Радање

Радање
Задружниот дом во селото
Радање Местоположба на Радање во Македонија Радање на карта
Координати 41°46′50″N 22°16′31″E
Регион	Источен
Општина	Карбинци
Област	Јуруклак
Население	558 жит. (поп. 2021)
Пошт. бр.	2207
Повик. бр.	032
Шифра на КО	30048
Надм. вис.	380 м
Радање на општинската карта Атарот на Радање во рамките на општината
Радање на Ризницата

Радање — село во областа Јуруклак, во Општина Карбинци, сместено во околината на градот Штип.

Потекло на името

Името на селото доаѓа од личното име Радан (Радибуд, Радобор, Радомир и слично).

Географија и местоположба

Ова село се наоѓа во областа Јуруклак, во средното сливно подрачје на реката Брегалница, во јужниот дел на територијата на Општина Карбинци. Селото е ридско, на надморска височина од 380 метри. Од градот Штип е оддалечено 10 километри.

Селото е сместено во долината на Радањска Река, преку која се стигнува до малиот кањон Камник сместен на малата Кошевска Река во атарот на селото Мал Габер.

Историја

Во XIX век, Радање било село во Штипската каза на Отоманското Царство.

Стопанство

Атарот зафаќа простор од 10,6 км². Пасиштата заземаат површина од 412 хектари, а на шумите отпаѓаат 254 хектари.

Селото, во основа, има полјоделско-сточарска функција. Селото има земјоделска задруга и услужни објекти.

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 828 —     1953 954 +15.2% 1961 926 −2.9% 1971 900 −2.8% 1981 741 −17.7%	Година Нас. ±% 1991 560 −24.4% 1994 542 −3.2% 2002 471 −13.1% 2021 558 +18.5%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Радање имало 440 жители, од кои 40 Македонци и 400 Турци.

Според Димитар Гаџанов, во 1916 година во селото Радање живееле 290 жители, од кои 270 Турци и 20 Македонци.

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 550 Турци и 25 до 50 Македонци.

Во 1961 година селото броело 926 жители, од кои 772 биле Македонци, а 26 жители Турци. Во 1994 година бројот се намалил на 542 жители, од кои 422 биле Македонци, 71 Турчин, 48 Власи и 1 Србин.

Според пописот од 2002 година, во селото Радање живееле 471 жител, од кои 318 Македонци, 118 Турци, 34 Власи и 1 Србин.

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 558 жители, од кои 110 Македонци, 361 Турчин, 1 Ром, 10 Власи, 2 останати и 74 лица без податоци.

Низ годините ова било вкупното население и етничка припадност на населението во Радање:

Година	Македонци	Турци	Роми	Власи	Срби	Ост.	б.п.	Вкупно
1948	—	—	—	—	—	—	—	828
1953	553	375	0	23	3	0	—	954
1961	772	26	0	—	4	124	—	926
1971	704	2	0	—	0	194	—	900
1981	614	41	0	84	2	0	—	741
1991	428	62	0	60	2	8	—	560
1994	422	71	0	48	1	0	—	542
2002	318	118	0	34	1	0	—	471
2021	110	361	1	10	0	2	74	558

* Извор: Државен завод за статистика на Република Македонија (1948-2002), според податоци од официјалните пописи во соодветните години

Во поново време продолжува иселувањето на македонското население, кои ги продаваат своите куќи на турското население од плачковичките јуручки села.

Општествени установи

• Основно училиште „Страшо Пинџур“, подрачно основно училиште во состав на ОУ „Страшо Пинџур“ - Карбинци
• Месна заедница
• Дом на културата

• 
  Задружниот дом
• 
  Основното училиште
• 
  Општествен објект

Самоуправа и политика

Селото претставува дел од Општина Карбинци, која била една од ретките општини кои не биле променети по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото исто така се наоѓало во Општина Карбинци.

Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Штип. Селото припаѓало на некогашната општина Штип во периодот од 1957 до 1965 година. Во периодот од 1955 до 1957 година селото било седиште на тогашната општина Радање.

Во периодот 1952-1955, селото било седиште на тогашната Општина Радање, во која покрај селото Радање, се наоѓале и селата Вртешка, Голем Габер, Ебеплија, Јунузлија, Калапетровци, Калаузлија, Кепекчелија, Кошево, Курфалија, Кучилат, Кучица, Мал Габер, Мичак, Муратлија, Никоман, Оџалија, Почивало, Прналија и Шашаварлија. Селото припаѓало на Општина Радање во периодот 1950-1952, во која влегувале селата Голем Габер, Јунузлија, Калаузлија, Кепекчелија, Кучилат, Курфалија, Мал Габер, Оџалија, Радање и Таринци.

Избирачко место

Во селото се наоѓа избирачкото место бр. 2326 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште. Во избирачкото место се опфатени селата Кучилат, Мал Габер, Мичак, Муратлија и Радање.

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 374 гласачи.

На парламентарните избори во 2020 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 378 гласачи.

Културни и природни знаменитости

Археолошки наоѓалишта

• Криви Дол — некропола од железното време.

Цркви

• Црква „Св. Кирил и Методиј“ — главна селска црква, изградена во 1929 година.

Џамии

• Мехмед-агина џамија — главна селска џамија, изградена во XVII и прогласена за споменик на културата на Македонија

Споменици

• Споменик на НОБ

Реки

• Радањска Река ― поминува низ селото, притока на Брегалница

• 
  Споменик за НОБ
• 
  Главната селска црква „Св. Кирил и Методиј“
• 
  Мехмед-агина џамија

Култура и спорт

Во селото работи фудбалскиот клуб „Задругар“.

Галерија

• 
  Селските гробишта
• 
  Спортско игралиште
• 
  Куќи во селото
• 
  Парк во селото
• 
  Селска чешма
• 
  Поглед на Радање
• 
  Куќи во селото
• 
  Сретселото
• 
  Спомен-плоча за НОБ

Поврзано

• Општина Карбинци
• Штип

Надворешни врски

• Радање на Ризницата ^?