11 Korpus Zmechanizowany (ZSRR)
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1932 (I formowanie) |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
komkor Kasjan Czajkowski |
| Ostatni |
generał major Dmitrij Mostowienko |
| Działania zbrojne | |
| II wojna światowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Wołkowysk (II formowanie) |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
11 Korpus Zmechanizowany (ros. 11-й механизированный корпус) – wyższy związek taktyczny wojsk zmechanizowanych Armii Czerwonej z lat trzydziestych i okresu II wojny światowej.
I formowanie
[edytuj | edytuj kod]Korpus został sformowany jesienią 1932 na bazie 11 Dywizji Piechoty Leningradzkiego Okręgu Wojskowego. Pierwszym dowódcą został komkor Kasjan Czajkowski. W 1934 roku Korpus przeniesiono na Daleki Wschód[1].
Skład korpusu
[edytuj | edytuj kod]31 Brygada Zmechanizowana wyposażona w czołgi T-26:
- trzy bataliony czołgów,
- batalion piechoty,
- batalion karabinów maszynowych,
- dywizjon artylerii,
- batalion saperów,
- kompania przeciwlotniczych karabinów maszynowych,
32 Brygada Zmechanizowana wyposażona w czołgi BT:
- trzy bataliony czołgów,
- batalion piechoty,
- batalion karabinów maszynowych,
- dywizjon artylerii,
- batalion saperów,
- kompania przeciwlotniczych karabinów maszynowych,
33 Brygada piechoty (oryginalnie: "Brygada strzelecka karabinów maszynowych”),
- jednostki korpuśne:
- batalion łączności,
- batalion rozpoznawczy,
- batalion chemiczny,
- batalion saperski,
- dywizjon artylerii[1].
Wyposażenie
[edytuj | edytuj kod]Na wyposażeniu korpusu znajdowało się:
- około 500 czołgów,
- ponad 200 samochodów pancernych,
- 60 dział[1].
W 1935 wg etatu korpus powinien liczyć 8200 żołnierzy i mieć na stanie:
- 456 czołgów, w tym:
- 8 armat (4 × 122 mm i 4 × 75 mm),
- 1500 samochodów[2].
W rzeczywistości 1 marca 1935 roku korpus liczył:
- 618 czołgów, w tym:
- 254 czołgi T-26,
- 241 czołgów BT,
- 92 T-37,
- 35 czołgów z miotaczami płomieni (chemiczne),
- 5 czołgów saperskich,
- 15 dział samobieżnych,
- 25 lekkich i 22 średnie samochody pancerne,
- 79 ciągników[2].
II formowanie
[edytuj | edytuj kod]Korpus formowany od marca 1941 w rejonie Grodna, Sokółki oraz Wołkowyska w Zachodnim Specjalnym Okręgu Wojskowym. Dowództwo Korpusu znajdowało się w Wołkowysku. Korpus formowany na bazie 15 i 25 Brygady Pancernej oraz 9 Brygady Zmotoryzowanej. Do 22 czerwca 1941 roku korpus nie zakończył formowania. W czerwcu 1941 korpus wszedł w skład 3 Armii Frontu Zachodniego.
Dowództwo korpusu
[edytuj | edytuj kod]- Dowódca − generał major Dmitrij Mostowienko,
- Komisarz polityczny − Aleksander Andriejew,
- Szef sztabu − pułkownik Semen Muchin,
Skład korpusu
[edytuj | edytuj kod]- 29 Dywizja Pancerna,
- 33 Dywizja Pancerna,
- 204 Dywizja Zmotoryzowana,
- 16 pułk motocyklowy,
- 456 samodzielny batalion łączności,
- 64 samodzielny zmotoryzowany batalion inżynieryjny,
- 111 samodzielna eskadra lotnicza.
Wyposażenie
[edytuj | edytuj kod]Wg stanu na 1 czerwca 1941 służbę w korpusie pełniło 21 605 żołnierzy i oficerów[3]
| Jednostka | Wszystkich | KW-1/KW-2 | T-34 | BT | T-26 | Inne (w tym ciągniki na bazie czołgu T-26) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Korpus | 241 | 3 | 28 | 44 | 160* | 25 |
| 29 DPanc. | 66 | 2 | 26 | 22 | 16 | |
| 33 DPanc. | 118 | 1 | 2 | 44 | 65 | 6 |
| 204 DZmot. | 57 | 54 | 3 |
- 19 czołgów z miotaczami ognia (chemiczne)
Działania bojowe
[edytuj | edytuj kod]Od 22 czerwca 1941 korpus toczył walki obronne w rejonie Grodna (Bitwa białostocko-mińska). W związku z zaskoczeniem, jakie stanowił atak niemiecki, korpus nie był w pełni gotowy do działań bojowych wkraczał pojedynczymi zaimprowizowanymi grupami[4]. W związku z utratą łączności ze sztabem 3 Armii korpus nie wziął udziału w przeciwnatarciu korpusów zmechanizowanych frontu zachodniego na Grodno dnia 23 czerwca. Dopiero 24 czerwca rozpoczął atak na siły niemieckiej 9 Armii, jednak trafiając na przygotowaną obronę, poniósł ciężkie straty. 25 czerwca pozostało w linii jedynie 50 czołgów, w związku z czym korpus rozpoczął odwrót. Równie wielkie były straty w ludziach: w dywizjach pancernych pozostało po 300-400 żołnierzy[5]. Po rozgromieniu 3 Armii przez Wehrmacht korpus znalazł się w okrążeniu („kocioł białostocki”), praktycznie ulegając zagładzie. 14 lipca 1941 na południe od Bobrujska z okrążenia wyszła kilkusetosobowa grupa pod dowództwem generała Mostowienki[6].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Bieszanow 2012 ↓, s. 67.
- ↑ a b Historia 11 Korpusu Zmechanizowanego ↓.
- ↑ Sołonin 2007 ↓, s. 134.
- ↑ Kosim 2009 ↓, s. 92.
- ↑ Sołonin 2007 ↓, s. 138.
- ↑ Sołonin 2007 ↓, s. 139.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Sławomir Kosim: Mińsk Białoruski 1941. Warszawa: Wydawnictwo Belona, 2009. ISBN 978-83-11-11444-9.
- Mark Siemiowicz Sołonin: Czerwiec 1941. Ostateczna diagnoza. Poznan: Dom Wydawniczy Rebis, 2007. ISBN 978-83-7818-616-8. (pol.).
- Mark Siemiowicz Sołonin: 22 czerwca 1941 czyli jak zaczęła się Wielka Wojna Ojczyźniana. Poznan: Dom Wydawniczy Rebis, 2007, seria: Historia. ISBN 978-83-7510-130-0. OCLC 750110162. (pol.).
- Jan Nikołajuk, Pierwszy sowiet. Dyslokacja wojsk RKKA i NKWD na "występie białostockim" w przededniu Barbarossy. Militaria nr 4(26), Lublin: Kagero, 2012 (pol.).
- Władimir Bieszanow, "Nie byliśmy jeszcze całkowicie gotowi ..." (2). Technika Wojskowa Historia. Nr 3/2012, Warszawa: Magnum – X, 2012 (pol.).
- Ленинградский Краснознаменный механизированный История 11-го механизированного (20-го танкового) корпуса /Historia leningradzkiego 11 Korpusu zmechanizowanego (20 Korpusu czołgów). [dostęp 2016-12-06].