouem
, babebal, aut frequetiler illuc iiabat, illt ipsi relicu
fuisse res videiur. si nuDa lalis reperiatur, ea
.
douius inler bae nliciuni acci|Ht, qux* magis eat indig^.

Tituli II Paralilla.

Libri i , lil. ! , consiit. 2, cujus inilium, A///a.

. !, . % . ', , Nullut. *
&*1. ; - Solit ortbodoxam ftdein colentibua epiecopi eccle .
tiae iraduntur.
Anuibalis Fabroli not.
(78) Ad pensionnm. In mantiscripln Leuncl. et
D. Peirescii legilur, . Cujacius etnendandum puut, , ul sil perfecta
entimeratio dioeceaam OrienlU, obs. 12,28.
(79) Coiuugludinum.
, pro
aalario. Gloasa? LaliuoG. salariuni, , /, , ; Concil. Ciulc . 581 et

585, a.: Leo Tact. cap. 19, num. 18 :

* ,
, ; ; .
(83) Locum expreuerit. Negaiio igilur deleada
in coiibliluiioiic iute^ra c. eod. ibi : '
, ui etiam con^tal ex liis v^rbis qu pra>
cedunl, HUIU domus meultoiie facla.

1115
TIIEOD. BALSAMONIS
11W
Lib. I, tiU 5, constil. ! 0 (81), cujue loiiFum, Si . ', . , . ', . Si *uh. Ear
quii Qoi vel impressionem, vel qnamcunqne injnriaiu .
Kccleftia loco inferre conalui iuerU, capitali auppli-
.
cio punitur.
. , . *, . ', , Si *ccl*$iw.
Llb. i , lii. 5, eongtlt. 15, cujns iuilium, SieecU fo. Qui eceletiarmn privtlegia vlolal, quinque li .
, pritiUgU,
brarutnauri mullain prvaiai.
.
Lib. i , tii. 5, coiistit. 20, ciijug iniiium, Si quu.
6. ', . ', . *, , Si .
Ibl clerictas, vel niouacbus, vel (liaconiata, vei ao- , ,
Huria, nnllo condiio tetlaroenlo deceaserii, nec , , \ ejat bjerediiaietn adiarit ecclesia, vel monulerium, ; ,
propterea quod easei agcripihios, aui libcrttig, ant ,
coHalis : i i quas babet advergiu eum aciioneg * ,
ecclesia, vel monasierium, advertat baereueg expe- , riciar.
.
. /, . ', . \ . rira,
Lib.i, lii. 5, coneiit. 22, cujug Inltiuni, Si qum.
Privilegi per antiquag conglUulioBea eceletiis coo- Si qua.
.
cesaa, rtta ginl.
*. ', . ', . \ , DectrxiLib. I, i\L 5, contlil. 26, cujut iniliain, Dturnimu*. Nec publieum aliquod diflcium, nec quod ad *.
obleciameotum ciftiaiig dealinatum sit, a n.onacbi* ,
.
aui elerieia gurripiior, ut sit ecclesia.
. , . ', . ', , Omnet.
Lib. i . l i i . 5, eousiii. 52, cujue iniiium, Om*e$.
Orania privilegia, qtiae per anliquu coniliiutioiiea ,
,
ecclotiU coQcessa auni, rata lonlo.
.
6. ', . ', . % , Omnia.
Lib. , ih. 5, contiii. 54, CQJtia iniiiara, OMK**.
Prmlegla pnegtiia eccleiHg, ant bomiuibut, aui re- ,
C , ,
bua ecclesiarum, Qrroa ganto.
.
Lib. , lit, 5, cotigtil. 44, cujoe ioilium,
. ', . ', . \ .
. Pretbyter, aot diaconoa (82), in matri- .

monio vereari non poggunt. Quamobrero l i qvit boc :$ . 06,
feceril, ei uxorl nm rea aliqoag dederii, vel Inter , \ ]
vivot donalione, vel in lesiamento, eccleaia, cui , , '
enbcai, eae ipgag sibi vJudicat.
, .
Lib. i , ili. 5, conaiil. 55, cojut initium, R*ptore$.
.. ', . *, . *, , .
Ret ejng, qui diaconiisam, aut virginem rapuit; Raplores.
eccletia, cui gubegi, pleno dominio coneequi- ' ,
lar.
.
Lib. i , til. 4, conilit. 5, ctijtig iiiilium, Nemo.
. ', . ', . ', ; , .
Diggerii bsec constiUilio, et exponil, qualibug a cri- \ ,
minibug fealuai dierum Pagcbalium (85) liba- .
rei.
. ', , ', . ', , ,
Lib. i, tit. 5, conglit. !, ciijug iuiiium, Privilegia.
Prlvilegia. lLurelici eccleaiig ludulla prlvilcgia aibi non
%

Annibalis Fabroti notie.

(81) ConnUutio x, Vide Sareab. Pol. lib. v,
c. 5.
(82) PretbgUr aut diaconut. Pregbyieri, d i a c o n i ,
el gulKliaconi roatrimoiiium contrabere non pogsutit, a l i o q i i n ab offlcio removeniur, eap. 1 ei 2,
extr. qnicler. vel voventei. Concil. Aiireliancn. ,
c. 8, propter v o l u m continenliaa: quia tatn diaconi quaiu gubdiaconi cnm primum ad clerora adftcigcuntur, carncm anaui in aelernum obsiguaut.
E l cx juniornm poniiflcuin Consiiinlionibus conjugatug non isgumliur ad gacerdolium, diaconalutn, aal subdiacoiialum, nisi conversio promisia
aii, C. aaumiet $ta% dipiinct. 18, c. ull. digt.

51,

D. Ilteronvm, in eptgt. 50, ad Pammacliiiim : Ept$copi, preibyteri,

diaconi
aul
virginei
etiguxtnr,
aui vidxi, aut certe pntt SAcerdotium in
ttlernxm
pudici. Yide P. Damiaiium episi. 5 lib. iv,et episl.

45, lib. v. In minoribitt aiilem ordiuibug coa^iilulig, puia lecioribus, camoribus, oaliariis, exorcistisct acolytbis, licet matrtmoiiium contrabere,
cau. 25 Apogiol.; can. 6 eynodi in Trullo coacur,
No?. v, eap. 8-el xxn, cap. 42.
(85)Dt*riii Pa*kalium. Leo Magnag, aertn. 2,
de Quadrageaima. Yide Apfiend. fiod. Theodog.
p. 17 et geq.

CONSTIT. E C C L E S . C O L L E C T I O .

WW

; . vindicenl. Nam lolis orlliodoxis ea coiuttduu .

lur.
. ', t', ', , QuiLib. , lii. 5 constil. 8, cuju* ', Quieunque,
eunqug. ,
EtitycbianUtarttm sive Apotliiiarisiaruiti monasleria
- ecclesix terriiorio addicenlur.
.
. ', . ', . ', , Si quii. Lib. i , lil. 5, conat. 10, cujas inilium St qui$.
, $ Nemo prsdium oribodoxorum in quo est orlbodo, , $, 4 xorum ecclesia, vel oraiorium, in teslamento, vel
, - donatione, vel in suprema vobmtate, vel alio modo
.
alienet, aut del liaereiiro (84).
. ', . ', . , , CotticolaLib. i , lil. 9, consiit. 12, cujtis inilinm, Cof/iVorm. larum. Loca coelicolarum conventibus assignala, ec - clesiis addicuntor.
.
. ', . ', . ', , Bae raii- * Lib. , Ui. 9, constil. 18, cnjus inilium, HacvalU
tura. tura. Exslructa Judxorum vel Saniarilanonim nova
.
syuagoga, ecdestse addicilor.
. ', . ', . ', , Omnia loea.
Lib. i, lll. 11, constil. 5, cujiu initiuni, Omwia
, loca. Sacra Carihagine loca (85), ecrlesii* ab ipso
, imperalore donaia, maiieanl eis inadompta.
*
Lib. i , tii. 12, consiil. 5, cujus inilbim, Denun. ', . ', . ', ; , Denuntiamu$. , liamut. Nemo lanciissimia iu eccleiiis, vel in alils
, , veuerabilibua locis, in quibus vota concipiuiHtir,
,, , conclaroalionibus miior, vel sedilionciQ moveio;
uUimum inde sttpplicium formiilans.

Lib. i , tit. 15, cousltt. 4, cujns iniiium, Jamdn
. ', . ', . \ , Jamdudum.
\ \ dum (86). Qui mauuniissus esi in ecclesia, ooram
Q plelte ac piscopis (87), liberiatem ceriatn conse .
quilur.
Lib. i , tit. 15, constil. 2, cujue initium, Qui re/i. ', . ', . ', , Qni religio. ' , , giosa. Guin In ecolesia qitin, episcopo preesenie,
, , iuaniimi&sus fueril. ila liber fiat, atqnc si omnia
manumissione solemnia servata fuissenl.
\ .
. \ . ', . ', , Omuei. 01 Lib. , lil. 12, roit8iil.2, cnjua iniUuro, Omnet*
, ;, \ Die Dominico (88) judices omnes, ei civitaiam p!e , - bes, et ariium cunclanim coll^gia , quiescanl :
agricolis tero llceal ul operis suis inienli sint.
.
Lib. , lil. 12, consiit. 5, cnjns intllam, Quadra~
. ', . ', . ', , Quadra
ginla. ginta (89). In jcjuniorum quadragesima, nulla co*
gn\tio crimiualis tocum babeat.
.
Lib. , lil. 12, coustil. 6, (90) cnjns iuilium,
. ', . ', . ', , Omnet.
' , D Omnes. Qciindecim dicbus paecbalibus, et die na:ali
, , \ Gbristi, et Theopbaniia, el cujiislibet sf.plimanse
, - Dominica, el in lueinoria passionis aposiolorum
Anuibalis Fabroti notfiB.
(8i) Haretica. Nam nec bareiicua ejusmodi cum lialia duilitm uleretwr, placuit Africanis Pa^
pneilium c.omparare potest. Theopbil. ad $2. lntt. iribus Augusiini siiggcslio, qua suadebatur ul
ideinjusji prinr.ipe poslnlarelur, ul constat
de inulil. tlivul.
(85) Carthagine loca. Constilulio miesa est ad canon. 64 el 82 Ecclos. Afric.
(88) Oie Dominico. Yide sup. Parat. l i l . 1.
populuni Carlhaginen&em.
(89) Quadraginta. Yidc sup. eo.l. Parat.
(86) Jamdudum. Una eat ex tribtia Constanlini
(90) Lib. , tit. 12, Const. 6 . Theopkaniit.
constitulioiiibus. Nicephor. lib. fti, c. 16.
(87) Ac epi$cojri$. ' ,, I. 7, c. de fer. Brod.ct codox, Epiptianiarutn,
quidam Epiphaniorum. ui c. Menagh, alii TheoSoiomentn, , c. 19. Addit CoMSiaiUiniii in 1.
cod. De Aia qui in Eccl. manumit. el aeq.: Ab pbaniorum. Bals. neutraliter , ui
epieiopia quoque et clericis nianumiwoa justam Tbeopbaniorum legisse videatur. Hoc fcsiiim L a liWtalem consequi; quoriim favore Jusiinianns lini eliam veteres Epipbaniam tocabaiii, Amrn.
qtioque pleraque singalaria conslilucrat, ui scribil Marccllin. xxi.Y. Greg, Naz. or. 58, inh.
Balsamon ad can. 85, synodi Gaitbag. quo jurc

1119

THEOD. BALSAMONIS

11

ap*clacti1a cettenl, ei iribnnalia, iieraqae prt*ia-

lionis annonarutn compubrionei, el privaloriiiit debilorum exactionfg.
Lib. iv, tii. 63, ronsiit. 5 (91), citjus iniiiuin,
Ctttanle^ Decatii MajoHg ccclceiae Conalautinopoliianc habeni imiminiiatetn : aed non fiuol ullra
nongentos (92) quinquaginta.
Lib. vi, lil. 8, comlit. I, cujus iiiitium, Incerti$ (93). Cap. 8, ait consiiltitio queiu Ecclesias legaintn vcl bsrediiatem relinquere.

, al [. ], *
, ,
.
. \ . \ . ', , . 01
*

*)\
Bc6. \ . ', . ', , tnctrtui.
;
!
.
. ^. ', . ', , Cum .
Lib. vn, lit. 72, constU. 10, cujus ioitium, Cum
apxd. Gum res debitoria crediiores diairabuut, si
pretium aolotum amplins eoe fuerit invenittm, ,
qnam ea etimroa sil. qu.e ipais debeinr : id, quod (]
siipereai (91), in arcbivi* ecclesi deponuoio, ui ,
>, [
quoodam debitori lervelur.
] .
6. ', . , . ', , lllui:
Lib. x, til. 46, msfii. II (95), cujoa inilinm,
,
Illud. Formse publicorum iribuiorum, quae apod
Acbivos (96), alqtie eiam Macedonag exsial, insl- ,
tiendum ett. quamvit bsec Macedonum Ercleaia, , ;
remissionem (97) [iributorum) esl eontecnta; pro- . ,
erea tamen aliena iribuu (98) sub nomine suo ~
.
aobtevare non debet.
6. ', . ', . *, , Absit.
Llb.xt, tH. 75, constil. 4, ciijut initinm, Abtii.
Kiiax* ecftaua insiruciionie itiuerum (99), el pon- ;
.
reparaiioui* onus agnoscai.
6. ', . ?, . ', , Cum .
Lib. xn, lit. 57, constit. 17, cojui initim, Cnm
$<. Si depntati fuerinl luililrg ecolesi* cuipiam, '
ex alio loco irauslati, annonarum ( I ) praeslalio ,
io eo IACO daroniitn dei fixco : quae ipsoa arceasivii ^ ecclesia, damnum agnotcou
* .
. ', . \ . *, , Nullu*.
Lib. xii, tit. 50, consiit. 20, cnjus inilitim, Nnl/. Ne sanctBaimae quidem ecclesiee tcmpore ex- pedilionU ab angariU (2) vel paratigartii excuiatio- unn babeaut.
.
? ,
Legilo eiiaro publicalam poat codiceni conaiitulionem inter novellas ordine sepiiraam, cujas int- , ,
iiain et iiitcriptio, Lex dt non aiienxndU vel permn- \ ,
tandit rebuteecle$i*itUiSttlqu2d eequuntur. Item 44, \ , \
aijus imeriptio tii.Dererum eccletia$tiearum immo- bilixm aliexalioxe ae solution. Iiein 52, cujut in- D ;
* ',~

Annibalis Fabroti nolae.

gttiulionena banc caaiiorem ediimis, mendoat
lanien n eo acriplura arat, , pro
\ *. Ne quid autem neeaset. versio. XLIII, c. 1.
(92) Nongemo*. Mulatus nuroerut x I. 4 c. nem tl bic nostrani exhibuimua. Forina el dispoeiiione publicorum tributorum, qu apnd AeliiDe tacroi.
.
(93) Lib. vi, l . 58, conslit. 1. cnjus iniliam, , Macedonat ei aliae provinciaa obserraiur,
aacrosancia Theaaalonicensia Ecclesia non ulaiur:
iwxriii. Hoc paralitlo baec edilio auciior KSI.
(94) Qxod $upere$i. Credilor aciione pigneraliiia non eniiD quia ip$a ei rcintaa est, blco alicuj irit<Miclur ad supet fluiiin reddendum, I. EUganter 24, bula sub noimne suo aabletare debot.
(97) ffemiiaioiiM. Eccleai Tbeaaalonicensi reSt ixndideril, L. De pigneral, act. 1. In froxdem
iuiiiitur capiiaiio. .
5. Si , D. De jur. /uc I. ult. c. De dulr.
(98) . L. , c. IU $acro$. Ecpign. 1. ult. c. Si vexd. pian. agat.
(95) Lib. i , t. 16, coust. 11. XI. est post rc- cles.
(99) /ftaerxm Vbk tiip. ad. til. 2, const 7.
atiiutain a Guj. legem 1 c. eod.
(1) annonarum. Vide an in Gr. legatur
(96) .Apnd Achxvot. Becte igilur in vett. pro,
$ed , legitur, Ac/itd.Caeterum corruplum liic erai an , et I. 17 , eic, Ibi : Ne per eorxnt, etc.
(2) Ab HHfjariii. Yide < Ul. 2, consl. I I .
exenoplar Lcuncl. Nos ope codicts Peircsciaiii con(91) Lib. iv, tit. 65, conti. 5. 01 , coMegiaii U 5, c. de comoierc. Habent ixtmxmtaUiH
;

1121
, "QCTS

CONSTIT. ECCLES. COLLECTIO.

scriplio est : Vt conniulio

1
qucB

natot ex ittmpiitio

, inUUigaluT, el quas seqaunlar. Quippe reperiee in ifla qnidem prima ge - neraliier c*se probibitani oiitnem alienationein (3)
, rerum ecclesiasticarum : etnpliyieusiii vero dunia , , xat csse peruiissam, ad dtias usque personas (4),
cjus viilelicei, qui emphyteusin accipif, et allcriiis,
- ', , qui liiijus eet lucres. Iti qtiadragcsima rero quari.i,
, qwod cnm debita fiscalia (5) vcl privata ecclestis
incutnbuiii, decreio () iuterveniente res immobilea
. ', ' {, - alienare posstut. 35 dcuique capiie secundo, in; venies agi de eo, quod oraioria permutation^s fn , ler se rcruui inuiiobilitiiii facere possini, tnodo de
' . hisdccreluin prius iriierponaiur. Excipil auietn et
, \ - in bac congtiiuiioue et 44 Majorom ccclcsiam (7)
, ^ Constaniiuopolilanaiu, et Oimiem locuui aacrum, sub
ca positum.
.
.
TITULOS 111.

?
, \ -. .

et ingenna, vnll

Jfapl ,
,
, ,
,

, ,
,

,
, ,
^
,
,

De ephcopi* cUrUit, orphanofrophii (8), ei bre*

photTophu, xenodochii, plochoirophu, el aice, momchu, privtlcgiti eorum, caUremi
peculio, redimendu captnis, dettuptiit cUri*
corum velim icu permiui*.

I. Clerici (9), ei eomm mancipia, novis coll.i ' . 01

[. ] - tionibus, am meiatis (10) aubjecti non gutit.
II. Clcrici inuneribiis sordidis (II) non atinl sub,
\ 01 ^ - jecii, neque uegoiiaiorum preelaiionibuft : quanrfo
, ea, qu&* ipsi acquiruut, alendia pauporibiis cedont.
: Nec ileiu muneribus exlraordinajriis, nec paraoga, G riis, tatn factiHatcs eoruin, quam conjuges (12) aul
, , , iiberi, vel eoruindein uxorea subjaceiti.
V. ,
III. Clerici flscalia (15) pradiorum suoruin, el
.
Iransveciiouee (14) agnoicunt.
'. , IV. Si officiales (15), velcailioliciani, relicio iriAnnil-ahs Fabroti n o t .
(11) Muittribut sordidit. (Jt ptita, ne (i.int ca(5) Omnem aMnaiionem.
Alienaiionis nomine
ronilmslur vemliiio, donalio, perDiiilalio, empby- psarii, vel ptstores, qno exeiaplo iitiiiilur Graeii,
leusi* perpeuia H.Nov. , c. 1, ed ex Nov^l. lib. L I V , in biinc loctim in I. 1, cod. De excutai.
cxx, cap. I , iion probthelur em^!ytcusis perpetua. Hixiier., ei I. ix. tt , De immuuiLae E<>
rlesiarum, lib. ; Gujac. ad . De eaptar; Vide
ttisi ^ajori ecclerfiw Con8iaitiinopoliian;e.
Cujac. obs. 5, 8.
(4) Ad dxai utque pertoxat. Yid. d. Novell.
(12) Conjwjei. Conjugia clericorum, I. , c. cod.
(5) Fisealia. Novel. XLVI, cap. 1.
coujugia pro coiijugilnis, ut iuatrimonia.
(0) Decreio. Prasidis.
(13) Fifcatia. , Dals. Basil. aulcin
(7) Majoreix Ecclcsiam. Probibeitir quoquc Ma}vT\ ecclebiae Coiiaianlitiopotiiau pcruniiatiu . Gloss* Basil. , Abdiaa, aut
praediorum d. Nov. uv, c. 2, iu ttn. el. d. Novcll. quisquig csl, Apmiolicic hittorii* lib. : Dum /
xi>vi, c. 5.
. j) vuni liicalia, . Glossae Gr.-Lal.-,
, Inbuluin, -, iributariu.
(8| Orphnnolrophis, . Reclius
(14) *. , BaU. Glos.t:
igiiur lcgeft apud Jnst:n. orpUanoirupliig; est ciiiin
luc lit. pnKfteriim Uo persouis, nec .diler legtlur , evcciio, transter.iio, I. 5 c. eod.
iranslaitotie*. Quid sit Iranslalio, ct transvectb,
in anliquo Brodaii el Meuagii cod.
(9)Clerici. Sanctus Bisiltua in episiola 279et videGuj. adlit. 28 et 48. Cod. lib. x.
(15) Officialfi. , Balsamo. Macarius
504, pos ulai a censiiore, ut monaclti aecnndiMii
coustitiitioaein in e>rum graiiaiu editam, iributo- boitnl. 15: ; . Glossu; : , , ofpcialit. Vidc
rum aoliuioiie libereniur.
(10 me. Sic in Basil. ^ - Glosear. uuairum ad Juiian. Antec. OIDciales r:i. Neque ^ susctpielig, . , c. eod. lioaalcs, I. 4 c. eod. ui ruliouale oflicium in I. ,
sexu synod. consl. acl. 11, / vei. c. Dt itiperind. Catboliciani aunl ofliciales procu*
iui. lu uno niilaio, synod. Nic. n, aci. 4, ez ser- ralorei Gaesaris, qui calliolicus el raUonalis di*:ituoae quodam S. Ailianait: . lur, Basilica ad 1. uil. l>. Ot inunoa. iti jud. fac.
. Auasiasius verlil: Mausioiieni luajoreni. et ad L 5, c. Si adveri. ft$c. S. Anasiasius, ei
Gloaaas in. MeUiorea, tuaoaiouuui prarpaiaions. Nicepborua Galliaius : Glo$b veteres:
Aucior Ubrl Dc bxresibus Itb. : Vefinitiottei ejn% ratiouabs. iLftia Gapiloliuu* ia Gord.: Quidani ram metxiorikui AmichrUli adinventat. Orosins, lib. lionalis aibl ullra procuratiooein oiiuiu vindicaus.
Gaibolico Calbolitiani, a raiionali raiionaUs^
, c. 2 : a$ur melator iinperii poii$quam
imdicti.
.
Yid ud c. 4. lii. 9.

1123
TJIEUD. B A L * A M O N l S
1121
tittlerio (16) c o r m et primipili, conlraclis erga fieciim (17) debhis, clerici facti fuerint, condiiioni , ,
rrstilvuiitor. Si vero apud iiiagislraium, pcr .
deposilionein ipsiua offlcii cotiitiieiif, eos non eese
raiiociniU rel niioisieriie obooxios, aique ipsi viias ;,
probabilis sitil : absqiie dispendio faculiatutn sua- , .
mm trantferunlur. Quod si clam facti fuerint clericl, , duaa partes (18) facutlaium euarum coiicedual ; * , ,
tibcrii, aut liberia niillie exstaniibui, propinquis : * mil in borum defeclit, sociis officialibut: ac lerliam * ' .
parlrm tibi rtlineni.
'. , V. Si quii rapuerii, tel dunlnxai uxorem diicore (19) virginem sacram atieniavcrii (20): capi- [ , .!
lali lupplicb (2i) punilur.
Cp. \ , ,
VI. Presbyleri, el diaceni (2J), el exorcist* (23),
l leciores, el osliarii (24), pertonalibna etiain , ,
.
muneribus eximtintur.
' .
VII. Episcopus tesiiraontain non dicil (24*).
'. \: ,
VIII. Preebyteri aina tormentis (25) teatimonium
dicuni, ila tamen, ut ipsi liligatoret eot aciione
falsi conveiiire possiul. Caeieri vero clerici aecun- .
.
dum jnris ordinem leslimontum dicuul.
'. * >
IX. (25*) Qust annum xexagesimum ion excessil,

.
non At diaconitaa.
1

Annibalis Fabroli nolae.

()
moaaiierio.Oflicialee IgUur raiionales
publicuni cursum cxbibebanl in piuvinciia. V. ad
Glossas Batilic. in . , dequo primipilo
ibidem iu .
(17) Contractis erga fi$cum. Intcrtersa ralione
llftcali, I. 1, c eod , ui apud Tacil. Wial. , c. 95, C
4 : Novie$ mitliet Htieriium paHci$$imit mtnsibut
interurtit$e creditur.El Annal.Ub. xvi,cap. 10, 2.
Intervertii palroni rebut, Pelron. Si
iHterterliisent
ptcuniam vairam ui I. ull. D. De fugilir.
(18) parie*. Vcrba d. lcgia 4, tni cxatanl
In aiUiqoU exemplaribus hwc sunt: Quod clandatinis artibtu putateriut irrependum, dnat conadanl liberii, aul si prolet de(u*rit, propinquh ex
propria mbttantia (alii, proprto *nb$tanli<r) porifonei, Urtia itbimel reuma. Sin tero propinquorum
nectitiludo defuerit, gtmiiia portiones oficiit, in
qmbu$ militunl, relinquanlur, porlione leriia
tummodo retenta. Alh, relicta. Subscriptio amein

nari velU atiqtdd ad scelu$, efectio e$t, elc. Aticior

libri contrabsereaim Praedeatlnat: Fit ptrarbiirium
$num facto reut. Volunlat enim perfecia pra
facti optte jutto judic* reputaiur:
dicilnr omma qui quod poiuit fecit.

el

impUiu

llapiori inierdiciiiir roairiroonio raptr. Cap.

Caroli M . lib. 1, e. 194, Capii. Caroli Calvi p.60.
H\ sanctiiiionialis. imo tain raptor quam rapia
capile plectitur, si poatea rapia rapiori iiupacrii.
Synml. Turoiiica, n, c. 21 : Slatumu* ui *Uu
$acratam Deo virginem, ctc. p. 228,

col. 2, In On.

loin. II concil., parle 2. Edfcluni Tbco.lorici,

17, Kaplorem. Vide iomiulas solenines editas
cuin nid. LL. Aniiq. foriuula 81. Hodie jure ponlificio couaiaiii uiairiuionium, ai rapta cum qaa
coumibium esi Dostaa conaeiiserit, cap. ull. extr.
De raptorib. VuleCapit. Car. M. p. 21, 51, 181, et
cap. Car. Calvi p. 00: Zonaram ad cau. 12, 4
nod. Gbalced. Vide lom. I Concil. Gall. . 57.
ita realilueuda eat: Dai. Eal. Sepl. Tauro et Floro Diusium in Sulpic. Sever. p. 70, Sozom.n. v i 3 ;
Nicepborum, x, 59.
coas.
(22) Diaeoni. El subdiaconl, 1. 4, c. b. l .
(19) (Jxorem ductre.
atrocUate btijns aceleria
(25) Exorcuim. Exorcisue praterniiwi suni in
Aviiua Viennena, epial. 49: Foa conjicite quatiier
Basklicii reueiiue praetectionis, auctore BaU. ad
coeUslit juitUiai cuttila* movealur, i gponsam
Chritio devotam, el taucli attarig thalamo bene-D Pbol. V. Wonuer. ad Minul. p. 155; do Exorcislis,
diciiotu dolaluin, i nilnl ampliut dicam tel peluvide quasdixi ad Parai.Gujac. b. lit.
lanUr a$p*xerU, clc. Vide ibid. Noias v. c. ti
(21) Oillarii. Dele ex d. I. vi, voceiu, aroiflAw.
doclissiiui Jac. Sirniondi.
uae nec exilal in iribua cudicibus BaJ. nec in
(20) Atteniaverit. Pelron. Accetti lentaturut an
agilic. uec in lib. ?ei.
paUrtluT
injuriam. Idcin alicniare quod letilara,
(24'; llarineiiop. batic lagem iia exlulii :
veL onomasl. allonlo, . V. cod. L L . anl. Epucopi nec toienlet. necmviu ad teitimouiumdictmp. 403.
dnm m ju$ vocari postunl, ted ad eo$ domnm mti(21) Capilali iupplicl* punitur. Conlinuator tilnr. Pecllug ad liluium 10 Syuop*. AllalioUe:
Tbeopbajiu Micbaole Ainorienal :
' ' , *
, . Sic Veaialea : ex quibua inldligiiiiua qiue
. ail borum verboruui senleulia I . . c. eod.:
, ; - viec konore, nee legibui epncoptti ad teuimomum
. , - flugitetur. Dele ibi verbuiu, duendnm, quod dcegt
, - vet. exempl.Videqua: dixiadCujac. Paraiil.li.liL

.(23; Sim tortMHlu. , lor. alrocioribus eniui eadem everiute quenlur.
voluiitas eceleris, qua effecius puuimr. Donius
(25*) I. , c. eod. perperam legimr ia qutIu Audrium, acl. i , &c. 5 : Non ptrficert, ted cobusdam codictb. veicribm, eitam iu optinio IJnn
t

1125

CONSTIT. ECCLES. COLLECTIO.

1126

. tivt; , ,
Si qui in ecclesia irrucrint in epUoo } , puii) (2C), vel cleiicog (27), aul flagiliodum altquid
, eo in toco, vel iu lilurgia (28) commiserint, ab
* $ 6 oninibiis publice accusaniur, ei capiuli auppliclo
. - afttciumur; licet episcopos ad facinus admigsum
, conniveal (29). Si vero i i , qni irruunl, oflkium ci\ile (50) numero superanl, praeeea per publicaa
.
liucrus miliies arcessal.
XI. In ecclesiis prsediorum (51) el vicorum, pro
'. ; ,
illorum magniiiidiiie, de numero ipsoruroniet, non
\ , - aliunde, clerici flnnl; ita quidein, ui propriam
capiiaiioneni et onus flscale(32) conferani.
03.
XII. Qui versatur in curia (53), si post interdiHf* ,
, clmn (34) Oal clcricua, prassidis opnra (55) curiaer
reatiiuiiur.
.
XIII. Qui per tim (50), aat siuiulalionem (57),
- ecclesiarum privUegia violat, quinque librarum aurl
mullani solvil.

Anuibalis Fabroli n o l .
dati, ciMenagi'i, quinqnaginla, tit constat ex illis -aut ucundi ordinis tacerdotei. Uincmar. Remem.
verbia: Secnndum prtrtepuiin apottoli. Hoe esi, opuscul. 13, c. 3 : tiot LXXII figurampretbyterorum,
Pawli I ad Tim. cap. v, vcrs. 9. Tlteopbanes : id ett secundi ordinis tacerdotum gettiue teiendum
, etl. opus< ulo 48, c. 20 : Depresbyteris, videlkel
, ' iecundi ordinii virit non dhnutenda $unt. Sccundl
*. Sic eliam legil Pbotiue - sacerdoies in consiii. Theodosii et Valenlin. apmocan. . 1. c. 2. Tertuluanus, De velandti ttr- pend. God. Tbeod. num. 20. Possid. de vita Auginibut, cap. 9, ad quam oedtm pracler atuios 60 gust. c.4: Quia locus pretbyterii, licetipie majore
IIOD lanliun urivine, id esi, nupie aliquando eti- dignuM etsel, appropinquarel tamen ephcopaiui.
(27) Vel clericos. Mmistri in d. I. 10, el 1.27, ei
gunttir. Verum *x Nov. , e. 6, exigilur lauium
astaa annornm 50; , se- 23, b.tii.
(28) In titurgia. In ipto cultu locov*. Sic vet. in
cundnm tacros ranoties : ex Nov. aul*tu cxxm,
c. 13, an. 40, ut Cbalcedon*. conc. can. 15, ei vi, in d. I. 10 Saresberieiisis et alii. Godex Brodaei el
Henagii: In ipto culio loeo. In Appendice: ?I
Tmllo, c. 14 ; concil. Wormae. can. 45 ; diaco
uis ant' non ordiuandam ante anmmi 40, el boc C jp$i cultui locoque.
jus sequunlur conditores Basilicon, qui banc lcgeiu
(29) Conmveat. ln d. 1.10: Injuria* propri* ultiolibrii auia non ineerueruni: ct Euslatb. Dft legi- nem non dtpocat, cui (*;tcerdolii append.) tanctiliniis lemporib. cap. De quadraginia annis. V. in- tat ignouendi gluriam derelinqnit. Vide Nicepbofra Hb. in, lit. 1. I>e diaconiasis quidam accipimit ruiu Gregoratu, tib. ix //tfl., ubi de Isaia pairiarllla 1>. Panli ad Tit. c. , ver. 5 : Annt timiliier oha. V. Stilpil. Sever. p. 494. Tanlam, eic, edit.
in habiiu $a*cto. Tbeopbylaclua, ibid,: 8, el Prosperum Aquilaaum, De viia cont.
; . Alii de aelate c. 5.
(50) Officium civile. Civilem apparilionem. Aplioc potius sumenduin pulanl. V. inf. lib. ,
parilio pro apparitore in d. 1. 10.
l i l . 1.
(51) Pradiorum. Possessionum, in I. 11, c. eod.
(25**) Hclex exsUt ia regtslro Greg. lib. ti, ei
Gapil. Gar. II. ?i. 115 ; Joano. Saresber, Poly- Posscssio igiltir pro praedioriislico, ul l xxxvm.
crai. Itb. v, c. 5, el iti Appcadice Cud. Tbeud. D. De mmor.; Symiii. 10, 41. Gloeiae: ,
pneditim, fundus, possesaio, in pracdiis ct vicia
imm. 14, sl qjaia conferre vclit.
(26) /n epiteopum. 1. x. c. eod. aacerdolibug Ecclesias coiisiitntae, 1. 10, { De hirretic. Tbeoet ministrifl, sacerdoium nonien prop ie iribuiinr pbil. 2. In$til. de inutilib. uipulal.
(52) onutfitcale.Gapitatiouis onue ac aarepiacopU, Godex caun. Eccl Afric. AUxandrinum
cinain, d. I. n.
et Anliochenum venerabite* tucerdolet. 1). Hieron.
Aiherft. Luciferiatios, e. 4 : Eccletias $alu$ tn
(33) Qui versatttr in curia. , curialis.
gummi tacerdoiit digniiat* pendet. D. Auguslin. in decurto.-Guriale^ clerici ordinauiur. Nov. v i '
quassi. 101: Teriullian. do bapliamo, c. 17: Sum
cap. 4, et Nov. cxxm, c. 15. V. S. Ambroe. 5,
MH9 tacerdot, qui esl episcopiift : cl fcie ubi id episi. 51, can. pratterta, dislincl. 51, Joanii. Saexsiabai in roauuacriplis, correctoras iiiniimaruul, resixir. Polyrral. lib. , c. 20.
einuiius opiscopi uomen repo*uerunl, quod iu
(54) Pott interdiclum. Nec statim conventione
Gregorio Turonensi cum velerib. collalo ei. aliig prceinissa prisiinae condilioni reddaiur. L. 12, c.
observavl. Sed coinaiunicaiur eiiaui presbyieiis : Ci)d. V. Gtula purgaiionie G;eciliaiii, p. 52.
unde cpiecopi, pritni vrdiine sa(.>;>j Prcsudi* operu. Vigore et solertia judicancerdoietdicli, pre^byleri aecundi. D. llieronyiu. in liiiui, d. I. 12.
Jeremiain, lib. m, c. 15 : Sacerdoitt quoque ip$i (3) Qui per vim. Ad bujus 1. inierprrlaitonem
ucundut in eccleiiaslico honore gradut: ;vide lib. LX Basilic. lit. 54, c. 21 ; non tamen vi , delur viui laceni qui leiucre privilegia eeclcsia. /Vamei tpii siimliter tunt $acerdo-siica todii, quiaue corum iu necem eCclfsi, ra, ei docendi munui tibi conciediium habent.
lionem non babel, eave. coiiieiiutil. Sed neque vim
GECUIIICMUS, iu I ad Tiui. c, , v. 8; Facundus afftiit, qui ca dissimnlaiione negtuit. Sic in lib.
Herniiaaena., lib. xn, c. 5: Quiu tacnficare pra- XVII, c. eod. Si quts tiac viulaverit, id cst, si quia
snmpsil, quod licilum e$t iingulo cuu/ue niam te-adversus ea lccerii.
cundi ordinii iacerUoti. Leo 1, iu germ. 10, de latidc (37) Ant simutationem. Lcgein Gr. cbatiutis : Non cnim tumnos lamum muitlitct, .
#

1127
TIIEOD. BALSAMONfS
1128
XIV. (5**) Qui episcopaiu pcr arbiirium (5*) ^ '. "
epitccporura dejectus fiieril, si quid eg rtt tumal- ;, , 6$ tuose, tc eumdem r pigcopaitmi (09) iuvndere ?luc- , ' '
ril, procul ab urbe (40) cenium millibus (41) < ji< i - , \
lur, nec iinpcialomu (42) adctutdi poiesttiem , . * ' ,
babet, vel iinpelraudi retcri|i(um : sed eliain ii *
quod hupclraverit, accipii; el qui auxiliuin ci '.
Ittlerinl, iiidigiialionctu inctirmnL
'. >
XV. Si prohibiia clcricorum convcmicitla (43)
privatts in Jibua (44) de Ktiieuiia dominormn ,
.
babeaiiiur, domus ipsus prosrribuiitiir.
1(7'
XVI. Ascriptiiius (43) inviio domino non fll clericuo, aique cliaai iu proidio (40) sub bac lege cleri- , \ $
, *
ii8fil,ul prr ip um douhiuiu capilationem prseti!ti, arper stibrogattiiu rus colai : ea iitttmiiiilalc , * ,
ipsi rata nianenlc, qiiae cerlas capilalicncs ecilesiis ,
rclaiai. E l buic constiiolioni si qtiod rfscripiinu , ;
adver&eiur, non valcl.
<5.
XVII. C-erici non babeiit adilutn ad aciiones pn'. ,\
blicas, vcl quae ad curias penineni: ucc qui para- ,
bolani vocautor, poictiatcm babcnt a<cedendi ad ;
rpeciaeula publica, vel ad curias, ncc ail pru sides; (f. ), , ;
nisi liiis proprix causa, vcl qu;e ad ipsorum coiu- , , .
muuitalein (47) tpeciel. Si qtiis piwter hxr fccerit, ,
iu perpeiuuni e i ipso collegio ejicitur, (43) ct anp- , .
plicio competeiiti aOBciiur.
Annibalis Fabroli notap.
orarc coneuavcrint, I. 8 3 Convinfknla ; I. II,
(37*) Integram hanc legem cxbibfti appcndix
Uonatuiarnm conrcHticula, in scnt 'iiiia Marcclliai
Godicia Tbe<>d<>siani
(38) Per arbilrtnm. r collatioiicm Carlbag. eum Donaiist. C. f.y. Pbol. Nomoc. lit. 9 , cap. 10. Basdira,
prianus De Htiiiale Eccl.i Ei eum h<*re$$ #f acat_v
c.
~ 1,
.

$mnla puitmodnm nata iint, dnm conrtnlicul* tibi

, :
lib. , tii. 1,
icsidculibtis
cpiafopi*, I. 14 c, eori. Ruilinus Aqiulci. /'. dtverta conniinnnt, eic. S. Auibn s. Oe dignii. ecctti. lib. x, c. 1 : tbiqu* Arium treceniit decemeerd. cap. 4 : llartticit tt schismaticU. qni extrm
taneiam Eccletiam calhoticam cotuteniicnt* $ibi
el octo $pi$copi$ retidentibui adtiu jubet. Coucil.
Toltfi. iv. c. 3 : Ephcopi ncundutn erdinalionu projitna prasficiunl. I>. Aiiguslin. in epiel. 50 :
Circuli atque contenlicula Oonalhlarum, 9*1 ifasiwm lempora retideani.
(39) Epi$copat*m. , Ba!. el Basl. niititenuum. Ciicuii ui^ I. 8, 4, Itoe til. TA
aacerduiiinit;d. I. 14, ui bacerdoie* pro epi*c<>pis, . Cyrillua llierosoiyiuii. calecb. 8; Epipbaniua Pasupra e. 10.
(40) Ab urb*. Balsamon adran. 28 Apoalol. nurii, lib. : ,
^ , ex Ba- . ;
.
ailic d. c. 1
(41) Ceutum mitlib$. Cenlcsimo niilli.irio, cen(44) mdibu*. Iltic pertinat . , c.
leainio lapide. OEcumeiiius in Acta c. 1 : Tlieod. De hit qm ad eccUi. el do ronveati, , ?. S. culis Joaiiiularum, ul tuuc dkabaiiiur faulores
Albanasiuft in Melapbrasi . . 76, vers. 20 : J aiiiiiiA Cir)sosioiiiL Vide Hi$t. Tnpurt. lib. x
" ; :, c;p. 17
, , :
(15) Atcriptiiiui. Censibus adnolatus I. XTI
. Locu corruplu> in scriplo codice, eo i . ccnsib. obnoxiii8,ascriplu cen^tbua,
ftchbe : , , \ Giaeci exponuui,
. (Joan. , 19), ' . GlosSie : ^, aacrifili. Nain utailSuidas : ". : ims. Hic qus<i *ervns eai, el nlet> doniiuo
. Ilcro: 1 ' -'. . iiliry- nun poleral in clerum asciftci. G^lajtiui PP. in
aosl. . 01, Joau. Li ^ * can. gcnerafii, di*luicl. 54.
Oitw , ,
(40) ln prcedio. ln co vico in quo naacilur maav
(42) . iiHptratorem. V. coucilu Aniioclicni siUre, d. I. 16.
can. 12.
(47) Ad ipiorum communitaiem. Hoc est corpns
(43) Contenticula. I. 13, c. eod. conviHtic.u- vel collegititu. In coniniuiiea tuiius cprporia caoaaa,
lam uliciiam,eic, ei inox: Piotam ac lumuliuo- sic vei. cxemp. Broda-i. iu I. 2i,* c. eod.
sam convetiuculam, aic vel. excutpl. Brodaci : gic (48) Ex ip$o coiegio ejiciiur. Brevibua paraborliaui Itgtlur I. 3, iufra, Oe hit qui ad cccl. lauis exima ur, d. i . 17, id exl, mairictila paraconfa conveiilicuia esl . Gouveniiculum bolanoiiiiii. Id eiiiui bic aiguificai breve. Aliaa
pliruinqne nt inalo poniiur. Olob&x, coiixeiuicu- bruvis eu brcve, aut breviculum pro indioa et
IIIIII pcid.lruui: - iiivcuUriu, sclicda el libello brevi ponilur. Lupaa,
. Iimrduiu pro luco qucm convcuiiiir. cpUt. 88: Br*rt* etiam q$m d* faculluU
moxcialeCaiodor. Tripamtw, lib. , IU llii., ul rur- rn mfi/#r# dbui$A$. Goucitiuin SucaoioaeuM ,
tu;u sml Cbriiiaui el couvciiiicola quilHis ap. 7 :Tbev.iuruiti ae vesiimenla teu libios d.liA

1129
CONSTIT. ECCI.ES. COLLECTIO.
1130
'.
XVIII. Parabolani (49) episcopl Atexandritii
'-, Aibitrio tiuiil, qui guul in 'diguitaie conglittid
\ , - (50>*vel cariales: ol confectorum morbis cnram
, \ .
gercre dobenl, ejutque paptt jussis obseqni (51).
'. 01 ol XIX. (51*^ Sattrdoleg el clerici roairibus dunAaoibalis Fabroti nc4.
center imbreVienl. el bravee nobis reporlent. Imbrcrienl eliam qutd uitugquigque ecalesiariiiti
pmMaliis, quanilo pralaiionett eccletia? aufcepli,
ibi inveneril. Qtre totideti verbig extiam
mncilio apud S. Macraro, cap. 4. B. Htcroa.
Epist. ad Florfntititti : I/l eot /tfrro*, qua$ m* wort

fiaiiionem eonfirmal in Nov. cxxnt cao. 2 9 : Pret

sbyurit, inqiiil, et diaconis, *i tubdiaconit el omvibtu iu clero conicriplis, interdicimut tecurtdmn

tim taiutorum canonuw, muli$rem aliqttam in domo
$na extrawam habere. El . cxxxvu, c I, ipsutu

Niraeni conveuitis canoueiu citat. Ejusmodi auieiu

nnilieros
dicinilur in can.5, id esi,
habere bre*i$ $ubditu$ edocebit, librarii ttianu
iit
ckana tcrlbi jubeas, pro quo Grasci refiiioiM f-\trancza veieri inicrpr:ti, el BuOno Aqniloienf i ,
dicuul. 8. Aibananiue Apol. 2 : - )\h. Hislor. ecclti. cap. 6. Alii inaliiiil Mtbintro-

du< (as, vfl inlromiseng vcl agciiilias interpriiiari,

in enn. //<, ri can. lnierdixit, dislincl. 5 2 , cl
\a AquUgraticugis concilii can. 5 9 ; ArHat. n,
c 4 EraiU autcm nmliVrcs tie<| %ie
nxores, nejue conciibiiia?, sed 1Mlii ciijusdain yenerig loulieros quas scnuin cloi ici gobolis nec
libtdiais gratia, sed piclalis gtudio, aul carle piceecUtiam militu cum armit. luttabant monuchiIali8 obientu fuvcbaul, tit Kcribii 0. Cltrysoilomua
in sermone coulraeos qui babenl uinlieros qui ettm Bariuma, et parabalani, et multUudo alia
. Vid ad Glossas Ba*ilic.
(49) Parabolani. Qni al curanda debilhim agra
corpora depuiantur, I. 18 c. eod. Goncilium Cbalecdon. a< l . I : ;
, \
, 6? \
. Vcl iulerp. irrutbanl $nim in

grandii.Fone. lrgcitduiii,p<ira&0/0KS,et ,

sic difti, ail sunniiua Novellariim inlerprus,

qtiasi ienerarii, quia qui asgrolis adsunt in perir.ulis ga?pe non parvis Yerstniur apgroloruro contaclu : eadem n'iiiirtim fonna ralioncque qua bcatiarii parabolaril ttint, el Socraii Ul
egl. audacet. Hinc Poljb.,
dixil 8. alii. D signiflcaiionc
hujus verbi vide Scaligeri episl. 60 el llug. Grol.
Epist. ad PbiUppeugcg, cap. 2. V. Nicepb. Call.
44, c. 5.
(50) In dignilate conilituli. Honorali, d. I. .
Hunorati enim aiint qui civilem aut mililareni lio- C
licreniscu digniiaiem geriinl, quive ea functi eunt.

* SuM enim quidam, iuquii, qui puetlat

inunphis ubtqxe uuptui ti coneubiiu duceules domi
perpelno eollocaxt, et ad $upremam uneciam uique
ivclttias tenent, non qwvrendorum liberorum graiitr.
ueque enim aiunl * iilii misceri, tieque Ubidinh
causa, tiquidem i//oi dicunl te incorruptas inmoiatasque tervare.

Excipiiiiitur Cameo, d. ran. 5 roncilii Nieaeni,

ma(er, fllia,goror aiK amiia, el detiique ea? per*on;c qiiae omiieiii bugpiciitiiuiu eflTugiunC. (}uoJ
eitain condrmat Juslinian. in d. Nov. cxxin,
#

2 9 : In hii euim itihiliwvi criminit exislimari (Q*.

dxj nalurale \ierminit. L. c. eod. Irge, tccvi.

llonivr. ei Tlteo.los. in consiil. relala in Gollai.

VitlA iii.De honoraiorum vehiculii, ei I. 49 cod. I)eGanbag. : Scwva Donaiiuarum interprelatio.

cpiicovali audient. Let qent dt qttalitd. Veiue inExcipiiur cliam ca quae atitc gacftrdoiiiiui uxor
*CripllO. llOROIUTI DECimiONES ET MJff EEUS Ml- fuii. Vide Brevialionem caHOiuim Fulgci:lii Frrrandi, c. 1 2 2 ; Georgiuin AexaudniHiii tu Y i u
L I T U H cALiCATOROX. in Leoniu epiglolig, in COIl-

B. Cbry^ogloiui.
Vcrum quia clerici cl eaccrdolfe ejuMm>di HHI(51) Ejusque papte jussii obtequL Ita ul bi rcvelieres , qiiarum congiieltidine deh?rentiasimi eaterdoiis praec^ptis ac disposilioaibus ciabanlur, sororcg, aul malreg, aul flliaa appelob&ciuiidenl, d. I. 18: papa?, id est, epiacopi: Jabaul, 61 prnpudia sua gub bis pielalis noimniquo niliil froqiieiuius tam iu Latinorum, quam biii oblegcbant, quod B. Hieronyni. intlic.it iu liGnccorum Pairum scnpua. S. Basilius episi. 525 : bro ad llusiicuiu iuonacb. I>$ vivtndi forma, et
; . Vide Gloasar. lib. De vilando *u$peao eoniub., ei Ancyran. coniiogirum ad iuliaui Novellas. Hinc cilii can. 1 8 , Tbeodosiug in d. I. Eum qui, 1 9 ,
, vel - , Gcorgio Pacbyinerae, et constiluH ne quis sucenlos aui clericus lales dotni
, Balsara. ad cau. 1 concil. Nicasn.
gororeg baltcal: ei generaliior, ne extraueas, uevc
(5) Mulierum consorlium ajienmn csl a vila tillas omiiiuo uiulierog praiier maireiii, ftliaui germanaiii, etoaui quae uxor auic acdrdolium (ueet honeslale clenconiui. Sanclus Basilius iit Coi
slituliotub. mouasiicU, cap. 5: 4 B rii.
, \ ;
Oliscrvandum eM qtiod dicilur in I. 2 9 , uxoreni
, irlincri posse, qucd eiiam pcmiiltiliir coiirilii
* FugUndv nobu in primn eum ma- Niciem cau. 4, ex liis qui ex liagua Arabica iu
lieribui congrtssiones, colloculionetqve: ni$i cum
Laiinuiii senuopca conversi suni; ei gynodi Aregratitthua HO$ atiqna ad ea$ necttuia* imptllal.laiensis n can. 5 : Si qnh clericu$, inqtiil, gradn
SiilpUius Severu*, dialogo 2, cap. 7 : Marliimt, diaconalnt in iolatio tuo mulierem, prwler aviam,
* i i l . Ilotiorii cl Tbeodosii ad Agrieoiam prefecli:iu Galiiarutn : llonoratos rtl cnriaUt.

quem nulla unquum femina eontigitiel. E l ideoHiatrem, tororem, filiam, nepi$m tel coutersam
priiicipalilos couuliiutionibua el syiiQdalibn*. dc* xecum itxorem habere pnruwpteril communka4-reti9 vavclur, ulclcrki iiHilicruru xiranearuiti
none alienut trniieiinr. Pr quoque et omiterem, *t
, consorlio abslineaul, I . 19 cod. SJ *ei>crart uolverii, parna perceUat.
%

I)e epUc. ei cleric. ci cau. 5 contii. Nicin. Cu- (Jtui j.iiii nxorcrt iiiibcbanl, si ad epigcopalns
jiteiuodi coiibiiiuiio repoliia csi iu tyitotlo Toic- npicciu a^cetulisseul, vcl ad pro^bytcrii liouorciu,
ixna iv, can. 42 : Cum clcricis, inquil, exiranan oliictuiii mariii non cxercebanl, sed ab uxoribus
fe.innoj nnllateiiHi habUenl; id enim ei counUuiw absiimiuut. Gre^oriug Turonensis, Hhtor. lib. i ,

antiquorvm Vaimm decretil. E l can. 4: QuUtatu,

cap. 44 ; Apnd Arvemos post Stremonium episcoinquil, cUrici legitimnm non habenles conjugiuHi,
pum piadicaivremque. }mmut episcvpus Urbicui
txlimrcuruM hiuherum imerdicla couiorlui appe fuil, cx ienatoribus conversu*, nxorcoi Itabcnt, qua:
tunt. lieiuquc Jusiniianui cam Nuaeua: syuodi do- jnxia cvnsuiiudmem ecclexiusiicam remoia u cm! ATUOU GK. CXXXVHI.
36

THEOD. BALSAMONIS
1132
n.it
laxat suis, et filiaboft, et eororibxs, ei anloa so- , , ,
ciim inatrintonto copolalis cobabiteiit
! .
XX. Si preabyler, vel diaconus, vei diacooitia,
'. , ,
vel subdiaconoa, vel clerieua, vel monacbus, vd , , ,
ntonatiria ^52), nullo eoiidiio leatameolo deeease- ,
rli, uec babeal asceftdeuiea, aut deacendentet, atit , , , *
propinqtioa, aut uxorain (82*), eccleala aua vel .
nionaaleriiiai ei succedil. Eidetn, si sil aacriptiiitia, , , * dominoa; si libertaa, patreatie; i l curialia, curia , * , *
auccedil: ita ut eccletiis et monasleriis aciiouea, ,
quaa advcrtos defunctoa ralioae negoiiorum geste* .
ruio babebant, reaerveulur.
'. , , \ XXI. Epiuopi, et pmbyterl, et diacooi, el illtjatm (55), pex aubttiiuiof, periculo facalutum
{ .
suarum, obira mouera curlalia potiunt.
XXII. Qui per caluainiaii), exhibitionia eauta. KiT.
apud judicem cotnpetenlem aecuaai epiicopoan, '
dat auri irigiaia libras (54). Confirmai etiam hasc . \
contUtulio pmilegja ecclesiattica. Iietu ai dericut .
aul monacbufl Coaattiitinopoliiu (55) adieril reli- ;
glooia causa velob aliquad uegotium eccloai*, tino ,
liueris (56) episcopl aui, aon puiatar (57) etoe .
clericus aat monacbus.
XXIII. Euiycbem rcjicii b*c conatUuiio, et Fla . ,
viani (58) meawfiao) recipit.
.
. ^ XXIV. Ratum e*l, qnod panperibua relinqniiar ;
aec iucetUrum (59) pmotiarara ratiooe inflr- ,
, .
otalur.
?. ;
XXV. Clerici ConsUiitiDopoliiani, cnm aciorea
wpud patriarcham (60) eoi coovcnire nolunt, apud Q ,
prefei-los prxtorio liligaot, sive sifit a&orea, tivo , \
9

Aonibalis Fabroli n o l .
ortio

sacerdotU uliqton vhebal: vacabaul emm

ambo or*tioni eleemotuui,
etque operibui bonti.
9

Ex veleri igilur Ecclcsias more nm miscebanlur

uxoribua, caii.7Vft*r 4, l cau. Lex conlinenlia 10,
disiincl. 31. Et raliohcc affertur i d. can.4:Quia
miiiisterii quoiidiaui neceatiiaiibue occupaomr.
c-ap. 2 eod. tn quinla compitaiio*e. Guni eos cogiiare oporieal, qiiooiodo oU placerc valcant el
crvire. In cap. 3 b. lit. Guin siiutil volupiaiibita,
ac divinU el ecctaiaaiicis obtequiia vacare noii
valeanl. Eodoui recidil Alexandn III, iu cap. 2
cud. in arniqua Decreuli collaci. 1, Nc it qui beuelicium el uxorem rrtioel, duplici cura duirabatur, uxoris el ecclctiat.
(52) Monattria. . Ad I. 13, snpra D$

. 25; ot Nicepb. Callisti Htii. tccl. iib. x,

C 21 : *
. Goiicilinni Cbalceiloncnse aci. 10:
. Fonunaitit, lib. l)e Vila '. Martiui: Tum pia cant*
iaerum ad

comiiatnm CQmvulit ire.

Inlerea Mariinu$.

SUY. dial. 5 :

Vid. Sulpiiii

Vide lib. ,
iNov. vi, ci ad Nov. cxxiu Glossas Batiilic.
(56) Stne litieris. Basilica : ^
. Synopa.
, lujutiiiodi epitmiie extlal cliaM apud
Balsainen. ad can. 41 yn. l>aod., ul.i corrvpia
legilur, pro . Quse levis
m^lalio effecil, nt peKaitue Genliauiis Hcrveius
inlerpretarolur. Verteigiiur : Abtqiu litleriu
D
(57) Afoii puiatur. Giertctis vel uiouaclius qni
. eccU$+
(52') Aui uxorem. Legc lgiiur,ut iu Brcxlei cod., absquo lUleri* epiacopi , quibas couluieliir provcl uxor cxeiUeril: I. 20 c.eod. alii pcrperaiu, fecuonif neco^iUs ci Ibeulia, vencril in aacrum
conihaluiu, clericua vel niouachue iion liabeiur.
nec uxor.
(53) llluslre*. . Yiclor Uticcusis, , .
1. Do perecc. Afr. reg. Hunuerici conaiilul. pro- xxcvi c 8.
feri, in qua basc ba)jeiuur: Ul illtialres ligiUalim
(58; FlatiMni. Lcge igilur Fladanus el Flmtiani
auri potuio quioquagena darenl, spccubiles auri I. 25 c- eod., quod praeicr veierum libronim
p)iido qaadragena, tcifaloree auri pondo iriceua. aucloriuiem, ei Balsauiooeiu boc loco eoufiriuai
Vide Giosaas Basil. infra Parat. a.l lit. 4.
Hiol. Nomoc. l i i . 9 , c. 9 . Exsiai aiiieiu bacc kx
(54]) Dai auri 50 lib. PablicU calcutig iiiferen - inlegra in au. 5 roncil. Clialcedon. De FlaYianv
daa.4. 22 . eod., id eti, Osco, . Ba- vide Nicepbor. Galh*l. lib. xiv, c. 47.
udu-a, lib. ,., cap.2.
(59) Nee ituerlaruM.
lucerlis cuiiii pertonie anita
(55) loiutanliHOuOlim. Synopsis Bae. lib. LX
relinqui |voleral. Quod aulem pauperibiia rr. I, , Qui veneril ad linquitur jure siugulah aubiiixaui er. Add lcg. 1 8
tomiialuiu prtHCipis, ui Ui I . fttiutf. 45, l>. De
iaf.
lettnm. miui. el I. Eitt 7, c. De waiepc. et iti/ii.
lOO) Apnd patriurcham,Aicbiepibiopnin, I. 25,
tfftsuitiius A. epiai. ad S. Atbinas. Exstai auteiu c. cod.
iii fjusdum Apolog. . v.i Uocrai. IIui. ecctes. n,

1133

CONSTIT. ECCI.KS.

COLI-ECrio.

1134

\ - rei, lam clo suis, qiiam eciles>ias4kis iicgotiis cl civr

\ . liter, cl criininaliler. Et clorici qtiidcm ocnonomui,
, vcl defcnsoreni ccclesi:, non alitira, lidcjusaoretii
, \ ' . \ - prebenl, usque ad 50 librts auri. Quain summam
, \ - si lis excedat, pro rcsidiia qiiani.iale eaulionem,
mdlointervenieuiejtiramenio,pnesiai!l: nam ellcges
. \
. ci canoncs clericntn vcianl jurare(OI). Cum oecono . \ IIIUS couvenilur, nollum dat ftde jussorcin; ac
lain ipse, qiiam cflcieri clerici, duos nummos (69)
* pro commonilione ac procuraiorU iusliluiionc,
daul, el rcliquas eiiam liiis expensas parcins (05)
.
erogaut.
KCJ\
XXVI. Nullus in locum publicum, vcl publicis
depoiatiim specuculis (64), crucem vel martyriini
, * - rcliquias (65) inferat; sed iti eccleaias, ex episco.
B portim arbitrio.
'. , ,
XXVII. Qui mililiam (66), vel officium, vel IIHI, , ^ uut aliquod iinplevii, recte flt clericus, cutctmqiie
* ' , \ eondilioni subjeclus eil, actionibus quT advct>ua
. ' - ipauin, ci fncuHates ipaius compeitint, rcservan .
dig. Exripiiinitir primipilares (07), qui pcrpeluo
obliganttir.
. ^
XXVIII. Quod in rrdetnplioneni captivorum re . linquitur, ralione incertorum non (il trriitim. Ac
quident leataior expressii euin, qui ne olio snb , , \ servire debei, is ipse relicimn ciigit, ei pro con * scienlia sua (68) quo.l ordinatum esl, fmplci. Sin
, pcraonam non expressil, episcopug civiiaiis oiigi \ nalis lestalori, donalioncra reliciam accipii,ei apud
Q prassidem actis inlcrvenientibus qoanlUateitt daia , ' - rnm sibi
"
*ifaeit
itemquc
/IHA
-.n
pecuniarnm -manifeslal,
auno
^ ' exacto tatn redcmpioriim numerum, quain a sc daia
. , proiia. Quod si lesiaior naiiooe barbarus crat,
\ ,
ac de ipsius civhalc dubitatur, episcopus ejus loci,
' , quo in loco diem obiit, accipit pecunias, cl quod
, . *0 ordinalum luit, implel. St cui de lcgalo rclicto
conslat, recto facil, si prxsiJi el cpisco|>o rcm in, \ .
dicai. nec propierca delator est.
'.
XXIX (68*) Aprocrisarii (09) dunlaxal c inoua , \ . steriis prodire possuiil, ct civiiates ingrcdi. Veruiti
si constiterit cos pcr dogmata, vcl aliquo cotisilio
, .
simpliciorcs periurbare, secundiiin Irgcs ra&liganlur.
c

ft

Annibolis Fnbroti n o t .
(61) Jurare. Clerici Consianiinopoliiani nullo D Conc. Gall. l I. p. 40 el scq. V. Grogor., Ep.
niodo jiirani: imo episcopis, presby tcris, clcricis, c. 105.
(67) Primipilaret. Suid. omnibus roonacbis, ei sanciimonialibtis jorare non
penniUiiiir, lib. n Ifgjs Longobardorulii, cl cap. 1 :,
'. Glossa*. Dasil. , xira,
De juntm. culum. V. Balsam. ad Nomoc.
L 0. e. 2 7 ; l. III fJoucil. Gall. p. 42; add. Gap. , , r a |ias ; Primipitarius, vexillifer, qui primiim pilum,
l>ud. inip. t. XLIII, c. 1, 2, q. 5.
id esl, signum porial. Spartian. in Pcscenn'i Nig.:
(G2) Duos nummo*. l)uos solidos, d. I. 25.
(05) Parcius. Ui lilis gumping vel cxpenwe a clc- primipilario posset ocadi.
(68) ,Pro tua cotucieniia. Brodai God. pro sun
ricis pauciorea buinaiiioresque praesicnlur, d. 1. 2 5 ,
tcienlia.
quidain codd. parciores.ftrodaei, ut ed.
(68') Integrior conaiituiioexstai iu libris Basi!. lib.
(64) Depuiatum iptctaculit. Populi voliiplaiibus
ct obleciaiuciilis, I. 26, c. eod., ul Syiniuachi episl. i,tii. 1 cap.O.Monacbis exeuudi liceniia denogaiur.
49, lib. el paseiiu. Quid causani dcderii liuic Goncilititii Gbalcodon. o. 4 :
consiiiul. docet scbolia^ies Basilic. lib. , tii. 1, .
(69) ApocriiiariL . Ferrandiis diacap. 10.
(65) Reiiquia. Synod. , c. 7. Balsamon ibid. COIIU6 Kpisiola ad Atiaioiittm : Eulycbeiis apocnPauliuus Nolan., episl. 41. Ueraclii . Jur.Grseco- siario: . Goneiln C.lialrcdoucus aci. 1, , seu procuralor in iK>d.
R m. \u 75.
(60) Qui militiaty. Mjliies ordinari noa possunt. '. ilio.Yid.*Glossar. .^l;ul ad Julian. Aulccesi.

13
TIIEOD. BALSAMOMS
1135
XXX.Tam qui largUionc (70) iiilrrf.Miieiiic filcpi- '. \ , 5vp.is, qitam qui pecuniam accipil, cuiu ordinel, \ -.^,
vcl -ligai, doponitur ct infami.i perpelua iiolaiur. , \ -. .
'. ?
XXXI. Orpbaiioircpbt Goiislantinopolis vicem
oliiinenl luioruin ei curaturuitt, absquc fldrjus-
sionibu, tain in liiibu*, qnam aliis cauais, el la- * bulariis prascniibu* (71), aul inlervcnicmibus aclia, , ,
bic quidem apud magieiruoi ccnsuuin (72); in pro- ,
finciie auiein, apud prajsides, aui defensores,
accipiuni ret pupillorom, cl castodiuni; aul ajsti- , , matione facia dislrabunl, quod facifo corrum- ,
paoiur; aut eliam raiiuue focnoris aul ob aliam . juslain causatn. Non suut auieui curatoriia aul ;.
ititelaribus ratioctniis obuuxii.
'. , , XXXII. Epitcopi (73), et clerici, et nionacbi non
propellumur alio(74), sed apud prseaidee provhi-
,
Ttuciarum auarum coiivouiunuir. A l ti Couatanii .
nopoli reperianlur, apud soloa prwiectos prasiorio
(75) jus Tooanmr, ubi et eortim talvus , \ ,
exl, el advocatoa accipiuul (76) Caui in profln . *
Annibalis Fabroti nola>.

dignitatit ecclesiasticx corapoiea facli fuerin*, Heponunlur, et coinorlio fldelium pellualur. Can.
aposiol.
Apud Judafoa lamen venalom fuisaa pontiflcatoni
acribit Cbrysoslom. term. 48, loia. V.
Integrum legein profert Joanaes Saresberirnai*,
Policraiici libro , rap. 20, qiiero olitn coniai
eum veiere libro D. Peireacii, noqua leclorem bc
varielaie leclionum fraodabcr. Kani pro bi<, *
rei Ci i.iiiiiiun, I. Si qutmquam 51, ull. c. Dt epitc. $tecUoni$ <onteientia Sareaberiensis iu iueaibran
babet w. #. tcitniia. Aiquc ila riiam legiiar in scriri f/er., :ap. Txnia esi 7, can. Licet 31 b. l i l .
Ivo Uai uoif iis. in cpisi. 27, ad Eiidmicm : Prmitr pio codiee Joano. Brodstk, pauln poai, ubi le^itar:
Auri tacra famet in penetrolia prourpat ? Sarc*
ea ucundmn con$uetudi^em Romanw EccUna /iel cod. uiclius: Auri tacra famei ptnHralia eeiw
Ur agilur conlra Simuniacam et Heophgtorum hmre$im quam
adtenm ccettra crimina; nam cum tn raitda prourpU. Inleritn nemo non videt, illud CSM
ex Virgilii JEn. Mox : Itaqme cetiut ci hmmil
altit accHiutionibui accuMtorum et ie*tium innocexlia
Sareab. el B. coil. : /la cauut $$ hum. Scqu.iur,
qu<tratur at iniimulaUomm lalium etiam iufamei
ptrtonit admiitunlur. Iloc crimine scse impiaiii, qui non pr$tio nec precibut. Sequere leciMmem ,uae IQ
pro tpiiUualibiH aliquid largiuniur, vcl accipiant Dietubranis, non pre io> ad precibut. Respcxit illud
anle ordinaiioueiii, vel in ipaa onlinaiioue, vel poal lloralii : Nune prece, nune prelio, epislola 2 bbri
ordinalioiicni: acripcrc eiiim eei quauducuuque Posircino observa illa : Ul quo$ par facinut cot*
accipere, , ul ait Tarratius qui*At ei <zquat utrosque tiwilii vctna com
cpisc.ConslaniiuopoUi. in Epiat ad Adrianum PP. etae ex ilbs Locaiii v, veriu 290: FACIHUI qnoi inci rcferiur can. 21, 1, qujetl. 1. Uoc enim est , mquut. Caiaiodorus 12, 2. 0. Cypriao.
Hub prclio rudi^ert gialiam, quai vendi non potesl, episl. 68 : dum jungttntur in culpa, vc uec ta
ul esl incan.Si quit episcopu*, d. qua?*l. 1. Nequepmna uparanlut. Gumberua Ligurini .Contauu
cniin prciio ulia rea bei eooalai, ut elegaiilcr ail culpm tneruii comortia p&nce. Orouliua llexaei
Par teutemia damnai, quos par culpa tentt.
Terlullian. Apolog., cap. 3tf.
(71) Tabularii* prauntibtiM. Publicix peraonis, id
Ordinaiiones igiiur quas iulerfenientc prctio, precibuu,vol obsequio ttuul, damuaulur, t-an. Ordmaiio- cauabuUriis, 1.31 c. eud.Sic in 3/xal. dt udfl.
public* periona:, id em, Ubulario.
net, d. qtMau 1.
(72) Apud magitirum centuttm.
Quaiu acriusr autem SS. Patros invclianl iu nidcoa %tki\b tonstat. D. llieronyniiis iu Malili. cap. , apud magiairum ceuaue, d. 1.51.
x i i ; D. Augiibtiiiua in scnnojio 57, ad iralres tu Vide stipra ad I. 17. De iacro$. EecUi.
(73) Epiuopi. Onbodoxj: fldet sacerdolea, 1. 32
Ereuio; b . uicgorius PP. in EpUlola 50, bb. iv ad
Virgil. epUcop. Arelat. Adde Uidori Pelusiot. episl. c. eod. Vide supra ad I. 14.
(74) \Non propelluntur alio. E i nulliua ponilos
276. lib. ; \Vibertum arcbidiacoiiiiin, Vi a ani li Leonis papae, bb. , c. 4 ; lliiicuuri Hbciiien- majoris uiiiionave aenienlia judicia perirabajiloi,
sis Ipiaiolam caiioiiicam adcler. ei plebeui EccJe*. d. I. 32; tn duobt veieribua codicibus decl vux
Laiuiuuenais, loni. II Concilhr. (*all. Vide el ComiHoniioria.
(73) Pra>[ectoi pratorio. Tbeodorus l>cior
aytiotf. Cbalced., c. 2 ; Cassiodor. 0 ; Balaatuon. al
conciba, p. 540 el aeq. Urdinandi jurabanl se
non siiiioniace ordiualus. V.de CDIICMI. Tolelaii. n, . Uuuc loctiin ** rc. 9; Capriula Caroli C.alvi, p. 55. lU2,564ei seq.; vavii pr;esiaiiiisiiatis Cujaeiu* ad Nuv. L X X I X ; ctf
Capil. Car. M. p. 20 el 552. Vide ad Novellaui euiiu siuiiii cuique nou rcddanius ? Atiier t^ua.n
boJte plcnqne lacere soleat, qui non probabiU more
cxxiu.
Esl ci poena exommunicaiiouis in si<:ioniacos, acripia cujacii tu leiu buaui veriutil: quml cer
corumquc procuralores ei luediaiores, ei a sunun aliiiil cbl, quaui aliena doi-iriua ceuseii vcllc
(76) Adwculoi accipiunl. Quoa oralores vocal d.
Pouulice i i b M r l v i poasuul, d. cap. 2. in E*irav<uj.
Umcu.urtte RUcniciis. JII cap. 31. qui pecuma J. o i .
(70) Tam qul laroiiione. Lex laia adveraus eoa
qiti sacerdotiuui preni veualitate iutrcantur. Simonia eniin nullum alrorius crinteii eai, cap. Sieut 6
boc Ut.,el dicllur capilale crinicn in cao.Qaiifadei 4, qtiaesl. 4. Siiuoutacus eat Cbristi camifei,
-., Isidor. Pelosioi. , 515, ad Leonliuai cpittcopum. E l idco pubbcam criinen e*t,
omiie$i|ue ad cjiif accasatioiicin admiliuotur, sicol
tn crimiiie l*s majeslatia, eiiaiu infainia notati et

r
c

1137
C O N S T I T . ECCLES. G O L I . H G T I O .
1138
> , ; ; /.- ciis snas ' causas r ven i t r ( I U M U A I ecole ; ; . g t a defrnsorcs (77), vcl oeconoitios danl fidejussores.
!; ; , Al cuni apiid profcctos pralorio oiviliicr conve , - niiinlur, vol alios datil fidejusaorcs (78), fel cau. , - tionoe (79) eiib faculiatuiii giiarttni obligaiionibits
">; , * prnpslant. Ee< lest.micarum caiisarutn uominc soltis
. oeconomus (80) convcnitur, qumn al> cptsropo can ; * fitilui opnnet: alque ift eccle&irr. dcfensorem dai
t ( UdejuRSoroni. El in minoribus qnideiu judiciis epi - icopi elclerici pro conimoniltonc (81) non amplius,
- quam nnnni numisma dant exseculoribns. At si
, per exsecuiorem prsefeciorum prauorio, dc liorum
* scnlenlia, commonili fuerinl in provinciis , non
* ampltus quam duoa ntimmoa sportularom noroinc
dant: bic vcro clericus extraneus dal unuin
. , , nummtim sporlularinn uomine, quanlamcuiiqtte ob
\ . gummam conveniatur. Exscculor, qtii quemcunque
* \ - cleriruiu afDcil conlnmelia, vcl impulsionc mole , , , stat, cingulum amitih, etnltimo supplicio punitur.
> ; Firma vero venerabilinm domorum privitagia sunl,
. Ri ; et iiec !pse, nec cartim aibuinislratorcs, vel epi, ; ; acopi, vcl clerici, vel monacbi, qui orihodoxl snnl,
extraordinariis sordidisvc iniiiieribus Btml obligali.
.
Quod si consiiterit, qiiosriain COB injiisieconvcnirc,
danl cis, ex ipsorum privilegio, omnes lilia occasione provcntentes cxpensas.
. 01 ,
XXXIII. Episcopi (82) oi clcrici ortbodnxl, qu<! , qirid in clcricatu acqtii&iverint, licet atibue filiifa/, , \ miliaa sint, vindicant, nec conferiini (83): sed po \ - testaletn habent,, ut id tum
... ?ivi alicncnt,, ttim ad
. * , ^ extraneos ei desccudentes, coudilo lesiawenlo,
.
Iransmitlanl.
'. \ ,
XXXIV. IL-ec cnngiittiiio coi Hrmai imperaloria,
! , ci pracsidalia (84), cl a coiisiieuidino profocta pri ;*
vilegia vc icr.ibillim domortiai el ncraonarum ($3),
#

Annihalis Fabroti nuliB.

(77) Eceletim defesore$. $;, B;ilsanion, ni JnsMiiiani Nov. ., c. 1, el odicto 13, cap.
40. Concilinm Cf>nsian!iiinpo!:4anitin sub Menna
acl. 2 : ; ;
.: ;
.* livisim dicuiitur ''.'. ; ;
Synod. Nic. , act.4; coiicil. Ch-ilcd. acl. 1;
cosic. Gonslanliimp. Riih M^n. a<l. 1; Florenti.

dubensem : Ad ceconomnm perlinet reporatio batiticnrum atque construclh: aclione* eccU%\a ia judiciis vei inproferendo vel inrewondendo. Tribuiiqnoqne
accepta et rationcs eornm qnai inferuntnr. Cura et
agrorum, el cnliura vinenrnm, causn poi*et*ionum ct
terviliorum, stipendia ciericorum, viduarum ei dne~
larwn pnnperunu dispentatio v**limenti, el vknts
domciticorwn clericorum. serviiiorwn qnoine et ar23. Iloruiisilaeepisila 3i> : Paulhmm Ecclesios
. tificum. Qutv omnia cum JH**U el arbiirio eptecopi <ib
Romana defen*ore>n cum scnpiis prtrsetittbHi destieo implentur. Concilium Tolelanum , . 08 :
nare curathuus. libri Dc Iwresibut. b.ur. 8S :* quot occonomoi Grwci appelhnl, hoc et( qui
PaHfinut
diacomu defensor el prvcuvatnt Ecclctiv
vice epitcopomm rei ecclesiaaticas tractant, ctc.

* diolnnenti*. De boruin nmniin; vide can. 73 (81) Pro commonitione. ? I. I. 32, in pnvinci
E i c l f s i ^ Africaiue.
de^eules eos comnonuci it. Sic quidani libri. B>o(78) V>/ aliot danl fjdejutsores. "II - d.iM cod. eot monuerit. Vide Gloss^riiiiti noslruai
>;. Sic Leunclavii co icx, Peire?cinmis ad Julianutn Atiteccssorem, admonitio.
; liirsrribe, :, ut conKlal ex d. 1. 52,
(H2) Episcopi. Hodia v^ro cpiscop ilns golvit paJn hoc antem* ibi aui vlnriis nilojugsionibu.s.
triam >iesiatem, Nov. Lxxxi,eap. utl. ol 123, <\ 4.
(79) Vflcautioust. ' ; ,
(33^ Nec conferutU. Ad exenipliun (ilioruiuf;imi. Vora igitur lectio esl quam cxliiboi Bro- lias iMtlUinii : uam ca.*lnnse pecalium COIMIII patrc
itaei co.I(!X: Aut caulioni et professioni propritv, ae
moriiio OIIMI fr.iirilMis commune n n rst. I. 35,
fucultalnm tnarum obligationibtu commUtaninr. r. irod. vorba I I I J : Sunquamad dlvitionem venian'
(KO) OEconomuh, Dispeitsator paiipennn id *st iion KIIUI iu vci. cod BiOtl.fi, et patilo post sie haccconoiiitis ecclesiaB, d. I. 32. Glossa: vel. 5- bclnr iu iltioS. mss.: Certe bis procedant.
. dispeuaior, occonomus. OEconoinns cnim post
(84) Prmvlatia, /. Privilcgia a judiciariie
siiflicieniia pnelnla clericorum, quod superal, cro- diFposiiionibtis pr.nsiila, L 3 i , c. cod.
gat pauperibus. N D V . m,cap. 5, Decffieio ceconomi. (83) personurnm. Leunelavius cx boc loro
S. Isidorus ?pisiola ad Lcudcfredia, cpisc. Cor- pui.u Gra.v-04 iu d . 1. 54 : Cateris hominibtii, ul

1135
TIIEOD. BALSAMONIS
1135
XXX.Tam qui lanjUiono (70) iiifprvvriieiiic fil cpi- ' . "0 \ , s-.., quam qui pecuniaai accipil, ut CIIID ordinel, -.,
TCI rlijjai, dcponilur cl infamia perpelua nolaitir. , \ '. .
'. ?
XXXI. Orphanoircplii Goastaniinopolis vicem
obiiiieul lutorum et curatoruin, absqac fldrjits-
, tam in litibus, qttaiii aliis cauait, et la- * bulariie prxscniiba* (71), aui iniervcniemibus actis, , ,
bie quidem apud imgislruin ccnsaum (72); in pro- ,
vinctis autem, apud prscsides, aui defcnsorei, ,
accipiunl rea pupillortini, ct custoditiiii; aui ajsli- , \ , maiione facia dtslrabunt, qtiod faciio corraai- ,
paoiur; aol etiam raiione focnoris aot ob oliaai . juslain cauaatn. Non sunl auieai curatoriia aul ; ;
luietaribus ratiocintis obuoxii.
'. , , ! XXXII. Epitcopi (73), ei clerici, et inonacbi non
propclluiiiur alio(74), sed apud praeaidea provin-
,
vinciarum suaruai convouiuiiiiir. A l si Goiialaaii- .
nopoii reperiantur, apud soloa prwiectos prastorio
(75) in jus vocaniur, ubi et lionor eorum aalvus , \ ,
est, el advocatoa accipiuul (76). CUIII ia provin . *v *
Annihalis Fabroti nota>.

(70) Tam qul largitione. Lex lala adveraus eoa

qui eacerdotiiiui preiii venalitale intrcaiilur. Siaionia eniin nulbim airooius criiuen eal, cap. Sicut 0
boc l i i . , el dicilur capilale crinten in cau.Qai ttudei 4, qtixsl. i . Siiuouiacus esl Cbrisli carnifex,
;, Isidor. Pelusiol. l , 515, ad Leoulium cpittcopuni. ideo publicum criinen e*t,
oatiiesque ad cjus accasatioueui admiliuntur, licut
in criiuiiie
majeslaiift, eliaiu iiifainia notati et

dignitaiis ecclesiasttcae conpoie* facli fneriii',

ponunlur, et couaorlio fldelium pellualur. Can.
aposiol.
Apud Jtidaoa tamen venalem fuisse poatificaium
acribit Cbrysoitom. term. 48, lom. V.
liUegratii legeni proferl Joanne* Saresberirnai",
Policraiici libro , rap. 20, quero olitn <oiita'i
cum vcttere iibro D. Peirearii, neque leclorem l i c
varielaie lectionum fraudabo*. Naro pro bi% tntda
ci Ci i.uimiin, I. Si quemquom 51, uli. c. D$ epitc. $ttclionU contcienlia, Sareaberiemis in iueitibrnnt*
ri c/er., i:ap. Txnta e$i 7, caa. Licei 31 b. lil,
babet . e. icientia. Aiqnc ila rtiam legitur in scriIvo Caiiioiriis. in epUi. 27, ad Eiidoncni : Prmitrpto codice Joano. Brodai. paula posi, obi legitnr;
Auri
sacra famet
in peneiralia proserpat t Sarcsi.er.
eu $tcundum cQMueludiiiem Romana Eccletim /i*
'
Ur aqiar contra Simuniacam et Ntophtjtorum hasre- el cod. IIICHUS: Auri tacra famet funeiralia t***
rundm proterpU. Inlerim nemo non videl, iltud csae
$im,quam advertm caftera crimina; cum tn
altit accmaiionibui accuiniorum ei teuium innocexiia ex Virgilii JEn. Mox : llAque casiu* tt kumilh.
Sareab. el B. coil. : lia ca$tus < /m. Scquaur,
quOTQtur, at imimulationem lalium etiam vifamii
pertonuf. admitiuntur. Iloc crimine sese impiaiil, qui non pretio nec precibus. Sequere lectinnem <uaem
pro 5piiitu;libuH aliquid iargiuntur, vel accipiaal D i e t u b r a n i s , noii preio itd pncibut. Reepcxil illud
anle ordioaiionem, vel in ipaa ordinalitiie, vel post lloralii : Nunc prece, nunc pretio, epistola 2 bbri n.
ordiaaliuiicm: accipcrc cuitn eai quaudacuuque Posircmo observa iila : I/l quo$ par facirtus r o / x accipere, , ul ait Tarrasiut quin*l ti cequat, ulrosque $huili$ vcena comitciur
cpiec. OonslaniiuopoMi. io Epiat ad Adrianum PP. eaae ex illis Lucaui v, versu 290: racmaa qno$ tnci rcicrmr iti can. 21, 1, qujesl. 1. Uoc eniiu est , mquai. Casaiodorus 12, 2. 0. Cyprian.
episl. 68 : dum jungunlur in culpa, $*c ncc im
Kiib prclio rodi^erc graiiam, quas fendi nonpotesi,
ul esl in caa. St quit epncoput, d. qiittst. 1. Neque poena tepacanlur. Gunlberus Ligurini :Con$eu*u
cniin prciio nlia re Oei eoomai, ut elegaiilcr ail culpm nnruii comortia pancc. Oroiiltua Hcxaeiu.:
Par uuiemia damnai, quoi par culpa lenti.
Terlullian. Apoloq., cap. 3tf.
(71) Tabularii* praunlibu*. Publicia pertonts, id
Ordinaiioaes igiiur quae inierveniente pretio, precibas,vel obsequiottuut,dainuaulur, cau. Ordinalio- csuabuUriis, 1.31 c. eod.Sic in 3/. de adopi.
publtcK periona:, id eit, labulario.
ne$ d. q i M g i . 1
Quaai acriusr auiem SS. Palros invebanl iu siaio(72) Apud magisirum ciMuum. ttirtcos aali^ tonstal. D. llieroiiynius ia Malib. cap. ^ , apud magisirum ceasus, d. 1.51.
xn; D. Aagmtiiius in scrinojic 37, ad iralres Vide supra ad I. 17. De tacroi. Ecclft.
Ereuio; b. Gicgorius PP. in Episiola 30, lib. n ad
(73) Epitcopi. Oribodoxa: Odei sacerdotes, I. 52
Virgil. episcop. Aielal. Adde Uidori Pelusiot. episl. c. eod. Vide supra ad I. 14.
276, lib. ; Wibertiim arcbidiacOniiin, Vi a sau(74) \Non pnpellnntur alio. Ex niillius ponitoa
tli Leonie papae, bb. u c. 4 ; lliuciaari Hbcuieu- majoris uiiiionave aenienlia judicia perirabaului^
pis bpialolaai cauonicam ad cler. ei plebem Ettles. d. I . 52; iu duobn* veleribua codicibus det^l
Laiaiuaeusis, lotii. II Concilior. (ialL Vide cl ComiHQUiloria*
ayuoir. Cbalced., c. 2 ; Cassiodor. 0 ; Balaatnuii. al
(73) Prcefeeloi pratorio. Tbeodorus Lecior :
i-oiicil.a, p. 540 el seq. Urdmaiidi jurabaul se
noa siinoiiiace ordiualos. V.de Cmicd. Tolelan. n, . Buiictocuin ub*rc. 9; Capiriula Caroti C.aivi, p. 55, 11)2,564 ei seq.; vavil pi:9iauiis5itatis Gujaciai ad . L X X I X ; cur
Capil. Car. . p. 20 el 552. Vidc ad Nuvellaiu eniai saain ciuque non rcddaauis ? Aluer ^uam
lioiie plenque lacere solenl, qui non probabili mure
cwin.
Esi ci poena exommuaicalioi.is ia sraoniacos, suripia Liijacii in leiu buuai veriutil: quud cen
coruinquc procuratores ei lucdiaiores, ei a suniaui aliiul uou tbl, quam aliena dodriua censcri velle.
(76) Advocuioi accipiunl. Quos oraiores vocal d.
iouiilJCe absdvi possual, d. cap. 2. in E*travay.
4iuicu.artf8 Rbcaiciis. JII cap. 31. qui pecuma 1. 52.
t

1137

CONSTIT. E C C L E S .

GOLI.EGTIO.

1138

> , ; ; - ciis snas '> causas r o n v e n i i i n l i i r , d u n f . t i a i ecclosKnc defrnsorrs (77), vcl oecouomos daat fnlojtissores.
; .
A l cuni apinl prarfcctos pra?lorio r i v i l i i c r <onve ; ,
niuntur, v r l alios %1aul iidejuseorce (78), vel cau , lioncs (79) anb fariiliadim s a a r a a i obligalionibtts
. ,
pr.Tsianl. Eccleaiasiicaram caasarum nominc solus
, *
oeconomus (80) convcnilur, qumn ab episropo con .
s l i l a i o p n r i e t : atqne ift ecclesirc defeasorem d a i
; *
fidejuesorem. E l i n niinoribus quidcni judiciis epi~
\
seopi e t c l e r i c i pro conimoniliono (81) non ampliws,
quam unam namisma dant exseculoribas. A l s i
per exsecuiorem prsefeciornm p r a i o r i o , d c Tiorum
,
scnlenlia, cominoniti fuerinl i u proviaciis , non
amplius quam ituos nummos sporlularum nomiac
*
d a n t : b i c vcro clericus extranetis dat iinum
. , , n o m m a m sportularinn nomine, qiianlamciinque ob
\
guminam c o n v e n i a t u r . E x s c c u l o r , qui quemcunque
* c l e r i r u m afDcil c o n l u m c l l a , v c l impulsionc mole , , ,
siat, cingulum a m i t t h , e t n l t i m o supplicio p u n i l u r .
>; ;
F i r m a vero venerabilium domorum privitagia s u n l ,
. ;
et nec !pse, nec carnm ariiuinislralorcs, vel epi , ; ; scopi, vcl e l c r i c i , vel monachi, qui o n h o d o x i sunl,
;
extraordinariis sordidisve muneribus eaal obligati.
.
Quod si c o n s i i t e r i l , qnosdaai cos i n j u s l e c o a v n a i r c ,
dant cis, e x ipsorum privilegio, omnes l i l i s occasione provcnientes cxpensas.
. ,
XXX111. Episcopi (82) c l clcrici o r t b o d o x i , qnid , \
q o i d i n cdcricatii acqui&iverint, licet adbue filiifa , , *
miliae sint, v i n d i c a n i , n e c c o n f e r u n l ( 8 3 ) : sed po \
tcstalein h a b e n i , u l i d l u m v i v i alicncnt, tum ad

c
. * ; ,
.
' . \ ,
,

extraaeos et descctulentes, coadilo fe&ianienlo,

transmiUaiit.
. Ilaec c o n s i i i m i o co> Ormal imperaioria,
c i prastdalia ( 8 i ) , ct a constieltidiao profccla p r i \ i l e g i a vc i c r a b i l r i a i domortun c i ncreotiarmn ($3),

Annihalis Fabroti riulic.

(77) EccUiiiT defeusores. , Bulsa-dubcnsem : Ad acconomum pertinel reparatio batiliitton, n l JnsMiiiaai Nov. ., C . 1, e l odicto 13, cap.
cnrum alque construclh: aclione* ecclevof in judi4 0 . C o n n l i n m Consiantiiinpoulannm s a b Menna
ciis vel inproferendo vel inretnondendo. Tribuitquoffne
a c l . 2 : ; ;
aecepta et rationcs eorum qu<v inferuntnr. Cura ct
(\; ;
agrorum, el cnllura vinearnm, cansn poi*e*sionun cl
.Aiias divisiai d i c n a l u r tV>t/.o'. ; ;
$ervitiorum siipendm clericorum, viduarum ei dtvo
S y a o d . N i c . n , a c i . o ; c o n c i l . C l n l c o d . a e i . i ; Inruin pmperum dhpentatio v*slime:iii, el rictus
c o a c . Constanlin^p. sul> Mf*n. a'l. 1; F i o r e n t i a .
domcsticorum clerieorum. $crvitiornm qnoyie et a r gos*. 2 3 . U o n n i s i l * epistola 3(> : Paulinuw Evclesia:
. tificnm. Qufv omnia cum jn*su el arbitrio episcopi nb
Romana defen$ore>tt cum tcnplis prfrserttibns destieo implentur. C o n c i l i u m T o l e l a n a a i , <ap. 08 :
nare curavhnus. A n c l o r libri Oe htrresibns. U:v.v. 8S
Eot: quot osconomot Grwei appelhnl, hoc e$t qui
Panlinut diacoitm defensor et prjcuralor Ecclc*it
vice ppitcopornm res ecclesiatticai trnctant, r t c .
J/rdiolanentit. De bor>na nmniut! vide c a a . 73
(81) Pro communitione. I d . 1.32, i a p r i v i a c i i
E i c l f . s i ^ Afnoaiiie.
de^eales eos c o m a i o n u o r i l . S i c qaidaai l i b r i . (78) Vet alios dant pdejmsores. "II - d.ui c o d . eot monuerit. Vide Glossnriuai a o s l r i i i a
; . S i c Leuaelavii co tcx, Peiresciaaus
ad J a l i a n u a i Aateccssoreai, admoaitio.
; . Ht!srribe, ; , u l oonglal ex d . 1. 52,
(H2) Episcopi. Ilotlie v^ro c p i s c o p i i n s solvit paJn hoc anienu ibi aui v i r n r i i s ndrjassioaibas.
triaai p u e s i a t e m , N o v . L x x x i . e a p . u ! l . ci 123, <>. 4.
(79) Vtl cauttonsi. " f l ; ,
(o3J Sec conferunl. A d excaiplam i i l i o r i i m f a a i i . Vura i g i l n r leclio esl qaaai cxliibet B n i lias utiliitt : n.un c a u t v n s s pecaliam c o r i i a i patrc
d s i co.l<*x: Aut cautioni et professioni propria, actaortao C I I M I fr.arilms eoaimtine -ai rst. l a 1. 5 5 ,
furultatum $uarum obligationibnt commiuaninr. r . eod. vorlia ilta: Xunquamad dtvivonem tenian'
(80) OEeonomui. Dispeasaior paiipertun i d st, iifia M i n t ia v c l . cod D i o d ^ i , et panlo post sic k a oecoaonuis ecclesiaB, d . I. 52. Glossaj v e l .
b c l a r i a duoS. niss.: Cerie liis procedant.
, dispeaaaior, ooconoaius. OEconomus cnini posl
(84) Prwsilalia. * / . Privilegia a j a J i c i a r i i s
B u f i i c i e i u i a pneb>la clericoraai, quod superai, c r o ilipposiiionibns p r . n s i i l i , L 3 i , c . cr>d.
p a l pauperibus. N o v . i n . c a p . 5 , Deofficio mconomi. (S3) Et persontirum. Lo.uje!avius cx boc lor.o
S . Isiduras ?pislola ad Lcudcfredia, C J M S C . C o r p a l . u Gra.vo^ i a d . I. 54 : Cateris homiiiibni, ut
t

TIIEOD. BALSAMONIS
1140
1139
qoa& sub orpbanolropbto (80) Gotistanlittopolilatio ,
sunl: ctdcmqac conccdit omnia privtlcgia, qna-
cnnqnc nunc bahet, vel esl habilora Major lc-
sia Gon*laniinopoliiana.
'. .
XXXV. Quxlibel (87) civiias euuni babeat epi ;
scopiim (88). Ac laraetsi quis pcr dmnum re , ' ,
scrtptuin ausus faerit, alicni civitali suutn cpitco*
, vel civitalis conlinciitta (89), vel quod alfud
, , \
jiit aufcrre, facultaiibos suis spoliatur, el iiifamia
* .
notaiur. Excipitur autem Tomcnsium Scytbiae
.
civiias (90): namejus episcopus cxterartini quoqtte
[
curam gerii. Praeierea Leontopolia Isauria saboai
.
episcopo Isanropolitatio.
(7*. 01 , XXXVI. Aacriptttii (91), qui tine consenfti do , ,
roinoroni clerici flunt, vel solilariam viiam amplecttinliir, perimle sunt cis obligati atque ei nibil .
lale acium essct. Servas aulem (92), ne de domlni , .
quidcni aenieoiia, clero accenaeiur, niti prias ma
ttttmiesus fuerii. Omnee vero tam episeopi, lum , clerici aique nionachi, apud prssidet retpondenf;
,
ac siqtildcin (95) acctiseittur. ad tribunal venionl, .
tion jndex ad .
'. :, ,
XXXVII. Servi, qui voleoiibtu dominUaolilariam
.
[. ]
vium amplexiiunt, efficiuntur liberi. Sin, illa exercitaiione rolicia, sese aliam ad condiUuaen eon- , .
liilerim, ad aarviialem deauo revocantur.
'.
XXXVIII. Qui monaaleria eua relitiquunt', tvsa

tnobiles, quaa attaterutu ad ea, non recipiani,

cujatcunque xint quaatitaiis, etianul de his monn- ,
inenlorum g<-jta (9i) confecU aon sint. A l vero in *
rerem soli donalionibds ea servanda eunl,qiue legi- C .
bu$ soiii rccepla. Quippc iion perimiiar *ai, qui .
doiiavit, harum eviclio. debenl episcopi vel * clerlci qtioaquam ad fructus offerendos, v*l pra> , , ,
Annibalis Fabroti n o l .
habelur in quibusdam. Videtnr tamen reciias lib. n.
(91) Atcriptitii. Vid. Nov.cxcvm, r. 47; Zon et
lcgi: Atque cmUfit domibut. proptor diciionem
eaterit; etquia paulo posi legilur : Domu* gtiam Balsamoii. ad c. 82. . V. ctiam Balsamou. ad
Pbot. p. 37, can. eccl. univ. p. 109, circa Qn. ct
aliasaui res tuperim nominalat.
(80) OrphanolropUio. Sk vei. cod. in d. I. 54. supra ad 1.16.
(91) Strcn* autem. Ana?iaeius, do Viiis PP., in
Omuino aulem inilii probatar eorum emendaiio,

qui pro a>conotni eubstiluunt Niconii in d. 1. 34,Bniiifacio: llic conilituil, elc, nee tervum cleriquod aisequentia suadent, et veterum librorum cutn fieri nec obnoxium euri<t vel cujuslibei rt
aitcloritale conflrmatgr. Posireino non pulo prac- AtmoiiiQS, lib. v, cap. 10 : Comideram etiam pii$tereundmn, in d. 1. pro his, p$rpeinjipoim in vct. $imus imperator (Ludovicus) non debereWirUti minu
Broikei codice, legi, perpoliri. An perpotiri dicliim tlros obnoxhi et$e kutnan* urviiuii. sed et propter
ut perfrni, an vero qnod scripiuni esset, pcrl poi-ri, . mulioruiii avariiiam abuti minttterio ecclcsiaiico
faclHin eai, perpoliri? judicejii erudilt.
ad proprium qutettum, slalnil vt quicHnque ex tcr(fn)'Qu(elib$l. Eadcm Epiioine exslat apud Pbot. vilt condiiione conciliault scienda el worum proNomoe. li>. 8, cap. i . Coufer ct Basilica lib. , bilali ad minuterium atcitctrenlur allarh, prim*M
tnanutnUmntur propriii domiuii ttl priraiis vtl
l i l . I, cap. 5.
cccU$ia$ticU et tnue demum gradibut iniiientur a
(88) Suum habeul epitcopum. B. Cyprianus, episi.
%

lerii. Vidc can. Admiliutuur, disiiucf. 54; Caioli

II. cap. 1, 82. V. Fabri Agonist. p. 570.
(89) Vel civitoli* contmentia. . (95) Ac giquidan. Y. Nov. cxxui, c. 8.
Conc. Aur. i , c. 49.
(94) Monunienlorum getta. Graci ad I. 54 c.
72. Pridom per oiunes provincias ci pcr nrbcs singulaff ordinaii sunl episcopi.

(90) Tomemium Scyihue chilau. Totius Scyllii De doml. lib. XLVII Baailic. l i l . 4 :
%

unicus crai Tomorum cpiscopus. Soiomenue, vi, '* . ' 20 :

. ' *
Dicitur tl lib. , tit. 5, eomtit. 58 : Lfoiiationes
Molilia quiiiqnc pairiarcbatuum quae in biblioibcca
monatierio facta$ uiouacho eliam $ine moHnme
lcg. lltHilts liegalis : {Archiepiscopus) qui habei tnb
tu laiidat csst, liccl 500 tol. tuptrent. Gap.Car. II.
*c (pMmdamcphcopumGrctcum, quieti in monieSinai.
p. 93, b. 119. V. BocbcIlutJi, p. 1044 cl 1061
lbi $H)U ei aliiv citUaU$ qncs MO.-I hnbenl proprios
qnscopo$t tcilicel calonia qna* mb episcopo tVip.
dc G.ir. Calvl, p. 187.
y

Beildciin. Alcxii C muc.\i

Juris Giorcoiuni

11*1

CONSTIT. ECCLES. COLLECTIO.

114?

, , - slandas angarias cogcre, vel alio modo aflicire

>, , injuria, vel segregare, vel analbcmali dcvovew,
. ' vel commanionem denegare, ?el ob baec non ba;, , ptiiare, licet cjusmodi consiicliido invahmri!. Trans. *
] gressor ab ecclceia submovetur at al ejus admi , nitlralione, timulque librasdeecro aolvii. Hae voro
;, - vatetn urbe duniaxai iuiperatoria ct iltius ler, :,
rilorio, et iis locis, qiiae ad ineiropolilanos, quolqtiot ordioaniur a patriarcba, vel ad illos episcopos pcrtinent, qui ab bisce ineiropolitams consiiluuninr.
'. XXXIX. Monagieria siibaunt (95) fpiscepis ter . ritoriorum soonim. Et abbaluin (99) qnidem in , speclores (96*), sunl epUoopi: inoiiacbortini vcra,
. - abbaies. Ncc quisqoam til abbas duortiin jnonaslc.
riorum (97).
'. , - & X L . Non magislraiiia GonslanUi-opoltlaiti, mn
, ecclesiarum defensores,sed dtiiiiaxat tnagisier ccn , su* euprenias volunlatea insinuat: violalore legis
* .
qiiinquagiiiia libraruni pocna multando.
'.
XLI. Decrcta ipiscopom:ii ielcciioin*? fiiiiil l>
- iis, qui civilaietu iiicolunl, pro Iribns pt*rsoiiia,
, ortbodoxia el bonesUe vilrc, ncc ullos babeniibos
.
liberot (98) anl nepoles.
MB\
XLII. Qunc posl inilum cpiscopalum acqutsita
, * , , cpiscopus alienare , vcl de iisdem
, , - lestari, nisi qurc a parcntibns, aul patmis cl avun*
* * , eulis, aul frairibns ad eam pervencrhil; sel I
; - cccleeiam ipsioa perliuenl (99), ac post ipsias
. obiluiu rationea de rebus rjusmodl ab rx-conottio
* exiguntar. Qus vero aitte epiacopattim babucrtmt,
. , ei alieitaiil, el teeiamenta do iiadcm condtttri.
' - OEconomus explorattone inicrveiiieiiie consiiluiiiir,
, , ci quolannis aditiinistralionie aujc ratfoitee npml
) . - episcoputn dcponit, ei qni.1 eiun damni dedi^ee
, , vcl csse liicrutitm tmistiirril, resliluit. Qooil si de iuuclos antc ralioncs rcddiias iueril, rjns
, , - reddendis iis esl obligams. Quae dicla suni dc per, , , .
lincniibus ad cpUcopos, locum ciiam babcut iu
Annibalis Fabroli notac.

(95) MonasUria $ub$nnl. Goncd. Chalccil, c. ,

#01%) Speriilal')r- s, observatoree.
et ibi Zonaras el ils:unnn ; Cap. Garoli Galvi,
(97) Abbat duorum mouuiteriornm. c. 1 Citt p. 487 ;Cap. Gamli M., p. 167 cl 293, iu fin. cil., VII : Noroo polcsi cletcus in duabiis Ecclc*
Conrilium Aurelianens. i , c. 11 : Abbatet pro siis couscribi: orgo iiiullo magis diccnduni csl,
ftntnillCate religionu tn episcoporum poltilaU con- non possc quc.m ditobus mouasfcriis prxcsse, nisi
iiitant. Melius quatn iu Excerplionibus Egb^ni plura nionasUria pro tino babcantur, ut schbit
arcb. Eborac. cap. 02. Nisi forle socciati privi- UaUamon ad Nomocan. Pliolii (il. 4, c. 20.
legio aiibnixa . ut monaslerium Vindocincnse,
(98) Nec ullos /mbenlibtis liberot. Episcopus cligi
da quo GolTriilun .Vindocinensis, episi. 27 lib. u,cl non polcral, qui non esscl illiberis, ;,
\Vcslnionasleriense, Goncil. Anglicanis, . 653, vella Jusliniani cxxm, r. 1. Mcin cavctnr NoannoGbristi 4066 ol p. 534, 510 et 228. Uaqne vell. c. 1, qiiam abrogavii Lct> Nov. n, cjuaj
abbaloa anle consfi-ratioiieiii suam episcopis submagis obUuuit rliam in Gallia: ci proccdcnto
jectionis obcJlentiasqna profess>oucm edcbanl, cu- lempore jiisiUud inEcclcsia dosncuidinrni abiii.
jus formula oxslal iu Noii-i Jacobi Sirinondi, ad Sidotiius Apollinar. Kpisi IV, rpisl. 12: Nuperego
epist. 7, lib. l i , Goffridi Vhidoc. ot ia Noiis Joan- filiusque communis lerenuncc Uecijrce $ale* ruminanis Picardiad cpisi. 42 S. Boroat-ili. Fucre lamcn bainut. in cpisl. 16, lib.v, ad Papnnillum u\oqui subjeeiionein cl obedicnliaiii dclrcclarciit
reni : lloscia it sulutai, cura commuuis. Gicgor.
liullo ciiani privilcgio munili: qua dc rc conquc- Turonens. //isf. lib. : Perdidimut dnlces el cha-

r.lur S. Bernardiis, De consideral. lib. , c. 4,

ro$ nobit infantulot. lib. x, c. nli.: Daudinus
ct epist. 42, ad Hetiricitin Senonenscm archicpiex reftrendario (Ihlolar i regis ordinalur episccpnx

ftcopnui. Imo abhaii cuidain llibernonsi ciiam habemfilium.Vidc 1.47, ci aimolaia lib. ui ad
cpKeopos subjeclos fuissc refcrt ttcda, lib. De d. . .
gst. r. 5,iit cl inGoncil. Anglicanis aniio Gbristi
(99) Ad ecclesiam ipshm pcrtinent. Prasuiiuttiftir
('15, p. 418.
; i*x irbo* *icl>i;i:. Yidc /onar.1111 ad can.
(9.) Abbutuu. 1>, maj?rcs inuuaslcrii.
'jli wnn\ Gntba^'.

1143
TUEOD BALSAMOMS
1144
adminisiratoribiM xeaonaiu, noxocoaiioni-a, pio*
ebiorum, orpbanoiropbioruro, brepbotropbionitn. .
Q w necessariu expenaas aoperanl, ad emen* ), *, *
dot redilus conieronUir. Quilibei boram univerea . ,
administraifoniasiise ratioaat aaccassori aoo reddit. , , ,
Si per largiiionem quispiam factos faerit epitco- ;, , , , aul eborepiscopuf, aut miiator, aot clericus, , , ,
ant aeconomua, aut aictesiae defeator, aui xeno- ,
doehna, aut aosocomue, ani ptochoiropboa, ani . 01 , '
qul pr&fectiit mendtrit diciliir: tam ipse, quain ,
qoi accip t pecunlam, a sarerdotio, el adminitlrator , .' ,
a cvratioae toa removetor. Cleriei, qui par teiptoe , \
non psallunl odat noctnrnaa, niatuiinas, et veaper- , ,
tinas, ei ciira reprebemionera colium dirinum , .
non implent, a clericaiu lubmoveotor, et in oos inquiritur ab epiaeopii, at duobiia primie presby- .
teria, ct vicario, et cojtuvis occtosia? defeasore. UntW|tiitque, qoi scit borum aliqnid violari, ttm
deferre poiesi.
. * XLIII. Gpiscopus in qaocanquo (!) negoiio, citra
jtiselonen) iniperaloriam, Cooxlaniioopolim ne pro- [. ] flcbcilor, aed apocriaiarioa miuiio. Qui ftecusfacii, , *
. ,
indiguaiionetn incurril, et tegregator.
\ .
XLIY, Non cobabiicut una monacbi el mona'.
strla, sed babeaiii nionaiiri tenem unura, ab , *
apUcopo depuialum apocriaiarium ; et ad partici- , pationam sacrae cotmtiunioim unat presbyier, ct , ,
Bua diaconus dandi annl, qui bonestae vilae , [. ]
aiui, nce ciuti couverscniur aui cobabitenl. Qui ,
vero in basc non inquiril, nec ea corrigit epiaco- 0 * pes, epiicopatus ainitleudi periculura incurrif.
6 ; .
XLV. Si presbyier, aul diaconus, ant anbdiaco
'. , ,
BNS, nalrimoninin coniraxoril, et p:ias canonnm ^ , ,
cst oanuxius, qui non ntiittts (i) quam legcs va- [i* Cod. Just. ]
lani, ei aacerdotiom aiuiiiii. Quineiiam liberi, vclul . *
ex ioe&tis el nefariis napliis procreaii, gpu- , ,
rii tunt, ntque per succeseioneni, aot donaiio- 5, , uetn , aul muttiiun ficiitium, auialiain oldiga , %:
lioncm, quidqiiaii) a patribus vel ipsi, vel roriuu
, *
maires accipittiu; aed ejusinodi res sibi eccleaia
* ; .
ipsorum vinditat.

X L V l . Si qtiispiam fecerit diapoaUionem , per
instiiutiouem, aut legaium, aut fideicommiaaum, , [). ],
,
aut moriis cauaa donaiionem: Is qul rem curare
Jnasus efti, cogiiur per episcoptim (3), eiiamsi boc , ,
probiMtum episcopo iH per lesutorero, providere; ., ,
UI, eiquido:n injuucta fucril ei ccdeaise axttrurllo, ^ - ? ,
hilra trieniiinm cam absolvat: vero xenon, inlra
.
spaiium aniti. Sane potost ciiam domos aliqua cou- ^: , .
diici, ad componendos lectis a?gros , donec ipsuni
opiilciuui impletutn fueril. Quodsi quac semel ad piaa , causas dare jossi fuerini, ea prarsiare confesiiin
,

Annibalis Fabroti

birrcdera compellit ut montimcntini lar^t si^nn(1) Epiuoput in quoc*nquc* Nov. , c. 2 .

(2) Qui non mi*u$. Canones legiim baltent *vgo- diim volunlalein defuncli, tameisi slricla ralioao
rom. Jtiatiniamu Nov. vi, c. 1 : b;rrcs facere non cogerelnr. Sic tiraeci iiilcipre:, , luiuir quod dts prtuiific.ili aucloritati* dtriiir in
I. ihvrcdiuts .><>, \K lUvredil.
perit. lib x i u ,
> .
( 3 ; \:ogitnr per ephcvpum. Sioiiliicr c^ucopusSilic. . I.

lla-

15
CONSTIT. ECCLES. COLLECTiO.
1146
. cogitntur, obi pri;iiimi ptililicafam icsta:u6tuum, c l
, ipsi baerediialem atquc legatum fnerinl adepti. Quod
* lempus ubi praeierierit, relicium epiftcopnsexigil, nna
- cum fruriibus et accesaionibua, inde nsqtie a leinpore
\ >, moriif cjus, qul teaiamentttm oondidil; elstrurlura*
, , , ecclc*iaruni,xenonum, geronlororoiorum, v< I orpfia, , notrophiorum, rtrl nosoromiorom, vcl ptnchiomm
, 0- perflctt; aul capiivorum rcdetnpiionei, aliasve pias
. aclioncs procurat, cladmmieimtorcs boriitn iosiititi',
\ , , si defanclus crnit, qui alministrare debeat, discriW
, . verbis non expressii. Sin eom nominavit, po
* \ - tesiaiem habei cpfaropita, ui malc se gerent<Mti
: , reinoreat, et aliiiin instiluat. Sin aliquie jussus (4)
. ' , ac moleatatas ab cpisropo, prasiduin interpella ,
lioneinexsptciaverit, rei lestamemo relictae dupluni
, \ - prnesiai. Quod episcopi iicgligtniia intorveni
.
mtlropolitantis impteri, quod tesiameato difposi
Itim est, cogil, vel ejns dioeceseos arcbicpiscopns.
, - Atque adoocivium quitibct ex lege condiciitiani
. 01 habet. Si vero lixredes post oblunii saum, boc
. [ ] - acdiikitim struerc jussi fyeriul, leinpusindiraium ab
, ,
oomm obila mirocnJnr, cl ipsi prsesidesoptis absol, , ,
vnni. S; qnod lcgatnm amiale relicium fucrit, aut
, ,
donatum ven^raMlihus locis, atil clero, aut inona*
* ,
cbia, aul monaslcriis, anl paapcribus, et sitnpl::!, ,
lcr religiosis, vel non probibids oorporibus: do

eo irausigcre uon Ucet, nisi dalug fueril opimtis
, . redilus, necfiscalibu*oncratue cum nppenlic*,
ininiis qaaria parlc pitri redhus babentc , qui d*, . nique nnnquam alicnari possii. Atquc liaec tun
, pacia, tum traoaicliones, boc noniine per scriptit , ram fieri debenl, ei apud aeta insinuari. Si quid
, - aecus iaclom Tuerh, anrom soliiloi ainiitSi Is, qni
; , iransegit; el ipsam rem locns religioeus viiidicaf,
* reiinens inieriui oblipalas silii res testaloris, tam
* .
lcgaiormn rcspectu, quam fruciutiin, ei rcdiluuin,
cnm qnotct oinois accessiotiis legillma?. Nec prxscriptio longi lemporis opponitiir buic actioni
annis nascaiur.
XI.VII. Abbas per clcctioncm (5), babiia etcr'. '
citationis cl admiiiiatraiionis ralioite a rcliqnis mo . nachis, vela pluribus, propoailis evangcliis, cpiscopi
, - approbalione iotervcnicnlc, insiituilnr. Idcm flt in
pra?fecta inonasiriartiiu (6) eivc aeccirianim, Cncte. EC (
rura
primi ad prxfcclune inuous idonei ropcrian, * .
tnr(7), poliores sunl illis, qui eos* sequcnlnr.
XLYIll. Si quie uxorem (8) cl liberos baben,
' [Corf. Jutt*
Annibalis Fabroli not/e.
(4) S'w /. , a laioniU D mngnus Pauhn mn jutenem profrihet. id est.
(tari episoopum, sed reccns planlaluai, quod vo
tonvenii. Vide | Sed furti 25, Intiil. da accal v.
iton.
(Sl Si qni$ uxirem. Qni uxorem aui libcroe ba(5) Abbnt per electionem. Abbaa cligi debct :
eleciio eiiiin qua p^r eortet flt, probibeinr 1.4'j, bftl, epincnpiia crt*ari noa potcst, Nov. vi. c. 1,
5 , nisi tnaritasi cse< dcsin.vi, u( ail B. U i c r n n .
c. eod.
Adver*. Yitjiianiiuin. Vid.add. .1 I. oOsupra
(6) /n prtrleeia mnnattriarum.
Aui certc iixoribus absiinciiatii i*pisr.opi t l stipc*
, d. I. 46.
(7) Idonei reperionlur. Alioquiu eligt quoque rioris gratlm c?o.ricfoxuiiplrt B. Pclri, qtii u( cM
nolerii miuor nalu. VULComtit. Apo$t. lib.n, c. I. in caiiomlui* ^Elfrici ad Vullhni >i rpiscopain ,
Vide epislol.mi S. I^nalii ad Ma^nesjos, inior cas qiiaitiprisnum fa<:l;is osl discipulu* Cbrisii, qi caquas interpotaia* tlicuiiinr. Bils;niwn ad c. 80 Apo* sitiatis cxeaiphun pv.-cbuil, uxorriu dcreliquil, <il
sfol.: ; : * - tnu.-ul uia otiMia. .N? atiltnu i:i |.<;ric HMJII voc:trcliir
i;:iian.!;i?i cpiMtu, tiv :';* J<un vero et cajilil.ib 0.50 |ro uissa (.
x

47

THKOD. BALSAMONIS

11

hl fpiscopiii, non ampliua ipse in episcoporom erit $ic haktt, , , ] iitimero, el qui eam ordinaverit, episcopaltJQD , \ xaV
ainiltii.
.
XLIX.Rcctc ac uliliter c*plIvos quit bvredea acri * . #
bii, ac hrcredfiaiein episcopus el oeconotniis civi- , \
laiis, iu qua doitticilitim habuil, accipii; et in ca- , ;
piivorutn redempiioneoi cxpendunt, vel ipaarum
rcrum pretia, vei iminobilimn rediius, nibil reiiaen- , ,
ie$ jure Falcidia. lidem nomiue debiioroin el , agani, et conveniuniur. Paoperea etiam recte quii . , JU
erribii baredes: ac si distincie non adjecerit, quot- *
nain inlelligat, ejualeni civiiaiia xcuodoebus illat ) ,
ret accipii, ei ex ipsarum dialiaciiona radiium ,
comparat. Sin plurca in cmiate suni xenonea, .
magit inopa baeee resaceipit, disculienie cautaro ,
rpiacopo, ei eobdiiia ti ckricie. Quod si itul- ,
luni civiui xeoonein babei, per epiacopum val , \ * .
conomoru res di&iribuunlur in pauperes, vel ,
alioqnin egenog, oulla Falcidi* ratione babila. Sin
ad mauifeslum, nou incerium ecclesix nonien, fcl , , religioe domns, respiciemlo rfliqtiii: ea ipta le- .
gatom accipit, intcrveuienie Falcidia.
,
, ?..
L . EpJscopi, et prcsbyteri, el diaconi, peculium
\ 01 , ,
eastrento babeni, ac de boc lagitirao itaianlur: peculiuni rasirctiae ,
nec Ipsoruui letUuientam inofficiosi qoereU sub- * ,
jacei.
.
U . Eiiam clerici racie in ioilraineiitis fori prxs'.
acripiioni reiitiuiiaiii: quippegeneralitcrcuivis licei, .
ul ea, qux pro sc faciuui, negligau
C .
L l l . hpiacopi, preabyteri, diaconi, aubdiacooi et
. , , d
monacbi liceiordiuaiioiiem (0) nullaa babeaul, im- , , ,
iiiunes tum omnituicla (10) ct curatione : ea tamen , ;
lcgc, si ecclegiig ct moiiaftleriis guia vacetU(44),nee .
difinutu culluin negligiui.
,
,
LHl. Curialis et appariior(Ii) ti factuafoerit epl. ,
scopus aui probyler, loco iuorelor, Jicel aniea , ,

Annibalis Fabroli notflB.

rnm iltecebrfe diwpium ttxoris itbero* ex ea
prncraassc scribil Fiodoardus, lib. 1 W$t. Rkem$n$.
<np. 1 i
vidc omnino Gregorium Turonenaeni,
De gloria confctinrum cap. 78), poalca consiiltilum est, nt non aliter episeopus crearelur, quatu
iixor viiam soli^ariam amplectcrclur. Eaquc de
re exsiat Isaaci Angeli conaiilutfo apnd Leuacl.
HS. vni Rosp. malrim. Sic Joannct Glyeis cum
facius essel patrLirrha Consltiittinopotilanus nxortMii ejna alatim monasticutn babiluni induis^e
Kcribii Niccpbortis Gregnraa. Mstor. Ilom. !. vn ;
coticirniin Arrlat. . Vide Balwnuoncin in synodum vi in Trullo, can. 48 ; concilinm Arolat. n,
auli Siricio, c. 2, assumi alimcni ad sacer.lolimn
non poasc in tinculo conjugU constiiuluiD, niui
fuerit promissa convertio. Vidc Grcgoriuui N J zianzeiium, orat. 40.
0) LUet ardinalionein. Licct non aint clcrivi,
c. cuil. Vid. Balsaiuonem Noin. lit. 1. c. 51;
cl Zonaram ad can. 8 iv syn. Chalcetl. B. Hierou.
ad lU-liodorum mo>i.: Sed de Iwc gradu pulms
provocabh ud cUrico*. Viia S. Pacbomii inHirprcic
Dionysio Eviguo, c. 24: Cogitalh feralis atnbims
t

*i iu mcnlei irrcp*crit monachorum f rel primi cMpianleisc, rel claici, ivsi iir tnjjutioni* ItujHS

arHorem detno corde pipuUrhil, iilico perdent W B tinentiam mulih laboribi**. *cq*i*Uam. Clena la-

men pogsnni. V. Bal*. ad can. 77 vi eva. m

Triillo. Ex monachU eri possunt episcopi, Nov.
, rap. 1, $7. Vide Ibid.
(10) Ab omnitutela. . cxxm, c. 5, fpiscopi et monachi lulorcs lleri non poasunl; cl?rif
volcnies unam legiiimam tulela auscipiiifii.
cau. concilii Clialcod. et ilii Zonar. et Balsam. Glerici lamen noii probibcntur esse leeUiucatonim exscculores, Nov. Leonis LXVIII.
(11) Si ecctciiit suis vaceut. Jusiiuianus i n l . 51:
Qni apud tacrosnnctas eccte$ia$ tel monaileria per-

munent non
%

dixaganUx. In

quibusdam cod. ct

itis. Biod;ei, Ifgitur, deraganles. Di bis B. AisetH

stiniis lib. eingnl. De opcre monnchor.: Tem wailr.$ hypocrhnt tub linbiiu monachornm mqtteq**q*i
dhpertity circnuie*nics prptincia* nutqnam viistot,
nutqnam fixo$ vntqnam ttantc* , uden9

te$. V . *yiiil. Gbalocd. c. 4. C;Kierinn d. I. M,

p^.rpcram L*;otii uibuilur a Graliauo, qoaesi. 16,

cap. 1, gcnerallcr.
(1i) Cnrhlh ei appariior. V . IIMO<\ l , cpitl. 4,

cl disiincl. ril,cl c, Ali^ttmios ood. d. Brcthr,

can. Ciosronii. n. 219.
f

1149

C O N S T f T . E C C L E S . COLLEC/.

1150

; ; , clcriciis csscl : et faclus privatus, muneri suo re . 8iilitinir(l5). Stn ab impubcri xiatcsolitarius fuil.ac
, , , in eo pcrscveravit, ct prftgbyicr fil,ct episcopas, et
, arcliimandrita, ei a muncrc suo libcralur : ila qi* dem, curialigqtiarlam (14) patrimonii guiparlem
> dct ruria?, ac fisco : appariior vero, tantumdcin
, * fisco duniaxat. Qui aulem pncier leges ordinaius
. fuerit, dcponidir. Si qnig, ctim eloricus s i l , vel ar , maia miliiia* ee dederit, vel a clericaiu rcmolus,
, militaveril, exteraplo fil curiali* civiiaiig suae , vtd
, , , alicujus alierius, ad unam usque provinciaro, siquir
. detn ipsiug patria imiltos babeal decnrioucs. Sin
, - latilal, faculiates ejns decurioncs apprebeudiinl,
, , , carumque semissem ipsi accipinnl, in rcditu, vcl
, * exsislenlc, vel comparando : altera semissts mensse
. - prjefeclorum praeiorio inferliir. Idem etiam in mo
, , naclio locum babct, si quomodoronquc militaverit,
;. aut dignilatem adeptus sil, aut in jmlkiis vcrselur.
, Si quis gravalua fucrilfideicommiggo(15). velsub, , gtilulione, ex causa non cxslaniium lilieroriiiu, ac
, , - propter exercitalionem monaslicam, luatriinonitim
, . contrabere non vobierit, nianel in eodein sialu AC
res ipaas rciinei, easque supergte* expcndii, vcl
,
. - testameuio relinquil, pro libito suo, pias lamen ad
, - causas. Quod si etiam snb eondilione procreando ;. min libcrorum eia aliqua legala fiierunt, relineot
, ^ , ea, lametgi nullos procrcani lil>eros. Iilem obtiact
eiiam in feminis virginilalem profitenlibtis, el iit
, , , elericie, qni niatrimoniuni contraherc probibenUtr.
Si conjugum alieruter (16) solilarfcc \\i.r. se dederif,
C alter repudium ei roillit, el locus cst paclis in ca.
sum inoriis, ac lucrura inde provcniens reservatur
coinmuiiibiis cx codcfii malrtinonio liberis, quidem ca persona, qoae lucruni illud acceperii, ad secvndas nupiiaa acceMcril, et ipsa uiuHcr annum iinitm innupta manenl.
LIV (16*). Liccl pareiitibn?, f fi alriht.s f l ctirato'. '. , , - ribus virgiuum, diaconissanun, et viduanim Deo
, consecialarum, tit caruin raptores, ci illos, qut
, lempore fnvasiontg auxilinni eis prxbem, in
* [^] . ipso facinore inicriiciaiil. Sin cfltigiutti. perqnirnnt
, , - cos, Conslanlinopoli quident, prxfccti praetorio, oi
, prxfectus urbi ; in provinciis aulem, magUiratus
universi, tain civilog, quam imliiares : ei probalione
*
secuia, nulla fori prescripiioue uicnles exlrcmo
Annibalis Fabroti noliB.

(15) Muneri $no reslituitur. Cnrire vel rohorli: ^? !Joc persnatum habele, excrplit
ut Mifra miinorc suo lihoraiur, id cst, curia. vcl
morie nc adulterio, nulla ex cama malrimoninm
'. Ad curhim rotrabilur.
dirimi.El
qni semel ronjii^alem vitam elcgit,
lomere consiliuni muiaro non licel, nisi ndigionis
(14) Quarlam. Dodrantm cx Nov. c^xm, ox
qtia rnnnacbns posi annos 15, curia liberalur, at* axsiimpsnril babitnm ; Dci cnin causa pracipna
cst, el mcrilo audilur qui aconjugli consoriio ad
qnc iia opiscopns crcari potcst.
culliorein <>i Deo magi^ acccptam vitan Iransiro
(95) Si quis (jravatui fveril fidcicomm. Vldc
vclle dicilur. Ahcriug latiion conjn,Ti^ volntilaieiu
d. Nov. c w i n , ri 37,
prins cxplorantla f> es^e dorct lil. De conttrtione
(16) Si conjngmn allcruer. Jur.i Hvili nni
conjugibiis otiam invito alloro roligioniu graiia cvnJHgatorum. D. Augnst. in cp st. 43 : Nam cl
licei diveriiTi, cl divoriium ejiismodi diciliir toteuda lalia non tunl coyugaiia, nisi ex conflcri bona grafta, id ei, cilra mlpa.u altcrulriiis icnsu et votuntate commmri. Vidt*ndiis Hiucmartis,
Dedivoriio Loihar. el Tiibergtc, io iYg;>. ad iuicrro/.
r l coiiiiiiimicoiiscnsii. El divortitim illud 1e>ii:i
D. Aiignsiiu. rpisi, 70;l Paulimis Nola
pmnis aolutun est, I. 52, c De cpisc. ct ctsric.^ty. 25:
iiiis, iu cpist. 50 a.l Cclanliaui; Caiiiacozcniis,
xxii, c.5,Nov.cxvii,c. li.Quod iam>*n jus Ecclcsii
non probavil; iuairimotdum caim sola moricdiri- lili. iv, eap. 42.
m lur. Aslcrtus i:i bomiJia, qua di>serit,au liccai
(10*) Haptorcg sanclimonnliuni ac diacouissarum
bomini diiniUcrc iixorem siiam qiMcun juo cx
impuiio occiduntur a parcniibtis, iralribns, vri iticausa: ; ; ;oV;> '/ . ronbus seu curaloribns oaruci.
:

1151

TIIEOD. BALSAMONI3

1152

Mippliclo ifllciunl, c bona r.ipJoris, l eju*, qoi , , \

(sicuii ilicliim e*l) auxiliuin iili prabnil, accipil ()
ipsuro monagierium, vd ascefertum ; ita tnmcn, ul
ea, cui vis UUla fuil, cx iig ibblcm alatiir. Siu vio- * .
lait diinlaxat eet diacoritaa, non agcciri, \el ino- ,
nagiria, proprieiaiem illorinn bonoru.ti ecc!e*ia , *
ac<ipii; ipsa vero, siiffYagium (17). Quiaulem , .
ajner etg auxiliuin prxbiieriui, vcl mhiiairi fuerint, 01 , ?
v*l conscii, vcl sngceptoreg, vet opeai quaincititqtio , ,
tiil<rln| ullimo duttlaxal supplicio gohjaccni. , .
autem lorua big, quae dicla siini, eiiamsi inulierum ,
.
iiidicaurum aliqua volcng pecenverii.
'. [. ]
LV. Si qnig cx gponsig goiilariam viiar.; elegertt,
arrhae gimpto reglituuniar, nec quidquani praeier haa , ,
aimUitur. Et iu iia, qui tnati ititonium roniraxmmt, .
cagus niorioin locum inveuiunl (18). \ .
parentibpg impedire iiheros, qtti viiam golitariain am-
plecli, vel clerici Aeri volunt; uec illa spla de cansa , *
poiestaicm hnbeiit exbsredandi : sed leglamen- , * ,
luiu comtiderin', ireg unciag eis rcliitqucre cogun- $ lur : gin nihil omnino digpogieriia, locug ei suc- , ; . 5
ceaaioni ab inieauio. Qtiodai ecclosiag ipsi, vei ,
monatloria reliquerint, ae mundaui facti fueriul, ,
omnia Ipaorum jora periincrit ad inonaaierium, vel .
ad ecclegiain. Si Chritlianus Judieo, vel baeretico,
, , . \
vcl pagano gervieril, liberuiero adipigciiur. Sed el gi ,
quis necdum dirigtianug, ad onbodoxamfldemac- , ,
cedai, licei poglea dominug eliamftdemChriilianam
iauam - ,
#

amplexus fiM-rlt, nihil pro cjus preiio congeqiiiiur,

, /

fitdaiore legig nou muliae pecuniari,

riini eliaiu uliiiiio gttpplicio gubjaceute*
LYI. Iis, qusu gancita snni in extrciuo capiie coni itnlionis 45 tilnli prnccenlig, adjicil harc conglilui.o, ut quae nomine transtciionis aui vemlilionis rei,
qiia perpclu nlinqiiiliir, cnjiismoli iegea annalia
vocani, pnelor rim tlic! eonsiilutionis daia giuii,
rcligio^ domni addiranlur; el ul ei, qui ricdit, obligaiug is sit, qui ctini ipso contraxii; el lurredeg
contrahenlis alieri de suo, quae daia atiui pra?iien(.

^*

.
) [ ] ;3
,

) , (. ]
, ,
,
, :7>, \
.

.
Paratitla tituli ///.
. ', ', , , */Libri i , t i l . l , conslil. 3, cujus inilium, Sancimus.
Kpiscoptig vcl clcrictig, qui Neslorianug est, cx ec- I) . ,
, .
clegia ejiciiur.
. ', . ', ', , iVewo.
Lib. J , Ut. I, consiit. 4, ciijng iniiium, N$mo.
Clericue,qi publice de fide discepiationem inaiiluil, \
?, ( .
a aacerdolio removeior.
. ', . ', . \ , Cm:u. \
Lib. i , lit. 2, conslil. 6 (49), cujug iniiinm,Omni.
Eltam in Illyrico prieci canones ecclcsiaslici servau- '^ \ :
4oi% ul cum ecclegiagticum nliqnnd dubimn oincr-
aer*ii, iide archiepiscop'iCongtaa'hiopoliuni (20), y- ,
, .
uodo convcnienie, deciJaiiir.

Annibalis FabiMli notfB.

fl7) vero t"/Trngium. in ora l f g i i i m e vel c x
1. 5 4 , c. nod.
l i l n i L c m i c l a v i i e x p o n i l u r , . (Ilossir B a (1:)) Lib. i , lit.
gilic. , , lcj?rt, . J n s t i u i a n . i n l . 5 5 , c . eod. tisnntfiucluui ( o n s c q u a 2, . 6.

tur.

(18) Cnut poit morlem. L i i c n u n r o n s c q u a t u r

ab c o q n i bolitaiiam vitam d e g i t , .piod d c b n i l

pacio in casutn morlis cxi^crc,

11, coagt. 0 . Vide supra ad l i l .

(20) Fide arcltiep. CF. Craci vidniwr l^iss^,

scnicnlia. lidcin verlunt, , scntciitia, aibiirio.

1153
CONSTIT ECCLES. COLLECTIO.
1154
. ', . ', . ', , Prhitegia. I-il>* , .2. <"oneiil. 12, fnjtis iuitinm, PrMlegia*
" lx - Quaex pnblbo pervcniunlad sanelissiuias ecclesias
; - rat one pauperum, sine dubitaiione ac iiumtiuiiiotie
, */ debcni cis pr&stari , quibuscuuquc landetn in epeciebiis sinl.
6\.
. ', . ', ', , Cer.eraLif. i , tii. 2, constit. 13, cttjus initinm, Generali
liter. , ,
leije. Miilicr Dco coasccraia, el vidua, pou-st cccto, , , ; svx, vrl inonasterio, vel clero, vcl patipcibus, m
tcsiamenio vcl in codicillo, quidqutd uuniiii vuli,
.
retinqncre.
6. ', . ', ', , Jubemu$.
Lib. l , lil. 2, constit. 14, cujtis inhiuni, Jubemut.
; OEcouo tms, qai rem iminobilcm Ectlcsia Cousi.m , - liiiopaliiauju, vel amionas civile.-, vel roloiius alio, , .
n..l, ab acoiioini oflkio removctur.
6. ', ', . ', ...
Lil). i , lii. 2 , constil. 45, ciijus inilium. . . . Si
, ; q<iis rusorumittm, vcl ptocliiiiiu , vel xemxlocliiwm,
, iiiodo douaiionts, exslruchirum se proiuiscrit, rem
. iihpltiie cogitur, cpisroiOruiu qualtbei iu civilale,
aique ODCOiiomoruin inlet vcnienie provirio nlia.
', ', ', ,
Lib. i, lit. 2,consiit. 16,cujii8 iii:um, Uecermmtti.
Deceruimus. . Vull !iaec consliluiio, clericorum ei iuouacbuiuiti
.
pr.vilegia firma maiieant.
;6. ', ', :. ', , '
Ltb. i, iii.2, couslil. 17, cujus initiunt. Saticimu*.
. , Mrc coiisiiuilio slatuit de alicnaiiotie, ei |ertniiia, , , lione, et bypotheca, ei empbyicuai, et doiiuiimic
rerum periinculium ad sancla6 Conslaitlitiopotis
, , ccclesias, ci ad marlyria, et moiiasteri, et no, , docbia , el plocbia, et orpbanolropbia ejns, ot ad
, cpiscopos, qai ordinaiionem ab ea conseqtiuiilar;
, , C
j
j meiropoliiaiiis civilalum ipsius ac
. regioiunn ordinanlur. Uuapropier illam legilo, &d
, ^ , - verimm declaranlem, ac plene sancicnlein, quando,
, ;, el quuutodo, ei quibus ex causis, el qitibiiscmti
, , , liueris, et quo pacio, et apad quos flanl alie:ialio ties,Yet emphyieuses rerum ad eadem loca peuiueu .
liuiu. Nam ex ea cognoscea eiiain , de quibiis bacc
sancial rebus. Neque le laleal, quod in emphy ,
teust eadem valcre jtibeal in relms ad Majorcm
, Ecclesiaiu Consiauthiopuliianitm periinenlibus, quas
staluii el de rcbus ad alia indicala loca periine.ili, - bus. Excipil autem ab bac lego conelilulio anatii* ; ; mala sacra (21). E u x ijsius veibis nota,quod sola
. dical nou alienamla acra donari.i.
. ;
.
. /. . ', . ' , . D Lib. , . 2, ronsiil.48, cujus imlium, .
Ecclesia Major Couslaiitiiiopoliiana pro iis graiuho
6 sepellendU, qtii iiiurtuiaur, 70 libra auri ex augu .
slali liberaliiaie accepii.
. ', . ', . ', , HUd.
Lib. i , til. 2 , constil. 19, cujut inilium. lllud.
' , Qui doiialiotieui usque ad quingeniot DUIIIIHO
, , ; xenodocbiuin, vel nosocomium, vel orpbanolro .
pbium, vel in Ipsos paupercs facit, acioruin moiiuiiiciilis uon iudigcl.
. ',. ', . ', , 5i clericui.
Lib. i , lil. 4, couslit. 2(22), cujus jiiiiium, Si cle - ricus. Si clericus auie senleniiaui deiinilivam appeU
e l

n(

e o & t

q u

Annibalis Fabroti nolee.

(21) Consiilutio 17, in fine, AnaUiemata sacra.

luiegra conslitulio sup. lil. 2, , sacra

vasa.
(22) Libi, tii. 4, consl. 1. V. il. l . 4, infia.

1155
THBOD. BALSAMONIS
1156
lavtril, 50 libria argeiili muhalur : qux pauperibus ,
pcr fiilcliasimuiu qucmdaro dislribucnlur.
.
Lib. , l i l . 4 , constft. 4 , cuju* iniiiuin, Vimm.
. ', . ', . *, , . 'U
Quai scorlatione (25) siir.plici peccat, nequaquaiii babitu pcrpettiae virginis aul diaconiasae ulilor.
^ .
Lib. i , tii. 4, coitsiil. G, cujus inilimn, Addictot.
. ', . ', . \ , Additiot.
Nullus clericus, vcl monacbus, vd qui synodita ?o- ;, , c a l u r , condemnatum rapiat vel deihieal. Sin prae, .
icr sancita, damuatum rapuerinl, a praeside pro , ; ;;dignitale pttfiiunior. Quod si tDagnam c l c r i c o r o m .
manuoi, cl copiU suis supertoreio prasses viderii, ,
ad iuiptTatorein do ipais rcferal, ul conveniens eU ,
poena irrogciur. Ncc eorum locornm episcopua ex, *
prra csi culpae, quibua in locis a clertcis aut m o n a - ; cbis peccaiuin fueril. Nant ab i|>so casligari debenl ,
borunt onmia dclicta, quaii loquidcni ipsi, cuin ad- .
* , niuuiilur, rcprcbeiikioucm aflVnim.
.
Lib. i , lil. 4 , consiii. 9, cujua iiiitiuin , Judicei.
. ', . ', . ', , Judieet.
Debel episcopus eoriiin curain gerere, qui suni in ,
cusiodia, ei &i quidem eaa ncgligi viderit, pra**ideiii ,
proviucia* do boc uioneat.
.
Lib. i , lit. 4, couslil. 1 0 , cujue ioiliuni, ilaihe. ', . ', . ', { , //^*.
maiicos. Tradaul inaibeinatici libros erroris sui 01 cpiaiopis, ui in oculU eorum concreinentur, alquc , * *
ipsi boc iuodo cbrisiiani fiatil.
,
.
Lib. i . til. 4, conslit. 12, ciijtis inilium, Si ':::. ', . ', . ', , Si lencnet.
ii. Si quis lilia, vcl ntauripio suo, ad leiiociiiitim Q , ,
fueril abiisus, l.cel eis, qux ha cosciae prostiiuun-
lur, cpiscopum adirc, aique boc inodo nb cjusmodt ,
miscra iiecesgitalc liberari.
.
Lib. i , l i i . 4, consiit. 15, cujus iiiilium, Decer. ', .', . ', , Decermmus.
nimtti. Qui lilein babei advcrsits dericuni, inviius
baud cogiiur, ul apud epUcopuin Consianliiiopolila-
num litiget.
.
Lib. i , it. 4, consiil. 18,cujus iuiiitiin,
. ', . ', . ', , .
:. CBUI uiilea qucniur de boiiitaie spcciertuu ,

quac ipsi aiiiionaruiii raliune prabenljr, episcopua ,
curam eoruiti gerere dcbei, qui iributa confcniiit, , ncqtic permiiiere, ut a snililibus texenlur.

.
L i i i . i , lit. 4, coitstil. 19, cujng hiiiium, Jube. ', . % . ', , Jubemus.
mu$. Epigcopi el clerieorum suffragio defensor cou- ^
>.
siiiuttor.
. ', . ', . ', , Si pra$cnt.
Lib. , lit. 4, conslil. 21, ctijus inilium, Si prccliwi. Cuni loctim babei cxceplio uon nameraia; pc- ,
cuuiae, ncc prarses adcst, polcsl aliquii aitccdcudo ,
: , .
ad cpiscopum, lciupus iulerriimpcrc.
. ', . ' . ', , .
Ltb. i . lil. 4, c-oiiMit. 22, cujus initium, *.
Bctigioaissiiiii quovU hi loco episcopi , uno acpti-
manai cujuaUbcl dic, vcl lcria quarta, vel in^ l \ i - , ,
.
rasccvv, cuslouias pcrscruianlor.
Lib. i , lil. 4, consiit. 25, ctijus inilium ,
', ', ; ', ,
;. Si quis in carcerem prWaluni conjeclus tnc.rn,
. ,
Annikilis Fnbroli noia?.
(25) Lib. , lil. V, coust. 4. Qiuv scorialione. Yido lit.

consl. 4.

1157

C O N S T I T ECCLE3. C O L L E C T I O .

^
. , ^ ,
. , , ,
,
.
.. ', . ', . \ , Omntt. 01
,
, .
. ', ', . ', Quicunque. 01
, ,
, .

1158

digiosissiuiorum episcoporu: curn cxiouij t > a C U giodia dimiiiilor. Nola, cuni boc negoitum scguiier
proccilil, episcopoin rcm ipsain dcfcrre debere a.l
cuni, qui pro tompore pnrpogiius fuerii rebug sacrig
ptivaiig. Quippe ni feccrint, inqtiii, moilo c>ca
suluin patrimoniuin , vcriini eiiam circa salulem
ipgam pcriculuin iiicurreut.
Lib. i , tit. 5 , conslit. 2 , cujus fuiliiiui, Omne*.
itorcllconim cpigcopi nollaiii fltletn, quam non babent, doceanl.
Lib. i , lil. 5, conslil. 8, cujug inilitim, Quicunque.
Episcopi, qui Eulycbis et Apollinarig dogmaia scctanlur, neque diaconum, nequepresbyiertim, nequc
(simpliciler loquendo) ullam ordinalioncm insii-

tuam.
. %
. ',
',
.

alps- .
Lib. , lit.
constit.baerelico*
18, cujuspromulgala
iniliuin ,
.

Ul 5,
adversus
aer , .
vemur, cpiscopis curae eslo.
. ', . -', . ', , hnthlttem.
Lib. . lil, 6, consiit. 1, cujns inilium, Anlistilem.
*0 Episcopus, qui jain bapiizaium rebapiizare ftierii
. aiigus, ordinaiione gua excidat. Hoc enini cuin pras .
cepiis aposlolicis pugnai.
. ', *. * . \ , $ qui.
Lib. i , til. 7, constit. (1, cujus iuiiium, Eo$ qui.
, CJerici vel monacbi orihodoxse religionts, ad
, Apullin.iris vel Eutycbis dogmata transierint, acerbe
, ' piiniuutur, et in exsillum exlra golum Romaniiui
.
pelbintur.
. ', . ', . ', , Hac victura.
Lib. , til. 9 , consiit. 18, cujug initiiiui , llac
victura. Epigcopu civilntis non dcdignclur apud
. " - ^ dcfcnsores civiialum liligarc. Nani boc illi jns lia . - JHMII, de eoniroversiis opiscoporum coguosrero
poggini. Nota, boc colligi ex disliuclione lonlrn>
ria (25*).
. ', . ', :. ', , Lib. i , tit. I I , conglit. 5,cujug iuiiin:, . ) . * Epigcopi paganorum impieiatera resccare
cVroc&tYaiv , debcul, et do liie praesidi provincinc iudirarc.
.
. ', . ', . ', , Patcant.
Lib. i , th. 12, couslil. 5, cujns iniiitim, Patcant.
*06. Arnmos coiifiiga* ueccgge esl artna depouore, *i
, iio oblcmperaveriiii, neque cCFserinl cxbotlalione
, cpigcopi, ei clcricorum, et promissa* gcriiriiaii, rinu
, * * prtcslaiione jurisjurandi, ue sic qiiidem eug iucoH - MIIIO tpiacopo liccl absiraberc.

', 6\ \ ,
Prafsenii.

.
. \ . ', . ', , Jamdudum.
01
.
. ' , . ', . ', , religiota.
, , '
, -

Lib. , tit. 15, conslil. G, cujns iniiium, Prmenil.

Clcriciig, quem guspicio esl bai>ere rog ejus, qui ad
ccclesiam coiifugii, episcopo raliunem conscici.ii.c
suic rcddal.
Lib. 1,'til. 15,G0iiglit. 1,cujns iiiiiiutit; Jamdudum.

Episoopi vicc teslitim suhscribaiil iiislrumeiilis corum , qni in ccclcsii^ inatnimiuuniiir.

Lib. i , lil. 1, conslit. 2, cujns iuiiiiiin, Qut religiosa. Clericug siv in ecclqsia, sivo in icsiamiMiio,
k

qui: cis(-unqiit vorb s servim uiaiMitiiiserii, IVIMII

Annibalis Fabroti .
(23*)
Nimirani iv.odo: Jud:rus non p:>ist *ri d fcnsor, nc judcx sil cpiscoporujii; rjfp alius
deiensor judicare polcgi episcopos.

. B A L S A M O N I S
116
1159
Koiitainini efficii. ac direciam libertatem ei tri- , Hrtt*m
- , , buii, qua competii ex die pablicatortiui teatamtn .
loruut. c ejusdem liiuli pritaa eonsiiiulio tradii,
eiiaiu episcopo in ecclesia posae maauiaiuert, ac in
leaiauieHlia liberialem relinquere.
,
.
Lib. i , l i i . 55, connlii. 8, cojue iuhium, Defi*M. ',', . ', Drftniorn.
ut. Etutu [civitalitj dcfcusor (Oiiscnsu epiaeopl, f
,
clericorum, iisdemque decretunt facieniibaa cou- , , .
stituilur. Ejosdein rero liliili consiiiulio44 reqvi / . . ,
rit ut priti* defensor apud acta inpiiuiiientoruin, ,
praescnie civiuiis episcopo, cnin prsstaiione Jaria- , *
jurandi deponai, quod religioni GbristiaDoram ad- ,
diclus sit.
.
Lib. , l i i . 3, cotittiu 26, cnjus initium, Si qnis. ^ . ', . ', . ', , Si mrnii.
Qi propier aacenloiiuai babcrc fori praeteripituneiii ,
polest, si per scripluraiu ei ronuniiavurU. ez pcBai- ,
lentia ncquit eadem uti.
.
L*b. , til. 45, conslit. 2, cujue inilium, Neq*i$.
. , . ', . ', , * .
Clericut, qui regia vela, vel lilulos iminiilero iuerit
ausus abtque juttioiie judicis coaipeiealif, publi- , ctiiuiie bouoruin iuiiliatut,et daporlaius, oliam Ipaa , .
libtriale privalnr.
. *, . ', ..., , Lib. , lii. 2(24), eoaalit.... cujus iiiiliuio,\Axa. Si exaecuior ciuiuin vexei ob eonsii- *.
lueuduin fldejiistorem, quem dicat eate personain, ,
qnas solveudo nou sit, providenlia et judicio epi* , .
scopi euui accipial.
. ', . \ . ', , Lib. , til.45, conatii.!(25),cujuiiuiiiiiii),'H
. alca? luautu inquirere potauiit opiscopl, C 4.
et prubibere tie flat.
, .
. ', . ', . ', , ln cooJroLib. , th. 30, coi^iii. 14, cujus iniiium , /
coHtruciiiiui.
Qui prupler diflQcultalcm quaindam clibtti. : *
nequii per locorum prroidem , vel per deTeuaoreni,
facere deimutiaiioiieai exceplionia non numoraiA
pecuitiat, liceniiam babeai adeuudi epiaeopniu, , '
et per ipsuin episcopuui banc mauifcsianili credi-
tori.
Lib.
lit. i , couaiil. 25, cujos iniiiiiiii, Si fu. ', . ', . ', , Si /anoai.
rioii (26). Quando forioai Aba nupiias cst conlra- ,
ciura, iiiquirere debei epiicopug de Hlius cxisiiina-
^
tionc, qui eam duclurua esu
. ', . \ . ', , *
Lib. Y, til. 4, consiil. 29, cuju iniliue, .
Seeuica miilier, qua3 liborari vuli, ei a praesido im- ,
pediior, episcopum adire poiesl, ut ejua protidtu- , ,

Iia d viiaui bouoalain ac pudicam se confcrai.
.
Lib. v, til. 70, cousiil. 7, ct.jus iiiilimii, Quxm.
. ', . ', . ?, , Quum.
Curaioroa jtidicio cl arbiiraiu fpiscoporum conti- ,
ininilor.
.
Lib. vi, tit. 23, conslil. 23, cojus iiiiliuin, Con. ', . \ . *, ConiuUm.
/. Iguominiosdin cst clertcis, si pr.Ti se. feram,
stirc se catigidicoruiii disd|dinam. Ittcoque dt fc.i

sorce ecclesiarum, ue quidetu, si eis insimicniur. '
r

Annibaiis Fabroti uot/r.

(24) I.ib. , lit. 3. Esi consiiltitto 5, quatn resliluii Cujac. ex BasilicU, lib. xu, Obs. cap. .
(25) Lib. , til. 43, const. 1. Ini^:i coiislttulio inripioiiat ab Ins vcrbis, ui cli.un constal

cx vcteri rjus iinerprelaftone, AUarum ***** eir.

(2<) Lib. , l , 4, CMist. 25,' Qaando fnrioii

Libori cujuscuiique scxus I .25, c. Ue . 1.

Tam dtmentit, 28, c De eui$c. aad.

IICI
CONbTlT. ECCLfiS. COIXECTIO.
1162
, ad at reciplani voluniate& ** quat apud ma~
, - gitmm ceatuum inviunari oporiet; violatore 80
librarum auri oioliaa meioente.
voc C^p^v.
. /, . , . ', , Ctrfsi.
(27) Ub. vi, l i i . 48, eoutfil. I, cujoi initiam, Crt *
tim ocuvo eapita dkit tonaiiiatio, qaod pouiiaU , quia legaliiB), *cl barediialem, ecdeaiai relinqucre.

(28) Lib. fii, liU 62, cnxliL29,cnjHS inillum, Ad. 4\ *h \ . ', , Addiclo*.
rfitiot. Non debenl a cleriels, vel rootiacbis, vel qui
\ fjnoditae vocantar, abtirabi ti deiioeri, qtii acncl
, \ crlmiois rei facii tunl, ac pro quaiiiaia delieii sea - lentia IradiiL
.
(29) Llb.xu, liL 65,conttil. 4,cojoa itviliiini, Tob;
. \ . *\, \ . <rvr. Clerici ante senientiam appelianles.
.. 01 ,

.
ir

I
tt
>

* - maitantar a prseside 50 libris argenli. Venwi b*c

. , - non fiscua aeeipiei, eed pauperHma et egenia fideliftr
\ ^ erogabiiDiitr.
.
(50) Lib. ix, l i l . , conalit. 6, cujiu inUiuin, .
. ', . \ . ', , Obdira.
Religioairtmi quovis in loco episcopi ono etijtifcli*
, , btn a#plioanaB die vel feria quarta, vel in Para~
sceve, custodiat peracrutaiitor.
, .
(51) Llb. ixJUL 5, conslit. 2, cujuainiiium, . , . ', . p, ,
.
, .81 qoUincarccrempriTatumcoiijectua fuerii, ra liglot4ssimoToaeptooponim cura oxiemplo t cuslo. , {5 dia dimiuiior. Notandon, cum hoc oegotiam se, ! , gniler proeedit, epiteopuin reai ipaam defcrre de * , , bere ad eum qni pro iempore prppoiitua fuerit , , C
privaliaQnippe ni fecerint, inquif, non
- inodo circa patrimonioiD. verutn eiiam circa
aaluten ipiatn p^rtculum iiicurrent.
.
Lib. , til. 55, eontt. , cojw init., Alr&cem.
. ', . ', . ', , Alrotam.
Peccal qol tacerdotom vesie tacerdouli indutuni
.
injiitia affecerit.
., \ . , . ^ , , Lib. , til. 47, eontlii. 26 (32), cajus iiiitiuin,
jtrr. . Epitcopi cujusvis loci curem, ol in ii.^
, qol vel in perpctuom, vel ad ceriwn leuipua rele , gantur, bac oonatiioiiooe praxepia serfeulur.
.
Lib. , tii. 9 , cooatiu 1 (55), cojas Initium
. ', . ty, . ', , .
. N o U , qnod eurialit et ofOcialia Aeri
, . potsint clcricl, lieet flsci debiiores aint. El alia
, ^ ^ qooque ralione fiota , quod non aine leaieriiale ae
D pericttlo flat ac rata tU in eornm peraotiit facla or .
dinalio.
c r i f

Aonibalis Fabroti
(i7) Lib. ti, i . 46* coDilil. 5. Addidi numerum cx

r e b t i e

no(.

(5l)Lib. iv, tif. 5, const. 2. Panlcgfa 2, c. lH

prhat. carter. itihib. conjuogenda ciini epiloaia
(28) Lib. vr, t. 62, conal. 29. Lex 29, c D# *p. Cujac. quani edidil in Par. C. d. U ti lib. L X ,
ptllal. aii, nulli li3ore. Lex auteni 6, c. . Batil. l i i . 53. Vesligium privati caroetii saecalo
vud., aii, uulli clcricorum vol ttioitacboriiiii, clc., Jusliniani exslat apud Grcgor. II, cpisl. 94.
ot bic.
(32) Lib. ix, iit. 47, consl. 26. Portio lcgis a!t.
(29) Lib. , tit. 65, coosl 9. In seripto cod\
c. D i peu. ex qua discimux non <*te iniegram
%'idcltir legi Lalinis lineria, ab$tintndum : quo- eoneiltttiioneiD qnx iegitur lil>. LX Bas., . V, c.
rnodo mcipil I. 4, c. Quor. . tton . in ult.
qua taiireti noo continetur quod bic refcrtur ex
(33; Lib. x. til. 9, eonsL 10. Sic In Gr. Vide
ronatii. 4. Da verbo ^, vide Gtoss. ad iainan lfgm Si 12,
. cler. ef
Cedr.
. vi. cap. 4; . CXXIII, c. 15 it infra rx lib.
(30) Lib. u,tit. 4,coait. 6, feria 4,?el in Parax, tit 51, con*l. 26.
rcve, id esi, die Mercarii el Veneria.
37
PITRO!.. O H . C X X X V U I .
IUS. Cod.


THEOD. B A L S A M O N I S
Romanuni efficii. ac direcitm liberlalein ei iri~ , dtrttfam buti, qu compeiii ex die pabliealoruui teatamtn - , ,
loruiu. Ei ejusdeiu lituli prima consiiiutio tfadit, . **
etiaiu epiecopos in ecclesia posto maauiaiUer*, ac in \
leauweidift liberialom relinquere.
, *:
.
Lib. i , tii. 55, confttii. 8, cojua iuitium, 0*/tJta#. ',', . ', Drfentore$.
u$. Elum [civitalisj dcfeiisor rontcn&u epiaeopl, f l
,
clericorum, iisdetuque dccretum facienliboa cou- , , .
stituitur. Ejosdeui rero liluli contiitolio 44 roqei / . . ^
ril ut prios defensor apud acia inoiiuiiientoroin, ,
praewnte civiuiis epiecopo, cnm prsstaiione Jaria- , *
jurandi depouai, quod religioai Gbristiaooratn ad- , diclus sil.
.
Lib. , tit. 3, coiifttiu 26, cujus initiam, Si qnis. ^ . ', . ', . ', , Si mmU. )
Qtii propler sncenloiiuai babcrcfori prasscriplioaoui ,
polest, si per scripluram ci ruiiuuiiaverit, ex poeni- ,
leiilia ncquit eadem uii.
.
L'b. , tit. 45, coitolii. 2, cujut inilium, Neq*i$.
. , . ', , ', , * .
Clericiit, qui regia vela, vcl tiiuloa iminiilero iuorit ;
ausus absqae juMione judicu coaipeiealia, publi- , ?ciiiuue bonorum uiiillatut, el daporlalut, eliam ipaa 6, ; .
liberUle privainr.
.*, . ', ..., ,
*
Lib. , l i i . 2 (24), coatlil.,.. cujus iniliuio, . Si exaecutor citatum vexei ob consii- *.
lueuduin fldejiitsorein, queiu dical eata peraonafn, , quas solveudo noti sit, providenlia el Judieio epi* , *
.
acopi eum accipiat.
. ', . \ . ', , twr Lib. nt, til.43, conaiti.!(25),cujaiiiiiiiuii>,'H
. alca? luawu inquirere potunt epitcopl, C 6vr. ol
, .
ei prubibere ne flal.
. ', . ', . ', , eoxfraLib. , . 30, coi^iii. 14, cujus iniitum , lu
coklrueiiiiut. Qui prupler difficuluicin quaindam ctibtti.
nequii per locoruin prassidem , vel per defentorem,
facere deiitmtiaiioiiem excepiionia non numorauo )\
pecuniu), licenliaui babeat adeuudi epiacopuiii, , '
et per ipsuin epiacopum banc mauifcsianJi crcdi- .
tori.
Lib. v, iiu i , consiil. 25, cujus iiiilium, Si f*. ', . ', ', , Si /.
rloti (26). Quando furiosi fllia nupiias csl conlra- ^
ciura, inquirere debet epitcopua de Hliua exiaiiraa-
tionc, qui eam ducturus t%L
^
Lib. Y, l i l . 4, coastil. 29, cnju iniliutn, .
. ', . \ . ', , .
Seenica miilier, qux libcrari vull, ei a praside im- ,
pediiur, epiacopuni adire potesi, ut ejus provideit- >, ,
lia nd viiaui boiiealam ac pudicam se conferai.

.
Lib. v, tii. 70, conslil. 7, ci.jus iiiilinm, Quxm.
. ', . \ .
Cur.iiorci judicio arbilraiu i*piscoporuin conati-
Uiiiiilor.
* .
Lib. vi, tit. 23, couslil. 23, cnjus inilium, Coa. ', . ', . \ Co*$ulla.
/. Igiiominiosuui cst clericis, ai pr.-r ga feram, ;

stirc se caimdicortini disciplinam. Iticoquedt fc:i
soree ecclesiarum, ue quidein, si eis ineinuciitur. ;
1159

Annibalis Fabroti not/p.

(24) I.ib. , . 3. Esi conslitutio 3, quain reslitnii Cujac. ex Basilicis, lib. xu, Obs. cap. i i .
(25) Lib. , lil. 45, consl. 4. ^: consUiulio iii(ipiol;al ab lus vcrbis, ui cltam consial

velen cjus interpretario.ne, AUarum ,

(2<>) Lil. , l, 4, ci.nsl. 25,' Quamio {nrioii ^
Libcri cujuscuuqtie scxus I .25, c. Ue nnp. tl I.
Tum dtmehtis, 28, c. th evitc.

aud.

1161
CONbTlT. CCLS. COU.ECTIO.
1162
, ? ad * recipianl YoJunta4e& ul.iiua*, qua apud w, - gistrmn ceotuiwi iniu*ari oporiet: violatore 80
librarum auri tuoliam metoenle.
VOC C^plav.
. *, . ', . \ , Ctrfoi.
(27) Lib. v i , l i i . 48, eonglu.!, cujas iniiiam, C#in .
Qog o c U v o eapitt dkh tooaliuiiio, quod pouilatt > , quU legaiun, tel basrediiaie, ecetegia relinqucre.
.
(28) Ub. YU, Ul. 62, conaliL29,aJ8 initltim, Ad. C\ tfc \ . ', , Adrfttia*.
dkiot. Mon debenl a clericia, vei mouacbig, vel qui
fjneditae rocantur, abtirabl ti dedoeri, qiil acnol
, critninls rei facii MIDI, ac pro quaiiiaie delioti aeo - tentia Iradiii.
.
(29) Lib.vu, t i i . 65,congiit. 4,coju8 iDJiium,
. {*. . \ . *, , ~
*. , , . Clerid ante gonteoiiam appelltoleg,
naluntar a prxsside 501ibrit argenii. Tcrom b*c
. , - nonfiacuaaeciplei, ged pauperHmt et egenis Ideliftr
^ erogabiiDior.
.
(50)Lib. u , l i l . 4,conglil.6, etijna iniiiuiD, .
. ', . r, . \ , . U
Religiosittimi quovig in loco episcopi uno cujtudf*
, , bot a+piiaianaB die vel feria quaria, vel in Paragcevo, custodiaa peracruUuior.
, .
(31 )Lib. ixjiii. 5, consiii. 2, cojusiniiiuro, . , . ', . f, , .
, . 81 qoit in camrem prWaiutn conjectus fuorii, re HgloaiiaimoniiD eplfcoporain cura exiemplo e cuglo. , (5 dla dimiuiior. Notandum, cum hoc oegoiium se, , gniier procedit, epiteoparn rem ipaam deferre de * , , bere ad eam qui pro teropore pra*pogilag fnerit i a , , C
rebtig prifatia^Qulppo ni fecertnt, Jnquif, non
- inodo circa pitrimoniaio. verun etiain circa
.
aalutem ipoam ptrictilum Sucurrent.
. ', . \ . ', , Atroeem.
Lib. , tii. 55, conal. , cojus Init., Atr&cem.
Poccai qol tacerdotom tesie ucerdoiali indulum
.
injiiria affecerii.
. \ . >, . \ , Lib. , tlt. 47, coosllt. 26 (32), cojus iniiium.
ju*r. 6*. Epitcopi cnjusvia loci cvrenl, ol in ii*,
qul vel in perpeiuom, vd ad certQtn leinpua rele 0, gantur, bac cooetimiioec praacepia terveuiar.
.
Lib. , tit. 9 , coostit. I (55), cojas initiutn
. ', . \ . ', , .
**. N o U , quod curlalU et oiDcialii fieri
, . pottioi cleriel, licet flsci debilores sint, Et alia
, ( ^ qooquo raiione Doia , quod non gine lemeritalc ae
D pericttlo flat ac rata ait in eorom peraoiiit facla or .
dinalio.
1

c r i f

' Annibalis Fabroti ( .

(i<) Lib. vi, i . 48* constit. 5. AdJidi nutnerum ex
(51) Lib. i v , tif. 5, congt. 2. Parslogig 2, c. lH
ni$. Cod.
privat. CQTter. iuhi*. conjuogouda cnm epiloaio
(28) Lib. vr, t. 62, const. 29. Lex 29, c*. D* ap- Cujac. quam edidit in Par. C. d. U ex lib. L X ,
psllat. aii, nulli licre. Lex aulcm 6, c. Diepiu&p. BagiL l i i . 53. Vegligium privati careerii gaecnlo
**.* aii, uulli clericorum vol tnonaeboruui, etc., Jugliniani cxstal opud Gregor. II, cpigl. 94.
ol bic.
(52) Lib. ix, tii. 47, consi. 26. Portio lcgia a!t.
29 Lib. , tit. 65, coagl 9. In geripto cod. c. D$ pan. ex qua digcimua n o n c*se i u i e g r a m
vidciur legi Latinis iiueria, abitiniudum : quo- eongiitutioneiD qnx l e g i i u r liu. LX Bag., . V, c.
iuodo mcipil I. 4, c. Quor. xppell. non rteip. in .
qua Uinen non continettir quod bic refcrtiir ex
(53; Lib. x. tit. 9, C O M L 40. Sic Gr. Vido
Ofiglit. 4. Do verbu (5, vide Glogg. ad i a i u o n Ifgem Si 12, r.. D* ipiu. $i cttr. tf
Cedr.
Nov. vi, c a p . 4; Nov. cxxiu, c. 15 c l i n i r a cx lib.
(50) Lib. ix.lit. 4, coogt. 6, feria 4, vel in Para- x, tii 51, const. 26.
grcvt, id est, dio Mercurii ei Veneria.
37
PiTnot. O H . C X X X V U I .

11
TIIEOD. BAJLSAMOXIS
Iffi
l.lb. x, l i i . 27, constiU S (54), cujiu iniiiuto, . *, . < , . ', 1| , %*&%
cirarr\r. Arbiliaiu religiogigsiini ci- .
vitaiig episcopi, et priiiiaiiifu inler possestorei, cx
Ipgtug regionU ofiicio creaiur fraiiietili comparator, 4 ,
give U, qui (5f!) ad ofQcium esl allegendua, vel qui , ,
iflunus boc hnptal, aut implevii.
.
Lib. i . 27, consdi. 4, cujua initiom, **. * . ', . xp, 6*. ', , "HJLBcr.
Iuiervenieute cura epigcopi, ofOcialig regioni* iru-
tnenU comparaioteg conveniiini.
.
Lib. , til. 51 , cofiblil. 26 , cujug init. Qnidam.
. ', \ . ?', , Qmidam.
Si detmrionce relictis cnriiaium iuiioeribug , in ino- , na*leria seae conjecerinl, faruiutibut ufg gpolian- , ,
tor, vel curiis denuo redduulor.
,
.
. ', . ', . ', , 3 * .
Lib. xi, tlu 40, comlit. 5, cujog luitiam, Nemo.
Qul por coacdonem prostiiuii aunl ad faroicatioiiem,
opitcopoi locorom adeani, ei sic alea liberabuntur. ,
Simile quod iradii ordiao eaqueag congliiullo, cun . ,
alt, posseclericam alqueroonachuraab eadem turpi :
.
profeasione prosiiiulos vindicare.
. /, . \ .
, Limonu.
Lib. , tii. 41, conalit. 6, cojut fniiium, Le**a#*.
Qua in poiosiaio eal, a paire ?el domlno M O ad *
rornicaiioaem prostltuta, epitcopam adirt po4o*t, ei
nb ejuamodi coactiono liberarl. Eadem qnoque let , ;.
7 lituti ejutdeoi generaliier iradii. Qoapropier Ulaiw
. .
lcgiio
. ', . ', . ', .
Lib. , l i l . 75, conttil. 4, cnjui iiiiliom , Abtit.
Curatio ponliom, et itiuerum iusiruciio non coonu- *fl maraiur inier munera tordida. Qaapropter et gao- ^; .
C ctiggimx eccletl cogiintnr b*c prtegiare.
.
Lib. xii, lit. 37, cotmit. 19 cnjug ioilium, Setrxi' . ', . ?, . ', , *1*.
*0 ,
. Milei arbiiratn defenaorit, cuiu prsesea proviuciae non adesl, el religiosi locorum epitcopi,
gpeeiem accipial a collatoro.

.
Lb. xn, tiu 63, eonatil. 2, cojug iolUuro, Btcxt. ', . \ ', , *&$*
. Qui qtuedaai iiunliando inainuaverit in pro- *0 ,
vincla, ai ampliug 6 nammia a profinclig velil exi- ( ;,
.
gere, par epUcopi proridenilam depollilor.
Legito quoque notellarti quintam postcodicem cdi ' ],
tam coJu$ esl inscriptio: D* monaiteriii, tl monacki$
!7 ,
ti abbalibvi. Iiem 6, cujus hxc egt interiplio : Lex, *, * dti qum tT*dU quomod9 iinlcrdinandl epucopi,et pre*by- poxorttcdai xptotvx
leri, diacoui clc. Iiem 22,cujus iiiscriplioefl; D%
\
semndat wpi/? ctlebraniibus. Iiem 75, eujua *
in$\ .
',
ftcriptio esl : Uccc conitimtio priorem eonUituUoxem
; * *
tifr inttrprelatnr, qttw ctt de ingrtdienlibtu in monmti*

xspl *1 rinm, ei\v. Itim 75, cujue inscriplio eal: Apud , . . *, ^*

f

Aooibalis Fabroli .

(54)Lib. , I. 27, const. 2. Epilome icgix 5, iropleat, aui implevcrit; denique nt ai| ex eaborc. Umem. lic. in coempl. $p$ci. quam cdidii Cuj.taitwug: , , , ui atias. V . Scboliasi.
ex Basil. Nola aulem seiitenliam magia coiielilu- Tbeopbili ad { Ut jure nat. ct ad lic. D n dU
tiouis, quaitt verba illic proponi, ul conelai ex vii. in princ. In d. I. 3 gic habelor:
verbo .
,
(35) Sitt i$ qui, elc. Corrigenda rgt ?ergio, boc * oficialibu* milUaxtibxi, vel qmi jsm attti*
motlo : Id eit qui ad offieium e$t allegenditi, eic,
tari t, eamqm exram $u$lmnerint. lu Gra>CU lege
buc geugu, ut qtii ad Kiioniam protuovciidtig cel,, duui, . V. tit. 4,1.17.
vtJ nd (ilitium deti^i debcai, vcl jam iimnug boc
t

1165

CONSTIT. E G C l E S . COLLECTK).

q*os oporteal Utigire nionac/ el atcelrms. Ilciu 80

(. *, cujua itticriplio e*t : Co)ulHutio,qu(C per dignUatTs
)
palria potesiate llberat.
.
Nani invenics in qninla quulrm novella, qnonrodo
',
, \ glnieiida sim mona*leria, cl qnali dial.:, qui golita , ; riam vitam siiscipiuul > uti deb au(; el inira quot
, annos habiluni monacbicum sumerc, ct qnali poouxe
subjiciatiir, qoi viiatn tolituiam reliqueril,
.
sexta vero, qtioaam ordinari dobcam
',
, ;, , epiacopi, cl presbylcri, cl diacori, ct diaconiasae :
* quxve slatnla* sinl poenae lam adiersiis viol.iiore<
, Itujiis conglilutionis , qtiam qui prn ler sanctioncg
ejus ordinanliir.
.
', y8t- In Ticesiuia iccnnda, nc quisquam cx iis mairl . moniam conlrabai, qui snb ordinaiione *nnt, a
, ubdiacono sursum numeraiido. Quod leclor, aul
, - canior malrimonium conlraxei , amplinsad daco. ' ; nalum, et majores gacenlolii grjdus progrcdi nc quit. Consimiliter qulsvfius uxorem non dncil
, , .
virginem, ordinationenv gubdiaconi, vel diaconi, vel
preabyieri conscqui non potesi.
',
In gepiuagcsiraa aexta, quod omneg ingredientce
, , monaalerium, qtii liberos babeut, sivc vir, sivc nui * . lier sit. pro se testari d^beani. liiUMrpreUlur eiiaai
.
consiiluliooem gexiam prageniis operis.
',
In sepluagesiina octava, quotl omncs monacbi et
, nonaslrisc apud jcpiscopum loci litigent, noti npu.l
.
pratsideg proviuci.
', ** In octogesima, quotl qtiiciinqnc pr:i:f<*ctor.i:uii ?d
, pitcopaliis dignilaiem conseculus c s l , lam a

conditionc curiali, quam poteslaie p:ilria libcretor.

'.
TITfLLS IV.
,
, .

Deepiicopati audientia (36), dirersis cnpitu!i$, qnm

ad juriidicthnem, cnramque el recerentiam ponlificatem.
1. Eliamsi (57) negoiialoreg ad divinnm (57*) i!omum pertiiient, ne^oliaioria tribufa pnvsfam.

'. .
, .

Anoibalis Fal.roti notre.

(56) AudUniia. Severus SulpUlu*. RUt. taer. n

eandi modum extederent, Tribonianus I rctulit ad

cpiscopos et aacros amUtilcs, qtios viJelnr appclepist. 91.
lare Cbrislianog cpisoopoa, ^piibus verus culhis
(57) Eilamgi. Non videntor inlerpreles intelle- est, adjuvare paupercs, el poiitoe in neccsaitaic.
S86 legein
4, c. b. t. cujug hanc potatil esee quo nomiiie cura b^c ad Cbrigtianog rpigcopos
x*8ae
.
magig periinft, quam ad paganos epigcopos.
aenienliam, episcopos curaro debere, iK negoiia
lorea jnsto preiio nierceg digtrabanl. Ego dicebam, Uaque non e3sct ejicienda vox ' d.
ad curarn episcoporum periinere, ne negoliaiores, 1. 4. Tameisi absit a veleri cod. JuUmi iirod^i,
qaiad divinam d iiniim periiiient, obtentu doinus in quo eiiatn dicl, I. I ei geq. iiigeriinliir l i ' .
snperfori. Gr.eci lanen in libris suis etimdcai
Augusta? in populi periuciern modum excedanl in
lcgum ordiuem iiivniiurunt. noc auclor gum ut rccomparan.lis mercibug: quo fo>le cariug vendanl,
quan viliug einennl: uigi enim ejusmodi bomimim cepius iinmutctur. Poslrcino videamug aii Grxci d.
I. 1 Dtirceperint, qtiod itleui in ra c^veri piilcui
liceiitia cobibealur, non modicum exinle ad pauqiiou in I. 4, c. commerc. et merc. ut gcilicei
ereg damnuin perveuirc, pra^rcpta eis inorcan li
uegotialorug cliam (\\\\ ad doiuiiin principig peracultnle. Ex divcrso, si mercatoreg qui ad eacram
liiient, auruin negoti.uonim pr^slcnt, idque guadoitium pcrttnenl, mo.Iuin mcrcandi geivaveriul,
dare videlur d. I. I comm. eujug pargegt lcx
pauperibug n<n e r i i ea rea fraudi, quibtis emendi
4, c. b. t. sed ea.u imerpreiaiionem non paiiontnr
topia auicrctur. Veritni, n quid digginiulem,
verba consiituiionis. ul a Triboniano transformala
rideor bic Tribunianigmuui odorari : cmn enim
Valeniioiaiiug el Valcus rescrrpsissenl. epigcopos, giiiil: oiiiuiiio ueccssc csiGraecog veltigliores coqui rebua veualibug prae rant I. Muierum 18, vcrs. dicea babaissc, quoriim iutcrprelaUo verbis Tri*
Innarchw* D. mnutr. ei AOM., curare debere, bon. nullo inodo convcnit.
(37*) lloc esl Au^nstaiu.
e xeqoiiatores dhinm domns MH prwcipit vierAltia epiicopit . V. Leonis

41*7
B A L & i M O N l S
1HS
II. Si clericos aute seuleutiam dcflallifam ap- .
t**liavcrii, ualulatti ob boc panatii iu alioa qutu ?,
({uaginta libraruin argenti, ab eo fUctis tioo accl- * 4 '
pil: tod i paupcrea crogatur.

III. DicbtJt patcbalibug (38) namo in earcere, \e\
. ;
in vineulis leneiur; excpio aduliero (39 ,* ct *in- ,
prain liicealumve commitienle, ei raptoro virgi- , ,
iium (40) . el rioUlorc trpulcronsm (41), ei vene- , , , ,
(lco (42), et adulienlorc vioiteiae (43), ei bomicMa, , *
pnrricid, t perdti<*lle (44). W tin oiunea bi (45) . oi
seinpcr tua accipiunt pctnas, cuiu c&terit aefnel .
duniaxat ignoscatur.
IV. Mimc,ac ir.erclrices, qrua corpore sno pu'. blico quamam faciuat (40), babitu tacrarum virgH } *
ni non tiluulor.
^ .
V. Arcbigerontaa , et ergaaioiartim (47) dktceia
'. 01 ! 4
iiiiil, qni Cbiiaiiani sutil.
.
VI. Licet ctericis, el roonacbis, et , qnl tyno . " , -,
diiae vocaniur (48), ui pro condeninaiig crinunaliter, ( *
intra ceriuui letnpua appallent, uoti auttni, uicot ,
a))tira1iani el abdacani. Quippc praeaidea niuliatn .
50 tibrarum (49) praalani, primales oflteii capi- , oi
laliier puiiiuulur, si coufelim eot pereeeuti noa ,
/uerim. Sin clerici aiqne monacbi teinei eia oppo- .
nunl, rem pnetldoa ad imperalorom refrruni, t , oi
rpiscopi reprebengiona non carent, &i monacbot ,
; ;
laiia perpctraniea non fuerint perteculi.
v

Annibalis Fabroti n o l .
foS) Dhbu* patckitlibni. Paacbali Itmporo roi , vt apd Th. Dt pttb. jud. qjoi coatra
*nrwc libcnnuir. Leo llag. in cpigt.et Balgamon. Itnp. vel retnp. aliquid molitiig eti. Perdoeliig,
hi Kowoc. Pbolil tii 9, cap. 25: Monacbi Euty. Vido Theopbil. lib. m, l i l . f. ei lib. ,
rliis b:iretici in libello gttpplici ad poendonynoI. C llt. uli. Pbolium Nomocan.tiU 7, c. 4, reus per
Epbtginam in actif'ottcibi Cbalffil. Paganl ao
------ I. -c. eod,
dufllonis,
qiif fcatii dirbiis abfliiivbiut attnplicti$r V. Ca(45) Omn$$ ki. Ilis omuibtis princlpU Indnlgaiinul. ad Siieioriium, vi Mcursii Gncclaiii icriaiam tia non prodwt; csleri leviorum eriminnm rei Hhi eiM^olam 14, int<r Sucralicaa.
beratilitr, nisi aaepiua deliquerint. Eleganler ln d.
(59) Excepto adtltero. Ceulali* lliori ac lecloli
I. 5 : fitc in itatra/ilolta A*fw$l<t rtfcralur* nllcui invaanrc, al dillcrftiaiam adnUcri monfla?, de , qmi impunUtnm vtterii ndtuiui nom awaniio infra. V.Chrys. I. I, p. 95, 236, el uoi. et in dationi potiut, aumm congueiudini dip*ttt9*rinL
Jo.tii. p. $22 vi acq. iu pr. Hrnnogcu. p. 57. Se- noi. ad cod.
ufrnc Conlrov. p 565, comineii.
(46) Pubtid 4*(c$tum fudnnt. Grcti vidrntar
(40) Virginum. Vos virgiiti*does>l in qatbusdam: legiaae corporla aui quamiuiii laciunt ptiMice, babitu, ctc. SicPbolias, Nomoeanohis U L 44, cop.
cam aulqin a^noscuul Grseci, Brodxi codex.
42: *.:
(41) Violatort uputcrorum. Novella Loonli xcvi,
eos qui arcas dcfunciorum pcrgr.ruluiiiur, ui qu Qa>ftm ex corpore puklieg UeieuUt. QnaM4nariae
ita hiitii cxpilenl, verbtrari jubei, iierum de- inulieret probibenlur uii babilD eaium virgimiua
prcliiMtxi siul posl \euiain icmel liupclralaui. quas Beo dedieatsa aunt. Nov. cxxm, cap. ull.
(47) ErffMoUrum. Be leelione buiua loci mira
\Yrta Lonnis:
. Tbeudoiua Bafsauioii ad ul
eai inlcr itiierpretOii conceriatio. MUii coitslal
46 Noinocanon. c. , in refcremta d. . uiiiur r\ recie legi in vetisiibus, Ergatiotauorum, ul hie
- :
;
~ " * - . Ergatiolat sive ergasiolaui. arI.is veibis
#;! . quiutit itiieMigiiiiiia, iittcea ei operarii, quoruoi cenuui erat corpus et
csse Aagra, verliert. Vido Gluasari no*tra collogium. Dicam Uiutn quod logi libro cod.
editiomg Nivollianas, quiquo Jacobi Cujacil foisoe
aii Gctlrenum el Nicciaui edil. l\*gixe. Sed uon
IHilal idcm Tbeodorua d. . Leouia |H*rtiere dicebaiur, bis omiiiuo verbis; Ego plen* crtdo
legtHduWt ex Ckrhuanufum nunuro deligaHtur,
ti
ad scputcroruui v i o l a l o n i : Aliud eoiiu, imiuii,
est, rtliquiat dofimcioruin tmiiaferre, ci aliud fu- 4M reiajiiutmaix erroretu Qu verb* ipsius e*se
randi anituo quid euriim quas iutcr ipsat anui, Gujacii dubiio, qtioniam ab eodew in Paracomreclarc, taiuctsi et boc quoque iiuproprio di- lill. cod. ita acriplum inveoi : De q*ib*$ mui *caittr afpulcroroin \iolalio. Vide lib. LX BaviL, tkuirror huideret, I Tkiodo$Uno tl JuttiuiaMO
codici, Ugerem*$ ul ex CkrittUiuornm uumereI. xxiti, ad Irg. 5, I 4 D.
(42) Et ttntpcc PraMcrniisil BaUanio aacrile- ligantur. Vidc lauien euuideiii Cajac. Obmr. Iib.
gum, , ad Pliilii Aomocaii. lil. 9,. 25, X X I I I , C . 5 etiufra l i l . 5 Paraliila. V. Fracllwi
cdii.
4t niatettcum, , ad Pbot. ibid.
(43) AdtUerator* mweia. Qui Grette - (48) Q*i iwntdUm wotanlnr. Socralca, Ifiai.
, adulor viobiiurque iuoiiOlar, I 3, e. eed. Ecctes. , f. 23.
(ii) PerdutU*. (; * (49) L librarum. GnrKl, . f l
, Ba!t. ad , U 9 , C. 25, lege, iu 1. 0, c. eod.
1

n x

:r

1169
CONSTIT. E C C L B S OOLLECTia
HW
2 . , , VII". caiul* dtiniaxat pecuniariis, inler *
fentieniet, non inviios, recle cogtiosiH epUcupua.
, .
VIII. Episcoporuin Mnietrtia raia eet inier .
. " ^
; qui epixcopot jtidicet elegeraut; el sinrilis c- een, * , - lemiis praefeciorniu prxtorio (5*J), a quibns appellare noii licei. Ilaadanttir auieiu ex>ectUiom per
6 .
apparitore* praxidum (5I).
'.
IX. Eos, qui sunl in cusiodii, pmscs dio Dnmi - nico producenft, interroget nnm qnid inhumani (52)
\ a cuiiodibns perpeiianlur : et egcrti* auignci ali* , \! menta per comnienUriensc(53), ac pracipiai eo< ,
. , quibiis boc opus cril, luio lavari. Qujr si nogligan . mr, prscaes 20 tiliris nniliaiur, ac laiiiunnfiMn pnc-, '. ,> alat ipsum ofliciam : dcmrionuni or<Unc iret Ubras
.
aolvente. Rera ipsam curai episeopus, cl pnesidcm
admonet.
'. 01 ,
. IIalbeinatici (54) liorof enos pr<rscniii us cpi , acopia noti coiicrenianle*, nec ad Bileiu ortboduxaitt
, . accedejiies, ex ouinibua civiiaiibtit expetluntin'. Sin
; - auiem in civitaiibtia reponi fucrim, supcrsihiuiem (55) tuam publicanlca, deporlantur.
, .
I I . Provideanl Cbriaiiatii, ne a quoquam bsih
'.
, naantur, vel injuriis aul daniiiia afftciantur caplivi
Bomaui, qui rcvarluiitur.
',
Xtl. Si perductor ancillas sitas, vel filia*, pcccar*
,
, , coegiTii, ad episcopos accedeutes, ea iniscria libcranlitr
.
XIII. Aclor volen, non invitus, apnd arcbicpisco1 . , ,
, ' pum CoiistaiuinopoiiUnutii agil advmus oecouomuw.
, ;, ct reliqnos cjus ctericos, conlra ipsos ,$I?o
conira Eeclesiam babeal aciionem.
>
XIV. Ne scenicis qutdeni liceal, ui ancillam , vcl
'. , . ingeniiam, ad scoriaiioncm pertlucant, aut prosti>
;
lnatil. Quippe omniuo ancilla vbidicainr iti lilierla ; - lem absqno ulla jaciura, ai ad pncsidcx aut epiaco , pos accedal: quibus eiiam cril ctirae, ne penniilaui
^; - aiicillam, vel iugennain miilierem. invtlain versaii
.
cuio mimis, auicburia, aliudve speeiaciilum iu ibeairis exblbcre.
7. .-, , XY. Si quis non orlbodoxus (5G), f.iclns fuetil
R

Annibalis Fabroti nolaa.

M a r c o l l i , S n r i i l . I : Educlum de carctre ; erat
(50) Pra>[kciurum pratorio. aententia epic i i i m eoiuiiicniarieiisi*, e l c V i d c a.l Glossas U ? aropi apjHbtur. Ila?c Wx dirigiiur ad prf#c um pra*lorio, a ciijus senieiiiiis etiatn appeU I> silif.
larenoa licet, I. 19 el 50, c De apprUat.
r.(5i) Mathematki. Tbodorus Balsamon ad P!it

(31) Pr

npparitoret prmhlutn.

Per

publi^tim

oAl( iuro, in Appcndice cod. Tlmod. inim. 48, quam

<! ciim I. 8, r. i*od. opT;e prciium eriu
Eparopm i^itur suae seiilciiti;e bahel exi*Cdiioueni,fticutne<:judicca dulcg<ui (L. adho Pio
16,1). De re judic.)
(52) Aum quid inhumauu Ne Iti* btimanilas
claitH p-r corrupioa carcerum cusiod.s uegNiir,
in I. 9 c. eod. Gra?ci 8icaccipiunt,qttjsileg*relur,
Ntim hi$. Huinanitaietn qiiblam iuterpruiaiitur ?ictitalem exbiidlioiieiu, et ii ciUum poiuiuqiio biimaiiaali &1<* ui Gassiod. Var. 7, 55. Eg'i
Gra?ci atscniior buiiiaititalem liic aci ipioiuibus
\ .. Vide Itb. vi Basil. lii. 5
. 47 V. Goiborr. ad l/baii. p. 20.
(55) Commentarienie*. Caiccrinu CUSKMIOH.
iMrlogitim Gr.ri:inn iiicusc Jan.
4

r.ir.iv

'

'/.

G v ^ U S.

l i i Nomtcan. n l 12. cnp. 5: j /

\ ,
\ ,
, , * * i)ui maifpniatici coram ephcoyh libros
$uo* non coiicremflrit, tieque ad oriltodoxam fidem
accedHtit.omnibu* peCuntur civitatibu$ : inveuti deportantur. Idem dicii ad (ituliiiu 9, rap. 2 3 , . 1 \IK
(55) Superstilionem. ; ^, PIMUIHS, Nom. m . 9 c. 25 ;

l o r p i v l a n i u r v e r b a baic bgis 10, c. b . I. Vel *ecreia errofli sai ei projessioms hiMhfiarsrhu.

(3G) Si'quis non onhodoxus. A l i i qnaiu C i i r i s i i a u i , a^lvocati non rocipiuifiir. Jml:cis vet p a ydim cacsas agiMnli vcl iuiliLmdi licciuiam d c n
giiMUsti) consiil. T!u*o.l. ad Y a l o n l i i i . :iun. I), iti
|<. cod.Tlirud
t

1!
TiiKOD. BALSAMOIffS
1172
advocatos apml prefectos prarlorio, cenlu>u libris , ,
ipgutn offldam mullaUir. Qui vero fleri adfoeatu, ', '
et patrocinium pratsiare fuerit augua , ab advoeaio-
iwn Dttmeroremovoiur, ei bonis per proscripiiouem * amiggU in ptrpoiuum relegalur : regionia aulem
; * 61 *
praeses dmddia patrituunii parie wiuluia* exgillo

cjuinqtiattiii puiitliir.
XVI. Si probibitiim tega til otairinionium (57),
. *
ed spousa propter di?er*iuiem (58) retigioaU spon-
auiu roctigei: giquidcro id aoveraut ipaiua parfniet *
priug, quatn arrbas actepitsel, doplas rtgtlluii. Sin , * 6
tWiucepa inierrotsil bacc causa, lesiiiuii simplaa. , ,
Idem in aptnga quoque oblinei, ad rtcipiendaa ?el .
pfirdendag rrbag.
^.
2\ \ olXVII. Daleciu (59) epitcopi el primatutn inler
p:>steasorcs, flt cotuparator fru.iienii, ex illig, qui
iiiilitant in ejtig regioaia oflicio, sive munua saom , ,
iitipleverint, tivo adbuc uiilitaturi einl. Hoc qui * '
.
tatggreditnr, 50 libris muliaiur (50)
XVIII. Ililitea, qui praepothl sunt (60 ), et iotcnti
'. , a^endU aif.nbiis, hi tlalioiiibus gui* gpecie*, qiise , IH r agrorum culluram iu civiiatc, vcl lu ejoe ler-
riiorio provrniunu antronaruin (61) guarum nomlna
arcipiaut, arbiirtitt epitcopi cl pranidig. aut defea* \ ,
aarig, i l prrgeg abaii. Kec collaior adseralioneni *
prygtare cogiiur.
.
'.
XIX. Defensoreg per rphcoporam, el clcricorwn,
fi in digidtaie conniiiutomm (62), poggeggorum,
et eurialiuni decrela consiituoniar : priua illia qul ,
eos cognoscuul, in aclU moiiurcentoraui, eita Q .
oribodoxog jurandbux. Aciua ipse, io apiacopi pre- ^ avio^aTau
acntia Cftlebfaiur.
'. ' ,
XX. Nulluead ullam miliiiain (65) admiltilur, ubi
per tres iu actia monumeiilurutn , proponiiig gacro-
gaucti* evangeliis, ei legliiuoaiuin parbibituiu fueril, ,
quod bil Cbriatiantif ortbodoxus : qui qnidem actus , ,
ajnnl ejua loci prreaidem celebraior abi militalumt . oa, duobua eolidia ejua noniina aolvandis. Qnod si , ,
itogbOuai fncrii, pra?ses 10 libras aolvii, etofficiuin ', , \ tjns20, el qui miliiiam conaccuiiig eat, 10 , slmul* .
.
que Inco iuoveiur. Qui falsdm dlxera leeiiiitotitum
ina corporali aftkiiintur, aiqae ipsa* mulla?, peri- ;
cnlo (omiliH rerum privatarutii, privatis inferuntur.
'.
XXI. Si qula denuitliationein pecnni non nuine
raiae iniilere nequeal, propierea quod ipsius ad- D ,
verkarius provinciie prsesee s i l : alinin migislratum ,
civilem vel militarem adeai, eique rem manifcsiet: ,
f

Annibalis Fabroli notffi.

(60) L Hbrit n.x/. Man. Peirese. habel '.
(57) MatrimoAium. Speraitt nnptine in 1. 16, id
(60*) Militei. qui pr<rpo$iti $unl. ilitea qni ia
si. tpouaalia, I. Si puetlm 6. d. De iponsalib.;
legibtis imer orlhodoxuai el bareiicum nupliae gtalivia sunl; de sedeiiidixi ad Tbeopb. D$ mu*l.
pcrmiss^ snnt, ui acribit Pbolius, Nomocan. lit.
(61) AnnonaruM. . Vide Glosgarium ad
12, c. 15. Quid a i i l e i n sacria canouibus ea da ro
GedieiMini.
. !:Mitum sit, vidc in conctlio Laodic. ei Gbalced. iv.
(02) Indigmt. cotutit. Honoralorum. I. f9, c.
Jurc. auiiu miralur Balaamon ad d. I. 12, quod
'piscopom u negligcmia apud llitipaitog parenlcg pAd. Vide quandtxi aupra ad 1. 18 cod., DeepUxe.
orllmdoxi filins suas Saracfnig nuptum rollocent. ei cliric.
(58) Propter diter$iialem. Hgc non goni ia Bu- (05) NuUui ad utlam mi/iliam. Alii qnam Cbrigtiani miliure non po*Mint. Tbeodosiug cl Valjiilicht auciore lUlsamone, d. *. 15.
(59) DeUctu. Vide supra Parat. ad lit. 5. iu Ane. lin. in Appendica C. Tbeodogiaai, nim. 9: P*gni*
Gorrigt* cl bic vcmonem boc modo: Vet \ mu raura* agendi, vet wUitandi licentiam diurjtm***
nifi /:oc iwpleveiiut, tei qni mili*atun iim.
Vidc ad I. 12, h i 5.

1173

CONSTIT. KCCLES. COLLECTIO

1174

, \ . vel in boruio defrrtti, adeat pplgiMpum , alqtie lia

.
*.
f| .
!
, \ , ,
;

.
. '. *,

'. ; ? ,
,
; ; . * \ ,
^ , ,
.

tempus interrunipat. Idetu locuin liabct eit*m lu

exoepiionf non numeraiae dotig.
XIII. Naiuo conjicitiir in carcerenj, nnti imervouienie pnrsidum, vel defensorum aciu. eoa,
qui in carcercm conjicimuur, epiacopi aemel in teptimana visticnt, ei curiose causas inquimiieg, of
flcianl, ul Ipgibns consenlanea pwsubts aganl :
babenlibus faculiatem iigdcm episcopU, m <le eulpa
praegidntii et ofiiciorum Impcraloriat niajeeUtcni
referatii.
XXIII. Privali carcerea nulli gimto , ttiiiiitle*;ditf
us, qui ln eog conjiciunlur, cpiscoporinii provideiuia.
XXIY. Nemo poicst infaoies, ex ingeiiuis, vel scr vlg nalos, qui exposiualur, sil;i vindicare laiiqnan
maticipia, vel agcripiilfce , c o l o n a r i x v c coinlilionl,
ncqtic c u m l a l i

disiinction<\

l i o l eos

nmriendog

guaciperc; scd i n ^ c u u i gtinl, c l quae a c q u i r u n l , ad

liberos gno$, vel e x l r a u c o g , qr.o

inodo

IraDginiiifint; qnaruni gano r o r u i a curaiu

volucrint.
praesidca

ci episcopi g e r u u l .

'. XXV. Snlliciii sttnt cpisropi de i i l , quae ganciia

, gunt i n probibiiione alearum t i i i b m i c g i a se ge :? , renieg, opera p r a s t d u n i c a s i i g a n i .
.
X X V I . Qui res iminicipalcg adraiubriravii, o b n o <7'. " '.
, egl reddcndig ratiouibug, vel gponie, v c l i n l e r " '. voniente absque d a m n o (64) coaciione praesidis,
in
Q Idqne quoianiiip, apud acta monumcaloru
^ , - p r x s e n l i a episcopi e i t r i u m prirnorum in m t i n i c i p l o ,
:, , , proposiiis sacris e v a n g c l i i s ; nlii m a n i f e g t i n . l u a i ,
.-, . - quas itnpensag its:erii. e l quid r e l i q u o r u m nomine
( c e u cotisenfaueutii o s i ) solvcrit : ac gccuritaieih
, b a b c i , l o n ( C i m p c r a l o r i a majeslag altquem a r b i t r a l u
, guo m i l t a l , qui raiiones i i i g p i c i a i : qtii si recle factas i m v e n e r i l . pcr decretiim e i , qni a d m i n i g l r a v i l ,
:.
v

c a v e t , nec

altcri

dciaccpg

obuoxiug est i n q u i M -

liuni.
Non licet p r x s i i l i b u s , ut i n provincias discu?so ;
, , ; - rcs (G5), sivc r a t i o c i n a i o r e s , vel peracquaioreg, ad
* ' digculiendas raiiones publicas, m i l i a u l : gad gi qui
, sacram formulam (0(1) gubrepthiam a s s e r u n t , o p i / , - copi poiesl.-Ucm ejus accipiendao babent, ct ad i n i )* , ^; D peraloriam majcslaicm refcrendi. Cipleraque ojus , iitodi inaudala, vel commoniloria (7), vcl dccrcta
. . . . - prresidalia ne prorsus a d m i U a n l u r , e f i r i a n l .
gcopi. Quod &i rein gilenlio prasierh cpUcopus, indignaiionem i n c u r r i l .

; ,,
, , , -

Qui

sacras in provincia iormulas , v r i Otisiitu

tioues, vel

pra^siduui con&ulumve

pcrductiotics

(G3)

Annibalis Fabroti noteo.

(Go) Absque damno. Absque tiHosumplu, ut apud (66) Sacram [ormulam. , sncram /orJtiatln. Quid alien. i i c , 21. Sme omni damno, , typum.
-, Tn. sme ullo suinptu.
(07) Commomtoria. , S i c c l i . i m
; *;, ein omni dainno, iu hilegr:i
s c r i h i t u r i n conslit. i n t e g r a . Closs;u j u r i s :
ronsi c. h. t. Coufer lcgem 28, infra cum l . 28, , '-
. *'Ofl.
Episuila niissa ciim pnr.co^io, juggione. bs(05) Dixcmsores. H cle hi\ el In inlcgra congi. caiu tturl.
; . , osl ,
(08) Couavlumve penlvctione*. 3 riigcitgtoreut Craci ) vucanl. Viilc . Contiu* ; ; Ci.H&nhtm
pmrfMihnra.
l i l . c. De dimussvr. rl ibi Cuj
A

THKOD. BALSAMOmS

1176

* ttotvarm ereciioiiea iniiaaal t l aplivg tex &

atdidit aeetperlt x * prorlocla, qoadrvplom ,
Ja*,qood fcaoe quanuttucft taprral r e t l i U i i l : ,
babeiita fcojaa r d prvjbibtadai potetlaie epUcopo, , *\
ptftna d o c t aart Itbraram locarobanto prsHidi
, \ , xa\ , c l
ttteoclrlo et ipti tpUcapo, sl toaamat mjoria .
xacuonam non probibaertiH.

Non adntttefutiig ti, qiii crnn forntala nitliidr a
\ , prttsktfbvs ad cxpttrgationcat gsqua&dMCtann vol
rlemoUtkmoin aeJiAciorutn. aftonimve Uliaat, v*l ,
imaginam cauia. Qui boc 5011 probibel epiaeopag, , |
.
iiltm obooiitig esi pasaa.
xpovotTv
ftdtettpigcoptis,* rounicipii paterf69) providere,
9

loca n x i r i c i p i i j u r e nullo ab aliquibag potsktoe- g

, \ Otioo
fur, neve aino forniuU tacra InaeaJtjr et
\ i x 6tiou
qairert, qai t x iWmiila gaera oia*fjioae* sqmnutt
&a%t , \
tiabeitl; mimis bi<\ iilo pta qxam par t h ,
babonl.
.
' oCoiov ol
Si babtoi patrimonium U aiiqoa re goli coiuli , * t i
Urtom.tpii comroooiii gm protiadfg: jaraiorla
,
caolkmc pnegtiia, idel t n e corawiitualur. 8in aotfm pro ipgivg caoaa modo daiil fiucjusgorcw, . cp\
,
vaqtie atl gunmam. qti nnc cttt in a n . Quod gi,
\ ,
mm fijfjaggoreg goUondo gint imbigitur , ab epi \ \
atopo. ti muuidpii paire, ti defeo*ore , l a onum
coaveaentibug,exploranlar : uec qoi miggug eoi
extetor, qoMqvtm nouiine juraloriaj curoiionit,
o l gatUdatiotiam atvipit. Sin ex gpeeiali jnggn
pifocipit, aul maodato mazimi magigiraiag, irape- C , , -
*
raixtii exaciori faerit, ul Ipgam pergonaro abdiical,
nec eam fldejnggioni commiiut, boc ipgooi abtqoo , ,
]oeiora tameii ipsius, faciat : baboutibna hic quo- ,
qtie loeam pcanig iisdetti advergag ^pigcopam aiqno . ^
prgtgidom, ai Irgeni haac vlolari portuisorinl; aui . |

cttto aliquid deliuqolivr, coiifeeiim id prindpi non

IndicaveHnt. Et oportet eoa non amplioa aibi reti,
nere, qnain eongiiiatam gii dari notnine gporiula . ^
ram (70) : neque per coaeiionem aliqoa fieri debet
*
cxaeiio, prasier iudicaioo saperiot aei aolidog , \n
eoiisiiuitioniim publlcaiione, caasisqoo caHerig : ei .
q x hj pabtico uiileg, e i eoa mimicipii u t n t , qoi probenlur iiiver*ig, oipendaiitor. ftorvabU
eptaropua ea, qtwe ganciu gont de adenpiione armoruro (74), e i adsmtiono meutorum (71)
X X V I I . Si paler farfogocaralorem ID leglameiilo D '. |
reliqoerit, ia abgqoe aaligdatione fll caraMor. S i , \
nnllutu reliqoh, agnatva ejag, qoi ex lege Toeatar,
,
eiiratioRem accipii. Sin agnamg nullus eiglet, ant , . " ,
non iduneng iaveniatur ; alioa arbHralu pratgMia
,
ongiilailar. A c giquidem patrinonroin geflKcieng * \
Itabei, non taligdat; gin aalem, pro niodo faculu ,
iuw goamm Qilejtig^oreiii prattiat. Et iitroqtie caae
. *
f

Annibalis Fabroli noto.

Cbalcedon. aet. 1 0 :
(69} Hmifdpii /. Paier cititatig, quigimpli. Vida Gloagag Basllic*
c:tr b k dkiior, n i in I. integra.
(71) Dt ad$mpt%one armorum. Hon recla qei*
(0) Nomine iporlxionii. . Ulilur
dam ialcrprctauiur, de raplnamm proliibitiooe.
Jnglio. Intra I. 29. Idem fio?. L X X X I I . C . 7 ,
exMU dicuntar, qui prhratig bouiinihM
. Oasil ca lutcrpfctautur,
babero non 00130411111 iuiiauo Anlectfeen
. In iportuln uu C9Hiweiudi*ibH*. U l iarma
mr eiiain Tbopliilus in | tripi f)e acticn., ubi iSov xv, c. all.
agHur de saiariU qua dautur liliuiu exaecuioti*
(7i) Admrnion* nutttorum. Adaaratio meiaiobug conveulioiiig iiomiiie. Uiitur et loaciliuai
ruiai egl iiUlio pecanl* vice meuioioai.

1177
CONSTIl. CCLKS. COtLECTIO.
1178
i * \ * - Um jnramenio, qaam ac*fa Interveulentlbiia, E Y H gelia langena, in prapsettlfa praealdis, et episeopl,

, et iriiim primatam dopotiit; omiiino *a ret furioii
ad utiliuiem geetvrmn. Fach eilam pttblif nm
. Doal
} , Inv+nlarium, alque Ita ren acdph , el arimlnhurai
eas arbitraiu tuo ; inatientibiie Interim sub bypo ,
Ibeca rebua ipaiaa, ad ttinilitudinem episcopi, el
* cnraiorie pupilli.
; .
XXVIII. Furioeoruui (73), et menie capiorum
". 01 liberi, ntairimoninm contrabore possmu; ttm doie.
,
, - quam donatione, aatc nupiiaf, a caratoribna eorum
praeaianda : aic tamtn, ut bic quMem attiimaltone
? ,
prxfecti urbi, In provinctis vero ipsorom prrtidiim
,
et epiuOporum, la: opinio personarum qoam re . ram pnestandaram aamma apectelar. fliml b*e
, * * abaque ivmpiti (7), pratseutibag caraloribua , ct
Ineignioribns furiosi demetv. ieqne cognalit.
'.
XXIX. Niillus (75) ab iniiio clericitm accuset aptid
], *
palrlarcbam, sed apud episeopuin Ipelus : queia ti
, .
suspfctum babel, agal apud mclropolitaauin. Siu
, * et illc suspenus esi, una ctnn ipso judiccs eate da ,
bent ex loiiut syaodi peraona irea, qtii ordtnaiioui
. aarie priorea ainl (76). Qtioram aenlcaiiis ti
, conienlus slt, dioeceaia gna palrlarcham implorel ,
* , * ac pronunliatia ab illo aeqniescal, qnagi ti ab Initio
. . jus illcdixiseei. Nam a palriarcbarutn sentenliia (77)
iton appcllalur. Idcm el in ii l<xum babvl, qtii

:9" . ' epiacopoa coiiveniunt. Licei aulem in euiu fix< m
apud pairiarcham conquerl, wt is per lilieras euag
*
* C causam ad epitcopuro remillal: nec aiiipliui qna ' * tuor siliquii noroine tporlalaruin aecipil clericus,
- qui a patriarcba vel melropoliiano miuiiur. Vel *i
* , qui accoaaius eat, epiacopos s i i , non amplins scx
* tolidis, in qnacunque caust vel suntma. De appello. *0 ; , liono palriarcha cognotell, ei judicea per ipittt
commissionem sunl episcopi, vel nictropolilani. Qxi
. pneler baec agil, dopluni restiiuH ejus,quod utir
., roodom exeglt, el a palriarcba vel wictropolilan#>
eccleaiasiicx pcenaj gubjiciiur, ei a caialogis ecrlc, aiaaticis removetor. E l baec quidem, ai ad ercleaia. ,
slicum aiaiuni eausa apeciei. Sio diseeplatio rivilio
, sit, non cogiior aclor hnec aervare, sed apud pra>
,
sides conveniendi fa<yllatpni babel.
.
XXX. Omni* ctiratio; si pairimoniuiiiadqitingciir'. ,
' , , los usqiw solitlos se porrigal, non apnd pre*idei
- conaiitnilur; aed apud defensoretn civHalis, vfl
dauiiivirum, cl Aiexandriac apud jiiriilicuin, prsf nie

, fpiscopo, ve! personii publreit (78), ti earuiu
f

Annibalis Fabroti n o t s .
(T3) Furio$$rum. ln Basilicia addUur, nec palrii l i l . Desuspect. tvt.
eotiaenaum exapeciant, lii. xxvnt, t i i l . , c. 19.
(76) Oxi ordjuaihnii stri* priores $unl. Gregor,
(70) Abtqu* avmpfa Recte, ut L 26, aupra.
M. u i . cpiat. 1 U .
(75) JVMl/aa ex toiiu$ tvnodi penonn.
(77) 4 palriarcharum tententiii. Si appcllf*lur a
. Ueiegati a iyMdo. to)aeiitcnti:. judiciftdelegati a palriarcba, lunc hiiio S Ifaximi cum Theodotio epUcopo Osareae:
;, itl est patriarchica tede$ appcll*
Ex p4r$ona Petri ComtantinopolHnni prsemti* mis~
tionein diriinat. Pbotiug, : lit. 9, c. 6. Vide
$us. k t i i i : Uittemui ad mm tx pertona noxira Bdaair.on. ad can. II ayn.Antiorb.
patricios duot. Viie qtx dixinms ad Tbeopbium
("8) IV/ ptrsonn pttblicis. Ex boc loco comfai

1173
TIIEOD. B A L S A H O M S
1180
rif lute copia tit: Ooejussore pro modo pairifttoaii
prtaatando, dictarum peraonarutn arbiirataits , al- *; 6 , cIpqqaa caelerit, quae creandit eitratoribat fiori aoleot, *, \ < \
obftervaadia; ac duobut aureit aolvendia: eo, qul ; ,
cri*allineiii majoria lucri cauaa differi. vel ampliua -
accipii id omiie iriplum realltueiite, et mimua cu- , , raiionU aiuilicale. Ga*leruni ubi cufaioreiu dofeutor ., ',
fpieetqto prxtanie dat, grsta ii arcbivo eccloaias '
lepouenda autii. C^nsiaiitinopoli qutdttin apud prte- ,
.
toraiu duniaxal curatorea creauiur
.
XXXI. Si it, qui (70) dtliael rem ad me perllaantei,
'.
abseiif eii, vel in iiiagitlratu roiialiiutus, vel iiifans, , fj infant , ,
vel iuriosu*, aee lutorem aul curaiorem babei: lici- ,
lum mibi tl ut inlra consiiiiiluiii lempu* boc oo- , i) ,
inina pnesidem adeaut, vel bbelbiiu porrigam.ellem- ' .
pua h i U T i u i i i p i n i r . Quod t i prxsidem accedere ,
neqieo, coineuio epUcopo per ecripiaram anlml .
mei acniemiain manifotare debeo.
\ *
XXXII. Guiu domiiius in recipienda entpbylaoli
ca re (80) moram inierpoidl, eitiphytetila poieftialem ,
babei ejtt* gtgniiiidat; :c Consiaittinopoli qiddem tub *
Irieniiil finem altfsiatiouis facieudae aptid prsefe- pu
rtot pratlorio, TPI pra-fectum urbi, vel judicem ;, ,
ei, qul empliyteiisim recipere -ecusal, compaieniam; , ,
vel npitd pairiarcbam deniqiie, ti doiniimt empby- '
teutic rei poletis sit (81): in pravinciU auiom, apud > * , presidem, vel abscnte praeside, apod defenftorera , *
\el epi*< opuiu ejnt civiuiis, in qua recntaas degil: , atque borum olieruirius leslimoniuin accipiendi. Q . ,
Qund si ne lla quidpnt rocepertt ille reiw empby- , leuticatn, sane nec coniraciu* einpliyteiiiiciiaaolTllnr , ;
f entpliyteuta eopienii etiam icmporis peiiftioiieui . ,
lucralur; doiiec ipse dontiiius ntle>ualionem itiigeril, *
qua eam exigU. Tunc enim illam ab atiesiaiioao
facia non raiioue praleriii lempnri*, aiciplei: exa-
cioqtie iiitnniopost factum aueslaiioneiti, l i cotitumax empby.eola , rtnn expellere potett.
.
XXXIII. Qui ancillam, vel iiigenu.im, invilam ia
t.Tiiam orcbestramve irabit, vel prohiliet bac lllani , ,
profcssione Iberaii, vel afldcjti**oribii$pjua auruat .
cxlgii, a pm*aide ac epiacopo proscribitur, et civila- ,
le p r l l h n r . Qnod st prxees ipte esi, qui viiw adbi- . ,
:,
bei, ab epis<opo probibeiur, vcl nm Imperatorl
episcopns 'iinlicat. Fidfjussores absquo jactura ecr- Q lil . tk of ra: lur. ejiismodi mulieies lgitiui'? imbutil eiiam .
;, , 9

Annihalis Fabroli not.

Vot anttm, inslit. De Allil. tut. legnn lun,
rel atiis publicis personit, til eliaui observavil Cuj
iti nolis . ad d. .
(70) Si it qni... vel in magistratu constiiutM.
non siinl iu Pf?iresc.ii co-hce. Aucior^s omeui B4hilirou iion vid iilur percepisg^ II:KC verba ',
cel in tumma polotate
constitulio
; eio eniin accv
piTiint. quasi in poleulioris personse poiestate
<on lilnius sii adversaritis: sic enhn malo verleie lia*c illorum vera,
, Basil.lib. , i , C. 3, quani veramiiiaiiaiani mcniem tequi, *l a Graecoruiu nirme ab<:rrarc. Carlcrum lubcl bic pcr ocrasioncni totaia

legem 31 ememlare al fi<lem veleria codic s, qno

e:ep^ iisus sun beneflcio v. cl. Juliani Bro.l^i:
Saucimui ti quando, eic, ef deiiderat. Moi : Proponere : non ei licenlia til ab$. tuo ado. cl<*.,
ctoriiate uturpare: $ed Uctnlia ei delnr <*dm
prcptidem. vel libellum porr. El mox : interrmvtio
nem temporis (acere.
(80) Quum domhiHi in recip. tatphwtentica .
esl v?ciigal on canon enipbyieuticiia,
H.ec lex iulegrior cxsiat lib. xx Ba*ilic. l i l . 2,
c. .
(81) Vcl apttd pnlriarcham domiwi ewphyttutictv TCI uvicus nt. Ux^ won sunl in uasillci.

1181
Cr.NSTlT. ECCLES 'fiOLLBRTIO.
1182
^ ; \ clignilaie cooitiluiii, ac tiiie reacriplo iucipi*:
, . \ dotalibos lamen insirumenlis iiitervetiientibag. Ea .
dem locum liabent eiiaro In flliabua icenicorum.
'.
y i X l V . Epicopns anl clericua, qui afea ludit (82),
, , vel socielatem cum alca linleniibus babel, vel qui
, aliis asgidet, thealri venationisveftpectator,a minl*
, \ , \ aterio sacro segregaltir, et annonis suis privalur.
. \ Simnlei lempue ad poeniieuiiam conslituiinr, tiilra
. quod lemptis tligne visue fueril egiese poenilpiuiam,
. \ bamaailaiein pontiliciam fmpetrat. Quod eo tem, , pore exaclo, persoveraveril, proraus a clcro subron : ^ * vetur, el una ctnn patrimonio 8iio fll curiali* ejns
> numtcipii, cujus eral clerieus : aul si inonicipium i l , lud ordinein decurioniiiii nulUiin habeal, curialis lil
. , mtinicipii vicini, quod ejuamodi persona mtligel. Si
. - palrimoniiim ntdluui babel, fil apparilor. Observani
/, \ , \ - auletn haec palriarcba, el epiicopi, el ecclesiae de, \ , feasorea, ei praefecii pneioriis cujuique ilioeceseos;
\ caelerique presides, ac defeusores, liaee tpsis saccr. - dotibus iiuiiiiabunt. El i n q u i r e n d u i n de laltbiis, ac6" , * curatia explorationibus iniervenienlibug, tpsia etiam
; . " proposilU Evangeliis, ac indignatiooi caluiuiiialore
, , , , subjiciendi. Habel eliam coustiluiio di?ersas pcenas
, - aJversui praesides, ei oflkia el defensores, si cuin hxc

intelligent, episcopi comp<;ienlibue non uunliarini.

.
Tiiuli paratitla.
. /, . ' . , . Omni.
Libri i , tit.2, <oiiel. vi, cujus iiiilium, Omnt. Eiiani
' iu Illyrico anliqui canones eccleeiasiici rali suulo: ila
* , qtiideiu, ul cuiii ecclesiasiiciim aliquod d u b i u m enier, - 8eri, arbiirio Constauiinopoliiaiii e p i s c o p i , &yiiodo*
^,. ;.
iroacla, decidaltir.
. '., . ', . ', .. - C Lib. i , lil. 2, conslil. io, ciijtte tnilium *.*.* Qui
, , - n o s o c o u i i u i n , vel piocbium, vel xeiiodocliium sc slru - clurum promisil, inierveuiente cura episcopi regio~
.
iiis illius, haec xdiiicare cogetur.
6. ' . ' . ', , Pars aclorum.
Lib. , lil. 3, constit. 7, ctijus inilium, Vart ac , torum. Nec bunore, nec lege ab episcopo exigiiur,
* .
ui lestiiiioniiiiii dical. Ideoque teslimoiiio diccudo
non adbibeiur.
. ', . ',. ', , Si quh.
Lib i , l i l 3, conilit. 20, cnjus iniiiuni, Si quu.
, Cum eptscopus nullo le^laniChto c o n d i l o dccclii, ha .
rediiateui ejus adil ccclcsia.
.. ', . ', . ', ; , Ad iimiLiluLib. i , lil. 3, consiii. 21 (83), cujus inilium, Al
dinsm. *0 -, , iimiliiudinem. Dccurio factus episcopus, polesl p;r
sidisliluium, pcriculo facullaiuin a u a r u i u , prxjtaro
* ^ funciioncs, quas pairia: debot.
; .
'
. ', . ', . ', , Si qua.
l/tu i , tit. 3, c o i M t l . , 2 i , cujus iniiiuni, Si quu.
; ; Q u i caluuinialus e l episcupuni, Qsco auri i r i g i n M
?: ,
libras iuferl.

Praclerca complurcs pcr emndem lerlium liluluin
, consiiiuiiones, ad buuc pr.nescnlcm liluluiii qna
dranl; cutu de cpiacopis iraciettt.
:. '. . ', . *, , .
Lib. i , tit. , cousiil. 17 (80), cujus iniiiuiiv
Annibalis Fabroti notee.
1

(82) Qui alea ludit. Vido infra lib. , tit. I.

(83; Lib. i , tit. 3, const.21. L<x V\ cod.De episc. et
cleric. non loquilur de decurione qui facius sil
fpiscopns, sed aiteos, qui ex decurionibus cliam
t

honorarto t i l u l o i l h i s t r e m d i g n i i a f r m
cotisecuii
' , pcrsubrugaios dociiriunuin munus eubirc perioulo 8iio a.l siiiiililudine:ii cpUcojiornut.
8 i ) L i b . I, l i l Ci, cuiut. 17. Ihcc i j i l u r c o n s u -

1183
TIUOD. BALSAMOXtS
H8i
T^c * * Ill faai ff^ferttti SaoiariUaaiaiaia umi, "
, ol .
caaiodiaaiar, provMtant epltcopi.
. ', . c% . x\ i c . AntU(4$. *0
Lib. i , l i l . 0, coMtit. i cajue Ittiiiaa, Anii$U$.
e o , qof jam bapliuloa aal, si rebaptU
tire fnerit aoMt ordino 8*0 remofaiar. Bo* . .
tulin pntcepiU apottollcis repagnai.
Lib. i , l i i . 12, eoniliu 5, eujna *, ;. ', . ', . \ . 'Art^fcoV
. Aravili coafttgae arcaa depooero debeal. 8i ror.
non pjrueiiut, neqt* ceaaeHm proniitue ab epitct- ,
poetcleridaaacarilaii, tmm joritioraadi prasatatioft* \ ,
ne aie qaidesa eot abaqaaftoatoatiaepisoopi Iteti * ,
abripare.
.
. ', . ', . , , JmoxLib. i , l i t 13, coaaih. i , cnjx* ,/4
dst.
*
Epitcopi letlinni vice nbserfbaal iaatraneatto eo
( mui, qui iuaaumiuiintor 1a etcleaia.
* 6 .
. ' . *, . , , Defewmtu
L'b. i , lit. 15, coou. 8, cujat iaiuum, Difaaaa*
rt$. Cifiiaiit dffoaaor, aateoUaute episcepo, cocuii.
loiior.
Lib. , l i i . 2, roasiit. 2, eujus , Opoa. ', . ', . ', , *
. Si exsecutor citaiaui vexet daudi . flilejmttorit caota, quem dicai etta partoaam, qaai ,
aoWendo noo a i i , pri?ideutia et judicio epUtapi ,
cuta aecipiat
.
. *, . \ . ', ,
Lib. , til. 43, cottiiiL 1, cnjaa iutiiam, H artV
. atae lueuro inqoirera poatunl epiacopi, el )6.
, \ .
pnibibere no Nat.
. *, . ', . ', cuntr*Lib. i?, ili. 30, conaiil.' 14, cojif inliloi, 1 coaf rotfilai. Qni propler (liSculialem quamdam aeqwil ctibw.
per locornui prcsidem, vel per defenaoreco facera Q , '.
deitaniiaiioiieiii excepiionis noo auroerau peeouia, ,
1 eaniiaiu babeai dcundi episcopain,ei pereom baua ,
Maniroalain faciundi credilori.
*,
, , .
Lib. v, Ui. 4, conilii. 29 (85), cujua laitiun, .
. ', . ', . ', . . 1
Scenica uioler, quae liberari vult el a prsaide imp^dl- , \
, tpi>copiim adire poiesi, el cjus provideulia ad , .
vilani boueaiam ac pudicaui te couferal.

.
Lib. , l i i . 70, coustil. 7, cajua iniiitnn, Cnm.
. ', . *, . % , Cxt*. 01 Curaiorea epiffcoporam judicio etdiatttaaiona \ \
tttimlar.
.
Lib. , lit. 40, coiialii. 2, cajufiaJlium, i7lp#r. C, > ', ', , /feetfai. PuUiai aliquij, adiio epiacopo, curretuad|. ? ee teiupua inieirampere.
D * .
Lib. YIII, ui. 52, coneUi. 3, cojat iaiiiam,Saad. ', . ',. ', , S#c/moi.To
mu$. Kpiscopus provideai na iufaits eipoailiitinser-
viluteiii rtHltgaiur.
.
ix, lii. 4, conatiL (86), cujot iiiitium, Ovcira.
. ',.', . *, , .
Uelign.si>imi qnovit in luco epiacopi uao enjiialibei
a iitimaiue die, vel feria quaria, vel In Paraaceve, , ', >
cii>iurii *8 pcrscruUntor.
.
Lib. ix, l i i . 5, cuntiil. 2 (87;, citjaa iailtnu?,
. ', . ', . ', . 7***.
, bi qais in carcerem privalum conjeclat
,
9

Annibalia Fabroli n o l o .
1 tio Groe edha cai.el falhiiiiur qui ecribuni, Mcrrnrii aul Yfneria ciHlfidiaa vittiare debeaU
Vidc Anpciidicem cod. Tbfodos. num. 13.
ejus fuisse, Samia*.
(8?) f i ' b . i \ , lU. 5, ront. 2. ; ^
i85) Lib. , lit. 4, : . 29. In me. Peir. .
6, csl coiiic reruiu privaiaruiit.
(^C; L\\>. ix lt(. 4, COIIJ. ( EpUcopi loci die
y

1185

CONSTIT. E C C L E S . C O L L E C T I O

1186

, - torii, religioaissinioruu rpiscoporma cura ciloiti;. , * plo a cuaiodia ilimiltilor. , quum boc golittni
, negligenier agilur, cpiscopnm rcra iptam defcrro
** * , debere ad eum, qni pro lempore pratpoaiius fueril
/\, , \ , icris rebus prhraii*. Qutppe ni lioc fectriiil, Inquil,
\ [. non modo rlrca pairirooiiiuin, veram etiam
circa salutein ipsain pariculiim iucnrretit.
] .
Lib. xii, lii. 83, conetit. 3 (88), cujut iiiiiiiim, *. ', . f f , . ', . u*r. , . Qui qua*daiu iiuiiliaudo inainuaverit in pro vincia,si aupliue aex tolidia a provtmiia (88*) vclll
exigere, per episcopi provideiiliam depellitor.
, .
* ,
Ltgito qooque novellam codicent editam,
* cnjna itittripiio t%\, Les q*a> Iradit, quomodo tinl
\ . \ ordinandi tpitcopi, eic. Iieai 75, quae inacri' , - piiouc qiiidem card, aed necesaaria esi, el Imma *, tia. Iiem ioscriplto est: Contlitutio, *
tla & /. qxo$ Uiiotir* monxckoi . Iiem 151,
', cojue insi ripiio esi: Conttitutio, qxm per dignitetu
- H epiuopwxm pxtria liberat. luveniea
. \ tnim in 6ciia qutdeia, quouam ordiitari tnuilo epico , \ poa oponeat: ei quas COIMUIUU poenar adverttu
) , violaniet banc conatiiuliotiem, el eos, qui prasier
ipatcia aaiictionein, onlinaolur.
.
vicetima varo prima novella saiittinr, nl pne
', ,
, qui audire vull eum, qui ad ipaniu ccea*ii,
, - ab episcopocausam audirecogamr; iiqne uli ai jusia
* , tubaU caosa, cum praside causam cogaoacat epiaro, * pus: el quein praesea injutlc coudenina?erit, boc
\ , ipaoiti quoque inspiciat apiscopiia; at si facii con * \ , C ^clus |, praeaidem condemnei. Nec imptraloretJi
* , quisquani adeai qni non afferl liuerat ab ejnsdem
civitiis epitcopo. Nam pcenaa eaadem perfarel, qaat
. , prcvea pasxurua eral acceabiona adiiiUta, causam
, , - neglexedlt el noa cognoverit. R u n u iradil eadetn
, , \ coiiMitulio, ul magtsieriaiio nou ronoedal epifcopoa
liceniiaiu etigendi ihajoree t|)ortalaa ea quaotiut*
qa bacin cousihoiioae defiuiia e*l.
;
.
In nototla vero 77 sltlniiur, orones monachos ^et
', \
oatnes monailrias apud epiacopum reglonb liiigara
, .
debcre, quam adfersua aliqaeai lilcm babeaul.
80 vero (89) novella iradlior, ul qoicunquo
*, digniiaiem
episcopl eonaacuiut libor $ii a condi, \ , \
D
lione
curialiet
potestaie pairia.
.
9

TITULUS V.

'.
,

,
.

\ ,
.
. -

Dt karetieii Mamcbais, el Samaritis.

1. Qvas per caasam reltgionia indulu suni privilegia,
Donbabent baeretici: scd muncribui subjecti sum.
I. Ilxrelici aon doreant vl iiiftiiuieiil infldclita-

Annibalis Fabroti n o l .
(88) Lib. xn, lit 63. consl. 2. Hujas coastiluliottia puoinen edidil Cujaciua.
(88") lleciiua , provmeixlibu$.

(89) / 80 tero. Episcopalu* pairia poliate et

cnria liberat. ftov. L X X X I , C. uli. ct Nov. L W I I I ,
c.p. 4.

1183
THEOD. BALSAMOXtS
1184
T^c . Ut qutt advoraaa Saauritaaaiattua umi, " * tA
, al .
CfMUdiiaUir, proridVant epiacopi.
M. o\ . f , . ', . Antiun. *0
Lib. i Ut. 0, coaatil. I , cajue tttitiaaa, Anti$u$.

fytotipea , qof iam baptiuiot eoi, tl rebapiU
tire rnerii i n m , ordine aao remoTOlar. Hoe 9 .
; .
eulin pntcepiU apooiolicia ivpagitai.
.6. ', . if/, . \ , "Arto^*r
Lih. i . 12, eantliu 5, eujaa iftltiuM, . Ara.iii coafttgae artaa depooero debeal. 8i <rer. Tob; ;
non p**rtieriui, ntqao ceaaatifii prouiieaas ab epitct- , poetdeHcisaacariiaii tmm jariajarandi prtstuti<Ha, \ ,
ne tie qaidem eoa abaqoa toaieaiia episoopi Mcti * ,
.
abripara.
. ', . ', . ', ; , JmoxLib. i lit 13, coaatii. i , cajx* iaiilom, JamMa.
datft.

Epicopi lestnim ica tnbaeribaat iaainimeatU eo ; miii, qui tuaoainiuunior ecclesia.
.
. ' . V, . , , Otftnwm.
Lib. , lit. 15, roaa. S, cujat laluum, Dafaaaa*
m. Cif iiaila defcnsor, aaaetiiieuie tpiacopo, COMU4.
loiior.
Lib. , lil. 2, ronttil. 2, cojus iuiliuin, Opoa. ', . ', . ', , . Si exstcutor ciutaui vexai daodl . fldejweoria caoaa, qu<>nt dicai eoa paraoaxm, qwas ,
satt/endo noo i i l , prof ideiiiia et judicio opitcopi , \
cuta accipiat
,
. ', . *, ', ,
Lib. , til. 43, eoottil* 1, cnjae iuliiam, '6. In atae lutum inqairera poatunl cpioeopi, el xt)oW. , \ ,
pmbibere ne llal.
. *, . ', . ', ! eoxfraLib. i?, tll. 50, consiiu 14, cojat inlilrai, 1 contraetibui. Qni propler diScultalem quamdain neqnil ctibm.
per locorinii prjesidero, vel per defenioreco facera Q ,
dettaniiaiioiioiii axeeptionis noo auroerau peeouia, ,
I eauiiam babeai dcandi epi8copain,ei pereom baua ,
manifestaui faciuudi credilori.
*, *
, , .
Lib. v, lii. 4, comlil. 19 (85), cujui iailiun, .
. ', . \ . ', , .
Sceaica mol er, quae Uberari vuhci a praeside imptdi- , \
lur, fpiHCupuro adiro poietl, ei eju pro?ideulia ad , ,
vilani boueatam ac pudicaui te conferal.

.
Lib. , tit. 70, coiiftiit. 7, cujut iniiiam, Cum.
. ', . ',. , , Cm. OC \
Curaioret epifcoporam judicio et diataatioaa coutti.
tauiilar.
Lib. , lil. 40,contlil. 2, cujaaiaJliom, Ulptr
. C, ) ', ', , /
ctiu$. fecthi. * aliquii, adiio epiacopo, curremadD * .
vrauste teiiiput iniai rompere.
. ', . ',. ', , Sxciaiae.
Lib. YIII, iil. 52, coneUl. 3, cojut iniliam, Saadmu$. Kpiacopus provideat ne hifaus eipoaiuiainser-
.
vilniaiti rtMligaiur.
. ',.', . ', , . 01
I/ib ix, l i l . 4 contliL 0 (86), cujot initium, Ovcira.
Iteligiosi^iimi quovis in loco episcopi uao eujnslibei
a itiiitiaiuB die, vel feria quarla, vel ln Paraeceve, , ',
.
ca>tudi *s pcrscruUntor.
. ', . ', . ', ,
****.
L b . , ih. 5, eunaii. 2 (87;. ciijoa inhinw,
, bi quie in carcerem privalum conjeclos , /
9

Annibali* Fabroli n o l o .
Mcrrnrii aut Yeneris ciiHlndias viaiiare debeal.
tio Grave eilHa oai.ct falluntur qui scrtbunt,
Vidc Anpciidicem cod. Tbfodos. num. 13.
iKiiiniii ejus fuissf, Samla*.
(87) L'b. i \ , l U . 5, consii. 2. ; *
(85) Lib. v, lit. 4, co ial. 29. In ma. Peir. .
>6, csl coiiic reruut privaiarum.
<EG; Lib. ix IH. 4, coiii , (K Epi*copi loci die
1

U85

CONSTIT. KCCLKS. COLLECTIO

1186

, - ftterii. rdigioaifeiaioruin rpittopormu cura cxlom; , * cuaiodia ilimiilitor. , quuin boc frgoiium
, negligenier agitur, cpiscopmn rera ipsam defcrre
'. * , debere ad eum, qni pro lemporo pr*po&iius fueril
\, , \ , a icris rebus privatis. Quippe ni hoc feceriiil, inquil,
\ \ [. non inodo rirca patrimoiiiiim, venini cliam
circa saluietn ipsam perieuliim iucarreiiL
] .
. ', . ', . ', . . ,

, .

Lib. xii, lit. 63, conatit. 2 (88), cujut iiihium, cr*.\ quardam iiuiiiiaudo inainoaveril in proiutia, ti airpliua aex aolidia a provinrfia (88*) vclil
exigere, |er tpiscopi providemiani depdliior.
Lrgito qooqne novellam 6 poal codicent edifam,
c \ ,
- * cojiia inaeripiio cet, Ux, q*<* iradit, qxomodo
, . \ ordininai tpiicopi, eic. Iteai 75, quae iuacri' , - piiouc qtiidem card, aed naceaaaria esi, el bnma ', * na. Iiem I cujiis inscriplio est: Coxtlitutio,
tla /. Utigar$ monxckoi ei . Iiem 151,
', * tojua i n s i T i p i i o est: Con$tiluii oum per dignitxtu

- $t epitcopatum pxlria fiberxt. fnveniea
. ", tnim in *cxta quidou, quonam ordiitari mtNlo epUco , poa oporieai: ei quae consiiiuU poeiu aiui advertua
) , \ violaaies banc constiiiiiiouem, el eos, qui pneier
ipsiua aaiictionein, onlitiaatur.
.
?fcetima ?ero priwa novella saiicittir, ni prte *, ,
, qni andire vult aum, qni ad accea*'u,
, - ab epi&copocaasani audireeogaiur; uque uli juaia
* , aubait cauaa, cuni pratside causam eogaoacai epiaro, * pua: el i quem pranaa itijuile coudenina?eril, boc
\ , ipamn quoque inspiciai episcopus; ac ai facti COD , C ^c>us , praeaidem condemnet. Nec imptratorera
* \ , quisquaiu adea, qni non affert liiierat ab ejasdem
ciillia epitcopo. Nam pceuai eaadeiti perfaral, qaat
. pneves passarus eral si ncccabione adinita, causam
, , - neglesetft, ei non cognoverii. Rursas iradil eadetn
, , \ coiiMituiio, ul magisleriano nou ronoedal episcopoa
. lieeniiaiu eiigendi ihajorea t|iortulaa ea qaaoliut^,
/ qnm bacin coustiiaiioao defiutta esi.

.
9

In notella vero 77 acaitiiinr, orones monafhot ei

omncs ntoaatlrias apud epi8Copuni regioni* liiigara
debcre, quam adteraos aliqoom lium babeaul.
In 80 vero (89) novclla iraiQiur, ul qoicnaque
% dignitateai
epiicopi ait coneecuiua, liber fit a condi, \ , \
D
lione
curialiet
polesuie patria.
.
', \

, .

TlTtLUS V.

'.
,

(,
.

'. ,
.
. -

Dt hareticii Manicbais, Samarilit.

1. QQX per causam religionis indolu sunt prtvilcgia,
oonbabent baereiici: ecd muueribus subjecii suni.
I. Ilxrelici aon doceant vl iiiftiniieul infldclita-

Annibalis Fabroti n o l a .
(88) Lib. xu, lil 63. cottsl. 2. Hujos coasliluliuttis rpiiotiitn edidil Cujaciua.
(88*) lleciiua , protincittibxt.

(89) / 80 tero. Episcopalus pairia poKfiaia et

cnria liberai. Nov. LXXXI, C. ull. d

c:.p. 4.

Not.

LXXIII ,

1137

. BALSAMONIS

1188

auam (90), nec rlericoa faciaat (91). Itereii- ( , -

cn* atitem el ( 9 2 ) , el legibtit adversua baarelicu* . , ;

(atia obnoxius, qui vel paulum aborihodoxa fidedc- ;, 4 (
.
tlinal.
'. *
lll.Ortbodoxa ecclcsta con?cniculig bfereticororo
deatiuaia loca contequltur, liccl iu priv atiseiulaed- , ; ;
but. Nec liianiat faciun((95) iiocm, vel Intcrdiu.Si . * .
quid ejutinodi pnblice faciiun fnerii (94), vel in domo , ,
privata , ofllciiim pnefccti prsiorio, quod rem fleri , , ' ;,
permiuif, ceniutu libtis, alofflciuin provinciale, l i - * .
brie 50 mullalur.
'.
1 V.Gtinieu adversoi micbseos (95) ct DonatUlas
publieum eti, eiad divini Nmninit iiijunam feriur. , \
Neccommaiieqitidex moribua, aut lcgibiishabeni: ei .
proacribttiitur (96),et0Jnni liberalilUe (97) auccta- ; . \ ,
sioneque privanmr, nec aliqidd douanl, uec vejidum ' , ,
uec enmiil, nec quocunqucmodo contrabunl: el posl , , CVJVOAinortem, laiiquain i crimine laesac niajeslalb,aecu- * \ , \ tantur (98): otnnisque tapreuia voUinus eorum fliir- *
Annibalis Fabroti notip.
(90) Infidelitattm tuam. Fidem, qiiaui nou ha- Leoue IH ran 52. Allatitis de Graeeor. temp.
Itenl, I. 2, c. cod. perfidiam. II. Hierouymus conlra nar. p. 557, 543 in Ane, concilia Gallia.
Ruftmim: Itta: machinm hvnlicoruM
tunt, ut
(94) Pubha facium fuerit. Codex Brodasi TCI
convicii de perfidia, ad malgdicta eonferanl. Faln piibliciii, I in privali^ PtMlibns.
cwidu* Herinian. lib. : / ignottt* pro(93) Crimen odvertut Manichvos. Ifanicbaei exeeuit karelicHi, nulla nottrii tti temporibui nat*tra tolum Romannm ptilai consiiuniono Valeapttfidia. Lucifer Calarilaitut pro S. Aibau.: Si liniani et Narciaui, qn cxaut ia oncll. Cbaleeepottolieam evangtticamqui gnaitumatiianUs fidtm,
don. Darle 3. Do bis vlde Theophan. p. 146 et
Arianam iutaperiii perfidiam. Vigiliua in diapuiai. 413. riiuqiiam in flomanum locnin convenicndi
inler Sab., Pbot., Ar. el Alhan.: Sabellii eit ptrfidia facultaiem balieaiil, I. 5 h. tit. H*relicornm booa
refutata. Jusliuhn. in 1. I, c. D* offi. prmf. prml.ntcivihbiis addicia. Vide ernndem Tbeopb. p.
Af. Rebaptiiando ad sunm jwrfidiai lran>ferebant. 155, et Gedreiiinn, p. 106 et 107. V. conc. Cbalc.
V. Soxom. , 2 : Suid. \n Graiiano.
C part. 5, c. 12, Pclr. Sicnl.
(91) Nec clerlcoi faeiani. Gralianua i n l . 2, c.
(96) Protcribuniur. , publicantar.
f od. el minhtroi ereare qui non tunt. Basilica:
(97) omni liberalilaie. Meroinit Viclor, Dt
)> Ptr$fCHl. Yandai. lib. , conatitutionia adversus
, oui ipei imuitlri non .
btfreiicox lalae, qua similis poena coiilineiur bia
(92) Hcereticui autem ett. Hreticus est, qui vorbii: l a populoi quoqut pr&fali imperetortt
in qiiibusdani deerrat a llde orlbodoxa, eive ut ail timiliter $cevienlet quod ei$ nec donandi libnlms,
Zon., ; \ nec ietiandi* aui capiendi, tel ab atii% dereliclum
;, ad can. 14 concil. Cbalc, el nomen ptnitug $ubjac$rl non fideicommini nomint, *#
trahil a pervinaci c l periicacl vpiriiu. Deniqii* legaii, non donaiiontbus, af reticiione. q*te morlU
batreticntii facit pertinax offcnaionis defensio , cau$a appeilaiur, vd quotibti codicillo, aliitv* forFacundua, lib. ; obtiinaiio , lib. in fine: Ob- iilan icnpiurU. Fiico lauieiiprpeferuniura^cciidfa-.
itinata defentlo fatulutU , lib. xn ; idem cnulra lcs el descendcales ei venieuice e i lalere :ognaii,
Mocianiiiu: HareiicHm non humance infirmitutii
exque liis descendeniea usque ad Mcondum grafgnoranlia,
ud pervicacia faclt. Aiibnut obaiiiialHor, dum: iia laiuen ut proxintior gradu pnaferaiur;
1.2. G. Dt iumina Trin. Trrlullian. Dc praicripi. Utnc auiein boaa eia concediinus, ai noa ei ipst
lubrelicoruiu, a Giaeca voce deducit: Uaretet, pari conacieuiia polluunlur, quas snat in Baftiliinquii,rffcf<i Graca toce tx imerpreiaiione eltctionis, cU, lib. i , l . 1, c. 23, ti \H G. Tbeodoa.
qua qui$ tivi ad intltiui ndat, $m ad $u$cipi$nda$(98) moriem accusaniur. Sicut apo&latxt,
eat utiiur. Anaetasiua Bibliolhecar. in Episi. ad > |. 2 cud. Ot apoualit. FacuuJus llermian. Iib.
Joami. diacouuin : Cnm Uarcltcut non ex errorii Dicunt probare s# poae nttcio quoi h<er$lico$ pni
inuium dcccpiionc* qnanium tx eltctione non rectamoriem fuiue damnaiot. Conoil. oecumen. v, acl.
el contemtuta perlinacia tjeneretur. Igiiur haBiesun
5, c. 28, lit. 1, lib. , 7/., syn. acL 13; Rraccipe praram, 4*amquc obaiiiialain el obflruialaiu:
gordua, in gelia Philippi Augusti, de Auialrico:
boeredci tniui piactracic tuenlur opiiiionem quaiu Eiiain poti mortem fmi 4Xcommuuicaiu$ #< condtmclegeruiii cx suo arbiirioel bumaiia ptSBstimpiioac. /, H cosmeitrio tacro dejeciut, et tl nIlinc pbilosopboruin accue dicua, quia
tifi $jus per tttrquilinia *unl di$per$*. Adde auibi cx arbiino pruprio deligunu ctoreiu Clironici AUitttiodoreitttis, pag. 105 vers.,
Glossae Ltliiio-Gr. Secta, . , Joannis YidcU ossa pust obiioiu ejus pubbrc
.. Craxo-L.U. , teaa. Vano: Sccia creniiiia siinl. Barlaatuus el A iiulynus iiionachi
quo$ MiiHippi hmrtbu numcjtur.
posi morleiu excomiuunicaii, ui scriDit ioan. Gau(95) Nec litaitiat [aciuni. Libri veterca ln I . 4, c. lac. I . iv, c. 23. V. c. 2, De $umma Trtu exira.
cod. ad tciauiam fuciendani. Basilica lib. i , l i i . 1.Jiuliuianus eiiclo de lide : Qiumum ad iasie. 22, . B. Clu ysoeiomue boiiiilia anle- pieuliam dicciiliuiu iion opjriere aualUcinalixan
quaai irel in exsilitim : - post uiorieiii eoa qui in stta inipteUle moiiui tuBt,
' vobiscutn ibo ad tuppli-opoitebai nec to* qui lujuu condonujali %uul
taiioM*. Anabtas. de Vu. l'P. p. 8 i el 130, cd I.
Patrt'8, post morieii) revocari, quale couligil m
Kcg. Ba>iltus w*pisl. 05. Couciliuai iguiittu. aub Jjauuc uuctae rcrordaiionis rpiscopo GousUuiiaot

CONSTIT. E C C L E S . COLLECTIO.
JJ90
1189
* , rlta(99), nec bseredea eorom fllil , nisl a pravliato (1) ipeorum recesttriiii.Puitiuntiir el illi, qiif
ot , tt . toienletet priiflefiles eot occnhan?, Servi vero ipsonnn
. axira culpam auut, ti d fidem catbolicam tranaierini.
6? 1
\ . \ \ ,
V. Ariant, el Hacedonlani pnenmatomacbi (2),
\ ,
ei Apolliuariftla. Navaliani (3) aive Sabb^tiani, Enno , , \, miani, Paplanista?, MontaniMre, give Pris illiatiiaia,
, , , Phrygt, fcive Peptuii, Marriotmta*, Borboliani,
, , , - Mettallani (4-5), Eiichila?, vel Enlbiigiagla*, Dona.
, , \, *,- lisUe, Andriani Hydroparastatae, Ascodrugi (8). BavoV , ' , , Iracilas, Pauliani (7), Marcelliani, Opbilse, Encratlia,
, , , , Apoiactil*, Eremits, Saccophori, etowiiiutn pctsi, , , - ml Mxnichsei babero convenliciila neqneunl (8): el
( , Mairicbssi de civiiatibns qtioqua pallunlur, ulllmoqita
* , - inpplkio nfficiiititur (9). Sunl eliam ralt omnia,qtiai
, . adverniis bserelicos gancita sunt. de , quse <*l doimn lar ipsie, autin lettamenloreUiiqiiantur, ul de Qiiliiiia
, ipsorum, et de coitveirticulU (10), ut eccleeia? doraoe
, ^* avcipianl, in qnibns de eentemia dominorom (11),
, vel iisdem ditsimulanlibus convenerint. Quodsiprc . curatoreshoe doniinis ignoranlibuaadmiserint, ( quiAnnibalis Fabroli not.

poAtanse emtatia, ab ttntvergali Ecctoia posi mor- drugi, I. pfn. b. t. in I. 5. C. eod. TaacodrogStw,
iam rfvocaio, el in Flavtano sancla* ittemoria ct el apml Balaamon. ad Photii Nomoc. lit. 9, c. 2,
!p*ft epUropo Onstatilinopolilana cdviiails, in- , PX fide velt. rodicum. Iu Agilaei
jnsla qoidem ia vlia condemitato, jnata aulem post
tanien codice Irgebaliir, . . Epiphan.
morteiu revocato, lain a a a n c i memoria papa
(7) Pauliani. De big Anguslin. tf$ haret. c. 44.
Ltone* quaro a aanrla Cbalcedoneni gynndo. Ex (8) Habere conventicula nequeunt. Verle : aott
boe auieni coniiiigil sccuudum illomra verba, bse- possunl convenire. aut orare, ul in 1. 5 c fod.
vrtirot quideoi aanciia Palribus conniimerari, ut Ntigqnam in lioinanuni tocom conveaiandi orandlque
ptita liberaioa debba oiKCoudemnaiioae; aanclos C baliaani faculialfin; eic leaernnt Gra?cu Banil.
auiero Palret hijuaie condeinnatos haerelicia con- lib. i , l l l . I , c . 25 : ' jnngi, pol non tolula conira eoa facla Iniqua d a m o a i i o i m Agilur atJlcm bic d Manicbaie. qui
Nusqttam in Romano tolo conveniendi, aut
ad imain ueque scelcrHDi nequiliam pervenerant, orandi faculiaiem hnbeant. libro Cujacii caienul eatin lib. v . C h . I.
datum erat, veniendi orandiqne, *\c fnim auadenl
(09) Ftf irriia. Si modo et cogaati eonim Bla- verba qua: pr.ictdunl in Romanum locum. Sed
nicbjri emnl: aliaqnia rala eril, d. c. 25. Qua de erior esl quorumdam codfcnm leciio, in Romano
ra viile Ciijacinin, Ob$erv. I. 12, c. 30.
iolo conv. ut ltgeruni Graeci. Ilera mgg. oumea
(1) ' pravitaie. Liberl admiliuntur, a eiiam Jul. Broda!, babenl, orandiqiu.
pilerna pravitaie receeserini; poeiiiieniibus enini
(9) Ultimoque $upptfcio affxctanlur. L . 41 ei 12.
vonia datnr, I. 4 c. eod., I. 41 C. Thcod. eod. infra. Ergo liserelici supplicio afflciewli aunt. De
Fiaccns Alcuinua Confeajionia Adei part. iv. cap. quo lauien bic iiiqaireiMlinn esl. Equidem noa
9 : NtmoM h*rtiicu$, ni$i conteutione fiat hatreIgnoro quid B. Augiistiinis 8t*iiaeril, epist. 48 ol 50,
lirai. A*l qui repreh$ndi non $rubi*cit, nequ* cor quag vide. Sub Alcxio Gomneno Bagiliua quidam
ngi dtdignalur, nequaquam dki potesl harreiicut.
ha*r<8iarcba combuslus c s i . Zonarag tonto III.
(2) P*$*malomachi. Perperain iu quibusdam Lacianlius : Si tanguine, tormeulis, ti malo
editioaibua codicis, addilur virgula anle hauc relighnem defendere vtlit. jam nou defendeiur i/ia,
d i G l i o n o i a . Faeundua, lib : Maeedoniani , el ud poltuelur uique viotabiiur.
Pneumaiomacki. V . Tbeodorel. iittr. \ab. 1. 4, D
(10) De cvnreniiculis. I. 5 c. eod.: Io baeretic. 5; S. Hicron. b$ hxretibus.
coruin convenlicula, qna; ipsi audacler ecclrsias
(3) Graecl vocanl, Lalini nuncupare conantur. I). Augnel. episi. 56 : Sed
Novatuin; iiaque acribo, Novaiiani, aeu Sabba- circuli utque conventicula DoitaiiHnrum vel Uaxiliani, Euoooiiani, PapiauiaUe, MoiilaaiaiiK sive mianensium, etc. De circulis iu I. fin, c. ed. : conPriacillianialff, Phrygca vel Pep. Ilarcion. Borbo- vocandi coetug, vel ciiculog conlrabendi. S. Cyriani, Meialiaiii, Eulycliil* aive Enth. Andiani, prianus, De unil. cccleeiarum : cum lucretet et
Hydr. Ascodrugi, Bairac. Pauliaui, Harccll. 0 eio. tchUmata poMmodmm na:a itnt, dum conrenticula
(4-5) Mettaliani, EHchgur. Puio ei hic abundare tibi diversa eonuiiuunl.
t/irciilam. Facandus, d. lib. vur : Ma$$aUano$ quo$
(II) De tententiu domhiorum Can. 95 EcH.
et Luchitu ditimui, Vide B. Augusiinum, De haAfhc: Slmul etiam pelendum iilillain U*g*ni, qu:c
retib. c. 57, ubi Measaliani vocaiiiar, et Tbeodor.
a religioaae meiriohae eorum palre Tbeodosio de
d. 1.4, c. U .
auri libris decem iti ordinaiores, vtl ordinalos
\) Aicodrugi. Sic Baailic. lib. , t. l , c . 51 et
breiicos, seu etiam in posgessotes, ubi eoriim
8, b. t. Apud Tbeodoreium. IJanrei. fnb. lib. congregaiio deprehendilur, proiuu gata est. deiuleauija capiiia 10 ita legend. videiur : \ C'ps couliniiart prarcipiani. l)c *adein consliiu . Unde lione vide B. Augugtini d. ep. fiO . el m Czntra
atiieiu dicaatur Tabcodrougii iradil Graecns iai. Creseon. r. 47, et Poisidoniuin iu Vsta Augustini,
ad. d I. pcu lib. xxi Basil. . i , c. 41: Tasco- c. 12.

1191

TUEOD. BALSAMONIS

11

datu iagtoai t i a l , doteai Bbraratu U U I U M prataiant, ,

ut releftMitar; tin senri fiagrii caadualar, et in m*
iaHuni datMnantxr. Noa eiiaaa pablice coavetiiaxr, : , vel d i l c a i u coovauUtelU d c a i k u u toca, aoc qekl- , \ , *
, ^
qaattt faduiu ad d r a i a i c t i p t i o i e n tegia, ocnai civili
, \
et militari ao-tilio dtaiilali, derarlooibue etiata hmc
, icnraniibns titb pcana vigiail l i b r a r v : uec apeciato
' \
privileini(l2) iidvertutKefeaab impciraiua,
[) ; valcH. R a u atiMl etiaM.qvrpfOMalfiia auni adver Ifthrtat. \ '
ot eoa, circa pooai, et raitilia prvbibUioueiu.
\ .
%

V I . Netloriani vocaarar Simouiani ( I 5 ) , n e c licel

ea qtua ab ipftia ad?eraat Epbeainam synodam *
p u babtre, vel kgtre, vel deacribere, aad combaniHtur. C H eiiam de fide qxerilur (14), milla
iiaonim eal faciunda menlio. Nec In quocuaqueloco
ftao qnitqiiam eot aic per* (15) debet.Qui Ifgen violarit lononini publiraiioae puailar. lideoi MeaioriaAi
on appetUntur CbrUitaui ( 1 6 )
Y l l . Q u i funt iu curiis, vel mlliilit, tel collegji*,
basiviici: li pecuiiiariia (17), quaut peraoaalibut
obllfati aaal utmjtribut.

<. ( '\ \ *
?
* . \ sttp\

( oixcaoau
.
.
'. 01 , alp4Tixo\, \ \ ; U i .

VIII. Qel Euiycbis e i Dioteori doclrinam sequun, liiiileunl Apolliuaritiia, etpcania iiadem tnbjacent, t l aeqoaDiar iacrcttanrta qoatuor concilla
nec bcei eis * piacope* atti clericot creare. Nana ei 1
qui bot facil, ei qui fit, cxsilto panilor 61 boaoram
pablkaiiotie. Non eiiant coiturauiit ercletiaa aut motmteria, vel reltgionit caata conveoiunt. Quippe dovraom illam, vei prasdium (1S), obi cotiveneriiii a c d & ipta eccletia, laodo probiitutu fucril apud prani- Q
a, eot illuc volenla dowirto convaniaie. Sin pra>>
ler vofiuiiaifm doniioi, vel U , qui paiiionta domua
axlgii, v t l adl&iiUiraior pnrdii, vel aliut qaiipiam
aatecperh eot ad p a m y n a i i m (19), vel ia tnoua*
lariatu: vilis qxideai roudillonis extittent, pablico
furtibaa cacdilar: bonealior rero, docem libraram

'. 01 \
* c \
,
* \
\ \
xal c 6 u ;,
* \ ,
,

;
,
, , * ; , ' -.
. ,

Annibalis Fabroti nctaa.

( l i ) S*c $j*ci*U prhiltpium. Socral. l l i i l . 1,(ettmur Arl*num. K l panlo p o a i : Odi$ A / a a rap. 6. cone. Gbaletfd. p. 5 6 i , 565, d . 571, col. 1,
, * ChrUtim*** , *uod /
eonc. Epbet. p., c. 5 . V . Syn. p. 554. Vide
A r i i , nl iu dici$ diitipmtus. Urm do regiboa
yu. p. 650; ronc Epbci. p. 469 ei aeq.
aiMHialla, lib. : Quo potsmi deiHCtpi rtoa Ckri* (13) Ne$lorian4 vocautmr SimomUini. Ex boc
i g i - guod no$ 4 , ui aaa* ros /, .
$li**i,
lar loco, Blsaiuoiie. Fbotio Sc-moc* tit. 12, c. 2,Mem arribii in libro de IKMI convenienda rxra
ol libri* veieribu*, emeadanda aai I. 6, c. ood. boc
b a r e i i r i i . S. Aibanaiioa, f i r a l . 2, coulra Ariaa.
moilo: D*m*Mto porigHtuo$m $uptritUionU
0 tuctore
*,
Aaslono, noio co*gr*i nominU eju$ inuratur
gr$
: Qui ho$ () CkM$$iQmo$ mpwei
/, n$ ChruiianoruiH epptllaiitni *but**t*r
/aff, :Urgiitr . Leo . *p\%u 73

$ed quem*dmoiluM Ariam Ieg4 H*m -memorimCoiH

ad $ateruuiii kononm tdmiui (t^arctieiL
faaliai ob iimililudinem impktatb, Porpkyriani
$ed m
ab ip$o ChrUtiano momin4 mere*ntmr mbh
Porphffrio nuHCMfttntur, $ie ubiq*$ perticipe*Saocioa
nefa* Hilariua, iu lib, ad Coagiairtam . : Carfrim tttim .Vfaiorii, &raofui 9oceni*r. iuliut , aoa Ari*u*$. B . Auguflinet ait esso
\\\ Cbnmico :
falaoft Cbrielianoa, da dociHaa CbrigUana lib.
\ , - c. 55. Yida eupra ad 1.4, tit. 1, et inra Parai.
, *
l l u 5, lib. i , l i i . 4, couwl. 5. qaam coafer emm 1.5,
. ,
c. de Epiu.end. Vide el NovU cix prfal.
.
(17) Tam pecmniariU. Facalulum mauenboa, ia
I. 7, c. eod. I. 8.
I ^ *f 1** * r^ligionit ditpautlone,
(18) Q*ipp* dtwwm UUm velprmdimm. Viaa
(13) $ sci,:ere. ConvenUcoiaai prxbeat d. 1.6,pra ad I. 5 , e l .aetneaiiain Marrellini poai co4a*
*ic vt-u. C .
lionei Canbag. 5, A c U coue. Cbaiced. V . Coae.
(16) NeitoriaHi *** mpp$U*nl*r Ckri$ii**i.
LuOmsianiin.
%ob Meona p. 714, l . II Gonc. et a I p.
ctfer CaUrilanat, lib. i , pro S. Albaaaai* de
eamd. p. 715, a.
Arbtids : Oicat dinigm u non t$u Chri$tfa*um,(19) Ad paTttgnarim. V . iufra ad I. 14.
t

d$

U93
CONSTIT. ECCLES. COLLECTiO.
1194
, , \ - uHiltam iiscopratsiai.Non eliam miliiafil Eulycbiani,
, , ac quittem militia fueriul aiUrripli (20), exau . Oi cloranlor,el palaiiieooimaiiioiie privanlnr.Non etiaiu
. - vel in alia, ?el in qua nali auul cif itaie, viro,
, versaniur. Qui Constanlinopoli nati eaut, cx omui
, , melroplftana civiuie pelloniur. Nemini licel adver * \ . up Gbalcedonanaa coociUain aliquid acribere, vel
* \ 6 legere, vel dictare, vel aliorum babero acripta: per . peiua namqoe doporlaiioiie damnaatur. Iieiu, qui ad
\ eoa aceesoeril discendi cauaa, deceui Hbras iisco
. solf i l : ei qui prohibiia docet, alliroo tupplfcio coer , , celur. Otnnia vero acrlpla Eutycbit et Apollinari*
.
concrcmauior. Qiiod si prasgidea b*c neglexerinf,
vel eorom ofAcia, vel defetttorea, decem libraruiu
multam fisco p w i a m .
'. - IX. Itareiici (21) more eooaueto uon tepeliua*
.
lur.
X . Ne quidein orlbodoxua (22) aliquia oHo modo
. *
, irautferre poieal in baerelicxm rcm aliquani ooli,
quas ortbodaxain coniinoatecekaiam. Fisco natoqnt
* \ .
fiadicaiar.
'. XI. Obicumque Maokbaei reperianivr, caphi*
.
aupplicio puniuolur.
XII. Uadlque Uaaiebai peUtftuur, et capilb aap'. ,
* - plicio puniunitir, Reliqui vero bxreliei (et baereii\ (^ ) " cua eti, qaiaqnU noo eat oribodoxaa ) oi pagani. et
, , \ Judasi,et Samarilae, probibtalargerere magittraiuiu
, , , - et babero dtgniuiea, aut Aeri palroni caasarain,
, * auidefensorea, aul palres dviiaiuw (23), ne potosia
....
- lem babeanl laiurlia afficictidi,vel judicandi Cbritiia
,
, , - C noe, aal eplscopoa; vel etiam railiiaadi (24), exlra.
. quamtiganore eobortalini tiat (25).Mauent eniinb
, , niiliiea, onera quidem gualinentce; veruin ad majora
noti piwehuntur, nec ortbodoxis daoiur exaecato , - ra in publicia privalisva causia. Qui vero tcntavc . til aliquld horuro fieri, praierquam quod Ipse co natus efleciuranullumbabiiurus eal, 20 libras solvii;
* ' et qui pnblicia eos descriplionibus inscnml, libras
. , 20, el pnesidea librag 50; quae quidcm omnes rebua
, \ privalis infeniiilur. Excipiuolur Goilbi (26), qtii
.
ftederail (27) flunt, et prout imperaiori niajcstati.
vUam fuerit, iliot honorea consequuntur.
Annibalis Fabroti n o l a .
(20) Uiliiia fuerint ascripti. V. inf. ad I. 12.
mitilandi. ilujua legis, qu Juslini est memuiii
(21) Hareiict. Ilaerelicia solcmnia sepulturae non Justiiiianus, novell* cix jpraef.
(25) Cohorlalini ihtl. Nulla bts prscler cobortaneaanliir. Cujac. in Parai. cod. eod. la Lemiclavii
codice lcgebalur, . Quasi liaeretici sino linatn in proviuciie et casirensem indulgeuda minllo funeria aolomai sepeliri dcbcaul, tei cliam litia. I. Ilcereticorum, 65, G. Tbood. eod. GoborerpiiUura privari. Mate, ul cunsiat cx Hb. Ba*il. talini suni grcgarii et viliorea niililes. V. Gnj.
tii. 1, c. 26, ubi btimanilatis raiione permiuilur ad lib. cod. ik. , I. 3, ot ejua praRlectiotics m\
liaereiicoruin sepuliura. Vide laiuen cap. 2, de tii. 61, lib. v i G. ei Paral. C.
lixrel. in 6. Goffridus Vindocinensis, lib. ,
(26) Excipiumur Golthi. Qui Ariani erant. B.Auepisi. 38 : AuctoriloU ganctorum canonttm firmtter
gusiin. episi. 50. Tbeopbanca de Goubis, llypogollenemut, et nuilalenui dubilamu$ quia quibut ttvit
iliis, Gopidibtisct Vandalia : "
non communicamn$ nec mortuin commumeare debe
.
viut. Balsamoii lamen ia Pbolii Nomoc. lil. 12, c. 2,
(27/ Fcederaii. De Golthis foedcrnlis Malcbua in
iiiquii : Hasreiici Ugiiimii nt tradantur scpulluris.oxccrptisdeLegalionibua,p.91 e<l. Regiae:
(22) iV# quidem orthodoxu$. Hacreiicus pradimu, ),
in quo orlbodoxae ildei eccles4a cotisiiiuia egc,cuin- \ ' . Venerunt e
parare poiest : Theophilus ad 2 InttUut. De Threcia legati Gotthorum, qui fctdm cmn Roma(

uis coniraxera.nl, quo$ Romani (aderaloi roeanU

inutilib. stijiulat.
l)c fauleratis vido Glossariuai nostnnn ad Geilre*
(23) Aut i>atra civilntum. Vidc l i l . 9, c. 48.
nnai.
(24) Jndicandi Chri$liuno$ aui episcopoi, tel eliam
PATaoL. G R . C X X X V H I .

1195
1HB0D. B A L S A M O N I S
1196
Cam parenie* inter se dissideni, pltit -/aleal ,
is (28) qui liberos ad orthodoxam adem vnlt addu- ; i poacere. Parentes toretici (29), cum nullam (50) ha- . , bent l^giiimara cautam aeeasamli libarot orlbo- ; \,
doxos, cognaiar eia pro tnodo patrimonii tui , \
suppediiare alinttaia, cmn necessariis rebot csete- , ,
m , e l cum ortliodosii eosdem iiialrimanio copulare, *
doietque cum dooatioaibus anie nupiiae praiare, .
prssidum t\ epiteoporum lnierveiiieale cura.
. * -uv,
XIII. Ortbodoxl bsretiforum libcri, ti non pecraverint adtersus eos, absqae diminuiione capiuni * ,
id, quod eis ab iniestato compeiil: et qo preter *
, *
IIADC facia fuerii tuprema voluoui, irriia reddiiur,
,
MITIS tameu libertatibua, niai quo jore probibeantur. Si vero commuerial aliquid adveraut pareuies, . .
et accu*anlur, ei pnuiuotur (51). Sad lamen eliaiii * ; \
\ eoi poccaverini, Ipsorum palriinonU qua- ;
drantem (52) ox lealanienlii conditii babent. Eadeni . \
.
locum habenl eiiam in Judeif et Samariita.
'. ,
XIV. Hcretici conventicula calebrare, vel paraftynaxet (53), tel ooueilia, vel ordinationea, vel Itapii- , ;, ,
amata neqaeunl; aul primaies babere, tel offlcia pa- , ,
irum (34-35), aut ddeotonttii conseqai, vel corare, , , *
aeu adinlniitrare villaa per aeiptot, aut |per aub- ,
jeeum perflouam; vel quid prohibiiom facere. .
Qui legein tlolai, in pericuto eapilia est constilatus. ; .
XV. Ilanicbsi* (36) orihodoxi liberi duniaxai ab
.
lateataio succedunt, quibua aoa exftaniibus, ret . ,
eoram flscoa viodieal, tive teaiati alal, tive lega , ,
veriiit, aiva donaveriau
Q , .
XVI. Qui a ManicbeU daQclena faclaaeat oribo1<7'. ,
doius, ei quae illius erroria tunt, iacere doprobeasue , fuerit, aiil nuda crnn Maatcbsif conversari, vel , ,
colloqtti, nec confeaiioi eos legilinio judici iradi- , *
r

AnnibaltaFabroti not.
(28) / va.eai w. , el poiiua lalibula el spebinctB. Epipbaniua, Panarii
faamvii paler tit contradicu, ul ail Tbeodorus lib. : ;
Hermopoiites.
*
(29) Parentet haniici. Photina, 1 2 , 2 : * Ipsorum ecdtiias lalibxla el tpf
, iunea: $ic envn merito a ipelia94rim hcertticorum
, conventicula. Exi&tiuiauiur eate er.detije, aed noa
, ^ quomodv cogunlur tunl. OpUius Mileviianua, lib. : InUrea dixisti,
filiot qui SMRt orlhodoxi, alere, et hceredti $cnbtreapud hwreiicos doin Ecclnim *ae non potu, ei resii
$l dan ei$ doiem ei donationem prooter aapiiai. i
dixiitt: uimu$ enim hartiicorum eccle$ia$ tiugul*
Sbt Balaamoii.
mm, ptot%Ma$ nullii Ugalibu* $acramenii$ el itnj
(30) Cum nullam. Si queralur Unium quod factut jure koutili malrimonii eaaa. Qua$ non **ce*$aria$
fil Cbrisiianus. Vide Paral. ad.ln. 9 .
J> rtcu$*l Ckriitui, qui ! Spomm attu Eccleiim,
(31) Accmantur el puniuntur. Aiiclores Batilicon iicul in Canlicii canlicorum ipa iulalur. Qui cum
expunxeruiil h*c verba : quo nomiiie Tbeodorus unam laudai, cceUra$ domnal, quia prmter naam,
Balaaiuoa eit aratiaa agii, Kai qum e$i t#ra caihoiica, cmterm apud hmrelicoi pti, ad Pbolii Noatocanonein, liu 1 2 , c. 2 , lantur , $ed non $uni. Iiem synaxea non
in llna. Imo non aine flagiiiu videulur boc feciiao :
sed parasynaxeg, I. 8 C. eodetn, adulierac coUecia,
licel eiiuii parenlea bacreiici eini, aon lauieu vio- ui loquiiur inlerp. Movell cxxxu. Theopbaaea,
laiiduin esi pieialis ollicium. l)ici* iiupiuui eaae,
de Tboudoaio : paler laiueii *-8l : fii xa\ \ ; : Eaitofiitaiii
, \ ;, : Ldcei emm exsilium tgil aduiierino$ contentut fxcienlem $i
Ugum conUmpior $ impius it(, tamtn p*i?r esi, utpopulo$ decipientem. Nan baplisniaia, aed paraau Jiisiiiiiaiius, . xu, c. 2 .
baptieroata d. Nov. cxxxu, adullerina bapiianiaia,
(32) Quadranltm. Iletior eat eorum conditio, radeuique ratiooe 6\'dicunlur Arriaoo
quaiu exUseredaiorum, quibus nibil reluiqiiilur. bissan. Epicl. 2, cap. 9.
bc adrogator impuoehg jubttur quariain parlem
(-34-55) Ve/ officia patrmm. Haeraiid nec patra
LKMiorutii hiiorum ei reiiu |Uerc, tum exbaredacivuium, nec delenores ileri poaeum. llaec asl
veril, 5 5 lnHit., de adopi.
bujus loci senieniia. 0c patre cmiatU vide iafra
(33) PuYQ%ynnxk. liasrciicorum confeulicula
til. 9, cap. till.
Kcio>ia! non utu, %tu quasii ecdei, 1. 5 C. cod.,
(36) Manich(ti$. Vide ad 1. 4, aupra eod
t

gnnt,

1197
CCNSTIT. ECCLES. COLLECTIO.
li98
ol \ deril, uhimo aupplicio afficilur. Iiem qui sunl iti
, dignitaiib-is el miliiiis consliluli, sludiose lalce
. - imer sc perqairant ac iratlani. Quippa cum llaui, ", cba-us, qui comprebeodilur, ait se notum aliquibus
, ;, eeso : poena illi compeieate afficiuulur, veluliisdem
. pcccatit obnoxii, licci ojusmodi uon esseni. Nam
, eadem videiitur admillere, qui cuni peccauiam
. , norini, tainen eum uon faciuni maiiifealiiiii. Qui
libroe babei (37) Manichaicos, nec eot inanifeslal
\ .
comburanlur, puoiiur.
'. ,
XVII. Syimgogae Samaritarum (58) aboleninr, ei
; , . alias si facere conali foerinl, punitinlur. Nec baberc
, successores poesunl ex lesiamento, vel ab iute lato.
, * , prseier ortbodoxos; uec donaiioties faciunl aliove
* niodo quid alieiianl in eos, qui non eunl orlhodoxi,
scd vindicat ea fiscus, cura episcooorum et praesi
dum iniervenieaie.
'.
XVHl. Quae de Sauiarids promulgata sunt, ad
\ ftjnagogat et sitccessioaea eoruai speciaaiia, raia
' suot ctiam in ftloaianistis, et Ascodrugin, el Opbi . lia. Quippe aoli oribodoxt harediiales corura adeuni
, ex lestamenio, vel ab iaiestaio, et legaia capiuni.
. , Reliqui auiem baeretici^boc est, non orlbodoxi, ei
, \ ", , pagani, ei Saraariiae, noo niiliiant, neque dignitaies
, , adipiscaulur, neque curam puMiram suscipiuut,
, -, neque profesaores flunt, ncqua causis pairociuan . tur. Quod si quis, ul borum aliquid impetrei,
. , onbodoxnm se aiinulaverit, eumque constiierii
, , \ - habero uxorero aut liberos baereitcos, nec ipsos ad
, . Q religioneni ortbodoxam adduxeril, pelliiur. Quod si
, ,
atuerii, nequit ex rebue ufe quidquam douarc,
* Wel alio modo Iransferre ad h&relicum; ged laui
bsec, quam bsreditaiem baereticain, quae ad iptum
. devoWilur, flscus sibi vindical. In univcrsum eiiim,
, , , qui parlicipes fuere niilitiae, vcl dignitalis, vel ad, vocaiionis, vel publicae liberalilaiis, vel tusienla, lionit ;(59), oribodoxos duntaxat baeredes babeai,
. et quae ab ipsie ad boerelicum quocimque modo
, ; , perveniunl, tiscus sibi viudical. Si conjugam alter
. orlbodoxus att, alter haerelicos, eorum liberi or , , Ibodoxi fieri debent. Quod si partim orlbodoxi iacli
; . sint, parlim baerelici maaseriat, soli aunl bacredec
; , utriusqua parenlis orlbodoxi. Sin uuiversi eunt
* , . " bttretici, oribodoxi agnaii, vel cognali aucceduat.
, D aul exstanlibut, ftscus. Conlinet etiam
, diversaa poenas contra ticgligentes, et non perse * quenle9, aul indicaaies prnesidee, et oQicia, tam
^ < ivilia, quam imliiaria, ci cpUcopos : qui quidetn
de negUgenlibus pricsidibus ad iutpcralorein defe. .
riini. Mulls aulem tisco compeiuut.

Annibalis Fabroti notae.

(37) Qui libro$ nabel. Hiec deerant in Leunclavii

codice.
(38 Synaqoga Samaritarum. Hanc l^gem videlur
rnieUigere Procopius in arcana, et Cyrillus Scytbo|iolilanii8, quem citat Nicolaus Alcmaiinus, ibid.
InNotis. Procopiiw ait, Sainarharuin liboros oi
cognaios nibil ex testameniis parenlum vcl cognatorum capere posse : quod laciie signilicatur in
I. Juslin. ox qua SamariUe non alios babenl li;credcs tebtuuientarios aul legilimos, quam orlho-

doxos. Id lamcn quod scribil cyrillus, Samaritas a

rep, gerenda suiuiaoveri, magis pertinei ad I. 42
el 18, b. i . , qua Samarilai probibentur geierc magisiratusct babere digaiiaies.Gaeieruni bauc legcm
abrogavil Juslinianus, Novella cxxix, in qua siugula d. legis capiia receiiseiitur. Jusliuiis vero posiea d. Novcllam Jusliniani euslulil Nov. CXLIV,
quac exslai Paralul. Ub. , c. 3.
(59) SuutHtationii. GIossa3 Gra^co-Lnl. ,
stisienio, , sustentaiiti.

1 2 0 0

1199
TIIEOD. BALSAMONJS
XIX. Si parens uterque sU bxrelicus, solisA W. ; ,
ibodoxis (40) liherit, hxsreiicit, donaiiones \, ; rcduitt, (i ab iitdem tereditat iptorum adiiur. , * .
Ciiui autcui omues baretici auni, agnaii f d cognali ,
triboiloxi sacccduni, anl itlit non exsiaulibug, , 4 .
Ilsciis. Iiideni pro niodo faculiatura saarutu baeretlci
llbcros orihodoxos alere cognaiur, ei quolidianat , \ * ,
cia expengai prxbere, daro dotea, el anle uuplias ,
.
doualioncs pmcribere.
'. (\ ,
X X . H*reiici cowinanicaolci, aut synaxet, aut
bapitsniaia celebratiies, ianqiiain legum violatorea , ,
puoiuntur, ci qui domos tuae ad hoc ela praeboni, , \
tam conilUuiit aubjacent. Oribodoxi duoUxal intra , .
aepta sacra (abemat babenles, prifilegiis fruaalur, ,
nou eiiam harretici; qtii nec iaira tepia saera nego- , ,
ti;m'ur, idqite proplerca, no andianl divina mytle- * r i n . MuntanUtae ciim iit, qui ex eoruiu namero ,
fituil orthodoxi, non comuiorantnr : et qai ex .
dicuntur cpiscopi vel clericl (41), Constanliaopoli ; *
ptllimiur. Mancipia (4) niercarl problbeninr, el
iis, qui fgtni snnl inter ipeos, non suppeditaniur a .
:ribtinalibiis ab eccleaiis aolalia (02), qua* in
,
ciignitate consiiuitonmi, et eccleaiaslica dicuniur.
Kl qui patrocinioin (43) eU cltra raiioaem prasaiai, . \
leccni librarutn rouliam goWil, et ipsi pneaides ob *
iiegligcniiam libra decem, Iteaique coinaa rcruui , \ , \
privatarum, el boruiti officium.
.
iXXI. Judaeu* (44), vel barciicua (45); loitimo'. *1;
uium adverius onbodoxoia (40) ia litefnoB dieil. . * ,
Ipsi lamen (47) adferaus iavicem leglimoaia Q , , \
perhibcnl, exceptis Uauicbseis, et Borborilis, el , \ ,
Paganis , el Samariiie, el qui aimilea ipsia aual, , \ '
Monlaiiiiiis, el Aacodrugis, el Opbiiis. Nam bie , \
omna tciiiuionium , ei oianis legilimas aetoa esi .
InierdiclMS. Atii vero haereiicj ei in lesiaioenlis,
,
ultiiifisque voluaiatibus, et in instruinenlis, sine
distinciione leaies sani, ob inajorem in probaiio- .
nibas (48) iacilitaiem.
XXII. Ne quldem ex mliilari leslamenlo barelicub vcl bs&redilalcin, vel legaium accipii (49).
AnnibalisFabroli DOUB.

(40) Soih orthodoxU. Vide Zooaraio ad can. 23

(47) /pii tamen. Jusiiaiaiiiii ia d. I. pen. uiter
concilii Carthagiaienaie.
auteoi baereticis vel iudaeis, ubi litigandum ezisti(41) EpUcopt vel cUrici. Adde ex Baailicie, Ue- mavarint, coucedimua fodu8 perooiaium, et dignoa
gaioeni el exarcbi, lib. i , l i l . 1, cap. 30.
liligaloribus eliain teelea introduci. Fosdus peruii(41*) Hoe e$t Ckrisliana.
sluin, Basilica vertunl, ; , lib. ,
(42) Solatia. . Salaria qu dantur I. 4, c. 34; esl dedecue, opprobriiim. Paa
lu* in 1. 47, D$ ritu nupt. Qua in laiuam foohis qui iu dignitate consiiluli auiii, sivc axiomali
iis Aiiasiaslua Bibliolbecariits, . eccluia- dus doduxit. GlOiuariuiu Arabico-Lalinuia : feditas
vel fedtis, bine dipbibongo. Ail, el dignos liiigaiotlica : Tribut quidem convlibui, duobus vero oxioribus, etc, ut iu aovella XLV, cap. 4 "
wdticit. Pboiias, Nomocanon. l i i . 8, cap. 7.
(43) qui patroeinium. . GIoss* Gr. . Dignis invicem 4x$hieniibu$ ti iiiiaa*Lai. , palrocinium.
(44) Judccui. luslimaii. I. pcu. c. eod., rel itbus, ei tettinwmum perJiibcniibu*.
(48) Ob majorem in probalionibui. Propler olilbis euaai qui Judaicaia supersliiioneiii culuiil, id
csi, NcslorianiH, Graeci Ilasil. lib. , . I, c. 44, laietu uecessarii usus d. I. peu. *
imo Jud;eis, mox in d. 1. pcn. latcr se aulein , Propier ulilitalem rct
neceiturict. UasiL d. c. 31,
bajrclicis, vcl Judxis.
(45) Yel hmelicu*. Jud*us igiiur b;erelici ap- , Quo plenior $ii probaiiouum foxulta.
pcllaUone coniinctur, ul noiat Lialsamon, ad llasil. d. c 44. Aliaiii auiem bujua itonaiituiioiiia
. 9 Parat. ci separanlur ctiam in epigrapbe cpiioineii vide apud BaUamoaeui, fiomvc. uu 9,
c. 2, ct Piioi. tu. l i , 2.
Itl. 10, v, Caiin. bccl. Afric. p. 1'2'J.
(i(i) Adueruts onhodoxum. Pbulius, in Nomoca- (49) Legaium accipi/.Snmariiano inili.cr leg.-iinia
HJIIC,

lib.

J\,

cap.

2.

BOit toltn ^.:iuir. ijrxxi ,u\ I. 2. I). de probnt.

1201

CONSTIT. BCCLES. COLLECTiO.

.

1202
TUuti V Paraiilla.

. ', . ', ', , Cunctot.

c.
. ', . ', . ', , JVMWMI.
.
.
.
. ', . ', ., ', , Tijc .
* *
, ,
.
, ,

Libri , i l l . 1, coiwiit. 1, cwjus iuiiium, CHncto*.

Ifserelici orone* infaraee .
Lib. i , tit. 1, couttil. 2, cujus iiiilium, Nullus.
Nullut depuUliis etl loau bsereiicift, ad faciumlas iu
eo congregalioaes. Dieiietiani baMJCOosliluiio bxreii*
cos esee infame*, c l quicuaque non sequafur oiibodoxam Nicaworum Patrum lldem, b&relicutii essi.
Ltb. i , ttl. l,con8lil 5, citjiu inilium, \ .
m&t consiiiulio tradii oribodoxa Ddei dellaitioucm,
quam qtsi iraasgrediuulur, tanqnaiu taeretici confessi l<gum tupplicia perpeliuulur. Eadem slaittil
ejusdcm lituli seplima quoque ccnstiluiio, cuju*
.
iuilium, .
. ', . ', . ', , Omne. *0
Lib. 1, til. 3. con&lit. 52 (50), cujus iiriliiuii,
. ' Omues. Exseculor orlhodoxus eril uniforsuiw
.
fa esl, ui baereticus militet.
Lib. , IH. 5, constlt. 54, cojui luUiuiu, nob.s*
. ', . ', . \ , Deo nobis.
< ' tertio capile dicit coaalitulio, ueminem bajrcticum posee Cbrisliattuia tuancipium babcre.
.
Lib. i , lit. i . conslit. 5, ctxjiis iiiiiinm, . ', . ', . \ , *.
01 , , . Episcopi et elerici, qai Nestoriani sum, a!>
ecclesiie ejiciuntur.
.
Lib. I , tii. 4, coiuiil. 5 (51), cujtis iiiilhiiu,
. ', . ', . ', , . Archigerontei. Nullue ha?relicus Alexandriac fht
, , " - arcbigeron, vel collegii , vcl crgaAioiamin (Irl)
, adminietralor; aed omnino ait Cbrisliaiius, intorvcniente cura prafecli (53) Augustalis, el parcnlia
, \ ; .
illitis ollicii.
. ', . \ . ', , iVemn. Q Lib. i , lit. 4, consiit. 1, cujns inUium, Nmno.
, * Ncc apud praifecium praeiorio, nec apuJ aliu/ii
- qneincunque prxaidem, advocaiorum ofQcio fuii;;;ni.
tor baeretici.
. ', . \ . -', , Si Uyibns.
Lib. i , tii. 4, consiil. 16, cujue iiiiltum , Si Lgi*
0 , bu$. Qul sciens bflereiicam sibi personam despon lct,
, ai iponsaiia sohere volit, arrhas ditplas rosiituU.
^. , .
Sin aulcm Ignorabal, veniam merelnr.
. ', . \ . ', , Nulli.
Lib. i , l i l . 6, conslii. 3, cujus iuiliuiu, NulH.
^, , Ilaireiicus, qui allquem rebapl xare leiilaverii, cxsi , lio perpetuo subjicilur, nec potcal Dneses staiuiatu
* .
ii illum poeiiam remillere.
. ', . , . \ /, .
Lib. i , lit. 7, consiit. 6, cujue initiuiu, Eos. Cl>
\ , rici l inonacbi, qui ab orlbodoxis dcQcictiics, Ku , lycbianiata! facli faeriul, extra Raninmn rcnipn , , ^ blicaiii pcllumor, ci taiiquam bicrelici puiuw |j;uie .
ticoriitn subjiciniitor.
. ', . ', . ', , CaelicolaLib. . l i i . 9, conslil. 12, cujtts iiiilium, Cxlkorun. , larum. Coelicote, nisi fidem orlhodoxani scclatl
, .
fueriut, laiiquani h.xrclici puniuniur.
6, ', . ', . ', , Nmo. Lib. , l i i . 6, <oailii. 8, cujua iiiiliuiu, .
Neiuo, qui a religione dCbrtsliaiiorinii esl alicuu,
, imer advocalos refcrlor, ex violalione legis aaiis%

Annibalis Fabroli nola?.

(50) Lib. i , l i l . 5, consl. 52. Quod bic dicitur
de cxs<T.iiiurc oiilioduxo, non pulo exslarc in d.
cnusl. 52, nisi ita volucrnii i.ilerpreiari verba

(51) Lib. , I. 4, const. 5. Vido ad d. oonstif. 5.

Lege, vcl collegii

(5 2) Vel collegu vel .

V

(*>">) InierOenienle cnra pra*f. Ad qticm d. I. 0

<.> ne dm cxseentoris pertinax el avura prolu Tcrbiunc aulcin l c g c : In nniversum scripiu t'sl; pei-peram etiini in qiiibusdaai lc^itur
Genmdio V. V. pro m<r[cito AuguituU.

ttrtitai,
elc.
t?i#/m, e i c .

1199

TIIEOD. B A L S A M O N J S

1 2 0 0

XIX. Si parens utcrque sil bxreticu*. soliaA W. ; ,

(40) liberia, noii bssreticit, donaiionea ,
r c d a i i t , t i a b iisdein basreditas iptorum adtlur.
, \ * .
Ciiiu autcui omues baretici twil, agnati vcl cognati , ,
, .
o r i b o d o x t sticcedunt, ant illit non exaiaiitibut,
llscns. llideni p r o niodo facaliatura suaruiu baereiici
llboros onhodoxos alere r.oguniur, ei quolidianas , * ,
eia expmsas prxbere, dare dotea, et anle uupliat ,
.
d o n a t i o D C S procriUire.
'. 01 ,
XX. Haeretici communicaolca, aul syaaxea, aut
, ,
b n p i i s m a i a celebrautes, Unqiiato legum violalorea
,
p a a i a a i u r , ci qui domos *uai a i l hoc eia praebetii,
lam consiiluiis subjaceni. Oribodoxi daoiaxal inlra ,
,
a e p t a e a c r a (aberuas babenles, privilegiis fruoatur,
nou eiiam liarretici; qtii ncc iaira tepia aacra nego- , ,
linntiir, idqne proplerea, no audiant divina mysle- * ol * ria. MuntanUlae cum , qai ex eorum namero ,
iimil orthodoxf, non commoranlur : ei qui ex .
dicuntur cpiscopi vel clericl (41), ConstanlinopolS ; *
pclluutur. Mar.cipia (4) mercari problbeniur, ot
qui cgoui snnl intcr ipeos, non euppcditanlur a . mbtinalibiis ab ecclesiis solatia (42), qus in
,
digniiaie cousiiimoraHi, ei eccteaiasiica dicuniur.
qui palrociniuin (43) eia citra raiionem pnesial, .
deccni libraruin muliam aoWU, ot ipsi praaides ob
negligcniiam libras decem, itemquo COUM* reruui , ,
privalarum, el boruiu offieium.
.
X X l . inilaeiis (44), rel barciicus (45^, lesMmo'. ;
niuni adversus oribodoioia (40) in lite|non dicit. . * .
Ipsi lamen (47) adieraus iovicem lesliinooia Q , , perbibcnl, excepiis Uaiiicbseis, ct BorboritU, ei , ,
Pagaaia , et Samarilis , ei qui aimiles ipsis aunl, , '*
Moalaitiatia, et Aacodrugis, et Opbhis. Nam bis ,
omne icilimonium , et omnie legilimua aciot est . liiierdicms. Atii vero baereiici et in letiaiuenlix, ,
iihiinlsque voluniatibus, ei kn insiriiineaiia, sine
disiinciione lesles sunt, ob inajorem i probaiio- .
nibas (48) iacilitiieni.
XXII. Ne quldem ex mlliiari lealamenlo baralicub vcl b&redilaicm, fel legalum accipii (49).
AnnibalisFabroli not.
(40) Solti orihodoxU. Vide Zooarain ad can. 23
(47) /pii . Jusiiniaiiua ip d. I. pen. nterae
aulem baerelicis vel Judaeis, ubi liiigandum exisiiconcilii Carihagioiensis
(41) EpUcopt vel cUricu Adde ex Basilicie, Ue- maveriul, coacedimus foedug parooialuui, el digoot
0 liligaioribui eliain leetea intruduci. Foedus pertul*
guineni et exafcbi, lib. i , l i l . 1, cap. 30.
eium, Basilica veriunt, ; , lib. ,
(4) Hoe e$l Ckriitiana.
(42) Solatia. . Salaria qnae dantur t. 4, c. 34 ; esl dedecus, opprobriuni. Pautifs qui iu dignitaie consiiluli sum, aivc axiomali- lus in I. 47, De ritu nupt. Qua latilutn f o
iis Aiiasmshia Bibliotbecarius, Hi$t. eccleiia- dus dcduxil. GlOisariuiu Arabico-Laliiniui ; lediua
vel fedus, siue dipbibongo. Ail, ei digaos liiigaiotlica : Tribus quidem comitibus, duobut vero oxioribus, etc, ul iu aovelta XLV, cap. 4 :
maiicit. Pboiius, Nomocanon. l i i . 8, cap. 7.
(43) Ei qui patrocmiuni. . Gloss* Gr. . Dignit vmcem 4xsi$tenlibui el liltga*Lai. , palrocinium.
(44) Judtcut. Jusiintan. in I. pcn. c. eod., vel libus, % Uninwmum perhibcniibu*.
(48) Ob majorem in probationibug. Propler ulilibis euaai qui Jiidaicam supcrsliiioiitfin coluni, id
csi, NcslorianiH, Graeci Basil. lib. xxi, . I, c. 44, laieui necessarii usus d. I. . ^
iiuo Judxis, mox in d. I. pcu. latcr ee auleiii , Prtfpter ulilitatem rei
neces$ariat. Battil. d. c. 31,
bajrclicis, vcl Juda^ia.
(43) Vel ha>relicu$. 4udus igiiur Ii.eretici ap-&, Qno pleuior tit probalionum facuita*.
pcllaiiouc coaiinclur, ui notal Balsamon, ad li.isil. d. c. 44. Ahaiu auiem bujus i:ouaiituliouis
. 9 Parai. ci separanlur ciiam in epigraplic cpitoiuen viUe apud Balsaiuoaeui, iVomi/c. uu 9,
c. 2, cl Pimi. tu. 12, c 2.
Itl. 10, v, Caun. fcccl. Airic. p. 12U.
(1(5) Adoersns orthodoxum. Pbtilius, in Somoca- (49) Legaiutn accipii.Samariiaao milLer legnlaui
aoii icliii ^.ititir. iir.vxi ;ut I. 2. U. de probm.
HJHC,
lib.
J\,
cap.
2.
onbodoxie

1201

1202

CONSTIT. ECCLES. COLLECTIO.

.

// V Paratitla.

Ht6. ', . ', ', , Cunctot.

.
6. ', . ', . ', , Nullui.
. ot (
.
.
. ', . ', ./ ', , .
* *
, ,
.
, ,
.
. ', . ', . ', , Omne$. *0
.
.
. ', . ', . \ , Deo nobii.
'
.
. ', . ', . '. , .
01 , ,
.
. , . ', . ', , .
, , ,
, ; .

Libri , lit. 1, coiulit. I , cujus iuilium, CHHCOS.

Hserelici omnes infamea suiit.
Lib. i , tii. 4, conelit. 2, cujns liiilium. Nnllu%.
Nullua depuiaius esl locus baerelicifl, ad factmulaa in
o congregationea. Diciieliam baeccoasliiiiiio bacreiicos esse infaoie*, ct quicunque non sequaluroilbdoxani Nicanorum Patrain Iblem, bxrclicuio os8*.
Lib. i, til. l,conslit 5, cujua iailitim, .
U&c coastiiulio tradit orlbodoxa fldei dellailioiiciu,
quaai qui iraasgrediantur, tanquaiii bneretici cmi*
fessi bgum eupplicia perpetiuutar. Eadem staiitil
Jusdcai lituli aeptinia quoque consiiluiio, caju*
iuiliuin, .
Lib. i , lit. 3. conslit. 32 (50), cujus iniiiiiui,
.
Exsecutor orlbodoxua eril universum
non fa esl, ul baerelicns mililel.
Lib. i , til. 3, constit. 50, cojus iiiUiuiii, Dto wefr.e,
ln lerlio capile dicil conetilutio, neinlnem bsurelicuai posee Cbrisiiauuia mancipiam babcre.
Lib. i , l i l . i . coastii. 3, cajus iiiiiiin, . Episcopi el clcrici, qui Nostoriatii aunl, a!i
ecclesiia ejiciunlur.
Lib. I , tii. , consiit. 3 (51), cujtis iniliii!,
Archigeronteg. Nulliis bawticus Alexamlriac flai
arcbigeron, vel collegii , vcl crga%i.>tannn (3-2)
adminisiralor; sed oiunino il Cbrisiiaiius, inlervetiieute cura prafecll (53) Atigu&tajis, ci paiciilii
illius ofHcii.
, ', . *, . '. /, Nemn. Q Lib. i , lit. 4, consiil. 1?, cujus initVum, Nemo.
( , * Ncc apud prafeclutn praeiorio, r.ec apuJ aliu*t
queuuuaque praesidem, advocaiortitn offieio ^.
lor b.Trelici.
. '. . ', . tr', . Si Uyibui.
Lib. i , lii. 4, coimil. 16, cujue initiaiu , Si kgi*
- , bus. Qaisciens baereticam sibi personam despunlci,
, si spoasalia aohere vclil, arrbas duplas reaiiluil.
^&. , .
Sin auicm igaorabai, veniam merelar.
. ', . \ . ', , iV//i.
Lib. , lil. 6, constit. 3 , cu}iis iniliuai, .V//i.
, &*: , Ilatreiicus, qui aliquem rebapl xare tentavorii, cxsi , lio perpetao subjicilar, nec poical oneses aiaiuiatu
* .
\v illuin poenam remitlere.
. ', . *, . c \ , $.
Lib. i , lit. 7, constit. 6, cnjus iuiliuiii, Eo$. Clc ., rici el moaacbi, qui ab orlbodoxis deiicicmcs, Ku* , ' tyjliiaiiistai facli faerinl, exlra Itamuiiaiii rcitipu , , ^ bliiam piillunior, ci tauquaiu b;crelici po3ui< IIXMC .
licoriiin subjiciufiloi*.
. ', . ', . ', , Coelicola*
Lib. . lil. 0, coitstit. 12, cujus iniliuui, Cmlicum;. , larum. Ccelicol, nisi Odeui orlbodoxani scclati
fuec;iul, laiiquam bftrciici piiniuattir.
, .
Lib. U , lit. 6, ronslii. 8, cujus iuilium, Xemo.
6, ', . ', . ', , Ne.mo.
, qui a religiono iCbrialianoriiiii esl aliouiM,
, imer advocalos rcferlor, cx viol.ilione legis amis:

Annibalis Fabroli n o l .

(50) Lib. i , lit. 5, consl. 32. Qtiod bic dicilur

de exs ciiioie thoiloxo, non pulo exslarc in d.
ronsi. 52, nisi i u volutTiin Lilerpreiari verba
k

(51) Lib. , l . 4, consl. 5. Vidc ad d. constil. 5.

(52) Vcl collegii vel ergaswtarum. Lege, vcl collegii
erg.

^ ne dmn cxsceuioris pertinax tl avura pro- () Inierveuicnle cura pra*f. Ad qnom I. I. Q

Cirrliai, elt:. ver&iiuic aulo.in lcgc: In
scripia csl; perperatn eutm itt quibusdaai lcgilur
euim etc.
Cennmlio . V. pro vrcvfctlo AuguHaH.
t

1203

THEOD. BALSAMONIS

1S04

iooem [oflicii foriuidalarus ei bonoruiu pablfcailo* 4, tou iiem, et exiiliura perpeluum.

, xa\ perpotuam .
LHi. , tiL ! , eonitit. 5, cnjui Iniiiam, Mulier.
. ', . ', . ', , MuiUr.
Poictt sponsa, qase cnm basretico * con- trnxlt, propicre* quod ille sii hereiicua, spoitsallbiit , , .
reirititiiare. Quippe duntaxai arrhas, qaai accepit, .
restiiuii. Idem locom babet, ti quideiu , ,
Cbrittlanm ail, aponaa vero non ortbodoxa.
.
Lib. x, tit. 51, coottit. 49 (54), cujna initiuro,
\ \ . ', ,0*.
Omntu Quicunque curiali condiiioni $un( obnoxli. " ,
cujuacunque seciat rel religlonis exatslant, ad im- , ,
plenda munera leneiitar.
.
I^giio quoque novellain posi codicem odiiatn 50,
V
etijtit iniliuro eal, Ne Ubirentur curiali conditioue
, Judwi, ti aeiera. Nam in ea reperies, nulluro ba- ,
reiicum a curiali conditione liberari, nec ipaoa . iv
ictihnouiumpossedicere, cutn de aliquo.Oscus ,
dubilal, quasi qul [curialis ait, ei collegiia, aul ,
uuinero curialiiiin aufagiat.
, ,
.
TITULUS VI.

ianctum baptisma itereiur, koe #tl, refapfi

$
MAth fiut.

.

I. Eptscopua, qui aecundo baptixal (55) euindem,

" '. ,
loco moveiur (50)
, .
II. Qui rebapiizai oribodoxom (57), ona citm
\
fpao afilciiur ullimo aupplicio, qtiideni illius erat , .
tttalis, quas criminis essel capax.
.
III. Non perniiuiiur hxtreticia, ut orlbodoxum
boinincm ingenuum, vcl aorvum, ad baptinma suuin C , *
perducani : nec uii aervia , necduin ipaorum
lidei eoDJuiiciis, prohibeant, ne ad religiouein or- . tbodoxam acredani.Qni fecerit, vcl ao fieri patsus , , , fuerit, vel non detulerii, Ingenuna quidem extitio , ,
plectilur, el libris aori decem muliaiur, uec uier- .
que (58) donandi, vel tosiandi faculiaiem babet. , ,
Prataet vero, qoi non vindicaveril, aut in cxao- .
qocndo modieut faerlt, iiadeni poania eal obnoxfus.
Hic liiulas paratiila non babet.
.
Annibalis Fabroti .
nondum baplixatui $ baptiio tw nomine Palris,
ucta, t in I. CuriaUi 7, c. eod. aaporaiilionis, Fi/ii, ei Spiritui laneti. Capiiula Caroli H .
lil. vi c. 181; coocilium Arclateiiao i , r. 8, do
in \.Omne$ 49, c. De deeuriomb.
(55) Epiuopui qni t&undo baptixai. ContlanliuusAfna, quod propria lcge sua uicbantiir, t reliapli-

(54) Lib. , t. 31, conal. 49. Ibl, Cujuuunqn

labani, Placuil, ul ai ad Ecclesiam aUquis de bac

h.rresi vo.nenl, intcrrogcul euui Syrabolum, el
pcrvidcrini cuin in Palrc, r l Filio, el Spiriiu
fancio esae baplizaiiim, i u a i i t M taiiiuin ci iuiponaniur. Quod sl iiuiorrogaiua Syiubolum, uou re, Qui bapiiima babtt. Terlullianus, aponderil, iu Triniiaie baplizeinr.
e pudiciiia, c. 46 : ablui uon licet. El De Ergo baplizali ab bsereiicis qni in Triuilatc non
haptitmo, cp. 15 : Stmel latacrum minxi, bapliiabanl, rebaplixabanlur. Vido Cap. Car. II.
dtlieia dilu*ntur,quia iterari non oportel. b. lib. , c. 519.
Aiigitfttiit. epiat. 205 : Reboplizare calholicum, tm- (50) Loco /*. .
manumnum icelui e$t. Avilus Vieiinensis*, Iti Fra- , 8accrdotio ejiciiur, Basilic. lib. ,
Ktneul. cx libris conira Arianos: iluum baplitma lii. 4, c. 7.
noniteramui. Ilugo a S.mclo Viclore, Dt tacra(57) Vl orthodoxum, oic. Libcr Peir.
menlti, paii. xv, rap. 15 : Vt qui umel tacra- : onbodoxi aervuiu. Keclius i cod. I^eimcl.
ijUHtkm baptismi ptrcepine cognoiciiur, uutla bgcbaiur,
ra.
iione illnd ilerato Qccipial, %'tte m EccUiia $ (58) ^ec ulerque. In I. 5, r. cod. uiriqtic dencrxjra Eccletiam, hoc eit, lirt ab haretico (utnl ganda liccutia. Sic libcr Brod.i:i. Etueiidationeja
h.tptizalits* E l si dnbilelur an sit liaptiralus, demio c o n l l r m n i i i HasiliiM lib. , t. I,cap. 33, cl lib.
liapluari |H>lcsl, can. 84 fynodi Trullu; liis h\ lii. M , r. 2 i .
Uuieii vorbis praemissis : tfon tc rcbapu^, icd *i

Harmenopulua in Epilome Canoiiuni (in dium reitilit Canon. aposiolicum 40, aliaa 47) aii
cum qui rebaptizal bapliiaiiitii, deponendiim esae,
el loquhur canon dc epiKopo vel preabyuTt,
qui reboptizat : *

1205

CONSTiT. KCCLES. COLLEOTIO.

TITAOS Z \

Ilepi .

1206

TITULUS VII.
De apo$lalis (50).

'.
oab; .
'. ^
" de inoffleioao .
. : , \ ,
, , ,
.

I. Qui a Cbrislianis dcflcieus llt Jtnbrcis publi bononim puniinr.

II. Qui ail defuncium propicrea lcsiari non potuitee, quod a Cbrialianis deffcieado Judttus am
paganoa facitia fueril: iiilra con&tiluiuiu actioni
Inofficioel quinquennium agil.
III. Qui ex orthodoxo factus fuerit hserelicus (60),
non veraaiur in hontinum consoriio, nec leaiia est,
uee teslamentum condit (61), nec barcditaies adit,
nec poenltentiae (62) locum babei, mi fli in aliis dclictis.
''. ,
IV. Cbrisiianus, qui a reugionc deficii, et sacri , , Acavit, vel alleri mandavil, ulaacrilicaret, a quovU
- accusaUir (63), nec exceplia longi temporis oppo ,
niiur, ac neque douatlonet facii, ex quo defecit a
, * fide, nec apecie venditionis (Gi)legem circumscri bii, nec icstamentiim condit : sed ab iniesialo
, , Cbriailaais ejus proplnquie omnia competunl, licet
\ - advertua profanum lunc bominem viviim "nulla
. \ - lilis coatesiaiio iacla *it. Eorumdem donationes
, - ei lestamenla rcscindaniur, ct lls competunt, qui
.
ex lege vocanlur.
'. *0
V. Qoi servum ChriBiianum, vel ingenuum, sl?c
- vi sive suasione adbibiia, iraducii ad religiouem
, .
nefandam, aupplicio capitls et bonoroin publicailone pleciilur.
<7\ , ,
VI. Oribodoxns clencua aut monacbns, qui
, lycbis vel Apoltinaris snperalilionem sequilur, le , xal ' gibus adversus baereiicos lali aubjacet, et ex
,
imperio Romano pelliiar, aecuadum ea, qua do
Maaicbaeia promnlgala eunL

Tituli VII Paratitla.

6. ', . ', . ', , Bac viet*ra.

Lib. i , til. 9, coastit. -18, cujus iiiiliutii, Hac
[ vietura (65). Samarila vel Jodaeua (66), qnl) a reiiAnnibalis Fabroti not.
(ft2) Nec pmnilenlim. Apoataiarum crimen DOB(59) Apo$lata$. Avitus Vieaa. ab atandi firmiuie
dacidnos vocal epiaiola 4, id ast, qui a fide de*ci- n teiibialnon abolettir, euni lamci ba?relicos, eliara
vernnt. Exbred>e fldci, Cyprianns, epistola 3 1 . Manichfleos iasignioreA baeretiroft, poenitealia ab
Gonstituiioiii* h*c asl suiieniia : Qui religionem o m a i noxa liberct, I. Liceti\, C. Theod. De h&rct.
(leaariiit atque violavit, posl mnrtem Intra qiiln- Africani Palros fa d. c. 93. Sed li33R poaterior
qiiennium acciignri polest, deque ejus leatamenio pars non est in Basilicfg, ut observal Bataamo ad
piaeri, qtiasi nec facere poiuerii : Eustalhitis de Pbolii Nomocan. tit. 9, cap. 25 : inhumaaum emtu
lemporutn fnlervallis. c. de quinnuennio: * visum esl criinen omne poeniteniia non abolcn.
: ; " , Saaiarilia poenilemibus venia daiur, Novell. cxxix,
cap. 5, sicut et cslcris basreticia, I. 4, J Sed ntc
* Qui EccUsiam de*ernii. et factu$ est /i/ioi, koc l i l . Sad nec illud quod diciiur, apoetatas a consortio omaiura eegregarl Basiltca
paganut aut Judaus, etiam vost morlem accutaiur
agnoscunl.
inlra quinqtienuium continnum. Vide lih. LX Basil.
(63) quovii accusatur. Culex Brodaei ia I. 4
til. 54, rap. 24. ol acbolia ibi :
^ , clc. ; Si quU dictttur fidem c eod., Vox continuas accuaalionig inceaait.
(64) Nec tptcie undithnii. Basilica :
Christianam deuruiste, elc.
(G0> Vdcius fueril hatTtticu*. Craci confundiint : *
nnerclicos c.nin apostilis : qucm errorem hana^riint neque vendiiione imaginaria iu fraudem legii fertur.
et bis verbis legis 3,c.eod., hmretica $uper$t tione,(65) Lib. , I. 9. Hae vicinra. , bac valiqua; porpciam ei legt iuserla fttisso Cujaciu^ exisli- l u r a , u l in quibuadam edil. l a AppoiiJice Cod.
iual in Paraliii. Cod., einndemque orrorem secului Tbeod. n. 14 : Pra*$enli$ legi$ (vierniiale cuuclU
obarvandum conilHuiinut, ei n. 15 : Placiiurw omesi Pboiiua, Nomocan. til. 9, c. 59.
(61) Nec tenamenium condit. Africani Palrcs in nibnt Ugu alerniiate iancimus.
(66) Samarita vel Judaut. Neminem Judaeum.
Cod.cii cafiomiiii Eccloix Africana?, c. 93 : PtUn*
Sic legitur in C. Brod, in I. ult. c. De Jud. Nodum eiiam tti illam tegem, qua reUgiosm memorim
vella Tbeodosii, neiainem Judaeutn, nemiacaj
eorum pa're Theodosio de anri Ubris decem in
ordinalore*, vtl ordinalos ha>reiico$ $eu eliam itiSamariianum : d. I ult. non Dieniioil Sauiariiaruiii,
VoMCtxr.rts. uhi eorum congrcgalio dcpnhendHur,iit vidcantnr Grseci qu*daui addidiesc cx codlco
pronulgnla c/, ita deinccps conftrtHari pracipiant. Tbcodof.
t

11
THEOD. BALSAMOXIS
1238
gimus Cnristiana qaotdaai abdaccre lentaveni et
botiorum pabbcalioai salTicilur, ol caplte ole- , .
cliiur.
. , . ', . ', , Judari.
Lil>. i Ul. 12, conrtil. I, eojut iniliam, J*dmi.
Judaeu*, qoi cireuitucribendl criniiiiU, aat inter- ,
verteadi debiii caata, Cbritiianut fleri voluerit, , ,
non aliier admiuendot erll, niti quod ei crimen , ! .
inferlar, diloerif, aut a* alienam diisolverit.
9

tr.
T1TCLI3S VIII.
Nentfoi licere lignum SaiwatorU ChrUli Axmi, **/UBUX *&
, ) ir , rlvpttr
in lapide, tt/ i* mermore tculptre, tel pi*gtrt.
.
'. *
GraTisalme puniiar, qui fn aolo, vel in Upide
liiiinl siio Tenenndam cmcem (67) scalpit, aut
j l , .
plngit; et quod factum fucrit, tolliiur.
.
Ilic litulos paraiiila non liabei.
tf.
TITULUS IX.
$ , otV
De Judmi$ 1 cmlicolU.
.
9

I. Quod Jadatorum (68) oniferaitaii legalar, aon

peiiinr.
II. ln fesds suit Jud*i jmunera corporalia non
obauni.

III. Judai, qui tx fuif aliqaen ChritiUniiantom

a*ia pelunl, vel in eum (69) furioiiut aliqoid detignani, cam faoli parUclpIbat coocremaolor (70).
IV. lu Jtidseornm tynagogi metata facere (71)
praplerea noa opotiei, quod eae tint loca rdigioni
dcpniala.
V. munerihus carialibns Judaci noa libcranltir.

VI. Tani Cbrialiantie, qni Juriaam ttsorem ace p*u, qaam Cbrisllana, qnc Jndo nubii, adnlterii
pnb^ca nccauniur.
VII. Jndtti legem toam In matrimotmf non ser-

** '. .
.
.
\ , ,
, \ .
'.
xouiv , 6.
'.
.
(7*. ,
, ;
.
'. 01 vouov

Annibalis Fabroli noltf>

(67) Venerandam crucem. Sign<.t'n Silvalori* Judirornm. reterant januam wtte perpetita> sanct
/irisli, 1n l . c. eod. Basilira, - $t cullibu* Mancipavtril, et Chriniann* e$$e dslef

00v, tanctnm crncem, nt in I. 18. C. Tb. De jed. gerii, m quid a Judmii v>q*ieiudini* *tl moleti-r

pl I. II. C. Jaftl. eod. Creci in I. 38, 2, d. de 'pttiatnr. Quod ex Judao Chritiianmw foctnm
nnro arg. leg. fignum Dei yerleniiil , pra;- afiquh Judaorum injuria putaverit ette puUandnw,
i r m e n ( e m 1. C. lnfra Hb. n , t i l . 4. Q u o d a u l e u
n i l Minutius i a Ociavio, Cruces ntc colim*M, nec
tiutam**, boc qnoqtie l a b i b e l u r can.
73
syaodi
!t*biUB In Trullo.

volumu* Itliut contumelias maehinatorem pro criminh qualitate commUti, pami* ultricibut tubjugar

Iloaor. el Tbeod. consl. 5. in app^ndice Cod.

Tbeo I. vide I. 5, C. Tb. De Jnd

(70) Concremantnr. Flatnmia de<lendu est. Sic
, nt ail ibidcin Balsamo : ne ab inctdentibui lcgiltir vel. C. I. 2, C. cod
ranculcetur notlrum adversus diabolum troparum.
(71) Meiata focert. supra lit. 3 .
ftregor. Tnron. //i*for. lib.
r. |i, dc Tiberio cap. 4, coiiciliuni ConslaaiiiiopoUiatntiti aob Mcnnj
itnper. : Deambulatn per palatium tidit tn pavi- acl. 2 : , $
viento doiuut tabnlam marmoreant. tn qna crux
,, . G i e mriiis
1 9

Oominica erat sculpia et aii : Cruce (, Domine,

Turoa. ttiti. , 48: Recedenu vero rege ad
fronttm notlram mnnimu$ et pectora* et eece tatum
cruitfxm. Flodoard. Uist. Rem. lib. iv, c.
cem sub pedibut (onculcamus. Et dtclo ciiiut jussit
Exptoraniesque quomodo metatn $no
eum anferri, elc. Aimoiiins ii*onacbus, De gestii colloquium $iipatoribu$ vnllnlm profienei

iiif-

40 :

md regi
nlerct.

Francorum, lib. m, c. 9: ln Kneli U. Scoiorum ficu imtahim est bospitiuin quod milittbns
1fgibus religiosis b:ec legilur : Sepulcrmn omne prsbrtur a proviiiciallbus. Vide supra ad l . 1,
Mncrum habeto : idque crucii signo adornato. Quod
lll. 3, legem . C. *od. obiior enieiidemus : la ?yne ptdt aliquando eonculces, caveto.
nagoga ( , Basil. lib. , l . 4, c. 34)
(68) Quod JudaOTum. Cbrhtianoram collegio Jud. 1. vclul hospitit nterito inr. in. i . em. quos
uiiliter reliaquitur, quia speriaUter boc ei indul- pr. doro. non religioaum loca (sic Broi. Cod.) balum csil. enpra De lacrot. Ecclet., non Judatoriim bilationitm merito COD. all. bospilii mcrito.
rnlleglo, qnia speciali privilegio subnixum non est , Basil. non rcl. , babilaiioiium
mcrtlo, .
I. 8, c. fte hared. intlit.
(Qd)Vt'iin cum. Prucipimus, w/ quispiam

1W
CONSTIT. ECCLES. COLLECTIO.
1210
, . vaat, tiec pluribus simul oxoribiis '2) copulaiiiiir.
'. ;
VIII. Judaei sccundum leges apud prawide* (75)
tgunl et conveniuniur (74), laia in iis, qnrc ad fo . : \ rum, quam quac ad supersiiiioiicm (75) ipsorutn, ac
; legem pariincat. Licet autcm cis iu pccnaiariis
, dtiniaxat causis cligere jndiccs Judaeoa, qiinrum
* .
senlenlias ipst prxsidea exsftqtiualur, vcJuti sentealias dalorain ab se judicum.
' . 01 ,
IX. Judai|(76) rernm in foro euo prctla sialnant,
* . ei si quia alius apod ipsos boc facir, piiiiilnr. Quippe
.
justum csl cuique sua comtnitli.
. 01
X . Judaei decurionet curiis suls resiituiintiir.
.
XI. Jadaei formam crucis m Amauia apecie (77)
'. '
. non comborant. Nam alioquin ciiain fpcrmissani
sibi religionem amiltont.
.
XII. Qui coelum colunl (78), promulgaiie adv r'. 01
sus haerelicos legibus snbjacenl, ei deputata con ,
. vcnticulis eorum loca sibi vimlicat Ecclesia. Nam
qnod a GbrUltaaa fidc abducit. eidcm conlrariuui
.
esi.
. \
1. Judai Sabbalo, c.ieterisque festis snis, itiliil
, , faciant, neque proplar afiqnam flscalem priTatnmvc
, cauaam convenianlur (79), aut Clmslianos ipsi
.
conveniant.
9

Annibalis Fabroti notoe.

(72) Nec plnribu* uxoribui. Jwlsei oaern lem- samonis.
para plurcs babebanl uxorcs : Josepbns.Antra. ivn,
(78) Qui cmlum colnnt. Gfassa? Grajro-Lfit. " . 4 ; Justinuft Mariyr ad Trypboaom Jui,: R. ) , r.^licola. An cnelicol.r dicli, qnia
r.bry^lomus in I ad Timoih. c. , bom. 10 ; Jndael corlum adorabant. qna dc re vidc Dindori
Tlwdoronis, ibid. Hodie Jtidoei ptures simul uxo- Sioitli excerpta, lib. XL, Origenem Contra Celtnm,
rcs baborft probibentur.
lib. ; Jnvcnalom, sat. 44 :
(73 Amtd prmsiie*. Juria! solcbant apud cerNil prwter nubc* et coeli numen adorant.
titm judic^m ronveniri, *fd ejna coasueitidinis Vide Salmashim d Goma, pag. 66R. Sic enim
ra 'n habtt* non esi. qtiod aliquandn coniradicio IPRI mala quam lumen. I)e nubibtts qu^s coloro
jiuliri couOraiala non essot, ut stribit Balsamon dicb->ntur Judiei, prreier Juvonalis intorpnMo
a I Pboiit Nomoc. lit. 4, c. 5; liiigant igilur apnd vide Tortullian. Apolog. c. 24, el ibi viri cl. ridor|tiomrtinque judicem.
' rlt.ssimt Nicolai Rigiiltii obsorvationps, et virum
(74) Aqnnl et conveninnlnr. In I. c. eod. O.nnes-eHam cl. nt eruHiissiinnm Gcrardnm Joannem
(

Vossitim, De origine. el progrexxu idololahUv. lil*.

rttA Homanit Ugibu* conferant et excipiant actiones.

Onidam codiccs habcni, inferant. Brod;ei, confe- , c. 12, \\\ linft. Sic ofiani Pcrsne crolum

cole-

bant,. : Coelnm Jovem

rant.
(73) 7am in i/s, quce ad foruw, quam qum ad snp.ene existimanle*. Oe coilicolis vida Josrpbn-i
Ric legiiur in 1. 8, c. . i . In codtae aulem Theo- Sraligcrum, De emendatione tempornm, p. -^.
dos. quv non (am ad tuperttitionem. Quam tectio- Prolej(0i. ia Cyrin, p. 85, el ionlra ScrrariiiM.
:

ncm probaiFornertus ad Oassiod. var. 2, 27. Ait, Eloncbi cap. uli. ct MinervalSerrarii contra Sra
-npcrstilionem, m I. pen. c. De haret. El Qitmlil. ligftr. cl Drus, lib. v, c. ull.
(79) Judm erc, convenianlur. Ilaque roctc n
I, dioneqi odicis Jnstiaiani coaflraiaat Basil.
I. 13 c, eoil. libri vett. balwnt,
parte convcnin,
lih. , 1.1, c. 37, et Balsamo.
(76* Jndfri. Alia tnijns consfiiuiiOMi^ epHom^ nt. in Basilicis, , lib. i , l i i . 2, cnp. ?>9;
Synesii episl. 4 : Eral tum dics qnam Juda'i P'XStr.l in Bnsilieis, 1'ib. i , lit. 1, rap. 38, \
'. Onis sit rasceven vocant, CHJHS noctem cum sequenti die
compntant, qua die nttllimanum licet operi admoKtiliortis docei G!os*arium illn^iriiisiini viri Peirl
Vfire, tel eam tnncihtime vcuerantcs ab omni / S^Tiiiorii Fr. Cificellarit, his verbis: " *. , Qni bore ferivniur. , . . etc. Joscpbos, 16,
res tcnales inspicinnt,fisque pretia stalumii. Vult
10: " \
nr.etrrea cnastilutio, neminem exlernm rclijjinnis
Jtid^oriinidiscusitorem ant moderatorem flori pos.se, ^\ :
siral nec cxierus Eplmrns fleri potest. Modcralor . Syllanoeiiam mugiutratui scripsit ne Jm"i
cM per.Ptjiialor. Vi!c Guia\ ad lit. c. De collat, inbbatis coganlitrad prmlanda vadimonia. Joscpb.
fvr. I. //. et d censibus. Munus igimr Epbori di- xiv, 12. deJudffiis: " .;
, \
\arsu'ii a discussorU, el moderaloris muiiero.
(77) / / i Amanis tpecie. Gujac. obs. lib. xn, c. 30, . moauerat nihtl nmiasse Tribonianum in 1.11 c. bet eiiam proprium magistratum qui ? gentis r
eod., scil scripsisse oaiaino ui erai in cod. Tbeo- adminwrel el conlrovrrsias cx jure diriinat, el coatraclus
atque pacla rata habcal, non atiicr quatu
dosiano. Jndaiosqiodain fesitvilatU siiae solomni
Amau. Inm nou alitcr .legi in lib. Auredani ic- fil in abtoluU repttblka.
aiaalur viri docli, quibtts atccdit auclurilas B.itA

1211
THEOD. BALSAUOXIS
12
XIV. Jmlsei non aftki*adi tunl injurllf, tnl gy- '. .
tiagogat, vel dotnns aonuntodeiidae.Nam si quid
, .
adiniseriiit (80), por praesidet poaa tit exflcciitio. ,
Ipti quoque niliil advertui religionem Cbritlianam
.
iacero debenl.
.
XV. Qnae inier Chtiatianoi et Judaeoa lilet '.
ifianl (84), nou borum aenlorea (82), aed prav , *
fides decidunl.
.
XVI. Jrnlaei Chrialianum circumcidentea,
( , ,
mandaniet circuiucidalur , pu^licatione bono* , ,
nim oxfllio perptluo plectnnlur.
.
XVII. Judaorura primales (83) eanonem corona'.
riiun (84) quoiannia perlculo euo aacris largitioni- * ;
lius iiiferunt.
.
XVIII. Jadseus ne quldem iniervenienle linpora'. toria jnssione mscipil aliqoaai adiniaistrallonem, , ,
vel inler constituto ln digniiate rtfortar, vel de- , *
feu*or fll, ne liceadaio babeat io cauais ortbo- , *
loxoram, aul epiacoporum, proauatlandi, vel ci- . *
vilaiis fil patcr (85). Syaagogaa anas ruiuam , \
miiiaaiea (80) erigunl. Quas novas feceriut, Eccleaia V .
cotiteqaetur, qui fabric fecarit iniliutn, libra-
ruin 50 daiiinnin lerel. Qal varo quetnpiaai aoa
, \ ,
exaistetilem religionis Ipsoram, doctrina diveraa traducil ad ipsot, pttblicaiione bonoruai (87), ei
capitia (88) aupplicio plfciilar.
9

Tituli IX ParatUa.

xapdnrJa.

Lib. . til. 5, caaal. 42 (89) , cnjna initinm,

. Judxma oeqne digoilatem adipisci
poieat, nec niagistralum gerere, nec aliquod In mililia impcrium babere, nac ftiler advocaloa referri.
Subjeeius eit antein coadiiioal fobortalinortim, el ^
provenieiilibns binc outribua. Qtti vero ad indleata
attidtterii aspirare, iam iis exeldii, quani ceniiiiii
[sapra, | libranim auri poeaa plectiiar. Cum
aatem alitrtiter pareiitum fierl vult iiliaro Chrittiaiiiim, viduntas ejus e$l rata. Jodasus filium alere

. ', . ', . ', , /. ,

, ,
.
, \ .
,
\ , ' . *
, ,
,

AnniDans Faoroti n o t
(80) * $i qmd odmh$rint etc. verbit
(85) Civilath fii paUr. Monnil Cujac. obatrv. lib.
eontiiictur laierpreiatio horam verborum, cnm
xn, cap. 50, I. ult. c, eodJe^eudom, *ec patrii
alioquin, eic. Ne qaisquam sibi ipai pertnUiere koHorem, aucloribus libris Baalbe. lib. i , lit. I .
valoal uliionom.
c. 43, in I. 2, c. Ut ntrnini lic.i* coempt. $p*c.
(81) Lite$ ex$i$iunt. . Basllica, \
f

: conuntio, et H$. ia I. 45, e.

: Iliid xuiem obienentel paires ciilatuxu

od. contentio. Sod libri vcieroa habeiil, inunirc. Quarani aiitem reruui curam baberani pairea ciSkapud Anastagiiim Biblioibecariuai ubi edili viutamuoi el caraloret reip. dicebantur, doeai
babenl, contenlio, aomper in cod. Tbnani legltur, D Guj. ad Nov. LXXIV, e4d. c. 50.
inttntio, ut ia Bonifacioll, ordiuaiur $nb conux(86) Hninam mmantet. Veierea aynagogas rcpatione, m. prseferl, intentione.
rare Jadela coaceditur, novas exetrutre noa licel.
(82) Non norum $4nhre$. . Baallica, B. Ambrosiiif, epial, 29 el 30. Theodoricue ia ra>

ol . Ergo aeniore* Jfiidaeonim liies

tiaio ei conlroversias dirimebaut. Vide Berlramutp, De rep.tfebrmomm, ci ibi adooiat. Consunrtui rEmpareiir, pa . d9i.
k

tcrtpio ad Jodaeoa Geuuettsen, apud Gaaeiodoniai

vanar. 2,27, v. e. 5et 7, eit. D* Jud.
(87) PuHication* bonorum. S c eiiam Pbotiua
Inlerpreiaiur illa verba legis ull. G. eod. Ctraof

(85) Judaforum primats*. '^.

(84) Canonem coronarium. Aiiruin coronariura

quod olim Judaci quolaimia conferebaiii palriar*

chis riicraeolyiniianii, imp^raiores procedcnto
Usropore eibi viudicartinl. Vide Ctijac. ad tit. cod.
Ve fiuro coron. lib. , el dc rmcndatioae alque
iiiterpretalioiie legia 17, c. eod. Vide Samuelis
Peliii observat. lib. m, c. 5, p. 207, ct viri cl.
dociissiinique De libertal. Ecci. Gnliic. disscriat.
ltb. i , c. 3, p. 26. Be pairiarcbie eliam Judasoriim
vidc Joscpbi Scaligcri cauoues Uagogicos p. 297.

bona $ua proscrtpia, mox pmnm sangxini* dttttixt

du$. Nomoc. tit. 9, c. 25.

(68) capuit. Hxc noa eate in latla*

tar BaUamoa, ad d. c. 23. ei teram esi, l consUl exlib. i , til. 4 cap. 43. Saat iameo in aexa*
gasimo. lii. 54. c. 31. Gaoiertiai fallunlar qui laier
legem Jud&irum 17 el I. ull. c. eod. aUaai iulerserniit x Batiliei$<H Nomocanont; eslcnim Unlnm pars d. I. ult
(89) Lib. i , lil. 5, coiibt. 43. Ibi eentHm fiiiraraw.
ia*. Peir. babet ' trigiuia
d. con^l. 12.

13

CONSTIT. K C C L E S . COLLECTIO.

1214

, -
, \
; * ei ,
.

debel, el qua rfquininltir ad ncreisartam expfii*m

ei guppediure,ftliahnedotes cousiiitiere, pro filiis
donalionea anie mtpiiaa, pro modo palrimonii, factre : si, diiui in ueteris a fllio recie colitur, boc
ftolum babeal, quod reprebendal illum acilicel
faclum esse ChrisliaDum.
', . f, , ; , QuoLib. i , Ul. 5, consl. 2l,cujua inilium, Quonitm.
niam. Nota, Judaeam fusretici appellaiioae non coniineri.
5 . - Poatqoam enim probibuit luec constituiio, ne testis
, , la judicio ait baereticua, adjicii, Nee Judaeus leeli . " , * - ntonium dical. Quo fli, ut cum separaliin bonun
- meniioneni eonalilulio fecerit, Jartaeos bxfeticonun
, appellatione cotnprehendi nolit. Hoc nota, veluli do
.
quo talde quaeriiur.
Lib. i , tit. 7, eonstiC. i , cujus iniliuin, Si oufi.
. ', . , , ', , Si .
, , Qui a Chrialiaaie deftcitns, Judaens faclua fuerit, tt
* ~ . \ \
**
_
:
r
i . ^ .

,
crimipis
hnjus eonviclas, pnblicalioni
facultaitir
eubjicilur.
. ', . ', . \ , Christianit.
Lib. i , lii. i i , constlt. 6, cujna inilium, ChrUli* tiit. Cbrisliani religlonit aiiciorilale non abutuntor,
, nec Judasia qoiete degenlibns, neqne lurbuleaium
, - quidquam molieniibus, vim inferaiu.
.
. ', . ', . ', , JudaH. Lib. i , tiu 12, couslit. 4, cujui iniiiutn, Judei.
, - Joikeus, qui circiimecribendi criminis, aul ialer , , veriendi dcbili cauaa, Cbrislianus fieri voluerii,
, non aliier admiuendus erit, nisi quod ci criaiea ia, .
fortar, dibierit, aut aes alienuia distolverit.
R

'.

TITULUS X .

ttepl^ /pmxor, C
Ne ChrUtianum ntancipinm hirreticus, vel Judonu.
, " , xupivei paganus habtat, vil pouideat, vel circum.
cidal.
$

'.
, , *
. ,
,
.

I. JiKbetis Chri$iia-..n (00) mancipiiim, vel alleriut sectac (91), vcl natioaie , qiiocitiique wodo u<
habelo (92). Siu habcl, et circnmcidit, ipaiim quidem mancipium liberlateai consequbur (93), Judacui
vero capitis supplicio puailur*

Annibalis Fabroti not&.

(MMudatyi Ckrhtianum. F.x loge Conslautini Agobard. De intoL Jud : Porro ai cl rircumridirf
Judii8 ervnm Christianum poisidi-re iton poic.tu. servumCbristianiim ausus fnerit. giadio puniri
talia prsestimeniein. Quod jns in Gallia rooopuim
KuMsbius iv De vita ejus. Sed ftiatim liher fll,
vide 1.1 c. Tb. el Append. cod. Th. nuro. 4. Ftsco cst. Capitnlana Carol. M. lib. vi, cap. 518, ci
vindicalur ex ConMnniii oi Coaslaatie constiui- lib. cap. 809, qu suai Auiani ad t. C"l.
ionc. Cedren.: cod. ne occasione domiiiii seclain vcueranda: roU>
, gionis tiatiiulenl. I. 04 cod. Tb. co<\. Append.
cod. Tb. nuin. 6.
, ,
(91) Vel alterius seclce. . BasHica, m
. Comlanlinui et ftlieriu$ religioni$, , lib. tx, tit.
Conttan$ Ugem tulerml* ne quls Judaut lervum
54, c. 52.
emer$t* emptum publicari juiterunt. Si qui$ circum
(92) Quocunque modo ne habeto. Ncc comparare
cidere servum autus e$sel, gladio feriri, el bona
dcbebil, nec largiiaia, \t\ alio qiiocmique lilnic
tjn$ publicari. Sozonwmie, lib. I M , C . 17; Ana- coiisequatur. L . 1, cml. cod. qiias in veicrilnis
slasius Hihbotb. ia Htit. ecctet.: Gonxtantiui aa-codd. iribuiiur CoiislaiHiito. aubscriptio bor inodc
tem et Connans Uge$ edidere Judceum non emere
esaa debcl: Impcraior Conslandnu$ A. d tervum, olioqmn auferri eum. et publicis rationibus
grium. Et in fine cjua 1. i , ibid. Aug. CV. O-iiiradi. Paiilus diaconus )ib. Hitl. nriscelL idetn stamino A. Vf//, et Conttantio Coai, V / , LOSS

ilicit. Constai enim ex cod. Tb. volitain oliin fitissc

Jiul.eis euiplionem ecrvoruiM Cbr.siiaaoruiii, ct dii^iioitis caiifta factam tradilioncm. Jiisliniauus
oiiincin aci|uircniJorimi servorum cauaam Jud:cis
; M ! :n>it I. 5 cod. Th. De conlrah, emplwn. N o v H I .
r.xi.iv. Grogor. episl. S.cap. 21. Flndoard. p. 10"r,

Alius codex babei, D. Kalend. Dectmb. CP. Constaniio A. V / i / , et Con$i. 111. ConrTium Tide'. iv, can. 05.
(93) Libertatem conseqmlnr. Si ecrvus resi gslam dciulcril, pro pracinio accii^alionis lib^r
r.iricilur, Bisilica libro i.x, tit. 54. cap. 3 i . Alio-

L'i CMUiinniJudtcis tcl qcittilibns nou vcudaninr.

nniii lisco viadicaltir, l . 2 cod. Tlicod. cod.

1*15
THKOD. BALSAMONIS
1216
II. Paganitt (94), el Judatift, cl S tmarila- (9$), '. ", , ,
ei qnicunque non el ortbodoxiis (96), haberc , Glirisiianam mancipium nequit. Nam et ipsnni * \ ,
manciplum In libertatem vindicatur, ei qni tnanci- '
pium comparavit, libras 50 privaii& targilionibtif ,-.
aolvli.
.

Jituli X Parailllu.
Lib. i , liu 5 conslil. 54, eujus initium, 0#o
nobU. Nullus Jadama, aul ptgauiia, aui hreiims,
maneipiuin Chrialiannro habeal. Si lale quid deprebentuni fuerit, cotiietiitn acnroj In liberutem abripiatur,
Lib. i , tlt. 7, consiit. 5, cojii iniiium, Eum.
Qiti aonrum adbibiia v i , vel peranaaione, iraduxeril a Cbrisllanismo ad nefandam sec4am, poblicato
patrimonio, capile pleclatur.
Ltb. i , tii. 9, consiil. 16, cnjus iniliam, Judmi.
Bonoraro publicaiioiiem, et exsilium perpetuani
Judasis iiiferimus, qui Christianum cireumcidisse
conricli fuerini: vel alieti, ul id faceret, mandavcrinl.

. /, , \ . ', , Deo .
,
. ,
.
. ', . C\ . ', , Kmm. '
,
, .
. ', . \ . ^*, , JxdVt.
, ,
.
'.

TITILUS XI.

De vagxuii $acrificih, el Uxtpth.

De paganh $acrifU\h et templii.

%

1. Templa claudunlor (97), nec quisquam tacriflcalo. Si quU boc perpeirnterit, capite plectimr, el
'aeullatea publicatas amilttt. Pcena simili reclor
aul prascs afliciiur, qui cxaecutionein non feceril (98)

'. ,
. , ,
* ,
.

Annibalis Fabroli nolie.

(91^ Paqanxt. Caroitu . in gynodo apadOlblo-C
num Fuld.
(95) Samarim. S<MTVUS Chritlianus qtiem Samarita pmerit. sialbn liber flt, ox Juslini Novella cow*
siiiiiliono cap. 2, qua. inler NoveHa* Josiioiaui

Chriilo dedicatii Umpli* addicennixr. Idcm scribit

Tbeopbanes d^eodom C'>natanlino II. btf verbU:

*)(
;. ^
* Uie ad le(fe$ addidil^ Crispo ejnt filio um
e;l CXLIV.
(96) El qxicnnque non e$i orlholoxnt. H r r e l i - cum 0 sancicnte primxm idolorum iempla mm
cn% fnim ost'qnUqnU est oribo<buus, I. 12 Chritto coutecrati addiceuda. ex fodem Tneol)e haret. Iiaq-ie h&rciicift riiam iiuo.rdiciuin e*l pbano AII.ISUHIUS in Hhtorfa eccles. : hte. inquit,
primnm legem %cripsii idolormn templa hh tradi,
nc eervn* Gbrifttiano* b*ibcani, I. Deo ofrtt, 5 i
cod. De ephc. ti cltrir. Grnpri nd 1. 9, ult. D. De qn<e ChrUlo $HM depntata, Cassio lonii lanico in
donal. " Glironico acribit, ediclo Gon^iantiiii gentilium
pla ftubvma ens^, qua^ Scnaior exscripsit ex HIR ; , *
. Quns rooytni Gbronico. Jnlitis Pollux in Cbronico; conHcnjuifierinon pmivnr, ea donnri ei non pos jna* scbotiaaiae addil, tria lempla etim dirntaac
Consianlinopoti, Solin, Dianae,ei Veneria. Jualiniasnni: ul ntaneipinm Chritliannm hxretico, ex I. 2.
h. lit. Servus coiuimio bbnr flt, el emptor triginfa iiu-n cliam bacretirornm quasi ccclestas Chrialianis
nuri 1'ibris niuliaiiir. Basilica d. lll. 54, cap. tili. axldixisaeacribiintGcdreniiu c( Tbeopbanes. Sed ut
Non modo aiti<>iu Gbrisiiaintm inaucipuim balM*re Rcriploros qui dinii et qul claudi lantum jussisse
*i circuuicidcre itida?s pr<ibil>elur, 8:MI ot cal- 0 dicuiit, boc modo in concordiain adducl poaainl
rhuincnum, Bauilita lib. i , til. ! , cap. 47, ex I. 2, nimtrum quaedam claudi, et quaedam cveili
b. m.
jusfterit. Geric non omnia sium everaa sitis con(97) Tempta clanduntur. Goiislanihiue M. nacri- alat e i 1. c. eod., in qiu .Goiisianlius sancit in
flcia paganorum suslulerat, ci eorum fana, dehi- omnibua locis aique tirbibus univmis clandi potins leinpla,ei accessu veiilo omnibtis liccnliani
bra, leinpla rlau li jusaeral, imo eliam dirui, t
ecHcsias -rtdiflcari. Orosius, llhior. lib. vn, c. 28, delinquendi pcrditis abnegari. Minut. in Oela*
v i o , Perdiiii iceleralitqu* Iribuil allaria : hem:
in fin.: Sialvil cilra ullam nominum eadem paqanorxm templa claudi. Nicepbor. lib. vni, c. 18, 25. Conflnxtrant pcrditi facmoro>i cic. Vitlc qu oliiu
dixinius ad I. 5 co.t. Tl. eod. Caeiemin liaec I. non
Gngnrius mnginis de consecrandis genliliam lcnip!is decreiiim condidil. anie Gregorinm, Gon- sl in Basilic. ul PUolius etiam uioiiet Nomoc. l i i .
12 c. 4. Quod Basilii et Leonie leiuporibus panci
siautinuiri M. lempla gentilium Clirisio addixisse
pagani aupcre^sent, vide qttae dixi ad Parai. Gnsvx\\h
Celreuus bis verbia :
jac. h. tit.
? ' , ; ; 5* :>> . Txlil
(98) Qui exsecHtionem non fecerit. Qui perscqai
c tam lcgcs. Piimu ut fana limulacru consccrula, cl vindicarc neglcxcrii.
t

128
1
CuNStlT. ECCLES . C O L L E C T I O .
tT. ' . II. Ncmo per exlispictnam (99) diviiiatioaes i n stilitat. Nam acerbe panilur (1-2), qui praaentmtii
vel fuiurormn veriialem conlra veiiium jnquirii.
.
III. Sacrificia probibiia (3) Biint, at pitblicorum
. , \
. openini oriiaius (4) no lollitor. Qtiod si qttis re ecriplum, aui l^gcin, ad honnn eversioticui (5)
, * , proferi, iit ipsiim ei cripilur, ct ad imperaioieiit
refennr.
.
IV. Absqnc sacrilieiis, cl supersliticac probibha,
'.
juxta ronsiictiidincm anliquam, spccincula pu , blica ((), quseque lluttt aJ hilariiatcni pupiiU (7)
convivia pcrflciantur.
.
V. Loca sacra (), qnae Caribagirte fttinl, ad Au
'.
gtislam domtittt (9) pertiucnio, exceplis iis, que ab
,
imperaioribus vel alirui pcrsona, vel ecclcsii* (10)
.
MIIII donata.

Q \ !
; \
, , \
, ,
, , .
Annibalis Fab

VI. Si Cbristiani vim altulcrinl, ant rapnerint

ea, quac pminent ad c)oiote di-gculcs (II) paganna
ac JUII.TOS : qtmd rnpucrc, dupluni nMitminl (12):
et prsesides, et ofiicia, et dccurioncs (15 14), fii
non vindicavarint, scd baec a populo dcsiguari (15)
pernfistTinl, pisna simili afliciuulur.
ili

notOP.

(99) ffcmo prr extisyicinam. Inspociionn jecoris,

(6) Srcctaculn publica, Voluptain^ , I. 4, r.. rod.
fxiorumqtie I. 2. c. uod. Liidi. Vid> qurc dixinnis ad I. 5 c. Tb. eod. Tro - bcllius Pollio in Gallienis : Kl qntc totuplnlet pa : intpiciat jecur ct exia rata? sunl, ct qvtlit erat eril scena, qualet d r iitlhiHPad (wttra dennntianda, Peironius arbitftr :centes.
Becluso ptciore cxiraxii foriissimum jecur, el inde(7) Ad hilaritalem pupnlu , /<p|/-

mrhi futura pricdixit. Anclor inc<Tius apnd Sui-tiam U\ d. I. 4, non l:cotiti:ini, ut in qiiibiisdam
datii: " , manusc, in qiia eliam lc^endum est, exkiberi, el
; Iniri cliam, ex vctt. Oe f t ^ l i s coiKviviis vidc quae
. Exslani lotidem fere ver- dixi ad I. 17 c. Tli. cnd. Qnod aumm diridir in d.
biaapud auctorem magni Emuologici ia . - I. 4, qnnndo er.igunl pu)>lica votn. Btsilica sic in, Dc exiis Virgil. iv Jfineid.
lerprrlanlnr,
: Si qnando \mc fieri
. . . spirantia consnlU extn.
Zeno Verouensis cpisc.fcorm.<le Jona : Rapii je* ublicorum votorum hilariias postulet. GT.TCO
ccrii spirantei cotunlunl fibrat.
arbara diclioest quas cxstai in can. 02coucilii in
ConsutU itU deot $pirantibus exlis. Iu cod. Trullo.
Jnatiniaiio addilur: VeU quod csl deierita, fuiura (8) Loca tatra. Loca quse sncris error vetcnnn
sub exsecrabili consuiiaiione eognoscat. Qua?naw
depuiavit, 1. 5 c. eod. id csl, loca sacris genliilla esl exsecrabilis couauliaiio ? An quia rcclusie lium deputata.
homlmim peclonbus exla consulereiu ? ^sic vide(9) Ad anguitam domum. Noslrnr rei voliimns
tur. Scribii enim Porpbyriits Deabstincndo ab aui- sociari. Sic veit. vl Basil. Tj)
uialie, lib. u , p. 54, edtl. Florenlhia*, ntelius - Private rei notirv voluinra praenosci in extia hominiun : mu$ tociari. In cod. tamca Tlieod. I. 20 eod,
, ; , qua d. I. 5 sumpla cst, el in Brod. cndice Ifgiltir,
* ' jubemut, quod iiiu.iandiini non esl. Prospcr Aqui. Hac iauiiani ei exsecrabili cotisul* lan. Dc promiss. Dei, partc in.
talione Julianus ulebalur, ut scribil Cedreuus p.
(10) Vel eccUiiis. In d. I. 5 lcgendum est,
501 ei 508 edii. K.
TOliiiuuis periincre, til in Basil. , cl
(1-2) Nam aeerbe pnnUur. Basilica lib. i , cap.12, 1. 20 c. Tb. eod. ut *upra, voluu |>ei venire.
: /nifiii(lS)Ad quiele dcq. Sccuros, I. 0 c. cod.
net ei posna furca. Idem scnbit liaUainou ad Fbo- ,, Basil. v. Cassiod. Cbron.

i i i ftcmoc. tit. 1, cap. 25.

(12) Duplum rettituutu, In c. Tb. in Iriplinn et

(5) Sacrificia prohtbita. Ex boc loco constat in quadruplum. Tribonianus i.nmulavit, quasi rapina
1. 5 c. cotl. supcresse vocem, temploriiii, qux nt:c Judxis aui Gr.xcis facia, dnpli tantuin pcena coer Uaail. lib. , t. I, c. 15, exslal/ncc iu vcl. c. cenda sit, tripli aulem nm qiiadrupli si aiiis.
Brod.
jlo 14) Decurioncs. . Bnsilica, <(4) Ornatus. Simalacra, slatuas, qaae civitatibiis . Principales civilnlum. Lib.
ornamcnio sont. V. Firmic. de error. profan. rel. . til. 1, c. 10 Glossa? Gr.-Lat. , princi(5) Ad horum ever$ionem. llecle Igitur in d. I. palis.
5
Principales dccurionuiii priini, de quilfgilur in vcl. : Qui ea conanlur^everUre : B.teilica, bue Gqjacius ad til. c. De decurion. I. 55.
, quod eai, diruere, deslruere. ln eadein I. (15; popnlo designari.
liivliu Brod. c. quaiii alii: Ac ne itbi aiiqna ar.ct. : a |>'>puio adiniui, pcipelrari.

19
THEOD. 503
12
VU. Nemo ? causa (16) templum ingreditor, '. * ,
aec siiaulacra honore afllcito, nec lcmpla serts re
, ,
dimiio (17), nec ignem arig injicflo (18) vel tbtis ; , atloleio (19), Itbaitoues ficilo (20), vel bottiaa , . *
iiumolaio. Nam pabltcaiiona bouorum, capiltaquo , \ ,
auppliciu ptmiuir, cmn quidem publica eil btijnt . ,
criininis accuaaiio (21). Prxesea fero, qui posi legi- , *
iiuiam accusatioaem, ci probaliouem, raciuus non , .
vindicaveril, quinquaginta libraa, ticut ei officiuui
libraa totidem, fisco solf it.
'. "
VIU. Si pagani probibitum quid fecerinl, publice
accuaaiilur : ei ai quid iu alieno loco, acieale do- , "
miiio, perpelraverint, lam locus ipse (22), qoam , ,
reliquuin pairimoniiiin ejiii proicribitur, et ipso , \
digtitiaiem, vel uiiiiliaiii amitlil. Sin prifaius est, . , |MBna corporali aflicilur, ei iu opui ineialli parpts- , \
,
tuo relegalur.
&. , IX. Si quid donattim fuerit, aut rclktum locia,
ant personis, vel ad fuicienoum erroreia paganum, , ,
id ea chiias accipict, in qua illas perfonae babitani, ,
vel subqtia sita stini ipsa loca : rebus ips e ex- * , *
pcndcndii ad simililudineui rediloum inuiiicipa- [ /
liiini (23). lmptelaies voro paganoruin (24), pra- *.].
ides ipst puniual, et qtua poieftlalem eorum , \
.
excedutii, ad imperalorcm refcniat.
'.
X. Qui posi fancuim bapiisma In errore paga .
noruni iuancut, ulliiuo supplicio puniuntur : qui
\ero necduai baplizaii eunl, tani aeipaoa, quatn 11- , ,
beros, aiqtie conjugos, cuin omnibua tuis, ad ,
fcacroianclas ecclesias adducuitl : ac Uberi quidetn, . ,
qoi miiiorie rclatta (25) , ab&qtie dilatioue C , \ ; ,
bapiizaiilur : adulii vcfo prius Scripiuraa secunduiu \ .
Armibalis Fabroii no!.
(16) Semo voli cau$a. * . I. 7 c. eod.,accuselur, d. I. 7. Licita cunctis accusaiiooe ad
Neiuo veaeranlis aduranlisqii* animo. Sic llbrl exeiupliiiii laajeaialis, I. NuUus 12, c. Th. eod
vci. Brod. Basilicad. 1.1, c. 17; Vide I. 8 c. eod.
| . Nemo vene* (22) Tam locut ipu. Tido d. leg. 12, ct I. 10 c
rantn oramiiqHe proponlo et animo , ut iu I. 5 De hareiicJl
(

pra Ds ka-ret., couveniendi

orandique habeanl fa(25) Ad similifudinem redituum. Recliua in cod.

cultalem. Sic adorarc apmt Teriuilian. de orat. Lcuiiclavii legebaiur, , qiiam

cap. 1, orare esi. Idom de Pudicuxa c. 2 : lu in iiis. Pcir, , et in Goaliano,
adorateris pro popn/o, Vidcuiur lainen impp. in d. .
I. 7, dixisse. Glossai Gr.-Lal.
(24) Impietates vtropea.VrdeBaail. lib. , 1.1, c.19.
, adorutio, advencralh* Itein. , (*5) Qui minoris wlati* sunl. Ergo baptisiuiia iu
udoro, venero. In 1.10, c.Tb. cod.: TempUn adoraaduttaui alak'in diffcrondua non esi, n.r si molurus intraverit.fcslauleiii proprie adoiaie, uia* ri.nilur , uon baptizaii,
coeleslia exIIIIIII ori admovcre. V. Miimt. in Ociavio.
pcrtea siut. Scio quid de iufaiUiuiu bapdsmo acriD pserial v i r i docli: inter quos Ebcrtuii arebiept(17) Nee iempla $eriit redimho. 1 1. 7 c. eod.
Templorum po$let. ibeodosiu* iu I. /VII/<IM12, C. T.scopiis Eborar. IIIIIII. 41, iu ExcnrpHonib. a i l :
t

eod., Nullui serta iuiptndai.yidequx ibi din. Adde Placuil de wfaniibus quoiiet non inveniuntmr ceriuTbeodorei. de Gra.c. aflect. curandU serm. 7 : $iwi le$le$, qui *o buvttmtot eue fetlenlmr neqns
* : ipsi $unt per atialem iuonei de iradiiit ubi aacramenlii re$pondere ab$que uilo icrupulo ho$ em
Serla quibus itmplum adornabai.
(18; Nec ignem ari$ mjiciio. I. 7 c. eod. pro< bapiitandos, ne Uia irepidatio eo$ (aciai $*CTame*%

iauus aris acceudi ignea. Ms. Brod. profauis.

torum purgaiione privaH. Idem tradilar dc omai-

bus, iie quibus dubiuiii' esl an baplizali iueriat,

(19) 77'NI odvleto. Yirgil. Ecl. 8 :
Verbcnatque adole pinguet ei mascula lura..cap. 2 b. l i i . Ordo Komaiius dc oflic. dlviais:
lltud autern dt parvali* providendtim eaf, N# p*$h
Servius, inceude. Idem Virg. ileorg. 4 :
quam bapiixali futrini, ullutn cibum aceipiani, a*. . . PanchaU adoUzcunl igmbus ar&:
Serv. id e&i, ibure : adolcscuai auieui pro iuccn- que lactcntur tna tumma nece$$ilal* anfquam
comniumciul sacramenio corpori$ ChrUii. ioaaiirt
duutur.
t

(20) Non Ubatione$ faaio. Pateria viua libari, d, lltcroeolyiiiiiau. ox lloiniha in Psalin. x i ? : AdducU

I. 7. Tbeodoreiub d. lib. vu Oe iure el vino:

quhpiam iufantem adhuc ttbera $Hgcniem

ui b*-

, \ ihus pluetur, ei tiaiim lacerdot erigii ab infirma eiaii

pacla conoenia ei atientionu ei minori* mtaU /f*

adolebnni, ei vinum libabanl. Virgil. vu /Eneid.,
dejuuorem accipii %u$ceptorem *l mUrrogal: IUMUH
iSunc paieras libale Jovi.
(Yi) Publica accusalio. Apud publicuiii judicciu tial Sataiuv, eu>
%

tJ21

COXSTIT. ECCLBS. COLLECTIO.

112?

El ; , canoiies (26) doceatur. Si vero propicrea quod i r i , , , liliam vel dignilaiem adepil siiit, vel qnod facul , ; lales babeaul, sperie lenue ipsl bapiisaiitur, at
\ , - liberoa, tuoresve guaa, aut domeaiicos ct nrccgsit, , \ tudine eibt jnnclos, in rrrore reliquerim, publua*
, tione bonorum dainaaitlar. el pro meriio puntuntor,
; , nec republica frtiuniur. Quod si plane baptizaii uon
, , fuerinl, nullius in republca beheftcii pariiciprt
* \ , stial, neqne doiniimim patrlmonii mobtlis aut lin. , , mobilfa babenl, sed Qscus ea tibi vindicat, et pra . " terea poenis coiupeieuiibus plecluiilur, ac relcgati , tur. Quod si coiistilet il eos tacriflcare, >el aimiilacra colere, slrni Mamcbaei puuitntitir. Caterum
, .
paganl cujtiacunquo diiciplina) profeMorea i27) eaae nequeunt, nec annona publica (28), nc quidem
aanelione sacra imervenienie, uuntiir.
llic tilulus parattila non babet.
.
TITULUS XII,
'.
,
- De hi$ qui ad tccleiias eonfngiutu, el clawonbiu
ibi xtutitur.
/r
.
I. Juda?ug (29), qui fiigiemli rriminie (50), aut
'. ,
;, , , debiti cansa (31), Chrhillaiiixare vuli, non stisci , \ . piaiur prius, quam eum culp* eiperiem eonsillerit, el debtimti aolveril.
II. Qnt abtlrahit (32) confugienles ad eccleaias,
'.
majcsiatis critnitic leneiar.
majeslalis .
III. Confugas arma qvxcnnqtic babere non
".
, * oportet, nec intra teiuplnm cibiim somiiumvo ca , pere (53). Nam tulo degnnt ititra primas ja , \ , , . nuaa (*U) in areia, ct pnnicibtis, et balueU, et bor ;, \ lulis. Quod si :i ctcric s a>lmoniii, accfpio quoqne
, , * eecuritalis ratisa iwrauirnio (55). araia non depo:

Annibalis Fabroli nolie

(26) Seeundxm canoms. Vide Pboili Nomoc. C ? H** lib. i . lit. 1, c . 4 i .
(51) Aul debiii cauta. d. I. 1, pondera dcbil i l . 2, c. 4.
(27) Dnciplina profe$$ore*. Sic Julianiis cdicto toriiin. Bas. . Onm a*ri* alicni,
imecipii e quia Ghrisiianu* doceudoriiui libera- Crctliloriliiis obuoxii, vi?l tei crimiuiitn ad ecclctium studiornm proresnor cssei, ut ecribit Orosius, siain coufugiebaal, vel etiaiu ad E< clcsiani cailiolib.vn, c. 50. Vide qtta noiavi ad I. 7 c. Tb. eod. Wc.Aw IraiiHibant. Du liis hi concilus Africanis. Vcl
(28) Nec annoiia publica, In I. 19 c. Tb. aimomc deuiquo eq ia clcricoruiii cousorliuiti allcgi poslulabanl. B. Augiisiiung in Breviculo collaliouis dici 3,
lemplorum ad tnilties transfcniiniir.
(29) Ad iiiimunilatciii ccclcsiarum perlint, ut c. 12 : Quidnm etiam in eadem (pisiofa facmoroii
sontes qui ad uaa coiifugcriiil inde abdtic.i non arguebaitlnr, ct fitci debiiorei, qui occasione $*
possint, sc<l loci reverenlia ct intcrcessiono d len- cniionit, vel carere velieni otierosa mullis debitii
laiitur, cau. 6, dislinci. 87; concil. Arelalens. vila, telpurgarc leputareut, quaii ablucre (
eic.
i , cau. i e l 2 ; ct coucil. Aureliau. iv, can. 21, noru
llerardua arclneptsc. iiuni. 129: De reis ad eccle- (52) Qui abtirahit. Erclesta? sccuritalem pncbenl
coiitngis, iia ut inde avolli nou possint: qtii au, ad earum alritt confngieniibut, til inde non
abttrahantur. Si qut autcui conrugae avellere tea- lem abductiiit, in criiueu majosiatia inciduiit, ci
lavennl, non aoluui adversus homines iiiiquissimi, quodanniiodo deos violare dicebantur:
aed ol adversus Duni iuipiiasimi eruui. Sic eiiam l\ . I. 3 c. cod. vctus codex
ex priucipuui consliiuliouibus ecclesiaa prrslaut habet, fideli dcnuo prarcepiionc. la registro Gregoconfugis tecariuieiii, sive aram salutis, aram iui- rii, lib. x, ep. 54. Zouaras ad cau. 97 syuodi vi
eertcordt, 1.5c. kU qui ad ecctc$. conf., cu- in Trullo.
jttaiuodi ara fuit eiiam Atlionis, ut scnbii Theopli.
(33) Cibum tomnumte capere. Vesci vel cubant
M! i Ju$ civile, De jnr. aai. Quod umcii non per- d. I. 3.
linel ad reos majornni criiuiaum, cap. 6, De imm.
(34) Inira primas janxas. Vido 1. 3 ibi, ct posl
. neque ad eos, qui Iristeiu |senteiitiaai loca p. e. eod. coujuocta Basil. iaierp. lib. . . 1,
patauri , ut eal in Capilulari Carol. M. bia c. 11, pr.
verbks: Ul homicida caueri qxi tnori iegibus (55) Securiiatit cauta juramento. Uacc sunl iti
4bnl siad eceleiiam confugmnt, non excuseniur,Graica coiisiituiioiie, uon in Laiina, 1.5 c. cod.
neqnt %% ibidem vicmt deiur. Ba bouiicidia videci iia quoque accepit Pboiius, Nomocon.
9.
iCxodi cap. xxi, ei . \, cap. 7, et Nov.cxvu, c. 17, ubi in cditione priore corrupie lcgiiiir p.
cap. uil. Vide conctl. Anghc. p. 0^0; episi. B. 91, pro . lilo aulcm ^gylaei Auguflini 187 ad Bauifac. c. 6; xirav. im* terpreiaiioui posi verbum, cogttniur, ctenci eniiu
anx/i. erW. c. lUxm. 17, q. 4.
stinl. YigilitiH papa in cpisloia cticyclica ad Orieu(30) tuyiendi
crhnmi*.
l . 1 c
eod.
ul
evilalos, p. 220.
Ixie posaiui ciiiuina, id i-sl, accuaatioues, n
D

1224
THEOP. BALSAMONIS
1223

suerittt, per armatos abalrabeniur boc auieui .

licet faccre *iu jussu cpiecoporuin ei dtfeusorum. \
.
IV. Si servtis (56) armaiu* ad tenplum confu ; , geril, vel domino trariaiur, vel illi, a quo atifug l . , . '
Si freius armis, resiatil, doinino peraiittllur, ul ^ ,
ciiiu, qiiihus id faciundum putaril viribus, abs- *
Irabal. Ac siquideiii in resisieitdo ftierit iutereiu- ,
plus, douiiniis expcrs esl (37).
.
V. Non iicei iu < lesiis conclamatioaibus uti,
'. vcl luinuliiiari, nec CHIII niuliiitidine sediiiotiein iu , , ;
dvilatc niovere. Nnui is, cui fil injurla, polius . , ,
i u:iui ui ba*c faci;:, pixsidcs adeat. Qui conlra
. ,
ie^vm baoc :gi vol scditioneni tuovct ullimositp- , .
plicio puuhur.
VI. Uui coufugas abstrabere conalor, tupplicio Q*.
capiuli .ifllcuur. Ncc aliincmis, aut veslc, quieieve .
privandi suul (38). Ac iquidem ia ipsa eonspi- , , . \
uiantur ecclcsia (59), scrvata locis ipais reveremia ,
por judicls conipoieiitis senicntiam commoiietiigr, ;,
vi t<!*pousum danl, quod ipsis dandtim videlur. Si , \ *
h.iiant in ecclcsire ilaibus, per cecotiouiuai, vel ,
(Meiisorfiu, vel euiu, cui rcs ab episcopo com- , ,
u.i*au lueiii, purquirunlur : ei cum iuveuiuu*ur
* ,
ilcconur counnonetiiur; et potesiaiein Iiabcni vcl , \
per eeipso.% vcl per insirucloa procuraiorea, in , , Inslruclos,
vompcienli judirio respomteiidi. St dilatioucm . ,
terpouuni, logiiiine pcr cdicia cilaulur, ac siqui- ; Cilictis \ *
d**m rcs iitituobilcs babcnl, carum alve iradilio, , ,
*ivc dUlraclio lit, pro quaulilaie debiti, laai pri- *
vali, quam publici. Quod si exlra ecclesiam rea C ,
mobitos occuliataa babeui, pcr exsccuiores porqui- ,
nuiliir, el ex cis fll saiUfaciio. Sin re$ eoriitn ia
.
ipaa occuliatilur ccleia, per aeconoinm et defou- , sorcm iaquiruuiur. Quud si eola de aliquo et>t . ,
u.spicio, juasti cpi&copi stii jiisjaraudum prae- .
alal (40). E.Uem ciiam in lidcjtissoribua (41), diaa- , ,
dau>ribu$, ci rcbiis , et f.Muiliaribua, et so- , \ ,
ciis, el ouinino ia iU, qui easdem ob cauaas obno-
xii siiut, ac uua cum ipsis ad ecclesiai coufugiunt,
" \
obscrvantur : uli scilicet ex rebus coruni (42) . , d^biu solvaiuur. S vero scrvi (43), vel ascriplitii,
, , ,
t

Annibaiis Fabroti QOtee.

(40) Jut$u epi$cepi $ni juijurandum prrj/ef*
(36) Si unu$. Jusltniaiius tn Aurca Bulla majori D
Kcclcsue couccs?a: /;, j- bia inialliges, verba ilfa il. I. 6, | 4 : De ma
, , eiiam contcieniia $ati$fucere auctorilai* vttierubilh
antiililit jubeatur.
: Servu$ q*i iciuert ad eceUsiam confugerit^
pro tlignilaie canigeinr, et domino mo retliiuatur. (41) Eademeiiamin fidejutioritus. la d. 1. 6,
(57) Nox(B dominui exper$ e$t. In 1. 3 c. eod-sic lcgcnduni esl x vei. cod. /a fidejuasorum ttl
mdta oril cjus noxa, nec couflandi ciimiiiis rrliu- maiid. $enrer. adeot pert. vel (am. ei soe. te/perlicipum* et oninimodo in hudem cauiii obu. per$.
qiteiur ot-casio. Sic legitur in Btod;ei codice.
B;i8ilica : ; , cic.
;. in pngna inierima(42) Vli uilicet ex rcbus eorum. Ex boc loro
/;ir, iusont etio domiuui, qui eum vi adoriut c$l,
conigenda eai 1. 6, 1, eml. ibi, Uteorum qutqm*
lib. v, Itl. 1, c. 43.
boni$ publica debiia, e l c , tl legendiini, vl tx
(58) Qaicicve privandi an/. " * eoram. bic ia Basilicis d. lit. 1, c. 14 :
* Aulqunie aul somno prolnbentur. Bas. , ex torum bonit.
(45) Si tero etvi. lo. d. I. 6 addilur, Coaqaot(); /ti couipicianlur Eccletiu. llinc deieudi
pcnesl Lciiu d. I. 0 ibi, Appareunt in ecclesia pu*saiis rebus ceriit aique $nblraclis etc. Baulica d.
btice; qituii;|uaiu iu qiitbu>iiaiii libm . absiui: .14:
xvI t iinii uppareai ia fcclosia publice, vel in ti- , : Sublractis q:iib**dam rebut domini, aut corrumis.
ii bu.s <.ccU:?i4liu$ latil.itit, ul subjicitur.

1225

CONSTIT. E C C L E S . COLLECTIO.

1226

\ , ,
xal *
*
,

. \
, \
,

.
. ,
.

coloni, ?el liberli, cum rebus, aul absquc reboft, ad ecclesiai confngerinl, confcsiiin iradunlnr (4), et pro modo delicti, proque ralionc discipliuae ecclesiafrlica!, cagliganiur : ne i i , quoruin
suni, ex ipsomm absenlia damuum capiaut; ncc
iptf ad ecclesi* delriaienium, c* sautplu paupcruin alaniar. Debent autem ei (Bcouomua ei dcfensor in eos, qui ad ecclesius conftigiuitl, el in causns
eorum iiiquirere; alque prraides, vel illos ad quti.s
pcrsotix caasrrqtie pcriiucuf, iusirucre, ul quitati (45) convenicniia fiant. Caeterum baec consiiluiio
Consiauiinopoli locum non babei. Nain qux illa iu
urbe accidunl, imperator arbilralu suo disponit.
VII. Qui actiouem {45") vel ncgoiium adversus a'i'.

,.__ , * .
. . . . . * quein babei, non lurbel ecclesias per seipsuut, TCI
. ^ por aliutn; eed pra&ides adeat. Quod ei propler
^ admissa qaacdain, opus Ipso sit impcraiore, ar *0 cbiepiscopi opera ipsum inttruat. Qui secus facii,
caKligaiur.
.
VIII. Qai, procedeuie aliquo festo Majorem
'.
ad Ecclesiain impcratore, coiiclamationibus utititr,
, \ , ei ipsam causam aiaiilU (46), el per prsefcciuui
. urbis pellitur, atque casligaiur. Qui vcro prooicr
aliquant personam potenlcro, ad ecclesiaiu confugii, imperaloriara majesiattm tain pairiarcbx (47)
\ .
quaiu ecclesiae defeneorum opcra iuelru.U.
.
Tiiuli 42 paraiilla.
. ', . \ . ', , Si qua.
Libri i . lil. 5, conslit. 22, cujiif ioitiam : Si qun.
Quae noniine confngientmm ad ccclesias couccss
^ sttnt privilegia, flrma sunto.
.
. ', . ', . ', , Nemo.
Lib. i , tii. 49, consiit. 4, cujus iniliinn : Aemo.
V Pnctee, poslqiiam ti aacceeMiu est, qtiiuquagifita
, diaa in provincia eic dobei cxigcrc, tii iuira lermiiios religiosos occullelur.
.
Lib. x, lit. 49, constu. 40 (48), rujus iaitiaxi :
. ', . ', .', , .
. De coniugienubus ad ecclesiag appa, riloribus, vel curialibus, diaseril bnec conaiiiiitio
, \ quoroodo 8inl ab eie exigeada tribula pubiica;
* , pnecipiene, ne quisquam collaiiones supar eos solvai

. nisi boe ipsum poblicaverinl. Nam supcr illos, qui

, ad ecclesias coiifugiunl, vel alio quo modo eemei
* - occultant, oullam fieri vuli a coilaloribus soluiiouem.
,
.
TITULUS XIII.
.

hi$ qui in eccletiis manumitiuntHr.

'.
I. Recte quis (49) vuiu suuin cclcsia car

Annibalis Fabroli nola*.

(46) Causam amiliii. Licct bouaai causaai ba(44) ConfeHim iraaunlur. AdJitur in d. I. 6 : Ad
locum tialumque proprium revgrtuntHr, rebu$quas bare videaiur, Bisilica d. til. 1, cap. 16
tecum habutrini, reformandh: dmiiu$ enim eo$ intra(47; Palriarchw. , per erEccUsiat non conunit commorari. Sic legitur in chiepiscopuM Basi\. c. cod.
15roda?i codice. Ba&ilica :
(18) U b . x, l i l . 49, const. 10. In libro Pciro&c.
' Ad tocum ttalulum lcgnar, . ', conslit. 8.
proprium ** ul iia videaalur legisse in
(49) Be bac manutuiaiioitc Africani Palret iu
d . I. 6, ia qua ttioeu uibil mutanduin eat, adala- eod. can. Eccles. Afric. cauone 64 ; BaUauion tn
tutu enim propduin reverii dicuntur servi, co- ayaodo Caribagiaieosi cau. 67 et 85 ; coucihuu
loni, aacripliiii, familiares sive liberii, de quibue Auglicanaiii Bergbainstedx can. 9 : Si quis tervum
antea aclum est.
$uum ad allare manumuerit, liber $ ei habitis
(45) Vi wquitati. Sic legenduia ia d. 1. 6. Curo iii ad gantlendum wirgildo, el fas tti
liac epilonia confer capul 45. d. lU. 4.
ubi volet $nie limite ter$ari. Mainimissioms au(45*) Hacc el proxime sequeus epiioma bic tan- leui foruiula b^c exsiat apud lvoaem Caraol.
luin cxslanl; legcs inlegrac peiieiuni.
sexta parie c. 131,
PATROL. Ga. C X X X V I I I .
39
t

12

THEOD. BALSAMONIS

1228

ibotica, populo el aacerdoiibus praneittibvs, ma- , \ .

ntiuiiliil; et proplcr meaioriam, vice aetortia, qaa- , iv .
liacumque fil acripiara, qttae ab tpiacopis axbti- , ,
giiaiur. Ipsi ciiam episcopi, proal voiual (50) |f. ]. danl TOI reliaquunl liberlales: modo tamoii etiram \ , ; , .
voluulas iuanifesla fial.
*
.
II. Qui Ka eccleaia, epiacopo et atilterao popolo
'. 5
prsescuie, inaiiumilliUir, fli civis Ronianus. Cleri* , *
cas aalam, ti in extreina voluataie dederit, vcl , \
quiboscuaque verbia dari liberlaicni preceperit, , directaa
fach, ui direcu libertai e i ipso die publicail to- ;
uiuculi coBipeiac.
.
Tituli 15 paratitl*.
.
Lib. i . UL , conitii. 54, cujaa inHiaai: Dto
. ', . ', . *, , Dto nobit.
xoasi. Servus, qui pagano, vel Judaeo, val Samari- ", , ,
tat, baerelico aertli, taroeui necdum CbrUilaaos , \ , ,
eai, minc auteni Cbrisiiaaus fleri Tult; ataiim aiqao , ,
aigillnm [baptitmi iciliat] acceparit, iu libortatota , eripiiar; nec potasi ipauro doadaua ejas in aertiia. , \
tem reducere, licet eUam ia potiea Cbrtaiaaua .
fjctus fueril.
. ', , ', . ', , Sanammt.
Lib. t i i , lit. 15, coatiit I, cajut inKilata a San \
dmu$. Capite secuado iradii bec connUtaiio, potaa
fllium maadato pairis aervoa aooa iu etcleaia ma-
.
nauiiuere.
Annibalis Fabroli noU.
(50) Prout volunt. Id e$i, iLvin, l i l . 14, cap. 2, doaimodo conslel de maaa, uripii$ et $cripti$. Basilic. Ub. iiiiasoris volualale.

LIBER

SECUNDUS.

,
^
,
6 ' * 1,
, .

COLLECTIO
SPARSIM EXPOSITORUM DIGESTJS, SANCT10NIBUS
PRINGIPUM, INTRODUCTORIIS LEGIBUS, SIVE I N S T I T U T I S , D E R E B U S
D E Q U E L O C I S S A C R I S . D E U I S Q U . f i E1S
F A C T A S U N T , Q l L f i E I S C O M M I T T U N T U R : D E S A C E R D O T I B U S ,
S A C K 1 F 1 C U S , J U O . E 1 S : ) H I S Q U l A 1 I Q U O S
AD P R O H i B l T A M RELIGIONEM A D D U C U N T : DE P U E R O R U M , S E N U H
AC I N F I R l l O R U M ' A L I M E N T I S -

Di nbu$ el locis tacrix, et de Aie, qna in eit facta

#/, quce ijt ei$ committuntur.

,
>
kr

Digeslorum lib. , tll. 8, digcnum primum Gaii.

.. a'

. ', :: ' .

1229

CONSTIT. ECCLES. C U L L E C T I O .

1230

, \ * . Bca eacras divim jum suui, nec in ullias sunl do . uiinlo. Sacra vero res (51) eel, qu publice e*i
\ , ' ci consecrata. Nam privaUc res, iiou suui sacrac, sed
, , profan. Quod si cornierii a-dificiam, locus aacer
. \ inanei, m iradii Marciani d gesiuin eextuui. Cana\ . rum sacraa rca dedicaulur et ht civiuie ei in agiia.
;, Locu* aulctit publictis abtquo jti&su imperalori*
' '. non lii sacer, ut esl in Marciani ei Ulpiani tli , - geslo 8(52) cl 9. S.icra vero re> hiliuiabi!i*
et, ui ali Poinpoiiiiis digssto 10.
. '.
Lib. i . l i l . 16, digcsto 7. JSdes sacrai proconaul
', ^', \ , - iuspiciat, el curei eas expollri (55).
.
Tif. 18, digeslo 15. Prxscs sacrilcgos conquirai.
', . '.

Vh. , lit. 10, digcaio 60. Pomponiue. Non

:6. *, . ', . ', Pomponius. *
recie quis pacisciiur, ite locum suuui dedicct.
.
Lib. ,
1, dige&iuni 25 Paali. Qu* sacra eunf,
. C , , , . \ Pauli.
viadicare taiiqoatu nostra uou possumus.
.
Lib. vni, tii. i , digesium 14 Pauli. Guni loci;s
. ', . ', . ' Pauli. , . sacer inierponilur, ciiaui i(er impediiur. NJIH scrvitos per ojusuiodi luciim uon coiisi&lit.
.
Lib. x, lil. 9, digestum 4 (Jlpiani. Tabulae lcala.. ', . ', , ' . 0 nienti, cum coruin disliiiciiune, quas ia lcxtu
expouitur, vel per decreium (54) vcl couscnsuui
bttreduoi, ia templo reponunlur.
.
Lib. . tit. iv. digeslum 1 Ulpinni. Servoe
. ', . \ . ' .
; fugitivos, qui apprebeadutilar, taio cuflodiri opor(55)
eoruia ascribi nomina,
, \

let, ac in teaiplo

| | 1 w
r i / | * < * fcUh (ftV<

r
, . qoram csaeaedlcam; itemqae noias eorum (56),
puia, si cicatrices babeant.
, .
Lib. xi, tti. 7, digesio 56, Pomponius. Loca
. ', . C, . % Pomponius. u
tacra, cuai ia bosiium potesiaiciu vemuai, degi nunt essc talia (ST), sicui boaio liber, ia lerviiu;, lem red&cui*. Liberaia tcro ab bac calaaijlate,
aialuin prUiinuiu per jus postliiuinii rccipiunl.
.
Lib. xii, ih. 2, digesto 5, Ulpianus. Oniite li<:i;6. ', . ', Ulpianos.
, liun jttsjuraadum, quod dolaiuui prasiaiur, eer
vari debel ; licelaliquis per tuperititionem (58)
.
auam juravcril.
Digcalo 55, Ulpianui. Qui pcr salulem suam
\ Ulpianus.
* juiavii, per Dcuto quideia jurare vidctur : scd si
:

c l

Annibalis Fabroti notffi.

, . Cujac. Et
(>1) Sacra vero res. Bes Deodedicaia nonrecipii D
.TStimaiioiietti, Graci ad .1. 9 0, aod. Bas. li.a. notitforte,$i cicalrice$ habeant, Pulo i(a dislingiieuuum: , . nolit, forte.
XLVI, tii. 5, c. 7.
(52) Digetl. lib. , t. VIII. Ut esl in Marciani. c. . Notae auteni fugttivortiai proponcbaatur,
uia, nigro c.olore, crispi* capillia. Vid Galenuui,
dig. 8. Iu libiie nosiris Marcianus in I. vm D.de rer.
e dignosc.puliib. lib. i .
divii. noa agii de rebus aacris.
(57) Dciiuunt e$$e ialia. Ciccro in Yarfem; Sacra
(55) Lib. I
16, Expoliri, ,

refici.

(54) Lib. x, Pir decrttum. . per suffragium, 1. 5, D. eod.

(55) Lib. , Ac in tempio.
- l ln a?dc ascribi eorum nomiua. Itaquc
in I. 1. D. De (*gil. legeadum videtur, vel tn ade
$. Basilica Ub LX, l i i . 7, c. 1, iu flue, \
*
wiallem, , ul bic: $at uscnbere

Syraeutarum vicioria profana feccral. Uein : Hat

tabulas . Marullu* cum omnia illa victoria $ua
profana (ecisset, iamen religione impediini non
atltgit.

(58) Lib. xn. Per mpertlitionem. Sic eliain Bals.

ad can. 94 sya. 4 in Trullo, ei in scboliia ad
lil. 15 Nomoc. c. 19. IIoc aulcm iuUlligo cum im
robala religio noa esl, ut puta llauicbxoruai, aul
onalistaruin, aut qu.*e alia prohibita iu rcpublic

in iemplo, tel loco publico.

religio, Grseci ad l . 0 D* jurejur. BJSIIIC, lib. xxn,
(56) Itemque notat corum. Bas. loco cilalo ; Ka\lit. 5.

1231
THEOD. BALSAllONlS
1232
juijarandum ita ooa ail e1 delatum, deaoo ja- d 6 , . "
tA (59). Qeterum totui iste liiulua de juramen<
.
lit iracuu
. \ ', ', . *
Lib. xti, liu 5, digeslo ! , Ulpiauat. Si quidam
de lisereditate diTuncii coniendaal (60 ) ncc eorato *
aliquis illi caveai, qui apud se reu) depoxUaro ba- , \
btn ncn cogitinr deposiUriua, tflcoovealrt acpaiia* , iur si'd reui in templo depoait, dooec <te ba*iedi- , * ,
.
laie judkaiuiii fueril.
' Paali. aeqae*
Dige.slum 5 Pauli (61). Quod depotiium eal
apud sequrairaiii (62), ex justa causa, judicis arbi- tro, *
.
tralu, iu leuiplo dcponitur.
. \ ', *, Pomponios.
Lib. IVII, l i i . 2, digesio 65, Pomponius. Si ret
wtiiuuaia cousacra;a fuerii, wW.lur (65) ejas oo- . , *
.
mfne contracia socicias.
Lib. xvni, lit. 1 digcatuai 5 Pauli. Conslal ^ 6. ', ', ' Pauli.
raipiio rei eacraj, ai eniplor ignorei esae rem sa- , 6
vrani. Siu aulem uovii (64), cousUl, ut ail ; . ,
, ;.
JViupouius.
-*.
Dgesio 6. Qui pcr iguoraiio-iem, reui tacram,
quasi privalaiu, euiil, licel eaipiio aon consfcl (65), , ,
lauicu actiuueui ex cmpto adversua veodiioreiu ,
babcl; ui tOnsequatur id, quod ejus iniererat, ue , ; Modeslin.
dccipcrel. ic aii Modestiims digetlo 62.
. , , ', Ulpiaona,
odcin Uiulo, digestain 22 (66), Ulptauos.
Non e*l anpervacuura iia pacisci : Si q*U e- : , ^
rraai fil, ejut nihil riniue. Naui boc ad exigua , .
loca ptriiiict. Quippe si dfprebeaatim faerii,oiiuiuo * ,
tacruui eise, noa valei cmpiio. Sed ti quod , \ froluluui
repclil eupior. Gxterura aon COIII- ^ .
pulaaiur ia moduai luuJi (67) reudili loia aa-
<ra fundo (Onjun la, nUi boc apcrie rii iudicaiuiii, , ( ^:, .
\
queiiiaduioduiu Paulut aii dige*io 51.
Dig. 75, Papiau. Eliaiusi locus sacer dirulus
. ', .. \ ; ,
* ^ .
iit, nou ul profanut, neqiie reudilur.
;6. ', . ' ? . " ;
Lib. xxi, til. 1 digesio 17 (68). Scnrii coitfu.
gera ad a*y li loca licci, ac poaiutare at emamiir. , v

0!V.

Lib. xxiv, tii. 1, uigeslum 5 (69), Ulpianu.

'.. 5', . *, . '. .

Annibalis Fabroti notfle.

(59) Dig. 55, Deuuo jurat. Ul scilicei delaluui
icrfuii noti decipt, 1. IT et vi.l. 62, 1 ct I. 70 D.
esi ]ujuraiiduui, Grasci ad d. I. 55.
Dt conir. cmpt. Sic ea rea expucanda eal.
(60) Lib. xvi, Coniendaiu. Uiroque diceale ae
(60) Eodem tiiulo digeu. 22. Ulilit paciio eti
dehincii kueredem esta ex asao, ei uaus offoral
rcs modica sil, quia 1 ci inodid emplio valei.
caaliooeiu de deposiiario deieadeado advcraus D ci acoedil einplioni majoris pariia : nisi uomiaaliai
aUerum, dtposiluiii ei reslitui debel. Si mtllu* ofveudiiioni bajc lcx dicia ail, id cei excepiaa lerat caulioiiem, neuiri reddenda rea eat, aad in- cu* sacer vcl rcligioaus. Nulla auiciu eiuplto esi,
leriia dutu de barediiaie diicepubiiur, iu aedo aii- rea qose veuiil ouiuino kacra \ c l reliaioa sil,
qua rei dcponi dcbct,
1. 2 2 e i 2 i .
(61) Digesliiui 5 /i, Ulpiani. Sed ia aucio(67) Nou eompHtantur in wodum fuudi. Fac venrum noiuiiiibus fiequenicr erraal Graeci.
diloreiu luudi sui moduui uixise, ptiia dcciiu ja(62) Apmd $equetirum. Si vclit saqueaier oOiciumgcruin ease, toca aacra vel r^ligiusa nou cedcnl ia
qiiOil snaccpil depoaera.
mo luin ftindi; nisl id ariuui ui c'defeii,
(05) Lib. xvn. Solvitur. Bea euim coaditionem I. 51 D. Dt coni. empl. el 1. 7, $ 1. O. De pcrU.
muutvit.
el comm. r#i vend.
(Oi) Lib. xviii. Sm auion nooit. Alienalio nau
(68) Lib. xn, 1.1 dig. 17. Se vcnalei poatulanl
rsi, scia* ejus rd alieiiaiioiiem prohibitaia e*o. qui veuiuiu iu locum cerium, ubi vcuales prLc^c igiiur ia I. 6 Di eonlr. empt. Nec cwjuicun-diicuiitar.
que tei, sciat, alienatiotuiit eue. Ei qui acicua
(69) Lib. xxiv, I . I, dig. 5, Ulp. Inl. 5, | Proindt,
cuiii subvcailur ; ipsecaiai sc circuinveuil.
D. dt douau int. tir. uxor. Peroerani addimr
(65) Dig. 6. Licel empth non coxttet. Secuadum ai,*qaod abest a Ppnd. Floreul. Il.c atl IC. vapluiiuui acitlcnliain rm aacrx emplio iuielligiiur, lere ddnaiioiiem ei marilus uxuri reiu donaveril
si ab igiioranio emalur, uon ul res alieneiur, aed ul cam Deo oflerrel, ve.l loeuiii in quo opaa piiWn
ul ex tinpto a^i<l, ul COIISC {U Uur quod ejus in- cuin qnud proaiiacral factre, dcditarci, vel mdcm

1233

CONSTiT. BCCLES. COLLECTIO.

1231

, * Recle dotio rem aliquant uxori mcae, ul offcrat cain

>, , * -. \ Deo : vel locuai aliquem, ut in eo lemplum faciat.
El locus ille ilt tacer.
.
Lib.xxiv, lit. 1, digeslo 01 (70), Gaius. Recie
. \ . ', . '. Gaias. repudii causa. quid donatur conjagi, repudii causa. Nam saepe
bona gra- propier sacerdoliuin (71) expedit mairiinoniuiii
disaolvi boua graua.
tia.
Lib. X X T I I , lit. 10, digesto 12. Harcianns. Gura. xC, . ', . ', Mxrcianua.
tor furioei IIOD potest rem furioai dedicare.
.
Lib. xxx, digeeto 2 9 . Qui eacra legai, furere
. ', . '.
vidctur;
IICC vetattiiinaiio eorum prxsUtur. Quippa
, *
oimiiiio non dislrabunlur.
.
Lib. xxxi, digesio 78, ibemate 27. Papianus. Si
. ', ' ' , \ *
, - ** epislolam fllio nieo praedia doaavaro, non IISIIS
fideicorarais&i, ea ve.rbU tideicoiuiuissi, aique illani epistolata
, in acde sacra deposuero, ei in bauc aeiiieuliam sncordoti icripsero : Instrumenlum voluntatis mccSi
* inttrumentum
, po$t mortem meom, filio meo Iradi voto : el po
* \ ;, stea moriar DUIIO teslamenlo (72)condiio, pluribus
haeredibaa cxstantibus; flliua ea nracdia, quoru.it
.
in episiola menlio fit, accipil.
Lib. xxxiii, liu 1, digcslo 26, Scavola. Si lega:. , . ', . \ . ' ?ero bieropbylacibus [boc esl, iediiuis] decem soli ; , dos, qui solvaulur tcaipore fesiivi.alis eorum (73):
cos dccem solidos aunaos lemplo videor in perpe .
tuum relinquere.
Lib. xxxiv, l i i . 1, digeslo 17, Scsrvola. Si depu. *, . \ . tf. .
* laiis servis meU ad cuslodiam lempli, quod a mc
, menstrua ci- G exslriiitur, legavero incaslrua cibaria , et annua
baria, et annua Tesliaria, vestiaria, accipiunl ea , a lempore morlis aieae .
, . doncc lemplum exaiructum fuerit. Manenl auloai
, servi fceredts, quos tcstalor ad cuslodiam exstructi
* ab se lcinpli (74) consecravii, nis eos loanumisii,
. ', ', quemadmoduiu libro XL, lilulo 12 , digeslo 55, Pa ' .
p nianus ait.
. *, . \ . '. Scasvola. L b. xxxiv, lil. 2, digcslo 37, Scacvola.Si dixero iu
' ' , lesiamcnio, floi i debcre crucem(75)ex Iibiis ceiiluui,
ac illa iu aede aacra rcponi; omnes autem cruecs
, in illo icmplo argenieac sini, el aeieas, argeoieas
.
baeres f.icire c.ogilur.
. ', . ', . ' Pauli. Lib. xxxv, tit. 2,digeslo I , Paulus. Etiam in
; , .
iis, qcae Deo lcgaiilur, locus esl lcgi Falcidia; (76)
..', . ', . ' .
Lib. , l i l . 2 , digesto 1, Ulpianue. Operii
,
iiovl nuntialio locum babcl, ne qnid lial conlra le .
| |
.

g e m

o c o

e a c r o

Anmhatis Fabroti uolee.

pnblica n ; iorlasse non malc legereiur : in quo V. v*u. insc. de aervis ad ciisiodiam lemp..
opiH puhlinim. ntio.l promiseral, iacerci, vel
(75* Lib. xxxiv, L 2. Crucem. Si^iiiini Dci ii
a!d*'m ptiblicaiu deaicaret.
I. Titia 58, 2. D. de auro arg. GlossiE, ',
(70) Lib. xxiv,i.'l,dig. 61. Bona gralia. Sine sigamn.
qucrela jusia causa.
(70) Lib. xxxv, i . 2, elc. Locu$ esl legi F. Rccie
(71) Proptn $acerdoltum. Vide lib. ii, tit. 2, ex igitur in Florenlinis :vel etiam ea qu.e Dco relinlib. xxiv, . I, dig. 61.
quuiiUir, lex Falcidia pcrlinrt, I. i , 2 0. ad leq.
(72) Lib. xxxi, itc. Nullo teuameuto. Sic eiiam
Falc. quam leclioapai sequitiir Pbolius, el Tlicolegilui infra lii. 2. dijucius iu reciiii. a<l I. 77, dor. Balsainon Nomocnn. lit. 2. c . l . Quidain laincu
OoMlhnh, de teg. 2, legit: Pluribm haredibus inlcrpr<*l<!S Gra*ci puiaal d. 1.1 abrogaiain essu
tnstitutit.
novclla Jiisliniani cxxx, f*np. 12, sccundum quaia,
(75) Lib. xxxiii, . 1. r t c reslirilat** eorum. ut piiliiii, uon doducitur Fa cidia ex legaiis piis :
Tempore nundhiornm, I. 20, I, O. de an. legaf.
qnos reftiliit Balsaiaon d. c . l , qucro sequitur Cujac,
Glossa? Lat.-Cr. tiiiniliuarum, , . ad diclam novellam.
(74) L b . XIXIY, I. I, cic. .\d antodiam tcmvli.

1235
THEOD. BALSAMONIS
1236
Tif. 5, digcsfu i tlpiinu. Locns ctl actioal . ', . . aqua plnvts
aqo ploviu* arcendae adversua enm , qui aquan areemte ; , , et agro alieao aocuit, licet aqaa ia loco ; ,
aacro orialur.
.
Digetlam 17, Paolof.Cnm loeoa (77) wcor inler. . Paolos. !,
ponitur, servhaa noo consisiiU
.
Lib. X L , lii. 7, digestum 4, Paiilua. Si b*ret ab. ', ,., . ', .
iit rci publics causa, vel enpeciat eaia ataialiber, reipoblic caasa ,
pecuniam i l e cotulgnaian (78) lo lemplodepo* , ftit , et sla iai lit liber.
, .
Lib. XLI . til. 2 , digetlo 50 Pauloa. Poifldere
. ', .
. *. Paulus.
detlniinus loctim, qui 6i gacer, Iket euai aoa ut , ,
lalom, teJ ul privai:m, leneamae.
, * I.
Tit. 5, digtsio 9, Gaiai. Rea aacr* aoa recipioai
', . t\ Gaius. c l ;
usucapioncm
.

"
A|MHftT>M.
Lib. X L I I I , til. 1, digesto 1, Ulpiaaui. Etiam de
. \ . ', . f ,
aacria inierdbia competant. Ycluti, ne quid Aal ,
juxta locuin aacram, vel, ul quod iaciam etl, ro- , atituaiur, quemadmoduai Paulus ait digoslo t.
, '.
Tit. 8, digesto 5. Cooteaiiur iuterdtao da labu ', * . de Ubatis exlia exbibendig etiam a*H:uns(79), qui ttftameoii it> bibeadii bolas ciiitodi raona auseepit.
.
Digesturo 5, Jabolaiii. Si ex fptia lestamenli
f, iabolenus.
tabulia nascaiar de herodiuu coatroveraia, vel ai , 11
ad publicam qoanlioatm pertiaet, interdicium de {,
tabulia exbibendis mihi uoo compeiit, aed inlerim tabulis axbibendl*, ' r>
in lemplo depoDunlnr.
iOt .
Tit. 6, digetlol, Ulpiann (80). Noo licet aliqukl
*, . ', .
ia loco socro facere, rel iu enm imniitlere, quod ai U ,
df formiUteiD , n o n o r n a m e n l u i a affrt. Caslaram C .
boc imerdictam ad tacraria noa pertineL Cattodia . vero templorura mandalur i i i , qui tacri atdibui .
ftiiiil pwpositi.
', ',.
Tit. 8, digeato S, Ulpianus. Non licel joxU locum aacram ediflcare, %tu etqood ftdificatum e*l, ,
diruiiur (81).
.
Lib. X L I V , lii. 6 , digasluro 5, Gaiut. Non licet
. \ \ . % Gaiui. ^
razn liligioaam Oeo dedicare (82). Et qui bocfecerit, litigiotan .
diiplum adveraario suo prqcsiat ob eam caataia, ,
quoJ Hla potenliori sit adveraario tradila, quaro .
cssel ipsc.
. ', Gaiue. Tii. 7, digratum I, Gaiui. Inatililer auia tiipa .
lilar ds loco religioso.
. \ ', . ', . *
Lib. XLV, til. 1. digcslum 26, Ulpianus. Iniitiliter

,
quis proutiiiii, facttirum e sacrilcgium : nec coai.
pclic iude aoiio.
', .
Di^cslum 58, Ulpianus. Becle siipnlor, sdein te
tacrani xdificaturum : ei facta (85) biijua oparis * i-aiisa localio valot.
(&.
Annibalis Fabroti notaa
(77) I)ig. 17, Pnu ui. Cum locui Vidc tupra cx . , ^* .
lib viti, tit. 1, dig, 14.
(81) TU. 8, dlg. 2 . DITUUHT. 1G. I. 2. D. Nt
(78) L b . , til. 7 d i i . 4. Rit$ consign.s voquid in loeo p*l. facliim rostiiutere iwbemar, id
; . Glossis Basilic. legiliir,
, Anreos contignaloi, quod probo. In esi, ilirutTe, ul bic, ei Pboiii Nomoe. l i i . 2, c. 1.
leitncl ivii codice fortai*c logcbalur,
(S2) Lib. X I . I T , til. 6, dig. 4. Dedictre. Pbou
\ .
NOMOC.
tit. 2 , c
1.
(79) Tit. 5. dig. 5, JEdltuut. Apud Voslalos t<v
(85) Dlg. 58. Et fncta. IG. in I. 58, in . . Dt
stamcnla l<*poni solila. Stieioa. Aug c. 101. Tacil. rerk. oblig.: Aliogni* nec ex locato agcre pounmui
An-i. 1. Pl iiarch. in Ani. .
Yidrmliia ouniin> BUamoa Som. d. t. II, c. I.
l80) Tii. 6, dig. 1, Ulp. Lrgenduin: ^ .
ubi dilucide id iulcrprctatur.
9

1237

CONSTIT. ECOLES. COLLECTIO.

1238

', Paulus. - Dlgcaiiioi 85, Faulus. Fieri ncquii, ut rem quic

$, . xacram sitpuletor, quatmis privala Oeri possit.
, \ Naro et cam locam privalum aiipulatus iucro (Si),
, atque accidcril ul ie abaqiie dolo meo (85) dcdicara lur; rurgumque cooligeril al aliqua lege flerei locut prlvalus : eqoidem non leneor.
, .
Idem digestw. Non possum stipulari locum
.
"

aacrum sub liac condilione: Cum prhattit (aetu*

, fuerit. Nain ea tltpulari poseumus, quarcunque icm, , \ pore ilipuliliouif, et usus ct dominii nostricsse
potsuot (86).
.
DigestumOi (87), Panlog. Si reequae vemt.in stt ^' Paali.
, pulalionein,in rerrjm natura quidem cst,virui dari
* - non pottsl; puia, quod aacra facia ait : eiquidom
;, , tempore siipulationis, vcl poslca, atiptilantia eral,

...
.
.. alque
. ita facia esi sacra, .leneiur, ^..^..^
queinadmodani

, ,

- (?)
, . , et cum per alium, postquam ipec vcadidit, facla eat
, aacra. Sin aulem , cutn ret allerius it, acclderit
, , eam per alium fieri ucram, non lenetur is, qui ali moram ptilattis csl (88), nui rea facia sit sacra, posteaquatn
.
iolutioni moram ipse inierpoauit.
Digcslmn 157. Yenuleins. Iauliliter stipulor aub
% Yenuleius.
., , coadilioue qu lege prohibila csl. Verbi gralia:
, Dabit, $i Ttm lacram qui* vendideril: liccifleripo*>
.
itt, ut jne ejus postea mulelur.
Lib. XLtu, tii. 22, digeslum 2, Ulpiauus (89). Qui
. \ . ', . ', .
. cura armis occupavcriut locuin aacram, posas auat
* ', obnoxil. Nam agitur io eos ex lcge dc critniae aia *, ' . - jealalis, sicul el libro xLtui, lil. , digeato 1, U l : .
Q pianue a i l : Lcx de crimiae majemtls (90), timilis
t$t legi de crimine sacrilegii.
Lib. XLIIII, lii. 15, digesto I, Ulpianus. Exlege
. ', . ', . ', . dc pecolaln dc paculalu agllur in euiu, qui abslalit ex peea*
, , - niis sacris, vcl ea in r*m snain veriii, vcl dolo
.
malo fecit, ut borum aliquid fiercl.
Digestuui , Marcianue; Sacrilegi pro qualilat*
', .
delicli cxlra ordinen; puniuntnr.
.
. -'. .
Digesf um 5. Marcianua(9l . ardesncra pccaniae
, \ privaiaa gubripere, non esl sacrilegium, et locua
furli. ' . ' . ' esl aclionl furli. A l vero digcaio 16, lit. 19 ejua dcm XLVIII libri dicilur locuai discemcrc fuem a
.
eacrilego.
n

Annibalis Fabroti nolcB.

(8i) Oig. 85. Stipulaius fuero. Proauscro.
D non tcnctur, qtiia nihil iecitnisi iajcrim duai
(85) Absffue dolo meo. Sine faclo meo I. 83, 8 Sa laoralur solulionem, res sacra facta eii.
crum, 0. Deverb obligal. Sic Si rei teqata,

(89)

Lib.

XLVII, l i l . 22.

JtirisconMiiitis in 1. 2,

ineiit. De Ug. qnod aii Jusiin. sfna faclo, Tbeop. D. De colleg. Quisqui illicittiai collegium ueurtnterpnlatur, , abique dolo.
pivoril, ea poena tcnetar, qua t c n c n l i i r qni bo(86) Qua>cunque tempore, Duplex ralio affertnr
miaibus a r m a i l s loca pnblica vel lonipja orrupasso
a 1C. iu d. I. 85,quia slipulatto ejusmodi praeseii- judicali aunt. Bas. . ,
lis tempo is obligaticnem reciperenon poloei, nam qui Wegilimum eolleghm facit, Usnrpare iu malo
ra laiiluin recle siipulamar quae subjici usibas do* positinii. Yide Hillershusinin ad S.lv an. p. 54.
miu:oqiic iinairo sialim possunl. Gujjismodi non
(90) Lex de crim. majest. Vlde Graeros ad 1.1.
suiit n s satrae. Ncc convalescel stipulat o, si res D. ad legJul. lioi. Lib. LX Baail., l i l . 56.
sacra profana essecoepcril: aaai aecuudum praesen(91) Digcsl. 5, Marciaaus. Non etl sncriUginm.
lis lemporis jns ?c$tinian debct siipaiatio, I. f 57, De quo noa conveniebal i n l c r rbctorcs. Anox
{ Cum quit, eod. Secuada ha*c csl, quia ea dun- acilicc 1 crimen osi apcrire loca eacra, el quae in
laxai qua? nalara sui pogMbilia , dciuciiuinr ei? suni furlo auferre, iicel aacra noa sinl * ncc
in obligalioitem. Imp asibilis auleni vidolur csse e n i i i i privatorum d^pnsila ia liitoornol: sive, ut
baec roadilio in libero bomine ei re sacra.
niunl Sopaicr ol MircclUnus in Hcrmagcne :
(87) Digcsi. 01. Cum ret alterius. Si rcin alienani , \ ;
qute ptoiniseril.
-;, ' . ?
(88) Qui uipnUaut fsi. Promi s<>r itoiuiuc :: , pag. 217.

J23J

TIIEOD. BALSAMONIS

1240

Djgcslum 6, lilpiantis. Sacrilego pocna pro qua- Bc6. ', . % . \ . litaie personnrum, et deucli, ci loatpuris, ei aeia- ,
lia, cl sf , aul gravior, aul levior infertur. Natn , , \
aliqui danlur ad bestiaf (92), aliqui suspendantur in ,
fnrca(95). Modcrata ve.ro poena ost, besliis Iradi aa- . ,
crilegum nocunium : diurnum vero, qui modicum .
altquod sacrilegiuin eotnmiiial , in metallora dam- *
*
nari, ?d i i loci sit boneslioris, deportari.
,
.
'. Crimen
Dige.tnm 7, Veouleias. Criroen ptculaiut post
quioquennium , tx quo admlisuin fuit, non accu- .
aatur [objicilur].
' Paali.
Digeatum 9. Paulus. Satrilegi capiialiler poniunlur. Sunt autem sacrilegi, qui poblica teropla .
oompilanl. A l qtii privala tacra, vel parva fempla ' . \
incwslodila contpilaut (94), mitius quiuVm quam ea- ,
,
crilegi, scd ampljus quam furos, paaiuntur.

Exirniieiis.qni sttffuraiar rcssacras, lenetar Irge

<!e pcculafn. Nam *, cni rrediia cal eortini cusio- , tlia, licet auquid cx eU auferat, bac lcge non ,
lcneiur.
, .
Oigealnm 10. itnrcianus Deporiattir, qut homtocm
. '. .
in arcam immiscrit, etimque deposueril in tentplo, ,
qtiidcu is cgrfssiii ex arca, rea quatdam de , , ,
templo cleptcrit.
.
Digesluiu 14. Papiaaua. Jtidiciam pecolatusetiain
' .
adveraus hxredes compeitt. Nam in eo de pecuniii .
ablatii cst qiiatsiio.
.
Lib. i . tit. 12, digesto 2. Si qnl$ rem voverii,
. ', . ', ' .
obligatiir ipg*, non res. Cum auiem soluta r<$ fue- , ,
ril, ipsa quidem aacra non efllcilur, aed libtralur
. " ,
1, qni promisil. Crcleritra tali voto tciienlur patrca " faniiHarum, puber*; non cliam II, qul adbuc in
:. )
potestaie snni, atoque palrum vel domlnoru-n au- ?\ .,
Annibalis Fabrot no!.
fdem Snpalar. ta Dhivone qum$iionum, pag. 3 3 0 : ^ . ' .
; oi \ , , .
; Q*ipri , *. vatat qnidem re$ tnffurtuur, tamtui ex loto sacro /a . " \ - retur fnr e*i: q*i aulem fho dedicat* fara/ar, tam
'/ i ;, *> , etii ex (oco privato iu/fnratin ifl, iacrilegii ttnetnr.
; , Sed tunt quccdam re$ %actm D$o nou dedicalm, ut
%

qwc ad no* privatiiH

pertinent, et crltr*
Cnm dubilarent Itomine* qnid aqcidum es$et imngvte*,
hoe
D qtu* nondum $unt lemplii vel monasteriu dedicaii,
nuum inveuerunt effuqinm ul ffecuniat diit commendarem. et ad cmlodiam pecuniarum locii tacri* et ta ralione dicii 16 eapul lit. 19, iocmm facert
furtum vel sacrilegium. Non enim tacrilegui ,
merentnr. Vnde Mc delite$cen$. deqne diit parum
Molticitn*, ntc lornm rerrrUm nnt iunnectoreirem uondum conseerntnm furalur.
deot, pecnmat iu$tulii. V. Svriainiui n Hermoge- (92) Digeslum 6 Ulpbm. : Damnantnr tid btitiat,
i)on, p. 285.QniDtiliaaits, declant. 252: Kadem
, daninr ad bcuimt, nl in l .
pecvnia snblaln ex prfaato furium eril: ex *acrnno
Circumcidere 11, 0. Ad leg. Corn.de $icar. OroHt
%

temploqnc $ncrilegium. Idemscilicet senth acClau-pocnnm viviconiburii, cnjus ruetniail IC. in i . 5 0.

dius Salnrniaiis in I. aal facla 16, $ 5 De pma., Ad leg. Jnl. peculat. Salvianus De Protid. S*locam f.icrc ul ideai vcl furiuui, vt*| sacrile^inm crilegntsnis crhHhtibus concr$matur. 'ertuiliaa. Ad
sil.Aiqiti divi Sevcrua cl Antoninws rcscnpscrnni, Scapulan, circa Oiicm : Pro Deo ttito crcmam*r,
fnrti ariionom, noii sacrilegii esso. Tbcodoras B d - q*tod nee *acrileyi nec hosles publici, vcrummtciot
snmnn hor diastditim ita componii ad Phntii Nomo- mujetiat $ rei paii tolent.
can.lti. 2. c. 2. in finc:
(95) A/tfKi iuspendnulur in furca. ,
, , . Cruci iuffiguntur. Vide Glosuciriuui nostrum ad
> An:i<tnsii Hht. ecclesia$licam in boc verbo.
$:: , ; *
(94) Incnttodiia compilant. . jtdicii * ! Upi :
las hicjstodifas lenlavertiat, 1. 9 ; eod. lihro n,
> ^, \ til. 1 Insiil il. vasa xaera ; iu&tiniaiius, donaria, id
;, -; :;, cst, iep* .
%

1241

1242

CONSTIT. E C C L E S . C O L L E C T I O .

\ . ctoriiaio. Qaod si quis dccimam ptrtem bonarttm

f uorum voverit, don*c eam geparavcrii, in ipeius
, , easc patriraonio DOII deslait. Sin prius decesserii,
. - qnam separalionem fccerit, baredea ejus tencntur.
, . Quippc transU ad bacredes ?oti obligaiio.
! .
. ', . ? .
Tit. 16, digesto 17, Ulpianus. Sacra non refe. - runlur fnltr pnblica. Tradiiur auicm In eo lexlu
.
qtmiam sinl publica.
lasliiutionc ', . '. Ex insiilutiotie primn, lilitlo pr.mo.Jurisprudentia
; .
est divinaritui atquc humanarum rcruiii aolilia.
. ', . '. \
Llb. i i , lit. i . Sacrae rcs sunt, qw rite ac pcr
; * \ saccrdolcm Deo consecraiae sunl,vcluti templa ct
, , vaa sacra, quae nec disirabantiir, nec obligantur,
^ \ nisi ex causa redempUonis caplivorum. Ac iemplo
, . , ^ dirmo, loeus ipse nianct sacer. Nec gacrum cet,
* .
quod auctorilale sua quasi sacrum quis fecit
.
Eodem litulo. Qui foriuiio casu tbeeaunim in .
vctieril in loco sucro, doininiuro cjus consequitur.
*. .
Til. 6. Res sacrae non usucapiuntur.
lnslitut. ', '.
Instiiutione 3, l i i . f 9. Nullius esl momenii, si
.
quis res sacras siipulctur.
\ .
Til. 23. Nemo sciens emil retn sacram. St vero
, , deccptus emcril veluli rcni privatain, agk ex em .
plo ad id, quod ejus intercsl.
. >'. , Til. 26. Non valet, si libi mando, ut sacrile. , gltim (93) comtnitlas. Licct cnim ilaininiin aliqtiad
* .
inde acceperis, actionci adversus ine nullain
habes.
. *. ; - ( Tit. 57. Est et ubl pcr errorem solutum inde * - biliim, non ropciilur : sicut in iis, qiue legaiitur
vcncrabilibtts domibiis, religiotm aui pielaiis in.
liiiiu.
Inslitutione ', . -'. : Iusiiiut. 4, Ut. 6 Si is, qui juseus esi pnr - slare veaerabiltbns locis lcgatnm, tul fideicom, \ , missum mornm intcrposinTii, el in jiifi vocaiua
.
fticrir, id qiiod rp|i<*iiiiuf*t, tlupbnii enlvit.
'. ,
Tit. 15. Prohibilorium inierdictnin cliam tunc
.
competlt, he qoia in loco sacro aedificei,
*.
Til. 16. Quod loie venerabilibus iegatnr, ex
.
inflcialione fit duplum.
'.
Tit. 18. Lex de pecolaiu compciil advcrsus
.
eacrilegos.
.
tacerdolibut.
. ', . ', . ', . Lib. , lii.4, digesto 2, Ulpianita. In jua vocare
, s:tcerdoiem (96) non oportci, dum saccrdotale
munus obit; nec eos, qui propier loci religioncin,
.
cx eo se movere (97) neqtieuut.
f

Annibalis Fabroli n o l .

(95) t 26. Vi sacrilegium. Ex lege 22, Qui

a>;Um Matid. iNec eiiiiu b;ec gual in lnsiil.
Tl;e-pb.
(96) Sacerdotem. IC. Pontifioam d'mn sacra facit;
id enim non lanltiui bouori pcrson nnn, sed ei
majostati I H ind ilgctur, cujus K:ITU vacarc ^arrrdolc* oporlsl. cl in I. Mou disiingucmus 52,
3, D. recept.fiuiarb.
(97) Ex eo $e movere. Discedcrc ab co ninc ItgioiiC poesiiiil ; qnosda'ii injm i\siiia um
loro trncni, qiiMgdam sacerdniiu, ul ait Soaeca,
> tr.inq*i!lit'tif O i c d :nl I. 2 D. I)e in \u* r.*>c id

qnod dc pagana supersittion? Jtirisconsnltus dixcral, ad : Iranslulerp. Tbtodonis llcrinop.)lite> in Be^io co.lice:
1*
, ;
; Nec eoi qni propier
loci religioncm inde secedere non po$*nni id e%\ in
clutos monachot, vel mansionariot, Lco GramiuaiiCIIS : . Pcrperaai in Regi> cadico leg i M r , . * TWMC enim eatholica cral
t

ticclesm lnibcin man^wnarium coqnotucmo /Vica

124.1

THEOD. BALSAHONIS

1244

Lib. . tU. 3, digesto 1S, llodesliaug. Gaufa . '. . ', / .

jugta cti, cur etiam posi fiiia eootcgtaiioaem itiu- xal *
lotur procuraior , quod facios sii gacerdos.
, .
Lib. , i l i . 8, dfgegio 32, Paalug. Si gacer. ', . ', . ' Pauli.
dog(98) factug foeriijudcx comproraisgariaa, non , .
cogitur aenieniiam dicerjc Do iis vero, qaonim caitta posl ifeposilutn gaccrdoiinm (99) faciog ;,
tsi judex comproatiggariug, fcrre geiileittiant cogi*
tur.
Lib. v, til. 5. digesto 50, Papiaang. Sj tastalor
. ', . ', . ', .
gibi monumenlam Acri juggerit, sublili qntdein , ,
jure ( I ) nulla fompetit advmag baeredes acilo, ul id facianl, scd lamen per imporatorem ei gacer- *
doles (2) cogantur, at obsequioin defuncto prc- .
lent.
Lib. , tit. 7. dige&liim 7 Gali. Si priocepg . ', . , . . aut xarerdog mibi nou pcrmiaeril, ut ab alio Hla-
lum in loctnn qui ad nie ptrliael, aul otsa ibidetn , ,
grpulia ejicium, injuriaruin aciione icneor.
.
Til. 8, digealo 5, Ulpianus. Sepulcra JOMO pon. ', . ' .
liflrura imerveiiieale reflciuaiar.
.
Lib. xxiy, l i i . 1, digealo 61, Hcrmogeniaous.
. \ ', \ Hermogenianas.
Diociio(5) gfparatug, fleri gacerdog potegL
.
Lib. I X I I , dlgcslo 78, tbemate 27, Papianu.
. ', . ', Papiani, . '.
Si per epigtobm fllio tneo predia donavero, iton , ,
ngug in ea vcrbig f.delcoinmivai, alque illato epi- , \
glolam in *de gacra depoancro, ei in bauc aenten- , *
liam sacerdoti gcripgcro : Jnsirumen um votuntatii inMrumcntum
mete; poit monem,filiomeo Iradi vo/o ; el potlea \
morinr, nttllo fegtamealo conJiio, plnribug baredi- Q
btig cxftlantibiig : filiug ea pradta, quorum iu epl- ,
gtol.i iiteaito , accipil.
Lib. xxxiii, lit. I , digeslo 20, Scx.vola. Si lega. \ . ', *. Scaevola.
vcro hieropbylacibus [Uoc egl, ttdifuis] dereiu ;
golidug, qui solvauiur lctuporo fcslivilaiis eorum : * .
cog decem solidog annuog le-nplo videor io perp
.
tuum relinqucrc.
Lib. XLIII, lit. 5, digeslo 5, Ulpaang. iEdiluttg,
.0. ', . ', . ', Ulpian.
qui leslamenti tabulaa custodia? cansa ausccpil, \ , de
inteidiclo dc labulig exbibandig convenhur.
labulis exbibendie.
Tit. 0, digcsio 1, Uipiaiiug. CtigloiKa leinploruni
', ', .
niandaiur
qui tacrig aedibus guul prepogiii.
.
t r

Annibalis Fabroti nolee.

cjetcrum gi postea snscepit, igte quoque onmilaum. Man >nariusa manendo dictua vtdclur. qaod
in Ecolisia pcrmaucrei offir.io guo perageitdo. De modosoatetiiiam ferredebel: gacerdos niroirom
qio B. Gtcgiring Uialogorum lib. i , cap. 5. Da qui aibiiriiim rcc*pit, cogi polesi til gentenlian
iirtiitsift leu ri^cln^i^ vbbs Glossariuin iioslrum ad dicai. Is aiileio qui aiuc *acfrdoiim arbiir<ant
i:edicnu.n . ": SclioliasLs Syuopseos recpit, narcrdaiio posica oliveuii-nie, cogrnditi
non esi, oilbio qm>d auscpU perfungt. Oele igjlar
Basilicon,
, lil. 8, ar I. 2 :
verbum depotilum, quod bujug loci aenieniiaai
corrumpil.
* Qualet *unt loei quibut se inctudunl qui
(1) Ltb. v, tU. 3. SublHi qnidem jure.
diruniur steUtie $eu columnarii. Tbfodnras Siudila, Caiecbegi , Siiliia in primi*,elc. - . girieta jnre; boc enim inandaiuui olbim oldgalioaciu parh, I. Quintnt U*ti*t 7, D. D
. Ergo audiendi noa ganl qui legunt in
ann. Icgat
d. I. 2 Inde $emoteri non poisnnl.
(2) laccrdoiei. Scboltasies Bisiltc. lib. XLII,
(98) Lib. iv, til. 8, dig. 52. Si taeerdos. Si arblcr saerd^a f.*cltis fnerii, n*a cogiiur seutei- lit. 1, c. 5o, p. 05i), pcr episcopiitu, ex 1. 45 C. ite
tiam dicere. Bastlicarlib , l i i . 2, c. 52, 5 : ep tc et cleric.
(5) Lib. xxiv, l i l . I, dig. 61. Diwrtio. Mcltag io
; ; :,
etc. Si arbiter tacerdoi aut ephcopus faclut liliro Peireacii. bona gratia / Boxa gra(99) Posl deposiium Bacerdotinm : U - tia icparatus. Vidc lrtg. 6 >, $ l D. De divor.
.. SiccUaiu B.ijsilica d 3. Ja;ioio.i^ultUj,

1245

C O t f S T i T . ECCLfcS, C O L L E C T I O .

124

, ', ', . Ltb. L , i i i . 5, digetto 15, Ulpianas. Qni onnino

excutalur, jadicia offlcio fungi non potest, excuaatur, veloil
qni sacardoa factus ett.
.

Inslituiioae ', . '.

. ,
* .

InsliUil. I . lit. 20. In provinciis epiacopi quoa

que cum defensoribus dani tuiorca, ubi pairimotiiuro qaiogenloe aotidos non excodil.
.
D* Jud<xis.
', . ', '. Uod.
Lib. xxvn, til. I , digcglmn 17, Ilodeslmu.
, Judsei qtioque tulores snnl eorum qui non siutt
* Jud.xi, el reliqua munera prxalaat: iis exceplU,

qn religionem ( 4 ) ipsorum polbiunt.

',. ', '. Mod. 1Lib. X L V I I I , iit.8,digestum 11, Modeatinos. Jmtoia
. filio* suos circomcidere (5) peruiiuilur. Quod at
, ( alium circumcideriui, puiiimitiir ui casiraates (6).
.
. , . ', ', . - * Ltb.L.lil.S, digeetiim oUlpianus. Judsei bonores,
qni religionem ipsoruiii non heduoi, itecesaario ge .
rere logniuur.
De lacrificm, et astrologh, divinaloribM

mfici, attrleniibus
aliquoi ad religiomm prohibilam.

, , ,
*

Lib. ix, lil. 2, digpsto 7, Ulpianus. Qiii acrvo venontnn pro inedicaiticitto dedit, Aqui'ia (8) lenetur,
veluli qni causam mortig pnesliterit et temere vencHiim (9) porrexcril (10), iil loquilur Gaiue dige810 8.
. ', ',. '
Digcsto 9, Ulpianu*. Si qiiidcm ancilbe pharma, , * cum dedcro, quo illa sumplo morlua fucrit, locus
, e$t iu fiiciuin aciioni. Si vrro pbarmacum tnanibiis
, ; ] . *, snis suppo uil obetclrix, Aquilia compeiil, veluii si
[ftr. ] - C quisimxerii aliquem vencno, vcl iufuderil per os,
[w*. ],
aui per cliisieraw, Idqne vi (11), vel snasn.
', ; ', '. .^
Lib. x, til. 2, digeato 4. Ulpiatius. Nun dividun. ', . ', . f , .
\ ( factimi,
; , ;
, 6 '.

Anniliais Fabroti nola>.

vrus ftt Anlniaiia ca qui Ju faica-ti Mi?creliiioai ni si*quiiMtiit', non oliim bonores gcrere pcrmisprunt, sed urc*eVtlatcin qiioqw corum goreadarum iinposiirrunl : ni>i eorum saperetiiionein la>Tacilns. Hhi. n, c. 4, de Jud. Ob inqmwm mentit dorenl, I. 5, 2, D. De decurion. Sunl qiii ptilent
et pervicaciam luperztUionii. Vide l i l . 9, lib. i , c.bis varhia CbriRlianos inndligi, quoroin rciiiionciii
8, <H infra h. t.
ci piclal^m pagani snporeiiiioncm :. S<*(5) Lib. XLVIII, til. 8, Filio* sno$
cireumcidere.
lonius Neronis c. 16: CUrhtiam genui homtnxm
Dc Jtila>oriiiti circiimcisiom* Mirbaol Efh'siiis iitperniiionis
norat el malefica. Tacilu9, Ann. xv :
in Ub. De partibits animntium: - Repre$*aque *$ exiliabW* . Mi , IIMI. Fclix iu Octavio: lla (CbrMianaruai)
\ .- , , vam demens super$tii>6 Mleribus
gloriutur. Scd
. autem
pricvrius *sl bic ei in L 15 D. excn*ai cag inpnlium
pelltk
qum embil glaudem pudendl vinlhD htligi qui rcligiooe Jinkci suiit. Cbris.ianoruiti
qtmm praeidunt
Juda*i et jEgyp\ii; camque incicnim IIOIIICII adeo
lamporibus cxosuui crai, ut
tivtucn
mcatii c Tcumcteionem.
dirit, ad ci>ilia miiucra pinem vocaina. Cerlc in illo
lias in veleri el no?o ittil*re driiur. S louuiii loco : Juln o$ iwpuUore Chrhto atsidxe
Glossa, , pnepuiium.
T.scitus, Ilhi. v. Utmulluauies
Roma expulit. Tibcrii i-ap. 25, Gbrii*. 5; Gircmncidere geuiiaba insiituerc, ul divor- stianos ointiino iiiU:lligeudi>s constal. V. Pbol.
siiate iioscaalur* Eaaideniqiie raiionem circtim- liibt. p. 557.
ciaiotiis affert Rabbi Moscs Maimoni.lcs Morc
(8) Aquilia. Non Aquilia, scd in factum aciiono
Nev>cbiiii, parle , cap 49. Vid. Tertulliauuiif, triiutur, 1. 7, Sed si quis D. ad Ug. Aq. Kl efI,
Aticerius Ji/a?oa, cap. 5; Tbeodorcl. Qumi. in utili Aquilia.
Cenei.q.68; Arriaiium KpUl,
(9) tetr.ere veuenHin. Qni p^rpcran ct incauia
(6) PuniuHtur
ul cc$irattie$.
B.isiuca: ? pn> medicnnicnlo sauilatcm corroboranti% id dedit
^ \ Capiu puniun- quud e.im comitnpercl, utili Aquilia lenctur.
iur publicantuT.
L \Vis5gil!ioriim, lib. vn, i i l .
(10) Yenenum porr. Medicameiitum perp^ram
5 S * ( ' ) M * ^ero qni carnis circuiucisiunei in datiim, vcncnuni cssc videtur, Gracci bb. 60 BasiL
Jxdwhvei Chriitianit exercere praauwpMrinl:
quit- lil. 5, cap. 8.
(4) U b . xxvii, lit. I, dig. Relighnem. ' ,
1. 15, D. De exvus ; vel siipiTSiitlon:in, uaio
ulnimqac signiftca!. Gloss:: , suV'iaiiliuai, rcUgio, riius, et al.bi ftttpcr&tiiio dicilur;

!iii$ h(cc aui intulii alteri, aut fieri ob ulicro

i rit iM, terctri cx ampxUaiione
plcclctur.

/> rmi- (11) Dig. 9. vi. Ul w 1. I, | occhp^

ruut, f). dc scurJHic S:litn. Si vcucnuin por vtio
'7) Lib. ., t:t. 2 , Ucnorct uccasariq. Divi S c - iuliibum t>it.

TUEOD. BALSAMOMS
1247
tur (12) tiitcr bvrcdci inventa lu bacrrdiiate rwala *
pbartnara, lihri tnagic*, ?d ftimilia, ged jncucis , , *
* .
offbio corrumpuniur (13).
. '. . '. ', .
Lib. viii, tif. 1, digesto 35, G:iin. Vrnena
iiiala (14) non vetnlunitir (15). Si laroen arripiontla . (.
*
niUiuraui, uiilia fucrinf, ut Sn aniiJolii (IG), d'g- ] ,
.
trabuntvr.
\ .
De homieida.
', ', , . )
Lb. I L V I I I , til. 8, digesimn 2, Ulpianus. Lege do
aieariit lenelur, nui necandi bominigcans* veneniim de gicariia
conflcil, aut vcndh, aul babet (17). Sunt aalem , , 1) .
qudam pbarmata (18), qux ganilali condoruni, \
licni qtia* appelltnttjr amnioria (19). Qtiod tl qnig .
uon malo amnio drderil muHeri medicamenttjin , , *
ad roiirepiiontm (20) ntilf, atqne illa eumplo me- ,
d-camento dercsscrif, -Itgatur. Pgmentarlut (21) , , etiam. qui tr mere drderil alicui ciculnm (22), rel , , ,
mandrain (25), rel aconitum, vel pitfncampea, . '
vel bubrogiim (24), vel tnaiidragoram (25), vel can .
Annibalis Fabroti oota.
(12) Lib. . tit. 2. No* dirid^tnr. Balaamnn ad c. 16, ul Grasee , vel antidoinm, eontr*
Nomoconcn. Phoiiiiit. 9,c. 25, gcribil, in Oigp*ti* vencnum, ei pSiribua cotificitar. nl llilbHdalicam
quidem ftcripttim , ea non dividi. g*d reclim antidolara qoo^l ex rebue 54 eomponi gcribit Plw.
in Pajdlici, dividi; hsw enim in dominio Cuiwe, lib. xxix, c. 1; liret auiem vfneoa misceaolnr,
ffd (udicift ofllcio comburi, nerai norcatur: salitbre tamen medicaroentnm est, et veoennmve . fdem- oeno solvitnr. Antidoli igitur emptio conirabitnr,
que tit. 12. c. 5, scribii, lcgein 4 0. fam. $*c. re- ti alloruro qnm tnista aliia matfriix naturam noforri a Pboiio uti erai ante Bagijira repHita prae- cendi deponunl. 0 bis accipiendus Uoroeri vernx
lrttonig, ? . Ilaquc BalsamoD relalua in d. 1. 256 :
Iiic Kocums cat Digetta.
. Venenm muitn quidtm mUt*.
(15) Cotrumpnntur. , forrnmptnda
(17) Lib. XLVIII, elc. Quccdtm pk*rmaca. Ea
stinl. I. 4. ( 1 , l>. FawiU rrie., qnoloce Hispano* non mala venem.
qnidam qni contbtircnda legil. a Gneris rafetlilur.
(18) Habet. Tbeonbrastas tx Nisloria plant.
B.dsauwn, d. c. 25 : '0<. (
(19) Amatoria. Galcnna, lib. x, De timplic. a*t . Offlcium e$t judi* dic. fac. non mubo pont iniiinm. Xennpbon ch ea itatimcorrumptre, cx lib. B^silic. 42, tit. 5, . 2,
rap. 4, qiianquam e\ r*iitciilia Itgis, cormmpi est : ', .
c^mbiiri. Iiaque Idem Bilsainon ait, , Gicoro, pro Cluentfo; Epipban. lib. , t. III: syoocombuii. Adde Paitlnm T. Sentent. tit.24.
dns Beaticio. c. 25: Daemones pbiltrorum aueloret*
(14) Venenamitla. Vencnuin in ulamqurpartem V. Porpbyr. p. 205, ei Theodorei. De Grme. .
dicilur; naiti el mwficainenta venena sanl, ut ail , . 47. Oe poena eorum qni aniaiorium pocnloin
Caius In 256 De terb. $ign.; B. Augnaiinus, De dant, vid* I. 58, | 5 D. De pam. ei disaeiiaiiofiem
chit. Dei. lib. , cap. 18; Servins ad illud noiiram 0. Viie ei canonea daio* sub E<lgaro.
(Uorg.: llle malum vtrva ; Ben^, inquit, addiacre* Anglorum rege, caa. 41, pag. 467 GoticUioruni
tioneni cpiiliclou addidh; nam virns et bonum ei Anglia?.
malum rt, sicui vcnfnuni; nam idem eat. Venil
(20) Ad conttptionem. . Closa :
autftn a Graro; nam illi medium babenC, ), i x \ , concipio.
id
botium ct malum. Vido Eivmologicnm ma(21) Pigmeniariut. Scriboniug Largus c. 22 :
in . . Unde adifCliono alteriug Pigmeniarii lnitorf$. Scboliasiea Baeilic. lib. LX,
diMinciio , ut in l . 9. D. Ad Itg. Aq. d. I. 55;
tit. 59, c. 3, $ 3, (ic acribimr et in
I. 7 D. bt lege Pomp. de p;ir*ic.;t\. 1. 3, 1, 0. ed Gloasis jiiris) , of \
leq. Cornel. dt itcar.; el in le<e quam ioterpre-
qui
"
"
* dealinall suot collilaiur C.irero in Cluentlana : Qui tenennm malum g<*ndift lierbia.
fecit, fecerit. SolinuK cap. 44 : Veneni wali poculo(2i) Cicutam. llomhd qum ttt eere venenum. Lnanimam expullt. Vulgo tamcn veneni apprl aiione crolius. Glogsae : Cicula, , . ;
iuagis iiilclligimus quod inortis cauaadatnr. Gloissc, , \ ' . Eiral Glotsngrave-cmiin, : liorliferum medi- diiia. aui qnod vering est, exscriplor : d ontuino
cment*m. Vide Quiniiliani dcrlamal. 246 : JtVdila legendutn esl : Gbuia, , . cnmentum quorjue ancept verbum est. tlaq:ie mala
cuia... ; (ecl.2 ei 5), \ '
modicamcitla dirunl IG, in 1.4, 0. Famil. erc ; .
I. 3. D. d leg. Corn. de te., ei | 5 Inst. de publ. (25) Salamandram, Pituocampen. Galenus, lib.u,
jnd. Alauis tameti obiiiuiisge videiur ut mfdica- De simplic. niedic. fac. circa ftnera.
nvnta dicanlur qua3 juvanl, non quse noccnl, d.
(24) Bubrotlim. . Basilica, 1. 256. abugive Varro , reforrnle :. Sic eliain Ifgilur FlorenUa, V. Nicandri Tlicr.
Nonio Marrollo in inedicanieiiluni : qu.i ril ibidem cl scbol. p. 44 edil. Gutl. Morelli. Plinio el aliis^
ab Auuibale cur b.beril me<licamcnlum, id cai, vc- liaiprestin. Scriboniua Largiis c. 190: Dupreslii facii
ucnuni.
tumorem, siomacliiqut inpniium dotorem, ei iuflat
(15) Lib. x, tii. 2. Non venduniur. Vcncni mali totnm corpm in speciem hgdropiei.
non coutrabitur emplio, c.innlio uiilla csl.
(25) Mandragoram. Mcniuil NiC3D<!er 1D Tbe^
^
) Ul in antidotis. Aiiiidotu* ut legilur Flor. in liaris.
r

l . 35, 2 0 . Ucconir. cmvL, c\ A.Gcllii lib. \,

1*249

CONSTIT. ECCLES. C O L L E C T i O .

1250

ibarbbis (20); potaa legis leaelur, ul digesio 5 diciiur. Legllo eliam dige&lum cjusdcm tiluli priHiUin.

', llod.
Ejwsdem tiiali digeslum 15, Uodeslimis. Loge
de ticariii - dc sicariis lcnclur, qui sacrificia vclha facilaul ba.
hei.
', '. TU. 19, digesio 10, Modeslimts. Qui aliquid facit,
qno aimpliciorea religioae crga Nuiacn voxcn. .
tur (27), relegali.r.
' Paulu*.
T i l . cjnsdcui digasio 5S, Paultis. Qui poculum
, , dcdcril amaiorium (28), \el uborlionis (29), liccl
, * , absque dolo (50), quidem (31) est condilio . .
nis, iu n:elallum dauiuattir : siu boi.omlo <(32;
.
uaiiis, paria boiiorum publiraia rclcg;itir. Uliiinum
vero sapplicium infcruir, si qu;s ex eo moituug
fucrit (35).
. *, . ', . ', . Lib. XLVH, lit. 10, digesiuni 15. Ulpiaaus. Qui
injuriaruui.
aliqueai nudicameulo dcsipicnteia effecerit (34), ic0 jiniaruai teuetur.
. ;,
Eodem digcsto. Si aslrologu*, vel qui aliam (35)
, qaantdam diviualioiiein vclilam proiiielur, inleno , injurUruiii - galus, aliqneui furein dixerh, qni aoa esi, injuria, .
ium quideni non leaeiar, sed conslituiioauui poenia
cst obnoxius.
, * .
Dt puerorum $enum infirmorum [alimentit.
', \ Pautue. ;
Lib. xxx, digcslo 124. Paulus. Ad iiouoiem civi * laiuai periinel, quod iu aliiiiatila iislirnioi utu (50),
, , .
puerorua, aul scauai lcgulur.
-.. % . ', . '. .
Lib. , l i l . 2, digcstitm 33, Seaevofa. ha
; i!m : Senes el iufirmos liberivt meo$, itt Zoc/, iit
, . quibus nuue sunt, habere ycrocomium (37) /.
*, core vidcor, ul ad ouiu iuoduiu di-gain, ad qocm
.
. nic dcgcbaut.
%

Annibalis Fabroli nota).

(20) Velcot tharidat. lC.-iii d. 1, 5. id quod C 8 ; Arnm. Marcvll. p. 57.

U$trumeti causa, dederini canlhurida*. 1) c exp!i(50) Licet absque dolo. Qtiia mali cxor.ipli res ost,
i a i Casaubouus ad Tlieopbrasli Cbar. Sd vorior I. Si qni$ 58, O.de pwn. ul iu t. 5, $ 1. O. ud teg.
v%\ inlrpniaiioCnjac. ObWv. lib. xv, c 27. Vide Comel. de sicar. n.a!o uxemplu iindicaiiiciilum ;ul
lameii aa ibi legondum sil, El Id quilust. llis nu;em cuiiceplioitetu dedit.
quoe amiouvil adde qu* grquuulur. Gulenu* de
(5i) Si nuidem c.Y/s. , liu:nil or.
llieriaca ad Pisonein :
(52) Si honora locti. , lioin slior. vctnsie
, oiov bouestuiii pro divilc pni noial Aicoiuusiu Ver. 5;
, \ Ariiobius 7, advcrs. G. : Si ex 'duobus fucieulibn*
. Scribonius Laigus c. 189 : res tacras, honettus unus et tocupUi, alier angutlo
Canthariilet po%as ttomachi dolorem monusque txci- tare.
laul, praeipue taicm; quamobrem qui biberunl eas,
(55) Mortuus fuerit. Arisl< lcles, Magnor. moral.
dijjieuthr urinam el cum ianguiue reddunl, exulce- i , c. 17 : '.
rala iciliccl vetiea.
. 6 (27) . 19, Uig. 50, Yexeulur. Hjec lcx aon cst Aiunl mutirem cuidam amatorium dedu*e
Basilicis.
qui ex eo decencril.
(28) Til. ejiisdcm, dig. 58, Amatorhm. Amoris
(54) Lb. XLVII, lit. x, dig. 15, utsipientem eft.
poculum. Gloftsa? : , amaiorium, *> I3l puia si quis aiuori* poculutii d*-derii, qu<i IIUMI, B.iail. Vidc aupra ad Dig. 2.
lciu alicujus abenaveril. Phitira noce.nl aniuti*, vita(29) VW aboriioM*.
*. Balsamoa qxe furorit habent, vide.d. cxert iuiionem 0, lcue*
L i . , cl Basilica. Albenagoras iu bgaliuuc pru Cliri- lur el logu de vemGris, Grufci ad banc tegem.
aiiatiis, aborlivum. , Ju'.
(55) Vel qut aliain, Grsxi vidciilur ItrgiBaC, vel
Pollux, lib. , c. 2 , ei tib. iv, c. uli. Synudus vi qui atiam quam.
iu Tiiillo, c. 95, iiiedicainciiluiii quo iuuci>plu:u
(50) Lib. xxx, Infimorum. Puta pueroruni aui
cxcutilur. $i plura desideras vidu Joaiuiis llcnt ici sciiionim.
Meiboiaii crudili&sinii viii Coiiiiiiciiiariuiu in jcisju(57) Lib. xxxiti, llab. in locis geroco:r.inm. tu
raudutu Uippocratie, pag. 153 ei scqq. Voluic. i , locis scnesccrc pmiaiir.ui.
:

1251

TilEOD.

1252

BALSAMONIS

LIBER T E R T I U S .

EDITIS POST CODICEM

NOVELLIS.

TITULUS I.

'.

De$pi*copi$ cUricii, monachii, mou**lrii$.

,
,
.
I. Lex, quomodo lini ordinxxdi epltcovt, '. '

,

ibgteri, diaeoni, iam mare$ quam [emixa.
.
'.
.
II. De ephcoph, cUrlcii.
*III. Vteum accedenlh ad u jnro prmtidu . "

' differunl, ab epiicopU comptUaHiur, ul id ,

,

faeiaut et qxm deincep$ uqxuntur.
t

'.
&
.
V . De Antkimi, Sntri, , Zoora: de'. ,
,
, .
poihione.
VI. in pricalii domibui re$ $acre mysUrio .
fnm prragaiur.
.

V I I . quhquam mdifiat oratorhm domxm

.
*b$qu$ voluuMe epitcopi, el qua/ deincept.
VIII. Ul qucc circa Yimmacinm $ub Homanis $xni/ Viimim. ium

, tub ipeciali linl archiepiscopo, nox *nb "

,
.
Th*s$atoniceu$i.
'.
I X . Quod dtfiniiut $ii numerxi clerieorum Majorii
,

Eccleiim, alqu* nliquarxm eccUiiarum.

.
X . Uf clerid ex alia ecelttia in aliam tramfe ' . ^'
rantur, ix de/ici$nlium Halutmm nnmerum.

XI. Ul qucc iminuatha rocaxlxr in derieh, cl

IV.

quoe deinceps eqxxnlur.
, .
X I I . Ubi clerici quidtm abiceduul, ati$ nniem
' . , *
tuo loco substituuHt, qum deincept.
, .
1
,

X I I I . De monasteriU monachi$ qxa> dem*

.
cep*.
11*
.
X I V . Quomodo vicere mtnadiot oporteal.
X V . Conttitulio, apudquanam litigare monachi '. ,
.
vd ascetricc debeani,
XVI. II(cc consiitxiio priorem inlerprelatur con-(7'. 7/ \ilUu:ioncin de /tis, qui ingrediuniur in monaileria,, ,
.
el qtuc dduceps.
'. * ,
x.hipixwr
X V I I . I)e ordinatiuite epi$co;H>rum e\ clericoIV. Ul cUrici xpud ipiieopoi re*poude**t

rum : e: dc sijn-jdh, cl '..

) } ,

1253

CONSTIT. ECCLES

COLLECTIO.

1254

IV.

TITCLUS II.
fJspl
Dd rebut tUulh eccletiatlicii.
'.
. Vt re$ eccleriattica non aliixenlxr, nul per , .
muUnlur, qua deincepi.
'. .
II. De diverth capitutis eccLiiatiicit.
. .
III. De tiiitti$cclttiagtici$.
'. " "
IV. Ut Eccietia ilomana cenium axuorum prav
^.
icriplionem hubeat.
'. '
V. Comiilulio, quw amwrnin pr&icri .
ptionem abrogat in asdibus oratoriis.
. .
Vf. De eccleiiii conitiluiii in Africa.
'.
\ II. De ecciciia Sanclas Re$umclionU, el qxm
-, .
deincept.
'.
VIII. rervm eccUsiatticarvm olienalione ac
.
sotuiione.
*'. " ^ IX. Vtin potterum reritm ecclesiatiicarum - mxtationes non fortuito religiosiisimum
, .
,
qum
.
'. , ,
X Ul qui agros, aui domo$, aui vlneai Eccletiir
Hy-im ulinquunl ad redcmpiionem ctip.ivorxm, vel
, - ttd alimenla ,
qum dtiucep*.
, .
'.
XI. oficinit eccinim ContlanimopoWana*,
quas deinceps.
, .
XII. Hcec consiiltttio suinplxs ordiial, qni ix
'. 71
dtcedtnltxin funeributficridebent.
.
TITULUS III.
'.
hwreticit, ei Judais, SamarilU.
, , .
. hamich, eorum uorxibvt.
'. .
'. .
g II. Samaridt.
III. Samariiii, qua constiiutionem anle hxnc
V.
lalam abrogat.
.
IV. Edicium dt hoerelich.
'. " .
V. Ul licilum til Uebraii, liquidem veilit, in
\ "
' '- tynagogh suis Craca, tel ///, vel aiiorum
, , , populorumlingua. euui hcit ipsh multtnda, Ugcre
Scri tnra$ $acra$, el tti e.rpctlnutur quovit loco,
, . qui judicium, vel re&urreaionem ueganl, aul avgeloi non esu Dei crealurnm dicuut.
.
%

TITIJLUS I.

, , ueepiscopii, elericit, monachh, ei mouaitri.t.

.
1. L e i , quontudo sint ordiuaitdi episcopi, ei
'. \
p
r
e s b y e r i , el diaconi, taro niares qiiim fcininaj.
,
.
^
Iwptralor Jutlinianui Epiphanio atchUp'uopo
' ?
Contlaulinopolilano.
.
Maxima dona, quae a Dco conccssa sunt
.
- hondniliua. Qul ordinandiis esl rplacoptis, cxisli , - maionis bonaD (58) lcstui.oiiium babeal, nec sit
,

Annibalis Fabroti noUD.

(38) Ei*/tma/ioi* bona*. 3 : Tetlimonium vitw itonsiiiurii Ita, at ia I. 2 C. hit qui ten. a>t. imp. TtfSiimoniuiu vilas bonebtiorU cdoceaal. Basilica, il.LI.
; . ' exponiinr iu Gloasis, opiaio, exisiiuiaijo. Eaque
vel passiui iit Basibcia dicilur dc
tiri* iuiegroi opiniuii.e, xt\ cxisliuiatiouis. Jusiiuiauus uuv. u , cap. i : \

, \ '
; \ : Si tenerabilis
ei viculpaius. undique irreprc^-sib.iU
et
boni* UiliiHomum habeal , c( lacerdoiem dccen..

,, . cxxiu, c. 1 :
. Jtiliamie t?l veius iuUTpies ette riuv.
li Gl.esis aulcia ; :-Iuif vetientbilts, cuf l K i . Sic velus iiitcrprts 1'aidi ad Tituiii. c. n
vtrs. 2 : pudicum iiucrpraalur. Gloss*

1256
THEOD. BALSAMOXIS
125
rurialig, aulapparitor, aist a primsi tctal* vilaui , ; "
,
golitariaai amplexug, a cnrU liberalus stt, quarla
.
parlo patriiuoaii gui curi pre&tita. Caicrmn
laicus (39) giaiim ad episcopalum iradiiciior, , ,
n'C cuin concubina (40) cpiacopua cobabitalo, t el , *
, ,
liberos babeio (41), vel uxoreid gccutn deganlem
(42): *ed virgo sit ea conjux (43), quae otim a ,
AnriihaMs Fabroti nolie.

, ptc iciiia. Juglinianu* autem barc gum- f horus apud nrimrraiioai;at. Ex hae noveUa coO
psii fx 1 eplst. Pauli ad Tim. c. ut, 2, el ad Ti- ordinatur epitcopus *x monaKhit rcl clericis, ai$"
itim. c. i , 7. B. llierooyin. gic eas exponii adv. 6*x uieniibuk IIIUT dericoa rougiueril. Ex novella
atteai cxxm, cap. I , | ult., hicuf etiam ad epitcoJoviaianum.
(39) Ctrternm laicu$ non ttatlm. Jare clviti paium
per Heclus ord nalur lanltini post tres nieases a
gradiig bonarcg genn-iur ; et majorem maglglrattim eaopucione in clerum.
Jnlerduui tamea ex cawsa et dispeasatione sumni
quig gerere uoa poiesU nisi prius nttnorein gugceponliicit gradalini nnn ascenditur. Aoclor Hislor.
peril, I. Qu(r uiiUterW. D. De neg. gest. et I. ko*
PP. Rom. gui in CaUim uderunl, in Cesieiiie
tior. 14, $ Cenndorum 4. D. Dt minor. ei konor.
gaeria eiiatn Eleusini* prios myla fiebat, qtiain VI : Facta oMtem hnjutmodi ordmaiioM, religi&
epopta iagiiitierciur, id eat, priusquam admitiere- efectu* el kmbilum PrmdictUorum mu*mp*
tur ad iugpeciioneui arcanaruin, et anniis inler- diciHt wero papa demum ipio intltuu et procur
poatbatar lealatnenti catiga. Similiter ad majoreg Joanne rege Ftaneim memoratojam tuo tucee
Kcrlosix diguiiateg qiiis nnn proiuoviriur, nisi rol- 'fTtcto, feeil patriarcham Alexandrinum, el RccUt
commindQt t, l f axia
noribus priug funciu* git. Iiaqae laicug repenie el Rhsmenum *ibi ptrptluo
iu JMmediis ii^glcrti* non eli^ttiir epig<*vpug, sed tpjxm honorandt magu, ne (orU pramusit
'., ul de Dionysio Areopagila scri- tttrum potut resilire, in propria noeie Salatii bit Simeon Melapbrasicg M. Octob.Quod ci Sar.tic. mimi iptum ad cmnu utcro* ordinu muo contes
coucilii cau. 40 cmltmi osi. B. Cyprian. 52, ad ordinerit.
Anlonianuin dc tiornclio P. : Non ipu ad episco- (40) Cnm concubUa. Balaamon p. 901. Roliertns
monacbus ccenobii S. Mariaai apud Altissiodoram
patum ptrwnif, ted ptr ottmia eccltsiattica oficia
in Cbronico Alliesiodoreasi : Uxurum quoque et roapromotut, ei in diviti adiuimslraliunib** DomtHum
cnbiHurum cotttubernU pmbgUris,
diaconib**, sub<rp* promeritutt ad tacerdotii tmblime fattigtum
dineonibttt ibi (ia concil RomU indiclo) aaal pcxicnnctu retigionit gradibm a$ee*dii. II. Ilieroiyuug
tu$ inlerdieta.
Epiiapbio Nepoiiani : Fil cUricut tt i>cr lolitos
qrndus pretbyler orttinatnr. El:gni!t4T S. Grcgor. (il) Yel liberoi habeto, vel uxorem. Qni uxorem
Nazianz. oral. , . Et iuse in uraiione 20. babebal iaitio na^ceuli Eccbtue a I i*piscopatnm
Idemque laudem Anaslaaii : \ vucari poterai; cam uxore lamen vclnti cum sorore
, C veraabalar apotlolorom exeuiplo, de quibus Gtc, * CUH- tucns Alexandriaus Slroioaie n. Noii au; vennx
c itqut eccletiaiticorum graduum mhntribui
deitt-Foriuaaii de PUcidiaa Leoaiii epi$ opi
Veaaitiii
ceps perfumtus, nt quat media suul reseciin
\opulo uxore :
Burdigaleiifis
pretficuvr. Zosim. epfoi. 9; B. Cbrysosl. De taccr- Cooor amore eiiam Placiditue pauc* reftrre,
dotio; Fulbtrluft, . 47 : . Gbrysologus, . 412 ;
Qu* libi tunc cenjtx, e#l modo char* oror.
Anast. Ue V/' .;*\. l P. sub Adriinoll,
Quac
erat arcaaa ^ermauitat, ut loquiitir Pauliaaf
r. 5, loui. 111 ConcU. , i, seci.2, p. 075, collat. 2,
cpisl. 2 , ad Viciricium. cum iahiberenlur conCouc. Darciuvn.. c 3, loat. II, conc. n, p, 503, colaoi lia extranearuin aiulierain, excipiebaiur lamm
lat. i , ^ii. 10; Conal. Sttruic. ei Synod. ConH.
c. 17 ; Vigilius papa, epil. 4; Eulgeulius Ferraad. qii uxor anie aacerdoiliim faorat, l . E*m qni, 19,
C. de epuc. et cler. De comiacatibua Epipbanias
in Bre?ialione caaonuiu, 2 : C/f quicunque laiat*
in coinpendio veriiatis Eccleshe. Sed taudeta plaad ephcopatum cligilur priut nnuum in miuiueno
cuii ut iiounisi caelebs episcopus.creareiur ai.arbuf,
per omnei gradut irau$eut ex cou< iiio bufftjlulensi.
cxxxvt>, c. 2, qtiae quidein abrogala esiqeod
Ilaque Goflridu* a.bas Gofliiuo Gariiolcnci cp.- uovel.
ad liberus auinei, t l idco relaia nati et in Batilkia
scopo objicil quoil aiilo sacroa oidii^s 'piscop-it propicr
Leonta, ui acribll k^aUamoa ad
^lcclus ait, epi I. 27, I. 5. ldoinquc etprobral caiiouemuovellaia
48 sexta: syaoJi.
R;iyn;.Ido Audegavensi, episi. 2, lib. in ; Omnes
(42)inUxorem tecuin degenUm. Ex seiucnlia Balpoiimodnm, iaquit, ordiues ud tint ordine, quia
ftaninui^, qai uxorviu superglilein el convivealem
:

^^^

Grico.
prisci Paln.in
obscrv,U : Giorf
If
.. . . . 4 1 , ^ 1 1 1 - . .
...canouea
Arseuiug,
. . . . .
c.i f viiiiieai
duxerii. CcrUiia esl enlin >pasi>
apa*ligus
Acropolileg; Uanuel
p. 423 b., Scd
loriiiu
priucipeui
uxureiu
babuigse.
Be
PauK>
noa
iroii ila gciuper rigtde ougervala : naiu ex diai ui s ctiaui a^aumeLajiiur cpiscupi, Leo M.>gu. couvenii; uxorem enim babuigge Ir dil CleBieis
Aiexaiidruiug Siromatum m , alii coalra puUat.
Epi&lulis.
iuque Nicolau* I, ia episl. 0, graviier conque- TiicoJonftus Cyreusi* ex Eputola Pauli ad Cof*aritur quod Pholiug D. Auibrogii ei iNcciarii evtui- tii.ug.
(45) Sed xhgo / ea conjnx. Locug levilercom*
p'o (de quibus Suxoiaeu. , 8; Scrat. iv), cx
laico, etc , et gumaiug poiilifex apud Kranii. i/isi. iu Grxcig, giavioreai in erroreni cooipvhuSic
ifrein. lib. : Vidimus, iuquil, elicium vestrum, igi ur rettituendug esl, * . .
. . Sed ipu virgo att, oml mxor
placet penoua, placei ictintia, plucet eloquettiiu;
:
placcul cliam, quamum notimus, uioru. Verum qntv priut ei nnpztral, tirgo fueni. Vidc uove
tnodus cleciijnit Uhpluet, prvtertim quiu est tu[raJustin. c. i , 5. lanoceatiug episl. 2, ad Vtlacros ordhiti, NOH duo tuldiuconututu, seJ acoty- Uriciaai Roloiuag nsem , cap. 4 : Muliertm cleihatum eleciu. Sic Deuicirius gtatiui myaa lieri et ricu* non ducat uxorem, quia uriptum e$t: S*ce
t^iopieg voluil, et tauqiuia rcs ingolila ei itova ito- uxorem tirginem accipial, non viiuam, *tc tjed
Vaia, ut gcribil Pluiarcbus in Deuiorio. et - mulierem, id rst, jaui \iruiu experlauk
a

C g

U I

1257

CONSTIT. ECCLES. COLLECTIO.

125

, * , toitou . \ tlrginittte cu.n eo ytaerll. Per largitioncm

ne
. . crealor, quo ntt id (45), quod dedii ecctcsi
, applieaium amiliat, el ipao ponliOealu privetor,
\, Ne dogtoatutn imperitus eato (46). Monacborum e
. - nuaiero (47) deligitor, vel qui uon minug sex niengibag (48) clericatui fueril aecriptus; et qui apon .
deat, aacroa se canooes gcrvjlurum. Nam qui praler basc vel ordiaalur, vcl ordinat, ponlidca
tum amiuiu
, \ ,
.
, ,
,

.

Si quid episcopus, aut clericug, ordinaiionig

noiiiiue acceperii (49), et data restiluel ccclesia,
ei a aacerdoiio reuiovetur. Sia laicus est, qui
accepil, dupluia ejus, quod accepit, ecclesiae solvei, et exsilio perpeiuo damaabitur, euiu qooqui*.
magisiratum amiiiens, qoeia forie ger$bai: ncc
qui dedit episcopus, illam quoque dif nilalein gacirdotalem vindicaie gibi poieril, quaiu priug
babebau
Qui episcopum ordiaat, atidiente uaivcrao populo

compelleC euro qui ordinandus esl: quod cuin
norit euin babere ac servarc ouinia prodicla, ma1103 eidem iropoaai.
, .
Quicunque vull (50), acouaei eum, qai ordi
Annibalis Fabroti not.
Ihiog, cap. , vers. 8, ibi : Si $ie permanariut, libcros babens patriarcha Coaalaotinopoliiaane ae*
*icnt et ego. , inqtiil, sei, oxor eius gtaiim habitom moaagiicuai iaduii,
* Otten4it rursut te etst ut scribit Niceplior. Gregor. tiisior. . Vide Greex ordint eorttm qui-uxores non duxerunl. Hugo tagoriuia Turoneiigeni, lib. i , cap. 44. De conjugtu
mea Groliug in annolalioiiibug ad d. Epiaioiaui
preebyterorum vide Grcgor. Naztap*. epigt. 40 et
scrib i , ex eodenj loco non itiiprob;ibiliter coiligi, 93; in Addil. de Tbeosab. Da uxoribug clericor.
Paulo fuisse uxorem, eed cum baec acriberealur, i-oacilJum Turoiiicum ; coacil. Haliecoa. c. 11 ;
mortuaui. Vide bac de re diggcreniem lacobuiu
Agaibeaae c. 9. Et mauebat lex coujngalig, conc.
Usserium arcbiepiscopum Anuacanum in epistolas G Tolotanuin , c. 5. Vide auae dixi ad I. 47 sup.
Ignatii prolegoaienon cap. 17. Sed sirePaulus oxo- de episc. ei c). Auclor C.onsttt. apostol. lib, n, c. 2,
rem habuerit, eive non, satis e*i, Puiro uxorem qualig esae dcbeat epiacopug, $ axoreui hoiieglaiii
fuisae, ui dicatur, conjugatiiiu eiiain prinia?. sedis
habeai, vel babuerit. Vide eiiata Leonig M. decrcla
cpiscopuiu cnnaiUuiuiii fuisse. Licei auieai Petrug p. 406.
uxoreiu babueril, iiiariluui lautcn esse desiisee
(44) Per largilionem. Vida dicta ad 1. 30, aup. d*
conaial; nam oi eai iu cauonibus iElfrici ad W l - Epiu. el cler.
pbinuoi episcopum, qtiamprtuiuiu faclus eat diaci(45) Quo nt id. Vjde Novcilam v l c. I, 5 9, e(
pulua ChrUii, qui casliiaiis excmptuia prebuil, Nov. cxxiu, c. 2, 1.
uxorein dereliquil ei uiuodana oaiuia. Poiri ad
(40) Ne dogmatuiH imperUa* etto. Sozomenus,
cxeinpliiiu toius clericoruiu ordo composilus esi. lib. iv, ctp. 23, gcribil Neuuein epigcopala exaucio*
Coniogatus igilur episcopus creari quidem poiuil,
raiinii, quod nuiiniitlog sacrarum litlerarum l*gtiui
il Ueiaens Contiituiionum lib. , c. 2 : Inquiren- qiie Ecclesi* ignarog, el viiain inconsidoraie diss^dum, aii, an honettam uxoremhabeai, vel habuerit,
luieque inslitueines, episcopoa degiguaggct.
$ed non aliter quam si caiiUati perpetuw se aslrin- (47) MonachorHm e uuniero. Joannes Gaasiaaus,
gerei. B. Hieronvm. cpistola 50, ad Paiujuacbiuio, collal. H , c. 2 : Qui raptus di unachoretarum
ci i , coutra Joviaiaa. Concil. Arelau . Vide can. casiu, ti epitcopui Panephui oppido dalu$ tanta
Episcopn, ei seq., disiiuct. 51 ; Paulia. episi. ad dUiriclione omni ato *uo piopotitum tolUudmi*
Aprum epiacop. epial. 3; Conciliuiu Cartbagiuejise, cnttodivit, i nihil de pra eritce humilitalit lenore
, c. 2 : Omnibu* plaut ul episcopi, pre$byttn eilaxaverit,
D
aui dt adjeclo sibi honore blandilus itt.
diaconi vel qui iacramenia conirectunt, pudicitiasAlarcelbnus couie& Gbroatco : Serirus Eutychetit
cutiodtt, $liam ab uxoribus %e abnweunt. Ab omptrfidiw, Anu$iatio Ca>ur* volcnu, sedem Fluviaui
nibus dicliun et: Placei ut in ouinibus ei ab - anlUtiiit ex monacho occupavit. EpipbaiiiiisioCoinp
nibus pudicilia cueiodiatur qui aliario descrviunl. ver. Eccl. p. 9 ; S. Sov, Sulpilius, Ue Vua mncli
Cunctbuui Aielal. n. Grcgor. Naziauzen. orai 19. Martini.
Couj-igaii euiin stinl oidiuaadi, d. conc. AreIluaaebi tamen episcopi aon tlant sine ftcentia.
lat. ) i , c. 2; Agalbt:nae, can. tO; Arausic, c. 22; Vtde uous i>n inoad ad cap. Garoli Calvi, p. 54;
Tolol. . Quod eliiu biaiu u. esl cau. 12, syuod. vide lainen ludicciu, el syuodum vni, gub Adiiano.
\ iu Trullo, ad queia vide Zoiiaram, et aa iau. 50 . 26. laniarciia ex luonacbo, videNicvpbor G cl 48. Vide Bals.iiuoa. s)iiOit. : Truilo, goram, p. 110 m . el 117 in meJio; Gbiou.c.
can. 48; el ad iau. 5apt>btol. ct Zonaram p. I'i9. Gonslaiuiiiopol. p. 400, in lin. ct 425; Gramziuui,
luque cam Joaiiui Cantacuz! uo ol>jicereuu*pigcqi Uiitor. Urement. Eccle*. iib. vin, cap. 9.
Juanneui quemdaiu ad palnaicliaiuiu cvebi uon
(48) ' mhiui $cx wen>ibu*. lioc mulaiur Nopos&a. quod conjugeui t l libcros bab^rcl, ropo;idit
ipae obiccm bunc lolii posse, si Ju.iuues uxorig velia cxxui, c. 1, $ 2; suilicium e.ihu irea niciigca.
(49) Oidina ioms HOMIIU vcceperii. Vidc iNovell.
consueiuduie uoa iilcrctur, ci caelera M I idoiiuus,
Ub. iii$tori(B cap 21, ^ Isaaci Conm ui apud Bjl^aaiunem ad Nomoc. Pbo. Sic Juaiines Glycys cum uxorcia ci U i , l i i . , c.24.
(50) Quicunque ru/l. Velus Ecclesi: mos in orPATUOL. G R . C I X X V I I I .
40
t

HS9

TllEOD. BALSAMONIS
1260
etl epticopus: nl insiituU qogftg!**, gi , ; .;,
probaluitt fuerit ettm veriiatam dicore, ordlnaiio ,. , 41
iubibeatar ; sin eura culp* conaiitarlt experteni , 1) 4 , qui ordiaandus egt, vel si accuaator dcse- , [. |
raerit accugaiioneni, tial ordinaiio. 8ed U m e a ,
accugator ipee perpctaai exiiomrouuicaUonia (54) . poBitai gubjtcielur. Quod si negltgalar e x a n e a 6 \ , 6 >
accugalionig, Utn U, qai ordinavit, quani qui ordl- , \ \ .
nalus el,fcaccrdolioprivatur.
A l . e q u e l i U e r i s prineipig(52) nttlltfaepiteopai\55)
; ;
tillra a n n u m absil ab ecclcgta soa. Sta boc . ,
feceril, et caaoaicc ciiatag a palriarcba vel
metropobtano fuerii, ac uon coroparaerU, tb , ,
iplacopaltf romovelor, ti aling ordiaator.
*
Nullug episcopug abtque comniendaiitiig lilie
r! (54) arcbiepittcopi gni (55), vel meiropolitaai.
Mndut

Annibalis Fabroti nota.

d.aaodU epiacoplg, ot plebe pnrtoate detagereaittr
malorvm crimina, vel boaotoai tnertta praadicarea*
tur : cujug tnorig teglig oal prgeter aliog Zonarag
ad can. i apogtoloruw. Ilaqaa Ikebai cailibet ordiaaadum accagare.

Uuene cominendaliiixe dicuntur quia eog qel n i gram, couiutendant plgcopig, uon soit. Paulinag
Nolanug in epislola 21, ad Ainandon epigeopuM :

mecanonii l i l . 4, r. 8, ncribit boc satisnovum eote

Qt accagator epiacopi, ai aoa impteveril accugationcm, perpeiua excommuaicailoai fubdaliir : el
ideo id non Uare in librig Baailic. licul nec illud
quod cavefurin Novella cxxm, cap. 2, accmalori
proviacia in qua lareg poguit inicrdici : bumaniu*
aotom agi novolla cxxxvit, c. 5; cJerkuro eiiiin
qoi litem degilluil, dc gradu guo dejici, Uicum airtem compeieali paen subjici.

vobit. Ebroinus Bitorlceniis in Forrnau ad Magon.

neui Senoneiigein arcliioplgcopaai : Ue$ titteru

Metmm portitonm huju$ epUtoim commtndatum

tptcialitei u*a*imit*ti tmtt, I ticul rogatimm* M I (51) Pervitua excjmmunieationU. Pboiios iVo- ctum epneopum ei p*tnm notirum, Ua ordi*4tmr

rommendetitia$ mon tccUsiatttco faciat, o d clitatm tetlrmm mUimur, ul icirt wilenl Deo diana
charit** ve$tra,tMM ntc fuga l*p$um nu mmUiie
nobii ejeetum, $td noiira volantMtt dettinttum. ,
9

litlerie eliam dicnniur d i m i M o r i a * . Syaodas

Trullaua vocai; Gloggas Gratiolaiiax
, id eai , dimhtoria. Glerici eaiai qai ia
(52) Sacm liutrit txctpiis. kluoc locum non in- alia dioeccsi maugtiri rant, abgolvebanlar eldimiitallexil ioterp.ci, qui gic erai verleuduf : Ab$qneC lebautnr ab cpiscopo proprio, ul in Formau Wol
HtUri$ priheipii nmllut tpluopui, eic., ab Igi-feonig Goaataiilieiigi epiicopi ad Beraallaai Argif
lur verbia iocipieodti egt iiovum tbetna. Juxlinu- tanengem: Commendaium trgoimm cur* rulrm fl* dixeral . Juuu primcipu. cipiUt $1 nourit tx parttbu* tbtolulum ta
Epikotne caiionum Adriaul PonliAcig ex coucilio ovivm numro cmtodiu. Dicebantur et caanoics, ut
Sardivengi : It epUcopl ad comitnum nom tadaut,in FoYioaia Uiacuiari Remaagig ad ifSneain Parigietnao, et In Fomuia Kaibodi Trevireiuig ep*u4si > imptraior* focati. aut tucesiilatibuj
gcopi ad Bobertuin epUcopQtn lleiengem. Beaiqaa
gorvm mbienturi. Yido Novell. GXXIII.
(65) Nullui episcoput uUra tnnum. Crisconio* InFvruialas diclax passim iu couciltig, qnooiaai i a liba
Breviario canonico, c. 460 : Quod no* iceat epi- geu forraa gi|iii episcopalig impresga erai.
VigiliusPapa in Epulola ad epUiopoa GJ1UJE:/:J4
$copo* tua Eccleiw plus kf.$domadibu$ obtue
pari Muclonlaie ma*daM*$,* quUguam $iue prmdicti
Concilio Sardic. Ul.21.

frairii et coepiuopi notlri [ormaia tuce fraiermiieiu

(54) Absqu* commendaiitiU UlUri$. Ex comtnenad tonginquiora loca mndeat profictici. in episiofe

daiiiii*, eeu commendatoriU probaiur prollctgcendi

licenlla.Do bie vidc Coiistaniinuiii Harmenopulun in
Epilouie cann. gecl.4,eiad Can. apoiol.8eci.2,iU.5;
BaUainon. hi can. 44 gyuod. Cbalcad ; Tlnophanea:
*5:

ad Aurebanuia epiac. Arelaieabeai : Ne qmi si*t

(ormeta luce fraternittUfr ad longinquiora ioca

proficUci, $$d ut commetudinem UUm debemm cu*u*
dire, qumm censiat semper uotirm udu habuuu ttftium, tt a vobu formatim~po$(uUnl, $i eau*mr**
* Cum litteris eomnundatitih im Alexan*
*C4$$Uate compuUi ad hngiora itinera dto%iam dimUii. S. Bagiliug epigl. II; Julius Pollux Din aueram
Hinare dhponunl. Yide B. Augar*iui. e p w l . 4*5

Cironico : ;
! .
,
,
.
, ;
Julianut cum

e r u d i i i s s i i t f U i n Siroiondani ad Sidouiuui,
Biaiiggorla: prophe perlineai ad eox, qai ia
aliaai paroaciaiu ivo di<jeceim irangibaal, at iu
ea perpeiuu tuaaereat, ul i a d . foriuata Woifeouii el iu formala tlediiouig ad RodalpUooj Lauduiicugeai. El hoc uiodo epiguipug connneiidaum
popmlum decipere exisiunartt, Chrhlianorum /ex-per diiuiggoriam acquirit, ul ioannig VIll epiit
458, ad Valgariaiu iuonacb. Goiuaieadaliiiae vero
dandat aciionti imiiari tmuiabm. liaque re$ ad ti*
periiueal ad eos, qui ad leinpug. inigrabant; poU
ctum mcenariai, xenontbut ei ptoclui* erogari pr<t>
privali alicujus vcl publici negoiu causa aulo*
ce;ti* et coinmeiidatorias IriUras scribi,et aliabipiluii egenl, vel ad coiuiutuoi ireul, .id csl, mbi
Uti.t vfficia peragi toluil : guod Oileudii epUiola
ii.tfiiii Anacium pogauornm in Galaiia palriur- princepg degertl, Goar.
(55) Atchiepiscopi *ui. Episcopox glne lilieris mccliaix uiuii. Capil. Caroli 11. Aijuisgraiteitbe conCil. cap. 5. Iiem in eodeiti coucibu, nec ei iropoiiiaui, uieliopohlanuk giae lilleru aixbiepiAutiooiioiio can. 20 : Vt fngiim cleria ei peregrini acopi ad coiuilaiutii veiiire probibeiar. Balgamoa
bic / . , c. 2 ei 5,
nullo ncipiatUur, nec vrdm.nlur tine. cotumcndit*
titiu liilent, et $m eptscopi vcl abbait* licentia. regio:tt$ patriarcham vcriii. iuliaa. uov. ?i, unm.
9

el

CONSTiT. ECCLES. COLLECTIO.

1262
1261
'.: Tftv - Coasta iliiiopolm (56) adeat. Q-.ii vcro slc ad erit,
primum accedcre debet ad sanctisimaia arcbie ; piscopuia Consianlincpolitanum, t e l ad dioRcesis
;, ; ejui apocrisiarios (57), qtitbuscum nnpoiiu u com \ el , ' , - municelur, ac i quidem opus erit, per r o a , vel per
- ecr/.esiae Majorig refereadarios (58), iniperaiciri
bigniflcetur.
.
Cterirum, qui ordinalur, oporlel experiem esse
\
, reprehensionie (59), ei litlerarum perUam (60),
, nec ex appariloribus (61), aul curialibtis, nigi 8e , - cnndum ordinem prius positum. Nee eum, qu)
, , semndag conlraxeril nuplias (62), vel qui ctim
, : roncubiaa conlubernium uabuerii, aut qui uxoreuf
%

Annibalis Fabroti notac.

25, 26. Vetna ial<rprcs, reflfioait aut dwceaos pi B rmus M. apnl Sansallensem lio. i , cap. 3 , quo^iriarcham. Falgeiilins ln Bieviai. Cana. cap. 41. dam horiatnr, ul sircntie liKoris iwumbaiu. Ri
dnbo tuhii, inquit, cpitcopia ct monasteria permnZosimus PP. iu episl. 5, adepiscop's Gdlia.
(56) Cotiitantinopolim. In eacruai <oroita'iim. g-tifira. S ^ph.HiusTornnrnosis cpisl. 185: Vit
B . Ambroiius deobilu Valealitiiani : Juttit eum esl.qnc et mornm grav'fta$, ct iiUeratum pcritto;
et hnuc^tut convv-endabilcm rcddant. Wuelimis
md comilatutn tenirc. Aaiaiian. iib. xtv : Ad cuwitatum imp. tinclum perduceret. Gesia d" nouiiaaMalaiesbiiriansis lib. de gest. ponliflcuai Atigior.
Acacii: ll ad coaitaiHnt
ricibus cterici dirigantur.Alqun adeo litterarum pf.rida prasulibu* seaipel
Jusliaiau. d. nv. Vi, e. 5. >* ;: necessaria fuil, ut soia itnpcritia, abdicaadi sani
vei, iaiprpre, ad imperium. Atiasiasitis Bibiioiber. ma^istr.iliiu jitsla cau.sa evsn poiaoril. Anseiaiu^
do vil. PP.: Nq. ignoli *ine coniiiieudaiuii. Yido iu <*pis(>l:i ad Urbamitn siiinMiuai PP. Naimi tzAlexaudri 111, episl. 19. I roll. in Oa. Vide capit. mea Alberl. Oauizias l!i$iort(ttiremen*.Ecclen.
Car. M. p. 8 9>, *25, 252, b. cod. L L . Aiuiq. I b. 8, cnp. 55, ad arcbit pU< opaluai adaifssuut
008, lont. 1*1, coitctl. p. 611, vi;l. qiije dixiura* llotiririnu ox comt